ИПС "Әділет"

Сноска. Утратил силу совместным приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 20.03.2015 № 310 и Министра образования и науки РК от 31.03.2015 № 145.

      В соответствии с пунктом 5 Правил деятельности учебных центров по переподготовке и повышению квалификации кадров, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и повышения энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 сентября 2012 года № 1179 ПРИКАЗЫВАЕМ:
      1. Утвердить:
      1) типовую учебную программу по переподготовке и повышению квалификации кадров, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и повышения энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента, согласно приложению 1 к настоящему приказу;
      2) типовой учебный план по переподготовке и повышению квалификации кадров, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и повышения энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента, согласно приложению 2 к настоящему приказу.
      2. Департаменту новых технологий и энергосбережения Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Муканов Т.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
      2) направление на официальное опубликование в средствах массовой информации в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
      3) опубликование настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан Тулеушина К.А.
      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Заместитель Премьер-Министра - Министр индустрии и новых технологий Республики Казахстан ______________ А. Исекешев

Министр образования и науки Республики Казахстан

_____________ Б. Жумагулов

Приложение 1
к совместному приказу
Заместителя Премьер-Министра - Министра индустрии
и новых технологий Республики Казахстан
от 25 января 2013 года № 15
и Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 30 января 2013 года № 19

    Типовая учебная программа по переподготовке и повышению
   квалификации кадров, осуществляющих энергоаудит и (или)
экспертизу энергосбережения и повышения энергоэффективности, а
     также созданию, внедрению и организации системы
                        энергоменеджмента

Содержание и объем знаний, умений, навыков и компетенций

№ п/п	Дисциплина	Количество часов		Содержание
№ п/п	Дисциплина	переподготовка	повышение квалификации	Содержание
1	2	3	4	5
1	Основы курса	48	2
1)	Основные цели и содержание учебного курса	8	2	Цели и задачи курса. Основные разделы. Виды занятий. Содержание учебного курса. Конечные результаты.
2)	Основы электротехники	8	-	Физические основы электротехники. Теория цепей. Линейные цепи постоянного тока. Линейные цепи синусоидального тока. Трехфазные цепи. Магнитные цепи. Основы синтеза электрических цепей. Теория электромагнитного поля. Электростатическое поле. Электрическое поле постоянных токов. Магнитное поле при постоянных магнитных потоках. Электромагнитное поле. Электрические машины.
3)	Основы электроэнергетики	8	-	Энергетическая система. Тепловые и атомные электростанции. Типы тепловых и атомных электростанций. Гидроэнергетические установки. Нетрадиционные источники энергии. Нетрадиционные возобновляемые энергоресурсы. Характеристики и параметры элементов электрических сетей; классификация электрических сетей; конструктивные особенности воздушных линий и трансформаторов; основные характеристики нагрузки; графики нагрузок; основные схемы электрических соединений понижающих подстанций; основные показатели качества электрической энергии и их влияние на работу приемников; способы и технические средства повышения качества; источники реактивной мощности в электрических сетях; расчетные величины токов короткого замыкания.
4)	Теоретические основы теплотехники	8	-	Первый закон термодинамики; второй закон термодинамики; реальные газы; водяной пар; термодинамические свойства реальных газов; таблицы термодинамических свойств веществ; циклы паротурбинных установок; тепловой и энергетический балансы паротурбинной установки; газовые циклы; схемы, циклы и термический коэффициент полезного действия двигателей и холодильных установок; способы теплообмена; теплопроводность; конвективный теплообмен; теплообмен излучением, сложный теплообмен; массообмен; тепловой и гидравлический расчет теплообменных аппаратов.
5)	Основы теплоэнергетики	8	-	Теоретические основы преобразования энергии в тепловых двигателях. Паровые котлы и их схемы. Ядерные энергетические установки. Паровые турбины. Энергетический баланс тепловых электростанций. Тепловые схемы тепловых электростанций и атомных электростанций. Вспомогательные установки и сооружения тепловых и атомных электростанций. Системы теплоснабжения.
6)	Основы отопления, вентиляции и кондиционирования	8	-	Устройства систем отопления, вентиляции и кондиционирования воздуха. Характеристики приборов, используемых в этих системах, методы определения теплопотерь через ограждающие конструкции зданий, санитарно-гигиенические требования к воздуху жилых и административно-общественных помещений. Повышение эффективности использования вторичных энергоресурсов.
7)	Основы жилищно-коммунального хозяйства	2	-	Управление жилищно-коммунальным хозяйством. Структура жилищного и коммунального хозяйства. Инженерное оборудование зданий и сооружений, внешние сети. Энергетические предприятия жилищно-коммунального хозяйства: электросети; газовые сети; теплофикационные сети; отопительные котельные.
8)	Свойства строительных материалов	2	-	Физические, химические, механические и технологические свойства материалов. Области применения материалов в зависимости от свойств.
9)	Автоматизация систем инженерных систем зданий, строений и сооружений	2	-	Автоматизация систем инженерных систем зданий, строений и сооружений
2	Инновация	15	-
1)	Инновация в отраслях промышленности	3	-	Направления государственной инновационной политики. Влияние инноваций на деятельность основных отраслей экономики факторы, препятствующие внедрению инноваций на промышленных предприятиях. Обновление основных фондов. Трансферт технологий, внедрение новых технологий в производственные процессы
2)	Инновация в строительстве и жилищно-коммунальном хозяйстве. Внедрение новых технологий и материалов	4	-	Научно-технологические приоритеты в строительстве в соответствии с мировыми трендами и имеющимся научным потенциалом отраслевой науки. Научно-технологические приоритеты в жилищно-коммунальном хозяйстве. Новые технологии, оборудование, изделия и материалы, применяемые в сфере жилищно-коммунального хозяйства.
3)	Внедрение возобновляемых источников энергии.	2	-	Основные типы энергоустановок на базе нетрадиционных возобновляемых источников энергии и их основные энергетические, экономические и экологические характеристики. Методы расчета энергоресурсов основных видов нетрадиционных возобновляемых источников энергии. Накопители энергии. Использование низкопотенциальных источников энергии. Энергосберегающие технологии. Перспективы использования нетрадиционных возобновляемых источников энергии.
4)	Модернизация жилищно-коммунального хозяйства	2	-	Предпосылки модернизации жилищно-коммунального хозяйства. Модернизация жилищно-коммунального хозяйства. Внедрение энергоэффективных технологий в отрасли. Целевые ориентиры модернизации.
5)	Зарубежный опыт внедрения энергосбережения и повышения энергоэффективности	2	-	Условия для ускорения научно-технического прогресса. Снижение энергоемкости валового внутреннего продукта и увеличение обеспеченности топливно-энергетическими ресурсами. Внедрение возобновляемых источников энергии, создание современных энергосберегающих технологий
6)	Экологические аспекты внедрения энергосбережения и энергосберегающих технологий	2	-	Снижение расхода топлива при энергосбережении. Экологически чистые энергосберегающие технологии. Использование вторичных энергетических ресурсов. Когенерация и тригенерация.
3	Метрология	5	-
1)	Основы средств измерения	3	-	Общие сведения об измерении физических величин. Технические средства и методы измерений. Методы и средства измерений электрических величин. Системы теплотехнического контроля; измерение температуры, давления, разности давлений, уровня, расходов; автоматизированные системы контроля и управления сбором данных; информационно-измерительные системы.
2)	Стандартизация и сертификация	2	-	Теоретические основы метрологии; основные понятия, связанные с объектами измерения: свойство, величина, количественные и качественные проявления свойств объектов материального мира; основные понятия, связанные со средствами измерений. Обработка результатов измерения. Требования к измерительным приборам. Сущность и содержание стандартизации. Нормативные документы по стандартизации. Сертификация, ее роль в повышении качества продукции и развитие на международном, региональном и национальном уровнях; правовые основы стандартизации; международная организация по стандартизации; основные положения. Органы по сертификации и испытательные лаборатории; аккредитация органов по сертификации и испытательных (измерительных) лабораторий; сертификация услуг; сертификация систем качества.
4	Экономика и право	5	-
1)	Экономические аспекты энергосбережения (энергоаудита, внедрения энергоменеджмента, внедрения новых энергосберегающих технологий)	2	-	Критерии эффективности мер по энергосбережению. Методы определения экономической эффективности мер по энергосбережению. Организационно-технические мероприятия и их экономические показатели. Методы оценки инвестиций в энергосбережение.
2)	Основы менеджмента (деятельность управления, организация работы, управление временем)	2	-	Введение в менеджмент. Развитие теории и практики менеджмента. Функции менеджмента. Организация как объект управления. Внешняя и внутренняя среда организации. Организационная структура управления. Принципы менеджмента. Коммуникации в управлении. Управление персоналом. Мотивация как функция менеджмента. Управленческий контроль. Групповая динамика и руководство. Организационная культура. Факторы конкурентоспособности предприятия.
3)	Нормативные правовые акты (виды, структура, иерархия)	1	-	Нормативные правовые акты в энергосбережении. Виды, иерархия нормативных правовых актов.
5	Нормативно-правовая база. Методология проведения энергоаудита	25	20
1)	Закон РК «Об энергосбережении и повышении энергоэффективности»	1	1	Основные определения и понятия. Основные положения закона. Меры, направленные на обеспечение энергосбережения и повышения энергоэффективности. Требования Закона в части энергоаудита. Экспертиза энергосбережения и энергоэффективности. Государственный энергетический реестр. Государственная поддержка в сфере энергосбережения и повышения энергоэффективности.
2)	Нормативная-правовая база проведения энергоаудита	4	3	Общие сведения и структура нормативно-правовой и нормативно-технической базы энергосбережения в Казахстане. Нормативные правовые акты в области энергоаудита, нормирования энергоресурсов. Правила проведения энергоаудита и экспертизы энергосбережения.
3)	Основные задачи и этапы энергоаудита	4	3	Основные задачи энергоаудита. Основные этапы энергоаудита. Задачи, решаемые на каждом этапе. Программа энергоаудита. Сбор исходной информации. Инструментальное обследование. Анализ результатов. Формирование заключения.
4)	Составление энергетических балансов. Методика сбора и анализа исходных данных по системам энергопотребления	2	2	Необходимость составления топливно-энергетических балансов. Виды балансов. Порядок составления. Методика сбора и анализа исходных данных по системам энергопотребления для составления энергетических балансов.
5)	Особенности энергоаудита промышленных предприятий и бюджетных организаций. Энергоаудит зданий, строений, сооружений	6	5	Методология проведения энергоаудита промышленных предприятий. Уровни (виды) энергетического аудита. Особенности энергоаудита бюджетных организаций. Методология энергоаудита зданий, строений, сооружений.
6)	Светоаудит	2	2	Светоаудит
7)	Оценка потенциала энергосбережения, разработка мероприятий по энергосбережению	4	3	Пути повышения энергоэффективности объекта. Потенциал энергосбережения. Базовые значения энергоэффективности. Количественная оценка потенциала энергосбережения. Разработка мероприятий по энергосбережению и их технико-экономическое обоснование. Проблемы практической реализации энергосберегающих мероприятий.
8)	Структура и содержание отчета по энергоаудиту	2	1	Введение. Общие сведения об объекте энергоаудита. Анализ потребления и оценка потенциала энергосбережения с оценкой возможной экономии топливно-энергетических ресурсов. Рекомендации по улучшению показателей энергетической эффективности. Заключение. Приложения (топливно-энергетический баланс организации, паспорт потребителя энергетических ресурсов)
6	Методы расчета норм расходов топлива и нормативов потерь энергоносителей	22	10
1)	О нормативах энергопотребления в Республике Казахстан	1	1	Нормативно-правовая база в области нормирования энергетических ресурсов. Нормы расхода топлива, энергоносителей. Нормы потерь тепловой и электрической энергии.
2)	Методы расчета нормативов потерь электрической энергии при передаче по электрическим сетям	4	2	Нормативы технологических потерь электроэнергии. Методы расчета нормативов технологических потерь электроэнергии. Методы расчета нагрузочных потерь. Методы расчета условно-постоянных потерь. Методы расчета потерь, зависящих от погодных условий. Методы расчета потерь, обусловленных погрешностями системы учета электроэнергии. Методы расчета нормативных характеристик технологических потерь электроэнергии
3)	Методы расчета нормативов потерь тепловой энергии при передаче по тепловым сетям	4	2	Нормативы технологических потерь при передаче тепловой энергии. Расчет нормативов для тепловой сети по показателям: потери и затраты теплоносителей (пар, конденсат, вода); потери тепловой энергии в тепловых сетях теплопередачей через теплоизоляционные конструкции теплопроводов и с потерями и затратами теплоносителей (пар, конденсат, вода); затраты электрической энергии на передачу тепловой энергии. Нормативные энергетические характеристики тепловых сетей. Нормируемые тепловые потери. Структура и состав документации по расчетам и обоснованию нормативов технологических потерь при передаче тепловой энергии
4)	Методы расчета нормативов удельных расходов топлива на отпущенную электрическую и тепловую энергию от тепловых электростанций и нормативов удельных расходов топлива на отпущенную тепловую энергию от котельных	4	2	Методы расчета нормативов удельных расходов топлива на отпущенную электрическую и тепловую энергию от тепловых электростанций. Физический метод, эксергетический метод. Собственные нужды ТЭЦ. Методы расчета нормативов удельных расходов топлива на отпущенную тепловую энергию от котельных. Собственные нужды котельных.
5)	Методы расчета запасов топлива на тепловых электростанциях и котельных	3	1	Необходимость запаса топлива на тепловых электростанциях и котельных. Минимально необходимое количество топлива на складах и хранилищах. Методы расчета запасов топлива на тепловых электростанциях и котельных
6)	Практикум по расчетам норм расхода и запасов топлива, нормативов потерь энергоносителей	6	2	Расчет потерь электроэнергии в электрических сетях. Расчет потерь тепла через изоляцию в тепловых сетях. Расчет удельных расходов топлива на отпуск тепловой и электрической энергии на теплоэлектроцентрали по различным методам. Расчет удельных расходов топлива на отпуск тепла на котельной.
7	Нормирование потребления энергоресурсов	10	6
1)	Нормирование и расчет потребления электрической энергии	2	1	Методы определения потребности в электрической энергии. Индивидуальные нормы расхода электроэнергии. Организация нормирования расхода электрической энергии и контроля ее использования. Расчет норм расхода электроэнергии на промпредприятиях. Определению потребности в электрической энергии на технологические нужды в сфере водоснабжения, водоотведения и очистки сточных вод. Расчет норм расхода электроэнергии при транспорте энергоресурсов. Расчет норм расхода электроэнергии в зданиях.
2)	Нормирование и расчет потребления тепловой энергии	2	1	Методы определения потребности в тепловой энергии. Индивидуальные нормы расхода тепловой энергии. Организация нормирования расхода тепловой энергии и контроля ее использования. Нормирование расходов тепловой энергии для котельных, на отопление и вентиляцию зданий, на горячее водоснабжение. Нормирование расходов тепловой энергии для технологических нужд промпредприятий.
3)	Нормирование и расчет потребления воды	2	1	Нормирование водопотребления. Удельные расходы и нормы водопотребления. Нормы потребности в воде для тепловых электростанций и котельных. Нормирование удельного водопотребления населением и оценка неучтенных расходов систем водоснабжения.
4)	Методы расчета норм расходов электроэнергии и воды отопительными котельными на выработку тепловой энергии	2	-	Методы расчета норм расходов электроэнергии и воды отопительными котельными на выработку тепловой энергии
5)	Практикум по расчету нормативов потребления энергоносителей			Расчет потребности в энергоресурсах для предприятий, тепловых электростанций, котельных. Потребление энергоресурсов в жилищно-коммунальном хозяйстве. Расчет нормы потребности в воде для котельных.
8	Информационное обеспечение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности	10	8
1)	Информационное обеспечение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности	1	1	Структура информационного обеспечения мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности. Образовательные программы и информированность населения.
2)	Государственная информационная система в области энергосбережения и повышения энергоэффективности	1	1	Необходимость создания Государственной информационной системы в области энергосбережения и повышения энергоэффективности. Структура системы и содержащиеся в ней сведения.
3)	Приборный учет потребления энергоресурсов	2	2	Приборы учета: типы, характеристики, критерии выбора.
4)	Приборный учет потребления тепловой энергии.	1	1	Методы измерений параметров теплоносителя. Рекомендации по выбору приборов учета. Классификация. Особенности установки и использования.
5)	Приборный учет потребления электрической энергии.	1	1	Учет расхода электроэнергии. Приборный, расчетный и опытно-расчетный способы. Объекты учета электроэнергии на промышленном предприятии. Коммерческий и технический учет. Классификация приборов учета. Особенности установки и использования
6)	Автоматизированные системы коммерческого учета электроэнергии и автоматизированная система управления энергоснабжением	2	1	Автоматизированные системы коммерческого учета электроэнергии. Структура системы. Основные функции. Автоматизированная система управления энергоснабжением. Цели внедрения автоматизированной системы управления энергоснабжением.
7)	Лабораторный практикум по методам и приборам контроля и учета расхода энергоносителей и тепловой энергии	2	-	Лабораторный практикум по методам и приборам контроля и учета расхода энергоносителей и тепловой энергии
8)	Практика применения различных приборов, работа с приборами.	-	1	Термометры контактные и бесконтактные, датчики давления, электросчетчики, газоанализаторы, тепловизоры, расходомеры и так далее.
9	Инструментальное обеспечение при проведении энергетических обследований	12	12
1)	Задачи инструментального обследования. Анализ существующей приборной базы используемой при энергетическом обследовании.	2	2	Задачи инструментального обследования. Измерения при инструментальном обследовании. Однократные измерения. Балансовые измерения. Анализ существующей приборной базы используемой при энергетическом обследовании.
2)	Инструментальный энергоаудит (теплотехнические измерения)	2	2	Теплотехнические измерения (температура, давление, состав газов, расход жидкостей, скорость воздушных потоков). Определение тепловых потерь.
3)	Инструментальный энергоаудит (электрические измерения)	2	2	Электротехнические измерения в системах электроснабжения. Измерение напряжения. Измерение тока. Измерение мощности (активной, реактивной, полной). Измерение спектрального состава напряжения и тока. Измерение частоты вращения электродвигателей.
4)	Методика проведения инструментального обследования при энергоаудите.	2	2	Организация проведения инструментального обследования. Порядок проведения инструментального обследования. Порядок проведения обработки результатов инструментального обследования.
5)	Практическая работа с приборами	4	4	Измерения температуры термометрами контактными и бесконтактными, измерение давления, измерение параметров электроэнергии, газовый анализ, термографические исследования, измерение расхода и так далее.
10	Энергоменеджмент	18	14
1)	Основы энергоменеджмента, включая основы бизнес-планирования и экологическую оценку	4	4	Базовые основы энергоменеджмента. Принципы организации энергоменеджмента. Требования к системе энергоменеджмента. Основы бизнес-планирования и экологическая оценка.
2)	Требования международного стандарта по энергоменеджменту	4	4	Состояние мирового уровня энергоменеджмента, существующих и разрабатываемых стандартов энергоменеджмента, международные инструменты стимулирования энергосбережения. Требования международного стандарта по энергоменеджменту.
3)	Практическое создание, внедрение и организация системы энергоменеджмента	10	6	Общие требования. Ответственность руководства (менеджмента). Энергетическая политика. Планирование. Энергетический профиль (анализ фактического энергоиспользования). Базовое (исходное) использование энергии. Индикаторы (показатели) энергоэффективности. Правовые и другие требования. Цели, задачи и планы действий. Внедрение и эксплуатация. Оперативный контроль. Связь (обмен информацией). Проверка энергоэффективности. Мониторинг, измерения и анализ. Внутренний аудит. Несоответствия, поправки, предупреждения и совершенствования. Контроль отчетности (регистрации параметров). Проверка системы энергоменеджмента высшим руководством.
11	Экономические вопросы энергоаудита	14	8
1)	Методика разработки энергосберегающих программ при проведении энергоаудита	2	1	Методика разработки программ энергосбережения. Структура программы. Основные разделы. Определение мероприятий, включаемых в программу энергосбережения. План реализации программы. Ранжирование проектов программы.
2)	Общие положения инвестиционного проектирования. Стадии разработки энергоэффективного проекта	2	2	Инвестиционные проекты. Определение и классификация. Принципы формирования и подготовки инвестиционных проектов. Этапы и стадии подготовки инвестиционной документации. Поиск инвестиционных возможностей. Окончательная подготовка проекта и оценка его технико-экономической и финансовой приемлемости.
3)	Энергосервисные договора	2	1	Принципы функционирования энергосервисных компаний и их участие в формировании систем энергоменеджмента. Энергосервисные договора.
4)	Экономическая эффективность инвестиционных проектов. Бизнес-планирование	2	1	Оценка эффективности инвестиционных проектов. Основные принципы оценки эффективности и финансовой реализуемости инвестиционных проектов. Методология оценки инвестиций. Критерии и экономическая эффективность инвестиционных энергоэффективных проектов. Бизнес-планирование.
5)	Финансово-экономические особенности разработки технико-экономического обоснования энергоэффективных мероприятий.	2	1	Финансово-экономические особенности разработки, расчета технико-экономической эффективности и реализации энергоэффективных проектов.
6)	Примеры технико-экономического обоснования типовых энергоэффективных мероприятий.	4	2	Примеры расчетов технико-экономической эффективности мероприятий по энергосбережению в теплоэнергетике, электроснабжении, водоснабжении, в зданиях и сооружениях и так далее.
12	Разработка энергетического паспорта и рекомендаций по выбору энергосберегающих мероприятий	16	10
1)	Разработка энергетического паспорта объекта энергетического обследования	4	4	Разработка энергетического паспорта обследуемого предприятия, учреждения. Структура и содержание паспорта. Основные показатели. План мероприятий по энергосбережению.
2)	Энергосбережение в системах электроснабжения	2	2	Типовые проекты энергосбережения в системах электроснабжения. Анализ их эффективности.
3)	Энергосбережение в системах теплоснабжения и водоснабжения	2	2	Типовые проекты энергосбережения в системах теплоснабжения и водоснабжения. Методы анализа тепловой эффективности систем теплоснабжения и котельных.
4)	Энергосбережение в системах генерации электрической и тепловой энергии	3	-	Энергосбережение в системах генерации электрической и тепловой энергии
5)	Энергосбережение в зданиях и сооружениях	2	2	Типовые проекты энергосбережения в зданиях и сооружениях. Анализ их эффективности.
6)	Методы анализа эффективности и выбора энергосберегающих мероприятий	3	-	Методы анализа эффективности и выбора энергосберегающих мероприятий
13	Общие подходы к разработке муниципальных, региональных, отраслевых программ энергоэффективности	8	4
1)	Требования к программам повышения энергоэффективности. Целевые показатели, сроки	2	2	Требования к программам повышения энергоэффективности. Целевые показатели, сроки. Общие подходы к разработке муниципальных, региональных и отраслевых программ энергоэффективности.
2)	Методика разработки программ энергосбережения	2	-	Методика разработки программ энергосбережения
3)	Особенности реализации программ энергоэффективности для бюджетных организаций	2	1	Особенности реализации программ энергоэффективности для бюджетных организаций. Общие подходы к разработке программы.
4)	Реализация проектов. Энергомониторинг. Эксплуатация и обслуживание	2	1	Реализация проектов и программ в регионах, отраслях промышленности и жилищно-коммунальном хозяйстве. Реализация проектов и программ в энергетике. Энергомониторинг. Энергоучет. Эксплуатация и обслуживание.
14	Современные энергосберегающие технологии (с учетом отраслевых особенностей)	8	6
1)	Примеры оборудования, технологий	2	2	Примеры оборудования, технологий. Энергоэффективные технологии добычи, транспортировки и переработки полезных ископаемых. Энергоэффективные технологии в энергетике. Энергоэффективные технологии в промышленности и жилищно-коммунальном хозяйстве. Методы повышения энергетической эффективности технологических процессов, машин и оборудования.
2)	Возобновляемые источники энергии (солнце, ветер, био -, гидро - и так далее)	2	2	Возобновляемые источники энергии. Реализация проектов по возобновляемым источникам энергии. Комбинированные системы энергоснабжения. Автономные системы энергоснабжения на основе возобновляемых источников энергии. Гидро- и геотермальная энергетика.
3)	Экологические вопросы при внедрении энергосберегающих технологий	2	2	Экологические вопросы при внедрении энергосберегающих технологий. «Чистые» угольные технологии. Снижение выбросов парниковых газов. Экологическая безопасность.
4)	Лабораторный практикум по возобновляемым источникам энергии	2	-	Лабораторный практикум по возобновляемым источникам энергии.
15	Экспертиза энергосбережения и повышения энергоэффективности	9	8
1)	Оценка энергоэффективности архитектурно-строительных и технических решений	3	3	Задачи экспертизы энергосбережения и повышения энергоэффективности. Порядок проведения экспертизы энергосбережения и повышения энергоэффективности. Оценка энергоэффективности архитектурно-строительных и технических проектов и решений.
2)	Оптимизация затрат на энергообеспечение при строительстве зданий, строений, сооружений	3	2	Требования законодательства Республики Казахстан по энергоэффективности строящихся зданий и сооружений. Оптимизация затрат на энергообеспечение при строительстве зданий, строений, сооружений.
3)	Оценка энергоэффективности при проведении реконструкций, капитального ремонта зданий, строений, сооружений	3	3	Задачи по энергоэффективности при реконструкции и модернизации зданий. Термомодернизация. Оценка энергоэффективности при проведении реконструкций, капитального ремонта зданий, строений, сооружений.
16	Специализация программы. Планирование энергоаудита по направлениям	27	14
1)	Энергоаудит промышленных предприятий	5	2	Особенности и методика энергоаудита промышленных предприятий. Уровни энергетических обследований. Задачи и цели. Энергетическое хозяйство предприятия. Экспертиза энергосберегающих проектов. Процессный подход к организации системы энергосбережения предприятия. Учет, контроль и управление энергоресурсами на предприятии.
2)	Энергоаудит зданий, строений, сооружений	3	1	Современные подходы и требования. Особенности энергоаудита зданий. Организация проведения энергоаудита. Методика энергоаудита зданий. Техническое обеспечение энергоаудита зданий. Учет, контроль и управление энергоносителями в здании. Энергетический паспорт зданий.
3)	Энергоаудит энергогенерирующих объектов	3	2	Особенности и методика энергоаудита для энергогенерирующих объектов. Повышение надежности энергоисточников. Энергетическая и экологическая безопасность.
4)	Энергетическое обследование и энергоаудит организаций, осуществляющих передачу энергетических ресурсов - объектов и систем теплоснабжения	3	2	Особенности и методика энергоаудита для организаций, осуществляющих передачу энергетических ресурсов - объектов и систем теплоснабжения. Повышение надежности и экологической безопасности объектов и систем теплоснабжения. Учет, контроль и управление энергоресурсами в системах теплоснабжения.
5)	Энергоаудит организаций, осуществляющих передачу энергетических ресурсов в электросетевом комплексе	3	2	Особенности и методика энергоаудита для организаций, осуществляющих передачу энергетических ресурсов в электросетевом комплексе. Основные задачи. Повышение надежности в электросетевом комплексе. Учет, контроль электроэнергии и управление в электросетевом комплексе.
6)	Энергоаудит для государственных учреждений и субъектов квазигосударственного сектора	3	1	Энергетическое обследование и энергоаудит организаций, проводящих мероприятия в области энергосбережения и повышения энергоэффективности, финансируемых полностью или частично за счет средств государственного бюджета. Паспортизация энергопотребления государственных учреждений и субъектов квазигосударственного сектора.
7)	Энергетическое обследование и энергоаудит для организаций, осуществляющих регулируемые виды деятельности	2	1	Особенности и методика энергоаудита для организаций, осуществляющих регулируемые виды деятельности. Техническое обеспечение энергетического аудита.
8)	Энергоаудит для организаций, осуществляющих производство и (или) транспортировку воды, природного газа, тепловой и электрической энергии, добычу природного газа, нефти, угля, производство нефтепродуктов, переработку природного газа, нефти, транспортировку нефти, нефтепродуктов	2	2	Особенности и методика энергоаудита для организаций, осуществляющих производство и (или) транспортировку воды, природного газа, тепловой энергии, электрической энергии, добычу природного газа, нефти, угля, производство нефтепродуктов, переработку природного газа, нефти, транспортировку нефти, нефтепродуктов.
9)	Энергоаудит для субъектов Государственного энергетического реестра	3	1	Особенности и методика энергоаудита для субъектов Государственного энергетического реестра. Уровни энергетических обследований. Экспертиза энергосберегающих проектов. Учет, контроль и управление энергоресурсами. Процессный подход к организации системы энергосбережения субъектов Государственного энергетического реестра
Итого		252	122

Приложение 2
к совместному приказу
Заместителя Премьер-Министра - Министра индустрии
и новых технологий Республики Казахстан
от 25 января 2013 года № 15
и Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 30 января 2013 года № 19

      Типовой учебный план по переподготовке и повышению
   квалификации кадров, осуществляющих энергоаудит и (или)
экспертизу энергосбережения и повышения энергоэффективности,
    а также созданию, внедрению и организации системы
                         энергоменеджмента

№ п/п	Наименование темы	Число академических часов
№ п/п	Наименование темы	переподготовка	повышение квалификации
1	2	3	4
1	Основы курса
1)	Основные цели и содержание учебного курса	2	2
2)	Основы электроэнергетики	8	-
3)	Основы электротехники	8	-
4)	Теоретические основы теплотехники	8	-
5)	Основы теплоэнергетики	8	-
6)	Основы отопления, вентиляции и кондиционирования	8	-
7)	Основы жилищно-коммунального хозяйства	2	-
8)	Свойства строительных материалов	2	-
9)	Автоматизация систем инженерных систем зданий, строений и сооружений	2	-
	Итого	48	2
2	Инновация
1)	Инновация в отраслях промышленности	3	-
2)	Инновация в строительстве и жилищно-коммунальном хозяйстве. Внедрение новых технологий и материалов	4	-
3)	Внедрение возобновляемых источников энергии.	2	-
4)	Модернизация жилищно-коммунального хозяйства	2	-
5)	Зарубежный опыт внедрения энергосбережения и повышения энергоэффективности	2	-
6)	Экологические аспекты внедрения энергосбережения и энергосберегающих технологий	2	-
	Итого	15	-
3	Метрология
1)	Основы средств измерения	3	-
2)	Стандартизация и сертификация	2	-
	Итого	5	-
4	Экономика и право
1)	Экономические аспекты энергосбережения (энергоаудита, внедрения энергоменеджмента, внедрения новых энергосберегающих технологий)	2	-
2)	Основы менеджмента (деятельность управления, организация работы, управление временем)	2	-
3)	Нормативные правовые акты (виды, структура, иерархия)	1	-
	Итого	5	-
5	Нормативно-правовая база. Методология проведения энергоаудита
1)	Закон Республики Казахстан «Об энергосбережении и повышении энергоэффективности»	1	1
2)	Нормативно-правовая база проведения энергоаудита	4	3
3)	Основные задачи и этапы энергоаудита	4	3
4)	Составление энергетических балансов. Методика сбора и анализа исходных данных по системам энергопотребления	2	2
5)	Особенности энергоаудита промышленных предприятий, бюджетных организаций, зданий, строений, сооружений	6	5
6)	Светоаудит	2	2
7)	Оценка потенциала энергосбережения, разработка мероприятий по энергосбережению.	4	3
8)	Структура и содержание отчета по энергоаудиту	2	1
	Итого	25	20
6	Методы расчета норм расходов топлива и нормативов потерь энергоносителей
1)	О нормативах энергопотребления в Республике Казахстан	1	1
2)	Методы расчета нормативов потерь электрической энергии при передаче по электрическим сетям	4	2
3)	Методы расчета нормативов потерь тепловой энергии при передаче по тепловым сетям	4	2
4)	Методы расчета нормативов удельных расходов топлива на отпущенную электрическую и тепловую энергию от тепловых электростанций и котельных	4	2
5)	Методы расчета запасов топлива на тепловых электростанциях и котельных	3	1
6)	Практикум по расчетам норм расхода и запасов топлива, нормативов потерь энергоносителей	6	2
	Итого	22	10
7	Нормирование потребления энергоресурсов
1)	Нормирование и расчет потребления электрической энергии	2	1
2)	Нормирование и расчет потребления тепловой энергии	2	1
3)	Нормирование и расчет потребления воды	2	1
4)	Методы расчета норм расходов электроэнергии и воды отопительными котельными на выработку тепловой энергии	2	-
5)	Практикум по расчету нормативов потребления энергоносителей	2	3
	Итого	10	6
8	Информационное обеспечение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности
1)	Информационное обеспечение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности	1	1
2)	Государственная информационная система в области энергосбережения и повышения энергоэффективности	1	1
3)	Приборный учет потребления энергоресурсов	2	2
4)	Приборный учет потребления тепловой энергии. Классификация. Особенности установки и использования	1	1
5)	Приборный учет потребления электрической энергии. Классификация. Особенности установки и использования	1	1
6)	Автоматизированная система управления энергоснабжением и автоматизированные системы коммерческого учета электроэнергии	2	1
7)	Лабораторный практикум по методам и приборам контроля и учета расхода энергоносителей и тепловой энергии	2	-
8)	Практика применения различных приборов, работа с приборами	-	1
	Итого	10	8
9	Инструментальное обеспечение при проведении энергетических обследований
1)	Задачи инструментального обследования. Анализ существующей приборной базы используемой при энергетическом обследовании.	2	2
2)	Инструментальный энергоаудит (теплотехнические измерения)	2	2
3)	Инструментальный энергоаудит (электрические измерения)	2	2
4)	Методика проведения инструментального обследования при энергоаудите	2	2
5)	Практическая работа с приборами	4	4
	Итого	12	12
10	Энергоменеджмент
1)	Основы энергоменеджмента, включая основы бизнес-планирования и экологическую оценку	4	4
2)	Требования международного стандарта по энергоменеджменту	4	4
3)	Практическое создание, внедрение и организация системы энергоменеджмента	10	6
	Итого	18	14
11	Экономические вопросы энергоаудита
1)	Методика разработки энергосберегающих программ при проведении энергоаудита.	2	1
2)	Общие положения инвестиционного проектирования. Стадии разработки энергоэффективного проекта.	2	2
3)	Энергосервисные договора.	2	1
4)	Экономическая эффективность инвестиционных проектов. Бизнес-планирование	2	1
5)	Финансово-экономические особенности разработки технико-экономического обоснования энергоэффективных мероприятий.	2	1
6)	Примеры технико-экономического обоснования типовых энергоэффективных мероприятий.	4	2
	Итого	14	8
12	Разработка энергетического паспорта и рекомендаций по выбору энергосберегающих мероприятий
1)	Разработка энергетического паспорта объекта энергетического обследования.	4	4
2)	Энергосбережение в системах электроснабжения.	2	2
3)	Энергосбережение в системах теплоснабжения и водоснабжения.	2	2
4)	Энергосбережение в системах генерации электрической и тепловой энергии	3	-
5)	Энергосбережение в зданиях и сооружениях	2	2
6)	Методы анализа эффективности и выбора энергосберегающих мероприятий	3	-
	Итого	16	10
13	Общие подходы к разработке муниципальных, региональных, отраслевых программ энергоэффективности
1)	Требования к программам повышения энергоэффективности. Целевые показатели, сроки.	2	2
2)	Методика разработки программ энергосбережения	2	-
3)	Особенности реализации программ энергоэффективности для бюджетных организаций	2	1
4)	Реализация проектов. Энергомониторинг. Эксплуатация и обслуживание.	2	1
	Итого	8	4
14	Современные энергосберегающие технологии (с учетом отраслевых особенностей)
1)	Примеры оборудования, технологий	2	2
2)	Возобновляемые источники энергии (солнце, ветер, био, гидро и так далее)	2	2
3)	Экологические вопросы при внедрении энергосберегающих технологий	2	2
4)	Лабораторный практикум по возобновляемым источникам энергии	2	-
	Итого	8	6
15	Экспертиза энергосбережения и повышения энергоэффективности
1)	Оценка энергоэффективности архитектурно-строительных и технических решений	3	3
2)	Оптимизация затрат на энергообеспечение при строительстве зданий, строений, сооружений	3	2
3)	Оценка энергоэффективности при проведении реконструкций, капитального ремонта зданий, строений, сооружений	3	3
	Итого	9	8
16	Специализация программы. Планирование энергоаудита по направлениям
1)	Энергоаудит промышленных предприятий	5	2
2)	Энергоаудит зданий, строений, сооружений	3	1
3)	Энергоаудит энергогенерирующих объектов	3	2
4)	Энергетическое обследование и энергоаудит организаций, осуществляющих передачу энергетических ресурсов - объектов и систем теплоснабжения	3	2
5)	Энергоаудит организаций, осуществляющих передачу энергетических ресурсов в электросетевом комплексе	3	2
6)	Энергоаудит для государственных учреждений и субъектов квазигосударственного сектора;	3	1
7)	Энергетическое обследование и энергоаудит для организаций, осуществляющих регулируемые виды деятельности;	2	1
8)	Энергоаудит для организаций, осуществляющих производство и (или) транспортировку воды, природного газа, тепловой энергии, электрической энергии, добычу природного газа, нефти, угля, производство нефтепродуктов, переработку природного газа, нефти, транспортировку нефти, нефтепродуктов;	2	2
9)	Энергоаудит для субъектов Государственного энергетического реестра	3	1
	Итого	27	14
17	Тестирование	2
1)	«Энергоаудит»
	«Процесс развития Проекта по повышению энергетической эффективности»
2)	«Энергетические, экономические, экологические расчеты»
3)	«Энергоменеджмент»
4)	«Экспертиза энергосбережения и повышения энергоэффективности»
	Итого	252	122

Изучение и форма контроля

     Лекции: обзорные, проблемные.
     Практические занятия: работа в малых группах, дискуссии, презентации, обратная связь, анкетирование, индивидуальная работа с нормативными-правовыми актами, мультимедийиными технологиями, технико-экономические расчеты по энергосберегающим проектам и мероприятиям и т.д.
     Лабораторные работы: основы электротехники, основы теплотехники, работа с измерительными приборами и приборами учета энергоносителей, проведение упрощенных испытаний на физических и виртуальных установках, анализ результатов инструментального обследования.
     Самостоятельная работа слушателя: подготовка технических заданий, программ, презентаций, учебных проектов по энергоаудиту и энергоменеджменту, схем, рефератов, работа с мультимедийиными средствами, анализ статей, библиографический поиск.
     Тестирование: сдача экзаменов с применением информационных технологий по темам «Энергоаудит», «Процесс развития Проекта по повышению энергетической эффективности», «Энергетические, экономические, экологические расчеты», «Энергоменеджмент», «Экспертиза энергосбережения и повышения энергоэффективности».

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 20.03.2015 № 310 және ҚР Білім және ғылым министрінің 31.03.2015 № 145 бірлескен бұйрығымен.

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 11 қыркүйектегі № 1179 қаулысымен бекітілген Энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтары қызметінің қағидаларының 5-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫЗ:
      1. 1) осы бұйрыққа 1–қосымшаға сәйкес, энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі үлгілік оқу бағдарламасы;
      2) осы бұйрыққа 2–қосымшаға сәйкес, энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі үлгілік оқу жоспары бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі Жаңа технологиялар және энергия үнемдеу департаменті (Т.А. Мұқанов) заңда белгіленген тәртіпте:
      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуiн;
      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде ресми түрде жариялауға бұқаралық ақпарат құралдарына жіберуді;
      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлiгiнiң ресми интернет-ресурсында жариялануын қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар вице-министрi Қ.А. Тулеушинге жүктелсiн.
      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

      Қазақстан Республикасы             Қазақстан Республикасы
      Премьер-Министрінің                Білім және ғылым министрі
      орынбасары - Индустрия және
      жаңа технологиялар министрі
      ______________ Ә. Исекешев        ____________ Б. Жұмағұлов

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің
орынбасары - Индустрия және жаңа
технологиялар министрiнің
2013 жылғы 25 қаңтардағы № 15
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрiнiң
2013 жылғы 30 қаңтардағы № 19
бiрлескен бұйрығына 1–қосымша

Энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу және энергия
тиімділігін арттыру сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды
қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру, сондай-ақ
энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру
жөніндегі үлгілік оқу бағдарламасы

Мазмұны және білім, ептілік, машықтар мен компетенциялар көлемі

№ р/с	Пән	Сағаттар саны		Мазмұны
№ р/с	Пән	Қайта даярлау	Біліктілікті арттыру	Мазмұны
1	2	3	4	5
1	Курс негіздері	48	2
1)	Оқу курсының негізгі мақсаттары мен мазмұны	2	2	Курстың мақсаттары мен міндеттері. Негізгі бөлімдер. Сабақ түрлері. Оқу курсының мазмұны. Түпкі нәтижелер
2)	Электр техникасы негіздері	8	-	Электр техникасының физикалық негіздері. Тізбелер теориясы. Тұрақты токтың желілік тізбелері. Синусоидты токтың желілік тізбелері. Үш фазалық тізбелер. Магниттік тізбелер. Электр тізбелері синтезінің негіздері. Электрмагниттік өріс теориясы. Электрстатикалық өріс. Тұрақты токтардың электр өрісі. Тұрақты магниттік ағындар кезіндегі магниттік өріс. Электрмагниттік өріс. Электрлік машиналар.
3)	Электр энергетикасы негіздері.	8	-	Энергетикалық жүйе. Жылу және атом электр станциялары. Жылу және атом электр станцияларының түрлері. Гидроэнергетикалық қондырғылар. Дәстүрлі емес энергия көздері. Дәстүрлі емес жаңартылатын энергия ресурстары. Электр желілерінің сипаттамалары мен параметрлері; электр желілерінің классификациясы; әуе желілері мен трансформаторлардың конструктивтік ерекшеліктері; жүктеменің негізгі сипаттамалары; жүктеме графиктері; төмендетуші қосалқы станциялардың электрлік байланыстарының негізгі сызбалары; электр энергиясы сапасының негізгі көрсеткіштері және олардың қабылдағыштар жұмысына әсері; сапаны жоғарылату әдістері мен техникалық құралдары; электр желілеріндегі реактивті күш көздері; қысқа тұйықталу токтарының есептелген мөлшерлері.
4)	Жылу техникасының теориялық негіздері	8	-	Жылу динамикасының бірінші заңы; жылу динамикасының екінші заңы; нақты газдар; су буы; нақты газдардың термодинамикалық қасиеттері; заттардың термодинамикалық қасиеттерінің кестелері; бу турбиналы құрылғылар циклдары; бу турбиналы құрылғының жылу және энергия баланстары; газдық циклдар; қозғалтқыштар мен суытқыш құрылғылардың сызбалары, циклдары мен термикалық пайдалы әсер коэффициенттері; жылу алмасу тәсілдері; жылу өткізгіштік; конвективтік жылу алмасу; сәулелендірумен жылу алмасу; күрделі жылу алмасу; масса алмасу; жылу алмасу аппараттарының жылу және гидравликалық есептеуі.
5)	Жылу энергетикасы негіздері	8	-	Жылу қозғалтқыштарында энергияны түрлендірудің теориялық негіздері. Бу қазандары мен олардың сызбалары. Ядролық энергетикалық құрылғылар. Бу турбиналары. Жылу электр станцияларының энергетикалық балансы. Жылу электр станциялары мен атом электр станцияларының жылу сызбалары. Жылу және атом электр станцияларының қосымша құрылғылары мен құрылыстары. Жылумен қамтамасыз ету жүйелері.
6)	Жылыту, желдету және кондиционерлеу негіздері	8	-	Жылыту, желдету және ауаны кондиционерлеу жүйелерінің құрылғылары. Осы жүйелерде пайдаланылатын аспаптардың сипаттамалары, ғимараттардың қоршау конструкциялары арқылы жылу шығындарын анықтау әдістері, тұрғын және әкімшілік-қоғамдық жайлардың ауасына санитарлық-гигиеналық талаптар. Туынды энергия ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру.
7)	Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық негіздері	2	-	Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты басқару. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық құрылымы. Ғимараттар мен құрылыстардың инженерлік жабдықтары, сыртқы желілері. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтың энергетикалық кәсіпорындары: электр желілері; газ желілері; жылыту желілері; жылыту қазандықтары.
8)	Құрылыс материалдарының қасиеттері.	2	-	Материалдардың физикалық, химиялық, механикалық және технологиялық қасиеттері. Материалдарды қасиеттеріне байланысты қолдану салалары.
9)	Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың инженерлiк жүйелерiнiң автоматтандырылуы	2	-	Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың инженерлiк жүйелерiнiң автоматтандырылуы
2	Инновация	15	-
1)	Өнеркәсіп салаларындағы инновация	3	-	Мемлекеттік инновациялық саясат бағыттары. Инновациялардың экономиканың негізгі салаларының қызметіне әсері, өнеркәсіп кәсіпорындарында инновацияларды енгізуге кедергі келтіретін факторлар. Негізгі қорларды жаңарту. Технологиялар трансферті, өндіріс процестеріне жаңа технологияларды ендіру.
2)	Құрылыс пен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтағы инновация. Жаңа технологиялар мен материалдарды енгізу.	4	-	Әлемдік трендтер мен салалық ғылымның қола бар ғылыми әлеуетіне сәйкес құрылыстағы ғылыми-технологиялық басымдылықтар. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтағы ғылыми-технологиялық басымдылықтар. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласында қолданылатын жаңа технологиялар, жабдықтар, бұйымдар мен материалдар.
3)	Жаңартылатын энергия көздерін енгізу.	2	-	Дәстүрлі емес жаңартылатын энергия көздері базасындағы энергия қондырғыларының негізгі түрлері және олардың негізгі энергетикалық, экономикалық және экологиялық сипаттамалары. Дәстүрлі емес жаңартылатын энергия көздерінің негізгі түрлерінің энергия ресурстарын есептеу әдістері. Энергия жинақтауыштар. Төмен әлеуетті энергия көздерін пайдалану. Энергия үнемдеуші технологиялар. Дәстүрлі емес жаңартылатын энергия көздерін пайдалану перспективалары.
4)	Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту	2	-	Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың алғышарттары. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту. Салада энергия тиімді технологияларды енгізу. Жаңғыртудың мақсаттық бағдарлары.
5)	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін енгізудің шетелдік тәжірибесі.	2	-	Ғылыми-техникалық прогресті жеделдету үшін жағдайлар. Жалпы ішкі өнімнің энергия сыйымдылығын төмендету және отын-энергетикалық ресурстармен қамтамасыз етілудің ұлғаюы. Жаңартылатын энергия көздерін енгізу, қазіргі заманғы энергия үнемдеуші технологиялар құру.
6)	Энергия үнемдеу және энергия үнемдеуші технологияларды енгізудің экологиялық аспектілері.	2	-	Энергия үнемдеу кезінде отын шығынын төмендету. Экологиялық таза энергия үнемдеуші технологиялар. Туынды энергия ресурстарын қолдану. Когенерация және тригенерация.
3	Метрология	5	-
1)	Өлшеу құралдары негіздері	3	-	Физикалық шамаларды өлшеу туралы негізгі мәліметтер. Техникалық құралдар мен өлшеу әдістері. Электрлік шамаларды өлшеу әдістер мен құралдары. Жылу техникалық бақылау жүйелері; температураны, қысымды, қысым айырмашылығын, деңгейді, шығындарды өлшеу; автоматтандырылған бақылау және дерек жинауды басқару жүйелері; ақпараттық-өлшеу жүйелері.
2)	Стандарттау және сертификаттау	2	-	Метрологияның теориялық негіздері; өлшеу нысандарымен байланысты негізгі түсініктер: қасиет, шама, материалдық әлем нысандарының қасиеттерінің мөлшерлік және сапалық белгілері; өлшеу құралдарымен байланысты негізгі түсініктер. Өлшеу нәтижелерін өңдеу. Өлшеу аспаптарына талаптар. Стандарттау мәні және мазмұны. Стандарттау бойынша нормативтік құжаттар. Сертификаттау, оның өнім сапасын арттырудағы рөлі мен халықаралық, аймақтық және ұлттық деңгейлерде дамуы; стандарттаудың құқықтық негіздері; стандарттау бойынша халықаралық ұйым; негізгі қағидалары. Сертификаттау бойынша органдар мен сынау зертханалары; сертификаттау бойынша органдар мен сынау (өлшеу) зертханаларының; қызметтер сертификатталуы; сапа жүйелері сертификатталуы.
4	Экономика және құқық	5	-
1)	Энергия үнемдеудің (энергия аудитінің, энергия менеджментін енгізудің, жаңа энергия үнемдеуші технологиялар енгізудің) экономикалық аспектілері	2	-	Энергия үнемдеу бойынша шаралар тиімділігінің критерийлері. Энергия үнемдеу бойынша шаралардың экономикалық тиімділігін анықтау әдістері. Ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралар мен олардың экономикалық көрсеткіштері. Энергия үнемдеуге инвестицияларды бағалау әдістері.
2)	Менеджмент негіздері (басқару әрекеті, жұмысты ұйымдастыру, уақытты басқару)	2	-	Менеджментке кіріспе. Менеджмент теориясы мен практикасының дамуы. Менеджмент функциялары. Ұйым басқару нысаны ретінде. Ұйымның сыртқы және ішкі ортасы. Басқарудың ұйымдастырушылық құралымы. Менеджмент принциптері. Басқарудағы коммуникациялар. Персоналды басқару. Мотивация менеджмент функциясы ретінде. Басқарушылық бақылау. Топтық динамика және басшылық. Ұйымдастырушылық мәдениет. Өнеркәсіптің бәсекеге қабілеттілігі факторлары.
3)	Нормативтік құқықтық актілер (түрлері, құрылымы, иерархиясы)	1	-	Энергия үнемдеудегі нормативтік құқықтық актілер. Нормативтік құқықтық актілер түрлері, иерархиясы.
5	Нормативті-құқықтық база. Энергия аудитін жүргізу әдістемесі.	25	20
1)	«Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңы	1	1	Негізгі анықтамалар мен түсініктер. Заңның негізгі қағидалары. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыруды қамтамасыз етуге бағытталған шаралар. Заңның энергия аудиті бойынша талаптары. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасы. Мемлекеттік энергетикалық тізілім. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік қолдау.
2)	Энергия аудитін жүргізудің нормативтік құқықтық базасы	4	3	Қазақстандағы энергия үнемдеудің жалпы мәліметтері мен нормативті-құқықтық және нормативті-техникалық базасы. Энергия аудиті, энергия ресурстарын нормалау саласындағы нормативтік құқықтық актілер. Энергия аудитін және энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу қағидалары.
3)	Энергия аудитінің негізгі міндеттері мен кезеңдері	4	3	Энергия аудитінің негізгі міндеттері. Энергия аудитінің негізгі кезеңдері. Әр кезеңде шешілетін міндеттер. Энергия аудиті бағдарламасы. Бастапқы ақпарат жинақтау. Аспаптық зерттеу. Нәтижелерді талдау. Қорытынды қалыптастыру.
4)	Энергетикалық баланстар құрастыру. Энергия тұтыну жүйелері бойынша бастапқы мәліметтер жинақтау мен талдау әдістемесі.	2	2	Отын-энергетикалық баланстар құрастыру қажеттілігі. Баланс түрлері. Құрастыру тәртібі. Энергетикалық баланстар құрастыру үшін энергия тұтыну жүйелері бойынша бастапқы мәліметтер жинақтау мен талдау әдістемесі.
5)	Өнеркәсіп кәсіпорындары мен бюджеттік ұйымдардың энергия аудитінің ерекшеліктері. Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың энергия аудиті	6	5	Өнеркәсіп кәсіпорындарының энергия аудитін жүргізу әдістемесі. Энергия аудитінің деңгейлері (түрлері). Бюджеттік ұйымдардың энергия аудитінің ерекшеліктері. Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың энергия аудитінің әдістемесі.
6)	Жарық аудиті	2	2	Жарық аудиті
7)	Энергия үнемдеу әлеуетін бағалау, энергия үнемдеу бойынша іс-шаралар дайындау.	4	3	Объектінің энергия тиімділігін арттыру жолдары. Энергия үнемдеу әлеуеті. Энергия тиімділігінің базалық мәндері. Энергия үнемдеу әлеуетін сандық бағалау. Энергия үнемдеу бойынша іс-шаралар әзірлеу және олардың техникалық-экономикалық негіздемесі. Энергия үнемдеуші іс-шараларды іс-жүзінде жүзеге асыру проблемалары.
8)	Энергия аудиті бойынша есеп берудің құрылымы мен мазмұны	2	1	Кіріспе. Энергия аудиті объектісі туралы жалпы мағлұмат. Тұтыну талдауы және отын-энергетикалық ресурстардың ықтимал үнемін бағалаумен бірге энергия үнемдеу әлеуетін бағалау. Энергия тиімділігі көрсеткіштерін жақсарту бойынша ұсыныстар. Қорытынды. Қосымшалар (ұйымның отын-энергетикалық балансы, энергетикалық ресурстарды тұтынушының төлқұжаты)
6	Отын шығыстары мен энергия тасымалдаушылар шығындары нормативтерін есептеу әдістері	22	10
1)	Қазақстан Республикасында энергия тұтыну нормативтері туралы	1	1	Энергетикалық ресурстарды нормалау саласындағы нормативті-құқықтық база. Отынның, энергия тасығыштың шығын нормалары. Жылу және электр энергиялары ысыраптарының нормалары.
2)	Электр желілері бойынша берілу кезінде электр энергиясының ысыраптарын есептеу әдістері	4	2	Электр энергиясының технологиялық ысыраптарының нормативтері. Электр энергиясының технологиялық ысыраптарының нормативтерін есептеу әдістері. Артылған ысыраптарды есептеу әдістері. Шартты-тұрақты ысыраптарды есептеу әдістері. Ауа райына тәуелді ысыраптарды есептеу әдістері. Электр энергиясын есепке алу жүйесінің қателіктерімен туындаған ысыраптарды есептеу әдістері. Электр энергиясының технологиялық ысыраптарының нормативтік сипаттамаларын есептеу әдістері.
3)	Жылу желілерімен беру кезінде жылу энергиясы ысыраптары нормативтерін есептеу әдістері	4	2	Жылу энергиясын беру кезіндегі технологиялық ысыраптардың нормативтері. Көрсеткіштер бойынша жылу желісі үшін нормативтерді есептеу: жылу тасығыштар ысыраптары мен шығындары (бу, конденсат, су); жылу берумен жылу тасығыштардың жылу оқшаулағыш конструкциялары арқылы жылу тасығыштар ысыраптары және шығындарымен (бу, конденсат, су) жылу желілеріндегі жылу энергиясының ысыраптары; жылу энергиясын беруге кететін электр энергиясы шығындары. Жылу желілерінің нормативтік энергетикалық сипаттамалары. Нормаланатын жылу ысыраптары. Жылу энергиясын беру кезіндегі технологиялық ысыраптар нормативтерін есептеу және негіздеу бойынша құжаттама құрылымы және құрамы.
4)	Жылу электр станцияларынан жіберілген электр және жылу энергиясына жұмсалған үлесті отын шығындары нормативтерін және бу қазандықтарынан жіберілген жылу энергиясына жұмсалған үлесті отын шығындары нормативтерін есептеу әдістері.	4	2	Жылу электр станцияларынан жіберілген электр және жылу энергиясына жұмсалған үлесті отын шығындары нормативтерін есептеу әдістері. Физикалық әдіс, эксергетикалық әдіс. Жылу электр орталықтарының өз қажеттіліктері. Бу қазандықтарынан жіберілген жылу энергиясына жұмсалған үлесті отын шығындары нормативтерін есептеу әдістері. Бу қазандықтарының өз қажеттіліктері.
5)	Жылу электр станциялары мен бу қазандықтарындағы отын қорын есептеу әдістері.	3	1	Жылу электр станцияларында мен бу қазандықтарында отын қамдау қажеттілігі. Қоймалар мен сақтау орындарында отынның минималды қажетті мөлшері. Жылу электр станциялары мен бу қазандықтарындағы отын қорын есептеу әдістері.
6)	Отын шығыны мен қорын, энергия тасығыштар ысыраптары нормативтерін есептеу бойынша практикум	6	2	Электр желілеріндегі электр энергиясы ысыраптарын есептеу. Жылу желілеріндегі оқшаулау арқылы жылу ысыраптарын есептеу. Жылу электр орталықтарындағы жылу және электр энергиясын жіберуге жұмсалған үлесті отын шығынын әртүрлі әдістер бойынша есептеу. Бу қазандығында жылу энергиясын жіберуге жұмсалған үлесті отын шығынын есептеу.
7	Энергия ресурстарын тұтынуды нормалау	10	6
1)	Электр энергиясын тұтынуды нормалау және есептеу	2	1	Электр энергиясы қажеттілігін анықтау әдістері. Электр энергиясын жұмсаудың индивидуалдық нормалары. Электр энергиясын жұмсауды және оны пайдалануды бақылауды нормалауды ұйымдастыру. Өнеркәсіп кәсіпорындарында электр энергиясын жұмсау нормаларын есептеу. Сумен қамтамасыз ету, су бұру және ағынды суларды тазарту саласындағы технологиялық қажеттіліктерге электр энергиясы қажеттілігін анықтау. Энергия ресурстарын тасымалдау кезіндегі электр энергиясы шығындары нормаларын есептеу. Ғимараттарда электр энергиясы шығындары нормаларын есептеу.
2)	Жылу энергиясын тұтынуды нормалау және есептеу	2	1	Жылу энергиясы қажеттілігін анықтау әдістері. Жылу энергиясы шығындарының индивидуалдық нормалары. Жылу энергиясын жұмсауды және оны пайдалануды бақылауды нормалауды ұйымдастыру. Бу қазандықтары үшін, ғимараттарды жылыту және желдету, ыстық сумен қамтамасыз ету үшін жылу энергиясы шығындарын нормалау. Өнеркәсіп кәсіпорындарының технологиялық қажеттіліктеріне жылу энергиясы шығындарын нормалау.
3)	Су тұтынуды нормалау және есептеу	2	1	Су тұтынуды нормалау. Су тұтынудың үлестік шығындары мен нормалары. Жылу электр станциялары мен бу қазандықтары үшін суды қажет ету нормалары. Тұрғындардың үлестік су тұтынуын нормалау және сумен қамтамасыз ету жүйелерінің есепке алынбаған шығындарын бағалау.
4)	Жылу энергиясын өндіруге жылыту қазандықтары жұмсаған электр энергиясы мен су шығындары нормаларын есептеу әдістері	2	-	Жылу энергиясын өндіруге жылыту қазандықтары жұмсаған электр энергиясы мен су шығындары нормаларын есептеу әдістері
5)	Энергия тасығыштар тұтыну нормативтерін есептеу бойынша практикум	2	3	Кәсіпорындар, жылу электр станциялары, бу қазандықтары үшін энергия ресурстары қажеттіліктерін есептеу. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта энергия ресурстарын тұтыну. Бу қазандықтары үшін су қажеттіліктері нормаларын есептеу.
8	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды ақпараттық қамтамасыз ету	10	8
1)	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды ақпараттық қамтамасыз ету	1	1	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды ақпараттық қамтамасыз етудің құрылымы. Білім бағдарламалары және тұрғындардың хабардарлығы.
2)	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік ақпараттық жүйе	1	1	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында Мемлекеттік ақпараттық жүйе қалыптастыру қажеттілігі. Жүйе құрылымы және ондағы бар мәліметтер.
3)	Энергия ресурстарын пайдаланудың аспаптық есепке алынуы	2	2	Есепке алу аспаптары: түрлері, сипаттамалары, таңдау критерийлері.
4)	Жылу энергиясын пайдаланудың аспаптық есепке алынуы.	1	1	Жылу тасығыш параметрлерін өлшеу әдістері. Есепке алу аспаптарын таңдау бойынша ұсыныстар. Классификация. Орнату және пайдалану ерекшеліктері.
5)	Электр энергиясын пайдаланудың аспаптық есепке алынуы.	1	1	Электр энергиясы шығынын есепке алу. Аспаптық, есептік және тәжірибелік-есептік тәсілдер. Өнеркәсіп кәсіпорнында электр энергиясын есепке алу объектілері Коммерциялық және техникалық есепке алу. Есепке алу аспаптарының классификациясы. Орнату және пайдалану ерекшеліктері.
6)	Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйелері мен электрмен қамтамасыз етуді басқарудың автоматтандырылған жүйесі	2	1	Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйелері. Жүйе құрылымы. Негізгі функциялары. Электрмен қамтамасыз етуді басқарудың автоматтандырылған жүйесі. Электрмен қамтамасыз етуді басқарудың автоматтандырылған жүйесін енгізу мақсаттары.
7)	Энергия тасығыштары мен жылу энергиясы шығындарын бақылау және есепке алу әдістері мен аспаптары бойынша зертханалық практикум	2	-	Энергия тасығыштары мен жылу энергиясы шығындарын бақылау және есепке алу әдістері мен аспаптары бойынша зертханалық практикум
8)	Әртүрлі аспаптарды қолдану практикасы, аспаптармен жұмыс.	-	1	Контактілі және контактісіз термометрлер, қысым датчиктері, электр есептегіштер, газталдаушылар, жылувизорлар, шығын өлшегіштер және тағы басқалар.
9	Энергетикалық зерттеулер жүргізу кезінде құралмен қамтамасыз ету	12	12
1)	Құралдық зерттеу міндеттері. Энергетикалық зерттеу жүргізу кезінде пайдаланылатын қолданыстағы аспаптық базаның талдауы.	2	2	Құралдық зерттеу міндеттері. Құралдық зерттеу кезіндегі өлшемдер. Бір рет орын алатын өлшемдер. Баланстық өлшемдер. Энергетикалық зерттеу жүргізу кезінде пайдаланылатын қолданыстағы аспаптық базаның талдауы.
2)	Құралдық энергия аудиті (жылу техникалық өлшемдер)	2	2	Жылутехникалық өлшемдер (температура, қысым, газдар құрамы, сұйықтықтар шығыны, ауа ағындарының жылдамдығы). Жылу ысыраптарын анықтау.
3)	Құралдық энергия аудиті (электрлік өлшемдер)	2	2	Электрмен қамтамасыз ету жүйелеріндегі электртехникалық өлшемдер. Кернеуді өлшеу. Токты өлшеу. Күштілікті (белсенді, реактивті, толық) өлшеу. Кернеу мен токтың спектрлік құрамын өлшеу. Электр қозғалтқыштарының айналу жиілігін өлшеу.
4)	Энергия аудиті кезінде құралдық зерттеу жүргізу әдістемесі.	2	2	Құралдық зерттеу жүргізуді ұйымдастыру. Құралдық зерттеу жүргізу тәртібі. Құралдық зерттеу қорытындыларын өңдеуді жүргізу тәртібі.
5)	Аспаптармен практикалық жұмыс	4	4	Контактілі және контактісіз термометрлермен температураны өлшеу, қысымды өлшеу, электр энергиясы параметрлерін өлшеу, газдық талдау, термографикалық зерттеулер, шығынды өлшеу және тағы басқалар.
10	Энергия менеджменті	18	14
1)	Бизнес-жоспарлау және экологиялық бағалауды қосқандағы энергия менеджменті негіздері	4	4	Энергия менеджментінің базалық негіздері. Энергия менджментін ұйымдастырудың принциптері. Энергия менеджменті жүйесіне талаптар. Бизнес-жоспарлау негіздері және экологиялық бағалау.
2)	Энергия менеджменті бойынша халықаралық стандарт талаптары	4	4	Энергия менеджментінің әлемдік деңгейінің, энергия менеджментінің қолданыстағы және әзірленіп жатқан стандарттарының жай-күйі, энергия үнемдеуді ынталандырудың халықаралық инструменттері. Энергия менеджменті бойынша халықаралық стандарт талаптары.
3)	Энергия менеджменті жүйесін практикалық құру, енгізу және ұйымдастыру	10	6	Жалпы талаптар. Басшылық (менеджмент) жауапкершілігі. Энергетикалық саясат. Жоспарлау. Энергетикалық профиль (нақты энергия тұтыну талдауы). Энергияны базалық (бастапқы) пайдалану. Энергия тиімділігі индикаторлары (көрсеткіштері). Құқықтық және басқа талаптар. Мақсаттар, міндеттер мен іс-әрекет жоспарлары. Енгізу және эксплуатациялау. Оперативтік бақылау. Байланыс (ақпаратпен алмасу). Энергия тиімділігін тексеру. Мониторинг, өлшеулер және талдау. Ішкі аудит. Сәйкессіздіктер, түзетулер, ескертулер мен жетілдірулер. Есептілікті (параметрлерді тіркеуді) бақылау. Энергия менеджменті жүйесін жоғары басшылықтың тексеруі.
11	Энергия аудитінің экономикалық мәселелері	14	8
1)	Энергия аудитін жүргізу кезінде энергия үнемдеу бағдарламаларын әзірлеу әдістемесі	2	1	Энергия үнемдеу бағдарламаларын әзірлеу әдістемесі. Бағдарлама құрылымы. Негізгі бөлімдер. Энергия үнемдеу бағдарламасына қосылатын іс-шараларды анықтау. Бағдарламаны іске асыру жоспары. Бағдарлама жобаларын рангтеу.
2)	Инвестициялық жобалаудың жалпы қағидалары. Энергия тиімділігі жобасын әзірлеу сатылары.	2	2	Инвестициялық жобалар. Анықтау және классификация. Инвестициялық жобаларды қалыптастыру және дайындау принциптері. Инвестициялық құжаттаманы дайындау кезеңдері мен сатылары. Инвестициялық мүмкіндіктерді іздеу. Жобаны түпкілікті әзірлеу және оның техникалық-экономикалық және қаржылық тиімділігін бағалау.
3)	Энергиясервистік келісімдер	2	1	Энергиясервистік компаниялардың қызмет атқару принциптері және олардың энергия менеджменті жүйелерін қалыптастыруға қатысуы. Энергиясервистік келісімдер.
4)	Инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігі. Бизнес-жоспарлау	2	1	Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау. Инвестициялық жобалардың тиімділігі мен қаржылық іске асырылушылығын бағалаудың негізгі принциптері. Инвестицияларды бағалау методологиясы. Инвестициялық энергия тиімді жобалардың критерийлері мен экономикалық тиімділігі. Бизнес-жоспарлау.
5)	Энергия тиімді іс-шаралардың техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеудің қаржылық-экономикалық ерекшеліктері.	2	1	Энергия тиімді іс-шараларды әзірлеудің, техникалық-экономикалық негіздемесін есептеудің және жүзеге асырудың қаржылық-экономикалық ерекшеліктері.
6)	Үлгілік энергия тиімді іс-шаралардың техникалық-экономикалық негіздемесінің мысалдары.	4	2	Жылу энергетикасында, электрмен қамтамасыз етуде, сумен қамтамасыз етуде, ғимараттар мен құрылыстарда және тағы басқаларда энергия үнемдеу бойынша іс-шаралардың техникалық-экономикалық тиімділігін есептеу мысалдары.
12	Энергетикалық төлқұжат және энергия үнемдеуші іс-шараларды таңдау бойынша ұсыныстар дайындау	16	10
1)	Энергетикалық зерттеу объектісінің энергетикалық төлқұжатын әзірлеу.	4	4	Зерттелуші кәсіпорынның, мекеменің энергетикалық төлқұжатын әзірлеу. Төлқұжат құрылымы мен мазмұны. Негізгі көрсеткіштер. Энергия үнемдеу бойынша іс-шаралар жоспары.
2)	Электрмен қамтамасыз ету жүйелеріндегі энергия үнемдеу	2	2	Электрмен қамтамасыз ету жүйелеріндегі энергия үнемдеудің үлгілік жобалары. Олардың тиімділігінің талдауы.
3)	Жылумен қамтамасыз ету және сумен қамтамасыз ету жүйелеріндегі энергия үнемдеу	2	2	Жылумен қамтамасыз ету және сумен қамтамасыз ету жүйелеріндегі энергия үнемдеудің үлгілік жобалары. Жылумен қамтамасыз ету және бу қазандықтары жүйелерінің жылу тиімділігін талдау әдістері.
4)	Электр және жылу энергиясын генерациялау жүйелеріндегі энергия үнемдеу	3	-	Электр және жылу энергиясын генерациялау жүйелеріндегі энергия үнемдеу
5)	Ғимараттар мен құрылыстардағы энергия үнемдеу	2	2	Ғимараттар мен құрылыстардағы энергия үнемдеудің үлгілік жобалары. Олардың тиімділігінің талдауы.
6)	Энергия үнемдеуші іс-шаралардың тиімділігі мен таңдауын талдау әдістері	3	-	Энергия үнемдеуші іс-шаралардың тиімділігі мен таңдауын талдау әдістері
13	Муниципалдық, аймақтық, салалық энергия тиімділігі бағдарламаларын әзірлеуге жалпы әдістер	8	4
1)	Энергия тиімділігін арттыру бағдарламаларына талаптар. Нысаналы көрсеткіштер, мерзімдер	2	2	Энергия тиімділігін арттыру бағдарламаларына талаптар. Нысаналы көрсеткіштер, мерзімдер. Муниципалдық, аймақтық, салалық энергия тиімділігі бағдарламаларын әзірлеуге жалпы әдістер.
2)	Энергия үнемдеу бағдарламаларын әзірлеу әдістемесі	2	-	Энергия үнемдеу бағдарламаларын әзірлеу әдістемесі
3)	Бюджеттік ұйымдар үшін энергия тиімділігі бағдарламаларын іске асырудың ерекшеліктері.	2	1	Бюджеттік ұйымдар үшін энергия тиімділігі бағдарламаларын іске асырудың ерекшеліктері. Бағдарламаны әзірлеуге жалпы әдістер.
4)	Жобаларды жүзеге асыру. Энергия мониторингі. Эксплуатация және қызмет көрсету	2	1	Аймақтарда, өнеркәсіп салаларында және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта жобалар мен бағдарламаларды іске асыру. Энергетикада жобалар мен бағдарламаларды іске асыру. Энергия мониторингі. Энергияны есепке алу. Эксплуатация және қызмет көрсету.
14	Қазіргі заманғы энергия үнемдеуші технологиялар (салалық ерекшеліктерді назарға ала отырып)	8	6
1)	Технологиялар, жабдықтар үлгілері	2	2	Технологиялар, жабдықтар мысалы. Пайдалы қазбаларды өндіру, тасымалдау және қайта өңдеудің энергия тиімді технологиялары. Энергетикадағы энергия тиімді технологиялар. Өнеркәсіп пен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтағы энергия тиімді технологиялар. Технологиялық процестердің, машиналар мен жабдықтардың энергия тиімділігін арттыру әдістері.
2)	Жаңартылатын энергия көздері (күн, жел, био -, гидро - және тағы басқа)	2	2	Жаңартылатын энергия көздері. Жаңартылатын энергия көздері бойынша жобаларды іске асыру. Энергиямен қамтамасыз етудің біріктірілген жүйелері. ЖЭК негізіндегі автономды энергиямен қамтамасыз ету жүйелері. Гидро- және геотермальді энергетика.
3)	Энергия үнемдеуші технологияларды енгізу кезіндегі экологиялық сұрақтар	2	2	Энергия үнемдеуші технологияларды енгізу кезіндегі экологиялық сұрақтар. «Таза» көмір технологиялары. Парниктік газдарды шығаруды төмендету. Экологиялық қауіпсіздік.
4)	Жаңартылатын энергия көздері бойынша зертханалық практикум	2	-	Жаңартылатын энергия көздері бойынша зертханалық практикум
15	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасы	9	8
1)	Сәулет-құрылыс және техникалық шешімдердің энергия тиімділігі бойынша бағалау	3	3	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасының міндеттері. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасын жүргізу тәртібі. Сәулет-құрылыс және техникалық шешімдердің энергия тиімділігі бойынша бағалау.
2)	Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды салу кезіндегі энергиялық қамтамасыз етуіне шығындарды оңтайландыру	3	2	Салынып жатқан ғимараттар мен құрылыстардың энергия тиімділігі бойынша Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптары. Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды салу кезіндегі энергиялық қамтамасыз етуіне шығындарды оңтайландыру.
3)	Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды қайта жаңарту, күрделі жөндеу жүргізгендегі энергия тиімділігі бойынша бағалау	3	3	Ғимараттарды қайта құру және жаңғырту кезінде энергия тиімділігі бойынша міндеттер. Терможаңғырту. Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды қайта жаңарту, күрделі жөндеу жүргізгендегі энергия тиімділігі бойынша бағалау.
16	Бағдарламаның мамандандырылуы. Бағыттар бойынша энергия аудитін жобалау	27	14
1)	Өнеркәсіп кәсіпорындарының энергия аудиті	5	2	Өнеркәсіп кәсіпорындарының энергия аудитінің ерекшеліктері мен әдістемесі. Энергетикалық зерттеулер деңгейлері. Міндеттері мен мақсаттары. Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығы. Энергия үнемдеуші жобалар сараптамасы. Кәсіпорынның энергия үнемдеу жүйесін ұйымдастырудың үрдістік тәсілі. Кәсіпорында энергия ресурстарын есепке алу, бақылау және басқару.
2)	Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың энергия аудиті	3	1	Қазіргі заманғы әдістемелер мен талаптар. Ғимараттар энергия аудитінің ерекшеліктері. Энергия аудитін жүргізудің ұйымдастырылуы. Ғимараттар энергия аудитінің әдістемесі. Ғимараттар энергия аудитін техникалық қамтамасыз ету. Ғимаратта энергия тасығыштарды есепке алу, бақылау және басқару. Ғимараттардың энергетикалық төлқұжаты.
3)	Энергия шығарушы объектілердің энергия аудиті	3	2	Энергия шығарушы объектілер үшін энергия аудитінің ерекшеліктері мен әдістемесі. Энергия көздері сенімділігін арттыру. Энергетикалық және экологиялық қауіпсіздік.
4)	Энергетикалық ресурстарды тасымалдаушы ұйымдардың – жылумен қамтамасыз ету объектілері мен жүйелердің энергетикалық тексерілуі және энергия аудиті	3	2	Энергетикалық ресурстарды тасымалдаушы ұйымдардың – жылумен қамтамасыз ету объектілері мен жүйелердің энергетикалық тексерілуі және энергия аудиті. Жылумен қамтамасыз ету объектілері мен жүйелерінің сенімділігі мен экологиялық қауіпсіздігін арттыру. Жылумен қамтамасыз ету жүйелерінде энергия ресурстарын есепке алу, бақылау және басқару.
5)	Электр желілік кешендегі энергетикалық ресурстарды тасымалдаушы ұйымдардың энергия аудиті	3	2	Электр желілік кешендегі энергетикалық ресурстарды тасымалдаушы ұйымдар үшін энергия аудитінің ерекшеліктері мен әдістемесі. Негізгі міндеттер. Электржелілік кешенде сенімділікті арттыру. Электржелілік кешенде электр энергиясын есепке алу, бақылау және басқару.
6)	Мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектор субъектілері үшін энергия аудиті.	3	1	Толығымен немесе жарым-жартылай мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы іс-шаралар жүргізетін ұйымдардың энергетикалық зерттелуі және энергия аудиті Мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің энергия тұтынуын төлқұжаттау.
7)	Қызметтердің реттелетін түрлерін жүргізетін ұйымдар үшін энергетикалық зерттеу және энергия аудиті	2	1	Қызметтердің реттелетін түрлерін жүргізетін ұйымдар үшін энергия аудитінің ерекшеліктері мен әдістемесі. Энергия аудитінің техникалық қамтамасыз етілуі.
8)	Су, табиғи газ, жылу және электр энергиясын шығару және (немесе) тасымалдау, табиғи газ, мұнай, көмірді өндіру, мұнай өнімдер өндіру, табиғи газдың, мұнайдың қайта өңдеу, мұнай, мұнай өнімдерін тасымалдауды атқаратын ұйымдарға арналған энергия аудиті	2	2	Су, табиғи газ, жылу және электр энергиясын шығару және (немесе) тасымалдау, табиғи газ, мұнай, көмірді өндіру, мұнай өнімдер өндіру, табиғи газдың, мұнайдың қайта өңдеу, мұнай, мұнай өнімдерін тасымалдауды атқаратын ұйымдарға арналған энергия аудиті
9)	Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері үшін энергия аудиті	3	1	Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері үшін энергия аудитінің ерекшеліктері мен әдістемесі. Энергетикалық зерттеулер деңгейлері. Энергия үнемдеу жобаларының сараптамасы. Энергия ресурстарын есепке алу, бақылау және басқару. Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілерінің энергия үнемдеу жүйесін ұйымдастырудың үрдістік тәсілі
Барлығы		252	122

Энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу және энергия
тиімділігін арттыру сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды
қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру, сондай-ақ
энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру
жөніндегі үлгілік оқу жоспары

№ р/с	Тақырып атауы	Академиялық сағаттар саны
№ р/с	Тақырып атауы	қайта даярлау	біліктілікті арттыру
1	2	3	4
1	Курс негіздері
1)	Оқу курсының негізгі мақсаттары және мазмұны	2	2
2)	Электр энергетикасының негіздері	8	-
3)	Электр техникасының негіздері	8	-
4)	Жылу техникасының теориялық негіздері	8	-
5)	Жылу энергетикасының негіздері	8	-
6)	Жылыту, желдету және кондиционерлеу негіздері	8	-
7)	Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық негіздері	2	-
8)	Құрылыс материалдарының қасиеттерi	2	-
9)	Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың инженерлiк жүйелерiнiң автоматтандырылуы	2	-
	Барлығы	48	2
2	Инновация
1)	Өнеркәсiп салаларындағы инновация	3	-
2)	Құрылыс пен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтағы инновация. Жаңа технологиялар мен материалдарды енгізу.	4	-
3)	Жаңартылатын энергия көздерін енгізу.	2	-
4)	Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту	2	-
5)	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыруды енгізудің шетелдік тәжірибесі	2	-
6)	Энергия үнемдеу мен энергия үнемдеуші технологияларды енгізудің экологиялық аспектілері	2	-
	Барлығы	15	-
3	Метрология
1)	Өлшеу құралдары негіздері	3	-
2)	Стандарттау және сертификаттау	2	-
	Барлығы	5	-
4	Экономика және құқық
1)	Энергия үнемдеудің (энергия аудитінің, энергия менеджментін енгізудің, жаңа энергия үнемдеуші технологиялар енгізудің) экономикалық аспектілері	2	-
2)	Менеджмент негіздері (басқару әрекеті, жұмысты ұйымдастыру, уақытты басқару)	2	-
3)	Нормативтік құқықтық актілер (түрлері, құрылымы, иерархиясы)	1	-
	Барлығы	5	-
5	Нормативтік-құқықтық база. Энергия аудитін жүргізу әдістемесі
1)	«Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңы	1	1
2)	Энергия аудитін жүргізудің нормативтік-құқықтық базасы	4	3
3)	Энергия аудитінің негізгі міндеттері мен кезеңдері	4	3
4)	Энергетикалық баланстар құрастыру. Энергия тұтыну жүйелері бойынша бастапқы мәліметтер жинақтау мен талдау әдістемесі.	2	2
5)	Өнеркәсіп кәсіпорындары мен бюджеттік ұйымдардың энергия аудитінің ерекшеліктері. Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың энергия аудиті	6	5
6)	Жарық аудиті	2	2
7)	Энергия үнемдеу әлеуетін бағалау, энергия үнемдеу бойынша іс-шаралар дайындау.	4	3
8)	Энергия аудиті бойынша есеп берудің құрылымы мен мазмұны	2	1
	Барлығы	25	20
6	Отын шығыстары мен энергия тасымалдаушылар шығындары нормативтерін есептеу әдістері
1)	Қазақстан Республикасында энергия тұтыну нормативтері туралы	1	1
2)	Электр желілері бойынша берілу кезінде электр энергиясының ысыраптарын есептеу әдістері	4	2
3)	Жылу желілерімен беру кезінде жылу энергиясы ысыраптары нормативтерін есептеу әдістері	4	2
4)	Жылу электр станцияларынан жіберілген электр және жылу энергиясына жұмсалған үлесті отын шығындары нормативтерін және бу қазандықтарынан жіберілген жылу энергиясына жұмсалған үлесті отын шығындары нормативтерін есептеу әдістері.	4	2
5)	Жылу электр станциялары мен бу қазандықтарындағы отын қорын есептеу әдістері.	3	1
6)	Отын шығыны мен қорын, энергия тасығыштар ысыраптары нормативтерін есептеу бойынша практикум	6	2
	Барлығы	22	10
7	Энергия ресурстарын тұтынуды нормалау
1)	Электр энергиясын тұтынуды нормалау және есептеу	2	1
2)	Жылу энергиясын тұтынуды нормалау және есептеу	2	1
3)	Су тұтынуды нормалау және есептеу	2	1
4)	Жылу энергиясын өндіруге жылыту қазандықтары жұмсаған электр энергиясы мен су шығындары нормаларын есептеу әдістері	2	-
5)	Энергия тасығыштар тұтыну нормативтерін есептеу бойынша практикум	2	3
	Барлығы	10	6
8	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды ақпараттық қамтамасыз ету
1)	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды ақпараттық қамтамасыз ету	1	1
2)	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік ақпараттық жүйе	1	1
3)	Энергия ресурстарын пайдаланудың аспаптық есепке алынуы	2	2
4)	Жылу энергиясын тұтынудың аспаптық есепке алынуы. Классификация. Орнату және пайдалану ерекшеліктері	1	1
5)	Электр энергиясын тұтынудың аспаптық есепке алынуы. Классификация. Орнату және пайдалану ерекшеліктері	1	1
6)	Электрмен қамтамасыз етуді басқарудың автоматтандырылған жүйесі мен электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйелері	2	1
7)	Энергия тасығыштары мен жылу энергиясы шығындарын бақылау және есепке алу әдістері мен аспаптары бойынша зертханалық практикум	2	-
8)	Әртүрлі аспаптарды пайдалану практикасы, аспаптармен жұмыс істеу	-	1
	Барлығы	10	8
9	Энергетикалық зерттеулер жүргізу кезінде құралмен қамтамасыз ету
1)	Құралдық зерттеу міндеттері. Энергетикалық зерттеу жүргізу кезінде пайдаланылатын қолданыстағы аспаптық базаның талдауы.	2	2
2)	Құралдық энергия аудиті (жылутехникалық өлшемдер)	2	2
3)	Құралдық энергия аудиті (электрлік өлшемдер)	2	2
4)	Энергия аудиті кезінде құралдық зерттеу жүргізу әдістемесі.	2	2
5)	Аспаптармен практикалық жұмыс	4	4
	Барлығы	12	12
10	Энергия менеджменті
1)	Бизнес-жоспарлау және экологиялық бағалауды қосқандағы энергия менеджменті негіздері	4	4
2)	Энергия менеджменті бойынша халықаралық стандарт талаптары	4	4
3)	Энергия менеджменті жүйесін практикалық құру, енгізу және ұйымдастыру	10	6
	Барлығы	18	14
11	Энергия аудитінің экономикалық мәселелері
1)	Энергия аудитін жүргізу кезінде энергия үнемдеу бағдарламаларын әзірлеу әдістемесі	2	1
2)	Инвестициялық жобалаудың жалпы қағидалары. Энергия тиімділігі жобасын әзірлеу сатылары.	2	2
3)	Энергиясервистік келісімдер	2	1
4)	Инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігі. Бизнес-жоспарлау	2	1
5)	Энергия тиімді іс-шаралардың техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеудің қаржылық-экономикалық ерекшеліктері.	2	1
6)	Үлгілік энергия тиімді іс-шаралардың техникалық-экономикалық негіздемесінің мысалдары.	4	2
	Барлығы	14	8
12	Энергетикалық төлқұжат және энергия үнемдеуші іс-шараларды таңдау бойынша ұсыныстар дайындау
1)	Энергетикалық зерттеу объектісінің энергетикалық төлқұжатын әзірлеу.	4	4
2)	Электрмен қамтамасыз ету жүйелеріндегі энергия үнемдеу	2	2
3)	Жылумен қамтамасыз ету және сумен қамтамасыз ету жүйелеріндегі энергия үнемдеу	2	2
4)	Электр және жылу энергиясын генерациялау жүйелеріндегі энергия үнемдеу	3	-
5)	Ғимараттар мен құрылыстардағы энергия үнемдеу	2	2
6)	Энергия үнемдеуші іс-шаралардың тиімділігі мен таңдауын талдау әдістері	3	-
	Барлығы	16	10
13	Муниципалдық, аймақтық, салалық энергия тиімділігі бағдарламаларын әзірлеуге жалпы әдістер
1)	Энергия тиімділігін арттыру бағдарламаларына талаптар. Нысаналы көрсеткіштер, мерзімдер	2	2
2)	Энергия үнемдеу бағдарламаларын әзірлеу әдістемесі	2	-
3)	Бюджеттік ұйымдар үшін энергия тиімділігі бағдарламаларын іске асырудың ерекшеліктері	2	1
4)	Жобаларды жүзеге асыру. Энергия мониторингі. Эксплуатация және қызмет көрсету	2	1
	Барлығы	8	4
14	Қазіргі заманғы энергия үнемдеуші технологиялар (салалық ерекшеліктерді назарға ала отырып)
1)	Технологиялар, жабдықтар мысалы	2	2
2)	Жаңартылатын энергия көздері (күн, жел, био -, гидро - және тағы басқалар)	2	2
3)	Энергия үнемдеуші технологияларды енгізу кезіндегі экологиялық сұрақтар	2	2
4)	Жаңартылатын энергия көздері бойынша зертханалық практикум	2	-
	Барлығы	8	6
15	Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасы
1)	Сәулет-құрылыс және техникалық шешімдердің энергия тиімділігі бойынша бағалау	3	3
2)	Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды салу кезіндегі энергиялық қамтамасыз етуіне шығындарды оңтайландыру	3	2
3)	Үйлерді, ғимараттарды, құрылыстарды қайта жаңарту, күрделі жөндеу жүргізгендегі энергия тиімділігі бойынша бағалау	3	3
	Барлығы	9	8
16	Бағдарламаның мамандандырылуы. Бағыттар бойынша энергия аудитін жобалау
1)	Өндірістік өнеркәсіптің энергия аудиті	5	2
2)	Үйлердің, құрылыстардың, ғимараттардың энергия аудиті	3	1
3)	Энергия шығарушы нысандардың энергия аудиті	3	2
4)	Энергетикалық ресурстарды тасымалдаушы ұйымдардың – жылумен қамтамасыз ету нысандар және жүйелер - энергетикалық тексеру және энергия аудиті	3	2
5)	Электр желілік кешендегі энергетикалық ресурстарды тасымалдаушы ұйымдардың энергия аудиті	3	2
6)	Квазимемлекеттік саласының субъектілері және мемлекеттік мекемелерге арналған энергия аудиті	3	1
7)	Қызметтердің реттелетін түрлерін жүргізетін ұйымдарға арналған энергетикалық тексеріс және энергия аудиті	2	1
8)	Су, табиғи газ, жылу және электр энергиясын шығару және (немесе) тасымалдау, табиғи газ, мұнай, көмірді өндіру, мұнай өнімдер өндіру, табиғи газдың, мұнайдың қайта өңдеу, мұнай, мұнай өнімдерін тасымалдауды атқаратын ұйымдарға арналған энергия аудиті	2	2
9)	Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілеріне арналған энергия аудиті	3	1
	Барлығы	27	14
17	Тестілеу	2
1)	«Энергия аудиті» «Энергия тиімділігін арттыру бойынша Жобаның даму үрдісі»
2)	«Энергетикалық, экономикалық, экологиялық есептеулер»
3)	«Энергия менеджменті»
4)	«Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасы»
	Қорытынды	252	122

Оқу және байқау түрлері

Лекциялар: шолулық, проблемалы.
Практикалық дәріс: кіші топтарда жұмыс, дискуссиялар, презентациялар, кері байланыс, сауалнама жүргізу, тестілеу, нормативті-құқықтық актілермен жеке жұмыс, мультимедиялық технологиялармен, энергия үнемдеуші жобалар мен іс-шаралар және т.б. бойынша техникалық-экономикалық есептеулер
Лабораториялық жұмыстар: электротехника негіздері, жылутехника негіздері, энергия тасымалдаушының есептеу құралдары және өлшеуіш құралдарымен жұмыс, физикалық және виртуалдық қондырғыларда жеңілдетілген сынақ өткізу, құралдық тексерудің нәтижесінің сараптамасы.
Тыңдаушылармен өзіндік жұмыс: техникалық тапсырмаларды, бағдарламаларды, презентацияларды, энергия аудиті және энергия менеджменті бойынша оқу жобаларын, сызбаларды, рефераттарды дайындау, мультимедиялық құралдармен жұмыс, мақалаларды талдау, библиографикалық іздеу.
Тестілеу: «Энергия аудиті», «Энергия тиімділігін арттыру бойынша Жобаның даму үрдісі», «Энергетикалық, экономикалық, экологиялық есептеулер», «Энергия менеджменті», «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру сараптамасы» тақырыптары бойынша ақпараттық технологияларды қолдана отырып емтихандар тапсыру.

Об утверждении типовой учебной программы и типового учебного плана в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру аясындағы үлгілік оқу бағдарламасы және үлгілік оқу жоспарын бекіту туралы

Мазмұны және білім, ептілік, машықтар мен компетенциялар көлемі