Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2008 года N 97. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 декабря 2008 года N 5421. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 июня 2013 года № 149

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 149 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В целях совершенствования бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни", осуществляемых страховыми (перестраховочными) организациями и страховыми брокерами, Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни".
2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Со дня введения в действие настоящего постановления признать утратившими силу нормативные правовые акты Национального Банка Республики Казахстан, согласно приложению к настоящему постановлению.
4. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления довести его до сведения заинтересованных подразделений центрального аппарата и территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций и Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана".
5. Территориальным филиалам Национального Банка Республики Казахстан в трехдневный срок со дня получения настоящего постановления довести его до сведения страховых (перестраховочных) организаций и страховых брокеров.
6. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Акишева Д.Т.

Председатель
Национального Банка А. Сайденов

Приложение
к постановлению Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 28 ноября 2008 года № 97

Перечень нормативных правовых актов
Национального Банка Республики Казахстан,
признаваемых утратившими силу

1. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года № 61 «Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях «общее страхование» и «страхование жизни» (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 2848, опубликованное 22 мая 2004 года в газете «Казахстанская правда» № 110-111 (24420-24421).
2. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 3 февраля 2005 года № 15 «О внесении дополнения в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года № 61 «Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отрасли «общее страхование» (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 3468).
3. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 5 декабря 2005 года № 155 «О внесении изменений и дополнения в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года № 61 «Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отрасли «общее страхование» (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 4013).
4. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 сентября 2007 года № 114 «О внесении изменений и дополнений в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года № 61 «Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях «общее страхование» и «страхование жизни» (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 4977).

Утверждена
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 28 ноября 2008 года № 97

Инструкция по ведению бухгалтерского учета
операций по страхованию и перестрахованию в отраслях
"общее страхование" и "страхование жизни"

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция разработана в соответствии с Законами Республики Казахстан " О Национальном Банке Республики Казахстан " от 30 марта 1995 года и " О бухгалтерском учете и финансовой отчетности " от 28 февраля 2007 года, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан и международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни", осуществляемых страховыми (перестраховочными) организациями и страховыми брокерами.
2. Требования к раскрытию финансовой отчетности страховыми (перестраховочными) организациями и страховыми брокерами, а также требования к формированию учетной политики устанавливаются международными стандартами финансовой отчетности.
3. В настоящей Инструкции используются понятия, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан, Законами Республики Казахстан " О страховой деятельности " от 18 декабря 2000 года, " О фонде гарантирования страховых выплат " от 3 июня 2003 года, " О бухгалтерском учете и финансовой отчетности " от 28 февраля 2007 года, иными нормативными правовыми актами и международными стандартами финансовой отчетности.
4. Допускается совершение дополнительных бухгалтерских записей, не противоречащих требованиям настоящей Инструкции и законодательству Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.

Глава 2. Бухгалтерский учет операций по страхованию
(перестрахованию) в отрасли "общее страхование"

1. Учет операций по страхованию (перестрахованию)
по договорам страхования (перестрахования)

5. Сумма страховой премии, причитающейся по договору страхования (перестрахования), признается как доход с даты вступления в силу данного договора.
6. С даты вступления в силу договора страхования (перестрахования) на сумму страховой премии, указанной в договоре страхования (перестрахования), осуществляется следующая бухгалтерская запись по дебету (далее - Дт) и кредиту (далее - Кт) соответствующих счетов:
Дт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий".
7. При фактическом получении страховой (перестраховочной) организацией начисленной страховой премии осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".
8. При формировании резерва незаработанных премий осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму формируемого резерва незаработанных премий:
Дт 7440 41 "Расходы по формированию резерва незаработанных
премий"
Кт 3390 48 "Резерв незаработанных премий";
2) при формировании актива, связанного с перестрахованием (далее - актив перестрахования) по незаработанным премиям на сумму его формирования:
Дт 1280 47 "Активы перестрахования по незаработанным премиям"
Кт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат".
9. При уменьшении страховой (перестраховочной) организацией резерва незаработанных премий осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму уменьшения резерва незаработанных премий:
Дт 3390 48 "Резерв незаработанных премий"
Кт 7440 41 "Расходы по формированию резерва незаработанных
премий";
2) при уменьшении актива перестрахования по незаработанным премиям, на сумму его уменьшения:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 47 "Активы перестрахования по незаработанным премиям".
10. При осуществлении предоплаты страхователем (перестрахователем) страховой премии осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) при фактическом осуществлении оплаты страховой премии на сумму предоплаченного страхового взноса:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 3510 41 "Авансы, полученные по страховой (перестраховочной)
деятельности";
2) со дня вступления в силу договора страхования (перестрахования):
Дт 3510 41 "Авансы, полученные по страховой (перестраховочной)
деятельности"
Кт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий".
11. При оплате комиссионного вознаграждения за посредническую деятельность по оказанию услуг, полученных страховыми организациями от страховых агентов и страховых брокеров, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) при осуществлении предоплаты комиссионного вознаграждения страховому агенту или страховому брокеру:
на сумму начисленного комиссионного вознаграждения:
Дт 1610 01 "Краткосрочные авансы выданные" (отдельный субсчет)
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах";
при отнесении комиссионного вознаграждения на счета расходов, на сумму начисленных расходов:
Дт 7470 48 "Расходы по оплате услуг страховых брокеров"
(отдельный субсчет)
Кт 1610 01 "Краткосрочные авансы выданные" (отдельный субсчет);
2) при начислении комиссионного вознаграждения за услуги страхового агента и страхового брокера:
на сумму начисленного комиссионного вознаграждения:
Дт 7470 48 "Расходы по оплате услуг страховых брокеров"
(отдельный субсчет)
Кт 3390 41 "Расчеты с посредниками по страховой
(перестраховочной) деятельности";
при осуществлении фактической выплаты комиссионного вознаграждения:
Дт 3390 41 "Расчеты с посредниками по страховой
(перестраховочной) деятельности"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
12. В случае досрочного расторжения договора страхования (перестрахования) страховой (перестраховочной) организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму подлежащих выплате денег:
Дт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий"
Кт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями";
2) на сумму фактически выплачиваемых денег:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".

2. Учет операций по страховым резервам

13. Страховая (перестраховочная) организация отражает в бухгалтерском учете формирование или уменьшение страховых резервов в соответствии со своей учетной политикой.
14. При формировании резерва произошедших, но незаявленных убытков, резерва заявленных, но неурегулированных убытков и дополнительных резервов осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму формируемого резерва произошедших, но незаявленных убытков:
Дт 7440 42 "Расходы по формированию резерва произошедших, но
незаявленных убытков"
Кт 3390 49 "Резерв произошедших, но незаявленных убытков";
2) на сумму формируемого резерва заявленных, но неурегулированных убытков:
Дт 7440 45 "Расходы по формированию резерва заявленных, но
неурегулированных убытков"
Кт 3390 52 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков";
3) на сумму формируемых дополнительных резервов:
Дт 7440 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов"
Кт 3390 53 "Дополнительные резервы".
15. В случае передачи части рисков перестраховочной организации на сумму активов перестрахования по резервам произошедших, но незаявленных убытков, заявленных, но неурегулированных убытков и дополнительных резервов осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму актива перестрахования по резерву произошедших, но незаявленных убытков:
Дт 1280 48 "Активы перестрахования по произошедшим, но
незаявленным убыткам"
Кт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат";
2) на сумму актива перестрахования по резерву заявленных, но неурегулированных убытков:
Дт 1280 51 "Активы перестрахования по заявленным, но
неурегулированным убыткам"
Кт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат";
3) на сумму активов перестрахования по дополнительным резервам:
Дт 1280 52 "Активы перестрахования по дополнительным резервам"
Кт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат".
16. При уменьшении резервов произошедших, но незаявленных убытков, заявленных, но неурегулированных убытков и дополнительных резервов осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму уменьшения резерва произошедших, но незаявленных убытков:
Дт 3390 49 "Резерв произошедших, но незаявленных убытков"
Кт 7440 42 "Расходы по формированию резерва произошедших, но
незаявленных убытков";
2) на сумму уменьшения резерва заявленных, но неурегулированных убытков:
Дт 3390 52 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков"
Кт 7440 45 "Расходы по формированию резерва заявленных, но
неурегулированных убытков";
3) на сумму уменьшения дополнительных резервов:
Дт 3390 53 "Дополнительные резервы"
Кт 7440 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов".
17. При формировании страховой (перестраховочной) организацией резерва предупредительных мероприятий, необходимого для финансирования превентивных (направленных на предупреждение страховых случаев) и репрессивных (направленных на борьбу с наступившими бедствиями) мероприятий за счет нераспределенной прибыли (непокрытого убытка) осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 5510 "Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток)
отчетного года",
5520 "Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток)
предыдущих лет"
Кт 5460 "Прочие резервы" (открывается отдельный субсчет).
18. При использовании ранее сформированного резерва предупредительных мероприятий, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных денег:
Дт 5460 "Прочие резервы"
Кт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
(отдельный субсчет);
2) на сумму фактически выплаченных денег:
Дт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
(отдельный субсчет)
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
19. При уменьшении (корректировке) активов перестрахования по резервам произошедших, но незаявленных убытков, заявленных, но неурегулированных убытков и дополнительных резервов осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по резерву произошедших, но незаявленных убытков:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 48 "Активы перестрахования по произошедшим, но не
заявленным убыткам";
2) на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по резерву заявленных, но неурегулированных убытков:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 51 "Активы перестрахования по заявленным, но
неурегулированным убыткам";
3) на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по дополнительным резервам:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 52 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".

3. Учет операций по страховым выплатам

20. При осуществлении страховой организацией страхователю (выгодоприобретателю) страховой выплаты, уменьшенной на сумму его задолженности по уплате страховой премии, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) страховой организацией:
при начислении суммы страховой выплаты по договору страхования:
Дт 3390 52 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков",
3390 53 "Дополнительные резервы"
Кт 3390 44 "Расчеты со страхователями",
1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей";
и одновременно, на данную сумму:
Дт 7470 41 "Расходы по осуществлению страховых выплат по
страхованию"
Кт 7440 45 "Расходы по формированию резерва заявленных, но
неурегулированных убытков",
7440 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов";
при осуществлении фактической страховой выплаты страхователю (выгодоприобретателю) на сумму выплаты:
Дт 3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах";
2) перестраховочной организацией:
при начислении суммы страховой выплаты по договору перестрахования:
Дт 3390 52 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков",
3390 53 "Дополнительные резервы"
Кт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
и одновременно, на данную сумму:
Дт 7470 42 "Расходы по осуществлению страховых выплат по
перестрахованию"
Кт 7440 45 "Расходы по формированию резерва заявленных, но
неурегулированных убытков",
7440 46 "Расходы по формированию дополнительных резервов";
при осуществлении фактической страховой выплаты перестрахователю (выгодоприобретателю) на сумму выплаты:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".

4. Учет прав страхователя (застрахованного)
на возмещение убытков (суброгации)

21. При переходе к страховой (перестраховочной) организации права требования, которое страхователь (застрахованный) имеет к лицу, ответственному за убытки, возмещенные в результате страхования (далее - регрессное требование), страховая (перестраховочная) организация в пределах уплаченной суммы осуществляет следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму регрессного требования:
Дт 1280 44 "Требования к лицу, ответственному за причиненный
вред"
Кт 6280 43 "Доходы, связанные с возмещением по регрессному
требованию";
2) при фактическом получении денег или имущества:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах",
1300 "Запасы",
2410 "Основные средства"
Кт 1280 44 "Требования к лицу, ответственному за причиненный
вред".
22. При передаче страховой (перестраховочной) организацией перестраховочной организации в соответствии с договором перестрахования возмещения по регрессному требованию, полученного в виде имущества или денег от лица, ответственного за причиненный вред, страховая (перестраховочная) организация на сумму возмещения осуществляет следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленного расхода по возмещению имущества или денег, причитающихся перестраховочной организации:
Дт 7470 44 "Расходы по возмещению перестраховщику по
регрессному требованию"
Кт 3390 45 "Начисленные расходы по возмещению перестраховщику
по регрессному требованию";
2) на сумму выплачиваемого возмещения:
Дт 3390 45 "Начисленные расходы по возмещению перестраховщику
по регрессному требованию"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах",
1300 "Запасы",
2410 "Основные средства".

5. Учет обязательных взносов и условных обязательств

23. При осуществлении расчета сумм обязательных взносов страховая организация, заключившая с Фондом гарантирования страховых выплат (далее - Фонд) договор участия на сумму начисленных обязательных взносов осуществляет следующую бухгалтерскую запись:
Дт 7470 46 "Расходы по уплате обязательных взносов в Фонд
гарантирования страховых выплат"
Кт 3390 46 "Обязательства по уплате обязательных взносов в
Фонд гарантирования страховых выплат".
24. При уплате обязательных взносов страховой организацией-участником осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 3390 46 "Обязательства по уплате обязательных взносов в
Фонд гарантирования страховых выплат"
Кт 1030 "Денежные средства на текущих счетах".
25. При формировании условных обязательств на сумму формируемого условного обязательства осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 8130 "Условные чрезвычайные взносы в соответствии с
законодательством Республики Казахстан о
гарантировании страховых выплат"
Кт 8430 "Условные обязательства по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых
выплат".
26. При осуществлении расчета сумм чрезвычайных взносов страховая организация-участник на сумму начисленных чрезвычайных взносов осуществляет следующие бухгалтерские записи:
Дт 7470 47 "Расходы по уплате чрезвычайных взносов в Фонд
гарантирования страховых выплат"
Кт 3390 47 "Обязательства по уплате чрезвычайных взносов в
Фонд гарантирования страховых выплат";
и одновременно, на данную сумму чрезвычайных взносов уменьшается сумма условного обязательства:
Дт 8430 "Условные обязательства по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых
выплат"
Кт 8130 "Условные чрезвычайные взносы по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых
выплат".
27. При фактической уплате страховой организацией-участником чрезвычайных взносов на сумму уплачиваемого чрезвычайного взноса осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 3390 47 "Обязательства по уплате чрезвычайных взносов в
Фонд гарантирования страховых выплат"
Кт 1030 "Денежные средства на текущих счетах".
28. При получении страховой организацией-участником от Фонда компенсационных выплат осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных компенсационных выплат:
Дт 1280 53 "Прочая дебиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
Кт 6280 40 "Доходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью";
2) при фактическом получении компенсационных выплат от Фонда:
Дт 1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1280 53 "Прочая дебиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью".
29. При неполучении страховой организацией-участником от Фонда компенсационных выплат осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму причитающихся компенсационных выплат:
Дт 8430 "Условные обязательства по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых
выплат"
Кт 8130 "Условные чрезвычайные взносы по законодательству
Республики Казахстан о гарантировании страховых
выплат";
и одновременно, на сумму неполученных компенсационных выплат в оплату страховых премий по договору обязательного страхования, заключенного со страхователем принудительно ликвидируемой страховой организации-участника:
Дт 3390 47 "Обязательства по уплате чрезвычайных взносов в
Фонд гарантирования страховых выплат"
Кт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий" (отдельный
субсчет).
30. При оплате страховой (перестраховочной) организацией услуг по представлению информации из базы данных осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных расходов:
Дт 7470 40 "Расходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью"
Кт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью";
2) при фактической оплате:
Дт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".

Глава 3. Бухгалтерский учет операций по страхованию
(перестрахованию) в отрасли "страхование жизни"

1. Учет операций по страхованию (перестрахованию)
по договору страхования (перестрахования) жизни

31. При заключении страхователем (перестрахователем) договора накопительного страхования (перестрахования) жизни сумма всех страховых премий по договору накопительного страхования (перестрахования) жизни признается в течение всего срока действия договора страхования (перестрахования) жизни в качестве дохода страховой (перестраховочной) организации соответствующими долями, предусмотренного договором накопительного страхования (перестрахования) жизни.
32. Если договором накопительного страхования (перестрахования) жизни предусматривается единовременная оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий, вся сумма страховых премий в полном объеме признается в качестве дохода страховой (перестраховочной) организации с момента вступления в силу договора накопительного страхования (перестрахования) жизни, и осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 6 настоящей Инструкции.
33. Если договором накопительного страхования (перестрахования) жизни предусматривается ежегодная (ежеквартальная, ежемесячная) оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий до окончания срока действия договора накопительного страхования (перестрахования) жизни или другого срока, установленного договором накопительного страхования (перестрахования) жизни, доход признается в размере, причитающемся к получению в течение одного года (квартала, месяца) и осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных доходов в размере, подлежащем получению от страхователя (перестрахователя):
Дт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий";
2) на сумму фактически поступивших страховых премий:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".
34. При начислении страховой (перестраховочной) организацией инвестиционного дохода, подлежащего оплате страхователю (перестрахователю), осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 7470 40 "Расходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью" (отдельный субсчет)
Кт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
(отдельный субсчет).
35. При заключении страхователем (перестрахователем) договора ненакопительного страхования (перестрахования) жизни сумма страховой премии, причитающаяся к оплате по договору ненакопительного страхования (перестрахования) жизни признается как доход страховой (перестраховочной) организации.
36. Если договором ненакопительного страхования (перестрахования) жизни предусматривается единовременная оплата страхователем (перестрахователем) страховых премий, вся сумма страховых премий в полном объеме признается в качестве дохода страховой (перестраховочной) организации с момента вступления в силу договора ненакопительного страхования (перестрахования) жизни и осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 6 настоящей Инструкции.
37. Если договором ненакопительного страхования (перестрахования) жизни предусмотрена оплата страховых премий частями доход признается соответствующими долями, установленными договором ненакопительного страхования (перестрахования) жизни до конца срока его действия и осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 33 настоящей Инструкции.
38. В случае просрочки оплаты страхователем очередных страховых премий со дня наступления периода отсрочки страховой премии осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 1270 44 "Просроченные комиссионные доходы, связанные со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
Кт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей".
39. В случае перестрахования страховой организацией договора ненакопительного страхования (перестрахования) жизни на сумму страховых премий, неоплаченных в срок по вине страхователя (перестрахователя) и подлежащих перечислению перестраховочной организации, осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 7470 40 "Расходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью" (отдельный субсчет)
Кт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками" (отдельный субсчет).
40. При поступлении просроченных страховых премий от страхователя осуществляются следующие бухгалтерские записи:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1270 44 "Просроченные комиссионные доходы, связанные со
страховой (перестраховочной) деятельностью";
и одновременно, на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховочной организации:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками" (отдельный субсчет)
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
41. В случае досрочного расторжения договора ненакопительного страхования (перестрахования) жизни страховая (перестраховочная) организация выплачивает страхователю (перестрахователю) или лицу, установленному договором ненакопительного страхования (перестрахования) жизни или законодательными актами Республики Казахстан о страховании и страховой деятельности, выкупную сумму за вычетом понесенных расходов и осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму корректировки недополученных страховых премий:
Дт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий"
Кт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей";
2) на сумму возврата выкупной суммы:
Дт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий",
7470 40 "Расходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью" (отдельный субсчет)
Кт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями";
3) при фактической выплате:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
42. При уменьшении страхователем страховой суммы, на сумму разницы между прежней и новой страховой суммой с учетом оплаченных страховых премий, в соответствии с договором ненакопительного страхования (перестрахования) жизни осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму, подлежащую выплате страхователю (перестрахователю):
Дт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий"
Кт 1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей",
3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями";
2) при фактической оплате:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах";
3) при зачете образовавшейся разницы в счет уплаты будущих страховых премий:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 3520 "Доходы будущих периодов" (отдельный субсчет);
4) при отнесении образовавшейся разницы в счет уплаты будущих страховых премий:
Дт 3520 "Доходы будущих периодов" (отдельный субсчет)
Кт 6280 41 "Доходы в виде страховых премий".
43. При увеличении страхователем страховой суммы на сумму увеличения страховых премий, подлежащих уплате страхователем (перестрахователем) страховой (перестраховочной) организации осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 33 настоящей Инструкции.

2. Учет операций по предоставленным займам

44. При предоставлении страховой организацией займов страхователям в пределах выкупной суммы, на сумму предоставленного займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 1110 21 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам",
2010 21 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
45. При начислении вознаграждения в соответствии с договором займа страховой организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных доходов в виде вознаграждения:
Дт 1270 25 "Начисленные доходы в виде вознаграждения по
займам, предоставленным клиентам",
2170 25 "Начисленные доходы в виде вознаграждения по
займам, предоставленным клиентам"
Кт 6110 32 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по
займам";
2) на сумму погашения основного долга и начисленного вознаграждения:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1110 21 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам",
2010 21 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам",
1270 25 "Начисленные доходы в виде вознаграждения по
займам, предоставленным клиентам",
2170 25 "Начисленные доходы в виде вознаграждения по
займам, предоставленным клиентам".

3. Учет операций по страховым резервам

46. При формировании резерва непроизошедших убытков по договору страхования (перестрахования) жизни на сумму формируемого резерва осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 7440 43 "Расходы по формированию резерва непроизошедших
убытков по договорам страхования (перестрахования)
жизни"
Кт 3390 50 "Резерв непроизошедших убытков по договорам
страхования (перестрахования) жизни".
47. При передаче части рисков перестраховочной организации в соответствии с договором перестрахования, страховой организацией со дня вступления в силу договора перестрахования, на сумму актива перестрахования по непроизошедшим убыткам по договору страхования (перестрахования) жизни, осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 1280 49 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам страхования (перестрахования) жизни"
Кт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат".
48. При уменьшении (корректировке) резерва непроизошедших убытков по договору страхования (перестрахования) жизни осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 3390 50 "Резерв непроизошедших убытков по договорам
страхования (перестрахования) жизни"
Кт 7440 43 "Расходы по формированию резерва непроизошедших
убытков по договорам страхования (перестрахования)
жизни".
49. При уменьшении (корректировке) актива перестрахования по непроизошедшим убыткам по договору страхования (перестрахования) жизни осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 49 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам страхования (перестрахования) жизни".
50. Бухгалтерский учет резерва заявленных, но неурегулированных убытков по договору страхования (перестрахования) жизни осуществляется в соответствии с подпунктом 2 ) пункта 14 настоящей Инструкции.
51. Бухгалтерский учет актива перестрахования по резерву заявленных, но неурегулированных убытков и обесценения актива перестрахования по резерву заявленных, но неурегулированных убытков по договору страхования (перестрахования) жизни осуществляется в соответствии с подпунктом 2) пункта 15 и параграфом 2 главы 4 настоящей Инструкции.

4. Учет операций по страховым выплатам

52. При осуществлении страховой (перестраховочной) организацией страховой выплаты страхователю (перестрахователю) или лицу, уполномоченному на получение страховой суммы согласно договору страхования (перестрахования) жизни, уменьшенной на сумму его задолженности по уплате страховой премии, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
при начислении суммы страховой выплаты по договору страхования (перестрахования) жизни:
Дт 3390 50 "Резерв непроизошедших убытков по договорам
страхования (перестрахования) жизни",
3390 52 "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков"
Кт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями",
1280 41 "Страховые премии к получению от страхователей",
1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей";
и одновременно, на данную сумму:
Дт 7470 41 "Расходы по осуществлению страховых выплат по
страхованию"
Кт 7440 43 "Расходы по формированию резерва непроизошедших
убытков по договорам страхования (перестрахования)
жизни",
7440 45 "Расходы по формированию резерва заявленных, но не
урегулированных убытков";
на сумму фактической оплаты страховой суммы и накопленного дохода:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями",
3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
(отдельный субсчет)
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".

5. Учет операций по договорам аннуитетного страхования

53. При заключении страхователем договора аннуитетного страхования с условием единовременной (разовой) оплаты страхователем страховой премии, на сумму доходов в виде страховых премий страховой организацией осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 6 настоящей Инструкции.
54. В случае заключения страхователем договора аннуитетного страхования с условием оплаты страховых премий на периодической основе до конца срока, установленного договором аннуитетного страхования, страховой организацией осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 32 настоящей Инструкции.
55. При формировании резерва непроизошедших убытков по договору аннуитетного страхования осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 7440 44 "Расходы по формированию резерва непроизошедших
убытков по договорам аннуитета"
Кт 3390 51 "Резерв непроизошедших убытков по договорам
аннуитета".
56. При начислении сумм страховых выплат после окончания срока оплаты страхователем страховых премий с периодичностью, установленной договором аннуитетного страхования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленных периодических платежей:
Дт 3390 51 "Резерв непроизошедших убытков по договорам
аннуитета"
Кт 3390 "Расчеты со страхователями";
и одновременно,
Дт 7470 41 "Расходы по осуществлению страховых выплат по
страхованию"
Кт 7440 44 "Расходы по формированию резерва непроизошедших
убытков по договорам аннуитета";
2) при фактической оплате:
Дт 3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
57. Бухгалтерский учет операций по перестрахованию договоров накопительного и ненакопительного страхования жизни осуществляется в соответствии с параграфом 1 главы 4 настоящей Инструкции. Бухгалтерский учет обесценения активов перестрахования отражается в соответствии с параграфом 2 главы 4 настоящей Инструкции.

Глава 4. Бухгалтерский учет операций по перестрахованию в
отраслях "общее страхование" и "страхование жизни"

1. Учет операций по перестрахованию

58. При выплате перестрахователем перестраховочной организации суммы страховой премии, установленной договором перестрахования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленной страховой премии:
Дт 7470 40 "Расходы, связанные со страховой (перестраховочной)
деятельностью"
Кт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками";
2) на сумму фактически выплачиваемой страховой премии:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
59. При начислении и/или получении дохода в виде комиссионных вознаграждений от перестраховочной организации в соответствии с договором перестрахования перестрахователем осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) при вступлении в силу договора перестрахования:
Дт 1270 41 "Начисленные комиссионные доходы по перестрахованию"
Кт 6110 41 "Комиссионные доходы по договорам перестрахования";
2) при фактическом получении денег:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1270 41 "Начисленные комиссионные доходы по
перестрахованию".
60. При выплате перестраховочной организацией перестрахователю суммы комиссионного вознаграждения осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) при начислении суммы комиссионного вознаграждения:
Дт 7470 45 "Расходы по оплате комиссионного вознаграждения по
перестрахованию"
Кт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями";
2) при фактической выплате суммы комиссионного вознаграждения:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
61. Если условиями договора перестрахования предусмотрена возможность зачета суммы задолженности перестраховочной организации по выплате перестрахователю комиссионного вознаграждения и задолженности перестрахователя по выплате перестраховочной организации страховой премии на зачитываемую сумму осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) перестрахователем:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 1270 41 "Начисленные комиссионные доходы по
перестрахованию";
2) перестраховочной организацией:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".
62. При возмещении перестраховочной организацией расходов, понесенных перестрахователем при возникновении страхового случая в соответствии с договором перестрахования перестрахователем осуществляются следующие бухгалтерские записи:
при фактическом получении денег:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1280 49 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам страхования (перестрахования) жизни",
1280 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам аннуитета",
1280 51 "Активы перестрахования по заявленным, но
неурегулированным убыткам",
1280 52 "Активы перестрахования по дополнительным резервам";
и одновременно, в случае превышения суммы ранее начисленных активов перестрахования по резервам непроизошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни, непроизошедших убытков по договорам аннуитетного страхования, заявленных, но неурегулированных убытков над фактически полученной суммой денег от перестраховочной организации:
на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 49 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам страхования (перестрахования) жизни",
1280 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам аннуитета",
1280 51 "Активы перестрахования по заявленным, но
неурегулированным убыткам";
на сумму уменьшения (корректировки) актива перестрахования по дополнительным резервам:
Дт 6280 42 "Доходы, связанные с возмещением перестраховщиком
страховых выплат"
Кт 1280 52 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".
63. Если условиями договора перестрахования предусмотрена возможность зачета суммы задолженности перестрахователя по выплате перестраховочной организации страховой премии и задолженности перестраховочной организации по страховой выплате перестрахователю на зачитываемую сумму осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) перестраховочной организацией:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями"
Кт 1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей";
2) перестрахователем:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 1280 49 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам страхования (перестрахования) жизни",
1280 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам аннуитета",
1280 51 "Активы перестрахования по заявленным, но
неурегулированным убыткам",
1280 52 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".

2. Учет операций по созданию резервов (провизий)
по активам перестрахования

64. При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 7440 47 "Расходы по формированию резервов (провизий) по
активам перестрахования"
Кт 1290 41 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от
обесценения активов перестрахования".
65. При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения активов перестрахования осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 1290 41 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от
обесценения активов перестрахования"
Кт 6240 03 "Доходы от восстановления (аннулирования) резервов
(провизий), созданных в прошлых периодах на
покрытие убытков от прочей дебиторской
задолженности".
66. При списании активов перестрахования за счет созданных резервов (провизий) осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 1290 41 "Резервы (провизии) на покрытие убытков от
обесценения активов перестрахования"
Кт 1280 47 "Активы перестрахования по незаработанным премиям",
1280 48 "Активы перестрахования по произошедшим, но
незаявленным убыткам",
1280 49 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам по
договорам страхования (перестрахования) жизни",
1280 50 "Активы перестрахования по непроизошедшим убыткам
по договорам аннуитета",
1280 51 "Активы перестрахования по заявленным, но
неурегулированным убыткам",
1280 52 "Активы перестрахования по дополнительным резервам".

Глава 5. Бухгалтерский учет операций, связанных
с деятельностью страхового брокера

67. При перечислении сумм страховых премий страхователем напрямую в страховую организацию на сумму начисленного комиссионного вознаграждения за оказанные посреднические услуги страховым брокером осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму начисленного комиссионного вознаграждения за оказанные посреднические услуги:
Дт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 6110 42 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
на сумму фактически полученного комиссионного вознаграждения:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых
брокеров".
68. В случае заключения страховым брокером договора перестрахования от своего имени и по поручению перестрахователя (цедента) и перечислении сумм перестраховочных премий через страхового брокера перестраховочной организации, страховым брокером осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму перестраховочной премии к получению от страховой организации:
Дт 1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей"
Кт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками";
2) на сумму начисленного комиссионного вознаграждения, причитающегося страховому брокеру от размера перестраховочной премии:
Дт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 6110 42 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
3) на сумму фактически полученной перестраховочной премии от страховой организации:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1280 42 "Страховые премии к получению от перестрахователей".
69. При переводе перестраховочной премии перестраховочной организации осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму удерживаемого дохода в виде комиссионного вознаграждения от перестрахователя:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых
брокеров";
2) при передаче перестраховочной премии перестраховочной организации - нерезиденту Республики Казахстан на сумму удерживаемого налога у источника выплаты с доходов нерезидента Республики Казахстан:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 3110 01 "Корпоративный подоходный налог, подлежащий уплате";
3) на оставшуюся сумму перестраховочной премии, уплачиваемую перестраховочной организации в соответствии с договором перестрахования:
Дт 3390 42 "Расчеты с перестраховщиками"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
70. В случае заключения страховым брокером договора перестрахования от своего имени и по поручению перестрахователя (цедента) и перечислении сумм перестраховочных премий перестрахователем напрямую перестраховочной организации, страховым брокером осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму начисленного комиссионного вознаграждения:
Дт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 6110 42 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
2) на сумму фактически полученного комиссионного вознаграждения:
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых
брокеров".
71. При оказании страховым брокером услуг по сбору страховых выплат от страховых (перестраховочных) организаций осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму страховых выплат, подлежащих получению от страховых (перестраховочных) организаций:
Дт 1280 45 "Требование к страховщикам",
1280 46 "Требование к перестраховщикам"
Кт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями";
2) на сумму начисленного комиссионного вознаграждения, причитающегося страховому брокеру, от размера страховой выплаты:
Дт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых брокеров"
Кт 6110 42 "Комиссионные доходы страховых брокеров";
3) на сумму фактически полученных страховых выплат, подлежащих перечислению страхователю (перестрахователю):
Дт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах"
Кт 1280 45 "Требование к страховщикам",
1280 46 "Требование к перестраховщикам".
72. При переводе страховым брокером страховой выплаты страхователям (перестрахователям) осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму удерживаемого дохода в виде комиссионного вознаграждения:
Дт 3390 43 "Расчеты с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1270 43 "Начисленные комиссионные доходы страховых
брокеров";
2) на оставшуюся сумму страховой выплаты, уплачиваемую страхователю (перестрахователю):
Дт 3390 43 "Расчет с перестрахователями",
3390 44 "Расчеты со страхователями"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах".
73. При заключении страховым брокером договора страхования своей гражданско-правовой ответственности перед третьими лицами, с момента заключения договора страхования страховым брокером осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму страховых премий, подлежащих выплате страховой организации:
Дт 1620 01 "Страховые премии, выплаченные страховым
организациям"
Кт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью";
на сумму страховых премий, фактически перечисленных страховой организации:
Дт 3390 54 "Прочая кредиторская задолженность, связанная со
страховой (перестраховочной) деятельностью"
Кт 1010 "Денежные средства в кассе",
1030 "Денежные средства на текущих счетах";
на сумму отнесения страховых премий, перечисленных страховой организации, на расходы отчетного периода:
Дт 7210 "Административные расходы"
Кт 1620 01 "Страховые премии, выплаченные страховым
организациям".

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 28 қарашадағы N 97 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігі 2008 жылғы 26 желтоқсандағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5421 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 28 маусымдағы № 149 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 149 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары және сақтандыру брокерлері жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлік есебін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
3. Осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап осы қаулының қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулыларының күші жойылды деп танылсын.
4. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он күндік мерзімде оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне және аумақтық филиалдарына, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігіне және "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігіне жіберсін.
5. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдары осы қаулыны алған күннен бастап үш күндік мерзімде оны сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына және сақтандыру брокерлеріне жіберсін.
6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.Т. Ақышевқа жүктелсін.

Ұлттық Банк
Төрағасы Ә. Сәйденов

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2008 жылғы 28 қарашадағы
N 97 қаулысына
қосымша

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі
Басқармасының күші жойылды деп танылатын
қаулыларының тізбесі

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2004 жылғы 13 мамырда N 2848 тіркелген).
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысына толықтыру енгізу туралы" 2005 жылғы 3 ақпандағы N 15 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2005 жылғы 28 ақпанда N 3468 тіркелген).
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы" 2005 жылғы 5 желтоқсандағы N 155 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2006 жылғы 5 қаңтарда N 4013 тіркелген).
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 16 сәуірдегі N 61 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2007 жылғы 24 қыркүйектегі N 114 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2007 жылғы 2 қарашада N 4977 тіркелген).

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2008 жылғы 28 қарашадағы
N 97 қаулысымен
бекітілген

"Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық 1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық " Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы және " Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы " 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңдарына, Қазақстан Республикасының өзге нормативтік құқықтық актілеріне және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және "жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары және сақтандыру брокерлері жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізуді нақтылайды.
2. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының және сақтандыру брокерлерінің қаржылық есептілікті ашу талаптары, сондай-ақ есеп саясатын қалыптастыру талаптары халықаралық қаржылық есептілік стандарттарымен белгіленеді.
3. Осы Нұсқаулықта Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде , " Сақтандыру қызметі туралы " 2000 жылғы 18 желтоқсандағы, " Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры туралы " 2003 жылғы 3 маусымдағы, " Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы " 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңдарында, өзге де нормативтік құқықтық актілерде және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарында көзделген ұғымдар пайдаланылады.
4. Осы Нұсқаулықтың талаптарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасында қайшы келмейтін қосымша бухгалтерлік жазбаларды жасауға жол беріледі.

2-тарау. "Жалпы сақтандыру" саласындағы сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі 1. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) операцияларын есепке алу

5. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша тиесілі сақтандыру сыйлықақысының сомасы осы шарт күшіне енген күннен бастап кіріс ретінде танылады.
6. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында көрсетілген сақтандыру сыйлықақысына тиісті шоттардың дебеті (бұдан әрі – Дт) және кредиті (бұдан әрі – Кт) бойынша мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары"
Кт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер".
7. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есептелген сақтандыру сыйлықақысын нақты алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары".
8. Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резервін қалыптастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың қалыптастырылатын резервінің сомасына:
Дт 7440 41 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар"
Кт 3390 48 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резерві";
2) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыруға байланысты активті (бұдан әрі – қайта сақтандыру активі) қалыптастыру кезінде оны қалыптастыру сомасына:
Дт 1280 47 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта
сақтандыру активтері"
Кт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер".
9. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резервін азайтқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резервін азайту сомасына:
Дт 3390 48 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резерві"
Кт 7440 41 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылардың резервін қалыптастыру
бойынша шығыстар";
2) еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру активтерін азайту кезінде оны азайту сомасына:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 47 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру
активтері".
10. Сақтандырушы (қайта сақтандырушы) сақтандыру сыйлықақысын алдын ала төлеуді жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сақтандыру сыйлықақысын төлеу нақты жүзеге асырылған кезде алдын ала төленген сақтандыру жарнасының сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 3510 41 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша алынған
аванстар";
2) сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енгізілген күннен бастап:
Дт 3510 41 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша алынған
аванстар"
Кт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер".
11. Сақтандыру ұйымдары сақтандыру агенттері мен сақтандыру брокерлерінен алған қызмет көрсетулер бойынша делдалдық қызмет үшін комиссиялық сыйақы төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сақтандыру агентіне немесе сақтандыру брокеріне алдын ала комиссиялық сыйақы төлеу жүзеге асырылған кезде:
есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1610 01 "Берілген қысқа мерзімді аванстар" (жеке қосалқы шот)
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты";
комиссиялық сыйақыны шығыстар шоттарына жатқызу кезінде, есептелген шығыстар сомасына:
Дт 7470 48 "Сақтандыру брокерлерінің қызметтеріне ақы төлеу бойынша
шығыстар" (жеке қосалқы шот)
Кт 1610 01 "Берілген қысқа мерзімді аванстар" (жеке қосалқы шот);
2) сақтандыру агенті мен сақтандыру брокерінің қызметі үшін комиссиялық сыйақы есептеген кезде:
есептелген комиссиялық сыйақы сомасы:
Дт 7470 48 "Сақтандыру брокерлерінің қызметтеріне ақы төлеу бойынша
шығыстар" (жеке қосалқы шот)
Кт 3390 41 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша
делдалдармен есеп айырысу";
комиссиялық сыйақыны нақты төлеу жүзеге асырылған кезде:
Дт 3390 41 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша
делдалдармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
12. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын мерзімінен бұрын бұзған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) төленуі тиіс ақша сомасына:
Дт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер"
Кт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";
2) нақты төленген ақша сомасына:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".

2. Сақтандыру резервтері бойынша операцияларды есепке алу

13. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы бухгалтерлік есепте өзінің есеп саясатына сәйкес сақтандыру резервтерін қалыптастыруды немесе азайтуды көрсетеді.
14. Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындардың резервін, мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін және қосымша резервтерді қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындардың қалыптастырылатын резервінің сомасына:
Дт 7440 42 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындардың резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 3390 49 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындардың резерві";
2) мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың қалыптастырылатын резервінің сомасына:
Дт 7440 45 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 3390 52 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резерві";
3) қалыптастырылатын қосымша резервтер сомасына:
Дт 7440 46 "Қосымша резервтер қалыптастыру бойынша шығыстар"
Кт 3390 53 "Қосымша резервтер".
15. Қайта сақтандыру ұйымы тәуекелдерінің бір бөлігі өткізілген жағдайда, орын алған, бірақ мәлімделмеген резервтер, мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар және қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтерінің сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар резерві бойынша қайта сақтандыру активінің сомасына:
Дт 1280 48 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері"
Кт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер";
2) мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резерві бойынша қайта сақтандыру активінің сомасына:
Дт 1280 51 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері"
Кт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер";
3) қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтерінің сомасына:
Дт 1280 52 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтер"
Кт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер".
16. Орын алған, бірақ мәлімделмеген резервтер, мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар және қосымша резервтер азайған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар резервінің азаю сомасына:
Дт 3390 49 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындардың резерві"
Кт 7440 42 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындардың резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар";
2) мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резервінің азаю сомасына:
Дт 3390 52 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резерві"
Кт 7440 45 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар";
3) қосымша резервтердің азаю сомасына:
Дт 3390 53 "Қосымша резервтер"
Кт 7440 46 "Қосымша резервтер қалыптастыру бойынша шығыстар".
17. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы бөлінбеген пайда (жабылмаған шығын) есебінен превентивтік (сақтандыру жағдайларының алдын алуға бағытталған) және репрессивтік (басталған апаттармен күреске бағытталған) іс-шараларды қаржыландыру үшін қажет алдын алу іс-шараларының резервін қалыптастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 5510 "Есепті жылдың бөлінбеген пайдасы (жабылмаған шығыны)",
5520 "Өткен жылдардың бөлінбеген пайдасы (жабылмаған шығыны)"
Кт 5460 "Басқа да резервтер" (жеке қосалқы шот ашылады).
18. Бұрын қалыптастырылған алдын алу іс-шаралары резервін пайдаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) есептелген ақша сомасына:
Дт 5460 "Басқа да резервтер"
Кт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек" (жеке қосалқы шот);
2) нақты төленген ақша сомасына:
Дт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек" (жеке қосалқы шот)
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
19. Орын алған, бірақ мәлімделмеген резервтер, мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар және қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтері азайған (түзетілген) кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар резерві бойынша қайта сақтандыру активінің азаю (түзету) сомасына:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 48 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері";
2) мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резерві бойынша қайта сақтандыру активінің азаю (түзету) сомасына:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 51 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері";
3) қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активінің азаю (түзету) сомасына:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 52 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтер".

3. Сақтандыру төлемдері бойынша операцияларды есепке алу

20. Сақтандыру ұйымы сақтанушыға (пайда алушыға) оның сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша берешегінің сомасына азайтылған сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сақтандыру ұйымы:
сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемінің сомасын есептеу кезінде:
Дт 3390 52 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резерві",
3390 53 "Қосымша резервтер"
Кт 3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары";
және бір мезгілде осы сомаға:
Дт 7470 41 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру
шығыстары"
Кт 7440 45 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар",
7440 46 "Қосымша резервтер қалыптастыру бойынша шығыстар";
сақтанушыға (пайда алушыға) нақты сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде төлем сомасына:
Дт 3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты";
2) қайта сақтандыру ұйымы:
қайта сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемінің сомасын есептеген кезде:
Дт 3390 52 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резерві",
3390 53 "Қосымша резервтер"
Кт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
және бір мезгілде осы сомаға:
Дт 7470 42 "Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге
асыру шығыстары"
Кт 7440 45 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резервін
қалыптастыру бойынша шығыстар",
7440 46 "Қосымша резервтер қалыптастыру бойынша шығыстар";
қайта сақтанушыға (пайда алушыға) нақты сақтандыру төлемдерін жүзеге асырған кезде төлем сомасына:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".

4. Сақтанушының (сақтандырылушының) шығындарды (суброгацияларды) өтеу құқықтарын есепке алу

21. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына сақтанушының (сақтандырылушының) сақтандыру нәтижесінде өтелген шығындар үшін жауапты тұлғаға талап ету құқығы (бұдан әрі – регресстік талап) өткен кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы төленген сома шегінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырады:
1) регресстік талап сомасына:
Дт 1280 44 "Келтірілген зиян үшін жауапты тұлғаға регресстік талап"
Кт 6280 43 "Регресстік талап бойынша өтеуге байланысты кірістер";
2) ақшаны немесе мүлікті нақты алған кезде:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты",
1300 "Қорлар",
2410 "Негізгі құрал-жабдықтар"
Кт 1280 44 "Келтірілген зиян үшін жауапты тұлғаға регресстік талап".
22. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы қайта сақтандыру шартына сәйкес келтірілген зиян үшін жауапты тұлғадан мүлік немесе ақша түрінде алынған регресстік талап бойынша қайта сақтандырушыға өтеуді өткізген кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы өтеу сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
1) қайта сақтандыру ұйымына тиесілі мүлікті немесе ақшаны өтеу бойынша есептелген шығыс сомасына:
Дт 7470 44 "Регресстік талап бойынша қайта сақтандырушыға өтеу
бойынша шығыстар"
Кт 3390 45 "Регресстік талап бойынша қайта сақтандырушыға өтеу
бойынша есептелген шығыстар";
2) төленетін өтеу сомасына:
Дт 3390 45 "Регресстік талап бойынша қайта сақтандырушыға өтеу
бойынша есептелген шығыстар"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты",
1300 "Қорлар",
2410 "Негізгі құрал-жабдықтар".

5. Міндетті жарналарды және шартты міндеттемелерді есепке алу

23. Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорымен (бұдан әрі – Қор) қатысу шартын жасаған сақтандыру ұйымы міндетті жарналар сомаларын есептеуді жүзеге асыру кезінде есептелген міндетті жарна сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:
Дт 7470 46 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына міндетті
жарналар төлеу бойынша шығыстар"
Кт 3390 46 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына міндетті
жарналар төлеу жөніндегі міндеттемелер".
24. Сақтандыру ұйымы-қатысушы міндетті жарналарды төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 3390 46 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына міндетті
жарналар төлеу төлеу жөніндегі міндеттемелер"
Кт 1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
25. Қалыптастырылған шартты міндеттеме сомасына шартты міндеттемелер қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 8130 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңнамасына сәйкес төтенше шартты
жарналар"
Кт 8430 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңнамасына сәйкес шартты
міндеттемелер".
26. Сақтандыру ұйымы-қатысушы төтенше жарналар сомаларын есептеуді жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:
Дт 7470 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналар төлеу бойынша шығыстар"
Кт 3390 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналар төлеу бойынша міндеттемелер";
және бір мезгілде, осы төтенше жарналар сомасына шартты міндеттемелер сомасы азайтылады:
Дт 8430 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңнамасына сәйкес шартты
міндеттемелер"
Кт 8130 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңнамасына сәйкес төтенше шартты
жарналар".
27. Сақтандыру ұйымы-қатысушы төленген төтенше жарналар сомасында төтенше жарналарды нақты төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 3390 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналар төлеу бойынша міндеттемелер"
Кт 1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
28. Сақтандыру ұйымы-қатысушы Қордан өтемақы төлемдерін алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) есептелген өтемақы төлемдері сомасына:
Дт 1280 53 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да дебиторлық берешек"
Кт 6280 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
кірістер";
2) Қордан өтемақы төлемдерін нақты алған кезде:
Дт 1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1280 53 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да дебиторлық берешек".
29. Сақтандыру ұйымы-қатысушы Қордан өтемақы төлемдерін толық көлемде алмаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
тиесілі өтемақы төлемдері сомасына:
Дт 8430 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңнамасына сәйкес шартты
міндеттемелер"
Кт 8130 "Қазақстан Республикасының сақтандыру төлемдеріне
кепілдік беру туралы заңнамасына сәйкес төтенше шартты
жарналар";
және бір мезгілде, сақтанушысы мәжбүрлеп таратылатын сақтандыру ұйымы-қатысушымен жасаған міндетті сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақыларын төлеу үшін толық көлемде алынбаған өтемақы төлемдері сомасына:
Дт 3390 47 "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қорына төтенше
жарналар төлеу бойынша міндеттемелер"
Кт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер" (жеке
қосалқы шот).
30. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы деректер базасынан ақпарат беру бойынша қызметтер үшін ақы төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырады :
1) есептелген шығыстар сомасына:
Дт 7470 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар"
Кт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек";
2) нақты төлеу кезінде :
Дт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".

3-тарау. "Өмірді сақтандыру" саласындағы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі 1. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) операцияларын есепке алу

31. Сақтанушы (қайта сақтанушы) өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасау кезінде өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша барлық сақтандыру сыйлықақысының сомасы өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын қолданудың бүкіл мерзімі ішінде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында көзделген тиісті үлестері бар кірісі ретінде танылады.
32. Егер өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақыларын біржолғы төлеуі көзделсе, сақтандыру сыйлықақысының барлық сомасы өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген сәттен бастап сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының кірісі ретінде толық көлемде танылады және осы Нұсқаулықтың 6-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
33. Егер өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтанушының (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақыларын өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын қолдану мерзімі немесе өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген басқа мерзім аяқталғанға жыл сайын (тоқсан сайын, ай сайын) төлеуі көзделсе, кіріс бір жыл (тоқсан, ай) ішінде алуға тиісті мөлшерде танылады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сақтанушыдан (қайта сақтанушыдан) алынуға тиісті мөлшерде есептелген кірістер сомасына:
Дт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер";
2) нақты түскен сақтандыру сыйлықақылары сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары".
34. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтанушыға (қайта сақтанушыға) төленуге тиісті инвестициялық кірісті есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7470 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (жеке қосалқы шот)
Кт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек" (жеке қосалқы шот).
35. Сақтанушы (қайта сақтанушы) өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын жасаған кезде өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша төленуге тиісті сақтандыру сыйлықақысының сомасы сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының кірісі ретінде танылады.
36. Егер өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында (қайта сақтанушының) сақтандыру сыйлықақыларын біржолғы төлеуі көзделсе, сақтандыру сыйлықақысының барлық сомасы өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген сәттен бастап сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының кірісі ретінде толық көлемде танылады және осы Нұсқаулықтың 6-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
37. Егер өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында сақтандыру сыйлықақыларын бөліп төлеу көзделсе, кіріс өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында белгіленген тиісті үлестермен оның қолданылу мерзімінің аяғына дейін танылады және осы Нұсқаулықтың 33-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
38. Сақтанушы кезекті сақтандыру сыйлықақыларын төлеудің мерзімін өткізген жағдайда сақтандыру сыйлықақысын кейінге қалдыру кезеңі басталған күннен бастап мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1270 44 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты,
мерзімі өткізілген комиссиялық кірістер"
Кт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары".
39. Сақтандыру ұйымы өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын сақтанушының (қайта сақтанушының) кінәсынан мерзімінде төленбеген және қайта сақтандыру ұйымы аударуы тиіс сақтандыру сыйлықақылары сомасына қайта сақтандырған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7470 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (жеке қосалқы шот)
Кт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу" (жеке қосалқы
шот).
40. Сақтанушыдан мерзімі өткізілген сақтандыру сыйлықақылары түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1270 44 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты,
мерзімі өткізілген комиссиялық кірістер";
және бір мезгілде қайта сақтандыру ұйымына аударылуға тиісті сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу" (жеке қосалқы
шот)
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
41. Өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартында немесе Қазақстан Республикасының сақтандыру және сақтандыру қызметі туралы заңнамалық актілерінде белгіленген тұлғаға сатып алу сомасын келтірілген шығыстарды есептен шығара отырып төлейді және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) толық алынбаған сақтандыру сыйлықақыларын түзету сомасына:
Дт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер"
Кт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары";
2) сатып алу сомасын қайтару сомасына:
Дт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер",
7470 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар" (жеке қосалқы шот)
Кт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";
3) нақты төлеу кезінде:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
42. Сақтанушы сақтандыру сомасын төленген сақтандыру сыйлықақыларын есепке ала отырып, өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сәйкес бұрынғы және жаңа сақтандыру сомасы арасындағы айырма сомасына азайтқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырады:
1) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) төленуге тиісті сомаға:
Дт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер"
Кт 1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары",
3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";
2) нақты төлеген кезде:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты";
3) болашақтағы сақтандыру сыйлықақыларын төлеу есебінде пайда болған айырмашылықты есепке алу кезінде:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 3520 "Болашақ кезеңдердің кірістері" (жеке қосалқы шот);
4) пайда болған айырманы болашақтағы сақтандыру сыйлықақыларын төлеу есебіне жатқызған кезде:
Дт 3520 "Болашақ кезеңдердің кірістері" (жеке қосалқы шот)
Кт 6280 41 "Сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер".
43. Сақтанушы сақтандыру сомасын сақтанушы (қайта сақтанушы) төлеуі тиіс сақтандыру сыйлықақыларының ұлғаю сомасына ұлғайтқан кезде, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы осы Нұсқаулықтың 33-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады.

2. Берілген заемдар бойынша операцияларды есепке алу

44. Сақтандыру ұйымы сақтанушыларға сатып алу сомасы шегінде заемдар берген кезде берілген заемдар сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1110 21 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар",
2010 21 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
45. Заемдар шартына сәйкес сыйақы есептеген кезде сақтандыру ұйымы мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
1) сыйақы түріндегі есептелген кірістер сомасына:
Дт 1270 25 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша сыйақы түрінде
есептелген кірістер",
2170 25 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша сыйақы түрінде
есептелген кірістер"
Кт 6110 32 "Заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";
2) негізгі борышты және есептелген сыйақыны өтеу сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1110 21 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар",
2010 21 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар",
1270 25 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша сыйақы түрінде
есептелген кірістер",
2170 25 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша сыйақы түрінде
есептелген кірістер".

3. Сақтандыру резервтері бойынша операцияларды есепке алу

46. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын алмаған шығындардың резервін қалыптастыру кезінде қалыптасатын резерв сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7440 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығындар"
Кт 3390 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар резерві".
47. Қайта сақтандыру ұйымы тәуекелдерінің бір бөлігін қайта сақтандыру шартына сәйкес, қайта сақтандыру шарты күшіне енген күннен бастап қайта сақтандыру ұйымы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активінің сомасына өткізу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1280 49 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын
алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активтері"
Кт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер".
48. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын алмаған шығындар резервін азайту (түзету) кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 3390 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар резерві"
Кт 7440 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығындар".
49. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активін азайту (түзету) кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 49 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын
алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активтері".
50. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резервінің бухгалтерлік есебі осы Нұсқаулықтың 14-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.
51. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резервінің және мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резерві бойынша қата сақтандыру активінің құнсыздануының бухгалтерлік есебі осы Нұсқаулықтың 15-тармағының 2) тармақшасына және 4-тарауының 2-параграфына сәйкес жүзеге асырылады.

4. Сақтандыру төлемдері бойынша операцияларды есепке алу

52. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтанушыға (қайта сақтанушыға) немесе өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сәйкес сақтандыру сомасын алуға уәкілетті тұлғаға сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша оның берешегі сомасына азайтылған сақтандыру төлемін жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырады:
өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру төлемінің сомасын есептеу кезінде:
Дт 3390 50 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар резерві",
3390 52 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындардың резерві"
Кт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
1280 41 "Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары",
1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары";
және бір мезгілде, осы сомаға:
Дт 7470 41 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру
шығыстары"
Кт 7440 43 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар резервін қалыптастыру бойынша
шығындар",
7440 45 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резервін
қалыптастыру шығыстары";
сақтандыру сомасын және жинақталған кірісті нақты төлеу сомасына:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек" (жеке қосалқы шот)
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".

5. Аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша
операцияларды есепке алу

53. Сақтанушы сақтанушының сақтандыру сыйлықақылары түріндегі кірістер сомасына сақтандыру сыйлықақысын біржолғы (бір рет) төлеу шартымен аннуитет шартын жасаған кезде сақтандыру ұйымы осы Нұсқаулықтың 6-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады.
54. Сақтанушы аннуитет шартында белгіленген мерзім соңына дейін мерзімдік негізде сақтандыру сыйлықақыларын төлеу шартымен сақтанушымен аннуитет шартын жасаған жағдайда, сақтандыру ұйымы осы Нұсқаулықтың 32-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады.
55. Аннуитет шарты бойынша орын алмаған шығындар резервін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7440 44 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар резервін
қалыптастыру шығыстары"
Кт 3390 51 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар
резерві".
56. Сақтанушының сақтандыру сыйлықақыларын аннуитет шартында белгіленгенге дейін мерзімділікпен төлеу мерзімі аяқталғаннан кейін сақтандыру төлемдерінің сомалары есептелген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) есептелген мерзімдік төлемдер сомасына:
Дт 3390 51 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар резерві"
Кт 3390 "Сақтанушылармен есеп айырысу";
және бір мезгілде,
Дт 7470 41 "Сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру
шығыстары"
Кт 7440 44 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар резервін
қалыптастыру шығыстары";
2) нақты төлеген кезде:
Дт 3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
57. Өмірді жинақтаушы және жинақтаушы емес сақтандыру шарттарын қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі осы Нұсқаулықтың 4-тарауының 1-параграфына сәйкес жүзеге асырылады. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануының бухгалтерлік есебі осы Нұсқаулықтың 4-тарауының 2-параграфына сәйкес жүзеге асырылады.

4-тарау. "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі 1. Қайта сақтандыру бойынша операцияларды есепке алу

58. Қайта сақтандыру ұйымының қайта сақтанушысы қайта сақтандыру шартында белгіленген сақтандыру сыйлықақысының сомасын төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) есептелген сақтандыру сыйлықақы сомасына:
Дт 7470 40 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты
шығыстар"
Кт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу";
2) нақты төленетін сақтандыру сыйлықақылар сомасына:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
59. Қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандыру ұйымынан комиссиялық сыйақылар түрінде кіріс есептелген және/немесе алынған кезде қайта сақтанушы мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
1) қайта сақтандыру шарты күшіне енген кезде:
Дт 1270 41 "Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық
кірістер"
Кт 6110 41 "Қайта сақтандыру шарттары бойынша комиссиялық кірістер";
2) ақшаны нақты алған кезде:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1270 41 "Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық
кірістер".
60. Қайта сақтандыру ұйымы қайта сақтанушыға комиссиялық сыйақы сомасын төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) комиссиялық сыйақы сомасын есептеген кезде:
Дт 7470 45 "Қайта сақтандыру бойынша комиссиялық сыйақы төлеу
шығыстары"
Кт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу";
2) комиссиялық сыйақы сомасы нақты төленген кезде:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
61. Егер қайта сақтандыру шартының талаптарында қайта сақтану ұйымының қайта сақтанушыға комиссиялық сыйақы төлеу бойынша берешектері және қайта сақтанушының қайта сақтандыру ұйымына сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша берешектері сомаларын есепке алу көзделсе, есепке алынатын сомаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) қайта сақтанушы:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 1270 41 "Қайта сақтандыру бойынша есептелген комиссиялық
кірістер";
2) қайта сақтану ұйымы:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары".
62. Сақтандыру жағдайы туындаған кезде қайта сақтандыру ұйымы қайта сақтанушыға келтірілген шығыстарды өтеу кезінде қайта сақтанушы қайта сақтандыру шартының талаптарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
ақшаны нақты алған кезде:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1280 49 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын
алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активтері",
1280 50 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
1280 51 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері",
1280 52 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтер";
және бір мезгілде, өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша орын алмаған шығындар, аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар, мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резервтері бойынша бұрын есептелген қайта сақтандыру активтерінің сомалары қайта сақтандыру ұйымынан нақты алынған ақша сомасынан асып кеткен жағдайда:
резервтер бойынша қайта сақтандыру активтерін азайту (түзету) сомасына:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 49 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын
алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активтері",
1280 50 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
1280 51 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері";
қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтерін азайту (түзету) сомасына:
Дт 6280 42 "Қайта сақтандырушының сақтандыру төлемдерін өтеуіне
байланысты кірістер"
Кт 1280 52 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтер".
63. Егер қайта сақтандыру шартының талаптарында қайта сақтандырушының қайта сақтандыру ұйымына сақтандыру сыйлықақысын төлеу бойынша берешегінің және сақтандыру ұйымының қайта сақтанушыға сақтандыру төлемі бойынша берешегінің сомаларын есепке алу мүмкіндігі көзделсе, есепке алынатын сомаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) қайта сақтандыру ұйымы:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру
сыйлықақылары";
2) қайта сақтанушы:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 1280 49 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша орын
алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру активтері",
1280 50 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
1280 51 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері",
1280 52 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтер".

2. Қайта сақтандыру активтері бойынша резервтер (провизиялар) құру бойынша операцияларды есепке алу

64. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған шығындарды жабу резервтері (провизиялар) құрылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7440 47 "Қайта сақтандыру активтері бойынша резервтер
(провизиялар) қалыптастыру шығыстары"
Кт 1290 41 "Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған
шығындарды жабу резервтері (провизиялар)".
65. Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған шығындарды жабу резервтері (провизиялар) азайтылған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1290 41 "Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған
шығындарды жабу резервтері (провизиялар)"
Кт 6240 03 "Басқа дебиторлық берешектен болған шығындарды жабу үшін
өткен кезеңдерде құрылған резервтерді (провизияларды)
қалпына келтіруден (жоюдан) кірістер".
66. Құрылған резервтер (провизиялар) есебінен қайта сақтандыру активтері есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1290 41 "Қайта сақтандыру активтерінің құнсыздануынан болған
шығындарды жабу резервтері (провизиялар)"
Кт 1280 47 "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақылар бойынша қайта сақтандыру
активтері",
1280 48 "Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері",
1280 49 "Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша
орын алмаған шығындар бойынша қайта сақтандыру
активтері",
1280 50 "Аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар бойынша
қайта сақтандыру активтері",
1280 51 "Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар бойынша қайта
сақтандыру активтері",
1280 52 "Қосымша резервтер бойынша қайта сақтандыру активтер".

5-тарау. Сақтандыру брокерінің қызметіне байланысты операциялардың бухгалтерлік есебі

67. Сақтанушы сақтандыру сыйлықақыларының сомаларын тікелей сақтандыру ұйымына аударған кезде сақтандыру брокері көрсеткен делдалдық қызметтер үшін есептелген комиссиялық сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
көрсетілген делдалдық қызметтер үшін есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 6110 42 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";
нақты алынған комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері".
68. Сақтандыру брокері өз атынан және қайта сақтанушының (цеденттің) тапсырмасы бойынша қайта сақтандыру шартын жасаған және сақтандыру брокері арқылы қайта сақтандыру сыйлықақылары сомаларын қайта сақтандыру ұйымына аударған жағдайда сақтандыру брокері мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
1) сақтандыру ұйымынан алынатын қайта сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:
Дт 1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу";
2) қайта сақтандыру сыйлықақысы мөлшерінен сақтандыру брокеріне тиесілі есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 6110 42 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";
3) сақтандыру ұйымынан нақты алынған қайта сақтандыру сыйлықақысы сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1280 42 "Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары".
69. Қайта сақтандыру ұйымының қайта сақтандыру сыйлықақысы аударылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) қайта сақтанушыдан комиссиялық сыйақы түрінде ұсталатын кіріс сомасына:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық кірістері";
2) қайта сақтандыру сыйлықақысын Қазақстан Республикасының резидент емесі – қайта сақтандыру ұйымына берген кезде Қазақстан Республикасының резидент емесі кірістерінің төлем көзінен ұсталатын салық сомасына:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 3110 01 "Төленуі тиіс корпоративтік табыс салығы";
3) қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандыру ұйымы төлейтін қайта сақтандыру сыйлықақысының қалған сомасына:
Дт 3390 42 "Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
70. Сақтандыру брокері өз атынан және қайта сақтанушының (цеденттің) тапсырмасы бойынша қайта сақтандыру шартын жасаған және қайта сақтанушы қайта сақтандыру сыйлықақысының сомасын тікелей қайта сақтандыру ұйымына аударған жағдайда сақтандыру брокері мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
1) есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 6110 42 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";
2) нақты алынған комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері".
71. Сақтандыру брокері сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарынан сақтандыру төлемдерін жинау бойынша қызметтер көрсеткен кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарынан алынуға тиісті сақтандыру төлемдерінің сомасына:
Дт 1280 45 "Сақтандырушыларға талап",
1280 46 "Қайта сақтандырушыларға талап"
Кт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу";
2) сақтандыру төлемі мөлшерінен сақтандыру брокеріне тиесілі есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:
Дт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері"
Кт 6110 42 "Сақтандыру брокерлерінің комиссиялық кірістері";
3) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) аударылуы тиіс нақты алынған сақтандыру төлемдерінің сомасына:
Дт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты"
Кт 1280 45 "Сақтандырушыларға талап",
1280 46 "Қайта сақтандырушыларға талап".
72. Сақтандыру брокері сақтанушыға (қайта сақтанушыға) сақтандыру төлемдерін аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) комиссиялық сыйақы түрінде ұсталатын кіріс сомасына:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1270 43 "Сақтандыру брокерлерінің есептелген комиссиялық
кірістері";
2) сақтанушыға (қайта сақтанушыға) төленетін сақтандыру төлемінің қалған сомасына:
Дт 3390 43 "Қайта сақтанушылармен есеп айырысу",
3390 44 "Сақтанушылармен есеп айырысу"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты".
73. Сақтандыру брокері үшінші тұлғалар алдындағы өзінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру шартын жасаған кезде сақтандыру шарты жасалған сәттен бастап сақтандыру брокері мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:
сақтандыру ұйымына төленуі тиіс сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:
Дт 1620 01 "Сақтандыру ұйымдарына төленген сақтандыру сыйлықақылары"
Кт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек";
сақтандыру ұйымына нақты аударылған сақтандыру сыйлықақылары сомасына:
Дт 3390 54 "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты басқа
да кредиторлық берешек"
Кт 1010 "Кассадағы ақша қаражаты",
1030 "Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты";
сақтандыру ұйымдарына аударылған сақтандыру сыйлықақыларын есепті кезең шығыстарына жатқызу сомасына:
Дт 7210 "Әкімшілік шығыстар"
Кт 1620 01 "Сақтандыру ұйымдарына төленген сақтандыру
сыйлықақылары".