Об утверждении отраслевой рамки квалификаций в сфере статистики

Приказ и.о Председателя Агентства Республики Казахстан по статистике от 28 декабря 2013 года № 335. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 февраля 2014 года № 9128. Утратил силу приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 8 июня 2015 года № 423

      Сноска. Утратил силу приказом Министра национальной экономики РК от 08.06.2015 № 423.

      В соответствии с пунктом 3 статьи 138-4 Трудового Кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Утвердить прилагаемую отраслевую рамку квалификаций в сфере статистики.
      2. Службе управления персоналом совместно с Юридическим департаментом Агентства Республики Казахстан по статистике в установленном законодательством порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на ответственного секретаря Агентства Республики Казахстан по статистике Иманалиева Б.З.
      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его официального опубликования.

      Исполняющий обязанности
      Председателя                               Ж. Джаркинбаев

Утверждена              
приказом исполняющего обязанности
Председателя Агентства      
Республики Казахстан по статистике
от 29 декабря 2013 года № 335   

Отраслевая рамка квалификаций в сфере статистики

1. Общие положения

      1. Отраслевая рамка квалификаций в сфере статистики (далее – ОРК) содержит восемь квалификационных уровней, что соответствует Национальной Рамке Квалификаций Республики Казахстан.
      2. ОРК определяет единую шкалу квалификационных уровней для разработки профессиональных стандартов (далее – ПС), обеспечивая сопоставимость квалификаций, и является основой для системы подтверждения соответствия и присвоения квалификации специалистов.
      3. В ОРК приводится обобщенное описание результатов, детализация осуществляется в ПС.
      4. ОРК предназначена для различных групп пользователей (работодателей, органов образования, граждан, рабочих) и позволяет:
      1) описывать с единых позиций требования к квалификации работников, выпускников при разработке ПС и образовательных стандартов;
      2) разрабатывать оценочные материалы и процедуры определения квалификации работников и выпускников всех уровней профессионального образования;
      3) планировать различные траектории образования, ведущие к получению конкретного квалификационного уровня, карьерного роста.
      5. Основные термины и понятия, используемые в ОРК:
      1) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
      2) профессиональный стандарт - стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
      3) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящиеся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;
      4) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);
      5) опыт – сознательная деятельность, знания и умения (навыки), которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени;
      6) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня.
      6. ОРК представляет собой рамочную конструкцию, оформленную по структуре, согласно приложению 1 к ОРК.
      ОРК состоит из описания для каждого квалификационного уровня общих характеристик профессиональной деятельности:
      1) знания (наукоемкость деятельности) – комплексный показатель, который определяет требования к знаниям и зависит от следующих особенностей профессиональной деятельности:
      объема и сложности используемой информации;
      инновационных знаний;
      степени их абстрактности (соотношения теоретических и практических знаний и умений). Степень его проявления (переход от одного к другому) может быть связан с изменением одного (любого) из составляющих показателей, двух или трех показателей;
      2) умения и навыки – данный показатель является комплексным и определяет требования к умениям и зависит от следующих особенностей профессиональной деятельности:
      множественности (вариативности) способов решения профессиональных задач, необходимости выбора или разработки этих способов;
      степени неопределенности рабочей ситуации и непредсказуемости ее развития. Данный показатель является комплексным. Степень его проявления (переход от одного уровня квалификации к другому) может быть связан как с изменением одного (любого) из составляющих показателей, так и обоих;
      3) личностные и профессиональные компетенции – данный показатель определяет широту полномочий и ответственность работника, который имеет три основных степени проявления:
      деятельность под руководством;
      самостоятельная исполнительская деятельность;
      руководство другими.
      Широта полномочий и ответственности связана с масштабом деятельности, ценой возможной ошибки для организации, области, ее социальными, экологическими, экономическими и тому подобное последствиями, а также плотной реализации в профессиональной деятельности основных функций руководства (целеполагание, организация, контроль, мотивация исполнителей (работников, рабочих).
      7. Основным принципом разработки уровней квалификаций в ОРК является непрерывность и преемственность развития квалификационных уровней от низшего к высшему, прозрачность их описания.
      8. Уровень квалификации является результатом освоения определенной образовательной программы и/или практического опыта.
      Для приращения квалификации или изменения ее профиля на каждом уровне возможно обучение по дополнительным образовательным программам системы повышения квалификации и переподготовки кадров в учреждениях, имеющие соответствующие лицензии.
      Уровень квалификации может нарастать по мере обретения практического опыта работы, самообразования и обучения.
      Учет различных форм образования и обучения будет происходить внутри отраслевой квалификационной системы.
      Построение индивидуальной образовательной траектории посредством учета знаний и практического опыта работника, курсов повышения квалификации, которая даст возможность продвигаться как по вертикали, так и по горизонтали уровней квалификации.
      Соотнесение уровней квалификации с уровнями национальной системы образования и обучения определяются по показателю достижения квалификации, согласно приложению 2 к ОРК.

Приложение 1       
к Отраслевой рамке    
квалификаций в сфере   
статистики        

    Структура отраслевой рамки квалификаций в сфере статистики

Уровень квалификации

Знания

Умения и навыки

Личностные и профессиональные компетенции

1

2

3

4

1

1) Базовые общие знания о предмете труда в области конкретного структурного подвида отрасли статистики, полученные в процессе инструктажа или обучения на рабочем месте.
2) Базовые знания о некоторых простых инструментах и оборудовании, использующихся в определенной сфере деятельности в статистике, а также их область применения.

1) Выполнение стандартных практических заданий в известной ситуации.
Может использовать ограниченный объем базовых навыков для выполнения простых заданий в определенной области статистической деятельности.
Знает правила, нормы, требования техники безопасности и охраны здоровья, а также обязанности в отношении определенных задач.
2)Умение корректировать свои действия в соответствии с условиями рабочей ситуации в статистической деятельности. Может установить проблему, ее причину и определить время для решения и завершения выполнения простых, структурных задач. Может достичь поставленных результатов под полным руководством в рамках четко определенной деятельности.

1) Индивидуальная ответственность за соблюдение правил и норм, элементарных мер безопасности, собственное здоровье, а также здоровье и безопасность других при выполнении им функциональных задач.
2) Понимание необходимости выполнения задания под непосредственным контролем и (или) руководством.
3) Понимание и ответственность за достижение результата, установленного заданием.

2

1) Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки и (или) самостоятельно.
2) Знание основных и простых инструментов, оборудования, процедуры процессов работы в конкретном структурном подвиде отрасли статистики.

1) Решение стандартных и однотипных практических задач и достижение поставленных результатов.
2) Выбор способа действий по заданному инструкциями алгоритму и коррекция действий в соответствии с условиями рабочей ситуации.
Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения несложных практических задач, демонстрируя навыки самоконтроля, самокоррекции действий в простых производственных ситуациях.

1) Решение стандартных и однотипных практических задач с применением основных практических и познавательных навыков самостоятельно и (или) под непосредственным руководством.
2) Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач в области конкретного структурного подвида отрасли статистики.
3) Несет ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им определенных задач.

3

1) Практико-ориентированные профессиональные знания, полученные в процессе профессиональной подготовки и (или) самостоятельно в области конкретного вида отрасли статистики.
2) Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения, сохранности и складирования инструментов и оборудования, материалов, используемых в трудовой деятельности.
3) Знания правил и требований обращения с продуктами трудовой деятельности и другими материалами.
Знает технологии преобразования предмета, планирование и организацию труда.
Знает процедуры проведения контроля качества и ведения документации.

1) Умение решать стандартные и простые однотипные практические задачи, навыки в контексте самостоятельного планирования, выполнения и оценки трудового процесса и его результатов.
Может сверять работу с планами, обеспечивать достижение планируемого результата и соответствие полученного результата нормам качества.
2) Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта, а также коррекция деятельности с учетом полученных результатов.
Демонстрирует навыки самооценки, самоопределения, самоорганизации и коррекции действий в простых производственных ситуациях. Определяет самостоятельно способы выполнения поставленной задачи, предмет и средства труда, принципы оценки, методы измерения.

1) Ответственность в рамках функциональных обязанностей оценивать и определять необходимые ресурсы, время для самостоятельного достижения установленных результатов.
2) Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса. Предлагает идеи для улучшения процессов профессиональной деятельности в случае отклонения от нормы.
Поддерживает трудовые отношения с руководством и предоставляет ему отчетные данные.
Несет ответственность за собственное здоровье и безопасность, за здоровье и безопасность других, а также за защиту окружающей среды при выполнении им определенных задач.

4

1) Знания для осуществления деятельности на основе практического опыта, полученные в процессе профессионального образования и (или) самостоятельно.
Знает основные инструменты и оборудования, используемые в статистическом производстве, принципы использования, техобслуживания, перемещения и хранения инструментов, оборудования и материалов.
Обладает широким спектром знаний по рабочим процессам, контролю процедур, качества, документации и учета.
Знает подходы, принципы и способы постановки и решения профессиональных задач, нормы этики и психологии отношений, способы мотивации и стимулирования труда, законодательные нормы.

1) Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений. Применяет широкий ряд практических и познавательных навыков в самостоятельном планировании, выполнении работы и оценке рабочих процессов и результатов работы под руководством в области статистики.
2) Выбор технологических путей осуществления деятельности. Конкретизирует полученные задания, учитывает и сверяет ход работ с планом, следит за соответствием результатов работы нормам качества, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма.
3) Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности.
Определяет рабочие фазы профессиональной деятельности, требуемые ресурсы и время, необходимые для выполнения работы, с целью достижения результатов по плану, учитывая мониторинг и оценку качества. Решает проблемы, возникающие при отклонении от стандартных процедур, основанные на применении передачи знания.

1) Исполнительская деятельность: определение задач и планирование деятельности с учетом поставленной цели.
Предусматривает самостоятельное определение задач. Оценивает результаты рабочих процессов в соответствии с заранее установленными критериями, документируя и представляя производственные данные руководству.
На уровне определенной области трудовой деятельности определяет и согласовывает с непосредственным руководством альтернативные действия и взаимодействия с другими рабочими, как того требуют обстоятельства.
2) Руководство работой других работников с принятием ответственности за результат их действий.
Основываясь на общем плане работы, в состоянии разрабатывать краткосрочные планы работ для групп рабочих, может инструктировать и руководить другими рабочими. Учитывает связь между собственным трудом и приоритетно важной работой.
Несет ответственность за повышение собственной квалификации и организацию обучения других работников.
Несет ответственность за ход и результаты работы под руководством, за охрану здоровья и безопасность труда, за меры по гигиене и охрану окружающей среды.

5

1) Профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области). Обладает всесторонним знанием о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, об управлении человеческими ресурсами, о стратегическом планировании результатов в рамках профессиональной деятельности.
2)Самостоятельный поиск информации, необходимый для решения профессиональных задач. Определяет ряд задач и учитывает основные процессы планирования, и трансформации планов в рабочие процессы.

1) Решение практических задач, предполагающих многообразие способов решения и их выбор. Применяет практические и познавательные навыки в стратегическом планировании, оценке работы, анализе ситуации, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы. Документирует и ведет учет в рамках профессиональной деятельности.
2) Творческий подход (или умения и навыки) самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний.
Разрабатывает и выдвигает различные альтернативные варианты решения управленческих планов в производственный процесс, к контролю рабочего процесса и качества, к проведению бюджетирования затрат, ведению документации и бухгалтерского учета.
3) Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности.
Достигает предполагаемых результатов путем тщательного ресурсного планирования, мониторинга, определения и оценки качества.
Принимает решение в случае отклонения от заданных норм; может реорганизовывать работу с целью управления изменениями, решения проблем и нахождения альтернативных решений.

1) Руководство группой сотрудниками с принятием ответственности за результат их действий на конкретном участке технологического процесса. Распределяет трудовые ресурсы, дает четкие и результативные инструкции, наблюдая за ходом работы.
Контролирует ход работы, сверяясь с планом на соответствие к заранее разработанным планам, нормам качества, графикам выполнения работ и финансовой смете. В полной мере несет ответственность за техническую подготовку, здоровье и безопасность работников, соблюдение техники безопасности, гигиенических норм, защиту окружающей среды при выполнении ими определенных задач.
Применяет альтернативные планы и согласовывает их с другими производственными отделами, если это требуется для получения результатов.
2) Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности в рамках стратегии, политики и целей организации, обсуждать проблемы, аргументировать выводы и грамотно оперировать информацией. Управляет и контролирует процесс трудовой деятельности, аргументируя выводы.
Документирует процедуры профессиональной деятельности и оценивает результаты в соответствии с заранее установленными критериями, нормами, принимая во внимание ценность клиента, заказчика и заинтересованных лиц для компании.
Представляет и объясняет производственные данные вышестоящему руководству, с учетом возможных нестыковок и расходов стоимости.

6

1) Деятельность, требующая синтеза специальных (теоретических и практических) знаний (в том числе, инновационных) и практического опыта.
Анализирует проектирование и оценивает принятие решений в профессиональных ситуациях высокой неопределенности.
Определяет способы коммуникаций и согласования точек зрения.
Понимает природу, применимость и финансовые последствия технологических, материальных и человеческих ресурсов, требуемых для выполнения трудовой деятельности в определенной области профессиональной деятельности.
Понимает риски, характерные для данного вида деятельности, может их контролировать и сводить к минимуму.

1) Решение проблем технологического или методического характера, относящихся к определенной области знаний, предполагающих выбор и многообразие способов решения.
2) Разработка, внедрение, контроль, оценка и коррекция компонентов технологического процесса. Выполняет комплексные технические и профессиональные задания или проекты, демонстрируя навыки и знания проектирования и принятия решений в социальных профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, оформления, презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств.
3) Умения и навыки осуществлять научно-исследовательскую и инновационную деятельность по развитию нового знания и процедур интеграции знаний различных областей, правильно и логично оформлять свои мысли в письменной и устной форме, применять на практике теоретические знания в конкретной области.
Применяет обширные знания, технические и правовые принципы и ряд управленческих методов и принципов в профессиональной деятельности.

1) Руководство сотрудниками (группой) с принятием ответственности за результат на конкретном участке технологического процесса или на уровне подразделения.
Руководит сотрудниками и наблюдает за выполнением задач отдельных работников и команд. Управляет профессиональным развитием отдельных работников или команды.
2) Согласование работ на порученном участке с деятельностью других участков. Планирует в рамках стратегии деятельности участка внедрение новых форм менеджмента, управление деятельностью персонала участка. Несет ответственность за обеспечение мер безопасности жизнедеятельности.
3) Способность к творчеству в профессиональной деятельности, инициативе в управлении, принимать ответственность за развитие профессионального знания и за результаты профессиональной деятельности. Проводит деловое планирование и распределяет материальные и человеческие ресурсы, необходимые для управления и организации профессиональной деятельности. Принимает решения по повышению профессионализма и квалификации персонала.
Осваивает новые методы и подходы, ориентированные на конечный результат.

7

1) Синтез профессиональных или научных знаний (в том числе и инновационных) и опыта в определенной области и/или на стыке областей и отраслей. Понимает природу, применимость и финансовые последствия технологических, материальных и человеческих ресурсов, требуемых для выполнения узкоспециализированной профессиональной деятельности.
Определяет способы решения задач и проблем с применением стратегических подходов.
Понимает, как измерить, свести к минимуму и управлять рисками.

1) Решение проблем, технологического или методического характера, требующих разработки новых подходов, использования разнообразных методов (в том числе и инновационных).
2) Коррекция деятельности подразделения или организации. Выполняет текущие исследования и разработки для выполнения управленческих обязанностей в системе статистики.
3) Умения и навыки научно обосновывать постановку целей и выбор методов и средств их достижения.
Предполагает создание стратегии функционирования и развития структур отрасли, организацию условий и ответственность за достижение результата.

1) Руководство деятельностью сотрудников (группы) с принятием ответственности за результат на уровне подразделения или организации с учетом достижения результатов стратегического планирования.
2) Определение стратегии деятельности подразделения или организации, принципы управления процессами и деятельностью. Принимает решения и несет ответственность на уровне подразделений институциональных структур. Разрабатывает новые методы, подходы и процедуры управления и развития отрасли.
Определяет проблему и задачи с применением инновационных подходов, методов построения концепций, стратегий деятельности.

8

1) Знания на самом передовом уровне в области науки и профессиональной деятельности.
Применяет специальные знания для критического анализа, оценки и синтеза новых сложных идей, которые находятся на самом передовом рубеже науки в профессиональной деятельности.
2) Оценка и отбор информации, необходимой для развития деятельности. Методологические знания в области инновационно-профессиональной деятельности.
Понимает природу построения кооперативных систем деятельности и взаимодействия, моделирование и управление социальными и экономическими системами.

1) Умения исследовать, разрабатывать, реализовывать и адаптировать проекты, ведущие к получению новых знаний и новых решений.
Выполняет продвинутые исследования и использует продвинутые и специализированные технологии для определения и принятия взаимовыгодных решений, ориентированных на результат.
2) Умения и навыки, включая синтез и оценку, требуемые для решения критических проблем в исследовании и/или новшестве и позволяющие пересматривать и обновлять существующее знание или профессиональную практику.
Применяет обширные знания и навыки, используя стратегическое мышление, логические методы, инновационные технологии взаимовыгодные решения.
3) Способность участвовать в устной и устной или письменной форме в профессиональных дискуссиях, а также публиковать исходные результаты исследований в международных академических изданиях.
Осуществляет построение модели взаимодействия в рамках отрасли или с другими отраслями с применением международных инновационных стандартов.
4) Умения генерировать идеи, прогнозировать результаты инновационной деятельности осуществлять широкомасштабные изменения в профессиональной и социальной сфере, руководить сложными производственными и научными процессами.
Осуществляет широкомасштабные изменения в профессиональной и социальной сфере и руководит сложными производственными и научными процессами.

1) Определение стратегии, управление процессами и деятельностью (в том числе инновационной) с принятием решения и ответственности на уровне крупных институциональных структур. Предполагает создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба.
2) Определение стратегии, управление сложными социальными, производственными, научными процессами. Ответственность за результат в масштабе отрасли на международном уровне.
Планирует систематическое решение стратегических вопросов и разработки инновационных подходов к управлению и развитию организаций в отрасли.
Несет ответственность за результат в масштабе отрасли, страны, на международном уровне.
3) Демонстрация значительных лидерских качеств, инновационность и самостоятельность в трудовой и учебной деятельности в новых контекстах, требующих решения проблем, связанных множеством взаимосвязанных факторов.
4) Критический анализ, оценка и синтез новых и сложных идеи и принятие стратегических решений на основании этих процессов.
5) Использование опыта взаимодействия путем принятия стратегических решений в сложном окружении.
6) Авторитетное общение в рамках критического диалога с равными по статусу специалистами.
Принимать решения относительно стратегической направленности организаций в отрасли, в международном масштабе.
Несет ответственность за долгосрочное стратегическое планирование и руководство организацией, создание условий для достижения результата, ориентированного на внешнеэкономическую деятельность.

Приложение 2       
к Отраслевой рамке    
квалификаций в сфере   
статистики        

                Показатель достижения квалификации

Уровень квалификации

Пути достижении квалификации соответствующего уровня

1

Практический опыт и/или краткосрочное обучение (инструктаж) на рабочем месте и/или краткосрочные курсы при наличии основного среднего образования, но не ниже начального образования.

2

Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего.

3

Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта.

4

Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт.

5

Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование.

6

Высшее образование (бакалавриат), практический опыт.

7

Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование, практический опыт.

8

Высшее образование, практический опыт, и/или послевузовское образование, практический опыт.
В настоящем квалификационном уровне высшее образование включает в себя высшее образование, полученное до введения в действие Закона Республики Казахстан от 27 июля 2007 года «Об образовании», а также послевузовское образование, определенное в соответствии с уровнями образования установленными указанным законом.

Статистика саласындағы біліктіліктердің салалық шеңберін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі төрағасының м.а. 2013 жылғы 28 желтоқсандағы № 335 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 05 ақпанда № 9128 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 8 маусымдағы № 423 бұйрығымен

      Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 08.06.2015 № 423 бұйрығымен.

      Қазақстан Республикасы Еңбек Кодексінің 138-4-бабының 3-тармағына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған Статистика саласындағы біліктіліктердіңсалалық шеңбері бекітілсін.
      2. Персоналды басқару қызметі Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің Заң департаментімен бірге заңнамамен белгіленген тәртіпте осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және оның ресми жариялануын қамтамасыз етсін;
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің жауапты хатшысы Б.З. Иманәлиевке жүктелсін.
      4. Осы бұйрық оның ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Төрағаның
      міндетін атқарушы                                Ж. Жарқынбаев

Қазақстан Республикасы    
Статистика агенттігі    
Төрағасының міндетін атқарушы
2013 жылғы «29» желтоқсандағы
№ 335 бұйрығымен     
бекітілді          

Статистика саласындағы біліктіліктердің салалық шеңбері

1. Жалпы ережелер

      1. Статистика саласындағы біліктіліктердің салалық шеңбері (бұдан әрі – СБШ) сегіз біліктілік деңгейінен тұрады. Бұл Ұлттық біліктілік шеңберіне және «Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңы мен Қазақстан Республикасы Еңбек Кодексіне айқындалған білім деңгейіне сәйкес келеді.
      2. СБШ біліктіліктердің салааралық салыстырмалығын қамтамасыз ете отырып, салалық біліктілік шеңберін, кәсіби стандарттарды (бұдан әрі – КС) әзірлеу үшін бірыңғай шәкілді айқындайды және мамандар біліктілігінің сәйкестігін растау және оны беру жүйесі үшін негіз болып табылады.
      3. СБШ нәтижелердің жиынтық сипаттамасы келтіреді, нақтылау КС-да жүзеге асырылады.
      4. СБШ пайдаланушылардың әртүрлі топтарына (жұмыс берушілерге, білім беру органдарына, азаматтарға, жұмысшыларға) арналған және:
      1) кәсіби және білім беру стандарттарын әзірлеу кезінде қызметкерлер мен оқу бітірушілердің біліктілігіне қойылатын талаптарды бірыңғай көзқараста сипаттауға;
      2) қызметкерлер мен кәсіби білім берудің барлық деңгейлеріндегі оқу бітірушілердің біліктілігін бағалау материалдары мен айқындау рәсімін әзірлеуге;
      3) нақты біліктілікті алуға, біліктілік деңгейін арттыруға, мансаптық өсуге әкелетін білім берудің әртүрлі траекториясын жоспарлауға мүмкіндік береді.
      5. СБШ пайдаланылатын негізгі терминдер мен ұғымдар:
      1) салалық біліктілік шеңбері - салада танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау;
      2) кәсіби стандарт - кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне және құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
      3) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;
      4) білік – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);
      5) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім және білік;
      6) құзыреттер – кәсіби қызметінде субъектің сапалары нақтылы мамандыққа қатысты деңгейі есептердің орындауы қамтамасыз ететін қызметтер.
      6. СБШ-ның 1-қосымшаға сәйкес құрылым бойынша ресімделген шеңберлік құрылым болып табылады.
      СБШ әрбір біліктілік деңгейі үшін кәсіби қызметтің жалпы сипаттамаларын сипаттаудан тұрады, атап айтқанда:
      1) білім (қызметтің ғылыми ауқымы) – бұл көрсеткіш кешенді болып табылады және білімге қойылатын талаптарды айқындайды, кәсіби қызметтің мынадай ерекшеліктеріне байланысты болады: пайдаланатын ақпараттың ауқымы мен күрделілігі; білімнің инновациялығы; олардың абстрактілік дәрежесі (теориялық және практикалық білімінің арақатынасы). Оның көріну дәрежесі (біліктіліктің бір деңгейінен басқасына ауысу) көрсеткіштердің құрамдас бөліктерінің бірінің (кез келгенінің), екеуінің де немесе үшеуінің де өзгеруіне байланысты болуы мүмкін.
      2) білік пен дағды – біліктілікке қойылатын талаптарды айқындайтын және кәсіби қызметтің мынадай ерекшеліктеріне байланысты көрсеткіш:
      кәсіби міндеттерді шешу тәсілдерінің көптігі (ңұсқаулығы), осы тәсілдерді таңдау немесе әзірлеу қажеттілігі;
      жұмыс жағдайының белгісіздік және оның дауының беймәлімдігі дәрежесі. Бұл көрсеткіш кешенді болып табылады. Оның көріну дәрежесі (біліктіліктің бір деңгейінен басқасына ауысу) көрсеткіштердің құрамдас бөліктерінің бірінің (кез келгенінің) немесе екеуінің де өзгеруіне байланысты болуы мүмкін.
      3) жеке және кәсiби құзыреттер – бұл көрсеткiш қызметкердiң жалпы құзыреттiлiгiн айқындайды және үш негiзгi дәрежесi бар: басшылықтың қол астындағы қызмет;
      қызметтi өз бетiнше орындау; басқаларды басқару.
      Өкiлеттiк пен жауапкершiлiктiң кеңдiгi қызмет ауқымына, ықтимал қателiктiң ұйым, сала үшiн бағасына, олардың әлеуметтiк, экологиялық, экономикалық және басқа да салаларына, сондай-ақ кәсiби қызметте басшылықтың негiзгi функцияларын толық iске асыруына байланысты (мақсатты болжау, ұйымдастыру, бақылау, орындаушыларды ынталандыру).
      7. СБШ-да біліктілік деңгейлерін әзірлеудің негізгі қағидаты біліктілік деңгейлерінің төменнен жоғарыға қарай дамуының үздіксіздігі мен сабақтастығы, оларды сипаттау ашықтығы болып табылады.
      8. Бiлiктiлiк белгiлi бiр бiлiм бағдарламасын игеру және/немесе практикалық тәжiрибе нәтижесi болып табылады.
      Бiлiктiлiктi жетiлдiру немесе оның бейiнiн өзгерту үшiн әрбiр деңгейде кадрларды қайта даярлау және бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiнiң қосымша бiлiм бағдарламалары бойынша тиiстi лицензиялары бар ұйымдарда оқуға болады.
      Бiлiктiлiк деңгейi практикалық жұмыс тәжiрибесiн меңгеруiне, өз бетiнше бiлiм алуына және оқуына қарай жетiлуi мүмкiн.
      Бiлiм беру мен оқытудың әртүрлi нысандарын есепке алу салалық бiлiктiлiк жүйелердiң iшiнде жүргiзiлетiн болады.
      Қызметкердiң практикалық тәжiрибесiн, бiлiктiлiктi арттыру курстарын және осы сияқтыларды ескеру арқылы жеке бiлiм беру траекториясын құруға болады, бұл бiлiктiлiк деңгейлерiн алға және жоғары қарай да дамытуға мүмкiндiк бередi.
      Бiлiктiлiк деңгейлерi мен ұлттық бiлiм беру және оқыту жүйесi деңгейлерiнiң арақатынасы ҰБШ-ның 2-қосымшасында көрсетiлген бiлiктiлiкке қол жеткiзу көрсеткiшi бойынша айқындалады.

Статистика саласындағы
біліктіліктердің   
салалық шеңберіне  
1-қосымша      

Статистика саласындағы біліктіліктердің салалық шеңбері

Біліктілік деңгейі

Білім

Білік пен дағдылар

Жеке және кәсіби құзыреттер

1

2

3

4

1

1) Нұсқау беру немесе жұмыс орнында оқу процесінде алған базалық жалпы білім статистика саласындағы жұмыстарының нақты айқындалған саласындағы жұмыс процестерінің рәсімдерімен танысу.
2) статистиканың белгілі бір қызмет аясында пайдаланылатын кейбір қарапайым аспаптар мен жабдықтар, сондай-ақ олардың қолданылу саласы және пайдалану әдістері туралы базалық білімі бар.

1) Белгілі жағдайда стандартты практикалық тапсырмаларды орындау.
Статистикалық қызметінің белгілі бір саласындағы қарапайым міндеттерді орындауға арналған базалық дағдылардың шектелген көлемін пайдалана алады.
Қауіпсіздік техникасы мен денсаулықты қорғау стандарттарымен, қағидаларымен, нормаларымен, талаптарымен, сондай-ақ белгілі бір міндеттерге қатысты құқықтық міндеттемелермен таныс.
2) Статистикалық жұмыс жағдайларының шарттарына сәйкес іс-әрекетті түзету.
Проблеманы, оның себептерін анықтай алады және қарапайым, құрылымдық міндеттерді орындауды аяқтаудың уақытын айқындай алады.
Айқын нақтылы қызметте шеңберлерде толық басқарудың астында қойылған нәтижелердің жете алады.

1) Жеке жауапкершілік. Белгілі бір міндеттерді орындау кезінде өз денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін, басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін жауапкершілік ала алады.
2) Тікелей бақылаудың және басқарудың астында тапсырмалар орындаулары қажеттіліктері түсінуі.
3) Тапсырмамен қойылған нәтиже табыстың артына жауапкершілік ала алу және түсінуі.

2

1) Кәсіби даярлау процесінде және (немесе) өз бетінше алған білім.
2) Статистика саласындағы нақты құрылымдық түрінің тармағында жұмыстар процестердің негізі және қарапайым аспаптардың, жабдықтың процедурасының білімі.

1) Стандарт және біртекті тәжірибелік міндеттерді шешу.
2) Нұсқаулықта берілген алгоритм бойынша іс-әрекет тәсілін таңдау және жұмыс жағдайларының шарттарына сәйкес іс-әрекетті түзету.
Өзінің белгілі бір қызметінде өндіріс, пайдалануға беру және сапаны басқару үшін шектелген басшылықпен нақты айқындалған саласында міндеттерді орындауға арналған негізгі практикалық және танымдық дағдыларды қолдана алады.

1) Тікелей басқарумен және (немесе) өз бетінше үйреншіктік және бірөңкей міндеттемелер мен таңырлық дағдырларды шешу.
2) Статистика саласындағы нақты құрылымдық түрінің шеңберінде жұмыс нәтижесі мен сапасын бағалай алатын және олар үшін өзіне жауапкершілік алатын жағдайда.
3) Өз денсаулығына және басқалардың қауіпсіздігіне, нақты айқындалған міндеттер шеңберінде қоршаған ортаны қорғауға жауапкершілік алатын жағдайда.

3

1) Статистика саласында нақты түрінің тармағында кәсіби даярлау процесінде және өз бетінше алған білім, практикаға бағытталған кәсіби білім.
2) Аспаптар мен жабдықтарды пайдаланудың, оларға техникалық қызмет көрсетудің, орнын ауыстырудың, сақтаудың және жинаудың негізгі қағидаттарымен таныс.
3) Пайдаланылатын негізі материалдармен, атап айтқанда өңдеу кезіндегі пайдалану, жүріс-тұрыс ережелерімен және мінездемелермен таныс.
Еңбектің жоспарлауды және ұйымдастыруды, заттың өрнектеулері технологияларын біледі.
Сапаға бақылау жүргізу рәсімдерін және құжаттама жүргізу рәсімдерін біледі.

1) Стандарт және біртекті практикалық міндеттерді шешу, өз бетінше еңбек қызметінің белгілі бір саласында дербес жоспарлау, оның нәтижелерін орындау және бағалау контекстінде практикалық және танымдық дағдылардың базалық жиынтығына ие болу білім.
Жұмысты жоспарлармен салыстыра алады, жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуді және алынған нәтиженің сапа нормаларына сәйкестігін қамтамасыз ете алады.
2) Білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі іс-әрекет тәсілдерін таңдау және алынған нәтижелерді ескере отырып, қызметті түзету.
Қарапайым өндірістік жағдайларында өзін-өзі бағалау, өзін-өзі аңықтау, өзін-өзі ұйымдастыру және әсерлердің түзеуі қатысты дағдыларды көрсетеді.
Өз бетінше өлшемдер әдістер, бағалау принциптер, еңбек заты және құралдар, қойылған міндеті орындау әдістер аңықтайды.

1) Белгіленген нәтижелерге өз бетінше қол жеткізуге қажетті ресурстарды, сондай-ақ өз міндеттерін орындауға арналған уақытты бағалай және айқы алу жауапкершілік.
2) Белгіленген міндеттердің негізінде қызметті жоспарлауды қамтитын орындаушылық қызметтің түсінуі.
Нормадан жағдайда ауытқу кәсіби қызмет процестер жақсарту үшін идеялар ұсынып жатыр.
Басқарумен еңбектік қатынастар қолдайды және оған есеп беру осы ілігіп жатыр.
Өз денсаулығы мен қауіпсіздігіне, басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігіне және қоршаған ортаны қорғауға жауапкершілік ала алатын жағдайда.

4

1) Кәсіби білім процесінде және өз бетінше алған практикалық тәжірибесі негізінде қызметті жүзеге асыруға арналған білім.
Статистикалық өндірісінің кең контекстінде пайдаланылатын негізгі жабдық, материалдар, оларды қолдануды үйлестіруді қоса алғанда, құрал-саймандар мен жабдықты пайдалану, техникалық қызмет көрсету, орнын ауыстыру және сақтау қағидаттарын біледі.
Процедуралар, сапа, құжаттама және есепке алу процестер, бақылау жұмысшылар бойынша білімдердің кең спектрмен ие болып жатыр.
Қатынастардың әдептер және психологиялары кәсіби есептердің, норманың қойылулар және шешімдер тұрғылар, қағидалар және әдістері біліп жатыр, еңбектің, заң шығарушы норманың себептер және ынталандырулары әдістері.

1) Жұмыс жағдайын және оның ықтимал өзгерістерін дербес талдауды талап ететін әртүрлі практикалық міндеттерді шешу.
Статистика саласында жұмыстарды жоспарлауда, орындауда және жұмыс процестері мен жұмыс нәтижелерін бағалауда практикалық және танымдық дағдылардың кең қатарын қолдана алады.
2) Қызметтерді жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау.
Жұмыс барысын жоспармен салыстыра және жұмыс нәтижелерінің сапа нормаларына сәйкестігін бақылай алады, жұмыс процесінің шеңберінде балама әрекеттерді және/немесе жұмыс бөлімшесінің ішінде өзара әрекеттесулерді қарай алады, кәсібиін жоғарылату дәлелдеп жатыр.
3) Ағымдағы және қорытынды бақылау және түзету.
Белгілі қызметтің әртүрлі жұмыс фазаларын айқындау, мониторинг процесі, сапаны анықтау және бағалау бойынша көзделетін нәтижелерге қол жеткізуге, талап етілетін ресурстарды табуға және толық жұмыс процесінің жұмыстарын орындау үшін қажетті уақытты есептеуге қабілетті.
Білімдер беруді қолдануға негізделген стандартты рәсімдерден ауытқу кезінде пайда болатын проблемаларды шешуге қабілетті.

1) Орындаушылық қызмет: алға қойылған мақсаттарды ескере отырып міндеттерді айқындау және қызметті жоспарлау.
Міндеттерді өз бетінше аңықтап қабылдайды.
Алдын-ала белгіленген критерийлерге сәйкес жұмыс процестерінің рәсімдеріне құжаттама жүргізе және нәтижелерін бағалауға, өндірістік деректерді менеджерлерге ұсынуға және түсіндіруге қабілетті.
Деңгейде нақтылы еңбек қызметтің облыстары аңықтайды және талғаұлы әсерден тікелей басқарумен мақұлдап жатыр сияқты жағдайдан сол талап етіп жатыр.
2) Басқалардың іс-әрекетінің нәтижесіне ішінара жауапкершілікті қабылдай отырып, олардың жұмысына басшылық ету және өзінің оқуы және басқалардың оқу үшін жауапкершілік.
Жалпы жұмыстар жоспарын негізге ала отырып, шағын топтарға арналған қысқамерзімді жұмыс жоспарларын жасауға қабілетті, басқа қызметкерлерге нұсқау бере және басшылық ете алады және жабдықтар мен материалдарды бөле алады.
Меншікті еңбек пен жұмыстың кешірек сатыларымен сияқты басым маңызды жұмыс арасындағы байланысты ескере алады.
Басқа жұмысшыларды үйренулердің меншікті біліктіліктердің және ұйымның жоғарылату артына жауапкершілік алады.
Өзінің меншікті жұмысының барысы, денсаулығы мен еңбек қауіпсіздігі үшін, гигиена және қоршаған ортаны қорғау шаралары үшін жауапкершілік алуға қабілетті.

5

1) Кәсіби (практикалық және теориялық) білім мен практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы практикалық және теориялық білім диапазонының кеңдігі).
Кәсіби қызметінің шеңберлерінде нәтижелерді стратегиялық жоспарлау, адамгершілік қорлармен басқару, басқару шешімдердің қабылданулар әдістерге кәсіби жағдайлар жүйілік талдау және жобалау әдістемелік жан-жақты білімге ие.
2) Кәсіби міндеттерді шешу үшін қажетті ақпаратты өз бетінше іздеу.
Жұмыс процестерге өзгертулерді жоспарлауды, негізгі процестерді есепке алып есептердің қатары анықтайды.

1) Әртүрлі шешу тәсілдерін болжайтын практикалық міндеттерді шешу және таңдау.
Жалпы өндірістік бөлімшенің жұмысын жоспарлауда, супер виза қоюда бағалауда практикалық және танымдық дағдылардың кең қатарын қолдана алады.
Жұмыстарға стратегиялық жоспарлауда, бағада жаттығу және таңырлық дағдылар қолданып жатыр, командалық жұмыстарына контекст қызметтері олардың іске асыруының, бақылауының және түзеуінің шарттардың шешімдердің және жасаудың жағдайдың, өздігінен талдаудың, қабылданудың талдауға.
Құжаттап жатыр және кәсіби қызметте шеңберлерде есепке алу өткізіп жатыр.
2) Шығармашылық тәсіл (немесе теориялық және практикалық білімді пайдалана отырып, кәсіби проблемаларды шешудің әртүрлі, оның ішінде балама нұсқаларын өз бетінше әзірлеу және ұсыну біліктігі мен дағдысы).
Өңдейді және басқару жоспарлы өндірістік процеске шешімдер әр түрлі талғаұлы варианттары жылжытып жатыр, жұмыс процеске және сапаға бақылауға, бюджеттік шығындарға өткізуге, құжаттаманың және бухгалтерлік есепке алудың жүргізуге.
3) Ағымдағы және қорытынды бақылау, қызметті бағалау және түзету.
Мұқият ресурстық жоспарлау, мониторинг процесі, сапаны анықтау және бағалау жолымен болжаған нәтижелерге қол жеткізе алады.
Тапсырылған нормадан ауытқыған жағдайда шешім табуға қабілетті; өзгерістерді басқару, проблеманы шешу және балама шешімдерді табу мақсатында объектіде жұмысты қайта ұйымдастыра алады.

1) Нақты технологиялық процесс учаскесінде олардың әрекетінің нәтижесіне жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді (топты) басқару.
Еңбектік қорлар үлестіреді, айқын және нәтижелі нұсқаулықтар береді, жұмыстардың жүрістің артына бақылап.
Жұмыстарды жүріс тексереді, сапаға алдын ала игерілген жоспарларға, нормаларға сәйкестікке жоспармен салыстырып, жұмыстардың орындаулары кестелерге және қаржы сметаға.
Толық шарада олармен нақтылы есептердің орындауда төңіректегі орталардың қауіпсіздіктің, гигиеналық, қорғаудың техникалардың жұмысшылардың, орындалудың техникалық әзірлеудің, денсаулықтың және қауіпсіздіктің артына жауапкершілік қатқақтарып жатыр.
Талғаұлы жоспарлар қолданады және егер нәтижелер алу үшін бұл керек болса, басқа өндірістік бөлімдермен олардың мақұлдап жатыр.
2) Стратегия, саясат және ұйым мақсаты шеңберінде еңбек және оқу қызметі процесін өз бетінше басқару және бақылау, проблемаларды талқылау, қорытындыларды уәждеу және ақпаратты сауатты басқару қабілеті
Басқарады және еңбектік қызметтерді процесс тексереді, қорытындылар дәлелдеу.
Кәсіби қызметтер процедуралар құжаттап жатыр және алдын ала қойылған белгілермен, нормалармен сәйкестікте нәтижелер бағалап жатыр, серіктестік үшін клиенттің, тапсырма берушінің және мүдделі беттердің құндылығы ықыласты қабылдап.
Жоғарғы басқаруға шығыстар мен құндар есепке алумен ықтимал өндірістік ұғындырып ұсынады.


6

1) Арнайы (практикалық және (теориялық) білім (оның ішінде инновациялық) мен практикалық тәжірибенің синтезін талап ететін қызмет.
Жобалау талдайды және биік екіұштылықта кәсіби жағдайларда шешімдердің қабылдануы бағалап жатыр.
Көзқарастар коммуникацияларды және келісудің әдістері анықтап жатыр.
Кәсіби қызметте нақтылы облыста еңбектік қызмет орындау үшін тиісті технологиялық, заттық және адамгершілік қорлардың табиғатты, қолданылғыштықты және қаржы зардаптарды түсініп жатыр.
Қызметтің осы түріне тән тәуекелді түсінеді, оларды қалай бақылауды және қалай мейлінше азайтуды түсінеді.

1) Шешудің әртүрлі тәсілдерін және таңдауды болжайтын белгілі білім саласына жататын технологиялық немесе әдістемелік сипаттағы проблемаларды шешу.
2) Технологиялық үдерістің компонеттерін әзірлеу, енгізу бақылау, бағалау және түзету.
Кешенді техникалық және кәсіби тапсырмалар орындайды немесе жобалар, өзін-өзі басқаруға, ресімдеуге, презентации нәтижелерге, қолдануға биік екіұштылықтарға, мәдениетке әлеуметтік кәсіби жағдайларда шешімдердің жобалаулар және қабылданулары дағдылар және білімдері көрсетіп қазіргі программалық өнім және техникалық құралдарды.
3) Жаңа білімді дамыту және түрлі саладағы әртүрлі білімді кіріктіру рәсімі бойынша ғылыми-зерттеу және инновациялық қызметті жүзеге асыру дағдылары мен білігі, өз ойын жазбаша және ауызша нысанда дұрыс және қисынды ресімдеу, нақты саладағы теориялық білімін іс жүзінде пайдалану.
Қолданады көлемді білім, техникалық және заңға сүйенген қағида және кәсіби қызметте басқару әдістердің және қағидалардың қатар.

1) Нақты технологиялық процесс учаскесінде немесе бөлімше деңгейінде олардың әрекетінің нәтижесіне жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару.
Команданы басқаруға жеке қызметкерлердің және командалардың міндеттерді орындауларын бақылауға қабілетті.
Қызметкерлермен басқарып жатыр және жеке жұмысшылардың және командалардың есептердің орындаудың артында бақылап жатыр.
Жеке жұмысшыларды кәсіби дамытумен басқарып жатыр немесе команданы.
Қызмет жасайтын жеке қызметкерлердің және командалардың кәсіби дамуын басқаруға қабілетті.
2) Тапсырылған учаскедегі жұмысты басқа учаскелердің қызметімен келісу.
Бөлімшенің қызметтік стратегиясын шеңберлерде менеджменттің жаңа формалар енгізу, бөлімшенің қызметшінің қызметпен басқару.
3) Кәсіби қызметте шығармашылыққа, басқаруда бастамашылыққа қабілеттілік, кәсіби білімді дамытуға және кәсіби қызмет нәтижесі үшін жауапкершілік қабылдау.
Іскер жоспарлау өткізеді және заттық және адамгершілік қорлар үлестіреді, қажетті кәсіби қызмет басқару және ұйым үшін.
Қызметші жоғарылату профессионализмі және біліктілік бойынша шешімдер қабылдап жатыр.
Түпкі нәтижеге бағдарлаған жаңа әдістер және тұрғылар меңгереді.


7

1) Кәсіби немесе ғылыми білімді (оның ішінде инновациялық) және белгілі салада және/немесе сала торабындағы тәжірибені синтездеу.
Орындауға тар мамандандырған кәсіби қызметтер тиісті технологиялық, заттық және адамгершілік қорлардың табиғатты, қолданылғыштықты және қаржы зардаптарды түсінеді.
Кәсіби ақпараттарды бағалау және іріктеу, белгілі бір салада қолданбалы сипаттағы жаңа білімді қалыптастыру.
Қалай өлшеуді, қалай мейлінше азайтуды және тәуекелді қалай басқаруды түсінеді.

1) Жаңа тәсілдерді әзірлеуді, әртүрлі әдістерді (оның ішінде инновациялық) пайдалануды талап ететін технологиялық және әдістемелік сипаттағы проблемаларды шешу.
2) Бөлімше немесе ұйымның қызметін түзету.
Статистика жүйесін басқару міндеттер орындау үшін ағымдағы зерттеулер және әзірлеулер орындауға қабілетті.
3) Мақсат қоюды ғылыми негіздеу және оларға қол жеткізудің әдіс-тәсілдерін таңдау білігі мен дағдысы.
Шарттардың салаларды, ұйымды құрылымдардың жұмыс жасаулар және дамытулары стратегиялары жасауы болжап жатыр және нәтиженің табыстың артына жауапкершілік.

1) Бөлімше немесе ұйым деңгейінде олардың әрекетінің нәтижесіне жауапкершілікті қабылдай отырып қызметкерлерді (топты) басқару.
2) Бөлімше немесе ұйым қызметінің стратегиясын айқындау.
Шешімдер қабылдайды және институционалды құрылымдарға бөлімшелерге деңгейде жауапкершілік қатқақтарып жатыр.
Салаларындағы ұйымдарды және желілерді басқарудың және дамытудың жаңа әдістерін, тәсілдерін және рәсімдерін әзірлеуге қабілетті.
Қызметтен тұжырымдамалардан, стратегиялардан құрастырудан инновациялық тұрғылардан, әдістерден қолданумен мәселені және есептерді анықтап жатыр.


8

1) Ғылым және кәсіби қызмет саласында ең озық деңгейдегі білім.
Кәсіби қызметінде ғылым рубежі бойынша аталған саланың ең озық межесіндегі жаңа күрделі идеяларды өлшемді талдау, бағалау және синтездеу үшін арнайы білімді пайдалану.
2) Қызметтің дамуына қажет ақпараттарды бағалау және іріктеу. Инновациялық-кәсіби қызмет саласындағы әдістемелік білім.
Әлеуметтік және экономикалық жағдай жүйелермен қызметтер және өзара әрекеттесулер, пішіндеу және басқару кооперативтік жүйелердің құрастырулар табиғатты түсініп жатыр.

1) Жаңа білім мен жаңа шешімдер алуға жетелейтін жобаларды зерттеу, әзірлеу, іске асыру және бейімдеу.
Ілгері зерттеулер орындайды және ілгері қолданып жатыр және нәтижеге бағдарлаған өзара тиімді шешімдер анықтау және қабылдану үшін мамандандырған технологиялар.
2) Синтездеу мен бағалауды қоса алғанда, зерттеулердегі, жаңалықтардағы сыни проблемаларды шешу үшін қажетті және бар білімді немесе кәсіби тәжірибені қайта қарауға және жаңартуға мүмкіндік беретін озық және арнайы дағды мен білім.
Көлемді білімдер және дағдылар қолданады, өзара тиімді шешімдер стратегиялық ойлау, логикалық әдістер, инновациялық технологиялар қолдайды.
3) Ауызша немесе жазбаша түрде кәсіби дискуссияларға қатысу, соңдай-ақ халықаралық академиялық басылымдарда зерттеулердің бастапқы нәтижелерін жариялау.
Салада шеңберлерде өзара әрекеттесулер үлгілері құрастыруы жүзеге асырып жатыр немесе халықаралық инновациялық стандарттардан басқа салалармен қолданады.
4) Идеялар ойлап табу, инновациялық қызметтiң нәтижелерiн болжау, кәсiби және әлеуметтiк салада кең ауқымды өзгерiстердi жүзеге асыру, күрделi өндiрiстiк және ғылыми процестердi басқару дағдылары.
Кәсіби және әлеуметтік салада кең масштабтық өзгерістер жүзеге асырып жатыр және күрделі өндірістік және ғылыми процесстермен басқарып жатыр.

1) Ірі институционалдық құрылым деңгейіне шешім мен жауапкершілікті қабылдай отырып стратегияны айқындау, үдерісті және қызметті (оның инновациялық басқару).
Мемлекеттік масштабтың салалар ірі институционалды құрылымдардың жұмыс жасаулар және дамытулар стратегиялары жасауы болжап жатыр.
2) Стратегияны айқындау, күрделi әлеуметтiк, өндiрiстiк, ғылыми процестердi басқару. Сала, ел ауқымында, халықаралық деңгейдегi нәтижеге жауапкершiлiк.
Салада ұйымдарға басқару және дамытуға инновациялық тұрғылардың стратегиялық сұрақтардың және әзірлеудің жүйелі түрде шешім жоспарлап жатыр.
Салаларға, елдерге масштабта нәтиженің артына жауапкершілік Қатқақтарып жатыр, халықаралық деңгейде.
3) Көптеген өзара байланысты факторлармен байланысты проблемаларды шешудi талап ететiн жаңа контекстерде еңбек және оқу қызметiнде жаңашылдық пен дербестiк, маңызды көшбасшылық қасиеттi көрсету;
4) Жаңа және күрделi идеяларды сыни талдау, бағалау және синтездеу және осы процестер негiзiнде стратегиялық шешiмдер қабылдау.
5) Күрделi ортада стратегиялық шешiмдер қабылдау қабiлетiмен операциялық әрекеттестiк тәжiрибесiн көрсету.
6) Сыни диалог шеңберiнде мәртебесi бойынша тең мамандармен беделдi араласу.
Салада, халықаралық масштабта ұйымдарға стратегиялық бағытталғандық туралы шешімдер қабылдау керек.
Ұйымның ұзақ мерзімді стратегиялық жоспарлаудың және басқарудың артында жауапкершілік қатқақтарып жатыр, сыртқы экономикалық қызметке бағдарлаған нәтиже табыс үшін шарттардың жасауы.

Статистика саласындағы
біліктіліктердің салалық
шеңберіне      
2-қосымша     

Бiлiктiлiкке қол жеткiзу көрсеткiшi

Біліктілік
деңгейі

Тиісті деңгейдегі біліктілікке
қол жеткізу жолдары

1

Практикалық тәжірибе және/немесе жұмыс орнында қысқа мерзімді оқыту (ңұсқау) және/немесе бастауыштан кем емес орта білімі болған кезде қысқа мерзімді курстар.

2

Практикалық тәжірибе және/немесе негізгі орта бөлімнен кем емес жалпы орта білімі болған кезде кәсіби даярлау (білім беру мекемесі негізінде қысқа мерзімді курстар немесе корпоративті білім беру) және/немесе ересектерді қайта даярлау.

3

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізі орта білімінің негізінде техникалық және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе корпоративті оқыту).

4

Жоғары дәрежелі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық) және практикалық тәжірибе.

5

Техникалық және кәсіби білім (орта буын маманы), ортадан кейінгі білім, практикалық тәжірибе, немесе жоғары білім.

6

Жоғары білім, практикалық тәжірибе.

7

Жоғары білім, практикалық тәжірибе, немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білім, практикалық тәжірибе.

8

Жоғары білім, практикалық тәжірибе, немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білім, практикалық тәжірибе.
Осы біліктілік деңгейінде жоғары білім «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңы қабылданғанға дейін алынған жоғары білімді, сондай-ақ осы заңда белгіленген білім деңгейіне сәйкес айқындалған жоғары білімнен кейінгі білімді қамтиды.