Об утверждении Правил благоустройства территорий населенных пунктов Восточно-Казахстанской области

Решение Восточно-Казахстанского областного маслихата от 09 октября 2013 года № 14/176-V. Зарегистрировано Департаментом юстиции Восточно-Казахстанской области 26 ноября 2013 года № 3104

Сноска. Утратило силу - решением Восточно-Казахстанского областного маслихата от 10.12.2014 № 24/307-V).
Примечание РЦПИ.
В тексте документа сохранена пунктуация и орфография оригинала.
В соответствии с пунктом 2 статьи 3 Кодекса Республики Казахстан от 30 января 2001 года «Об административных правонарушениях», пунктом 2-2 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года «О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан», подпунктом 4) статьи 21 Закона Республики Казахстан от 16 июля 2001 года «Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан», Восточно-Казахстанский областной маслихат РЕШИЛ:
1. Утвердить прилагаемые Правила благоустройства территорий населенных пунктов Восточно-Казахстанской области.
2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель сессии Секретарь Восточно-Казахстанского областного маслихата «СОГЛАСОВАНО» Первый заместитель Премьер-Министра- министр регионального развития Республики Казахстан

Н. Темирбеков Г. Пинчук Б. Сагинтаев

22 октября 2013 года

Руководитель департамента Комитета государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан по Восточно-Казахстанской области

Т. Ерубаев

22 октября 2013 года

Утверждены решением сессии Восточно-Казахстанского областного маслихата от 9 октября 2013 года № 14/176-V

Правила благоустройства территорий населенных пунктов Восточно-Казахстанской области 1. Общие положения

1. Настоящие Правила благоустройства территорий населенных пунктов Восточно-Казахстанской области (далее - Правила) разработаны на основании законодательных актов Республики Казахстан, технических регламентов, строительных, санитарных правил и норм Республики Казахстан, определяющих требования к состоянию благоустройства, санитарной очистке и содержанию территорий.
2. Правила устанавливают единые и обязательные к исполнению нормы и требования в сфере благоустройства, определяют порядок уборки и содержания территорий для физических и юридических лиц, являющихся собственниками и (или) пользователями земельных участков, зданий, строений, сооружений на территории Восточно-Казахстанской области.
3. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:
1) территория населенного пункта - пространство в пределах установленной границы (черты) городского или сельского населенного пункта;
2) улица (проезжая часть улицы) - автомобильная дорога в пределах границ населенных пунктов;
3) озеленительные насаждения - лесопарки, парки, скверы, бульвары, линейные посадки, придомовые посадки, газоны, цветники, расположенные в границах населенных пунктов на землях общего пользования;
4) твердые бытовые отходы - коммунальные отходы в твердой форме;
5) жидкие отходы - любые отходы в жидкой форме, за исключением сточных вод;
6) сбор отходов - деятельность, связанная с изъятием, накоплением и размещением отходов в специально отведенных местах или объектах;
7) хранение отходов - складирование отходов в специально установленных местах для последующей утилизации, переработки и (или) удаления;
8) сточные воды - воды, использованные на производственные или бытовые нужды и получившие при этом дополнительные примеси (загрязнение), изменившие их первоначальный состав или физические свойства;
9) водные объекты - воды, сосредоточенные в рельефе поверхности суши и недрах земли, имеющие границы, объем и водный режим.

2. Общие требования к благоустройству территорий населенных пунктов

4. Благоустройство и уборку территории, а также уход и содержание цветников, газонов, других зеленых насаждений, элементов благоустройства производят собственники и (или) пользователи данных объектов, согласно архитектурным, санитарным и экологическим требованиям в соответствии с действующим законодательством.
5. Границы уборки определяются границами территорий между собственниками и пользователями земельных участков.
6. Территории объектов инженерной и транспортной инфраструктур в отведенных границах благоустраиваются с учетом технических и эксплуатационных характеристик указанных объектов. Обязанности по благоустройству и содержанию территорий возлагаются на собственников объектов.
7. На территории населенного пункта не допускается:
1) выбрасывать мусор на дороги, улицы, тротуары и другие места общего пользования;
2) выбрасывать мусор из окон зданий, сооружений и жилых домов;
3) складывать на улицах строительные материалы, дрова, уголь;
4) перевозить транспортными средствами любые виды грузов без тщательного их укрытия, исключающего возможность загрязнения улицы и (или) проезжей части;
5) мыть транспортные средства на улицах, реках и других водоемах, у водопроводных кранов, колонок, во дворах жилых зданий;
6) стирать белье и купать животных в местах, предназначенных для купания людей;
7) на территории жилого объекта, организации, учреждения строить и переоборудовать дворовые установки, выгребные ямы и площадки для сбора мусора без организации санитарных разрывов;
8) складировать тару на прилегающих газонах, крышах торговых палаток, киосков и других объектах торговли;
9) сжигать промышленные и бытовые отходы, мусор на территориях предприятий и организаций, на улицах и газонах, в жилых кварталах, на частных и дачных участках, а также в контейнерах и урнах, закапывать промышленные и бытовые отходы в землю;
10) выбрасывать листву к комлевой части деревьев и кустарников.
8. На территории жилых кварталов, микрорайонов, а также придомовых территорий в границах отведенного земельного участка соблюдается следующий порядок:
1) покрытия отмостков, тротуаров, пешеходных дорожек, внутриквартальных проездов и дорог содержатся в исправном состоянии;
2) оборудование спортивных, игровых, детских и хозяйственных площадок, ограждения и изгороди содержатся в исправном состоянии;
3) не допускается сброс в мусоропровод жидких бытовых отходов и крупногабаритного мусора;
4) не допускается выгул собак на озеленительных насаждениях, детских игровых, спортивных и хозяйственных площадках.

3. Организация и содержание мест сбора отходов жизнедеятельности

9. Система санитарной очистки территорий населенных пунктов предусматривает сбор, удаление, обезвреживание и утилизацию бытовых и производственных отходов и осуществляется специализированными предприятиями.
10. Утилизация твердых бытовых отходов производится на полигоне твердых бытовых отходов, а также на специально отведенных местах, в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.
11. Не допускается вывозить и сбрасывать грунт, отходы жизнедеятельности, и прочие нечистоты непосредственно на поля, огороды, в леса, болота, парки, на газоны, в водные объекты и их прибрежные защитные полосы, и другие, не установленные для этих целей места.
12. На территории домовладений, организаций, культурно-массовых учреждений, зон отдыха выделяют специальные площадки для размещения контейнеров для сбора отходов с подъездами для транспорта. Площадку устраивают с водонепроницаемым покрытием и сплошным ограждением.
13. Контейнеры для сбора твердых бытовых отходов оснащают крышками. Расстояние от контейнеров до краев площадки предусматривают не менее 1 метра. Площадку размещают на расстоянии не менее 25 метров и не более 100 метров от жилых и общественных зданий, организаций всех профилей, спортивных площадок и мест отдыха населения.
14. Расчеты количества устанавливаемых контейнеров производят с учетом численности населения, пользующегося контейнерами, норм накопления отходов, сроков их хранения.
15. Срок хранения отходов в контейнерах при температуре 0^о С и ниже допускается не более трех суток, при плюсовой температуре не более суток.
16. Непригодные для дальнейшего использования контейнеры подлежат своевременной замене.
17. Для сбора жидких отходов в неканализованных домовладениях оборудуются выгребные ямы с водонепроницаемым выгребом, наземная часть снабжается крышкой и решеткой для отделения твердых фракций. При наличии дворовых уборных выгреб может быть общим.
18. Не допускается выливать жидкие отходы во дворах и на улицах, а также использовать для этого колодцы и водостоки ливневой канализации.
19. Не канализованные дворовые и общественные уборные удаляют от жилых и общественных зданий, от площадок для игр детей и отдыха населения на расстояние не менее 25 метров, от колодцев и каптажей родников - не менее 50 метров.
20. В районах индивидуальной жилой застройки планово-регулярная очистка от твердых бытовых отходов проводится не реже двух раз в неделю.
21. В местах общественного пользования устанавливаются урны. Расстояние между урнами предусматривается не более чем 40 метров на оживленных улицах и 100 метров на малолюдных. В местах остановки городского транспорта установка урн обязательна. Очистка урн производится по мере их заполнения.
22. Исполнительные органы в сфере коммунального хозяйства обеспечивают в местах общего пользования установку общественных туалетов: на площадях, транспортных магистралях, около железнодорожных вокзалов, станциях, пристанях, автостанциях и автовокзалах, в загородных и внутригородских парках, скверах, на бульварах, пляжах, выставках, стадионах, местах массового отдыха людей.

4. Уборка территорий в зимний период

23. В зимний период дорожки, садовые скамейки, урны, прочие элементы и малые архитектурные формы, а также пространство перед ними и с боков, подходы к ним очищаются от снега и наледи.
24. Наледь на тротуарах и проезжей части, образовавшаяся в результате аварий на инженерных сетях, скалывается и убирается собственниками сетей.
25. Технологическая операция вывоза снега осуществляется в два этапа:
первоочередной (выборочный) вывоз снега от остановок пассажирского транспорта, наземных пешеходных переходов, с мостов и путепроводов, въездов на территорию больниц и других социально важных объектов;
окончательный (сплошной) вывоз снега производится по окончании первоочередного вывоза, определяемого исполнительным органом в сфере коммунального хозяйства.
26. Вывоз снега, льда с улиц и проездов осуществляется на специально отведенные места или подготовленные площадки.
27. Не допускается формирование снежных валов на пересечениях дорог, улиц и проездов в одном уровне и вблизи железнодорожных переездов, на участках дорог, оборудованных транспортными ограждениями или повышенным бордюром, на тротуарах.
28. На территории населенного пункта не допускается:
1) выдвигать или перемещать снег на проезжую часть магистралей, улиц и проездов, тротуары и газоны, счищаемый с внутриквартальных проездов, дворовых территорий, территорий предприятий, организаций, строительных площадок, торговых и других объектов;
2) роторная переброска и перемещение загрязненного снега, а также скола льда на газоны, цветники, кустарники и другие зеленые насаждения.
29. К уборке тротуаров и лестничных сходов на мостовых сооружениях предъявляются следующие требования:
1) тротуары и лестничные сходы мостов очищаются на всю ширину до покрытия от свежевыпавшего и уплотненного снега (снежно-ледяных образований);
2) в период интенсивного снегопада тротуары и лестничные сходы мостовых сооружений обрабатываются песчано-гравийной смесью и расчищаются проходы для движения пешеходов;
3) при оповещении о гололеде или его возникновении мостовые сооружения, в первую очередь, лестничные сходы, а затем и тротуары обрабатываются песчано-гравийной смесью.
30. Тротуары, дворовые территории и проезды очищаются от снега и наледи до асфальта, снег и скол вывозятся на специально отведенное место. При возникновении наледи (гололеда) производится обработка песчано-гравийной смесью.
31. Снег, счищаемый с дворовых территорий и внутриквартальных проездов, временно складируется на территориях дворов в местах, не препятствующих свободному проезду автотранспорта и движению пешеходов, с дальнейшим вывозом.
32. При складировании снега в небольшом количестве на внутридворовых территориях предусматривается отвод талых вод.
33. В зимнее время собственниками и (или) пользователями зданий организовывается своевременная очистка кровель от снега, наледи и сосулек.
34. Очистка крыш зданий и жилых домов от снега, наледеобразований со сбросом его на тротуары допускается только в светлое время суток с поверхности ската кровли, обращенной в сторону улицы. Сброс снега с остальных скатов кровли, а также плоских кровель производится на внутренние дворовые территории.
Перед сбросом снега необходимо провести охранные мероприятия, обеспечивающие безопасность движения пешеходов. Сброшенный с кровель зданий и жилых домов снег и наледь немедленно убираются на проезжую часть и размещаются для последующего вывоза специализированным предприятием.

5. Уборка улиц, дорог, остановочных и посадочных площадок

35. Дорожные покрытия моются так, чтобы загрязнения, скапливающиеся в лотковой части дороги, не выбрасывались потоками воды на полосы зеленых насаждений или тротуар.
36. Проезжая часть улиц, на которых отсутствует ливневая канализация, убирается специальными машинами. Не допускается посыпать улицы поваренной солью.
37. Уборку и содержание проезжей части улиц по ширине площадей, дорог и проездов дорожной сети, парковочных карманов, а также набережных, мостов, путепроводов производят предприятия-подрядчики на основании договора, заключенного с уполномоченным органом в сфере коммунального хозяйства.
38. Уборку отстойно-разворотных площадок на конечных автобусных маршрутах производят предприятия, осуществляющие уборку проезжей части.
39. Улицы с повышенной интенсивностью движения в летнее время года поливаются. Заправка поливомоечных и подметально-уборочных машин осуществляется технической водой с насосных станций.
40. Подметание дорожных покрытий, осевых и резервных полос, прибордюрной части магистралей, улиц и проездов осуществляется с предварительным увлажнением дорожных покрытий.
41. Проезжая часть дорог полностью очищается от всякого вида загрязнений. Осевые и резервные полосы, обозначенные линиями регулирования, постоянно очищаются от песка и различного мелкого мусора.
42. Обочины дорог очищаются от крупногабаритного и другого мусора. При выполнении работ не допускается перемещение мусора на проезжую часть улиц и проездов.
43. Уборку остановочных площадок пассажирского транспорта производят предприятия, осуществляющие уборку проезжей части.
44. Уборка и мойка павильонов, расположенных на остановочных площадках общественного пассажирского транспорта, осуществляются их владельцами.
45. Уборка железнодорожного полотна осуществляется владельцами путей.
46. Уборку территорий вокруг мачт и опор установок наружного освещения и контактной сети, расположенных на тротуарах, производят предприятия, отвечающие за уборку тротуаров.
47. Уборку мест временной уличной торговли и общепита, отведенных территорий, под объекты бизнеса (рынки, кафе, закусочные, торговые павильоны, быстровозводимые торговые комплексы, палатки, киоски и так далее) производят владельцы данных объектов.
48. Вывоз скола асфальта при проведении дорожно-ремонтных работ производится организациями, производящими работы по их завершению.

6. Содержание малых архитектурных форм

49. Территории жилой застройки, общественные зоны, скверы, парки, площадки для отдыха оборудуются малыми архитектурными формами.
50. Малые архитектурные формы могут быть стационарными и мобильными, их количество и размещение определяются проектами благоустройства территорий.
51. Малые архитектурные формы для территорий общественной застройки, площадей, скверов, парков, набережных изготавливаются по индивидуальным проектам.
52. Проектирование, изготовление и установка малых архитектурных форм при новом строительстве в границах застраиваемого участка осуществляются заказчиком в соответствии с утвержденной проектно-сметной документацией.
53. Устойчивость и безопасность пользования малых архитектурных форм обеспечиваются их конструктивным решением.
54. Содержание и ремонт малых архитектурных форм осуществляют лица, в собственности, владении, пользовании которых они находятся.

7. Размещение и благоустройство платных автостоянок и гаражных кооперативов

55. Размещение гаражей легковых автомобилей индивидуальных владельцев, открытых охраняемых автостоянок, временных стоянок (платных и бесплатных) автотранспорта производится в соответствии с действующими экологическими, санитарными и градостроительными нормами и правилами, проектной документацией, разработанной и согласованной в установленном порядке.
56. Благоустройство территории индивидуальных гаражей и их содержание осуществляются за счет средств их владельцев или гаражных кооперативов.

8. Порядок производства земляных работ, содержание инженерных сооружений и коммуникаций

57. Юридические и физические лица, производящие земляные и прочие работы, связанные с разрушением дорожного покрытия и тротуаров, газонов и других объектов получают разрешение на производство работ в соответствии с действующим законодательством.
58. Юридические и физические лица после завершения земляных работ, связанных с разрушением асфальтного покрытия, восстанавливают дорожное покрытие в сроки, установленные разрешительным документом.
59. Юридические и физические лица, в ведении которых находятся инженерные коммуникации, обеспечивают надлежащее техническое состояние инженерных сетей и сооружений, которые могут вызвать следующие нарушения:
1) не допускать затопления территорий и образования льда, следить за санитарным состоянием отведенных и охранных зон, чтобы крышки люков, перекрытия колодцев и камер, решетки ливневой канализации находились на уровне твердого покрытия и содержались в исправном состоянии;
2) следить за состоянием твердого, либо грунтового покрытия над подземными сетями, которые могут нарушиться вследствие несоблюдения правил монтажа, обратной засыпки и эксплуатации, производить своевременный ремонт, очистку и окраску надземных инженерных коммуникаций, конструкций и сооружений;
3) своевременно производить осмотр и очистку инженерных коммуникаций и колодцев.
60. В случае производства капитального ремонта или реконструкции территорий с твердым покрытием доведение отметок люков колодцев инженерных сетей до требуемых параметров производится за счет заказчика ремонта.
61. Профилактическое обследование, очистка каналов, труб и дренажей, предназначенных для отвода поверхностных и грунтовых вод с территорий населенных пунктов, очистка коллекторов ливневой канализации, дождеприемных колодцев производятся эксплуатирующими предприятиями; на дворовых территориях - кооперативами собственников квартир; на частных участках и территориях предприятий - собственниками территорий.
62. При возникновении подтоплений, вызванных сбросом воды (откачка воды из котлованов, аварийные ситуации на инженерных сетях), ответственность за их ликвидацию и возмещение ущерба возлагается на организации, допустившие нарушения.
63. Уборка территорий, прилегающих к трансформаторным или распределительным подстанциям, другим инженерным сооружениям, работающим в автоматическом режиме (без обслуживающего персонала), а также к опорам линий электропередач, производится собственниками данных объектов.
Уборка и содержание территорий охранных зон под наземными трубопроводами производятся собственниками сетей.

9. Проведение аварийных работ

64. При возникновении аварии собственник инженерных коммуникаций и сооружений, эксплуатационная организация незамедлительно принимает меры по ликвидации аварии и устранению последствий. При этом обеспечивается безопасность людей и движение транспорта, а также сохранность расположенных рядом подземных и наземных сооружений, объектов инфраструктуры, зеленых насаждений.
65. Одновременно с направлением аварийной бригады к месту аварии эксплуатирующая организация сообщает о характере и месте аварии в организации, имеющие в районе аварии подземные и наземные сооружения.
66. Юридические лица, имеющие в зоне аварии наземные или подземные коммуникации, при получении информации об авариях направляют на места своих представителей с исполнительными чертежами, которые указывают расположение подведомственных им сооружений и инженерных коммуникаций на местности.
67. Владельцы, складирующие материалы или другие ценности вблизи места аварии, по требованию руководителя аварийных работ немедленно освобождают участок.
68. Место производства аварийных работ ограждается щитами или заставками установленного образца с устройством аварийного освещения и установкой красных габаритных фонарей. На проезжей части улицы (магистрали) устанавливаются необходимые дорожные знаки.
Лица, ответственные за производство работ по ликвидации аварии, отвечают за работу аварийного освещения, установку ограждения (заставок), дорожных знаков до полного окончания работ.
69. Для ликвидации последствий аварии и восстановления благоустройства территории необходимо в установленном порядке оформить разрешение на производство земляных работ в местном исполнительном органе. При отсутствии разрешения на производство земляных работ раскопка считается несанкционированной.
70. Восстановление нарушенных дорожных покрытий и других элементов благоустройства осуществляется владельцами инженерных сетей немедленно после завершения аварийных работ.

10. Содержание фасадов зданий и сооружений

71. Собственники зданий, сооружений обеспечивают своевременное производство работ по ремонту, покраске фасадов своих объектов и их отдельных элементов (кровля, балконы, лоджии, водосточные трубы и другое), а также поддерживают в чистоте и исправном состоянии расположенные на фасадах собственные информационные вывески.
72. Не допускается:
1) самовольная реконструкция фасадов зданий и изменение их конструктивных элементов без согласования с уполномоченным органом в сфере жилищно-коммунального хозяйства;
2) производить окраску фасадов зданий и сооружений без предварительного восстановления архитектурных деталей.
73. Собственники зданий и сооружений производят работы по их надлежащему содержанию в соответствии с градостроительной и проектной документацией, градостроительными нормативами и правилами, экологическими, санитарными, противопожарными и иными специальными нормами, в том числе по проведению ремонта и реставрации фасадов принадлежащих им зданий и сооружений за счет собственных или привлеченных средств.
74. Арендаторы зданий, помещений и сооружений несут обязательства по ремонту фасадов зданий и сооружений в соответствии с условиями договора аренды.

11. Содержание наружного освещения и фонтанов

75. Включение и отключение наружного освещения улиц, дорог, площадей, набережных и других освещаемых объектов производится в соответствии с техническими нормами и требованиями.
76. Вышедшие из строя газоразрядные лампы, дуговая ртутная лампа, лампа дуговая с диодами металла, дуговая натриевая, люминесцентные хранятся в специально отведенных для этих целей помещениях и вывозятся на специальные предприятия для их утилизации. Не допускается вывозить указанные типы ламп на городской полигон.
77. Вывоз сбитых опор освещения и контактной сети электрифицированного транспорта осуществляется владельцем опоры.
78. Ответственность за состояние и эксплуатацию фонтанов возлагается на эксплуатирующую организацию.
79. Сроки включения фонтанов, режимы их работы, график промывки и очистки чаш, технологические перерывы и окончание работы определяются уполномоченным органом в сфере коммунального хозяйства населенного пункта.
80. В период работы фонтанов очистка водной поверхности от мусора производится ежедневно. Эксплуатирующая организация содержит фонтаны в чистоте и в период их отключения.

12. Содержание территорий сельских населенных пунктов

81. На территории сельских населенных пунктов не допускается:
1) загромождать территории общего пользования металлическим ломом, техникой, агрегатами и устройствами, вышедшими из строя, строительным и бытовым мусором, шлаком, сеном, навозом и другими отходами жизнедеятельности;
2) загрязнять почву горюче-смазочными материалами, нефтепродуктами, хозяйственно-фекальными стоками, устраивать свалки бытовых, пищевых и промышленных отходов;
3) производить выпас и выгул скота в неустановленных местах;
4) строительство и использование имеющихся зданий и сооружений для содержания скота и птицы в пределах населенных пунктов без учета ветеринарно-санитарных требований;
5) транспортировать грузы волоком, перегонять тракторы на гусеничном ходу по улицам с асфальтобетонным покрытием.

13. Размещение и содержание рекламы

82. Средства наружной (визуальной) рекламы и информации должны содержаться в чистоте и размещаться в установленном порядке согласно требованиям законодательства о рекламе Республики Казахстан.

14. Ответственность за нарушение настоящих Правил

83. Юридические и физические лица за нарушение требований настоящих Правил несут ответственность в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 30 января 2001 года «Об административных правонарушениях».

Шығыс Қазақстан облысы елді мекендерінің аумағын көріктендіру ережелерін бекіту туралы

Шығыс Қазақстан облыстық мәслихатының 2013 жылғы 09 қазандағы № 14/176-V шешімі. Шығыс Қазақстан облысының Әділет департаментінде 2013 жылғы 26 қарашада № 3104 болып тіркелді

Ескерту. Күші жойылды - Шығыс Қазақстан облыстық мәслихатының 10.12.2014 N 24/307-V шешімімен.
РҚАО-ның ескертпесі.
Құжаттың мәтінінде түпнұсқаның пунктуациясы мен орфографиясы сақталған.
«Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы Кодексінің 3-бабы 2-тармағына, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабы 2-2-тармағына, «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 21-бабы 4) тармақшасына сәйкес Шығыс Қазақстан облыстық мәслихаты ШЕШТІ:
1. Қоса беріліп отырған Шығыс Қазақстан облысы елді мекендерінің аумағын көріктендіру ережелері бекітілсін.
2. Осы шешім алғаш ресми жарияланған кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Сессия төрағасы Шығыс Қазақстан облыстық мәслихатының хатшысы «КЕЛІСІЛДІ» Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы өңірлік даму министрі

Н. Темірбеков Г. Пинчук Б. Сағынтаев

2013 жылғы 22 қазан

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Мемлекеттік санитарлық- эпидемиологиялық қадағалау комитетінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша департаментінің басшысы

Т. Ерубаев

2013 жылғы 22 қазан

Шығыс Қазақстан облыстық мәслихаты сессиясының 2013 жылғы 9 қазандағы № 14/176-V шешімімен бекітілді

Шығыс Қазақстан облысы елді мекендерінің аумағын көріктендіру ережелері 1. Жалпы ережелер

1. Шығыс Қазақстан облысы елді мекендерінің аумағын көріктендірудің осы ережелері (бұдан әрі – Ережелер) көріктендіру жағдайын, санитарлық тазарту және аумақтарды күтіп ұстау талаптарын анықтайтын Қазақстан Республикасы заңнамалық актілерінің, Қазақстан Республикасының техникалық регламенттерінің, құрылыс, санитарлық ережелері мен нормаларының негізінде әзірленді.
2. Ережелер көріктендіру саласында бірыңғай және орындалуы міндетті нормалар мен талаптарды белгілейді, Шығыс Қазақстан облысы аумағындағы жер учаскелерінің, ғимараттардың, құрылыстардың, құрылғылардың меншік иелері және (немесе) пайдаланушылары болып табылатын жеке және заңды тұлғалар үшін аумақтарды жинау мен күтіп ұстау тәртібін анықтайды.
3. Осы Ережелерде мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:
1) елді мекен аумағы – қалалық немесе ауылдық елді мекеннің белгіленген шекарасы (шеті) шегіндегі кеңістік;
2) көше (көшенің жүретін бөлігі) – елді мекендердің шекаралары шегіндегі автомобиль жолы;
3) көгалдандыру көшеттері – ортақ пайдаланылатын жерлердегі елді мекендер шекараларында орналасқан орман-парктері, саябақтар, шағын бақтар, желекжолдар, ұзыннан отырғызылған көшеттер, үй жанындағы көшеттер, көгалдар, гүлзарлар;
4) қатты тұрмыстық қалдықтар – қатты түрдегі коммуналдық қалдықтар;
5) сұйық қалдықтар – сарқынды сулардан басқа сұйық түрдегі кез-келген қалдықтар;
6) қалдықтарды жинау – қалдықтарды арнайы бөлінген орындар немесе объектілерден алу, жинау және орналастырумен байланысты қызмет;
7) қалдықтарды сақтау – қалдықтарды арнайы белгіленген орындарда оларды кейіннен кәдеге жарату, өңдеу және (немесе) жою үшін жинау;
8) сарқынды сулар – өндірістік немесе тұрмыстық қажеттіліктерге пайдаланылған сулар және пайдаланылу кезінде олардың бастапқы құрамы немесе табиғи қасиетін өзгерткен қосымша қоспалары (ластанулар) бар сулар;
9) су объектілері – құрлық беті бедеріне және жер қойнауына жиналған шекарасы, көлемі мен су режимі бар сулар.

2. Елді мекендер аумағын көріктендірудің жалпы талаптары

4. Аумақты көріктендіру және жинау, сондай-ақ гүлзарларды, көгалдарды, басқа да жас көшеттерді, көріктендіру элементтерін күту мен ұстауды қолданыстағы заңнамаға сәйкес сәулет, санитарлық және экологиялық талаптарға сай осы объектілердің меншік иелері және (немесе) пайдаланушылары жүргізеді.
5. Жинау шекаралары жер учаскелерінің меншік иелері мен пайдаланушылары арасындағы аумақ шекараларымен анықталады.
6. Бөліп берілген шекаралардағы инженерлік және көлік инфрақұрылымы объектілерінің аумақтары аталған объектілердің техникалық және пайдалану сипаттамалары ескеріле отырып көріктендіріледі. Аумақтарды көріктендіру мен күтіп ұстау міндеттері объектілердің меншік иелеріне жүктеледі.
7. Елді мекен аумағында:
1) жолдар, көшелер, жаяужолдар мен жалпы пайдаланымдағы басқа жерлерге қоқыс лақтыруға;
2) ғимараттар, құрылымдар мен тұрғын үйлердің терезелерінен қоқыс лақтыруға;
3) көшелерде құрылыс материалдарын, отын, көмір үюге;
4) көлік құралдарымен жүктің кез-келген түрлерін көшелерді және (немесе) өтпежол бөліктерін ластау мүмкіндігіне жол бермей оларды мұқият жаппай тасымалдауға;
5) көлік құралдарын көшелерде, өзендер мен басқа су қоймаларында, су құбыры шүмектерінде, құдықтарда, тұрғын үй ғимараттарының аулаларында жууға;
6) адамдардың суға түсуіне арналған жерлерде кір жууға және үй жануарларын суға түсіруге;
7) тұрғын үй объектісі, ұйым, мекеме аумағында санитарлық арақашықтықты ұйымдастырмай аула жабдықтарын, күрелген орлар мен қоқыс жинау алаңдарын салуға және қайта жабдықтауға;
8) ыдыстарды жақын орналасқан көгалдарға, сауда шатырларының төбелеріне, дүңгіршектерге және басқа сауда объектілеріне жинастыруға;
9) кәсіпорындар мен ұйымдар аумақтарында, көшелер мен көгалдарда, тұрғын үй кварталдарында, жеке және саяжай учаскелерінде, сондай-ақ контейнерлер мен урналарда өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды, қоқысты жағуға, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды жерге көмуге;
10) ағаштар мен бұталардың тамырына жақын жерлерге жапырақтар тастауға рұқсат берілмейді.
8. Тұрғын үй кварталдары, шағын аудандар аумағында, сондай-ақ үйге жақын аумақтарда бөлінген жер учаскесі шекараларында мынадай тәртіп сақталады:
1) төсеніштер, жаяужолдар, жүргінші жолдары, кварталішілік өтпелер мен жолдардың жабындары жарамды жағдайда ұсталады;
2) спорттық, ойын, балалар және шаруашылық алаңдарының жабдықтары, қоршаулар мен шарбақ дуалдар жарамды жағдайда ұсталады;
3) сұйық тұрмыстық қалдықтар мен ірі көлемді қоқысты қоқыс салғышқа тастауға рұқсат берілмейді;
4) көгалдандыру көшеттеріне, балалар ойнайтын, спорттық және шаруашылық алаңдарына иттерді серуендетуге рұқсат берілмейді.

3. Тіршілік қарекеті қалдықтарын жинау орындарын ұйымдастыру және күтіп ұстау

9. Елді мекендер аумағын санитарлық тазалау жүйесі тұрмыстық және өндірістік қалдықтарды жинауды, жоюды, зарарсыздандыруды және пайдаға жаратуды көздейді және оны мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады.
10. Қатты тұрмыстық қалдықтарды пайдаға жарату Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында, сондай-ақ арнайы бөліп берілген жерлерде жүргізіледі.
11. Топырақты, тіршілік қарекеті қалдықтарын және басқа жуынды-шайындыны тікелей егістікке, бақшаға, орманға, батпаққа, саябаққа, көгалға, су объектілеріне және олардың жағалауындағы қорғаныс алқаптарына, сондай-ақ осы мақсаттар үшін белгіленбеген басқа жерлерге апаруға және лақтыруға рұқсат берілмейді.
12. Иеліктегі үйлер, ұйымдар, мәдени-көпшілік мекемелер аумағында, демалыс аймақтарында көлік кіретін кіреберістері бар қалдықтар жинайтын контейнерлер орналастыру үшін арнайы алаңдар бөліп беріледі. Алаңды су өткізбейтін жабынмен және тұтас қоршаумен орналастырады.
13. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді қақпақтармен жабдықтайды. Контейнерлерден алаң шетіне дейінгі қашықтық 1 метрден кем болмауы керек. Алаңды тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардан, барлық бейіндегі ұйымдардан, спорт алаңдарынан және тұрғындардың демалыс орындарынан 25 метрден кем емес және 100 метрден артық емес қашықтықта орналастырады.
14. Орнатылатын контейнерлер санын есептеу контейнерлерді пайдаланатын тұрғындар саны, қалдықтарды жинау нормалары, оларды сақтау мерзімі ескеріле отырып жүргізіледі.
15. Қалдықтарды контейнерлерде сақтау мерзімін 0^о С және төмен температура кезінде үш тәуліктен асырмауға, плюс температура кезінде бір тәуліктен асырмауға рұқсат беріледі.
16. Одан әрі пайдалануға жарамсыз контейнерлер уақытында ауыстыруға жатқызылады.
17. Канализациясы жоқ иеліктегі үйлерде сұйық қалдықтарды жинау үшін су өткізбейтін орымен күрелген қоқыс төгетін ор жабдықталады, жер үсті бөлігі қатты түйіршіктерді бөлу үшін қақпақ және тормен жабдықталады. Аулалық дәретхана болған жағдайда қоқыс төгетін ор ортақ болуы мүмкін.
18. Сұйық қалдықтарды аулалар мен көшелерге төгуге, сондай-ақ ол үшін құдықтар мен нөсер канализациясы ағынын пайдалануға рұқсат берілмейді.
19. Канализациясы жоқ аулалық және қоғамдық дәретханаларды тұрғын үй мен қоғамдық ғимараттардан, балалар ойнайтын және тұрғындар демалатын алаңдардан 25 метрден кем емес, құдықтар мен бұлақ шегендеулерінен 50 метрден кем емес қашықтыққа алыстатады.
20. Жеке тұрғын үй құрылыстары аудандарында қатты тұрмыстық қалдықтардан жоспарлы-тұрақты тазалау аптасына екі реттен кем емес жүргізіледі.
21. Қоғамдық пайдалану орындарында урналар орнатылады. Урналардың арасындағы қашықтық адамдар көп шоғырланатын көшелерде 40 метрден және адам аз жерде 100 метрден артық емес қашықтықта орнатылады. Қалалық көлік тоқтайтын жерлерде урналар міндетті түрде орнатылады. Урналарды тазалау олардың толуына қарай жүргізіледі.
22. Коммуналдық шаруашылық саласындағы атқарушы органдар қоғамдық пайдалану орындарында: алаңдар, көлік тораптары, теміржол вокзалдарының маңайы, станциялар, кемежайлар, автостанциялар мен автовокзалдар; қала сыртындағы және ішіндегі саябақтар, шағын бақтар, желекжолдар, жағажайлар, көрмелер, стадиондар, халықтың бұқаралық демалу орындарында қоғамдық дәретханалардың орнатылуын қамтамасыз етеді.

4. Аумақтарды қыс мезгілінде жинау

23. Қыс мезгілінде соқпақ жолдар, саябақ орындықтары, урналар, басқа да элементтер мен кіші сәулеттік нысандар, сондай-ақ олардың алды мен маңайындағы кеңістік, оларға кірер жолдар қар және қызылсу мұзынан тазартылады.
24. Инженерлік желілердегі апаттардың нәтижесінде жаяужолдар мен жүретін жолдарда пайда болған қызылсу мұзын желі иелері опырып алады және жинайды.
25. Қар шығарудың технологиялық операциясы екі кезеңмен жүзеге асырылады:
қарды жолаушылар көлігі аялдамаларынан, жерүсті жаяужолдарынан, көпір және жол өтпесінен, аурухана аумағы мен басқа да әлеуметтік маңызы бар нысандарға кіру жолдарынан бірінші кезекте (іріктеп) шығару;
қарды соңғы рет (түгел) шығару, коммуналдық шаруашылық саласындағы атқарушы орган анықтайтын бірінші кезектегі қар шығарылған соң жүргізіледі.
26. Көшелер мен өтпе жолдардағы қар, мұз арнайы бөліп берілген жерлер немесе дайындалған алаңдарға шығарылады.
27. Қар үйіндісін жол, көше қиылыстары мен жол өтпелеріне бір деңгейде және темір жол үстінен өтетін жерлерге жақын, көліктік қоршаулар немесе биіктетілген жол жиектерімен жабдықталған жол учаскелерінде, жаяужолдарға үюге рұқсат берілмейді.
28. Елді мекен аумағында:
1) жол тораптарының, көшелердің жүретін бөліктеріне және жол өтпелеріне, жаяужол мен көгалдарға кварталішілік жолдардан, аула аумақтарынан, кәсіпорындар, ұйымдар аумақтарынан, құрылыс алаңдарынан, сауда және басқа объектілерден тазартылған қарды жылжытуға немесе үюге;
2) кір қарды, сондай-ақ мұз сынығын көгалдар, гүлзарлар, бұталар мен басқа жасыл көшеттерге роторлық лақтыруға және үюге рұқсат берілмейді.
29. Көпір құрылыстарындағы жаяужолдар мен сатыдан түсетін жерлерді тазалауға мына талаптар қойылады:
1) көпірлердің жаяу жолдары мен сатыдан түсетін жерлері жаңа жауған және тығыздалған (қарлы-мұзды) қардан жабынына дейін барлық ені бойынша тазартылады;
2) қар қалың жауған кезеңде көпір құрылыстарының жаяу жолдары мен сатыдан түсетін жерлері құм-қиыршық тас қоспасымен өңделеді және жаяу жүргіншілер жүруге арналған жолдар тазартылады;
3) көктайғақ немесе оның пайда болуы туралы хабарланған кезде көпір құрылыстары, ең алдымен сатыдан түсетін жерлер, содан кейін жаяужолдар құм-қиыршық тас қоспасымен өңделеді.
30. Жаяужолдар, аула аумақтары және өтпе жолдар қар мен мұздан асфальтқа дейін тазартылады, қар мен мұз сынықтары арнайы бөлінген жерге апарылады. Қызылсу мұзы (көктайғақ) пайда болған жағдайда құм-қиыршық тас қоспасымен өңдеу жүргізіледі.
31. Аула аумақтары мен кварталішілік өтпе жолдардан тазартылатын қар аула аумақтарында автокөліктің еркін қозғалуына және жаяу жүргіншінің жүруіне кедергі жасамайтын жерлерге кейіннен шығарумен уақытша үйіледі.
32. Қарды аула ішіндегі аумақтарға аздаған мөлшерде үю кезінде еріген судың ағуы қарастырылады.
33. Ғимараттардың меншік иелері және (немесе) пайдаланушылары қыс уақытында төбе жабындыларын қардан, қызылсу мұзынан және сүңгі мұзынан уақытында тазалауды ұйымдастырады.
34. Ғимараттар мен тұрғын үйлердің төбелерін қардан, қызылсу мұзынан оны жаяужолға лақтырып тазалауға тәуліктің тек жарық кезінде ғана төбе жабындысының көше жаққа қараған құламасының үстінен рұқсат беріледі. Төбе жабындысының қалған құламаларынан, сондай-ақ тегіс төбе жабындыларынан қарды лақтыру ішкі аулалық аумақтарға жүргізіледі.
Қарды лақтыру алдында жаяу жүргіншінің жүру қауіпсіздігін қамтамасыз ететін күзету іс-шараларын жүргізу қажет. Ғимараттар мен тұрғын үйлердің төбелерінен лақтырылған қар мен қызылсу мұзы тез арада жолдың жүретін жағына жиналып, кейіннен мамандандырылған кәсіпорын әкетуі үшін үйіледі.

5. Көшелерді, жолдарды, көліктің аялдау және отырғызу алаңдарын жинау

35. Жол төсемдері жолдың шет жағына жиналатын ластанулар су ағынымен жасыл көшеттер алқабына немесе жаяужолға шашырамайтындай етіп жуылады.
36. Нөсер канализациясы жоқ көшелердегі жүру бөлігі арнайы машиналармен жиналады. Көшелерге ас тұзын себуге рұқсат берілмейді.
37. Көшелердің алаңдар ені бойынша жүретін бөлігін, жол желілерінің жолдары мен өтпежолдарын, көлік қоятын орындарды, сондай-ақ жағалауларды, көпірлерді, жол өткізгіштерді тазалау мен күтіп ұстауды кәсіпорын-мердігерлер коммуналдық шаруашылық саласындағы уәкілетті органмен жасасқан шарт негізінде жүргізеді.
38. Соңғы автобус бағдарларында тұру-бұрылу алаңдарын тазалауды жүретін жол бөлігін тазалауды жүзеге асыратын кәсіпорындар жүргізеді.
39. Жоғары қарқынды қозғалыстағы көшелерге жылдың жаз кезінде су себіледі. Су себу-жуу және сыпыру-жинау машиналарына сорғы станцияларынан техникалық су құйылады.
40. Жол төсемдерін, белдік және резервтік жолақтарды, тораптардың жиекке жақын бөліктерін, көшелер мен жаяу жолдарды сыпыру жол төсемдерін алдын ала ылғалдандырумен жүзеге асырылады.
41. Жолдардың жүретін жағы ластанудың барлық түрінен толығымен тазартылады. Реттеу сызығымен белгіленген белдік және резервтік жолақтар құм мен түрлі ұсақ қоқыстан үнемі тазартылады.
42. Жол жиектері ірі көлемді және басқа қоқыстан тазартылады. Жұмыстарды орындау кезінде қоқысты көшелер мен жолдардың жүру бөліктеріне апаруға рұқсат берілмейді.
43. Жолаушы көлігінің аялдау алаңдарын тазалауды жүретін жолды тазалауды жүзеге асыратын кәсіпорын жүргізеді.
44. Қоғамдық жолаушылар көлігінің аялдау алаңдарында орналасқан жолаушылар павильондарын тазалау мен жууды олардың иелері жүзеге асырады.
45. Теміржол төсемін тазалауды жолдардың иелері жүзеге асырады.
46. Жаяужолдарда орналасқан сыртқы жарықтандыру мен байланыс желісі қондырғысының орнату діңгегі мен тірегінің айналасындағы аумақты тазалауды жаяужолдарды тазалауға жауапты кәсіпорындар жүргізеді.
47. Уақытша көше саудасы мен қоғамдық тамақтану орындарын, бизнес объектілеріне (базарлар, кафе, дәмханалар, сауда павильондары, тез салынатын сауда кешендері, шатырлар, дүңгіршектер мен тағы басқа) бөлінген аумақтарды тазалауды осы объектілердің иелері жүргізеді.
48. Жол жөндеу жұмыстарын жүргізген кезде асфальт сынығын шығаруды аяқтау жұмыстарын орындайтын ұйымдар жүргізеді.

6. Шағын сәулет нысандарын күтіп ұстау

49. Тұрғын үй құрылыстары аумағы, қоғамдық аймақтар, скверлер, саябақтар, демалуға арналған алаңдар шағын сәулет нысандарымен жабдықталады.
50. Шағын сәулет нысандары стационарлық және мобильді бола алады, олардың саны мен орналасуы аумақтарды көріктендіру жобаларымен анықталады.
51. Қоғамдық құрылыстар аумағына, алаңдарға, скверлерге, саябақтарға, жағалауларға арналған шағын сәулет нысандары жеке жобалар бойынша дайындалады.
52. Салынып жатқан учаске шекараларында жаңа құрылыс жүргізу кезінде шағын сәулет нысандарын жобалауды, дайындауды және орнатуды тапсырыс беруші бекітілген жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес жүзеге асырады.
53. Шағын сәулет нысандарының орнықтылығы және пайдалану қауіпсіздігі олардың құрылымдық шешімімен қамтамасыз етіледі.
54. Шағын сәулет нысандарын күтіп ұстауды және жөндеуді оларды меншікте, иелікте, пайдалануда ұстайтын тұлғалар жүзеге асырады.

7. Ақылы автотұрақтар мен гараж кооперативтерін орналастыру және көріктендіру

55. Жекеменшік иеленушілердің жеңіл автомобильдерінің гараждарын, күзетілетін ашық автотұрақтарды, автокөліктің уақытша тұрақтарын (ақылы және ақысыз) орналастыру белгіленген тәртіпте әзірленіп, келісілген қолданыстағы экологиялық, санитарлық және қала құрылысы нормалары мен ережелеріне, жобалық құжаттамаға сәйкес жүргізіледі.
56. Жекеменшік гараждар аумақтарын көріктендіру және оларды күтіп ұстау олардың жекеменшік иеленушілері немесе гараж кооперативтері қаражаттарының есебінен жүзеге асырылады.

8. Жер қазу жұмыстарын жүргізу тәртібі, инженерлік құрылымдар мен коммуникацияларды күтіп ұстау

57. Жол төсемдері мен жаяужолдарды, көгалдар мен басқа объектілерді бұзумен байланысты жер қазу және басқа жұмыстарды жүргізетін заңды және жеке тұлғалар жұмыстарды жүргізуге қолданыстағы заңнамаға сәйкес рұқсат алады.
58. Заңды және жеке тұлғалар асфальт жабындарын бұзуға байланысты жер қазу жұмыстарын аяқтаған соң жол жабындарын рұқсат беру құжатында белгіленген мерзімдерде қалпына келтіреді.
59. Қарамағында инженерлік коммуникациялар бар заңды және жеке тұлғалар инженерлік желілер мен құрылымдардың тиісті техникалық жағдайын қамтамасыз етеді, өйткені олар мынадай бұзылуларға апаруы мүмкін:
1) аумақты су басуына және мұздың пайда болуына жол бермеу, люктердің қақпақтары, құдықтар мен камералардың аражабындары, нөсер канализациясының торлары қатты жабын деңгейінде және жарамды қалыпта болуы үшін бөліп берілген және қорғалатын аймақтың санитарлық жағдайын қадағалау;
2) жинақтау, кері төгу және пайдалану ережелері сақталмағандықтан бұзылуы мүмкін жерасты желілері үстіндегі қатты немесе топырақ жабындарының жағдайын қадағалау, жер үстіндегі инженерлік коммуникацияларды, құрылмалар мен құрылымдарды уақтылы жөндеу, тазалау және бояуды жүргізу;
3) инженерлік коммуникациялар мен құдықтарды уақтылы тексеру және тазалау жүргізу.
60. Қатты жабыны бар аумаққа күрделі жөндеу немесе қайта жаңарту жүргізілген жағдайда инженерлік желілер құдықтары люктерінің белгілерін тиісті параметрлерге дейін жеткізу жөндеуге тапсырыс берушінің есебінен жүргізіледі.
61. Елді мекен аумақтарынан жерүсті және жерасты суларын бұруға арналған каналдарды, құбырлар мен кәріздерді профилактикалық тексеруді және тазалауды, нөсер канализациясы коллекторларын, жаңбыр суын қабылдайтын құдықтарды тазалауды пайдаланушы кәсіпорындар жүргізеді; аула аумақтарында – жекеменшік пәтер иелері кооперативтері; кәсіпорындардың жеке учаскелері мен аумақтарында – аумақтардың иелері жүргізеді.
62. Су ағызудан туындаған су басулар (қазаншұңқырлардан суды сорып төгу, инженерлік желілердегі апаттық жағдайлар) орын алған жағдайда оларды жою және залалды өтеу жауапкершілігі бұзушылықтарға жол берген ұйымдарға жүктеледі.
63. Автоматтық режимде (қызмет көрсетуші персоналсыз) жұмыс істейтін трансформаторлық немесе таратушы қосалқы станцияларға, басқа инженерлік құрылымдарға, сондай-ақ электр тарату желілерінің тіректеріне жақын орналасқан аумақтарды жинауды осы объектілердің меншік иелері жүргізеді.
Жер үсті құбыр өткізгіштердің астындағы қорғау аймақтарының аумақтарын жинау және күтіп ұстауды желілердің меншік иелері жүргізеді.

9. Апаттық жұмыстарды жүргізу

64. Апаттар туындаған жағдайда инженерлік коммуникация мен құрылымдардың иелері, пайдаланушы ұйым апаттар мен оның салдарын жою бойынша шұғыл түрде шаралар қабылдайды. Бұл ретте адамдар мен көлік қозғалысының қауіпсіздігі, сондай-ақ маңайда орналасқан жерасты және жерүсті құрылымдарының, инфрақұрылым объектілерінің, жас көшеттердің сақталуы қамтамасыз етіледі.
65. Пайдаланушы ұйым апат орнына апаттық бригаданы жіберумен бір мезгілде апат ауданында жерүсті және жерасты құрылымдары бар ұйымдарға апат сипаты мен орны туралы хабарлайды.
66. Апат аймағында жерүсті және жерасты коммуникациялары бар заңды тұлғалар апаттар туралы ақпаратты алған кезде сол жерлерге орындау сызбаларымен өз өкілдерін жібереді, олар өз ведомствосына қарасты құрылымдар мен инженерлік коммуникациялардың елді мекендегі орналасуын көрсетеді.
67. Апатқа жақын жерде материалдар немесе басқа құндылықтарды жинақтайтын иелер апаттық жұмыстар басшысының талабы бойынша тез арада учаскені босатады.
68. Апаттық жұмыстар жүргізу орындары қалқандар немесе апаттық жарықтандыру құрылғысы және қызыл габаритті шамдар орнатылған белгіленген үлгідегі қақпалармен қоршалады. Көшенің (магистраль) жүретін жағына қажетті жол белгілері орнатылады.
Апаттарды жою жұмыстарын жүргізуге жауапты тұлғалар апаттық жарықтандыру жұмысына, қоршаулар (қақпалар), жол белгілерін орнатуға жұмыстар толығымен аяқталғанға дейін жауапты болады.
69. Апаттардың салдарын жою және аумақты көріктендіруді қалпына келтіру үшін жергілікті атқарушы органда жер қазу жұмыстары өндірісіне белгіленген тәртіппен рұқсат ресімдеу қажет. Жер қазу жұмыстары өндірісіне рұқсат болмаған кезде қазу рұқсатсыз жүргізілді деп есептеледі.
70. Бұзылған жол төсемдері мен басқа көріктендіру элементтерін қалпына келтіруді апаттық жұмыстар аяқталған соң инженерлік желілердің иелері дереу жүзеге асырады.

10. Ғимараттар мен құрылымдардың қасбеттерін күтіп ұстау

71. Ғимараттардың, құрылымдардың меншік иелері өз объектілерінің қасбеттерін және олардың жеке элементтерін (төбе жабындары, балкондар, лоджиялар, суағар құбырлары және басқалар) жөндеу, бояу жұмыстарын уақытында жүргізуді қамтамасыз етеді, сондай-ақ қасбеттерде орналасқан өздерінің ақпараттық маңдайша жазуларын таза және қалыпты жағдайда ұстайды.
72. Мыналарға:
1) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы уәкілетті органмен келісусіз ғимарат қасбеттерін өз еркімен қайта жаңарту және олардың құралымдық элементтерін өзгертуге;
2) сәулет бөлшектерін алдын ала қалпына келтірмейінше ғимараттар мен құрылымдардың қасбеттерін бояуға рұқсат берілмейді.
73. Ғимараттар мен құрылымдардың меншік иелері оларды қала құрылысы мен жобалық құжаттамаларға, қала құрылысының нормативтері мен ережелеріне, экологиялық, санитарлық, өртке қарсы және өзге де арнайы нормаларға сәйкес тиісінше күтіп ұстау, соның ішінде өздеріне тиесілі ғимараттар мен құрылымдардың қасбеттерін меншік қаражаты немесе тартылған қаражат есебінен жөндеу және қалпына келтіру жұмыстарын жүргізеді.
74. Ғимараттар, қызметтік жайлар және құрылымдарды жалға алушылар жалға алу шартының талаптарына сәйкес ғимарат пен құрылымдардың қасбеттерін жөндеу бойынша міндеттемелер алады.

11. Сыртқы жарықтандыру мен субұрқақтарын күтіп ұстау

75. Көшелерде, жолдарда, алаңдарда, жағалауларда және басқа жарықтандырылатын объектілерде сыртқы жарықтандыруды іске қосу және өшіру техникалық нормалар мен талаптарға сәйкес жүргізіледі.
76. Істен шыққан газ разрядты шамдар, доғалы сынапты шам, металл диодты доғалы шам, доғалы натрий шамы, люминесцент шамдар осы мақсаттар үшін арнайы бөлінген бөлмелерде сақталады және оларды пайдаға асыру үшін арнайы кәсіпорындарға апарылады. Шамдардың аталған түрлерін қалалық полигонға апаруға рұқсат берілмейді.
77. Сынған жарықтандыру тіректері мен электрлендірілген көліктің байланыс желілерін әкетуді тіректердің иелері жүзеге асырады.
78. Субұрқақтарының жағдайы мен пайдаланылуы үшін жауапкершілік пайдаланушы ұйымға жүктеледі.
79. Субұрқақтарын іске қосу мерзімдерін, олардың жұмыс режимін, тостағандарын жуу мен тазалау кестесін, технологиялық үзілістер мен жұмысының аяқталуын елді мекеннің коммуналдық шаруашылық саласындағы уәкілетті органы белгілейді.
80. Субұрқақтарының жұмыс істеп тұрған кезінде су бетін қоқыстан тазалау күнделікті жүргізіледі. Пайдаланушы ұйым субұрқақтарын оларды өшірген кезеңде де таза ұстайды.

12. Ауылдық елді мекендер аумақтарын күтіп ұстау

81. Ауылдық елді мекендердің аумақтарында мыналарға:
1) көпшіліктің пайдалануындағы аумақтарға металл сынықтарын, техниканы, қолданудан шығып қалған агрегаттар мен құрылғыларды, құрылыс және тұрмыстық қоқыстарды, қож, пішен, көң және басқа да тұрмыс қарекеті қалдықтарын үйіп тастауға;
2) жерді жанар-жағармай материалдарымен, мұнай өнімдерімен, шаруашылық-нысап сарқындарымен ластауға, тұрмыстық, азық-түлік және өнеркәсіп қалдықтарының үйіндісіне айналдыруға;
3) белгіленбеген жерлерде мал жайылымы мен малды бақылаусыз өз бетімен жайдыруға;
4) ветеринарлық-санитарлық талаптарды ескерусіз елді мекендер шегінде мал және құс ұстауға арналған ғимараттар мен құрылыстарды салуға және қолда барын пайдалануға;
5) асфальтбетон жабынды көшелерде жүкті сүйреп тасуға, шынжыр табан жүрістегі тракторларды жүргізуге жол берілмейді.

13. Жарнаманы орналастыру және күтіп ұстау

82. Сыртқы (көзбен шолу) жарнама және ақпарат құралдары таза күйде ұсталып, Қазақстан Республикасындағы жарнама туралы заңнама талаптарына сәйкес белгіленген тәртіпте орналастырылуы тиіс.

14. Осы Ережелерді бұзғаны үшін жауапкершілік

83. Осы Ережелердің талаптарын бұзғаны үшін заңды және жеке тұлғалар «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы Кодексіне сәйкес жауапты болады.