Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм по организации и проведению мероприятий по снижению заболеваемости острыми кишечными инфекциями, сальмонеллезом, брюшным тифом и паратифами

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 06 февраля 2008 года № 52. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 06 марта 2008 года № 5163. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от от 30 июня 2010 года № 476

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 30.06.2010 № 476.

В целях предупреждения возникновения и распространения брюшного тифа и паратифов и в соответствии с подпунктом 6) статьи 7, подпунктом 4) статьи 7-1 и пунктом 1 статьи 24 Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые санитарно-эпидемиологические правила и нормы:
1) "Организация и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению заболеваемости острыми кишечными инфекциями";
2) "Организация и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению заболеваемости сальмонеллезом";
3) "Организация и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению заболеваемости брюшным тифом и паратифами".

2. Директорам департаментов здравоохранения областей, городов Астана, Алматы (по согласованию) обеспечить своевременную диагностику и лечение больных острыми кишечными инфекциями, сальмонеллезом, брюшным тифом и паратифами.

3. Главным государственным санитарным врачам областей, городов Астана и Алматы, на транспорте обеспечить:
1) контроль за соблюдением санитарно-противоэпидемического режима в медицинских организациях, детских домах, домах ребенка, домах престарелых, на объектах пищевой перерабатывающей промышленности, продовольственной торговли, общественного питания;
2) контроль за качеством питьевой воды централизованных, децентрализованных источников водоснабжения;
3) контроль за соблюдением санитарно-ветеринарных правил на мясо-птицеперерабатывающих объектах.

4. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Белоног А.А.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

5. Департаменту организационно-правового обеспечения Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Мухамеджанов Ж.М.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

6. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения Республики Казахстан Омарова К.Т.

7. Настоящий приказ вводится в действие по истечении 10 дней со дня официального опубликования.

Министр

Утверждены приказом
Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 6 февраля 2008 года N 52

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Организация и проведение санитарно-противоэпидемических
(профилактических) мероприятий по предупреждению заболеваемости
острыми кишечными инфекциями"

1. Общие положения

1. Настоящие санитарно-эпидемиологические правила и нормы (далее - санитарные правила) определяют порядок проведения организацию и проведение лечебно-диагностических и санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по профилактике острых кишечных инфекций и снижению уровня заболеваемости.

2. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:

1) бактерионосительство - форма инфекционного процесса, характеризующаяся сохранением в организме человека или животного и выделением в окружающую среду возбудителя инфекционной (паразитарной) болезни, без клинического проявления заболевания;

2) дизентерия - инфекционное заболевание, вызываемое микробами рода Shigella, при котором преимущественно поражается слизистая оболочка толстого кишечника. Клинически заболевание характеризуется интоксикацией и наличием колитического синдрома;

3) дисбактериоз - нарушение состава микрофлоры кишечника, сопровождающееся дисфункцией и нарушениями ферментативной способности кишечника, возникающей в результате хронических заболеваний, длительного применения антибиотиков;

4) иерсиниоз - острое инфекционное заболевание из группы антропозоонозов, характеризующееся симптомами интоксикации и преимущественным поражением желудочно-кишечного тракта, печени, суставов, реже других органов;

5) реконвалесцент - больной человек в стадии выздоровления;

6) ротавирусная инфекция - острое вирусное заболевание, характеризующееся поражением желудочно-кишечного тракта.

2. Организация и проведение санитарно-противоэпидемических
(профилактических) мероприятий

3. Эпидемиологический надзор за заболеваемостью острыми кишечными инфекциями включает следующие санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия:

1) ретроспективный эпидемиологический анализ заболеваемости острыми кишечными инфекциями проводится с целью обоснования перечня, объема и сроков проведения профилактических мероприятий, долгосрочного программно-целевого планирования. Необходимо изучить структуру острых кишечных диарейных инфекций по нозологическим формам, оценить уровень заболеваемости в отдельных возрастных, социальных, профессиональных группах населения и отдельных коллективов для выявления "групп риска".
При анализе годовой динамики заболеваемости правильно определить сроки начала ее сезонных подъемов, выявить возможные их причины, для чего проанализировать природные и социальные условия, предшествующие их началу.
Заболеваемость в периоды эпидемических вспышек, сгруппировывают по типам эпидемий, факторам передачи возбудителя, выявляют наиболее частые эпидемические факторы, способствующие их развитию, обратив особое внимание на особенности питания и водоснабжения;

2) оперативный эпидемиологический анализ заболеваемости острыми кишечными инфекциями проводится для своевременного обнаружения начавшегося подъема заболеваемости, выявления его причины и проведения оперативных противоэпидемических мероприятий.
Проводится сравнение текущей заболеваемости по дням, по неделям, с нарастающим итогом, сопоставление с контрольными уровнями заболеваемости, характерными для данной территории.

4. С целью недопущения внутрибольничных заболеваний государственными органами санитарно-эпидемиологической службы проводится государственный надзор за соблюдением санитарно-противоэпидемического режима в психоневрологических диспансерах, детских домах, домах ребенка, домах престарелых и инвалидов, детских стационарах.

5. Выявление больных и подозрительных на заболевание кишечными инфекциями проводится медицинскими работниками всех организаций здравоохранения, независимо от форм собственности, во время амбулаторных приемов, посещений на дому, медицинских осмотров, диспансеризации и других посещений лечебных организаций. Диагноз устанавливается на основании клинических проявлений заболевания, данных лабораторного исследования, эпидемиологического анамнеза.

6. Проводятся однократные лабораторные обследования на кишечную группу следующих категорий населения:
1) больные и лица с подозрением на инвазивные формы острых кишечных инфекций при обращении в медицинские организации;
2) лица, имеющие общение (в контакте) с больным кишечной инфекцией, из числа ряд декретированного контингента;
3) пациенты психиатрических стационаров, при поступлении в стационар;
4) дети при оформлении в школы-интернаты, детские дома и дома ребенка;
5) лица преклонного возраста при оформлении в дома престарелых;
6) реконвалесценты после перенесенной кишечной инфекции.

7. В целях идентификации возбудителя и установления размеров очага проводятся лабораторные исследования, перечень которых определяется врачом-эпидемиологом.

3. Организация эпидемиологического обследования

8. Проводятся эпидемиологические обследования следующих очагов:
1) при заболевании острыми кишечными инфекциями работников объектов общественного питания и продовольственной торговли, водоснабжения, дошкольных организаций, а также частных лиц, занимающихся предпринимательской деятельностью связанной с производством, хранением, транспортировкой и реализацией пищевых продуктов;
2) при заболевании детей, посещающих дошкольные организации, детские дома, школы-интернаты;
3) при заболевании работников психоневрологических стационаров, детских домов, домов ребенка, домов престарелых;
4) лица, в очагах инфекции, в которых в течение одного инкубационного периода зарегистрировано три и более случаев заболевания.

9. При превышении контрольных уровней заболеваемости необходимость обследования квартирных очагов определяется главным государственным санитарным врачом соответствующей территории с учетом эпидемиологической ситуации, материалов ретроспективного анализа.

10. При эпидемиологическом обследовании очагов проводится забор проб пищевых продуктов, воды, смывов для лабораторного обследования.

4. Госпитализация больных острыми кишечными инфекциями

11. Госпитализация больных острыми кишечными инфекциями проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

12. Клинические показания для госпитализации больных острыми кишечными инфекциями:
1) все формы заболевания у детей в возрасте до 2-х месяцев;
2) формы заболевания с тяжелым обезвоживанием независимо от возраста ребенка;
3) формы заболевания, отягощенные сопутствующей патологией;
4) затяжные диареи с обезвоживанием любой степени;
5) хронические формы дизентерии (при обострении).

13. Эпидемиологические показания для госпитализации больных острыми кишечными инфекциями:
1) невозможность соблюдения необходимого противоэпидемического режима по месту жительства больного (социально-неблагополучные семьи, общежития, казармы, коммунальные квартиры);
2) случаи заболевания в медицинских организациях, школах-интернатах, детских домах, домах ребенка, санаториях, домах престарелых и инвалидов, летних оздоровительных организациях, домах отдыха.

14. Выписка реконвалесцентов после дизентерии и других острых диарейных инфекций проводится после полного клинического выздоровления.
Однократное бактериологическое обследование реконвалесцентов после дизентерии и других острых диарейных инфекций проводится в амбулаторных условиях в течение 7 дней после выписки, но не ранее 2-х дней после окончания антибиотикотерапии.

5. Диспансеризация переболевших острыми кишечными инфекциями

15. Диспансерному наблюдению после перенесенной острой дизентерии подлежат:
1) работники объектов общественного питания, продовольственной торговли, пищевой промышленности;
2) дети детских домов, домов ребенка, школ-интернатов;
3) работники психоневрологических диспансеров, детских домов, домов ребенка, домов престарелых и инвалидов.

16. Диспансерное наблюдение проводится в течение 1 месяца, в конце которого обязательно однократное бактериологическое обследование.

17. Кратность посещения врача определяется по клиническим показаниям.

18. Диспансерное наблюдение осуществляется участковым врачом (или семейным врачом) по месту жительства или врачом кабинета инфекционных болезней.

19. При рецидиве заболевания или положительном результате лабораторного обследования, все категории лиц переболевших вновь проходят лечение. После окончания лечения, в течение 3-х месяцев ежемесячно проводят лабораторное обследование. Лица, у которых бактерионосительство продолжается более 3-х месяцев, подвергаются лечению как больные с хронической формой дизентерии.

20. Лица, из числа декретированного контингента на работу по специальности допускаются только после полного выздоровления, подтвержденного результатами клинического и бактериологического обследования. При хронической форме дизентерии эти лица переводятся на работу, не связанную с общественным питанием.

21. Лица, с хронической дизентерией состоят на диспансерном наблюдении в течение года. Бактериологические обследования и осмотр врачом-инфекционистом этих лиц проводится ежемесячно.

Утверждены приказом
Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 6 февраля 2008 года N 52

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Организация и проведение санитарно-противоэпидемических
(профилактических) мероприятий по предупреждению
заболеваемости сальмонеллезом"

1. Общие положения

1. Настоящие санитарно-эпидемиологические правила (далее - санитарные правила) определяют порядок проведения санитарно-противоэпидемических (профилактических) и лечебно-диагностических мероприятий по профилактике и снижению заболеваемости сальмонеллезом.

2. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:

1) бактерионосительство - форма инфекционного процесса, характеризующаяся сохранением в организме человека или животного и выделением в окружающую среду возбудителя инфекционной (паразитарной) болезни, без клинического проявления заболевания;

2) сальмонеллез - группа полиэтиологичных острых инфекционных болезней с фекально-оральным механизмом передачи возбудителей из семейства Еntеrobacteriaceae рода Salmonella, которые характеризуются большим полиморфизмом клинических проявлений от бессимптомного бактерионосительства до тяжелых септических вариантов. Чаще всего протекают в виде острого гастроэнтерита;

3) субпродукты - производственное название пищевых продуктов, получаемых при убое животных и разделке туши (печень, язык, почки, мозг и другие, кроме мяса туши)

2. Госпитализация, диспансерное наблюдение за переболевшими и
проведение противоэпидемических мероприятий в очагах

3. Обязательному бактериологическому обследованию на сальмонеллез подлежат следующие категории лиц населения:
1) дети в возрасте до двух лет, поступающие в стационар;
2) взрослые, госпитализированные в стационар по уходу за больным ребенком;
3) роженицы, родильницы, при наличии дисфункции кишечника в момент поступления или в течение предшествующих трех недель до госпитализации;
4) все больные независимо от диагноза при появлении кишечных расстройств во время пребывания в стационаре;
5) декретированный контингент согласно приказу Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 октября 2003 года N 766 "Об утверждении Правил проведения обязательных медицинских осмотров декретированных групп населения", зарегистрированному в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов 12 ноября 2003 года под N 2556;
6) по эпидемиологическим показаниям лица из числа декретированного контингента, которые предположительно явились источником инфекции в очаге сальмонеллеза.

4. Госпитализация больных сальмонеллезом проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

5. Выписку реконвалесцентов проводят после клинического выздоровления и однократного отрицательного бактериологического исследования кала. Исследование производят не ранее 3-х дней после окончания лечения.

6. Диспансерному наблюдению после перенесенного заболевания подвергается только декретированный контингент.

7. Диспансерное наблюдение за переболевшими осуществляет врач кабинета инфекционных болезней или участковые (семейные) врачи по месту жительства.

8. Реконвалесценты, не выделяющие сальмонеллы после выздоровления должны допускаться к работе.
Реконвалесцентов, продолжающих выделять сальмонеллы после окончания лечения, а также выявленных бактерионосителей из числа декретированного контингента отстраняют от основной работы на срок 15 дней и переводят на работу, где они не могут представлять эпидемиологической опасности. В этот период проводят трехкратное исследование кала. При повторном положительном результате такой же порядок обследования повторяют еще в течение 15 дней.
При установлении бактерионосительства более 3-х месяцев, эти лица, как хронические носители сальмонелл отстраняются от работы по специальности на срок не менее одного года.
По истечении этого срока у них проводят трехкратное исследование кала и желчи с интервалом 1-2 дня. При получении отрицательных результатов эти лица допускаются к основной работе. При получении одного положительного результата такие лица рассматриваются как хронические бактерионосители, их отстраняют от работы, где они могут представлять эпидемиологическую опасность.

9. Детей продолжающих выделять сальмонеллы после окончания лечения отстраняют от детского сада в течение 15 дней, в этот период проводят трехкратное исследование кала с интервалом 1-2 дня. В случае выделения возбудителя сальмонеллеза в этот период срок наблюдения продлевают еще на 15 дней.

10. Обязательно проводится эпидемиологическое обследование очагов сальмонеллеза в случае заболевания лиц, относящихся к декретированному контингенту или детей в возрасте до двух лет. В остальных случаях необходимость эпидемиологического обследования должен определять эпидемиолог.

3. Организация и проведение санитарно-противоэпидемических
(профилактических) мероприятий на объектах
продовольственной торговли, общественного питания

11. Прием продуктов, их перевозка, хранение и реализация на объектах торговли производится в соответствии со следующими санитарно-эпидемиологическими требованиями:
1) не допускается приемка продуктов без документов, удостоверяющих качество и безопасность продукции, а также сырых продуктов животного происхождения без ветеринарного свидетельства;
2) пищевая продукция на упаковке имеет маркировку с датой выработки и со сроком годности;
3) для скоропортящихся продуктов в накладной указывается дата и час выработки продукции;
4) тушки птицы поступают в потрошенном или полупотрошенном виде;
5) при хранении товаров на складах, размещении и выкладке их в торговом зале работниками магазина строго соблюдаются правила товарного соседства, нормы складирования, сроки и условия хранения;
6) приемку, хранение и реализацию скоропортящихся продуктов производят только в магазинах, имеющих исправное холодильное оборудование;
7) фасованное мясо проверяется по состоянию упаковки, соответствию вида, сорта мяса указанным на этикетке;
8) субпродукты перед приемкой рассортировываются по видам;
9) качество полуфабрикатов проверяется по цвету, запаху, форме, целостности панировки, по состоянию упаковки;
10) проверяется дата и час выработки полуфабрикатов, указанные на этикетках и вложенных в тару;
11) качество кулинарных изделий определяется по форме, внешнему виду изделий, степени их готовности, правильности укладки в тару;
12) размещение в продовольственных магазинах и магазинах кулинарии сырых продуктов (мяса, птицы, рыбы, морепродуктов, овощей и полуфабрикатов из них) производится отдельно от гастрономических, кулинарных и готовых к употреблению продуктов (в отдельных прилавках);
13) подготовку товаров к продаже производят продавцы или специально выделенные для этого лица;
14) реализация кондитерских изделий с кремом допускается в специализированных магазинах, отделах, секциях магазинов при наличии в них холодильного оборудования для этих товаров в складских помещениях и в торговом зале;
15) размещение сырых яиц допускается в отделах по реализации только сырой продукции;
16) не допускается продажа яиц с нарушенной скорлупой ("бой"), вытечкой содержимого через поврежденные оболочку и скорлупу ("тек"), а также со следами на скорлупе кровяных пятен и помета;
17) строго соблюдаются сроки реализации и хранения яиц и яйцепродуктов.

12. На объектах общественного питания соблюдаются следующие санитарно-эпидемиологические требования:
1) для разделки сырых и готовых продуктов выделить промаркированные в соответствии с назначением разделочные столы и доски из дерева твердых пород (дуб, бук, ясень, береза) без щелей и зазоров, гладко выструганные;
2) для хранения скоропортящихся продуктов необходимо иметь холодильные установки;
3) не допускается при отсутствии источника холода реализация скоропортящихся продуктов на объектах общественного питания;
4) не допускается совместное хранение сырых продуктов или полуфабрикатов с готовыми изделиями, а также хранение в помещениях вместе с пищевыми продуктами тары, тележек, хозяйственных материалов и не пищевых товаров;
5) мороженое мясо размораживается полутушами или четвертинами в подвешенном состоянии в специальном помещении при постепенном повышении температуры от 0 до 8 ⁰ С или на столах в мясном цехе при комнатной температуре;
6) не допускается дефростация (размораживание) мяса мелкими кусками, а также в воде или около плиты;
7) мясо в тушах, половинах и четвертинах перед обвалкой тщательно зачищается, подвешивается и промывается в проточной воде с помощью щетки. Места, где имеются сгустки крови, клейма, ушибы тщательно срезаются;
8) по окончании работы щетки промываются растворами моющих средств, разрешенных в установленном законодательством порядке для применения в организациях общественного питания, ополаскиваются и обдаются кипятком;
9) при приготовлении кулинарных изделий в организациях общественного питания соблюдается поточность производственного процесса обработки мяса, рыбы, овощей, изготовления холодных закусок и варки пищи;
10) яйца, используемые в производстве, должны быть чистыми с неповрежденной скорлупой, не ниже 2-ой категории;
11) для приготовления крема используются только диетические куриные яйца без пороков и с незагрязненной скорлупой;
12) не допускается использовать для изготовления крема миражные яйца, яйца из хозяйств, неблагополучных по инфекционным заболеваниям, а также использовать меланж вместо яиц;
13) на предприятиях необходимо иметь яйцебитки с помещением для хранения и распаковки яиц, помещением для мойки и дезинфекции яиц, помещением для получения яичной массы, которые располагаются по ходу технологического процесса и исключают возможность встречи потоков сырья и готовой продукции и удобны для взаимной связи;
14) соблюдаются следующие сроки хранения яичной массы при температуре не выше 2-6 ⁰ С для изготовления крема - не более 8 часов, для изготовления выпечных полуфабрикатов - не более 24 часов;
15) изготовление кремов производится в соответствии с действующими рецептурами и технологическими инструкциями;
16) на производстве готовые изделия до загрузки в холодильную камеру должны храниться более 2-х часов;
17) кремы, пирожные и торты хранятся при температуре не выше 8 ⁰ С;
18) количества изготовляемых блюд должно соответствовать пропускной способности организации;
19) пища готовится соответствующими партиями по мере ее реализации;
20) изготовление полуфабрикатов для снабжения других организаций общественного питания и торговой сети допускается только в организациях, где имеется специальное оборудование, холодильные камеры для хранения полуфабрикатов, моечная для тары полуфабрикатного цеха, экспедиция;
21) мясной фарш в организациях общественного питания изготавливается по мере надобности;
22) хранение мясного фарша и мясных полуфабрикатов в камерах или в шкафах при отсутствии холода не допускается.

Утверждены приказом
Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 6 февраля 2008 года N 52

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Организация и проведение санитарно-противоэпидемических
(профилактических) мероприятий по предупреждению
заболеваемости брюшным тифом и паратифами"

1. Общие положения

1. Настоящие санитарно-эпидемиологические правила (далее - санитарные правила) определяют порядок проведения санитарно-противоэпидемических (профилактических) и лечебно-диагностических мероприятий по профилактике и снижению заболеваемости брюшным тифом и паратифами.

2. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:

1) бактерионосительство - форма инфекционного процесса, характеризующаяся сохранением в организме человека или животного и выделением в окружающую среду возбудителя инфекционной (паразитарной) болезни, без клинического проявления заболевания;

2) брюшной тиф - бактериальное инфекционное заболевание, вызываемое бактериями рода сальмонелл (Salmonella Typhi), характеризующееся язвенным поражением лимфатической системы тонкой кишки, бактериемией, циклическим течением с общей интоксикацией, с фекально-оральным механизмом передачи возбудителя, реализуемым водным, пищевым и бытовым путями, со спорадическим распространением, а также склонностью к формированию длительного бактерионосительства;

3) декретированный контингент - люди, работающие в сфере обслуживания, представляющие наибольшую опасность для заражения окружающих инфекционными и паразитарными заболеваниями;

4) паратифы - бактериальные острые инфекционные заболевания, вызываемые бактериями рода сальмонелл (Salmonella paratyphi), характеризующееся язвенным поражением лимфатической системы тонкой кишки, бактериемией, циклическим течением с явлениями общей интоксикации, с фекально-оральным механизмом передачи возбудителя, реализуемые преимущественно пищевым и водным путями, склонные к формированию продолжительного бактерионосительства. Имеют сходство по патогенезу и клиническим проявлениям с брюшным тифом, характеризуются острым началом и рецидивирующим течением, наличием периода катаральных явлений;

5) санация - проведение целенаправленных лечебно-профилактических мер по оздоровлению организма;

6) фаготип - совокупность бактериальных штаммов, характеризующихся одинаковой чувствительностью к типовому набору бактериофагов.

2. Организация и проведение санитарно-противоэпидемических
(профилактических) мероприятий

3. Санитарно-эпидемиологический надзор за заболеваемостью населения брюшным тифом и паратифами должен включать следующие санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия:
1) анализ информации о санитарном состоянии населенных пунктов, особенно неблагополучных по заболеваемости населения тифопаратифозными инфекциями;
2) осуществление эпидемиологического надзора и определение групп риска среди населения;
3) определение фаготипов выделяемых культур от больных и бактерионосителей;
4) постановка на учет и диспансерное наблюдение за переболевшими с целью выявления и санации бактерионосителей, особенно их числа работников пищевых предприятий и другого декретированного контингента;
5) планирование профилактических и противоэпидемических мероприятий.

4. Профилактические мероприятия тифопаратифозных заболеваний направлены на проведение санитарно-гигиенических мероприятий, предупреждающих передачу возбудителей через воду, пищу. Проводится санитарно-эпидемиологический надзор за санитарно-техническим состоянием следующих объектов:
1) системы водоснабжения, централизованных, децентрализованных источников водоснабжения, головных водозаборных сооружений, зон санитарной охраны водоисточников;
2) пищевой перерабатывающей промышленности, продовольственной торговли, общественного питания;
3) канализационной системы.

5. Проводятся обязательные медицинские осмотры декретированных групп населения согласно приказу Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 октября 2003 года N 766 "Об утверждении Правил проведения обязательных медицинских осмотров декретированных групп населения", зарегистрированному в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов 12 ноября 2003 года под N 2556.

6. Перед допуском к работе лица из числа декретированного контингента после врачебного осмотра подвергаются серологическому обследованию путем постановки с сывороткой крови реакции прямой гемагглютинации и однократному бактериологическому исследованию. Эти лица должны допускаться к работе при отрицательных результатах серологического и бактериологического обследований и при отсутствии других противопоказаний.
В случае положительного результата реакция прямой гемагглютинации дополнительно проводится пятикратное бактериологическое исследование нативных испражнений с интервалом 1-2 дня. При отрицательных результатах этого обследования проводится однократное бактериологическое исследование желчи. К работе допускаются лица, у которых получены отрицательные данные бактериологического исследования испражнений и желчи.
Лица, у которых выявлены положительные результаты серологического и бактериологического обследования рассматриваются как бактерионосители. Проводится их лечение, постановка на учет, устанавливается за ними медицинское наблюдение. В данном случае, лица отстраняются от работы, где они могут представлять эпидемическую опасность.

7. Плановые профилактические лабораторные обследования работников питания, водоснабжения и другого декретированного контингента на носительство возбудителей тифопаратифозных заболеваний при эпидемическом благополучии по этим инфекциям не должны проводиться.

8. Согласно Постановления Правительства Республики Казахстан от 23 мая 2003 года N 488 "О мерах по улучшению вакцинации населения против инфекционных заболеваний" вакцинация против брюшного тифа проводится следующим категориям населения:
1) работники, обслуживающие канализационные сети и сооружения по сбору и обезвреживанию нечистот, объектов по санитарной очистке населенных мест;
2) медицинский персонал инфекционных больниц, отделений для больных кишечными инфекциями, сотрудники бактериологических лабораторий;
3) контактные по эпидемическим показаниям, в соответствии с эпидемиологической обстановкой и санитарно-гигиеническими условиями проживания в населенных пунктах и при чрезвычайных ситуациях.

9. В очаге брюшного тифа или паратифов проводятся следующие противоэпидемические мероприятия:
1) выявление всех больных путем опроса, осмотра, термометрии, лабораторного обследования;
2) своевременного изолирования всех больных брюшным тифом, паратифами;
3) выявление и проведение лабораторного обследования лиц, ранее переболевших брюшным тифом и паратифами, декретированного контингента, лиц подвергшихся риску заражения (употреблявших подозрительные на заражение пищевые продукты или воду, контактировавших с больными);
4) в очаге с единичным заболеванием у всех лиц, указанных в подпункте 3) пункта 9 настоящих правил и норм, проводится однократное бактериологическое исследование испражнений и исследование сыворотки крови в реакции прямой гемагглютинации. У лиц с положительным результатом реакции прямой гемагглютинации производится повторное пятикратное бактериологическое исследование испражнений и мочи;
5) в случае возникновения групповых заболеваний проводится лабораторное обследование лиц, которые предположительно могут быть источником инфекции. Лабораторное обследование включает трехкратное бактериологическое исследование испражнений и мочи с интервалом не менее 2-х дней и однократное исследование сыворотки крови методом реакции прямой гемагглютинации. У лиц, с положительным результатом реакции прямой гемагглютинации проводится дополнительное пятикратное бактериологическое исследование испражнений и мочи с интервалом не менее 2-х дней, а при отрицательных результатах этого обследования однократно исследуется желчь;
6) лица из числа декретированного контингента, имеющие контакт либо общение с больным брюшным тифом или паратифами на дому временно отстраняются от работы до госпитализации больного, проведения заключительной дезинфекции и получения отрицательных результатов однократного бактериологического исследования испражнений, мочи и реакции прямой гемагглютинации;
7) лица, подвергшиеся риску заражения, наряду с лабораторным обследованием находятся под медицинским наблюдением с ежедневными врачебными осмотрами и термометрий на протяжении 21 дня при брюшном тифе и 14 дней при паратифах с момента изоляции последнего больного;
8) выявленные больные и бактерионосители брюшного тифа и паратифов немедленно изолируются и направляются в медицинские организации для обследования и лечения.

10. Экстренная профилактика в очагах брюшного тифа и паратифов проводится по назначению эпидемиолога в зависимости от эпидемиологической ситуации. В очагах брюшного тифа дается брюшнотифозный, при паратифах поливалентный сальмонеллезный бактериофаг. Назначение бактериофага производится согласно возрасту и инструкции к применению. Первое назначение бактериофага проводится после забора материала для бактериологического обследования. Бактериофаг назначается также реконвалесцентам.

11. В очагах брюшного тифа и паратифов обязательно проводятся дезинфекционные мероприятия:
1) текущая дезинфекция проводится в период с момента выявления больного до госпитализации, у реконвалесцентов в течение 3-х месяцев после выписки из больницы;
2) текущую дезинфекцию организовывает медицинский работник медицинской организации, а проводит - лицо, ухаживающее за больным, сам реконвалесцент или бактерионоситель;
3) заключительную дезинфекцию проводят дезинфекционные станции или дезинфекционные отделы (отделения) органов (организаций) санитарно-эпидемиологических службы, в сельской местности - сельские врачебные больницы, амбулатории;
4) заключительную дезинфекцию в городах проводят не позже 6 часов, в сельской местности - 12 часов после госпитализации больного;
5) в случае выявления больного брюшным тифом или паратифом на амбулаторно-поликлиническом приеме или медицинской организации после изоляции больного в помещениях, где он находился, проводят заключительную дезинфекцию силами персонала данной организации.

3. Диагностика, госпитализация больных

12. Своевременное выявление, изоляция и лечение больных и бактерионосителей брюшного тифа и паратифов осуществляется медицинскими работниками всех организаций здравоохранения независимо от форм собственности при обращении больного в медицинские организации на основании клинических и лабораторных данных, а также путем активного выявления.

13. При диагностике брюшного тифа ведущим является выделение гемокультуры. Забор крови для выделения гемокультуры проводится во все периоды болезни. Первый посев крови производится до начала антибактериальной терапии. Для диагностики также проводится исследование копрокультуры, уринокультуры, желчи, серологическую диагностику (реакция Видаля, реакция прямой гемагглютинации).

14. Больные с неустановленным диагнозом, лихорадящие в течение 3-х и более дней обследуются на брюшной тиф.

15. Все больные брюшным тифом и паратифами А и В госпитализируются в инфекционный стационар.

16. Выписка больных осуществляется не ранее 21 дня нормальной температуры после бактериологического исследования кала и мочи не менее трех раз - через 5 дней после отмены антибиотиков и затем с интервалом 5 дней. Кроме того, проводится посев дуоденального содержимого за 7-10 дней до выписки.

4. Диспансерное наблюдение за переболевшими

17. Все переболевшие брюшным тифом и паратифами после выписки из больницы подлежат медицинскому наблюдению с термометрией 1 раз в 2 недели. Через 10 дней после выписки из стационара начинается обследование реконвалесцентов на бактерионосительство, для чего пятикратно исследуется кал и моча с интервалом не менее 2-х дней. На протяжении 3 месяцев ежемесячно проводится бактериологическое однократное исследование кала и мочи.
При положительном результате бактериологического исследования в течение 3 месяцев после выписки из стационара обследуемый расценивается как острый носитель.
На четвертом месяце наблюдения бактериологически исследуется желчь и сыворотка крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательных результатах всех исследований переболевшего снимают с диспансерного наблюдения.
При положительном результате серологического исследования проводят пятикратное бактериологическое исследование кала и мочи. В случае отрицательных результатов оставляют под наблюдением в течение 1 года.
Через 1 год после выписки из стационара однократно исследуют бактериологически кал и мочу и сыворотку крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательных результатах исследования переболевшего снимают с диспансерного наблюдения.

18. Переболевшие, относящиеся к декретированному контингенту, после выписки из больницы в течение 1 месяца отстраняются от работы, где они могут представлять эпидемическую опасность. В течение этого периода проводится их пятикратное бактериологическое обследование (исследование кала и мочи).
При отрицательных результатах исследования их допускают к работе, и в последующие два месяца ежемесячно исследуют желчь и сыворотку крови с помощью реакции прямой гемагглютинации с цистеином. Далее их обследуют в течение двух лет ежеквартально, а в последующем на протяжении всей трудовой деятельности 2 раза в год (исследовать кал и мочу).
При положительном результате (через 1 месяц после выздоровления) их переводят на работу, не связанную с пищевыми продуктами и водой. По истечении трех месяцев проводится пятикратное бактериологическое исследование кала и мочи и однократно желчи. При отрицательном результате их допускают к работе и обследуют как предыдущую группу.
При положительном результате реакции прямой гемагглютинации с цистеином проводится пятикратное дополнительное исследование кала и мочи и при отрицательных результатах - однократное исследование желчи. При отрицательном результате их допускают к работе. Если при любом из обследований, проведенном по истечении трех месяцев после выздоровления, у таких лиц хотя бы однократно были выделены возбудители брюшного тифа или паратифа, их считают хроническими бактерионосителями и отстраняют от работы, где они могут представлять эпидемическую опасность.

19. Среди выявленных носителей бактерии брюшного тифа и паратифов предпринимают следующие мероприятия:
1) у транзиторных носителей в течение трех месяцев проводят пятикратное бактериологическое исследование кала и мочи. При отрицательном результате однократно исследуют желчь. В конце наблюдения однократно исследуют сыворотку крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательном результате всех исследований к концу третьего месяца наблюдения их снимают с учета. При положительных результатах бактериологического и серологического исследований они расцениваются как острые носители;
2) за острыми носителями в течение двух месяцев после выявления проводится медицинское наблюдение с термометрией и в течение трех месяцев ежемесячно однократно проводится бактериологическое исследование кала и мочи. В конце третьего месяца проводят бактериологическое исследование кала и мочи - пятикратно, желчи - однократно и серологическое исследование сыворотки крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательных результатах бактериологических и серологических исследований обследуемого снимают с диспансерного наблюдения. При положительном результате серологического исследования и отрицательных результатах бактериологического исследования кала и мочи продолжают наблюдение в течение 1 года. Через 1 год необходимо однократно исследовать кал и мочу с цистеином, кал и мочу - бактериологически, однократно. При положительном результате серологического исследования исследуются кал и моча пятикратно, желчь однократно. При отрицательных результатах исследований обследуемого снимают с диспансерного наблюдения. При положительном результате обследуемого расценивают как хронического носителя;
3) хронические носители состоят на учете в территориальном органе санитарно-эпидемиологической службы, порядок их обследования в течение жизни определяется эпидемиологом. Их обучают правилам приготовления дезинфицирующих растворов, текущей дезинфекции, правильного гигиенического поведения;
4) носителей из числа декретированного контингента ставят на постоянный учет в территориальном органе санитарно-эпидемиологической службы. В течение первого месяца наблюдения их отстраняют от работы, где они могут представлять эпидемическую опасность. Если через месяц выделение возбудителя продолжается, обследуемые отстраняются от работы еще на 2 месяца. Через три месяца при отрицательных результатах бактериологического исследования они допускаются к основной работе. При положительном результате бактериологического исследования они расцениваются как хронические носители и не допускаются к работе, где они могут представлять эпидемическую опасность.

20. В случаях обнаружения хронического бактерионосительства у одного из членов семьи работников объектов пищевой перерабатывающей промышленности, продовольственной торговли, общественного питания и другого декретированного контингента, последние от работы не отстраняются и не подлежат специальному наблюдению.

Жіті ішек жұқпалары, сальмонеллез, іш сүзегі және қылау ауруларын төмендету жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу бойынша санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2008 жылғы 6 ақпандағы N 52 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2008 жылғы 6 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5163 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 30 маусымдағы N 476 бұйрығымен.

Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010.06.30 N 476 бұйрығымен.

"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 6)-тармақшасына, 7-1 бабының 4)-тармақшасына және 24-бабының 1-тармағына сәйкес жіті ішек жұқпалары, сальмонеллез, іш сүзегі және қылау ауруларының пайда болуы мен таралуының алдын алу мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса берiлiп отырған:

1) "Жіті ішек жұқпалы ауруларын ескерту жөніндегі санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу";

2) "Сальмонеллез ауруларын ескерту жөніндегі санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу";

3) "Іш сүзегі мен қылау ауруларын ескерту жөніндегі санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу" санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормалары бекiтiлсiн.

2. Облыстардың, Астана және Алматы қалалары денсаулық сақтау департаменттерінің басшылары (келісім бойынша) жіті ішек жұқпалары, сальмонеллез, іш сүзегі және қылау ауруларымен ауыратын сырқаттарды уақтылы диагностикалау мен емдеуді қамтамасыз етсін.

3. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының, көліктегі Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерлері:

1) медициналық ұйымдарда, балалар үйінде, нәрестелер үйінде, қарттар үйінде, тамақ өңдеу өнеркәсібі, азық-түлік саудасы, қоғамдық тамақтану объектілерінде санитарлық-індетке қарсы тәртіптің сақталуын бақыласын;

2) орталықтандырылған, орталықтандырылмаған сумен қамтамасыз ету көздеріндегі ауыз су сапасын бақыласын;

3) ет-құс өңдеу объектілерінде санитарлық-ветеринарлық ережелердің сақталуын бақыласын.

4. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (А.А.Белоног) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жіберсін.

5. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің ұйымдастыру-құқықтық қамтамасыз ету департаменті (Ж.М.Мұхамеджанов) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін оның ресми жариялануын қамтамасыз етсiн.

6. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Қ.Т.Омаровқа жүктелсін.

7. Осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2008 жылғы 6 ақпандағы N 52 бұйрығымен бекітілген

"Жіті ішек жұқпалы ауруларын ескерту жөніндегі
санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды
ұйымдастыру және жүргізу" санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер (бұдан әрі - санитарлық ереже) жіті ішек жұқпалы ауруларының алдын алу және аурудың деңгейін төмендету жөніндегі санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) және емдеу-диагностикалау іс-шаралардың жүргізу тәртібін анықтайды.

2. Осы санитарлық ережеде мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) бактериятасымалдаушылық - аурудың клиникалық белгілерінсіз жұқпа (паразитарлық) ауруларының қоздырғыштарын адам немесе жануар ағзасында сақтаумен және қоршаған ортаға бөлумен сипатталатын жұқпа процесінің түрі;

2) дизентерия - көбіне тоқ ішектің шырышты қабықшасын зақымдайтын Shigella текті микробынан туындайтын жұқпалы ауру. Клиникалық ауру интоксикация мен бұрап ауыру белгілерінің болуымен сипатталады;

3) дисбактериоз - ішек жұмысының ауытқуынан, фермент шығару қабілетінің бұзылуынан, антибиотиктерді ұзақ қабылдау нәтижесінде созылмалы ауру туындайтын ішек микрофлорасы құрамының бұзылуы;

4) иерсиниоз - интоксикация симптомы және ішек-қарын жолдары, бауыр, буындар, кейде басқа органдардың зақымдануымен сипатталатын антропоноздар тобындағы жіті жұқпа ауру;

5) реконвалесцент - аурудан айығу сатысындағы науқас адам;

6) ротавирустық жұқпа - асқазан ішек-қарын жолдарының зақымдануымен сипатталатын жіті вирусты ауру.

2. Санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу

3. Жіті ішек жұқпалы ауруларын ретроспективті эпидемиологиялық қадағалауға мына санитарлық-індетке қарсы (алдын алу) іс-шаралар енеді:

1) жіті ішек жұқпаларын ретроспективті эпидемиологиялық талдау аурудың алдын алуға жүргізілетін іс-шаралардың тізбесін, көлемін, мерзімін негіздеу, ұзақ мерзімге арналған мақсатты бағдарламаны жоспарлау мақсатында жүргізілуі тиіс. Жіті ішек жұқпалар құрылымы нозологиялық түрлер бойынша "қауіпті топтарды" анықтау үшін халықтың кейбір жас ерекшелік, әлеуметтік, кәсіби топтарында және жеке ұжымдарда аурудың деңгейін бағалау қажет.

Аурудың жылдық динамикасын талдауда маусымды көтерілудің мерзімін, себептерін дұрыс анықтау керек, ол үшін оның басталуының табиғи және әлеуметтік жағдайлары талданады.

Аурудың эпидемиологиялық күрт өсу кезеңінде, эпидемияның түріне, қоздырғыштың берілу факторына қарай топтастыруға, олардың дамуына жиі мүмкіндік жасайтын неғұрлым жиі эпидемиялық факторларды анықтауға, тамақтану және сумен қамтамасыз ету ерекшеліктеріне айрықша көңіл бөлу керек;

2) жіті ішек жұқпалы ауруларына жедел эпидемиологиялық талдау басталған аурудың өрбуін, оның себептерін уақтылы анықтау және індетке қарсы жедел шараларды жүргізу үшін жасалады.

Ағымдағы ауруды күн сайынғы, апталық өсу қорытындысымен, осы аумаққа тән аурудың бақылау деңгейімен салыстыру керек.

4. Ауруханаішілік ауруларды болдырмау үшін санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдары психоневрологиялық диспансерлер, балалар үйінде, нәрестелер үйінде, қарттар және мүгедектер үйінде, балалар емханаларында санитарлық індетке қарсы тәртіптің орындалуына мемлекеттік қадағалау жүргізіледі.

5. Ішек жұқпаларымен ауыратын науқастарды және осы ауруға күдіктілерді анықтауды жекеменшіктігіне қарамастан барлық денсаулық сақтау мекемелерінің медицина қызметкерлері амбулаториялық қабылдау, үйге шақырту, медициналық қарау, ауруханаға жатқызу және басқа да емдеу ұйымдарына бару кезінде жүргізеді. Диагноз аурудың клиникалық тән белгілері, зертханалық тексерістер мәліметтері, эпидемиологиялық анамнез негізінде қойылады.

6. Халықтың мына санатына ішек тобына бір реттік зертханалық зерттеу жүргізу қажет:

1) емдеу-алдын алу ұйымдарына қаралған кезде жіті ішек жұқпасының инвазивті түрімен ауырғандар және осы ауруға күдіктілер;

2) декреттелген контингент қатары ішінен ішек жұқпасымен ауыратын науқаспен қатынаста болатын (байланыста) адам;

3) емделуге түскен психиатриялық аурулар ауруханасының емделушісі;

4) мектеп-интернат, балалар үйі мен нәрестелер үйіне алынатын балалар;

5) қарттар үйіне алынатын жасы ұлғайған адамдар;

6) ішек жұқпасынан жазылған реконвалесценттер.

7. Қоздырғыштың түрін және ошақтардың көлемін анықтау үшін тізбесін дәрігер эпидемиолог анықтайтын зертханалық зерттеулер жүргізіледі.

3. Эпидемиологиялық тексеруді ұйымдастыру

8. Мына ошақтарда эпидемиологиялық тексеру жүргізіледі:

1) қоғамдық тамақтану және азық-түлік саудасы, сумен қамтамасыз ету объектілірінің, мектепке дейінгі балалар мекемелерінің қызметкерлері, сондай-ақ азық-түліктер өндіру, сақтау және сатумен байланысты кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар жіті ішек жұқпаларымен ауырған кезде;

2) мектепке дейінгі балалар ұйымына, балалар үйіне, мектеп интернатына баратын балалар ауырған кезде;

3) психоневрологиялық ауруханалардың, балалар үйінің, нәрестелер үйінің, қарттар үйінің қызметкерлері ауырған кезде;

4) бір аурудың дамуының жасырын кезеңінде үш және одан да көп адамның науқастану жағдайы тіркелген жұқпа ошақтарындағы адамдар.

9. Аурудың бақылау деңгейі артуы кезінде пәтерлік ошақтарды тексерудің қажеттілігін эпидемиологиялық жағдайды, алдын ала жасалынған талдау материалдарын ескере отырып, тиісті аумақтың Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері анықтайды.

10. Ошақтарды эпидемиологиялық тексеру кезінде тағам азық-түлігінің, судың, жұғындылардың сынамалары зертханалық тексеру үшін алынады.

4. Жіті ішек жұқпалары науқасын емханаға жатқызу

11. Жіті ішек жұқпаларымен ауырған науқастарды ауруханаға жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсеткіштері бойынша жүргізіледі.

12. Жіті ішек жұқпасы науқастарын емханаға жатқызудың клиникалық көрсеткіштері:

1) екі айлыққа дейінгі балалардағы аурудың барлық түрі;

2) баланың жасына қарамастан қатты сусыздандыратын ауру түрлері;

3) қосымша патологиялы созылмалы аурудың түрі;

4) әртүрлі деңгейдегі қатты сусыздандыратын созылмалы іш өту;

5) дизентерияның созылмалы түрлері (асқынған жағдайда).

13. Жіті ішек жұқпасы науқастарын емханаға жатқызудың эпидемиологиялық көрсеткіштері:

1) науқастың тұрғылықты жері бойынша қажетті індетке қарсы тәртіпті сақтау мүмкіндігі болмағанда (әлеуметтік жағдайы төмен отбасылар, жатақхана, казармалар, коммуналдық пәтерлер);

2) емдеу алдын алу ұйымдарындағы, мектеп-интернаттардағы, балалар үйіндегі, нәрестелер үйіндегі, санаториялардағы, қарттар және мүгедектер үйлеріндегі, жазғы сауықтыру мекемелеріндегі, демалыс үйлеріндегі ауру жағдайлары.

14. Дизентерия және басқа да жіті іш өткізетін жұқпаларынан жазылған реконвалесценттерді ауруханадан шығару толық клиникалық сауыққаннан кейін жүргізіледі.

Дизентерия және басқа жіті іш өткізетін жұқпадан жазылған реконвалесценттерге амбулаториялық жағдайда емханадан шыққанынан кейін 7 күн ішінде, бірақ антибиотикпен емдеуді тоқтатқаннан 2 күннен соң бір реттік бактериологиялық тексеру жүргізіледі.

5. Жіті ішек жұқпаларымен бұрын ауырғандарды диспансерлеу

15. Жіті дизентериядан сауыққаннан кейін диспансерлік бақылауға мыналар жатады:

1) қоғамдық тамақтану және азық-түлік саудасы, тағам өнеркәсібі объектілерінің қызметкерлері;

2) балалар үйінің, нәрестелер үйінің, мектеп-интернаттарының балалары;

3) психоневрологиялық диспансерлердің үйінің, балалар үйінің, нәрестелер үйінің, қарттар және мүгедектер үйлерінің қызметкерлері.

16. Диспансерлік бақылау, соңында 1 айдың ішінде бір реттік бактериологиялық зерттеу жүргізу міндетті тексеріс жүргізіледі.

17. Дәрігерге бару жиілігі клиникалық көрсеткіші бойынша анықталады.

18. Диспансерлік бақылауды тұратын мекен-жайы бойынша участкелік дәрігер (немесе отбасы дәрігері) немесе жұқпалы аурулар кабинетінің дәрігері жүзеге асырады.

19. Ауру қайталанған жағдайда немесе зертханалық тексерістің қорытындысы оң болғанда аурудан жазылған адамның барлық санаты қайта емделуі тиіс. Емдеу аяқталғаннан кейін 3 ай бойы, ай сайын зертханалық тексеріс жүргізу қажет. Бактерия тасымалдаушылық 3 айдан асқан адамдар дизентерияның созылмалы түрімен ауыратындар ретінде емделеді.

20. Декреттелген контингентке жататын адамға клиникалық-бактериологиялық тексерулер расталып, толық сауыққан соң ғана мамандығы бойынша жұмысқа рұқсат етілуі тиіс. Бұл адамдар дизентерияның созылмалы түрі кезде қоғамдық тамақтанумен байланысы жоқ жұмыстарға ауыстырылады.

21. Дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын адамдар диспансерлік бақылауда бір жыл бойы тұрады. Бұл адамдарға бактериологиялық тексеріс және дәрігерлік қарауды ай сайын дәрігер-инфекционист жүргізеді.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2008 жылғы 6 ақпандағы N 52 бұйрығымен бекітілген

"Сальмонеллез ауруларын ескерту жөніндегі
санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу"
санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер (бұдан әрі - санитарлық ереже) сальмонеллез ауруларының алдын алу және аурудың деңгейін төмендету жөніндегі санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) және емдеу-диагностикалық іс-шаралардың жүргізу тәртібін анықтайды.

2. Осы санитарлық ережеде мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) бактериятасымалдаушылық - адам немесе жануар ағзасында сақталатын және аурудың клиникалық белгілері болмаса да жұқпалы (паразитарлық) аурудың қоздырғышын қоршаған ортаға бөлетін жұқпа процесінің түрі;

2) сальмонеллез - Еntеrobacteriaceae тегіне Salmonella тобына жататын қоздырғыштардың нәжіс-ауыз қуысы арқылы ішке түсуінен пайда болып, өзінің клиникалық белгілері бойынша бактериятасымалдаушылықтан бастап, аурудың асқынған түрі сепсис пайда болуымен сипатталатын тез өрбитін полиэтиологиялы жіті жұқпаның тобы. Бұл ауру көбіне тез өрбитін жіті гастроэнтерит түрінде өтеді;

3) сорпалық азық-түліктер - мал сою және ет қақтау кезінде алынатын тағам азық-түлігінің өндірістік атауы (кесек еттен басқа, бауыр, тіл, бүйрек, ми және тағы басқалар).

2. Емханаға жатқызу, ауырғандарды диспансерлік
бақылау және індетке қарсы шараларды өткізу

3. Халықтың мына санаты:

1) емханаға түсетін екі жасқа дейінгі балалар;

2) емханада жатқан ауру баланы күтетін ересектер;

3) емханаға түскен кезінде немесе оның алдында үш апта бойына ішек қызметінің бұзылуы болған босанатын, босанған әйелдер;

4) диагнозына қарамастан, емханада болу кезінде ішек қызметінің бұзылуы тіркелген барлық науқастар;

5) Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізімінде 2003 жылғы 12 қарашада N 2556 болып тіркелген "Халықтың декреттелген тобына міндетті медициналық бақылауды жүргізу ережелерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 20 қазандағы N 766 бұйрығына сәйкес декреттелген контингент;

6) сальмонеллездің ошағында жұқпаның көзі болып есептелетін декреттелген контингенттің ішінен эпидемиологиялық көрсеткіші бойынша тексеру қажет адамдар сальмонеллезге міндетті бактериологиялық тексерілуге жатады.

4. Сальмонеллезбен ауыратын науқасты емханаға жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсеткіштеріне байланысты жүргізілуі тиіс.

5. Реконвалесценттерді емханадан шығару клиникалық жазылғаннан және нәжістің бактериологиялық зерттеуінің бір реттік теріс қорытындысынан соң ғана жүргізілуі қажет. Зерттеуді емделіп болған соң, үш күннен кейін жүргізу қажет.

6. Диспансерлік бақылауға ауырғаннан кейін тек декреттелген контингент ғана алынады.

7. Аурудан жазылғандарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша жұқпа аурулар кабинетінің дәрігері немесе участкелік (жанұя) дәрігер жүзеге асырады.

8. Сальмонелла бөлмейтін реконвалесценттер жазылғаннан кейін жұмысқа жіберіледі.

Емдеу аяқталғаннан кейін сальмонелла бөлуді жалғастыратын реконвалесценттерді, сондай-ақ декреттелген контингенттердің арасынан анықталған бактерия тасымалдаушыларды негізгі жұмысынан 15 күнге шеттеу және эпидемиологиялық қауіп туғызбайтын басқа жұмысқа ауыстыру қажет. Осы кезеңде нәжісті үш рет тексеру қажет. Оң қорытынды қайталанған жағдайда тексерудің осы тәртібі тағы да 15 күнде қайталанады.

Бактерия тасымалдаушылық 3 айдан астам уақыт бойы анықталса, бұл адамдар, сальмонелланың созылмалы бактерия тасымалдаушысы ретінде мамандығы бойынша жұмысынан бір жылдан кем емес мерзімге шеттетілуі қажет.

Осы мерзім аяқталған соң, нәжіс пен өтке арасы 1-2 күннен үш реттік тексеріс жүргізілуі қажет. Теріс қорытындысы алынған кезде бұл адамдарға негізгі жұмысына рұқсат беріледі. Бір рет оң қорытынды алынған кезде бұл адамдар созылмалы бактерия тасымалдаушысы ретінде қарастырылады. Олар эпидемиологиялық қауіп туғызуы мүмкін болғандықтан жұмыстарынан шеттетіледі.

9. Емдеу аяқталған соң сальмонелла бөлуді жалғастыратын балалар 15 күн бойына балабақшадан шеттетілуі қажет, осы кезеңде нәжіске арасы 1-2 күннен үш реттік тексеру жүргізілуі қажет. Осы кезеңде сальмонелла қоздырғышы бөлінген жағдайда бақылау мерзімі тағы да 15 күнге ұзартылуы қажет.

10. Декреттелген контингентке жататын адам немесе екі жасқа дейінгі балалар науқастанған жағдайда сальмонеллез ошақтарына міндетті түрде эпидемиологиялық тексеру жүргізу қажет. Басқа жағдайларда эпидемиологиялық тексеріс қажеттілігін эпидемиолог анықтайды.

3. Азық-түлік саудасы, қоғамдық тамақтану объектілерінде
санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды
ұйымдастыру және жүргізу

11. Сауда объектілерінде азық-түлікті қабылдау, оларды тасымалдау, сақтау және сату мына санитарлық-эпидемиологиялық ереже талаптарына сәйкес жүргізіледі:

1) өнімнің сапасын және қауіпсіздігін куәландыратын құжатынсыз азық-түліктерді, сондай-ақ ветеринарлық куәліксіз мал өнімдерінің шикізатын қабылдауға рұқсат етілмейді;

2) тағам өнімдерінің орамында шығарылу уақыты мен жарамдылық мерзімі көрсетіледі;

3) тез бұзылатын тағам өнімдері үшін ілеспе құжатында оның шығарылған күні мен сағаты көрсетіледі;

4) құс еті бөлшектелген немесе жартылай бөлшектенген күйде түседі;

5) тауарларды қоймада сақтау, оларды сауда залында орналастыру және реттеп қою кезінде дүкен қызметкері, тауарлардың көршілестігі туралы ережелерді, қою нормаларын, сақтау мерзімі және жағдайын қатаң сақтайды;

6) тез бұзылатын азық-түліктерді қабылдау, сақтау және сатуды дұрыс жұмыс істейтін мұздатқышы бар дүкендерде ғана жүргізіледі;

7) оралған ет қаптамасына, түрінің сәйкестігіне, еттің көрсетілген сортына байланысты тексеріледі;

8) сорпалық азық-түліктер - қабылдау алдында түрлеріне қарай сұрыпталады;

9) жартылай фабрикаттардың сапасын түсіне және иісіне, түріне, ұнтаққа түгел аунатылғанына, орамның жағдайына қарап тексеріледі;

10) ыдысқа салынған және зат белгісінде көрсетілген жартылай дайын өнімнің шығарылу мерзімі мен уақытын тексеріледі;

11) аспаздық өнімдердің сапасын қалпына және сыртқы түріне, олардың дайындық деңгейіне, ыдысына дұрыс салынуына қарап анықтайды;

12) азық-түлік дүкендері мен аспаздық дүкендерде шикі азық-түліктерді және олардан жасалған жартылай фабрикаттар (еттер, құстар, балықтар, теңіз тағам өнімдері, көкөністер) гастрономиялық, аспаздық және пайдалануға дайын өнімдерден бөлек (бөлек сөрелерде) қойылады;

13) тауарларды сатуға дайындауды сатушылар немесе осыған арнайы бөлінген адамдар жүргізеді;

14) кремді, кондитерлік өнімдерді қоймалар үй-жайларында және сауда залында осы тауарларға арналған тоңазытқышы бар дүкендерде, дүкендердің бөлімдерінде, секцияларында сатуға рұқсат етіледі;

15) шикі жұмыртқаларды тек шикі өнімдерді сататын бөлімдерге ғана қоюға рұқсат етіледі;

16) қауызы бұзылған ("жарылған"), ішіндегі қабықшасы және қауызынан бөлінген ("аққан"), сондай-ақ қауызында қан мен саңғырық жағылған жұмыртқаларды сатуға тиым салынады;

17) жұмыртқа және жұмыртқа өнімдерінің сату және сақтау мерзімін сақтау керек.

12. Қоғамдық тамақтану объектілерінде мына санитарлық-эпидемиологиялық талаптар сақталуы қажет:

1) шикі және дайын азық-түліктерді турау үшін қатты ағаштардан жасалған (емен, шамшат, шаған, қайың) кедір-бұдырсыз, тегіс сүрленген арнайы белгіленген турайтын үстелдер және бөлшектейтін тақтайшалар бөлінуі керек;

2) тез бұзылатын азық-түліктерді сақтау үшін тоңазытқыш қондырғылары болуы керек;

3) суық көзі болмаған жағдайда қоғамдық тамақтандыру объектілерінде тез бұзылатын азық-түлікті сатуға тыйым салынады;

4) шикі азық-түліктер немесе жартылай дайындалған өнімдерді піскен тағамдармен бірге сақтауға, сондай-ақ үй-жайларда азық-түліктерді ыдыстарымен, арбалармен, шаруашылық материалдармен және азық-түлікке жатпайтын басқа тауарлармен бірге сақтауға рұқсат етілмейді;

5) мұздатылған ет жарты ұша күйінде немесе төрттен бір бөлік ретінде қалыпта ілінген күйінде арнайы үй-жайларда 0-ден 8 ⁰ -ге дейін аздап көтере отырып, немесе ет цехтарындағы үстелдерде бөлме температурасында жібітіледі;

6) етті майда бөліктер түрінде және де суда немесе оттың жанында дефростациялауға (жібітуге) тиым салынады;

7) ет ұшалықта, жарты және ұшаның төрттен бір бөлігін ұсақтап шаппас бұрын тазалайды, етті іледі және ағынды суда шөткемен жуады. Қан ұйыған, таңба салынған, жарақаттанған жерлері мұқият кесіп алынады;

8) жұмыс аяқталғаннан кейін шөткелер белгіленген заң тәртібімен қоғамдық тамақтану ұйымдарында қолдануға рұқсат етілген жуғыш заттардың ерітіндісімен жуылады, шайылады және үстіне қайнаған су құйылады;

9) қоғамдық тамақтану ұйымдарында аспаздық өнімдерді дайындау кезінде етті, балықты, көкөністерді өңдеудің, суық астарды дайындаудың және тағамдарды пісірудің өндірістік процесінің ағымы сақталуы қажет;

10) өндірісте қолданылатын жұмыртқалар таза, қауызы сынбаған, сапасы 2-ші санаттан төмен болмауы тиіс;

11) крем дайындау үшін тек қауызы жарылмаған және ластанбаған емдәмдік тауық жұмыртқалары қолданылады;

12) крем дайындау үшін миражды жұмыртқаларды, жұқпа аурулар тұрғысынан қолайсыз шаруашылықтардың жұмыртқаларын, сондай-ақ жұмыртқаның орнына меланж қолдануға болмайды;

13) кәсіропындарда технологиялық процесс жол бойынша орналасуы тиіс, шикі және піскен өнімдердің ағынымен кездесу мүмкіндігін болдырмайтын және бір-бірімен байланысуға жайлы, жұмыртқаны сақтайтын және қабынан босататын бөлмелері, жұмыртқаны жуатын және дезинфекциялайтын бөлмесі, жұмыртқалық масса алуға арналған бөлмесі бар жұмыртқа жарғышы болуы керек;

14) крем жасауға арналған жұмыртқалық массаны 2-6 ⁰ С-ден жоғары емес температура кезінде сақтау мерзімі 8 сағаттан, ал көміліп пісірілетін жартылай дайындалған өнімдер үшін -24 сағаттан аспауы керек;

15) кремдерді дайындау қолданыстағы рецептік және технологиялық нұсқауларға сәйкес жүргізіледі;

16) өндірісте піскен өнімдерді тоңазытқыш камерасына салғанға дейінгі сақтаудың уақытын 2 сағаттан асырмауы тиіс;

17) кремдер, тәтті нан тағамы және торттар 8 ⁰ С жоғары емес температурада сақталуы керек;

18) дайындалған өнімдердің саны ұйымдардың сату-өткізе алу қабілетіне сәйкес болуы керек;

19) тағам сату шамасына сәйкес партияланып дайындалады;

20) басқа қоғамдық тамақтану ұйымдарын және сату жүйелерін қамтамасыз ету үшін жартылай фабрикаттарын тек жартылай өнімдерді сақтауға арналған тоңазытқыш камералары, жартылай өнім дайындайтын цехтың ыдысын жуатын бөлмесі бар, экспедициялы, арнайы жабдықталған ұйымдарда ғана дайындауға рұқсат етіледі;

21) қоғамдық тамақтану ұйымдарында ет турамасы керегіне қарай дайындалады;

22) камералар мен шкафтар салқын болмаса, ет турамасын және еттің жартылай фабрикаттарын сақтауға болмайды.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2008 жылғы 6 ақпандағы N 52 бұйрығымен бекітілген

"Іш сүзегі мен қылау ауруларын ескерту жөніндегі
санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шараларды
ұйымдастыру және жүргізу" санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормалары
1.Жалпы ережелер

1. Осы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер (бұдан әрі - санитарлық ереже) іш сүзегі мен қылау ауруларының алдын алу және аурудың деңгейін төмендету жөніндегі санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) және емдеу-диагностикалық іс-шаралардың жүргізу тәртібін анықтайды.

2. Осы санитарлық ережеде мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) бактериятасымалдаушылық - адам немесе жануар ағзасында сақталатын және аурудың клиникалық белгілері болмаса да жұқпалы (паразитарлық) аурудың қоздырғышын қоршаған ортаға бөлетін жұқпа процесінің түрі;

2) іш сүзегі - аш ішектің лимфа жүйесі зақымданып, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы уланудың қайталануы кездесетін, қоздырғыш ауыз және нәжіс қуысы арқылы жұғатын, су, тағам және тұрмыстық жолдармен таралатын, споралық таралумен қатар ұзақ уақытқа бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыруға бейім сальмонелла бактериясының (Salmonella Typhi) түрінен болатын жұқпалы бактериялы ауру;

3) декреттелген контингент - айналасындағыларға жұқпалы және паразиттік ауруларды жұқтыру қаупі барынша төніп тұрған қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін адамдар;

4) қылаулар - аш ішектің лимфа жүйесі зақымданып, шырышты қабатында жара пайда болатын, қоздырғыш қанмен араласатын, жалпы уланудың қайталануы кездесетін, қоздырғыш ауыз және нәжіс қуысы арқылы жұғатын, әсіресе су және тағам жолдарымен таралатын, ұзақ уақытқа бактерия тасымалдаушы болуға бейім сальмонелла бактериясынан (Salmonella paratyphi) туындайтын жіті жұқпалы бактериялы ауру. Патогенезі және клиникалық белгілері бойынша іш сүзегіне ұқсас келеді, тез басталу және ұзақ ағымды, катаральды құбылыс кезеңімен сипатталады;

5) санация - ағзаны сауықтыру бойынша мақсатты емдеу-алдын алу іс-шараларын жүргізу;

6) фаготип - типтік бактериофактар құрамына бірдей сезімталдықты сипаттайтын бактериялық штаммдар жиынтығы.

2. Санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу

3. Халықтың іш сүзегі және қылау ауруларымен науқастануын санитарлық-эпидемиологиялық қадағалауға мына санитарлық-індетке қарсы (профилактикалық) іс-шаралар енуі тиіс:

1) елді мекендердің, әсіресе халықтың сүзек, қылау жұқпалы ауруларымен науқастануы бойынша қолайсыз елді мекендердің санитарлық жағдайы туралы ақпаратты талдау;

2) халық арасында қауіпті топтарды анықтау және эпидемиологиялық қадағалауды жүзеге асыру;

3) науқастардан және бактерия тасымалдаушылардан бөлінетін өсінділердің фаготиптерін анықтау;

4) бактерия тасымалдаушыларды анықтау мен санациялау мақсатында аурудан жазылғандарды, әсіресе тамақ кәсіпорындарының қызметкерлері мен басқа да декреттелген контингентті есепке және диспансерлік бақылауға алу;

5) профилактикалық және індетке қарсы іс-шараларды жоспарлау.

4. Сүзек, қылау жұқпаларының алдын алу іс-шаралары қоздырғыштардың су, тамақ арқылы берілуін ескертетін санитарлық-гигиеналық іс-шараларды өткізуге бағытталады. Мына объектілердің санитарлық-техникалық жағдайына:

1) сумен қамтамасыз ету жүйелеріне, орталықтандырылған, орталықтандырылмаған сумен қамтамасыз ету көздеріне, бас су шығару құрылыстарына, су көздерін санитарлық қорғау зоналарына;

2) тамақ өнімдерін шығару өнеркәсіптеріне, азық-түлік саудасына, қоғамдық тамақтануға;

3) кәріз жүйелеріне санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау жүргізіледі.

5. Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізімінде 2003 жылғы 12 қарашада N 2556 болып тіркелген "Халықтың декреттелген тобына міндетті түрде медициналық бақылау жүргізу ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 20 қазандағы N 766 бұйрығына сәйкес халықтың декреттелген тобына міндетті медициналық бақылауды жүргізу қажет.

6. Дәрігерлік қараудан соң декреттелген контингенттің ішіндегі адамдар жұмысқа қабылданар алдында қанның сарысуын тікелей гемоагглютинация әсеріне қою жолымен (бұдан әрі - ТГАӘ) серологиялық тексеруге және бір реттік нәжісі мен зәріне бактериялогиялық зерттеуге жатуы тиіс. Бұл адамдар серологиялық және бактериялогиялық тексерудің қорытындысы теріс болып, басқа қарсы көрсеткіштер болмаса жұмысқа жіберіледі.

ТГАӘ-дың қорытындысы оң болған жағдайда 1-2 күн сайын дәретін бес рет бактериялогиялық тексеруден қосымша өткізу қажет. Бұл тексерудің нәтижесі теріс болған жағдайда өтке бір реттік бактериялық зерттеу жүргізілуі қажет. Дәреті мен өтін бактериялогиялық тексерудің нәтижесі теріс болған адамдар жұмысқа жіберіледі.

Бактериологиялық және серологиялық зерттеудің нәтижесі оң болған адамдар бактериятасымалдаушы ретінде қарастырылуы тиіс. Оларға емдеу жүргізу, есепке алу, медициналық бақылау белгілеу керек. Осындай жағдайда олар эпидемиялық қауіп төндіруі мүмкін жұмыстан босатылады.

7. Тамақтандыру, сумен қамтамасыз ету саласының және басқа декреттелген контингенттің осы жұқпалар бойынша эпидемиялық қолайлы болған кезде іш сүзегі мен қылаудың қоздырғышын тасымалдаушылыққа жоспарлы профилактикалық зертханалық зерттеулерден өтпейді.

8. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 23 мамырдағы N 488 "Халықты жұқпалы ауруларға қарсы вакциналауды жақсарту жөніндегі шаралар туралы" қаулысына сәйкес халықтың мына санаты іш сүзегіне қарсы егіледі:

1) кәріз жүйесін тазалайтын және қоқыстарды жинайтын зарарсыздандыратын құрылыстардың, елді мекендерді санитарлық тазалаумен айналысатын объектілердің жұмысшылары;

2) жұқпалы ауруханалардың, ішек жұқпалы аурулары науқастарына арналған бөлімшелердің медициналық қызметкерлері, бактериологиялық зертханалардың қызметкерлері;

3) елді мекендерде тұрудың эпидемиологиялық жағдайы мен санитарлық-гигиеналық жағдайларға сәйкес және төтенше жағдайлар кезінде эпидемиялық көрсеткіштері бойынша қатынаста болғандар.

9. Іш сүзегі немесе қылау ошақтарында мынадай індетке қарсы іс-шараларды:

1) барлық науқастарды сұрау, тексеру, қызуын өлшеу, зертханалық тексеру арқылы анықтау;

2) іш сүзегімен және қылаумен ауырған науқастарды уақтылы оңашалау;

3) іш сүзек немесе қылаумен бұрын науқастанған адамдарды, жұқтыру қаупі туындаған адамдарды, декреттелген контингентті (күдікті тағамдар мен суды қолданған, науқастармен араласқан) зертханалық анықтау және зертханалық зерттеу жүргізу;

4) осы ережелер мен нормалардың 9-тармақ 3-тармақшасында көрсетілген, барлық бір рет ауырған адамдардың ошағына нәжісін бір рет бактериялогиялық тексеруді және қанның құрамындағы сарысуын ТГАӘ-ға тексеруді жүргізу керек. ТГАӘ қорытындысы оң болған адамдардың зәрі мен нәжісін бес рет қайталап бактериялогиялық тексеріледі;

5) топтық ауру пайда болған жағдайда, жұқпаның көзі болуы мүмкін күдіктілерге зертханалық тексеру жүргізу керек. Зертханалық тексеруге кемінде 2 күн сайын үш рет нәжісі мен зәрін бактериологиялық тексеруді және бір рет қан сарысуын ТГАӘ әдісімен тексеру енуі тиіс. ТГАӘ қорытындысы оң адамдар 2 күн сайын кемінде қосымша бес рет нәжісі мен зәрін бактериялогиялық тексеруге тапсырады, ал тексерудің нәтижесі теріс болғанда бір рет өті тексерілуі;

6) іш сүзегімен немесе қылаумен ауырған науқаспен үйінде араласқан декреттелген контингент құрамындағы адамдар, науқасты ауруханаға жатқызып, үйге соңғы дезинфекция өткізіп, оның нәжісін, зәрін бір реттік бактериологиялық тексерудің және ТГАӘ теріс қорытындысын алғанға дейін уақытша жұмысынан шеттетілуі тиіс;

7) жұқтыру қаупіне ұшыраған адамдар зертханалық тексерумен қатар медициналық қадағалануы және күнделікті дәрігерлік қаралуы әрі соңғы науқасты оңашалау сәтінен бастап, іш сүзегі кезінде 21 күн және қылау кезінде 14 күн бойы дене қызуы өлшенуі тиіс;

8) іш сүзегімен және қылаумен ауыратыны анықталған науқастар мен бактерия тасушылар тез арада оңашаланып, емдеу мекемелеріне тексеруге және емдеуге жіберіледі.

10. Іш сүзегі мен қылаудың ошағындағы жедел алдын алу эпидемиологиялық жағдайға байланысты эпидемиологтың тағайындауымен жүргізілуі тиіс. Іш сүзегі ошағында ішсүзектік, қылаудың ошағында көпвалентті салмонолездік бактериофаг беріледі. Бактериофагты жасына және қолдану нұсқаулығына сәйкес беру керек. Бактерияфагты бірінші рет беру материалды бактериялогиялық тексеруге алғаннан кейін жүргізілуі тиіс. Реконвалесценттерге де бактерияфаг беріледі.

11. Іш сүзегі мен қылау ошақтарында дезинфекциялық іс-шаралар міндетті түрде жүргізілу керек:

1) ағымдық дезинфекцияны науқасты анықтаған сәттен бастап ауруханаға жатқанға дейінгі кезеңде, реконвалесценттерде ауруханадан шыққаннан кейін үш ай бойына жүргізу қажет;

2) ағымдық дезинфекцияны емдеу мекемесінің медицина қызметкері ұйымдастыруы, ал оны науқасты күтуші адам, реконвалесцент өзі немесе бактериятасушы жүргізеді;

3) қорытынды дезинфекцияны дезинфекция станциялары немесе санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының (ұйымдарының) дезинфекциялау бөлімдері (бөлімшелері), ауылдық жерлерде - ауылдық дәрігерлік ауруханалар, амбулаториялар жүргізеді;

4) қорытынды дезинфекцияны қалаларда науқасты ауруханаға жатқызғаннан кейін 6 сағаттан, ал ауылдық жерде - 12 сағаттан асырмай жүргізеді;

5) амбулаториялық-емханалық қабылдауда немесе емдеу-алдын алу мекемесінде іш сүзегімен немесе қылаумен ауыратын науқас анықталған жағдайда, науқас болған үй-жайларда оны оқшаулағаннан кейін аталған мекеме қызметкерлерінің күшімен қорытынды дезинфекциялау жүргізіледі.

3. Науқастарды диагностикалау, ауруханаға жатқызу

12. Іш сүзегімен немесе қылаумен ауырған науқастарды, бактерия тасымалдаушыларды уақтылы анықтауды, оқшаулауды және емдеуді меншік нысанына қарамастан, барлық денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері науқас медицина мекемелеріне қаралған кездегі клиникалық және зертханалық деректердің негізінде, сондай-ақ белсенді анықтау жолымен жүзеге асырады.

13. Ауруды диагностикалағанда ең бастысы гемокультураның бөлінуі болуы тиіс. Гемокультураны бөлу үшін қан алу аурудың барлық кезеңінде жүргізілуі тиіс. Қанның бірінші егілуі антибактериялық терапия алдында жүргізілуі қажет. Ауруды диагностикалау үшін нәжіскультурасы, зәркультурасы, өтті зерттеуді, серологиялық диагностиканы (Видаль әсері,ТПГӘ) жүргізу керек.

14. Диагнозы қойылмаған науқастар, дене қызуы 3 және одан да көп күн бойы түспегендер іш сүзегіне тексеріледі.

15. Іш сүзегімен және қылаудың А мен В түрімен ауыратын барлық науқастар жұқпалы аурулар стационарына жатқызылады.

16. Науқастарды ауруханадан шығару,антибиотикті тоқтатқаннан кейін 5 күннен соң 3 реттен кем емес, содан соң 5 күн сайын нәжісі мен зәрін бактериялогиялық тексеруден өткізген соң, қызбасы 21 күн қалыпты болғанда жүзеге асырылуы тиіс. Сонымен бірге, ауруханадан шығардан 7-10 күн бұрын, дуоденальды құрамды себу жүргізу қажет.

4. Бұрын ауырғандарды диспансерлік бақылау

17. Іш сүзегімен және қылаумен бұрын ауырған барлық науқастар ауруханадан шыққан соң, 2 аптада 1 рет қызуы өлшеніп, медициналық бақылауға алынуы тиіс. Стационардан шыққаннан соң 10 күннен кейін, реконваленценттерді бактериологиялық бактериятасымалдаушылыққа тексеруді бастау керек, ол үшін кемінде 2 күн сайын нәжіс пен зәр бес рет зерттеледі. 3 ай бойы ай сайын бір рет зәр мен нәжісін бактериялогиялық зерттеу жүргізіледі.

Ауруханадан шыққаннан кейінгі 3 ай ішіндегі бактериялық тексерудің қорытындысы оң болған жағдайда, қаралушы жіті тасымалдаушы болып есептеледі.

Бақылаудың төртiншi айында бактериялогиялық зерттеу өт және ТГАӘ-ға цистеинмен қанның сарысуын зерттеу керек. Барлық зерттеулердің қорытындысы теріс болған жағдайда ауырған адам диспансерлік бақылаудан шығарылады.

Серологиялық тексерудің нәтижесі оң болған кезде нәжіс пен зәрге бес рет бактериялогиялық зерттеу жүргізіледі. Тексерудің қорытындысы теріс болған жағдайда 1 жылға бақылауға қалдырады.

Стационардан шыққан соң 1 жылдан кейін бір рет бактериялогиялық тексеруге нәжіс пен зәр алынады және ТГАӘ-ға цистеинмен қанның сарысуы тексеріледі. Тексерудің қорытындысы теріс болса, ауырған адамды диспансерлік бақылаудан шығарады.

18. Декреттелген контингентке жататын бұрын ауырған адамдар ауруханадан шыққан соң, олар эпидемиялық қауіп төндіруі мүмкін болғандықтан жұмыстан 1 ай бойы шеттетілуі тиіс. Осы уақыт аралығында бес рет бактериялогиялық тексеру (нәжіс пен зәрді зерттеу) жүргізіледі.

Зерттеудің нәтижесі теріс болған кезде олар жұмысқа жіберілуі және келесі 2 ай ішінде ай сайын өті және цистеинмен ТГАР-ға қанның сарысуы зерттелуі тиіс. 2 жыл аралығында тоқсан сайын, ал бұдан былай барлық жұмыс істеу мерзімінде жылына екі рет тексеру (нәжісі мен зәрін зерттеу) керек.

Қорытындысы оң болған жағдайда (сауыққаннан кейін 1 айдан соң) оларды тамақ пен суға байланысы жақ жұмысқа ауыстыру қажет. 3 ай өткеннен соң 5 рет нәжісі мен зәріне және бір рет өтіне бактериялогиялық зерттеу жүргізу керек. Қорытындысы теріс болғанда жұмысқа жіберіледі және алдындағы топтар сияқты тексеруден өткізеді.

Қорытындысы оң болса, цистеинмен ТГАР-ға қосымша нәжіс пен зәрге 5 рет және қорытындысы теріс болған кезде өтке 1 рет зерттеу жүргізуі тиіс. Қорытындысы теріс болғанда жұмысқа жіберілуі тиіс. Егер мұндай адамдарда жазылғаннан кейін үш ай бойына жүргізілген барлық тексеруден бір рет іш сүзегі мен қылаудың қоздырғышы бөлінсе, онда олар созылмалы бактерия тасымалдаушы болып есептелінеді және эпидемиологиялық қауіп төндіретін болғандықтан жұмыстан шеттетіледі.

19. Іш сүзегі мен қылаудың бактерияларын тасымалдаушылар арасында мынадай іс-шаралар жүргізілуі қажет:

1) транзиторлық тасымалдаушыларда 3 ай бойы 5 рет нәжісі мен зәрін бактериялогиялық зерттеу қажет. Қорытындысы теріс болған кезде өтін бір рет зерттеу керек. Бақылаудың соңында бір рет цистеинмен ТГАӘ-ге қанның сарысуын зерттеу керек. Барлық зерттеудің қорытындысы теріс болса, бақылаудың үшінші айының соңында олар есептен шығарылуы тиіс. Бактериялогиялық және серологиялық зерттеулердің қорытындысы оң болса, олар жіті тасымалдаушы болып саналады.

2) ауруы анықталғаннан кейін екі ай бойы жіті тасымалдаушыларға қызбасын өлшеп тұратын медициналық бақылау және 3 ай бойы нәжісі мен зәрін бактериялогиялық тексеру жүргізіледі. Үшінші айдың соңында бес рет нәжісі мен зәрін бактериологиялық зерттеу, өтін бір рет цистеинмен ТГАӘ-ге қанның сарысуын бір рет серологиялық зерттеу керек. Бактериялогиялық және серологиялық зерттеудің қорытындысы теріс болған кезде, қаралушыны диспансерлік есептен шығару қажет. Серологиялық зерттеудің қорытындысы оң және нәжіс пен зәрді зерттеудің қорытындысы теріс болғанда бір жылға бақылауға алуды жалғастыру қажет. Бір жылдан кейін нәжіс пен зәрді цистеинмен бір рет, бактериялогиялық бір рет зерттеуге тиіс. Серологиялық зерттеудің қорытындысы оң болған кезде нәжіс пен зәрді бес рет, өтті бір рет зерттеу қажет. Зерттеудің қорытындысы теріс болғанда қаралушы диспансерлік бақылаудан шығарылуы тиіс. Қорытынды оң болғанда қаралушы адамдар созылмалы тасымалдаушы ретінде есептелінеді.

3) іш сүзегінің таяқшаларын созылмалы тасымалдаушылар аумақтық санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарында есепке тұруы, олардың өмір бойы тексерілу тәртібін эпидемиолог белгілеуі тиіс. Оларды дезинфекциялық ерітінділерді дайындау, ағымдық дезинфекциялау, дұрыс тазалық сақтау ережелеріне оқыту қажет.

4) декреттелген контингенттерден шыққан тасымалдаушыларды аумақтық санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарында тұрақты есепке алу керек. Бірінші бақылау айында оларды эпидемиологиялық қауіп тудыруы мүмкін болғандықтан жұмыстан шеттету қажет. Егер бір айдан соң қоздырғыштың бөлінуі жалғаса берсе, оларды тағы 2 айға жұмыстан шеттейді. Үш айдан кейін бактериялогиялық тексерудің қорытындысы теріс болса, онда олар негізгі жұмыс орнына жіберіледі. Бактериялогиялық тексерудің қорытындысы оң болса, олар созылмалы тасымалдаушылар ретінде саналып, эпидемиологиялық қауіп тудыруы мүмкін болғандықтан жұмыстан шеттету қажет.

20. Тамақты қайта өңдеу өнеркәсібі, азық-түлік сауда, қоғамдық тамақтану объектілері қызметкерлерінің және басқа да декреттелген контингенттің отбасы мүшелерінің біреуінен созылмалы бактерия тасымалдаушылық анықталған жағдайда соңғылары жұмыстан шеттелмейді және арнайы бақылауға жатпайды.