Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм по аэровокзалам и воздушным судам гражданской авиации

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 февраля 2006 года N 42. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 февраля 2006 года N 4106. Утратил силу приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 августа 2010 года N 586

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра здравоохранения РК от 03.08.2010 N 586 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 10) статьи 7 и с подпунктами 1) , 14) статьи 17 Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые санитарно-эпидемиологические правила и нормы:
1) " Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации воздушных судов гражданской авиации и условиям труда летного состава ";
2) " Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации аэровокзалов гражданской авиации ".

2. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Байсеркин Б.С.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту организационно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Акрачкова Д.В.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения, Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан Белоног А.А.

5. Настоящий приказ вводится в действие со дня официального опубликования.

Министр

"СОГЛАСОВАН"

Председатель Комитета
гражданской авиации
Министерства транспорта
и коммуникаций
Республики Казахстан
10 февраля 2006 года

Утверждены
приказом Министра
здравоохранения
Республики Казахстан
3 февраля 2006 года N 42

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Cанитарно-эпидемиологические требования к содержанию
и эксплуатации воздушных судов гражданской авиации
и условиям труда летного состава"

1. Общие положения

1. Настоящие санитарно-эпидемиологические правила и нормы (далее - санитарные правила) устанавливают санитарно-эпидемиологические требования к оборудованию, водоснабжению, к заправке питьевой водой, канализации, отоплению, вентиляции, освещению воздушных судов гражданской авиации и условиям труда и отдыха летного состава.
2. Настоящие санитарные правила предназначены для физических и юридических лиц всех форм собственности, деятельность которых связана с эксплуатацией воздушных судов гражданской авиации (далее - воздушные суда).

2. Санитарно-эпидемиологические требования
к содержанию и эксплуатации воздушных судов

3. На каждое воздушное судно должен быть получен санитарный паспорт на соответствие требованиям настоящих санитарных правил, оформленный в соответствии с требованиями приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 апреля 2004 года N 349 "Об утверждении Правил выдачи, учета и ведения санитарного паспорта на транспортное средство", зарегистрированными в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2840.
4. Воздушное судно должно оснащаться баллонами с медицинским кислородом и масками одноразового использования, должно быть обеспечено мягким инвентарем, средствами гигиены и обслуживания, в зависимости от типа воздушного судна в соответствии с приложением 1 к настоящим санитарным правилам.
5. Авиапассажиры и члены экипажа должны обеспечиваться бортовым питанием в соответствии с требованиями санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к организации бортового питания авиапассажиров и членов экипажа воздушных судов", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 11 июля 2003 года N 525 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2452.
6. Воздушное судно должно обеспечиваться питьевой водой. Качество питьевой воды должно соответствовать требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-
эпидемиологические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 июня 2004 года за N 506 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2999. Дозаправка водой воздушных судов не допускается.
7. Сбор сточных вод из воздушного судна должен производится в специализированные машины с последующим спуском сточных вод в хозяйственно-фекальную канализацию.
8. Сбор из воздушного судна и спуск в хозяйственно-фекальную канализацию сточных вод должен осуществляться при соблюдении условий герметичности.
9. Вентиляция салона и кабины экипажа в период полета должна предусматриваться системами кондиционирования. Естественная вентиляция салонов и кабины экипажа должна предусматриваться только в наземных условиях и при полетах на небольших высотах.
10. Во время стоянки микроклимат воздушного судна должен поддерживаться с помощью бортовых систем наземного кондиционирования или наземных кондиционеров. При температуре наружного воздуха плюс 15 градусов Цельсия (далее - ⁰ С) и ниже воздух кабины должны прогревать до температуры не ниже плюс 15 ⁰ С, при наружной температуре выше плюс 25 ⁰ С воздух должны охлаждать на 5-8 ⁰ С по сравнению с температурой наружного воздуха (но не ниже плюс 20 ⁰ С).
11. В холодный период времени года перед посадкой пассажиров салоны воздушного судна должны прогреваться с использованием специализированных машин подогрева. Воздух машин подогрева не должен содержать окись углерода и другие вредные вещества.
12. Освещение воздушного судна должно быть комбинированное.
13. Уборка пассажирского салона, кабины экипажа, буфетного и санитарно-технического оборудования, туалетов, багажных отсеков должна проводиться после каждого рейса, по прибытии в промежуточный или базовый аэропорт.
Уборку начинают проводить в салоне. В туалете уборка должна проводиться в последнюю очередь с применением дезинфицирующих средств, разрешенных к применению в Республике Казахстан.
14. В салоне самолета должны подвергаться уборке ковровые дорожки, чехлы кресел, откидные столики, багажные полки, светофильтры. Очистку ковров проводят пылесосами. Подголовники, на креслах подлежат замене. Откидные столики, багажные полки, светофильтры, подлокотники подлежат мойке и двукратной обработке дезинфицирующим средством.
15. Буфетное оборудование, после сдачи съемного кухонного инвентаря (контейнеры) и использованной бортовой посуды в цех бортового питания по прибытию, должно подвергаться влажной уборке с применением моющих и дезинфицирующих средств, разрешенных к применению в Республике Казахстан.
16. Лица, занимающиеся уборкой, должны работать в специальной одежде, использовать маркированный уборочный инвентарь, пылесос, горячую и холодную воду, моющие и дезинфицирующие средства, разрешенные к применению на территории Республики Казахстан.
17. Во время полета мусор должен собираться в мешки одноразового пользования и после прилета в аэропорт выноситься в контейнеры для сбора мусора.
18. Мойка воздушного судна должна производиться на специальной площадке, оборудованных устройствами для приема сточных вод. Трапы воздушного судна должны подвергаться влажной уборке с применением моющих и дезинфицирующих средств.
19. Воздушные суда прибывающие из эпидемиологически неблагополучных регионов по карантинным и особо опасным инфекциям, подлежат санитарно-эпидемиологическому обследованию специалистами санитарно-карантинных пунктов государственных органов санитарно-эпидемиологической службы на воздушном транспорте. В случае выявления больного с подозрением на карантинные инфекции проводятся санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия, в соответствии с требованиями санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарная охрана границы и территории Республики Казахстан", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан 30 марта 2004 года N 297 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2798.

3. Санитарно-эпидемиологические требования
к заправке питьевой водой воздушных судов

20. Заправка питьевой водой воздушного судна должна проводится из водозаправочной машины (далее - водозаправщик).
21. Заправка питьевой водой водозаправщика воздушного судна должна быть организована в пункте заправки питьевой водой (далее - пункт).
Пункт состоит из двух изолированных с отдельным входом, либо совмещенных помещений - для водоподготовки и для заправки водозаправщика и должен соответствовать требованиям настоящих санитарных правил. Пункт должен быть подключен к центральному водопроводу, канализации, отоплению и иметь вентиляцию. Стены и пол помещения должны иметь гладкую поверхность, без трещин, выбоин и выполнены из материалов, устойчивых к воздействию моющих и дезинфицирующих средств. Помещение для заправки водозаправщика должно быть оборудовано специальным навесным шкафом для хранения заправочного шланга. В помещении для водоподготовки должна быть установка доочистки воды, измерительные приборы (водомер, термометр, манометр) и кран для отбора проб воды на лабораторное исследование.
22. С целью обеспечения контроля за санитарно-эпидемиологическим состоянием пункта и технологическим процессом заправки воздушного судна эксплуатантом должно быть назначено ответственное должностное лицо.
23. В зимнее время при температуре наружного воздуха ниже плюс 5 ⁰ С в пункте должен осуществляться нагрев воды до плюс 50 - плюс 60 ₀ С, с последующей заправкой системы водоснабжения после предварительного прогрева кабины воздушного судна до температуры воздуха в салонах плюс 20 ⁰ С - плюс 25 ⁰ С.
24. Не допускается использование пункта заправки для других целей.
25. Водозаправщик должен обеспечивать заправку питьевой воды и доставку на воздушное судно закрытым способом с сохранением качества питьевой воды.
26. Перед заправкой водозаправщика питьевой водой, соединительный шланг и штуцер должны предварительно промываться водопроводной водой в течение 30-40 секунд. После окончания заправки остатки воды из шланга сливаются.
27. Емкость водозаправщика, заправочные шланги, краны и другое оборудование, контактирующие с питьевой водой, должны быть выполнены из антикоррозийного материала, разрешенного к применению в Республике Казахстан.
28. Емкость водозаправщика должна иметь: термоизоляционную прослойку, опломбированный наливной люк с герметичной крышкой и запором, кран для слива воды.
29. Не допускается эксплуатация водозаправщика с повреждениями внутренней поверхности емкости.
30. Наружные поверхности емкости должны окрашиваться в светлые тона, с нанесением надписи "Вода питьевая".
31. Водозаправщик должен использоваться по назначению, иметь санитарный паспорт, на соответствие требований настоящих санитарных правил, оформленный в соответствии с требованиями приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 апреля 2004 года N 349 "Об утверждении Правил выдачи, учета и ведения санитарного паспорта на транспортное средство", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2840.
32. Система водоснабжения воздушного судна должна обеспечивать потребности пассажиров в питьевой воде и подачу ее ко всем точкам потребления.
33. Авиационный техник (далее - авиатехник) перед заправкой должен подготовить систему водоснабжения воздушного судна.
34. Заправщик должен следить за санитарно-техническим состоянием емкости водозаправщика, помещения и оборудования пункта.
35. Заправщик должен заполнять журнал по заправке воздушного судна питьевой водой и журнал о проведенной дезинфекции водозаправщика.
36. Лица, обеспечивающие заправку воздушного судна питьевой водой, допускаются к работе после прохождения медицинского осмотра в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 октября 2003 года N 766 "Об утверждении Правил проведения обязательных медицинских осмотров декретированных групп населения", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2556, а также гигиенического обучения в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 17 сентября 2003 года N 688 "Об утверждении Правил по организации и проведению гигиенического обучения декретированной группы населения", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2531.
37. Заправщик должен работать в специальной одежде. В холодное время года эксплуатант должен обеспечить сушку специальной одежды в отдельно выделенном сушильном помещении.
38. Заправщик и авиатехник не должны привлекаться к работам по обслуживанию канализации, сбору и вывозу твердых бытовых отходов и связанными с химическими и другими опасными веществами.
39. Эксплуатантами, с целью предупреждения возникновения и распространения инфекционных заболеваний организовываются и проводятся плановая профилактическая и по эпидемиологическим показаниям дезинфекция пункта водозаправщика и системы водоснабжения воздушного судна.
Дезинфекционные мероприятия включают в себя и проводятся в следующей последовательности: механическая очистка, промывка, дезинфекция, окончательная промывка. После окончания дезинфекции проводится лабораторное исследование воды.
40. Профилактическая дезинфекция системы водоснабжения воздушного судна, емкости водозаправщика, шланга должна проводится два раза в год (весной и осенью), штуцеров водозаправочного пункта и водозаправщика - один раз в месяц.
41. Дезинфекция емкости водозаправщика должна быть проведена путем хлорирования методом орошения. Раствор хлорной извести (или хлора) с концентрацией 200-250 мг/л активного хлора приготавливают из расчета 0,3-0,5 литра на 1 м ² внутренней поверхности резервуара. Этим раствором покрывают стены и дно резервуара путем орошения из шланга или гидропульта. Через 1-2 часа дезинфицированные поверхности промывают 2-3 раза водопроводной водой, удаляя отработанный раствор через грязевой выпуск. Работа должна производиться в спецодежде, резиновых сапогах и противогазах; перед входом в резервуар устанавливают бачок с раствором хлорной извести для обмывания сапог.
42. Дезинфекция штуцеров проводится методом погружения в дезинфицирующий раствор с концентрацией активного хлора 200-250 мг/л, время экспозиции не менее 6 часов.
43. Для дезинфекции допускается использовать другие дезинфицирующие средства, имеющие разрешенные к применению в Республике Казахстан.
44. Дезинфицирующие средства и рабочие растворы должны готовиться и храниться в специально выделенном помещении, оборудованном приточно-вытяжной вентиляцией с обеспечением не менее пятикратного обмена воздуха в час.
45. Дезинфекция проводится под контролем представителя государственного органа санитарно-эпидемиологической службы на воздушном транспорте.
46. Персонал, работающий с препаратами для дезинфекции емкости водозаправщика, должен быть обеспечен средствами индивидуальной защиты (противогазом, защитным костюмом, резиновыми сапогами и перчатками).
47. Дезинфекция системы водоснабжения воздушного судна должна проводиться объемным методом. После заполнения водозаправщиком системы водоснабжения дезинфицирующим раствором с концентрацией активного хлора 75-100 мг/л в систему водоснабжения подается давление и осуществляется спуск воды через все водоразборные краны до появления запаха дезинфицирующего раствора, а потом краны закрываются. Время экспозиции должна быть не менее шести часов. После чего система водоснабжения ВС трехкратно промывается водопроводной водой.
48. В зимнее время (при температуре ниже плюс 5 ⁰ С) дезинфекция системы водоснабжения должна производиться на предварительно подогретом воздушном судне до температуры плюс 20 ⁰ С- плюс 25 ⁰ С, которая должна поддерживаться в течении шестичасового периода дезинфекции.
49. Контроль качества питьевой воды водозаправщика и в системе водоснабжения воздушного судна должен организовываться и проводиться в производственных лабораториях эксплуатанта, при их отсутствии - в лабораториях других государственных органов.

4. Санитарно-эпидемиологические требования к сливу
питьевой воды из системы водоснабжения воздушного
судна и емкости водозаправщика

50. Для слива воды из системы водоснабжения воздушного судна должны быть сливные штуцеры.
51. После завершения рейса суммарной продолжительностью более четырех часов, остатки воды из системы водоснабжения должны сливаться. Не допускается дозаправка воды в промежуточных аэропортах, при необходимости должна производиться полная заправка системы воздушного судна.
52. При отрицательной температуре наружного воздуха после остановки двигателей до охлаждения кабины вода из системы водоснабжения воздушного судна должна сливаться через канализационный бак в емкость ассенизационной машины.

5. Санитарно-эпидемиологические требования
к рабочим местам экипажа

53. Кресло пилота должно быть регулируемым по углам наклона спинки и перемещаться в продольном направлении. Регулировка каждого параметра должна быть независимой, легко осуществляемой и иметь надежную фиксацию.
Поверхность сиденья, спинки и других элементов кресла должна быть полумягкой, с не электризуемым и воздухопроницаемым покрытием, обеспечивающим легкую очистку от загрязнений.
54. В кабинах оптимальные и допустимые показатели микроклимата, а также температура ограждающих поверхностей должны соответствовать приложению 2 к настоящим санитарным правилам.
55. Температура ограждающих поверхностей, при соблюдении оптимальных норм микроклимата, не должна отличаться от температуры воздуха более, чем на 2 ⁰ С, при обеспечении допустимых норм - более чем на 5 ⁰ С. Предельная температура ограждающих поверхностей не должна быть ниже +5 ⁰ С и выше +45 ⁰ С.
Перепад температур по высоте рабочей зоны допускается не более 3 ⁰ С, а по горизонтали - не более 4 ⁰ С.
56. Содержание вредных химических веществ и пыли в воздухе кабин не должно превышать предельно допустимых концентраций (далее - ПДК) вредных веществ в воздухе рабочей зоны ( приложение 3 к настоящим санитарным правилам). При одновременном присутствии в воздухе кабин нескольких вредных веществ однонаправленного действия сумма отношений фактических концентраций каждого из них в воздухе, их ПДК не должна превышать единицы. При одновременном содержании в воздухе вредных веществ разнонаправленного действия ПДК остаются такими же, как и при изолированном воздействии.
57. Содержание легких отрицательных и положительных аэроионов должно соответствовать допустимым уровням ионизации воздуха производственных и общественных помещений ( таблица 1 приложения 4 к настоящим санитарным правилам).
58. Уровни звукового давления, уровни звука и эквивалентные уровни звука на рабочих местах не должны превышать величин, представленных в таблице 2 приложения 4 к настоящим санитарным правилам.
59. Акустическая нагрузка на летный состав в полетах должна оцениваться по эквивалентному уровню звука, состоящему из внутрикабинного шума и дополнительной звуковой нагрузки при прослушивании эфира и речевого радиообмена.
60. Допустимые уровни ультразвукового и инфразвукового давления не должны превышать величин, представленных в таблицах 3 , 4 приложения 4 к настоящим санитарным правилам.
61. Предельно предельно-допустимые уровни общей вибрации не должны превышать величин, представленных в таблице 5 приложения 4 к настоящим санитарным правилам.
62. На всех воздушных судах с герметичными кабинами, независимо от высоты полета, величина барометрического давления не должна быть менее 567 миллиметров ртутного столба (далее - мм. рт. ст.). Скорость изменения барометрического давления на всех режимах полета допускается не более 0,18 мм. рт. ст. в секунду.
На воздушных судах с не герметичными кабинами и высотами полетов более 3000 метров экипаж и пассажиры должны обеспечиваться кислородом.
63. Нормы электромагнитных излучений по электрической и магнитной составляющей суммарно в периоды от запуска двигателей до их остановки в течение рабочего дня не должны превышать величин, представленных в таблице 6 приложения 4 к настоящим санитарным правилам.
64. Предельно допустимые уровни напряженности магнитного поля и энергетической нагрузки магнитной составляющей устанавливаются равными 50 ампер на метр (далее - А/м) и 200 вольт на метр в квадрате умноженное на час (далее - В/м ² ч). Одновременно воздействие электрического и магнитного полей с частотами до 3,0 мега Герц (далее - МГц) считается допустимым при условии, что сумма отношений фактической энергетической нагрузки к предельно-допустимой по электрической и магнитной составляющей не превышает единицы.
65. В диапазоне сверхвысоких частот (далее - СВЧ) 300,0 МГц - 300,0 гига Герц (далее - ГГц) воздействие электромагнитной энергии должно оцениваться по уровню плотности потока энергии (далее - ППЭ) и энергетической нагрузке (далее - ППЭ за определенное время воздействия). Уровень плотности потока СВЧ-энергии в кабине не должен превышать 500 микро ватт на сантиметр квадратный (далее - мкВт/см ² ).
66. Уровень СВЧ облучения должен оцениваться суммой энергетических нагрузок (далее - ЭН сумм) на организм за отдельные периоды облучения и не должна превышать 1000 мкВт-час/см ² .
67. В кабине экипажа, выполняющего полеты на высотах более 6000 м, а также при наличии в кабине источников рентгеновского излучения - ППЭ СВЧ не должна превышать 1000 мкВт/см ² при указанной в пункте предельно-допустимой нагрузке.
68. Эквивалентная доза космического облучения экипажей ВС в полетах не должна превышать 5 микрозиверт (далее - мЗв) в год. Доза, установленная естественным облучением в наземных условиях и получаемая при медицинском освидетельствовании и лечении, не учитывается.
Предел дозы, устанавливаемый настоящими санитарными правилами, не распространяется на сверхзвуковые транспортные воздушные суда.
69. Напряженность электростатического поля в кабинах во время полета не должна превышать следующих величин: при полете менее 1-го часа 60 киловатт на метр (далее - кВ/м); от 1,1 до 12 часов из расчета: 60 кВ/м деленное на полетное время. При напряженности электростатических полей менее 20 кВ/м время пребывания не регламентируется.
70. Остекление кабины должно обеспечивать освещение приборной доски и органов управления за счет естественного света. При большой интенсивности естественного светового потока световые проемы кабин должны оборудоваться защитными шторками и светофильтрами, приборы управления и контроля светозащитными козырьками.
71. Устройство и размещение осветительных приборов должны исключать возможность появления световых бликов на остеклении приборов и фонаря кабины. Для подсвета приборных досок, пультов и других органов управления, на которых шкалы и обозначения покрыты светящимся составом, в кабине должны быть оборудованы ультрафиолетовые светильники. Светящаяся масса при облучении ультрафиолетом должна иметь ярко-зеленый цвет, за исключением аварийных сигналов, принимающих красную или оранжевую окраску.
72. Обзор из кабины при горизонтальном полете должен быть следующим: вперед-вниз от линии горизонта - 15 градусов (далее - ⁰ ), вниз - в стороны в передней полусфере - не менее 35 ⁰ , вниз вдоль крыла - 8 ⁰ , в верхней и задней полусфере - полный объем.
73. Освещенность на рабочих местах членов экипажа должна соответствовать таблице 7 приложения 4 к настоящим санитарным правилам.
74. Конструкция видеотерминалов (далее - ВТ) должна предусматривать:
1) возможность регулировки угла наклона по вертикальной оси на +30 ⁰ и по горизонтальной оси на +15 ⁰ с фиксацией в заданном положении;
2) размещение регуляторов яркости и контрастности изображения включения и выключения электропитания с визуальной индикацией - на лицевой поверхности корпуса;
3) размещение регуляторов частоты кадров и строк, линейности по вертикали, центровки по горизонтали, переключателя режима работы ("монохроматический" - "полихроматический") на боковой панели под специальной защитной крышкой;
4) защиту от накопления электростатистических зарядов и пыли на корпус и отдельных элементах ВТ;
5) антибликовое покрытие экрана и другие конструктивные решения для обеспечения качественного изображения независимо от уровня внешней освещенности.
75. На электронно-лучевых трубках бортовых авиационных ВТ должны быть обеспечены:
1) угловой размер рабочего поля не более 60 ⁰ на расстоянии не менее 60 сантиметров (далее - см), при оптимальном расстоянии 70 см;
2) отсутствие геометрических искажений изображения на поле экрана;
3) яркость экрана в прямом и обратном контрасте не менее 35 кд/м ² ;
4) коэффициент модуляции контраста цветового знака и фона не менее 60 %;
5) детальное контрастное изображение (отношение максимальной яркости на экране к минимальной) не менее 5:1;
6) модуляцию яркости в промежутках между смежными строками и растрами, определяемую отношением яркости засвеченного элемента не более 3:1 - для монохромных и 7:1 для полихромных ВТ;
7) внутренний контраст знака не менее 2:1;
8) неравномерность яркости элементов знака монохромного ВТ не более 0,5;
9) максимальный размер пикселя для монохромного ВТ не более 0,4 миллиметр (далее - мм);
10) угловой размер знаков не менее 20 угловых минут;
11) не сведение лучей на рабочем поле экрана для полихромных ВТ не более 0,5 мм;
12) отсутствие непроизвольного изменения яркости изображения (мерцания изображения), видимое непроизвольное изменение положения изображения (дрожание изображения) не более одной десятитысячной доли от расстояния наблюдения (0,07 мм на расстоянии 70 см от экрана).
76. Конструкция клавиатуры должна предусматривать: исполнение в виде отдельного устройства, опорное приспособление, позволяющее изменять угол наклона в горизонтальной плоскости от 5 ⁰ до 15 ⁰ с фиксацией в заданном положении, расположение часто используемых элементов клавиатуры в центре, внизу и справа, редко используемых - вверху и слева, выделение цветом, размером и формой функциональных клавиш. Минимальный размер клавиш должен быть 13х1 мм, оптимальный - 15х15 мм, с углублением в центре, расстояние между клавишами - не менее 3 мм, шаг - 1 мм, минимальное сопротивление нажатию - 0,25 Н, максимальное - 1,5 Н.
Корпус ВТ и клавиатура должны иметь матовую поверхность с коэффициентом отражения 0,4-0,6.

6. Санитарно-эпидемиологические требования
к режиму труда и отдыха экипажа

77. Экипаж воздушного судна должен проходить предварительный при поступлении на работу и периодический медицинский осмотр в соответствии с требованиями приказа Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2004 года N 243 "Об утверждении Перечня вредных производственных факторов, профессий, при которых обязательны предварительные и периодические медицинские осмотры, Инструкции по проведению обязательных предварительных и периодических медицинских осмотров работников, подвергающихся воздействию вредных, опасных и неблагоприятных производственных факторов", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2780, Правил медицинского освидетельствования в гражданской авиации Республики Казахстан, утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 октября 2004 года N 748 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 3207.
78. Должен организовываться кратковременный предполетный отдых экипажа.
79. Помещения для предполетного отдыха должны быть изолированными от посторонних лиц. Спальные комнаты рассчитываются не более чем на двух человек и располагаются на противоположной летному полю стороне здания. Оконные проемы в помещениях для предполетного отдыха должны оборудоваться звукопоглощающими устройствами и двойными шторами.
80. Помещение для отдыха, коридоры, холлы должны иметь естественное освещение. Допускается без естественного освещения помещения умывальных комнат, туалетов, душевых, кладовых и других вспомогательных помещений с кратковременным пребыванием людей.
81. Уровень освещенности мест для чтения и настольных игр, с учетом общего и местного искусственного освещения, должен быть не менее 200 люкс (далее - лк) для люминесцентных ламп и 100 лк для ламп накаливания.
82. Системы отопления, вентиляция и кондиционирования должны обеспечивать в помещениях для отдыха следующие микроклиматические условия в отопительный сезон: температура воздуха - 20-22 ⁰ С; относительная влажность воздуха - 30-60 %; скорость движения воздуха - не более 0,15 метров в секунду (далее - м/сек); в теплый период года - температура воздуха - 22-25 ⁰ С, относительная влажность воздуха - 30-60 %, скорость движения воздуха - не более 0,25 м/сек.
83. Уровень шума в помещениях для отдыха не должен превышать эквивалентный уровень звука (далее Lа _экв ) 4,5 децибел (далее - дБА), кратковременно (до 1-ой минуты) - Lа _макс 65 дБА.
84. Предельно допустимые уровни электромагнитных излучений в помещениях не должны превышать величин, установленных для населения.
85. Содержание легких аэроионов в воздухе должно соответствовать оптимальным значениям (в 1 см ³ ): положительных 1500-3000, отрицательных 3000-5000.
86. Санитарно-технические приборы и устройства должны находиться в исправном состоянии, очищаться от ржавчины и других наслоений, не должны иметь трещин и других дефектов. Неисправные приборы подлежат замене. Туалеты должны быть оборудованы кабинами, вешалками, раковинами, зеркалами.
Количество санитарных приборов следует принимать из расчета - один прибор на тридцать человек. Количество писсуаров в мужских уборных должно быть равно количеству унитазов.
87. В жилых комнатах и местах общего пользования комнат предполетного отдыха должна проводиться ежедневная уборка с применением моющих и дезинфицирующих средств, генеральная уборка - один раз в месяц. Смена постельного белья должна производиться каждому члену экипажа при поступлении и через каждые три дня проживания.
88. Объекты общественного питания должны соответствовать требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам общественного питания", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 июля 2003 года N 569 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2526.
89. Во всех помещениях должны проводиться мероприятия по борьбе с насекомыми и грызунами.

Приложение 1
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования
к содержанию и эксплуатации
воздушных судов гражданской
авиации и условиям труда
летного состава"

Перечень мягкого инвентаря,
средств гигиены и обслуживания

N п/п	Наименование	Количество
1	Полотенце (бумажное, льняное)	По 4 штуки (далее - шт.) на 12 полетов
2	Перчатки (разовые)	По 20 шт. на 12 полетов
3	Салфетки	По 24 шт. на 12 полетов
4	Мешки для мусора (120 л и 240 л)	По 20 и 10 шт. соответственно на 12 полетов
5	Бумага туалетная	По 20 шт. на 12 полетов
6	Подголовник (разовый)	По 2 шт. на кресло на 1 полет
7	Чехлы пилотские	По 2 шт. на кресло на 1 рейс
8	Подушки	По 1 шт. на кресло
9	Наволочка (разовая)	По 1 шт. на 1 подушку
10	Наушники	По 1 шт. на 1 пассажира, загружается только на рейсы с продолжительностью свыше 3-х часов
11	Жидкое мыло	По 1 шт. в 1 туалетную комнату
12	Пакеты гигиенические	По 1 шт. на 1 кресло + 20 шт. дополнительно
13	Пледы, упакованные в разовые пакеты	Загружается в количестве 20 % от общего количества мест
14	Вешалки для гардероба	По количеству экипажа и по 20 на каждый гардероб
15	Освежители	По 1 шт. на туалетную комнату
16	Простыни и наволочки для люльки (детское белье) (разовые)	По 4 шт. на 1 люльку
17	Гигиенические женские прокладки	По 1 пачке на салон
18	Щетки для одежды, для обуви	По 1 шт. в салон воздушного судна
19	Уборочный инвентарь	По 3 комплекта на воздушное судно

Приложение 2
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования
к содержанию и эксплуатации
воздушных судов гражданской
авиации и условиям труда
летного состава"

Оптимальные параметры микроклимата
для кабин воздушных судов

Таблица 1

Зона измерения	Температура воздуха, Т 0 С	Относительная влажность, %	Скорость движения воздуха, м/сек
Кабина экипажа	21,0-24,0	40,0-60,0	Не более 0,15
Пассажирский салон	21,0-24,0	40,0-60,0	Не более 0,10
Грузовая кабина, буфет-кухня	21,0-24,0	40,0-60,0	Не более 0,20
Минимальная относительная влажность воздуха соответствует максимальной температуре воздуха, максимальная относи- тельная влажность воздуха соответствует минимальной температуре воздуха.

Допустимые параметры микроклимата
для кабин воздушных судов

Таблица 2

Зона измерения	Температура воздуха, Т 0 С	Относительная влажность, %	Скорость движения воздуха, м/сек
Кабина экипажа	20,0-25,0	30,0-70,0	Не более 0,30
Пассажирский салон	20,0-25,0	Не нормируется	Не более 0,40
Грузовая кабина, буфет-кухня	17,0-25,0	30,0-70,0	Не более 0,40
Минимальная относительная влажность воздуха соответствует максимальной температуре воздуха, максимальная относительная влажность воздуха соответствует минимальной температуре воздуха.

Приложение 3
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования
к содержанию и эксплуатации
воздушных судов гражданской
авиации и условиям труда
летного состава"

Минимальный перечень веществ, рекомендуемых
для контроля в воздухе кабин воздушных
судов на соответствие ПДК

N п/п	В е щ е с т в а	ПДК (мк/м 3 )
1.	Углерода оксид	20,0
2.	Азота оксиды (в пересчете на азота диоксид)	5,0
3.	Акролеин	0,2
4.	Формальдегид	0,5
5.	Аэрозоль синтетических смазочных масел	2,0
6.	Аэрозоль минеральных смазочных масел	5,0
7.	Алифатические углеводороды С 1 -С 10 (в пересчете на углерод)	300,0
8.	Бензол	5,0
9.	Толуол	50,0
10.	Ацетон	200,0
11.	Фенол	0,3
12.	Диоктилсебацинат	10,0
13.	Трикрезилфосфат	0,5
14.	Водород фтористый (в пересчете на фтор)	0,1
15.	Ангидрид сернистый	10,0
16.	Озон	0,1
17.	Аммиак	20,0
18.	Углерода диоксид	0,1 %

Приложение 4
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования
к содержанию и эксплуатации
воздушных судов гражданской
авиации и условиям труда
летного состава"

Допустимые уровни ионизации воздуха
производственных и общественных помещений

Таблица 1

Уровни	ионов в 1 см 3 воздуха		Показатель полярности П= [(n + )-(n - )][(n + )+ (n - )]
	n +	n -
Оптимальный	1500-3000	3000-5000	-0,05 - 0,00
Допустимый	400-50000	600-50000	-0,20 - +0,05

Допустимые уровни звукового давления,
уровни звука и эквивалентные уровни звука для
рабочих мест летного состава воздушных судов

Таблица 2

Уровни звука, дБ	Октавные полосы со средне- геометрическими частотами, Гц									Эквивалент- ный уровень звука, дБА
	31,5	63	125	250	500	1000	2000	4000	8000
Допустимые	107	95	87	82	78	75	73	71	69	80
Оптимальный	96	83	74	68	63	60	57	55	54	65

Допустимые уровни звукового давления ультразвука
на рабочих местах летного состава воздушных судов

Таблица 3

Уровни ультра-звука, дБ	Трехоктавные полосы по среднегеомет- рическими частотами, кГц
	12,5	16	20	25	31	40	63	80	100
Допустимые	80	90	100	105	110	110	110	110	110

Допустимые уровни инфразвукового давления
на рабочих местах летного состава воздушных судов

Таблица 4

Уровни инфразвука, дБ	Октавные полосы со среднегеометричес- кими частотами, Гц				Общий уровень звукового давления, дБ
	2	4	8	16
Допустимые	105	105	105	105	110

Уровни общей вибрации в треть октавных полосах
частот на рабочих местах членов экипажей

Таблица 5

Частоты	Воздушные суда
	Вертикальная, дбА	Горизонтальная, дбА
1,60	114	107
2,00	113	107
2,50	112	109
3,15	111	111
4,00	110	110
5,00	110	110
6,30	110	110
8,00	110	110
10,00	112	112
12,50	114	114
16,00	116	116
20,00	118	118
25,00	120	120
31,50	122	122
40,00	124	124
50,00	126	126
63,00	128	128
80,00	130	130
100,00	132	132
125,00	134	134
160,00	136	136

Допустимые уровни энергетических нагрузок и
напряженности электрических полей от
радиосвязного оборудования

Таблица 6

Параметр	Предельные значения в диапазоне частот, МГц
	0,3-3,0	3,0-30,0	30,0-300,0
Напряженность поля, В/м	500	300	80
Энергетические нагрузки,(в/м) 2 ч	20000	7000	800

Нормы освещенности на рабочих местах членов экипажа

Таблица 7

Рабочая поверхность	Освещенность, лк не менее	Равномерность освещения
1. Надписи на щитках и пультах управления	27,0	1:10
2. Подсветка шкал основных пилотажно-навигационных приборов, стрелки и элементы навигации	2,7	-
3. Приборные доски пилотов для считывания информации при пролете грозовой облачности	300,0	1:3
4. Рабочие столики членов летного экипажа	300,0	1:3

Утверждены
приказом Министра
здравоохранения
Республики Казахстан
3 февраля 2006 года N 42

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию
и эксплуатации аэровокзалов гражданской авиации"

1. Общие положения

1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации аэровокзалов гражданской авиации" (далее - санитарные правила) устанавливают санитарно-эпидемиологические требования к территории, водоснабжению, канализации, отоплению, вентиляции, освещению, оборудованию помещений аэровокзала гражданской авиации (далее - аэровокзал) и условиям работы персонала.
2. Настоящие санитарные правила предназначены для физических и юридических лиц, деятельность которых связана с проектированием, строительством, реконструкцией и эксплуатацией аэровокзалов.

2. Санитарно-эпидемиологические требования к территории

3. Выбор земельного участка для строительства аэровокзала должен производиться в установленном порядке. Земельный участок под строительство аэровокзала должен выбираться на незагрязненном участке, удаленном не менее чем на 50 метров (далее - м) выше по потоку грунтовых вод от существующих или возможных источников загрязнения: уборных, выгребных ям, складов удобрений и ядохимикатов, промышленных организаций, канализационных сооружений, старых заброшенных колодцев, скотных дворов.
Здание аэровокзала не допускается устраивать на участках затапливаемых паводковыми водами, в пониженных, заболоченных местах; местах подвергаемых оползням и другим видам деформации почвы; ближе 30 м от магистралей с интенсивным движением транспорта.
Аэровокзал должен располагаться на территории аэропорта или в отдельно стоящем здании на территории населенного пункта.
4. Территория аэровокзала должна быть ограждена, благоустроена, озеленена и спланирована с учетом отвода атмосферных осадков в ливневую канализацию. Подъездные пути, пешеходные дорожки, погрузочно-разгрузочные площадки должны быть заасфальтированы или замощены.
5. Внутри аэровокзала не допускается складирование товаров, тары, других предметов, не относящихся к пассажирским и грузовым перевозкам.
6. Расстояние от остановочных пунктов общественного транспорта до входов в аэровокзал не должно превышать 250 м.
7. Уборка территории должна проводиться не реже двух раз в день в теплый период года, в холодный период года - очищаться от снега и льда .
8. Для сбора мусора на территории должны устанавливаться урны, а для бытового мусора - контейнеры с крышками. Контейнеры должны быть размещены на асфальтированной или бетонированной площадке, на расстоянии от края площадки не менее одного метра. Площадка мусоросборника должна располагаться на расстоянии не менее 25 м от здания аэровокзала, объектов продовольственной торговли и общественного питания, от жилых и общественных зданий. Площадка должна иметь ограждение, удобный подъезд для транспортных средств и отвод ливневого стока в канализацию.
9. Мусор должен вывозиться с территории по мере заполнения контейнеров не более чем на 2/3 объема. Контейнеры должны доставляться после вывоза мусора чистыми и дезинфицированными.
Мойка и дезинфекция урн должны проводиться на специальной бетонированной или асфальтированной площадке, размещенной рядом с площадкой для контейнеров, иметь подвод воды и сток в канализацию.

3. Санитарно-эпидемиологические требования
к содержанию и оборудованию помещений

10. В аэровокзалах имеются следующие помещения:
1) основного назначения - вестибюли, кассовые, распределительные залы, залы ожидания и специального контроля, комнаты матери и ребенка, помещения вылета и прилета международных и внутренних рейсов, приема, выдачи и хранения багажа;
2) дополнительного обслуживания пассажиров - VIP-залы, отделения связи, транспортные агентства, объекты общественного питания и торговли, помещения бытового обслуживания, парикмахерские, комната матери и ребенка, медицинский пункт, аптечные киоски, туалеты и другие;
3) служебные - администрации, служб государственного санитарно-эпидемиологического надзора, транспортной полиции, таможни, пограничного и ветеринарного контроля, диспетчерские;
4) вспомогательные - бытовые для персонала, складские, для хранения инвентаря, оборудования и средств малой механизации. Помещение для временного содержания служебных собак должны содержаться в отдельно стоящем здании на территории аэропорта;
5) технические централизованного управления системами инженерного оборудования, насосные, бойлерные, вентиляционные камеры, помещения для кондиционеров, трансформаторных подстанций;
6) другие административно-вспомогательные помещения в соответствии с генеральным планом планировки аэровокзала.
11. Залы ожидания пассажиров должны размещаться в надземных этажах.
12. Окна и витражи зданий более 2 этажей должны иметь специальные устройства для их мытья и чистки. В южных климатических районах окна и витражи зала ожидания с южной и юго-западной стороны должны иметь солнцезащитные устройства.
13. Материалы, используемые для отделки внутренних и наружных поверхностей стен, пола должны быть доступными для мытья и дезинфекции. Пол должен быть выполнен из влагоустойчивых и влагонепроницаемых материалов с ровной поверхностью.
14. Каркас подвесных потолков из звукопоглощающей облицовки должен быть изготовлен из пожаробезопасного и звукопоглощающего материала. Уровни звука во всех помещениях должны соответствовать требованиям гигиенических нормативов "Гигиенические нормативы уровней шума и инфразвуков в помещениях жилых, общественных зданий и на территории жилой застройки", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 декабря 2004 года N 841.
15. Мебель в залах ожидания (диваны, кресла, сидения со спинками) должна быть размещена с учетом возможности проведения уборки поломоечными машинами. Ширина прохода между мебелью и стенами должна быть не менее 1,8 м.
16. Операционные (кассовые) залы должны располагаться со стороны аэровокзальной площади и иметь переходы в залы ожидания.
Перед билетными кассами должна предусматриваться свободная площадь не менее 6 м ² .
Кассовые окна должны иметь защитные устройства от сквозняков.
17. Медицинский пункт аэровокзала должен располагаться на первом этаже рядом с санитарно-карантинным пунктом и иметь выход на летное поле, в помещения аэровокзала и доступ для подъезда специальных автомобилей со стороны летного поля. В набор помещений медицинского пункта должны входить: изолятор, ожидальня, приемная, процедурная, санитарный узел, подсобные помещения. Ширина дверей и их расположение должны обеспечивать проход с носилками.
18. Санитарно-карантинный пункт должен быть размещен на первом этаже, иметь следующий набор помещений: кабинет врача, изолятор с санитарным узлом с отдельным входом и выходом на летное поле, лабораторию, гардеробную, подсобное помещение.
19. Для персонала аэровокзала и специализированных ведомственных служб должны предусматриваться бытовые помещения.
20. Стационарные камеры хранения багажа должны располагаться на первом этаже или в подвальном помещении.
21. Багажное отделение должно располагаться в отдельном здании или внутри аэровокзала. В его состав должны входить: кладовая, оснащенная механизмами для погрузки и выгрузки багажа, комната для приемосдатчика багажа с рабочим столом и шкафом для личной и специальной одежды, шкафом для служебных документов.
22. В подвальном помещении допускается размещать следующие помещения: камеры хранения, бытовые помещения для персонала, санитарные узлы, кладовые уборочного инвентаря, складские помещения, комнаты для передвижных подъемников инвалидных колясок.
23. Устройство и оборудование помещений должны предусматривать доступность для маломобильных посетителей.
24. В бойлерной, камерах кондиционирования воздуха, вентиляционных камерах и других помещениях, где имеются источники шума и вибрации, необходимо предусматривать мероприятия по звукоизоляции и виброизоляции в соответствии с требованиями гигиенических нормативов "Гигиенические нормативы уровней шума и инфразвуков в помещениях жилых, общественных зданий и на территории жилой застройки", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 декабря 2004 года N 841.
25. Состав и планировка помещений ресторанов, кафе, буфетов, оборудование парикмахерских и других коммунально-бытовых объектов и их содержание должны соответствовать требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-гигиенические требования к объектам общественного питания", утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 июля 2003 года за N 569 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2526 и санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации парикмахерских, косметических кабинетов, салонов и центров красоты", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 18 августа 2004 года за N 632 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 3074.
26. Не допускается использовать помещения, предназначенные для пассажиров, для других целей не связанных с их обслуживанием.
27. В залах ожидания должны размещаться необходимые для пассажиров средства информации (часы, справочные автоматические установки, расписание). В системе информации должны предусматриваться звуковые и световые указатели для маломобильных посетителей.

4. Санитарно-эпидемиологические требования
к водоснабжению и канализации

28. Здание аэровокзала должно иметь централизованное водоснабжение и центральную канализацию.
29. Вода, используемая для хозяйственно-бытовых и питьевых нужд должна отвечать требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 июня 2004 года N 506 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2999.
30. Не допускается для производственных целей использование горячей воды из системы водяного отопления.
31. На территории должны предусматриваться краны для полива зеленых насаждений.
32. В аэровокзалах, где отсутствуют централизованный водопровод и канализация, должны устраиваться местное водоснабжение и канализация. Надворные туалеты должны размещаться на расстоянии не менее 25 м от здания аэровокзала.
33. Туалеты должны быть оборудованы напольными чашами.
34. В женских туалетах должна оборудоваться кабина гигиены женщин.
35. В умывальных должны быть: умывальники из расчета 1 на каждые 4 санитарных прибора, но не менее 1 на туалет; электрополотенца или бумажные полотенца (разовые) - 1 на каждые 2 умывальника; в мужских туалетах - штепсельные розетки для электробритв.
36. Уборочный инвентарь для туалета должен иметь маркировку и храниться в туалете в специально отведенном месте. Не допускается его использование для уборки других помещений.

5. Санитарно-эпидемиологические требования
к вентиляции и отоплению

37. Помещения аэровокзала должны быть оборудованы системами отопления, вентиляции и кондиционирования.
38. Все наружные входы должны иметь воздушно-тепловые завесы или отапливаемые тамбуры.
39. Конструкция отопительных приборов и вентиляции должна обеспечивать их удобную очистку от загрязнения.
40. Скорость движения воздуха в зоне пребывания человека не должна превышать зимой 0,3 метра в секунду (далее - м/сек).
41. Воздухозаборные устройства должны располагаться в местах, исключающих попадание в них загрязненного воздуха, газов, воды.
42. Рециркуляционный воздух следует использовать лишь в исключительных случаях в объеме, не превышающем 30 процентов (далее - %) от подаваемого в помещения воздуха. Рециркуляционный воздух должен очищаться с помощью обеспыливающих и обеззараживающих фильтров, приточный - обеспыливающими фильтрами. Концентрация пыли в воздухе помещений в зоне дыхания пассажиров не должна превышать 0,5 миллиграмм на метр кубический (далее - мг/м ³ ), концентрация углекислого газа - 0,1 %.
43. Размещение фрамуг, приточных и вытяжных решеток должно обеспечивать равномерный воздухообмен по всему помещению и возможность сквозного проветривания комнат. Относительная влажность воздуха должна быть в пределах 30-60 %.
44. Механическая приточная система вентиляции должна обеспечивать подачу в помещения с естественным проветриванием, наружный воздух в объеме не менее 30 метров кубических в час (далее - м ³ /час) на одного человека в летнее время и не менее 20 м ³ /час зимой и в переходный период года. В подземные и наземные помещения без естественного света должно подаваться не менее 60 м ³ /час воздуха во все сезоны года, в билетные кассы - не менее 100 м ³ /час на одну кабину.

6. Санитарно-эпидемиологические требования к освещению

45. Естественное освещение наземных помещений должно обеспечиваться равномерным размещением окон. Площадь остекленной части окон к площади пола должна составлять не менее 1:5.
46. Открывающиеся окна и витражи должны быть доступными для мытья между рамами, иметь устройства для открывания фрамуг.
47. Помещения с постоянным пребыванием людей должны иметь естественное освещение.
48. Аварийное освещение должно предусматриваться в следующих помещениях аэровокзала: вестибюлях, пешеходных тоннелях, коридорах и лестницах; в отдельных помещениях, где одновременно может находиться более 100 человек, в помещениях комнат матери и ребенка, комнатах отдыха и медицинских пунктах.
49. Аварийное освещение должно обеспечивать освещенность на полу не менее 1 люкс. Двери, через которые должна проводиться эвакуация людей, а также пожарные гидранты оборудуются световыми указателями.
50. Светильники в помещениях аэровокзалов должны очищаться не реже 2 раз в месяц, на открытых пространствах - не реже 4 раз в год.
51. В спальных помещениях комнаты матери и ребенка должно предусматриваться дежурное освещение.

7. Санитарно-эпидемиологические требования по содержанию помещений

52. Администрацией должен утверждаться технологический процесс уборки помещений и прилегающей территории с регламентацией объема и кратности проведения ежесуточных и генеральных уборок. Уборка должна проводиться выделенным штатом уборщиков.
53. Ежедневная уборка должна проводиться по мере загрязнения, но не реже шести раз в сутки. Уборка должна включать в себя мытье пола, подоконников, мебели, мытье и дезинфекцию туалетов, умывальных, курительных комнат, мусорных ящиков и урн.
54. Уборочный инвентарь должен быть промаркирован ("для туалетов", "для пола", "для мебели"). Инвентарь с маркировкой "для мебели" допускается использовать и для мытья стен. Для уборки помещений залов ожидания, вестибюлей должны использоваться средства малой механизации: поломоечные машины или системы вакуумной пылеуборки, пылесосы и телескопические вышки.
55. Генеральная уборка помещений должна проводиться не реже двух раз в месяц. Очистка от пыли потолков, карнизов, барельефов должна осуществляться пылесосами, осветительные приборы, оконные карнизы и витражи, вентиляционные и отопительные приборы должны мыться или протираться. Уборка помещений должна проводится с применением моющих и дезинфицирующих средств, разрешенных к применению в Республике Казахстан.
56. В помещениях должны проводиться дезинфекционные, дератизационные, дезинсекционные мероприятия. Для дезинфекции, дератизации и дезинсекции должны применяться средства, разрешенные к применению в Республике Казахстан.

8. Санитарно-эпидемиологические требования
к устройству, оборудованию и содержанию комнат
матери и ребенка и комнат длительного
отдыха пассажиров

57. Комната матери и ребенка должна размещаться в изолированной наземной части и состоять из спальных и игровых помещений. Не допускается размещение комнаты матери и ребенка выше 2 этажа.
58. В комнате матери и ребенка должен быть следующий набор помещений: приемная, раздельные спальные комнаты для детей ясельного и дошкольного возраста, гардеробная, постирочная с сушильным шкафом, игровая, комната для приема и хранения пищи, санитарный узел, душевые. Все помещения должны быть оборудованы необходимой мебелью и инвентарем (пеленальные столики, детские кроватки, кровати или диваны для взрослых, игрушки). Площадь на 1 спальное место матери с ребенком должна быть не менее 5,4 м ² .
59. Окна в комнате матери и ребенка не допускается располагать над окнами кухни и санитарных узлов. Вход в постирочную не должен находиться непосредственно напротив входа в помещения спальных комнат.
60. Для длительного отдыха пассажиров при аэровокзалах должны быть гостиницы.
61. При отсутствии гостиниц необходимо предусматривать комнаты длительного отдыха пассажиров. Комнаты длительного отдыха пассажиров оборудуются необходимым инвентарем (кресла, столы, стулья, зеркала), гардеробными для хранения верхней одежды, санитарным узлом с умывальной.
62. В помещениях должна ежедневно проводиться влажная уборка с применением моющих и дезинфицирующих средств, разрешенных к применению в Республике Казахстан.

Азаматтық авиацияның әуе кемелері мен әуежайлары жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2006 жылғы 3 ақпандағы N 42 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 28 ақпанда тіркелді. Тіркеу N 4106. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010 жылғы 3 тамыздағы N 586 Бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010.08.03 N 586 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 10) тармақшасына және 17-бабының 1) , 14) тармақшаларына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берiлiп отырған:
1) "Азаматтық авиацияның әуе кемелерiн күтiп-ұстауға және пайдалануға және жазғы құрамның еңбек ету жағдайына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар";
2) "Азаматтық авиацияның әуежайларын күтiп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелерi мен нормалары бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгiнiң Мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитетi (Б.С.Байсеркин) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуге жiберсiн.
3. Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiнiң Ұйымдастыру-құқықтық жұмыс департаментi (Д.В.Акрачкова) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткеннен кейiн ресми жариялауға жiберсiн.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрi, Бас мемлекеттiк санитарлық дәрiгерi Л.А.Белоногқа жүктелсiн.
5. Осы бұйрық ресми жарияланған күнiнен бас қолданысқа енгiзiледi.

Министр

"КЕЛІСІЛГЕН"
Қазақстан Республикасының
Көлік және коммуникация
министрлігі Азаматтық
авиация комитетінің төрағасы
2006 жылғы 10 ақпан

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2006 жылғы 3 ақпандағы
N 42 бұйрығымен бекітілген

"Азаматтық авиацияның әуе кемелерін күтіп-ұстауға
және пайдалануға және жазғы құрамның еңбек ету жағдайына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар"
Санитарлық-эпидемиологиялық ережесi мен нормалар

1. Жалпы ережелер

1. Осы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар (бұдан әрі - санитарлық ереже) азаматтық авиацияның әуе кемелерінің жабдықтарына, сумен жабдықталуына, ауызсумен толтырылуына, канализациясына, жылуға, желдеткішіне, жарығына және жазғы құрамының жұмыс жағдайы мен демалысына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

2. Осы санитарлық ереже қызметі азаматтық авиацияның әуе кемелерін (бұдан әрі - әуе кемелері) пайдаланумен байланысты барлық меншік нысандарының жеке және заңды тұлғаларына арналған.

2. Әуе кемелерін күтіп-ұстауға және пайдалануға
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

3. Әр әуе кемесі нормативтік құқықтық актілердің Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2840 тіркелген, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрiнiң м.а. 2004 жылғы 20 сәуірдегі "Көлік құралдарына санитарлық төлқұжаттарды беру, есепке алу және жүргізу ережесін бекіту туралы" N 349 бұйрығының талаптарына сәйкес рәсімделген, осы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларының талаптарына сәйкес санитарлық төлқұжатын алған болуы қажет.

4. Әуе кемесі медициналық оттекті балонмен және бір рет қолданылатын маскалармен және жеңiл бұйымдармен, гигиеналық құралдармен жабдықталуы тиiс және де қызмет әуе кемесiнiң типiне байланысты көрсетiледi (осы санитарлық ереженің 1-қосымшасына сәйкес).

5. Авиажолаушылар және экипаж мүшелері нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2452 тіркелген, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 11 шiлдедегi "Әуе кемелерінің авиажолаушылары мен экипаж мүшелерін бүйірден тамақтандыруды ұйымдастыруға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" N 525 бұйрығымен бекітілген, санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сай бүйірден тамақтандыруды қамтамасыз етуі қажет.

6. Әуе кемесі ауызсумен қамтамасыз етілуі қажет. Ауызсудың сапасы нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2999 тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2004 жылғы 28 маусымдағы "Ауызсу сумен жабдықтаудың орталықтанған жүйесінің су сапасына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптары" N 506 бұйрығымен бекітілген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сай болуы қажет. Әуе кемелерін сумен толтыруға рұқсат етілмейді.

7. Әуе кемелерінен жиналған суды арнайы машиналарға жинап, кейiн жиналған суды шаруашылық-фекальды канализацияға жібередi.

8. Әуе кемелерінен жиналған суды шаруашылық-фекальды канализацияға герметикалық жағдайларды орындаған жағдайда жіберу қажет.

9. Ұшу кезеңінде салонды және экипаж кабиналарын желдету салқындатқыш жүйесімен қарастырылуы қажет. Салондарды және экипаж кабиналарын табиғи желдету тек жерде тұрған кезде және аз биіктікте ұшу кезінде ғана қарастырылады.

10. Тұрақ кезінде әуе кемесінің микроклиматы жердегі салқындатқыштың бүйір жүйесімен немесе жердегі салқындатқыштың көмегімен ұстап тұруы қажет. Сыртқы ауа темперетурасы плюс 15 градус Цельсий (бұдан әрі - ^о С) және төмен кезінде кабина ауасы плюс 15 ^о С-тан төмен емес температураға дейін жылытылуы, сыртқы ауа температурасы плюс 25 ^о С-тан жоғары кезінде сыртқы ауа температурасымен салыстырғанда ауа 5-8 ^о С-қа (бірақ плюс 20 ^о С-тан төмен емес) салқындатылуы қажет.

11. Жылдың салқын мезгілінде жолаушыларды отырғызар алдында әуе кемесінің салонына арнайы жылыту машинасын пайдалану арқылы жылытылуы қажет. Жылыту машинасының ауасы құрамында көміртегі тотығы және басқа да зиянды заттар болмауы қажет.

12. Әуе кемесін жарықтандыру құрамаланған болуы қажет.

13. Жолаушылар салонын, экипаж, буфет және санитарлық-техникалық жабдықтау кабиналарын, дәретханаларды, жүк бөліктерін жинау аралық немесе базалық әуежайға келуіне байланысты әр сапардан соң жүргізілуі қажет.
Жинауды салоннан бастап жүргізеді. Дәретхананы жинау Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген залалсыздандыру құралдарын пайдалану арқылы ең соңынан жүргізілуі қажет.

14. Ұшақ салонындағы кілем төсеніштер, креслолардың тысы, қайырылмалы орындықтар, жүк сөрелері, жарықсүзгілері жуылып сүртілуі қажет. Кілемдерді тазарту шаңсорғышпен жүргізіледі. Креслолардың арқа тыстары ауыстырылуға жатады. Қайырылмалы орындықтар, жүк сөрелері, жарықсүзгілері, шынтақ қоятын жақтаулар жуылуға және екі рет залалсыздандыру құралдарымен өңделуге жатады.

15. Бүйірлік тамақтану цехына алмалы-салмалы ас үйлік құралдарды (контейнер) және келуіне байланысты пайдаланылған бүйір ыдыстарын тапсырғаннан кейін буфет жабдықтары Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген жуу және залалсыздандыру құралдарын пайдалану арқылы ылғалды жинауға жатуы қажет.

16. Жинаумен айналысатын тұлға арнайы киіммен, таңбаланған жинау құралдарымен, шаңсорғышпен, ыстық және салқын сумен, Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген жуу және залалсыздандыру құралдарымен қамтамасыз етілуі қажет.

17. Ұшу кезінде қоқыс бір рет қолданылатын қапшықтарға жиналуы және қонған соң әуежайдағы қоқыс жинауға арналған контейнерлерге шығарылуы қажет.

18. Әуе кемесін жуу жиналған суды қабылдау үшін құрылғымен жабдықталған арнайы алаңшада жүргізілуі қажет. Әуе кемесінің көтерілу басқыштары жуу және залалсыздандыру құралдарын қолдану арқылы ылғалды жинауға жатуы қажет.

19. Карантинді және аса қауіпті жұқпалы ауруларға байланысты эпидемиологиялық дамымаған өңірлерден келген әуе кемелері әуе көлігіндегі мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының санитарлық-карантиндік пункттері мамандарымен санитарлық-эпидемиологиялық тексеріске жатады. Карантинді жұқпалы ауруға күдігі бар ауру анықталған жағдайда нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрінiң N 2798 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2004 жылғы 30 наурыздағы "Қазақстан Республикасының шекарасын және аумағын санитарлық қорғау" N 297 бұйрығымен бекітілген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сай санитарлық-эпидемияға қарсы (алдын алу) іс-шаралары жүргізіледі.

3. Әуе кемелерін ауызсумен толтыруға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

20. Әуе кемесін ауызсумен толтыру сумен толтыру машиналарымен (бұдан әрі - сутолтырғыш) жүргізілуі қажет.

21. Әуе кемесінің сутолтырғышын ауызсумен толтыру ауызсумен толтыру пунктінде (бұдан әрі - пункт) ұйымдастырылуы қажет.
Пункт бөлек есігі бар екі жекешеленген немесе сутолтырғышты дайындауға және толтыруға арналған біріккен үй-жайдан тұрады және осы санитарлық ереженің талаптарына сай болуы қажет. Пункт орталықтанған су құбырына, канализацияға, жылуға қосылған болуы және желдеткіші болуы қажет. Үй-жайдың қабырғалары мен едендерінің беті тегіс, жарықсыз, кедір-бұдырсыз және жуу мен залалсыздандыру құралдарының әсеріне төзімді материалдардан жасалған болуы қажет. Сутолтырғышты толтыруға арналған үй-жай толтыру шлангісін сақтауға арналған арнайы аспалы шкафпен жабдықталған болуы қажет. Су дайындауға арналған үй-жайда суды тазартуға дейінгі қондырғы, өлшеу құралдары (суды өлшеу, термометр, манометр) және зертханалық зерттеу үшін су сынамын алуға арналған кран болуы қажет.

22. Пункттің санитарлық-эпидемиологиялық жағдайына және әуе кемесін технологиялық үрдіспен толтыруға пайдаланушының бақылауын қамтамасыз ету үшін жауапты лауазымды тұлға тағайындалуы қажет.

23. Қысқы мезгілде сыртқы ауа температурасы пунктте плюс 5 ^о С-тан төмен кезде салондардағы ауа температурасы плюс 20 ^о С-тан плюс 25 ^о С-қа дейін әуе кемесінің кабиналарын алдын ала жылытқан соң сумен жабдықтау жүйесін толтыру үшін суды жылыту бойынша плюс 50 - плюс 60 ^о С дейін жүзеге асырылуы қажет.

24. Толтыру пунктін басқа мақсатқа пайдалануға рұқсат етілмейді.

25. Сутолтырғыш ауызсумен толтыруды және ауызсу сапасын сақтаудың жабық әдісімен әуе кемесіне жеткізуді қамтамасыз етуі қажет.

26. Сутолтырғышты ауызсумен толтырардың алдында байланыстырғыш шлангі және жалғауыш 30-40 секундтай су құбырының суымен алдын ала жуылуы қажет. Толтыру аяқталған соң су қалдықтары шлангіден төгіледі.

27. Сутолтырғыштың сыйымдылық ыдысы, толтыру шлангілері, крандар және ауызсумен байланыстағы басқа да жабдықтар Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсат етілген тоттанбайтын материалдардан жасалуы қажет.

28. Сутолтырғыштың сыйымдылық ыдысында болуы қажет: термооқшауланған қабатша, тығын және герметикалы қақпақпен пломбаланған құятын люк, су төгуге арналған кран.

29. Сыйымдылық ыдыстың ішкі беті сызаттанған сутолтырғышты пайдалануға рұқсат етілмейді.

30. Сыйымдылық ыдыстың сыртқы бетіне "Ауызсу" деп жазып, ашық түспен бояу қажет.

31. Сутолтырғыш белгілі бағыт бойынша пайдаланылуы қажет, нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрідiң N 2840 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінiң м.а. 2004 жылғы 20 сәуірдегі "Көлік құралдарына санитарлық төлқұжатты беру, есепке алу және жүргізу ережесін бекіту туралы" N 349 бұйрығының талаптарына сай рәсімделген санитарлық төлқұжаты болуы қажет.

32. Әуе кемесін сумен жабдықтау жүйесі жолаушыларға ауызсу қажеттілігін және оның пайдаланудың барлық нүктелеріне берілуін қамтамасыз етуі қажет.

33. Авиациалық техник (бұдан әрі - авиатехник) толтырардың алдында әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесін дайындауы қажет.

34. Толтырушы сутолтырғыштың сыйымдылық ыдысының, пункттің үй-жайы мен жабдығының санитарлық-техникалық жағдайын қадағалауы қажет.

35. Толтырушы әуе кемесін ауызсумен толтыру жөніндегі журналды толтыруға және сутолтырғышқа жүргізілген дезинфекция туралы журнал жүргізуге жауапты.

36. Әуе кемесін ауызсумен толтыруды қамтамасыз ететін тұлға, нормативтік құқықтық актілердің Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2556 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 20 қазандағы "Халықтың декреттелген тобын міндетті медициналық тексерістен өткізу Ережесін бекіту туралы" N 766 бұйрығына сәйкес медициналық тексерістен өткен соң, сонымен қатар нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2531 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 17 қыркүйектегі "Халықтың декреттелген тобын гигиеналық оқытуды ұйымдастыру және жүргізу жөнінде Ережені бекіту туралы" N 688 бұйрығына сәйкес гигиеналық оқытудан кейін жұмысқа кiруге рұқсат етіледі.

37. Толтырушы арнайы киімде жұмыс істеуі қажет. Жылдың салқын мезгілінде пайдаланушы жеке бөлінген кептіру үй-жайында арнайы киімді кептіруді қамтамасыз етуі қажет.

38. Толтырушы және авиатехник канализацины жөндеу, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару, химиялық және басқа да қауіпті заттармен байланысты жұмыстарға жұмсалмауы қажет.

39. Пайдаланушылар жұқпалы аурулардың туындауы мен таралуының алдын алу мақсатында жоспардан тыс алдын алуды және сутолтырғыш пунктін және әуе кемелерін сумен жабдықтау жүйесін эпидемиологиялық көрсеткіш бойынша залалсыздандыруды ұйымдастырады және жүргізеді.
Залалсыздандыру іс-шараларына жатады және төмендегілер жүргізіледі: механикалық тазалау, жуу, залалсыздандыру, соңғы жуу. Залалсыздандыру аяқталған соң суға зертханалық зерттеу жүргізіледі.

40. Әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесін, сутолтырғыштың сыйымдылық ыдысын, шлагіні алдын ала залалсыздандыру жылына екі рет (көктемде және күзде), су толтыру пунктінің және сутолтырғыштың жалғауыштарына айына бір рет жүргізілуі қажет.

41. Сутолтрғыштың сыйымдылық ыдысын залалсыздандыру сулау әдісінің хлорлау жолымен жүргізілуі қажет. Белсенді хлордың 200-250 мг/л концентрациясымен хлор әктасының (немесе хлордың) ерітіндісі резервуардың ішкі бетінің 1 м ² -не 0,3-0,5 литр есебінен дайындалады. Шлангі немесе гидропульттен резервуарлардың қабырғалары мен барлық ішін сулау әдісімен осы ерітіндімен бүркиді. 1-2 сағаттан соң залалсызданған беті кірді шығаратын жол арқылы өңделген ерітіндіні жоя отырып, су құбырының суымен 2-3 рет жуады. Жұмыс арнайы киімде, резеңке етікте және противогазбен жүргізілуі қажет; резервуарға кірер алдында етікті жууға арналған хлор әктасының ерітіндісі бар бөшке орнатылады.

42. Жалғауыштарды заласыздандыру 6 сағаттан кем емес экспозиция уақытында, белсенді хлордың 200-250 мг/л концентрациясымен залалсыздандыру ерітіндісіне батыру әдісімен жүргізіледі.

43. Залалсыздандыру үшін, сапасына сертификаты бар және Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген басқа да залалсыздандыру құралдарын пайдалануға рұқсат етіледі.

44. Залалсыздандыру құралдары және жұмыс ерітінділері сағатына бес жиілігінен кем емес ауа алмасуын қамтамасыз ету арқылы сыртқа тарату желдеткішімен жабдықталған арнайы бөлек үй-жайда дайындалуы және сақталуы қажет.

45. Залалсыздандыру әуе көлігіндегі мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органы өкілінің бақылауымен жүргізіледі.

46. Сутолтырғыштың сыйымдылық ыдысын залалсыздандыруға арналған заласыздандыру құралдарымен жұмыс істейтін жеке қызмет адамы жеке қорғаныш құралымен (противогазбен, қорғаныш киімдермен, резеңке етікпен және қолғаптармен) қамтамасыз етілуі қажет.

47. Әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесін залалсыздандыру көлемді әдіспен жүргізіуі қажет. Белсенді хлордың 75-100 мг/л концентрациясымен залалсыздандыру ерітіндісімен сумен жабдықтау жүйесін сутолтырушы толтырған соң сумен жабдықтау жүйесіне қысым беріледі және залалсыздандыру ерітіндісінің иісі шыққанша барлық су тарату крандары арқылы су жіберуді жүзеге асырады, сосын крандар жабылады. Экспозиция уақыты алты сағаттан кем болмауы қажет. Содан кейін әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесі су құбырының суымен үш рет жуылады.

48. Сумен жабдықтау жүйесін қысқы мезгілде (температура 5 ^о С-тан төмен кезде) залалсыздандыру залалсыздандырудың алты сағаттық кезеңінің ішінде ұстап тұратын плюс 20 ^о С - плюс 25 ^о С температураға дейін әуе кемесінде алдын ала жылыту жүргізілуі қажет.

49. Сутолтырғыштың және әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесінде ауызсу сапасын бақылауды көрсетілген қызмет түріне лицензиясы бар өндірістік зертханаларда пайдаланушы ұйымдастыруы және жүргізуі қажет.

4. Әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесінен және
сутолтырғыштың сыйымдылық ыдысынан ауызсуды төгуге
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

50. Әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесінен суды төгу үшін төгу жалғауыштары болуы қажет.

51. Сапар аяқталған соң төрт сағаттан артық ұзақтықта жиналған су қалдығы сумен жабдықтау жүйесінен төгілуі қажет. Әуежайлар аралығында су толтыруға рұқсат етілмейді, қажет болған жағдайда әуе кемесінің жүйесін толық толтыру жүргізілуі қажет.

52. Сыртқы ауа температурасы жағымсыз кезде двигательдер тоқтаған соң кабина салқындағанға дейін су әуе кемесінің сумен жабдықтау жүйесінен ассенизациялы машинаның сыйымдылық ыдысына канализациялық бак арқылы төгілуі қажет.

5. Экипаждың жұмыс орнына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

53. Ұшқыштың креслосы арқалықтың бұрыштарға иілуін реттеуі және бойлық ара бағытта орналасуы қажет. Әр параметрді реттеу тәуелсіз болуы, жеңіл жүзеге асуы және сенімді фиксациясы қажет.
Орындықтықтың, арқалықтың және креслоның басқа да бөлшектерінің беті жартылай жұмсақ, электрленбеген және ауа өткізетін жамылғысы болуы, ластанудан жеңіл тазартуды қамтамасыз етуі қажет.

54. Кабиналардағы микроклиматтың тиімді және рұқсат етілген көрсеткіші, сонымен қатар бетін қоршаған температура осы санитарлық ереженің 2-қосымшасына сәйкес болуы қажет.

55. Микроклиматтың тиімді нормасын сақтау кезінде бетін қоршаған температура 5 ^о С-тан артық рұқсат етілген норманы қамтамасыз ету кезінде ауаның 2 ^о С-тан артық температурасынан ажырамауы қажет. Бетін қоршаған температура шамасы + 5 ^о С-тан төмен және + 45 ^о С-тан жоғары болмауы қажет.
Температураның түсуі жұмыс аймағының биіктігіне бойынша 3 ^о С-тан артпауға, ал көлденең бойынша 4 ^о С-тан артпауға рұқсат етіледі.

56. Кабина ауасындағы зиянды химиялық заттар мен шаңдардың құрамы жұмыс аймағының ауасында зиянды заттардың шамамен рұқсат етілген концентрациясынан (бұдан әрі - ШРК) аспауы қажет (осы санитарлық ереженің 3-қосымшасы ). Кабина ауасында бір бағытта әсер ететін бірнеше зиянды заттардың бір мезгілде болуы кезінде олардың әр қайсысыларының ауадағы нақты концентрациясы қатынасының жиынтығы, олардың ШРК-сы бірліктен аспауы қажет. Ауада әр бағытта әсер ететін зиянды заттардың бір мезгілдегі құрамы кезінде ШРК оқшауланған әсері кезіндегідей қалады.

57. Аэроиондардың жеңіл жағымсыз және жағымды құрамы өндірістік және қоғамдық үй-жайлардағы ауаның иондалуының рұқсат етілген деңгейіне сәйкес болуы қажет (осы санитарлық ереженің 4-қосымшасының 1-кестесі).

58. Жұмыс орнындағы дыбыстық қысымның деңгейі, дыбыстың деңгейі және дыбыстың эквивалентті деңгейі осы санитарлық ереженің 4-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген мөлшерден аспауы қажет.

59. Ұшудың жазғы құрамындағы акустикалық жүктеме эфирді және радиоайналымды тыңдау кезінде қосымша дыбыс жүктемесі және кабинаішілік шудан тұратын дыбыстың эквивалентті деңгейі бойынша бағалануы қажет.

60. Ультрадыбыс және инфрадыбыс қысымының рұқсат етілген деңгейі осы санитарлық ереженің 4-қосымшасының 3, 4-кестелерінде көрсетілген мөлшерден аспауы қажет.

61. Шамамен жалпы дірілдің шамамен - рұқсат етілген деңгейі осы санитарлық ереженің 4-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген мөлшерден аспауы қажет.

62. Герметикалы кабинасы бар барлық әуе кемелерінде ұшу биіктігінен тәуелсіз барометриялық қысым мөлшері сынап бағанасының 567 миллиметрінен (бұдан әрі - сын. бағ. мм) кем болмауы қажет. Барометриялық қысымды өзгерту жылдамдығы ұшақтың барлық режимдерінде секундына сын. бағ. 0,18 мм-нен кем емес рұқсат етіледі.
Герметикалы емес кабинасы бар барлық әуе кемелерінде және ұшу 3000 м артық биіктікте экипаж және жолаушылар оттегімен қамтамасыз етілуі қажет.

63. Жұмыс күнінің ішінде двигательді қосудан бастап оны тоқтатуға дейінгі кезеңде электрлі және магнитті құрайтын жиынтық бойынша электромагниттік сәуле нормалары осы санитарлық ереженің 4-қосымшасының 6-кестесінде көрсетілген мөлшерден аспауы қажет.

64. Магнитті өріс кернеулігінің шамамен рұқсат етілген деңгейі және магнитті құрайтын энергетикалық жүктеме метрге 50 амперді (бұдан әрі А/м) және сағатқа 200 вольт метр квадратты (бұдан әрі - В/м ² ) көбейтумен тең белгіленеді. 3,0 мега Герц (бұдан әрі - МГц) жиілігімен электрлі және магнитті өрістерінің бір мезгілде әсер етуіне нақты энергетикалық жүктеменің қатынас жиынтығы электрлі және магнитті құрауға байланысты шамамен рұқсат етілген бірліктен жоғарыламаған жағдайда рұқсат етіледі деп есептелінеді.

65. 300,0 МГц - 300,0 гига Герц (бұдан әрі - ГГц) өте жоғарғы жиіліктегі диапазонда (бұдан әрі - ӨЖЖ) электромагнитті энергияның әсері энергия ағысының тығыздылық (бұдан әрі - ЭАТ) деңгейіне және энергетикалық жүктемеге (әсер етудің белгілі бір уақытының ішінде) байланысты бағалануы қажет. Кабинадағы энергия - ЭЖЖ ағыс тығыздығының деңгейі 500 микро ватт квадрат сантиметрден аспауы қажет (бұдан әрі - мкВт/см ² ).

66. Сәулеге түсіру - ӨЖЖ деңгейі сәуле түсірудің жеке кезеңінде ағзаға энергетикалық жүктеме жиынтығымен (бұдан әрі - жиынтықтың ЭЖ) бағалануы қажет және 1000 мк Вт сағ/см ² аспауы қажет.

67. 6000 м-ден артық биіктікте ұшуды орындайтын экипаж кабинасында, сол сияқты кабинада ӨЖЖ ЭАТ - рентген сәулесінің көздері болған жағдайда шамамен рұқсат етілген жүктеме энергетикалық жүктеменің жалпы жиынтығының 1000 мк Вт сағ/см ² аспауы қажет.

68. Ұшақ кезінде әуе кемесінің экипажына косметикалық сәуле түсуінің эквивалентті мөлшері жылына 5 микрозиверттен (бұдан әрі - мЗв) аспауы қажет. Жер жағдайларында және медициналық куәландыру мен емдеу кезінде алынатын табиғи сәуле түсірумен белгіленген мөлшер есептелмейді.
Осы санитарлық ережелермен белгіленетін мөлшер шамасы жоғарғы дыбысты көлік әуе кемесіне таратылмайды.

69. Ұшу уақытында кабиналардағы электростатистикалық өріс кернеулігі төмендегі мөлшерден аспауы қажет: 1 сағаттан кем емес ұшу кезінде - 60 киловатт метр (бұдан әрі - кВ/м); 1,1 сағаттан 12 сағатқа дейін - 60 кВ/м-ді ұшу уақытына бөлу есебімен. 20 кВ/м кем емес электростатистикалық өріс кернеулігі кезінде келу уақыты реттелмейді.

70. Кабиналарды әйнектеу табиғи жарық есебімен құрал тақтайшалары мен басқару органдарын жарықтандыруды қамтамасыз етуі қажет. Табиғи жарық ағысының үлкен қарқындылығы кезінде кабиналардың жарық жақтаулары қорғаныс пердешелерімен және жарықсүзгілерімен, басқару және бақылау құралдары - жарықтан қорғайтын қалқаншалармен жабдықталуы қажет.

71. Жарықтандыру құралдарын қондыру мен орналастыру кабиналардың құралдары мен шамдарын әйнектеуде жарық дақтарының пайда болуы мүмкіндігін болдырмауы қажет. Құрал тақтайшалары, пульт және шкалалар мен жарық беріп тұрған құрамның көрсеткіш жамылғысындағы басқарудың басқа органдарының көмескі жарығы үшін кабина ультракүлгін шамдармен жабдықталуы қажет. Ультракүлгін сәулесін түсіру кезінде жарық беретін масса қызыл немесе сарғылт бояу қабылдайтын апаттық белгілерді болдырмайтын ашық-жасыл түс болуы қажет.

72. Көлденең ұшу кезінде кабина ішіндегі көрініс төмендегідей болуы қажет: көлденең сызықтан алға - төмен - 15 градус (бұдан әрі - ^о ), төмен - алдыңғы жартылай сфера жағынан - 35 ^о кем емес, төменгі қанат жағынан - 8 ^о , жоғарғы және артқы жартылай сферада - толық көлем.

73. Экипаж мүшелерін жұмыс орнында жарықтандыру осы санитарлық ереженің 4-қосымшасының 7-кестесіне сай болуы қажет.

74. Видеотерминал (бұдан әрі - ВТ) құрылысы мынаны қарастыруы қажет:
1) артқы жағдайда фиксациялануы арқылы тік ось бойынша + 30 ^о және көлденең осы бойынша + 15 ^о иілу бұршын реттеу мүмкіндігін;
2) корпустың бет жағына - шолу индикациясы арқылы электр көзін қосу және ажырату бейнесі жарықтықты және контрастности реттегішін орналастыруды;
3) арнайы қорғаныш қақпағының астындағы бүйір панельіндегі жұмыс режимі ("монохроматикалық" - "полихроматикалық") қосқышының, көлденең бойынша орталықтаудың, тігінен сызықталуының, кадрлер мен қатарлардың жиілікті реттегішін орналастыруды;
4) ВТ жеке элементтерінде және корпусқа электростатистикалық зарядтар мен шаңдардың жиналуынан қорғануды;
5) ішкі жарық деңгейіне тәуелсіз сапалы бейнелеуді қамтамасыз ету үшін экранның дақ болдырмайтын жамылғысын және басқа да құрастырымдылық шешімдерді.

75. Бүйірлі авиациалы ВТ электрлі - сәулелі түтіктерінде қамтамасыз етілген болуы қажет:
1) 70 сантиметр (бұдан әрі - см) тиімді қашықтық кезінде 60 см қашықтықта 60 ⁰ артық емес жұмыс өрісінің бұрыштық мөлшерін;
2) экран өрісіндегі бейнелеуді геометриялық бұрмалауды болдырмау;
3) тіке және келесі бетінің контрасы экранның жарықтығы 35 кд/м ² кем емес;
4) түсті белгінің және реңнің контрасы модуляциясының коэфиценті 60% кем болмау;
5) бөлшектік контрасы бейнелеу экрандағы (максималды жарықтан минималға қарай қатынас) 5:1 кем емес;
6) жарқыраған элемент жарығының анықталатын қатынасымен, аралас қатар мен растра арасындағы аралықтағы жарықтықтың модуляциясы ВТ монохормдық үшін 3:1 және полихормдық үшін 7:1;
7) белгінің ішкі контрасы 2:1 кем емес;
8) монохромдық ВТ белгілері элементтері жарықтарының біркелкі еместігі 0,5 артпауды;
9) монохромдық ВТ арналған пиксельдің максималды мөлшері 0,4 миллиметрден (бұдан әрі - мм) артпауды;
10) белгілердің бұрыштық мөлшері 20 бұрыштық минуттан кем болмауды;
11) полимерлі ВТ арналған экранның жұмыс өрісіндегі сәулелерді түсірмеу 0,5 мм артпауы;
12) бейне жарығының (бейненің қозғалуы) ықтиярсыз өзгерісінің болмауы, бейне жағдайының (бейненің дірілдеуі) көрсетілген ықтиярсыз өзгерісі бақылау қашықтығынан (экраннан 70 см қашықтықта 0,07 мм) бір он мың үлестен кем болмау.

76. Клавиатура құрылысы қарастыруы қажет: жеке құрылғы түрінде орындауды, берілген жағдайдағы фиксация арқылы 5 ^о -тан 15 ^о дейінгі құлдырау бұрыштық иілуді өзгетуге мүмкіндік беретін тірек икемділігін, жиі қолданылатын элементтерді клавиатураның ортасына, төменіне және оң жағына, сирек қолданылатынды - жоғарғы және сол жағына орналастыруды, функционалды клавиштың түсін, мөлшерін және формасын ажыратуды. Клавиштың минималды мөлшері 13 х 1 мм, ортасына иілумен, тиімділігі - 15 х 15 мм клавишалардың ара қашықтығы - 3 мм-ден артық емес, қадамы - 1 мм, басу серпімділігі - 0,25 Н, максималды - 1,5 Н.
ВТ корпусы мен клавиатурада 0,4-0,6 шағлыс коэфицентімен күңгірт беті болуы қажет.

6. Еңбек және экипаж демалысының режиміне қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

77. Әуе кемесінің экипажы нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 3207 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрінің 2004 жылғы 20 қазандағы N 748 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясында медициналық куәландыру Ережесі , нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрінде N 2780 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрінің 2004 жылғы 12 наурыздағы "Зиянды, қауіпті және жағымсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшырайтын қызметкерлерге міндетті алдын ала және ағымдық медициналық тексерісті жүргізу жөніндегі нұсқаулықтар, Ағымдық және алдын ала медициналық тексеріс міндетті, зиянды өндірістік факторлар, кәсіптердің тізбесін бекіту туралы" N 243 бұйрығының талабына сай жұмысқа түсер алдында алдын ала және ағымдық медициналық тексерістен өтуі қажет.

78. Экипаждың қысқа мерзімді ұшу алдындағы демалысы ұйымдастырылуы қажет.

79. Ұшу алдындағы демалысқа арналған үй-жай бөтен тұлғалардан оқшаулануы қажет. Ұйқы бөлмелері екі адамнан артық емес орын есебімен есептелінеді және ғимараттың жазғы алаңы жағына қарсы орналасады. Ұшу алдындағы демалысқа арналған үй-жайлардың терезе жақтаулары дыбыс өткізбейтін құрылғылармен және екі қабатты перделермен жабдықталуы қажет.

80. Демалысқа арналған үй-жай, дәліздер, холлдарда табиғи жарық болуы қажет. Үй-жайдың қол жуу бөлмелеріне, дәретханаларға, себезгі бөлмелеріне, қоймалар және басқа да адамдар аз уақытқа келетін көмекші үй-жайларда табиғи жарық болмауына рұқсат етіледі.

81. Жалпы және жергілікті жасанды жарық есебімен оқу және стол үсті ойынына арналған жарықтың деңгейі люминесцентті шамдары үшін 200 люкстен (бұдан әрі - лк) және қызу шамдары үшін 100 лк-ден кем емес болуы қажет.

82. Жылу жүйесі, желдеткіш, және салқындату демалысқа арналған үй-жайларды жылыту ауысымында төмендегі микроклиматтық жағдайларды қамтамасыз етуі қажет: ауа температурасы - 20-22 ^о С; ауаның салыстырмалы ылғалдылығы - 30-60%; ауа қозғалысының жылдамдығы - секундына 0,15 метрден (бұдан әрі - м/сек) артық емес; жылдың жылы мезгілінде - ауа температурасы - 22-25 ^о С; ауаның салыстырмалы ылғалдылығы - 30-60%; ауаның қозғалыс жылдамдығы - 0,25 м/сек артық емес.

83. Демалысқа арналған үй-жайлардағы шудың деңгейі дыбыстың эквивалентті деңгейі (бұдан әрі - La _экв ) 4,5 децибел (бұдан әрі - дБА), қысқа уақытта (1 минутқа дейін) - Laм _макс 65 дБА-ден аспауы қажет.

84. Электрлімагнитті сәулелердің шамамен рұқсат етілген деңгейі халық үшін белгіленген мөлшерден аспауы қажет.

85. Ауадағы жеңіл аэроиондардың құрамы тиімді мәнге (1см ³ ) сай болуы қажет: жағымды 15000-30000, жағымсыз - 30000-50000.

86. Санитарлық техникалық құралдар және құрылғылар жарамды жағдайда болуы, тоттан және басқа кілегейлерден тазартылуы қажет, жарық және басқа да сызаттары болмауы қажет. Жарамсыз құралдар ауыстырылуға жатады. Дәретханалар кабиналармен, киім ілгіштермен, раковиналармен, айнамен жабдықталуы қажет.
Санитарлық құралдардың санын отыз адамға бір құрал есебімен қабылдау қажет. Ерлер дәретханасындағы писсуарлардың саны унитаздардың санына тең болуы қажет.

87. Тұрғын бөлмелері мен жалпы пайдаланудың орындарында ұшу алдындағы демалыс бөлмелеріне жуу және залалсыздандыру құралдарын пайдалану арқылы күнделікті жинау, айына бір рет - күрделі жинау жүргізілуі қажет. Төсек жиынын ауыстыру келген әр экипаж мүшелеріне және тұрып жатқан әр үш күн сайын жүргізілуі қажет.

88. Жалпы тамақтану объектілері нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2526 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 25 шілдедегі "Жалпы тамақтану объектілеріне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы N 569 бұйрығымен бекітілген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сай болуы қажет.

89. Барлық үй-жайларда жәндіктермен және кеміргіштермен күрес бойынша іс-шаралар жүргізілуі қажет.

"Азаматтық авиацияның әуе кемелерін
күтіп-ұстауға және пайдалануға және
жазғы құрамның еңбек ету жағдайына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормаларына 1-қосымша

Жеңiл бұйымдардың, гигиеналық қызмет көрсету
заттарының тiзiмi

	Аталуы	Қолданылуы
	Сүлгi(кендiр, қағазды)	12 ұшуға 4 данадан
	Қолғаптар (бiрреттiк)	12 ұшуға 20 данадан
	Майлықтар	12 ұшуға 24 данадан
	Қапшықтар (120л-240л)	12 ұшуға 20 және 10 данадан
	Дәретхана қағазы	12 ұшуға 20 данадан
	Бас төсенiшi (бiрреттiк)	1 ұшуға әр орындыққа 2 данадан
	Ұшқыш жапқыштары	1 рейске әр орындыққа 2 данадан
	Жастықтар(б/қ, э/қ)	Орындыққа 1 данадан
	Жастық қаптар (бiр реттiк)	Әр жастыққа бiреуден
	Құлақ қаптар	Әрбiр жолаушыға бiреуден, тек ұзақтығы 3 сағаттан асатын рейстерге жүктеледi
	Сұйық сабын	Әр дәретхана бөлмесiне бiреуден
	Гигиеналық пакеттер	Әр орындыққа бiреуден және қосымша 20 дана
	Бiр реттiк пакеттерге қапталған көрпелер	Жалпы орын санының 20% жүктеледi
	Гардеробқа арналған iлгiштер	Экипаж санына байланысты және әр киiм шкабына 20 данадан
	Ауа тазартқыштар	Әр дәретхана бөлмесiне бiреуден
	Бесiкке арналған ақжаймалар мен жастыққаптар(бiр реттiк)	Әр бесiкке төртеуден
	Әйелдердің гигиеналық салғышы	Әр салонға бiр қорап
	Шеткалар (аяқ киiмге, киiмге арналған)	Әр салонға бiр данадан
	Тазалық құралдары	Әр ұшаққа 3 комплектiден

"Азаматтық авиацияның әуе кемелерін
күтіп-ұстауға және пайдалануға және
жазғы құрамның еңбек ету жағдайына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормаларына 2-қосымша

Әуе кемелерінің кабиналарына арналған микроклиматтың
тиімді параметрі

1-кесте

Өлшеу аймағы	Ауа температурасы, Т 0 С	Салыстырмалы ылғалдылық, %	Ауа қозғалысының жылдамдығы, м/сек
Экипаж кабинасы	21,0 - 24,0	40,0 - 60,0	0,15 артық емес
Жолаушылар салоны	21,0 - 24,0	40,0 - 60,0	0,10 артық емес
Жүк кабинасы, буфет-ас үй	21,0 - 24,0	40,0 - 60,0	0,20 артық емес
Ауаның минималды салыстырмалы ылғалдылығы ауаның максималды темпертурасына сәйкес, ауаның максималды салыстырмалы ылғалдылығы ауаның минималды темпертурасына сәйкес келеді.

Әуе кемелерінің кабиналарына арналған микроклиматтың
рұқсат етілген параметрі

1-кесте

Өлшеу аймағы	Ауа температурасы, Т 0 С	Салыстырмалы ылғалдылық, %	Ауа қозғалысының жылдамдығы, м/сек
Экипаж кабинасы	20,0 - 25,0	30,0 - 70,0	0,30 артық емес
Жолаушылар салоны	20,0 - 25,0	нормаланбайды	0,40 артық емес
Жүк кабинасы, буфет-ас үй	17,0 - 25,0	30,0 - 70,0	0,40 артық емес
Ауаның минималды салыстырмалы ылғалдылығы ауаның максималды темпертурасына сәйкес, ауаның максималды салыстырмалы ылғалдылығы ауаның минималды темпертурасына сәйкес келеді.

"Азаматтық авиацияның әуе кемелерін
күтіп-ұстауға және пайдалануға және
жазғы құрамның еңбек ету жағдайына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормаларына 3-қосымша

ШРК-ға сәйкес әуе кемелері кабиналарының ауасын
бақылау үшін нұсқалатын заттардың минималды тізбесі

N п/п	Заттар	ШРК (мк/м 3 )
1.	Көміртегі оксиді	20,0
2.	Азот оксиді (азот диоксидін қайта есептеуде)	5,0
3.	Акролеин	0,2
4.	Формальдегид	0,5
5.	Синтетикалық майланатын аэрозоль	2,0
6.	Минералды майланатын аэрозоль	5,0
7.	Алифатикалық көмірсутек С 1 -С 10 (көміртекті қайта есептеуде)	300,0
8.	Бензол	5,0
9.	Толуол	50,0
10.	Ацетон	200,0
11.	Фенол	0,3
12.	Диоктилсебацинат	10,0
13.	Трикрезилфосфат	0,5
14.	Фтор сутегі (фторды қайта есептеуде)	0,1
15.	Күкіртті ангидрид	10,0
16.	Озон	0,1
17.	Аммиак	20,0
18.	Көміртегінің диоксиді	0,1%

"Азаматтық авиацияның әуе кемелерін
күтіп-ұстауға және пайдалануға және
жазғы құрамның еңбек ету жағдайына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормаларына 4-қосымша

Өндірістік және қоғамдық үй-жайларда ауаны иондауға
рұқсат етілетін деңгей

1-кесте

Деңгей	1см 3 ауадағы ион		Қарама-қарсылық көрсеткіші П[(n + )-(n + )][(n + )+(n + )]
	n +	n -
Тиімді	1500 - 3000	3000 - 5000	-0,05-0,00
Рұқсат етілген	400 - 50000	600 - 50000	-0,20-+0,05

Әуе кемелерінің жазғы құрамының жұмыс орнына арналған
дыбыстық қысымының деңгейі, дыбыстың деңгейі және дыбыстың
эквивалентті деңгейі

2-кесте

Ды- быс дең- гейі, дБ	Орта геомертиялық жиілікпен октов сызығы, Гц									Дыбыс- тың эквива- лентті деңгейі, дБА
	31,5	63	125	205	500	1000	2000	4000	8000
Рұқ- сат етіл- ген	107	95	87	82	78	75	73	71	69	80
Тиім- ді	96	83	74	68	63	60	57	55	54	65

Әуе кемелерінің жазғы құрамының жұмыс орнына арналған
ультрадыбыстық қысымының рұқсат етілген деңгейі

3-кесте

Уль- тра дыбыс дең- гейі, дБ	Орта геомертиялық жиілік бойынша үш октов сызығы, кГц
	12,5	16	20	25	31	40	63	80	100
Рұқ- сат етіл- ген	80	90	100	105	110	110	110	110	110

Әуе кемелерінің жазғы құрамының жұмыс орнына арналған
инфрадыбыстық қысымының рұқсат етілген деңгейі

4-кесте

Инфра дыбыс деңгейі, дБ	Орта геомертиялық жиілікпен октов сызығы, Гц				Дыбыстық қысымның жалпы деңгейі, дБ
	2	4	8	16
Рұқсат етілген	105	105	105	105	110

Экипаж мүшелерінің жұмыс орындарындағы үш октовты сызық
жиілігіндегі жалпы дірілдің деңгейі

5-кесте

Жиілігі	Әуе кемесі
	Тігінен, дБА	Көлденеңінен, дБА
1,60	114	107
2,00	113	107
2,50	112	109
3,15	111	111
4,00	110	110
5,00	110	110
6,30	110	110
8,00	110	110
10,00	112	112
12,00	114	114
16,00	116	116
20,00	118	118
25,00	120	120
31,50	122	122
40,00	124	124
50,00	126	126
63,00	128	128
80,00	130	130
100,00	132	132
125,00	134	134
160,00	136	136

Радиобайланыс жабдығынан электрлі өрістердің энергетикалық
жүктемесі мен кернеулігіне рұқсат етілген деңгей

6-кесте

Параметр	Диапазон жиілігіндегі шектелген мәні, МГц
	0,3-3,0	3,0-30,0	3,0-300,0
Өріс кернеулігі, В/м	500	300	80
Энергетикалық жүктеме (в/м) 2 ·сағ	20000	7000	800

Экипаж мүшелерінің жұмыс орындарындағы жарықтың нормалары

7-кесте

Жұмыс беті	Жарық, лк-дан кем емес	Жарықтың біркелкілігі
1. Басқару щиттері мен пульттеріндегі жазу	27,0	1:10
2. Негізгі ұшу - навигациялық құралдардың шкалаларының жарығы, навигацияның бағыттарымен элементтері	2,7	-
3. Ұшу кезіндегі күннің бұлтануы ақпараттарын есептеуге арналған ұшқыштардың құралдық тақтайшасы	300,0	1:3
4. Жазғы экипаж мүшеле. рінің жұмыс стөлдері	300,0	1:3

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2006 жылғы 3 ақпандағы
N 42 бұйрығымен бекітілген

"Азаматтық авиацияның әуежайларын күтіп-ұстауға және
пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар"
туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар

1. Жалпы ережелер

1. "Азаматтық авиация әуежайларын күтіп ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" (бұдан әрі - санитарлық ереже) туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар азаматтық авиация әуежайларының (бұдан әрі - әуежай) аумағына, сумен жабдықтауға, канализациясына, жылуға, желдеткішіне, жарыққа, үй-жайлардың жабдықталуына жеке қызмет адамының жұмыс жағдайына санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

2. Осы санитарлық ереже қызметі әуежайларды жобалаумен, құрылысымен, қайта жаңартумен және пайдаланумен байланысты жеке және заңды тұлғаларға арналған.

2. Аумаққа қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

3. Әуежай құрылысына арналған жер учаскесін таңдау геологиялық және гидрогиологиялық мәліметтердің негізінде және Қазақстан Республикасының мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органының келісімі бойынша белгіленген тәртіппен жүргізілуі қажет. Әуежай құрылысының жер учаскесі ластануы мүмкін немесе ластанған көздерден: қоқыс төгілген жерден, қазылған ордан, тыңайтқыш және улыхимикаттар қоймаларынан, өнеркәсіптік ұйымдардан, канализация ғимараттарынан, қалған ескі құдықтардан, шошқа ұстайтын сарайлардан грунт ағысы бойынша 50 метрден (бұдан әрі - м) кем емес жоғарыда алшақтатылған ластанбаған учаскеде таңдалуы қажет.
Әуежай ғимаратын төменгі батпақты жерлерде, су таситын учаскелерде; қар тасқыны болатын және топырақтың басқа да деформация түрлеріне жататын жерлерде; көліктің қарқынды қозғалысы бар магистральдардан 30 м жақын жерлерде орналастыруға рұқсат етілмейді.
Әуежай аэропорттың аумағында немесе елді-мекен пунктінің аумағынан жеке тұрған ғимаратта орналасуы қажет.

4. Әуежайдың аумағы қоршалған, көркейген, көгалданған және жаңбыр суы мен қар суының ағынды суға арналған канализациясына ағып кететіндей жоспарланған болуы қажет. Кіретін жолдар, жаяу жүретін жолдар, жүк тиеп-түсіретін алаңдар асфальттанған немесе тас төселген болуы қажет.

5. Әуежайдың ішінде жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға жатпайтын тауарларды, қораптарды және басқа заттарды жинауға рұқсат етілмейді.

6. Қоғамдық көлік тоқтайтын пункттен әуежайдың кіреберісіне дейінгі ара қашықтық 250 м аспауы керек.

7. Аумақты тазалау жұмыстары жылдың жылы мерзiмiнде күніне екі рет жүргізілуi қажет, қысқы мерзiмiнде - қардан және мұздан тазартылуы керек.

8. Аумаққа қоқысты жинау үшін қоқыссалғыш, ал тұрмыстық қоқыс үшін қақпағы бар контейнерлер орналастыру қажет. Контейнерлер асфальттанған немесе бетондалған алаңшада, оның шетінен бір метрден кем болмайтын қашықтықта орналасуы қажет. Қоқыс жинауға арналған алаңша әуежай ғимаратынан, сауда-саттық нысанынан және қоғамдық тамақтандыру орындарынан, тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардан 25 м-ден кем болмайтын қашықтықта орналасуы қажет. Алаңшаның қоршауы, көлік жақындап кіретін жолы және жауын суын канализацияға жіберетін еңістігі болуы қажет.

9. Қоқыстар аумақтан контейнердің кем дегенде 2/3 бөлігі толуына байланысты шығарылып отырылуы керек. Контейнерлер қоқыс шығарылған соң тазартылған және зарарсыздандырған күйде жеткізілуі қажет.
Қоқыссалғыштарды жуу және зарарсыздандыру контейнерлерге арналған алаңшаның жанында орналасқан арнайы бетондалған және асфальттанған алаңшада жүргізілуі қажет, оған су келіп тұруы және канализацияға лас суды жіберу ағысы болуы керек.

3. Үй-жайды күтіп-ұстауға және жабдықтауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

10. Әуежайларда келесі үй-жайлар болуы керек:
1) негізгі бағытта - вестибюлдер, кассалар, бөлетін залдар, күту залы және арнайы бақылау залы, ана мен бала бөлмесі, халықаралық және ішкі сапарларға ұшатын және келетін жолаушыларға арналған үй-жайлар, жүктерді қабылдайтын, сақтайтын және беретін үй-жай;
2) жолаушыларға қосымша қызмет көрсететін үй-жайлар - VIP залдары, байланыс бөлімшесі, көліктік агенттіктер, қоғамдық тамақтандыру және сауда-саттық нысандары, тұрмыстық қызмет көрсету үй-жайлары, шаштараздар, ана мен бала бөлмесі, медицина пункті, дәріханалық дүңгіршектер, дәретханалар және басқалары;
3) қызметтік-әкімшілік, санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау қызметі, көлік полициясы, кедендер, шекаралық және мал дәрігерлік бақылау, диспетчерлік үй-жайлар;
4) қосымша - жеке қызмет адамына арналған тұрмыстық үй-жай, қойма, құрал-жабдықтар, шағын механизация заттарын және жабдықтарды сақтайтын үй-жайлар. Қызметтік иттерді уақытша ұстауға арналған үй-жай әуежайдың аумағында бөлек тұран ғимаратта орналасуы тиіс;
5) техникалық-инженерлік құрал-жабдықтарға орталықтандырылған басқару жүйесіне, сорғыш, бойлерлік, желдеткіш камералары, салқындатқыштарға, трансформаторлық станцияға арналған үй-жайлар;
6) әуежайдың басты жоспарына сәйкес басқа әкімшілік-қосалқы үй-жайлар.

11. Жолаушылардың күту залы жердің үстіңгі қабатында орналасуы керек.

12. Ғимараттың екінші қабатына дейінгі терезелері мен витраждарында оларды жуу және тазалау үшін құрылғылары болуы қажет.

13. Қабырға және еден беттерінің іші және сыртын әрлендіру үшін қолданылатын материалдар жуу мен зарарсыздандыруға ыңғайлы болуы қажет.
Еден ылғалға төзімді және ылғал өткізбейтін беті тегіс материалдан жасалынуы қажет.

14. Дыбыс өткізбейтін аспалы төбелер өртке қауіпсіз және дыбыс өткізбейтін материалдан жасалуы қажет. Барлық бөлмелердегі дыбыстың деңгейі "Тұрғын үй-жайларының, қоғамдық ғимараттардың және тұрғын үй тұрғызу аумағындағы шу және инфрадыбыс деңгейлерінің гигиеналық нормативтері" туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрінің міндетін атқарушының 2004 жылғы 3 желтоқсандағы N 841 бұйрығымен бекітілген гигиеналық нормативтердің талаптарына сай болуы қажет.

15. Күту залындағы жиһаздар (дивандар, креслолар, орындықтар арқалықтармен) еден жуу машиналарымен жинау жүргізу мүмкіндігі есебімен орналасуы қажет. Жиһаз бен қабырғалардың арасының ені 1,8 м-ден кем болмауы қажет.

16. Операциялық (кассалық) залдар әуежай алаңы жағынан орналасуы және күту залына өтетін жолы болуы керек.
Билеттік кассалар алдында кем дегенде 6 м ² бос алаң қарастырылуы қажет.
Кассалық терезелердің жел өтінен қорғайтын құрылысы болуы қажет.

17. Әуежайдың медициналық пункті санитарлық-карантиндік пункттің жанында бірінші қабатта орналасуы және әуежайдың ішкі үй-жайларына, жазғы алаңға шығатын есігі болуы және жазғы алаң жағынан арнайы автокөліктерге ыңғайлы кіреберісі болуы қажет. Медициналық пункттің үй-жайдың жиынтығына мыналар енуі керек: жекешеленген бөлме, күту бөлмесі, қабылдау бөлмесі, ем жүргізетін бөлме, санитарлық торап, қосалқы үй-жайлар. Есіктердің ені мен оның орналасуы зембілмен өтуге ыңғайлы болуы қажет.

18. Санитарлық-карантиндік пункт бірінші қабатта орналасуы, онда төмендегідей үй-жайлар жиынтығы болуы керек: дәрігер бөлмесі, ұшу алаңына жеке кіретін және шығатын жеке есігі, санитарлық торабы бар жекешеленген үй-жай, зертханасы, киім шешетін орны, қосалқы үй-жай.

19. Әуежайдың жеке қызмет адамдары және арнайы ведомствалық қызмет үшін тұрмыстық үй-жайлар қарастырылуы қажет.

20. Стационарлық жүк сақтау камерасы бірінші қабатта немесе жертөледе орналасуы қажет.

21. Жүк бөлімшесі жеке ғимаратта немесе әуежай ғимаратында орналасуы қажет. Оның құрамына мыналар енуі керек: жүкті тиеуге және түсіруге арналған механизммен (электркарлар, жүк крандар, пандустар, көтергіштер) жабдықталған қойма, жұмысшы үстелі, жеке және арнайы киімдерге арналған шкафы, қызметтік құжаттарға арналған шкафы бар қабылдап-өткізушінің бөлмесі.

22. Жертөледе мынандай үй-жайларды орналастыруға рұқсат етіледі: жүкті сақтау камерасы, жеке қызмет адамына арналған тұрмыстық үй-жайлар, санитарлық тораптар, тазалауға қажетті құрал-саймандар сақтайтын қойма, қоймалық үй-жайлар, мүгедектер арбасын көтеретін жылжымалы көтергіштерге арналған бөлме.

23. Үй-жайдың құрылысы және жабдықталуы аз мобильді келушілер үшін ыңғайлығы қарастырылуы қажет.

24. Бойлер, ауаны салқындату камерасы, желдету камерасы орналасқан және басқа да шу мен діріл көзі бар үй-жайларда "Тұрғын үй-жайларының, қоғамдық ғимараттардың және тұрғын үй тұрғызу аумағындағы шу және инфрадыбыс деңгейлерінің гигиеналық нормативтері" туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрінің міндетін атқарушының 2004 жылғы 3 желтоқсандағы N 841 бұйрығымен бекітілген гигиеналық нормативтердің талаптарына сай дыбыс пен дірілден оқшаулайтын іс-шаралар міндетті түрде қарастырылуы керек.

25. Мейрамхана, кафе, буфеттік үй-жайлардың құрамы мен жобалануы, шаштараз және басқа да коммуналды-тұрмыстық объектілер және оларды күтіп ұстау нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2526 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 25 шілдедегі "Қоғамдық тамақтану объектілеріне қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар" N 569 бұйрығымен бекітілген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың және нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 3074 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі м.а. 2004 жылғы 18 тамыздағы "Шаштараздарға, косметикалық кабинеттерге, әдемілік салондары мен орталықтарын күтіп ұстау және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" N 632 бұйрығымен бекітілген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сай болуы қажет.

26. Жолаушыларға арналған үй-жайларды оларға қызмет көрсетуге қатысты емес басқа мақсатта пайдалануға рұқсат етілмейді.

27. Күту залдарында жолаушыларға қажетті ақпарат құралдарын (сағат, автоматты ақпарат қондырғылары, кесте) орналастыру қажет. Ақпарат жүйесінде шағын мобильді адамдарға арналған дыбыс және жарық арқылы белгі беретін көрсеткіштер қарастырылуы керек.

4. Сумен жабдықтауға және канализацияға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

28. Әуежай ғимаратында орталықтандырылған сумен жабдықтау және орталық канализациясы болуы керек.

29. Шаруашылық-тұрмыстық және ауыз су қажеттілігі үшін пайдаланатын су нормативтік құқықтық актілердiң Мемлекеттік тіркеуден өткiзетiн Реестрдiң N 2999 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2004 жылғы 28 маусымдағы "Ауызсу сумен жабдықтаудың орталықтандырылған жүйесінің су сапасына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" N 506 бұйрығымен бекітілген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сай болуы қажет.

30. Сумен жылыту жүйесінен ыстық суды өндірістік мақсатта пайдалануға рұқсат етілмейді.

31. Аумақта көгалды суару үшін кран қарастырылуы қажет.

32. Орталықтандырылған су құбыры және канализациясы жоқ әуежайларда жергілікті сумен жабдықтау және канализация құрылысы қарастырылуы қажет. Ауладағы дәретханалар аэровокзал ғимаратынан 25 м-ден кем емес қашықтықта орналасуы қажет.

33. Дәретханалар еден тостағандарымен жабдықталуы тиіс.

34. Әйелдерге арналған дәретханалар әйелдер гигиенасы кабинасымен жабдықталуы қажет.

35. Қол жуатын жерлерде болу керек: әрбір 4 санитарлық аспапқа 1 қол жуғыш, бірақ бір дәретханада біреуден кем емес; әрбір 2 қолжуғышқа 1 - электрлі қолкептіргіш немесе қағаз сүлгі; ерлерге арналған дәретханада - электрлі қырғышқа арналған штепсельді розетка.

36. Дәретхананы тазалайтын құрал-сайманның таңбасы болуы, дәретхананың ішінде арнайы бөлінген орында сақталуға тиіс. Оларды басқа үй-жайларды тазалау үшін қолдануға рұқсат етілмейді.

5. Желдету мен жылыту жүйесіне қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

37. Әуежайдың үй-жайлары жылыту жүйесімен, желдеткішпен және салқындатқышпен жабдықталуы қажет.

38. Барлық сырттан кіретін есіктердің ауалық-жылу пердесі немесе жылытылатын тамбурлары болуы керек.

39. Отпен жылытатын құралдар мен желдеткіштің құрылысы, оларды шаң мен кірден ыңғайлы тазартуды қамтамасыз етуі керек.

40. Адамдар болатын аумақтағы ауа қозғалысының жылдамдығы қыс уақытында 0,3 метр секундтан (бұдан әрі - м/сек) аспауы керек.

41. Ауа соратын құрылғылар ластанған газдың, судың түсуін болдырмайтын жерде орналасуы керек.

42. Рециркуляциядан өтетін ауаны ерекше жағдайда, үй-жайға берілетін ауаның 30 пайызынан аспайтын көлемде ғана қолдану қажет. Рециркуляциядан өтетін ауа шаңсүзгіш және зарарсыздандырғыш сүзгіштер арқылы тазартылуы қажет. Үй-жайдың ішіндегі ауада, жолаушылар демалатын аумақта шаңның қанықпасы 0,5 миллиграмм текше метрден (бұдан әрі - мг/м ³ .), көмірқышқыл газының қанықпасы - 0,1 пайыздан (бұдан әрі - %) аспауы керек.

43. Фрамугтердің, сорып-шығаратын торлардың орналасуы үй-жайдың ішінде ауаның біркелкі алмасуын және бөлмені тікелей желдетілуін қамтамасыз етуі керек. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 30-60% шегінде болуы керек.

44. Желдеткіштің механикалық жолмен желдету жүйесі сыртқы ауаны табиғи жолмен алмастыруды жазғы уақытта бір адамға кем дегенде сағатына 30 текше метр (бұдан әрі - м ³ /сағ), ал қысқы және ауыспалы кезеңде сағатына 20м ³ қамтамасыз етуі керек. Табиғи жарығы жоқ жерасты және жер бетіндегі үй-жайларға жыл бойы барлық маусымда сағатына 60м ³ , билет кассаларына - бір кабинаға сағатына кем дегенде 100м ³ ауа алмастырылуы керек.

6. Жарықтандыруға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

45. Жер бетіндегі үй-жайларды табиғи жарықтандыру терезелерді біркелкі орналастыруымен қамтамасыз етілуі керек. Терезенің әйнектелген бөлігінің алаңы еден алаңының 1:5 бөлігінен кем болмауға тиіс.

46. Терезелер және терезе витраждары рамаларының арасын жуу үшін ыңғайлы болуы керек және фрамугты ашып-жабатын құрылысы болуы керек.

47. Адамдар үнемі болатын үй-жайларда табиғи жарық болуы қажет.

48. Апатты жағдайда жарықтандыру әуежайдың төменгі үй-жайларында қарастырылуы керек: вестибюльде, жаяу жүретін тоннелдерде, дәліздерде, баспалдақтарда; бір мезгілде 100-ден аса адамдар болатын жекеленген үй-жайларда, аналар мен балалар бөлмесінде, демалыс бөлмелері мен медициналық пункттерде.

49. Апатты жарықтандыру едендегі жарықты 1 люкстен кем емес мөлшерде қамтамасыз етуі керек. Адамдарды апат жағдайында шығаратын есіктер, сол сияқты өрт сөндіретін гидранттар жарықтандырғыш көрсеткіштерімен жабдықталады.

50. Әуежайдың үй-жайларындағы шамдар айына кем дегенде екі рет, ашық кеңістікте жылына төрт реттен кем емес тазартылып отырылуы қажет.

51. Аналар мен балалардың ұйқы бөлмесінде кезекші жарықтандыру қарастырылуы керек.

7. Үй-жайларды күтіп-ұстауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

52. Әкімшілікпен үй-жайды және оның айналасына жақын жатқан аумақты тазалаудың технологиялық үрдісі, оның көлемі, регламенті және тәуліктік, толық тазалаудың еселігі бекітілуі қажет. Тазалау жұмыстарын штатта көрсетілген жұмысшы жүргізуі қажет.

53. Күнделікті тазалау жұмыстары ластану деңгейіне қарай, бірақ тәулігіне алты реттен кем жүргізілуі қажет. Тазалау жұмыстарына еденді, терезенің алдын, жиһаздарды жуу, дәретханаларды, қол жуатын орындарды, темекі шегетін бөлмелерді, қоқыс салатын жәшіктер және сауыттарды жуу және зарарсыздандыру енуі қажет.

54. Тазалауға қолданылатын құрал-саймандар таңбалануы ("дәретханаға арналған", "еденге арналған", "жиһазға арналған") қажет. "Жиһазға арналған" деген белгісі бар құралдарды қабырғаны жуу үшін де қолдануға рұқсат етіледі. Күту залдарын, вестибюльді тазалау үшін шағын механизация құралдарын, еден жуатын машиналарын немесе шаңды сорып алатын жүйелер, шаңсорғыштар және телескопиялық мұнараларды қолдану қажет.

55. Үй-жайларға толық тазарту жұмыстары айына кем дегенде екі рет жүргізілуі керек. Төбелерді, карниздерді, барельефті шаңнан тазарту шаңсорғышпен жүргізілуі, жарықтандыру құралдары, терезенің карниздері және витраждар, желдеткіш және жылыту құралдары жуылуы немесе сүртілуі қажет. Үй-жайларды тазалау Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген жуу және зарарсыздандыру құралдарын қолданумен жүргізілуі қажет.

56. Үй-жайларда дезинфекциялау, дератизациялау, дезинсекциялау іс-шаралары жүргізілуі қажет. Дезинфекциялау, дератизациялау, дезинсекциялау үшін Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген құралдар қолданылуы қажет.

8. Аналар мен балалар бөлмесінің және
жолаушылардың ұзақ уақыт демалатын бөлмелерінің
құрылысына, жабдықталуына және күтіп ұстауға
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

57. Ана мен бала бөлмесі жер бетінің жекешеленген бөлігінде орналасуы, ұйықтайтын және ойнайтын үй-жайлардан тұруы қажет. Ана мен бала бөлмесін екінші қабаттан жоғары орналастыруға рұқсат етілмейді.

58. Ана мен бала бөлмесінде төмендегідей үй-жайлар жиынтығы болуы керек: қабылдайтын бөлме, бақша жасындағы балалар мен мектеп жасына дейінгі балалар үшін бөлек ұйықтайтын бөлмелер, киім ілетін, кептіргіш шкафы бар кір жуатын бөлме, ойнайтын, тамақ қабылдайтын және тамақ сақтайтын бөлме, санитарлық торап, себезгі бөлмесі. Барлық үй-жайлар қажетті жиһаздармен, құрал-жабдықтармен (баланы орайтын үстелдер, балалардың төсектері, ересектерге арналған төсектер немесе дивандар, ойыншықтар) жабдықталған болуы керек. Балалы аналардың бір ұйқы орнының көлемі 5,4 м ² кем болмауы керек.

59. Ана мен баланың бөлмесіндегі терезені асхана мен санитарлық тораптың терезелерінің үстінде орналастыруға рұқсат етілмейді. Кір жуатын бөлменің есігі ұйықтайтын бөлеменің есігіне тікелей қарсы орналаспауы қажет.

60. Әуежай жанында жолаушылардың ұзақ уақыт демалуына арналған қонақ үйлері болуы қажет.

61. Қонақ үй болмаған жағдайда жолаушылардың ұзақ уақыт демалуына бөлме қарастырылуы қажет. Жолаушылардың ұзақ уақыт демалатын бөлмесі қажетті құрал-жабдықтармен (кресло, үстелдер, орындықтар, айналар) сырт киімдерді сақтайтын шкафтармен, қол жуғышы бар санитарлық тораптармен жабдықталады.

62. Үй-жайларда Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген жуу және зарарсыздандыру құралдарын қолданумен күн сайын ылғалды жинау жүргізілуі қажет.