Об утверждении Правил определения агрегированного показателя и максимального размера соотношения общей суммы прощенной безнадежной задолженности по кредитам к агрегированному показателю, порядка определения расчетного показателя и его размера, оснований и порядка прощения безнадежной задолженности и внесении изменений в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 25 декабря 2006 года № 296 "Об утверждении Правил классификации активов, условных обязательств и создания провизий (резервов) против них"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 ноября 2011 года № 185. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 декабря 2011 года № 7360

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 21 июля 2011 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам налогообложения" Правление Национального Банка Республики Казахстан постановляет:

Примечание РЦПИ
Пункт 1 распространяется на отношения, возникшие с 01.01 2011, и действует по 31.12.2012.
1. Утвердить прилагаемые Правила определения агрегированного показателя и максимального размера соотношения общей суммы прощенной безнадежной задолженности по кредитам к агрегированному показателю, порядка определения расчетного показателя и его размера, оснований и порядка прощения безнадежной задолженности.
2. Утратил силу постановлением Правления Национального Банка РК от 27.05.2013 № 137 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования. Пункт 1 настоящего постановления распространяется на отношения, возникшие с 1 января 2011 года, и действует по 31 декабря 2012 года.

Председатель
Национального Банка Г. Марченко

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство финансов
Республики Казахстан
Министр Жамишев Б.Б.
_________________________
(подпись, дата, гербовая печать)
12 декабря 2011 года

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 25 ноября 2011 года № 185

Правила
определения агрегированного показателя и максимального размера
соотношения общей суммы прощенной безнадежной задолженности по
кредитам к агрегированному показателю, порядка определения
расчетного показателя и его размера, оснований и порядка
прощения безнадежной задолженности

1. Настоящие Правила разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 21 июля 2011 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам налогообложения" и устанавливают порядок определения агрегированного показателя и максимального размера соотношения общей суммы прощенной безнадежной задолженности по кредитам к агрегированному показателю, порядок определения расчетного показателя и его размера, а также основания и порядок прощения безнадежной задолженности банками второго уровня и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций (далее - банк).
2. Для целей настоящих Правил под безнадежной задолженностью понимается задолженность по кредиту, определенная как безнадежная в соответствии с Правилами классификации активов, условных обязательств и создания провизий (резервов) против них, утвержденными постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 25 декабря 2006 года № 296 (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 4580) (далее - Правила № 296).
В безнадежную задолженность не включается задолженность, предоставленная банком взаимосвязанным сторонам либо третьим лицам по обязательствам взаимосвязанных сторон, определяемых в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) (далее - Налоговый кодекс).
3. Максимальный размер соотношения общей суммы прощенной безнадежной задолженности по кредитам к агрегированному показателю равен коэффициенту 0,1.
Агрегированный показатель равен сумме непогашенного (на начало календарного года) основного долга по выданным кредитам, подлежащим классификации в соответствии с Правилами № 296.
На дату принятия банком решения о прощении безнадежной задолженности не допускается превышение расчетного показателя свыше десяти процентов от собственного капитала банка, определенного в соответствии с Инструкцией о нормативных значениях и методике расчетов пруденциальных нормативов для банков второго уровня, утвержденной постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 30 сентября 2005 года № 358 (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 3924), на начало календарного года.
4. Основанием для прощения безнадежной задолженности к заемщику будет являться один из следующих случаев:
1) превышение ожидаемых расходов банка, связанных с взысканием безнадежной задолженности, над размером задолженности или обеспечения или иного имущества заемщика;
2) прекращение (списание) обязательства по возврату кредита при продаже заложенного имущества, которое полностью обеспечивало основное обязательство на день заключения ипотечного договора, с торгов во внесудебном порядке по цене ниже суммы основного обязательства в соответствии с Законом Республики Казахстан от 23 декабря 1995 года "Об ипотеке недвижимого имущества" на сумму непогашенного после продажи заложенного имущества кредита;
3) применение банком к заемщику и (или) третьему лицу, несущему солидарную или субсидиарную ответственность с заемщиком следующих мер по взысканию задолженности в случае, если прощаемая безнадежная задолженность составляет величину превышения безнадежной задолженности над суммой обеспечения или иного имущества заемщика и (или) имуществом третьего лица, несущего солидарную или субсидиарную ответственность с заемщиком (за исключением случаев реструктуризации займа и (или) проведения в отношении заемщика реабилитационных процедур):
вынесение на рассмотрение уполномоченного органа банка вопроса о применении мер в отношении заемщика. Принятие решения о применении мер осуществляется в соответствии с Правилами о внутренней кредитной политике банка;
обращение взыскания в бесспорном (безакцептном) порядке на деньги, имеющиеся на любых банковских счетах заемщика и (или) третьего лица, несущего солидарную или субсидиарную ответственность с заемщиком (в случае если такое взыскание оговорено в договоре банковского займа), за исключением денег, получаемых заемщиком в виде пособий и социальных выплат, выплачиваемых из государственного бюджета и Государственного фонда социального страхования, находящихся на банковских счетах, открытых по требованию заемщика в порядке, установленном Правилами открытия, ведения и закрытия банковских счетов клиентов в банках Республики Казахстан, утвержденными постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 2 июня 2000 года № 266 (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 1199).
5. Применению мер, указанных в подпункте 3) пункта 4 настоящих, Правил, предшествует осуществление банком следующих мероприятий:
1) уведомление заемщика о необходимости внесения платежей по договору банковского займа и о последствиях невыполнения заемщиком своих обязательств, получение отказа от заемщика по внесению платежей либо отсутствие ответа от заемщика в течение тридцати календарных дней с даты направления банком уведомления, или подтверждение лицом, предоставляющим услуги почтовой связи, невозможности доставки уведомления по указанному заемщиком адресу;
2) уведомление третьего лица, несущего солидарную или субсидиарную ответственность с заемщиком, о необходимости внесения платежей по договору банковского займа и о последствиях невыполнения указанным третьим лицом своих обязательств, получение отказа от указанного третьего лица по внесению платежей либо отсутствие ответа от указанного третьего лица в течение тридцати календарных дней с даты направления банком уведомления, или подтверждение лицом, предоставляющим услуги почтовой связи, невозможности доставки уведомления по указанному третьим лицом адресу;
3) направление запроса в уполномоченные государственные органы о наличии в собственности у заемщика и (или) третьего лица, несущего солидарную или субсидиарную ответственность с заемщиком, недвижимого имущества или автотранспортных средств на территории Республики Казахстан, не обремененных правами других кредиторов. Данная мера считается выполненной при предоставлении ответов уполномоченными государственными органами о наличии или об отсутствии такого имущества, или отказа в представлении сведений о наличии такого имущества, либо неполучение банком вышеуказанных ответов в установленные законодательством Республики Казахстан сроки установленные законами Республики Казахстан от 12 января 2007 года "О порядке рассмотрения обращений физических и юридических лиц" и от 26 июля 2007 года "О государственной регистрации прав на недвижимое имущество";
4) направление запроса в уполномоченные государственные органы об определении местонахождения (места жительства) заемщика и (или) третьего лица, несущего солидарную или субсидиарную ответственность с заемщиком, в случае получения подтверждения лица, представляющего услуги почтовой связи, невозможности доставки уведомления по указанному заемщиком и (или) третьим лицом адресу.
6. Прощение безнадежной задолженности осуществляется в следующем порядке:
1) прощение безнадежной задолженности осуществляется по основаниям, указанным в пункте 4 настоящих Правил;
2) принимается решение органа банка, определенного в Правилах о внутренней кредитной политике, утвержденных органом управления банка, о прощении безнадежной задолженности по каждому кредиту по основаниям, указанным в пункте 4 настоящих Правил, в котором также указываются сведения о заемщике, совокупный размер непогашенной безнадежной задолженности, в отношении которой принято решение о прощении, размер расходов банка, связанных с взысканием безнадежной задолженности;
3) суммы прощенной безнадежной задолженности уменьшают требования банка по выданным кредитам, которые за счет сформированных по ним провизий (резервов) списываются с бухгалтерского баланса банка;
4) заемщик уведомляется о прощении безнадежной задолженности. В случаях прощения безнадежной задолженности по кредитам заемщиков, являющихся юридическими лицами или индивидуальными предпринимателями, банки также уведомляют налоговый орган по месту нахождения (месту жительства) налогоплательщика - заемщика о списании обязательств с заемщика в порядке, определенном подпунктом 10) статьи 581 Налогового кодекса.

Бiрiктiрiлген көрсеткiш пен кредиттер бойынша кешiрiлген үмiтсiз берешектiң жалпы сомасының бiрiктiрiлген көрсеткiшке ең жоғары арақатынас мөлшерiн, есептік көрсеткіш пен оның мөлшерін айқындау тәртібін, үмiтсiз берешектi кешiру негіздері мен тәртібін айқындау ережесін бекіту туралы және Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының "Активтерді, шартты міндеттемелерді жіктеу және оларға қарсы провизиялар (резервтер) құру ережесін бекіту туралы" 2006 жылғы 25 желтоқсандағы N 296 қаулысына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 25 қарашадағы № 185 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2011 жылы 28 желтоқсанда № 7360 тіркелді

Қолданушылар назарына!
Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз.

«Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне салық салу мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» 2011 жылғы 21 шiлдедегi Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған Бiрiктiрiлген көрсеткiш пен кредиттер бойынша кешiрiлген үмiтсiз берешектiң жалпы сомасының бiрiктiрiлген көрсеткiшке ең жоғары арақатынас мөлшерiн, есептік көрсеткіш пен оның мөлшерін айқындау тәртібін, үмiтсiз берешектi кешiру негіздері мен тәртібін айқындау ережесі бекітілсін.
2. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2013 № 137 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Осы қаулының 1-тармағы 2011 жылғы 1 қаңтардан бастап туындаған қатынастарға қолданылады және қоса алғанда 2012 жылғы 31 желтоқсанға дейін қолданылады.

Ұлттық Банк
Төрағасы Г. Марченко

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасы
Қаржы министрлігі
Министр Б.Б. Жәмішев
_________________
2011 жылғы 12 желтоқсан
(қолы, күні, елтаңбалы мөр)

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2011 жылғы 25 қарашадағы
№ 185 қаулысымен
бекітілді

Бiрiктiрiлген көрсеткiш пен кредиттер бойынша кешiрiлген үмiтсiз берешектiң жалпы сомасының бiрiктiрiлген көрсеткiшке ең жоғары арақатынас мөлшерiн, есептік көрсеткіш пен оның мөлшерін айқындау тәртібін, үмiтсiз берешектi кешiру негіздері мен тәртібін айқындау ережесі

1. Осы Ереже «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне салық салу мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» 2011 жылғы 21 шiлдедегi Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және бiрiктiрiлген көрсеткiш пен кредиттер бойынша кешiрiлген үмiтсiз берешектiң жалпы сомасының бiрiктiрiлген көрсеткiшке ең жоғары арақатынас мөлшерiн айқындау тәртібін, есептік көрсеткіш пен оның мөлшерін айқындау тәртібін, сондай-ақ екінші деңгейдегі банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі – банк) үмiтсiз берешектi кешiру негіздері мен тәртібін белгілейді.
2. Осы Ереженің мақсаттары үшін үмiтсiз берешек деп кредит бойынша Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 296 қаулысымен бекітілген Активтерді, шартты міндеттемелерді жіктеу және оларға қарсы провизиялар (резервтер) құру ережесіне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4580 тіркелген) (бұдан әрі – № 296 Ереже) сәйкес үмітсіз ретінде айқындалған берешек түсініледі.
Үмітсіз берешекке өзара байланысты тараптарға не «Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы» 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Кодексiне (Салық кодексi) (бұдан әрі – Салық кодексi) сәйкес айқындалатын өзара байланысты тараптардың міндеттемелері бойынша үшінші тұлғаларға банк берген берешек кірмейді.
3. Кредиттер бойынша кешiрiлген үмiтсiз берешектiң жалпы сомасының бiрiктiрiлген көрсеткiшке арақатынасының ең жоғары мөлшерi 0,1 коэффициентіне тең.
Бiрiктiрiлген көрсеткiш № 296 Ережеге сәйкес жіктелетін берілген кредиттер бойынша өтелмеген негізгі борыштың сомасына (күнтізбелік жылдың басындағы) тең.
Банк үмiтсiз берешектi кешіру туралы шешім қабылдаған күні есептік көрсеткіштің банктің күнтізбелік жылдың басында Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттiгi Басқармасының 2005 жылғы 30 қыркүйектегi № 358 қаулысымен бекітілген Екiншi деңгейдегi банктер үшiн пруденциалдық нормативтер есеп айырысуларының нормативтiк мәнi мен әдiстемесi туралы нұсқаулыққа (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3924 тіркелген) сәйкес айқындалған меншікті капиталының он пайызынан асуына жол берілмейді.
4. Заемшыға үмітсіз берешекті кешіру үшін мынадай жағдайлардың бірі негіз болып табылады:
1) банктің үмітсіз берешекті өндіруге байланысты күтілетін шығыстарының берешектің немесе қамтамасыз ету немесе заемшының өзге мүлкінен асып кетуі;
2) «Жылжымайтын мүлiк ипотекасы туралы» 1995 жылғы 23 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ипотекалық шартты жасау күнiне негiзгi мiндеттеменi толық қамтамасыз ететiн кепiлге берiлген мүлiк негiзгi мiндеттеменiң сомасынан төмен бағамен соттан тыс тәртiппен сатылған кезде кредиттің кепiлге берiлген мүлiк сатылғаннан кейін өтелген сомасына кредитті қайтару жөніндегі міндеттемені тоқтату (есептен шығару);
3) банктің заемшыға және (немесе) заемшымен ортақ немесе қаражаттандыру жауапкершілігін атқаратын үшінші тұлғаға берешекті өндіріп алу бойынша мынадай шараларды қолдануы, егер кешірілетін үмітсіз берешек үмітсіз берешектің қамтамасыз ету немесе заемшының өзге мүлкінің сомасынан және (немесе) заемшымен ортақ немесе қаражаттандыру жауапкершілігін атқаратын үшінші тұлғаның мүлкінен асып кету мөлшерін құраса (заемды қайта құрылымдау және (немесе) заемшыға қатысты сауықтыру рәсімдерін жүргізу жағдайларын қоспағанда):
заемшыға қатысты шаралар қолдану туралы мәселені банктің уәкілетті органының қарауына енгізу. Шаралар қолдану туралы шешім қабылдау банктің Ішкі кредиттік саясат туралы ережесіне сәйкес жүзеге асырылады;
заемшы жәрдемақы және әлеуметтік төлемдер түрінде алатын, мемлекеттік бюджеттен және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін, заемшының талап етуі бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2000 жылғы 2 маусымдағы № 266 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының банктерінде клиенттердің банктік есепшоттарын ашу, жүргізу және жабу ережесіне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1199 тіркелген) белгіленген тәртіппен ашылған банк шоттарындағы ақшаны қоспағанда, заемшының және (немесе) заемшымен ортақ немесе қаражаттандыру жауапкершілігін атқаратын үшінші тұлғаның кез келген банк шотындағы ақшаны даусыз (акцептсіз) тәртіппен өндіріп алу (егер осындай өндіріп алу банктік заем шартында келісілген жағдайда).
5. Ереженің осы тармағы бірінші бөлігінің 3) тармақшасында көрсетілген шаралар банктің мынадай іс-шараларды жүзеге асыруы алдында қолданылады:
1) заемшыға банктік заем шарты бойынша төлемдер енгізу қажеттілігі туралы және заемшының өз міндеттемелерін орындамау салдарлары, банк хабарлама жіберген күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде заемшыдан төлемдер енгізу бойынша бас тарту алу не заемшыдан жауаптың болмауы немесе почта байланысы қызметін көрсететін тұлғаның хабарламаны заемшы көрсеткен мекенжай бойынша жеткізу мүмкіндігінің болмауы туралы хабарлау;
2) заемшымен ортақ немесе қаражаттандыру жауапкершілігін атқаратын үшінші тұлғаға банктік заем шарты бойынша төлемдер енгізу қажеттілігі туралы және көрсетілген үшінші тұлғаның өз міндеттемелерін орындамау салдарлары, банк хабарлама жіберген күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде көрсетілген үшінші тұлғадан төлемдер енгізу бойынша бас тарту алу не көрсетілген үшінші тұлғадан жауаптың болмауы немесе почта байланысы қызметін көрсететін тұлғаның хабарламаны көрсетілген үшінші тұлға көрсеткен мекенжай бойынша жеткізу мүмкіндігінің болмауы туралы хабарлау;
3) уәкілетті мемлекеттік органдарға заемшының және (немесе) заемшымен ортақ немесе қаражаттандыру жауапкершілігін атқаратын үшінші тұлғаның меншігінде Қазақстан Республикасының аумағында басқа кредиторлардың құқықтарымен ауыртпалығы жоқ жылжымайтын мүліктің немесе автокөлік құралдарының болуы туралы сұрату жіберу. Уәкілетті мемлекеттік органдар осындай мүліктің болуы немесе болмауы туралы жауап берген немесе осындай мүліктің болуы туралы мәліметтер беруден бас тартқан не жоғарыда көрсетілген жауаптарды банктің "Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы" 2007 жылғы 12 қаңтардағы және "Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы" 2007 жылғы 26 шілдедегі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімдерде алмаған кезде осы шара орындалған болып саналады;
4) почта байланысы қызметін көрсететін тұлғаның растауын алған, хабарламаны заемшының және (немесе) үшінші тұлға көрсеткен мекенжай бойынша жеткізу мүмкін болмаған жағдайда, уәкілетті мемлекеттік органдарға заемшының және (немесе) заемшымен ортақ немесе қаражаттандыру жауапкершілігін атқаратын үшінші тұлғаның орналасқан (тұрғылықты) жерiн анықтау туралы сұрату жіберу.
6. Үмітсіз берешекті кешіру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:
1) үмітсіз берешекті кешіру осы Ереженің 4-тармағында көрсетілген негіздер бойынша жүзеге асырылады;
2) банктің басқару органы бекіткен Ішкі кредиттік саясат туралы ережеде айқындалған банк органының әрбір кредит бойынша осы Ереженің 4-тармағында көрсетілген негіздер бойынша үмітсіз берешекті кешіру туралы шешімі қабылданады, онда сондай-ақ заемшы туралы мәліметтер, кешіру туралы шешім қабылданған өтелмеген үмітсіз берешектің жиынтық мөлшері, банктің үмітсіз берешекті өндіруге байланысты шығыстарының мөлшері көрсетіледі;
3) кешірілген үмітсіз берешектің сомалары банктің берілген кредиттер бойынша талаптарын азайтады, олар осы кредиттер бойынша қалыптастырылған провизиялар (резервтер) есебінен банктің бухгалтерлік балансынан есептен шығарылады;
4) заемшы үмітсіз берешекті кешіру туралы хабардар етіледі. Заңды тұлғалар немесе дара кәсіпкерлер болып табылатын заемшылардың кредиттері бойынша үмітсіз берешек кешірілген жағдайда, банктер сондай-ақ Салық кодексінің 581-бабының 10) тармақшасында айқындалған тәртіппен заемшы – салық төлеушiнiң орналасқан (тұрғылықты) жерi бойынша заемшының міндеттемелерін есептен шығару туралы салық органын хабардар етеді.