ИПС "Әділет"

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 20.12.2020 № 393 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года и постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 апреля 2013 года № 406 "Об утверждении распределения и Правил использования средств на разработку профессиональных стандартов на 2013 год", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить профессиональный стандарт в деятельности по производству сахара.

2. Департаменту переработки и агропродовольственных рынков (Кусаинова А.Б.) и принять меры к внедрению профессионального стандарта в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. Управлению социальной политики (Лепешко С.С.) обеспечить в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Управление социальной политики (Лепешко С.С.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Министр

А. Мамытбеков

Согласовано

Министр труда и

социальной защиты населения

Республики Казахстан

___________ Т. Дуйсенова

от 7 апрель 2014 года

Утвержден
приказом Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 21 января 2014 года № 20/40

Профессиональный стандарт
в деятельности по производству сахара
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт в деятельности по производству сахара (далее - ПС) предназначен для:

1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;

2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;

3) регламентации требований для оценки компетенций работников при аттестации и сертификации персонала;

4) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;

5) решения широкого круга задач в области управления персоналом;

6) разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;

7) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

2. Основными пользователями ПС являются:

1) выпускники организаций образования, работники;

2) руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;

3) специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

3. На основе ПС могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.

4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:

1) квалификация – степень профессиональной подготовленности работника к выполнению конкретного вида работы;

2) квалификационный уровень/уровень квалификации – уровень требований к квалификации (компетенциям) работника, отражающий сложность, самостоятельность и ответственность выполняемых работ;

3) предмет труда - предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

5) вид трудовой деятельности - составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;

6) трудовая функция – интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения в рамках конкретного вида трудовой деятельности;

7) область профессиональной деятельности - совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

8) ПС - стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

9) единица ПС - структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;

10) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующий определенных знаний, умений и практических навыков, приобретаемых в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

11) компетенция – способность работника применять в профессиональной деятельности знания и умения;

12) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;

13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

14) отрасль - совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;

15) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

16) национальная рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;

17) функциональная карта - структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности) Государственный классификатор Республики Казахстан 03-2007: 10.81 Производство сахара.

6. Основная цель вида экономической деятельности: продовольственная независимость, при которой физическая доступность продовольственных товаров за счет отечественного производства и создание экономических условий для производства конкурентоспособной сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки.

Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

7. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни определены в Приложении 1 к настоящему ПС.

Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

резчик свеклы;

клеровщик сахара;

аппаратчик варки утфеля;

аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока;

оператор пульта управления в сахарном производстве;

оператор ионитовой установки;

оператор пробоотборной установки;

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Резчик свеклы

8. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

9. Возможные наименования должностей: резчик свеклы.

10. Профессия "резчик свеклы" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: резка свеклы на свеклорезках.

11. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 2 к настоящему ПС.

12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы резчика свеклы приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему ПС.

13. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые резчиком свеклы, указаны в таблице 3 Приложения 2 к настоящему ПС.

14. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые резчиком свеклы, приведены в таблице 4 Приложения 2 к настоящему ПС.

15. Требования к компетенции резчика свеклы указаны в таблице 5, 6 Приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2. Клеровщик сахара

16. Квалификационный уровень по ОРК – 2-3.

17. Возможные наименования должностей: клеровщик сахара.

18. Профессия "клеровщик сахара" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение процесса приготовления клеровки в сахаро-песочном производстве.

19. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 3 к настоящему ПС.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы клеровщика сахара приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему ПС.

21. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые клеровщиком сахара, указаны в таблице 3 Приложения 3 к настоящему ПС.

22. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые клеровщиком сахара, приведены в таблице 4 Приложения 3 к настоящему ПС.

23. Требования к компетенциям клеровщика сахара указаны в таблице 5, 6 Приложения 3 к настоящему ПС.

Параграф 3. Аппаратчик варки утфеля

24. Квалификационный уровень по ОРК – 2-4.

25. Возможные наименования должностей: аппаратчик варки утфеля.

26. Профессия "аппаратчик варки утфеля" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: выполнение работ по варке утфеля.

27. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 4 к настоящему ПС.

28. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы аппаратчика варки утфеля приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему ПС.

29. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые аппаратчиком варки утфеля, указаны в таблице 3 Приложения 4 к настоящему ПС.

30. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые аппаратчиком варки утфеля, приведены в таблице 4 Приложения 4 к настоящему ПС.

31. Требования к компетенциям аппаратчика варки утфеля указаны в таблицах 5, 6, 7 Приложения 4 к настоящему ПС.

Параграф 4. Аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока

32. Квалификационный уровень по ОРК – 3-4.

33. Возможные наименования должностей: аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока.

34. Профессия "аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение процесса сатурации диффузионного сока.

35. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 5 к настоящему ПС.

36. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока приведены в таблице 2 Приложения 5 к настоящему ПС.

37. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые аппаратчиком дефекосатурации диффузионного сока, указан в таблице 3 Приложения 5 к настоящему ПС.

38. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые аппаратчиком дефекосатурации диффузионного сока, приведены в таблице 4 Приложения 5 к настоящему ПС.

39. Требования к компетенциям аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока указаны в таблицах 5, 6 Приложения 5 к настоящему ПС.

Параграф 5. Оператор пульта управления в сахарном производстве

40. Квалификационный уровень по ОРК – 3-4.

41. Возможные наименования должностей: оператор пульта управления в сахарном производстве.

42. Профессия "Оператор пульта управления в сахарном производстве" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: руководство всеми стадиями технологического процесса и координация работы всех участков сахарного производства.

43. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 6 к настоящему ПС.

44. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора пульта управления в сахарном производстве приведены в таблице 2 Приложения 6 к настоящему ПС.

45. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые оператором пульта управления в сахарном производстве, указан в таблице 3 Приложения 6 к настоящему ПС.

46. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые оператором пульта управления в сахарном производстве, приведены в таблице 4 Приложения 6 к настоящему ПС.

47. Требования к компетенциям оператора пульта управления в сахарном производстве указаны в таблицах 5, 6 Приложения 6 к настоящему ПС.

Параграф 6. Оператор ионитовой установки

48. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

49. Возможные наименования должностей: оператор ионитовой установки.

50. Профессия "оператор ионитовой установки" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение процесса ионитовой очистки диффузионного сока второй сатурации, сиропа и оттеков.

51. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 7 к настоящему ПС.

52. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора ионитовой установки приведены в таблице 2 Приложения 7 к настоящему ПС.

53. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые оператором ионитовой установки, указаны в таблице 3 Приложения 7 к настоящему ПС.

54. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые оператором ионитовой установки, приведены в таблице 4 Приложения 7 к настоящему ПС.

55. Требования к компетенциям оператора ионитовой установки указаны в таблице 5 Приложения 7 к настоящему ПС.

Параграф 7. Оператор пробоотборной установки

56. Квалификационный уровень по ОРК – 3.

57. Возможные наименования должностей: оператор пробоотборной установки.

58. Профессия "оператор пробоотборной установки" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: обслуживание основных и вспомогательных механизмов пробоотборной установки.

59. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 8 к настоящему ПС.

60. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы оператора пробоотборной установки приведены в таблице 2 Приложения 8 к настоящему ПС.

61. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые оператором пробоотборной установки, указаны в таблице 3 Приложения 8 к настоящему ПС.

62. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые оператором пробоотборной установки, приведены в таблице 4 Приложения 8 к настоящему ПС.

63. Требования к компетенциям оператора пробоотборной установки указаны в таблице 5 Приложения 8 к настоящему ПС.

4. Разработчики ПС

64. Разработчиком ПС является Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.

65. Лист согласования, экспертиза и регистрация ПС приведены в приложении 9 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий Республики Казахстан 01-2005	Квалификационный уровень ОРК
1.	Производство сахара	Резчик свеклы	Резчик свеклы	2-3
2.	Производство сахара	Клеровщик сахара	Клеровщик сахара	2-3
3.	Производство сахара	Аппаратчик варки утфеля	Аппаратчик варки утфеля	2-4
4.	Производство сахара	Аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока	Аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока	3-4
5.	Производство сахара	Оператор пульта управления в сахарном производстве	Оператор пульта управления в сахарном производстве	3-4
6.	Производство сахара	Оператор ионитовой установки	Оператор ионитовой установки	3
7.	Производство сахара	Оператор пробоотборной установки	Оператор пробоотборной установки	3

Приложение 2
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7412 Резчик свеклы
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Резчик свеклы
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	4

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы резчика свеклы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Производственный цех, завод, бункер
Вредные и опасные условия труда		Отсутствуют
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые резчиком свеклы

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Резка свеклы на свеклорезках для получения свекловичной стружки
2	Подготовка комплекта ножевых рам и инструмента
3	Устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования, проведение планово-предупредительного ремонта свеклорезок и приводных механизмов

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых резчиком свеклы

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Свекла	Комплект ножевых рам и инструменты, халат, сапоги, колпак	1-1) Подготовить комплект ножевых рам и инструмента
2	Свекла	Свеклорезка, халат, сапоги, колпак	2-1) Резать свеклу на свеклорезках; наблюдать за работой свеклорезок
3	Свекла	Свеклорезка, халат, сапоги, колпак	3-1) Участвовать в проведении планово-предупредительного ремонта свеклорезок

Таблица 5. Требования к компетенциям резчика свеклы 2-го

квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Решение практических задач, применение ручного и автоматического регулирования режима резки свеклы на свеклорезке

Владение навыками основ технологического процесса получения свекловичной стружки

Знание основ технологического процесса получения свекловичной стружки

2-1)

Ответственность за результаты и качество работы в рамках задач резки свеклы на свеклорезке

Выбор способа действий по инструкции в соответствии с условиями резки свеклы

Знание техники безопасности и охраны труды

Таблица 6. Требования к компетенциям резчика свеклы 3-го

квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Решение практических задач, применение ручного и автоматического регулирования режима резки свеклы на свеклорезке	Владение навыками основ технологического процесса получения свекловичной стружки	Знание основ технологического процесса получения свекловичной стружки
2-1)	Ответственность за результаты и качество работы в рамках задач резки свеклы на свеклорезке	Выбор способа действий по инструкции в соответствии с условиями резки свеклы	Знание техники безопасности и охраны труды
3-1)	Ответственность за проведение планово-предупредительного ремонта свеклорезок и приводных механизмов	Умеет применять основные практические и познавательные навыки для выполнения несложных практических задач резки свеклы на свеклорезке	Знание правил подбора комплекта ножевых рам и установки их в свеклорезки, принцип работы свеклорезок и приводных механизмов

Приложение 3
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7412 Клеровщик сахара
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Клеровщик сахара
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы клеровщика сахара

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Производственный цех, завод, бункер
Вредные и опасные условия труда		Воздействие тяжелой работы и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые клеровщиком сахара

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Ведение процесса приготовления клеровки в сахаро-песочном производстве и приготовления клерса и сиропов из возвратов в рафинадном производстве
2	Регулирование подачи в клеровочные мешалки свекловичного сока, воды, оттеков и промоев рафинадного производства
3	Регулирование подачи в клеровочные мешалки сахара, воды, промоев рафинадного производства и пара; предупреждение попадания в клеровочные мешалки посторонних примесей

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых клеровщиком сахара

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Клерс и сироп	Клеровочные мешалки, халат, сапоги, колпак	1-1) Вести процесса приготовления клеровки; приготовить клерс и сироп из возвратов в рафинадном производстве
2	Свекловичный сок	Ловушки и насосы, халат, сапоги, колпак	2-1) Регулировать подачу в клеровочные мешалки свекловичного сока, воды, оттеков и промоев рафинадного производства; обслуживать аффинационные мешалки, ловушки и насосы
3	Пробелочный клерс	Мерники, халат, сапоги, колпак	3-1) Приготовить и охладить пробелочный клерс и наполнить им мерники

Таблица 5. Требования к компетенциям клеровщика сахара 2-го

квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Индивидуальная ответственность за соблюдение правил и норм, элементарных мер безопасности, обеспечение нормальной работы сит, шпагатоуловителей, сортировочных устройств и ловушек, правильной подачи сахара-песка

Соблюдение правил санитарии. Выполнение практических заданий клеровщика сахара

Знание технологии приготовления клеровки и клерса

2-1)

Ответственность за результаты и качество работы и обеспечение бесперебойной работы оборудования, контрольно-измерительных приборов, приемка и подача сырья с проверкой соответствия его техническим условиям

Умеет применять основные практические и познавательные навыки клеровщика сахара

Знание правила ведения установленного учета и отчетности при подаче сахара-песка в роспуск

Таблица 6. Требования к компетенциям клеровщика сахара 3-го

квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Индивидуальная ответственность за соблюдение правил и норм, элементарных мер безопасности, обеспечение нормальной работы сит, шпагатоуловителей, сортировочных устройств и ловушек, правильной подачи сахара-песка	Соблюдение правил санитарии. Выполнение практических заданий клеровщика сахара	Знание технологии приготовления клеровки и клерса
2-1)	Ответственность за результаты и качество работы и обеспечение бесперебойной работы оборудования, контрольно-измерительных приборов, приемка и подача сырья с проверкой соответствия его техническим условиям	Умеет применять основные практические и познавательные навыки клеровщика сахара	Знание правила ведения установленного учета и отчетности при подаче сахара-песка в роспуск
3-1)	Несет ответственность за собственное здоровье и безопасность, а также за защиту окружающей среды при выполнении им задач клеровщика сахара	Демонстрировать навыки самоконтроля в производственных ситуациях клеровщика сахара	Знания в области безопасности и охране труда и требования, предъявляемые к качеству сахара

Приложение 4
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8266 Аппаратчик варки утфеля
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Аппаратчик варки утфеля
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2
3	4-5
4	6

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы аппаратчика варки утфеля

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Производственный цех, завод, бункер,
Вредные и опасные условия труда		Воздействие тяжелой работы и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Не требуется
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Не менее 3-х лет на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые аппаратчиком варки утфеля

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Выполнение вспомогательных работ по варке утфеля в вакуум-аппаратах сахаро-песочного или сахаро-рафинадного производства
2	Отбор проб, контроль нагрева сиропа и оттеков перед подачей в аппараты, наблюдение за показаниями контрольно-измерительных приборов
3	Проверка работы оборудования и наладка его

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых аппаратчиком

варки утфеля

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Утфель	Халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	1-1) Варить утфели
2	Утфель	Контрольно-измерительные приборы	2-1) Регулировать температурный режим и контролировать процесс варки утфеля
3	Утфель	Вакуум-аппарат, контрольно-измерительные приборы	3-1) Проверять работу обслуживаемого оборудования и налаживать его

Таблица 5. Требования к компетенциям аппаратчика варки утфеля

2-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Ответственность в рамках функциональных обязанностей оценивать и определять необходимые ресурсы, время при обслуживании тракторов, сельскохозяйственных машин, наладке машин и оборудования	Умение решать стандартные задачи, навыки в контексте наладки машин и оборудования; демонстрирует навыки самооценки, самоопределения, самоорганизации и коррекции действий в простых производственных ситуациях	Практико-ориентированные профессиональные знания, полученные в процессе профессиональной подготовки и (или) самостоятельно в области конкретного вида сельскохозяйственной отрасли; правила техники безопасности
2-1)	Индивидуальная ответственность за соблюдение правил и норм, элементарных мер безопасности, собственное здоровье аппаратчика варки утфеля	Выполнение практических заданий аппаратчика варки утфеля	Базовые общие знания о предмете труда в общие сведения о технологии и режимах варки утфелей
3-1)	Соблюдение правил санитарии Соблюдение графика работы вакуум-аппаратов и теплового режима; контроль состояния оборудования и устранение неисправностей	Может установить проблему, ее причину и определить время варки утфеля	Знает правила, нормы, требования техники безопасности и охраны здоровья. Знание технологии варки утфелей

Таблица 6. Требования к компетенциям аппаратчика варки утфеля

3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Выбор способа действий по инструкции в соответствии с условиями рабочей ситуации аппаратчика варки утфеля. Соблюдение правил санитарии	Умение выявления и устранения неисправностей в работе вакуум-аппаратов, способы их наладки	Технологической схемы сахарного производства и устройство вакуум-аппаратов, вспомогательного оборудования и контрольно-измерительных приборов
2-1)	Поддерживает трудовые отношения с руководством и предоставляет ему отчетные данные. Несет ответственность за собственное здоровье и безопасность, а также за защиту окружающей среды при выполнении задач аппаратчика варки утфеля	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта аппаратчика варки утфеля	Знания устройство и кинематические схемы вакуум-аппаратов, вспомогательного оборудования и автоматизированных систем управления процессом уваривания утфелей
3-1)	Несет ответственность за ведение процесса уваривания утфелей второй и третьей кристаллизации в вакуум-аппаратах различной емкости при трехкристаллизационной схеме в свеклосахарном производстве и при переработке сахара-сырца	Следить за соответствием результатов работы аппаратчика варки утфеля нормам качества	Знание видов неисправностей в работе вакуум-аппаратов и способы их устранения

Таблица 7. Требования к компетенциям аппаратчика варки утфеля

4-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Выбор способа действий по инструкции в соответствии с условиями рабочей ситуации аппаратчика варки утфеля. Соблюдение правил санитарии	Умение выявления и устранения неисправностей в работе вакуум-аппаратов, способы их наладки	Технологической схемы сахарного производства и устройство вакуум-аппаратов, вспомогательного оборудования и контрольно-измерительных приборов
2-1)	Поддерживает трудовые отношения с руководством и предоставляет ему отчетные данные. Несет ответственность за собственное здоровье и безопасность, а также за защиту окружающей среды при выполнении задач аппаратчика варки утфеля	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта аппаратчика варки утфеля	Знания устройство и кинематические схемы вакуум-аппаратов, вспомогательного оборудования и автоматизированных систем управления процессом уваривания утфелей
3-1)	Несет ответственность за ведение процесса уваривания утфелей второй и третьей кристаллизации в вакуум-аппаратах различной емкости при трехкристаллизационной схеме в свеклосахарном производстве и при переработке сахара-сырца. Оценивает результаты рабочих процессов в соответствии с заранее установленными критериями, документируя и представляя производственные данные руководству.	Следить за соответствием результатов работы аппаратчика варки утфеля нормам качества	Знание видов неисправностей в работе вакуум-аппаратов и способы их устранения.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8276 Аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3-5
4	6

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Заводы, предприятия сахарного производства
Вредные и опасные условия труда		Воздействие тяжелой работы и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Опыт работы не менее 3-х лет на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые аппаратчиком дефекосатурации диффузионного сока

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Ведение процесса сатурации диффузионного сока в аппаратах второй сатурации
2	Наблюдение за показаниями контрольно-измерительных приборов и средств автоматики, температурой соков, поступающих в сатурационные котлы
3	Анализ ошибок и аварийных сообщений в системе аварийной диагностики автоматизированным процессом; регулирование и настройка обслуживаемого электронного оборудования

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых аппаратчиком

дефекосатурации диффузионного сока

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Свекловичный сок	Электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	1-1) Наблюдать за работой автоматизированных систем управления
2	Свекловичный сок	Халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	2-1) Весть технологический процесс в полуавтоматическом и ручном режимах в случае необходимости
3	Свекловичный сок	Халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	3-1) Регулировать и настраивать обслуживаемое электронное оборудование

Таблица 5. Требования к компетенциям аппаратчика

дефекосатурации диффузионного сока 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Решение практических задач аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Определяет самостоятельно способы выполнения поставленной задачи аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Знание основ технологического процесса очистки диффузионного сока и назначение и роль второй сатурации
2-1)	Ответственность в рамках функциональных обязанностей аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока. Ответственность за регулирование поступления сока и сатурационного газа в аппараты первой и второй сатурации	Выбор способа действий по заданному инструкциями аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Знания в области безопасности и охране труда. Знание обязанностей в отношении аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока
3-1)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Умеет применять основные практические и познавательные навыки аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Знание установки и принцип работы аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока, способы выявления и устранения причин снижения производительности обслуживаемого оборудования

Таблица 6. Требования к компетенциям аппаратчика

дефекосатурации диффузионного сока 4-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
2-1)	Оценивает результаты рабочих процессов аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока, документируя и представляя производственные данные руководству	Решение различных типов практических задач аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Знание правил, нормы, требования техники безопасности и охраны здоровья
2-1)	Руководство работой других работников с принятием ответственности за результат их действий	Выбор технологических путей осуществления деятельности аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Знание устройства аппаратов непрерывного действия с автоматизированным процессом дефекосатурации
3-1)	Несет ответственность за ход и результаты работы аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока под руководством, за охрану здоровья и безопасность труда, за меры по гигиене и охрану окружающей среды	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока	Знание основ электротехники, способов выявления и устранения неисправностей в работе обслуживаемого оборудования аппаратчика дефекосатурации диффузионного сока

Приложение 6
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8266 Оператор главного пульта управления
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Оператор пульта управления в сахарном производстве
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3-5
4	6

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы оператора пульта управления в сахарном производстве

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Заводы, предприятия сахарного производства
Вредные и опасные условия труда		Отсутствуют
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Опыт работы не менее 3-х лет на 3 уровне

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые оператором пульта управления в сахарном производстве

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Обслуживание дистанционного автоматического управления при обеспечении бесперебойной и точной работы всех взаимодействующих станций производства
2	Выполнение требуемого технологического режима и обеспечение получения заданных физических и качественных параметров сахара с использованием показаний контрольно-измерительной системы и дополнительных измерительных комплексов
3	Руководство всеми стадиями технологического процесса и координация работы всех участков сахарного производства; контроль за соблюдением выхода сахара, норм расхода сырья и материалов

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых оператором пульта

управления в сахарном производстве

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сахар	Главный пульт управления, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	1-1) Вести контроль за соблюдением выхода сахара, норм расхода сырья и материалов
2	Сахар	Главный пульт управления, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	2-1) Управлять командно- программируемыми панелями
3	Сахар	Главный пульт управления, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак; командно- программируемая панель	3-1) Наблюдать за показаниями приборов

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора пульта

управления в сахарном производстве 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Понимание исполнительской деятельности, включающей планирование рабочего процесса оператора пульта управления	Умение решать практические задачи оператора пульта управления	Знание правил, нормы, требования техники безопасности и охраны здоровья
2-1)	Индивидуальная ответственность за соблюдение правил и норм, элементарных мер безопасности, собственное здоровье при выполнении задач аппаратчика получения сахарата кальция	Соблюдение правил санитарии. Выполнение практических заданий аппаратчика получения сахарата кальция	Знания аппаратчика получения сахарата кальция, полученные на рабочем месте, правил, норм, требования техники безопасности и охраны здоровья
3-1)	Самоорганизация и постоянное самообразование	Может использовать ограниченный объем базовых навыков аппаратчика получения сахарата кальция	Знания в области безопасности и охране труда. Знание обязанностей в отношении задач аппаратчика получения сахарата кальция

Таблица 6. Требования к компетенциям оператора пульта

управления в сахарном производстве 4-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Оценивает результаты рабочих процессов в соответствии с заранее установленными критериями оператора пульта управления в сахарном производстве	Выбор технологических путей осуществления деятельности оператора пульта управления	Знания для осуществления деятельности оператора пульта управления на основе оператора пульта управления в сахарном производстве
2-1)	Руководство работой других работников с принятием ответственности за результат их действий	Решение различных типов практических задач оператора пульта управления в сахарном производстве	Знание устройства аппарата пульта управления в сахарном производстве
3-1)	Несет ответственность за ход и результаты работы оператора пульта, за охрану здоровья и безопасность труда, за меры по гигиене и охрану окружающей среды	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности оператора пульта управления в сахарном производстве	Знание основ электротехники, способов выявления и устранения неисправностей в работе обслуживаемого оборудования оператора пульта управления в сахарном производстве

Приложение 7
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8276 Оператор ионитовой установки
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Оператор ионитовой установки
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	4

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы оператора ионитовой установки

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Заводы, предприятия сахарного производства
Вредные и опасные условия труда		Отсутствуют
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые оператором ионитовой установки

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Ведение процесса ионитовой очистки диффузионного сока второй сатурации, сиропа и оттеков в ионитовых реакторах сахаро-песочного и рафинадного производств
2	Наблюдение за подачей в реакторы сока, сиропа и оттеков, степенью их обесцвечивания и очистки, окончанием процесса обесцвечивания
3	Соблюдение и регулирование температурного режима процесса с использованием автоматики и по показаниям контрольно-измерительных приборов; промывание реакторов и направление промывных вод по назначению; регенерация ионитов и промывание их с применением солей и кислот

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых оператором ионитовой

установки

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сахарный сироп	Фильтры ионитовой установки, электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	1-1) Получить ионово-фильтрованый сироп
2	Сахарный сироп	Фильтры ионитовой установки, электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	2-1) Наблюдать за истощением ионитов по изменению рН
3	Сахарный сироп	Фильтры ионитовой установки, электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	3-1) Проверять состояние реакторов, исправность оборудования, контрольно-измерительных приборов и автоматики

Таблица 5. Требования к компетенциям оператор ионитовой

установки 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Решение практических задач оператора ионитовой установки	Владение навыками основ технологического процесса оператора ионитовой установки	Знание основ технологического процесса ионитовой очистки
2-1)	Ответственность за результаты и качество работы в рамках задач оператора ионитовой установки	Учитывает и сверяет ход работ с планом, следит за соответствием результатов работы нормам качества аппаратчика ионитовой установки	Знание назначения и принцип действия обслуживаемой автоматики и применяемых контрольно-измерительных приборов
3-1)	Выбор способа действий по инструкции в соответствии с условиями рабочей ситуации оператора ионитовой установки	Владение навыками основ технологического процесса оператора ионитовой установки	Знания в области безопасности и охране труда. Знание способов регенерации ионитовых смол

Приложение 8
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8276 Оператор пробоотборной установки
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 51, раздел: Производство сахара
Профессия по ЕТКС	Оператор пробоотборной установки
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
3	3

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы оператора пробоотборной установки

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Заводы, предприятия сахарного производства
Вредные и опасные условия труда		Отсутствуют
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования без практического опыта		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые оператором пробоотборной установки

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Отбор проб свеклы механизированным способом из автомашин и железнодорожных вагонов для определения фактической загрязненности
2	Обслуживание основных и вспомогательных механизмов пробоотборной установки
3	Наблюдение за правильностью установки автомашин и железнодорожных вагонов со свеклой для отбора проб

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых оператором

пробоотборной установки

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Свекла	Пробоотборная установка, автоматизированные системы управления, электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	1-1) Отбирать качественную свеклу
2	Свекла	Пробоотборная установка, автоматизированные системы управления, электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	2-1) Обеспечивать бесперебойную работу пробоотборной установки
3	Свекла	Пробоотборная установка, автоматизированные системы управления, электронное оборудование, контрольно-измерительные приборы, халат хлопчатобумажный, сапоги резиновые, жилет, перчатки, колпак	3-1) Устранять неисправности в работе обслуживаемых механизмов пробоотборной установки

Таблица 5. Требования к компетенциям оператора пробоотборной

установки 3-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Решение практических задач оператора пробоотборной установки	Выполнение практических заданий оператора пробоотборной установки	Знания оператора пробоотборной установки, полученные на рабочем месте
2-1)	Положительные склонности работы в команде	Может использовать объем базовых навыков оператора пробоотборной установки	Знания в области безопасности и охране труда. Знание обязанностей оператора пробоотборной установки
3-1)	Выполнение практических заданий оператора пробоотборной установки	Самостоятельное принятие решений оператора пробоотборной установки	Знание обязанностей в отношении определенных задач оператора пробоотборной установки

Приложение 9
к профессиональному стандарту
в деятельности по
производству сахара

Лист согласования

Название организации

Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № __________________

Письмо (протокол) № _______________ Дата ____________________________

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 20.12.2020 № 393 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5 бабының 3 тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 29 сәуірдегі "Кәсіптік стандарттарды әзірлеуге 2013 жылға қаражат бөлу және оны пайдалану қағидаларын бекіту туралы" № 406 қаулысына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Қант өндіру бойынша қызметтегі кәсіби стандарт бекітілсін.

2. Қайта өңдеу және аграрлық азық-түлік нарығы департаменті (А.Б. Құсайынова) Қазақстан Республикасының заңнамасында бекітілген тәртіппен кәсіби стандартты енгізуге шаралар қабылдасын.

3. Әлеуметтік саясат басқармасы (С.С. Лепешко) осы бұйрықты заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Әлеуметтік саясат басқармасына (С.С. Лепешко) жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр	А.Мамытбеков
Келісілген
Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрі
Т. Дүйсенова
2014 жылғы 7 сәуір

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2014 жылғы 21 қаңтардағы
№ 20/40 бұйрығымен
бекітілген

Қант өндіру бойынша қызметтегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Қант өндіру бойынша қызметтегі кәсіби стандарт (бұдан әрі - КС):

1) кәсіби білім беру мен еңбек салалары арасындағы қарым-қатынасты реттеуге;

2) кәсіби қайта даярлау мен біліктілігін көтеруді дайындау бағдарламаларын әзірлеу талаптарының мерзімін белгілеуге;

3) аттестациялау мен сертификаттауда қызметкерлердің құзыреттілігін бағалау талаптарының мерзімін белгілеуге;

4) кәсіби қызметтің мәніне бірыңғай талаптар әзірлеуге, еңбек нарығының заманауи талаптарына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға;

5) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге;

6) білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеу, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

7) кәсіби даярлығын бағалаудан өткізу және мамандар біліктіліктерінің сәйкестіктерін растауға арналған.

2. КС негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру мекемелері түлектері, жұмысшылар;

2) ұйымдардың басшылары мен жұмысшылары, ұйымдардың персоналды басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

3) білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

3. КС негізінде кәсіпорындар қызметінің функционалдық үлгілеріне, лауазымына, қызметкерлердің біліктілігін арттыру, аттестациядан өткізу, еңбекке ынталандыру жүйесіне ішкі, корпоративті стандарттар және басқалар әзірленуі мүмкін.

4. Осы КС-да төмендегі терминдер мен аңықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – жұмысшының еңбек қызметінің нақты түрін орындауға кәсіби дайындық дәрежесі;

2) біліктілік деңгейі\білікті деңгейі – атқарылатын жұмыстардың күрделілігі, дербестігі мен жауаптылығы көрінетін қызметкердің біліктілігіне (құзыреттілігіне) қойылатын талаптар деңгейі;

3) еңбек мәні - белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;

4) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен және оларды орындау үшін қажетті құзыреттілікпен құрылған кәсіби қызмет саласындағы құрамдас бөлік;

6) еңбек функциясы – бизнес-процеспен анықталатын және олардың еңбек қызметінің нақты түрінің шеңберінде орындалуы үшін тиісті құзыреттіліктің болуын көздейтін еңбек әрекеттерінің интеграцияланған және тиісінше автономды жиынтығы;

7) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграцияланған негізі (ұқсас және жуық мәндер, объектілер, технологиялар, соның ішінде еңбек құралдары) және еңбек функцияларының ұқсас жиынтығын және оларды орындау үшін құзыреттілікті көздейтін саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) КС – нақты кәсіби қызмет саласындағы еңбек сапасы мен жағдайы, біліктілігі, құзыреттілігі, мазмұны деңгейіне қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

9) КС бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, тиісінше автономды және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;

10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы білімді, ептілікті және практикалық дағдыларды талап ететін және білімі туралы тиісті құжаттармен нақтыланатын адамның еңбек қызметінің негізгі түрі;

11) құзыреттілік – қызметкердің кәсіби қызметте білімін және іскерлігін қолдану қаблеті;

12) лауазым – лауазымдық өкілеттіктер мен лауазымдық міндеттер шеңбері жүктелген жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;

14) сала – шығарылатын өнімнің, өндіріс технологиясының, негізгі қорлар мен жұмыс істейтіндердің кәсіби дағдыларының жалпылығы тән кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;

15) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

16) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ) – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;

17) функционалдық карта – әр түрлі кәсіби қызметтер саласының шеңберінде белгіленген, қызметкер орындайтын еңбек қызметінің түрінің еңбек функциялары мен кәсіби міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. Экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жіктеушісі 03- 2007: 10.81 Қант өндірісі.

6. Экономикалық қызмет түрінің негізгі мақсаты: өндірістік тәуелсіздік, бұл ретте өндірістік тауарлардың нақты қолжетімділігі отандық өндіріс есебінен жүргізіледі және бәсекеге қабілетті ауылшаруашылық өнімдерін және оны қайта өңдеу өнімдерін өндіру үшін экономикалық жағдай жасалады.

КС кәсіби қызмет саласында еңбек мәніне, сапасына, жағдайына және қызметкерлердің біліктілігі мен құзыреттілігіне қойылатын талаптарды белгілейді.

7. Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшасында берілген.

Стандарт талаптары қызмет түрлеріне және осы саланың төмендегі кәсіптеріне жатады:

қызылша кесуші;

қантты тұндырушы;

утфелді қайнату аппаратшысы;

диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы;

қант өндірісінде пультпен басқару операторы;

ионитті қондырғылар операторы;

сынама іріктеу қондырғыларының операторы;

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Қызылша кесуші

8. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.

9. Лауазымның мүмкін атаулары: қызылша кесуші.

10. "Қызылша кесуші" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: қызылша кескіште қызылша кесу.

11. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

12. Қызылша кесушінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

13. Қызылша кесуші орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 2-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

14. Қызылша кесуші орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 2-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

15. Қызылша кесушінің құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

2-параграф. Қантты тұндырушы

16. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-3.

17. Лауазымның мүмкін атаулары: қантты тұндырушы.

18. "Қантты тұндырушы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: қант-құмшекер өндірісінде тұндыру үрдісін дайындауды жүргізу.

19. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 3-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

20. Қантты тұндырушының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

21. Қантты тұндырушы орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 3-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

22. Қантты тұндырушы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 3-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

23. Қантты тұндырушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

3-параграф. Утфелді қайнату аппаратшысы

24. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 2-4.

25. Лауазымның мүмкін атаулары: утфелді қайнату аппаратшысы.

26. "Утфелді қайнату аппаратшысы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: утфелді қайнату жұмыстарын орындау.

27. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

28. Утфелді қайнату аппаратшысының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

29. Утфелді қайнату аппаратшысы орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 4-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

30. Утфелді қайнату аппаратшысы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 4-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

31. Утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 5, 6, 7-кестелерінде көрсетілген.

4-параграф. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы

32. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3-4.

33. Лауазымның мүмкін атаулары: диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы.

34. "Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: диффузионды шырынды сатурациялау үрдісін жүргізу.

35. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 5-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

36. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

37. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 5-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілген.

38. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 5-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

39. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

5-параграф. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы

40. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3-4.

41. Лауазымның мүмкін атаулары: қант өндірісінде пультпен басқару операторы.

42. "Қант өндірісінде пультпен басқару операторы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: қант өндірісінің барлық учаскелерінің жұмыстарын үйлестіру және технологиялық үрдістердің барлық кезеңдеріне басшылық.

43. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 6-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

44. Қант өндірісінде пультпен басқару операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 6-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

45. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 6-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

46. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 6-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

47. Қант өндірісінде пультпен басқару операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы КС 10-қосымшасының 5, 6-кестелерінде көрсетілген.

6-параграф. Ионитті қондырғылар операторы

48. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3.

49. Лауазымның мүмкін атаулары: ионитті қондырғылар операторы.

50. "Ионитті қондырғылар операторы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: екінші сатурациялаудан өткен диффузионды шырынды, шәрбат пен ағындарды ионды тазалау үрдісін жүргізу.

51. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 7-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

52. Ионитті қондырғылар операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 7-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

53. Ионитті қондырғылар операторы орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 7-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

54. Ионитті қондырғылар операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 7-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

55. Ионитті қондырғылар операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы КС 7-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

7-параграф. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы

56. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3.

57. Лауазымның мүмкін атаулары: сынама іріктеу қондырғыларының операторы.

58. "Сынама іріктеу қондырғыларының операторы" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: сынама іріктеу қондырғыларының негізгі және көмекші механизмдеріне қызмет көрсету.

59. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 8-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

60. Сынама іріктеу қондырғыларының операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 8-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

61. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы орындайтын еңбек функцияларын айқындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 8-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

62. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 8-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

63. Сынама іріктеу қондырғыларының операторының құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 8-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

4. КС әзірлеушілері

64. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі болып табылады.

65. Келісу парағы, КС сараптамасы мен тіркелуі осы КС 9-қосымшасында көрсетілген.

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
1-қосымшасы

Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

№ р/с	Қызмет түрі атауы	Еңбек нарығы тенденцияларын есепке алғандағы кәсіп атауы	01-2005 Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгейлері
1.	Қант өндірісі	Қызылша кесуші	Қызылша кесуші	2-3
2.	Қант өндірісі	Қантты тұндырушы	Қантты тұндырушы	2-3
3.	Қант өндірісі	Утфелді қайнату аппаратшысы	Утфелді қайнату аппаратшысы	2-4
4.	Қант өндірісі	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы	3-4
5.	Қант өндірісі	Қант өндірісінде пультпен басқару операторы	Қант өндірісінде пультпен басқару операторы	3-4
6.	Қант өндірісі	Ионитті қондырғылар операторы	Ионитті қондырғылар операторы	3
7.	Қант өндірісі	Сынама іріктеу қондырғыларының операторы	Сынама іріктеу қондырғыларының операторы	3

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
2-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7412 Қызылша кесуші
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51- шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Қызылша кесуші
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	4

2-кесте. Қызылша кесушінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Өндірістік цех, зауыт, бункер
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Жоқ
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Жалпы, негізгі орта білімнен төмен емес, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (кәсіпорында білімді ұйымдастыру немесе оқыту базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Қызылша кесуші орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Қызылша жоңқасын алу үшін қызылша кескіште қызылшаны кесу
2	Пышақ жақтаулары және құралдар жиынтығын дайындау
3	Қолданыстағы жабдықтардың ақауларын жою, қызылша кескіш пен қозғалтқыш механизмдерін жоспар бойынша алдын ала жөндеуден өткізу

4-кесте. Қызылша кесуші орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Қызылша	Пышақ жақтаулары және құралдар жиынтығы, халат, етік, қалпақ	1-1) Пышақ жақтаулары және құралдар жиынтығын дайындау
2	Қызылша	Қызылша кескіш, халат, етік, қалпақ	2-1) Қызылша кескіште қызылшаны кесу; қызылша кескіш жұмысын бақылау
3	Қызылша	Қызылша кескіш, халат, етік, қалпақ	3-1) Қызылша кескішті жоспар бойынша алдын ала жөндеуден өткізуге қатысу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі қызылша кесушінің құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Практикалық тапсырмаларды шешу, қызылшаны қызылша кескіште кесудің қол және автоматты режимін реттеу	Қызылша жоңқасын алудың негізгі технологиялық үрдісінің дағдыларын білу	Қызылша жоңқасын алудың негізгі технологиялық үрдісін білу
2-1)	Қызылшаны қызылша кескіште кесу кезінде сапасы мен нәтижесі үшін жауапкершілік	Қызылша кескіштің шарттарына сай құрылым іс-әрекеттерінің түрлерін таңдау	Техникалық қауіпсіздікті және еңбекті қорғау қағидалары

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі қызылша кесушінің құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Практикалық тапсырмаларды шешу, қызылшаны қызылша кескіште кесудің қол және автоматты режимін реттеу	Қызылша жоңқасын алудың негізгі технологиялық үрдісінің дағдыларын білу	Қызылша жоңқасын алудың негізгі технологиялық үрдісін білу
2-1)	Қызылшаны қызылша кескіште кесу кезінде сапасы мен нәтижесі үшін жауапкершілік	Қызылша кескіштің шарттарына сай құрылым іс-әрекеттерінің түрлерін таңдау	Техникалық қауіпсіздікті және еңбекті қорғау қағидалары
3-1)	Қызылша кескіш және қозғалтқыш тетіктерін жоспарлы жөндеуден өткізу үшін жауапкершілік	Қызылшаны қызылша кескіште кесу кезінде қарапайым тапсырмаларды орындау үшін практикалық және танымдық дағдыларды пайдалану	Пышақ жақтаулары жиынтығы және оларды қызылша кескішке орнату ережесі, қызылша кескіш және қозғалтқыш тетіктерінің жұмыс істеу принциптері

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
3-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7412 Қантты тұндырушы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51-шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Қантты тұндырушы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3

2-кесте. Қантты тұндырушының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Өндірістік цех, зауыт, бункер
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Жалпы, негізгі орта білімнен төмен емес, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (кәсіпорында білімді ұйымдастыру немесе оқыту базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Қантты тұндырушы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Қант-құмшекер өндірісінде тұндыру дайындау және тұнба дайындау және шақпақ өндірісінен шәрбат дайындау үрдісін жүргізу
2	Шақпақ қант өндірісінде қызылша шырынының, судың, ағындардың тұнба араластырғышына тасымалдануын реттеу
3	Тұнба араластырғышына қанттың, судың, шақпақ өндірісінің ағынды суын тасымалдануын реттеу; қоспаға бөгде заттардың түсіп кетпеуін ескерту

4-кесте. Қантты тұндырушы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Тұнба және шәрбат	Тұнба араластырғыш, халат, қалпақ, етіктер	1-1) Тұндыру процесін жүргізу; тұнба дайындау және шақпақ өндірісінен шәрбат дайындау процесін жүргізу
2	Қызылша шырыны	Аулар және сорғылар, халат, етік, қалпақ	2-1) Шақпақ қант өндірісінде қызылша шырынының, судың, ағындардың тұнба араластырғышына тасымалдануын реттеу, шақпақ араластырғышына, аулар және сорғыларға қызмет көрсету
3	Бос орын тұнбасы	Өлшегіштер, халат, қалпақ, етік	3-1) Бос орын тұнбаларын дайындау және салқындату және оларға өлшегіштерді толтыру

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі шақпақ қантты тұндырушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ережелер мен нормалардың, қарапайым қауіпсіздік шаралардың сақталуына жеке жауапкершілік, елек, жіп ұстағыш, сұрыптау құрылғылары мен аулардың дұрыс жұмысын және құмшекердің дұрыс түсуін қамтамасыз ету	Санитарлық ережелерді сақтау. Қантты тұндырушының практикалық тапсырмаларын орындауы	Тұнба мен тұндыруды дайындау технологиясын білу
2-1)	Жұмыс нәтижесі мен сапасына жауапкершілік, құрал-жабдық пен бақылау-өлшеуіш аспаптарының үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету, шикізатты техникалық шарттарға сәйкестігін тексере отырып қабылдау және жіберу	Қантты тұндырушының негізгі танымдық және практикалық дағдыларды қолдана білу	Қант-құмшекерді тұндыруға жіберуде құю есебін жүргізудің ережесін білу

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі шақпақ қантты тұндырушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ережелер мен нормалардың, қарапайым қауіпсіздік шаралардың сақталуына жеке жауапкершілік, елек, жіп ұстағыш, сұрыптау құрылғылары мен аулардың дұрыс жұмысын және құмшекердің дұрыс түсуін қамтамасыз ету	Санитарлық ережелерді сақтау. Қантты тұндырушының практикалық тапсырмаларын орындауы	Тұнба мен тұндыруды дайындау технологиясын білу
2-1)	Жұмыс нәтижесі мен сапасына жауапкершілік, құрал-жабдық пен бақылау-өлшеуіш аспаптарының үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету, шикізатты техникалық шарттарға сәйкестігін тексере отырып қабылдау және жіберу	Қантты тұндырушының негізгі танымдық және практикалық дағдыларды қолдана білу	Қант-құмшекерді тұндыруға жіберуде құю есебін жүргізудің ережесін білу
3-1)	Қантты тұндырушы тапсырмаларын орындау кезінде өзінің денсаулығына және қауіпсіздігіне, сондай-ақ, қоршаған ортаны қорғауға жауап береді	Қантты тұндырушының өндіріс жағдайларында өзін-өзі бақылау дағдыларын көрсету	Еңбекті қорғау және қауіпсіздік ережелерін, қант сапасына қойылатын талаптарды білу

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
4-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8266 Утфелді қайнату аппаратшысы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51-шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Утфелді қайнату аппаратшысы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	4-5
4	6

2-кесте. Утфелді қайнату аппаратшысының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)	Өндірістік цех, зауыт, бункер
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсері
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары	Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі	Қажетті еңбек тәжірибесі
2	Жалпы, негізгі орта білімнен төмен емес, орта білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (кәсіпорында білімді ұйымдастыру немесе оқыту базасындағы қысқа мерзімді курстар)	Талап етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)	Талап етілмейді
4	Жоғары деңгейлі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе	3-деңгейдегі жұмыс тәжірибесі 3 жылдан кем емес

3-кесте. Утфелді қайнату аппаратшысы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Шақпақ қант өндірісінің немесе құмшекер өндірісінің вакуум-аппараттарында утфелді қайнату бойынша қосымша жұмыстарды орындау
2	Сынамаларды іріктеу, шәрбат пен ағындардың аппаратқа түсу алдында қайнауын бақылау, бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін бақылау
3	Қондырғылардың жұмысын тексеру және оларды жөндеу

4-кесте. Утфелді қайнату аппаратшысы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Утфель	Мақта-мата халат, резеңке етік, жилет, қолғап, қалпақ	1-1) Утфелді қайнату
2	Утфель	Бақылау-өлшеу аспаптары	2-1) Утфелді қайнату үрдісін бақылау және темература режимін реттеу
3	Утфель	Вакуум-аппарат, бақылау-өлшеу аспаптары	3-1) Қондырғылардың жұмысын тексеру және оларды жөндеу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Функционалдық міндет шеңберіндегі жауапкершілік, қажетті қорларды, тракторларға, ауылшаруашылық машиналарына қызмет көрсету кезіндегі және жабдықтар мен машина тетіктерін жөндеу кезіндегі уақытты анықтау және бағалау	Стандартты тапсырмаларды шешу білігі, машина мен жабдықтарды жөндеу барысындағы дағдылар; қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бағалау, дербес шешім қабылдау, өздігінен ұйымдастыру және түзету дағдыларын көрсету	Ауылшаруашылық өндірісінің нақты саласында өздігінен және (немесе) кәсіби дайындық үрдісінде алынған тәжірибеге бағытталған кәсіби білім; қауіпсіздік техникасының ережелері
2-1)	Утфелді қайнату аппаратшысының ережелер мен нормаларды, қарапайым қауіпсіздік шараларын сақтауы үшін және өз денсаулығы үшін жеке жауапкершілігі	Утфелді қайнату аппаратшысының практикалық тапсырмаларды орындауы	Утфелдерді қайнату тәртібі мен технологиясының жалпы түсініктемесі жайлы базалық білімі
3-1)	Санитарлық ережелерді сақтау Вакуум-аппаратының жұмыс кестесі мен жылыту құрылысын сақтау; жабдықтың жағдайы мен ақауларды жоюды бақылау	Утфелді қайнатудың уақытын анықтау, проблема және оның себебін анықтау	Техникалық қауіпсіздік талаптары мен денсаулықты қорғау ережелерін, нормаларын білу. Утфелді қайнатудың технологиялық үрдісін білу

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Утфелді қайнату аппаратшысының жұмыс шарттарына сәйкес нұсқаулық бойынша іс-әрекеттерді таңдау. Санитарлық ережелерді сақтау	Вакуум-аппараттардың жұмысындағы ақауларды табу және жою, оларды жөндеу тәсілдері	Қант өндірісінің технологиялық құрылысы және вакуум-аппаратының, бақылау-өлшеу аспаптарының, қосалқы жабдықтардың құрылысы
2-1)	Басшылықпен еңбек қарым-қатынаста болу және оларға есеп беру. Утфелді қайнату аппаратшысының тапсырмаларын орындау барысында өз денсаулығы мен қоршаған ортаны сақтауына жауапкершілік	Утфелді қайнату аппаратшысының практикалық өтілі мен біліміне байланысты белгілі іс-әрекеттің түрін таңдау	Вакуум-аппаратының, утфелді қайнату процесін басқарудың автоматтандырылған жүйесін және қосалқы жабдықтардың кинематикалық сызбасы мен құрылысы
3-1)	Қызылша қант өндірісіндегі үш кристалды сызба бойынша және шикі қантты өңдеу кезінде сыйымдылығы әр түрлі вакуум-аппараттарында екінші және үшінші кристалды утфелдерді қайнату процесі үшін жауапты болады	Утфелді қайнату аппаратшысының жұмыс нәтижелерінің сапа нормаларына сәйкестігін бақылау	Вакуум-аппаратының ақауларын білу және оларды жою тәсілдерін білу

7-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Утфелді қайнату аппаратшысының жұмыс шарттарына сәйкес нұсқаулық бойынша іс-әрекеттерді таңдау. Санитарлық ережелерді сақтау	Вакуум-аппараттардың жұмысындағы ақауларды табу және жою, оларды жөндеу тәсілдері	Қант өндірісінің технологиялық құрылысы және вакуум-аппаратының, бақылау-өлшеу аспаптарының, қосалқы жабдықтардың құрылысы
2-1)	Басшылықпен еңбек қарым-қатынаста болу және оларға есеп беру. Утфелді қайнату аппаратшысының тапсырмаларын орындау барысында өз денсаулығы мен қоршаған ортаны сақтауына жауапкершілік	Утфелді қайнату аппаратшысының практикалық өтілі мен біліміне байланысты белгілі іс-әрекеттің түрін таңдау	Вакуум-аппаратының, утфелді қайнату процесін басқарудың автоматтандырылған жүйесін және қосалқы жабдықтардың кинематикалық сызбасы мен құрылысы
3-1)	Қызылша қант өндірісіндегі үш кристалды сызба бойынша және шикі қантты өңдеу кезінде сыйымдылығы әр түрлі вакуум-аппараттарында екінші және үшінші кристалды утфелдерді қайнату процесі үшін жауапты болады. Басшылыққа өндірістік мәліметтерді ұсына отырып алдын ала белгіленген критерийлерге сәйкес жұмыс процестерінің нәтижесін бағалау	Утфелді қайнату аппаратшысының жұмыс нәтижелерінің сапа нормаларына сәйкестігін бақылау	Вакуум-аппаратының ақауларын білу және оларды жою тәсілдерін білу

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
5-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8276 Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51-шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3-5
4	6

2-кесте. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Зауыттар, қант өндірісі кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Ауыр жұмыс пен зиянды өндірістік факторлардың әсері
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді
4	Жоғары деңгейлі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе		3-деңгейдегі жұмыс тәжірибесі 3 жылдан кем емес

3-кесте. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Екінші сатурациялық аппаратта диффузионды шырынды сатурациялау үрдісін жүргізу
2	Бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін және автоматты құрылғыны, шырын температурасын және сатурациялау қазанына түсуін қадағалау
3	Автоматтандырылған процесті басқару жүйелерінің ақауын анықтау және жою; қызмет көрсетілетін электрондық құралдарды реттеу және күйге келтіру

4-кесте. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Қызылша шырыны	Электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, жилет, резеңке етік, қалпақ	1-1) Автоматтандырылған басқару жүйелерінің жұмысын бақылау
2	Қызылша шырыны	Жилет, мақта-мата халаттар, қалпақ резеңке етік, қолғап	2-1) Қажет болған жағдайда жартылай автоматты және қолмен істеу режиміндегі технологиялық үрдісті жүргізу
3	Қызылша шырыны	Жилет, мақта-мата халаттар, қалпақ резеңке етік, қолғап	3-1) Қызмет көрсетілетін электрондық құралдарды реттеу және күйге келтіру

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының практикалық тапсырмаларды шешуі	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы алға қойылған тапсырмалардың шешімін дербес анықтау	Диффузионды шырынды тазалаудың технологиялық үрдістерінің негізі және екінші сатурациялаудың рөлі және маңызы
2-1)	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының функционалдық міндеттері шеңберіндегі жауапкершілігі. Екінші және бірінші сатурациялық аппаратқа сатурациялау газы мен шырынның түсуін реттеу жауапкершілігі	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының құрылымына байланысты тапсырылған іс-әрекеттің түрін таңдау	Қауіпсіздік және еңбекті қорғау саласындығы білім. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысына қатысты міндеттерді білу
3-1)	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының жұмыс үрдісін өздігінен басқара білу	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының негізгі танымдық және практикалық дағдыларын қолдана білу	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының жұмыс үрдісі мен құрылымын білу, қызмет көрсетілетін жабдықтың өнімділігінің төмендеуін анықтау және жою тәсілдері

6-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
2-1)	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының жұмыс үрдісін бағалау, өнімділігі туралы құжаттарды толтыру, оларды басшылыққа ұсыну	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының түрлі практикалық тапсырмаларды шешу	Техникалық қауіпсіздік пен денсаулықты қорғау талаптарының нормалары мен ережелерін білу
2-1)	Жұмысшылардың жұмыстарын басқару және олардың іс-әрекеттері нәтижелерінің жауапкершілігі	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының іс-әрекеттерінің технологиялық жолдарын таңдау	Дефекосатурацияның автоматтандырылған үрдісімен үздіксіз жұмыс істейтін аппараттардың құрылымын білу
3-1)	Басшылықтың алдында диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының жұмыс барысына және нәтижелеріне, денсаулықты қорғау және еңбек қауіпсіздігі, гигиена және қоршаған ортаны қорғау жауапкершілігі	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының ағымдағы және қорытынды іс-әрекеттерін бағалау және түзету	Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы қызмет көрсететін жабдықтарының жұмысында ақауларды анықтау және жою, электротехниканың негіздерін білу

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
6-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8266 Пультпен басқару операторы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51- шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Қант өндірісінде пультпен басқару операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3-5
4	6

2-кесте. Қант өндірісінде пультпен басқару операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Зауыттар, қант өндірісі кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Жоқ
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді
4	Жоғары деңгейлі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе		3-деңгейдегі жұмыс тәжірибесі 3 жылдан кем емес

3-кесте. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Өндірістің барлық әрекеттес стансаларының үздіксіз және нақты жұмысын қамтамасыз ету барысында дистанциялық автоматтандырылған басқаруға қызмет көрсету
2	Бақылау-өлшеу жүйелері көрсеткіштерін және қосымша өлшеу кешендерін пайдаланумен қант параметрлерін физикалық және сапалық сұраныстарын алуды қамтамасыз ету
3	Қант өндірісінің барлық учаскелерінің жұмыстарын үйлестіру және технологиялық процестердің барлық кезеңдеріне басшылық; қант шығуын, шикізаттың және материалдардың нормаларының шығынын бақылау

4-кесте. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Қант	Басқарудың бас пульті, жилет, мақта-мата халаттар, қалпақ, резеңке етік, қолғап	1-1) Қант шығуын, шикізаттың және материалдардың нормаларының шығынын бақылау
2	Қант	Басқарудың бас пульті, жилет, мақта-мата халаттар, қалпақ резеңке етік, қолғап	2-1) Командалық-бағдарламалау панелдерін басқару
3	Қант	Басқарудың бас пульті, жилет, мақта-мата халаттар, қалпақ резеңке етік, қолғап, командалық-бағдарламалау панель	3-1) Аспаптардың көрсеткіштерін бақылау

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі қант өндірісінде пультпен басқару операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Пультпен басқару операторының жұмыс үрдісін жоспарлау, орындау іс-әрекеттерін түсіну	Пультпен басқару операторының практикалық тапсырмаларды шеше білуі	Денсаулықты қорғау және техникалық қауіпсіздік талаптарының ережелері мен нормаларын білу
2-1)	Қант кальцийін алушы аппаратшысының тапсырмаларды орындау ережелер мен нормаларын, қарапайым қауіпсіздік шаралар мен өз денсаулығының сақталуына жеке жауапкершілігі	Санитарлық ережелерді сақтау. Қант кальцийін алушы аппаратшысының практикалық тапсырмаларын шешу	Жұмыс орнында алынған қант кальцийін алушы аппаратшысының денсаулықты қорғау және қауіпсіздігі ережелері мен нормаларын білу
3-1)	Өздігінен ұйымдасу және тұрақты өздігінен білім алу	Қант кальцийін алушы аппаратшысының шектеулі базалық дағдылар көлемін қолдануы	Еңбекті қорғау және қауіпсіздігі саласындағы білім. Қант кальцийін алушы аппаратшысының тапсырмалардағы міндеттерін білу

6-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі қант өндірісінде пультпен басқару операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының жұмыс үрдісін алдын ала айтылған сындарға сәйкес бағалау	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының іс-әрекеттерінің технологиялық жолдарын таңдау	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының барысында пультпен басқару операторының жұмыстарын жүзеге асыру білімі
2-1)	Жұмысшылардың жұмыстарын басқару және олардың іс-әрекеттері нәтижелерінің жауапкершілігі	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының әр түрлі практикалық тапсырмаларды шешуі	Пультпен басқару аппаратының құрылымын білу
3-1)	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының жұмыс барысына және нәтижелеріне, денсаулықты қорғау және еңбек қауіпсіздігі, гигиена және қоршаған ортаны қорғау жауапкершілігі	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының ағымдағы және қорытынды іс-әрекеттерін бағалау және түзету	Қант өндірісінде пультпен басқару операторының қызмет көрсету жабдықтарының жұмысында ақауларды анықтау және жою, электротехниканың негіздерін білу

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
7-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8276 Ионитті қондырғылар операторы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51-шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Ионитті қондырғылар операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	4

2-кесте. Ионитті қондырғылар операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Зауыттар, қант өндірісі кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Жоқ
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)		Талап етілмейді

3-кесте. Ионитті қондырғылар операторы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Қант-құмшекер және шақпақ өндірісі ионды реакторында шәрбат және ағындарды екінші сатурациялау, диффузионды шырынды ионды тазалау процесін жүргізу
2	Шырынның, шәрбаттың және ағындардың реакторын беруді, олардың түссіздену және тазалау деңгейін, түссіздену процесінің аяқталуын бақылау
3	Бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштері және пайдалану автоматикасы бойынша температура режимін қадағалау және реттеу; реакторды жуу және жуылған суды мақсаттылығына қарау бағыттау; иониттерді регенерациялау және оларды тұзбен және қышқылдар қолданумен жуу

4-кесте. Ионитті қондырғылар операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Қант шәрбаты	Ионитті құрылғылар фильтрі, қалпақ, электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, резеңке етік, жилет	1-1) Ионды-фильтрленген шәрбат алу
2	Қант шәрбаты	Ионитті құрылғылар фильтрі, қалпақ, электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, резеңке етік, жилет	2-1) рН өзгеруі бойынша иониттің таусылуын бақылау
3	Қант шәрбаты	Иониті құрылғылар фильтрі, қалпақ, электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, резеңке етік, жилет	3-1) Реактордың, құралдардың, бақылау-өлшеу аспаптары және автоматиканың жағдайын тексеру

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі ионитті қондырғылар операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ионитті қондырғылар операторының практикалық тапсырмаларды шешуі	Ионитті қондырғылар операторының үрдісінің технологиялық негізгіздерінің дағдыларын білу	Ионитті тазалау үрдісінің технологиялық негізгіздерін білу
2-1)	Ионитті қондырғылар операторының тапсырма барысында жұмыс сапасы мен нәтижесіне жауапкершілігі	Жұмыс барысын жоспармен нақтылап салыстырады, жұмыс нәтижесінің ионитті қондырғылар операторының сапа нормаларына сәйкестігін салыстырады	Қызмет көрсетілетін автоматика мен қолданыстағы бақылау-өлшеу аспаптарының жұмыс істеу принципі мен мақсатын білу
3-1)	Ионитті қондырғылар операторының жұмыс жағдайынының шарттарына сәйкес құрылымның іс-әрекет түрлерін анықтау	Ионитті қондырғылар операторының үрдісінің технологиялық негіздерінің дағдыларын білу	Қауіпсіздік және еңбекті қорғау саласындағы білім. Май ионитін регенерациялау әдістерін білу

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
8-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	8276 Сынама іріктеу қондырғыларының операторы
Қазақстан Республикасы жұмысшылар кәсіптері мен жұмыстарының бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтағышы (БТБА)
Шығарылым, БТБА тарауы	51-шығарылым, тарау: Қант өндірісі
БТБА бойынша кәсібі	Сынама іріктеу қондырғыларының операторы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3

2-кесте. Сынама іріктеу қондырғыларының операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)	Зауыттар, қант өндірісі кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Жоқ
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары	Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі	Қажетті еңбек тәжірибесі
3	Практикалық тәжірибесіз негізгі орта білім базасында жалпы орта білімі немесе техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту)	Талап етілмейді

3-кесте. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Шын мәнінде ластығын анықтау үшін автомашиналардан және теміржол вагондарынан механикалық тәсілмен қызылшаларды іріктеу
2	Сынама іріктеу қондырғылары негізгі және көмекші механизмдеріне қызмет көрсету
3	Сынама іріктеу үшін қызылшамен автомашиналардың және теміржол вагондардың бұрыстығын бақылау

4-кесте. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Қызылша	Сынама іріктеу қондырғылары, автоматтандырылған басқару жүйесі, электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, резеңке етік, жилет, қалпақ	1-1) Сапалы қызылшаны іріктеу
2	Қызылша	Сынама іріктеу қондырғылары, автоматтандырылған басқару жүйесі, электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, резеңке етік, жилет, қалпақ	2-1) Сынама іріктеу қондырғыларының үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету
3	Қызылша	Сынама іріктеу қондырғылары, автоматтандырылған басқару жүйесі, электрондық құралдар, бақылау-өлшеу аспаптары, қолғап, мақта-мата халаттар, резеңке етік, жилет, қалпақ	3-1) Қызмет көрсетілетін сынама іріктеу қондырғылары жұмыстарының ақауын жою

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі сынама іріктеу қондырғыларының операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Сынама іріктеу қондырғыларының операторының практикалық тапсырмаларды шешуі	Сынама іріктеу қондырғыларының операторының практикалық тапсырмаларды орындауы	Жұмыс орнында алынған сынама іріктеу қондырғыларының операторының білімі
2-1)	Командамен жұмыс істеуге бейімділік	Сынама іріктеу қондырғыларының операторының базалық дағдыларын қолдана алу	Қауіпсіздік және еңбекті қорғау саласындағы білім. Сынама іріктеу қондырғыларының операторының міндеттердің білу
3-1)	Сынама іріктеу қондырғыларының операторының практикалық тапсырмаларды орындауы	Сынама іріктеу қондырғыларының операторының дербес шешім қабылдауы	Сынама іріктеу қондырғыларының операторының тапсырмаларға қатысты міндеттерін білу

Қант өндіру бойынша қызметтегі
кәсіби стандартының
9-қосымшасы

Келісу парағы

Ұйымның атауы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Осы КС тіркелді______________________________________________________

Кәсіби стандарттар Реестріне енгізілді, тіркеу №_____________________

Хат (хаттама) № ____________________ Күні ___________________________

Об утверждении профессионального стандарта в деятельности по производству сахара

Профессиональный стандартв деятельности по производству сахара1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)Параграф 1. Резчик свеклы

Параграф 2. Клеровщик сахара

Параграф 3. Аппаратчик варки утфеля

Параграф 4. Аппаратчик дефекосатурации диффузионного сока

Параграф 5. Оператор пульта управления в сахарном производстве

Параграф 6. Оператор ионитовой установки

Параграф 7. Оператор пробоотборной установки

4. Разработчики ПС

Қант өндіру бойынша қызметтегі кәсіби стандартты бекіту туралы

Қант өндіру бойынша қызметтегі кәсіби стандарты1. Жалпы ережелер

2. КС паспорты

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы1-параграф. Қызылша кесуші

2-параграф. Қантты тұндырушы

3-параграф. Утфелді қайнату аппаратшысы

4-параграф. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы

5-параграф. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы

6-параграф. Ионитті қондырғылар операторы

7-параграф. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы

4. КС әзірлеушілері

Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Қызылша кесушінің еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Қызылша кесуші орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Қызылша кесуші орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі қызылша кесушінің құзыреттілігіне қойылатын талаптар

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі қызылша кесушінің құзыреттілігіне қойылатын талаптар

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Қантты тұндырушының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Қантты тұндырушы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Қантты тұндырушы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі шақпақ қантты тұндырушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі шақпақ қантты тұндырушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Утфелді қайнату аппаратшысының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Утфелді қайнату аппаратшысы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Утфелді қайнату аппаратшысы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 2-деңгейлі утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

6-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

7-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі утфелді қайнату аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

6-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі диффузионды шырынды дефекосатурациялау аппаратшысының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Қант өндірісінде пультпен басқару операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Қант өндірісінде пультпен басқару операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі қант өндірісінде пультпен басқару операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

6-кесте. СБШ біліктіліктің 4-деңгейлі қант өндірісінде пультпен басқару операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Ионитті қондырғылар операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Ионитті қондырғылар операторы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Ионитті қондырғылар операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі ионитті қондырғылар операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

2-кесте. Сынама іріктеу қондырғыларының операторының еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

3-кесте. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы орындайтын еңбек функцияларын анықтайтын КС бірліктерінің тізбесі

4-кесте. Сынама іріктеу қондырғыларының операторы орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

5-кесте. СБШ біліктіліктің 3-деңгейлі сынама іріктеу қондырғыларының операторының құзыреттілігіне қойылатын талаптар

Келісу парағы

Профессиональный стандарт
в деятельности по производству сахара
1. Общие положения

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Резчик свеклы

Қант өндіру бойынша қызметтегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Қызылша кесуші