Об утверждении профессионального стандарта "Наземное обслуживание"

Приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 20 ноября 2013 года № 912. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 19 декабря 2013 года № 8990. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 9 декабря 2016 года № 853.

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 09.12.2016 г. № 853 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Наземное обслуживание».
2. Департаменту кадровой и административной работы Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Хасенов Е.Е.) обеспечить:
1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе размещение его на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;
3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, направление копии на официальное опубликование в информационно-правовую систему «Әділет» республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения «Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан»;
4) представление в Юридический департамент Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан сведений о государственной регистрации и о направлении на опубликование в средствах массовой информации в течение 5 рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр А. Жумагалиев

«СОГЛАСОВАН»:
И.о. Министра труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
___________ К. Абсаттаров
4 ноября 2013 года

Утвержден приказом
Министра транспорта и коммуникаций
Республики Казахстан
от 20 ноября 2013 года № 912

Профессиональный стандарт
«Наземное обслуживание»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Наземное обслуживание» (далее – ПС) определяет в области профессиональной деятельности «Услуги в области воздушного транспорта» требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;
2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;
3) регламентации требований для оценки компетенций работников при аттестации и сертификации персонала.
2. Основными пользователями ПС являются:
1) выпускники организаций образования, работники;
2) руководители организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
3) специалисты, разрабатывающие государственные образовательные программы;
4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
6) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
8) единица профессионального стандарта – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
9) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
10) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
11) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;
12) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
13) отрасль – совокупность организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
14) отраслевая рамка квалификаций (далее - ОРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
15) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
16) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее - ГК РК 03-2007) «52.23 Услуги в области воздушного транспорта»;
2) основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности:
обеспечение деятельности, относящейся к перевозкам воздушным транспортом, обеспечение деятельности, связанной с наземным обслуживанием на аэродромах;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Специалист по обслуживанию пассажиров»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4, по ОРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4221 «Агент по организации обслуживания пассажирских авиаперевозок»;
3) возможные наименования должности (профессии): агент по организации обслуживания пассажирских авиаперевозок, агент по приему заказов на билеты;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса сервисного обслуживания пассажиров;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 1 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы специалиста по обслуживанию пассажиров» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Специалист по наземному обслуживанию воздушного судна»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4, по ОРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 3145 «Техник аэродромной службы»;
3) возможные наименования должности (профессии): техник аэродромной службы;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса сервисного обслуживания воздушного судна;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 2 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы специалиста по наземному обслуживанию воздушного судна» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Начальник смены по наземному обслуживанию
воздушного судна»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5, по ОРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 3145 «Техник аэродромной службы»;
3) возможные наименования должности (профессии): менеджер, управляющий;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса сервисного обслуживания воздушного судна;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 3 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника смены по наземному обслуживанию воздушного судна» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

9. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1 - 3 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

10. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования,
экспертиза и регистрация ПС

13. Разработчиком ПС является Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
14. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к Профессиональному стандарту
«Наземное обслуживание»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1	Наземное обслуживание ВС	Специалист по обслуживанию пассажиров	4221 Агент по организации обслуживания пассажирских авиаперевозок 4221 Агент по приему заказов на билеты	4	-
2		Специалист по наземному обслуживанию ВС	3145 Техник аэродромной службы	4	-
3		Начальник смены по наземному обслуживанию ВС	1226 Менеджер (управляющий) (на транспорте, в связи, материально-техническом снабжении и сбыте) 1226 Начальник смены (на транспорте и в связи)	5	-

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих;
ВС – воздушное судно.

Приложение 2
к Профессиональному стандарту
«Наземное обслуживание»

Таблица 1

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы специалиста по обслуживанию пассажиров

Возможные места работы по профессии (организации)		Организации авиационной отрасли
Вредные и опасные условия труда		Погодные условия (экстремальный холод и жара, сильный ветер, дождь, снег и лед)
Особые условия допуска к работе		Возраст старше 18 лет Наличие действующего медицинского заключения
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		Опыт работы не менее 3 месяцев в области авиации

Таблица 2

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы специалиста по наземному
обслуживанию воздушного судна

Возможные места работы по профессии (организации)		Организации авиационной отрасли
Вредные и опасные условия труда		Шумы от запущенных авиационных двигателей, превышающие предельные допустимые уровни. Погодные условия (холод и жара, включая экстремально низкие и высокие температуры окружающей среды, ветер, осадки в виде дождя и снега, обледенение поверхностей ВС и аэродрома). Работа в условиях повышенного уровня электромагнитного поля от источников СВЧ излучения, установленных в наземном радиолокационном оборудовании и самолетном бортовом оборудовании. Работа с наземными и самолетными бортовыми источниками, сетями и потребителями переменного тока напряжением 208 В, частотой 400 Гц. Напряженность трудового процесса в условиях срочного решения вопроса о выпуске ВС вовремя. Работа на высокорасположенных платформах (стремянки, трапы).
Особые условия допуска к работе		Возраст старше 18 лет. Наличие действующего медицинского заключения. Прохождение подготовки по утвержденной программе. Для выполнения сервисного обслуживания ВС: Обучение задачам и технологии их выполнения. Обладание навыками в выполнении задач, подтвержденными документально по результатам практического обучения. Базовые знания английского языка в порядке ведения связи с пилотами должным образом. Примечание 1: Количество задач, разрешенных к исполнению, выбирается индивидуально и зависит от опыта работы исполнителя и его личных качеств. Примечание 2: При выполнении задачи по обработке/надзору по обработке поверхностей ВС при удалении обледенения / защиты от обледенения (См. п.п.16, 17, 18 «Умения и навыки») – прохождение специализированного курса и обладание соответствующим персональным сертификатом. Примечание 3: Сервисные работы не требуют выдачи сертификата допуска ВС к эксплуатации. Примечание 4: Функции «Специалиста по техническому обслуживанию воздушных судов (механика) без категории» по выполнению сервисных работ могут быть возложены на наземный персонал («Агента по наземному обслуживанию ВС») и/или членов полетного экипажа (пилотов) по решению эксплуатанта (оператора) ВС, при условии обеспечения соответствия указанных работников требованиям, предъявляемым к механикам без категории. В любом случае решение эксплуатанта (оператора) к выполнению сервисных работ на ВС должно быть подтверждено разрешением, выданным специалисту индивидуально
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		Опыт работы не менее 3 месяцев в области авиации

Таблица 3

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы начальника смены по наземному
обслуживанию воздушного судна

Возможные места работы по профессии (организации)		Организации авиационной отрасли
Вредные и опасные условия труда		Шумы от запущенных авиационных двигателей, превышающие предельно допустимые уровни. Погодные условия (холод и жара, включая экстремально низкие и высокие температуры окружающей среды, ветер, осадки в виде дождя и снега, обледенение поверхностей ВС и аэродрома). Работа в условиях повышенного уровня электромагнитного поля от источников СВЧ излучения, установленных в наземном радиолокационном оборудовании и самолетном бортовом оборудовании. Работа с наземными и самолетными бортовыми источниками, сетями и потребителями переменного тока напряжением 208В, частотой 400Гц. Напряженность трудового процесса в условиях срочного решения вопроса о выпуске ВС вовремя. Работа на высокорасположенных платформах (стремянки, трапы)
Особые условия допуска к работе		Возраст старше 18 лет. Наличие действующего медицинского заключения. Прохождение подготовки по утвержденной программе. Для выполнения сервисного обслуживания ВС: Обучение задачам и технологии их выполнения; Обладание навыками в выполнении задач, подтвержденными документально по результатам практического обучения; Базовые знания английского языка в порядке ведения связи с пилотами должным образом; Примечание 1: Количество задач, разрешенных к исполнению, выбирается индивидуально и зависит от опыта работы исполнителя и его личных качеств. Примечание 2: При выполнении задачи по обработке/надзору по обработке поверхностей ВС при удалении обледенения/защиты от обледенения (См. п.п.16, 17, 18 «Умения и навыки») – прохождение специализированного курса и обладание соответствующим персональным сертификатом. Примечание 3: Сервисные работы не требуют выдачи сертификата допуска ВС к эксплуатации. Примечание 4: Функции «Специалиста по техническому обслуживанию воздушных судов (механика) без категории» по выполнению сервисных работ могут быть возложены на наземный персонал («Агента по наземному обслуживанию ВС») и/или членов полетного экипажа (пилотов) по решению эксплуатанта (оператора) ВС, при условии обеспечения соответствия указанных работников требованиям, предъявляемым к механикам без категории. В любом случае решение эксплуатанта (оператора) к выполнению сервисных работ на ВС должно быть подтверждено разрешением, выданным специалисту индивидуально
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Техническое и профессиональное образование		Опыт работы на уровне 4 ОРК (специалист по наземному обслуживанию ВС) не менее 3 лет

Приложение 3
к Профессиональному стандарту
«Наземное обслуживание»

Перечень единиц ПС

Таблица 1

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Специалист по обслуживанию пассажиров»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Предоставление сервиса

Таблица 2

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Специалист по наземному обслуживанию
воздушного судна»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Наземное обслуживание ВС

Таблица 3

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник смены по наземному обслуживанию
воздушного судна»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Наземное обслуживание ВС

Примечание: Ф – функция.

Приложение 4
к Профессиональному стандарту
«Наземное обслуживание»

Таблица 1

Описание единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Специалист по обслуживанию пассажиров»

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф1	Информационное программное обеспечение, электронные системы бронирования	Правила обслуживания пассажиров, утвержденных Постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2010 года № 1512 «Об утверждении Правил организации обслуживания пассажиров в аэропортах Республики Казахстан» и работы с документами	З 1.1 Сервисное обслуживание ВС	Навыки регистрации пассажиров. Навыки работы с электронными системами бронирования. Навыки организации встреч, выпуска, проводов пассажиров. Навыки обслуживание трансфертных, транзитных пассажиров. Навыки работы с документами и визами.	Знание нормативно-правовой база авиационной отрасли касательно наземного обслуживания. Знание требований авиакомпаний в области наземного обслуживания. Знание международных стандартов в области перевозки пассажиров. Знание о перевозке пассажиров и багажа внутренних и международных рейсов, технологические графики и технологии работы. Знание основных форм перевозочной документации и правила их заполнения

Таблица 2

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Специалист по наземному обслуживанию ВС»

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	ВС	Спецтехника, оборудование, приспособления, инструменты при обслуживании ВС	З 1-1 Сервисное обслуживание ВС	Сервисное обслуживание ВС: Навыки подачи сигналов экипажу при установке ВС на место стоянки во время его руления. Навыки установки/уборки упорных колодок ВС. Навыки подключения/отключения к/от ВС разъема наземного источника электропитания. Навыки открытия/ закрытия дверей ВС и лючков доступа к сервисным панелям ВС. Навыки контроля дозаправки ВС топливом и слива топлива с ВС; Навыки контроля заправки ВС водой, слив воды из водяной системы ВС. Навыки контроля обработки системы удаления отбросов ВС; Навыки швартовки ВС и винтов двигателей. Навыки наблюдения за запуском двигателей ВС. Навыки ведения связи с кабиной экипажа по установленной терминологии. Навыки буксировки ВС с пассажирами на борту перед вылетом ВС, без пассажиров на борту с целью перестановки ВС или дальнейшего ТО ВС с функциями руководителя буксировки или наблюдателя	Знание нормативно-правовой базы по авиационной отрасли касательно наземного обслуживания. Знание требований авиакомпании в области наземного обслуживания. Знание международных стандартов по наземному обслуживанию ВС. Знание проведения процедур обслуживания ВС по наземному обслуживанию ВС. Знание о противообледенительных жидкостях для наземной обработки воздушных судов, физико-химические характеристики. Знание о соблюдение процедур заправки и слива топлива

Таблица 3

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник смены по наземному обслуживанию
воздушного судна»

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	ВС	Требования авиакомпании в области наземного обслуживания. Спецтехника, оборудование, приспособления, инструменты при обслуживании ВС	З 1-1 Обслуживание ВС	Навыки подключения/отключения к/от ВС разъема наземного источника электропитания. Навыки открытия/закрытия дверей ВС и лючков доступа к сервисным панелям ВС. Навыки контроля дозаправки ВС топливом и слива топлива с ВС; Навыки контроля заправки ВС водой, слив воды из водяной системы ВС. Навыки контроля обработки системы удаления отбросов ВС. Навыки швартовки ВС и винтов двигателей. Навыки наблюдения за запуском двигателей ВС. Навыки ведения связи с кабиной экипажа по установленной терминологии. Навыки буксировки ВС с пассажирами на борту перед вылетом ВС, без пассажиров на борту с целью перестановки ВС или дальнейшего ТО ВС с функциями руководителя буксировки или наблюдателя. Навыки проведения предполетной инспекции ВС. Навыки ведения общего надзора за состоянием ВС с целью предотвращения возможных	Знание нормативно-правовой базы авиационной отрасли касательно наземного обслуживания. Знание требований авиакомпании в области наземного обслуживания. Знание международных стандартов по наземному обслуживанию ВС. Знание о соблюдении процедур обслуживания ВС по наземному обслуживанию ВС. Знание о противообледенительных жидкостях (ПОЖ) для наземной обработки воздушных судов, физико-химические характеристики. Знание о соблюдение процедур заправки и слива топлива

Примечание: З – задача.

Приложение 5
к Профессиональному стандарту
«Наземное обслуживание»

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № __________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

"Жердегі қызмет көрсету" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 20 қарашадағы № 912 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 19 желтоқсанда № 8990 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2016 жылғы 9 желтоқсандағы № 853 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Инвестициялар және даму министрінің 09.12.2016 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) № 853 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Қоса беріліп отырған "Жердегі қызмет көрсету" кәсіптік стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпараттар құралдарында ресми жариялануын, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының интранет-порталында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы "Әділет" республикалық мемлекеттік кәсіпорнының ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға көшірмесін жіберуді;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

А. Жұмағалиев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Еңбек және халықты

әлеуметтік қорғау министрінің

міндетін атқарушы

_____________ Қ. Әбсаттаров

2013 жылғы "___" __________

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 20 қарашадағы № 912 бұйрығымен бекітілген

"Жерде қызмет көрсету" кәсіби стандарты
1. Жалпы бөлім

1. "Жерде қызмет көрсету" кәсіби стандарты (бұдан әрі - КС) "Жерде қызмет көрсету" кәсіби қызмет саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыретіне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды анықтайды және:

1) еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара қарым-қатынасын реттеуге;

2) даярлау, біліктілікті арттыру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу талаптарын регламенттеуге;

3) персоналды аттестаттау және сертификаттау кезінде жұмысшылардың құзыреттерін бағалау талаптарын регламенттеуге арналған.

2. КС негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

2) ұйымдардың басшылары, ұйымдардың персоналын басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

3) білім берудің мемлекеттік бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.

3. КС негізінде біліктілік сипаттамалары, лауазымдық нұсқаулықтар, ұйымдардың үлгілік оқыту бағдарламалары, үлгілік оқыту жоспарлары, ұжымдық стандарттар әзірленеді.

4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;

2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметтерінің стандартты еместігі, жауапкершілігі және дербестілігі параметрлері бойынша жүктелетін қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;

3) еңбек заттары – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталған зат;

4) еңбек құралдары – жұмысшының еңбек заттарын бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдар;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіктердің тұтас жиынымен құралған кәсіби қызмет саласының құрамдас бөлігі;

6) еңбек функциясы – бизнес-үдеріспен анықталатын және оларды орындауға қажетті құзыреттердің болуын болжамайтын еңбек қызметінің біріктірілген және дербес жиынтығын көрсететін еңбек қызметі түрлерінің бір бөлігі;

7) кәсіби қызмет саласы – жалпы интеграциялық негізі (міндеті, нысандары, технологиялары, соның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттіліктерінің болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) кәсіби стандарттың бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, қатысымды дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасы тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі;

9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

10) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

11) лауазым – лауазымдық уәкілеттіктер және лауазымдық міндеттер шеңберін жүктейтін жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

12) міндет – нақты бір еңбек заттары мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;

13) сала – өндіретін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс жасаушылардың кәсіби біліктері ортақ ұйымдар жиынтығы;

14) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

15) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

16) функционалдық карта – сол немесе өзге де кәсіби қызмет саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін орындайтын жұмысшының еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. КС паспорты мынаны анықтайды:

1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы):

Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуші (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МЖ) "52.23 Әуе көлігі саласындағы қызметтер";

2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты:

әуе көлігімен тасымалдауға жататын қызметті қамтамасыз ету, әуеайлақтарда жерүсті қызмет көрсетуге байланысты қызметті қамтамасыз ету;

3) осы КС 1-қосымшасына сәйкес біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары
1-параграф "Жолаушыларға қызмет көрсету бойынша маман"

6. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4, СБШ бойынша – 4;

2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптаушы базалық тобы бойынша (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МЖ): 4221 "Жолаушылар әуе тасымалдауларына қызмет көрсетуді ұйымдастыру бойынша агент";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: жолаушылар авиа тасымалдауларына қызмет көрсетуді ұйымдастыру бойынша агент, билеттерге тапсырыстар қабылдау бойынша агент;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жолаушыларға сервистік қызмет көрсету үрдісін жүзеге асыру;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіптік білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жолаушыларға қызмет көрсету бойынша маманның еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 1-кестесінде келтірілген.

2-параграф "Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша маман"

7. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4, СБШ бойынша – 4;

2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптаушы базалық тобы бойынша (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МЖ): 3145 "Әуеайлақ қызметінің технигі";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: әуеайлақ қызметінің технигі;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - әуе кемесіне сервистік қызмет көрсету үрдісін жүзеге асыру;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіптік білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша маманның еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 2-кестесінде келтірілген.

3-параграф "Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша
ауысым бастығы"

8. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5, СБШ бойынша – 5;

2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптаушы базалық тобы бойынша (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МЖ): 3145 "Әуеайлақ қызметінің технигі";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: менеджер, басқарушы;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - әуе кемесіне сервистік қызмет көрсету үрдісін жүзеге асыру;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіптік білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша ауысым бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 3-кестесінде келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізбесі

9. КС бірліктерінің тізбесі осы КС 3-қосымшасының 1-3-кестелерінде келтірілген және шифр мен КС бірліктері атауларынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

10. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасының 1–3-кестелерінде келтірілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

11. Осы КС негізінде мамандардың кәсіптік дайындығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы ұйымдармен сертификаттар беріледі.

12. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері сертификат алу үшін игеру қажет болатын осы КС 3-қосымшасында көзделген КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес анықталады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркелуі

13. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі болып табылады.

18. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында келтірілген.

"Жерде қызмет көрсету кәсіби стандартына 1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрлері

№ р/с	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының тенденцияларын ескерумен кәсіптің атауы	01-2005 ҚР МЖ сәйкес кәсіптің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряды
1.	ӘК жерде қызмет көрсету	Жолаушыларға қызмет көрсету бойынша маман	4221 Жолаушыларды әуе тасымалдауға қызмет көрсетуді ұйымдастыру бойынша агент; 4221 Билеттерге тапсырыстарды қабылдау бойынша агент;	4	-
2.		ӘК жерде қызмет көрсету бойынша маман	3145 Әуеайлақ қызметінің технигі	4	-
3.		ӘК жерде қызмет көрсету бойынша ауысым бастығы	1226 Менеджер (басқарушы) (көлікте, байланыста, материалдық-техникалық жабдықтауда және өткізуде) 1226 Ауысым бастығы (көлікте және байланыста).	5	-

Ескертпе: БТБА – жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;

ӘК – әуе кемесі.

"Жерде қызмет көрсету кәсіби стандартына 2-қосымша 1-кесте

1. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жолаушыларға қызмет
көрсету бойынша маманның еңбек жағдайларына, біліміне және
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Авиациялық сала ұйымдары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Ауа райы жағдайлары (экстремалдық суық және ыстық, қатты жел, жаңбыр, қар және мұз);
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	жасы – 18 жастан үлкен; қолданыстағы медициналық қорытындының болуы
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім алу және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім	Авиациядағы жұмыс өтілі 3 айдан кем емес

2-кесте

2. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Әуе кемесіне қызмет
көрсету бойынша маманның еңбек жағдайларына, біліміне және
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Авиациялық сала ұйымдары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Авиациялық қозғалтқыштардың шектік-рұқсат етілетін деңгейлерден асатын шуылдар; Ауа райы жағдайлары (қоршаған орта температурасының экстремалдық төмен және жоғары температураларын, желді, жаңбыр және қар түріндегі жауын-шашынды, ӘК үстінің және әуеайлақтың мұздануын қоса алғанда, суық және ыстық); Жер үстіндегі радиолокациялық жабдықта және ұшақтық борттық жабдықта орнатылған АЖЖ сәулелендіру көздерінен қуаттанатын электромагнитті өрістің жоғары деңгейі жағдайларында жұмыс істеу; 208 Вольт кернеудегі, 400 Гц жиіліктегі ауыспалы тоқтың жердегі және ұшақтық борттық көздерімен, желілерімен және тұтынушылармен жұмыс істеу; ӘК дер кезінде шығару туралы шұғыл шешім қабылдау жағдайларындағы еңбек процесіндегі қарбаластық; Жоғары орналасқан платформаларда жұмыс істеу (басқыштар, сатылар).
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Жасы – 18-ден жоғары. Қолданыстағы медициналық қорытындының болуы. Бекітілген бағдарлама бойынша дайындықтан өту. ӘК сервистік қызмет көрсетуді орындау үшін: Міндеттерді оқу және оларды орындау технологиялары; Практикалық оқу нәтижелері бойынша құжаттамамен расталған міндеттерді орындау машықтарының болуы. Пилоттармен тиісті түрде байланыс жүргізу тәртібінде базалық ағылшын тілін білуі. 1-ескертпе. Орындауға рұқсат етілген міндеттердің саны жеке таңдалады және орындаушының жұмыс тәжірибесіне әрі оның жеке сапаларына байланысты болады. 2-ескертпе. Мұзданудан тазалау / ӘК сыртын мұзданудан өңдеуге бақылау жасау / ӘК сыртын мұзданудан қорғау бойынша ("Шеберлігі және дағдыларының" 16, 17, 18 - тт. қараңыз) міндеттерді орындау барысында – мамандандырылған курстан өтуі және тиісті дербес сертификаты болуы. 3-ескертпе. Сервистік жұмыстар ӘК пайдалануға жіберуге сертификат беруді талап тепейді. 4-есткертпе. Сервистік жұмыстарды орындау бойынша "Әуе кемесіне техникалық қызмет көрсету бойынша санатсыз маманның (механик)" функциялары жер үсті персоналына ("Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша агент") және /немесе ӘК пайдаланушысының (операторының) шешімі бойынша ұшу экипажының мүшелеріне (пилот), аталмыш қызметкерлер санатсыз механиктерге қойылатын талаптарға сай болған жағдайда, жүктеледі. ӘК пайдаланушысының (операторының) ӘК сервистік жұмыстар орындаудағы шешімі маманға жеке берілген рұқсатпен расталуы тиіс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім алу және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім	Авиациядағы жұмыс өтілі 3 айдан кем емес

3-кесте

3. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Әуе кемесіне жерүсті
қызмет көрсету бойынша ауысым бастығының еңбек жағдайларына,
біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Авиациялық сала кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қосылып тұрған авиақозғалтқыштардың шектік рұқсат етілген деңгейлерден асатын шуылдары; Ауа райы жағдайлары (қоршаған орта температурасының экстремалдық төмен және жоғары температураларын, желді, жаңбыр және қар түріндегі жауын-шашынды, ӘК үстінің және әуеайлақтың мұздануын қоса алғанда, суық және ыстық); Жер үстіндегі радиолокациялық жабдықта және ұшақтық борттық жабдықта орнатылған АЖЖ сәулелендіру көздерінен қуаттанатын электромагнитті өрістің жоғары деңгейі жағдайларында жұмыс істеу; 208 Вольт кернеудегі, 400 Гц жиіліктегі ауыспалы тоқтың жердегі және ұшақтық борттық көздерімен, желілерімен және тұтынушылармен жұмыс істеу; ӘК дер кезінде шығару туралы мәселені жедел шешу жағдайларындағы еңбек процесінің қарбаластығы; Жоғары орналасқан платформаларда жұмыс істеу (сатылар, басқыштар).
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Жасы 18-ден жоғары; Қолданыстағы медициналық қорытындының болуы; Бекітілген бағдарлама бойынша дайындықтан өтуі; ӘК сервистік қызмет көрсетуді орындау үшін: Міндеттерді оқу және оларды орындау технологиялары; Практикалық оқу нәтижелері бойынша құжаттамамен расталған міндеттерді орындау машықтарының болуы. Пилоттармен тиісті түрде байланыс жүргізу тәртібінде базалық ағылшын тілін білуі. 1-ескертпе. Орындауға рұқсат етілген міндеттердің саны жеке таңдалады және орындаушының жұмыс тәжірибесіне әрі оның жеке сапаларына байланысты болады. 2-ескертпе. Мұзданудан тазалау / ӘК сыртын мұзданудан өңдеуге бақылау жасау / ӘК сыртын мұзданудан қорғау бойынша ("Шеберлігі және дағдыларының" 16, 17, 18 - тт. қараңыз) міндеттерді орындау барысында – мамандандырылған курстан өтуі және тиісті дербес сертификаты болуы. 3-ескертпе. Сервистік жұмыстар ӘК пайдалануға жіберуге сертификат беруді талап тепейді. 4-ескертпе. Сервистік жұмыстарды орындау бойынша "Әуе кемесіне техникалық қызмет көрсету бойынша санатсыз маманның (механик)" функциялары жер үсті персоналына ("Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша агент") және /немесе ӘК пайдаланушысының (операторының) шешімі бойынша ұшу экипажының мүшелеріне (пилот), аталмыш қызметкерлер санатсыз механиктерге қойылатын талаптарға сай болған жағдайда, жүктеледі. ӘК пайдаланушысының (операторының) ӘК сервистік жұмыстар орындаудағы шешімі маманға жеке берілген рұқсатпен расталуы тиіс.
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім алу және оқыту деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Техникалық және кәсіби білім	ҰБШ 4-деңгейінде (әуе акемесіне жерде қызмет көрсету бойынша маман) кемінде 3 жыл жұмыс өтілі

"Жерде қызмет көрсету" кәсіби стандартына 3-қосымша

КС бірліктерінің тізімі

1-кесте

"Жолаушыларға қызмет көрсету бойынша маман" еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Сервис ұсыну

2-кесте

2. "Әуе кемесіне жерүсті қызмет көрсету бойынша маман" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	ӘК жерүсті қызмет көрсету

3-кесте

3. Еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі
"Әуе кемесіне жерүсті қызмет көрсету бойынша ауысым бастығы"

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	ӘК жерүсті қызмет көрсету

Ескертпе: Ф – функция.

"Жерде қызмет көрсету" кәсіби стандартына 4-қосымша

КС бірліктерінің сипаты

1-кесте

1. "Жолаушыларға қызмет көрсету бойынша маман" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Ақпараттық бағдарламалық қамтамасыз ету, брондаудың электрондық жүйелері	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылдың 31 желтоқсан-дағы № 1512 "Қазақстан Республикасының әуежайларында жолаушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыру ережелерін бекіту туралы" Қаулысымен бекітілген Жолаушыларға қызмет көрсету ережелері" және құжаттармен жұмыс	М 1-1 Әуе кемесіне сервистік қызмет көрсету	Жолаушыларды тіркеу машықтары; Электрондық брондау жүйелерімен жұмыс істеу машықтары; Жолаушыларды қарсы алу, шығару, шығарып салу машықтары; Трансферттік, транзиттік жолаушыларға қызмет көрсету машықтары; Құжаттармен және визалармен жұмыс істеу машықтары.	Авиациялық сала бойынша жерде қызмет көрсетуге қатысты нормативтік-құқықтық базаны білу; Авиакомпаниялардың жерде қызмет көрсету саласындағы қағидаларды білу; Жолаушыларды тасымалдау ережелері бойынша халықаралық стандарттарды білу; Ішкі және халықаралық рейстердің жолаушылары мен жүктерін тасымалдау ережелерін білу; Тасымалдау құжаттамасының негізгі нысандары және оларды толтыру ережелерін білу

2-кесте

2. "Әуе кемесіне жерүсті қызмет көрсету бойынша маман" еңбек
қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	ӘК	ӘК қызмет көрсету барысындағы арнайы техника, жабдықтар, тетіктер, құралдар.	М 1-1 Әуе кемесіне сервистік қызмет көрсету	ӘК сервистік қызмет көрсету ӘК тұрақ орнына қою барысында оны жүргізу кезінде экипажға сигналдар беру машықтары; ӘК тірек қалыптарын орнату/жинау машықтары; Жерүсті электр қуаты көзінің ажыратқышын ӘК-не/-нен қосу/ сөндіру машықтары; ӘК есіктерін және ӘК сервистік панельдеріне қол жеткізу есікшелерін ашу/жабу машықтары; ӘК-ге жанармай толтыруға, ӘК-нен жанармайды ағызуға бақылау жасау машықтары; ӘК-ге су құюға, ӘК-нің су жүйесінен суды ағызуға бақылау жасау машықтары; ӘК-нің шығарылымдарын кетіру жүйесін өңдеуге бақылау жасау; ӘК және оның қозғалтқыштардың винттерін арқандап байлау машықтары. ӘК қозғалтқыштарының іске қосылуын қадағалау машықтары; Орнатылған терминология бойынша	Авиациялық сала бойынша жерде қызмет көрсетуге қатысты нормативтік-құқықтық базаны білу; Авиакомпаниялардың жерде қызмет көрсету саласындағы қағидаларын білу; Әуе қызметіне жерде қызмет көрсету бойынша халықаралық стандарттарды білу; Әуе кемесіне қызмет көрсету жосықтарын білу; ӘК жерде қызмет көрсету бойынша технологиялық нұсқауды білу; Әуе кемелерін жерүсті өңдеуге арналған мұздануға қарсы сұйықтықтар (МҚС), физикалық-химиялық сипаттамалары, жанармай құю және ағызу жосықтарын білу.
				экипаж кабинасымен байланыс жасауды жүргізу машықтары; ӘК-нің ұшуының алдында бортта жолаушылары бар ӘК-ді жетекке алу, жетекке алу басшысының немесе бақылаушының функцияларымен, бортта жолаушылары жоқ ӘК-нің орнын ауыстыру немесе ӘК-іне ары қарай ТҚ мақсатында жетекке алу машықтары

3-кесте

3. "Әуе кемесіне жерде қызмет көрсету бойынша ауысым бастығы"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	ӘК	Әуе компаниясының жерде қызмет көрсету саласындағы ережелері;	М 1-1 ӘК қызмет көрсету	Жерүсті электр қуаты көзінің ажыратқышын ӘК-не/-нен қосу/сөндіру машықтары; ӘК есіктерін және ӘК сервистік панельдеріне қол жеткізу есікшелерін ашу/жабу машықтары; ӘК-ге жанармай толтыруға, ӘК-нен жанармайды ағызуға бақылау жасау машықтары; ӘК-ге су құюға, ӘК-нің су жүйесінен суды ағызуға бақылау	Авиациялық сала бойынша жерде қызмет көрсетуге қатысты нормативтік-құқықтық базаны білу; Авиакомпаниялардың жерде қызмет көрсету саласындағы қағидаларды білу; Әуе қызметіне жерде қызмет көрсету бойынша халықаралық стандарттарды білу
		ӘК-іне сервистік қызмет көрсету барысындағы арнайы техника, жабдықтар, тетіктер, құралдар		жасау машықтары; ӘК-нің шығарылымдарын кетіру жүйесін өңдеуге бақылау жасау машықтары; ӘК және оның қозғалтқыштардың винттерін арқандап байлау машықтары; ӘК қозғалтқыштарының іске қосылуын қадағалау; Орнатылған терминология бойынша экипаж кабинасымен байланыс жасауды жүргізу машықтары; ӘК-нің ұшуының алдында бортта жолаушылары бар ӘК-ді жетекке алу, жетекке алу басшысының немесе бақылаушының функцияларымен, бортта жолаушылары жоқ ӘК-нің орнын ауыстыру немесе ӘК-іне ары қарай ТҚ мақсатында жетекке алу; ӘК ұшу алдындағы инспекция жасау. ӘК-де жұмысты орындау және ӘК-ге сервистік қызмет көрсету барысында ӘК-нің ықтимал зақымдануының алдын алу мақсатында ӘК-нің күйін жалпы бақылау машықтары	Әуе кемесіне қызмет көрсету жосықтарын білу; ӘК жерде қызмет көрсету бойынша технологиялық нұсқауды білу; Әуе кемелерін жерүсті өңдеуге арналған мұздануға қарсы сұйықтықтар (МҚС), физикалық-химиялық сипаттамалары, жанармай құю және ағызу жосықтарын білу

Ескертпе: М – міндет.

"Жерде қызмет көрсету" кәсіби стандартына 5-қосымша

Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісу күні
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Осы КС ____________________________________________________ тіркелді.

Кәсіптік стандарттардың реестріне № _______________________ тіркелді.

Хат (хаттама) № ___________ Күні