О Программе реконструкции, строительства и технического перевооружения систем водоснабжения и водоотведения города Астаны на 2005-2010 годы

Решение маслихата города Астаны от 30 сентября 2005 года N 185/22-III. Зарегистрировано в Департаменте юстиции города Астаны 11 ноября 2005 года N 416. Утратило силу решением маслихата города Астаны от 29 декабря 2010 года № 421/55-IV

Сноска. Утратило силу решением маслихата города Астаны от 29.12.2010 № 421/55-IV

Рассмотрев представленную акиматом города Астаны Программу реконструкции, строительства и технического перевооружения систем водоснабжения и водоотведения города Астаны на 2005-2010 годы, руководствуясь статьей 6 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", маслихат города Астаны РЕШИЛ:
Сноска. Преамбула с изменениями, внесенными решением маслихата города Астаны от 28.05.2009 № 582 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

Утвердить прилагаемую Программу реконструкции, строительства и технического перевооружения систем водоснабжения и водоотведения города Астаны на 2005-2010 годы.

Председатель сессии
маслихата города Астаны А. Ким

Секретарь маслихата
города Астаны В. Редкокашин

ЛИСТ СОГЛАСОВАНИЯ
к Программе реконструкции, строительства и технического
перевооружения систем водоснабжения и водоотведения
города Астаны на 2005-2010 годы

Директор Государственного
учреждения "Департамент
финансов города Астаны" А. Аскарова

Директор Государственного
учреждения "Департамент
бюджетного планирования
города Астаны" Ж. Аманбаев

Директор Государственного
учреждения "Департамент
энергетики и коммунального
хозяйства" С. Хорошун

Директор Государственного
Коммунального Предприятия
"Астанагенплан" К. Айтимов

УТВЕРЖДЕНА
решением маслихата города Астаны
от 30 сентября 2005 года за N 185/22-III

Программа
реконструкции, строительства и технического
перевооружения систем водоснабжения и водоотведения
города Астаны на 2005-2010 годы

Город Астана, 2005 год

СОДЕРЖАНИЕ

Раздел 1. Паспорт программы

Наименование Региональная программа реконструкции,
строительства и технического перевооружения
систем водоснабжения и водоотведения города
Астаны на 2005-2010 годы, (далее - Программа).

Основание Поручение Совета Безопасности Республики
для разработки Казахстан от 21 января 2005 года
"О формировании национальной стратегии
водообеспечения Республики Казахстан
на долгосрочную перспективу"

Разработчик Департамент архитектуры и градостроительства
города Астаны. Государственное коммунальное
предприятие "Астанагенплан"

Цель Определение и обоснование актуальных,
приоритетных технических, финансовых и
экономических направлений в развитии
водоснабжения и водоотведения города Астаны
на период до 2010 года с учетом экологических
и водоохранных требований.
Принятие первоочередных организационных
мероприятий, обеспечивающих защиту города
Астаны от затопления паводковыми и грунтовыми
водами.
Перспективы альтернативного источника
и меры по улучшению водообеспечения города
Астаны, с приобретением им социально-
политического статуса столицы Республики
Казахстан

Задачи Обеспечение населения качественной питьевой
водой.
Повышение надежности водоснабжения
и водоотведения.
Рациональное использование водных ресурсов.
Снижение уровня антропогенного воздействия
на окружающую природную среду.
Развитие системы ливневой канализации.
Улучшение экологического и санитарного
состояния города.
Проведение геологических исследований
подземных вод.

Сроки реализации 2005-2010 годы

Источники Основными источниками финансирования являются:
финансирования бюджетные средства на строительство и
реконструкцию систем водоснабжения и
водоотведения, экологические и водоохранные
мероприятия, защиту города Астаны от паводковых
и грунтовых вод;
собственные средства субъектов рынка
на строительство новых объектов инженерной
инфраструктуры, прокладку и реконструкцию
существующих систем водоснабжения и
водоотведения.
Общая сумма финансирования определена
в размере 137327,5 млн. тенге.

Раздел 2. Введение

Экологическая безопасность как составная часть национальной безопасности Республики Казахстан является обязательным условием устойчивого развития и выступает основой сохранения природных систем и поддержания соответствующего качества окружающей среды.
Настоящая Программа разработана исходя из приоритетов Стратегии "Казахстан-2030", в соответствии с Концепцией экологической безопасности Республики Казахстан, одобренной Указом Президента Республики Казахстан от 3 декабря 2003 года N 1241. Рассмотренные задачи являются одними из мероприятий, реализующих распоряжение Президента от 19 марта 2004 года N 451 "О мерах по предотвращению чрезвычайных происшествий на территории республики". Программа определяет основные направления и аспекты развития города Астаны до 2010 года, связанные с водоснабжением и водоотведением, затоплением паводковыми и грунтовыми водами, водоохранные мероприятия, направленные на снижение уровня воздействия на экологию и окружающую среду.
Интенсивное развитие города Астаны дало импульс последовательному развитию всех секторов экономики столицы. Уже сейчас данные о росте населения города Астаны позволяют говорить о том, что у города есть предпосылки в ближайшем будущем стать одним из наиболее региональных мегаполисов.
Анализ роста численности населения города за период с 2000 по 2004 годы показывает, что оно возросло с 319,3 до 510,5 тысячи человек.
Прирост численности населения составил 191,2 тысячи жителей (59,9 %).
Наибольшее увеличение численности населения наблюдалось с 2000 по 2001 годы и составило 121,5 тысячи человек (38 %). Перспективы же роста населения до 2010 года показывают, что до указанного периода по самым пессимистическим прогнозам численность населения города составит не менее 675 тысяч человек.

Раздел 3. Анализ современного состояния водоснабжения
и водоотведения, понижения уровня грунтовых вод,
защита от паводка

Глава 1. Водоснабжение

Основные сооружения системы водоснабжения были построены в 60-х годах и с тех пор постоянно расширялись по мере развития новых районов. Обеспечение потребителей города Астаны водой составляет около 100 процентов, 27 процентов населения от общего числа потребителей обслуживаются от водоразборных колонок.
Анализ водных ресурсов показывает, что в городе есть два вида водных ресурсов, снабжающих город водой:
поверхностные воды, получаемые из Вячеславского водохранилища или реки Ишим. В настоящее время Вячеславское водохранилище используется в системе хозяйственно-питьевого водоснабжения для поставки питьевой воды, а река Ишим - как резервный источник снабжения технической водой промышленных предприятий;
подземные воды, которые использовались весьма ограниченно. Для освоения данного вида источника потребуются значительные капиталовложения на строительство сооружений по добыче и транспортировке, а также повысится себестоимость воды.

§ 1. Водозаборные сооружения

Основным источником водоснабжения является Вячеславское водохранилище.
Среднемноголетний расход воды реки Ишим в створе Вячеславской плотины - 5,4 м ³ /сек. Весенние расходы колеблются в пределах от 735 до 1860 м ³ /сек. (соответственно 10 % и 0,3 % обеспеченности). Проектный объем Вячеславского водохранилища составляет 410,9 млн. м ³ . Полезный объем - 375,4 млн. м ³ .
Водохранилище рассчитано на многолетнее регулирование стока реки Ишим. Его объем был рассчитан на два неблагоприятных маловодных года. По многолетним наблюдениям самый затяжной маловодный период в области был в течение 8 лет, с 1933 по 1940 годы. В 1999-2001 годах после трех маловодных лет, объем воды в водохранилище резко сократился, в связи с чем в целях пополнения Вячеславского водохранилища в 2001 году завершено строительство сооружений по переброске недостающей воды из канала Иртыш - Караганда в верховья реки Ишим. Ввод в эксплуатацию комплекса сооружений канала им. К. Сатпаева обеспечит регулирование заполнения Вячеславского водохранилища и повысит надежность водообеспечения столицы. Для забора воды из водохранилища в 1969 году построена насосная станция 1-го подъема, проектная производительность которой составляет 200 тыс. м ³ /сут, с фактической подачей 160-170 тыс. м ³ /сут.
Для подачи воды на технические нужды находится в резерве насосная станция 1 подъема на реке Ишим. Проектная производительность станции составляет 100 тыс. м ³ /сут, фактическая подача - 23,4 тыс. м ³ /сут.

§ 2. Насосно-фильтровальная станция (далее - НФС)

Вода из Вячеславского водохранилища подается для очистки на насосно-фильтровальную станцию, расположенную в 4 км западнее центра города. Существующая насосно-фильтровальная станция была построена в 1969 году.
Проектная производительность по очистке составляет 200 тыс. м ³ /сут.
В настоящее время объем воды, подаваемой станцией, составляет 165 тыс. м ³ /сут.

§ 3. Насосные станции

Вся система водоснабжения Астаны обеспечивается насосной станцией второго подъема, находящейся на территории существующей НФС, и промежуточными насосными станциями третьего подъема.
В настоящее время на балансе Государственного коммунального предприятия (далее - ГКП) "Астана су арнасы" находится семь насосных станций третьего подъема и 74 подкачивающие насосные станции.
Существующие насосные станции третьего подъема:
1-насосная станция "Аллювий" с двумя резервуарами по 500 м ³ ;
2-насосная станция N 7 с двумя резервуарами по 3000 м ³ ;
3-насосная станция в поселке Промышленный;
4-насосная станция в поселке станция Сороковая с водонапорной башней и двумя резервуарами по 200 м ³ ;
5-насосная станция N 35 (на левобережье);
6-насосная станция в поселке Коктал;
7-насосная станция поселка Автоматика.

§ 4. Распределительный водопровод

В городе существуют две распределительные сети, одна - для подачи питьевой воды, другая - технической. Общая протяженность сетей около 1000 км. На балансе ГКП "Астана су арнасы" находится 604 км водопроводных сетей, срок эксплуатации которых составляет более 60 лет.
В настоящее время существует 3 водовода сырой воды:
первый - существующий водовод диаметром (далее - Д) - 1000 мм (протяженностью 51 км, проложенный в 1969 году);
второй - существующий водовод Д - 1000 мм (протяженностью 51 км, проложенный в 1980-1988 годах);
третий - существующий водовод Д - 1400 мм (протяженностью 45,8 км и Д - 1000 мм протяженностью 5,2 км), введенный в эксплуатацию в 2001 году.
В связи с истечением амортизационного срока эксплуатации возникла необходимость вывода из работы первого водовода Д-1000 мм и эксплуатировать его в дальнейшем не планируется. Второй водовод Д - 1000 мм, введенный в эксплуатацию в 1988 году, имеет многочисленные аварийные участки, из-за чего невозможно поддерживать необходимые технологические параметры по давлению в трубопроводе и расходу воды. В настоящее время второй водовод Д-1000 мм выведен из строя и требует основательной реконструкции с заменой свыше 20 км труб, на данный момент ведется разработка проектно-сметной документации. Для обеспечения водоснабжения города эксплуатируются только третий водовод.

Глава 2. Водоотведение

Система канализации города Астаны общесплавная, где атмосферно-поверхностные воды очищаются совместно с хозяйственно-фекальными стоками и отводятся на очистные сооружения, включающие комплекс механической и биологической очистки и далее в накопитель сточных вод Талдыколь. Существующая канализационная система имеет две зоны канализования и состоит из коллекторов по сбору сточных вод, которые перекачиваются 41 канализационной насосной станцией.

§ 1. Сети водоотведения

Общая протяженность канализационных коллекторов составляет 593 км. Из них в настоящее время на балансе ГКП "Астана су арнасы" находится около 254 км сетей канализации, срок эксплуатации которых составляет 60 лет. Самотечные трубопроводы системы водоотведения проложены в основном из чугунных и железобетонных труб Д - 150-2000 мм.

§ 2. Канализационные насосные станции

Ровный рельеф города обусловил устройство системы канализации, состоящей из сети самотечных и напорных трубопроводов с устройством канализационных насосных станций. Из 41 канализационной насосной станции, находящейся на балансе ГКП "Астана су арнасы", больше половины эксплуатируются более 30 лет и находятся в аварийном состоянии из-за изношенности строительных конструкций и технологического оборудования.

§ 3. Канализационные очистные сооружения

Все сточные воды по двум главным коллекторам (Д - 1500 мм и Д-2000 мм), поступают на очистные сооружения, расположенные на левобережье реки Ишим, приблизительно в седьмом километре Коргалжынской трассы.
Существующие канализационные очистные сооружения введены в эксплуатацию в 1969 году. Площадь сооружений занимает 43 га в береговой зоне Талдыкольского накопителя. Расчетная производительность очистных сооружений составляет 136 тыс. м ³ /сут. Фактически (по данным ГКП "Астана су арнасы") количество стоков, поступающих на очистные сооружения, составляет 106 тыс. м ³ /сут, в паводковый период достигает 150 тыс. м ³ /сут.

§ 4. Озеро-накопитель сточных вод Талдыколь

После очистки стоки поступают в искусственный отстойник - пруд накопитель Талдыколь, созданный на базе двух озер с искусственной земляной дамбой обвалования. Накопитель-испаритель сточных вод Талдыколь, запроектированный в качестве емкости для аккумулирования очищенных сточных вод города Астаны, введен в эксплуатацию в 1970 году. В настоящее время накопитель занимает площадь 2021 га, емкость его 65,6 млн. м ³ , объем воды накопителя составляет 54 млн. м ³ .
Ежегодное поступление в накопитель 36,5 млн. м ³ сточных вод и уменьшение площади орошаемых земель привело к переполнению его и увеличению фильтрации через тело дамбы. Количество иловых отложений на дне накопителя достигло 4,2 млн. м ³ , в некоторых местах достигает глубины 1,8 метров. Для предупреждения перелива воды через тело дамбы возникла необходимость ежегодного сброса в количестве 5 млн. м ³ на прилегающие территории. Механизм ликвидации указанного накопителя и отвода обеззараженных сточных вод в другие существующие водоемы приведен ниже.

Глава 3. Состояние экологии и охраны водных ресурсов,
паводковых и грунтовых вод

Город Астана расположен на плоскоравнинной территории с отсутствием заметных уклонов и выраженных форм. Климат резко континентальный и крайне засушливый с продолжительной холодной зимой и умеренно жарким летом.
Грунтовые условия - повсеместно распространенная толща коры выветривания, представленная преимущественно глинами, на них лежит покров рыхлых отложений мощностью не более пяти метров, что провоцирует широкое развитие подтопляемости. Уровень грунтовых вод на территории города залегает на глубине 0 ^. /.2 метра, что требует инженерной подготовки под застройку городской территории в части организации отвода поверхностных вод и дренажа грунтовых вод.
Основной водной артерией города является река Ишим с двумя небольшими притоками Ак-Булак и Сары-Булак. Состояние качества воды определяется Индексом загрязнения воды (далее - ИЗВ). По реке Ишим загрязнение происходит в черте города, при впадении ручья Сары-Булак в реку Ишим ухудшается качество его воды со 2-го класса - чистая до 3-го класса - умеренно загрязненная. Ручей Сары-Булак - временный водоток, протекающий по западной части города, играет роль естественной дрены и коллектора поверхностного стока, особенно в паводковый период. Протяженность ручья 8,5 км. На качество воды ручья отрицательно влияет санитарно-экологическое состояние берегов и прилегающих к ним территорий (захламленность берегов и самого ручья от разного рода мусора, наличие надворных уборных частного сектора и выпусков неочищенных дождевых и талых вод ливневой канализации города).
Ручей Ак-Булак - временный водоток, протекающий по юго-восточной части города. Участок ручья, протекающий по территории города от проспекта Абылайхана до впадения в реку Ишим, реконструирован и благоустроен. Состояние ручья Ак-булак определено значениями ИЗВ как 2 класс - чистая.
В настоящее время комплекс водоохранных мероприятий, проводимых по реке Ишим, включает устранение источников загрязнения, засорения и истощения вод реки Ишим, которое обеспечивается установлением водоохранных зон представляющих собой территорию, примыкающую к акваториям рек, озер, водохранилищ, на которой устанавливается специальный режим хозяйственной или иных видов деятельности. В пределах ее выделяется прибрежная защитная зона с более строгим охранительным режимом.
Существующая сеть водоохранных знаков включает в себя:
знак "Прибрежная полоса водоохранной зоны" (ТУ 5216-001-50049267-00);
знак "Зона санитарной охраны" (СанПиН 2.1.4.027-95).
По результатам полевых исследований было определено незначительное количество водоохранных знаков, большую часть составляют знаки ЗСО.
РГП "Астана - Су", эксплуатирующим водохранилище, установлено 260 водоохранных знаков вдоль Вячеславского водохранилища по Аршалинскому району Акмолинской области. По проекту, выполненному Казахским Агентством Прикладной Экологии "Проект водоохранных зон и полос реки Ишим", всего предусмотрено установить 310 водоохранных знаков и 30 санитарных знаков.
В настоящее время в связи с расширением границ города и перспективным развитием строительства в южном и юго-западном направлениях, существующий накопитель-испаритель "Талдыколь" оказался в границе города, что не отвечает современным экологическим и санитарно-гигиеническим требованиям.

§ 1. Защита от паводка

Наводнения относятся к числу самых частых и ущербных стихийных бедствий. Причинами наводнений в бассейне реки Ишим могут быть сильные и продолжительные дожди, интенсивное таяние снежного покрова, прорывы водохранилищ, заторы и зажоры льда на реках и прочие. Проблема наводнений и, прежде всего, вопросов полноценной защиты от разрушающего их действия в Казахстане пока не решена.
Водный режим реки Ишим характеризуется большим диапазоном колебаний объемов весеннего половодья. Продолжительность основной волны максимальных паводков в среднем составляет 15-20 дней, а всего половодья - 40-65 дней.
В настоящее время проводятся русловыправительные и берегоукрепительные работы на участке реки, расположенной в черте города. Правый берег реки Ишим характеризуется более высокими отметками, нежели левый, который, следовательно, в большей степени подвержен затоплению в период весенних паводков.
На сегодняшний день выполнены работы по реконструкции набережной 1-й очереди строительства на правом берегу в районе микрорайона Самал, 2-й очереди, включающей в себя:
два правобережных участка один от ручья Ак-Булак до моста на аэропорт, другой от пешеходного моста до моста проспекта Сары-Арка;
три участка на левом берегу от ручья Ак-Булак до моста проспекта Сары-Арка.
Закончены работы по участкам 2, 3, 8 3-й очереди. Ведутся работы по пяти участкам 3-й очереди от резиденции Президента до устья ручья Ак-Булак.
Комплекс мероприятий по защите города Астаны от затопления паводковыми водами разработан Производственный кооператив (далее - ПК) "Институт Казгипроводхоз" в 2004 году в проекте "Защита города Астаны от затопления паводковыми водами реки Ишим".
В 2004 году Товариществом с ограниченной ответственностью (далее - ТОО) "OРTA" было разработано ТЭО "Реконструкция русла реки Ишим в границах города Астаны", в котором рассмотрены мероприятия по дальнейшей реконструкции русла реки Ишим в черте города.
Из-за недостаточной пропускной способности высокие паводковые воды не помещаются в естественном русле реки Ишим, выходят из берегов и затапливают территории левобережья реки Ишим.

§ 2. Система ливневой канализации города Астаны

Сбор и отвод дождевых и талых вод в существующей правобережной части постройки города осуществляются системой дождеприемников и самотечных коллекторов, проложенных по улицам в соответствии с рельефом местности.
В районе железнодорожного вокзала самотечные коллекторы проложены по улицам Карасай батыра, Конституции, Линейной, Акжайык, Кокчетавской. Диаметры коллекторов от Д - 400 до Д - 600 мм. Сброс дождевых стоков с территории данного района осуществляется непосредственно в ручей Сары-Булак.
Отвод дождевых вод с проспекта Победы, улицы Дружбы, улицы Бейбитшилик, улицы Пушкина осуществляется в коллектор Д - 1000 мм, проложенный по проспекту Богенбая и проспекта Н. Тлендиева с выпуском в районе завода "Газмашаппарат" на свободную территорию, откуда они частично поступают в ручей Сары-Булак.
С территории микрорайона Самал, проспекта Республики, улицы Ч. Валиханова, микрорайона Жастар, дождевые стоки отводятся по коллектору Д - 1000 мм в существующий пруд-накопитель дождевых вод, расположенный в районе микрорайона Жастар. Также в этот накопитель поступают ливневые стоки из микрорайонов N 1, 2, 3, 4, 5 по коллекторам Д-1000 мм, проложенным по улице Мунайтпасова и улице Манаса.
Дождевой сток от микрорайонов N 1 - 9, Аль-Фараби поступает по коллектору Д-1200 мм на очистные сооружения, расположенные в районе НФС с выпуском в ручей "Ак-Булак".
Поверхностный сток с территории Промзоны коллекторами Д-500 - 1500 мм, проложенными по улицам Литейной, Спецмонтажной и Угольной, отводится в существующий резервуар-накопитель, расположенный в районе КНС-4.
Поверхностный сток с прилегающих территорий улиц А. Жангельдина и С. Сейфуллина поступает в существующий пруд-накопитель, расположенный в начале улицы Кенесары.
В левобережной части города сеть ливневой канализации построена только на территории нового Правительственного центра.
Главные самотечные коллекторы Д-600 - 2000 мм проложены вдоль ул. N 12, 1, 2, 19, 5. Отвод дождевого стока от данного района предполагается в строящиеся очистные сооружения (проект выполнен Открытым акционерным обществом (далее - ОАО) "Карагандинский Промстройпроект"). Выпуск очищенных стоков предусмотрен в озеро Малый Талдыколь.
В настоящее время сброс ливневых вод с территории города Астаны осуществляется в следующие водоприемники:
река Ишим;
ручей Сары-Булак;
ручей Ак-Булак.

§ 3. Дренирование грунтовых вод

Высокий уровень грунтовых вод - одна из основных проблем города Астаны. Генеральным планом развития города Астаны для устранения ущерба, причиняемого грунтовыми водами, намечено строительство централизованной системы дренажа грунтовых вод.
Для понижения уровня грунтовых вод на территории Нового административного Центра построены магистральные коллекторы дренажа по улицам N 1, 2, 12, 19. Коллекторы представляют собой магистрали из безнапорных бетонных труб диаметром 400 ^. /.600 мм и предназначены для отвода дренажных вод от локальных дренажных систем объектов Нового центра.
В существующей части города дренажная система отсутствует.

§ 4. Государственный и ведомственный контроль и мониторинг
использования, качества и охраны водных ресурсов

Государственный контроль за качеством водных ресурсов осуществляется Министерством охраны окружающей среды. В состав министерства входят:
РГП (Республиканское государственное предприятие) "Казгидромет", которое осуществляет общий стратегический контроль за количественными характеристиками водного режима и качеством реки Ишим, имеет территориальные Центры гидрометеорологии (далее - ЦГМ) в городах Кокчетау, Караганда, Петропавловск и в городе Астана.
ТУООС (территориальные управления охраны окружающей среды) соответственно в тех же городах. Региональные представительства ответственны за управление речными, озерными и метеорологическими станциями в пределах своей области, получают и обрабатывают данные со своих станций по качественным и количественным характеристикам, подтверждая и архивируя данные, как это происходит в Астане, переправляют копии в головное представительство в Алматы, где информация по всему Казахстану хранится в бумажном или электронном формате.

Раздел 4. Цель и задачи Программы

Целью Программы является определение и обоснование актуальных, приоритетных технических, финансовых и экономических направлений в развитии водоснабжения и водоотведения города Астаны с учетом экологических и водоохранных требований, мероприятий от затопления паводковыми и грунтовыми водами.
Поставленная цель будет достигнута путем решения следующих задач:
обеспечение населения качественной питьевой водой;
повышение надежности водоснабжения и водоотведения;
рациональное использование водных ресурсов;
снижение уровня антропогенного воздействия на окружающую природную среду;
развитие системы ливневой канализации;
проведение геологических исследований подземных вод.

Раздел 5. Основные направления и механизмы
реализации Программы

1). Основные направления в развитии водоснабжения и водоотведения города Астаны с учетом экологических и водоохранных требований, мероприятий от затопления паводковыми и грунтовыми водами определены в следующих мероприятиях:
сокращение дефицита водных ресурсов путем внедрения режима экономии водопотребления, модернизация водопроводных сетей и систем водоподготовки для улучшения качества воды, водоочистки и водоотведения;
увеличение объема работ по дренажу, понижению уровня грунтовых вод, ликвидация накопителя-испарителя "Талдыколь";
благоустройство набережных и русла реки Ишим, а также его притоков ручей Сары-булак и ручей Ак-булак;
совершенствование системы ливневой канализации с очистными сооружениями;
проведение мониторинга поверхностных и подземных вод;
организация водоохранных зон и защитных полос;
строительство защитных инженерных сооружений от затопления.
2). Программа будет реализована в два этапа: 1 этап - 2006-2007 годы; 2 этап - 2008-2010 годы.
На первом этапе будет проведена основная подготовительная работа: разработка ТЭО по водоснабжению и водоотведению города Астаны до 2010-2020 годов и проектно-сметной документации;
исследование и мониторинг подземных и поверхностных вод как альтернативного источника водоснабжения, разработка ТЭО по их использованию;
начало и продолжение работ по уже утвержденным программам и принятым проектам, связанными с экологическими, водоохранными и противопаводковыми мероприятиями.
Второй этап включит в себя выполнение основного объема инженерно-строительных работ в рамках настоящей Программы.

Глава 4. Строительство и реконструкция
системы водоснабжения

Расчетные расходы водопотребления соответственно с нормами СНиП РК 4.01.02.2001 "Водоснабжение. Наружные сети и сооружения", в зависимости от степени благоустройства районов жилой застройки, удельные среднесуточные нормы на хозяйственно-питьевые нужды принимается от 50 до 350 л/сут. на человека. В данной программе норма удельного водопотребления принята 260 л/сут. на человека, на основании письма ГКП "Астана су арнасы" от 11 мая 2005 года исходя из фактического среднесуточного потребления в городе Астане.
Прогнозируемые расчетные расходы водопотребления и необходимые объемы реконструкции старых и строительство новых сооружений на период 2005-2010 годы даны в Приложении 1 таблицы 1, 2.

§ 1. Водозаборные сооружения

В связи с развитием города и увеличением потребности в питьевой воде необходимо строительство новой насосной станции 1 подъема в 100 м от существующих водопроводных сооружений на Вячеславском водохранилище производительностью 210 тыс. м ³ /сут, с последующим проведением реконструкции существующей насосной станции 1 подъема с целью поддержания ее производительности на проектном уровне.
Данной программой предусматривается реконструкция существующего водозабора на реке Ишим.
Из-за неудовлетворительного состояния водовода, подающего воду в резервуары технической воды насосно-фильтровальной станции города, предусматривается замена 9,5 км водопроводной сети диаметром 1000 мм.

§ 2. Насосно-фильтровальная станция

С возрастанием потребности в воде необходимо строительство нового блока сооружений по очистке питьевой воды производительностью 100 тыс. м ³ в сутки на территории, существующей НФС и в перспективе - строительство новой НФС в левобережной части города.
Необходимо провести реконструкцию существующих очистных сооружений и насосной станции второго подъема. Технологическое и энергетическое оборудование требует срочной замены и модернизации и улучшения качества питьевой воды с применением современных методов очистки воды.

§ 3. Насосные станции

Насосные станции находятся в эксплуатации более 30 лет и требуют реконструкции зданий и резервуаров, а также модернизации оборудования и контрольно-измерительных приборов. Применяемое насосное оборудование является неэкономичным и энергоемким, из-за избыточного давления нерационально используется питьевая вода, изнашивается внутренняя система водоснабжения жилых домов.
Планируются реконструкция и модернизация на 50 насосных станциях с применением насосного оборудования нового поколения.

§ 4. Распределительные сети

В связи с длительной эксплуатацией и несвоевременной заменой разводящих водопроводных сетей города ГКП "Астана су арнасы" несет большие потери воды, которые составляют более 40 %. Требуется произвести замену 170 км существующих водопроводных сетей.
В связи с планируемой застройкой новых площадей до 2010 года и с увеличением водопотребления необходима прокладка новых водопроводов следующих диаметров: Д - 100 ^. /.150 - 22,2 км; Д - 200 ^. /.300 - 103 км; Д - 400 ^. /.500 - 29,7 км; Д - 600 ^. /.800 - 18,9 км; Д - 900 ^. /.1000 - 19,8 км. Итого - 194 км.
Для рационального использования питьевой воды и достоверного учета ее расходования разработана программа установки водомерных устройств, включающая установку 1900 общедомовых и 152000 индивидуальных счетчиков. В настоящее время 40 % квартир имеют приборы учета воды.

§ 5. Альтернативные источники водоснабжения

Вариант 1. В качестве резервного питьевого водоснабжения есть предложения ТОО "Акмола Гидрогеология" по резервированию подземных источников для использования в случае возникновения чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера. Дополнительным источником хозяйственно-питьевого водоснабжения ТОО "Акмола Гидрогеология" предложено на хозяйственно-питьевые нужды использовать три месторождения с утвержденными эксплуатационными запасами Государственной комиссией по запасам природных ископаемых (далее - ГКЗ):
1) Акмолинское месторождение (участки Кояндинский и Софиевский), балансовые эксплуатационные запасы подземных вод которых утверждены по категории С ₁ на 10-летний срок эксплуатации в следующих количествах:
Участок Кояндинский - 9,0 тыс. м ³ /сут.;
Софиевский южный участок - 8,6 тыс. м ³ /сут.;
Софиевский северный - 3,0 тыс. м ³ /сут.
Всего: - 20,6 тыс. м ³ /сут.
2) Нуринское месторождение с балансовыми эксплуатационными запасами в количестве 35 тыс. м ³ /сут. по сумме категории В+С ₁ , утвержденные на 15-летний срок эксплуатации. Комитетом геологии и охраны недр Министерства энергетики и минеральных ресурсов подтверждается степень готовности к промышленному освоению 23 разведочных эксплуатационных скважин, качество воды соответствует требованиям существующих стандартов.
В настоящее время выполняется ТЭО по использованию подземных вод месторождения, заказчиком которого выступает Департамент энергетики и коммунального хозяйства города Астаны.
3) Рождественское месторождение. Балансовые запасы подземных вод, утвержденные ГКЗ СССР N 5383 от 29 марта 1968 года, были в следующем количестве:
в аллювиальных отложениях долины реки Нуры - 36,2 тыс. м ³ /сут. по категории В;
в турнейских известняках карбона Рождественской мульды - 7,9 тыс. м ³ /сут по категории С ₁ +С ₂ .
В связи с истечением расчетного срока момента утверждения запасов и изменения гидрологических условий реки Нуры необходимо выполнить переоценку месторождения, по прогнозам ТОО "Акмола Гидрогеология" запасы подземных вод месторождения можно довести до 40-45 тыс. м ³ /сут.
Использование подземных вод в качестве альтернативного источника водоснабжения требуют выполнения технико-экономического обоснования:
проведение гидрогеологических работ;
строительство новых и реконструкция существующих водоводов.

Вариант 2. Использование канала Нура-Ишим
В 1978 году был построен канал Нура-Ишим в целях обеспечения города в возросших потребностях в воде. Канал действовал в течение нескольких лет, однако в настоящее время не эксплуатируется ввиду его загрязненности промышленными отходами, содержащими ртуть. Но в настоящее время Комитетом водных ресурсов Министерства сельского хозяйства выполнено ТЭО и ведется проект "Очистка реки Нуры" в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 декабря 2003 года N 1254.
Проект включен в Индикативный план социально-экономического развития Республики Казахстан на 2003-2005 годы, утвержденный постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 сентября 2002 года N 1000.
Сумма займа, основанная на результатах технико-экономического обоснования проекта, подтвержденных соответствующими экспертизами, составляет 40,39 млн. долларов США и будет направлена на финансирование следующих компонентов:
строительство полигона, организация для него долгосрочной программы мониторинга и содержания;
выемка зараженной почвы и разборка загрязненных конструкций на территории бывшего АО "Карбид" в городе Темиртау и их удаление на место захоронения;
удаление загрязненных материалов из русла, поймы и паводковых участков реки Нуры (25 км вниз по течению от города Темиртау);
восстановление Ынтумакского водохранилища на реке Нуре. За время своего существования водохранилище сыграло роль отстойника загрязнений (в том числе и ртутных), поступающих из Караганда-Темиртауского промрайона, и сократило их поступление вниз по течению реки. Водохранилище, в случае загрязнения и реабилитации тела плотины, может справиться с задачами по регулированию режима подачи воды ниже по течению, где расположены Коргалжынские водно-болотные угодья и канал "Нура-Ишим". При этом до начала этапа проектирования ведется годичный мониторинг Ынтумакского водохранилища и "Математическое моделирование движения осадков", которое поможет оценить существующую степень загрязнения, определить оптимальный для снижения риска метилирование ртути, режим его работы, рабочий объем, необходимость и частоту удаления осадков.
Проект предполагается завершить к 31 марта 2009 года. Рассматривать канал "Нура-Ишим" как альтернативный источник водоснабжения города Астаны следует после завершения демеркуризации реки Нуры.
Более детально варианты альтернативного водоснабжения будут рассмотрены и обоснованы при разработке ТЭО "Водоснабжение и водоотведение до 2020 года".

Глава 5. Строительство и реконструкция системы водоотведения

Прогнозируемые расчетные расходы сточных вод и необходимые объемы для реконструкции канализационных очистных сооружений на период 2005-2010 годы даны в Приложении 1 таблица 3.

§ 1. Сети водоотведения

Программа предусматривает расширение существующих сетей канализации для охвата всей территории строительства до 2010 года, что потребует строительства новых канализационных сетей:
Д - 1200-1600 мм протяженностью - 16,5 км,
Д - 900-1000 мм протяженностью - 7 км,
Д - 550-800 мм протяженностью - 18 км,
Д - 350-500 мм протяженностью - 29 км,
Д - 250-300 мм протяженностью - 47 км,
Д - 150-200 мм протяженностью - 70 км.
Итого - 187,5 км
В связи с интенсивной застройкой существующих районов города и реконструкцией транспортных магистралей требуется переложить до 90 км канализационных сетей. Подлежит также реконструкции, существующий загородный самотечный коллектор Д - 1500 мм протяженностью - 7,5 км.

§ 2. Канализационные насосные станции

Реконструкция существующей постройки города и освоение новых районов требуют строительства 16 новых канализационных насосных станций. Из 41 канализационной насосной станции, находящейся на балансе ГКП "Астана су арнасы", на 25 требуется проведение реконструкции с увеличением мощности установленных насосов. Восстановительные работы на насосных станциях должны быть проведены таким образом, чтобы не нарушалось поступление сточных вод.

§ 3. Очистные сооружения

Прогнозируемый объем сточных вод в 2010 году составит 176 тыс. м ³ /сут., в связи с чем необходимо проведение реконструкции существующих очистных сооружений с увеличением мощности до 220 тыс. м ³ /сут.

§ 4. Озеро-накопитель сточных вод "Талдыколь"

Для предотвращения негативного влияния накопителя сточных вод Талдыколь на экологию столичного региона принято решение об его ликвидации, с последующей рекультивацией освобождаемых территорий. Основные технологические решения, направленные на ликвидацию накопителя сточных вод Талдыколь, следующие:
1) прекращение сброса биологически очищенных сточных вод канализационных очистных сооружений г. Астана в накопитель Талдыколь;
2) удаление воды из накопителя Талдыколь;
3) извлечение донного ила из накопителя с последующей рекультивацией высвобождаемой территории с восстановлением естественного озера Большой Талдыколь.
Общая стоимость строительства и реконструкции объектов системы водоснабжения и канализации составила - 90735,6 млн. тенге.

Глава 6. Экология и охрана водных ресурсов,
паводковые и грунтовые воды

Улучшение экологических, гидрологических и санитарно-гигиенических условий русла реки Ишим будет достигнуто за счет:
организации водоохранной зоны и прибрежных защитных полос вдоль реки;
ликвидации и минимизации воздействия источников загрязнения;
совершенствования системы утилизации производственных и бытовых стоков;
продолжения гидрогеологических исследований и совершенствования мониторинга грунтовых вод;
ликвидации накопителя сточных вод "Талдыколь" с рекультивацией.

§ 1. Противопаводковые мероприятия

В 2004 году ПК "Институт Казгипроводхоз" на основании технического задания, выданного Государственным управлением (далее - ГУ) "Казселезащита" Агентства Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям и утвержденного Комитетом по делам строительства Министерства торговли и индустрии Республики Казахстан выполнен проект "Защита города Астаны от затопления паводковыми водами реки Ишим", в котором разработан комплекс противопаводковых защитных сооружений. Технической схемой безопасного пропуска паводковых вод предусматривается строительство защитной дамбы с водопропускными сооружениями. Строительство дамбы закрывает пути движения воды по левобережью реки, формирует регулирующую емкость перед собой, обеспечивая снижение пиковых расходов половодья.
Общая протяженность защитной дамбы - 31,10 км.
Регулирующая емкость - 450 млн. м ³ .
Водовыпуск - в русло реки Ишим пропускной способностью - 450 м ³ /сек.
На основании постановления акимата города Астаны от 12 декабря 2003 года ТОО "ORTA" выполнен проект краткого технико-экономического обоснования "Реконструкция русла реки Ишим в границах города Астаны", целью которого явилась в основном корректировка выполненного в 2001 году ТЭО "Защита города Астаны от затопления паводковыми водами реки Ишим". Корректировка была вызвана в основном изменением и уточнением расчетных и проверочных расходов паводковых вод, направляемых по городскому руслу реки Ишим.
Общая протяженность русла реки Ишим в границах города - 41167 метров. Согласно ТЭО на участке от водосбросного сооружения в защитной дамбе (по проекту ГУ "Казселезащита") до слияния с руслом реки Ишим предусматривается строительство канала протяженностью 4,6 км. На участках от запроектированной защитной дамбы и водорегулирующей плотины у поселка Тельмана и от намечаемой водорегулирующей плотины у слияния двух рукавов реки до слияния с естественным руслом на западной границе города, реконструкция городского русла предусматривается без устройства набережных. Общая протяженность этих участков составляет 22,436 км. Здесь предусматриваются в основном земляные работы по расширению и углублению русла, а также отсыпке береговых дамб до проектных отметок.
Общая протяженность русла реки с устройством набережных составляет 8516 м.
Общая стоимость строительства противопаводковых защитных сооружений составляет - 22938,5 млн. тенге.

§ 2. Система ливневой канализации

На основании утвержденного генерального плана города Астаны в 2002 году институтом "Астанагенплан" была разработана Программа развития системы ливневой канализации в городе Астане до 2010 года, которая была утверждена в 2002 году.
В 2004 году Институтом инженерного проектирования было разработано технико-экономическое обоснование "Развитие системы ливневой канализации в городе Астане". В ТЭО предусмотрены новое строительство и частичная перекладка главных коллекторов ливневой канализации в жилой постройке города и промышленной зоне, строительство очистных сооружений и станций перекачки ливневых стоков.
Согласно ТЭО территория города Астаны разделена на 16 основных бассейнов (районов) водоотведения поверхностного стока. В каждом районе предусматриваются самостоятельные очистные сооружения, станции перекачки и выпуски очищенных стоков.
Общегородская площадь стока составляет 12750 га.
Трассировка главных коллекторов выполнена с учетом рельефа местности и генерального плана, выполненного ГКП "Астанагенплан", с учетом перспективы развития.
Среднегодовые объемы дождевых вод со всей территории города составляют 8486 тыс. м ³ /год.
Среднегодовое количество талых составляет 4227 тыс. м ³ /год.
Среднегодовое количество поливомоечных вод составляет 1912.411 тыс. м ³ /год.
Во избежание большого заглубления коллекторов и регулирующих емкостей возникает необходимость строительства насосных станций.
Всего на территории города до 2010 года предусмотрена установка 25 насосных станций перекачки дождевых вод.
Очистные сооружения устраиваются для каждого водосборного бассейна, имеющего самостоятельный выпуск.
Поступление очищенной воды после регулирующих резервуаров предусмотрено на сооружения доочистки.
На расчетный 2010 год предусмотрены следующие объемы строительства:
строительство новых трубопроводов Д - 600 ^. /.1500 мм L = 120,873 км;
строительство 13 очистных сооружений;
строительство 25 насосных станций.
Общая стоимость строительства ливневой канализации составила - 13579,5 млн. тенге.

§ 3. Дренажная система

Для устранения ущерба, причиняемого грунтовыми водами левобережной территории постройки города Астаны, намечено строительство централизованной системы дренажа грунтовых вод.
В 2003 году ТОО "OРTA" было разработано ТЭО "Инженерная защита от подтопления, дренаж, понижение уровня грунтовых вод левобережной территории застройки города Астаны".
Согласно разработанному ТЭО в первую очередь строительства должны быть включены следующие объекты:
1) Предварительный дренаж. Для отвода поверхностных вод из группы озер Малого Талдыколя намечено строительство двух осушительных каналов общей протяженностью 4,26 км;
2) Водорегулирующий бассейн. На месте групп озер Малого Талдыколя предусматривается строительство водоприемника, площадь которого составляет 75 га;
3) Головная дренажная насосная станция. Предназначена для откачки воды из водорегулирующего бассейна и подачи ее по магистральному водоводу протяженностью 3,2 км в реку Ишим;
4) Коллекторно-дренажная сеть. Общая протяженность коллекторно-дренажной сети до 2010 г. составляет 393,11 км.
Общая стоимость строительства дренажной системы составила - 10073,9 млн. тенге.

Раздел 6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Предполагаемый объем финансовых средств, необходимых для реализации мероприятий Программы, требует вовлечения значительных средств республиканского, местного бюджета и частных инвесторов.
Общая сумма инвестиций составляет 137327,5 млн. тенге, в том числе:
1). Система водоснабжения и водоотведения
за счет республиканского и местного бюджета - 56292,6 млн. тенге,
за счет займа Японского Банка
Международного Сотрудничества (ЯБМС) - 34443,0 млн. тенге.
2). Защитные сооружения
за счет республиканского бюджета - 22938,5 млн. тенге.
3). Ливневая канализация
за счет республиканского бюджета - 13579,5 млн. тенге.
4). Дренажная система
за счет республиканского бюджета - 10073,9 млн. тенге.

Необходимый объем финансовых ресурсов по годам, приведен в сводной таблице 1 Приложения 2.

Раздел 7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

Настоящая Программа выполнена с учетом и корректировкой утвержденных действующих программ, ТЭО, проектов по водоснабжению и водоотведению города Астаны, а также мероприятий по защите от паводковых и грунтовых вод. Рассмотрены все выполненные проектные разработки различных институтов по вышеуказанным вопросам.
Реализация настоящей Программы обеспечит водоснабжение и водоотведение всех инфраструктур столицы и повысит уровень качества жизни, будет способствовать более рациональному использованию водных ресурсов.
Мероприятия по инженерной защите от подтопления, дренаж левобережной части города позволят понизить уровень грунтовых вод, решить вопрос заболачивания территории.
Реконструкция и благоустройство русла реки Ишим, ручьев Сары-Булак, Ак-Булак будут способствовать оздоровлению экологической обстановки, обеспечению качества поверхностных вод.
Организация водоохранных зон, прибрежных защитных полос приведет к улучшению экологических, гидрологических и санитарно-гигиенических условий вдоль русла реки Ишим, обеспечит предотвращение загрязнения, засорения, заиления и истощения водных объектов, улучшение качества используемой воды.
Ликвидация накопителя-испарителя "Талдыколь" с рекультивацией повысит надежность работы очистных сооружений города, устранит неприятный запах, позволит ликвидировать иловые площадки, понизить уровень воды в озере-накопителе до естественных границ.
Выполнение противопаводковых мероприятий города Астаны обеспечит город от наводнений и предотвратит вероятность большого ущерба народному хозяйству и, кроме этого, улучшит санитарное состояние реки Ишим и создаст привлекательный ландшафт столицы.

к Программе реконструкции, строительства
и технического перевооружения систем
водоснабжения и водоотведения
города Астаны на 2005-2010 годы

Раздел 8. План мероприятий по реализации Программы

N п/п	Мероприятие	Форма завершения	Ответствен- ные за исполнение	Срок исполнения
1. Водоснабжение и водоотведение
1	Восстановление: второй нитки во- довода Q1000 мм от Вячеславского водохранилища до НФС - 20 км и Q1000 мм - 9,5 км от водозабора на р. Ишим до НФС	Акт ввода в эксплуа- тацию	Департамент энергетики и коммунального хозяйства	2010 г.
2	Реконструкция существующей на- сосной станции 1-го подъема производительнос- тью 200 тыс. м 3 /сут	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
3	Реконструкция существующей НФС производительнос- тью 200 тыс. м 3 /сут.	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
4	Реконструкция существующего водозабора на р. Ишим произво- дительностью 100 тыс. м 3 /сут.	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
5	Распределительные сети водопровода: новое строитель- ство - 194 км замена старых трубопр-ов - 70 км	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
6	Реконструкция существующих насосных станций - 50 шт	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2009 г.
7	Новое строитель- ство: Канализацион. коллекторов 187,5 км Канализационных станций - 16 шт	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
8	Сети канализации - замена трубо- проводов: главные коллекто- ра - 7,5 км вспомогательн. коллектора - 70 км	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
9	Реконструкция существующих канализационных насосных станций - 25 шт	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
10	Реконструкция энергохозяйства	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2009 г.
11	Проектно-изыска- тельские работы на расширение производственной базы КГП "АстанаСуАрнасы"	ПСД (проектно- сметная документа- ция)	ДЭиКХ	2006 г.
12	Ликвидация нако- пителя сточных вод "Талдыколь" с рекультивацией в г. Астане, в т.ч. ПИР	Акт ввода в эксплуа- тацию, ПСД	ДЭиКХ	2010 г.
13	Строительство: Насосной станции 1 подъема производитель- ностью 210 тыс. м 3 /сут; НФС производи- тельностью 100 тыс. м 3 /сут. на территории су- ществующей НФС N 1 Замена сетей во- допровода - 100км Замена сетей ка- нализации - 20 км	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
3. Защитные сооружения от затопления в пригородной территории
14	Строительство защитной дамбы - 31,1 км; регулирующей ем- кости - 450 млн. м 3 водовыпуска в русло р. Есиль - 1 шт	Акт ввода в эксплуа- тацию	ГУ "Казселе- защита"	2010 г.
4. Защитные сооружения от затопления в черте города Астаны
15	Реконструкция русла р. Есиль: Без устройства набережных - 25 км С устройством набережных - 8,52 км Защитная дамба - 6,4 км Водорегулирующие плотины - 2 шт Проектно-изыска- тельские работы	Акт ввода в эксплуа- тацию, ПСД	Департамент строительства	2010 г.
5. Ливневая канализация
16	Строительство но- вых коллекторов ливневой канали- зации Q600 . /.1500 мм - 121 км; очистных сооруже- ний - 13 шт и насосных станций - 25 шт	Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
6. Дренажная система
17	Предварительный дренаж - 4,3 км Водорегулирующий бассейн площадью - 75 га. Головная дренаж- ная насосная станция - 1 шт Коллекторно-дре- нажная сеть - 394 км Проектно-изыска- тельские работы и обоснования ин- вестиций	ПСД Акт ввода в эксплуа- тацию	ДЭиКХ	2010 г.
Итого:

продолжение таблицы:

N п/п	Предполагаемые расходы (млн. тенге)						Источ- ники финанси- рования
	2005	2006	2007	2008	2009	2010
1. Водоснабжение и водоотведение
1	-	2000	1050	600	1500	1500	Республ. бюджет
2	-	-	-	-	50	53	Местный бюджет
3	-	-	-	80	120	210	Республ. бюджет
4	-	-	-	-	150	150	Республ. бюджет
5	- -	2300 -	2300 -	2300 -	2300 1300	2340 1419	Республ. бюджет
6	-	-	90	110	100	-	Республ. бюджет
7	-	500	1800	1800	1800	1861	Республ. бюджет
8	- -	- 700	500 700	500 700	500 700	- 700	Республ. бюджет
9	-	-	-	40	45	40	Местный бюджет
10	-	10	50	145	145	-	Республ. бюджет
11	-	62	-	-	-	-	Местный бюджет
12	1350	5000	5000	5000	1558,5	3064,1	Республ. бюджет
13	2890,7	2890,7	6661,1	5535,5	8232,5	8232,5	займ ЯБМС
3. Защитные сооружения от затопления в пригородной территории
14	-	1700,0	3500,0	3700,0	1000,0	683,4	Республ. бюджет
4. Защитные сооружения от затопления в черте города Астаны
15	555,0	1900,0	1900,1	2500,0	2500,0	3000,0	Республ. бюджет
5. Ливневая канализация
16	1251,6	1451,3	2850,0	2650,0	2376,6	3000,0	Республ. бюджет
6. Дренажная система
17	57,0	100,3	3050,0	2600,0	2066,6	2200,0	Республ. бюджет
Итого:	6104,3	18614,3	29451,2	28260,5	26444,2	28453,0	137327,5

Примечание: Указанные объемы финансирования в пункте 13 приведены со среднесрочного плана социально-экономического развития Республики Казахстан, утвержденным Постановлением
Правительства от 28.08.2005 N 884.

Примечание РЦПИ: в таблице буква Q означает знак диаметра.

Приложение 1

к Программе реконструкции,
строительства и технического перевооружения
систем водоснабжения и водоотведения
города Астаны на 2005-2010 годы

Таблица 1

Расчетные расходы воды на период 2005-2010 годы

N п/п	Наименование	Ед. изм.	Годы
			2005	2006	2007	2008	2009	2010
1.	Население	тыс. чел	529,4	560	590	615	645	675
2.	Водопотребле- ние (питьевое - макс)	тыс. м 3 /сут	137,6	145,6	153,4	159,9	167,7	175,5
3.	Водопотреб- ление (техническое)	тыс. м 3 /сут	23,4	23,40	23,40	27,3	31,20	38,40
	Итого:	тыс. м 3 /сут	161	169	176,8	187,2	198,9	213,9

Таблица 2

План увеличения производительности НФС

N п/п	Наименование	Ед. изм.	Годы
			2005	2006	2007	2008	2009	2010
1.	НФС (существующая)	тыс. м 3 /сут	200	200	200	200	200	200
2.	НФС N 1 новая, (на территории сущ.) НФС	тыс. м 3 /сут	-	-	-	100,0	100,0	100,0
3.	Итого:	тыс. м 3 /сут	200	200	200	300	300	300

Таблица 3

Расчетные расходы сточных вод на период до 2005-2010 гг.

N п/п	Наименование	Ед. изм.	Население (тыс. чел) по годам:
			2005	2006	2007	2008	2009	2010
			529,4	560	590	615	645	675
1.	Водоотведение	тыс. м 3 /сут.	106	112	148	154	168	176
2.	КОС после реконструкции	тыс. м 3 /сут.	-	-	-	200	200	200

Приложение 2
к Программе реконструкции, строительства
и технического перевооружения систем
водоснабжения и водоотведения
города Астаны на 2005-2010 годы

Таблица 1

Сводная таблица необходимых ресурсов по годам

Наименование	Годы						Источ- ники финанси- рования
	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Водо- снабже- ние и водоот- ведение	-	4300	3440	3090	4620	4172	Республ. бюджет
	-	62	-	40	95	93	Местный бюджет
	2890,5	2890,7	6661,1	5535,5	8232,5	8232,5	ЯБМС
Защит- ные со- оруже- ния	555,0	3600,0	5400,1	6200	3500	3683,4	Республ. бюджет
Ливне- вая ка- нализа- ция	1251,6	1451,3	2850,0	2650,0	2376,6	3000,0	Республ. бюджет
Дренаж- ная система	57,0	100,3	3050,0	2600,0	2066,6	2200,0	Республ. бюджет
Итого:	6104,3	18614,3	29451,2	28260,2	26444,2	28453,0	137327,5

2005-2010 жылдарға арналған Астана қаласын сумен жабдықтау мен су тарту жүйелерін қайта жаңарту, салу және техникалық қайта жабдықтау Бағдарламасы туралы

Астана қаласы мәслихатының 2005 жылғы 30 қыркүйектегі N 185/22-ІІІ Шешімі. Астана қаласының Әділет департаментінде 2005 жылғы 11 қарашада N 416 тіркелді. Күші жойылды - Астана қаласы мәслихатының 2010 жылғы 29 желтоқсандағы N 421/55-IV шешімімен.

Ескерту. Күші жойылды - Астана қаласы мәслихатының 2010.12.29 N 421/55-IV шешімімен.

Астана қаласының әкімдігі ұсынған, 2005-2010 жылдарға арналған Астана қаласын сумен жабдықтау мен су тарту жүйелерін қайта жаңарту, салу және техникамен қайта жабдықтау Бағдарламасын қарастырып, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" 2001 жылғы 23 қаңтарындағы Қазақстан Республикасы Заңының 6 тармағын басшылыққа ала отырып, Астана қаласының мәслихаты ШЕШТІ:
Ескерту. Кіріспеге өзгерту енгізілді - Астана қаласы мәслихатының 2009.05.28 N 226/35-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Шешімімен.
Қоса беріліп отырған 2005-2010 жылдарға арналған Астана қаласын сумен жабдықтау мен су тарту жүйелерін қайта жаңарту, салу және техникамен қайта жабдықтау Бағдарламасы бекітілсін.

Астана қаласы мәслихаты
сессиясының төрағасы

Астана қаласы
мәслихатының хатшысы

2005-2010 жылдарға арналған Астана қаласын сумен жабдықтау
мен су тарту жүйелерін қайта жаңарту, салу және техникалық
қайта жабдықтау бағдарламасына
КЕЛІСІМ ПАРАҚ

"Астана қаласының
Қаржы департаменті"
мемлекеттік мекемесінің
директоры

"Астана қаласының Экономика
және бюджеттік жоспарлау
департаменті" мемлекеттік
мекемесінің директоры

"Астана қаласының Энергетика
және коммуналдық шаруашылық
департаменті" мемлекеттік
мекемесінің директоры

"Астанагенплан" мемлекеттік
коммуналдық кәсіпорнының
директоры

Астана қаласы мәслихатының
2005 жылғы 30 қыркүйектегі
N 185/22-III шешімімен
БЕКІТІЛДІ

2005-2010 жылдарға арналған Астана қаласын сумен жабдықтау
мен су тарту жүйелерін қайта жаңарту, салу және техникалық
қайта жабдықтау
БАҒДАРЛАМАСЫ

Мазмұны

1-бөлім. Бағдарламаның паспорты

Атауы 2005-2010 жылдарға арналған Астана қаласын сумен
жабдықтау және суды бұру жүйесін қайта жаңарту,
салу және техникалық қайта жарақтау бағдарламасы
(бұдан әрі - Бағдарлама).

Әзірлеу үшін Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік Кеңесінің
негіздеме "Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімге арналған
сумен қамтамасыз етудің ұлттық стратегиясын
қалыптастыру туралы" 2005 жылғы 21 қаңтардағы
тапсырмасы.

Әзірлеуші Астана қаласы Сәулет және қала құрылысы
департаменті. "Астанагенплан" мемлекеттік
коммуналдық кәсіпорны.

Мақсаты Экологиялық және суды қорғау талаптарын ескеріп,
2010 жылға дейінгі кезеңге арналған Астана қаласын
сумен жабдықтау және суды бұру жүйесін дамытудағы
өзекті, басымды, техникалық, қаржылық
және экономикалық бағыттарды айқындау және негіздеу.
Астана қаласын су тасқыны және топырақ суларының
басынан қорғауды қамтамасыз ететін бірінші
кезектегі ұйымдастырушылық іс-шараларды қабылдау.
Қазақстан Республикасының елордасы әлеуметтік-саяси
мәртебесін алғаннан бастап, Астана қаласын сумен
қамтамасыз етуді жақсарту жөніндегі келешектегі
балама көздер және шаралар.

Міндеттері Халықты сапалы ауызсумен қамтамасыз ету.
Сумен жабдықтау және суды бұрудың сенімділігін
арттыру.
Су ресурстарын оңтайлы пайдалану.
Қоршаған табиғи ортаға антропогендік әсердің
деңгейін төмендету.
Нөсерлі кәріз жүйесін дамыту.
Қаланың экологиялық және санитарлық
жағдайын жақсарту.
Жерасты суларына геологиялық зерттеу жүргізу.

Іске асыру 2005-2010 жылдар
мерзімі

Қаржыландыру Төмендегілер негізгі қаржыландыру көздері болып
көздері табылады:
сумен жабдықтау және суды бұру жүйелерін салуға және
қайта жаңартуға, экологиялық және суды қорғау
іс-шараларына, Астана қаласын су тасқынынан және
топырақ суларынан қорғауға арналған бюджеттік
қаражаттар;
рынок субъектілерінің инженерлік инфрақұрылымның
жаңа объектілерін салуға, сумен жабдықтау және суды
бұру жүйелерін жүргізуге және қазіргі бар жүйелерді
қайта жаңартуға арналған жеке қаражаттары.
Қаржыландырудың жалпы сомасы 137327,5 млн. теңге
мөлшерінде белгіленді.

2-бөлім. Кіріспе

Экологиялық қауіпсіздік Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің құрамды бөлігі ретінде тұрақты дамудың міндетті шарты және табиғи жүйелерді сақтаудың және қоршаған ортаның тиісті сапасын қолдаудың негізі болып табылады.
Осы Бағдарлама "Қазақстан-2030" Стратегиясының басымдықтарына сай, Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 3 желтоқсандағы N 1241 Жарлығымен мақұлданған Қазақстан Республикасының Экологиялық қауіпсіздігінің тұжырымдамасына сәйкес әзірленді. Қаралған міндеттер Президенттің "Республика аумағында төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі шаралар туралы" 2004 жылғы 19 наурыздағы N 451 өкімін іске асыратын іс-шаралардың бірі болып табылады. Бағдарлама сумен жабдықтаумен және суды бұрумен, тасқын және топырақ суларының басуымен байланысты Астана қаласын 2010 жылға дейін дамытудың негізгі бағыттарын және аспектілерін, экологияға және қоршаған ортаға әсер ету деңгейін төмендетуге бағытталған суды қорғау шараларын айқындайды.
Астана қаласын қарқынды дамыту елорданың барлық экономика секторларының тізбекті дамуына септігін тигізді. Қазірдің өзінде Астана қаласы халқының өсуі туралы деректер қаланың келешекте ең аймақты мегаполистерінің бірі болатынын көрсетеді.
Қала халқы санының 2000 жылдан бастап 2004 жылға дейін өсуін талдау оның 319,3 мың адамнан 510,5 мың адамға дейін өскенін көрсетті.
Халық санының артуы 191,2 мың тұрғынды (59,9 %) құрады.
Халық саны 2000-2001 жылдар аралығында едәуір көбейіп, 121,5 мың адамды (38 %) құрады. Халықтың 2010 жылға дейінгі өсу келешегі көрсетілген кезеңге дейін ең төменгі болжамдар бойынша кемінде 675 мың адамды құрайтынын көрсетті.

3-бөлім. Сумен жабдықтаудың және суды бұрудың,
топырақ суларының деңгейін төмендетудің қазіргі
жай-күйін талдау, су тасқынынан қорғау

1-тарау. Сумен жабдықтау

Сумен жабдықтау жүйесінің негізгі құрылыстары 60 жылдары салынған және содан бері жаңа аудандардың дамуына қарай тұрақты кеңейтіліп тұрды. Астана қаласының тұтынушыларын сумен қамтамасыз ету шамамен 100 пайызды құрайды, тұтынушылардың жалпы санының 27 пайыз тұрғындары су тарататын колонкалардан алады.
Су ресурстарын талдау қаланы сумен жабдықтайтын су ресурстарының екі түрі бар екенін көрсетті:
Вячеслав суқоймасынан немесе Есіл өзенінен алынатын жер беті сулары. Қазіргі кезде Вячеслав суқоймасы шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау жүйесінде ауызсуды жеткізу үшін, ал Есіл өзені - өнеркәсіптік кәсіпорындарды техникалық сумен жабдықтаудың резервтік көзі ретінде пайдаланылады;
шектеулі пайдаланылған жер асты сулары. Осы су көзін игеру үшін алу және тасымалдау жөніндегі құрылыстарды салуға елеулі қаражат қажет болады, сондай-ақ судың өзіндік құны өседі.

S1. Су қабылдағыш құрылымдары

Вячеслав суқоймасы сумен жабдықтаудың негізгі көзі болып табылады.
Вячеслав тұстамасындағы Есіл өзені суының көп жылғы орташа шығыны - 5,4 м ³ /сек. Көктемгі шығындар 735-тен 1860 м ³ /сек (тиісінше 10 % және 0,3 % қамтамасыздандыру). Вячеслав суқоймасының жобалық аумағы 410,9 млн. м ³ құрайды. Пайдалы аумағы - 375,4 млн. м ³ .
Суқоймасы Есіл өзенінің ағынын көп жыл бойы реттеуге көзделген. Оның көлемі суы аз екі қолайсыз жылға есептелген. Көп жылғы бақылау бойынша облыста су аз болған ең ұзақ кезең 8 жыл бойы 1933 жылдан бастап 1999 жылдар аралығында болды. 1999-2001 жылдары су аз болған үш жылдан кейін, су қоймасындағы су көлемі бірден азайды, соған байланысты Вячеслав суқоймасын толтыру мақсатында 2001 жылы жетіспейтін суды Ертіс-Қарағанды каналынан Есіл өзенінің бастауына құятын құрылымның құрылысы аяқталды. Қ. Сәтпаев атындағы арнаның құрылымдар кешенін пайдалануға енгізу Вячеслав суқоймасының толуын реттеуді қамтамасыз етеді және елорданы сумен қамтамасыз етудің сенімділігін арттырады. Суқоймасынан су алу үшін 1969 жылы 1-көтергішті сорғы станциясы салынды, оның жобалық өндірісі тәулігіне 200 мың м ³ , іс жүзінде тәулігіне 160-170 мың м ³ құрайды.
Техникалық қажеттіліктерге су беру үшін резервте Есіл өзеніндегі 1-көтергішті сорғы станциясы бар. Станцияның жобалық өндірісі тәулігіне 100 мың м ³ , іс жүзінде тәулігіне 23,4 мың м ³ құрайды.

S2. Сорғы-сүзгі станциясы (бұдан әрі - ССС)

Су Вячеслав суқоймасынан қала орталығының батысына қарай 4 шақырым жер орналасқан сорғы-сүзгі станциясын тазарту үшін беріледі. Қазіргі бар сорғы-сүзгі станциясы 1969 жылы салынған болатын.
Тазарту бойынша жобалық өндіріс тәулігіне 200 мың м ³ құрайды.
Қазіргі кезде станция беретін су мөлшері тәулігіне 165 мың м ³ құрайды.

S3. Сорғы станциялары

Астананы сумен жабдықтаудың барлық жүйесі қазіргі бар сорғы-сүзгі станциясының аумағында орналасқан екінші көтергішті сорғы станциясымен және үшінші көтергішті аралық сорғы станцияларымен қамтамасыз етіледі.
Қазіргі кезде "Астана су арнасы" мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнының (бұдан әрі - МКК) балансында үшінші көтергішті жеті сорғы станциясы және 74 су сорып тұратын сорғы станциясы бар.
Қазіргі бар үшінші көтергішті сорғы станциялары:
500 м ³ екі резервуары бар "Аллювий" 1-сорғы станциясы,
3000 м ³ екі резервуары бар N 7 - 2-сорғы станциясы,
Промышленный кентіндегі 3-сорғы станциясы
Қырқыншы станциясындағы арынды су мұнарасы және 200 м ³ екі резервуары бар 4-сорғы станциясы,
N 35 - 5-сорғы станциясы (сол жағалауда),
Көктал кентіндегі 6-сорғы станциясы,
Автоматика кентіндегі 7-сорғы станциясы.

S4. Тарату суқұбыры

Қалада екі таратушы желі бар, біреуі - ауыз суды беруге арналған, екіншісі - техникалық суды беруге арналған. Желілердің жалпы ұзындығы шамамен 1000 шм. "Астана су арнасы" МКК-ның балансында 604 шақырым су құбыры желілері бар, олардың пайдалану мерзімі 60 жылды құрайды.
Қазіргі уақытта өлі судың 3 сутартқышы бар:
бірінші - қазіргі бар сутартқыш - Д 1000 мм (ұзындығы 51 шақырым, 1969 жылы жүргізілген);
екінші - қазіргі бар сутартқыш - Д 1000 мм (ұзындығы 51 шақырым, 1980-1988 жылдары жүргізілген);
үшінші - қазіргі бар сутартқыш - Д 1400 мм (ұзындығы 45,8 шақырым және Д 1000 мм ұзындығы 5,2 шақырым) 2001 жылы пайдалануға енгізілген.
Пайдаланудың амортизациялық мерзімінің өтуіне байланысты Д 1000 мм бірінші сутартқышты істен шығару қажеттілігі туындады және оны бұдан әрі пайдалану жоспарланбаған. 1988 жылы пайдалануға енгізілген Д=1000 мм екінші сутартқыштың көптеген апатты учаскелері бар болғандықтан құбырына түсірілетін жүктелім бойынша және су шығыны бойынша қажетті технологиялық өлшемдерді ұстау мүмкін емес. Қазіргі кезде Д=1000 мм екінші сутартқышы істен шыққан және 20 шақырымнан аса құбырды ауыстырып, түбегейлі қайта жаңартуды қажет етеді, қазіргі уақытта жобалау-сметалық құжаттамасын әзірлеу жүргізілуде. Қаланы сумен жабдықтауды қамтамасыз ету үшін үшінші сутартқыш қана пайдаланылады.
N 3 Астана қаласын сумен жабдықтау сызбасы.

2-тарау. Суды бұру

Астана қаласының кәріз жүйесі жалпыағынды, бұнда атмосфералық жерүсті сулары шаруашылық-нәжісті ағындылармен бірге тазартылады және механикалық және биологиялық тазалау кешенінен тұратын тазалау құрылымдарына бөлініп, одан кейін Талдыкөл ағынды суларының жинауышына жіберіледі. Қазіргі бар кәріз жүйесінің екі кәріздеу аймағы бар және ағынды суларын жинайтын коллекторлардан тұрады, олар 41 кәрізді сорғы станциясы арқылы айдалады.

S1. Суды бұру желілері

Кәріз коллекторларының жалпы ұзындығы 593 шақырымды құрайды. Олардың ішінде қазіргі кезде шамамен 254 шақырым канализация желісі "Астана су арнасы" МКК-ның балансында, оларды пайдалану мерзімі 60 жылды құрайды. Суды бұру жүйесінің өздігінен ағатын құбырлары Д 150-2000 мм негізінен шойын және темірбетонды құбырлардан төселген. N 4 сызба.

S2. Кәріздік сорғы станциялары

Қаланың тегіс жер бедері кәріздік сорғы станцияларының қондырғылары бар бағытсыз және арынды труба құбырларының желілерінен тұратын кәріз жүйесін орнатуға негіз болды. "Астана су арнасы" МКК-ның балансындағы 41 кәріздік сорғы станциясының жартысынан көбі 30 жылдан аса пайдаланылып келеді және құрылыс құрылғыларының және технологиялық жабдықтарының тозуына байланысты апатты жағдайда.

S3. Кәріздік тазарту құрылымдары

Барлық ағынды сулары екі бас коллектор бойынша (Д 1500 мм және Д 2000 мм) Есіл өзенінің сол жағалауында, шамамен Қорғалжын трассасының жетінші шақырымында орналасқан тазарту құрылымдарына түседі.
Қазіргі бар кәріздік тазарту құрылымдары 1969 жылы пайдалануға енгізілген. Құрылымның аумағы Талдыкөл жинауышының жағалау аймағында 43 га алады. Тазарту құрылымдарының есепті өндірісі тәулігіне 136 мың м ³ құрайды. Тазарту құрылымдарына келіп түсетін ағындардың іс жүзіндегі мөлшері ("Астана су арнасы" МКК-ның деректері бойынша) тәулігіне 106 мың м ³ , ал су тасқыны кездері тәулігіне 150 мың м ³ дейін жетеді. Ағынды суларды тазартудың қазіргі технологиясы, тұнбаларды өңдеу қазіргі заманғы талаптарға жауап бермейді.

S4. Талдыкөл ағынды суларын жинауыш-көл

Тазартылғаннан кейін ағын екі көлдің базасында жасанды үйме бөгетшесі бар жасанды тұндырғыға - Талдыкөл жинауыш тоғанына келіп түседі.
Астана қаласының тазартылған ағынды суларын жинауға арналған ыдыс ретінде жобаланған Талдыкөл ағынды суларды жинауыш-буландырғыш 1970 жылы пайдалануға енгізілген. Қазіргі уақытта жинауыш 2021 га аумақты алады, оның сыйымдылығы 65,6 млн м ³ , жинауыш суының көлемі 54 млн. м ³ құрайды.
Жыл сайын жинауышқа 36,5 млн. м ³ ағын суларының келуі және суаратын жер аумағының азаюы оның толуына және бөгет денесі арқылы сүзілуінің көбеюіне әкелді. Жинауыш түбіндегі тұнба шөгінділерінің мөлшері 4,2 млн. м ³ , ал кейбір жерлерде тереңдігі 1,8 м-ге дейін жетеді. Судың бөгет сыртына ағып кетуін болдырмау үшін жыл сайын 5 млн м ³ көлемінде іргелес аумақтарға ағызу қажетті туындады. Көрсетілген жинауышты жою тетігі және залалсыздандырылған ағынды суларды басқа бар суқоймаларына ағызу төменде көрсетілген.

3-тарау. Экологияның және су ресурстарын қорғаудың, тасқын
және топырақ суларының жай-күйі

Астана қаласы елеулі еңістері мен ойпаттары жоқ жазық тегістік аумақта орналасқан. Климаты ауыспалы және өте құрғақ, қысы ұзақ, суық және жазы бір қалыпты ыстық.
Топырақ жағдайлары - барлық жерде көбінесе саз балшықтың үгітілген қабықтары, оның үстінде қалыңдығы бес метр борпылдақ жамылғы болғандықтан, су басуға әкеледі. Қала аумағында топырақ суларының деңгейі 0./.2 метр тереңдікте жатыр, бұл қала аумағында құрылыс салу үшін инженерлік дайындықты, соның ішінде жер үсті суларын бөлуді және топырақ суларын дренаждауды ұйымдастыруды қажет етеді.
Ақбұлақ және Сарыбұлақ екі шағын жылғалары келіп құйылатын Есіл өзені қаланың негізгі су артериясы болып табылады. Су сапасының жағдайы Судың ластану индексімен (СЛИ) айқындалады. Есіл өзені қала аумағында ластанады, Сарыбұлақ жылғасы Есіл өзеніне құйылу кезінде судың сапасы таза 2-сыныптыдан қалыпты ластанған 3-сыныптыға төмендейді. Сарыбұлақ жылғасы қаланың батыс бөлігі бойынша ағатын уақытша ағын су болып табылады, әсіресе тасқын кезеңінде табиғи канализацияның және жер үсті ағындысы коллекторының рөлін атқарады. Жылғаның ұзындығы 8,5 шақырым. Жылға суының сапасына жағаның және оған іргелес аумақтардың санитарлық-экологиялық жағдайы кері әсер етеді (жағаның және жылғаның әртүрлі қоқыстармен ластануы, жеке секторлар ауласының сыртына қоқыстар шығару және қаланың нөсерлі канализациялардан тазартылмаған жауын және еріген қар суын шығару).
Ақбұлақ жылғасы - қаланың оңтүстік-шығыс бөлігі бойынша ағатын уақытша ағын су болып табылады. Абылайхан даңғылынан бастап Есіл өзеніне құйылатын жерге дейін жылғаның қала аумағы бойынша ағатын учаскесі қайта жаңартылған және абаттандырылған. Ақбұлақ жылғасының жай-күйі СЛИ мәні бойынша 2-сыныпты-таза болып белгіленеді.
Қазіргі кезде Есіл өзенінде жүргізіліп жатқан суды қорғау іс-шараларының кешеніне Есіл өзенін ластау, қоқыстау және суының тартылу көздерін жою кіреді, ол өзендердің, көлдердің, су қоймалары айдындарына іргелес аумақтан тұратын суды қорғау аймақтарын белгілеуді қамтамасыз етеді, бұл жерде шаруашылық және өзге қызмет түрлерінің арнайы режимі белгіленеді. Соның шегінде аса қатаң режиммен қорғалатын қорғаныш аймағы бөлінеді.
Суды қорғау белгілерінің қазіргі бар желілері мыналардан тұрады:
"Су қорғау аймағының жағалау жолағы" белгісі (ТУ 5216-001-50049267-00).
"Санитарлық қорғау аймағы" (СҚА) белгісі (СанЕжН 2.1.4.027-95).
Алаңды зерттеу нәтижелері бойынша суды қорғау белгілерінің аздаған саны айқындалды, оның басым көпшілігін СҚА белгілері құрайды.
Суқоймасын пайдаланатын "Астана-Су" республикалық мемлекеттік кәсіпорны Ақмола облысының Аршалы ауданы бойынша Вячеслав суқоймасының бойында 260 суды қорғау белгілерін орнатты. Қазақ Қолданбалы Экология Агенттігі орындаған "Суды қорғау аймақтарының және Есіл өзені жолақтарының жобасы" жобасы бойынша барлығы 310 суды қорғау белгілерін және 30 санитарлық белгілерді орнату қарастырылған.
Қазіргі кезде қала шекарасын кеңейтуге және келешекте оңтүстік және оңтүстік-батыс бағытында құрылысты дамытуға байланысты қазіргі бар Талдыкөл жинауыш-буландырғышы қала шекарасына кірді, ал бұл қазіргі заманғы экологиялық және санитарлық-гигиеналық талаптарға жауап бермейді.

S1. Су тасқынынан қорғау

Су тасқыны ең жиі болатын және зиянды апатты жағдайлардың қатарына жатады. Есіл өзенінің алабында болатын су тасқынына қатты және ұзақ жауындар, қар қабатының қарқынды еруі, су қоймаларының толуы, өзендердегі сеңнің бөгелуі және тоқтауы т.б. себеп болады. Су тасқыны проблемалары және ең алдымен, олардың бұзу әрекетінен толық қорғау мәселелері Қазақстанда әлі шешілген жоқ.
Есіл өзенінің су режимі көктемгі су тасқыны көлемінің үлкен тербеліс ауқымымен сипатталады. Ең көп су тасқынының негізгі толқынының ұзақтығы орта есеппен 15-20 күнді, ал барлық су тасқыны - 40-65 күнді құрайды.
Қазіргі уақытта қала шегінде орналасқан өзен учаскесінде арна түзету және жаға бекіту жұмыстары жүргізілуде. Есіл өзенінің оң жағалауы жоғары белгілермен сипатталады, ал сол жағалауын көбінесе көктемгі су тасқыны кезінде су басып қалады.
Бүгінгі күні Самал шағын ауданында құрылысы 1-кезектегі оң жағалау жиегін қайта жаңарту бойынша жұмыстар орындалды, сондай-ақ 2-кезектегіге мыналар кіреді:
Оң жағалаудағы екі учаске, біреуі Ақбұлақ жылғасынан бастап әуежайға шығатын көпірге дейін, екіншісі жаяу жүргіншілер көпірінен бастап Сарыарқа даңғылындағы көпірге дейін;
Сол жағалаудағы Ақбұлақ жылғасынан бастап Сарыарқа даңғылындағы көпірге дейінгі үш учаске.
3-кезектегі 2, 3, 8 учаскелер бойынша жұмыстар аяқталды. Президент резиденциясынан бастап Ақбұлақ жылғасының сағасына дейін 3-кезектегі бес учаске бойынша жұмыстар жүргізілуде.
"Астана қаласын Есіл өзені тасқын суының басуынан қорғау" жобасында Астана қаласын су тасқынынан қорғау жөніндегі іс-шаралар кешенін 2004 жылы "Қазгипросушаруашылығы" өндірістік кооперативі әзірлеген.
2004 жылы "ОРТА" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі - ЖШС) "Астана қаласының шекарасында Есіл өзенінің арнасын қайта жаңарту" техникалық-экономикалық негіздемесін (бұдан әрі - ТЭН) әзірледі, онда қала шекарасында Есіл өзенінің арнасын бұдан әрі қайта жаңарту жөніндегі іс-шаралар қарастырылған.
Өткізу қабілетінің жетіспеушілігіне байланысты ауқымды тасқын сулары Есіл өзенінің табиғи арнасына сыймай, жағасынан асып, Есіл өзенінің сол жағалауындағы аумақты су басып қалады.

S2. Астана қаласының нөсерлі кәріз жүйесі

Қаланың қазіргі салынып жатқан оң жағалау бөлігінде жауын және қардың еріген суларын жинау және бұру жер бедеріне сәйкес көшелер бойынша жүргізілген жауын қабылдағыштар және өздігінен ағатын коллекторлар жүйесімен жүзеге асырылады.
Теміржол вокзалы ауданында өздігінен ағатын коллекторлар Қарасай батыр, Конституция, Линейная, Ақжайық, Көкшетау көшелерінде жүргізілген. Коллекторлардың диаметрлері Д 400-ден Д 600 мм-ге дейін. Осы ауданның аумағынан жауын ағындары әкету тікелей Сарыбұлақ жылғасына жүргізіледі.
Жауын сулары Жеңіс даңғылынан, Достық көшесінен, Бейбітшілік көшесінен, Пушкин көшесінен Бөгенбай даңғылы және Н. Тілендиев даңғылында жүргізілген Д 1000 мм коллектор арқылы "Газмашаппарат" зауыты ауданындағы бос аумаққа ағызылады, сол жерден олар Сарыбұлақ жылғасына жартылай келіп түседі.
Жауын ағындары Самал шағын ауданы, Республика даңғылы, Ш. Уәлиханов көшесі, Жастар шағын ауданы аумағынан Жастар шағын ауданында орналасқан Д 1000 мм коллектор бойынша қазіргі бар жауын суларын жинауыш-тоғанға келіп түседі. Сондай-ақ осы жинауышқа Мұнайтпасов көшесі және Манас көшесі бойында жүргізілген Д 1000 мм коллекторлар бойынша N 1, 2, 3, 4, 5 шағын аудандардан нөсер ағындылары келіп түседі.
N 1-9 және Әл-Фараби шағын аудандарынан жауын ағындылары ССС ауданында орналасқан Д 1200 мм коллектор бойынша тазарту құрылыстарына келіп түсіп, одан әрі Ақбұлақ жылғасына ағып кетеді.
Литейная, Спецмонтажная және Угольная көшелерінің бойында жүргізілген Д 500-1500 мм коллекторлар арқылы Өнеркәсіптік аймақ аумағынан жерүсті ағындылары КСС-4 ауданында орналасқан қазіргі бар жинауыш-резервуарға әкелінеді.
Ә. Жангелдин және С. Сейфуллин көшелеріне іргелес аумақтардың жерүсті ағындылары Кенесары көшесінің басында орналасқан жинауыш-тоғанға құйылады.
Қаланың сол жағалау бөлігінде нөсерлі кәріз желісі тек жаңа Үкімет орталығының аумағында ғана салынған.
Өздігінен ағатын Д 600-2000 мм бас коллекторлар N 12, 1, 2, 19, 5 көшелерінің бойында жүргізілген. Осы ауданнан жауын ағындысын әкету салынып жатқан тазарту құрылыстарында көзделген (жобаны "Қарағанды Промстройпроект" ААҚ жасады). Тазартылған ағындыларды Кіші Талдыкөл өзеніне шығару көзделген.
Қазіргі уақытта жауын суларын Астана қаласының аумағынан мына су қабылдағыштарға ағызу жүзеге асырылады:
Есіл өзені;
Сарыбұлақ жылғасы;
Ақбұлақ жылғасы.

S3. Топырақ суларын дренаждау

Топырақ суларының жоғары деңгейі - Астана қаласының негізгі проблемаларының бірі болып табылады. Астана қаласын дамытудың бас жоспарында топырақ суларының салдарынан болған залалдарды жою үшін топырақ суларын дренаждаудың орталықтандырылған жүйесін салу қарастырылған.
Топырақ суларының деңгейін төмендету үшін жаңа әкімшілік орталықта N 1, 2, 12, 19 көшелері бойында дренаждың магистральды коллекторлары салынған. Коллекторлар диаметрі 400./.600 мм арынсыз бетон құбырынан жасалған магистральдан тұрады және дренаж суларын Жаңа орталық объектілерінің жергілікті дренажды жүйелерінен әкету үшін арналған.
Қаланың қазіргі бар бөлігінде дренаж жүйесі жоқ.

S4. Су ресурстарын пайдалануды, сапасын және қорғалуын
мемлекеттік және ведомстволық бақылау және мониторингілеу

Қоршаған ортаны қорғау министрлігі су ресурстарының сапасына мемлекеттік бақылау жүргізеді. Министрліктің құрамына:
Есіл өзенінің су режимінің сандық сипатына және сапасына жалпы стратегиялық бақылау жүргізетін, Көкшетау, Қарағанды, Петропавл және Астана қалаларында аумақтық гидрометеорологиялық орталықтары (бұдан әрі - ГМО) бар, "Казгидромет" РМК (республикалық мемлекеттік кәсіпорны).
АҚОҚБ (аумақтық қоршаған ортаны қорғау басқармасы) тиісінше осы қалаларда. Аймақтық өкілдіктер өз облысының шеңберіндегі өзен, көл және метеорологиялық станцияларды басқаруға жауапты, сапалық және сандық сипаттамалары бойынша өз станцияларынан деректер алады және өңдейді, деректерді Астанадағыдай растайды және мұрағаттайды, көшірмелерді Алматыдағы бас өкілдікке жолдайды, онда Қазақстан бойынша барлық ақпарат қағаз және электронды нысанда сақталады.

4-бөлім. Бағдарламаның мақсаты және міндеттері

Бағдарламаның мақсаты экологиялық және суды қорғау талаптарын, тасқын және топырақ суларының басуынан қорғау шараларын ескеріп, Астана қаласын сумен жабдықтау және суды бұру жүйесін дамытудағы өзекті, басымды, техникалық, қаржылық және экономикалық бағыттарды айқындау және негіздеу болып табылады.
Қойылған мақсаттарға мынадай міндеттерді шешу жолымен қол жеткізіледі:
Халықты сапалы ауызсумен қамтамасыз ету.
Сумен жабдықтаудың және суды бұрудың сенімділігін арттыру.
Су ресурстарын оңтайлы пайдалану.
Қоршаған табиғи ортаға антропогендік әсердің деңгейін төмендету.
Нөсерлі канализация жүйесін дамыту.
Жерасты суларына геологиялық зерттеу жүргізу.

5-бөлім. Бағдарламаның негізгі бағыттары және іске асыру
механизмдері

1. Экологиялық және суды қорғау талаптарын, тасқын және топырақ суларының басуынан қорғау шараларын ескеріп, Астана қаласын сумен жабдықтаудағы және су бұрудағы негізгі бағыттар мынадай іс-шараларда айқындалған:
суды тұтынуды үнемдеу режимін енгізу, су сапасын жақсарту үшін суқұбыры желілерін және суды дайындау жүйелерін жаңашаландыру, суды тазарту және суды бұру жолымен су ресурстарының тапшылығын қысқарту;
топырақ суларын дренаждау, топырақ суларының деңгейін төмендету жөніндегі жұмыстар көлемін көбейту, Талдыкөл жинауыш-буландырғышты жою;
Есіл өзенінің жағалауын және арнасын, сондай-ақ оған құйылатын Сарыбұлақ жылғасын және Ақбұлақ жылғасын абаттандыру;
тазарту құрылымдары бар нөсерлі кәрізді жетілдіру;
жерүсті және жерасты суларына мониторинг жүргізу;
суды қорғау аймақтарын және қорғаныш жолақтарын ұйымдастыру;
су басудан қорғайтын инженерлік қорғаныш құрылымдарын салу.
2. Бағдарлама екі кезеңмен іске асырылады: 1-кезең - 2006-2007 жылдары; 2-кезең - 2008-2010 жылдары.
Бірінші кезеңде мынадай негізгі дайындық жұмыстары жүргізіледі:
2010-2020 жылдарға дейін Астана қаласын сумен жабдықтау және суды бұру бойынша техникалық экономикалық негіздеме және жобалау-сметалық құжаттама әзірлеу;
сумен жабдықтаудың баламалы көзі ретінде жерасты және жерүсті суларын зерттеу және мониторингілеу, оларды пайдалану бойынша ТЭН әзірлеу;
экологиялық, суды қорғау, су тасқынына қарсы іс-шаралармен байланысты, бұрын бекітілген бағдарламалар және қабылданған жобалар бойынша жұмыстарды бастау және жалғастыру.
Екінші кезең осы Бағдарламаның шеңберінде инженерлік-құрылыс жұмыстарының негізгі көлемін орындаудан тұрады.

4-тарау. Сумен жабдықтау жүйесін салу және қайта жаңарту

Суды тұтынудың есептік шығындары 4.01.02.2001 "Сумен жабдықтау. Сыртқы желілер және құрылыстар" ҚР ҚНжЕ-нің нормаларына сай, тұрғын үй құрылысы аудандарының абаттандырылу деңгейіне қарай, шаруашылық-ауызсу қажеттілігі үшін үлестік орташа тәуліктік нормалары бір адамға тәулігіне 50-ден 350 литрге дейін қабылданады. Осы Бағдарламада "Астана су арнасы" МКК-ның 2005 жылғы 11 мамырдағы хатының негізінде Астана қаласында іс жүзіндегі орташа тәуліктік суды тұтынуды ескере, суды тұтынудың үлестік нормасы бір адамға тәулігіне 260 литр қабылданды.
2005-2010 жылдардағы кезеңге арналған суды тұтынудың болжамды есептік шығындары және ескі құрылыстарды қайта жаңартудың және жаңаларын салудың қажетті көлемдері 1-қосымшаның N 1-2 кестелерінде келтірілген.

S1. Су қабылдағыш құрылыстары

Қаланың дамуына және ауызсу қажеттілігінің көбеюіне байланысты Вячеслав суқомасындағы қазіргі бар су өткізу құрылыстарынан 100 метрде өндірісі 210 мың м ³ /тәул. 1-ші көтергішті жаңа сорғы станциясын салу қажет, кейін қазіргі бар 1-ші көтергішті сорғы станциясының жобалық деңгейдегі өндірісін қолдау мақсатында оны қайта жаңарту қажет.
Осы Бағдарламада Есіл өзеніндегі қазіргі бар су қабылдағышты қайта жаңарту қарастырылады.
Қаланың сорғы-сүзгі станциясының техникалық су резервуарына су беретін су тартқыштың нашар жай-күйіне байланысты диаметрі 1000 миллиметрлік 9,5 шақырым суөткізу желісін ауыстыру қарастырылуда.

S2. Сорғы-сүзгі станциясы

Суға деген қажеттіліктің өсуіне байланысты қазіргі бар сорғы-сүзгі станциясының аумағында өндірісі 100 мың м ³ /тәул. ауызсуды тазарту жөніндегі құрылыстардың блогын салу қажет және келешекте қаланың сол жағалау бөлігінде жаңа сорғы-сүзгі станциясын салу қажет.
Қазіргі бар тазарту құрылыстарына және екінші көтергішті сорғы станциясына қайта жаңарту жүргізу қажет. Технологиялық және энергетикалық жабдықтар жедел түрде ауыстыруды және жаңашаландыруды қажет етеді, сондай-ақ суды тазартудың қазіргі заманғы әдістерін қолданып, ауызсудың сапасын жақсарту қажет.

S3. Сорғы станциясы

Сорғы станциялары 30 жылдан астам пайдаланылып келеді және ғимараттар мен резервуарлар қайта жаңартуды қажет етеді, сондай-ақ жабдықтарды және бақылау-өлшеу құралдарын жаңашаландыру қажет. Қолданылып отырған сорғы жабдықтары үнемсіз және көп энергия жұмсалатын болып табылады, артық қысымнан ауызсу тиімсіз пайдаланылуда, тұрғын үйлерді сумен жабдықтаудың ішкі жүйесі тозуда.
Соңғы үлгідегі сорғы жабдықтарын қолданып, 50 сорғы станциясын қайта жаңарту және жаңашаландыру жоспарлануда.

S4. Тарату желілері

Қаланың тармақты су өткізу желілерінің ұзақ пайдаланылуына және уақытылы ауыстырылмауына байланысты "Астана су арнасы" МКК мол суды шығындайды, ол 40 %-дан астам суды құрайды. Қазіргі бар 170 шақырым су өткізу желілерін ауыстыру қажет.
2010 жылға дейін жаңа алаңдарды салу жоспарлануына және суды тұтынудың өсуіне байланысты мынадай диаметрдегі жаңа құбырларды жүргізу қажет: Д 100 - Д 150 - 22,2 шқ.; Д 200 - Д 300 - 103 шқ.; Д 400 - Д 500 - 29,7 шқ.; Д 600 - Д 800 - 18,9 шқ.; Д 900 - Д 1000 - 19,8 шқ.; Жиыны: 194 шқ.
Ауызсуды тиімді пайдалану және оның жұмсалуын дәл есепке алу үшін суөлшеу қондырғыларын орнату бағдарламасы әзірленді, ол 1900 жалпы үйдің және 152000 жеке санауыштан тұрады. Қазіргі уақытта пәтерлердің 40 %-ында суды есепке алу құралдары бар.

S5. Сумен жабдықтаудың балама көздері

1-нұсқа. Ауызсумен жабдықтаудың резерві ретінде "Ақмола Гидрогеология" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі - ЖШС) табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған жағдайда пайдалану үшін жерасты көздерін резервілеу жөнінде ұсынысы бар. Шаруашылық-ауызсумен жабдықтаудың қосымша көздері ретінде "Ақмола Гидрогеология" ЖШС Табиғи қазбалар қоры жөніндегі мемлекеттік комиссия (МҚК) бекіткен пайдалану қорлары бар су шығаратын үш орынды ұсынды:
1. Ақмола су шығару орны (Қоянды және "Софиевский" учаскелері), жерасты суларының баланстық пайдалану қоры С ₁ санаты бойынша 10 жыл пайдалану мерзіміне мынадай мөлшерде бекітілген:
Қоянды учаскесі - 9,0 мың м ³ /тәул.;
"Софиевский" оңтүстік учаскесі - 8,6 мың м ³ /тәул.;
"Софиевский" солтүстік учаскесі - 3,0 мың м ³ /тәул.;
Барлығы: 20,6 мың м ³ /тәул.
2. Нұра су шығару орны жерасты суларының баланстық пайдалану қоры В+С ₁ санаты бойынша 15 жыл пайдалану мерзіміне бекітілген.
Энергетика және минералды ресурстар министрлігінің Геология және жер қойнауын қорғау комитеті 23 барлау пайдалану ұңғымаларын өнеркәсіптік игеруге дайындығы деңгейін растайды, судың сапасы қазіргі бар стандарттардың талаптарына сәйкес келеді.
Қазіргі уақытта жерасты суларын шығару орындарын пайдалану жөнінде техникалық-экономикалық негіздеме жасалуда, оның тапсырысшысы - Астана қаласының Энергетика және коммуналдық шаруашылығы департаменті.
3. "Рождественское" су шығару орны. 1968 жылғы 29 наурызда N 5383 КСРО-ның МҚК бекіткен жерасты суларының баланстық қоры мынадай мөлшерде болды:
Нұра өзенінің аңғарындағы аллювиалды шөгінділерінде - 36,2 мың м ³ /тәул. В санаты бойынша;
"Рождественское" мульдасындағы турней карбон әктастарында - 7,9 мың м ³ /тәул. С ₁ +С ₂ санаты бойынша.
Су қорларын бекіту сәтінен бастап есептік мерзімнің өтуіне және Нұра өзенінің гидрологиялық жағдайларының өзгеруіне байланысты су шығару орындарын қайта бағалау қажет, "Ақмола Гидрогеология" ЖШС-ның болжамдары бойынша су шығару орындарындағы жерасты
суларының қорын тәулігіне 40-45 мың текше метрге дейін жеткізуге болады.
Жерасты суларын сумен жабдықтаудың балама көзі ретінде пайдалану техникалық-экономикалық негіздеме орындауды талап етеді:
гидрологиялық жұмыстарды жүргізу;
жаңа су тартқыштарды салу және қазіргі бар су тартқыштарды қайта жаңарту.
2-нұсқа. Нұра-Есіл каналын пайдалану
Нұра-Есіл канал су қажеттілігі өскен қаланы қамтамасыз ету мақсатында 1978 жылы салынды. Канал бірнеше жылдар бойы жұмыс істеді, алайда құрамында сынап бар өнеркәсіптік қалдықтармен ластануына байланысты қазіргі уақытта ол пайдаланылмайды. Бірақ қазіргі уақытта ҚР Ауылшаруашылық министрлігінің Су ресурстары комитеті ТЭН орындады және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 10 желтоқсандағы N 1254 қаулысымен бекітілген "Нұра өзенін тазарту" жобасы жүзеге асырылуда.
Жоба Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 13 қыркүйектегі N 1000 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасын әлеуметтік-экономикалық дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған Индикативті жоспарға енгізілді. Тиісті сараптамалармен растаған жобаның техникалық-экономикалық негіздемесінің нәтижелеріне негізделген қарыз сомасы 40,39 миллион АҚШ долларын құрайды және мына компонеттерді қаржыландыруға жұмсалады:
полигон құрылысы, оған ұзақ мерзімді мониторинг және күтіп ұстау бағдарламасын ұйымдастыру;
залалданған топырақты қазып алу және Теміртау қаласындағы бұрынғы "Карбид" АҚ-ның аумағындағы ластанған құрылымдарды бөлшектеу және оларды көму орындарына жөнелту;
Нұра өзенінің арнасынан, жайылмасынан және тасқын болатын учаскелерден (Теміртау қаласынан ағыс бойымен 25 шақырым төмен қарай) ластанған материалдарды жою;
Нұра өзеніндегі Ынтымақ су қоймасын қалпына келтіру. Өзінің жұмыс істеген кезеңінде суқоймасы Қарағанды-Теміртау өнеркәсіп аудандарынан келетін ластанулардың (соның ішінде сынапты) тұндырғысының рөлін атқарды және өзен ағысының бойымен олардың төмен қарай келуін азайтты. Плотина ластанған және оны жөндеген жағдайда суқоймасы ағыс бойымен төмен қарай Қорғалжын су-батпақ жерлері және "Нұра-Есіл" каналы орналасқан жаққа қарай суды беру режимін реттеу жөніндегі міндеттерді орындай алады. Бұл ретте жобалау сатысы басталғанға дейін Ынтымақ суқоймасын жылдық мониторингілеу және "Шөгінділер қозғалысын математикалық үлгілеу" жүргізіледі, ол қазіргі ластану деңгейін бағалауға, сынаптың метильдену қаупін азайту үшін суқоймасының жұмыс режимін, жұмыс көлемін, шөгінділерді жоюдың қажеттілігін және жиілігін айқындауға көмектеседі.
Жобаны 2009 жылдың 31 наурызына қарай аяқтау көзделуде. "Нұра-Есіл" каналын Нұра өзенін демеркуризациялау аяқталғаннан кейін Астана қаласын сумен жабдықтаудың балама көзі ретінде қарауға болады.
Балама сумен жабдықтаудың нұсқалары "2020 жылға дейін сумен жабдықтау және суды бұру" техникалық-экономикалық негіздемені әзірлеу кезінде бұдан толық қаралатын және негізделетін болады.

5-тарау. Суды бұру жүйесін салу және қайта жаңарту

Ағынды сулардың 2005-2010 жылдардағы кезеңге арналған болжамды есептік шығындары және кәріздік тазарту құрылымдарын қайта жаңартуға қажетті көлемдер 1-қосымшаның N 3 кестесінде келтірілген.

S1. Суды бұру жүйесі

Бағдарлама 2010 жылға дейінгі құрылыстың барлық аумағын қамту үшін қазіргі бар кәріз желілерін кеңейтуді қарастырады, ол жаңа кәріздік желілердің салынуын талап етеді:
Д 1200-1600 мм ұзындығы - 16,5 шқ.;
Д 900-1000 мм ұзындығы - 7 шқ.;
Д 550-800 мм ұзындығы - 18 шқ.;
Д 350-500 мм ұзындығы - 29 шқ.;
Д 250-300 мм ұзындығы - 47 шқ.;
Д 150-200 мм ұзындығы - 70 шқ.;
Жиыны - 187,5 шқ.
Қаланың қазіргі бар аудандарында қарқынды құрылыс салынуына және көлік магистральдарының қайта жаңартылуына байланысты 90 шақырым кәріздік желілерді қайта төсеу қажет. Сондай-ақ, қазіргі бар қала сыртындағы Д 1500 мм ұзындығы - 7,5 шақырымдық өздігінен ағатын коллекторды қайта жаңарту қажет.

S2. Кәріздік сорғы станциялары

Қаланың қазіргі бар құрылыстарын қайта жаңарту және жаңа аудандарды игеру 16 жаңа кәріздік сорғы станцияларын салуды талап етеді. "Астана су арнасы" МКК-ның балансындағы 41 кәріздік сорғы станцияларының 25-і орнатылған сорғыларын қуатын арттырып қайта жаңартуды талап етеді. Сорғы станцияларын қалпына келтіру жұмыстары ағынды сулардың келу барысын бұзбай жүргізілуі тиіс.

S3. Тазарту құрылыстары

2010 жылы ағынды сулардың болжамды көлемі тәулігіне 176 мың текше метрді құрайды, осыған байланысты қазіргі бар тазарту құрылымдарының қуатын тәулігіне 220 мың текше метрге дейін арттырып қайта жаңартуды жүргізу қажет.

S4. "Талдыкөл" ағын суларын жинауыш-көл

"Талдыкөл" ағынды суларын жинауышының елордалық аймақтың экологиясына теріс әсерін болдырмау үшін оны жойып, кейін босатылатын аумақтарды қалпына келтіру туралы шешім қабылданды. "Талдыкөл" ағын суларын жинауышын жоюға арналған негізгі технологиялық шешімдер мыналар:
1. Астана қаласының кәріздік тазарту құрылыстарының биологиялық тазартылған ағынды суларын "Талдыкөл" жинауышына құйылуын тоқтату;
2. "Талдыкөл" жинауышындағы суды жою;
3. Жинауыштың түбіндегі тұнбаны алу, кейін босатылатын аумақтарды, Үлкен Талдыкөл табиғи көлді қалпына келтіру.
Сумен жабдықтау және кәріз жүйесінің объектілерін салудың және қайта жаңартудың 90735,6 миллион теңгені құрайды.

6-тарау. Су ресурстарының экологиясы және оларды қорғау,
тасқын және топырақ сулары

Есіл өзені арнасының экологиялық, гидрологиялық және санитарлық-гигиеналық жағдайларын жақсартуға мыналардың есебінен қол жеткізіледі:
суды қорғау аймағын және өзен бойымен жағалау маңында қорғаныш жолақтарын ұйымдастыру;
ластану көздерінің әсерін жою және азайту;
өндірістік және тұрмыстық ағындыларды пайдаға асыру жүйесін жетілдіру;
гидрогеологиялық зерттеулерді жалғастыру және топырақ суларын мониторингілеуді жетілдіру.

S1. Су тасқынына қарсы іс-шаралар

2004 жылы "Қазгипросушаруашылығы" ӨК Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар жөніндегі агенттігінің "Қазселқорғау" мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі - ММ) берген және Қазақстан Республикасының Сауда және индустрия министрлігі бекіткен техникалық тапсырманың негізінде "Астана қаласын Есіл өзені тасқын суларының басынан қорғау" жобасын орындады, онда тасқын суға қарсы қорғанудың кешенді құрылыстары әзірленді. Тасқын суларын қауіпсіз өткізудің техникалық сызбасы су өткізу құрылымдары бар қорғаныш бөгетінің құрылысын қарастырады. Бөгеттің құрылысы өзеннің сол жағалауы бойымен судың қозғалу жолдарын жабады, өзінің алдында реттеуші сыйымдылықты қалыптастырады, су тасудың аса шығындалуын төмендетуді қамтамасыз етеді.
Қорғаныш бөгетінің ұзындығы - 31,10 шқ.
Реттеуші сыйымдылық - 450 млн. м ³
Есіл өзенінің арнасына су жіберу, өткізу қабілеті - 450 м ³ /с.
Астана қаласы әкімдігінің 2003 жылғы 12 желтоқсандағы қаулысының негізінде "ОРTA" ЖШС "Астана қаласының шекарасында Есіл өзенінің арнасын қайта жаңарту" қысқаша техникалық-экономикалық негіздемесінің жобасын орындады. Оның мақсаты негізінен 2001 жылы орындалған "Астана қаласын Есіл өзені тасқын суларының басуынан қорғау" ТЭН-ге түзетулер енгізу болып табылды. Түзетулер енгізу Есіл өзенінің қалалық арнасымен бағытталған тасқын суларының есептік және тексеру шығындарының өзгеруіне және нақтылануына байланысты туындады.
Есіл өзені арнасының қала шекарасындағы жалпы ұзындығы - 41 167 метр. ТЭН-ге сай қорғаныш бөгетіндегі су ағызу құрылысынан ("Қазселқорғау" ММ-ның жобасы бойынша) Есіл өзенінің арнасына қосылатын жерге дейінгі учаскеде ұзындығы 4,6 каналдың салынуы көзделуде. Тельман кентінің жанында жобаланған қорғаныш бөгеті мен суды реттеуші бөгеттен және өзеннің екі тармағы қосылатын жерде жоспарланған суды реттеуші плотинадан қаланың батыс шекарасындағы табиғи арнасына қосылатын жерге дейінгі учаскелерде өзеннің қалалық арнасын қайта жаңарту жағалау қондырғыларынсыз қарастырылуда. Бұл учаскелердің жалпы ұзындығы 22,436 шақырымды құрайды. Бұнда негізінен арнаны кеңейту және тереңдету жөніндегі жер жұмыстары, сондай-ақ жағадағы дамбаларға жобалық белгілерге дейін құм үю қарастырылуда.
Өзен арнасының жалпы ұзындығы жағалау қондырғыларымен бірге 8516 метрді құрайды.
Су тасқынына қарсы іс-шаралардың жалпы құны 22938,5 млн. теңгені құрайды.

S2. Нөсерлі кәріз жүйесі

Астана қаласының бекітілген бас жоспары негізінде 2002 жылы "Астанагенплан" МКК 2010 жылға дейінгі Астана қаласының нөсерлі кәріз жүйесін дамыту бағдарламасы әзірленіп, 2002 жылы бекітілді.
2004 жылы Инженерлік жобалау институты "Астана қаласының нөсерлі кәріз жүйесін дамыту" техникалық-экономикалық негіздемесін жобалады. Техникалық-экономикалық негіздемеде қаланың тұрғын үй құрылысында және өнеркәсіптік аймағында нөсерлі кәріздің бас коллекторларының жаңа құрылысы және жартылай қайта төсеу, тазарту құрылыстарының және нөсерлі ағындыларды қайта айдау станцияларының құрылысы көзделген.
ТЭН-ге сай Астана қаласының аумағы жерүсті ағындыларының суын бұрудың 16 негізгі алаптарына (аудандарға) бөлінген. Әрбір ауданда дербес тазарту құрылыстары, тазарту ағындыларды қайта айдау және шығару станциялары қарастырылады.
Ағындылардың жалпы қалалық аумағын 12750 га құрайды.
Бас коллекторлардың трассировкасы жер бедерін, "Астанагенплан" МКК орындаған бас жоспарды және даму келешегін ескеріп орындалған.
Қаланың барлық аумағынан жауын суларының орташа жылдық көлемі жылына 8486 мың м ³ құрайды.
Еріген қар суының орташа жылдық көлемі жылына 4227 мың м ³ құрайды.
Суару-жууға жұмсалатын сулардың орташа жылдық саны жылына 1912,411 мың м ³ құрайды.
Коллекторлардың және реттеуші сыйымдылықтардың көп тереңдеуін болдырмау үшін сорғы станцияларын салу қажеттілігі туындайды.
2010 жылға дейін қала аумағына жауын суларын қайта айдайтын барлығы 25 сорғы станциялары қарастырылған.
Тазарту құрылыстары дербес шығару орындары бар әрбір су жинау алаптары үшін орнатылады.
Реттеуші резервуарлардан кейін таза судың тазартуға дейінгі құрылыстарға келіп түсуі көзделген.
Есептік 2010 жылға құрылыстың мынадай көлемдері қарастырылған:
Д 600./.1500 мм L=120,873 шақырым жаңа құбырлардың құрылысы;
13 тазарту құрылыстарының құрылысы;
25 сорғы станцияларының құрылысы.
Әзірленген ТЭН-ге сай 2004 жылғы бағалар деңгейінде құрылыстың жалпы құны шамамен 13579,5 млн. теңгені құрайды.

S3. Дренажды жүйе

Астана қаласының сол жағалауындағы құрылыс аумағын топырақ суларының салдарынан болатын зиянды болдырмау үшін топырақ суларын дренаждаудың орталықтандырылған жүйесін салу көзделген.
2003 жылы "ОРТА" ЖШС "Су басудан инженерлік қорғау, дренаж, Астана қаласының сол жағалауындағы құрылыс аумағының топырақ суларының деңгейін төмендету" ТЭН әзірледі.
Әзірленген ТЭН-ге сай құрылыстың бірінші кезегінде мынадай объектілер енгізілуі тиіс:
Алдын ала дренаж. Кіші Талдыкөлдің көлдер тобынан жерүсті суларын бұру үшін жалпы ұзындығы 4.26 шақырым екі құрғату каналдарын салу көзделген.
Су реттеуші алап. Кіші Талдыкөл өзендер тобының орнында көлемі 75 га құрайтын су қабылдағыш салу көзделген.
Бас дренаждау сорғы станциясы. Суды су реттеуші алабынан сорып төгу үшін және оны ұзындығы 3,2 шақырым магистральды су тартқыш арқылы Есіл өзеніне ағызу үшін арналған.
Коллекторлы-дренажды желі. 2010 жылға дейін коллекторлы-дренажды желінің жалпы ұзындығы 393,11 шақырымды құрайды.
Қолданыстағы бағалар бойынша құрылыстың жалпы құны шамамен 10073,9 млн. теңгені құрайды.

6-бөлім. Қажетті ресурстар және қаржыландыру көздері

Бағдарламадағы іс-шараларды іске асыру үшін қажетті қаржылай қаражаттың болжамды көлемі республикалық, жергілікті бюджеттен және жеке инвесторлардан елеулі қаражат тартуды қажет етеді.
Инвестициялардың жалпы сомасы 134370,18 млн. теңге, соның ішінде:
1. Сумен жабдықтау және суды әкету жүйелер
республикалық және жергілікті бюджет есебінен - 56292,6 млн.теңге
Жапон халықаралық ынтымақтастық банкі
(ЖХЫБ) қарызы есебінен - 34443,0 млн. теңге
2. Қорғаныш құрылыстары
республикалық бюджет есебінен - 22938,5 млн.теңге
3. Нөсерлі кәріз
республикалық бюджет есебінен - 13579,5 млн.теңге
4. Дренаж жүйесі
республикалық бюджет есебінен - 10073,9 млн.теңге

Қаржы ресурстарының әрбір жыл бойынша қажетті көлемі 2-қосымшаның 1-жиынтық кестесінде көрсетілген.

7-бөлім. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

Осы Бағдарлама Астана қаласын сумен жабдықтау және суды бұру жөніндегі бекітілген қолданыстағы бағдарламаларды, ТЭН, жобаларды, сондай-ақ тасқын және топырақ суларынан қорғау жөніндегі іс-шараларды ескеріп және түзетулер енгізіп орындалды. Жоғарыда көрсетілген мәселелер бойынша әралуан институттардың барлық орындаған жобалау әзірлемелері қаралды.
Пайдаланылған материалдардың және әзірленген жобалардың тізбесі 3-қосымшада.
Осы Бағдарламаны іске асыру елорданың барлық инфрақұрылымдарын сумен жабдықтауды және суды бұруды қамтамасыз етеді және тұрмыс сапасының деңгейін жоғарылатады, су ресурстарын оңтайлы пайдалануға көмектеседі.
Су басудан инженерлік қорғау жөніндегі іс-шаралар, қаланың сол жағалау бөлігін құрғатуға топырақ суларының деңгейін төмендетуге көмектеседі, аумақтың батпақтану мәселесін шешеді.
Есіл өзенінің арнасын, Сарыбұлақ, Ақбұлақ жылғаларын қайта жаңарту және абаттандыруға экологиялық жағдайды сауықтандыруға, жерүсті суларының сапасын қамтамасыз етуге көмектеседі.
Суды қорғау аймағын, жағалау маңындағы қорғаныш жолақтарын ұйымдастыру Есіл өзені арнасының бойында экологиялық, гидрологиялық және санитарлық-гигиеналық жағдайды жақсартуға әкеледі, су объектілерінің ластануын, қоқыстануын, лайлануын және құрғауын болдырмауды, пайдаланатын судың сапасының жақсаруын қамтамасыз етеді.
Талдыкөл жинауыш-буландырғышын жойып, орнын қалпына келтіру жою қаланың тазарту құрылыстары жұмысының сенімділігін арттырады, жаман иісті болдырмайды, лайланған алаңдарды жоюға, жинауыш-көлдердегі су деңгейін табиғи шекарасына дейін төмендетуге көмектеседі.
Астана қаласында су тасқынына қарсы іс-шараларды орындау қаланы су басудан қорғайды және халық шаруашылығына үлкен зиян келтіру мүмкіндігінің алдын алады, сондай-ақ Есіл өзенінің санитарлық жағдайын жақсартып, елорданың тартымды ландшафтын жасайды.

2005-2010 жылдарға арналған
Астана қаласын сумен жабдықтау
және суды бұру жүйесін
қайта жаңарту, салу және
техникалық қайта жабдықтау
бағдарламасына
1-қосымша

1-кесте

2005-2010 жылдардағы кезеңге арналған судың
есептік шығындары

N р/р	Атауы	Өлш. бірл.	Жылдар
2005	2006	2007	2008	2009	2010
1.	Халық	мың адам	529,4	560	590	615	645	675
2.	Суды тұтыну (ауыз- су- макс.)	мың м 3 /тәул.	137,6	145,6	153,4	159,9	167,7	175,5
3.	Суды тұтыну (тех- ника- лық)	мың м 3 /тәул.	23,4	23,40	23,40	27,3	31,20	38,40
	Жиыны:	мың м 3 /тәул.	161	169	176,8	187,2	198,9	213,9

2-кесте

Сорғы-сүзгі станциясының өндірісін көбейту
жоспары

N р/р	Атауы	Өлш. бірл.	Жылдар
2005	2006	2007	2008	2009	2010
1.	ССС (қазіргі бар)	мың м 3 /тәул.	200	200	200	200	200	200
2.	N 1 жаңа ССС (қазіргі бар ССС аумағында)	мың м 3 /тәул.	-	-	-	100,0	100,0	100,0
3.	Жиыны:	мың м 3 /тәул.	200	200	200	300	300	300

3-кесте

Ағынды сулардың 2005-2010 жылдардағы кезеңге
арналған есептік шығындары

N р/р	Атауы	Өлш. бірл.	Халық (мың адам) жылдар бойынша
2005	2006	2007	2008	2009	2010
529,4	560	590	615	645	675
1.	Суды бұру	мың м 3 /тәул.	106	112	148	154	168	176
2.	КТҚ қайта жаңартыл- ғаннан кейін	мың м 3 /тәул.	-	-	-	200	200	200

2005-2010 жылдарға арналған
Астана қаласын сумен жабдықтау
және суды бұру жүйесін
қайта жаңарту, салу және
техникалық қайта жабдықтау
бағдарламасына
2-қосымша

1-кесте

Жылдар бойынша қажетті ресурстардың жиынтық кестесі

Атауы	Атауы	Қаржы- ландыру көздері
2005	2006	2007	2008	2009	2010
Сумен жабдықтау және суды бұру	-	4300	3440	3090	4620	4172	Республ. бюджет
	-	62	-	40	95	93	Жергі- лікті бюджет
	2890,5	2890,7	6661,1	5535,5	8232,5	8232,5	ЖХЫБ
Қорғаныш құрылым- дары	555,0	3600,0	5400,1	620,0	3500,0	3683,4	Республ. бюджет
Нөсерлі кәріз	1251,6	1451,3	2850,0	2650,0	2376,6	3000,0	Республ. бюджет
Дренаж жүйесі	57,0	100,3	3050,0	2600,0	2066,6	2200,0	Республ. бюджет
Жиыны:	6104,3	18614,3	29451,2	28260,2	26444,2	28453,0	137327,5

2005-2010 жылдарға арналған
Астана қаласын сумен жабдықтау
және суды бұру жүйесін
қайта жаңарту, салу және
техникалық қайта жабдықтау
бағдарламасына

8-бөлім. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі
іс-шаралар жоспары

N р/р	Іс-шара	Аяқтау нысаны	Орын- дауға жауап- тылар	Орын- дау мер- зімі	Болжамды шығындар (млн. теңге)
2005	2006	2007
1. Сумен жабдықтау және суды бұру
1	Қалпына келтіру: сутарт- қыштың екінші желісін Д 1000 мм Вячеслав су қой- масынан бастап ССС дейін - 20 шм және Д 1000 мм - 9,5 км Есіл өзенін- дегі су- тоғаннан бастап ССС дейін	Пайда- лануға енгізу актісі	Энер- гетика және комму- налдық шаруа- шылық депар- таменті	2010 ж.	-	2000	1050
2	Вячеслав суқойма- сында су тоғанын қайта жаңарту: тәулі- гіне 200 мың.м 3 өндіре- тін 1-көтер- гішті сорғы станция- сын қайта жаңарту	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010 ж.	-	-	-
3	Тәулігі- не 200 мың м 3 өнді- ретін қазіргі ССС қайта жаңарту	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	-	-	-
4	Тәулігі- не 100 мың м 3 өндіре- тін Есіл өзенін- дегі қазіргі су тоға- нын қайта жаңарту	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	-	-	-
5	Суқұбы- рын бөлу желіле- рі: жаңа құрылыс - 194 км ескі құ- бырларды ауыстыру - 70 шм	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	- -	2300 -	2300 -
6	Қазіргі бар сор- ғы стан- цияларын қайта жаңарту - 50 дана	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2009ж.	-	-	90
7	Жаңа құрылыс: Кәріздік коллек- торлар - 187,5 шм Кәріз станция- ларының құрылысы - 16 дана	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	-	500	1800
8	Кәріз желілері - құбыр- ларды ауысты- ру: бас коллек- торлар - 7,5 шм көмекші коллек- торлар - 70 шм	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	- -	- 700	500 700
9	Қазіргі кәріздік сорғы станция- ларын қайта жаңарту - 25 дана	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	-	-	-
10	Энерго- шаруашы- лықты қайта жаңарту	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2009ж.	-	10	50
11	"Астана Су Арнасы" МКК-ның өндірі- стік базасын кеңей- туге арналған ЖІЖ	ЖСҚ	ЭжКШД	2006ж.	-	62	-
12	Астана қала- сындағы Талдыкөл ағынды сужинау- ышын жойып, орнын қалпына келтіру, соның ішінде ЖІЖ	Пайда- лануға енгізу актісі, ЖСҚ	ЭжКШД	2010ж.	1350	5000	5000
13	Тәулі- гіне 210 мың.м 3 өндіре- тін 1-көтер- гішті сорғы станция- сының құры- лысы. Қазіргі ССС аума- ғында тәулігі- не 100 мың м 3 өндіре- тін N 1 жаңа ССС құрылысы Су құбыр- ларды ауыстыру - 100 шм Кәріз құбыр- ларды ауыстыру - 20 шм	Пайда- лануға енгізу актісі, ЖСҚ	ЭжКШД	2010ж	2890,7	2890,7	6661,1
3. Қала маңындағы аумақты су басудан қорғайтын құрылыстар
14	Қорғаныс бөге- тінің құрылысы - 31,1 шм; Реттеуші сыйым- дылық - Есіл өзенінің каналына 450 млн.м 3 су шығару - 1 дана	Пайда- лануға енгізу актісі	ММ "Қаз- селе- қор- ғау"	2010ж.	-	1700,0	3500,0
4. Астана қаласының шеңберін су басудан қорғайтын құрылыстар
15	Есіл өзенінің арнасын жағалау қондыр- ғыларын- сыз қайта жаңарту - 25 шм Есіл өзенінің арнасын жағалау қондыр- ғылары- мен қайта жаңарту - 8,52 шм Қорғаныс бөгет- терінің құрылысы 6,4 шм Су рет- теуші бөгеттер - 2 дана Жобалау- іздес- тіру жұ- мыстары	Пайда- лануға енгізу актісі,ЖСҚ	Құрылыс Департа- ментi	2010ж.	555,0	1900,0	1900,1
5. Нөсерлі кәріз
16	Нөсерлі кәріздің жаңа коллек- торлары- ның құ- рылысы Д600./. 1500 мм - 121 шм; Тазарту құрылыс- тары - 13 дана және сорғы станция- лары - 25 дана	Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	1251,6	1451,3	2850,0
6. Дренажды жүйе
17	Жобалау- іздес- тіру жұ- мыстары және инвести- циялар негізде- мелері Алдын ала дренаж - 4,3 шм Алаңы 75 га су реттей- тін алап Бас дренажды сорғы станция- сы 1 дана Коллек- торлы- дренаж- ды желі - 394 шқ.	ЖСҚ Пайда- лануға енгізу актісі	ЭжКШД	2010ж.	57,0	100,3	3050,0
Жиыны:					6104,3	18614,3	29451,2

кестенің жалғасы

N р/р	Болжамды шығындар (млн. теңге)	Қаржыландыру көздері
2008	2009	2010
1. Сумен жабдықтау және суды бұру
1	600	1500	1500	Респуб. бюджет
2	-	50	53	Жергілікті бюджет
3	80	120	210	Респуб. бюджет
4	-	150	150	Респуб. бюджет
5	2300 -	2300 1300	2340 1419	Респуб. бюджет
6	110	100	-	Респуб. бюджет
7	1800	1800	1861	Респуб. бюджет
8	500 700	500 700	- 700	Респуб. бюджет
9	40	45	40	Жергілікті бюджет
10	145	145	-	Респуб. бюджет
11	-	-	-	Жергілікті бюджет
12	5000	1558,5	3064,1	Респуб. бюджет
13	5535,5	8232,5	8232,5	ЖХЫБ қарызы
3. Қала маңындағы аумақты су басудан қорғайтын құрылыстар
14	3700,0	1000,0	683,4	Республ. бюджет
4. Астана қаласының шеңберін су басудан қорғайтын құрылыстар
15	2500,0	2500,0	3000,0	Республ. бюджет
5. Нөсерлі кәріз
16	2650,0	2376,6	3000,0	Республ. бюджет
6. Дренажды жүйе
17	2600,0	2066,6	2200,0	Республ. бюджет
Жиыны:	28260,5	26444,2	28453,0	137327,5