Об утверждении Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками в центральном депозитарии, и внесении изменений и дополнений в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 29 декабря 2008 года № 238 "Об утверждении Правил осуществления деятельности центрального депозитария"

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 1 февраля 2010 года № 5. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 марта 2010 года № 6100. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 19 декабря 2015 года № 253

      Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 19.12.2015 № 253 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      В соответствии с подпунктом 14-2) статьи 12 Закона Республики Казахстан от 4 июля 2003 года "О государственном регулировании и надзоре финансового рынка и финансовых организаций", а также в целях совершенствования нормативных правовых актов, регулирующих деятельность центрального депозитария, Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - Агентство) ПОСТАНОВЛЯЕТ :
      1. Утвердить прилагаемую Инструкцию о требованиях по наличию системы управления рисками в центральном депозитарии.
      2. Внести в постановление Правления Агентства от 29 декабря 2008 года № 238 "Об утверждении Правил осуществления деятельности центрального депозитария" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5531) следующие изменения и дополнения:
      в Правилах осуществления деятельности центрального депозитария, утвержденных указанным постановлением:
      подпункт 1) пункта 1 исключить;
      пункт 2 исключить;
      пункт 3 изложить в следующей редакции:
      "3. Организационная структура центрального депозитария включает отдельные подразделения, осуществляющие:
      1) депозитарную деятельность;
      2) деятельность по ведению единой системы лицевых счетов;
      3) переводы денег при регистрации сделок с финансовыми инструментами, при выплате дохода по финансовым инструментам и при их погашении, а также открытие и ведение текущих счетов для учета и хранения денег депонентов и их клиентов;
      4) внутренний контроль - служба внутреннего аудита.
      Не допускается совмещение работниками одного из подразделений, указанных в подпунктах 1) - 4) настоящего пункта функций и обязанностей работников другого подразделения.";
      дополнить пунктами 3-1, 3-2, 3-3 и 3-4 следующего содержания:
      "3-1. Для принятия инвестиционных решений по осуществлению сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов центральный депозитарий создает инвестиционный комитет в составе не менее трех человек.
      3-2. В состав инвестиционного комитета входят:
      1) члены исполнительного органа центрального депозитария;
      2) руководитель подразделения центрального депозитария, осуществляющего управление рисками.
      3-3. Состав инвестиционного комитета утверждается решением совета директоров центрального депозитария.
      3-4. Порядок деятельности инвестиционного комитета устанавливается внутренними документами центрального депозитария.";
      в части второй пункта 7 после слова "правил" дополнить словами ", а также об изменениях размера и порядка оплаты предоставляемых услуг";
      в пункте 10:
      слово "внебалансовых" заменить словом "забалансовых";
      в пункте 12 цифры "10" заменить цифрами "11";
      в пункте 14:
      в подпункте 1):
      цифры"12" заменить цифрами "13";
      слово "договора" заменить словами "приказа на открытие субсчета, представленного депонентом в соответствии с договором";
      абзац первый подпункта 2) изложить в следующей редакции:
      "2) субсчета, указанные в подпунктах 2) и 3) пункта 13 настоящих Правил, открываются на основании приказа на открытие субсчета, представленного депонентом в соответствии с договором кастодиального обслуживания на имя:";
      в пункте 22:
      в части первой:
      в предложении первом слово "внебалансовых" заменить словом "забалансовых";
      второе предложение исключить;
      дополнить пунктом 22-1 следующего содержания:
      "22-1. Центральный депозитарий ежедневно обеспечивает прием сведений от брокеров и (или) дилеров о сумме денег каждого клиента, находящихся на счете, открытом в центральном депозитарии ценных бумаг и предназначенных для совершения сделок с эмиссионными ценными бумагами и иными финансовыми инструментами.
      Сведения, представленные брокерами и (или) дилерами о сумме денег каждого клиента, находящихся на счете, открытом в центральном депозитарии ценных бумаг и предназначенных для совершения сделок с эмиссионными ценными бумагами и иными финансовыми инструментами подлежат хранению центральным депозитарием в течение пяти лет со дня закрытия субсчета клиента в системе учета центрального депозитария.";
      часть первую пункта 26 изложить в следующей редакции:
      "26. Учет государственных ценных бумаг и прав по ним осуществляется центральным депозитарием в соответствии с законодательством Республики Казахстан.";
      в пункте 35:
      подпункт 8) изложить в следующей редакции:
      "8) ценные бумаги, указанные в электронном распоряжении регистратора блокированы;";
      дополнить частью второй следующего содержания:
      "Требование подпункта 8) настоящего пункта не распространяется на электронное распоряжение регистратора, которым предусмотрено снятие блокирования ценных бумаг на основании акта государственного органа, обладающего таким правом в соответствии с законодательством Республики Казахстан.".
      3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати календарных дней со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан, за исключением пункта 1 постановления, который вводится в действие с 1 июня 2010 года.
      4. Центральному депозитарию до 1 мая 2010 года представить в Агентство внутренние документы центрального депозитария, приведенные в соответствие с требованиями Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками в центральном депозитарии, утвержденной настоящим постановлением, а также привести используемое программно-техническое обеспечение в соответствие с требованиями Инструкции о требованиях по наличию системы управления рисками в центральном депозитарии, утвержденной настоящим постановлением.
      5. Департаменту надзора за субъектами рынка ценных бумаг и накопительными пенсионными фондами (Хаджиева М.Ж.):
      1) совместно с Юридическим департаментом (Сарсенова Н.В.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
      2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления довести его до сведения заинтересованных подразделений Агентства, Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана".
      6. Службе Председателя Агентства (Кенже А.А.) принять меры по опубликованию настоящего постановления в средствах массовой информации Республики Казахстан.
      7. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Агентства Алдамберген А.У.

      Председатель                               Е. Бахмутова

Утверждена постановлением 
Правления Агентства Республики
Казахстан по регулированию и
надзору финансового рынка и
финансовых организаций 
от 1 февраля 2010 года № 5

Инструкция о требованиях по наличию системы управления
рисками в центральном депозитарии

      Примечание РЦПИ!
      Инструкция вводится в действие с 01.06.2010.

Глава 1. Общие положения

      1. Целью настоящей Инструкции является определение требований к формированию центральным депозитарием системы управления рисками.
      2. Совет директоров центрального депозитария обеспечивает соответствие системы управления рисками требованиям настоящей Инструкции и создает условия для исполнения органами, подразделениями и работниками центрального депозитария возложенных на них обязанностей в области управления рисками.
      3. В настоящей Инструкции используются следующие понятия:
      1) информационная система - программно-техническое обеспечение центрального депозитария, посредством которого обеспечивается генерирование, хранение, учет, своевременное предоставление и раскрытие финансовой и операционной информации, необходимой для совета директоров, исполнительного органа и работников центрального депозитария при выполнении своих обязанностей, а также регистраторам, эмитентам, депонентам центрального депозитария и их клиентам в процессе их деятельности;
      2) ценовой риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие изменения стоимости финансовых инструментов, возникающий в случае изменения условий финансовых рынков, влияющих на рыночную стоимость финансовых инструментов, приобретенных за счет собственных активов центрального депозитария;
      3) репутационный риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие негативного общественного мнения или снижения доверия к центральному депозитарию;
      4) бэк-тестинг - методы проверки эффективности процедур измерения рисков с использованием исторических данных по центральному депозитарию и сравнением рассчитанных результатов с текущими (фактическими) результатами от совершения указанных операций;
      5) валютный риск - риск возникновения расходов (убытков), связанный с изменением курсов иностранных валют при осуществлении центральным депозитарием деятельности. Риск возникновения расходов (убытков) возникает из-за переоценки позиций по валютам в стоимостном выражении;
      6) клиринговые операции - операции по сбору, сверке, сортировке и подтверждению расчетов, а также проведению их взаимозачета и определению чистых позиций участников клиринга;
      7) коммуникационная система - программно-техническое обеспечение центрального депозитария, предназначенное для управления процессами передачи информации между органами и подразделениями центрального депозитария, регистраторами, эмитентами, депонентами и центральным депозитарием, а также иными системами центрального депозитария;
      8) корпоративное управление - система стратегического и тактического управления центрального депозитария, представляющая собой комплекс взаимоотношений между высшим органом, органом управления, исполнительным органом, направленная на обеспечение эффективного функционирования центрального депозитария, защиту прав и интересов его акционеров и предоставляющая акционерам возможность эффективного контроля и мониторинга деятельности центрального депозитария;
      9) кредитный риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие неуплаты эмитентом основного долга и вознаграждения, причитающегося держателю ценной бумаги, в установленный условиями выпуска ценной бумаги срок, включающий также риск потерь, возникающих в связи с невыполнением партнером обязательств по свопам, опционам, форвардам и иным финансовым инструментам, подверженным кредитному риску, и в период урегулирования расчетов по данным ценным бумагам и иным финансовым инструментам;
      10) правовой риск - риск возникновения расходов (убытков) вследствие нарушения центральным депозитарием требований законодательства Республики Казахстан, в том числе несоответствия внутренних документов центрального депозитария требованиям нормативных правовых актов уполномоченного органа, несоответствия практики деятельности центрального депозитария его внутренним документам, а в отношениях с нерезидентами Республики Казахстан - нарушения требований законодательства других государств;
      11) политика инвестирования собственных активов - документ, определяющий перечень объектов инвестирования, цели, стратегии, условия и ограничения инвестиционной деятельности в отношении собственных активов центрального депозитария, условия хеджирования и диверсификации собственных активов;
      12) операционный риск - риск возникновения расходов (убытков) в результате несоответствия характеру и масштабам деятельности центрального депозитария и (или) требованиям действующего законодательства, внутренних порядков и процедур проведения операций и других сделок, их нарушения работниками центрального депозитария и (или) иными лицами (вследствие непреднамеренных или умышленных действий или бездействия), несоразмерности (недостаточности) функциональных возможностей (характеристик), применяемых центральным депозитарием, информационных, коммуникационных и других систем и (или) их отказов (нарушений функционирования), а также в результате воздействия внешних событий;
      13) риск потери ликвидности - риск, связанный с возможным невыполнением либо несвоевременным выполнением центральным депозитарием своих обязательств. Риск потери ликвидности ценных бумаг как активов определяется возможностью их быстрой реализации с низкими издержками и по приемлемым ценам;
      14) лимиты "stop-loss" - предельно допустимый уровень потерь по операциям с финансовыми инструментами, приобретенными за счет собственных активов;
      15) стресс-тестинг - методы измерения потенциального влияния на финансовое положение центрального депозитария исключительных, но возможных событий, которые могут оказать влияние на деятельность центрального депозитария;
      16) стрессовые ситуации - непредвиденные ситуации возникновения перегрузок, сбоев, ошибок и (или) иных неполадок в работе систем центрального депозитария;
      17) лимиты "take profit" - политика установления лимитов по предельно допустимому уровню доходов по операциям с финансовыми инструментами, приобретенными за счет собственных активов;
      18) система управления рисками - процесс, включающий четыре основных элемента: оценка риска, измерение риска, контроль риска и мониторинг риска;
      19) уполномоченный орган – Национальный Банк Республики Казахстан;
      20) служба внутреннего аудита - подразделение центрального депозитария, созданное в соответствии с законодательством Республики Казахстан об акционерных обществах;
      21) система внутреннего контроля - часть системы управления рисками, представляющая совокупность процедур и политик внутреннего контроля, обеспечивающих реализацию центральным депозитарием долгосрочных целей рентабельности и поддержания надежной системы финансовой и управленческой отчетности, способствующих соблюдению законодательства Республики Казахстан, свода правил центрального депозитария, политики центрального депозитария, внутренних правил и процедур, снижению риска убытков или репутационного риска центрального депозитария;
      22) внутренние документы - документы, регулирующие условия и порядок деятельности центрального депозитария, его органов, подразделений и работников.
      Сноска. Пункт 3 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      4. Центральный депозитарий ежегодно не позднее 1 июля года, следующего за отчетным, представляет в уполномоченный орган отчет по оценке выполнения требований к системе управления рисками в соответствии с приложением 1 к настоящей Инструкции, который содержит:
      1) полный перечень требований к системе управления рисками;
      2) самостоятельную оценку соответствия (несоответствия) требованиям к системе управления рисками;
      3) в случае выявления недостатков в системе управления рисками план мероприятий по их устранению с указанием недостатков, которые нуждаются в исправлении, мероприятий, необходимых для исправления недостатков, ответственных лиц и конкретных сроков исполнения мероприятий.
      5. Стресс-тестинг по ценовому риску, процентному риску, валютному риску по активам, инвестированным центральным депозитарием в финансовые инструменты, рассчитывается в соответствии с приложением 2 к настоящей Инструкции не реже одного раза в квартал.
      6. Результаты стресс-тестинга по ценовому риску, процентному риску, валютному риску по активам, инвестированным центральным депозитарием в финансовые инструменты, оформленные в соответствии с приложением 2 к настоящей Инструкции, представляются в уполномоченный орган не позднее пятого рабочего дня месяца, следующего за отчетным кварталом.
      7. Стресс-тестинг по операционному риску в части проведения расчетов по финансовым инструментам, учета финансовых инструментов и отражения сведений, содержащихся в системе реестров держателей ценных бумаг проводится путем тестирования системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных систем центрального депозитария на подборку, комбинирование и моделирование стрессовых ситуаций и параметров функционирования элементов данных систем включая, в том числе сетевые соединения, операционную систему, базу данных, уровень авторизации (доступа) к системам, количество пользователей, потоки и объемы информации, нагрузку на основной и (или) вспомогательный сервер (с указанием уровня критической нагрузки) не реже одного раза в квартал.
      8. Результаты стресс-тестинга по операционному риску, оформленные в соответствии с приложением 3 к настоящей Инструкции, представляются в уполномоченный орган не позднее пятого рабочего дня месяца, следующего за отчетным полугодием.

Глава 2. Базовые требования по наличию системы управления
рисками

      9. Наличие системы управления рисками в центральном депозитарии предусматривает соответствие деятельности центрального депозитария требованиям по корпоративному управлению, наличию практики проведения операций в рамках лицензируемого вида деятельности, практики управления активами и обязательствами, функционированию системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных систем центрального депозитария.
      10. Система управления рисками центрального депозитария охватывает следующие направления его деятельности:
      1) проведение и администрирование процесса расчетов с финансовыми инструментами и деньгами;
      2) сбор, ввод, хранение и распространение информации, предоставляемой регистраторами, эмитентами, депонентами центрального депозитария и их клиентами;
      3) проведение регулярного мониторинга системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных систем и технологий в целях обеспечения бесперебойности, непрерывности деятельности процесса осуществления номинального держания для других номинальных держателей, учета прав по эмиссионным ценным бумагам и иным финансовым инструментам, расчетов в финансовых инструментах, а также отражения сведений, содержащихся в системах реестров держателей ценных бумаг;
      4) аудит программно-технического обеспечения центрального депозитария, включая систему учета центрального депозитария, единую систему лицевых счетов, а также иные информационные, коммуникационные системы и технологии;
      5) разработка и реализация проектов, направленных на дальнейшее развитие и совершенствование деятельности центрального депозитария в части функционирования системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных, коммуникационных систем, процесса осуществления номинального держания для других номинальных держателей, учета прав по эмиссионным ценным бумагам и иным финансовым инструментам, расчетов в финансовых инструментах, отражения сведений, содержащихся в системах реестров держателей ценных бумаг, автоматизации отдельных операций, совершаемых в центральном депозитарии, а также процесса сбора, ввода, учета, хранения информации и иных направлений деятельности центрального депозитария;
      6) инвестирование собственных активов центрального депозитария в финансовые инструменты;
      7) создание и совершенствование организационно-функциональной структуры управления центрального депозитария;
      8) разработка и утверждение внутренних процедур и документов;
      9) предоставление информации, необходимой для принятия решений, заинтересованным органам центрального депозитария, и обмен информацией между органами и подразделениями центрального депозитария;
      10) мониторинг соблюдения требований, установленных законодательством  Республики Казахстан о рынке ценных бумаг, о банках и банковской деятельности в Республике Казахстан и внутренней политикой в области управления рисками;
      11) определение порядка организации работы с регистраторами, депонентами и их клиентами, в том числе определение процедур по рассмотрению и разрешению споров.
      11. Система управления рисками предусматривает, но не ограничивается наличием следующих внутренних документов:
      1) политика центрального депозитария по управлению рисками;
      2) порядок инвестирования собственных активов центрального депозитария;
      3) процедуры осуществления внутреннего контроля и внутреннего аудита;
      4) процедуры, направленные на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;
      5) процедуры управления существующими и потенциальными конфликтами интересов в центральном депозитарии;
      6) процедуры, направленные на предотвращение использования инсайдерской информации работниками и должностными лицами центрального депозитария;
      7) порядок осуществления клиринга по сделкам с финансовыми инструментами в финансовых инструментах и (или) в деньгах;
      8) информационная политика центрального депозитария;
      9) инструкция по технике безопасности;
      10) инструкция по обеспечению безопасности информационных систем;
      11) процедуры направленные на предотвращение несвоевременности исполнения и (или) неисполнения приказов клиентов и распоряжений регистраторов, а также ошибочного ввода данных в систему учета центрального депозитария и единую систему лицевых счетов;
      12) процедуры по оптимизации эффективности существующего контроля операционных процессов депозитарной и банковской деятельности центрального депозитария.
      Сноска. Пункт 11 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      12. Политика центрального депозитария по управлению рисками определяет:
      1) полномочия и функциональные обязанности совета директоров, правления, ответственного подразделения центрального депозитария по управлению рисками и других подразделений в области управления рисками, а также порядок обмена информацией между данными органами и подразделениями;
      2) процедуры по идентификации и оценке рисков, включая порядок определения количественных значений показателей рисков, связанных с деятельностью центрального депозитария и функционированием его системы учета, единой системы лицевых счетов, а также процедуры по определению максимально допустимых значений показателей рисков;
      3) меры по управлению рисками, возникающими в процессе деятельности центрального депозитария и функционирования его системы учета, единой системы лицевых счетов;
      4) механизм мониторинга эффективности процедур, установленных подпунктом 2) настоящего пункта, адекватности оценок значений показателей рисков центрального депозитария и мер по управлению рисками;
      5) механизм мониторинга эффективности мер, принимаемых в случае несоответствия процедурам, установленным подпунктом 2) настоящего пункта, и мерам, установленным подпунктом 3) настоящего пункта;
      6) процедуры по мониторингу, оценке и контролю идентифицированных (обнаруженных) рисков, в том числе:
      меры, предпринимаемые ответственным подразделением центрального депозитария по управлению рисками совместно с другими подразделениями центрального депозитария, по идентификации рисков;
      оценка рисков, осуществляемая ответственным подразделением центрального депозитария по управлению рисками, включая оценку частоты возникновения рисков, последующее ранжирование воздействий, оказанных данными рисками, и установление максимально допустимых значений показателей рисков;
      мониторинг рисков, проводимый ответственным подразделением центрального депозитария по управлению рисками, включающий мониторинг изменения значений показателей рисков и максимально допустимых значений показателей рисков, а также мер, предпринимаемых в целях минимизации рисков в случае несоответствия значений показателей рисков максимально допустимым значениям показателей рисков;
      механизм незамедлительного представления отчетности совету директоров о любых значительных случаях, способных повлечь за собой ущерб и (или) повлиять на репутационные и правовые риски центрального депозитария.
      13. Порядок инвестирования собственных активов центрального депозитария устанавливает условия и порядок осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, типовые формы документов, используемых в процессе осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, и включает описание процедур по:
      1) разработке политики инвестирования собственных активов центрального депозитария;
      2) подготовке рекомендаций для принятия инвестиционных решений в отношении собственных активов центрального депозитария, предусматривающих:
      перечень должностей лиц, уполномоченных на выдачу рекомендаций;
      порядок осуществления анализа состояния инвестиционного портфеля;
      порядок осуществления анализа наличия, условий обращения и доходности финансовых инструментов, в которые предполагается осуществить инвестирование;
      порядок осуществления анализа рисков, связанных с финансовыми инструментами, в которые предполагается осуществить инвестирование;
      порядок осуществления анализа факторов, существенных для выдачи рекомендаций;
      3) принятию инвестиционных решений в отношении собственных активов центрального депозитария, содержащих описание работы инвестиционного комитета, периодичность проведения и оформления результатов заседаний;
      4) взаимодействию органов и подразделений центрального депозитария в процессе подготовки, принятия и исполнения инвестиционных решений;
      5) совершению сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов и осуществлению контроля за их исполнением, содержащих описание процессов по взаимодействию с посредником (брокером), с помощью которого предполагается совершение сделки (при наличии такового), контролю за совершением сделок, осуществлению сверок состава и движения активов, ведению внутреннего учета и документооборота заключенных сделок, а также перечень должностных лиц, осуществляющих контроль за совершением сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов;
      6) подготовке правлением центрального депозитария отчетности о результатах деятельности по операциям с финансовыми инструментами, совершенным за счет собственных активов, перед уполномоченным органом.
      14. В целях обеспечения совершения сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов центрального депозитария разрабатывается политика инвестирования собственных активов, включающая, но не ограничивающаяся следующим:
      1) цели и стратегии инвестирования собственных активов;
      2) описание и перечень объектов инвестирования;
      3) лимиты инвестирования собственных активов по видам финансовых инструментов;
      4) условия и ограничения, установленные в отношении сделок с финансовыми инструментами, совершаемыми за счет собственных активов;
      5) условия хеджирования и диверсификации собственных активов с указанием перечня и описания инструментов хеджирования;
      6) информация об основных рисках, связанных с инвестированием собственных активов.
      15. Политика инвестирования собственных активов центрального депозитария и все изменения и дополнения в нее утверждаются советом директоров центрального депозитария.
      16. Процедуры осуществления внутреннего контроля и внутреннего аудита определяют:
      1) состав службы внутреннего аудита, ее функции, обязанности и полномочия;
      2) требования к работникам, осуществляющим внутренний аудит и внутренний контроль;
      3) предмет и объект внутреннего аудита и внутреннего контроля;
      4) масштаб и частоту проведения проверок службой внутреннего аудита;
      5) обязательную к использованию при проведении внутреннего аудита систему оценки;
      6) требования к составлению плана проведения внутреннего аудита;
      7) сроки и форму представления службой внутреннего аудита отчетов о результатах проверок совету директоров центрального депозитария.
      17. Процедуры, направленные на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма, включают:
      1) идентификацию и мониторинг операций с деньгами и иным имуществом в соответствии с подпунктом 19) пункта 2 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 28 августа 2009 года «О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма» (далее - Закон о противодействии отмыванию доходов), в случае если операция подпадает под критерии, установленные пунктом 1 статьи 4 Закона о противодействии отмыванию доходов;
      2) предоставление сведений и информации об операциях, подлежащих финансовому мониторингу, в государственный орган, осуществляющий финансовый мониторинг и принимающий иные меры по противодействию легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма в соответствии с Законом о противодействии отмыванию доходов.
      Сноска. Пункт 17 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      18. Процедуры управления существующими и потенциальными конфликтами интересов в центральном депозитарии, возникающими в ходе осуществления деятельности центрального депозитария между ее органами и (или) подразделениями, включают:
      1) процедуры принятия решений органами центрального депозитария, направленные на обеспечение:
      независимости решений, принимаемых членами органов центрального депозитария;
      отсутствия заинтересованности у членов органов центрального депозитария в принимаемых решениях;
      ограничения в использовании членами органов и работниками центрального депозитария информации, полученной в ходе проведения заседаний органов центрального депозитария, в личных целях либо в интересах третьих лиц до официального распространения данной информации среди широкого круга лиц;
      2) требования по обязательному составлению и хранению протоколов по итогам проведения заседаний органов центрального депозитария;
      3) описание существующих и потенциальных конфликтов интересов между подразделениями центрального депозитария, между органами и подразделениями центрального депозитария, между органами центрального депозитария;
      4) мероприятия, проводимые центральным депозитарием с целью урегулирования существующих конфликтов интересов, а также превентивные меры, направленные на урегулирование потенциальных конфликтов интересов.
      19. Процедуры, направленные на предотвращение использования инсайдерской информации, включают меры, направленные на:
      1) предотвращение совершения сделок инсайдерами, а также их аффилиированными лицами с ценными бумагами с использованием инсайдерской информации в своих интересах или интересах третьих лиц;
      2) предотвращение раскрытия инсайдерами, а также их аффилиированными лицами инсайдерской или основанной на ней информации третьим лицам;
      3) предотвращение использования инсайдерами, а также их аффилиированными лицами инсайдерской информации или информации, основанной на ней в рекомендациях по совершению сделок с ценными бумагами;
      4) предотвращение использования информации, основанной на инсайдерской информации в рекомендациях по совершению сделок с ценными бумагами.
      20. Порядок осуществления клиринга по сделкам с финансовыми инструментами в финансовых инструментах и (или) в деньгах содержит в том числе:
      1) процедуры, направленные на предотвращение возникновения ошибок в части сбора, сверки, сортировки и подтверждения расчетов, а также проведения их взаимозачета;
      2) мониторинг и тестирование программно-технического обеспечения центрального депозитария на наличие ошибок и технических сбоев в системе произведения взаиморасчетов - в случае автоматизированного осуществления клиринговых операций или обеспечение контроля со стороны правления за правильностью осуществления клиринговых операций и регулярное повышение квалификации работников, непосредственно отвечающих за осуществление клиринговых операций - в случае, если в центральном депозитарии не предусмотрено автоматизированное осуществление клиринговых операций;
      3) порядок разрешения вопросов между депонентами и центральным депозитарием при возникновении ошибок в процессе осуществления клиринговых операций.
      21. Информационная политика центрального депозитария включает, но не ограничивается следующим:
      1) порядок информационного взаимоотношения центрального депозитария с фондовой биржей, эмитентами, депонентами, клиентами депонентов, а также со средствами массовой информации;
      2) требования по регулярному мониторингу информации, способной повлиять на репутацию центрального депозитария;
      3) требования по своевременному принятию необходимых мер в случае появления и распространения информации, способной нанести вред репутации центрального депозитария.
      22. Инструкция по технике безопасности включает:
      1) основные требования по пожарной безопасности;
      2) план действий на случай возникновения форс-мажорных и (или) непредвиденных обстоятельств, который содержит описание действий работников центрального депозитария в случае наступления форс-мажорных и (или) непредвиденных обстоятельств;
      3) порядок использования программно-технических комплексов и иного оборудования работниками центрального депозитария;
      4) последовательность осмотра помещений центрального депозитария перед их закрытием.
      23. Инструкция по обеспечению безопасности информационных систем включает:
      1) основные требования по обеспечению безопасности информационных систем;
      2) организационные меры обеспечения информационной безопасности;
      3) программно-технические меры обеспечения информационной безопасности;
      4) порядок и объемы доступа к ресурсам (дисковое пространство, директории, сетевые ресурсы, базы данных и тому подобное), выделенным для накопления в них информации, получения информации из системы учета центрального депозитария и единой системы лицевых счетов, хранения, архивирования либо другой обработки информации;
      5) меры, направленные на сохранность электронных данных, составляющих систему учета центрального депозитария и единой системы лицевых счетов, в том числе находящихся в резервном техническом центре;
      6) запрет доступа к устройствам чтения записи и компакт дисков путем отключения или изъятия устройства;
      7) порядок определения уровней доступа работников к информационным системам центрального депозитария;
      8) порядок доступа к серверным комнатам с использованием двух ключей, находящихся у разных работников, имеющих доступ в данные комнаты.
      24. Процедуры, регулирующие ввод и изменение данных в системе учета центрального депозитария и единой системе лицевых счетов, содержат в том числе:
      1) меры, направленные на исключение несвоевременности исполнения и (или) неисполнения приказов депонентов центрального депозитария и распоряжений регистраторов;
      2) меры по предотвращению ошибочного ввода данных в систему учета центрального депозитария и единую систему лицевых счетов, в том числе посредством двойного ввода данных одного и того же приказа разными работниками;
      3) порядок предоставления прав пользователям информационных систем центрального депозитария, установление паролей доступа в систему учета центрального депозитария и единую систему лицевых счетов для пользователей, обладающих полномочиями по изменению сведений, содержащихся в системе учета центрального депозитария, и единую систему лицевых счетов;
      4) формы электронного журнала учета приказов и их исполнения, а также претензий клиентов и меры по их удовлетворению;
      5) порядок осуществления сверки обработанных приказов с первичными документами;
      6) порядок уведомления клиентов о статусе поданного приказа на совершение операций.
      25. Процедуры по оптимизации эффективности существующего контроля операционных процессов депозитарной и банковской деятельности центрального депозитария охватывают следующие риски:
      1) риски, связанные с осуществлением действий на основе первичных документов:
      предоставление первичных документов неуполномоченным лицом;
      кража, подмена или утеря первичных документов;
      ввод несуществующего приказа в информационную систему;
      двойной ввод данных одного и того же приказа разными работниками в информационную систему;
      некорректный ввод данных приказа в информационную систему;
      невыполнение ввода приказа в информационную систему;
      несвоевременный ввод приказа в информационную систему;
      выбор некорректного статуса приказа в информационной системе;
      невыполнение изменения статуса приказа в информационной системе;
      изменение статуса приказа в информационной системе, не требующего изменения;
      изменение данных справочников в информационной системе, не требующего изменения;
      некорректное изменение данных справочников в информационной системе;
      невыполнение изменения данных справочников в информационной системе;
      изменение данных справочников в информационной системе без соответствующего документа;
      несвоевременное изменение данных справочников в информационной системе;
      2) риски, связанные с выдачей отчетных и иных документов на основе первичных документов:
      невыполнение формирования отчетного документа;
      несвоевременное формирование отчетного документа;
      некорректные данные в отчетном документе;
      формирование отчета об исполнении с указанием неправильного статуса приказа;
      выдача отчетного документа неуполномоченному лицу;
      кража, подмена и утеря отчетных документов;
      3) риски, связанные с использованием информационных систем:
      невыполнение процедур открытия (закрытия) операционного дня;
      невыполнение включения терминала фондовой биржи;
      некорректный формат входящего файла;
      некорректное содержание входящего файла;
      двойной ввод данных разными работниками для формирования записи в базе данных;
      невыполнение формирования записи в базе данных;
      некорректное формирование записи в базе данных;
      повтор документов от отправителя в информационной системе (в течение операционного дня);
      постановка приказа в очередь с отложенной датой расчетов;
      ошибки при проведении транзакций в информационной системе;
      исполнение приказа без встречного приказа (по сделкам, которые регистрируются на основании двух встречных приказов);
      исполнение приказа по ценным бумагам, не находящимся в обращении;
      исполнение приказа во время, не входящее в регламент;
      прием приказа во время, не входящее в регламент;
      исполнение приказа в момент не открытого операционного дня;
      исполнение приказа в момент приостановления операций с ценными бумагами;
      исполнение приказа на неразрешенные операции;
      4) риски, связанные с эксплуатацией информационных систем:
      заражение компьютерными вирусами;
      использование нелицензионных программ;
      неавторизованный доступ к информационным системам;
      ошибка при техническом обслуживании серверного оборудования;
      сбой в системе электропитания;
      сбой систем кондиционирования серверов;
      технический сбой серверного оборудования;
      технический сбой сетевого оборудования;
      кража, преднамеренная порча носителей данных (жестких дисков и иных носителей);
      неавторизованный доступ к носителям данных (жестким дискам и иным носителям);
      стихийное бедствие;
      пожар в серверной комнате;
      затопление серверной комнаты;
      программный сбой в информационной системе;
      требования заказчика разработки программного обеспечения не формализованы;
      некорректное составление технического задания для кодировщиков программного обеспечения;
      ошибка при написании кода программного обеспечения;
      ошибка при внедрении разработанного программного обеспечения.
      26. Центральный депозитарий имеет резервный технический центр и обеспечивает его постоянную готовность к немедленной активизации. Резервный технический центр соответствует следующим требованиям:
      1) содержит копии электронных данных, составляющих систему учета центрального депозитария и единую систему лицевых счетов, идентичных основным системам учета центрального депозитария и единой системы лицевых счетов;
      2) содержит копии резервных систем, идентичных тем резервным системам центрального депозитария, которые находятся по месту нахождения ее основных систем;
      3) располагается не менее чем в 25 (двадцати пяти) километрах от места нахождения основных систем учета центрального депозитария и единой системы лицевых счетов;
      4) обеспечивается всеми коммуникациями, необходимыми для осуществления деятельности центрального депозитария;
      5) при возникновении нештатной ситуации по месту нахождения основных систем учета центрального депозитария и единой системы лицевых счетов представляет возможность осуществления деятельности не позднее, чем на следующий рабочий день.

Глава 3. Требования к организационной структуре центрального
депозитария и квалификации работников отдельных подразделений

      27. С целью управления существующими и потенциальными конфликтами интересов, возникающими в ходе осуществления деятельности центрального депозитария между его органами и (или) подразделениями, центральным депозитарием принимаются следующие меры:
      1) обеспечивается подотчетность подразделений, где существует или может возникнуть конфликт интересов, разным руководящим работникам центрального депозитария;
      2) разрабатывается и внедряется порядок обмена информацией между подразделениями и органами центрального депозитария с учетом существующих и потенциальных конфликтов интересов;
      3) регулярно осуществляется проверка службой внутреннего аудита деятельности подразделений и работников центрального депозитария на соответствие принятым центральным депозитарием процедурам управления существующими и потенциальными конфликтами интересов в центральном депозитарии.
      28. Руководитель и работники подразделения по управлению рисками имеют высшее образование, обладают профессиональной компетентностью и опытом работы не менее трех лет в области управления рисками, а также знаниями законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг.
      29. Дополнительные требования к руководителю и работникам подразделения по управлению рисками устанавливаются центральным депозитарием.
      30. Руководитель и работники службы внутреннего аудита не могут одновременно руководить (курировать) другими подразделениями центрального депозитария, а также быть членами органов центрального депозитария.
      31. Руководитель и работники службы внутреннего аудита имеют высшее образование, обладают знаниями гражданского  законодательства Республики Казахстан, в том числе законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг, обладают профессиональной компетентностью и стажем (опытом) работы в сфере предоставления и регулирования финансовых услуг не менее одного года, а также не имеют непогашенной или неснятой в установленном законом порядке судимости за преступления, совершенные в сфере экономической деятельности, за коррупционные и иные преступления против интересов государственной службы и государственного управления.
      32. Работники службы внутреннего аудита назначаются советом директоров центрального депозитария.

Глава 4. Идентификация, оценка и мониторинг рисков
в центральном депозитарии

      33. Центральный депозитарий в своей деятельности дифференцирует и идентифицирует следующие типы рисков:
      1) операционные риски;
      2) правовые риски;
      3) репутационные риски;
      4) ценовые, валютные и процентные риски;
      5) риски потери ликвидности.
      34. К операционным рискам относятся риски, связанные с:
      1) неопределенной и неэффективной организационной структурой центрального депозитария, включая распределение ответственности, структуру подотчетности и управления;
      2) неэффективными стратегиями, политиками и (или) стандартами в области информационных технологий, недостатками в использовании программного обеспечения;
      3) неэффективным управлением персоналом и (или) неквалифицированным штатом центрального депозитария;
      4) несанкционированным использованием системы учета центрального депозитария и единой системы лицевых счетов центрального депозитария;
      5) риски, связанные с недостаточно эффективным построением процессов осуществления деятельности центрального депозитария либо слабым контролем соблюдения внутренних правил;
      6) непредвиденными или неконтролируемыми факторами внешнего воздействия на деятельность центрального депозитария;
      7) наличием недостатков или ошибок во внутренних документах (правилах), регламентирующих деятельность центрального депозитария;
      8) нарушением процесса учета прав по эмиссионным ценным бумагам и иным финансовым инструментам, расчетов в финансовых инструментах, отражения сведений, содержащихся в системах реестров держателей ценных бумаг, автоматизации отдельных операций, совершаемых в центральном депозитарии и совершения операций в системе учета центрального депозитария, единой системе лицевых счетов;
      9) неправомерным использованием конфиденциальной информации, предоставляемой депонентами центрального депозитария и их клиентами, регистраторами, эмитентами и фондовой биржей;
      10) возникновением конфликта интересов между органами и подразделениями центрального депозитария;
      11) возникновением ошибок, связанных со сбором, вводом, хранением и распространением информации;
      12) вероятностью возникновения ошибок и сбоев в функционировании программно-технического обеспечения центрального депозитария, включая систему учета центрального депозитария, единую систему лицевых счетов и иные информационные и коммуникационные системы и технологии;
      13) вероятностью возникновения ущерба вследствие использования несовершенных технологий в процессе деятельности центрального депозитария, включая в том числе процессы организации учета прав по эмиссионным ценным бумагам и иным финансовым инструментам, расчетов в финансовых инструментах, отражения сведений, содержащихся в системах реестров держателей ценных бумаг, исполнения функций системного администрирования;
      14) возникновением ошибок при вводе и изменении данных в системе учета центрального депозитария и единой системе лицевых счетов;
      15) иными обстоятельствами, идентифицируемыми центральным депозитарием в качестве потенциальных рисков.
      35. Подразделение правового обеспечения (юридическое подразделение) центрального депозитария обеспечивает регулирование правовых рисков, возникающих вследствие нарушения центральным депозитарием требований законодательства Республики Казахстан, в том числе несоответствия внутренних документов центрального депозитария требованиям нормативных правовых актов Республики Казахстан, несоответствия практики деятельности центрального депозитария его внутренним документам, путем:
      1) осуществления контроля за соответствием деятельности центрального депозитария законодательству Республики Казахстан, внутренним правилам и процедурам центрального депозитария, и условиям договорных отношений;
      2) ознакомления на постоянной основе персонала центрального депозитария с законодательством Республики Казахстан, регулирующим деятельность центрального депозитария;
      3) проведения оценки возможности появления рисков невыполнения центральным депозитарием требований, установленных законодательством Республики Казахстан, в связи с изменением законодательства Республики Казахстан, регулирующего деятельность центрального депозитария.
      36. Подразделение центрального депозитария по отношениям с общественностью обеспечивает управление и минимизацию репутационных рисков, возникающих вследствие:
      1) противоречивых и (или) негативных заявлений представителей государственных органов, субъектов рынка ценных бумаг, аналитиков рынка относительно деятельности центрального депозитария и (или) ее текущего состояния;
      2) усиления роли информации, полученной из неофициальных источников - распространение негативных слухов, как работниками центрального депозитария, так и третьими лицами;
      3) возрастания интереса средств массовой информации к негативной информации о центральном депозитарии;
      4) иных факторов, способных оказать негативное воздействие на репутацию центрального депозитария.
      37. Целями процесса идентификации, оценки и контроля рисков являются:
      1) своевременное определение неидентифицированных рисков и угроз;
      2) повышение качества оценки максимально допустимых значений показателей рисков;
      3) развитие альтернативных механизмов контроля рисков;
      4) обеспечение принятия своевременных мер по минимизации и управлению рисками;
      5) вовлечение отдельных подразделений центрального депозитария, включая подразделение по управлению рисками, в процесс идентификации и оценки рисков, а также увеличение ответственности работников центрального депозитария в области управления рисками.
      38. Процедура идентификации рисков основывается на тщательном обзоре и мониторинге, осуществляемым каждым подразделением центрального депозитария в зависимости от вида деятельности подразделения совместно с подразделением по управлению рисками.
      39. Идентифицированные риски анализируются по следующим характеристикам:
      1) частота наступления рисков;
      2) масштаб воздействия рисков.
      40. На основе результатов анализа риски упорядочиваются как приемлемые и неприемлемые в зависимости от значения показателя рисков, определенного в качестве допустимого.
      41. Результаты оценки и контроля рисков используются для определения количественного значения показателя риска, как в целом (интегрального значения), так и для каждого отдельного вида деятельности центрального депозитария.
      42. Количественное значение рисков позволяет оценить максимально допустимые значения показателей рисков, соответствие рисков установленным допустимым показателям, а также необходимость принятия соответствующих решений для минимизации и управления рисками, несоответствующими установленным допустимым показателям.
      43. Количественные значения показателей рисков, свойственных каждому отдельному виду деятельности центрального депозитария, рассчитываются подразделением центрального депозитария, осуществляющим данный вид деятельности, совместно с подразделением по управлению рисками.
      44. Подразделение центрального депозитария по управлению рисками уведомляет совет директоров и правление о технических сбоях и иных обстоятельствах, повлекших нарушения процессов номинального держания для других номинальных держателей, расчетов в финансовых инструментах и отражения сведений, содержащихся в системе реестров держателей ценных бумаг.
      45. Правление центрального депозитария обеспечивает предоставление информации о технических сбоях и иных обстоятельствах, повлекших нарушения процессов номинального держания для других номинальных держателей, расчетов в финансовых инструментах и отражения сведений, содержащихся в системе реестров держателей ценных бумаг, в уполномоченный орган в течение дня, следующего за днем их наступления.
      46. Подразделением центрального депозитария по управлению рисками ежеквартально составляется отчет совету директоров и правлению о количестве случаев наступления рисков и размере ущерба, понесенном в результате наступления рисков, а также предоставляется план мероприятий по минимизации, как самих рисков, так и последствий от их наступления.
      47. На основе заключения, подготовленного подразделением центрального депозитария по управлению рисками, по оценке количественных значений показателей рисков правление центрального депозитария определяет максимально допустимые значения показателей рисков, которые утверждаются советом директоров.
      48. В случае возникновения новых рисков и (или) в случае несоответствия значений показателей рисков максимально допустимым значениям показателей рисков подразделение центрального депозитария, идентифицировавшее риск и (или) обнаружившее данное несоответствие, уведомляет совет директоров и правление.
      49. На основе результатов оценки рисков определяются возможные меры, направленные на их минимизацию.
      50. Минимизация рисков является необходимой в тех случаях, когда значение рисков выходит за пределы допустимых значений показателей рисков. Минимизация рисков осуществляется, но не ограничивается следующими мерами:
      1) внедрение системы внутреннего контроля, осуществление тщательного мониторинга и надзора за рисками, повышение квалификации работников в области управления рисками;
      2) совершенствование процедур по идентификации и возможности минимизации ущерба в случае наступления рисков, свойственных тем или иным решениям, принимаемым органами центрального депозитария в процессе деятельности центрального депозитария;
      3) проведение аудита системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных систем центрального депозитария не реже одного раза в два года.
      51. Совет директоров утверждает порядок предоставления отчетности по произошедшим случаям наступления рисков, задачами которого являются:
      1) построение информационной базы о потерях вследствие случаев наступления рисков;
      2) совершенствование процессов по управлению и минимизации операционных рисков через анализ информации о фактическом ущербе, понесенном в результате наступления рисков;
      3) проведение периодической оценки стоимости ущерба, возникающего в результате наступления рисков;
      4) обеспечение своевременного и надлежащего реагирования на существенные случаи наступления рисков;
      5) обеспечение полной синхронизации процедур по сбору и вводу данных, а также предотвращению ошибок по дублированию и (или) упущению информации.

Глава 5. Требования к организации деятельности по осуществлению
сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов
центрального депозитария

      52. В целях обеспечения эффективного инвестирования собственных активов центрального депозитария не реже одного раза в квартал проводится:
      1) анализ эмитентов и выпущенных (предоставленных) ими финансовых инструментов, включая анализ финансового состояния эмитента, потенциала дальнейшего роста стоимости его активов, способности отвечать по принятым обязательствам, рисков, связанных с инвестированием в финансовые инструменты данного эмитента, и влиянием данных рисков на финансовое положение центрального депозитария;
      2) анализ условий обращения и доходности финансовых инструментов, в которые предполагается осуществить инвестирование;
      3) анализ портфеля ценных бумаг, приобретенных за счет собственных активов, включающий сведения о структуре портфеля, динамике изменения доходности, анализ убыточных позиций и рекомендаций по оптимизации структуры портфеля.
      53. На основе аналитических исследований, указанных в пункте 52 настоящей Инструкции, разрабатываются рекомендации, содержащие подробный перечень факторов, послуживших основанием для предоставления данных рекомендаций.
      54. Рекомендации предоставляются:
      1) при разработке политики инвестирования собственных активов, а также внесении изменений и дополнений в указанный документ;
      2) при определении и пересмотре лимитов инвестирования;
      3) при принятии инвестиционных решений о совершении сделок за счет собственных активов центрального депозитария.
      55. Рекомендация содержит следующие сведения:
      1) дата выдачи и номер рекомендации;
      2) сведения об ответственном подразделении или работнике центрального депозитария, подготовившем рекомендацию;
      3) перечень (описание) источников информации, использованной для выдачи рекомендации;
      4) результаты анализа информации, использованной для выдачи рекомендации, включая, но не ограничиваясь информацией:
      о влиянии совершаемой сделки на предполагаемое изменение доходов по собственным активам;
      о рисках, связанных с приобретением данного финансового инструмента;
      5) предлагаемые варианты инвестиционного решения;
      6) описание финансового инструмента с указанием вида, объема, диапазона цен, уровня доходности и других характеристик (условий) данного инструмента;
      7) цель заключения предлагаемой к совершению сделки в соответствии с политикой инвестирования центрального депозитария;
      8) подписи лиц, выдавших рекомендацию, с указанием занимаемых ими должностей;
      9) иная информация, установленная внутренними документами центрального депозитария.
      56. Рекомендации хранятся вместе со всеми документами, на основании которых они были подготовлены.
      57. Подразделение центрального депозитария по управлению рисками:
      1) определяет оперативные процедуры по недопущению чрезмерных расходов по операциям с финансовыми инструментами, в том числе связанных с резким колебанием цен на рынке финансовых инструментов (лимиты "stop-loss"), а также критические уровни цен соответствующих доходностей по финансовым инструментам, после достижения которых повышается вероятность снижения рыночной стоимости финансового инструмента (лимиты "take-profit"). Лимиты "stop-loss" и "take-profit" устанавливаются для финансовых инструментов, по которым существует активный рынок, а также для иных финансовых инструментов, перечень которых определяется инвестиционным комитетом;
      2) инициирует пересмотр лимитов в соответствии с масштабом и динамикой рынка финансовых инструментов и ликвидностью финансового инструмента;
      3) готовит заключение о подверженности рискам потери ликвидности по собственным активам и представляет данное заключение совету директоров;
      4) готовит заключение о подверженности инвестиционного портфеля кредитному, процентному, валютному и ценовому рискам на основании информации, получаемой в процессе осуществления сделок с финансовыми инструментами за счет собственных активов, и представляет данное заключение в инвестиционный комитет;
      5) проводит оценку стоимости финансовых инструментов на основе модели оценки риска и приведения текущих цен к рыночным, в том числе осуществляет стресс-тестинг по ценовому риску в соответствии с формой 1 приложения 2 к настоящей Инструкции;
      6) проводит бэк-тестинг, а именно осуществляет проверку эффективности процедур измерения рисков с использованием исторических данных по центральному депозитарию и сравнением рассчитанных в результате проведения стресс-тестинга результатов с текущими (фактическими) результатами от совершения операций с финансовыми инструментами;
      7) представляет результаты стресс-тестингов и бэк-тестингов совету директоров и инвестиционному комитету, который использует результаты оценки риска и регулярных стресс-тестингов при принятии инвестиционных решений в отношении совершения сделок с финансовыми инструментами.
      58. Заключение подразделения центрального депозитария по управлению рисками, подготовленное в соответствии с подпунктом 4) пункта 57 настоящей Инструкции, включает, но не ограничивается следующими сведениями:
      о влиянии совершаемой сделки на соблюдение лимитов, установленных инвестиционным комитетом;
      о рисках, связанных с приобретением данного финансового инструмента.
      59. На основании рекомендаций и заключения совет директоров определяет приоритетные направления инвестирования, а инвестиционный комитет принимает инвестиционные решения и устанавливает и пересматривает не реже одного раза в год следующие лимиты инвестирования:
      1) лимиты инвестирования по видам финансовых инструментов;
      2) лимиты инвестирования в финансовые инструменты эмитентов, основной вид деятельности которых связан с определенным сектором экономики;
      3) лимиты "stop-loss" для финансовых инструментов;
      4) лимиты "take-profit" для финансовых инструментов.
      60. По итогам проведения заседания инвестиционного комитета составляется протокол с обязательным указанием:
      1) перечня рассматриваемых на заседании вопросов;
      2) перечня документов, представленных инвестиционному комитету для принятия инвестиционного решения;
      3) параметров инвестиционных решений, принятых на данном заседании, с указанием наименования финансовых инструментов, а также условий совершения сделок с ними;
      4) итогов голосования по каждому вопросу, рассматриваемому на заседании;
      5) мнения членов инвестиционного комитета с обоснованием и ожидаемым эффектом, в том числе в случае их несогласия с принятым решением и наличия особого мнения.
      61. Протокол подписывается всеми членами инвестиционного комитета, присутствующими на заседании, и хранится вместе с инвестиционными решениями, принятыми инвестиционным комитетом.
      62. Инвестиционное решение принимается в отношении совершения как одной, так и нескольких сделок с финансовыми инструментами.
      63. Инвестиционное решение для совершения сделки с финансовыми инструментами, принятое по итогам заседания инвестиционного комитета содержит:
      1) дату принятия и номер инвестиционного решения;
      2) дату выдачи и номер рекомендации, на основании которой было принято инвестиционное решение;
      3) вид сделки, подлежащей совершению;
      4) идентификатор финансового инструмента, по которому должна быть совершена сделка;
      5) объем, цену и сумму (диапазон объема, цены и суммы) сделки, подлежащей совершению;
      6) сроки совершения сделки;
      7) указание на тип рынка (первичный или вторичный, организованный или неорганизованный, международный рынки), на котором предполагается совершение сделки;
      8) наименование посредника (брокера), с помощью которого предполагается совершение сделки (при наличии такового);
      9) указание на наличие у кого - либо из членов инвестиционного комитета особого мнения в отношении принятия (отклонения) инвестиционного решения;
      10) подписи лиц, принявших инвестиционное решение, с указанием их занимаемых должностей.
      64. Инвестиционное решение для совершения сделки с инструментами хеджирования помимо сведений, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 7), 8), 9) и 10) пункта 63 настоящей Инструкции, содержит:
      1) подробное описание инструмента хеджирования с указанием вида, срока его заключения, объема, стоимости (премии), рынка, на котором планируется совершение операции хеджирования, и других характеристик (условий) данного инструмента;
      2) ожидаемые результаты от применения данного инструмента хеджирования;
      3) оценку риска объекта хеджирования (базисного актива) с указанием его вида (процентный, ценовой, валютный и прочее), а также метода его оценки;
      4) объект хеджирования с указанием необходимых реквизитов (национальный идентификационный номер, количество, стоимость, объем, валюта);
      5) расчет, подтверждающий, что совершение данной операции приведет к снижению размера возможных убытков (недополучению дохода) по объекту хеджирования.
      65. Принятое по итогам заседания инвестиционного комитета инвестиционное решение передается на исполнение для заключения сделок с финансовыми инструментами.

Глава 6. Требования по наличию системы внутреннего контроля
центрального депозитария

      66. Совет директоров центрального депозитария обеспечивает наличие адекватной системы внутреннего контроля и создает условия для исполнения работниками центрального депозитария своих обязанностей в области внутреннего контроля.
      67. Система внутреннего контроля в центральном депозитарии создается для осуществления следующих целей:
      1) операционная и финансовая эффективность деятельности центрального депозитария, что предполагает проверку эффективности управления активами центрального депозитария, процедур учета и подтверждения прав по ценным бумагам, расчета в финансовых инструментах и отражения сведений, содержащихся в системе реестров держателей ценных бумаг, и определения вероятности убытков;
      2) надежность, полнота и своевременность финансовой и управленческой информации. Данная цель предполагает проверку составления достоверной и качественной финансовой отчетности и других финансовых документов, используемых центральным депозитарием при принятии решений;
      3) соблюдение требований законодательства Республики Казахстан, что предполагает проверку соблюдения центральным депозитарием законодательства Республики Казахстан, в том числе нормативных правовых актов уполномоченного органа, а также требований документов, определяющих внутреннюю политику и процедуры центрального депозитария.
      68. Функционирование системы внутреннего контроля должно происходит по принципу непрерывного поочередного прохождения следующих трех этапов:
      1) формирование системы внутреннего контроля (с учетом результатов оценки эффективности) путем включения процедур во внутренние регламенты центрального депозитария;
      2) исполнение внутренних регламентов центрального депозитария в работе;
      3) проведение оценки эффективности системы внутреннего контроля.
      69. Система внутреннего контроля включает в себя проведение следующих процедур:
      1) ежеквартальная проверка процесса достижения центральным депозитарием поставленных целей и задач посредством представления совету директоров отчетов о текущих результатах деятельности центрального депозитария с приложением плановых показателей деятельности;
      2) проверка на ежемесячной основе руководителями подразделений стандартных детальных отчетов о результатах деятельности подразделения;
      3) проверка с целью контроля за ограничением доступа к материально значимой информации и программно-техническому обеспечению;
      4) проверка соблюдения установленных лимитов риска и реализация мероприятий по устранению выявленных несоответствий;
      5) установление требований советом директоров центрального депозитария к перечню операций, требующих обязательной авторизации;
      6) проверка условий операций и результатов применения моделей управления рисками, связанных с деятельностью центрального депозитария;
      7) проверка своевременности, правильности, полноты и точности отражения проведенных операций в учете и отчетности центрального депозитария;
      8) проверка надежности функционирования программно-технического обеспечения центрального депозитария, включая систему учета центрального депозитария, единую систему лицевых счетов и иные информационные и коммуникационные системы;
      9) проверка эффективности процедур, направленных на противодействие легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;
      10) проверка эффективности процедур, направленных на управление существующими и потенциальными конфликтами интересов в центральном депозитарии;
      11) ежеквартальная проверка правильности и достоверности оценки стоимости финансовых инструментов, осуществляемой в соответствии с требованиями внутренних документов центрального депозитария, включая методики в части оценки стоимости и доходности финансовых инструментов.
      Сноска. Пункт 69 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 168 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      70. Целью внутреннего аудита является оценка адекватности и эффективности систем внутреннего контроля, обеспечение своевременной и достоверной информацией о состоянии выполнения подразделениями центрального депозитария возложенных функций и задач, а также предоставление действенных и эффективных рекомендаций по улучшению работы.
      71. Служба внутреннего аудита создается с целью решения задач, возникающих при осуществлении советом директоров функций по обеспечению наличия и функционирования адекватной системы внутреннего контроля путем предоставления объективной оценки состояния системы внутреннего контроля и рекомендаций по их совершенствованию.
      72. Служба внутреннего аудита в своей деятельности руководствуется Законом Республики Казахстан от 13 мая 2003 года "Об акционерных обществах", положениями об организации системы внутреннего контроля и службе внутреннего аудита центрального депозитария, а также другими внутренними документами, регламентирующими деятельность центрального депозитария, и требованиями настоящей Инструкции.
      73. Служба внутреннего аудита назначает проверку деятельности любого подразделения или деятельности должностного лица центрального депозитария. Служба внутреннего аудита регулярно отчитывается перед советом директоров.
      74. Служба внутреннего аудита составляет план внутреннего аудита и программу внутреннего аудита, которые утверждаются советом директоров центрального депозитария.
      75. В задачи службы внутреннего аудита входит рассмотрение и обсуждение следующих вопросов:
      1) функционирование системы внутреннего контроля;
      2) подготовка отчетности для совета директоров о деятельности службы внутреннего аудита;
      3) достоверность и точность любых сведений и информации в рамках деятельности центрального депозитария, предусмотренной законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг, сводом правил и лицензируемым видом деятельности, предоставляемой совету директоров, правлению и внешним пользователям;
      4) любые существенные недостатки в бухгалтерском учете или внутреннем аудите, выявленные внешними или внутренними аудиторами.
      76. Основными функциями службы внутреннего аудита являются:
      1) проверка и оценка эффективности системы внутреннего контроля;
      2) проверка полноты применения и эффективности методологии оценки рисков и процедур управления рисками (методик, программ, правил, порядков и процедур совершения операций и сделок);
      3) проверка эффективности функционирования системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных систем, включая контроль целостности баз данных и их защиты от несанкционированного доступа, наличие планов действий на случай непредвиденных обстоятельств;
      4) проверка достоверности, полноты, объективности и своевременности бухгалтерского учета и отчетности, а также надежности и своевременности сбора и представления информации и отчетности;
      5) проверка достоверности, полноты, объективности и своевременности представления иных сведений в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
      6) проверка применяемых способов (методов) обеспечения сохранности имущества центрального депозитария;
      7) оценка экономической целесообразности и эффективности совершаемых центральным депозитарием операций;
      8) проверка процессов и процедур внутреннего контроля;
      9) проверка систем, созданных в целях соблюдения требований законодательства Республики Казахстан;
      10) оценка работы службы управления персоналом центрального депозитария;
      11) осуществление контроля за эффективностью принятых подразделениями и органами центрального депозитария мер по результатам проверок подразделений центрального депозитария, обеспечивающих снижение уровня выявленных рисков или документирование принятия руководством подразделения и (или) органами центрального депозитария решения о приемлемости выявленных рисков для центрального депозитария;
      12) другие вопросы, предусмотренные внутренними документами центрального депозитария.
      77. Организация системы внутреннего контроля обеспечивается соответствием центрального депозитария требованиям, указанным в настоящей главе Инструкции.

Приложение 1      
к Инструкции о требованиях по
наличию системы управления
рисками в центральном депозитарии

                                   Отчет
   по оценке выполнения требований к системе управления рисками
                        центрального депозитария

            "______________________________________________"
                 (наименование центрального депозитария)
                             за "______" год

Указание
соответствую-
щего абзаца,
части,
подпункта,
пункта
Инструкции

Оценка
соответствия
требованию

Выявлен-
ные
недос-
татки

Необходимые
мероприятия
по
устранению
недостатков,
ответственные
лица и сроки
исполнения
мероприятий

Ответ-
ственные
исполнители

1






      Оценка соответствия требованиям к системам управления рисками: _____

      Пояснения к заполнению таблицы:
      Оценку соответствия требованиям к системам управления рисками необходимо осуществлять по трехбалльной системе следующих критериев: соответствует, частично соответствует, не соответствует.
      1. Оценка "соответствует" выносится при выполнении центральным депозитарием критерия требования к системам управления рисками без каких-либо значительных недостатков.
      2. Оценка "частично соответствует" выносится при обнаружении недостатков, которые не считаются достаточными для появления серьезных сомнений относительно способности центрального депозитария в достижении соблюдения конкретного критерия требования к системам управления рисками.
      3. Оценка "не соответствует" выносится при невыполнении центральным депозитарием критерия требований к системам управления рисками.
      4. В случае, если отдельные требования к системам управления рисками не могут быть применены в отношении центрального депозитария, оценка соответствия данному критерию требования не осуществляется и отмечается соответствующей записью "не применимо".

      Первый руководитель центрального депозитария (либо лицо, его замещающее)
      ________________   ______________
          подпись            дата

      Руководитель подразделения, осуществляющего управление рисками
      ________________   ______________
          подпись            дата

      Руководитель службы внутреннего аудита
      ________________   ______________
          подпись            дата

Приложение 2       
к Инструкции о требованиях по
наличию системы управления
рисками в центральном депозитарии

форма 1     

                    Стресс-тестинг по ценовому риску

Категория
финансовых
инструмен-
тов

Текущая
стоимость
финансового
инструмента
(в тенге)

Сценарий снижения текущей
стоимости финансового
инструмента

Убыток по
выбранному
сценарию
(в тенге)

0-5
про-
цен-
тов

5-10
про-
цен-
тов

10-20
про-
цен-
тов

20-30
про-
цен-
тов

более
30
про-
цен-
тов

1

2

3

4

5

6

7

8

























































Итого убыток


      В графе 1 указываются финансовые инструменты, по которым имеется рыночная цена. При этом финансовые инструменты группируются по видам финансовых инструментов и по сектору экономики.
      В графах 3, 4, 5, 6 и 7 по каждой категории финансового инструмента выбирается только один предполагаемый сценарий.

      Краткое обоснование выбранного сценария:_______________________

      Первый руководитель центрального депозитария (либо лицо, его замещающее)
      ________________   ______________
            подпись            дата

форма 2     

                   Стресс-тестинг по процентному риску

Срок до
погашения
долговой
ценной
бумаги

Текущая
стоимость
финансового
инструмента

Сценарий снижения процентной
ставки купонного
вознаграждения

Убыток по
выбранному
сценарию
(в тенге)

0–2
про-
цента

2–4
про-
центов

4–6
про-
центов

более 6
про-
центов


1

2

3

4

5

6

7

менее 6
месяцев







6-12
месяцев







12-18
месяцев







18-24
месяцев







более 24
месяцев







Срок до погашения долговой ценной бумаги


      В графах 3, 4, 5 и 6 финансовые инструменты одной категории могут быть подвергнуты нескольким сценариям.

      Краткое обоснование выбранного сценария: ______________________

      Первый руководитель центрального депозитария (либо лицо, его замещающее)
      ________________   ______________
          подпись             дата

форма 3     

                 Стресс-тестинг по валютному риску

Инос-
транная
валюта

Текущая
стоимость
финансовых
инструментов,
номиниро-
ванных в
данной
иностранной
валюте
(в тенге)

Сценарий укрепления тенге по
отношению к иностранной валюте

Убыток по
выбранному
сценарию
(в тенге)

1–3
про-
цен-
та

3–5
про-
цен-
тов

5-7
про-
цен-
тов

7-13
про-
цен-
тов

13-20
про-
цен-
тов

более
20
про-
цен-
тов





































Итого убыток


      Краткое обоснование выбранного сценария: ______________________

      Первый руководитель центрального депозитария (либо лицо, его замещающее)
      ________________   ______________
            подпись           дата

Приложение 3       
к Инструкции о требованиях по
наличию системы управления
рисками в центральном депозитарии

                 Стресс-тестинг по операционному риску

Стрессовая
ситуация при
тестировании
системы учета
центрального
депозитария,
единой системы
лицевых счетов и
иных
информационных и
коммуникационных
систем

Закладываемые параметры
функционирования элементов
систем

Результаты
тестирования
(оценка
вероятности
наступления
событий и
последствий в
случае их
наступления)

параметр

параметр

параметр
















      Краткое описание стрессовой ситуации и закладываемых параметров функционирования элементов системы учета центрального депозитария, единой системы лицевых счетов и иных информационных и коммуникационных систем при их тестировании на стрессовую ситуацию. Тестирование осуществляется по каждой системе.

      Первый руководитель центрального депозитария (либо лицо, его замещающее)
      ______________   ___________
          подпись         дата

Орталық депозитарийде тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулықты бекіту және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының "Орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру ережесін бекіту туралы" 2008 жылғы 29 желтоқсандағы N 238 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010 жылғы 1 ақпандағы N 5 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2010 жылғы 3 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 6100 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 19 желтоқсандағы № 253 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2015 № 253 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Қолданушылардың назарына!!!
      Қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз.

      «Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеу және қадағалау туралы» 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабының 14-2) тармақшасына сәйкес, сондай-ақ орталық депозитарийдің қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі (бұдан әрі - Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса берілген Орталық депозитарийде тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
      2. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2015 № 254 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      3. Осы қаулы 2010 жылғы 1 маусымнан бастап қолданысқа енгізілетін қаулының 1-тармағын қоспағанда, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он төрт күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
      4. Орталық депозитарий 2010 жылғы 1 мамырға дейін Агенттікке осы қаулымен бекітілген, Орталық депозитарийде тәуекелдерді басқару жүйесінің болуы жөніндегі талаптар туралы нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келтірілген орталық депозитарийдің ішкі құжаттарын ұсынсын, сондай-ақ пайдаланылатын бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуді осы қаулымен бекітілген Орталық депозитарийде тәуекелдерді басқару жүйесінің болуы жөніндегі талаптар туралы нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келтірсін.
      5. Бағалы қағаздар нарығының субъектілерін және жинақтаушы зейнетақы қорларын қадағалау департаменті (М.Ж. Хаджиева):
      1) Заң департаментімен (Н.В. Сәрсенова) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
      2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап, он күндік мерзімде оны Агенттіктің мүдделі бөлімшелеріне, «Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы» Заңды тұлғалар бірлестігіне жіберсін.
      6. Агенттік Төрайымының Қызметі (А.Ә. Кенже) Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында осы қаулыны жариялау шараларын қабылдасын.
      7. Осы қаулының орындалуын бақылау Агенттік Төрайымының орынбасары А.Ө. Алдамбергенге жүктелсін.


      Төрайым                                     Е. Бахмутова

Қазақстан Республикасы   
Қаржы нарығын және қаржы  
ұйымдарын реттеу мен қадағалау
агенттігі Басқармасының   
2010 жылғы 1 ақпандағы   
№ 5 қаулысымен бекітілді   

Орталық депозитарийде тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптар жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Нұсқаулықтың мақсаты орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жүйесін қалыптастыруға қойылатын талаптарды анықтау болып табылады.
      2. Орталық депозитарийдің директорлар кеңесі тәуекелдерді басқару жүйесінің осы Нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келуін қамтамасыз етеді және орталық депозитарийдің органдарына, бөлімшелеріне және қызметкерлеріне тәуекелдерді басқару саласында жүктелген міндеттерді орындау үшін жағдай жасайды.
      3. Осы Нұсқаулықта мынадай ұғымдар пайдаланылады:
      1) ақпараттық жүйе – орталық депозитарийдің директорлар кеңесіне, атқарушы органына және қызметкерлеріне өз міндеттерін орындау кезінде, сондай-ақ тіркеушілерге, эмитенттерге, орталық депозитарийдің депоненттеріне және олардың клиенттеріне қызметінің барысында қажет қаржылық және операциялық ақпаратты жинақтауды, сақтауды, есептеуді, уақытында ұсынуды және ашуды қамтамасыз ету арқылы орталық депозитарийдің бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуі;
      2) баға тәуекелі – қаржы құралдарының нарықтық құнына әсер ететін, қаржы нарықтарындағы жағдайлар өзгерген жағдайда туындайтын, орталық депозитарийдің меншікті активтері есебінен сатып алынған қаржы құралдарының құны өзгеруі салдарынан болатын шығыстардың (шығындардың) пайда болу тәуекелі;
      3) бедел тәуекелі – жағымсыз қоғамдық пікір немесе орталық депозитарийге деген сенімнің төмендеуі салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;
      4) бэк-тестинг – орталық депозитарий бойынша тарихи деректерді пайдалану арқылы және есептелген нәтижелерді көрсетілген операцияларды жасаудың ағымдағы (нақты) нәтижелерімен салыстыра отырып тәуекелдерді өлшеу рәсімдерінің тиімділігін тексеру әдістері;
      5) валюталық тәуекел – орталық депозитарий қызметін жүзеге асырған кезде шетел валюталары бағамдарының өзгеруімен байланысты шығыстардың (шығындардың) пайда болу тәуекелі. Шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі валюталар бойынша позицияларды құнының мәнінде асыра бағалаудан туындайды;
      6) клирингтік операциялар – есептесулерді жинау, салыстырып тексеру, сорттау және растау, сондай-ақ өзара есеп айырысуды жүргізу мен клирингке қатысушылардың анық позицияларын анықтау жөніндегі операциялар;
      7) коммуникациялық жүйе - орталық депозитарийдің органдары мен бөлімшелері, тіркеушілері, эмитенттері, депоненттері және орталық депозитарий арасындағы ақпаратты беру процестерін, сондай-ақ орталық депозитарийдің өзге жүйелерін басқару үшін бағытталған орталық депозитарийді бағдарламалық-техникалық қамтамасыз ету;
      8) корпоративтік басқару – орталық депозитарийдің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, оның акционерлерінің құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталған және акционерлерге орталық депозитарийдің қызметіне тиімді бақылау мен мониторинг жасау мүмкіндігін беретін, жоғарғы орган, басқару органы, атқарушы орган арасындағы өзара қарым-қатынастар кешені ретінде сипатталатын, орталық депозитарийді стратегиялық және тактикалық басқару жүйесі;
      9) кредиттік тәуекел - своптар, опциондар, форвардтар және кредиттік тәуекелге ұшыраған өзге қаржы құралдары бойынша серіктестің міндеттемелерін орындамауына байланысты және осы бағалы қағаздар мен өзге қаржы құралдары есеп айырысуды реттеу кезеңінде туындайтын шығындар тәуекелі кіретін, бағалы қағазды шығару талаптарымен белгіленген мерзімде бағалы қағаздың ұстаушысына тиесілі негізгі борыш пен сыйақыны эмитенттің төлемеуі салдарынан шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелi;
      10) құқықтық тәуекел – орталық депозитарий Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу, оның ішінде орталық депозитарийдің ішкі құжаттарының уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келмеуі, орталық депозитарийдің қызмет практикасының оның ішкі құжаттарына сәйкес келмеуі, ал Қазақстан Республикасының резиденттері еместеріне қатысты - басқа мемлекеттердің заңнамасының талаптарын бұзу салдарынан шығыстар (шығындау) туындау тәуекелі;
      11) меншікті активтерді инвестициялау саясаты – инвестициялау объектілерінің тізбесін, орталық депозитарийдің меншікті активтеріне қатысты инвестициялық қызметтің мақсатын, стратегияларын, талаптарын және шектеулерін, меншікті активтерді хеджирлеу және әртараптандыру талаптарын белгілейтін құжат;
      12) операциялық тәуекел - орталық депозитарий қызметінің сипаты мен ауқымдарына және (немесе) қолданыстағы заңнама талаптарына, операцияларды және басқа мәмілелерді жүргізудің ішкі тәртіптеріне және рәсімдеріне сәйкес келмеуі, оларды орталық депозитарий қызметкерлерінің және (немесе) өзге тұлғалардың бұзуы (алдын ала ойластырылмаған немесе қасақана іс-әрекеттердің немесе іс-әрекетсіздіктің салдары), орталық депозитарийдің ақпараттық, коммуникациялық және басқа жүйелерімен және (немесе) олардың бас тартуларымен (қызмет істеуді бұзуларымен) қолданылатын функционалдық мүмкіндіктерінің сай келмеушілігі (жетіспеушілігі), сондай-ақ сыртқы оқиғалардың ықпалы нәтижесіндегі шығыстардың (шығындардың) туындау тәуекелі;
      13) өтiмдiлiктi жоғалту тәуекелі – орталық депозитарий өз міндеттемелерін ықтимал орындамауына не уақтылы орындамауына байланысты тәуекел. Бағалы қағаздардың активтер ретінде өтiмдiлiгiн жоғалту тәуекелі олардың төмен шығындарымен және қолайлы бағалар бойынша тез сатылу мүмкіндігімен анықталады;
      14) «stop-loss» лимиттері – меншікті активтер есебінен сатып алынған қаржы құралдарымен операциялары бойынша залалдың шекті түрде жол берілетін деңгейі;
      15) стресс-тестинг – орталық депозитарийдің қаржылық жай-күйіне орталық депозитарийдің қызметіне әсер етуі мүмкін болатын ерекше, бірақ ықтимал оқиғалардың нақты әсер етуін өлшеу әдістері;
      16) стресстік жағдайлар – орталық депозитарий жүйесінің жұмысындағы шамадан артық жұмыс істеу, іркілістер, қателердің және (немесе) өзге ақаулардың пайда болуынан күтпеген жағдайлар;
      17) «take profit» лимиттері – меншікті активтер есебінен сатып алынған қаржы құралдарымен операциялар бойынша кірістердің шекті рұқсат етілген деңгейі бойынша лимиттерді белгілеу саясаты;
      18) тәуекелдерді басқару жүйесі – төрт негiзгi элемент: тәуекелді бағалау, тәуекелді өлшеу, тәуекелді бақылау және тәуекел мониторингі енгізілетін процесс;
      19) уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі;
      20) ішкі аудит қызметі – Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар туралы заңнамасына сәйкес құрылған орталық депозитарийдің бөлімшесі;
      21) ішкі бақылау жүйесі – орталық депозитарийдің рентабельдіктің ұзақ мерзімді мақсаттарын іске асыруын және Қазақстан Республикасының заңнамасын, орталық депозитарийдің ережелер жиынтығын, орталық депозитарийдің саясатын, ішкі ережелер мен рәсімдерді сақтауға, шығындар тәуекелін немесе орталық депозитарийдің бедел тәуекелін төмендетуге ықпал ететін қаржылық және басқару есептілігінің сенімді жүйесін қолдауды қамтамасыз ететін ішкі бақылаудың рәсімдері мен саясатының жиынтығын білдіретін тәуекелдерді басқару жүйесінің бөлігі;
      22) ішкі құжаттар – орталық депозитарий, оның органдары, бөлімшелері мен қызметкерлері қызметінің талаптары мен тәртібін реттейтін құжаттар.
      Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      4. Орталық депозитарий жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 1 шілдесінен кешіктірмей уәкілетті органға осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын бағалау бойынша есепті береді, ол мыналарды:
      1) тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың толық тізбесін;
      2) тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптарға сәйкес келуін (сәйкес келмеуін) дербес бағалануын;
      3) тәуекелдерді басқару жүйесінде кемшіліктер анықталған жағдайда, түзетілуі тиіс кемшіліктерді, оларды жою жөніндегі іс-шараларды, жауапты тұлғаларды және іс-шаралар орындалуының нақты мерзімдерін көрсетіп, кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын қамтиды.
      5. Баға тәуекелі, пайыздық тәуекел, орталық депозитарийдің қаржы құралдарына инвестициялаған активтер бойынша валюталық тәуекел жөніндегі стресс-тестинг осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес тоқсанына бір реттен кем емес есептеледі.
      6. Осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес ресімделген баға тәуекелі, пайыздық тәуекел, орталық депозитарийдің қаржы құралдарына инвестициялаған активтер бойынша валюталық тәуекел жөніндегі стресс-тестингтің нәтижелері есептік тоқсаннан кейінгі айдың бесінші жұмыс күнінен кешіктірмей уәкілетті органға беріледі.
      7. Қаржылық құралдар бойынша есептеулерді жүргізу, қаржылық құралдарды есепке алу және бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімі жүйесіндегі мәліметтерді көрсету бөлігіндегі операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін, жеке шоттардың бірыңғай жүйесі мен орталық депозитарийдің өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелерін стресстік жағдайларды іріктеуге, қиыстыруға және моделдеуге және осы жүйелер элементтерінің жұмыс істеу параметрлерін тестілеуді қоса алғанда, оның ішінде желілік бірігуге, операциялық жүйеге, деректер базасына, жүйелерге авторластыру (қол жетімділік) деңгейіне, пайдаланушылар санына, ақпарат ағыны мен көлемдеріне, негізгі және (немесе) қосымша серверге (критикалық жүктеме деңгейін көрсетіп) түсетін жүктемені қоса алғанда тоқсанына бір реттен кем емес жүргізеді.
      8. Осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасына сәйкес ресімделген операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг нәтижелері уәкілетті органға есептік жарты жылдықтан кейінгі айдың бесінші жұмыс күнінен кешіктірмей ұсынылады.

2-тарау. Тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын негізгі талаптар

      9. Орталық депозитарийдегі тәуекелдерді басқару жүйесінің бар болуы орталық депозитарий қызметінің корпоративтік басқару талаптарына сай келуін, лицензияланатын қызмет түрлері аясында операцияларды жүзеге асыру тәжірибесі, активтер мен міндеттемелерді басқару тәжірибесі, орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінің жұмыс істеуі, бірыңғай жеке шот жүйесі мен орталық депозитарийдің басқа да ақпараттық және коммуникациялық жүйелерінің болуын ескереді.
      10. Орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жүйесі оның қызметінің мынадай бағыттарын қамтиды:
      1) қаржылық құралдармен және ақшамен есеп айырысу процесін жүргізу мен басқару;
      2) орталық депозитарийдің тіркеушілері, эмитенттері, депоненттері ұсынатын ақпаратты жинауды, енгізуді, сақтауды және таратуды;
      3) басқа номиналды ұстаушылар үшін номиналды ұстауды жүзеге асыру процесі қызметінің үзіліссіздігін, кідіріссіздігін, эмиссиялық бағалы қағаздар және өзге қаржы құралдары бойынша құқықтарды есепке алуды, қаржы құралдарындағы есептеулерді, сондай-ақ бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімдері жүйелеріндегі мәліметтердің көрсетілуін қамтамасыз ету мақсатында орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіне, жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелер мен технологияларға тұрақты мониторинг жүргізу;
      4) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін, жеке шоттардың бірыңғай жүйесін және өзге ақпараттық, коммуникациялық жүйелер мен технологияларды қоса алғандағы орталық депозитарийді бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуіне аудитті;
      5) орталық депозитарийді есепке алу жүйесінің, жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің және өзге ақпараттық, коммуникациялық жүйелердің, басқа номиналды ұстаушылар үшін номиналды ұстауды жүзеге асыру процесін, эмиссиялық бағалы қағаздар және өзге қаржы құралдары бойынша құқықтарды есепке алу, қаржы құралдарындағы есептеулер, бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдері жүйесіндегі мәліметтердің көрсетілуі, орталық депозитарийде жасалатын жекелеген операцияларды автоматтандыру, сондай-ақ ақпаратты жинау, енгізу, есепке алу, сақтау және орталық депозитарий қызметінің өзге бағыттары бөлігіндегі орталық депозитарий қызметін әрі қарай дамытуға және жетілдіруге бағытталған жобаларды әзірлеу және іске асыру;
      6) орталық депозитарийдің меншікті активтерін қаржы құралдарына инвестициялауды;
      7) орталық депозитарийді басқарудың ұйымдастырушылық-функционалдық құрылымын құруды және жетілдіруді;
      8) ішкі рәсімдер мен құжаттарды әзірлеуді және бекітуді;
      9) орталық депозитарийдің мүдделі органдары шешімдерді қабылдау үшін қажетті ақпаратты беруді және орталық депозитарийдің органдары мен бөлімшелері арасында ақпаратпен алмасуды;
      10) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасында, Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы және тәуекелдерді басқару саласындағы ішкі саясатта белгіленген талаптардың сақталуына мониторингті;
      11) тіркеушілермен, депоненттермен және олардың клиенттерімен жұмысты ұйымдастыру тәртібін анықтау, оның ішінде дауларды қарау және шешу бойынша рәсімдерді анықтау.
      11. Тәуекелдерді басқару жүйесі мынадай ішкі құжаттардың бар болуын көздейді, бірақ онымен шектелмейді:
      1) тәуекелдерді басқару жөніндегі орталық депозитарийдің саясаты;
      2) орталық депозитарийдің меншікті активтерін инвестициялау тәртібі;
      3) ішкі бақылау мен ішкі аудитті жүзеге асыру рәсімдері;
      4) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдер;
      5) орталық депозитарийде орын алған және потенциалды мүдде қақтығысын басқару рәсімі;
      6) орталық депозитарийдің лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің инсайдерлік ақпаратты қолдануының алдын алуға бағытталған рәсімдер;
      7) қаржылық құралдар және (немесе) ақшадағы қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клирингті жүзеге асыру тәртібі;
      8) орталық депозитарийдің ақпараттық саясаты;
      9) техникалық қауіпсіздік бойынша нұсқаулық;
      10) ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулық;
      11) тіркеушілердің өкімдері мен клиенттердің бұйрықтарының уақытында орындалмауы және (немесе) орындалмауының алдын алуына бағытталған рәсімдер, сондай-ақ орталық депозитарийді есепке алу жүйесі мен бірыңғай жеке шот жүйесіне қате деректердің енгізілуі;
      12) орталық депозитарийдің депозитарийлік және банктік қызметінің операциялық процестерін қолданыстағы бақылаудың тиімділігін оңтайландыру бойынша рәсімдер.
      Ескерту. 11-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      12. Тәуекелдерді басқару жөніндегі орталық депозитарий саясаты мыналарды айқындайды:
      1) тәуекелдерді басқару жөніндегі орталық депозитарийдің директорлар кеңесінің, басқармасының, жауапты бөлімшесінің және басқа бөлімшелерінің тәуекелдерді басқару саласындағы өкілеттігі мен функционалдық міндеттемелерді, сондай-ақ осы органдар мен бөлімшелер арасында ақпаратпен алмасу тәртібін;
      2) орталық депозитарийдің қызметімен және оның есепке алу жүйесі жұмыс істеп тұруымен байланысты тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін анықтау тәртібін қоса алғанда, тәуекелдерді сәйкестендіру мен бағалау бойынша рәсімдерді, сондай-ақ тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнін анықтау бойынша рәсімдерді;
      3) орталық депозитарий қызметінің және оның есепке алу жүйесінің, жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің қызмет ету процесінде туындайтын тәуекелдерді басқару жөніндегі іс-шараларды;
      4) осы тармақтың 2) тармақшасында белгіленген рәсімдердің тиімділігі мониторингінің, орталық депозитарийдің тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні мен тәуекелдерді басқару жөніндегі іс-шараларды бағалаудың бірдейлігінің механизмін;
      5) осы тармақтың 2) тармақшасымен белгіленген рәсімдерге және осы тармақтың 3) тармақшасында белгіленген шаралар сәйкес келмеген жағдайда қабылданатын іс-шаралар тиімділігі мониторингінің механизмін;
      6) сәйкестендірілген (анықталған) тәуекелдердің мониторингі, бағалау және бақылау бойынша рәсімдерді, оның ішінде:
      орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі орталық депозитарийдің тәуекелдерді сәйкестендіру бойынша басқа бөлімшелерімен бірігіп қабылдайтын іс-шаралар;
      тәуекелдер туындауының жиілігін бағалауды, осы тәуекелдер әкелген ықпалды бұдан кейін бөлуді және тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнін белгілеуді қоса алғанда, орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі жүзеге асыратын тәуекелдерді бағалау;
      тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні мен тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәнінің өзгеру мониторингі қоса алынған, орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі жауапты бөлімшесі жүргізетін тәуекелдердің, сондай-ақ тәуекелдер көрсеткіштерінің мәні мен тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәні сәйкес келмеген жағдайда тәуекелдерді барынша төмендету мақсатында қолданылатын іс-шаралардың мониторингі;
      зиян әкелетін және (немесе) орталық депозитарийдің бедел және құқықтық тәуекеліне әсер етуге қабілетті кез келген маңызды жағдайлар жөнінде директорлар кеңесіне есептілікті дереу беру механизмі.
      13. Орталық депозитарийдің меншікті активтерін инвестициялаудың тәртібі меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асырудың талаптары мен тәртібін, меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асыру процесінде қолданылатын құжаттардың типтік нысандарын белгілейді және мыналар бойынша рәсімдерді сипаттауды қамтиды:
      1) орталық депозитарийдің меншікті активтерін инвестициялау саясатын әзірлеу;
      2) орталық депозитарийдің меншікті активтеріне қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдау үшін мыналарды көздейтін ұсынымдар дайындау:
      ұсынымдар беруге уәкілетті тұлғалар лауазымдарының тізбесін;
      инвестициялық портфельдің жай-күйін талдауды жүзеге асыру тәртібін;
      инвестициялауды жүзеге асыру болжанатын қаржы құралдары айналымының және кірістілігінің болуын, шарттарын талдауды жүзеге асыру тәртібін;
      инвестициялау жүзеге асыру болжанатын қаржы құралдарымен байланысты тәуекелдерді талдауды жүзеге асыру тәртібін;
      ұсынымдарды беруге елеулі факторларды талдауды жүзеге асыру тәртібін;
      3) орталық депозитарийдің меншікті активтеріне қатысты инвестициялық комитет жұмысының сипаттамасы, отырыстар нәтижелерін өткізудің және рәсімдеудің кезеңділігі болатын инвестициялық шешімдерді қабылдау;
      4) инвестициялық шешімдерді дайындау, қабылдау және орындау процесінде орталық депозитарийдің органдары мен бөлімшелерінің өзара әрекеттесуі;
      5) көмегі арқылы мәміле жасау болжанатын (осындай бар болса) делдалмен (брокермен) өзара іс-әрекет жасау жөніндегі процестердің сипаттамасы бар меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасу және олардың орындалуына бақылауды жүзеге асыру, мәмілелерді жасасуға бақылау, активтердің құрамына және қозғалысына салыстырып тексеруді жүзеге асыру, жасалған мәмілелердің ішкі есепке алуын және құжат айналымын жүргізу, сондай-ақ меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасуға бақылауды жүзеге асыратын лауазымды тұлғалардың тізбесі;
      6) орталық депозитарийдің басқармасы меншікті активтер есебінен жасалған қаржы құралдарымен операциялар жөніндегі қызметтің нәтижесі туралы есептілікті уәкілетті органға дайындау.
      14. Меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелер жасасуды қамтамасыз ету мақсатында, орталық депозитарий мыналар кіретін, бірақ олармен шектелмейтін меншікті активтерін инвестициялау саясатын әзірлейді:
      1) меншікті активтерді инвестициялаудың мақсаттары мен стратегиясы;
      2) инвестициялау объектілерінің сипаттамасы мен тізбесі;
      3) қаржы құралдарының түрлері бойынша меншікті активтерді инвестициялау лимиттері;
      4) меншікті активтер есебінен жасалатын қаржы құралдарымен мәмілелерге қатысты белгіленген талаптар мен шектеулер;
      5) хеджирлеу құралдарының тізбесін және сипаттамасын көрсетумен меншікті активтерді хеджирлеу және әртараптандыру талаптары;
      6) меншікті активтерді инвестициялаумен байланысты негізгі тәуекелдер туралы ақпарат.
      15. Орталық депозитарийдің меншікті активтерін инвестициялау саясатын және оған енгізілетін өзгерістер мен толықтыруларды орталық депозитарийдің директорлар кеңесі бекітеді.
      16. Ішкі бақылауды және ішкі аудитті жүзеге асыру рәсімдері:
      1) ішкі аудит қызметінің құрамын, оның функцияларын, міндеттері мен өкілеттіктерін;
      2) ішкі аудитті және ішкі бақылауды жүзеге асыратын қызметкерлерге қойылатын талаптарды;
      3) ішкі аудит пен ішкі бақылаудың мәнін және объектісін;
      4) ішкі аудит қызметіне тексерулер жүргізу ауқымын және жиілігін;
      5) ішкі аудитті жүргізу кезінде міндетті түрде пайдаланылатын бағалау жүйесін;
      6) ішкі аудитті жүргізу жоспарын жасауға қойылатын талаптарды;
      7) ішкі аудит қызметін тексеру нәтижелері туралы есептерді орталық депозитарийдің директорлар кеңесіне ұсыну мерзімдерін және нысанын анықтайды.
      17. Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдерге мыналар кіреді:
      1) операция «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» 2009 жылғы 28 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заң) 4-бабының 1-тармағында белгіленген критерийлерге сәйкес келетін жағдайда, ақшамен және өзге де мүлікпен операцияларды Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заңның 4-бабының 2-тармағының 19) тармақшасына сәйкес сәйкестендіру және мониторингін жүргізу;
      2) Кірістерді жылыстатуға қарсы іс-қимыл туралы заңға сәйкес қаржылық мониторингті жүзеге асыратын және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстауға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы өзге де шаралар қабылдайтын мемлекеттік органға қаржылық мониторингке жататын операциялар туралы мәліметтер мен ақпаратты беру.
      Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      18. Орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру барысында оның органдарымен және (немесе) бөлімшелері арасында туындайтын орталық депозитарийде орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын басқару рәсіміне мыналар кіреді:
      1) мыналарды қамтамасыз етуге бағытталған орталық депозитарий органдарының шешімдерді қабылдау рәсімдері:
      орталық депозитарий органдарының мүшелері қабылдайтын шешімдердің тәуелсіздігін;
      орталық депозитарий органдары мүшелерінің қабылдайтын шешімдерге мүдделі болмауын;
      орталық депозитарийдің органдары мүшелерінің және қызметкерлерінің орталық депозитарийдің органдарының отырыстарын жүргізу барысында алынған ақпаратты тұлғалардың көпшілік тобының арасында осы ақпаратты ресми жария еткенге дейін оны өзінің жеке мақсатында не үшінші тұлғалардың мүддесіне қолдануларын шектеу;
      2) орталық депозитарий органдарының отырыстарын жүргізу қорытындысы бойынша хаттамаларды міндетті жасау мен сақтау бойынша талаптар;
      3) орталық депозитарийдің бөлімшелері арасында, орталық депозитарийдің органдары мен бөлімшелері арасында, орталық депозитарийдің органдары арасында орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын сипаттау;
      4) орын алған мүдделер қақтығысын реттеу мақсатында орталық депозитарий жүргізетін іс-шаралар, сондай-ақ потенциалды мүдделер қақтығысын реттеуге бағытталған алдын алу шаралары.
      19. Инсайдерлік ақпаратты қолдануды болдырмауға бағытталған рәсімдер мыналарға бағытталған шараларды қамтиды:
      1) инсайдерлермен, сондай-ақ олардың аффилиирленген тұлғаларының өз мүдделерінде немесе үшінші тұлғалар мүдделеріндегі инсайдерлік ақпаратты пайдалану арқылы бағалы қағаздармен мәмілелерді жасаудың алдын алуға;
      2) инсайдерлермен, сондай-ақ олардың аффилиирленген тұлғаларымен инсайдерлік немесе оларға негізделген ақпаратты үшінші тұлғаларға жария етудің алдын алуға;
      3) инсайдерлермен, сондай-ақ олардың аффилиирленген тұлғаларымен инсайдерлік ақпаратты немесе оларға негізделген ақпаратты бағалы қағаздармен мәмілелерді жасау бойынша ұсынымдарды пайдаланудың алдын алу бойынша шаралар;
      4) бағалы қағаздармен мәмілелер жасау жөніндегі ұсынымдарды инсайдерлік ақпаратқа негізделген ақпаратты пайдаланудың алдын алу.
      20. Қаржы құралдарымен мәмілелер жөніндегі клирингті қаржы құралдарында және (немесе) ақшада жүзеге асыру тәртібі, оның ішінде мыналар бар:
      1) есептеулерді жинау, салыстыру, сұрыптау және растау, сондай-ақ олардың өзара есептеуді жүргізу бөлігіндегі қателердің туындауының алдын алуға бағытталған рәсімдер;
      2) егер орталық депозитарийде клирингтік операцияларды автоматты жүзеге асыру көзделмеген жағдайда, клирингтік операцияларды жүзеге асыруға тікелей жауап беретін қызметкерлердің біліктілігін тұрақты арттыруға және клирингтік операцияларды жүзеге асыру дұрыстығына басқарма тарапынан бақылауды қамтамасыз еткен немесе клирингтік операцияларды автоматты жүзеге асырған жағдайда - өзара есептеулерді жүргізу жүйесіндегі қателердің және техникалық іркілістердің болуына орталық депозитарийді бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуге мониторинг және тестілеу жасау;
      3) клирингтік операцияларды жүзеге асыру процесінде қателер туындаған кезде депоненттер мен орталық депозитарий арасындағы мәселелерді шешу тәртібі.
      21. Орталық депозитарийдің ақпараттық саясатына оның ішінде мыналар кіреді, бірақ онымен шектелмейді:
      1) орталық депозитарийдің қор биржасымен, эмитенттермен, депоненттерімен, депоненттердің клиенттерімен, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарымен ақпараттық өзара қарым-қатынас жасау тәртібі;
      2) орталық депозитарийдің беделіне әсер етуге қабілетті ақпараттың тұрақты мониторингі бойынша талаптар;
      3) орталық депозитарийдің беделіне зиян әкелетін ақпарат пайда болған және таратылған жағдайда қажетті іс-шараларды уақтылы қабылдау бойынша талаптар.
      22. Техникалық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаулық мыналарды қамтиды:
      1) өрт қауіпсіздігі бойынша негізгі талаптарды;
      2) форс-мажорлық және (немесе) күтпеген жағдайлар басталған жағдайда орталық депозитарий қызметкерлерінің іс-әрекеттерінің сипаты бар, форс-мажорлық және (немесе) күтпеген жағдайлар туындау жағдайындағы іс-әрекеттер жоспарын;
      3) орталық депозитарий қызметкерлерінің бағдарламалық-техникалық кешендерін және өзге жабдықты пайдалану тәртібін;
      4) орталық депозитарийдің үй-жайлары жабылу алдында қараудың жүйелілігі.
      23. Ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша нұсқаулыққа мыналар енгізіледі:
      1) ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша негізгі талаптар;
      2) ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің ұйымдастыру шаралары;
      3) ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің бағдарламалық-техникалық шаралары;
      4) ақпарат жинақтауға бөлінген ресурстарға (дискі кеңістігі, директория, желілік ресурстар, деректер базасы және соған ұқсастар) рұқсат алу, орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінен және жеке шоттардың бірыңғай жүйесінен ақпаратты алу тәртібі және көлемі, ақпаратты сақтау, мұрағаттау не басқаша өңдеу;
      5) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін және жеке шоттардың бірыңғай жүйесін, оның ішінде резервтік техникалық орталықтағы жүйесін құрайтын электрондық деректердің сақталуына бағытталған шаралар;
      6) жазбаны оқитын құрылғыларға және компакт дискілерге құрылғыны өшіру немесе алып қою арқылы қол жетімділікке тыйым салу;
      7) орталық депозитарийдің ақпараттық жүйелеріне қызметкерлердің рұқсат алу деңгейлерін анықтау тәртібі;
      8) серверлік бөлмелерге осы бөлмелерге рұқсаты бар түрлі қызметкерлердегі екі кілтті пайдалану арқылы рұқсат алу тәртібі.
      24. Орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіндегі және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі деректердің енгізілуі мен өзгеруін реттейтін рәсімдерде мыналар бар:
      1) орталық депозитарий депоненттерінің бұйрықтарының және тіркеушілердің өкімдерін уақтылы орындамауды және (немесе) орындамауды болдырмауға бағытталған шаралар;
      2) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіндегі және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі деректерді қате енгізудің алдын алу жөніндегі шаралар, оның ішінде түрлі қызметкерлермен сол бұйрыққа деректерді қосарлап енгізу арқылы;
      3) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіндегі және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі мәліметтердің өзгеруі бойынша өкілеттіктерге ие пайдаланушылар үшін орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіне және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне қол жетімділік парольдерін белгілеу, орталық депозитарийдің ақпараттық жүйелерін пайдаланушыларға құқықтарды беру тәртібі;
      4) бұйрықтарды және оларды орындауды, сондай-ақ клиенттердің шағымдарын және оларды қанағаттандыру бойынша шараларды есепке алу электрондық журналының нысаны;
      5) бастапқы құжаттармен өңделген бұйрықтарды салыстыруды жүзеге асыру тәртібі;
      6) операцияларды жасауға берілген бұйрықтың мәртебесі туралы клиенттерді хабарлау тәртібі.
      25. Орталық депозитарийдің депозитарлық және банктік қызметінің операциялық процестерін қолданыстағы бақылаудың тиімділігін оңтайландыру бойынша рәсімдер мынадай тәуекелдерді қамтиды:
      1) бастапқы құжаттар негізіндегі іс-әрекеттердің жүзеге асырылуымен байланысты тәуекелдер:
      уәкілетті емес тұлғаның бастапқы құжаттарды ұсынуы;
      бастапқы құжаттардың ұрлануы, ауысуы немесе жоғалуы;
      қолданыста жоқ бұйрықты ақпараттық жүйеге енгізу;
      бір бұйрықтың деректерін түрлі қызметкерлермен ақпараттық жүйеге қосарлап енгізу;
      бұйрықтың деректерін ақпараттық жүйеге жаңылыс енгізу;
      бұйрықты ақпараттық жүйеге енгізуді орындамау;
      бұйрықты ақпараттық жүйеге уақтылы енгізбеу;
      бұйрықтың ақпараттық жүйедегі мәртебесін жаңылыс таңдау;
      бұйрықтың ақпараттық жүйедегі мәртебесінің өзгеруін орындамауы;
      бұйрықтың ақпараттық жүйедегі өзгертуді талап етпейтін мәртебесінің өзгеруі;
      өзгертуді талап етпейтін ақпараттық жүйедегі анықтамалықтардың деректерінің өзгеруі;
      ақпараттық жүйедегі анықтамалықтар деректерінің жаңсақ өзгеруі;
      ақпараттық жүйедегі анықтамалықтардың деректерінің өзгеруін орындамау;
      ақпараттық жүйедегі анықтамалықтар деректерінің сәйкесінше құжатсыз өзгеруі;
      ақпараттық жүйедегі анықтамалықтар деректерінің уақтылы өзгермеуі;
      2) бастапқы құжаттар негізінде есептік және өзге құжаттарды берумен байланысты тәуекелдер:
      есептік құжаттың қалыптасуын орындамау;
      есептік құжаттың уақтылы қалыптаспауы;
      есептік құжаттағы жаңсақ деректер;
      бұйрықтың қате мәртебесінің көрсетілуін орындау туралы есепті қалыптастыру;
      есептік құжатты өкілетті емес тұлғаға беру;
      есептік құжаттарды ұрлау, айырбастау және жоғалту;
      3) ақпараттық жүйелерді пайдаланумен байланысты тәуекелдер:
      операциялық күнді ашу (жабу) рәсімдерін орындамау;
      қор биржасының терминалын қосуды орындамау;
      кіріс файлының жаңсақ форматы;
      кіріс файлының жаңсақ мазмұны;
      түрлі қызметкерлердің деректер базасындағы жазбаны қалыптастыру үшін деректерді қосарлап енгізу;
      деректер базасындағы жазбаның қалыптасуын орындамау;
      деректер базасындағы жазбаның жаңылыс қалыптасуы;
      ақпараттық жүйедегі жөнелтушінің құжаттарын қайталау (операциялық күн ішінде);
      есептеулерді кейінге қалдыру күнімен кезекке бұйрықты қою;
      ақпараттық жүйедегі транзакцияларды жүргізу барысындағы қателер;
      қарсы бұйрықсыз бұйрықты орындау (екі кездесу бұйрықтарының негізінде тіркелетін мәмілелер бойынша);
      айналыста болмаған бағалы қағаздар бойынша бұйрықты орындау;
      регламентке кірмейтін уақыттағы бұйрықты орындау;
      регламентке кірмейтін уақытта бұйрықты қабылдау;
      ашылмаған операциялық күн сәтіндегі бұйрықты орындау;
      бағалы қағаздармен операцияларды тоқтата тұру сәтіндегі бұйрықты орындау;
      рұқсат етілмеген операцияларға бұйрықты орындау;
      4) ақпараттық жүйелерді пайдаланумен байланысты тәуекелдер:
      компьютерлік вирустардың жұғуы;
      лицензиялық емес бағдарламаларды пайдалану;
      ақпараттық жүйелерге авторлық емес рұқсат;
      серверлік жабдықтағы техникалық қызмет көрсету барысындағы қателер;
      электрлік қоректендіру жүйесіндегі іркілістер;
      серверлердегі кондиционирлеу жүйесіндегі іркілістер;
      серверлік жабдықтағы техникалық іркіліс;
      желілік жабдықтағы техникалық іркіліс;
      деректер тасымалдаушыларды (қатты дискілердегі және өзге тасымалдаушылар) бүлдіруге ниеттенген ұрлық;
      деректер тасымалдаушыларға (қатты дискілердегі және өзге тасымалдаушылар) авторлық емес рұқсат;
      табиғат апаты;
      серверлік бөлмедегі өрт;
      серверлік бөлмені судың басуы;
      ақпараттық жүйедегі бағдарламалық іркіліс;
      тапсырыс берушінің бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеудегі қалыптастырылмаған талаптар;
      бағдарламалық қамтамасыз етуді кодтаушылар үшін техникалық тапсырманы дұрыс жасамау;
      бағдарламалық қамтамасыз етудің кодын жасау барысындағы қателер;
      әзірленген бағдарламалық қамтамасыз етуді енгізу барысындағы қателер.
      26. Орталық депозитарийдің резервтік техникалық орталығы бар және оны жедел іске қосуға тұрақты дайындықты қамтамасыз етеді.
      Резервтік техникалық орталық мынадай талаптарға сәйкес келеді:
      1) орталық депозитарийдің негізгі есепке алу жүйелеріне және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне ұқсас орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін және жеке шоттардың бірыңғай жүйесін құрайтын электрондық деректердің көшірмесі бар;
      2) орталық депозитарийдің негізгі жүйелерінің орналасқан орны бойынша тұрған басқа резервтік жүйелеріне ұқсас резервтік жүйелердің көшірмесі бар;
      3) орталық депозитарийдің негізгі есепке алу жүйесінің және жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің орналасқан орнынан 25 (жиырма бес) километрден кем емес орналасқан;
      4) орталық депозитарийдің қызметін жүзеге асыру үшін қажет барлық коммуникациялармен қамтамасыз етеді;
      5) орталық депозитарийдің негізгі есепке алу жүйесінің және жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің орналасқан орны бойынша штаттық емес жағдай туындаған барысында келесі жұмыс күнінен кешіктірмей қызметті жүзеге асыру мүмкіндігін ұсынады.

3-тарау. Орталық депозитарийдің ұйымдастырушылық құрылымы мен жекелеген бөлімдердің қызметкерлерінің біліктілігіне қойылатын талаптар

      27. Орталық депозитарийдің қызметін жүзеге асыру барысында органдары және (немесе) бөлімшелерінің арасында туындайтын, орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын басқару мақсатында орталық депозитарий мынадай іс-шараларды қолданады:
      1) мүдделер қақтығысы орын алған немесе туындауы ықтимал бөлімшелердің орталық депозитарийдің түрлі басшы қызметкерлеріне есептілігін қамтамасыз етеді;
      2) орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын ескеріп, орталық депозитарийдің бөлімшелері мен органдары арасында ақпаратты алмасу тәртібі әзірленеді және енгізіледі;
      3) ішкі аудит қызметі орталық депозитарийдің бөлімшелері мен қызметкерлерінің қызметін орталық депозитарий қабылдаған орталық депозитарийде орын алған және потенциалды мүдделер қақтығысын басқару рәсімдеріне сәйкес келуін тексеруді үнемі жүзеге асырады.
      28. Тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшенің қызметкерлері мен басшысы жоғары білімді, кәсіби біліктілігі және тәуекелдерді басқару саласында үш жылдан кем емес жұмыс тәжірибесі бар болады, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнама бойынша білімдері болуы қажет.
      29. Тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшенің қызметкерлері мен басшыларына қосымша қойылатын талаптарды орталық депозитарий белгілейді.
      30. Ішкі аудит қызметінің басшысы мен қызметкерлері бір уақытта орталық депозитарийдің басқа бөлімшелерін басқара (жетекші бола) алмайды, сондай-ақ орталық депозитарий органдарының мүшелері бола алмайды.
      31. Ішкі аудит қызметінің қызметкерлерінде және басшысында жоғары білім бар, Қазақстан Республикасының азаматтық  заңнамасы, оның ішінде Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасы бойынша білімдері бар, кәсіби біліктілікке ие және қаржылық қызметті ұсыну мен реттеу саласында бір жылдан кем емес жұмыс тәжірибесі бар, сондай-ақ экономикалық қызмет саласында жасаған қылмысы үшін, мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару мүддесіне қарсы сыбайлас жемқорлық және өзге қылмыстары үшін заңда белгіленген тәртіпте өтелмеген немесе алынбаған соттылығы жоқ.
      32. Орталық депозитарийдің директорлар кеңесі ішкі аудит қызметінің қызметкерлерін тағайындайды.

4-тарау. Орталық депозитарийдегі тәуекелдерді сәйкестендіру, бағалау мен мониторингі

      33. Орталық депозитарий өзінің қызметінде тәуекелдердің мына түрлерін дифференциалдайды және сәйкестендіреді:
      1) операциялық тәуекелдерді;
      2) құқықтық тәуекелдерді;
      3) бедел тәуекелдерін;
      4) бағалық, валюталық және пайыздық тәуекелдерді;
      5) өтімділік жоғалту тәуекелдерін.
      34. Операциялық тәуекелдерге мыналармен байланысты тәуекелдер кіреді:
      1) жауапкершілікті бөлуді, есеп берушілік пен басқарудың құрылымын қоса алғанда, орталық депозитарийдің айқындалмаған және тиімсіз ұйымдастырушылық құрылымымен;
      2) ақпараттық технологиялар саласындағы тиімсіз стратегиялармен, саясатпен және (немесе) стандарттармен, бағдарламалық қамтамасыз етуді қолданудағы кемшіліктермен;
      3) орталық депозитарий қызметкерлерін тиімсіз басқарумен және (немесе) оның біліксіз штатымен;
      4) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін және орталық депозитарийдің жеке шоттарының бірыңғай жүйесін рұқсатсыз қолданумен;
      5) орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру процестерінің жеткіліксіз тиімді құрылымымен не ішкі ережелерді сақтаудың нашар қадағалауымен байланысты тәуекелдерді;
      6) орталық депозитарийдің қызметіне күтілмеген немесе бақыланбаған сыртқы ықпал ету факторларының әсерімен;
      7) орталық депозитарийдің қызметін регламенттейтін ішкі құжаттарда (ережелерде) кемшіліктер мен қателердің бар болуымен;
      8) эмиссиялық бағалы қағаздар мен өзге қаржы құралдары, қаржы құралдарындағы есептеулер, бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімдері жүйелеріндегі мәліметтердің көрсетілуі, орталық депозитарийде жасалатын жекелеген операцияларды автоматтандыру және орталық депозитарийдегі есепке алу жүйесіндегі, жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі операциялардың жасалуы бойынша құқықтарды есепке алу процесін бұзумен;
      9) орталық депозитарийдің депоненттерімен және олардың клиенттерімен, тіркеушілермен, эмитенттермен және қор биржасымен ұсынылатын құпия ақпаратты заңсыз қолданумен;
      10) орталық депозитарий органдары мен бөлімшелері арасында мүдделер қақтығысы туындауымен;
      11) ақпаратты жинаумен, енгізумен, сақтаумен және таратумен байланысты қателер туындауымен;
      12) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін, жеке шоттардың бірыңғай жүйесін және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелер мен технологияны қоса алғанда орталық депозитарийдің бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етудің жұмысындағы қателер мен іркілістердің туындау ықтималдылығымен;
      13) орталық депозитарийдің қызметі процесінде, оның ішінде эмиссиялық бағалы қағаздар және өзге қаржы құралдары бойынша құқықтарды есепке алуды, қаржы құралдарындағы есептеулерді, бағалы қағаздар ұстаушыларының тізілімдері жүйесіндегі мәліметтердің көрсетілу, жүйелік басқару функцияларын орындауды ұйымдастыру процестерін қоса алғанда жетілмеген технологияларды пайдалану салдарынан зиянның туындау ықтималымен;
      14) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіндегі және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі деректердің өзгеруі және енгізілуі барысында қателердің туындауымен байланысты;
      15) потенциалды тәуекелдер ретінде орталық депозитарий сәйкестендіретін өзге жағдайлармен.
      35. Орталық депозитарийдің құқықтық қамтамасыз ету бөлімшесі (заң бөлімшесі) орталық депозитарийдің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзуы, оның ішінде орталық депозитарийдің ішкі құжаттарының Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келмеуі салдарынан, орталық депозитарий қызметінің практикасы оның ішкі құжаттарына сәйкес келмеуінен туындайтын құқықтық тәуекелдерді реттеуді мыналар арқылы қамтамасыз етеді:
      1) орталық депозитарий қызметінің Қазақстан Республикасы заңнамасына, орталық депозитарийдің ішкі ережелері мен рәсімдеріне және шарттық қатынастар талаптарына сәйкес келуіне бақылауды жүзеге асыру;
      2) орталық депозитарий қызметкерлерін тұрақты негізде орталық депозитарий қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасымен таныстыру;
      3) орталық депозитарий қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасы өзгеруіне байланысты, орталық депозитарийдің Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген талаптарды орындамауы тәуекелдерінің туындау мүмкіндігін бағалауды өткізу.
      36. Жұртшылықпен қатынастар бойынша орталық депозитарийдің бөлімшесі мыналардың салдарынан туындайтын беделдік тәуекелдерді басқаруды және азайтуды қамтамасыз етеді:
      1) мемлекеттік органдардың, бағалы қағаздар нарығы субъектілерінің, орталық депозитарийдің қызметіне және (немесе) оның ағымдағы жағдайына қатысты нарық талдаушылары өтініштерінің қарама-қайшы және (немесе) келеңсіз өтініштерінің;
      2) ресми емес дереккөздерден алынған ақпараттың ролін күшейту - орталық депозитарий қызметкерлерінің, сондай-ақ үшінші тұлғалардың келеңсіз сыбысты таратуы;
      3) орталық депозитарий туралы келеңсіз ақпаратқа бұқаралық ақпарат құралдары мүддесінің өсуі;
      4) орталық депозитарийдің беделіне келеңсіз ықпал етуге қабілетті өзге факторларды.
      37. Тәуекелдерді сәйкестендіру, бағалау және бақылау процестерінің мақсаты болып мыналар табылады:
      1) сәйкес келтірілмеген тәуекелдер мен қауіпті уақтылы анықтау;
      2) тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша рұқсат етілген мәндерін бағалау сапасын арттыру;
      3) тәуекелдерді бақылаудың баламалы механизмдерін дамыту;
      4) тәуекелдерді барынша төмендету мен басқару бойынша уақтылы іс-шараларды қабылдауды қамтамасыз ету;
      5) тәуекелдерді басқару бөлімшесін қоса алғанда, орталық депозитарийдің жекелеген бөлімшелерін тәуекелдерді сәйкестендіру мен бағалау процесіне тарту, сондай-ақ тәуекелдерді басқару саласындағы орталық депозитарий қызметкерлерінің жауапкершілігін арттыру.
      38. Тәуекелдерді сәйкестендіру рәсімі тәуекелдерді басқару бөлімшесімен бірге бөлімше қызметінің түріне байланысты орталық депозитарийдің әр бөлімшесі жүзеге асыратын мұқият шолу мен мониторингке негізделеді.
      39. Сәйкестендіру тәуекелдері мына сипаттар бойынша талданады:
      1) тәуекелдердің басталу жиілігі;
      2) тәуекелдердің әсер ету ауқымы.
      40. Талдаудың нәтижелері негізінде тәуекелдер шекті ретінде айқындалған тәуекелдер көрсеткішінің мәніне қатысты қабылданатын және қабылданбайтын ретінде дифференциалданады.
      41. Тәуекелдерді бағалау мен бақылау нәтижелері орталық депозитарийдің жалпы (интегралды мәні), сондай-ақ әрбір жеке қызмет түріне де тәуекел көрсеткішінің сандық мәнін айқындау үшін қолданылады.
      42. Тәуекелдердің сандық мәні тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәнін, белгіленген шекті көрсеткіштеріне тәуекелдердің сәйкестігін, сондай-ақ белгіленген шекті көрсеткіштерге сәйкес келмейтін тәуекелдерді барынша төмендету мен басқару үшін тиісті шешімдерді қабылдау қажеттілігін бағалауға мүмкіндік береді.
      43. Орталық депозитарий қызметінің әрбір жекелеген қызметіне тән тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін қызметтің осы түрін жүзеге асыратын орталық депозитарий бөлімшесі тәуекелдерді басқару бөлімшесімен бірігіп есептейді.
      44. Орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі басқа номиналды ұстаушылар үшін номиналды ұстау процестерін, қаржы құралдарындағы есептеулерді және бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімдері жүйесіндегі мәліметтердің көрсетілу процестерін бұзылуына әкелген техникалық іркілістер мен өзге жағдайлар туралы директорлар кеңесі мен басқармаға хабарлайды.
      45. Орталық депозитарийдің басқармасы басқа номиналды ұстаушылар үшін номиналды ұстау процестерінің, қаржы құралдарындағы есептеулерді және бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімдері жүйесіндегі мәліметтердің көрсетілу процестерінің бұзылуына әкелген техникалық іркілістер мен өзге жағдайлар туралы ақпаратты ол жағдай басталу күнінен кейінгі күні ішінде уәкілетті органға беруді қамтамасыз етеді.
      46. Орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі тәуекелдер басталу жағдайларының саны және тәуекелдер басталу нәтижесінде келтірілген зиянның мөлшері туралы есепті директорлар кеңесі мен басқармаға тоқсан сайын жасайды, сондай-ақ тәуекелдер мен олар басталудан болған салдарды барынша төмендету бойынша іс-шаралар жоспарын береді.
      47. Орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі тәуекелдер көрсеткіштерінің сандық мәнін бағалау бойынша әзірлеген қорытындысының негізінде орталық депозитарийдің басқармасы директорлар кеңесі бекітетін тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәндерін айқындайды.
      48. Жаңа тәуекелдер туындаған жағдайда және (немесе) тәуекелдер көрсеткіштерінің мәндері тәуекелдер көрсеткіштерінің барынша жоғарғы рұқсат етілген мәндеріне сәйкес келмеген жағдайда, тәуекелді сәйкестендірген және (немесе) осы сәйкессіздікті анықтаған орталық депозитарий бөлімшесі директорлар кеңесіне және басқармаға хабарлайды.
      49. Тәуекелдерді бағалау нәтижесінің негізінде оларды барынша төмендетуге бағытталған ықтимал іс-шаралар анықталады.
      50. Тәуекелдерді барынша төмендету тәуекелдердің мәні тәуекелдер көрсеткіштерінің шекті мәндерінен асып түскен жағдайларда қажет болып табылады. Тәуекелдерді барынша төмендету мына іс-шаралармен шектелмей жүзеге асырылады:
      1) ішкі бақылау жүйесін енгізу, тәуекелдерге мұқият мониторинг  жүргізу мен қадағалауды жүзеге асыру, тәуекелдерді басқару саласында қызметкерлердің біліктілігін арттыру;
      2) орталық депозитарийдің қызметі процесінде орталық депозитарийдің органдары қабылдайтын сол және өзге шешімдерге тән тәуекелдер туындаған жағдайда, зиянды сәйкестендіру мен барынша төмендету мүмкіндігі бойынша рәсімдерді жетілдіру;
      3) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінің, жеке шоттардың бірыңғай жүйесін және орталық депозитарийдің өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелердің аудитін екі жылда бір реттен кем емес жүргізу.
      51. Директорлар кеңесі тәуекелдер басталуының болып өткен жағдайлары бойынша есептілікті беру тәртібін бекітеді, оның міндеті мыналар болып табылады:
      1) тәуекелдер басталу жағдайларының салдарының шығындары туралы ақпараттық базаны құру;
      2) тәуекелдер басталуы нәтижесінде келтірілген нақты зиян туралы ақпаратты талдауы арқылы операциялық тәуекелдерді басқару мен барынша төмендету процестерін жетілдіру;
      3) тәуекелдер басталу нәтижесінде туындаған зиянның құнын кезеңді бағалауды жүргізу;
      4) тәуекелдер басталуының елеулі жағдайларына уақтылы және тиісті ден қоюды қамтамасыз ету;
      5) деректерді жинау мен енгізу жөніндегі рәсімдерді толық үйлестіруді қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпаратты қайталау және (немесе) жіберіп алу жөніндегі қателерді болдырмау.

5-тарау. Орталық депозитарийдің меншікті активтері есебінен қаржы құралдармен мәмілелерді жүзеге асыру бойынша қызметті ұйымдастыруға қойылатын талаптар

      52. Орталық депозитарийдің меншікті активтерін тиімді инвестициялауды қамтамасыз ету мақсатында, тоқсанына бір реттен жиі емес мыналар жүргізіледі:
      1) эмитенттің қаржылық ахуалын талдауды қоса алғанда, эмитенттерді және олар шығарған (берген) қаржы құралдарына, оның активтері құнының одан әрі өсу потенциалына, қабылданған міндеттемелер бойынша жауап беру қабілетіне, осы эмитенттің қаржы құралдарына инвестициялауға және осы тәуекелдердің орталық депозитарийдің қаржылық жағдайына әсер етуіне байланысты тәуекелдерге талдау;
      2) инвестициялау жүргізу болжанған қаржы құралдары айналымының талаптары мен кірістілігін талдау;
      3) портфельдің құрылымы, кірістіліктің өзгеру динамикасы туралы мәліметтер, портфельдің құрылымын оңтайландыру бойынша шығынды позициялар мен ұсынымдарды талдау қоса енгізілетін, меншікті активтер есебінен сатып алынған бағалы қағаздар портфеліне талдау.
      53. Осы Нұсқаулықтың 52-тармағында көрсетілген аналитикалық зерттеулер негізінде осындай ұсынымдарды беруге негіздеме болған факторлардың толық тізбесі бар ұсынымдар әзірленеді.
      54. Ұсынымдар:
      1) меншікті активтерді инвестициялау саясатын әзірлеу, сондай-ақ көрсетілген құжатқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу барысында;
      2) инвестициялау лимиттерін анықтау мен қайта қарау барысында;
      3) орталық депозитарийдің меншікті активтер есебінен мәмілені жасау туралы инвестициялық шешімдерді қабылдау барысында беріледі.
      55. Ұсынымда мынадай мәліметтер болады:
      1) ұсынымның нөмірі және берілген күні;
      2) орталық депозитарийдің ұсынымды дайындаған жауапты бөлімшесі немесе қызметкері туралы мәліметтер;
      3) ұсыным беру үшін пайдаланылған ақпарат дерек көздерінің тізбесі (сипаттамасы);
      4) ұсыным беру үшін пайдаланылған ақпаратты талдау нәтижелері, мына ақпаратты қоса алғанда, бірақ онымен шектелмей:
      жасалатын мәміленің меншікті активтер бойынша кірістердің болжанатын өзгерісіне әсері туралы;
      осы қаржы құралын сатып алумен байланысты тәуекелдер туралы;
      5) ұсынылатын инвестициялық шешімнің нұсқалары;
      6) қаржы құралының түрін, көлемін, бағалар диапазонын, осы құралдың кірістілік деңгейін және басқа сипаттамаларын (талаптарын) көрсетілген сипаттамасы;
      7) орталық депозитарийдің инвестициялау саясатына сәйкес мәміле жасауға ұсынылатын қорытындының мақсаты;
      8) ұсыным берген тұлғалардың атқаратын лауазымдарын көрсетумен қойған қолдары;
      9) орталық депозитарийдің ішкі құжаттарында белгіленген өзге де ақпарат.
      56. Ұсынымдар оларды дайындауға негіздеме болған барлық құжаттармен бірге сақталады.
      57. Орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жөніндегі бөлімшесі:
      1) қаржы құралдарымен операциялар бойынша, оның ішінде қаржы құралдары нарығында («stop-loss» лимиттері) бағалардың күрт ауытқуымен байланысты шамадан тыс шығыстарды болдырмау жөніндегі шұғыл рәсімдерді, сондай-ақ қаржы құралдары бойынша тиісті кірістіліктің бағаларының сыни деңгейлерін белгілейді, ол деңгейлерге жеткеннен кейін қаржы құралының нарықтық құнының («take-profit» лимиттері) төмендеу ықтималдығы артады. «Stop-loss» және «take-profit» лимиттері белсенді нарық жұмыс істейтін қаржы құралдары үшін, сондай-ақ тізбесін инвестициялық комитет анықтайтын өзге де қаржы құралдары үшін белгіленеді;
      2) қаржы құралдары нарығының ауқымы мен динамикасына және қаржы құралының өтімділігіне сәйкес лимиттерді қайта қарауға бастамашы болады;
      3) меншікті активтер бойынша өтімділікті жоғалту тәуекелдеріне ұшырайтындығы жөнінде қорытындыны дайындайды және осы қорытындыны директорлар кеңесіне береді;
      4) меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелер жүзеге асырылуы процесінде алынатын ақпарат негізінде инвестициялық портфельдің кредиттік, пайыздық, валюталық және баға тәуекелдеріне ұшырампаздығы туралы қорытындыны дайындайды және осы қорытындыны инвестициялық комитетке ұсынады;
      5) тәуекелді бағалау моделі және ағымдағы бағаларды нарықтық бағаға келтіру негізінде қаржы құралдары құнына бағалауды жүргізеді, оның ішінде осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасының 1-нысанына сәйкес баға тәуекелі бойынша стресс-тестингті жүзеге асырады;
      6) бэк-тестинг жүргізеді, орталық депозитарий бойынша тарихи деректерді қолданып және стресс-тестинг жүргізу нәтижесінде есептелген нәтижелерді қаржы құралдарымен операцияларды жасасудың ағымдағы (нақты) нәтижелерімен салыстырып, тәуекелдерді өлшеу рәсімінің тиімділігін тексеруді жүзеге асырады;
      7) стресс-тестингтің және бэк-тестингтің нәтижелерін директорлар кеңесіне және тәуекелдерді бағалау мен жүйелі түрдегі стресс-тестингтердің нәтижелерін қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасуға қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдауда қолданатын инвестициялық комитетке береді.
      58. Орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару бойынша бөлімшесінің осы Нұсқаулықтың 57-тармағының 4) тармақшасына сәйкес дайындалған қорытындысында мына мәліметтерді қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:
      инвестициялық комитет белгілеген лимиттердің сақталуына жасалатын мәміленің әсері туралы;
      осы қаржы құралын сатып алумен байланысты тәуекелдер туралы.
      59. Ұсынымдар мен директорлар кеңесінің қорытындысы негізінде инвестициялаудың басым бағыттарын айқындайды, ал инвестициялық комитет инвестициялық шешімдерді қабылдайды және жылына бір реттен жиі емес мынадай инвестициялау лимиттерін белгілейді және қайта қарайды:
      1) қаржы құралдарының түрлері бойынша инвестициялау лимиттерін;
      2) негізгі қызмет түрі экономиканың белгілі бір секторымен байланысты эмитенттердің қаржы құралдарына инвестициялау лимиттерін;
      3) қаржы құралдары үшін «stop-loss» лимиттерін;
      4) қаржы құралдары үшін «take-profit» лимиттерін.
      60. Инвестициялық комитет отырысының өткізілу қорытындылары бойынша міндетті түрде мыналарды көрсетумен хаттама жасалады:
      1) отырыста қаралатын мәселелер тізбесін;
      2) инвестициялық шешімді қабылдау үшін инвестициялық комитетке ұсынылған құжаттар тізбесін;
      3) қаржы құралдарының атауын, сондай-ақ олармен мәмілелер жасау талаптарын көрсетумен, осы отырыста қабылданған инвестициялық шешімдердің параметрлерін;
      4) отырыста қаралатын әрбір мәселе бойынша дауыс беру қорытындыларын;
      5) инвестициялық комитет мүшелерінің негіздемелері мен күтілетін тиімділігі бар пікірлерін, оның ішінде олардың қабылданған шешіммен келіспеушілігі және ерекше пікір болған жағдайда.
      61. Хаттамаға инвестициялық комитеттің отырысқа қатысып отырған барлық мүшелері қол қояды және ол инвестициялық комитет қабылданған инвестициялық шешімдермен бірге сақталады.
      62. Инвестициялық шешім қаржы құралдарымен жасалатын бір және сондай-ақ бірнеше мәмілелерге қатысты қабылдануы мүмкін.
      63. Инвестициялық комитет отырысының қорытындысы бойынша қабылданған қаржы құралдарымен мәміле жасау үшін инвестициялық шешімде:
      1) инвестициялық шешімнің қабылданған күні және нөмірі;
      2) инвестициялық шешім қабылдауға негіздеме болған ұсынымның берілген күні және нөмірі;
      3) жасалуы тиіс мәміленің түрі;
      4) мәміле жасалуы тиіс қаржы құралын сәйкестендіргіш;
      5) жасалуы тиіс мәміленің көлемі, бағасы және сомасы (көлемінің, бағасының және сомасының диапазоны);
      6) мәміле жасау мерзімдері;
      7) мәміле жасау болжанатын нарықтың типіне сілтеме (алғашқы немесе қайталама, ұйымдастырылған немесе ұйымдастырылмаған, халықаралық нарықтар);
      8) көмегі арқылы мәміле жасау болжанатын делдалдың (брокердің) атауы (мұндай бар болған кезде);
      9) инвестициялық комитет мүшелерінің біреуінде инвестициялық шешімнің қабылдануына (қабылданбауына) қатысты ерекше пікірінің болуына сілтеме;
      10) инвестициялық шешімді қабылдаған тұлғалардың атқаратын лауазымдарын көрсетумен қойған қолдары болады.
      64. Хеджирлеу құралдарымен мәміле жасау үшін инвестициялық шешім осы Нұсқаулықтың 63-тармағының 1), 2), 3), 7), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген мәліметтермен басқа мыналардан тұрады:
      1) хеджирлеу құралын оның түрін, жасалу мерзімін, көлемін, құнын (сыйлықақысын) көрсете отырып, хеджирлеу операциясының жасалуы жоспарланатын нарықты және осы құралдың басқа да сипаттамаларын (талаптарын) жан-жақты сипатталуы;
      2) осы хеджирлеу құралын қолданудан күтілетін нәтижелер;
      3) хеджирлеу объектісі тәуекелін (базистік активінің) оның түрін (пайыздық, баға, валюталық және тағы басқалар), сондай-ақ оның бағалау әдісін көрсете отырып бағалау;
      4) қажетті деректемелері (ұлттық сәйкестендіру нөмірі, саны, құны, көлемі, валютасы) көрсетілген хеджирлеу объектісі;
      5) осы операцияны жасау хеджирлеу объектісі бойынша ықтимал шығындардың (алынбаған кіріс) мөлшерін төмендетуге алып келетінін растайтын есеп айырысу.
      65. Инвестициялық комитет отырысының қорытындысы бойынша қабылданған инвестициялық шешім қаржы құралдарымен мәмілені жасасу үшін орындалуға беріледі.

6-тарау. Орталық депозитарийдің ішкі бақылау жүйесінің бар болуына қойылатын талаптар

      66. Орталық депозитарийдің директорлар кеңесі ішкі бақылаудың бірдей жүйесінің болуын қамтамасыз етеді және орталық депозитарий қызметкерлерінің ішкі бақылау саласында өз міндеттерін орындауы үшін жағдай жасайды.
      67. Орталық депозитарийдегі ішкі бақылау жүйесі мынадай мақсаттарды:
      1) орталық депозитарийдің активтерін басқарудың, есепке алу рәсімдерінің және бағалы қағаздар бойынша құқықтарды растаудың, қаржы құралдарындағы есептеудің және бағалы қағаздар ұстаушыларының тізілімдері жүйесіндегі мәліметтердің көрсетілуін және шығындар болуын айқындаудың тиімділігін тексеруді көздейтін орталық депозитарийдің қызметінің операциялық және қаржылық тиімділігін;
      2) қаржылық және басқарушылық ақпараттың сенімділігін, толықтығы мен уақтылығын. Осы мақсат шынайы және сапалы қаржылық есептіліктің жасалуын және шешімдер қабылдаған кезде орталық депозитарий пайдаланған басқа қаржы құжаттарын тексеруді болжайды;
      3) орталық депозитарий Қазақстан Республикасының заңнамасын, оның ішінде уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерін, сондай-ақ орталық депозитарийдің ішкі саясаты мен рәсімдерін айқындайтын құжаттардың талаптарын сақтауын тексеруді болжайтын Қазақстан Республикасы заңнамаларының талаптарын сақтауды жүзеге асыру үшін жасалады.
      68. Ішкі бақылау жүйесі мынадай үш кезеңнің үздіксіз кезекті түрде жүру принципі бойынша қызмет етуі тиіс:
      1) орталық депозитарийдің ішкі регламенттеріне рәсімдерді енгізу жолымен ішкі бақылау жүйесін (тиімділікті бақылау нәтижелерін есепке ала отырып) қалыптастыру;
      2) жұмыста орталық депозитарийдің ішкі регламенттерін орындау;
      3) ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалауды жүргізу.
      69. Ішкі бақылау жүйесі мына рәсімдерді жүргізуді қамтиды:
      1) қызметтің жоспарлы көрсеткіштерін қоса беріп, орталық депозитарий қызметінің ағымдағы нәтижелері туралы есептерді директорлар кеңесіне беру арқылы орталық депозитарийдің алға қойылған мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу процесін тоқсан сайын тексеру;
      2) бөлімше қызметінің нәтижелері туралы стандартты нақты есептерді бөлімше басшыларының ай сайынғы негізде тексеруі;
      3) материалдық маңызды ақпаратқа және бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуге қол жетімділікті шектеуге бақылау жүргізу мақсатымен тексеру;
      4) тәуекелдің белгіленген лимиттерінің сақталуын тексеру мен анықталған сәйкессіздіктерді жою жөніндегі іс-шараларды іске асыру;
      5) міндетті авторластыруды талап ететін операциялардың тізбесіне орталық депозитарийдің директорлар кеңесінің талаптарын белгілеу;
      6) операциялардың шарттары мен орталық депозитарийдің қызметіне байланысты тәуекелдерді басқару үлгілерін қолданудың нәтижелерін тексеру;
      7) жүргізілген операцияларды орталық депозитарийдің есебінде және есептілігінде көрсетудің уақтылығын, дұрыстығын, толықтығы мен дәлдігін тексеру;
      8) орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін, жеке шоттардың бірыңғай жүйесін және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйені қоса алғанда, орталық депозитарийдің бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етілуінің сенімді қызмет етуін тексеру;
      9) Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимылдарға бағытталған рәсімдердің тиімділігін тексеру;
      10) орталық депозитарийдегі мүдделердің бар болған және потенциалды қақтығысын басқаруға бағытталған рәсімдердің тиімділігін тексеру;
      11) қаржы құралдарының құнын бағалау және кірістілігі бөлігінде әдістемені қоса алғанда, орталық депозитарийдің ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес жүзеге асырылатын қаржы құралдарының құнын бағалаудың дұрыстығын және шынайлығын тоқсан сайын тексеру.
      Ескерту. 69-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 168 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      70. Ішкі аудиттің мақсаты болып ішкі бақылау жүйелерінің бара-бар болуын және тиімділігін бағалау, орталық депозитарий бөлімшелерінің жүктелген функциялар мен міндеттерді орындау жағдайы туралы уақтылы және шынайы ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ жұмысты жақсарту жөніндегі ұтымды және тиімді ұсынымдарды беру табылады.
      71. Директорлар кеңесі ішкі бақылау жүйесінің жағдайын объективті бағалауды және оларды жетілдіру бойынша ұсынымдарды беру жолымен тиісті ішкі бақылау жүйесінің бар болуын және қызмет етуін қамтамасыз ету бойынша функцияларын жүзеге асырғанда туындайтын міндеттерді шешу мақсатымен ішкі аудит қызметі құрылады.
      72. Ішкі аудит қызметі өз қызметінде «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы Заңын, ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру жөніндегі және орталық депозитарийдің ішкі аудит қызметі туралы ережені, сондай-ақ орталық депозитарийдің қызметін реттейтін басқа ішкі құжаттарды және осы Нұсқаулықтың талаптарын басшылыққа алады.
      73. Ішкі аудит қызметі орталық депозитарийдің кез келген бөлімшесінің қызметін немесе лауазымды тұлғасының қызметін тексеруді тағайындайды. Ішкі аудит қызметі директорлар кеңесінің алдында үнемі есеп береді.
      74. Ішкі аудит қызметі ішкі аудиттің жоспары мен орталық депозитарийдің директорлар кеңесі бекітетін ішкі аудит бағдарламасын жасайды.
      75. Ішкі аудит қызметінің міндетіне мынадай мәселелерді:
      1) ішкі бақылау жүйесінің қызмет етуін;
      2) директорлар кеңесіне ішкі аудит қызметі туралы есептілікті дайындау;
      3) директорлар кеңесіне, басқармаға және сыртқы пайдаланушыларға берілетін бағалы қағаздар нарығы туралы Қазақстан Республикасының заңнамасымен, ережелер жиынтығымен және лицензияланатын қызмет түрімен көзделген орталық депозитарийдің қызметінің аясындағы кез келген мәліметтер мен ақпараттың шынайлығы мен дәл болуын;
      4) ішкі немесе сыртқы аудиторлар анықтаған бухгалтерлік есептегі немесе ішкі аудиттегі кез келген елеулі кемшіліктерді қарау мен талқылау кіреді.
      76. Ішкі аудит қызметінің негізгі функциялары:
      1) ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін тексеру мен бағалау;
      2) тәуекелдерді бағалау әдістемесінің және тәуекелдерді басқару рәсімдерінің (әдістемелерінің, бағдарламаларының, ережелерінің, тәртіптерінің және операциялар мен мәмілелерді жасау рәсімдерінің) қолдану толықтығын және тиімділігін тексеру;
      3) деректер базасының тұтастығын және оларды санкция берілмеген рұқсаттан қорғауды бақылау, күтпеген жағдайларда іс-қимыл жоспарының болуын қоса отырып, орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінің, жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелердің жұмыс істеу тиімділігін тексеру;
      4) бухгалтерлік есеп пен есеп берудің анықтығын, толықтығын, объективтілігі мен уақтылығын, сондай-ақ ақпарат пен есептілікті жинау мен ұсынудың сенімділігін әрі уақтылығын тексеру;
      5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге мәліметтерді берудің анықтығын, толықтығын, объективтілігі мен уақтылығын тексеру;
      6) орталық депозитарийдің мүлігінің сақталуын қамтамасыз етудің қолданылып жүрген тәсілдерін (әдістерін) тексеру;
      7) орталық депозитарий жасайтын операцияларының экономикалық мақсатқа лайықтылығын және тиімділігін бағалау;
      8) ішкі бақылаудың процестері мен рәсімдерін тексеру;
      9) Қазақстан Республикасының заңнамасының талаптарын сақтау мақсатында құрылған жүйелерді тексеру;
      10) орталық депозитарийдің қызметкерлерін басқару қызметінің жұмысын бағалау;
      11) анықталған тәуекелдер деңгейін төмендетуді немесе орталық депозитарийдің бөлімше басшылығының және (немесе) органдарының орталық депозитарий үшін анықталған тәуекелдердің жарамдылығы туралы қабылдаған шешімін құжаттандыруды қамтамасыз ететін орталық депозитарий бөлімшелерін тексеру нәтижелері бойынша орталық депозитарийдің бөлімшелері мен органдарының қабылдаған шараларының тиімділігіне бақылау жасау;
      12) орталық депозитарийдің ішкі құжаттарымен көзделген басқа мәселелер болып табылады.
      77. Ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру орталық депозитарий Нұсқаулықтың осы тарауында көрсетілген талаптарға сәйкес келуін қамтамасыз етіледі.

Орталық депозитарийде
тәуекелдерді басқару 
жүйесінің болуына    
      қойылатын талаптар   
жөніндегі нұсқаулыққа
1-қосымша     

«_____» жыл үшін «______________________________________________»
(орталық депозитарийдің атауы) Орталық депозитарийде тәуекелдерді басқару жүйесіне қойылатын талаптардың орындалуын бағалау бойынша есеп

Нұсқаулықтың тиісті абзацының, бөлігінің, тармақшасының, тармағының нұсқауы

Талапқа сәйкестігін бағалау

Анықталған кемшіліктер

Кемшіліктерді жою бойынша қажетті іс-шаралар, жауапты тұлғалар мен іс-шараларды орындау мерзімі

Жауапты орындаушылар

1











      Тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптарға сәйкестігін бағалау: _________
      Кестені толтыруға түсініктеме:
      Тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптарға сәйкестігін бағалау мынадай критерийлердің үш балдық жүйесі бойынша жүзеге асырылуы қажет: талапқа сай, ішінара талапқа сай, талапқа сай емес.
      1. «Талапқа сай» бағалау орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың критерийлерін қандай да бір маңызды кемшіліктерсіз орындауы кезінде шығарылады.
      2. «Ішінара талапқа сай» бағалау орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың нақты критерийін сақтаудағы мүмкіндігіне қатысты маңызды күмәндер пайда болуына жеткілікті болып есептелмейтін кемшіліктер анықталғанда шығарылады.
      3. «Талапқа сай емес» бағалау орталық депозитарийдің тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын талаптардың критерийін орындамаған кезде шығарылады.
      4. Егер тәуекелдерді басқару жүйелеріне қойылатын жекелеген талаптар орталық депозитарийге қатысты қолданылмайтын жағдайда, талаптың осы критерийіне сәйкестігін бағалау жүзеге асырылмайды және тиісті «қолданылмайды» деген жазбамен белгіленеді.

Орталық депозитарийдің бірінші
басшысы (не оның орнындағы тұлға)  ______________  ________________
                                         қолы             күні

Тәуекелдерді басқаруды жүзеге
асыратын бөлімшенің басшысы        ______________  ________________
                                         қолы            күні

Ішкі аудит қызметінің басшысы      ______________  ________________
                                         қолы            күні

Орталық депозитарийде
тәуекелдерді басқару 
жүйесінің болуына    
қойылатын талаптар   
жөніндегі нұсқаулыққа
2-қосымша       

1-нысан

Баға тәуекелі бойынша стресс-тестинг

Қаржы құралдарының санаты

Қаржы құралының ағымдағы құны (теңгемен)

Қаржы құралының ағымдағы құнының төмендеу сценарийі

Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)

0 - 5 пайыз

5 - 10 пайыз

10 - 20 пайыз

20 - 30 пайыз

30 пайыздан астам

1

2

3

4

5

6

7

8

































































Шығын жиынтығы

      1-бағанда нарықтың бағасы бар қаржы құралдары көрсетіледі. Бұл ретте, қаржы құралдары қаржы құралдарының түрлері бойынша және экономика секторы бойынша топтастырылады.
      3, 4, 5, 6 және 7-бағандарда қаржы құралының әр санаты бойынша тек бір жорамалданған сценарий таңдалады.
      Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі: ________________

Орталық депозитарийдің бірінші
басшысы (не оның орнындағы тұлға)  ______________  ________________
                                         қолы             күні

2-нысан

Пайыздық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім

Қаржы құралының ағымдағы құны

Купонды сыйақының пайыздық ставкасын төмендету сценарийі

Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)

0 - 2 пайыз

2 - 4 пайыз

4 - 6 пайыз

6 пайыздан астам

1

2

3

4

5

6

7

6 айдан кем







6-12 ай







12-18 ай







18-24 ай







24 айдан астам







Борыштық бағалы қағазды өтеуге дейінгі мерзім

      3, 4, 5 және 6-бағандарда бір санаттың қаржы құралдары бірнеше сценарийлерге ұшырауы мүмкін.
      Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі: _________________

Орталық депозитарийдің бірінші
басшысы (не оның орнындағы тұлға)  ______________  ________________
                                         қолы             күні

3-нысан

Валюталық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Шетел валютасы

Осы шетел валютасына номинирленген қаржы құралдарының ағымдағы құны (теңгемен)

Шетел валютасына қатысты теңгені нығайту сценарийі

Таңдалған сценарий бойынша шығын (теңгемен)

1 - 3 пайыз

3 - 5
пайыз

5 - 7 пайыз

7 - 13 пайыз

13 - 20
пайыз

20 пайыздан астам





































Шығынның жиынтығы

      Таңдалған сценарийдің қысқаша негіздемесі:_________________

Орталық депозитарийдің бірінші
басшысы (не оның орнындағы тұлға)  ______________  ________________
                                         қолы             күні

Орталық депозитарийде
тәуекелдерді басқару 
жүйесінің болуына    
қойылатын талаптар   
жөніндегі нұсқаулыққа
3-қосымша     

Операциялық тәуекел бойынша стресс-тестинг

Орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін, жеке шоттардың бірыңғай жүйесін және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелерді тестілегендегі стресстік жағдай

Элементтер жүйелерінің қызмет етуіне қойылатын параметрлер

Тестілеу нәтижелері (оқиғалар мен салдары басталу ықтималдылығын басталған жағдайда бағалау)

параметр

параметр

параметр
















      Стресстік жағдайдың және стресстік жағдайда орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін, жеке шоттардың бірыңғай жүйесін және өзге ақпараттық және коммуникациялық жүйелерді тестілеуде элементтердің қызмет етуіне қойылатын параметрлердің қысқаша сипаттамасы:

Орталық депозитарийдің бірінші
басшысы (не оның орнындағы тұлға)  ______________  ________________
                                         қолы             күні