Об утверждении Правил функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 112. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 марта 2015 года № 10532.

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие см. п. 4.

В соответствии с подпунктом 12) статьи 5, подпунктом 6) пункта 1 статьи 10, пунктом 2 статьи 12-1, пунктами 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 16 статьи 15-10 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 250 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила функционирования балансирующего рынка электрической энергии.

2. Департаменту электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление на официальное опубликование настоящего приказа в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан в периодические печатные издания и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением пункта 5 Правил, который действует до 1 января 2022 года.

Сноска. Пункт 4 в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 24.12.2020 № 463 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Министр энергетики
Республики Казахстан	В. Школьник

Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 112

Правила функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Сноска. Правила - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 250 (порядок введения в действие см. п.4).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила функционирования балансирующего рынка электрической энергии (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 12) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике" (далее – Закон) и определяют порядок функционирования балансирующего рынка электрической энергии, определения зон балансирования единой электроэнергетической системы Республики Казахстан, подачи субъектами балансирующего рынка электрической энергии заявок системному оператору на участие в балансировании на повышение (понижение), отбора и активации заявок субъектов балансирующего рынка электрической энергии на участие в балансировании на повышение (понижение), определения объема балансирующей электроэнергии, расчета почасовых средневзвешенных цен на продажу балансирующей электроэнергии, порядка расчета почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии, формирования перечня провайдеров баланса.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) объект генерации-потребления – электростанция, завод или иной физический объект, способный производить (выдавать) и (или) потреблять (накапливать) электрическую энергию;

2) плановое сальдо генерации-потребления – разность значений производства и потребления электрической энергии (за один час операционных суток) субъекта балансирующего рынка электрической энергии, утвержденных системным оператором в почасовом суточном графике производства-потребления электрической энергии, в кВт*ч;

3) фактическое сальдо генерации-потребления – разность фактических значений производства и потребления электрической энергии (за один час операционных суток) субъекта балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч;

4) время подготовки – отрезок времени в рамках часа операционных суток, равный 10 (десяти) минутам, который предоставляется субъекту балансирующего рынка электрической энергии для подготовки к исполнению своей заявки на участие в балансировании на повышение либо заявки на участие в балансировании на понижение, активированной системным оператором, исчисляемый с минуты операционного часа, в которой была активирована данная заявка;

5) расчетно-финансовый центр по поддержке возобновляемых источников энергии (далее – расчетно-финансовый центр) – юридическое лицо, определенное уполномоченным органом согласно подпункту 70-46) статьи 5 Закона, являющееся стороной договоров купли-продажи электрической энергии, производимой объектами по использованию возобновляемых источников энергии и объектами по энергетической утилизации отходов, в соответствии с законодательством Республики Казахстан, действовавшим до 1 июля 2023 года;

6) договор передачи ответственности – договор, заключаемый между провайдером баланса и субъектом балансирующего рынка электрической энергии, передавшим ответственность за финансовое урегулирование собственных дисбалансов данному провайдеру баланса;

7) заявка на участие в балансировании на повышение – заявка на продажу балансирующей электроэнергии, подаваемая субъектами балансирующего рынка электрической энергии в системе балансирующего рынка;

8) минимальная электрическая мощность балансирования на повышение – минимальное значение мощности совершения субъектом балансирующего рынка электрической энергии отрицательного дисбаланса (в плановом порядке) в рамках исполнения активированной системным оператором заявки на участие в балансировании на повышение, в МВт;

9) договор присоединения - договор, заключаемый между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии, для обеспечения взаимозачетов по обязательствам по покупке (продаже) балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке между субъектами балансирующего рынка электрической энергии и расчетным центром балансирующего рынка;

10) положительный дисбаланс – дисбаланс, значение которого больше нуля (не отрицательно), в кВт*ч;

11) операционные сутки – календарные сутки, начинающиеся в 00.00 часов и заканчивающиеся в 24:00 часов среднеевропейского времени, в течение которых осуществляется реализация суточного графика производства-потребления электрической энергии;

12) отклонение на границе с Центральной Азии - разница фактического и планового значений сальдо-перетока электрической энергии на границе зоны балансирования с энергосистемами государств Центральной Азии (далее – ЦА) за час суток, в кВт*ч;

13) время исполнения - отрезок времени в рамках часа операционных суток, по длительности варьирующийся от 21 (двадцати одной) до 50 (пятидесяти) минут, исчисляемый, начиная с минуты, следующей после минуты завершения времени подготовки, и завершая истечением последней минуты часа операционных суток, в течение которого соответствующий субъект балансирующего рынка электрической энергии осуществляет непосредственное исполнение своей заявки на участие в балансировании на повышение либо заявки на участие в балансировании на понижение, активированной системным оператором;

14) отклонение на границе с Российской Федерации - разница фактического и планового значений сальдо-перетока электрической энергии на границе зоны балансирования с энергосистемой Российской Федерации (далее – РФ) за час суток, в кВт*ч;

15) провайдер баланса - субъект оптового рынка электрической энергии, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование на балансирующем рынке электрической энергии собственных дисбалансов и дисбалансов других субъектов балансирующего рынка электрической энергии в соответствии с заключенными с ними договорами, включенный в перечень провайдеров баланса, формируемый расчетным центром балансирующего рынка;

16) зона балансирования – часть единой электроэнергетической системы Республики Казахстана (далее – ЕЭС РК), в которой отсутствуют ограничения технического характера, препятствующие физическому урегулированию дисбалансов электроэнергии, применению единых цен на балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы;

17) результирующий дисбаланс зоны балансирования – разница фактического и планового значений сальдо-перетока электрической энергии на границе (по периметру) зоны балансирования за один час суток, в кВт*ч;

18) положительный результирующий дисбаланс зоны балансирования – положительное значение сальдо-перетока электрической энергии на границе (по периметру) зоны балансирования за один час суток, в кВт*ч;

19) отрицательный результирующий дисбаланс зоны балансирования – отрицательное значение сальдо-перетока электрической энергии на границе (по периметру) зоны балансирования за один час суток, в кВт*ч;

20) система балансирующего рынка – аппаратно-программный комплекс, предназначенный для подачи субъектами оптового рынка электрической энергии заявок на покупку и заявок на продажу, формирования суточного графика производства-потребления электрической энергии, определения объемов централизованных торгов электрической энергией для цифровых майнеров, определения объемов централизованных торгов электрической энергией для энергопроизводящих организаций, внесения согласованных системным оператором корректировок утвержденного суточного графика, формирования фактических значений производства-потребления электрической энергии субъектов оптового рынка электрической энергии, расчета почасовых дисбалансов электрической энергии, расчета почасовых цен купли-продажи электрической энергии на оптовом рынке электрической энергии, а также почасовых цен покупки (продажи) балансирующей электроэнергии и покупки (продажи) отрицательных дисбалансов;

21) недоступность системы балансирующего рынка – это подтвержденное системным оператором состояние системы балансирующего рынка, в результате которой у всех внешних пользователей системы одного или нескольких энергоузлов полностью отсутствует доступ к функционалу или ресурсам системы;

22) реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка – документ, формируемый расчетным центром балансирующего рынка, на основании которого субъекты балансирующего рынка электрической энергии осуществляют взаимные расчеты по обязательствам, возникшим у субъектов балансирующего рынка электрической энергии на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан, а также является документом, подтверждающим право требования и наличие денежных обязательств субъектов балансирующего рынка электрической энергии;

23) расчетный центр балансирующего рынка - организация, определенная уполномоченным органом согласно подпункту 70-45) статьи 5 Закона, осуществляющая централизованную куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

24) балансирующая электроэнергия - электрическая энергия, предназначенная для покрытия положительных дисбалансов при реализации системным оператором утвержденного почасового суточного графика производства-потребления электрической энергии;

25) предельный тариф на балансирующую электроэнергию – максимально разрешенная для субъектов балансирующего рынка электрической энергии цена продажи балансирующей электроэнергии расчетному центру балансирующего рынка;

26) расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов – документ, отражающий объемы балансирующей электроэнергии и дисбалансов, а также их стоимости по каждому часу расчетного месяца, являющийся основанием для взаиморасчетов;

27) дисбаланс – разность планового и фактического сальдо генерации-потребления, в кВт*ч;

28) отрицательный дисбаланс – отрицательный дисбаланс – дисбаланс, значение которого меньше нуля (отрицательно), в кВт*ч;

29) предельный тариф на отрицательные дисбалансы – максимально разрешенная для субъектов балансирующего рынка электрической энергии цена покупки отрицательных дисбалансов у расчетного центра балансирующего рынка;

30) заявка на участие в балансировании на понижение - заявка на покупку отрицательных дисбалансов, подаваемая субъектами балансирующего рынка электрической энергии в системе балансирующего рынка;

31) минимальная электрическая мощность балансирования на понижение – минимальное значение мощности совершения субъектом балансирующего рынка электрической энергии положительного дисбаланса (в плановом порядке) в рамках исполнения активированной системным оператором заявки на участие в балансировании на понижение, в МВт;

32) уполномоченный орган – государственный орган, осуществляющий руководство в области электроэнергетики;

33) оптовый рынок электрической энергии – система отношений, связанных с куплей-продажей плановых объемов электрической энергии, функционирующая на основе договоров купли-продажи электрической энергии между субъектами оптового рынка электрической энергии;

34) субъекты оптового рынка электрической энергии –энергопроизводящие, энергопередающие, энергоснабжающие организации, энергопроизводящие организации, использующие возобновляемые источники энергии, энергопроизводящие организации, использующие вторичные энергетические ресурсы, энергопроизводящие организации, использующие энергетическую утилизацию отходов, потребители электрической энергии и цифровые майнеры, включенные в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, формируемый системным оператором, а также системный оператор, оператор рынка централизованной торговли и единый закупщик электрической энергии;

35) сальдо-переток электрической энергии – разница значений приема и отпуска электрической энергии по определенной группе линий электропередачи (сечению) либо по точкам коммерческого учета;

36) балансирующий рынок электрической энергии – система взаимоотношений между субъектами балансирующего рынка электрической энергии и расчетным центром балансирующего рынка, возникающих в результате физического урегулирования дисбалансов электроэнергии в ЕЭС РК системным оператором и связанных с куплей-продажей балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов;

36-1) коэффициент равновесия – коэффициент, применяемый для расчетов почасовых цен на балансирующую электроэнергии и отрицательные дисбалансы с целью финансового урегулирования возникших дисбалансов;

37) субъекты балансирующего рынка электрической энергии – субъекты оптового рынка электрической энергии, за исключением оператора рынка централизованной торговли.

Иные термины и определения, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

Сноска. Пункт 2 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Порядок функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Параграф 1. Общие положения

3. Балансирующий рынок электрической энергии функционирует в целях обеспечения физического и финансового урегулирования дисбалансов в ЕЭС РК, стимулирования субъектов балансирующего рынка электрической энергии участвовать в урегулировании дисбалансов в ЕЭС РК, а также обеспечения адресного распределения оплаты за дисбалансы в ЕЭС РК.

4. Участниками балансирующего рынка электрической энергии являются субъекты балансирующего рынка электрической энергии и расчетный центр балансирующего рынка.

5. На балансирующем рынке электрической энергии покупается и продается два товара: балансирующая электроэнергия и отрицательные дисбалансы.

6. Операции по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии осуществляются между расчетным центром балансирующего рынка и субъектами балансирующего рынка электрической энергии.

7. Расчетный центр балансирующего рынка осуществляет взаимозачеты по обязательствам по покупке (продаже) балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке между субъектами балансирующего рынка электрической энергии в рамках договора присоединения, согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

8. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии обязаны заключать с расчетным центром балансирующего рынка договоры на куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, а также договор присоединения.

9. Купля-продажа балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии осуществляется в рамках договора купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, заключаемого по типовой форме, согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

10. Каждый субъект балансирующего рынка электрической энергии и провайдер баланса заключают договор купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, а также договор присоединения.

11. В качестве объектов генерации-потребления в настоящих Правилах принимается:

1) для субъекта балансирующего рынка электрической энергии, не имеющего лицензию на покупку электрической энергии в целях энергоснабжения, - объекты генерации-потребления, входящие в состав (принадлежащие) данному субъекту балансирующего рынка электрической энергии;

2) для субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющего лицензию на покупку электрической энергии в целях энергоснабжения, - объекты генерации-потребления, входящие в состав (принадлежащие) субъекта розничного рынка электрической энергии, электроснабжение которых осуществляется за счет покупки электроэнергии у данного субъекта балансирующего рынка электрической энергии.

Параграф 2. Физическое урегулирование дисбалансов электроэнергии в ЕЭС РК

12. В ЕЭС РК физическое урегулирование дисбалансов электроэнергии осуществляется системным оператором.

13. В ЕЭС РК физическое урегулирование дисбалансов электроэнергии осуществляется отдельно в каждой зоне балансирования.

14. В зоне балансирования физическому урегулированию подлежат результирующие дисбалансы зоны балансирования.

15. Физическое урегулирование результирующих дисбалансов зоны балансирования осуществляется отдельно в каждом часу операционных суток.

При осуществлении данного урегулирования системный оператор в рамках соответствующего часа операционных суток принимает меры, направленные на минимизацию значения результирующего дисбаланса зоны балансирования, которое ожидается по итогам данного часа в случае непринятия мер по урегулированию (далее – меры по минимизации).

16. Значение результирующего дисбаланса зоны балансирования, которое ожидается по итогам часа операционных суток в случае непринятия мер по урегулированию, определяется системным оператором в течение данного часа (до истечения его 30 (тридцатой) минуты) посредством оценки данного значения, проведенной с учетом анализа фактических значений результирующего дисбаланса зоны балансирования за аналогичные часы прошедших трех суток.

17. Меры по минимизации, принимаемые системным оператором в течение часа операционных суток в зоне балансирования, заключаются в активизации системным оператором в течение данного часа заявок на участие в балансировании на повышение или заявок на участие в балансировании на понижение, поданных ему в той же зоне балансирования субъектами балансирующего рынка электрической энергии, а также его взаимодействии с энергосистемами соседних государств, направленном на урегулирование отклонений перетоков на границах с данными энергосистемами.

18. Активация заявок на участие в балансировании на повышение (понижение) системным оператором осуществляется в системе балансирующего рынка по соответствующей зоне балансирования.

19. Заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) активизируются системным оператором отдельно в каждом часу операционных суток, но не позже 30 (тридцатой) минуты соответствующего часа.

20. В рамках часа операционных суток системный оператор активирует либо только заявки на участие в балансировании на повышение, либо только заявки на участие в балансировании на понижение.

21. Активированные системным оператором заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) по истечении времени подготовки подлежат исполнению в течение времени исполнения соответствующими субъектами балансирующего рынка электрической энергии, подавшими их, при этом:

1) в рамках исполнения активированной заявки на участие в балансировании на повышение соответствующий субъект балансирующего рынка в плановом порядке совершает отрицательный дисбаланс в объеме балансирования на повышение, указанного в данной заявке;

2) в рамках исполнения активированной заявки на участие в балансировании на понижение соответствующий субъект балансирующего рынка в плановом порядке совершает положительный дисбаланс в объеме балансирования на понижение, указанного в данной заявке.

22. Исполнение активированных системным оператором заявок на участие в балансировании на повышение (понижение) субъект балансирующего рынка электрической энергии осуществляет посредством задействования тех его объектов генерации-потребления, которые указаны в данных заявках.

23. Активированные системным оператором заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) по истечении времени исполнения автоматически деактивируются в системе балансирующего рынка, и соответствующие субъекты балансирующего рынка электрической энергии оперативно обеспечивают изменение своих текущих значений производства-потребления электрической энергии до значений, указанных в соответствующих им суточных графиках производства-потребления электрической энергии.

24. Заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) активируются системным оператором в течение конкретного часа операционных суток в количестве, обеспечивающем суммарный объем балансирования на повышение (понижение) в значении, равном значению результирующего дисбаланса зоны балансирования, которое ожидается по итогам данного часа в случае непринятия мер по урегулированию, согласно соответствующей оценке системного оператора.

Отбор конкретных заявок для активации в течение часа операционных суток системный оператор осуществляет в системе балансирующего рынка, согласно пунктам 55-60 настоящих Правил.

25. В случае, если по итогам часа суток фактическое значение результирующего дисбаланса зоны балансирования (за данный час) не равно нулю, то данная не урегулированная часть результирующего дисбаланса зоны балансирования считается регулированием, полученным за данный час системным оператором от энергосистем соседних государств в рамках его взаимодействия с данными энергосистемами.

26. При активации системным оператором заявок на участие в балансировании на повышение или заявок на участие в балансировании на понижение суточные графики производства-потребления электрической энергии соответствующих субъектов балансирующего рынка электрической энергии не подлежат корректировке.

27. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии автоматически уведомляются в системе балансирующего рынка (в общем разделе данной системы) о каждой активированной системным оператором заявке на участие в балансировании на повышение (заявке на участие в балансировании на понижение), при этом данное уведомление осуществляется в ту же минуту, в которой была произведена соответствующая активация.

Уведомление, указанное в части первой настоящего пункта, содержит следующую информацию: вид активированной заявки, ее объем и цена, если активирована была одна заявка, либо виды активированных заявок, их объемы и цены, если за соответствующую минуту было активировано несколько заявок.

Субъект балансирующего рынка, получивший уведомление, подтверждает возможность исполнения заявки в данном уведомлении. В случае отсутствия подтверждения заявки в полученном уведомлении в течение пяти минут, данная заявка деактивируется и в данном объеме активируется следующая по порядку неактивированная заявка в ранжированном списке.

Сноска. Пункт 27 в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие с 01.07.2024).

27-1. Допускается поэтапная активация (отбор) системным оператором одной и той же заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) в течение одного часа операционных суток, заключающая в том, что:

1) на первом этапе, при первой активации, активируется первая произвольная (определенная системным оператором) часть исходного объема балансирования на повышение (понижение), указанного в данной заявке;

2) на последующих этапах активируется часть объема балансирования на повышение (понижение), указанного в данной заявке, оставшаяся после предыдущей активации.

При поэтапной активации (отбора) заявок на участье в балансировании на повышение (понижение) возможна активация заявок не в полном объеме балансирования на повышение (понижение), указанного в данной заявке.

После первого этапа активации, в рамках поэтапной активации заявки на участие в балансировании на повышение (понижение), исходный объем балансирования на повышение (понижение) данной заявки для оставшегося времени часа сразу же (в ту же минуту) автоматически корректируется (уменьшается) в системе балансирующего рынка на столько процентов, сколько занимала первая активированная часть объема балансирования на повышение (понижение) данной заявки в ее исходном (до активации) объеме балансирования на повышение (понижение).

После каждого последующего этапа (за исключением последнего) активации заявки на участие в балансировании на повышение (понижение), в системе балансирующего рынка (в ту же минуту) осуществляется аналогичная автоматическая корректировка данной заявки с указанием (для оставшегося времени часа) нового оставшегося объема балансирования на повышение (понижение).

При этом по результатам поэтапной активации, объемом балансирования на повышение (понижение), указанным в активированной таким способом заявке на участие в балансировании на повышение (понижение) субъекта балансирующего рынка электрической энергии, является суммарный объем балансирования на повышение (понижение), активированный в рамках поэтапной активации данной заявки.

При каждом этапе активации, соответствующие субъекты балансирующего рынка электрической энергии автоматически уведомляются об этом в системе балансирующего рынка, согласно пункту 27 настоящих Правил.

Сноска. Правила дополнены пунктом 27-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие с 01.07.2024).

Параграф 3. Определение направленности часов операционных суток по итогам физического урегулирования

28. Направленность часа операционных суток по итогам физического урегулирования определяется отдельно в каждой зоне балансирования.

29. В случае, если системный оператор за час операционных суток активировал одну или более заявок на участие в балансировании на повышение, то данный час определяется в системе балансирующего рынка как час на повышение.

В случае, если системный оператор за час операционных суток активировал одну или более заявок на участие в балансировании на понижение, то данный час определяется в системе балансирующего рынка как час на понижение.

Информация о том, каким был по направлению прошедший час операционных суток, в котором системный оператор активировал заявку (заявки) на участие в балансировании на повышение (понижение), отражается в системе балансирующего рынка в течение пяти минут после истечение данного часа.

30. В случае, если системный оператор за час операционных суток не активировал ни одну заявку на участие в балансировании на понижение (повышение), то направленность такого часа определяется в системе балансирующего рынка по итогам соответствующего расчетного периода на основании фактических данных системного оператора о результирующем дисбалансе зоны балансирования за данный час, при этом:

1) в случае, если за этот час операционных суток результирующий дисбаланс зоны балансирования был отрицательным, то данный час определяется в системе балансирующего рынка как час на понижение;

2) в случае, если за этот час операционных суток результирующий дисбаланс зоны балансирования был положительным, то данный час определяется в системе балансирующего рынка как час на повышение.

Информация о том, каким был по направлению прошедший час операционных суток, в котором системный оператор не активировал ни одну заявку на участие в балансировании на повышение (понижение), отражается в системе балансирующего рынка не позднее двадцатого числа месяца, следующего за расчетным периодом (календарным месяцем).

31. Часы операционных суток, в течение которых результирующий дисбаланс зоны балансирования был равен нулю, либо система балансирующего рынка была недоступна, определяются в системе балансирующего рынка как часы без регулирования.

Часы операционных суток, в течение которых системным оператором был объявлен режим "Авария", определяются в системе балансирующего рынка как "Авария".

Информация о том, каким был по направлению прошедший час операционных суток, в котором система балансирующего рынка была недоступна, либо результирующий дисбаланс зоны балансирования был равен нулю, отражается в системе балансирующего рынка в течение пяти минут после истечения данного часа либо данных часов (если их было несколько).

Для часа суток, определенного как час без регулирования, все операции в зоне балансирования по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов между расчетным центром балансирующего рынка и субъектами балансирующего рынка электрической энергии осуществляются в соответствии с пунктами 98 и 98-1 настоящих Правил.

Для часа суток, определенного как "Авария", все операции в зоне балансирования по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов между расчетным центром балансирующего рынка и субъектами балансирующего рынка электрической энергии осуществляются в соответствии с пунктом 98-2 настоящих Правил.

При этом часы операционных суток, в течение которых системным оператором был объявлен режим "Авария", активированные ранее в этом часу заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) аннулируются и приравниваются к командам Системного оператора в рамках объявленного режима "Авария".

Сноска. Пункт 31 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 4. Предельные тарифы на балансирующую электроэнергию и предельные тарифы на отрицательные дисбалансы

32. Предельный тариф на балансирующую электроэнергию и предельный тариф на отрицательные дисбалансы определяются расчетным центром балансирующего рынка в рамках системы балансирующего рынка.

33. Предельный тариф на балансирующую электроэнергию и предельный тариф на отрицательные дисбалансы определяются едиными для всех зон балансирования.

34. Предельный тариф на балансирующую электроэнергию определяется как наибольший в ЕЭС РК предельный тариф на электрическую энергию с учетом часовых ставок, определяемых в порядке, установленном уполномоченным органом согласно подпункту 70-5) статьи 5 Закона, увеличенный на надбавку за балансирование, определяемую по методике, утвержденной уполномоченным органом согласно подпункту 70-9) статьи 5 Закона.

Предельный тариф на отрицательные дисбалансы, представляющий из себя максимально разрешенную для субъектов балансирующего рынка электрической энергии цену покупки отрицательных дисбалансов у расчетного центра балансирующего рынка, определяется как наименьший в ЕЭС РК предельный тариф на электрическую энергию.

Часовые ставки, указанные в части первой настоящего пункта, приравниваются к 1 (единице).

Параграф 5. Определение принадлежности субъекта балансирующего рынка электрической энергии к зоне балансирования

35. Если все объекты генерации-потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии расположены в одной зоне балансирования, то данный субъект считается расположенным в данной зоне балансирования.

36. Если объекты генерации-потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии расположены в нескольких зонах балансирования, то данный субъект считается расположенным в каждой из этих зон балансирования.

Параграф 6. Подача заявок на участие в балансировании на повышение (понижение)

37. Для продажи балансирующей электроэнергии (покупки отрицательных дисбалансов) субъекты балансирующего рынка электрической энергии, имеющие оперативно-информационный комплекс диспетчерского управления, унифицированный с оперативно-информационным комплексом системного оператора, подают системному оператору заявки на участие в балансировании на повышение (понижение).

38. При работе балансирующего рынка электрической энергии в режиме реального времени энергопроизводящие организации, заключившие с единым закупщиком договор (договоры) о покупке услуги по поддержанию готовности электрической мощности, и энергопроизводящие организации, включенные в реестр группы лиц и заключившие двусторонние договоры по обеспечению электрической мощностью с потребителями в рамках соответствующей группы лиц, обязаны ежедневно подавать системному оператору заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) на каждый час предстоящих суток планирования согласно порядку, установленному уполномоченным органом согласно пункту 3 статьи 15-10 Закона, и исполнять данные заявки в случае их активации системным оператором.

39. Подача заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на понижение системному оператору осуществляется в системе балансирующего рынка.

Прием заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансирование на понижение в системе балансирующего рынка осуществляется ежесуточно, как на каждый не наступивший час текущих (операционных) суток, так и на каждый час предстоящих операционных суток, при этом, прием заявок на предстоящие операционные сутки осуществляется, начиная с 16:00 часов (по времени Астаны) текущих операционных суток.

40. Заявки на участие в балансировании на повышение и заявки на участие в балансировании на понижение подаются системному оператору в следующие сроки:

1) энергопроизводящие организации, заключившие с единым закупщиком договор (договоры) о покупке услуги по поддержанию готовности электрической мощности, и энергопроизводящие организации, включенные в реестр группы лиц и заключившие двусторонние договоры по обеспечению электрической мощностью с потребителями в рамках соответствующей группы лиц, не позже, чем за 1 час до завершения текущих суток, подают на каждый час предстоящих суток как заявку на участие в балансировании на повышение, так и заявку на участие в балансировании на понижение;

2) субъекты балансирующего рынка электрической энергии, не заключившие (договор) договоры о покупке услуги по поддержанию готовности электрической мощности с единым закупщиком, подают данные заявки не позже, чем за 1 час до наступления часа, на который они подаются, при этом подаче подлежит (подлежат) либо заявка на участие в балансировании на повышение, либо заявка на участие в балансировании на понижение, либо обе данные заявки.

41. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии подают заявки на участие в балансировании на повышение и заявки на участие в балансировании на понижение в тех зонах балансирования, в которых расположены их объекты генерации-потребления.

При этом, заявки, поданные одним субъектом балансирующего рынка электрической энергии сразу в нескольких зонах балансирования, являются независимыми друг от друга и учитываются отдельно в каждой зоне балансирования (не объединяются).

42. В заявке на участие в балансировании на повышение субъект балансирующего рынка электрической энергии указывает следующие параметры:

1) зона балансирования, в которой подается заявка;

2) час суток, на который подается заявка;

3) цена (тариф) продажи балансирующей электроэнергии, в тенге/кВт*ч, с кратностью 0,01 тенге/кВт*ч;

4) объем балансирования на повышение (объем продажи балансирующей электроэнергии), представленный в разбивке по объектам генерации - потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, которые будут задействованы для исполнения заявки, в кВт*ч.

43. В заявке на участие в балансировании на понижение субъект балансирующего рынка электрической энергии указывает следующие параметры:

1) зона балансирования, в которой подается заявка;

2) час суток, на который подается заявка;

3) цена (тариф) покупки отрицательных дисбалансов, в тенге/кВт*ч, с кратностью 0,01 тенге/кВт*ч;

4) объем балансирования на понижение (объем покупки отрицательных дисбалансов), представленный в разбивке по объектам генерации - потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, которые будут задействованы для исполнения заявки, в кВт*ч.

44. Цены, указываемые в заявках на участие в балансировании на повышение, не должны превышать предельный тариф на балансирующую электроэнергию.

45. Цены, указываемые в заявках на участие в балансировании на понижение, не должны превышать предельный тариф на отрицательные дисбалансы, и не могут быть отрицательными либо равными нулю.

46. Объем балансирования на повышение и объем балансирования на понижение, указываемые, соответственно, в заявке на участие в балансировании на повышение и в заявке на участие в балансировании на понижение, подаваемых на конкретный час предстоящих суток, отражаются в данных заявках в 30 (тридцати) различных вариациях (значениях), по одному для каждого возможного в течение данного часа значения времени исполнения.

47. Объемы балансирования на повышение (понижение), указываемые в заявках на участие в балансировании на повышение (понижение), определяются субъектами балансирующего рынка электрической энергии самостоятельно, но не ниже соответствующих данным субъектам минимальных объемов балансирования на понижение (повышение), рассчитываемых в порядке, определенном настоящими Правилами, с учетом требований рынка электрической мощности.

Значения минимальных объемов балансирования на повышение и минимальных объемов балансирования на понижение рассчитываются, согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

При этом максимально допустимые объемы балансирования на повышение, указываемые в заявке на участие в балансировании на повышение энергопроизводящей организации, численно приравниваются к разнице соответствующих часовых объемов электрической энергии (данной организации), выставленных (предложенных) к реализации и реализованных на предстоящие сутки единому закупщику электрической энергии на централизованных торгах электрической энергией.

Объемами электрической энергии, выставленными (предложенными) к реализации на предстоящие сутки единому закупщику электрической энергии на централизованных торгах электрической энергией (указанные в настоящему пункте), являются объемы электрической энергии, планируемые к продаже на предстоящие сутки единому закупщику электрической энергии на централизованных торгах для энергопроизводящих организаций, заявленные в соответствующих заявках на продажу, поданных на оптовом рынке электрической энергии.

48. Объекты генерации-потребления, указываемые в заявках на участие в балансировании на повышение (понижение), подаваемых субъектом балансирующего рынка электрической энергии, выбираются из числа тех объектов генерации-потребления данного субъекта, которые расположены в той же зоне балансирования, в которой подаются данные заявки, и имеют оперативно-информационный комплекс диспетчерского управления, унифицированный с оперативно-информационным комплексом системного оператора.

49. В случае, если при определении системным оператором новых временных зон балансирования, объекты генерации-потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, указанные в его заявке на участие в балансировании на повышение (заявке на участие в балансировании на понижение), поданной системному оператору, оказались расположенными в разных зонах балансирования, то данная заявка (исходная заявка) сразу же автоматически разбивается в системе балансирующего рынка на несколько новых заявок, по одной для каждой из таких зон балансирования.

Объемы балансирования на повышение (объемы балансирования на понижение), указываемые в новых заявках на участие в балансировании на повышение (заявках на участие в балансировании на понижение) для включаемых в них объектов генерации-потребления, автоматически определяются исходя из того, какие объемы балансирования на повышение (объемы балансирования на понижение) были указаны для данных объектов генерации-потребления в разбиваемой заявке на участие в балансировании на повышение (заявке на участие в балансировании на понижение).

Для новых заявок на участие в балансировании на повышение (заявок на участие в балансировании на понижение), автоматически сформированных в системе балансирующего рынка в результате осуществленного, согласно настоящему пункту, разбиения исходной заявки, не применяется требование по минимальному объему балансирования на повышение (минимальному объему балансирования на понижение).

Разбиению, осуществляемому согласно настоящему пункту, подлежат сразу все заявки на участие в балансировании на повышение и заявки на участие в балансирования на понижение, поданные системному оператору до истечения часа, в котором системный оператор определил новые временные зоны балансирования (далее – час определения новых зон), на часы, следующие за данным часом.

При отмене системным оператором действия новых временных зон балансирования, заявки на участие в балансировании на повышение и заявки на участие в балансирования на понижение, указанные в части четвертой настоящего пункта и соответствующие часам, которые еще не наступили, сразу же автоматически восстанавливаются обратно до их исходного состояния, которое они имели до их разбиения.

50. В случае, если при определении системным оператором новых временных зон балансирования, объекты генерации-потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, указанные в его заявке на участие в балансировании на повышение (заявке на участие в балансировании на понижение), поданной системному оператору, оказались также расположенными в пределах одной, но уже другой зоны балансирования, то для данной заявки в системе балансирующего рынка сразу же автоматически изменяется (актуализируется) зона балансирования, на которую была подана данная заявка.

51. Заявка на участие в балансировании на повышение и заявка на участие в балансировании на понижение оформляются по формам, согласно приложениям 4 и 5 к настоящим Правилам.

Параграф 7. Корректировка и отмена заявок на участие в балансировании на повышение (понижение)

52. Корректировка заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на понижение осуществляется субъектами балансирующего рынка электрической энергии в системе балансирующего рынка, и заключается в корректировке цен и объемов, указанных в данных заявках.

53. Цены и объемы, указанные в заявке на участие в балансировании на повышение и (или) в заявке на участие в балансировании на понижение, поданных (поданной) на конкретный час суток, не позднее чем за 10 минут до наступления данного часа при необходимости корректируются, с указанием новых цен и объемов, соответствующим субъектом балансирующего рынка электрической энергии.

54. Заявка на участие в балансировании на повышение и (или) заявка на участие в балансировании на понижение, поданные (поданная) на конкретный час суток, не позднее чем за 10 минут до наступления данного часа при необходимости отменяются (отменяется) в системе балансирующего рынка соответствующим субъектом балансирующего рынка электрической энергии.

В случае отмены поданной заявки на участие в балансировании на повышение или заявки на участие в балансировании на понижение, данная заявка считается не поданной (аннулированной) в системе балансирующего рынка.

Параграф 8. Отбор заявок на участие в балансировании на повышение (понижение) для активации в течение часа операционных суток

55. Ежесуточно, за 50 (пятьдесят) минут до завершения текущих операционных суток, в системе балансирующего рынка для каждой зоны балансирования формируется одновременно 48 ранжированных списков - по 2 разных ранжированных списка на каждый час предстоящих операционных суток, которые представляют из себя:

1) список заявок на участие в балансировании на повышение, ранжированных сверху-вниз в порядке возрастания цен, указанных в данных заявках (далее – ранжированный список на повышение);

2) список заявок на участие в балансировании на понижение, ранжированных сверху-вниз в порядке убывания цен, указанных в данных заявках (далее – ранжированный список на понижение).

В случае равенства двух и более цен, порядок их расположения определяется согласно времени подачи соответствующих им заявок: от более раннего к более позднему времени подачи заявки.

Ранжированные списки, указанные в настоящем пункте, оформляются в системе балансирующего рынка по формам, согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

Ранжированные списки на повышение и ранжированные списки на понижение являются доступными (в режиме реального времени) для всех субъектов балансирующего рынка электрической энергии в системе балансирующего рынка, без указания наименования субъектов, подавших заявки.

56. Ранжированные списки на повышение и ранжированные списки на понижение подлежат автоматической актуализации в системе балансирующего рынка при корректировке указанных в них заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на понижение, а также при подаче новых заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на понижение.

57. При определении системным оператором новых временных зон балансирования, все сформированные в системе балансирующего рынка ранжированные списки на повышение и ранжированные списки на понижение, соответствующие не наступившим часам, сразу же автоматически переформируются в системе балансирующего рынка, согласно новым временным зонам балансирования.

При отмене системным оператором действия новых временных зон балансирования, все сформированные в системе балансирующего рынка ранжированные списки на повышение и ранжированные списки на понижение, соответствующие не наступившим часам, сразу же автоматически переформируются в системе балансирующего рынка, согласно восстановившим действие базовым зонам балансирования.

58. Отбор заявок на участие в балансировании на повышение для активации в течение часа операционных суток системный оператор осуществляет из ранжированного списка на повышение, соответствующего данном часу, в очередности (сверху-вниз), начиная с заявки, стоящей первой в данном списке.

Системный оператор блокирует заявки на участие в балансировании на повышение субъектов балансирующего рынка электрической энергии, активация которых создает риск превышения допустимых перетоков по соответствующим линиям электропередачи, с указанием причины блокировки. Заблокированные заявки не участвуют в ранжированных списках на повышение, при этом данные заявки считаются поданными субъектами балансирующего рынка.

Сноска. Пункт 58 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие с 01.07.2024).

59. Отбор заявок на участие в балансировании на понижение для активации в течение часа операционных суток системный оператор осуществляет из ранжированного списка на понижение, соответствующего данном часу, в очередности (сверху-вниз), начиная с заявки, стоящей первой в данном списке.

Системный оператор блокирует заявки на участие в балансировании на понижение субъектов балансирующего рынка электрической энергии, активация которых создает риск превышения допустимых перетоков по соответствующим линиям электропередачи, с указанием причины блокировки. Заблокированные заявки не участвуют в ранжированных списках на понижение. при этом данные заявки считаются поданными субъектами балансирующего рынка.

Сноска. Пункт 59 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие с 01.07.2024).

60. Ранжированные списки на повышение и ранжированные списки на понижение по прошедшим часам также являются доступными для субъектов балансирующего рынка электрической энергии в системе балансирующего рынка.

Параграф 9. Расчет сумм оплаты по активированным заявкам на участие в балансировании на повышение (понижение)

61. Отрицательный дисбаланс, совершенный субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования в течение часа операционных суток, за вычетом отрицательных дисбалансов, вызванных воздействием системы автоматического регулирования частоты и перетоков мощности (далее – АРЧМ) в зоне балансирования за данный час, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на повышение, поданная в той же зоне балансирования, оформляется за данный час как балансирующая электроэнергия, проданная данным субъектом на балансирующем рынке электрической энергии.

62. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии осуществляют реализацию (продажу) балансирующей электроэнергии на балансирующем рынке электрической энергии только расчетному центру балансирующего рынка.

63. Расчетный центр балансирующего рынка покупает балансирующую электроэнергию отдельно для каждой зоны балансирования.

Объем балансирующей электроэнергии, который покупается расчетным центром балансирующего рынка для соответствующей зоны балансирования за соответствующий час операционных суток, определяется настоящими Правилами.

64. Расчетный центр балансирующего рынка покупает балансирующую электроэнергию в той же зоне балансирования, для которой осуществляется данная покупка.

65. Сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка субъекту балансирующего рынка электрической энергии за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час операционных суток, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле, учитывающей фактическое исполнение соответствующей заявки:

S_бээ - сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка субъекту балансирующего рынка электрической энергии за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час операционных суток, в тенге (округляется до сотых);

- фактический объем балансирования на повышение (объем продажи балансирующей электроэнергии) субъекта балансирующего рынка электрической энергии за час операционных суток в зоне балансирования, определяемый расчетным центром балансирующего рынка как фактическое значение отрицательного дисбаланса, совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии в данной зоне балансирования в течение часа, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на повышение, поданная в этой же зоне балансирования, за вычетом отрицательных дисбалансов, вызванных воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, в кВт*ч (округляется до целых);

О^повыш - объем балансирования на повышение (объем продажи балансирующей электроэнергии), указанный в активированной заявке на участие в балансировании на повышение субъекта балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч (округляется до целых);

Ц^бээ- цена (тариф) продажи балансирующей электроэнергии, указанная в активированной заявке на участие в балансировании на повышение субъекта балансирующего рынка электрической энергии, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

(отрицательный дисбаланс, за вычетом отрицательных дисбалансов, вызванных воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, не был совершен субъектом балансирующего рынка электрической энергии в данной зоне балансирования в течение часа, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на повышение, поданная в этой же зоне балансирования, либо в этот час, наоборот, данным субъектом был совершен положительный дисбаланс).
Сноска. Пункт 65 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

66. Положительный дисбаланс, совершенный субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования в течение часа операционных суток, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на понижение, поданная в той же зоне балансирования, оформляется за данный час как отрицательный дисбаланс, купленный данным субъектом на балансирующем рынке электрической энергии.

67. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии осуществляют покупку отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии только у расчетного центра балансирующего рынка.

68. Расчетный центр балансирующего рынка продает отрицательные дисбалансы каждой зоны балансирования по отдельности.

Объем отрицательных дисбалансов соответствующей зоны балансирования, который продается расчетным центром балансирующего рынка за соответствующий час операционных суток, определяется настоящими Правилами.

69. Сумма, оплачиваемая субъектом балансирующего рынка электрической энергии расчетному центру балансирующего рынка за отрицательные дисбалансы, купленные в зоне балансирования за час операционных суток, рассчитывается по следующей формуле, учитывающей фактическое исполнение соответствующей заявки:

S_од - сумма, оплачиваемая субъектом балансирующего рынка электрической энергии расчетному центру балансирующего рынка за отрицательные дисбалансы, купленные в зоне балансирования за час операционных суток, в тенге (округляется до сотых);

- фактический объем балансирования на понижение (объем покупки отрицательных дисбалансов) субъекта балансирующего рынка электрической энергии за час операционных суток в зоне балансирования, определяемый расчетным центром балансирующего рынка как фактическое значение положительного дисбаланса, совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии в данной зоне балансирования в течение часа, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на понижение, поданная в этой же зоне балансирования, за вычетом положительных дисбалансов, вызванных воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, в кВт*ч (округляется до целых);

О_пониж - объем балансирования на понижение (объем покупки отрицательных дисбалансов), указанный в активированной заявке на участие в балансировании на понижение субъекта балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч (округляется до целых);

Ц_од - цена (тариф) покупки отрицательных дисбалансов, указанная в активированной заявке на участие в балансировании на понижение субъекта балансирующего рынка электрической энергии, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

d- безразмерный коэффициент, принимающий следующие значения:

l=0,

если: (положительный дисбаланс, за вычетом положительных дисбалансов, вызванных воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час не, был совершен субъектом балансирующего рынка электрической энергии в данной зоне балансирования в течение часа, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на понижение, поданная в этой же зоне балансирования, либо в этот час, наоборот, данным субъектом был совершен отрицательный дисбаланс).
Сноска. Пункт 69 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

70. Реализация (продажа) балансирующей электроэнергии субъектами балансирующего рынка электрической энергии и покупка ими отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии допускается только при наличии оперативно-информационного комплекса диспетчерского управления, унифицированного с оперативно-информационным комплексом системного оператора.

Параграф 10. Расчет сумм оплаты по регулированию, полученному за час суток в зоне балансирования системным оператором от энергосистем соседних государств в рамках его взаимодействия с данными энергосистемами

71. Регулирование, полученное за час суток в зоне балансирования системным оператором от энергосистем соседних государств в рамках его взаимодействия с данными энергосистемами (фактическое значение результирующего дисбаланса зоны балансирования), оформляется на балансирующем рынке электрической энергии за данный час суток для данной зоны балансирования в виде следующих двух товаров:

1) балансирующая электроэнергия, проданная системным оператором на балансирующем рынке электрической энергии расчетному центру балансирующего рынка, объем которой за этот час суток для данной зоны балансирования складывается из значения положительного отклонения на границе с РФ и значения положительного отклонения на границе с ЦА;

2) отрицательный дисбаланс, купленный системным оператором на балансирующем рынке электрической энергии у расчетного центра балансирующего рынка, объем которого за этот час суток для данной зоны балансирования складывается из значения отрицательного отклонения на границе с РФ и значения отрицательного отклонения на границе с ЦА.

72. Цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с РФ за данный час суток, определяется расчетным центром балансирующего рынка, согласно приложению 7 к настоящим Правилам.

Цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с ЦА за данный час суток, определяется в соответствии с условиями договоров на продажу либо договоров на покупку электрической энергии для урегулирования внеплановых перетоков электрической энергии, заключенных между системным оператором и хозяйствующими субъектами Центральной Азии, применяемых в зависимости от сложившегося по итогам расчетного периода направления фактического внепланового сальдо-перетока между Республикой Казахстан и ЦА.

Сноска. Пункт 72 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

73. Сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток, в тенге (округляется до сотых);

- цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с РФ за данный час суток, определяемая согласно приложению 7 к настоящим Правилам), в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение положительного отклонения на границе с РФ за данный час суток, в кВт*ч (округляется до целых);

- цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с ЦА за данный час суток, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение положительного отклонения на границе с ЦА за данный час суток, в кВт*ч (округляется до целых).
Сноска. Пункт 73 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

74. Цена, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с РФ за данный час суток, определяется расчетным центром балансирующего рынка, согласно приложению 7 к настоящим Правилам.

Цена, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с ЦА за данный час суток, определяется в соответствии с условиями договоров на продажу либо договоров на покупку электрической энергии для урегулирования внеплановых перетоков электрической энергии, заключенных между системным оператором и хозяйствующими субъектами Центральной Азии, применяемых в зависимости от сложившегося по итогам расчетного периода направления фактического внепланового сальдо-перетока между Республикой Казахстан и ЦА.

Сноска. Пункт 74 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

75. Сумма, оплачиваемая системным оператором расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- сумма, оплачиваемая системным оператором расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, в тенге (округляется до сотых);

- цена, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с РФ за данный час суток, определяемая согласно приложению 7 к настоящим Правилам), в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение (модуль) отрицательного отклонения на границе с РФ, в кВт*ч (округляется до целых);

- цена, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с ЦА за данный час суток, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение (модуль) отрицательного отклонения на границе с ЦА за данный час суток, в кВт*ч (округляется до целых).
Сноска. Пункт 75 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 11. Расчет почасовых объемов дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии

76. Системный оператор не позднее 15 (пятнадцати) календарных дней после завершения соответствующего расчетного периода предоставляет расчетному центру балансирующего рынка данные о плановых и фактических значениях производства-потребления субъектов балансирующего рынка.

Системный оператор в течение одного календарного дня после операционных суток предоставляет расчетному центру балансирующего рынка данные производства-потребления по субъектам балансирующего рынка, имеющим автоматизированную систему контроля и учета электроэнергии (далее – АСКУЭ). При этом системный оператор при предоставлении данных АСКУЭ не имеет право вносить в них изменения и корректировать их.

77. Дисбалансы, совершаемые субъектом балансирующего рынка электрической энергии в разных зонах балансирования, являются независимыми друг от друга, рассчитываются и учитываются в каждой зоне балансирования отдельно.

78. Дисбаланс, совершенный субъектом балансирующего рынка электрической энергии за час операционных суток в зоне балансирования, определяется по формуле:

- дисбаланс, совершенный субъектом балансирующего рынка электрической энергии за час операционных суток в зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых);

- плановое сальдо генерации-потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии за данный час операционных суток, соответствующее его объектам генерации-потребления, расположенным в данной зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых);

- фактическое сальдо генерации-потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии за данный час операционных суток, соответствующее его объектам генерации-потребления, расположенным в данной зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых);

- значение производства электроэнергии субъекта балансирующего рынка электрической энергии, утвержденное системным оператором для данного часа операционных суток в почасовом суточном графике производства-потребления электрической энергии, соответствующее его объектам генерации-потребления, расположенным в данной зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых);

- значение потребления электроэнергии субъекта балансирующего рынка электрической энергии, утвержденное системным оператором для данного часа операционных суток в почасовом суточном графике производства-потребления электрической энергии, соответствующее его объектам генерации-потребления, расположенным в данной зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых);

- фактическое за данный час операционных суток значение производства электрической энергии субъекта балансирующего рынка электрической энергии, соответствующее его объектам генерации-потребления, расположенным в данной зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых);

- фактическое за данный час операционных суток значение потребления электрической энергии субъекта балансирующего рынка электрической энергии, соответствующее его объектам генерации-потребления, расположенным в данной зоне балансирования, в кВт*ч (округляется до целых).

79. Данные, предоставляемые системным оператором расчетному центру балансирующего рынка (в системе балансирующего рынка) для расчета почасовых объемов балансирующей электроэнергии и дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии (далее – первичные данные), включают в себя следующую информацию за каждый час прошедшего расчетного периода:

1) информацию о фактическом расположении каждого субъекта балансирующего рынка электрической энергии и его объектов генерации-потребления в конкретной зоне (конкретных зонах) балансирования;

2) информацию о плановых и фактических значениях генерации и потребления субъектов балансирующего рынка электрической энергии, в т.ч. в разбивке по объектам генерации-потребления данных субъектов;

3) информацию о действовавших зонах балансирования (новых временных и базовых);

4) информацию о направленности каждого часа прошедшего расчетного периода в каждой зоне балансирования по итогам соответствующего физического урегулирования;

5) информацию о поданных системному оператору заявках на участие в балансировании на повышение и заявках на участие в балансировании на понижение (с учетом проведенных корректировок данных заявок), в разбивке по каждой зоне балансирования;

6) информацию об активированных системным оператором заявках на участие в балансировании на повышение и заявках на участие в балансировании на понижение, в разбивке по каждой зоне балансирования;

7) информацию о результирующих дисбалансах каждой зоны балансирования;

8) информацию об отклонениях на границе с РФ и ценам данных отклонений, согласно договорам на покупку и продажу электроэнергии для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС РФ от плановых, заключенных между системным оператором и соответствующими хозяйствующими субъектами РФ, в разбивке по Северной и Западной зонам ЕЭС РК, информацию с расшифровкой всех слагаемых, используемых в формулах, указанных в приложении 7 настоящих Правил;

9) информацию об отклонениях на границе с ЦА, цене на продажу электрической энергии, указанной в договорах на продажу электрической энергии для урегулирования внеплановых перетоков электрической энергии, заключенных между системным оператором и хозяйствующими субъектами ЦА, и цене на покупку электрической энергии, указанной в договорах на покупку электрической энергии для урегулирования внеплановых перетоков электрической энергии, заключенных между системным оператором и хозяйствующими субъектами ЦА (данная информация также представляется и в целом за прошедший расчетный период (календарный месяц));

10) информацию об отклонениях субъектов балансирующего рынка электрической энергии, вызванных воздействием системы АРЧМ.

80. Фактические почасовые значения генерации и потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования определяются по данным его АСКУЭ, обеспечивающей передачу данных почасового учета по согласованным протоколам в центральную базу данных АСКУЭ системного оператора.

При отсутствии указанных данных почасового учета из АСКУЭ субъекта балансирующего рынка электрической энергии в центральной базе данных АСКУЭ системного оператора, фактические почасовые значения генерации (потребления) субъекта балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц) определяются как произведение его фактического за расчетный период (календарный месяц) значения объема генерации (потребления) электрической энергии в данной зоне балансирования, в кВт*ч (согласно соответствующим приборам учета), и соответствующего данному расчетному периоду (календарному месяцу) регионального профиля нагрузки.

Региональные профили нагрузки определяются Системным оператором, согласно Правилам организации и функционирования рынка электрической мощности, утвержденным приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 27 февраля 2015 года № 152 (зарегистрирован в государственном реестре нормативных правовых актов Республики Казахстан от 27 февраля 2015 года № 10612).

Сноска. Пункт 80 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие с 01.07.2023).

81. Первичные данные предоставляются расчетному центру балансирующего рынка системным оператором ежемесячно, но не позднее 19 (девятнадцати) календарных дней после завершения соответствующего расчетного периода.

Параграф 12. Дисбалансы в ЕЭС РК и их финансовое урегулирование

82. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии и расчетный центр балансирующего рынка несут взаимные финансовые обязательства на балансирующем рынке электрической энергии по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на основании расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии, осуществляемых расчетным центром балансирующего рынка по результатам физического урегулирования дисбалансов электроэнергии и производимых им взаимозачетов в рамках договора присоединения.

83. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии независимо от формы собственности обязаны покупать у расчетного центра балансирующего рынка балансирующую электроэнергию в объемах, допущенных ими почасовых положительных дисбалансов по ценам и в порядке, определенными согласно пункту 5 статьи 15-10 Закона и настоящими Правилами.

Субъекты балансирующего рынка электрической энергии независимо от формы собственности обязаны продавать расчетному центру балансирующего рынка допущенные ими почасовые отрицательные дисбалансы по ценам и в порядке, определенным согласно пункту 5 статьи 15-10 Закона и настоящими Правилами.

84. В качестве допущенных (совершенных) дисбалансов, указанных в пункте 83 настоящих Правил, принимаются (используются) дисбалансы, допущенные (совершенные) субъектами балансирующего рынка электрической энергии в часы, в которых не были активированы их соответствующие заявки на участие в балансировании на повышение (понижение), либо в часы, на которые они не подали соответствующих заявок на участие в балансировании на повышение (понижение).

85. Субъект балансирующего рынка электрической энергии, осуществляющий поставку электрической энергии организации (потребителю) другого государства (ЦА) в рамках договора коммерческого экспорта электрической энергии (далее – договор экспорта), помимо ответственности за свои дисбалансы (на территории Республики Казахстана) также несет ответственность за отклонения сальдо-перетоков электрической энергии на границе зоны балансирования с энергосистемой данного государства (ЦА), связанные с отклонениями данной организации от объемов импорта электрической энергии из Республики Казахстан, указанных в договоре экспорта.

При этом фактические почасовые объемы поставки электроэнергии по договорам экспорта принимаются равными соответствующим плановым почасовым объемам поставки электроэнергии (по договорам экспорта), указанным в соответствующих суточных графиках производства-потребления электрической энергии.

86. Субъект балансирующего рынка электрической энергии, осуществляющий прием электрической энергии от организации (производителя) другого государства (ЦА) в рамках договора коммерческого импорта электрической энергии (далее – договор импорта), помимо ответственности за свои дисбалансы (на территории Республики Казахстана) также несет ответственность за отклонения сальдо-перетоков электрической энергии на границе зоны балансирования с энергосистемой данного государства (ЦА), связанные с отклонениями данной организации от объемов экспорта электрической энергии в Республику Казахстан, указанных в договоре импорта.

При этом фактические почасовые объемы поставки электроэнергии по договорам импорта принимаются равными соответствующим плановым почасовым объемам поставки электроэнергии (по договорам импорта), указанным в соответствующих суточных графиках производства-потребления электрической энергии.

87. Энергопроизводящие организации, работающие под управлением системы АРЧМ, продают все свои отрицательные дисбалансы, вызванные действием системы АРЧМ, расчетному центру балансирующего рынка по предельному тарифу на балансирующую электроэнергию.

Энергопроизводящие организации, работающие под управлением системы АРЧМ, покрывают все свои положительные дисбалансы, вызванные действием системы АРЧМ, посредством покупки у расчетного центра балансирующего рынка балансирующей электроэнергии в соответствующих объемах по цене равной 0,01 тенге/кВт*ч без учета налога на добавленную стоимость.

Сноска. Пункт 87 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

88. Энергопередающие организации продают все свои отрицательные дисбалансы расчетному центру балансирующего рынка по прогнозной цене единого закупщика электрической энергии на продажу электрической энергии.

Энергопередающие организации покрывают все свои положительные дисбалансы посредством покупки у расчетного центра балансирующего рынка балансирующей электроэнергии в соответствующих объемах по прогнозной цене единого закупщика электрической энергии на продажу электрической энергии.

89. Объемы купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов субъекта балансирующего рынка электрической энергии с расчетным центром балансирующего рынка рассчитываются отдельно для каждой зоны балансирования.

90. Цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка покупает у субъекта балансирующего рынка электрической энергии отрицательный дисбаланс (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, формируется расчетным центром балансирующего рынка в следующем порядке:

1) энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами – по собственному предельному тарифу;

2) энергоснабжающие организации, потребители электрической энергии и цифровые майнеры, включенные в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, а также энергопроизводящие организации, не имеющие предельный тариф – по прогнозной цене Единого Закупщика электрической энергии;

3) провайдер баланса, являющийся энергопроизводящей организацией – по собственному предельному тарифу;

4) провайдер баланса, являющийся промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация – по предельному тарифу данной энергопроизводящей организацией;

5) провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов энергопроизводящей организации и/или других субъектов балансирующего рынка, в состав которого входит энергопроизводящая организация, имеющая предельный тариф – по предельному тарифу данной энергопроизводящей организации;

6)провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов энергопроизводящей организации и/или других субъектов балансирующего рынка, в состав которого входит энергопроизводящая организация, не имеющая предельный тариф - по прогнозной базовой цене единого закупщика электрической энергии.

Сноска. Пункт 90 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

90-1. В случае, если субъект балансирующего рынка электрической энергии в часе на повышение допускает отклонение более чем на 20 % фактического сальдо генерации - потребления над плановым сальдо генерации – потребления, указанных в утвержденном суточном графике, то цена продажи отрицательного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ) проданного расчетному центру балансирующего рынка в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, формируется в следующем порядке:

1) энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящая организация с предельным тарифом – ниже собственного предельного тарифа на 30 %

2) потребители, энергоснабжающие организации, энергопередающие организации, цифровые майнеры и энергопроизводящие организации, не имеющие предельный тариф – ниже фактических значений базовых цен единого закупщика электрической энергии на 30 %.

Сноска. Правила дополнены пунктом 90-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

90-2. В случае, если субъект балансирующего рынка электрической энергии, имеющий договор с провайдером баланса или выполняющий функции провайдера баланса, в часе на повышение допускает отклонение более чем на 20 % фактического сальдо генерации – потребления над планового сальдо генерации – потребления, указанными в утвержденном суточном графике, то цена продажи отрицательного дисбаланса (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданного расчетному центру балансирующего рынка в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение формируется в следующем порядке:

1) провайдер баланса, являющийся энергопроизводящей организацией– ниже предельного тарифа данной энергопроизводящей организации на 30 %;

2) провайдер баланса, являющийся промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация – ниже предельного тарифа данной энергопроизводящей организации на 30 %;

3) провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов энергопроизводящей организации или промышленного комплекса, в состав которого входит энергопроизводящая организация, и/или других субъектов балансирующего рынка – ниже предельного тарифа данной энергопроизводящей организации на 30 %;

4) провайдер баланса не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов субъектов балансирующего рынка, не являющихся энергопроизводящей организацией - ниже прогнозной базовой цене единого закупщика электрической энергии на 30 %.

При этом, если у субъекта балансирующего рынка, имеющего договор передачи ответственности с провайдером баланса или выполняющего функцию провайдера баланса, отклонение (положительный и/или отрицательный дисбаланс) фактического сальдо генерации – потребления над плановым сальдо генерации – потребления составляет более 20%, то провайдер баланса продает все свои отрицательные дисбалансы расчетному центру балансирующего рынка согласно подпунктам 1), 2), 3) и 4) настоящего пункта.

Сноска. Правила дополнены пунктом 90-2 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

91. Сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии - энергопроизводящей организации, имеющей предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, за отрицательный дисбаланс (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

где:

сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящей организации за отрицательный дисбаланс (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, в тенге (округляется до сотых);

предельный тариф энергопроизводящей организации, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящей организации, имеющей предельных тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, за отрицательный дисбаланс (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

значение (модуль) отрицательного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ), совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящей организации, имеющей предельный тариф, а также промышленным комплексом, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на повышение, в кВт*ч (округляется до целых).

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

Сноска. Пункт 91 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

91-1. Сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии – потребителю, энергоснабжающей организации, цифровым майнерам, включенным в перечень субъектов оптового рынка, энергопроизводящим организациям не имеющим предельного тарифа за отрицательный дисбаланс (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

где:

сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии – потребителю, энергоснабжающей организации, цифровым майнерам, энергопроизводящим организациям не имеющим предельного тарифа за отрицательный дисбаланс (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, в тенге (округляется до сотых);

прогнозная цена единого закупщика электрической энергии на продажу электрической энергии (остаточная цена) на данный час суток, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

значение (модуль) отрицательного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ), совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии – потребителем, энергоснабжающей организацией, цифровым майнером, энергопроизводящей организацией, не имеющей предельного тарифа в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на повышение, в кВт*ч (округляется до целых).

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

Сноска. Правила дополнены пунктом 91-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

92. Цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка i-му субъекту балансирующего рынка электрической энергии за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за данный час суток, в тенге (округляется до сотых);

- сумма по i;

i- порядковый номер, изменяющийся от 1 до n;

n- количество субъектов балансирующего рынка электрической энергии, продавших расчетному центру балансирующего рынка балансирующую электроэнергию в зоне балансирования за данный час суток;

- сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (приравнивается к нулю, если за этот час системный оператор не продавал балансирующей электроэнергии);

k – поправочный коэффициент, принимающий следующие значения:

1) К = 3, если рассматриваемый час является не контрольным, согласно договору о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации;

2) К = 1, если рассматриваемый час является контрольным, согласно договору о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации.

- сумма, оплачиваемая системным оператором расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (приравнивается к нулю, если за этот час системный оператор не покупал отрицательного дисбаланса);

сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъектам балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящим организациям, имеющим предельный тариф, а также промышленным комплексам, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, за отрицательные дисбалансы (не вызванные воздействием системы АРЧМ), проданные в зоне балансирования за данный час суток, в тенге (округляется до сотых);

сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъектам балансирующего рынка электрической энергии – потребителю, энергоснабжающей организации, цифровым майнерам, энергопроизводящим организациям, не имеющим предельного тарифа за отрицательные дисбалансы, проданные в зоне балансирования за данный час суток, в тенге (округляется до сотых);

- затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка, возникшие в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (принимает как положительные, так и отрицательные значения) согласно приложению №8 к настоящим Правилам;

- сумма всех положительных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования за данный час, в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма всех положительных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями в зоне балансирования за данный час, за исключением положительных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями, заключивших договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма всех положительных дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии, работающих под управлением системы АРЧМ, вызванных воздействием данной системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, в кВт*ч (округляется до целых).

При отрицательном значении

, оно приравнивается к значению 0,01 тг/кВт*ч;

- сумма всех положительных дисбалансов, совершенных энергопроизводящими организациями, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, исполнявших команды системного оператора в зоне балансирования за данный час при режиме "Авария", в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма всех положительных дисбалансов, совершенных потребителямии, энергоснабжающими организациями, цифровыми майнерами, энергопроизводящими организациями, не имеющие предельный тариф, исполнявших команды системного оператора в зоне балансирования за данный час при режиме "Авария", в кВт*ч (округляется до целых);

При этом для энергопроизводящих организаций, имеющих предельный тариф, а также промышленных комплексов, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, цена формируется в следующем порядке:

если

≤ предельный тариф ЭПО + 30 %, то

= предельный тариф ЭПО + 30 %;

если

> предельный тариф ЭПО + 30 %, то

принимается как расчетная.

Для энергоснабжающих организаций, потребителей электрической энергии и цифровых майнеров, включенных в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, а также энергопроизводящих организаций, не имеющих предельный тариф, цена формируется в следующем порядке:

если

≤ прогнозная цена Единого Закупщика + 30 %, то

= прогнозная цена Единого Закупщика + 30 %;

если

> прогнозная цена Единого Закупщика + 30 %, то

принимается как расчетная.
Сноска. Пункт 92 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

93. Сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

где:

- сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, в тенге (округляется до сотых);

- цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на повышение, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение положительного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ), совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на повышение, в кВт*ч (округляется до целых).

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

Сноска. Пункт 93 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

94. Цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, формируется расчетным центром балансирующего рынка в следующем порядке:

1) энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами – по собственному предельному тарифу;

2) энергоснабжающие организации, потребители электрической энергии и цифровые майнеры, включенные в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, а также энергопроизводящие организации, не имеющие предельный тариф – по цене Единого закупщика электрической энергии;

3) провайдер баланса, являющийся энергопроизводящей организацией – по собственному предельному тарифу;

4) провайдер баланса, являющийся промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация – по предельному тарифу данной энергопроизводящей организации;

5) провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов энергопроизводящей организации и/или других субъектов балансирующего рынка, в состав которого входит энергопроизводящая организация, имеющая предельный тариф – по предельному тарифу данной энергопроизводящей организации;

6) провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов энергопроизводящей организации и/или других субъектов балансирующего рынка, в состав которого входит энергопроизводящая организация, не имеющая предельный тариф - по прогнозной цене Единого Закупщика электрической энергии.

Сноска. Пункт 94 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

94-1. В случае, если субъект балансирующего рынка электрической энергии в часе на понижение допускает отклонение более чем на 20% фактического сальдо генерации - потребления над плановым сальдо генерации – потребления, указанных в утвержденном суточном графике, то цена покупки балансирующей электроэнергии у расчетного центра балансирующего рынка в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, формируется в следующем порядке:

1) энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящая организация с предельным тарифом – выше собственного предельного тарифа на 30 %;

2) потребители, энергоснабжающие организации, энергопередающие организации, цифровые майнеры и энергопроизводящие организации, не имеющие предельный тариф – выше фактических значений базовых цен единого закупщика электрической энергии на 30 %.

Сноска. Правила дополнены пунктом 94-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

94-2. В случае, если субъект балансирующего рынка электрической энергии, имеющий договор с провайдером баланса или выполняющий функции провайдера баланса, в часе на повышение допускает отклонение более чем на 20 % фактического сальдо генерации – потребления над планового сальдо генерации – потребления, указанными в утвержденном суточном графике, то цена покупки балансирующей электроэнергии у расчетного центра балансирующего рынка зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение формируется в следующем порядке:

1) провайдер баланса, являющийся энергопроизводящей организацией – выше предельного тарифа данной энергопроизводящей организации на 30 %;

2) провайдер баланса, являющийся промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация – выше предельного тарифа данной энергопроизводящей организации на 30 %;

3) провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов энергопроизводящей организации и других субъектов балансирующего рынка – выше предельного тарифа данной энергопроизводящей организации на 30%;

4) провайдер баланса, не являющийся энергопроизводящей организацией и промышленным комплексом, в состав которого входит энергопроизводящая организация, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов субъектов балансирующего рынка, не являющихся энергопроизводящей организацией - выше прогнозной базовой цене единого закупщика электрической энергии на 30 %.

При этом если у субъекта балансирующего рынка, имеющего договор передачи ответственности с провайдером баланса, или у субъекта балансирующего рынка, выполняющего функцию провайдера баланса, отклонение (положительный и/или отрицательный дисбаланс) фактического сальдо генерации – потребления над плановым сальдо генерации – потребления составляет более 20 %, то провайдер баланса продает все свои отрицательные дисбалансы расчетному центру балансирующего рынка согласно подпунктам 1), 2), 3) и 4) настоящего пункта.

Сноска. Правила дополнены пунктом 94-2 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95. Сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящая организация, имеющая предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящая организация, имеющая предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, в тенге (округляется до сотых);

предельный тариф энергопроизводящей организации, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

значение положительного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ), совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии– энергопроизводящей организацией, имеющей предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на понижение, в кВт*ч (округляется до целых);

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

Сноска. Пункт 95 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95-1. Сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии – потребитель, энергоснабжающая организация, цифровой майнер, включенный в перечень субъектов оптового рынка, и энергопроизводящая организация, не имеющая предельный тариф, оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии – потребитель, энергоснабжающая организация, цифровой майнер и энергопроизводящая организация не имеющая предельный тариф, оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, в тенге (округляется до сотых);

- прогнозная цена единого закупщика электрической энергии на продажу электрической энергии (остаточная цена) на данный час суток, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение положительного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ), совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии – потребителем, энергоснабжающей организацией, цифровым майнером и энергопроизводящей организацией, не имеющей предельный тариф, в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на понижение, в кВт*ч (округляется до целых).

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

Сноска. Правила дополнены пунктом 95-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

96. Цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка покупает у субъекта балансирующего рынка электрической энергии отрицательный дисбаланс (не вызванный действием АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка покупает у субъекта балансирующего рынка электрической энергии отрицательный дисбаланс (не вызванный действием АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- сумма, оплачиваемая i-м субъектом балансирующего рынка электрической энергии расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за данный час суток, в тенге (округляется до сотых);

- сумма по i;

i- порядковый номер, изменяющийся от 1 до p;

p- количество субъектов балансирующего рынка электрической энергии, купивших у расчетного центра балансирующего рынка отрицательные дисбалансы в зоне балансирования за данный час суток;

- сумма, оплачиваемая системным оператором расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (приравнивается к нулю, если за этот час системный оператор не покупал отрицательного дисбаланса);

- сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (приравнивается к нулю, если за этот час системный оператор не продавал балансирующей электроэнергии);

- сумма, которую субъекты балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, оплачивают расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительных дисбалансов, не вызванных воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за данный час суток, в тенге (округляется до сотых);

- сумма, которую субъекты балансирующего рынка электрической энергии – потребители, энергоснабжающие организации, цифровые майнеры, энергопроизводящие организации, не имеющие предельный тариф оплачивают расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительных дисбалансов, не вызванных воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за данный час суток, в тенге (округляется до сотых);

- затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка, возникшие в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (принимает как положительные, так и отрицательные значения) согласно приложению № 8 к настоящим Правилам;

- модуль суммы всех отрицательных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования за данный час, в кВт*ч (округляется до целых);

- модуль суммы всех отрицательных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями в зоне балансирования за данный час, за исключением отрицательных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями, заключивших договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч (округляется до целых);

- модуль суммы всех отрицательных дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии, работающих под управлением системы АРЧМ, вызванных воздействием данной системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, в кВт*ч (округляется до целых).

- сумма всех отрицательных дисбалансов, совершенных энергопроизводящими организациями, имеющие предельный тариф, а также промышленные комплексы, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, исполнявших команды системного оператора в зоне балансирования за данный час при режиме "Авария", в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма всех отрицательных дисбалансов, совершенных потребителями, энергоснабжающими организациями, цифровыми майнерами, энергопроизводящими организациями, не имеющие предельный тариф, исполнявших команды системного оператора в зоне балансирования за данный час при режиме "Авария", в кВт*ч (округляется до целых);

При отрицательном значении

, оно приравнивается к значению 0,01 тг/кВт*ч;

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

При этом для энергопроизводящих организаций, имеющих предельный тариф, а также промышленных комплексов, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, цена формируется в следующем порядке:

- если

< предельный тариф ЭПО - 30%, то

принимается как расчетная;

- если

≥ предельный тариф ЭПО - 30%,

то = предельный тариф ЭПО - 30%.

Для энергоснабжающих организаций, потребителей электрической энергии и цифровых майнеров, включенных в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, а также энергопроизводящих организаций, не имеющих предельный тариф, цена формируется в следующем порядке:

- если

< прогнозная цена Единого Закупщика – 30 %,

то

принимается как расчетная;

- если

≥ прогнозная цена Единого Закупщика - 30 %,

то

= прогнозная цена Единого Закупщика – 30 %.
Сноска. Пункт 96 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

97. Сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии за отрицательный дисбаланс (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

где:

- сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии за отрицательный дисбаланс (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на понижение, в тенге (округляется до сотых);

- цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка покупает у субъекта балансирующего рынка электрической энергии отрицательный дисбаланс (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданный в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на понижение, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- значение (модуль) отрицательного дисбаланса (не вызванного воздействием системы АРЧМ), совершенного субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования за данный час суток, определенный как час на понижение, в кВт*ч (округляется до целых).

Данный пункт не распространяется на дисбалансы энергопередающих организаций и на дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ.

Сноска. Пункт 97 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

98. Для часа суток, определенного как час без регулирования, все операции в зоне балансирования по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов между расчетным центром балансирующего рынка и субъектами балансирующего рынка электрической энергии осуществляются в следующем порядке:

1) между расчетным центром балансирующего рынка и системным оператором в рамках его взаимодействия с энергосистемами других государств по ценам и условиям, указанным в соответствующих договорах согласно пунктам 72 и 74 настоящих Правил;

2) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопередающими организациями по прогнозной базовой цене единого закупщика;

3) между расчетным центром балансирующего рынка и энергоснабжающими организациями, потребителями электрической энергии и цифровыми майнерами, включенными в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, а также энергопроизводящие организации, не имеющие предельного тарифа по прогнозной базовой цене единого закупщика скорректированной на коэффициент равновесия;

4) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопроизводящими организациями, работающими под управлением системы автоматического регулирования частоты и мощности:

- по предельному тарифу на балансирующую электроэнергию при продаже расчетному центру балансирующего рынка отрицательных дисбалансов, вызванных действием системы автоматического регулирования частоты и мощности,

- по цене равной 0,01 тенге/кВт*ч без учета налога на добавленную стоимость при покупке у расчетного центра балансирующего рынка положительных дисбалансы, вызванных действием системы автоматического регулирования частоты и мощности;

5) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопроизводящими организациями, а также промышленными комплексами, в составе которых имеются энергопроизводящие организации с предельными тарифами, по предельным тарифам скорректированным на коэффициент равновесия.

Сноска. Пункт 98 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

98-1. Коэффициент равновесия, используемый для расчетов для часа суток, определенного как час без регулирования рассчитывается в следующем порядке:

1) среднее значение сумм стоимостей положительных и отрицательных дисбалансов балансирующего рынка возникшие в зоне балансирования за час суток без регулирования рассчитывается по следующей формуле:

S_ср = (S_эпо(-) + S_потр(-) + S_арчм(-) + S_рэк(-) + S_рф(-) + S_ца(-) + S_рцбрэ + S_эпо(+) + S_потр(+) + S_арчм(+) + S_рэк(+) + S_рф(+) + S_ца(+) ) / 2, где:

S_эпо(+) – сумма, которую субъекты балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф оплачивают расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час без регулирования (округляется до сотых);

S_эпо(-) – сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъектам балансирующего рынка электрической энергии – энергопроизводящие организации, имеющие предельный тариф за отрицательный дисбаланс (не вызванный воздействием системы АРЧМ), проданный в зоне балансирования за час суток, определенный как час на без регулирования, в тенге (округляется до сотых);

S_потр(+) - сумма, которую субъекты балансирующего рынка электрической энергии – потребители, энергоснабжающие организация, цифровые майнеры и энергопроизводящие организации не имеющие предельный тариф, оплачивают расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за час суток, определенный как час без регулирования, в тенге (округляется до сотых);

S_потр(-) - сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъектам балансирующего рынка электрической энергии – потребителям, энергоснабжающие организации, цифровые майнеры, энергопроизводящие организации не имеющим предельного тарифа за отрицательный дисбаланс (из-за положительного дисбаланса, не вызванного воздействием системы АРЧМ), купленный в зоне балансирования за час суток, определенный как час без регулирования, в тенге (округляется до сотых);

S_арчм(+) - сумма, по которой субъекты балансирующего рынка электрической энергии, работающий под управлением системы АРЧМ, покупают у расчетного центра балансирующего рынка балансирующую электроэнергию, обусловленную положительными дисбалансами, вызванными воздействием данной системы АРЧМ, в тенге/кВт*ч в часе без регулирования (округляется до сотых);

S_арчм(-) - сумма, по которой субъекты балансирующего рынка электрической энергии, работающий под управлением системы АРЧМ, продают расчетному центру балансирующего рынка свои отрицательные дисбалансы, вызванные воздействием данной системы АРЧМ, в тенге/кВт*ч в часе без регулирования (округляется до сотых);

S_рэк(+) – сумма, по которой субъекты балансирующего рынка электрической энергии - энергопередающие организации, покупают у расчетного центра балансирующего рынка балансирующую электроэнергию в зоне балансирования за данный час, за исключением положительных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями заключивших договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч в час без регулирования (округляется до сотых);

S_рэк(-) - сумма, по которой субъекты балансирующего рынка электрической энергии - энергопередающие организации, продают расчетному центру балансирующего рынка свои отрицательные дисбалансы в зоне балансирования за данный час, за исключением отрицательных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями заключивших договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии, в кВт*ч в час без регулирования (округляется до сотых).

S_рф(+) – сумма, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с РФ за данный час суток, в тенге/кВт*ч в часе без регулирования (округляется до сотых);

S_рф(-) – сумма, по которой расчетный центр оплачивает расчетному системному оператору за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с РФ за данный час суток, в тенге/кВт*ч в часе без регулирования (округляется до сотых);

S_ца(+) – сумма, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с ЦА за данный час суток, в тенге/кВт*ч в часе без регулирования (округляется до сотых);

S_ца(-) – сумма, по которой расчетный центр оплачивает расчетному системному оператору за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с ЦА за данный час суток, в тенге/кВт*ч в часе без регулирования (округляется до сотых);

S_рцбрэ – затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка, возникшие в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге (принимает как положительные, так и отрицательные значения);

2) коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей отрицательных дисбалансов в часе без регулирования рассчитываются по следующим формулам:

(S_эпо(-) + S_потр(-) )* k1 + S_арчм(-) + S_рэк(-) + S_рф(-) + S_ца(-) + S_рцбрэ = S_ср
k1 = (S_ср - S_арчм(-) - S_рэк(-) - S_рф(-) - S_ца(-) – S_рцбрэ) / ( S_эпо(-) + S_потр(-)), где:

k1 – коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей отрицательных дисбалансов;

если коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей отрицательных дисбалансов больше единицы, то это коэффициент на увеличение, а если коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей отрицательных дисбалансов меньше единицы - то это коэффициент на уменьшение;

3) коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей положительных дисбалансов в часе без регулирования рассчитываются по следующим формулам:

(S_эпо(+) + S_потр(+) ) * k2 + S_арчм(+) + S_рэк(+) + S_рф(+) + S_ца(+) = S_ср
k2 = (S_ср - S_арчм(+) - S_рэк(+) - S_рф(+) - S_ца(+) ) / ( S_эпо(-) + S_потр(+) ), где:

k2 – коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей положительных дисбалансов;

если коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей положительных дисбалансов больше единицы, то это коэффициент на увеличение, а если коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей положительных дисбалансов меньше единицы - то это коэффициент на уменьшение;

4) коэффициент равновесия рассчитывается по следующей формуле:

если k1>k2, то

k_ср = (k1-k2)/2 = 1/2 * ( (S_ср - S_арчм(-) - S_рэк(-) - S_рф(-) - S_ца(-) – S_рцбрэ) / (S_эпо(-) + S_потр(-) ) –
(S_ср - S_арчм(+) - S_рэк(+) - S_рф(+) - S_ца(+) ) / ( S_эпо(-) + S_потр(+) ) )
если k2>k1, то
k_ср = (k2-k1)/2 = 1/2 * ( S_ср - S_арчм(+) - S_рэк(+) - S_рф(+) - S_ца(+) ) / ( S_эпо(-) + S_потр(+) ) -
(S_ср - S_арчм(-) - S_рэк(-) - S_рф(-) - S_ца(-) – S_рцбрэ) / ( S_эпо(-) + S_потр(-) ) );

5) если коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей отрицательных дисбалансов больше коэффициента уменьшения/увеличения стоимостей положительных дисбалансов, то цена покупки отрицательных дисбалансов увеличивается на величину коэффициента равновесия, а цена продажи положительных дисбалансов уменьшается на величину коэффициента равновесия по следующей формуле:

если k1>k2, то:

(S_эпо(-) + S_потр(-) ) * (1 + kср) + S_арчм(-) + S_рэк(-) + S_рф(-) + S_ца(-) + S_рцбрэ = Sr1
(S_эпо(+) + S_потр(+) ) * (1 - k_ср) + S_арчм(+) + S_рэк(+) + S_рф(+) + S_ца(+) = Sr2, где:

Sr1 – сумма стоимости отрицательных дисбалансов после применения коэффициента равновесия;

Sr2 – сумма стоимости положительных дисбалансов после применения коэффициента равновесия;

6) если коэффициент уменьшения/увеличения стоимостей положительных дисбалансов больше коэффициента уменьшения/увеличения стоимостей отрицательных дисбалансов, то цена покупки отрицательных дисбалансов уменьшается на величину коэффициента равновесия, а цена продажи положительных дисбалансов увеличивается на величину коэффициента равновесия по следующей формуле:

если k2>k1, то:

(S_эпо(-) + S_потр(-) ) * (1 – k_ср) + S_арчм(-) + S_рэк(-) + S_рф(-) + S_ца(-) + S_рцбрэ = Sr1
(S_эпо(+) + S_потр(+) ) * (1 + k_ср) + S_арчм(+) + S_рэк(+) + S_рф(+) + S_ца(+) = Sr2.

Сноска. Правила дополнены пунктом 98-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

98-2. Для часа суток, определенного как "Авария", операции в зоне балансирования по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов осуществляются:

1) между расчетным центром балансирующего рынка и системным оператором в рамках его взаимодействия с энергосистемами других государств по ценам и условиям, указанным в соответствующих договорах согласно пунктам 72 и 74 настоящих Правил;

2) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопередающими организациями по прогнозной базовой цене единого закупщика;

3) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопроизводящими организациями, работающими под управлением системы автоматического регулирования частоты и мощности:

- по предельному тарифу на балансирующую электроэнергию при продаже расчетному центру балансирующего рынка отрицательных дисбалансов, вызванных действием системы автоматического регулирования частоты и мощности,

- по цене равной 0,01 тенге/кВт*ч без учета налога на добавленную стоимость при покупке у расчетного центра балансирующего рынка положительных дисбалансы, вызванных действием системы автоматического регулирования частоты и мощности;

4) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопроизводящими организациями, имеющими предельный тариф, в том числе входящими в промышленный комплекс, генерирующие установки которых были задействованы по распоряжению системного оператора:

- при повышении генерации по соответствующим предельным тарифам энергопроизводящей организации по цене выше предельного тарифа на 30 %;

- при снижении генерации по соответствующим предельным тарифам энергопроизводящей организации по цене ниже предельного тарифа на 30 %;

5) между расчетным центром балансирующего рынка и энергоснабжающими организациями, энергопроизводящими организациями не имеющие предельный тариф, потребителями электрической энергии цифровыми майнерами, включенными в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии потребление которых было ограничено по распоряжению системного оператора, по цене выше на 30 % прогнозной базовой цены единого закупщика. При этом при распоряжении системного оператора ограничен объем потребления электроэнергии цифровых майнеров, включенных в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, приобретенных из-за пределов Республики Казахстан расчетный центр балансирующего рынка, осуществляет покупку отрицательного дисбаланса у данного субъекта балансирующего рынка по цене плановой покупки электрической энергии на данный час при подтверждении цены покупки;

6) между расчетным центром балансирующего рынка и энергопроизводящими организациями, имеющим предельный тариф, в том числе входящими в промышленный комплекс, по предельным тарифам при соответствии дисбаланса направлению часа, определяется в системе балансирующего рынка;

7) между расчетным центром балансирующего рынка и энергоснабжающими организациями, потребителями электрической энергии и цифровыми майнерами, включенными в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, а также энергопроизводящие организации, не имеющие предельного тарифа по прогнозной базовой цене Единого закупщика при соответствии дисбаланса направлению часа, определяется в системе балансирующего рынка;

8) между расчетным центром балансирующего рынка и остальными субъектами балансирующего рынка электрической энергии по соответствующим средневзвешенным ценам, рассчитанным в соответствии с настоящим пунктом и пунктами 92 и 96 настоящих Правил.

Сноска. Правила дополнены пунктом 98-2 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

98-3. В случае если по итогам расчетов произведенных согласно пунктам 92 и 96 настоящих Правил у расчетного центра балансирующего рынка образуется положительная разница между доходами и расходами от продажи балансирующей электроэнергии, за исключением доходов и расходов от субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с Правительством Республики Казахстан договор о разделе продукции, округлений сумм и отрицательных (нулевых) цен настоящих Правил, то положительная разница распределяется между субъектами работающими под управлением системы АРЧМ, субъектами с активированной заявкой на участие в балансировании в часы на повышение и субъектами, исполняющими команды Системного оператора в часы на повышение в режиме "Авария" пропорционально по соотношениям объемов балансирующей электроэнергии между вышеуказанными субъектами балансирующего рынка с последующей корректировкой их цен.

Сноска. Правила дополнены пунктом 98-3 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

99. Затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка, возникшие в зоне балансирования за час суток

рассчитываются по следующей формуле:

- затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у энергопередающих организаций в зоне балансирования за данный час суток, за исключением дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями, заключившими договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии, в тенге (округляется до сотых);

- затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у субъектов балансирующего рынка электрической энергии, работающих под управлением системы АРЧМ, в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге;

- доходы расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с Правительством Республики Казахстан договор о разделе продукции, в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге;

- доходы расчетного центра балансирующего рынка от деятельности по организации и проведению расчетов на балансирующем рынке в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге;

- доходы (затраты) расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у субъектов балансирующего рынка электрической энергии исполнявших команды системного оператора –в зоне балансирования за данный час суток (округляется до сотых), в тенге при режиме "Авария".

Значения

рассчитываются расчетным центром балансирующего рынка согласно приложению 8 к настоящим Правилам.
Сноска. Пункт 99 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

100. Суммарный за расчетный период (календарный месяц) объем оплаты субъекта балансирующего рынка электрической энергии в адрес расчетного центра балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, купленные у него в зоне балансирования за этот период, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- суммарный за расчетный период (календарный месяц) объем оплаты субъекта балансирующего рынка электрической энергии в адрес расчетного центра балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, купленные у него в зоне балансирования за этот период, в тенге (округляется до сотых);

- сумма, которую субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию (из-за положительных дисбалансов, не вызванных воздействием системы АРЧМ), купленную в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц), в тенге (округляется до сотых);

- сумма, оплачиваемая субъектом балансирующего рынка электрической энергии расчетному центру балансирующего рынка за отрицательные дисбалансы, купленные в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц), в тенге (округляется до сотых);

- цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии, работающий под управлением системы АРЧМ, покупает у расчетного центра балансирующего рынка балансирующую электроэнергию, обусловленную его положительными дисбалансами, вызванными воздействием данной системы АРЧМ, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- сумма всех положительных дисбалансов субъекта балансирующего рынка электрической энергии, работающего под управлением системы АРЧМ, вызванных воздействием данной системы АРЧМ в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц) (округляется до целых), в кВт*ч (приравнивается к нулю, если субъект балансирующего рынка электрической энергии не работает под управлением системы АРЧМ).
Сноска. Пункт 100 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

101. Суммарный за расчетный период (календарный месяц) объем оплаты расчетного центра балансирующего рынка в адрес субъекта балансирующего рынка электрической энергии за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, купленные у него в зоне балансирования за этот период, рассчитывается расчетным центром балансирующего рынка по следующей формуле:

- суммарный за расчетный период (календарный месяц) объем оплаты расчетного центра балансирующего рынка в адрес субъекта балансирующего рынка электрической энергии за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, купленные у него в зоне балансирования за этот период, в тенге (округляется до сотых);

- сумма, которую расчетный центр балансирующего рынка оплачивает субъекту балансирующего рынка электрической энергии за отрицательные дисбалансы (не вызванные воздействием системы АРЧМ), проданные в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц), в тенге (округляется до сотых);

- сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка субъекту балансирующего рынка электрической энергии за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц), в тенге (округляется до сотых);

- цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии, работающий под управлением системы АРЧМ, продает расчетному центру балансирующего рынка свои отрицательные дисбалансы, вызванные воздействием данной системы АРЧМ, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- сумма модулей всех отрицательных дисбалансов субъекта балансирующего рынка электрической энергии, работающего под управлением системы АРЧМ, вызванных воздействием данной системы АРЧМ в зоне балансирования за расчетный период (календарный месяц) (округляется до целых), в кВт*ч (приравнивается к нулю, если субъект балансирующего рынка электрической энергии не работает под управлением системы АРЧМ).
Сноска. Пункт 101 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

102. Расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии (далее – расчеты), на основании которых осуществляются взаиморасчеты на балансирующем рынке электрической энергии, осуществляются расчетным центром балансирующего рынка, согласно настоящим Правилам, в автоматическом режиме в системе балансирующего рынка на основании данных системного оператора, расчетного центра балансирующего рынка и единого закупщика электрической энергии.

103. Результаты расчетов, осуществляемых расчетным центром балансирующего рынка, согласно настоящим Правилам, публикуются (являются доступными) в системе балансирующего рынка отдельно для каждого субъекта балансирующего рынка электрической энергии по форме, согласно приложению 9 к настоящим Правилам.

Публикация, указанная в части первой настоящего пункта, осуществляется расчетным центром балансирующего рынка ежемесячно, но не позднее 20 (двадцати) календарных дней после завершения соответствующего расчетного периода.

Публикация результатов расчетов, указанная в настоящем пункте, также дублируется на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка (также отдельно для каждого субъекта балансирующего рынка электрической энергии).

104. Оплата балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, в рамках заключенных договоров на куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, а также договора присоединения, осуществляется участниками балансирующего рынка ежемесячно, но не позднее тридцати календарных дней после завершения месяца покупки согласно пункту 9 статьи 15-10 Закона.

При этом, субъекты балансирующего рынка электрической энергии, которые заключили с Правительством Республики Казахстан договоры о разделе продукции, по итогам расчетного периода не получают оплаты на балансирующем рынке электрической энергии от расчетного центра балансирующего рынка, если их суммарный за расчетный период доход от продажи отрицательных дисбалансов превышает их суммарные за расчетный период затраты на покупку балансирующей электроэнергии.

Оплата, указанная в настоящем пункте, осуществляется посредством взаимозачетов по обязательствам по покупке (продаже) балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке между участниками балансирующего рынка в рамках договора присоединения, производимых расчетным центром балансирующего рынка, согласно части третьей пункта 2 и подпункту 10) пункта 13 статьи 15-10 Закона и настоящими Правилами.

Параграф 13. Определение зон балансирования

105. Зоны балансирования определяются системным оператором.

106. Зоны балансирования подразделяются на базовые и новые временные зоны.

107. Базовыми зонами балансирования являются две зоны:

1) зона балансирования "Север-Юг", которая включает в себя следующие области (энергоузлы) Казахстана: Актюбинская, Костанайская, Северо-Казахстанская, Абай, Ұлытау, Жетiсу, Акмолинская, Павлодарская, Восточно-Казахстанская, Карагандинская, Алматинская, Жамбылская, Туркестанская и Кызылординская области (энергоузлы);

2) зона балансирования "Запад", которая включает в себя следующие области (энергоузлы) Казахстана: Западно-Казахстанская, Атырауская и Мангыстауская области (энергоузлы).

108. Базовые зоны балансирования изменяются системным оператором с определением новых временных зон балансирования, исходя из необходимости обеспечения надежности и устойчивости работы ЕЭС РК, согласно приложению 10 к настоящих Правилам.

109. Определение новых временных зон балансирования системный оператор осуществляет в системе балансирующего рынка с одновременным уведомлением всех субъектов балансирующего рынка электрической энергии об определении новых временных зон балансирования с указанием границ данных зон.

110. Новые временные зоны балансирования начинают действовать, а базовые зоны балансирования приостанавливают свое действие, по истечении часа определения новых зон, за исключением часов, в которых был объявлен режим "Авария". В часы, в которые был объявлен режим "Авария" начинают действовать новые временные зоны балансирования, а базовые зоны балансирования приостанавливают свое действие, с начала часа определения новых зон.

111. Новые временные зоны балансирования отменяют свое действие, а базовые зоны балансирования восстанавливают свое действие, по истечении часа суток, в котором системный оператор отменил действие новых временных зон балансирования (далее – час отмены новых зон), за исключением часов, в которых был объявлен режим "Авария". В часы, в которые был объявлен режим "Авария", новые временные зоны балансирования отменяют свое действие, а базовые зоны балансирования восстанавливают свое действие, с начала часа, в котором системный оператор отменил действие новых временных зон балансирования.

112. Отмену действия новых временных зон балансирования системный оператор осуществляет в системе балансирующего рынка с одновременным уведомлением всех субъектов балансирующего рынка электрической энергии об отмене действия данных зон.

113. Время (длительность) действия новых временных зон балансирования определяется системным оператором, исходя из текущей ситуации в ЕЭС РК, и исчисляется, начиная с часа суток, следующего за часом определения новых зон, и завершается по истечении часа отмены новых зон, за исключением часов, в которых был объявлен режим "Авария".

Параграф 14. Система балансирующего рынка

114. Поддержание работы системы балансирующего рынка осуществляет системный оператор.

Планово-профилактические работы в системе балансирующего рынка проводятся преимущественно в выходные дни в ночное время. Системный оператор при этом заблаговременно (не позднее чем за 8 часов до начала планово-профилактических работ) информирует субъектов оптового рынка электрической энергии о данных работах.

Во время проведения планово-профилактических работ в системе балансирующего рынка заявки на участие в балансировании на повышение (понижение) не подаются, не корректируются, не отменяются и не активируются, подача и актуализация плановых заявок на покупку и продажу в это время также недоступна.

115. Доступ к системе балансирующего рынка получают все субъекты балансирующего рынка электрической энергии.

115-1. Субъект балансирующего рынка самостоятельно указывает свой вид (виды) деятельности в системе балансирующего рынка.

Сноска. Правила дополнены пунктом 115-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

116. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии отражаются в системе балансирующего рынка в разбивке по их объектам генерации-потребления, а также с учетом их распределенности по энергоузлам.

117. Каждому объекту генерации – потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии присваивается идентификационный код в системе балансирующего рынка. При этом для субъектов балансирующего рынка электрической энергии, имеющим лицензию на покупку электрической энергии в целях энергоснабжения, идентификационный код в системе балансирующего рынка присваивается с учетом соответствующего энергоузла (энергоузлов).

118. В системе балансирующего рынка отражается следующая обязательная информация, доступная для субъектов балансирующего рынка электрической энергии:

1) информация о текущих зонах балансирования с раскрытием областей республики, входящих в них;

2) информация о субъектах балансирующего рынка электрической энергии;

3) информация о текущем расположении каждого субъекта балансирующего рынка электрической энергии и его объектов генерации-потребления в конкретной зоне (конкретных зонах) балансирования;

4) текущий предельный тариф на балансирующую электроэнергию;

5) текущий предельный тариф на отрицательные дисбалансы;

6) текущие провайдеры баланса и соответствующие субъекты балансирующего рынка электрической энергии, заключившие с данными провайдерами договор на передачу ответственности (по каждому провайдеру баланса отдельно);

7) фактические (за предыдущий расчетный период) почасовые, средневзвешенные цены на продажу балансирующей электроэнергии субъектам балансирующего рынка электрической энергии, допустивших положительные дисбалансы (отдельно для каждой зоны балансирования);

8) фактические (за предыдущий расчетный период) почасовые средневзвешенные цены на покупку отрицательных дисбалансов у субъектов балансирующего рынка электрической энергии, допустивших отрицательные дисбалансы (отдельно для каждой зоны балансирования);

9) информация об аукционных ценах на балансирующем рынке за прошедшие часы текущего и предыдущего расчетных периодов;

10) плановые и фактические значения производства-потребления электрической энергии субъектов балансирующего рынка электрической энергии;

11) дисбалансы субъектов балансирующего рынка электрической энергии.

При необходимости, в системе балансирующего рынка отражается дополнительная информация, необходимая для работы балансирующего рынка электрической энергии.

119. В системе балансирующего рынка осуществляется автоматическая проверка заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на понижение, подаваемых субъектами балансирующего рынка электрической энергии, на предмет их соответствия настоящим Правилам.

120. При определении системным оператором новых временных зон балансирования, в системе балансирующего рынка сразу же автоматически осуществляются следующие основные действия:

1) перераспределение субъектов балансирующего рынка электрической энергии между новыми временными зонами балансирования;

2) перераспределение объектов генерации-потребления субъектов балансирующего рынка электрической энергии между новыми временными зонами балансирования, если при определении новых временных зон балансирования данные объекты оказались в разных зонах балансирования;

3) перераспределение заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на повышение, поданных на не наступившие часы, между новыми временными зонами балансирования;

4) переформирование всех сформированных ранжированных списков на повышение и ранжированных списков на понижение, соответствующих не наступившим часам, согласно новым временным зонам балансирования.

По истечении времени (длительности) действия новых временных зон балансирования, все указанные действия автоматически заново осуществляются в системе балансирующего рынка, но уже применительно к восстановившим действие базовым зонам балансирования.

121. При определении системным оператором новых временных зон балансирования, в системе балансирующего рынка также осуществляется разбиение заявок на участие в балансировании на повышение и заявок на участие в балансировании на повышение, поданных на не наступившие часы, если указанные в них объекты генерации-потребления при данном определении оказались расположенными в разных зонах балансирования.

По истечении времени (длительности) действия новых временных зон балансирования, заявки, указанные в части первой настоящего пункта, соответствующие часам, которые еще не наступили, автоматически восстанавливаются обратно до их исходного состояния, которое они имели до их разбиения.

Параграф 15. Провайдеры

122. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии вправе передать ответственность за куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов провайдеру баланса в рамках одной зоны балансирования по договору передачи ответственности, заключаемого в соответствии с гражданским законодательством, с одновременным внесением соответствующих изменений в договор купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, заключенный с расчетным центром балансирующего рынка. В случае заключения договора передачи ответственности провайдеру баланса внесение изменений в договор купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, заключенный с расчетным центром балансирующего рынка, производится с первого числа месяца, в котором субъект балансирующего рынка обратился в адрес расчетного центра балансирующего рынка.

Сноска. Пункт 122 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

123. Объемы купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов провайдера баланса с расчетным центром балансирующего рынка рассчитываются в зоне балансирования в совокупности по провайдеру баланса и субъектам балансирующего рынка электрической энергии, передавшим ответственность за финансовое урегулирование собственных дисбалансов провайдеру баланса.

124. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии, заключившие договор передачи ответственности с провайдером баланса, в течение действия данного договора, при допущении дисбалансов, не осуществляют с расчетным центром балансирующего рынка соответствующих операций по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов.

Операции по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, в том числе осуществление взаиморасчетов в соответствии с настоящими Правилами осуществляется провайдером баланса, принявшим ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов субъекта балансирующего рынка, кроме осуществления взаиморасчетов за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, совершенные субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования в течение часа суток, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на повышение (понижение), по устным командам системного оператора при режиме "Авария" и/или вызванный воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час.

Сноска. Пункт 124 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

125. Дисбаланс провайдера баланса в зоне балансирования за час суток определяется как алгебраическая сумма дисбалансов, допущенных в зоне балансирования за данный час всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с провайдером баланса договор передачи ответственности, увеличенная на величину дисбаланса, допущенного в зоне балансирования за данный час самим субъектом балансирующего рынка электрической энергии, являющимся провайдером баланса (далее – алгебраическая сумма).

126. Отрицательный дисбаланс, совершенный субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования в течение часа суток, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на повышение, поданная в той же зоне балансирования, а также отрицательный дисбаланс, вызванный воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, не включаются в алгебраическую сумму.

Положительный дисбаланс, совершенный субъектом балансирующего рынка электрической энергии в зоне балансирования в течение часа суток, в котором была активизирована его заявка на участие в балансировании на понижение, поданная в той же зоне балансирования, а также положительный дисбаланс, вызванный воздействием системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час, не включаются в алгебраическую сумму.

127. Провайдер баланса не подает системному оператору заявки на участие в регулировании на повышение (заявки на участие в регулировании на понижение) за субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с ним договор передачи ответственности.

Субъекты балансирующего рынка электрической энергии, заключившие договор передачи ответственности с провайдером баланса, самостоятельно подают системному оператору заявки на участие в регулировании на повышение (заявки на участие в регулировании на понижение).

Сноска. Пункт 127 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

128. Провайдер баланса не подает в системе балансирующего рынка за субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с ним договор передачи ответственности, заявки на продажу электрической энергии и заявки на покупку электрической энергии на оптовом рынке электрической энергии.

129. Провайдеры баланса включаются в перечень провайдеров, формируемый расчетным центром балансирующего рынка, который публикуется на интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка.

При этом субъект балансирующего рынка передает все объемы объекта и/или объектов под одного провайдера баланса, за исключением объекта и/или объектов энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии, имеющие заключенный с единым закупщиком электрической энергии и расчетно-финансовым центром долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии.

Расчетный центр балансирующего рынка включает провайдера баланса в перечень провайдеров при его соответствии следующим критериям:

1) субъект балансирующего рынка электрической энергии, являющийся энергопроизводящей организацией, не принимает ответственность за финансовое урегулирование дисбалансов производства-потребления электрической энергии другой энергопроизводящей организации;

2) две и более энергопроизводящих организации, за исключением энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии, имеющие заключенный с единым закупщиком электрической энергии и расчетно-финансовым центром долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии, не передают ответственность за финансовое урегулирование собственных дисбалансов производства-потребления электрической энергии одному провайдеру баланса;

3) энергопередающая организация не является провайдером баланса.

Актуализация перечня провайдеров баланса осуществляется расчетным центром балансирующего рынка по факту заключения (расторжения) договоров на передачу ответственности, в течение трех рабочих дней со дня соответствующего заключения.

Энергопроизводящие организации, использующие возобновляемые источники энергии, имеющие заключенный с единым закупщиком электрической энергии и расчетно-финансовым центром долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии, передавшие ответственность за финансовое урегулирование собственных дисбалансов производства-потребления электрической энергии провайдеру баланса не подают заявки на участие в регулировании на понижение/повышение.

Сноска. Пункт 129 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

130. В случае, если субъект балансирующего рынка электрической энергии, заключивший с провайдером баланса договор передачи ответственности, при определении системным оператором новых временных зон балансирования оказался в другой зоне балансирования либо один или несколько из его объектов генерации-потребления оказались в другой зоне балансирования, то данный договор ответственности приостанавливает свое действие (не действует) на время (длительность) действия новых временных зон балансирования.

Субъекты балансирующего рынка электрической энергии в течение часов приостановления действия договора передачи ответственности, при допущении дисбалансов, осуществляют с расчетным центром балансирующего рынка соответствующие операции по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов.

Параграф 16. Участие в балансирующем рынке электрической энергии энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии, и энергопроизводящих организаций, использующих энергетическую утилизацию отходов, имеющих заключенный с единым закупщиком электрической энергии долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии

131. Энергопроизводящие организации, использующие возобновляемые источники энергии, имеющие заключенный с единым закупщиком электрической энергии и расчетно-финансовым центром долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии, включенные в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, формируемый системным оператором, обязаны заключить договор передачи ответственности с единым закупщиком электрической энергии.

Единый закупщик электрической энергии не имеет своих собственных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии и участвует на данном рынке только как провайдер баланса, принимая на себя ответственность за куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов от энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии, в том числе по договорам купли-продажи электрической энергии, заключенных с расчетно-финансовым центром.

Единый закупщик электрической энергии письменно уведомляет расчетный центр балансирующего рынка о факте ввода в эксплуатацию энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии не позднее 10 (десятого) числа следующего месяца после ввода его в эксплуатацию.

Сноска. Пункт 131 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

132. В рамках договора передачи ответственности, энергопроизводящие организации, использующие возобновляемые источники энергии:

1) покрывают все свои положительные дисбалансы посредством покупки у единого закупщика электрической энергии балансирующей электроэнергии в соответствующих объемах по цене на продажу электроэнергии, указанной в действующем договоре купли-продажи электрической энергии с единым закупщиком электрической энергии и расчетно-финансовым центром либо с субъектом оптового рынка электрической энергии, умноженной на повышающий коэффициент, рассчитываемый в порядке, определенном уполномоченным органом согласно пункту 5 статьи 15-10 Закона;

2) продают все свои отрицательные дисбалансы единому закупщику электрической энергии по цене на продажу электроэнергии, указанной в действующем договоре купли-продажи электрической энергии с единым закупщиком электрической энергии и расчетно-финансовым центром либо с субъектом оптового рынка электрической энергии, умноженной на понижающий коэффициент, рассчитываемый в порядке, определенном уполномоченным органом согласно пункту 5 статьи 15-10 Закона.

Значение повышающего коэффициента, указанного в настоящем пункте, приравнивается к единице для часа операционных суток, в котором значение положительного дисбаланса не превышает значения допустимого отклонения от планового значения отпуска электрической энергии в сеть, включенного в суточный график производства-потребления электрической энергии, утвержденный системным оператором.

Значение понижающего коэффициента, указанного в настоящем пункте, приравнивается к единице для часа операционных суток, в котором модуль значения отрицательного дисбаланса не превышает значения допустимого отклонения от планового значения отпуска электрической энергии в сеть, включенного в суточный график производства-потребления электрической энергии, утвержденный системным оператором.

Для энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии, заключивших долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии с расчетно-финансовым центром значение коэффициентов, указанных в части 2, 3 настоящего пункта приравнивается к единице на весь период действия данных договоров.

Для энергопроизводящих организаций, использующих возобновляемые источники энергии, заключивших долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии с единым закупщиком электрической энергии после 1 июля 2023 года значения повышающего и понижающего коэффициентов, а также значения допустимых отклонений, указанных в настоящем пункте, определяются в порядке, определенном уполномоченным органом согласно пункту 16 статьи 15-10 Закона.

133. Единый закупщик в рамках договоров о передаче ответственности с энергопроизводящими организациями, использующими возобновляемые источники энергии, заключивших долгосрочный договор купли-продажи электрической энергии с расчетно-финансовым центром до 1 июля 2023 года, не осуществляет операций купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов по договорам о передаче ответственности.

Параграф 17. Порядок осуществления взаиморасчетов с Расчетным центром балансирующего рынка

134. Расчетный центр балансирующего рынка ежемесячно публикует на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка следующие документы:

1) расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов;

2) реестр взаимозачетов между участниками балансирующего рынка.

135. Расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов формируются на основании данных, предоставленных системным оператором, расчетным центром балансирующего рынка и единым закупщиком электрической энергии.

136. На основании расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов:

1) расчетный центр балансирующего рынка определяет общий объем купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов и их стоимость по каждому субъекту за месяц;

2) расчетный центр балансирующего рынка выставляет субъекту балансирующего рынка электрической энергии накладную на отпуск запасов на сторону и электронную счет-фактуру одной строкой до 20 (двадцатого) числа месяца следующего за месяцем поставки. Накладная на отпуск запасов на сторону подписывается посредством электронной цифровой подписи (далее – ЭЦП) на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка в течение 2 (двух) рабочих дней после опубликования расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов. При корректировке расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов, исправленная накладная на отпуск запасов на сторону и электронная счет-фактура направляется в течение 2 (двух) рабочих дней;

2-1) при получении предварительных расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов расчетный центр балансирующего рынка выставляет субъекту балансирующего рынка электрической энергии предварительную накладную на отпуск запасов на сторону и предварительную электронную счет-фактуру;

3) субъект балансирующего рынка электрической энергии выставляет накладную на отпуск запасов на сторону и электронную счет-фактуру расчетному центру балансирующего рынка одной строкой до 20 (двадцатого) числа месяца следующего за месяцем поставки. Накладная на отпуск запасов на сторону подписывается посредством ЭЦП на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка в течение 2 (двух) рабочих дней после опубликования расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов. При корректировке расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов, исправленная накладная на отпуск запасов на сторону и электронная счет-фактура направляется в течение 2 (двух) рабочих дней;

3-1) при получении предварительных расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов субъект балансирующего рынка выставляет расчетному центру балансирующего рынка предварительную накладную на отпуск запасов на сторону и предварительную электронную счет-фактуру;

4) расчетный центр балансирующего рынка формирует акт сверки взаиморасчетов для выявления сальдо задолженности субъектов балансирующего рынка электрической энергии за прошедший расчетный месяц;

5) расчетный центр балансирующего рынка на основании акта сверки взаиморасчетов формирует пары между субъектами балансирующего рынка электрической энергии, расчетным центром балансирующего рынка для последующего произведения взаиморасчетов по денежным обязательствам. Расчетный центр балансирующего рынка формирует реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

Сноска. Пункт 136 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

137. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется на основании информации, отраженной в расчетах почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов.

138. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка является документом, на основании которого субъекты балансирующего рынка электрической энергии осуществляют взаимные расчеты по обязательствам, возникшим у субъектов балансирующего рынка электрической энергии на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан, а также документом, подтверждающим право требования и наличие денежных обязательств у субъектов балансирующего рынка электрической энергии.

139. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка утверждается расчетным центром балансирующего рынка, не подлежит обжалованию и принимается субъектом балансирующего рынка электрической энергии без каких-либо замечаний и возражений.

140. В случае корректировки системным оператором плановых и фактических величин производства-потребления электрической энергии субъектов балансирующего рынка электрической энергии за расчетный период, по которому уже сформирован реестр взаимозачетов, расчетный центр балансирующего рынка не производит перерасчет цен за данный расчетный период, а системный оператор не производит перерасчета регионального профиля нагрузки.

Сумма, оплачиваемая расчетным центром балансирующего рынка электрической энергии в адрес субъектов балансирующего рынка электрической энергии, по которым были скорректированы плановые и фактические значения производства-потребления электрической энергии и сумма, оплачиваемая данными субъектами в адрес расчетного центра балансирующего рынка электрической энергии, рассчитываются расчетным центром балансирующего рынка электрической энергии по действующим ценам расчетного периода, за который производится корректировка, с учетом корректировки объемов положительных и отрицательных дисбалансов субъектов по которым были скорректированы плановые и фактические значения производства-потребления электрической энергии.

Возникшая разница денежных обязательств в результате пересчитанных объемов купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка учитывается в следующем расчетном месяце по которому не сформирован реестр взаимозачетов.

Сноска. Пункт 140 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

141. Расчет денежных обязательств и обеспечение адресного распределения финансовых обязательств между участниками балансирующего рынка электрической энергии осуществляется расчетным центром балансирующего рынка в порядке, установленном в настоящих Правилах.

142. Расчет денежных обязательств и обеспечение адресного распределения финансовых обязательств между участниками балансирующего рынка электрической энергии рассчитывается на основании данных о купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов и отражается расчетным центром балансирующего рынка в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

143. Для осуществления взаимозачетов по обязательствам по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке субъекты балансирующего рынка электрической энергии обязаны заключить договор присоединения с расчетным центром балансирующего рынка.

144. Взаиморасчеты по обязательствам, возникшим в результате адресного распределения финансовых обязательств между участниками балансирующего рынка электрической энергии, осуществляются непосредственно между участниками балансирующего рынка электрической энергии на основании реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

145. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется расчетным центром балансирующего рынка и содержит следующую информацию:

1) наименование субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющего право требования денежных обязательств;

2) наименование субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющего денежные обязательства;

3) сумма денежных обязательств;

4) расчетный период.

146. Расчетный центр балансирующего рынка в автоматическом режиме с использованием программного обеспечения формирует пары между участниками балансирующего рынка электрической энергии для осуществления взаиморасчетов с учетом соблюдения в совокупности следующих условий:

1) обеспечение минимизации количества заключенных пар;

2) обеспечение приоритетности формирования пар между субъектами балансирующего рынка электрической энергии, расположенными в одном регионе (области);

3) обеспечение недопущения формирования одинаковых пар в последующих 3 (трех) месяцах.

4) обеспечение приоритетного формирования пар между субъектами балансирующего рынка электрической энергии, которые не погасили между собой задолженность по предыдущим реестрам взаимозачетов. Если дебитор не погасил задолженность перед кредитором по предыдущему реестру взаимозачетов и стал кредитором по итогам нового реестра, то ему в пару в приоритете ставится кредитор, которому он не оплатил задолженность по предыдущему реестру взаимозачетов.

Приоритет, указанный в подпункте 4) пункта 146 настоящих Правил, учитывается до применения подпунктов 1-3) пункта 146 настоящих Правил.

В случае, если при формировании реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка с учетом вышеуказанных совокупных условий у нескольких субъектов балансирующего рынка электрической энергии остаются не закрытые денежные обязательства, то реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется без применения положения подпункта 3) настоящего пункта.

В случае невыполнения части второй настоящего пункта и наличия у нескольких субъектов балансирующего рынка электрической энергии не закрытых денежных обязательств, реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется без применения положения подпунктов 2) и 3) настоящего пункта.

В случае невыполнения части третьей настоящего пункта и наличия у нескольких субъектов балансирующего рынка электрической энергии не закрытых денежных обязательств, реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется без применения положения подпунктов 1), 2) и 3) настоящего пункта.

Сноска. Пункт 146 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

147. Взаиморасчеты по денежным обязательствам осуществляются субъектом балансирующего рынка электрической энергии ежемесячно, но не позднее тридцати календарных дней после завершения месяца покупки балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии.

148. По договору присоединения и в соответствии с расчетами почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых отрицательных дисбалансов расчетный центр балансирующего рынка уступает, а субъект балансирующего рынка электрической энергии, указанный в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, принимает в полном объеме право требования по денежным обязательствам по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, заключенному между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии.

149. В соответствии с условиями договора присоединения субъекту балансирующего рынка электрической энергии передаются права требования по денежным обязательствам, обеспечению исполнения обязательства, а также другие связанные с требованием права, в том числе право на неполученное вознаграждение (интерес) (далее – право требование).

150. Право расчетного центра балансирующего рынка по денежным обязательствам переходит к субъекту балансирующего рынка электрической энергии, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, с момента опубликования реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, в том объеме и на тех условиях, которые существовали к моменту перехода права по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов.

151. Расчетный центр балансирующего рынка гарантирует субъекту балансирующего рынка, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, действительность и наличие всех прав, которые уступает в соответствии с условиями договора присоединения.

152. Расчетный центр балансирующего рынка:

1) передает субъекту балансирующего рынка электрической энергии, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, в полном объеме права и обязанности по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов;

2) в течение 1 (одного) рабочего дней с момента опубликования реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка уведомляет субъекта балансирующего рынка электрической энергии об уступке права требования по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов

153. Субъект балансирующего рынка электрической энергии предоставляет согласие и уполномочивает расчетный центр балансирующего рынка производить распределение его прав требования и денежных обязательств, возникших на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан между субъектами балансирующего рынка электрической энергии в соответствии с реестром взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

154. Субъект балансирующего рынка электрической энергии оплачивает возникшие у него денежные обязательства перед расчетным центром балансирующего рынка субъекту балансирующего рынка электрической энергии, определенному расчетным центром балансирующего рынка в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

155. Права (требования) по денежным обязательствам принадлежащие расчетному центру балансирующего рынка на основании расчета почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов передаются субъекту(ам) балансирующего рынка электрической энергии указанному(ым) в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка в соответствии с договором присоединения.

156. Права (требования) по денежным обязательствам принадлежащие субъекту балансирующего рынка электрической энергии на основании расчета почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии передаются субъекту(ам) балансирующего рынка электрической энергии указанному(ым) в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка в соответствии с договором присоединения.

157. Субъект балансирующего рынка электрической энергии предоставляет согласие расчетному центру балансирующего рынка на распределение денежных обязательств расчетного центра балансирующего рынка перед субъектом балансирующего рынка электрической энергии между субъектами балансирующего рынка в соответствии с реестром взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

158. Расчетный центр балансирующего рынка не несет ответственности перед субъектом балансирующего рынка электрической энергии, указанным в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, за неисполнение субъектом балансирующего рынка электрической энергии его денежных обязательств, указанных в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

Приложение 1 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Типовой договор купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов

______________________________ "___"__________20__г.
(место заключения договора)

_______________________________________________________________________,
(наименование организации, БИН)
в лице _________________________________________________________________,
(должность, Ф.И.О.)
действующего на основании ______________________________________________,
(наименование документа)
именуемое в дальнейшем "Расчетный центр балансирующего рынка",
с одной стороны и _______________________________________________________________________,
(наименование организации, БИН)
в лице _________________________________________________________________,
(должность, Ф.И.О.)
действующего на основании
_______________________________________________________________________,
(наименование документа)
именуемое в дальнейшем "Субъект балансирующего рынка электрической энергии",
с другой стороны, в дальнейшем вместе также именуемые "Стороны",
а по отдельности "Сторона" заключили настоящий Договор купли-продажи
балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов (далее – Договор)
о нижеследующем.

Глава 1. Основные положения

В настоящем Договоре используются следующие понятия и определения:

1) балансирующий рынок электрической энергии – система взаимоотношений между субъектами балансирующего рынка электрической энергии и расчетным центром балансирующего рынка, возникающих в результате физического урегулирования дисбалансов электроэнергии в единой электроэнергетической системе Республики Казахстан системным оператором и связанных с куплей-продажей балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов;

2) расчетный центр балансирующего рынка – организация, определенная уполномоченным органом согласно подпункту 70-45) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике" (далее – Закон), осуществляющая централизованную куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

3) уполномоченный орган – государственный орган, осуществляющий руководство в сфере электроэнергетики;

4) субъекты балансирующего рынка электрической энергии – субъекты оптового рынка электрической энергии, за исключением оператора рынка централизованной торговли;

5) субъекты оптового рынка электрической энергии – энергопроизводящие, энергопередающие, энергоснабжающие организации, энергопроизводящие организации, использующие возобновляемые источники энергии, энергопроизводящие организации, использующие вторичные энергетические ресурсы, энергопроизводящие организации, использующие энергетическую утилизацию отходов, потребители электрической энергии и цифровые майнеры, включенные в перечень субъектов оптового рынка электрической энергии, формируемый системным оператором, а также системный оператор, оператор рынка централизованной торговли и единый закупщик электрической энергии;

6) системный оператор - национальная компания, осуществляющая централизованное оперативно-диспетчерское управление, обеспечение параллельной работы с энергосистемами других государств, поддержание баланса в энергосистеме, оказание системных услуг и приобретение вспомогательных услуг у субъектов оптового рынка электрической энергии, а также передачу электрической энергии по национальной электрической сети, ее техническое обслуживание и поддержание в эксплуатационной готовности;

7) балансирующая электроэнергия – электрическая энергия, предназначенная для покрытия положительных дисбалансов при реализации системным оператором утвержденного почасового суточного графика производства-потребления электрической энергии;

8) дисбаланс – разность планового и фактического сальдо генерации-потребления, в кВт*ч;

9) положительный дисбаланс – дисбаланс, значение которого больше нуля (не отрицательно), в кВт*ч;

10) отрицательный дисбаланс – дисбаланс, значение которого меньше нуля (отрицательно), в кВт*ч;

11) предельный тариф на балансирующую электроэнергию – максимально разрешенная для субъектов балансирующего рынка электрической энергии цена продажи балансирующей электроэнергии расчетному центру балансирующего рынка, определяемая в порядке, согласно подпункту 70-5) статьи 5 Закона;

12) предельный тариф на отрицательные дисбалансы – максимально разрешенная для субъектов балансирующего рынка электрической энергии цена покупки отрицательных дисбалансов у расчетного центра балансирующего рынка, определяемая в порядке, согласно подпункту 23-4) статьи 1 Закона;

13) расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов – документ, отражающий объемы балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов и их стоимости каждому часу расчетного месяца, являющийся основанием для взаиморасчетов;

14) провайдер баланса – субъект оптового рынка электрической энергии, принявший на себя ответственность за финансовое урегулирование на балансирующем рынке электрической энергии собственных дисбалансов и дисбалансов других субъектов балансирующего рынка электрической энергии в соответствии с заключенными с ними договорами, включенный в перечень провайдеров баланса, формируемый расчетным центром балансирующего рынка;

15) договор присоединения - договор, заключаемый между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии, для обеспечения взаимозачетов по обязательствам по покупке (продаже) балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке между субъектами балансирующего рынка электрической энергии и расчетным центром балансирующего рынка.

Глава 2. Предмет Договора

1. Расчетный центр балансирующего рынка продает (покупает), а Субъект балансирующего рынка электрической энергии покупает (продает) балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы в соответствии с условиями Договора, требованиями законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики и Правилами функционирования балансирующего рынка электрической энергии, утвержденными Приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 112 (далее – Правила).

2. Субъект балансирующего рынка электрической энергии продает (покупает), а Расчетный центр балансирующего рынка покупает (продает) балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы в соответствии с условиями Договора, требованиями законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики и Правил.

3. Субъект балансирующего рынка электрической энергии обязуется оплатить за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы в размере и порядке, установленным Договором, требованиями законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики и Правил.

Глава 3. Условия покупки/продажи электрической энергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке

4. Купля-продажа балансирующей электрической энергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан, Правилами и условиями Договора.

5. Системный оператор определяет информацию о плановых и фактических значениях генерации и потребления субъектов балансирующего рынка электрической энергии, в т.ч. в разбивке по объектам генерации-потребления данных субъектов по каждому часу.

6. Купля-продажа балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов осуществляется в соответствии с расчетами почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов.

7. Взаиморасчеты за куплю-продажу балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии осуществляется на основании отдельного договора присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии, заключаемого между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии.

Глава 4. Учет электрической энергии

8. Фактический объем купли-продажи балансирующей электрической энергии и отрицательных дисбалансов расчетного центра балансирующего рынка и субъекта оптового рынка электрической энергии, за расчетный период определяется с 00-00 часов первого календарного дня по 24-00 часов последнего календарного дня (время среднеевропейское) расчетного периода на основании расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов.

Глава 5. Права и обязанности Сторон

9. Субъект балансирующего рынка электрической энергии вправе:

1) получать информацию касательно купли-продажи балансирующей электрической энергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

2) сообщать системному оператору и расчетному центру балансирующего рынка о некорректности/неточности информации в расчетах почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов;

10. Субъект балансирующего рынка электрической энергии обязан:

1) покупать у расчетного центра балансирующего рынка балансирующую электроэнергии и отрицательные дисбалансы на балансирующем рынке электрической энергии;

2) продавать расчетному центру балансирующего рынка балансирующую электроэнергии и отрицательные дисбалансы на балансирующем рынке электрической энергии;

3) заключить с расчетным центром балансирующего рынка договор присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии для осуществления взаиморасчетов по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

4) на основании и в порядке, предусмотренным договором присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии, заключаемого между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии оплачивать за купленную-проданную балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы;

5) выписывать/выставлять расчетному центру балансирующего рынка акты выполненных работ (оказанных услуг), накладные, счет-фактуры;

6) подписывать в течении 2 (двух) рабочих дней после получения акты выполненных работ (оказанных услуг), накладные, счет-фактуры;

7) письменно сообщать расчетному центру балансирующего рынка о заключении/расторжении договора о передачи ответственности с провайдером баланса и предоставить ее копию;

8) использовать определенную расчетным центром балансирующего рынка систему электронного документооборота;

9) осуществлять иные обязательства, предусмотренные Законом, Правилами и/или Договором.

Сноска. Пункт 10 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Расчетный центр балансирующего рынка вправе:

1) покупать у субъекта балансирующего рынка электрической энергии балансирующую электроэнергии и отрицательные дисбалансы на балансирующем рынке электрической энергии;

2) продавать субъекту балансирующего рынка электрической энергии балансирующую электроэнергии и отрицательные дисбалансы на балансирующем рынке электрической энергии;

3) на основании и в порядке, предусмотренным договором присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии, заключаемого между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии рассчитать, определить и распределить денежные обязательств субъекта балансирующего рынка, возникших на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан;

4) определять систему электронного документооборота;

5) осуществлять иные права, предусмотренные Законом, Правилами и/или Договором.

12. Расчетный центр балансирующего рынка обязан:

1) выписывать/выставлять субъекту балансирующего рынка электрической энергии акты выполненных работ (оказанных услуг), накладные, счет-фактуры;

2) подписывать в течении 2 (двух) рабочих дней после получения акты выполненных работ (оказанных услуг), накладные, счет-фактуры;

3) предоставлять субъекту балансирующего рынка электрической энергии информацию касательно купли-продажи балансирующей электрической энергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

4) заключить с субъектом балансирующего рынка электрической энергии договор присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии для осуществления взаиморасчетов по купле-продаже балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

5) на основании информации, предоставленной системным оператором формировать, утверждать и публиковать расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов.

Сноска. Пункт 12 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Ответственность Сторон

13. В случае неисполнения или ненадлежащего исполнения Сторонами своих обязательств по Договору, виновная Сторона несет ответственность в соответствии с условиями Договора и законодательством Республики Казахстан.

14. В случае просрочки срока исполнения своих обязательств по оплате, субъект балансирующего рынка электрической энергии на основании реестра взаиморасчетов между субъектами балансирующего рынка имеет право требовать уплаты неустойки в виде пени в размере 0,1 % от неоплаченной суммы за каждый календарный день просрочки, начиная со дня, следующего за днем, когда обязательство должно было быть исполнено, но не более 10 % от общей суммы задолженности.

15. Уплата суммы неустойки (штрафа, пени) не освобождает Стороны от выполнения своих обязательств по Договору, а также от возмещения виновной Стороной пострадавшей Стороне понесенных последней убытков в полном объеме.

Глава 7. Действие обстоятельств непреодолимой силы

16. Стороны освобождаются от ответственности за частичное или полное неисполнение обязательств по Договору, если они докажут, что надлежащее исполнение оказалось невозможным вследствие непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств, таких как: стихийные бедствия природного характера, военные действия на территории Республики Казахстан, запретительные или ограничительные действия государственных органов, наступившие после подписания Договора.

17. Сторона, подвергшаяся воздействию обстоятельств непреодолимой силы, обязана не позднее пяти дней с начала наступления обстоятельств непреодолимой силы направить другой стороне письменное уведомление о возникновении, виде и возможной продолжительности действия указанных обстоятельств, а также в подтверждение их наступления представляет документ соответствующего государственного органа Республики Казахстан.

18. Если вышеупомянутое уведомление не будет сделано в срок, сторона, подвергшаяся воздействию обстоятельств непреодолимой силы, лишается права ссылаться на них в свое оправдание, разве что само то обстоятельство или препятствие не дало возможности направить уведомление.

Глава 8. Разрешение споров

19. В случае возникновения споров между Сторонами, относящихся к Договору, Стороны прилагают усилия для урегулирования спора путем переговоров.

20. Если одна из Сторон имеет к другой Стороне обоснованные претензии по выполнению обязательств по Договору, то такая Сторона в срок не позднее пяти рабочих дней с даты возникновения спорной ситуации излагает суть претензий в письменном виде, на которые другая Сторона в срок до пяти рабочих дней с даты получения претензии должна дать аргументированный ответ либо согласовать срок устранения замечаний со Стороной, направившей претензию.

21. Споры и разногласия, возникающие по Договору или в связи с ним, в том числе касающиеся его исполнения, нарушения, прекращения или недействительности, которые не удалось разрешить путем переговоров, подлежат разрешению в Специализированном межрайонном экономическом суде города Астана.

Глава 9. Прекращение и расторжение Договора

22. Действие Договора прекращается при исключении Субъекта балансирующего рынка из перечня субъектов оптового рынка электрической энергии, формируемым системным оператором. Расчетный центр балансирующего рынка обязан в течении 5 (пяти) рабочих дней уведомить об этом субъекта балансирующего рынка.

Сноска. Пункт 22 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22-1. Расчетный центр балансирующего рынка в одностороннем порядке расторгает дополнительное соглашение к настоящему Договору о передаче ответственности провайдеру баланса при нарушении субъектом балансирующего рынка условий пункта 129 Правил. В данном случае расчетный центр балансирующего рынка обязан в течении 5 (пяти) рабочих дней уведомить об этом субъекта балансирующего рынка.

Сноска. Типовой договор дополнен пунктом 22-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. Договор может быть расторгнут любой из Сторон в случаях:

1) невозможности исполнения обязательства, основанного на Договоре (статья 374 Гражданского кодекса Республики Казахстан);

2) признания в установленном порядке другой стороны банкротом;

3) изменения или отмены акта государственного органа, на основании которого заключен Договор.

В данном случае стороны должны предупредить об этом друг друга не позднее, чем за 15 календарных дней.

24. Прекращение действия Договора не освобождает Сторон от исполнения обязательств, возникших до указанного дня прекращения действия Договора, и не освобождает от ответственности за его неисполнение (ненадлежащее исполнение).

Глава 10. Порядок внесения изменений и дополнений в Договор и направления уведомлений

25. Изменения и (или) дополнения в Договор вносятся в случае внесении уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере электроэнергетики изменений и/или дополнений в Правила, за исключением случая заключения субъектом балансирующего рынка электрической энергии договора передачи ответственности провайдеру баланса.

26. Внесение изменений и (или) дополнений в Договор осуществляется в письменной форме.

27. Вся информация по Договору передается в виде обмена Сторонами уведомлениями и предоставления сведений, предусмотренных Договором, следующими способами:

1) почтой и (или) нарочно (при наличии отметки о вручении);

2) посредством системы электронного документооборота, определенном расчетным центром балансирующего рынка.

28. Сведения, представленные в электронном формате, должны соответствовать сведениям на бумажном носителе. При расхождении сведений, указанных в электронной форме и на бумажном носителе, преимущество будет иметь электронная форма.

29. Уведомления, отправленные после 18.00. часов, считаются полученными на следующий рабочий день. Уведомления, направленные после 18.00. часов в пятницу или накануне праздничных дней, считаются полученными в первый рабочий день после выходных или праздничных дней.

Глава 11. Заключительные положения

30. Договор вступает в силу с момента подписи сторонами и действует до __ __ 20__ года.

30. Договор вступает в силу __ __ 20__ года и действует по __ __ 20__ года.

Сноска. Типовой договор дополнен пунктом 30 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30-1. По истечению срока действия Договора, Договор автоматически продлевается на следующий финансовый год и действует до момента его расторжения в соответствии с Главой 9 Договора.

Сноска. Типовой договор дополнен пунктом 30-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

31. Если в течение срока действия Договора одно либо несколько установленных им положений становятся недействительными, либо не имеющими юридической силы в соответствии с законодательством Республики Казахстан, то это обстоятельство не делает недействительными либо не имеющими юридической силы иные положения Договора, которое продолжает действовать в соответствующей части.

32. В случае изменения реквизитов Стороны обязуются уведомить об этом друг друга в течение 5 (пяти) рабочих дней со дня возникновения таких изменений.

33. Не допускается отказ от исполнения обязательств по Договору в одностороннем порядке, если иное не предусмотрено Договором и законодательством Республики Казахстан.

34. По всем иным вопросам взаимоотношений Сторон, не урегулированным Договором, Стороны руководствуются законодательством Республики Казахстан.

35. Все приложения к Договору, а также отдельно заключаемый Договор присоединения являются его неотъемлемыми частями.

Глава 12. Подписи и реквизиты сторон

Расчетный центр балансирующего рынка	Субъект балансирующего рынка электрической энергии
Наименование организации	Наименование организации
ФИО руководителя (представителя)	ФИО руководителя (представителя)
БИН	БИН
Юридический адрес	Юридический адрес
Фактический адрес	Фактический адрес
Наименование и номер счета в банке	Наименование и номер счета в банке
Телефон	Телефон
Электронная почта	Электронная почта

Приложение 2 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Типовой договор присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии

______________________________ "___"__________20__г.
(место заключения договора)

Настоящий Типовой договор присоединения со всеми субъектами балансирующего
рынка электрической энергии (далее - Договор) заключен в соответствии
с подпунктом 9) пункта 13 статьи 15-10 Закона Республики Казахстан
"Об электроэнергетике" (далее – Закон)
между _________________________________________________________________,
(наименование организации, БИН) в лице
_______________________________________________________________________,
(должность, Ф.И.О.)
действующего на основании ______________________________________________,
(наименование документа)
именуемое в дальнейшем "Расчетный центр балансирующего рынка",
с одной стороны и _______________________________________________________________________,
(наименование организации, БИН)
в лице __________________________________________________________________,
(должность, Ф.И.О.)
действующего на основании ________________________________________________________________________,
(наименование документа)
именуемое в дальнейшем "Субъект балансирующего рынка электрической энергии",
с другой стороны, в дальнейшем вместе также именуемые "Стороны",
о нижеследующем.

Глава 1. Общие положения

1. Договор является договором присоединения, заключенным в соответствии со статьей 389 Гражданского Кодекса Республики Казахстан и его действие, распространяется на правоотношения расчетного центра балансирующего рынка и субъекта балансирующего рынка электрической энергии, присоединившегося к Договору в порядке, предусмотренном пунктами 3 и 4 Договора.

2. Типовая форма Договора, утверждается уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере электроэнергетики согласно подпункту 9) пункта 13 статьи 15-10 Закона и опубликован на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка.

3. Условия Договора едины для всех субъектов балансирующего рынка электрической энергии и принимаются субъектом балансирующего рынка электрической энергии путем присоединения к Договору в полном объеме. Принятие субъектом балансирующего рынка электрической энергии условий Договора (присоединение к Договору/заключение Договора) выражается путем представления субъектом балансирующего рынка электрической энергии заявления расчетному центру балансирующего рынка, составленного по форме, согласно приложению № 1 к Договору.

4. Предоставление субъектом балансирующего рынка электрической энергии заявления расчетному центру балансирующего рынка, также свидетельствует о том, что субъект балансирующего рынка электрической энергии прочитал, понял и принял Договор в полном объеме. Субъект балансирующего рынка электрической энергии не может ссылаться на отсутствие его подписи на Договоре как на доказательство того, что Договор не был им получен, прочитан, понят, принят, если у расчетного центра балансирующего рынка имеется экземпляр заявления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, составленного по форме, согласно приложению № 1 к Договору и подписанного на бумажном носителе или с использованием электронной цифровой подписи (далее – ЭЦП) в системе электронного документооборота в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об электронном документе и электронной цифровой подписи".

Глава 2. Предмет Договора

5. В соответствии с Договором расчетный центр балансирующего рынка осуществляет расчет, определение и распределение денежных обязательств субъекта балансирующего рынка электрической энергии, возникших на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан, а Субъект балансирующего рынка электрической энергии обязуется оплатить их в порядке, предусмотренным Договором.

Глава 3. Деятельность расчетного центра балансирующего рынка

6. Расчетный центр балансирующего рынка обеспечивает:

1) расчет, определение и распределение денежных обязательств субъекта балансирующего рынка электрической энергии, возникших на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан.

2) определение пар субъектов балансирующего рынка электрической энергии по обязательствам, возникшим на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан, осуществляется в порядке, предусмотренными главой 5 и 6 Договора.

Глава 4. Принципы определения пар для взаимозачетов

7. Расчетный центр балансирующего рынка определяет пары для реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка по следующим принципам:

1) минимизация количества пар для осуществления взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка электрической энергии;

2) приоритет формирования пар для осуществления взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка электрической энергии находящихся в одном регионе;

3) сменяемость пар путем учитывания предыдущих истории формирования пар. Если по итогам месяца субъекты балансирующего рынка электрической энергии ранее производили между собой взаимозачеты, то в следующих месяцах вероятность формирования их пары стремится к минимуму. При этом вероятность стремится к минимуму до того момента, пока не выбраны все возможные пары. После этого, повтор ранее сформированных пар возможен.

В случае, если при формировании реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка с учетом вышеуказанных совокупных условий у нескольких субъектов балансирующего рынка электрической энергии остаются не закрытые денежные обязательства, то реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется без применения положения подпункта 3) настоящего пункта.

В случае невыполнения части второй настоящего пункта и наличия у нескольких субъектов балансирующего рынка электрической энергии не закрытых денежных обязательств, реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется без применения положения подпунктов 2) и 3) настоящего пункта.

В случае невыполнения части третьей настоящего пункта и наличия у нескольких субъектов балансирующего рынка электрической энергии не закрытых денежных обязательств, реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется без применения положения подпунктов 1), 2) и 3) настоящего пункта.

Глава 5. Документы, формируемые Расчетным центром балансирующего рынка

8. Расчетный центр балансирующего рынка ежемесячно публикует на официальном интернет-ресурсе следующие документы:

1) расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов согласно приложению № 2 к Договору;

2) реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка согласно приложению № 3 к Договору.

9. Расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов формируются на основании данных, предоставленных системным оператором в порядке, установленном уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере электроэнергетики согласно пункту 10 статьи 15-10 Закона.

10. Расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов является документом, отражающим объемы балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов и их стоимости по каждому часу расчетного месяца.

11. В случае некорректности/неточности информации, отраженной в расчетах почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов, субъект балансирующего рынка электрической энергии в течении 2 (двух) рабочих дней, со дня опубликования на официальном интернет-ресурсе Расчетного центра балансирующего рынка документа, сообщает об этом письменно системному оператору и расчетному центру балансирующего рынка.

12. В случае отсутствия письменных претензий и/или сообщений от субъекта балансирующего рынка электрической энергии в течении 2 (двух) рабочих дней со дня опубликования расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов, он считается принятым субъектом балансирующего рынка электрической энергии без каких-либо замечаний и возражений.

13. В случае подтверждения некорректности и/или неточности предоставленной системным оператором информации, расчетный центр балансирующего рынка на официальном интернет-ресурсе публикует новый расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов.

14. Новые расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов публикуется после корректировки информации, предоставляемой системным оператором.

15. В случае неподтверждения наличия некорректности и/или неточности в информации, отраженной в расчетах почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов или отсутствия письменных претензий и/или сообщений от субъекта балансирующего рынка электрической энергии, расчетный центр балансирующего рынка на официальном интернет-ресурсе публикует реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка электрической энергии.

16. На основании расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов:

1) расчетный центр балансирующего рынка определяет общий объем купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов и их стоимость по каждому субъекту балансирующего рынка электрической энергии за месяц;

2) расчетный центр балансирующего рынка выставляет субъекту балансирующего рынка электрической энергии накладную на отпуск запасов на сторону и электронную счет-фактуру одной строкой до 20 (двадцатого) числа месяца следующего за месяцем поставки. Накладная на отпуск запасов на сторону подписывается посредством ЭЦП на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка в течение 2 (двух) рабочих дней после опубликования расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов. При корректировке расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов исправленная накладная на отпуск запасов на сторону и электронная счет-фактуру направляется в течение 2 (двух) рабочих дней;

3) субъект балансирующего рынка электрической энергии выставляет накладную на отпуск запасов на сторону и электронную счет-фактуру одной строкой расчетному центру балансирующего рынка до 20 (двадцатого) числа месяца следующего за месяцем поставки. Накладная на отпуск запасов на сторону подписывается посредством ЭЦП на официальном интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка в течение 2 (двух) рабочих дней после опубликования расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов. При корректировке расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов исправленная накладная на отпуск запасов на сторону и электронная счет-фактуру направляется в течение 2 (двух) рабочих дней;

4) расчетный центр балансирующего рынка формирует акт сверки взаиморасчетов для выявления сальдо задолженности субъектов балансирующего рынка электрической энергии за прошедший расчетный месяц;

5) расчетный центр балансирующего рынка на основании акта сверки взаиморасчетов формирует пары между субъектами балансирующего рынка электрической энергии, расчетным центром балансирующего рынка для последующего произведения взаиморасчетов по денежным обязательствам.

Сноска. Пункт 16 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка формируется на основании информации, отраженной в расчетах почасовых объемов балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии.

18. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка является документом, на основании которого субъекты балансирующего рынка электрической энергии осуществляют взаимные расчеты по обязательствам, возникшим у субъектов балансирующего рынка электрической энергии на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан, а также документом, подтверждающим право требования и наличие денежных обязательств субъектов балансирующего рынка электрической энергии.

19. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка утверждается расчетным центром балансирующего рынка, не подлежит обжалованию и принимается субъектом балансирующего рынка электрической энергии без каких-либо замечаний и возражений.

20. В случае корректировки данных, предоставленных системным оператором, после опубликования реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, расчетный центр балансирующего рынка производит перерасчет денежных обязательств субъектов балансирующего рынка электрической энергии и отражает в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка в следующем месяце.

Глава 6. Порядок осуществления взаиморасчетов между субъектами балансирующего рынка электрической энергии

21. Расчетный центр балансирующего рынка публикует на официальном интернет-ресурсе реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

22. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка содержит следующую информацию:

1) наименование субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющего право требования денежных обязательств;

2) наименование субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющего денежные обязательства;

3) сумма денежных обязательств;

4) расчетный период.

23. На основании реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка субъекты балансирующего рынка электрической энергии имеющие право требования денежных сумм выставляют финансовые документы субъектам балансирующего рынка электрической энергии.

24. Субъекты балансирующего рынка электрической энергии принимают и подписывают выставленные субъектами балансирующего рынка электрической энергии финансовые документы, после чего оплачивают суммы, указанные в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

25. Взаиморасчеты по денежным обязательствам осуществляются субъектами балансирующего рынка электрической энергии ежемесячно, но не позднее тридцати календарных дней после завершения месяца покупки балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии.

Глава 7. Передача прав по денежным обязательствам

26. По настоящему Договору и в соответствии с расчетами почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов расчетный центр балансирующего рынка уступает, а субъект балансирующего рынка электрической энергии, указанный в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, принимает в полном объеме право требования по денежным обязательствам по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов, заключенному между расчетным центром балансирующего рынка и субъектом балансирующего рынка электрической энергии.

27. В соответствии с условиями Договора субъекту балансирующего рынка электрической энергии (новому кредитору) передаются права требования по денежным обязательствам, обеспечению исполнения обязательства, а также другие связанные с требованием права, в том числе право на неполученное вознаграждение (интерес) (далее – право требование).

28. Право расчетного центра балансирующего рынка (первоначального кредитора) по денежным обязательствам переходит к субъекту балансирующего рынка электрической энергии, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка (Новому кредитору), с момента опубликования реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, в том объеме и на тех условиях, которые существовали к моменту перехода права по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов.

29. Расчетный центр балансирующего рынка (первоначальный кредитор) гарантирует субъекту балансирующего рынка электрической энергии, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка (новому кредитору), действительность и наличие всех прав, которые уступает в соответствии с условиями настоящего Договора.

30. Расчетный центр балансирующего рынка обязуется (первоначальный кредитор):

30.1. передать субъекту балансирующего рынка электрической энергии, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка (новому кредитору), в полном объеме права требования по денежным обязательствам, обеспечению исполнения обязательства, а также другие связанные с требованием права, в том числе право на неполученное вознаграждение (интерес) возникшие по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов;

30.2. в течение 1 (одного) рабочего дней с момента опубликования реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка уведомить субъекта балансирующего рынка электрической энергии (должника) об уступке права требования по договору купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов.

31. Путем подписания настоящего договора субъект балансирующего рынка электрической энергии (первоначальный кредитор) предоставляет согласие и уполномочивает расчетный центр балансирующего рынка производить распределение его прав требования и денежных обязательств, возникших на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан между субъектами балансирующего рынка электрической энергии (должник) в соответствии с реестром взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

32. В случае если субъект балансирующего рынка электрической энергии (должник) не будет уведомлен субъектом балансирующего рынка электрической энергии (новым кредитором) о состоявшемся переходе права требования денежных обязательств расчетного центра балансирующего рынка (первоначального кредитора) к субъекту балансирующего рынка электрической энергии (новому кредитору), указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, то последний несет риск вызванных этим неблагоприятных для него последствий.

33. Расчетный центр балансирующего рынка (первоначальный кредитор) не несет ответственность перед субъектом балансирующего рынка электрической энергии, указанным в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка (новый укредитор) за неисполнение субъектом балансирующего рынка электрической энергии (должника) договора купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов и настоящего Договора. Вопросы, связанные с исполнением денежных обязательств, вытекающих из реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка разрешаются непосредственно между субъектами балансирующего рынка электрической энергии, указанными в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка в досудебном, судебном или ином, предусмотренном законодательством Республики Казахстан порядке.

34. Путем подписания настоящего договора субъект балансирующего рынка электрической энергии (должник) предоставляет согласие и обязуется оплачивать возникшие у него денежные обязательства перед расчетным центром балансирующего рынка (первоначальным кредитором) субъекту балансирующего рынка электрической энергии, определенному расчетным центром балансирующего рынка в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка (новому кредитору).

35. Права (требования) по денежным обязательствам, принадлежащие расчетному центру балансирующего рынка (первоначальный кредитор) на основании расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов передаются субъекту(ам) балансирующего рынка электрической энергии, указанному(ым) в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка (новому кредитору) в соответствии с Договором.

36. Права (требования) по денежным обязательствам, принадлежащие субъекту балансирующего рынка электрической энергии на основании расчетов почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов балансирующего рынка субъекту(ам) балансирующего рынка электрической энергии, указанному(ым) в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка в соответствии с Договором.

37. Субъект балансирующего рынка электрической энергии согласен на распределение денежных обязательств расчетного центра балансирующего рынка перед субъектом балансирующего рынка электрической энергии между субъектами балансирующего рынка электрической энергии в соответствии с реестром взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

38. Субъекта балансирующего рынка электрической энергии согласен на перевод долга на субъекта балансирующего рынка электрической энергии, указанного в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка.

39. Указанное в настоящего главе согласие является бесспорным и безотзывным.

40. Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка, опубликованный на интернет-ресурсе расчетного центра балансирующего рынка, является основанием перехода требования денежных обязательств между субъектами балансирующего рынка электрической энергии, расчетным центром балансирующего рынка.

41. Субъект балансирующего рынка электрической энергии имеет право выдвигать против требований субъекта балансирующего рынка электрической энергии все возражения, основанные на отношениях между субъектом балансирующего рынка электрической энергии и расчетным центром балансирующего рынка.

Глава 8. Права и обязанности Сторон

42. Субъект балансирующего рынка электрической энергии вправе:

1) на основании утвержденного расчетным центром балансирующего рынка реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка требовать у субъекта балансирующего рынка электрической энергии оплату объемов проданной балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов на балансирующем рынке электрической энергии;

2) получать информацию по расчетам почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов и реестру взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка;

3) требовать от субъекта балансирующего рынка электрической энергии, указанного в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка оплаты неустойки в виде пени в размере 0,1 % от неоплаченной суммы за каждый календарный день просрочки, начиная со дня, следующего за днем, когда обязательство должно было быть исполнено, но не более 10 % от общей суммы задолженности.

43. Субъект балансирующего рынка электрической энергии обязуется:

1) пользоваться услугами, предоставляемыми расчетным центром балансирующего рынка;

2) признавать и выполнять требования, предусмотренных Договором, Законом и Правилами функционирования балансирующего рынка электрической энергии, утвержденными Приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 112 (далее – Правила);

3) на основании реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка оплачивать субъекту балансирующего рынка электрической энергии, указанному в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка и расчетному центру балансирующего рынка денежные обязательства;

4) признавать право требования у субъекта балансирующего рынка, указанного в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка;

5) признавать наличие денежных обязательств перед субъектом балансирующего рынка электрической энергии, указанного в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка;

6) выставлять субъектам балансирующего рынка электрической энергии, указанным в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка счет на оплату;

7) сообщать субъектам балансирующего рынка электрической энергии (должникам) о наличии у него прав требования по обязательствам в соответствии с реестром взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка;

8) подписывать в течении 5 (пяти) календарных дней после получения выставленные финансовые документы;

9) использовать определенную расчетным центром балансирующего рынка систему электронного документооборота;

10) осуществлять иные обязательства, предусмотренные Законом, Правилами и/или Договором.

Сноска. Пункт 43 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

44. Расчетный центр балансирующего рынка вправе:

1) на основании реестра взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка требовать оплаты денежных обязательств от субъектов балансирующего рынка электрической энергии (должников);

2) выставлять субъектам балансирующего рынка электрической энергии (должникам), указанным в реестре взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка счет на оплату;

3) требовать от субъектов балансирующего рынка электрической энергии (должников и кредиторов) выставления актов выполненных работ (оказанных услуг), актов сверки, счет-фактур;

4) определять систему электронного документооборота;

5) осуществлять иные права, предусмотренные Законом, Правилами и/или Договором.

Сноска. Пункт 44 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

45. Расчетный центр балансирующего рынка обязуется:

1) формировать, утверждать и публиковать расчеты почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов;

2) формировать, утверждать и публиковать реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка;

3) рассчитывать, определять и распределять денежные обязательства субъектов балансирующего рынка электрической энергии, возникших на балансирующем рынке электрической энергии Республики Казахстан.

Глава 9. Ответственность Сторон

46. В случае неисполнения или ненадлежащего исполнения Сторонами своих обязательств по Договору, виновная Сторона несет ответственность в соответствии с условиями Договора и законодательством Республики Казахстан.

47. В случае просрочки срока исполнения своих обязательств по оплате, субъект балансирующего рынка электрической энергии на основании реестра взаиморасчетов между субъектами балансирующего рынка имеет право требовать уплаты неустойки в виде пени в размере 0,1 % от неоплаченной суммы за каждый календарный день просрочки, начиная со дня, следующего за днем, когда обязательство должно было быть исполнено, но не более 10 % от общей суммы задолженности.

48. Уплата суммы неустойки (штрафа, пени) не освобождает Стороны от выполнения своих обязательств по Договору, а также от возмещения виновной Стороной пострадавшей Стороне понесенных последней убытков в полном объеме.

Глава 10. Действие обстоятельств непреодолимой силы

49. Стороны освобождаются от ответственности за частичное или полное неисполнение обязательств по Договору, если они докажут, что надлежащее исполнение оказалось невозможным вследствие непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств, таких как: стихийные бедствия природного характера, военные действия на территории Республики Казахстан, запретительные или ограничительные действия государственных органов, наступившие после подписания Договора.

50. Сторона, подвергшаяся воздействию обстоятельств непреодолимой силы, обязана не позднее пяти календарных дней с начала наступления обстоятельств непреодолимой силы направить другой стороне письменное уведомление о возникновении, виде и возможной продолжительности действия указанных обстоятельств, а также в подтверждение их наступления представляет документ соответствующего государственного органа Республики Казахстан.

51. Если вышеупомянутое уведомление не будет сделано в срок, сторона, подвергшаяся воздействию обстоятельств непреодолимой силы, лишается права ссылаться на них в свое оправдание, разве что само то обстоятельство или препятствие не дало возможности направить уведомление.

Глава 11. Разрешение споров

52. В случае возникновения споров между Сторонами, относящихся к Договору, Стороны прилагают усилия для урегулирования спора путем переговоров.

53. Если одна из Сторон имеет к другой Стороне обоснованные претензии по выполнению обязательств по Договору, то такая Сторона в срок не позднее пяти рабочих дней с даты возникновения спорной ситуации излагает суть претензий в письменном виде, на которые другая Сторона в срок до пяти рабочих дней с даты получения претензии должна дать аргументированный ответ либо согласовать срок устранения замечаний со Стороной, направившей претензию.

54. Споры и разногласия, возникающие по Договору или в связи с ним, в том числе касающиеся его исполнения, нарушения, прекращения или недействительности, которые не удалось разрешить путем переговоров, подлежат разрешению в Специализированном межрайонном экономическом суде города Астана.

Глава 12. Прекращение и расторжение Договора

55. Действие Договора прекращается в случае исключения субъекта балансирующего рынка электрической энергии из перечня субъектов оптового рынка электрической энергии, формируемым системным оператором.

56. Договор может быть расторгнут любой из Сторон в случаях:

1) невозможности исполнения обязательства, основанного на Договоре (статья 374 Гражданского кодекса Республики Казахстан);

2) признания в установленном порядке другой стороны банкротом;

3) изменения или отмены акта государственного органа, на основании которого заключен Договор.

В данном случае стороны должны предупредить об этом друг друга не позднее, чем за 15 (пятнадцать) календарных дней.

57. Прекращение действия Договора не освобождает Сторон от исполнения обязательств, возникших до указанного дня прекращения действия Договора, и не освобождает от ответственности за его неисполнение (ненадлежащее исполнение).

Глава 13. Порядок внесения изменений и дополнений в Договор и направления уведомлений

58. Изменения и (или) дополнения в Договор вносятся в случае внесении уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере электроэнергетики изменений и/или дополнений в Правила. При этом подписание Сторонами дополнительных соглашений к Договору не требуется.

59. Уведомление о внесенных изменениях и (или) дополнениях в Договор осуществляется Расчетным центром балансирующего рынка путем обязательного размещения таких изменений и (или) дополнений на официальном интернет-ресурсе Расчетного центра балансирующего рынка.

60. Вся информация по Договору передается в виде обмена Сторонами уведомлениями и предоставления сведений, предусмотренных Договором, следующими способами:

1) почтой и (или) нарочно (при наличии отметки о вручении);

2) посредством системы электронного документооборота, определенном расчетным центром балансирующего рынка.

61. Сведения, представленные в электронном формате, должны соответствовать сведениям на бумажном носителе. При расхождении сведений, указанных в электронной форме и на бумажном носителе, преимущество будет иметь электронная форма.

62. Уведомления, отправленные после 18:00. часов, считаются полученными на следующий рабочий день. Уведомления, направленные после 18:00. часов в пятницу или накануне праздничных дней, считаются полученными в первый рабочий день после выходных или праздничных дней.

63. Изменения и (или) дополнения в Договор вводятся в действие с даты принятия решения уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере электроэнергетики либо с даты, указанной в таком решении.

64. Любые изменения и (или) дополнения, внесенные в Договор и приложения к нему, с момента введения их в действие равно распространяются на всех Субъектов балансирующего рынка, в том числе присоединившиеся к Договору ранее даты введения в действие изменений и дополнений.

Глава 14. Заключительные положения

65. Договор вступает в силу с момента представления субъектом балансирующего рынка электрической энергии заявления расчетному центру балансирующего рынка, составленного по форме, согласно Приложению № 1 к Договору и прекращается в случаях, предусмотренных главой 12 Договора.

При этом, Стороны имеют право распространить срок действия договора согласно дате предоставленного заявления субъекта балансирующего рынка.

Сноска. Пункт 65 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

65-1. По истечению срока действия Договора, Договор автоматически продлевается на следующий финансовый год и действует до момента его расторжения в соответствии с Главой 12 Договора.

Сноска. Типовой договор дополнен пунктом 65-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

66. После присоединения к Договору Стороны вступают в договорные отношения на один финансовый год, если иное не предусмотрено Договором, законодательством Республики Казахстан и Правилами.

67. Отказ субъекта балансирующего рынка электрической энергии от присоединения к Договору в целом или в части не допускается.

68. Если в течение срока действия Договора одно либо несколько установленных им положений становятся недействительными, либо не имеющими юридической силы в соответствии с законодательством Республики Казахстан, то это обстоятельство не делает недействительными либо не имеющими юридической силы иные положения Договора, которое продолжает действовать в соответствующей части, но может служить основанием для пересмотра расчетным центром балансирующего рынка Договора в полном объеме либо в части.

69. В случае изменения реквизитов Стороны обязуются уведомить об этом друг друга в течение 5 (пяти) рабочих дней со дня возникновения таких изменений.

70. Не допускается отказ от исполнения обязательств по Договору в одностороннем порядке, если иное не предусмотрено Договором, законодательством Республики Казахстан и Правилами.

71. По всем иным вопросам взаимоотношений Сторон, не урегулированным Договором, Стороны руководствуются законодательством Республики Казахстан.

72. Все приложения к Договору являются его неотъемлемыми частями.

Приложение № 1 к Типовому договору присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии _________________________ (наименование организации определенного расчетным центром балансирующего рынка)

Заявление

"___"__________20__г.

Настоящим, __________________________________________________________
(наименование организации)
в лице _______________________________________________________________,
(должность, ФИО)
действующего на основании ____________________________________________,
(наименование документа)
подтверждает, что ознакомлен с Типовым договором присоединения со всеми
субъектами балансирующего рынка электрической энергии, заключенный
в соответствии с типовой формой, согласно Правилам функционирования
балансирующего рынка электрической энергии, утвержденным Приказом Министра
энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 112, полностью
и безусловно присоединяется к нему, а также обязуется исполнять условия Договора
и обеспечить исполнение денежных обязательств, возникших в результате
заключения между расчетным центром балансирующего рынка и
_____________________________________________________________________
(наименование организации)
договоров на куплю и продажу балансирующей электрической энергии
и отрицательных дисбалансов электрической энергии.
Реквизиты организации: Полное наименование организации; БИН организации;
Юридический адрес организации;
Фактический адрес организации;
ФИО руководителя (представителя по доверенности);
Контактный номер телефона;
E-mail;
Наименование банка;
ИИК;
БИК.
_______________________________________
(ФИО, должность, подпись, печать)

Приложение № 2 к Типовому договору присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка электрической энергии

Расчет почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии Субъекта БРЭ (БИН _____)

№	Ч	План	Факт	Дисбалансы, не вызванные воздействием системы АРЧМ
				Положительные дисбалансы			Отрицательные дисбалансы
	час	кВт*ч	кВт*ч	кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге	кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге
1	2			3	4	5	6	7	8
1	1
2	2
3	3
…	…
NN	NN
Итого

Продолжение таблицы

Дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ
Положительные дисбалансы			Отрицательные дисбалансы
кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге	кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге
9	10	11	12	13	14

* Примечание:
Ч – порядковый номер часа в месяце,
NN – общее количество часов в месяце.
По каждому часу расчетного периода в системе балансирующего рынка также
доступна расшифровка соответствующих цен (указываемых в настоящей таблице).

	Приложение № 3 к Типовому договору присоединения со всеми субъектами балансирующего рынка
	УТВЕРЖДАЮ Руководитель (наименование организации определенного расчетным центром балансирующего рынка) ФИО руководителя Дата Подпись

Реестр взаимозачетов между субъектами балансирующего рынка за _______ 20__ года

№	Субъект балансирующего рынка, имеющий денежные обязательства	БИН Субъекта балансирующего рынка, имеющего денежные обязательства	Субъект балансирующего рынка, имеющий право требования	БИН Субъекта балансирующего рынка, имеющего право требования	Сумма денежных обязательств, тыс. тенге
1

Приложение 3 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Расчет значений минимальных объемов балансирования на повышение и минимальных объемов балансирования на понижение

1. Значения минимальных объемов балансирования на повышение рассчитываются по одной из следующих формул:

где:

- минимальный объем балансирования на повышение, в кВт*ч (округляется до целых);

- время исполнения, в минутах (округляется до целых);

- минимальная электрическая мощность балансирования на повышение, в МВт (округляется до десятых);

- минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на повышение, в МВт/мин (округляется до десятых);

- безразмерный коэффициент, принимающий следующие значения:

n - безразмерный коэффициент, принимающий следующие значения:

2. Значения минимальных объемов балансирования на понижение рассчитываются по следующей формуле:

где:

- минимальный объем балансирования на понижение, в кВт*ч (округляется до целых);

- время исполнения, в минутах (округляется до целых);

- минимальная электрическая мощность балансирования на понижение, в МВт (округляется до десятых);

- минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на понижение, в МВт/мин (округляется до десятых);

- безразмерный коэффициент, принимающий следующие значения:

n - безразмерный коэффициент, принимающий следующие значения:

3. Минимальная электрическая мощность балансирования на повышение (

) и минимальная электрическая мощность балансирования на понижение (

) определяются в следующем порядке:

№	Наименование субъекта	Минимальная электрическая мощность балансирования на повышение	Минимальная электрическая мощность балансирования на понижение
1	2	3	4
1.	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, заключивший (договор) договоры о покупке услуги по поддержанию готовности электрической мощности с единым закупщиком.	Принимается равным значению минимальной электрической мощности балансирования на повышение, определенному согласно Правилам рынка мощности*.	Принимается равным значению минимальной электрической мощности балансирования на понижение, определенному согласно Правилам рынка мощности*.
2.	Остальные субъекты балансирующего рынка электрической энергии, в т.ч. не заключившие (договор) договоры о покупке услуги по поддержанию готовности электрической мощности с единым закупщиком.	Принимается равным 1,0 МВт.	Принимается равным 1,0 МВт.

Примечание:
* - Правила организации и функционирования рынка электрической мощности,
утвержденные приказом Министра энергетики Республики Казахстан
от 27 февраля 2015 года № 152;

4. Минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на повышение (

) и минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на понижение (

) определяются в следующем порядке:

№	Наименование субъекта	Минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на повышение	Минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на понижение
1	2	3	4
1.	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят только конденсационные электрические станции.	Принимается равным минимальному значению средней скорости увеличения электрической мощности, установленного для конденсационных электрических станций, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным минимальному значению средней скорости уменьшения электрической мощности, установленного для конденсационных электрических станций, согласно Правилам аттестации*.
2.	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят только теплоэлектроцентрали.	Принимается равным минимальному значению средней скорости увеличения электрической мощности, установленного для теплоэлектронтралей, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным минимальному значению средней скорости уменьшения электрической мощности, установленного для теплоэлектронтралей, согласно Правилам аттестации*.
3.	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят только гидравлические электрические станции.	Принимается равным минимальному значению средней скорости увеличения электрической мощности, установленного для гидравлических электрических станций, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным минимальному значению средней скорости уменьшения электрической мощности, установленного для гидравлических электрических станций, согласно Правилам аттестации*.
4	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят только газопоршневые электрические станции.	Принимается равным минимальному значению средней скорости увеличения электрической мощности, установленного для газопоршневых электрических станций, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным минимальному значению средней скорости уменьшения электрической мощности, установленного для газопоршневых электрических станций, согласно Правилам аттестации*.
5	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят только газотурбинные электрические станции.	Принимается равным минимальному значению средней скорости увеличения электрической мощности, установленного для газотурбинных электрических станций, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным минимальному значению средней скорости уменьшения электрической мощности, установленного для газотурбинных электрических станций, согласно Правилам аттестации*.
6	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят только парогазовые электрические станции.	Принимается равным минимальному значению средней скорости увеличения электрической мощности, установленного для парогазовых электрических станций, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным минимальному значению средней скорости уменьшения электрической мощности, установленного для парогазовых электрических станций, согласно Правилам аттестации*.
7	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого в части генерации входят несколько типов электрических станций.	Принимается равным средневзвешенному (по установленной электрической мощности данных электростанций) значению средних скоростей увеличения электрической мощности, установленных для данных электрических станций, согласно Правилам аттестации*.	Принимается равным средневзвешенному (по установленной электрической мощности данных электростанций) значению средних скоростей уменьшения электрической мощности, установленных для данных электрических станций, согласно Правилам аттестации*.
8	Субъект балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого не входят электрические станции.	Принимается равным 1,0 МВт/мин.	Принимается равным 1,0 МВт/мин.

Примечание:
* - Правила проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок, утвержденные приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 3 декабря 2015 года № 686.

5. Минимальный объем балансирования на повышение (

) и минимальный объем балансирования на понижение (

) рассчитываются для каждого из 30 (тридцати) возможных за час операционных суток значений времени исполнения.

6. Для субъекта балансирующего рынка электрической энергии, в состав которого не входят электрические станции, значения минимального объема балансирования на повышение (

) и минимального объема балансирования на понижение (

), рассчитанные согласно настоящему Приложению, составляют:

№	, (мин)	, (мин-мин)	, (мин-мин)	, (мин)	, (кВт*ч)	, (кВт*ч)
1	2	3	5	4	6	7
1.	01	01-10	11-60	50	825,0	825,0
2.	02	02-11	12-60	49	808,3	808,3
3.	03	03-12	13-60	48	791,7	791,7
4.	04	04-13	14-60	47	775,0	775,0
5.	05	05-14	15-60	46	758,3	758,3
6.	06	06-15	16-60	45	741,7	741,7
7.	07	07-16	17-60	44	725,0	725,0
8.	08	08-17	18-60	43	708,3	708,3
9.	09	09-18	19-60	42	691,7	691,7
10.	10	10-19	20-60	41	675,0	675,0
11.	11	11-20	21-60	40	658,3	658,3
12.	12	12-21	22-60	39	641,7	641,7
13.	13	13-22	23-60	38	625,0	625,0
14.	14	14-23	24-60	37	608,3	608,3
15.	15	15-24	25-60	36	591,7	591,7
16.	16	16-25	26-60	35	575,0	575,0
17.	17	17-26	27-60	34	558,3	558,3
18.	18	18-27	28-60	33	541,7	541,7
19.	19	19-28	29-60	32	525,0	525,0
20.	20	20-29	30-60	31	508,3	508,3
21.	21	21-30	31-60	30	491,7	491,7
22.	22	22-31	32-60	29	475,0	475,0
23.	23	23-32	33-60	28	458,3	458,3
24.	24	24-33	34-60	27	441,7	441,7
25.	25	25-34	35-60	26	425,0	425,0
26.	26	26-35	36-60	25	408,3	408,3
27.	27	27-36	37-60	24	391,7	391,7
28.	28	28-37	38-60	23	375,0	375,0
29.	29	29-38	39-60	22	358,3	358,3
30.	30	30-39	40-60	21	341,7	341,7

Пояснение к таблице:

- минуты часа операционных суток по порядку, начиная с первой минуты и завершая тридцатой минутой, в которые активируются заявки на участие в балансировании на повышение либо заявки на участие в балансировании на понижение (последняя активация возможна не позже 30 (тридцатой) минуты операционного часа), в мин;

– время подготовки, отраженное в виде временного промежутка внутри часа операционных суток, с указанием минут данного часа, соответствующих начальной и конечной минуте времени подготовки, в формате мин-мин;

– время исполнения, отраженное в виде временного промежутка внутри часа операционных суток, с указанием минут данного часа, соответствующих начальной и конечной минуте времени исполнения, в формате мин-мин;

– время исполнения, в мин;

– минимальный объем балансирования на повышение, в кВт*ч;

– минимальный объем балансирования на понижение, в кВт*ч.

	Приложение 4 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии
	Форма

Заявка на участие в балансировании на повышение

1. Наименование субъекта балансирующего рынка электрической энергии;

2. Зона балансирования, в которой подается заявка на участие в балансировании на повышение;

3. Час, на который подается заявка на участие в балансировании на повышение: _:00-_:00/__/__/__ (ч-ч/день/месяц/год);

4. Цена (тариф) продажи балансирующей электроэнергии: _______ тенге/кВт*ч (указывается округленной до сотых);

5. Объем балансирования на повышение (объем продажи балансирующей электроэнергии):

№	(мин)	(мин-мин)	(мин-мин)	(мин)	(мин)	(кВт*ч)	(кВт*ч)	в т.ч. в разбивке по объектам генерации - потребления, расположенных в зоне балансирования, в которой подается заявка на участие в балансировании на повышение:
								O1	O2	O3	O4	O5	O6
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
1.	01	01-10	11-60	50
2.	02	02-11	12-60	49
3.	03	03-12	13-60	48
4.	04	04-13	14-60	47
5.	05	05-14	15-60	46
6.	06	06-15	16-60	45
7.	07	07-16	17-60	44
8.	08	08-17	18-60	43
9.	09	09-18	19-60	42
10.	10	10-19	20-60	41
11.	11	11-20	21-60	40
12.	12	12-21	22-60	39
13.	13	13-22	23-60	38
14.	14	14-23	24-60	37
15.	15	15-24	25-60	36
16.	16	16-25	26-60	35
17.	17	17-26	27-60	34
18.	18	18-27	28-60	33
19.	19	19-28	29-60	32
20.	20	20-29	30-60	31
21.	21	21-30	31-60	30
22.	22	22-31	32-60	29
23.	23	23-32	33-60	28
24.	24	24-33	34-60	27
25.	25	25-34	35-60	26
26.	26	26-35	36-60	25
27.	27	27-36	37-60	24
28.	28	28-37	38-60	23
29.	29	29-38	39-60	22
30.	30	30-39	40-60	21

Пояснение № 1 к таблице:

- минуты часа операционных суток по порядку, начиная с первой минуты и завершая тридцатой минутой, в которые активируются заявки на участие в балансировании на повышение либо заявки на участие в балансировании на понижение (последняя активация возможна не позже 30 (тридцатой) минуты операционного часа), в мин;

– время подготовки, отраженное в виде временного промежутка внутри часа операционных суток, с указанием минут данного часа, соответствующих начальной и конечной минуте времени подготовки, в формате мин-мин;

– время исполнения, отраженное в виде временного промежутка внутри часа операционных суток, с указанием минут данного часа, соответствующих начальной и конечной минуте времени исполнения, в формате мин-мин;

– время исполнения, в мин;

- минимальная электрическая мощность балансирования на повышение, определяемая согласно приложению 2 к настоящим Правилам, в МВт;

- минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на повышение, определяемая согласно приложению 2 к настоящим Правилам, в МВт/мин;

- отношение

к

, в мин (указывается округленным до целых);

– минимальный объем балансирования на повышение, определяемый согласно приложению 2 к настоящим Правилам, в кВт*ч (указывается округленным до целых);

– объем балансирования на повышение (объем продажи балансирующей электроэнергии), указываемый по значению не меньше соответствующего значения

, в кВт*ч (указывается округленным до целых);
O₁, O₂, O₃, O₄, O₅, O₆ – разбивка

по объектам генерации - потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющих оперативно-информационный комплекс диспетчерского управления, унифицированный с оперативно-информационным комплексом системного оператора, при помощи которых планируется обеспечить

, в кВт*ч (указывается округленным до целых).

6. Расшифровка объектов генерации - потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющих оперативно-информационный комплекс диспетчерского управления, унифицированный с оперативно-информационным комплексом системного оператора, при помощи которых планируется обеспечить заявляемый объем балансирования на повышение (объем продажи балансирующей электроэнергии):
O₁ – ______________________________________________
(указать наименование объекта);
O₂ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₃ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₄ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₅ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₆ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован).

	Приложение 5 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии
	Форма

Заявка на участие в балансировании на понижение

1. Наименование субъекта балансирующего рынка электрической энергии;

2. Зона балансирования, в которой подается заявка на участие в балансировании на понижение;

3. Час, на который подается заявка на участие в балансировании на понижение: _:00-_:00/__/__/__ (ч-ч/день/месяц/год);

4. Цена (тариф) покупки отрицательных дисбалансов: _______ тенге/кВт*ч (указывается округленной до сотых);

5. Объем балансирования на понижение (объем покупки отрицательных дисбалансов):

№	(мин)	(мин-мин)	(мин-мин)	(мин)	(мин)	(кВт*ч)	(кВт*ч)	в т.ч. в разбивке по объектам генерации – потребления, расположенных в зоне балансирования, в которой подается заявка на участие в балансировании на понижение:
								O1	O2	O3	O4	O5	O6
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
1.	01	01-10	11-60	50
2.	02	02-11	12-60	49
3.	03	03-12	13-60	48
4.	04	04-13	14-60	47
5.	05	05-14	15-60	46
6.	06	06-15	16-60	45
7.	07	07-16	17-60	44
8.	08	08-17	18-60	43
9.	09	09-18	19-60	42
10.	10	10-19	20-60	41
11.	11	11-20	21-60	40
12.	12	12-21	22-60	39
13.	13	13-22	23-60	38
14.	14	14-23	24-60	37
15.	15	15-24	25-60	36
16.	16	16-25	26-60	35
17.	17	17-26	27-60	34
18.	18	18-27	28-60	33
19.	19	19-28	29-60	32
20.	20	20-29	30-60	31
21.	21	21-30	31-60	30
22.	22	22-31	32-60	29
23.	23	23-32	33-60	28
24.	24	24-33	34-60	27
25.	25	25-34	35-60	26
26.	26	26-35	36-60	25
27.	27	27-36	37-60	24
28.	28	28-37	38-60	23
29.	29	29-38	39-60	22
30.	30	30-39	40-60	21

Пояснение к таблице:

- минуты часа операционных суток по порядку, начиная с первой минуты и завершая тридцатой минутой, в которые активируются заявки на участие в балансировании на повышение либо заявки на участие в балансировании на понижение (последняя активация возможна не позже 30 (тридцатой) минуты операционного часа), в мин;

– время подготовки, отраженное в виде временного промежутка внутри часа операционных суток, с указанием минут данного часа, соответствующих начальной и конечной минуте времени подготовки, в формате мин-мин;

– время исполнения, отраженное в виде временного промежутка внутри часа операционных суток, с указанием минут данного часа, соответствующих начальной и конечной минуте времени исполнения, в формате мин-мин;

– время исполнения, в мин;

- минимальная электрическая мощность балансирования на понижение, определяемая согласно приложению 2 к настоящим Правилам, в МВт;

- минимальная скорость достижения минимальной электрической мощности балансирования на понижение, определяемая согласно приложению 2 к настоящим Правилам, в МВт/мин;

- отношение к , в мин (указывается округленным до целых);

– минимальный объем балансирования на понижение, определяемый согласно приложению 2 к настоящим Правилам, в кВт*ч (указывается округленным до целых);

– объем балансирования на понижение (объем покупки отрицательных дисбалансов), указываемый по значению не меньше соответствующего значения , в кВт*ч (указывается округленным до целых);
O₁, O₂, O₃, O₄, O₅, O₆– разбивка

по объектам генерации - потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющих оперативно-информационный комплекс диспетчерского управления, унифицированный с оперативно-информационным комплексом системного оператора, при помощи которых планируется обеспечить

в кВт*ч (указывается округленным до целых).

6. Расшифровка объектов генерации - потребления субъекта балансирующего рынка электрической энергии, имеющих оперативно-информационный комплекс диспетчерского управления, унифицированный с оперативно-информационным комплексом системного оператора, при помощи которых планируется обеспечить заявляемый объем балансирования на понижение (объем покупки отрицательных дисбалансов):
O₁ – ______________________________________________
(указать наименование объекта);
O₂ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₃ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₄ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₅ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован);
O₆ – ______________________________________________
(указать наименование объекта, если он будет задействован).

	Приложение 6 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии
	Формы

Ранжированный список на повышение

1. Час, на который поданы заявки на участие в балансировании на повышение: _:00-_:00/__/__/__ (ч-ч/день/месяц/год);

2. Текущее время: ___/___/___/___/___ (минута/час/день/месяц/год).

№	Порядковый номер заявки	Наименование субъекта, подавшего заявку	(тенге/кВт*ч)	, (кВт*ч)	Статус активации (да/нет)
1	2	3	4	5	6
1.	№ 1
2.	№ 2
3.	№ 3
…	…
NN	№ NN

Пояснение к таблице:
"Наименование субъекта, подавшего заявку" - в данном столбце указываются наименования субъектов балансирующего рынка электрической энергии, которые подали системному оператору заявки на участие в балансировании на повышение;
"

" – в данном столбце указываются цены (тарифы) продажи балансирующей электроэнергии из заявок на участие в балансировании на повышение, поданных субъектами балансирующего рынка электрической энергии на данный час, в тенге/кВт*ч (указывается округленной до сотых);
"

" – в данном столбце указываются объемы балансирования на повышение (объемы продажи балансирующей электроэнергии), соответствующие заявкам на участие в балансировании на повышение, поданных субъектами балансирующего рынка электрической энергии на данный час, в кВт*ч (указывается округленным до целых);
"Статус активации" - в данном столбце указывается, была или не была активирована заявка на участие в балансировании на повышение соответствующего субъекта в течение данного часа.
Данная таблица, до наступления часа суток, на который сформирован и опубликован ранжированный список на повышение, заполняется и обновляется в следующей последовательности:
1) Заполняется (обновляется) столбец "

", при этом строки данного столбца заполняются сверху-вниз в порядке возрастания цены (тарифа) продажи балансирующей электроэнергии. При этом, в случае равенства двух и более цен, порядок их расположения определяется согласно времени подачи соответствующих им заявок: от более раннего к более позднему времени подачи заявки;
2) Заполняется (заполняется) столбец "Наименование субъекта, подавшего заявку", в зависимости от того, из заявок на участие в балансировании на повышение каких субъектов балансирующего рынка электрической энергии взяты цены, указанные в столбце

;
3) Заполняется (обновляется) столбец "

", в зависимости от того, какие объемы балансирования на повышение (объемы продажи балансирующей электроэнергии) указали субъекты балансирующего рынка электрической энергии, отраженные в столбце "Наименование субъекта, подавшего заявку", в своих поданных заявках на участие в балансировании на повышение (указываются

, соответствующие максимальному за час значению времени исполнения);
4) Столбец "Статус активации" столбец остается пустым.
В течение часа суток, на который сформирован и опубликован ранжированный список на повышение, данная таблица не изменяется, за исключением столбца "

", в котором значения объемов балансирования на повышение (объемов продажи балансирующей электроэнергии) актуализируются каждую минуту данного часа (согласно тому, как это указано в соответствующих заявках) до истечения минуты активации заявок системным оператором или 30 (тридцатой) минуты данного часа, в зависимости от того, что наступит раньше.
После истечения минуты активации заявок системным оператором или 30 (тридцатой) минуты данного часа, в зависимости от того, что наступит раньше, и до конца данного часа, указанная таблица остается без изменений.
По истечении часа суток, на который сформирован и опубликован ранжированный список на повышение, в течение первых пяти минут следующего часа, в данной таблице заполняется столбец "Статус активации" (заполняются все строки данного столбца), и далее таблица не подлежит изменению.

Ранжированный список на понижение

1. Час, на который поданы заявки на участие в балансировании на понижение: _:00-_:00/__/__/__ (ч-ч/день/месяц/год);

2. Текущее время: ___/___/___/___/___ (минута/час/день/месяц/год).

№	Порядковый номер заявки	Наименование субъекта, подавшего заявку	(тенге/кВт*ч)	(кВт*ч)	Статус активации (да/нет)
1	2	3	4	5	6
1.	№ 1
2.	№ 2
3.	№ 3
…	…
NN	№ NN

Пояснение к таблице:
"Наименование субъекта, подавшего заявку" - в данном столбце указываются наименования субъектов балансирующего рынка электрической энергии, которые подали системному оператору заявки на участие в балансировании на понижение;
"

" – в данном столбце указываются цены (тарифы) покупки отрицательных дисбалансов из заявок на участие в балансировании на понижение, поданных субъектами балансирующего рынка электрической энергии на данный час, в тенге/кВт*ч (указывается округленной до сотых);
"

" – в данном столбце указываются объемы балансирования на понижение (объемы покупки отрицательных дисбалансов), соответствующие заявкам на участие в балансировании на понижение, поданных субъектами балансирующего рынка электрической энергии на данный час, в кВт*ч (указывается округленным до целых);
"Статус активации" - в данном столбце указывается, была или не была активирована заявка на участие в балансировании на понижение соответствующего субъекта в течение данного часа.
Данная таблица, до наступления часа суток, на который сформирован и опубликован ранжированный список на понижение, заполняется и обновляется в следующей последовательности:
5) Заполняется (обновляется) столбец "

", при этом строки данного столбца заполняются сверху-вниз в порядке убывания цены (тарифа) покупки отрицательных дисбалансов. При этом, в случае равенства двух и более цен, порядок их расположения определяется согласно времени подачи соответствующих им заявок: от более раннего к более позднему времени подачи заявки;
6) Заполняется (обновляется) столбец "Наименование субъекта, подавшего заявку", в зависимости от того, из заявок на участие в балансировании на понижение каких субъектов балансирующего рынка электрической энергии взяты цены, указанные в столбце "

";
7) Заполняется (обновляется) столбец "

", в зависимости от того, какие объемы балансирования на понижение (объемы покупки отрицательных дисбалансов) указали субъекты балансирующего рынка электрической энергии, отраженные в столбце "Наименование субъекта, подавшего заявку", в своих поданных заявках на участие в балансировании на понижение (указываются

соответствующие максимальному за час значению времени исполнения);
8) Столбец "Статус активации" столбец остается пустым.
В течение часа суток, на который сформирован и опубликован ранжированный список на понижение, данная таблица не изменяется, за исключением столбца "

", в котором значения объемов балансирования на понижение (объемов покупки отрицательных дисбалансов) актуализируются каждую минуту данного часа (согласно тому, как это указано в соответствующих заявках) до истечения минуты активации заявок системным оператором или 30 (тридцатой) минуты данного часа, в зависимости от того, что наступит раньше.
После истечения минуты активации заявок системным оператором или 30 (тридцатой) минуты данного часа, в зависимости от того, что наступит раньше, и до конца данного часа, указанная таблица остается без изменений.
По истечении часа суток, на который сформирован и опубликован ранжированный список на понижение, в течение первых пяти минут следующего часа, в данной таблице заполняется столбец "Статус активации" (заполняются все строки данного столбца), и далее таблица не подлежит изменению.

Приложение 7 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Определение цены, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с РФ за данный час суток

Определение цены, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с РФ за данный час суток

1. Цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с РФ за данный час суток, а также цена, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с РФ за данный час суток, определяются по следующим формулам:

- цена, по которой расчетный центр балансирующего рынка оплачивает системному оператору за балансирующую электроэнергию, проданную в зоне балансирования за час суток и соответствующую положительному отклонению на границе с РФ за данный час суток, в тенге/кВт*ч, без НДС (округляется до сотых);

- цена, по которой системный оператор оплачивает расчетному центру балансирующего рынка за отрицательный дисбаланс, купленный в зоне балансирования за час суток, и соответствующий отрицательному отклонению на границе с РФ за данный час суток, в тенге/кВт*ч, без НДС (округляется до сотых);

- стоимость покупки электроэнергии в рамках допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Российской Федерации в Республику Казахстан для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, за час суток для Северного и Западного сечений, в российских рублях, определяемая по формуле:

- почасовая равнозначная цена, применяемая при экспорте и импорте электроэнергии, соответствующая ценовому параметру, применяемому для определения стоимости отклонений, относимых на параллельную работу (в рамках допустимого диапазона), в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Российской Федерации в Республику Казахстан для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, для Северного и Западного сечений, в рубль/кВт*ч (российский рубль за 1 кВт*ч),

- фактическое количество электроэнергии в рамках допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, для Северного и Западного сечений за час суток, в кВт*ч,

- цена для определения соответствующей поставкам доли затрат по оплате услуг инфраструктурных организаций оптового рынка электрической энергии и мощности Российской Федерации в рамках допустимого отклонения фактического сальдо перетоков электроэнергии от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, в рубль/кВт*ч (российский рубль за 1 кВт*ч),

- коэффициент, учитывающий норму рентабельности в рамках допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, одинаковый для каждого часа и для Северной и Западной зон, в процентах (%);

- стоимость покупки электроэнергии сверх допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Российской Федерации в Республику Казахстан для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, за час суток для Северного и Западного сечений, в российских рублях, определяемая по формуле:

- почасовые цены балансирующего рынка электроэнергии Российской Федерации, соответствующие ценам для балансирования системы в соответствующем сечении (сверх допустимого диапазона отклонений) в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Российской Федерации в Республику Казахстан для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, для Северного и Западного сечений, в рубль/кВт*ч (российский рубль за 1 кВт*ч),

- фактическое количество электроэнергии сверх допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, для Северной и Западной зон за час суток, в кВт*ч,

- стоимостная составляющая затрат по мощности в контрольный час пиковых нагрузок из числа установленных системным оператором Российской Федерации, исходя из пятидневной рабочей недели по законодательству Российской Федерации, определяемая из общей стоимостной составляющей затрат по участию в рынке мощности Российской Федерации (сверх допустимого диапазона) в месяце поставки электроэнергии (в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Российской Федерации в Республику Казахстан для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых) пропорционально объему отклонения в Республику Казахстан сверх допустимого диапазона в контрольный час для Северной и Западной зон, в российских рублях,

- цена для определения соответствующей поставкам доли затрат по оплате услуг инфраструктурных организаций оптового рынка электрической энергии и мощности Российской Федерации сверх допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, для Северного и Западного сечения, в рубль/кВт*ч (российский рубль за 1 кВт*ч),

- коэффициент, учитывающий норму рентабельности сверх допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, одинаковый для каждого часа и для Северной и Западной зон, в процентах (%);

- курс российского рубля к тенге на последний день расчетного месяца, в тенге/рубль;

- стоимость покупки электроэнергии в рамках допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Республики Казахстан в Российскую Федерацию для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, за час суток для Северного и Западного сечений, в российских рублях, определяемая по формуле:

- почасовая равнозначная цена, применяемая при экспорте и импорте электроэнергии, соответствующая ценовым параметрам, применяемым для определения стоимости отклонений, относимых на параллельную работу (внутри допустимого диапазона) в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Республики Казахстан в Российскую Федерацию для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, одинаковые для каждого часа, отдельно для Северной и Западной зон, в рубль/кВт*ч (российский рубль за 1 кВт*ч),

- определены выше по тексту в настоящем приложении;

- стоимость покупки электроэнергии сверх допустимого отклонения фактического сальдо перетоков от планового, установленного Договором о параллельной работе электроэнергетических систем Республики Казахстан и Российской Федерации, в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Республики Казахстан в Российскую Федерацию для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, за час суток для Северного и Западного сечений, в российских рублях, определяемая по формуле:

- почасовые цены балансирующего рынка электроэнергии Российской Федерации, соответствующие ценам для балансирования системы в соответствующем сечении (сверх допустимого диапазона отклонений) в соответствии с договором между системным оператором и соответствующим хозяйствующим субъектом Российской Федерации на поставку электроэнергии из Республики Казахстан в Российскую Федерацию для компенсации отклонений фактических почасовых межгосударственных сальдо перетоков электроэнергии ЕЭС Казахстана на границе с ЕЭС России от плановых, для Северного и Западного сечений, в рубль/кВт*ч (российский рубль за 1 кВт*ч),

- определены выше по тексту в настоящем приложении;

- курс российского рубля к тенге на дату акта об объемах за отчетный период, в тенге/рубль.

Фактические значения перетоков электроэнергии на границе с ЕЭС России определяются на основе данных АСКУЭ системного оператора.

Приложение 8 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Расчет величин

.

1. Затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у энергопередающих организаций в зоне балансирования за час суток (

), в тенге (округляется до сотых), определяются по формуле:

- прогнозная цена единого закупщика электрической энергии на продажу электрической энергии (остаточная цена) на данный час суток, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых).

В случае, если энергопередающая организация совершила отклонение (положительный и/или отрицательный дисбаланс) фактического сальдо генерации-потребления над плановым сальдо генерации-потребления более чем на 20%, то:

- цена продажи отрицательного дисбаланса энергопередающей организации уменьшается на 30% от фактических значений базовых цен единого закупщика электрической энергии;

- цена покупки балансирующей электроэнергии увеличивается на 30% от фактических значений базовых цен единого закупщика электрической энергии.

- положительный дисбаланс, совершенный j-м субъектом балансирующего рынка электрической энергии (энергопередающей организацией), оказывающим на основе договоров услугу по передаче электрической или тепловой энергии, в зоне балансирования за данный час, за исключением положительных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями заключивших договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма по j;

j - порядковый номер, изменяющийся от 1 до z;

z - количество субъектов балансирующего рынка электрической энергии (энергопередающих организаций), оказывающих на основе договоров услугу по передаче электрической или тепловой энергии, совершивших положительный дисбаланс в зоне балансирования за данный час;

- модуль отрицательного дисбаланса, совершенного i-м субъектом балансирующего рынка электрической энергии (энергопередающей организацией), оказывающим на основе договоров услугу по передаче электрической или тепловой энергии, в зоне балансирования за данный час, за исключением отрицательных дисбалансов, совершенных энергопередающими организациями заключивших договор передачи ответственности с другими субъектами балансирующего рынка электрической энергии в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма по i;

i- порядковый номер, изменяющийся от 1 до w;

w - количество субъектов балансирующего рынка электрической энергии (энергопередающих организаций), оказывающих на основе договоров услугу по передаче электрической или тепловой энергии, совершивших отрицательный дисбаланс в зоне балансирования за данный час.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у субъектов балансирующего рынка электрической энергии, работающих под управлением системы АРЧМ, в зоне балансирования за час суток (

), в тенге (округляется до сотых), определяются по формуле:

- цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии, работающий под управлением системы АРЧМ, покупает у расчетного центра балансирующего рынка балансирующую электроэнергию, обусловленную его положительными дисбалансами, вызванными воздействием данной системы АРЧМ, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- положительный дисбаланс j-го субъекта балансирующего рынка электрической энергии, работающего под управлением системы АРЧМ, вызванный воздействием данной системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час (округляется до целых), в кВт*ч;

- сумма по j;

j - порядковый номер, изменяющийся от 1 до y;

y - количество субъектов балансирующего рынка электрической энергии, работающих под управлением системы АРЧМ, совершивших положительный дисбаланс по причине воздействия системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час;

- цена, по которой субъект балансирующего рынка электрической энергии, работающий под управлением системы АРЧМ, продает расчетному центру балансирующего рынка свои отрицательные дисбалансы, вызванные воздействием данной системы АРЧМ, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- модуль отрицательного дисбаланса i-го субъекта балансирующего рынка электрической энергии, работающего под управлением системы АРЧМ, вызванного воздействием данной системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час (округляется до целых), в кВт*ч;

- сумма по j;

j - порядковый номер, изменяющийся от 1 до h;

h - количество субъектов балансирующего рынка электрической энергии, работающих под управлением системы АРЧМ, совершивших отрицательный дисбаланс по причине воздействия системы АРЧМ в зоне балансирования за данный час.

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Доходы расчетного центра балансирующего рынка от продажи балансирующей электроэнергии и покупки отрицательных дисбалансов у субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с Правительством Республики Казахстан договор о разделе продукции, в зоне балансирования за час суток (

), в тенге (округляется до сотых), определяются по формуле:

- суммарный за предыдущий расчетный период (календарный месяц) объем оплаты субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с Правительством Республики Казахстан договор о разделе продукции, в адрес расчетного центра балансирующего рынка за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, купленные у него в зоне балансирования за этот период, в тенге (округляется до сотых);

- суммарный за предыдущий расчетный период (календарный месяц) объем оплаты расчетного центра балансирующего рынка в адрес субъектов балансирующего рынка электрической энергии, заключивших с Правительством Республики Казахстан договор о разделе продукции, за балансирующую электроэнергию и отрицательные дисбалансы, купленные у них в зоне балансирования за этот период, в тенге (округляется до сотых);

- модуль суммы всех отрицательных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за часы расчетного периода (календарного месяца), определенные как часы на понижение, в зоне балансирования, в которую не включены отрицательные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма всех положительных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за часы расчетного периода (календарного месяца), определенные как часы на повышение, в зоне балансирования, в которую не включены положительные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых);

- значение, принимающее одно из следующих двух значений, в зависимости от часа суток:

1) модуль суммы всех отрицательных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за час суток в зоне балансирования, в которую не включены отрицательные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых), - если час суток определен как час на понижение;

2) сумма всех положительных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за час суток в зоне балансирования, в которую не включены положительные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых), - если час суток определен как час на повышение;

и - безразмерный коэффициент, принимающий следующие значения:

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Операционные затраты расчетного центра балансирующего рынка в зоне балансирования за данный час суток (

), в тенге (округляется до сотых), определяются по формуле:

- доходы расчетного центра балансирующего рынка от деятельности по организации и проведению расчетов на балансирующем рынке во всех зонах балансирования за расчетный период (календарный месяц) (

), в тенге (округляется до сотых);

- модуль суммы всех отрицательных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за часы расчетного периода (календарного месяца), определенные как часы на понижение, во всех зонах балансирования, в которую не включены отрицательные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых);

- сумма всех положительных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за часы расчетного периода (календарного месяца), определенные как часы на повышение, во всех зонах балансирования, в которую не включены положительные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых);

- значение, принимающее одно из следующих двух значений, в зависимости от часа суток:

1) модуль суммы всех отрицательных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за час суток в зоне балансирования, в которую не включены отрицательные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых), - если час суток определен как час на понижение;

2) сумма всех положительных дисбалансов, совершенных субъектами балансирующего рынка электрической энергии за час суток в зоне балансирования, в которую не включены положительные дисбалансы энергопередающих организаций и дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ, в кВт*ч (округляется до целых), - если час суток определен как час на повышение.

Сноска. Пункт 4 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4-1. Затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка в зоне балансирования за данный час суток в режиме "Авария" (

), определяются по формуле:

– затраты (доходы) расчетного центра балансирующего рынка в зоне балансирования за данный час суток в режиме "Авария";

– положительный дисбаланс, совершенный энергопроизводящей организацией, имеющей предельные тарифы на продажу электрической энергии, и исполнявшей распоряжения Системного оператора, за час расчетного периода (календарного месяца) в который был объявлен режим "Авария", в кВт*ч (округляется до целых);

– предельный тариф энергопроизводящей организацией, имеющей предельные тарифы на продажу электрической энергии, и исполнявшей распоряжения Системного оператора, за час расчетного периода (календарного месяца), в который был объявлен режим "Авария", в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- отрицательный дисбаланс, совершенный энергопроизводящей организацией, имеющей предельные тарифы на продажу электрической энергии, и исполнявшей распоряжения Системного оператора, за час расчетного периода (календарного месяца), в который был объявлен режим "Авария", в кВт*ч (округляется до целых);

– значение прогнозной базовой цены Единого закупщика за данный час суток, в тенге/кВт*ч (округляется до сотых);

- отрицательный дисбаланс, совершенный энергоснабжающими организациями, потребителями электрической энергии и цифровыми майнерами, промышленным комплексами в состав которых входят энергопроизводящие организации, не имеющие предельные тарифы на продажу электрической энергии, и исполнявшими распоряжения Системного оператора, за час расчетного периода (календарного месяца), в который был объявлен режим "Авария", в кВт*ч (округляется до целых).

В часы, в которых режим "Авария" не действовал, значение

приравнивается к нулю.
Сноска. Приложение 8 дополнено пунктом 4-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 08.04.2024 № 152 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. В случае, если по итогам расчетного периода у расчетного центра балансирующего рынка в результате купли-продажи балансирующей электроэнергии и отрицательных дисбалансов в зоне балансирования возникли непокрытые затраты либо дополнительные доходы, возникшие, то данные затраты (либо доходы) учитываются в соответствующей составляющей

следующего расчетного периода.

Приложение 9 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Расчет почасовых объемов балансирующей электроэнергии и почасовых дисбалансов субъектов балансирующего рынка электрической энергии Субъекта БРЭ (БИН _____)

№	Ч	План	Факт	Дисбалансы, не вызванные воздействием системы АРЧМ
				Положительные дисбалансы			Отрицательные дисбалансы
				Д(+)	Ц(+)	S(+)	Д(-)	Ц(-)	S(-)
	час	кВт*ч	кВт*ч	кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге	кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге
1	2			3	4	5	6	7	8
1	1
2	2
3	3
…	…
NN	NN
Итого

Продолжение таблицы

Дисбалансы, вызванные воздействием системы АРЧМ
Положительные дисбалансы			Отрицательные дисбалансы
Д(+)	Ц(+)	S(+)	Д(-)	Ц(-)	S(-)
кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге	кВт*ч	тенге/ кВт*ч	тенге
9	10	11	12	13	14

* Примечание:
Ч – порядковый номер часа в месяце,
NN – общее количество часов в месяце.
По каждому часу расчетного периода в системе балансирующего рынка также
доступна расшифровка соответствующих цен (указываемых в настоящей таблице).

Приложение 10 к Правилам функционирования балансирующего рынка электрической энергии

Определение новых временных зон балансирования системным оператором.

1. При плановом разрыве транзита 500-220 кВ Север-Юг, а также при длительных аварийных ремонтах (более часа) ВЛ-500кВ на транзитах Север-Юг, Восток-Юг, из зоны балансирования "Север-Юг", выделяются в отдельную зону области, работающие изолированно от ЕЭС Казахстана:

1) При ремонте Л-5143 Шу-Фрунзенская, в отдельную зону балансирования выделяются Жамбылская, Туркестанская, Кызылординская области;

2) При ремонте Л-5300, Л-5320 ЮКГРЭС-Агадырь, Л-5394 Семей-Актогай (или Л-5400, Л-5413), в отдельную зону балансирования выделяются Алматинская, Жамбылская, Туркестанская, Кызылординская области.

2. При плановом разрыве транзита 220 кВ Уральск – Атырау - Мангыстау, а также при длительных аварийных ремонтах (более часа) на данном транзите, из зоны балансирования "Запад" выделяются в отдельную зону области, работающие изолированно от ЕЭС Казахстана:

1) При ремонте Л-2540 Правобережная-Индер и (или) Л-2015 Индер-Атырау, в отдельную зону балансирования выделяются Атырауская, Мангыстауская области;

2) При ремонте Л-2025, Л-2035; одновременном ремонте Л-2055 и Л-2065, Л-2075 и Л-2085, в отдельную зону балансирования выделяется Мангыстауская область.

3. При ремонте одной из ВЛ-500 кВ Житикара-Ульке или Житикара-Сокол в отдельную зону балансирования выделяется Актюбинская область.

4. При превышении допустимых перетоков, СО объявляет Режим "Авария" для региона, оказавшегося за точкой перегруза сети.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 ақпандағы № 112 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 26 наурызда № 10532 тіркелді.

"Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 12) тармақшасына, 10-бабының 1-тармағының 6) тармақшасына, 12-1-бабының 2-тармағына, 15-10-бабының 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 16-тармақтарына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 250 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруын;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2022 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылатын Қағидалардың 5-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің м.а. 24.12.2020 № 463 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының Энергетика министрі

В. Школьник

Энергетика министрінің Қазақстан Республикасының 2022 жылғы 20 ақпандағы № 112 бұйрығымен бекітілген

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 250 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-т. қараңыз) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Электр энергетикасы туралы" (бұдан әрі – Заң) Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 12) тармақшасына сәйкес әзірленді және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу тәртібін, Қазақстан Республикасының Біртұтас электр энергетикалық жүйесін (бұдан әрі – ҚР БЭЖ) теңгерімдеу аймақтарын айқындауды, электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің жүйелік операторға жоғарылатуға (төмендетуге) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер беруді, электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің жоғарылатуға (төмендетуге) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерін іріктеу және белсендіру, теңгерімдеуші электр энергиясының көлемін, теңгерімдеуші электр энергиясын сатуға сағаттық орташа өлшенген бағаларды есептеу, теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің сағаттық теңгерімсіздіктерін есептеу, теңгерім провайдерлерінің тізбесін қалыптастыру тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда келесі негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) генерация-тұтыну объектісі – электр энергиясын өндіруге (беруге) және (немесе) тұтынуға (жинақтауға) қабілетті электр станциясы, зауыт немесе өзге де физикалық объект;

2) генерация-тұтынудың жоспарлы сальдосы – электр энергиясын өндіру-тұтынудың сағаттық тәуліктік кестесінде жүйелік оператор бекіткен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің электр энергиясын өндіру және тұтыну (операциялық тәуліктің бір сағаты үшін) мәндерінің кВт*сағаттағы айырмасы;

3) генерация-тұтынудың нақты сальдосы – электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің электр энергиясын өндіру мен тұтынудың нақты мәндерінің кВт*сағ айырмасы (операциялық тәуліктің бір сағаты үшін), в кВт*сағ;

4) дайындық уақыты – 10 (он) минутқа тең операциялық тәулік сағаты шеңберіндегі уақыт сегменті, ол осы өтінім іске қосылған операциялық сағат минутынан бастап есептелетін жүйелік оператор іске қосқан өзінің жоғарылатуға арналған теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімін не төмендетуге арналған теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімді орындауға дайындау үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне беріледі;

5) жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі қаржы-есеп айырысу орталығы (бұдан әрі – қаржы-есеп айырысу орталығы) – Заңның 5-бабының 70-46) тармақшасына сәйкес уәкілетті орган айқындаған, 2023 жылғы 1 шілдеге дейін қолданыста болған Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жаңартылатын энергия көздерін пайдалану жөніндегі объектілер және қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату жөніндегі объектілер өндіретін электр энергиясын сатып алу-сату шарттарының тарапы болып табылатын заңды тұлға;

6) жауапкершілікті беру шарты - осы теңгерім провайдеріне өз теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті берген теңгерім провайдері мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі арасында жасалатын шарт;

7) жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінім – теңгерімдеуші нарық жүйесіндегі электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері беретін теңгерімдеуші электр энергиясын сатуға өтінім;

8) жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты – теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің МВт-да жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға жүйелік оператор іске қосқан өтінімді орындау шеңберінде теріс теңгерімсіздік жасау қуатының ең төменгі мәні (жоспарлы тәртіппен);

9) қосылу шарты – теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу (сату) жөніндегі міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері мен теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы арасындағы теңгерімдеуші нарықтағы теріс теңгерімсіздіктерді қамтамасыз ету үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығы арасында жасалатын шарт;

10) оң теңгерімсіздік – мәні нөлден үлкен (теріс емес), кВт*сағаттағы теңгерімсіздік;

11) операциялық тәуліктер – электр энергиясын өндіру-тұтынудың тәуліктік кестесін іске асыру жүзеге асырылатын, ортаеуропалық уақытпен сағат 00:00-де басталатын және сағат 24:00-де аяқталатын күнтізбелік тәуліктер;

12) Орталық Азиямен шекарадағы ауытқу - Орталық Азия (бұдан әрі – ОА) мемлекеттерінің энергожүйелерімен теңгерімдеу аймағының шекарасындағы электр энергиясының сальдо-ағынының тәулік сағатына, кВт*сағ-қа нақты және жоспарлы мәндерінің айырмасы;

13) орындау уақыты - ұзақтығы бойынша 21 (жиырма бір) минуттан 50 (елу) минутқа дейін өзгеретін операциялық тәулік сағаты шеңберінде дайындық уақыты аяқталған минуттан кейінгі минуттан бастап және операциялық тәулік сағатының соңғы минутының өтуімен аяқталатын, электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектісі өзінің өтінімін тікелей орындауды жүзеге асыратын уақыт кезеңі көтеруге теңгерімдеуге қатысуға не жүйелік оператор іске қосқан төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім;

14) Ресей Федерациясымен шекарадағы ауытқу - тәулік сағатына, кВт*сағ-қа Ресей Федерациясының (бұдан әрі – РФ) энергетикалық жүйесімен теңгерім аймағының шекарасындағы электр энергиясының сальдо-ағынының нақты және жоспарлы мәндерінің айырмасы;

15) теңгерім провайдері - электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында өз теңгерімсіздіктерін және олармен жасалған шарттарға сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы қалыптастыратын теңгерім провайдерлерінің тізбесіне енгізілген электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектісі;

16) теңгерімдеу аймағы – электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеуге, теңгерімдеуші электр энергиясына бірыңғай бағаларды қолдануға және теріс теңгерімсіздіктерге кедергі келтіретін техникалық сипаттағы шектеу қойылмаған Қазақстан Республикасының біртұтас электр энергетикалық жүйесінің (бұдан әрі – ҚР БЭЖ) бөлігі;

17) теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігі – тәуліктің бір сағатында, кВт*сағ-та теңгерімдеу аймағының шекарасында (периметрі бойынша) электр энергиясының сальдо-ағынының нақты және жоспарлы мәндерінің айырмасы;

18) теңгерімдеу аймағының оң нәтижелік теңгерімсіздігі – тәуліктің бір сағатында, кВт*сағ-та теңгерімдеу аймағының шекарасында (периметрі бойынша) электр энергиясының сальдо-ағынының оң мәні;

19) теңгерімдеу аймағының теріс нәтижелік теңгерімсіздігі – тәуліктің бір сағаты үшін теңгерімдеу аймағының шекарасында (периметрі бойынша) электр энергиясының сальдо-ағынының теріс мәні, кВт*сағ;

20) теңгерімдеуші нарық жүйесі – электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің сатып алуға өтінімдер мен сатуға өтінімдер беруге, электр энергиясын өндіру-тұтынудың тәуліктік кестесін қалыптастыруға, цифрлық кеншілер үшін электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттық көлемін айқындауға, энергия өндіруші ұйымдар үшін электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттық көлемін айқындауға, жүйелік оператормен келісілген бекітілген тәуліктік кестеге түзетулер енгізуге, электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің электр энергиясын өндіру-тұтынуының нақты мәндерін қалыптастыру, электр энергиясының сағаттық теңгерімсіздіктерін есептеу, электр энергиясының көтерме сауда нарығында электр энергиясын сатып алу-сатудың сағаттық бағаларын, сондай-ақ теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алудың (сатудың) және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудың (сатудың) сағаттық бағаларын есептеуге арналған аппараттық-бағдарламалық кешен;

21) теңгерімдеуші нарық жүйесінің қолжетімсіздігі – бұл теңгерімдеуші нарық жүйесінің жүйелік оператормен расталған жай-күйі, нәтижесінде бір немесе бірнеше энергия тораптары жүйесінің барлық сыртқы пайдаланушыларында жүйенің функционалына немесе ресурстарына қолжетімділік мүлдем жоқ;

22) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімі - теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы қалыптастыратын құжат, оның негізінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері Қазақстан Республикасының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінде туындаған міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді жүзеге асырады, сондай-ақ электр энергиясы теңгерімдеуші нарық субъектілерінің талап ету құқығын және ақшалай міндеттемелерінің болуын растайтын құжат болып табылады;

23) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы – Заңның 5-бабының 70-45) тармақшасына сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясын және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді орталықтандырылған сатып алу-сатуды жүзеге асыратын уәкілетті орган айқындаған ұйым;

24) теңгерімдеуші электр энергиясы - жүйелік оператордың электр энергиясын өндіру-тұтынудың бекітілген сағат сайынғы тәуліктік кестесін іске асыруы кезіндегі оң теңгерімсіздіктерді жабуға арналған электр энергиясы;

25) теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тариф – электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері үшін теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатудың ең жоғары рұқсат етілген бағасы;

26) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу - теңгерімдеуші электр энергиясының және теңгерімсіздіктердің көлемін, сондай-ақ олардың есепті айдың әрбір сағаты бойынша құнын көрсететін, өзара есеп айырысулар үшін негіз болып табылатын құжат;

27) теңгерімсіздік – генерация-тұтынудың жоспарлы және нақты сальдосының, кВт*сағаттағы айырмасы;

28) теріс теңгерімсіздік – мәні нөлден кіші (теріс), кВт*сағаттағы теңгерімсіздік;

29) теріс теңгерімсіздіктердің шекті тарифі – электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері үшін рұқсат етілген теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы;

30) төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім - теңгерімдеуші нарық жүйесіндегі электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері беретін теріс теңгерімсіздіктерді сатып алуға өтінім;

31) төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты – теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің МВт-да төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға жүйелік оператор іске қосқан өтінімді орындау шеңберінде оң теңгерімсіздік жасау қуатының ең төменгі мәні (жоспарлы тәртіппен);

32) уәкілетті орган – электр энергетикасы саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

33) электр энергиясының көтерме сауда нарығы – электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілері арасындағы электр энергиясын сатып алу-сату шарттары негізінде жұмыс істейтін электр энергиясының жоспарлы көлемдерін сатып алу-сатумен байланысты қатынастар жүйесі;

34) электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері – энергия өндіруші, энергия беруші, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар, қайталама энергетикалық ресурстарды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар, қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және жүйелік оператор қалыптастыратын электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлер, сондай-ақ жүйелік оператор, орталықтандырылған сауда нарығының операторы және электр энергиясын бірыңғай сатып алушы;

35) электр энергиясының сальдо-ағыны – электр беру желілерінің белгілі бір тобы (қимасы) бойынша не коммерциялық есепке алу нүктелері бойынша электр энергиясын қабылдау және босату мәндерінің айырмасы;

36) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы – Жүйелік оператордың ҚР БЭЖ электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеу нәтижесінде туындайтын және теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сатумен байланысты электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері мен теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы арасындағы өзара қатынастар жүйесі;

36-1) тепе-теңдік коэффициенті – пайда болған теңгерімсіздіктерді қаржылық реттеу мақсатында теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық бағаларын және теріс теңгерімсіздіктерді есептеу үшін қолданылатын коэффициент;

37) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері – орталықтандырылған сауда нарығының операторын қоспағанда электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де терминдер мен анықтамалар Қазақстан Республикасының Электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу тәртібі 1-параграф. Жалпы ережелер

3. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы ҚР БЭЖ-дегі теңгерімсіздіктерді қаржылық реттеуді қамтамасыз ету, электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерін ҚР БЭЖ-дегі теңгерімсіздіктерді реттеуге қатысуға ынталандыру, сондай-ақ ҚР БЭЖ-дегі теңгерімсіздіктер үшін төлемді атаулы бөлуді қамтамасыз ету мақсатында жұмыс істейді.

4. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының қатысушылары электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері және теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығы болып табылады.

5. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында екі тауар сатып алынады және сатылады: теңгерімдеуші электр энергиясы және теріс теңгерімсіздіктер.

6. Теңгерімдеуші электр энергиясын және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату жөніндегі барлық операциялар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері арасында жүзеге асырылады.

7. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес қосылу шарты шеңберінде теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарығының субъектілері арасындағы теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу(сату) жөніндегі міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді жүзеге асырады.

8. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сатуға шарттар, сондай-ақ қосылу шартын жасасуға міндетті.

9. Теңгерімдеуші электр энергиясын және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес үлгілік нысан бойынша жасалатын теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шарты және теріс теңгерімсіздіктер шеңберінде жүзеге асырылады.

10. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының әрбір субъектісі мен теңгерім провайдері теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шартын, сондай-ақ қосылу шартын жасасады.

11. Осы Қағидаларда генерация-тұтыну объектілері ретінде:

1) энергиямен жабдықтау мақсатында электр энергиясын сатып алуға лицензиясы жоқ электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі үшін-электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының осы субъектісіне кіретін (тиесілі) генерация-тұтыну объектілері;

2) энергиямен жабдықтау мақсатында электр энергиясын сатып алуға лицензиясы бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі үшін-электр энергиясының бөлшек сауда нарығы субъектісінің құрамына кіретін (тиесілі), электрмен жабдықтау электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының осы субъектісінен электр энергиясын сатып алу есебінен жүзеге асырылатын генерация-тұтыну объектілері.

2-параграф. ҚР БЭЖ электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеу

12. ҚР БЭЖ-де электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеуді жүйелік оператор жүзеге асырады.

13. ҚР БЭЖ-де электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеу әрбір теңгерімдеу аймағында жеке жүзеге асырылады.

14. Теңгерімдеу аймағында теңгерімдеу аймағының алынған теңгерімсіздіктері физикалық реттеуге жатады.

15. Теңгерімдеу аймағының алынған теңгерімсіздіктерін физикалық реттеу операциялық тәуліктің әр сағатында жеке жүзеге асырылады.

Осы реттеуді жүзеге асыру кезінде жүйелік оператор операциялық тәуліктің тиісті сағаты шеңберінде реттеу жөніндегі шаралар (бұдан әрі – барынша азайту жөніндегі шаралар) қабылданбаған жағдайда осы сағаттың қорытындылары бойынша күтілетін теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздік мәнін барынша азайтуға бағытталған шараларды қабылдайды.

16. Реттеу жөнінде шаралар қабылданбаған жағдайда операциялық тәулік сағатының қорытындылары бойынша күтілетін теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігінің мәнін жүйелік оператор осы сағат ішінде (оның 30 (отызыншы) минуты өткенге дейін) өткен үш тәуліктің ұқсас сағаттары үшін теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігінің нақты мәндерін талдауды ескере отырып жүргізілген осы мәнді бағалау арқылы айқындайды.

17. Теңгерімдеу аймағында операциялық тәулік сағаты ішінде жүйелік оператор қабылдайтын барынша азайту жөніндегі шаралар осы сағат ішінде жүйелік оператордың жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді немесе оған теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің теңгерімдеу аймағында берген төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді іске қосуын, сондай-ақ осы энергия жүйелерімен шекаралардағы ағындардың ауытқуын реттеуге бағытталған оның көрші мемлекеттердің энергия жүйелерімен өзара іс-қимылын қамтиды.

18. Жүйелік оператордың жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді іске қосу теңгерімдеуші нарық жүйесінде жүзеге асырылады.

19. Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді жүйелік оператор операциялық тәуліктің әр сағатында жеке, бірақ тиісті сағаттың 30 (отызыншы) минутынан кешіктірмей іске қосады.

20. Операциялық тәулік сағаты шеңберінде жүйелік оператор тек жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді немесе төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді ғана іске қосады.

21. Жүйелік оператор іске қосқан даярлау уақыты өткеннен кейін оларды берген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектілері орындаған уақыт ішінде жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер орындауға жатады, бұл ретте:

1) жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға іске қосқан өтінімді орындау шеңберінде теңгерімдеуші нарықтың тиісті субъектісі жоспарлы тәртіппен осы өтінімде көрсетілген жоғарылатып теңгерімдеу көлемінде теріс теңгерімсіздік жасайды;

2) төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға іске қосқан өтінімді орындау шеңберінде теңгерімдеуші нарықтың тиісті субъектісі жоспарлы тәртіппен осы өтінімде көрсетілген төмендетіп теңгерімдеу көлемінде оң теңгерімсіздік жасайды.

22. Жүйелік оператор іске қосқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді орындауды осы өтінімдерде көрсетілген оны генерация-тұтыну объектілерін тарту арқылы жүзеге асырады.

23. Жүйелік оператор іске қосқан орындау уақыты өткеннен кейін жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер теңгерімдеуші нарық жүйесінде автоматты түрде сөндіріледі және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының тиісті субъектілері электр энергиясын генерация-тұтынудың ағымдағы мәндерін электр энергиясын генерация-тұтынудың тиісті тәуліктік кестелерінде көрсетілген мәндерге дейін өзгертуді жедел қамтамасыз етеді.

24. Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді жүйелік оператор операциялық тәуліктің нақты сағаты ішінде жүйелік оператордың тиісті бағалауына сәйкес реттеу жөнінде шаралар қабылданбаған жағдайда осы сағаттың қорытындылары бойынша күтілетін теңгерімдеу аймағының алынған теңгерімсіздігінің мәніне тең мәнде жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеудің жиынтық көлемін қамтамасыз ететін мөлшерде іске қосады.

Операциялық тәулік ішінде іске қосу үшін нақты өтінімдерді іріктеуді жүйелік оператор осы Қағидалардың 55-60-тармақтарына сәйкес теңгерімдеуші нарық жүйесінде жүзеге асырады.

25. Егер тәулік сағатының қорытындысы бойынша теңгерімдеу аймағының (осы сағат үшін) алынған теңгерімсіздігінің нақты мәні нөлге тең болмаған жағдайда, онда теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігінің бұл реттелмеген бөлігі жүйелік оператордың осы энергия жүйелерімен өзара іс-қимыл шеңберінде көрші мемлекеттердің энергия жүйелерінен осы сағат ішінде алған реттеуі болып есептеледі.

26. Жүйелік оператор жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді немесе төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді іске қосқан кезде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектілерінің электр энергиясын генерация-тұтынудың тәуліктік кестелері түзетуге жатпайды.

27. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері теңгерімдеуші нарық жүйесінде жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға арналған әрбір жүйелік оператор іске қосқан өтінім (төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінім) туралы автоматты түрде хабардар етіледі, бұл ретте бұл хабарлама тиісті іске қосу жүргізілген минутта жүзеге асырылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген хабарламада мынадай ақпарат болады: егер бір өтінім іске қосылған болса, іске қосылған өтінімнің түрі, оның көлемі мен бағасы, не тиісті минут ішінде бірнеше өтінім іске қосылған болса, іске қосылған өтінімдердің түрлері, олардың көлемі мен бағалары.

Хабарлама алған теңгерімдеуші нарық субъектісі осы хабарламада өтінімнің орындалу мүмкіндігін растайды. Бес минут ішінде алынған хабарламада өтінімді растау болмаған жағдайда, осы өтінім өшіріледі және осы көлемде сараланған тізімде ретімен іске қосылмаған келесі өтінім іске қосылады.

Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

27-1. Жүйелік оператордың операциялық тәуліктің бір сағаты ішінде жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға арналған бір өтінімді кезең-кезеңімен іске қосуына (іріктеуіне) жол беріледі, бұл мынаны білдіреді:

1) бірінші кезеңде, бірінші іске қосу кезінде осы өтінімде көрсетілген бастапқы жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеу көлемінің бастапқы ерікті (жүйелік оператор айқындаған) бірінші бөлігі іске қосылады;

2) келесі кезеңдерде осы өтінімде көрсетілген жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеу көлемінің алдыңғы іске қосылғаннан кейін қалған бөлігі іске қосылады.

Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді кезең-кезеңмен іске қосу (іріктеу) кезінде осы өтінімде көрсетілген жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеудің толық емес көлемінде өтінімдерді іске қосуға болады.

Іске қосудың бірінші кезеңінен кейін жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімді кезең-кезеңімен іске қосу шеңберінде осы өтінімнің жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуінің бастапқы көлемі сағаттың қалған уақыты үшін бірден (сол минутта) теңгерімдеуші нарық жүйесінде осы өтінімді жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеу көлемінің бастапқы (іске қосылғанға дейін) көлемінде жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеу көлемінің бірінші іске қосылған бөлігі қанша пайыз алса, сонша пайызға автоматты түрде түзетіледі (төмендетіледі).

Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімді іске қосудың әрбір келесі кезеңінен (соңғысын қоспағанда) кейін теңгерімдеуші нарық жүйесінде (сол минутта) жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеудің жаңа қалған көлемін (сағаттың қалған уақыты үшін) көрсете отырып, осы өтінімге ұқсас автоматты түзету жүзеге асырылады.

Бұл ретте кезең-кезеңімен іске қосу нәтижелері бойынша электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісін жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға осындай тәсілмен іске қосылған өтінімде көрсетілген жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеу көлемі осы өтінімді кезең-кезеңімен іске қосу шеңберінде іске қосылған жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеудің жиынтық көлемі болып табылады.

Іске қосудың әрбір кезеңінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектілері осы Қағидалардың 27-тармағына сәйкес теңгерімдеуші нарық жүйесінде бұл туралы автоматты түрде хабардар етіледі.

Ескерту. 2-тарау 27-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-параграф. Физикалық реттеу қорытындылары бойынша операциялық тәулік сағаттарының бағытын айқындау

28. Физикалық реттеу қорытындылары бойынша операциялық тәулік сағатының бағыты әрбір теңгерімдеу аймағында жеке анықталады.

29. Егер жүйелік оператор операциялық тәулік сағатында жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға бір немесе одан да көп өтінімді іске қосқан жағдайда, онда бұл сағат теңгерімдеуші нарық жүйесінде жоғарылатуға арналған сағат ретінде айқындалады.

Егер жүйелік оператор операциялық тәулік сағатында төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға бір немесе одан да көп өтінімді іске қосқан жағдайда, онда бұл сағат теңгерімдеуші нарық жүйесінде төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалады.

Жүйелік оператор жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімді (өтінімдерді) іске қосқан операциялық тәуліктің өткен сағаты бағыты бойынша қандай болғандығы туралы ақпарат осы сағат өткеннен кейін бес минут ішінде теңгерімдеуші нарық жүйесінде көрсетіледі.

30. Егер жүйелік оператор операциялық тәулік сағатында төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға бірде-бір өтінімді іске қоспаған жағдайда, онда мұндай сағаттың бағыты осы сағат үшін теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігі туралы жүйелік оператордың нақты деректері негізінде тиісті есептік кезеңнің қорытындылары бойынша теңгерімдеуші нарық жүйесінде айқындалады, бұл ретте:

1) егер операциялық тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігі теріс болған жағдайда, онда бұл сағат теңгерімдеуші нарық жүйесінде төмендетуге арналған сағаты ретінде айқындалады;

2) егер операциялық тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігі оң болған жағдайда, онда бұл сағат теңгерімдеуші нарық жүйесінде жоғарылатуға арналған сағат ретінде айқындалады.

Жүйелік оператор жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға бірде-бір өтінімді іске қоспаған операциялық тәуліктің өткен сағаты бағыты бойынша қандай болғандығы туралы ақпарат теңгерімдеуші нарық жүйесінде есептік кезеңнен (күнтізбелік айдан) кейінгі айдың жиырмасыншы күнінен кешіктірілмей көрсетіледі.

31. Теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігі нөлге тең болған не теңгерімдеуші нарық жүйесі қолжетімсіз болған операциялық тәулік сағаттары теңгерімдеуші нарық жүйесінде реттеусіз сағат ретінде айқындалады.

Жүйелік оператор "Авария" режимін жариялаған операциялық тәулік сағаттары теңгерімдеуші нарық жүйесінде "Авария" ретінде айқындалады.

Теңгерімдеуші нарық жүйесі қолжетімсіз болған не теңгерімдеу аймағының нәтижелік теңгерімсіздігі нөлге тең болған операциялық тәуліктің өткен сағаты бағыты бойынша қандай болғандығы туралы ақпарат осы сағат не осы сағаттар (егер бірнеше сағат болса) аяқталғаннан кейін бес минут ішінде теңгерімдеуші нарық жүйесінде көрсетіледі.

Реттеусіз сағат ретінде айқындалған тәулік сағаты үшін теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату бойынша теңгерімдеу аймағындағы барлық операциялар осы Қағидалардың 98 және 98-1-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.

"Авария" ретінде айқындалған тәулік сағаты үшін теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату бойынша теңгерімдеу аймағындағы барлық операциялар осы Қағидалардың 98-2-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

Бұл ретте, жүйелік оператор "Авария" режимі жарияланған операциялық тәулік сағаттары осы сағаттың басында іске қосылған жоғарылатуға (төмендетуге) арналған теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдер жойылады және жарияланған "Авария" режимі шеңберінде Жүйелік оператордың командаларына теңестіріледі.

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-параграф. Теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тарифтер және теріс теңгерімсіздіктерге шекті тарифтер

32. Теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тарифті және теріс теңгерімсіздіктерге шекті тарифті теңгерімдеуші нарық жүйесі шеңберінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындайды.

33. Теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тариф және теріс теңгерімсіздіктерге шекті тариф барлық теңгерімдеу аймақтары үшін бірыңғай болып айқындалады.

34. Теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тариф Заңның 5-бабы 70-5) тармақшасына сәйкес уәкілетті орган белгілеген тәртіппен айқындалатын сағаттық мөлшерлемелер ескеріле отырып, Заңның 5-бабы 70-9) тармақшасына сәйкес бекітілген әдістеме бойынша айқындалатын теңгерімдеу үшін үстемеақыға ұлғайтылған ҚР БЭЖ-індегі электр энергиясына ең жоғары шекті тариф ретінде айқындалады.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері үшін рұқсат етілген теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасын білдіретін теріс теңгерімсіздіктерге шекті тариф ҚР БЭЖ-де электр энергиясына ең төмен шекті тариф ретінде айқындалады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген сағаттық мөлшерлемелер 1-ге (бірлікке) теңестіріледі.

5-параграф. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің теңгерімдеу аймағына тиесілігін айқындау

35. Егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің барлық генерация-тұтыну объектілері бір теңгерімдеу аймағында орналасса, онда бұл субъект осы теңгерімдеу аймағында орналасқан болып есептеледі.

36. Егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация-тұтыну объектілері бірнеше теңгерімдеу аймақтарында орналасса, онда бұл субъект осы теңгерімдеу аймақтарының әрқайсысында орналасқан болып есептеледі.

6-параграф. Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер беру

37. Жүйелік оператордың жедел-ақпараттық кешенімен біріздендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені бар электр энергиясының теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері теңгерімдеуші электр энергиясын сату (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу) үшін жүйелік операторға уәкілетті орган белгілеген тәртіпке сәйкес жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер береді.

38. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы нақты уақыт режимінде жұмыс істеген кезде бірыңғай сатып алушымен электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойынша көрсетілетін қызметті сатып алу туралы шарт (шарттар) жасасқан энергия өндіруші ұйымдар және Тізілімге енгізілген және тиісті тұлғалар тобы шеңберінде тұтынушылармен электр қуатын қамтамасыз ету бойынша екіжақты шарттар жасасқан энергия өндіруші ұйымдар жүйелік операторға күн сайын Заңның 15-10-бабының 3-тармағына сәйкес уәкілетті орган белгілеген тәртіпке сәйкес алдағы жоспарлау тәуліктерінің әрбір сағатына жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер беруге және жүйелік оператор оларды іске қосқан жағдайда осы өтінімдерді орындауға міндетті.

39. Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді жүйелік операторға беру теңгерімдеуші нарық жүйесінде жүзеге асырылады.

Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді және теңгерімдеуші нарық жүйесінде төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді қабылдау ағымдағы (операциялық) тәуліктің әрбір басталмаған сағатына да, алдағы тәуліктің әрбір сағатына да тәулік сайын жүзеге асырылады, бұл ретте алдағы тәулікке өтінімдерді қабылдау ағымдағы тәуліктің 16: 00-ден (Астана уақытымен) бастап жүзеге асырылады.

40. Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер жүйелік операторға мынадай мерзімдерде беріледі:

1) бірыңғай сатып алушымен электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойынша көрсетілетін қызметті сатып алу туралы шарт (шарттар) жасасқан энергия өндіруші ұйымдар және тізілімге енгізілген және тиісті адамдар тобы шеңберінде тұтынушылармен электр қуатын қамтамасыз ету жөніндегі екіжақты шарттар жасасқан энергия өндіруші ұйымдар ағымдағы тәулік аяқталғанға дейін кемінде 1 сағат бұрын алдағы тәуліктегі әрбір сағатқа жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінім де, төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім де береді;

2) бірыңғай сатып алушымен электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойынша көрсетілетін қызметті сатып алу туралы шарттар (шарт) жасаспаған электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері осы өтінімдерді олар берілетін сағат басталғанға дейін кемінде 1 сағат бұрын береді, бұл ретте жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінім немесе төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінім немесе осы екі өтінім де берілуге тиіс.

41. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері олардың генерация-тұтыну объектілері орналасқан теңгерімдеу аймақтарында жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер береді.

Бұл ретте электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бір субъектісі бірден бірнеше теңгерімдеу аймақтарында берген өтінімдер бір-бірінен тәуелсіз болып табылады және әрбір теңгерімдеу аймағында жеке есепке алынады (біріктірілмейді).

42. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімде келесі параметрлерді көрсетеді:

1) өтінім берілетін теңгерім аймағы;

2) өтінім берілетін тәулік сағаты;

3) теңгерімдеуші электр энергиясын сату бағасы (тарифі), теңгемен сағ, еселігі 0,01 теңге / кВт* * сағ;

4) өтінімді орындау үшін тартылатын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация - тұтыну объектілері бойынша бөліністе берілген ұлғайтуға теңгерімдеу көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі) кВт*сағ.

43. Теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімде келесі параметрлерді көрсетеді:

1) өтінім берілетін теңгерім аймағы;

2) өтінім берілетін тәулік сағаты;

3) теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы (тарифі), теңгемен/кВт * сағ;

4) өтінімді орындау үшін тартылатын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация - тұтыну объектілері бойынша бөліністе ұсынылған төмендетуге арналған теңгерімдеу көлемі (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемі) кВт*сағ.

44. Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерде көрсетілген бағалар теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тарифтен аспауға тиіс.

45. Төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерде көрсетілген бағалар теріс теңгерімсіздіктерге шекті тарифтен аспауға тиіс және теріс не нөлге тең бола алмайды.

46. Жоғарылатып теңгерімдеу көлемі және төмендетіп теңгерімдеу көлемі, тиісінше, жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімде және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімде көрсетіледі, алдағы тәуліктің нақты сағатына берілетін өтінімдер осы өтінімдерде 30 (отыз) түрлі вариацияларда (мәндерде), осы сағат ішінде әрбір мүмкін болатын орындау уақытының мәні үшін бір-бірден көрсетіледі.

47. Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерде көрсетілетін, жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеу көлемін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері дербес, бірақ электр қуаты нарығының талаптарын ескере отырып, осы Қағидаларда айқындалған тәртіппен есептелетін, осы субъектілерге сәйкес келетін төмендетіп (жоғарылатып) теңгерімдеудің ең төмен көлемінен төмен емес көлемде айқындайды.

Жоғарылатып теңгерімдеудің ең аз көлемдерінің және төмендетіп теңгерімдеудің ең аз көлемдерінің мәндері осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес есептеледі.

Бұл ретте энергия өндіруші ұйымды жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімде көрсетілетін жоғарылатып теңгерімдеудің рұқсат етілген ең жоғары көлемі электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттықтарында электр энергиясын бірыңғай сатып алушыға (ұсынылған) алдағы тәулікке қойылған және өткізілген электр энергиясының (осы ұйымның) тиісті сағаттық көлемдерінің айырмасына сандық түрде теңестіріледі.

Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығында (осы тармақта көрсетілген), электр энергиясын бірыңғай сатып алушыға алдағы тәулікке сатуға қойылған (ұсынылған) электр энергиясының сағаттық көлемі, электр энергиясының көтерме сауда нарығында берілген сатуға арналған тиісті өтінімдерде мәлімдеген энергия өндіруші ұйымдар үшін орталықтандырылған сауда-саттықта электр энергиясын бірыңғай сатып алушыға алдағы тәулікке сатуға жоспарланатын электр энергиясының көлемі болып табылады.

48. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі беретін жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерде көрсетілетін генерация-тұтыну объектілері, осы өтінімдер берілетін және жүйелік оператордың жедел-ақпараттық кешенімен біріздендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені бар теңгерімдеу аймағында орналасқан осы субъектінің генерация-тұтыну объектілері қатарынан таңдалады.

49. Егер жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындаған жағдайда, электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің жүйелік операторға ұлғайтуға арналған теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімінде (төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімінде) көрсетілген генерация-тұтыну объектілері теңгерімдеудің әртүрлі аймақтарында орналасқан жағдайда, онда бұл өтінім (бастапқы өтінім) теңгерімдеуші нарық жүйесінде, осындай теңгерімдеу аймақтарының әрқайсысы үшін біреуібірнеше жаңа өтінімдерге автоматты түрде бөлінеді.

Оларға қосылатын генерация-тұтыну объектілері үшін жоғарылатып теңгерімдеуге (төмендетіп теңгерімдеу көлемі) қатысуға жаңа өтінімдерде көрсетілетін жоғарылатып теңгерімдеу көлемдері ұлғайтуға теңгерімдеуге қатысуға (төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім) бөлінген өтінімде осы генерация-тұтыну объектілері үшін қандай жоғарылатып теңгерімдеу көлемдері (төмендетіп теңгерімдеу көлемі) көрсетілгені негізге алына отырып автоматты түрде айқындалады.

Осы тармаққа сәйкес жүзеге асырылған бастапқы өтінімді бөлу нәтижесінде теңгерімдеуші нарық жүйесінде автоматты түрде қалыптастырылған жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген жаңа өтінімдер (төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер) үшін жоғарылатып теңгерімдеудің ең аз көлемі (төмендетіп теңгерімдеудің ең аз көлемі) бойынша талап қолданылмайды.

Осы тармаққа сәйкес жүзеге асырылатын бөліктерге жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген барлық өтінімдер және жүйелік оператор осы сағаттан кейінгі сағаттарға теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын (бұдан әрі – жаңа аймақтарды айқындау сағаты) айқындаған сағат өткенге дейін жүйелік операторға берілген төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер дереу бөлінеді.

Жүйелік оператор осы тармақтың төртінші бөлігінде көрсетілген және әлі басталмаған сағаттарға сәйкес келетін жаңа уақытша теңгерімдеу аймақтарының іс-әрекетін, жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімді және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімді жойған кезде, олар бөлінгенге дейін болған бастапқы күйіне дереу автоматты түрде қалпына келтіріледі.

50. Егер жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындаған кезде, теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің жүйелік операторға берілген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімінде (төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінім) көрсетілген генерация-тұтыну объектілері де бір, бірақ басқа теңгерімдеу аймағы шегінде орналасқан болса, онда осы өтінім үшін теңгерімдеуші нарық жүйесінде бірден орналасады осы өтінім берілген теңгерім аймағы автоматты түрде өзгереді (жаңартылады).

51. Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінім және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінім осы Қағидаларға 4 және 5-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша ресімделеді.

7-параграф. Жоғарылатып (төмендетіп) арналған теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді түзету және жою

52. Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді түзетуді теңгерімдеуші нарық жүйесіндегі электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері жүзеге асырады және осы өтінімдерде көрсетілген бағалар мен көлемдерді түзетуден тұрады.

53. Осы сағат басталғанға дейін 10 минуттан кешіктірмей тәуліктің нақты сағатына берілген (берілген) жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімде және (немесе) төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімде көрсетілген бағалар мен көлемдер қажет болған жағдайда электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектісі жаңа бағалар мен көлемдерді көрсете отырып түзетіледі.

54. Осы сағат басталғанға дейін 10 минуттан кешіктірмей тәуліктің нақты сағатына берілген (берілген) жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімді және (немесе) төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімді қажет болған жағдайда электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектісі теңгерімдеуші нарық жүйесінде жояды (күшін жояды).

Жоғарылатып арналған теңгерімдеуге қатысуға берілген өтінім немесе төмендетіптеңгерімдеуге қатысуға арналған өтінім жойылған жағдайда, бұл өтінім теңгерімдеуші нарық жүйесінде берілмеген (жойылған) болып есептеледі.

8-параграф. Операциялық тәуліктің бір сағаты ішінде іске қосу үшін жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді іріктеу

55. Тәулік сайын, ағымдағы тәулік аяқталғанға дейін 50 (елу) минут бұрын теңгерімдеуші нарық жүйесінде әрбір теңгерімдеу аймағы үшін бір мезгілде 48 сараланған тізім - алдағы тәуліктің әрбір сағатына 2 түрлі сараланған тізім қалыптастырылады, олар мыналарды білдіреді:

1) осы өтінімдерде көрсетілген бағалардың өсу тәртібімен жоғарыдан-төменге қарай сараланған жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдердің тізімі (бұдан әрі – жоғарылатып сараланған тізім);

2) осы өтінімдерде көрсетілген бағалардың кему тәртібімен жоғарыдан төменге қарай сараланған төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдердің тізімі (бұдан әрі – төмендетіп сараланған тізім).

Бағаның екі және көп тең жағдайында олардың орналасу тәртібі оларға тиісті өтінімдерді беру уақытына сәйкес айқындалады: өтінім берудің өте ертеден өте кешіне.

Осы тармақта көрсетілген сараланған тізімдер осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысандар бойынша теңгерімдеуші нарық жүйесінде ресімделеді.

Жоғарылатып сараланған тізім және төмндетіп сараланған тізім өтінім берген субъект атауын көрсетпей теңгерімдеуші нарық жүйесіндегі электр энергиясының барлық теңгерімдеуші нарығының субъектілері үшін қолжетімді (нақты уақыт режімінде) болып табылады.

56. Жоғарылатып сараланған тізімдер және төмендетіп сараланған тізімдер оларда көрсетілген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді түзету кезінде, сондай-ақ жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген жаңа өтінімдер және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерді беру кезінде теңгерімдеуші нарық жүйесінде автоматты түрде өзекілтендірілуге жатады.

57. Жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындаған кезде теңгерімдеуші нарық жүйесінде қалыптасқан жоғарылатып сараланған тізімдердің және келмеген сағатқа сәйкес келетін төмендетіп сараланған тізімдердің барлығы теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарына сәйкес теңгерімдеуші нарық жүйесінде бірден автоматты түрде қайта құрылады.

Жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарының іс-әрекетін жойған кезде, теңгерімдеуші нарық жүйесінде қалыптасқан жоғарылатып сараланған тізімдердің және басталмаған сағатқа сәйкес келетін төмендетіп сараланған тізімдердің барлығы әрекетті қалпына келтірген теңгерімдеудің базалық аймақтарына сәйкес теңгерімдеуші нарық жүйесінде бірден автоматты түрде қайта құрылады.

58. Операциялық тәуліктің бір сағаты ішінде іске қосу үшін жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді іріктеуді жүйелік оператор осы тізімде бірінші тұрған өтінімнен бастап, осы сағатқа сәйкес келетін жоғарылатып сараланған тізімнен кезекпен (жоғарыдан-төменге) жүзеге асырады.

Жүйелік оператор электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерін жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді бұғаттау себебін көрсете отырып, іске қосылуы тиісті электр беру желілері бойынша жол берілетін ағындардың асып кету қаупін тудыратын өтінімдерді бұғаттайды. Бұғатталған өтінімдер жоғарылатып сараланған тізімдерге қатыспайды, бұл ретте осы өтінімдер теңгерімдеуші нарық субъектілері берген болып есептеледі.

Ескерту. 58-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

59. Операциялық тәуліктің бір сағаты ішінде іске қосу үшін төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді іріктеуді жүйелік оператор осы тізімде бірінші тұрған өтінімнен бастап, осы сағатқа сәйкес келетін төмендетіп сараланған тізімнен кезекпен (жоғарыдан-төменге) жүзеге асырады.

Жүйелік оператор электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерін төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімдерді бұғаттау себебін көрсете отырып, іске қосылуы тиісті электр беру желілері бойынша жол берілетін ағындардың асып кету қаупін тудыратын өтінімдерді бұғаттайды. Бұғатталған өтінімдер төмендетіп сараланған тізімдерге қатыспайды, бұл ретте осы өтінімдер теңгерімдеуші нарық субъектілері берген болып есептеледі.

Ескерту. 59-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

60. Жоғарылатып сараланған тізімдер және төмендетіп сараланған тізімдер теңгерімдеуші нарық жүйесіндегі электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері үшін, оның ішінде өткен сағаттар бойынша қолжетімді болып табылады.

9-параграф. Жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер бойынша төлем сомаларын есептеу

61. Теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі операциялық тәуліктің бір сағаты ішінде, теңгерімдеу аймағында жиілікті және қуат ағындарын автоматты реттеу жүйесінің (бұдан әрі – ЖҚАР) әсерінен туындаған теріс теңгерімсіздіктерді шегергенде, оның жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімі іске қосылған осы сағатта жасаған теріс теңгерімсіздік теңгерімдеу аймағы осы сағат ішінде осы субъект электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында сатқан теңгерімдеуші электр энергиясы ретінде ресімделеді.

62. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында теңгерімдеуші электр энергиясын өткізуді (сатуды) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына ғана жүзеге асырады.

63. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясын әрбір теңгерімдеу аймағы үшін бөлек сатып алады.

Операциялық тәуліктің тиісті сағаты үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы тиісті теңгерімдеу аймағы үшін сатып алатын теңгерімдеуші электр энергиясының көлемі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен айқындалады.

64. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы сатып алу жүзеге асырылатын теңгерімдеу аймағында теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алады.

65. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне операциялық тәулік сағаты үшін теңгерімдеу аймағында сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы тиісті өтінімнің нақты орындалуын ескеретін мынадай формула бойынша есептейді:

Sээт - теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне операциялық тәулік сағаты үшін теңгерімдеу аймағында сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

– осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теріс теңгерімсіздіктерді шегергенде, осы теңгерімдеу аймағында берілген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға арналған оның өтінімі іске қосылған сағат ішінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі жасаған теріс теңгерімсіздіктің нақты мәні ретінде айқындайтын теңгерімдеу аймағындағы операциялық тәулік сағаты ішінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің жоғарылатып теңгерімдеуінің нақты көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі), кВт * сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

– электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісін жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімде көрсетілген жоғарылатып теңгерімдеу көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

Бээт- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға іске қосылған өтінімінде көрсетілген теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы (тарифі), теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

d - мынадай мәндерді қабылдайтын өлшемсіз коэффициент:

(осы сағатта теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теріс теңгерімсіздіктерді шегергенде, осы теңгерімдеу аймағында берілген оның жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімі іске қосылған сағат ішінде осы теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теріс теңгерімсіздік жасамаған не осы сағатта, керісінше, осы субъект оң теңгерімсіздік жасаған).
Ескерту. 65-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

66. Теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі оның теңгерімдеу аймағында берілген төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімі іске қосылған операциялық тәуліктің бір сағаты ішінде жасаған оң теңгерімсіздік осы сағат ішінде осы субъект электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында сатып алған теріс теңгерімсіздік ретінде ресімделеді.

67. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында теріс теңгерімсіздіктерді тек теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан сатып алуды жүзеге асырады.

68. Теңгерім нарығының есеп айырысу орталығы әр теңгерім аймағының теріс теңгерімсіздіктерін жеке-жеке сатады.

Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы операциялық тәуліктің тиісті сағатына сататын тиісті теңгерімдеу аймағының теріс теңгерімсіздіктерінің көлемі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен айқындалады.

69. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына операциялық тәулік сағаты үшін теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздіктер үшін төлейтін сома тиісті өтінімнің нақты орындалуын ескеретін мынадай формула бойынша есептеледі:

Sтт- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына операциялық тәулік сағаты үшін теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздіктер үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы сағатта теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздіктерді шегергенде, осы теңгерімдеу аймағында берілген оның төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімі іске қосылған сағат ішінде осы теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі жасаған оң теңгерімсіздіктің нақты мәні ретінде айқындайтын теңгерімдеу аймағындағы операциялық тәулік сағаты ішінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің төмендетіп теңгерімдеуінің нақты көлемі (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

Отөмен- - электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісін төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға іске қосылған өтінімде көрсетілген төмендетіп теңгерімдеу көлемі (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемі) кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

Бтт- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға іске қосылған өтінімінде көрсетілген теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы (тарифі), теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

d- мынадай мәндерді қабылдайтын өлшемсіз коэффициент:

l=0,

0 егер: (осы сағатта теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздіктерді шегергенде, осы теңгерімдеу аймағында берілген оның төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға арналған өтінімі іске қосылған сағат ішінде осы теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі оң теңгерімсіздік жасамаған немесе осы сағатта, керісінше, бұл субъект теріс теңгерімсіздік жасаған).
Ескерту. 69-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

70. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімдеуші электр энергиясын өткізуіне (сатуына) және олардың теңгерімдеуші электр энергиясы нарығында теріс теңгерімсіздіктерді сатып алуына жүйелік оператордың жедел-ақпараттық кешенімен біріздендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені болған кезде ғана жол беріледі.

10-параграф. Жүйелік оператордың осы энергия жүйелерімен өзара іс-қимыл шеңберінде көрші мемлекеттердің энергия жүйелерінен теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағаты ішінде алған реттеу бойынша төлем сомаларын есептеу

71. Жүйелік оператордың осы энергожүйелермен өзара іс-қимылы шеңберінде көрші мемлекеттердің энергожүйелерінен теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағаты ішінде алған реттеуі (теңгерімдеу аймағының алынған теңгерімсіздігінің нақты мәні) осы теңгерімдеу аймағы үшін тәуліктің осы сағаты үшін мынадай екі тауар түрінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында ресімделеді:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатқан теңгерімдеуші электр энергиясы, оның осы теңгерімдеу аймағы үшін тәуліктің осы сағатындағы көлемі Ресей Федерациясымен шекарадағы оң ауытқу мәнінен және ОА-мен шекарадағы оң ауытқу мәнінен тұрады;

2) теңгерімдеуші нарықтың есептеу орталығынан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында жүйелік оператор сатып алған теріс теңгерімсіздік, оның осы теңгерімдеу аймағы үшін тәуліктің осы сағатындағы көлемі Ресей Федерациясымен шекарадағы теріс ауытқу мәнінен және ОА-мен шекарадағы теріс ауытқу мәнінен тұрады.

72. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған және тәуліктің осы сағатында Ресей Федерациясымен шекарадағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін бағаны осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындайды.

Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағаты үшін сатылған және тәуліктің осы сағаты үшін ОА шекарасындағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін Жүйелік операторға төлейтін баға есепті кезеңнің қорытындылары бойынша қалыптасқан Қазақстан Республикасы мен ОА арасындағы нақты жоспардан тыс сальдо-ағынның бағытына байланысты қолданылатын жүйелік оператор мен Орталық Азияның шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында жасалған электр энергиясының жоспардан тыс ағындарын реттеу үшін электр энергиясын сатуға арналған шарттардың не электр энергиясын сатып алуға арналған шарттардың талаптарына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 72-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

73. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

– теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға теңгерімдеу аймағында тәулік сағаты ішінде сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- жүйелік операторға тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатылған және осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес айқындалатын тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарада оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы төлейтін баға, теңге/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағаты үшін РФ-мен шекарадағы оң ауытқудың мәні, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатылған және тәуліктің осы сағаты үшін ОА шекарасындағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағаты үшін ОА-мен шекарадағы оң ауытқудың мәні кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).
Ескерту. 73-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

74. Жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін бағаны теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес анықтайды.

Жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің бір сағаты үшін теңгерімдеу аймағында сатып алынған және тәуліктің осы сағатында ОА-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін баға жүйелік оператор мен Орталық Азияның шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында жасалған, электр энергиясының жоспардан тыс ағындарын реттеу үшін Қазақстан Республикасы мен ОА арасындағы есепті кезеңнің қорытындылары бойынша қалыптасқан нақты жоспардан тыс сальдо-ағынның бағытына байланысты қолданылатын сатуға арналған шарттардың не электр энергиясын сатып алуға арналған шарттардың талаптарына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 74-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

75. Жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

-жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

– жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатып алынған және тәуліктің осы сағатына РФ-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін және осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес айқындалатын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

-РФ-мен шекарадағы теріс ауытқудың мәні (модулі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәулік сағатына теңгерімдеу аймағында сатып алынған және тәуліктің осы сағатына ОА шекарасындағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағаты үшін ОА-мен шекарадағы теріс ауытқудың мәні (модулі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).
Ескерту. 75-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11-параграф. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері теңгерімсіздіктерінің сағаттық көлемдерін есептеу

76. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері теңгерімсіздіктерінің сағаттық көлемдерін есептеуді теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы Жүйелік оператордың деректері негізінде ай сайын, бірақ тиісті есеп айырысу кезеңі аяқталғаннан кейін күнтізбелік 15 (он бес) күннен кешіктірмей жүзеге асырады.

Жүйелік оператор операциялық тәуліктен кейін күнтізбелік бір күн ішінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына электр энергиясын бақылау мен есепке алудың автоматтандырылған жүйесі бар теңгерімдеуші нарық субъектілері бойынша генерация-тұтыну деректерін ұсынады. Бұл ретте жүйелік оператор ЭКЕАЖ деректерін ұсынған кезде оларға өзгерістер енгізуге және оларды түзетуге құқылы емес.

77. Теңгерімдеудің әртүрлі аймақтарында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі жасайтын теңгерімсіздіктер бір-бірінен тәуелсіз болып табылады, әрбір теңгерімдеу аймағында жеке есептеледі және есепке алынады.

78. Теңгерімдеу аймағында операциялық тәулік сағатында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі жасаған теңгерімсіздік формула бойынша айқындалады:

Т - электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің теңгерімдеу аймағындағы операциялық тәулік сағатында кВт*сағ -та жасаған теңгерімсіздігі (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- осы теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация-тұтыну объектілеріне сәйкес келетін операциялық тәуліктің осы сағаты үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің кВт*сағ (бүтінге дейін дөңгелектенеді) генерация-тұтынудың жоспарлы сальдосы;

- осы теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация-тұтыну объектілеріне сәйкес келетін операциялық тәуліктің осы сағаты үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің нақты генерация-тұтыну сальдосы кВт*сағ (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- осы теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация-тұтыну объектілеріне сәйкес келетін электр энергиясын генерация-тұтынудың сағаттық тәуліктік кестесінде операциялық тәуліктің осы сағаты үшін жүйелік оператор бекіткен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің электр энергиясын өндіру мәні кВт*сағ (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясын генерация-тұтынудың сағаттық тәуліктік кестесінде операциялық тәуліктің осы сағаты үшін жүйелік оператор бекіткен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің электр энергиясын тұтыну мәні, оның осы теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация-тұтыну объектілеріне кВт*сағ (бүтінге дейін дөңгелектенеді) сәйкес келеді;

- операциялық тәуліктің осы сағатында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің осы теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация-тұтыну объектілеріне сәйкес келетін электр энергиясын өндірудің нақты мәні кВт*сағ (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- операциялық тәуліктің осы сағаты үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің осы теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация-тұтыну объектілеріне сәйкес келетін электр энергиясын тұтынудың нақты мәні кВт*сағ (бүтінге дейін дөңгелектенеді).

79. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің теңгерімсіздіктерін есептеу үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына жүйелік оператор ұсынатын деректер (бұдан әрі – бастапқы деректер) өткен есеп айырысу кезеңінің әрбір сағаты үшін мынадай ақпаратты қамтиды:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының әрбір субъектісінің және оның генерация-тұтыну объектілерінің нақты теңгерімдеу аймағында (нақты аймақтарында) нақты орналасуы туралы ақпарат;

2) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерін генерациялау мен тұтынудың, оның ішінде осы субъектілерді генерация-тұтыну объектілері бойынша бөлудегі жоспарлы және нақты мәндері туралы ақпарат;

3) қолданыстағы теңгерімдеу аймақтары (жаңа уақытша және базалық) туралы ақпарат;

4) тиісті физикалық реттеу қорытындылары бойынша әрбір теңгерімдеу аймағында есептік кезеңнен өткен әрбір сағаттың бағыты туралы ақпарат;

5) жүйелік операторға жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер және төмендетіпт еңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер (осы өтінімдерге жүргізілген түзетулерді ескере отырып), теңгерімдеудің әрбір аймағы бойынша бөлу туралы ақпарат;

6) жүйелік операторға жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдер, теңгерімдеудің әрбір аймағы бойынша бөлу туралы ақпарат;

7) әрбір теңгерімдеу аймағының алынған теңгерімсіздіктері туралы ақпарат;

8) Ресей Федерациясымен шекарадағы ауытқулар және осы ауытқулардың бағалары туралы ақпарат, Қазақстан БЭЖ-мен шекарадағы Қазақстан БЭЖ-мен шекарадағы электр энергиясының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының ауытқуын өтеу үшін электр энергиясын сатып алу-сату шарттарына сәйкес жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында жасалған жоспарлардан, ҚР БЭЖ-нің Солтүстік және батыс аймақтары бойынша бөліністе, осы Қағидалардың 7-қосымшасында көрсетілген формулаларда пайдаланылатын барлық құрамдас бөліктердің толық жазылуы бар ақпарат;

9) Орталық Азияның жүйелік операторы мен шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында жасалған электр энергиясының жоспардан тыс ағындарын реттеу үшін электр энергиясын сатуға арналған шарттарда көрсетілген электр энергиясын сатуға арналған бағалардың ең азы және жоспардан тыс ағындарды реттеу үшін электр энергиясын сатып алуға арналған шарттарда көрсетілген электр энергиясын сатып алуға арналған бағалардың ең азы ОА-мен шекарадағы ауытқулар туралы ақпарат (жүйелік оператордың ЭКЕАЖ деректері бойынша) электр энергиясын, жүйелік оператор мен Орталық Азияның шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында жасалған (бұл ақпарат сондай-ақ өткен есептік кезеңде (күнтізбелік айда) тұтастай ұсынылады);

10) ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің ауытқулары туралы ақпаратты қамтиды.

80. Теңгерімдеу аймағындағы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерациясы мен тұтынуының нақты сағаттық мәндері келісілген хаттамалар бойынша сағаттық есепке алу деректерін Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ орталық дерекқорына беруді қамтамасыз ететін оның ЭКЕАЖ деректері бойынша айқындалады.

Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ орталық деректер базасында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің ЭКЕАЖ-ден көрсетілген сағаттық есепке алу деректері болмаған кезде есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерациясының (тұтынуының) нақты сағаттық мәндері оның осы теңгерімдеу аймағындағы электр энергиясының генерациясы (тұтыну көлемінің нақты мәнінің туындысы ретінде айқындалады) көлемінің есепті кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) нақты мәнінің, МВт*сағ-қа (тиісті есептеу аспаптарына сәйкес) бөлінген көбейтіндісі ретінде айқындалады.

Өңірлік жүктеме бейіндерін (облыс, энергия торабы) Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 27 ақпандағы № 152 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10612 болып тіркелген) бекітілген Электр қуатының нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс істеу қағидаларына сәйкес Жүйелік оператор айқындайды.

Ескерту. 80-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

81. Бастапқы деректерді жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына ай сайын, бірақ тиісті есеп айырысу кезеңі аяқталғаннан кейін күнтізбелік 19 (он тоғыз) күннен кешіктірмей ұсынады.

12-параграф. ҚР БЭЖ теңгерімсіздігі және оларды қаржылық реттеу

82. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімдеуші электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеу нәтижелері бойынша жүзеге асыратын теңгерімдеуші электр энергиясының есептік орталығы жүзеге асыратын теңгерімдеуші электр энергиясы мен теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату жөніндегі өзара қаржылық міндеттемелерді алады.

83. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері меншік нысанына қарамастан, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан Заңның 15-10-бабының 5-тармағына және осы Қағидаларға сәйкес айқындалған бағалар бойынша және тәртіппен олар жіберген сағаттық оң теңгерімсіздіктер көлемінде теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алуға міндетті.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері меншік нысанына қарамастан теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына өздері жіберген сағаттық теріс теңгерімсіздіктерді Заңның 15-10-бабының 5-тармағына және осы Қағидаларға сәйкес айқындалған бағалар бойынша және тәртіппен сатуға міндетті.

84. Осы Қағидалардың 83-тармағында көрсетілген жіберілген (жасалған) теңгерімсіздіктер ретінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері олардың жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға берген тиісті өтінімдері іске қоспаған сағаттарда немесе олар жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға берген тиісті өтінімдер бермеген сағаттарда жіберген (жасаған) теңгерімсіздіктер қабылданады (пайдаланылады).

85. Электр энергиясының коммерциялық экспорты шартының (бұдан әрі-ОА) шеңберінде басқа мемлекеттің (ОА) ұйымына (тұтынушысына) электр энергиясын жеткізуді жүзеге асыратын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – экспорт шарты) өзінің теңгерімсіздіктері үшін жауапкершіліктен басқа (Қазақстан Республикасының аумағында) осы мемлекеттің энергожүйесімен теңгерімдеу аймағының (ОА) шекарасындағы электр энергиясының сальдо-ағындарының осы ұйымның экспорт шартында көрсетілген Қазақстан Республикасынан электр энергиясы импортының көлемдерінен ауытқуына байланысты ауытқулары үшін де жауапты болады.

Бұл ретте экспорт шарттары бойынша электр энергиясын жеткізудің нақты сағаттық көлемі электр энергиясын генерация-тұтынудың тиісті тәуліктік кестелерінде көрсетілген электр энергиясын жеткізудің тиісті жоспарлы сағаттық көлемдеріне (экспорт шарттары бойынша) тең болып қабылданады.

86. Электр энергиясының коммерциялық импорты шартының (бұдан әрі-ОА) шеңберінде басқа мемлекеттің (ОА) ұйымынан (өндірушісінен) электр энергиясын қабылдауды жүзеге асыратын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – импорт шарты), өзінің теңгерімсіздіктері үшін жауапкершіліктен басқа (Қазақстан Республикасының аумағында), сондай-ақ осы мемлекеттің энергия жүйесімен теңгерімдеу аймағының (ОА) шекарасындағы электр энергиясының сальдо-ағындарының осы ұйымның импорт шартында көрсетілген электр энергиясы экспортының көлемдерінен ауытқуына байланысты ауытқулары үшін жауапты болады.

Бұл ретте импорт шарттары бойынша электр энергиясын жеткізудің нақты сағаттық көлемі электр энергиясын генерация-тұтынудың тиісті тәуліктік кестелерінде көрсетілген электр энергиясын жеткізудің тиісті жоспарлы сағаттық көлемдеріне (импорт шарттары бойынша) тең болып қабылданады.

87. ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін энергия өндіруші ұйымдар ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған өзінің барлық теріс теңгерімсіздіктерін теңгерімдеуші электр энергиясының шекті тарифі бойынша теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатады.

ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін энергия өндіруші ұйымдар ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған өзінің барлық оң теңгерімсіздіктерін қосылған құн салығын есепке алмағанда 0,01 теңге/кВт*сағатқа тең баға бойынша тиісті көлемде теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан сатып алу арқылы жабады.

Ескерту. 87-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

88. Энергия беруші ұйымдар өздерінің барлық теріс теңгерімсіздіктерін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына электр энергиясын сатуға арналған электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы бойынша сатады.

Энергия беруші ұйымдар электр энергиясын сатуға арналған электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы бойынша тиісті көлемде теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан сатып алу арқылы өздерінің барлық оң теңгерімсіздіктерін жабады.

89. Теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші нарық субъектісінің теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен теріс теңгерімсіздіктерін сатып алу-сату көлемі әрбір теңгерімдеу аймағы үшін жеке есептеледі.

90. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінен тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған, жоғарылатуға бір сағат ретінде айқындалған теріс теңгерімсіздікті (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) сатып алатын бағаны теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай тәртіппен қалыптастырады:

1) шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер – өзінің шекті тарифі бойынша;

2) электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және цифрлық майнерлер, сондай-ақ шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы бойынша;

3) энергия өндіруші ұйым болып табылатын теңгерім провайдері – өзінің шекті тарифі бойынша;

4) құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін өнеркәсіптік кешен болып табылатын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифі бойынша;

5) энергия өндіруші ұйымның және/немесе теңгерімдеуші нарықтың басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, құрамына шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым кіретін, энергия өндіруші ұйым және өнеркәсіптік кешен болып табылмайтын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифі бойынша;

6) энергия өндіруші ұйымның және/немесе теңгерімдеуші нарықтың басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, құрамына шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйым кіретін, энергия өндіруші ұйым және өнеркәсіптік кешен болып табылмайтын теңгерім провайдері – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасы бойынша.

Ескерту. 90-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

90-1. Егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жоғарылатуға арналған бір сағатта бекітілген тәуліктік кестеде көрсетілген генерация-тұтынудың жоспарлы сальдосынан 20% – дан астам нақты генерация-тұтыну сальдосының ауытқуына жол берген жағдайда, онда теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатылған теріс теңгерімсіздікті (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) жоғарылатуға бір сағат ретінде айқындалған тәулік сағатына сату бағасы мынадай тәртіппен қалыптасады:

1) шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым бар өнеркәсіптік кешендер – өзінің шекті тарифінен 30%-ға төмен;

2) шекті тарифі жоқ тұтынушылар, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, энергия беруші ұйымдар, цифрлық майнерлер мен энергия өндіруші ұйымдар – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының базалық бағасының нақты мәндерінен 30%-ға төмен.

Ескерту. Қағидалар 90-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

90-2. Егер теңгерім провайдерімен шарты бар немесе теңгерім провайдерінің функцияларын орындайтын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жоғарылатуға арналған сағатта бекітілген тәуліктік кестеде көрсетілген нақты генерация-тұтыну сальдосының жоспарлы генерация-тұтыну сальдосынан 20%-дан астам ауытқуына жол берген жағдайда, онда теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің бір сағаты ретінде сатылған теріс теңгерімсіздікті (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) сату бағасы мынадай тәртіппен қалыптастырылады:

1) энергия өндіруші ұйым болып табылатын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифінен 30 % - ға төмен;

2) құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін өнеркәсіптік кешен болып табылатын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифінен 30 % - ға төмен;

3) энергия өндіруші ұйым болып табылмайтын, энергия өндіруші ұйымның немесе құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін өнеркәсіптік кешеннің және/немесе теңгерімдеуші нарықтың басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифінен 30 % - ға төмен;

4) энергия өндіруші ұйым және өнеркәсіптік кешен болып табылмайтын, құрамына теңгерімдеуші нарық субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін энергия өндіруші ұйым теңгерім провайдері – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасынан 30 % - ға төмен.

Бұл ретте егер теңгерім провайдерімен жауапкершілікті беру шарты бар немесе теңгерім провайдерінің функциясын орындайтын теңгерімдеуші нарық субъектісінде жоспарлы генерация–тұтыну сальдосынан нақты генерация–тұтыну сальдосының ауытқуы (оң және/немесе теріс теңгерімсіздік) 20 % -дан астам болса, онда теңгерім провайдері өзінің барлық теріс теңгерімсіздіктерін осы тармақтың 1), 2), 3) және 4) тармақшаларына сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатады.

Ескерту. Қағидалар 90-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

91. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне – шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымға, сондай-ақ құрамында шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендерге теңгерімдеу аймағында тәулік сағаты ретінде айқындалған тәулік сағатында сатылған теріс теңгерімсіздік (ЖАҚР жүйесінің әсерінен туындамаған) үшін төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

мұнда:

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне – энергия өндіруші ұйымға сатып алынған теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағатында жоғарылату сағаты ретінде айқындалған (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) теріс теңгерімсіздік (ЖАҚР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенді);

- теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағатында жоғарылату сағаты ретінде сатып алынған, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы энергия өндіруші ұйымның, шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымның, сондай-ақ құрамында шекті тарифтерімен энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендердің электр энергиясының теңгерімдеуші нарық субъектілеріне төлейтін шекті тарифі, кВт*сағ/теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым, сондай-ақ құрамында шекті тарифтерімен энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешен жасаған теріс теңгерімсіздіктің (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) жоғарылату сағаты ретінде айқындалған мәні (модулі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Ескерту. 91-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

91-1. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне – тұтынушыға, энергиямен жабдықтаушы ұйымға, көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлерге, шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдарға теңгерімдеу аймағында жоғарылатуға арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

мұнда:

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне – тұтынушыға, энергиямен жабдықтаушы ұйымға, цифрлық майнерлерге, шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдарға теңгерімдеу аймағында жоғарылатуға арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағатына электр энергиясын сатуға арналған электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы (қалдық бағасы), теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеу аймағында жоғарылатуға арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – тұтынушы, энергиямен жабдықтаушы ұйым, цифрлық майнерлер, шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйым жасаған теріс теңгерімсіздіктің (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) мәні (модулі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Ескерту. Қағидалар 91-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

92. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағаты үшін сатып алынған, жоғарылату сағаты ретінде айқындалған бағаны теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында жоғарылату сағаты ретінде айқындалған тәулік сағатында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының i-ші субъектісіне тәуліктің осы сағаты ішінде теңгерімдеу аймағында сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- i бойынша сома;

I – 1-ден n-ге дейін өзгеретін реттік нөмір;

n – тәуліктің осы сағатында теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші электр энергиясын сатқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің саны;

– теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) төлейтін сома, теңгемен (егер осы сағат ішінде жүйелік оператор теңгерімдеуші электр энергиясын сатпаса, нөлге теңестіріледі);

k – мынадай мәндерді қабылдайтын түзету коэффициенті:

1) К = 3, егер қаралып отырған сағат Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің қатар жұмыс істеуі туралы шартқа сәйкес бақыланбайтын болса;

2) К = 1, егер қаралып отырған сағат Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің қатар жұмыс істеуі туралы шартқа сәйкес бақылау болып табылса;

– жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) төлейтін сома, теңгемен (егер осы сағат ішінде жүйелік оператор теріс теңгерімсіздікті сатып алмаса, нөлге теңестіріледі);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілеріне – шекті тарифі бар, оның ішінде өнеркәсіптік кешендерге кіретін энергия өндіруші ұйымдарға тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған теріс теңгерімсіздіктер (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілеріне – тұтынушыға, энергиямен жабдықтаушы ұйымға, цифрлық майнерлерге, шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдарға тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған теріс теңгерімсіздіктер үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес тәуліктің осы сағатында (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) теңгерімдеу нарығының есеп айырысу орталығының туындаған шығындары (кірістері), теңгемен (оң және теріс мәндерді де қабылдай алады);

- осы сағатта теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің қосындысы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған оң теңгерімсіздіктерді қоспағанда, осы сағатта энергия беруші ұйымдар теңгерімдеу аймағында жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің қосындысы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- осы сағатта теңгерімдеу аймағында осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің барлық оң теңгерімсіздіктерінің қосындысы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

теріс мәні кезінде ол 0,01тг/кВт*сағ мәніне тең болады.

– шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында "Авария" режимі кезінде осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында жүйелік оператордың командаларын орындаған шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің сомасы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);;

- "Авария" режимі кезінде осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында жүйелік оператордың командаларын орындаған, шекті тарифі жоқ тұтынушылармен, энергиямен жабдықтаушы ұйымдармен, цифрлық майнерлермен, энергия өндіруші ұйымдармен жасалған барлық оң теңгерімсіздіктердің сомасы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

Бұл ретте шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер үшін баға мынадай тәртіппен қалыптасады:

- егер

≤ ЭӨҰ шекті тарифі + 30%, онда

= ЭӨҰ шекті тарифі + 30%;

- егер

> ЭӨҰ шекті тарифі + 30%, онда

есеп айырысу ретінде қабылданады.

Энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлер, сондай-ақ шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар үшін баға мынадай тәртіппен қалыптасады:

- егер

≤ Бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы + 30%, онда

= Бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы + 30%;

- егер

> Бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы + 30%, онда

есеп айырысу ретінде қабылданады.
Ескерту. 92-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

93. Теңгерімдеу аймағында жоғарылату сағаты ретінде анықталған тәуліктің бір сағатында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына төлейтін сома, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында жоғарылату сағаты ретінде анықталған тәуліктің бір сағатында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында жоғарылату сағаты ретінде анықталған тәуліктің бір сағатында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін баға, теңге/кВт*сағ(жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеу аймағындағы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жоғарылату сағаты ретінде анықталған тәуліктің осы сағаты үшін жасаған оң теңгерімсіздіктің (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) мәні, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Ескерту. 93-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

94. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағаты үшін сатып алынған төмендеу сағаты ретінде айқындалған бағаны теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай тәртіппен қалыптастырады:

1) шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер – өзінің шекті тарифі бойынша;

2) электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және цифрлық майнерлер, сондай-ақ шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының бағасы бойынша;

3) энергия өндіруші ұйым болып табылатын теңгерім провайдері – өзінің шекті тарифі бойынша;

4) құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін, өнеркәсіптік кешен болып табылатын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифі бойынша;

5) құрамына шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым кіретін, энергия өндіруші ұйымның және/немесе теңгерімдеуші нарықтың басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, энергия өндіруші ұйым және өнеркәсіптік кешен болып табылмайтын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифі бойынша;

6) құрамына шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйым кіретін энергия өндіруші ұйымның және/немесе теңгерімдеуші нарықтың басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, энергия өндіруші ұйым және өнеркәсіптік кешен болып табылмайтын, теңгерім провайдері – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы бойынша.

Ескерту. 94-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

94-1. Егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі сағатына төмендетуге бекітілген тәуліктік кестеде көрсетілген генерация-тұтынудың жоспарлы сальдосынан 20 %-дан астам нақты генерация-тұтыну сальдосының ауытқуына жол берген жағдайда, онда теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеу аймағында тәулік сағаты ретінде айқындалған тәулік сағатын сатып алу бағасы мынадай тәртіппен қалыптастырылады:

1) шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым бар өнеркәсіптік кешендер – өзінің шекті тарифінен 30 % -ға жоғары;

2) шекті тарифі жоқ тұтынушылар, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, энергия беруші ұйымдар, цифрлық майнерлер және энергия өндіруші ұйымдар – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының базалық бағасының нақты мәндерінен 30 % - ға жоғары.

Ескерту. Қағидалар 94-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

94-2. Егер теңгерім провайдерімен шарты бар немесе теңгерім провайдерінің функцияларын орындайтын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жоғарылатуға арналған бір сағатта бекітілген тәуліктік кестеде көрсетілген генерация-тұтынудың жоспарлы сальдосынан 20 % – дан астам нақты генерация-тұтыну сальдосының ауытқуына жол берген жағдайда, онда теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан тәулік сағаты ретінде айқындалған теңгерімдеу аймағы үшін сатып алу бағасы төмендеу үшін мынадай тәртіппен қалыптастырылады:

1) энергия өндіруші ұйым болып табылатын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифінен 30 % - ға жоғары;

2) құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін өнеркәсіптік кешен болып табылатын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифінен 30 % - ға жоғары;

3) энергия өндіруші ұйымның және теңгерімдеуші нарықтың басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін, энергия өндіруші ұйым және өнеркәсіптік кешен болып табылмайтын теңгерім провайдері – осы энергия өндіруші ұйымның шекті тарифінен 30 % - ға жоғары;

4) энергия өндіруші ұйым болып табылмайтын, теңгерімдеуші нарық субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, құрамына энергия өндіруші ұйым кіретін энергия өндіруші ұйым және энергия өндіруші ұйым болып табылмайтын теңгерім провайдері – электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасынан 30 % - ға жоғары.

Бұл ретте егер теңгерім провайдерімен жауапкершілікті беру шарты бар теңгерімдеуші нарық субъектісінде немесе теңгерім провайдері функциясын орындайтын теңгерімдеуші нарық субъектісінде жоспарлы генерация – тұтыну сальдосынан нақты генерация – тұтыну сальдосының ауытқуы (оң және/немесе теріс теңгерімсіздік) 20%-дан астам болса, онда теңгерім провайдері өзінің барлық теріс теңгерімсіздіктерін осы тармақтың 1), 2), 3) және 4) тармақшаларына сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатады.

Ескерту. Қағидалар 94-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

95. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – шекті тарифі бар, сондай-ақ құрамында шекті тарифімен энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында төмендету сағаты ретінде анықталған тәулік сағатында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым, сондай-ақ құрамында шекті тарифімен энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында төмендету сағаты ретінде анықталған тәулік сағатына сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

– электр энергиясы теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында төмендету сағаты ретінде анықталған тәулік сағатына сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін энергия өндіруші ұйымның шекті тарифі, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі – шекті тарифі бар шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйым, сондай-ақ құрамында шекті тарифімен энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер теңгерімдеу аймағында төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатында теңгерімдеу аймағында жасаған оң теңгерімсіздіктің (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) мәні, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Ескерту. 95-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

95-1. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі – тұтынушы, энергиямен жабдықтаушы ұйым, көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнер және шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйым теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында төмендету сағаты ретінде анықталған тәулік сағатына сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі – тұтынушы, энергиямен жабдықтаушы ұйым, цифрлық майнер және шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйым теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеу аймағында төмендету сағаты ретінде анықталған тәулік сағатына сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағатында электр энергиясын бірыңғай сатып алушының электр энергиясын сатуға арналған болжамды бағасы (қалдық бағасы), теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі – тұтынушы, энергиямен жабдықтаушы ұйым, цифрлық майнер және шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйым теңгерімдеу аймағында төмендету сағаты ретінде анықталған тәуліктің осы сағатында жасаған оң теңгерімсіздіктің (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) мәні, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Ескерту. Қағидалар 95-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

96. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісінен теңгерімдеу аймағында төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатына сатылған теріс теңгерімсіздігін (ЖҚАР әсерінен туындамаған) сатып алатын бағаны теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

– теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісінен теңгерімдеу аймағында төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатына сатылған теріс теңгерімсіздікті (ЖҚАР әсерінен туындамаған) сатып алатын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының i-субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- i бойынша сомасы;

i- 1-ден p-ге дейін өзгеретін реттік нөмір;

p- тәуліктің осы сағатында теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеу аймағындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алған электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің саны;

- жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің осы сағатында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) төлейтін сома, теңгемен (егер осы сағат ішінде жүйелік оператор теріс теңгерімсіздікті сатып алмаса, нөлге теңестіріледі);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) төлейтін сома, теңгемен (егер осы сағат ішінде жүйелік оператор теңгерімдеуші электр энергиясын сатпаса, нөлге теңестіріледі);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері – шекті тарифі бар, оның ішінде өнеркәсіптік кешенге кіретін энергия өндіруші ұйымдар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздіктерге байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері – тұтынушылар, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, цифрлық майнерлер, шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздіктерге байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес тәуліктің осы сағатында (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) теңгерімдеу нарығының есеп айырысу орталығының туындаған шығындары, (кірістері), теңгемен (оң және теріс мәндерді де қабылдайды);

- осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктер қосындысының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілікті беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған теріс теңгерімсіздіктерді қоспағанда, осы сағат ішінде энергия беруші ұйымдар теңгерімдеу аймағында жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктер қосындысының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- осы сағаттағы теңгерімдеу аймағында осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің барлық теріс теңгерімсіздіктер қосындысының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

- "Авария" режимі кезінде осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында жүйелік оператордың командаларын орындаған, шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктердің сомасы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- "Авария" режимі кезінде осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында жүйелік оператордың командаларын орындаған, шекті тарифі жоқ тұтынушылармен, энергиямен жабдықтаушы ұйымдармен, цифрлық майнерлермен, энергия өндіруші ұйымдармен жасалған барлық теріс теңгерімсіздіктердің сомасы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

теріс мәні кезінде ол 0,01 тг/кВт*сағ мәніне тең болады;

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Бұл ретте өндіруші ұйымдар, сондай-ақ құрамында шекті тарифтері бар энергия өндіруші ұйымдар бар өнеркәсіптік кешендер үшін баға мынадай тәртіппен қалыптастырылады:

- егер

<ЭӨҰ шекті тарифі - 30 %, онда

есеп айырысу ретінде қабылданады;

- егер

≥ЭӨҰ шекті тарифі - 30 %, онда

= ЭӨҰ шекті тарифі - 30 %.

Энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлер, сондай-ақ шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар үшін баға мынадай тәртіппен қалыптастырылады:

- егер

<Бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы - 30 %,

онда

есеп айырысу ретінде қабылданады;

- егер

Бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы - 30 %,

онда

= Бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы - 30 %.
Ескерту. 96-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

97. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектісіне теңгерімдеу аймағында төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатына сатылған теріс теңгерімсіздік (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) үшін төлейтін соманы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне теңгерімдеу аймағында төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатына сатылған теріс теңгерімсіздік (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісінен тәуліктің осы сағаты үшін теңгерімдеу аймағында сатылған теріс теңгерімсіздікті сатып алатын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеу аймағында төмендетуге арналған сағат ретінде айқындалған тәулік сағатында жасаған теріс теңгерімсіздіктің (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) мәні (модулі), кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

Бұл тармақ энергия беруші ұйымдардың теңгерімсіздіктеріне және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктерге қолданылмайды.

Ескерту. 97-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

98. Реттеусіз сағат ретінде айқындалған тәулік сағаты үшін теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері арасындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату жөніндегі теңгерімдеу аймағындағы барлық операциялар мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:

1) басқа мемлекеттердің энергия жүйелерімен өзара іс-қимыл шеңберінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен жүйелік оператор арасында осы Қағидалардың 72 және 74-тармақтарына сәйкес тиісті шарттарда көрсетілген бағалар мен талаптар бойынша;

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен энергия беруші ұйымдар арасында бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасы бойынша;

3) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлер, сондай-ақ шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар арасында тепе-теңдік коэффициентіне түзетілген бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасы бойынша;

4) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен жиілік пен қуатты автоматты реттеу жүйесімен басқарылатын энергия өндіруші ұйымдар арасында:

- жиілік пен қуатты автоматты реттеу жүйесінің әсерінен туындаған теріс теңгерімсіздіктерді теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сату кезінде теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тариф бойынша,

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан жиілік пен қуатты автоматты реттеу жүйесінің әрекетінен туындаған оң теңгерімсіздіктерді сатып алу кезінде қосылған құн салығын есепке алмағанда 0,01 теңге/кВт*сағ тең баға бойынша;

5) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен энергия өндіруші ұйымдар, оның ішінде өнеркәсіптік кешенге кіретін энергия өндіруші ұйымдар арасында тепе-теңдік коэффициентіне түзетілген шекті тарифтер бойынша.

Ескерту. 98-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

98-1. Реттеусіз сағат ретінде анықталған тәулік сағатын есептеу үшін қолданылатын тепе-теңдік коэффициенті мынадай тәртіппен есептеледі:

1) реттеусіз тәуліктің бір сағаты ішінде теңгерімдеу аймағында туындаған теңгерімдеуші нарықтың оң және теріс теңгерімсіздіктері құнының қосындыларының орташа мәні мынадай формула бойынша есептеледі:

Sом = (Sэөұ(-) + Sтұтын(-) + SЖҚАР(-) + Sаэк(-) + Sрф(-) + Sоа(-) + Sэтнеао + Sэөұ(+) + Sтұтын(+) + SЖҚАР(+) + Sаэк(+) + Sрф(+) + Sоа(+)) / 2, мұнда:

Sэөұ(+) – электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері – шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына реттеусіз сағат ретінде айқындалған тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sэөұ(-) – теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілеріне – шекті тарифі бар энергия өндіруші ұйымдарға реттеусіз сағат ретінде айқындалған тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған теріс теңгерімсіздік (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sтұтын(+) - электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері – энергиямен жабдықтаушы ұйым, цифрлық майнерлер және шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына реттеусіз сағат ретінде айқындалған тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sтұтын(-) - теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілеріне – тұтынушыларға, энергиямен жабдықтаушы ұйымдарға, цифрлық майнерлерге, шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдарға реттеусіз сағат ретінде айқындалған тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздікке байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

SЖҚАР(+) - ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздіктерге байланысты теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алатын сома, реттеусіз сағатына теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

SЖҚАР(-) - ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған өздерінің теріс теңгерімсіздіктерін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сататын сома, реттеусіз сағатына теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sаэк(+) – электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері - энергия беруші ұйымдар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілікті беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған оң теңгерімсіздіктерді қоспағанда, осы сағатта теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алатын сома, реттеусіз сағатына кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sаэк(-) - электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері - энергия беруші ұйымдар теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілікті беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған теріс теңгерімсіздіктерді қоспағанда, осы сағатта теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына өздерінің теріс теңгерімсіздіктерін сататын сома, реттеусіз сағатына кВт*сағ-қа (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Ѕрф (+) - теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға теңгерімдеу аймағында тәулік сағатына сатылған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін сома, реттеусіз сағатына теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Ѕрф (-) – есеп айырысу орталығы есеп айырысу жүйелік операторына тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатып алынған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін сома, реттеусіз сағатына теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sоа(+) – теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға теңгерімдеу аймағында тәулік сағатына сатылған және тәуліктің осы сағатына ОА шекарасындағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін сома, реттеусіз сағатына теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sоа(-) – есеп айырысу орталығы есеп айырысу жүйелік операторына теңгерімдеу аймағында тәулік сағатына сатып алынған және тәуліктің осы сағатына ОА шекарасындағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін сома, реттеусіз сағатына теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

Sэтнеао – теңгерімдеу аймағында тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу нарығының есеп айырысу орталығының туындаған шығындары (кірістері), теңгемен (оң және теріс мәндерді де қабылдайды) (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

2) реттеусіз сағаттағы теріс теңгерімсіздіктердің құнын төмендету / арттыру коэффициенті мынадай формулалар бойынша есептеледі:

( Sэөұ(-) + Sтұтын(-) )* k1 + SЖҚАР(-) + Sаэк(-) + Sрф(-) + Sоа(-) + Sэтнеао = Sср

k1 = (Sср - SЖҚАР(-) - Sаэк(-) - Sрф(-) - Sоа(-) – Sэтнеао) / ( Sэөұ(-) + Sтұтын(-) ), мұнда:

k1 – теріс теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициенті;

егер теріс теңгерімсіздік құнының төмендету/арттыру коэффициенті бірден көп болса, онда бұл арттыру коэффициенті, ал егер теріс теңгерімсіздік құнының төмендету/арттыру коэффициенті бірден аз болса, онда бұл төмендету коэффициенті;

3) реттеусіз сағаттағы оң теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициенті мынадай формулалар бойынша есептеледі:

( Sэөұ(+) + Sтұтын(+) ) * k2 + SЖҚАР(+) + Sаэк(+) + Sрф(+)+ Sоа(+) = Sср

k2 = (Sср - SЖҚАР(+) - Sаэк(+) - Sрф(+) - Sоа(+) ) / ( Sэөұ(-) + Sтұтын(+) ), мұнда:

k2 – оң теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициенті;

егер оң теңгерімсіздік құнының төмендету/арттыру коэффициенті бірден көп болса, онда бұл арттыру коэффициенті, ал егер оң теңгерімсіздік құнының төмендету/арттыру коэффициенті біреуден аз болса, онда бұл төмендету коэффициенті;

4) тепе-теңдік коэффициенті мынадай формула бойынша есептеледі:

егер k1>k2, онда

kор = (k1-k2)/2 = 1/2 * ( (Sор - SЖҚАР(-) - Sаэк(-) - Sрф(-) - Sоа(-) – Sэтнеао) / ( Sэөұ(-) + Sтұтын(-) ) –

(Sор - SЖҚАР(+) - Sаэк(+) - Sрф(+) - Sоа(+) ) / ( Sэөұ(-) + Sтұтын(+)))

егер k2>k1, онда

kор = (k2-k1)/2 = 1/2 * ( Sор - SЖҚАР(+) - Sаэк(+) - Sрф(+) - Sоа(+) ) / ( Sэөұ(-) + Sтұтын(+) ) -

(Sср - SЖҚАР(-) - Sаэк(-) - Sрф(-) - Sоа(-) – Sэтнеао) / ( Sэөұ(-) + Sтұтын(-) ) );

5) егер теріс теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициенті оң теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициентінен көп болса, онда теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы тепе-теңдік коэффициентінің шамасына артады, ал оң теңгерімсіздіктерді сату бағасы мынадай формула бойынша тепе-теңдік коэффициентінің шамасына азаяды:

егер k1>k2, онда:

( Sэөұ(-) + Sтұтын(-) ) * (1 + kор) + SЖҚАР(-) + Sаэк(-) + Sрф(-) + Sоа(-) + Sэтнеао = Sr1

( Sэөұ(+) + Sтұтын (+) ) * (1 - kор) + SЖҚАР(+) + Sаэк(+) + Sрф(+) + Sоа(+) = Sr2, мұнда:

Sr1 – тепе-теңдік коэффициентін қолданғаннан кейінгі теріс теңгерімсіздіктер құнының сомасы;

Sr2 – тепе-теңдік коэффициентін қолданғаннан кейінгі оң теңгерімсіздіктер құнының сомасы;

6) егер оң теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициенті теріс теңгерімсіздіктердің құнын төмендету/арттыру коэффициентінен көп болса, онда теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы тепе-теңдік коэффициентінің шамасына азаяды, ал оң теңгерімсіздіктерді сату бағасы мынадай формула бойынша тепе-теңдік коэффициентінің шамасына артады:

егер k2>k1, онда:

( Sэөұ(-) + Sтұтын(-) ) * (1 – kор) + SЖҚАР(-) + Sаэк(-) + Sрф(-) + Sоа(-) + Sэтнеао = Sr1

( Sэөұ(+) + Sтұтын (+) ) * (1 + kор) + SЖҚАР(+) + Sаэк(+) + Sрф(+) + Sоа(+) = Sr2.

Ескерту. Қағидалар 98-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

98-2. "Авария" ретінде айқындалған тәулік сағатында теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату бойынша теңгерімдеу аймағында мынадай операциялар жүзеге асырылады:

1) басқа мемлекеттердің энергия жүйелерімен өзара іс-қимыл шеңберінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен жүйелік оператор арасында осы Қағидалардың 72 және 74-тармақтарына сәйкес тиісті шарттарда көрсетілген бағалар мен талаптар бойынша;

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен энергия беруші ұйымдар арасында бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасы бойынша;

3) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен жиілік пен қуатты автоматты реттеу жүйесін басқаратын энергия өндіруші ұйымдар арасында:

- жиілік пен қуатты автоматты реттеу жүйесінің әсерінен туындаған теріс теңгерімсіздіктерді теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сату кезінде теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тариф бойынша,

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан жиілік пен қуатты автоматты реттеу жүйесінің әрекетінен туындаған оң теңгерімсіздіктерді сатып алу кезінде қосылған құн салығын есепке алмағанда 0,01 теңге/кВт*сағ тең баға бойынша;

4) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен шекті тарифі бар, оның ішінде генерациялайтын қондырғылары жүйелік оператордың өкімі бойынша іске қосылған өнеркәсіптік кешенге кіретін энергия өндіруші ұйымдар арасында:

- энергия өндіруші ұйымның тиісті шекті тарифтері бойынша генерацияны арттырған кезде шекті тарифтен 30%-ға жоғары баға бойынша;

- энергия өндіруші ұйымның тиісті шекті тарифтері бойынша генерацияны төмендеткен кезде шекті тарифтен 30%-ға төмен баға бойынша;

5) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар, электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген, тұтынуы жүйелік оператордың өкімі бойынша шектелген цифрлық майнерлер арасында бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасынан 30%-ға жоғары баға бойынша. Бұл ретте жүйелік оператордың өкімі бойынша Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерден сатып алынған электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлердің электр энергиясын тұтыну көлемі шектелген болған кезде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы теңгерімдеуші нарық субъектісінен теріс теңгерімсіздікті сатып алу бағасы расталған кезде электр энергиясын жоспарлы сатып алу бағасы бойынша сатып алуды жүзеге асырады;

6) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен шекті тарифі бар, оның ішінде өнеркәсіптік кешенге кіретін энергия өндіруші ұйымдар арасында теңгерімсіздік сағат бағытына сәйкес келген кезде шекті тарифтер бойынша теңгерімдеуші нарық жүйесінде айқындалады;

7) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлер, сондай-ақ шекті тарифі жоқ энергия өндіруші ұйымдар арасында теңгерімсіздік сағат бағытына сәйкес келген кезде бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасы бойынша теңгерімдеуші нарық жүйесінде айқындалады;

8) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының қалған субъектілері арасында осы тармаққа және Қағидалардың 92 және 96-тармақтарына сәйкес есептелген тиісті орташа өлшемді бағалар бойынша.

Ескерту. Қағидалар 98-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

98-3. Егер осы Қағидалардың 92 және 96-тармақтарына сәйкес жүргізілген есеп айырысулардың қорытындылары бойынша теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығында теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан түскен кірістер мен шығыстар арасында оң айырма қалыптасқан жағдайда, Қазақстан Республикасының Үкіметімен өнімді бөлу, сомаларды дөңгелектеу және осы Қағидалардың теріс (нөлдік) бағалары туралы шарт жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің кірістері мен шығыстарын қоспағанда, онда айырмашылық ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін субъектілер, жоғарылатуға арналған сағатта теңгерімге қатысуға арналған өтінімі іске қосылған субъектілер және Жүйелік оператордың командаларын жоғарылатуға арналған сағатта "Авария" режимінде орындайтын субъектілер арасында жоғарыда көрсетілген теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы теңгерімдеуші электр энергия көлемдерінің пропорционалды арақатынасы бойынша олардың бағаларын кейіннен түзете отырып бөлінеді.

Ескерту. Қағидалар 98-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

99.

тәуліктің бір сағаты ішінде теңгерімдеу аймағында пайда болған теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының шығындары (кірістері) мынадай формула бойынша есептеледі:

- теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған теңгерімсіздіктерді қоспағанда, тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және энергия беруші ұйымдардан теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының шығындары (кірістері), теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және ЖҚАР жүйесінің басқарылумен жұмыс істейтін теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінен теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан болатын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының шығындары (кірістері), теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және Қазақстан Республикасының Үкіметімен өнімді бөлу туралы шарт жасасқан теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілерінен теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының кірістері, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- тәуліктің осы сағатында теңгерімдеу аймағында теңгерімдеуші нарықта есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі қызметтен теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының кірістері, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- жүйелік оператордың командаларын орындаған теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілерінен теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының кірістері (шығындары) – теңгерімдеу аймағында тәуліктің осы сағаты үшін (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді), "Авария" режимі кезінде теңгемен.

мәндерді осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы есептейді.
Ескерту. 99-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

100. Есептік кезең үшін (күнтізбелік ай) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің теңгерімдеуші электр энергиясы үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы атына төленетін төлемінің жиынтық көлемін және осы кезеңдегі теңгерімдеу аймағында одан сатып алынған теріс теңгерімсіздіктерді теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- осы кезеңде теңгерімдеу аймағында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы және теріс теңгерімсіздіктер үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының атына электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) жиынтық төлем көлемі, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына есептік кезең (күнтізбелік айдағы) үшін теңгерімдеу аймағында сатып алынған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған оң теңгерімсіздіктерге байланысты) төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарық субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына есептік кезеңде (күнтізбелік айдағы) теңгерімдеу аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздіктер үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздіктерге байланысты теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алатын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) теңгерімдеу аймағында осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің барлық оң теңгерімсіздіктерінің сомасы (бүтін санға дейін дөңгелектенеді), кВт*сағ (егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істемесе, нөлге теңестіріледі).
Ескерту. 100-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

101. Теңгерімдеуші электр энергиясы үшін теңгерімдеуші нарық субъектісінің атына теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының теңгерімдеуші электр энергиясы мен осы кезеңдегі теңгерімдеу аймағында сатып алған теріс теңгерімсіздіктері үшін төлемінің жиынтық көлемін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мынадай формула бойынша есептейді:

- теңгерімдеуші нарық субъектісінің атына теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының теңгерімдеуші электр энергиясы және осы кезеңдегі теңгерімдеу аймағында сатып алған теріс теңгерімсіздіктері үшін есепті кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) жиынтық төлем көлемі, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектісіне есептік кезеңде (күнтізбелік айда) теңгерімдеу аймағында сатылған теріс теңгерімсіздіктер (ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған) үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне теңгерімдеу аймағында есептік кезеңде (күнтізбелік ай) сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін сома, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған өзінің теріс теңгерімсіздіктерін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сататын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) теңгерімдеу аймағында осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің барлық теріс теңгерімсіздіктерінің модульдерінің қосындысы (бүтін санға дейін дөңгелектенеді), кВт*сағ (егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істемесе, нөлге теңестіріледі).
Ескерту. 101-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

102. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктерінің есептеулерін (бұдан әрі – есептеулер), олардың негізінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында өзара есеп айырысулар жүзеге асырылады, осы Қағидаларға сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы Жүйелік оператордың, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының және бірыңғай сатып алушының деректері негізінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарық жүйесінде автоматты режимде жүзеге асырады.

103. Осы Қағидаларға сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүзеге асыратын есеп айырысулардың нәтижелерін ол осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының әрбір субъектісі бойынша теңгерімдеуші нарық жүйесінде жариялайды.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жариялауды теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ай сайын, бірақ тиісті есептік кезең аяқталғаннан кейін күнтізбелік 20 (жиырма) күннен кешіктірмей жүзеге асырады.

Осы тармақта көрсетілген есеп айырысу нәтижелерін жариялау теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында да қайталанады (сондай-ақ электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының әрбір субъектісі үшін жеке).

104. Теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді төлеуді теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сатуға жасалған шарттар және теріс теңгерімсіздіктер, сондай-ақ қосылу шарты шеңберінде теңгерімдеуші нарыққа қатысушылар ай сайын, бірақ заңның 15-10-бабының 9-тармағына сәйкес сатып алу айы аяқталғаннан кейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей жүзеге асырады.

Бұл ретте, Қазақстан Республикасының Үкіметімен өнімді бөлу туралы шарттар жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері есептік кезеңнің қорытындылары бойынша теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында төлем алмайды, егер олардың есепті кезеңдегі теріс теңгерімсіздіктерді сатудан түскен жиынтық табысы олардың теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алуға арналған есепті кезеңдегі жиынтық шығындарынан асып кетсе.

Осы тармақта көрсетілген төлем Заңның 15-10-бабы 9-тармағына үшінші бөлігіне және 13-тармағының 10) тармақшасына сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүргізетін қосылу шарты шеңберінде теңгерімдеуші нарыққа қатысушылар арасындағы теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу (сату) жөніндегі міндеттемелер және теңгерімдеуші нарықтағы теріс теңгерімсіздіктер бойынша өзара есептеулер және осы қағидалар арқылы жүзеге асырылады.

13-параграф. Теңгерімдеу аймақтарын анықтау

105. Теңгерімдеу аймақтарын жүйелік оператор айқындайды.

106. Теңгерімдеу аймақтары базалық және жаңа уақыт аймақтарына бөлінеді.

107. Теңгерімдеудің негізгі аймақтары екі аймақ:

1) Қазақстанның мынадай облыстарын қамтитын "Солтүстік-Оңтүстік" теңгерімдеу аймағы, (энергия тораптары): Ақтөбе, Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Абай, Ұлытау, Жетісу, Ақмола, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Алматы, Жамбыл, Түркістан және Қызылорда облыстары (энергия тораптары);

2) Қазақстанның мынадай облыстарын қамтитын "Батыс" теңгерімдеу аймағы, (энергия тораптары): Батыс Қазақстан, Атырау және Маңғыстау облыстары (энергия тораптары).

108. Теңгерімдеудің базалық аймақтарын осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес ҚР БЭЖ жұмысының сенімділігі мен орнықтылығын қамтамасыз ету қажеттілігін негізге ала отырып, теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындай отырып, жүйелік оператор өзгертеді.

109. Теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындауды жүйелік оператор теңгерімдеуші нарық жүйесінде осы аймақтардың шекараларын көрсете отырып теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындау туралы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерін бір мезгілде хабардар ете отырып жүзеге асырады.

110. Жаңа уақытша теңгерімдеу аймақтары жұмыс істей бастайды, ал базалық теңгерімдеу аймақтары "Авария" режимі жарияланған сағаттарды қоспағанда, жаңа аймақтарды анықтау сағаты аяқталғаннан кейін өз әрекеттерін тоқтатады. "Авария" режимі жарияланған сағаттарда жаңа уақытша теңгерімдеу аймақтары жұмыс істей бастайды, ал негізгі теңгерімдеу аймақтары жаңа аймақтарды анықтау сағатының басынан бастап жұмысын тоқтатады.

111. Жаңа уақытша теңгерімдеу аймақтары өз әрекетін жояды, ал базалық теңгерімдеу аймақтары "Авария" режимі жарияланған сағаттарды қоспағанда, жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарының (бұдан әрі – жаңа аймақтардың күшін жою сағаты) әрекетін жойған тәулік сағаты өткеннен кейін өз әрекетін қалпына келтіреді. "Авария" режимі жарияланған сағаттарда жаңа уақытша теңгерім аймақтары өз әрекеттерін тоқтатады, ал негізгі теңгерім аймақтары жүйелік оператор жаңа уақыт теңгерім аймақтарының әрекетін жойған сағаттың басынан бастап өз әрекеттерін қалпына келтіреді.

112. Теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарының әрекетінің күшін жоюды жүйелік оператор теңгерімдеуші нарық жүйесінде осы аймақтардың әрекетінің күшін жою туралы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерін бір мезгілде хабардар ете отырып жүзеге асырады.

113. Теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарының қолданылу уақытын (ұзақтығын) жүйелік оператор ҚР БЭЖ-дегі ағымдағы жағдайды негізге ала отырып айқындайды және жаңа аймақтарды айқындау сағатынан кейінгі тәулік сағатынан бастап есептеледі және, "Авария" режимі жарияланған сағаттарды қоспағанда жаңа аймақтарды жою сағаты өткеннен кейін аяқталады.

14-параграф. Теңгерімдеуші нарық жүйесі

114. Теңгерімдеуші нарық жүйесінің жұмысын қолдауды жүйелік оператор жүзеге асырады.

Теңгерімдеуші нарық жүйесінде жоспарлы-профилактикалық жұмыстар негізінен демалыс күндері түнгі уақытта жүргізіледі. Бұл ретте жүйелік оператор алдын ала (жоспарлы-профилактикалық жұмыстар басталғанға дейін 8 сағаттан кешіктірмей) электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілерін осы жұмыстар туралы хабардар етеді.

Теңгерімдеуші нарық жүйесінде жоспарлы-профилактикалық жұмыстарды жүргізу кезінде жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер берілмейді, түзетілмейді, күші жойылмайды және іске қосылмайды, осы уақытта сатып алуға және сатуға жоспарлы өтінімдерді беру және өзектендіру де қолжетімді емес.

115. Теңгерімдеуші нарық жүйесіне электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілері қол жеткізе алады.

115-1. Теңгерімдеуші нарық субъектісі теңгерімдеуші нарық жүйесінде өзінің қызмет түрін (түрлерін) дербес көрсетеді.

Ескерту. Қағидалар 115-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

116. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері теңгерімдеуші нарық жүйесінде оларды генерация-тұтыну объектілері бойынша бөлуде, сондай-ақ олардың энергия тораптары бойынша бөлінуін ескере отырып көрсетіледі.

117. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің әрбір генерация-тұтыну объектісіне теңгерімдеуші нарық жүйесінде сәйкестендіру коды беріледі. Бұл ретте энергиямен жабдықтау мақсатында электр энергиясын сатып алуға лицензиясы бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері үшін теңгерімдеуші нарық жүйесіндегі сәйкестендіру коды тиісті энергия торабын (энергия тораптарын) ескере отырып беріледі.

118. Теңгерімдеуші нарық жүйесінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері үшін қолжетімді мынадай міндетті ақпарат көрсетіледі:

1) Республиканың оларға кіретін облыстарын аша отырып, ағымдағы теңгерімдеу аймақтары туралы ақпарат;

2) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері туралы ақпарат;

3) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының әрбір субъектісінің және оның теңгерімдеудің нақты аймағында (нақты аймақтарында) генерация-тұтыну объектілерінің ағымдағы орналасуы туралы ақпарат;

4) теңгерімдеуші электр энергиясына ағымдағы шекті тариф;

5) теріс теңгерімсіздіктердің ағымдағы шекті тарифі;

6) осы провайдерлермен жауапкершілікті беруге шарт жасасқан ағымдағы провайдерлер және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының тиісті субъектілері (әрбір теңгерім провайдер бойынша жеке);

7) оң теңгерімсіздіктерге жол берген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілеріне теңгерімдеуші электр энергиясын сатуға нақты (алдыңғы есептік кезең үшін) сағаттық, орташа өлшенген бағалар (әрбір теңгерімдеу аймағы үшін бөлек);

8) теріс теңгерімсіздіктерге жол берген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінен теріс теңгерімсіздіктерді сатып алуға нақты (алдыңғы есептік кезең үшін) сағаттық орташа өлшенген бағалар (әрбір теңгерімдеу аймағы үшін бөлек);

9) ағымдағы және алдыңғы есеп айырысу кезеңдерінің өткен сағаттарындағы теңгерімдеуші нарықтағы аукциондық бағалар туралы ақпарат;

10) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің электр энергиясын өндіру-тұтынудың жоспарлы және нақты мәндері;

11) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімсіздігі.

Қажет болған жағдайда теңгерімдеуші нарық жүйесінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының жұмысы үшін қажетті қосымша ақпарат көрсетіледі.

119. Теңгерімдеуші нарық жүйесінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері беретін жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді және төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді олардың осы Қағидаларға сәйкестігі тұрғысынан, сондай-ақ тиісті электр беру желілері бойынша жол берілетін ағындар бойынша сәйкестік тұрғысынан автоматты тексеру жүзеге асырылады.

120. Жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын анықтаған кезде теңгерімдеуші нарық жүйесінде мынадай негізгі іс-әрекеттер дереу автоматты түрде жүзеге асырылады:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерін жаңа теңгерімдеу уақыт аймақтары арасында қайта бөлу;

2) егер теңгерімдеудің жаңа уақыт аймақтарын айқындау кезінде осы объектілер теңгерімдеудің әртүрлі аймақтарында болса, теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің генерация-тұтыну объектілерін теңгерімдеудің жаңа уақыт аймақтары арасында қайта бөлу;

3) жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді және жаңа уақытша теңгерімдеу аймақтары арасында басталмаған сағаттарға берілген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді қайта бөлу;

4) барлық қалыптастырылған сараланған тізімдерді жоғарылатуға және сараланған тізімдерді теңгерімдеудің жаңа уақыт аймақтарына сәйкес келмеген сағаттарға сәйкес төмендетуге қайта құру.

Жаңа уақытша теңгерімдеу аймақтарының әрекет ету уақыты (ұзақтығы) өткеннен кейін барлық көрсетілген әрекеттер теңгерімдеуші нарық жүйесінде автоматты түрде қайта жүзеге асырылады, бірақ іс-әрекетті қалпына келтірген теңгерімдеудің базалық аймақтарына қатысты.

121. Жүйелік оператор теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарын айқындаған кезде, теңгерімдеуші нарық жүйесінде, егер осы айқындау кезінде оларда көрсетілген генерация-тұтыну объектілері теңгерімдеудің әртүрлі аймақтарында орналасқан болса, жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді және басталмаған сағаттарға берілген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерді бөлу де жүзеге асырылады.

Теңгерімдеудің жаңа уақытша аймақтарының әрекет ету уақыты (ұзақтығы) өткеннен кейін, осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген, әлі басталмаған сағаттарға сәйкес келетін өтінімдер олар бөлінгенге дейінгі бастапқы күйіне автоматты түрде қалпына келтіріледі.

15-параграф. Провайдерлер

122. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату үшін жауапкершілікті теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен жасалған теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шартына бір мезгілде тиісті өзгерістер енгізе отырып, азаматтық заңнамаға сәйкес жасалатын жауапкершілікті беру шарты бойынша теңгерімдеудің бір аймағы шеңберінде провайдерге беруге құқылы. Теңгерім провайдеріне жауапкершілікті беру шарты жасалған жағдайда теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шартына және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жасаған теріс теңгерімсіздіктерге өзгерістер енгізу теңгерімдеуші нарық субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының мекенжайына жүгінген айдың бірінші күнінен бастап жүргізіледі.

Ескерту. 122-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

123. Теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен теңгерімдеуші провайдердің теріс теңгерімсіздіктерін сатып алу-сату көлемдері теңгерімдеу аймағында жиынтығында теңгерім провайдері бойынша және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері бойынша теңгерім провайдеріне өз теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті берген бойынша есептеледі.

124. Теңгерім провайдерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері осы Шарттың қолданылу барысында теңгерімсіздіктерге жол берген кезде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату жөніндегі тиісті операцияларды және теріс теңгерімсіздіктерді жүзеге асырмайды.

Теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату жөніндегі операцияларды, оның ішінде осы Қағидаларға сәйкес өзара есеп айырысуларды жүзеге асыруды осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған жоғарылатып (төмендетіп) теңгерімдеуге арналған оның өтінімі іске қосылған тәуліктің бір сағаты ішінде теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері жасаған теңгерімдеуші электр энергиясы мен теріс теңгерімсіздіктер үшін өзара есеп айырысуды жүзеге асырудан басқа, теңгерімдеуші нарық субъектісінің теңгерімсіздігін қаржылық реттеуге жауапкершілік алған теңгерім провайдері жүзеге асырады.

Ескерту. 124-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

125. Теңгерімдеу аймағындағы теңгерімсіздік провайдерінің тәулік сағатындағы теңгерімсіздігі теңгерім провайдерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілері берілген сағат үшін теңгерімсіздік аймағында жіберілген теңгерімсіздік мөлшеріне арттырылғын теңгерімсіздік сомасы ретінде анықталады. (бұдан әрі – алгебралық қосынды).

126. Теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі тәуліктің бір сағаты ішінде жасаған теріс теңгерімсіздік, онда оның теңгерімдеудің сол аймағында берілген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімі іске қосылды, сондай-ақ осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теріс теңгерімсіздік алгебралық сомаға енгізілмейді.

Теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі оның теңгерімдеу аймағында берілген төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімі іске қосылған тәулік ішінде жасаған оң теңгерімсіздік, сондай-ақ осы сағат ішінде теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздік алгебралық сомаға енгізілмейді.

127. Теңгерім провайдері жүйелік операторға онымен жауапкершілік беру шартын жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері үшін жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінім (төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім) бермейді.

Теңгерім провайдерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері жүйелік операторға жоғарылатып реттеуге қатысуға өтінімдерді (төмендетіп реттеуге қатысуға өтінімдерді) дербес береді.

Ескерту. 127-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

128. Теңгерім провайдері жүйелік операторға онымен жауапкершілік беру шартын жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері үшін арналған теңгерімдеуге қатысуға өтінім төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім бермейді.

129. Теңгерім провайдерлері теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы қалыптастыратын, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының интернет-ресурсында жарияланатын провайдерлер тізбесіне енгізіледі.

Бұл ретте теңгерімдеуші нарық субъектісі электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен және қаржы-есеп айырысу орталығымен жасалған электр энергиясын сатып алу-сатудың ұзақ мерзімді шарты бар жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың объектісін және/немесе объектілерін қоспағанда, объектінің және/немесе объектілердің барлық көлемін бір теңгерім провайдеріне береді.

Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерім провайдерін мынадай өлшемшарттарға сәйкес келген кезде провайдерлер тізбесіне енгізеді:

1) энергия өндіруші ұйым болып табылатын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі басқа энергия өндіруші ұйымның электр энергиясын өндіру-тұтыну теңгерімсіздігін қаржылық реттеу үшін жауапты қабылдамайды;

2) электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен және қаржы-есеп айырысу орталығымен жасалған электр энергиясын сатып алу-сату ұзақ мерзімді шарты бар жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдарды қоспағанда, екі және одан да көп энергия өндіруші ұйым электр энергиясын өндіру-тұтынудың өзіндік теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті бір теңгерім провайдеріне бермейді;

3) энергия беруші ұйым теңгерім провайдері болып табылмайды.

Теңгерім провайдерлерінің тізбесін өзектілендіруді теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жауапкершілікті беру шарттарын жасасу (бұзу) фактісі бойынша тиісті жасасқан күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жүзеге асырады.

Электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен және қаржы-есеп айырысу орталығымен жасалған электр энергиясын сатып алу-сату ұзақ мерзімді шарты бар, электр энергиясын өндіру-тұтынудың өз теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті теңгерім провайдеріне берген жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар төмендетіп/жоғарылатып реттеуге қатысуға өтінім бермейді.

Ескерту. 129-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

130. Егер теңгерім провайдерімен жауапкершілікті беру шартын жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жүйелік оператор теңгерімнің жаңа уақытша аймақтарын айқындаған кезде басқа теңгерімдеу аймағында болған не оның генерация-тұтыну объектілерінің біреуі немесе бірнешеуі басқа теңгерімдеу аймағында болған жағдайда, онда теңгерімдеудің жаңа уақыт(ұзақтығықы аймақтарының әрекеті осы жауапкершілік шарты өзінің қолданылуын уақытша тоқтатады (қолданылмайды).

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері теңгерімсіздіктерге жол берген кезде жауапкершілікті беру шартының қолданылуын тоқтата тұру сағаттары ішінде теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату жөніндегі тиісті операцияларды теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен жүзеге асырады.

16-Параграф. Жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың және электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен жасалған электр энергиясын сатып алу-сатудың ұзақ мерзімді шарты бар қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардың электр энергиясының теңгерімдеуші нарығына қатысу

131. Жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын, электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен және қаржы-есеп айырысу орталығымен жасалған, жүйелік оператор қалыптастыратын электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген электр энергиясын сатып алу-сатудың ұзақ мерзімді шарты бар энергия өндіруші ұйымдар электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен жауапкершілік беру шартын жасасуға міндетті.

Электр энергиясын бірыңғай сатып алушының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында өз теңгерімсіздігі болмайды және осы нарыққа тек теңгерім провайдері ретінде, жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдардан, оның ішінде қаржы-есеп айырысу орталығымен жасалған электр энергиясын сатып алу-сату шарттары бойынша теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату үшін жауапкершілікті өзіне ала отырып қатысады.

Электр энергиясын бірыңғай сатып алушы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығын жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдарды пайдалануға беру фактісі туралы оны пайдалануға бергеннен кейінгі келесі айдың 10 (оныншы) күнінен кешіктірмей жазбаша хабардар етеді.

Ескерту. 131-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

132. Жауапкершілікті беру шарты шеңберінде жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар:

1) өзінің барлық оң теңгерімсіздіктерін электр энергиясын бірыңғай сатып алушыдан Заңның 15-10-бабының 5-тармағына сәйкес уәкілетті орган айқындаған тәртіппен есептелетін арттыру коэффициентіне көбейтілген электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен және қаржы-есеп айырысу орталығымен не электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектісімен электр энергиясын сатып алудың қолданыстағы шартында көрсетілген электр энергиясын сатуға арналған баға бойынша тиісті көлемде теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу арқылы жабады;

2) өзінің барлық теріс теңгерімсіздіктерін электр энергиясын бірыңғай сатып алушыға электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен және есеп айырысу-қаржы орталығымен не электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектісімен қолданыстағы электр энергиясын сатып алу-сату шартында көрсетілген электр энергиясын сатуға арналған баға бойынша уәкілетті орган Заңның 15-10-бабының 5-тармағына сәйкес айқындаған тәртіппен есептелетін төмендету коэффициентіне көбейтілген баға бойынша сатады.

Осы тармақта көрсетілген арттыру коэффициентінің мәні операциялық тәулік сағаты үшін бірлікке теңестіріледі, онда оң теңгерімсіздік мәні жүйелік оператор бекіткен электр энергиясын генерация-тұтынудың тәуліктік кестесіне енгізілген электр энергиясын желіге жіберудің жоспарлы мәнінен жол берілетін ауытқу мәнінен аспайды.

Осы тармақта көрсетілген төмендету коэффициентінің мәні операциялық тәулік сағаты үшін бірлікке теңестіріледі, онда теріс теңгерімсіздік мәнінің модулі жүйелік оператор бекіткен электр энергиясын генерация-тұтынудың тәуліктік кестесіне енгізілген электр энергиясын желіге жіберудің жоспарлы мәнінен жол берілетін ауытқу мәнінен аспайды.

Қаржы-есеп айырысу орталығымен электр энергиясын сатып алу-сатудың ұзақ мерзімді шартын жасасқан жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар үшін осы тармақтың 2, 3-бөлігінде көрсетілген коэффициенттердің мәні осы шарттардың қолданылу кезеңіне бірлікке теңестіріледі.

2023 жылғы 1 шілдеден кейін электр энергиясын бірыңғай сатып алушымен электр энергиясын сатып алу-сатудың ұзақ мерзімді шартын жасасқан жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар үшін осы тармақта көрсетілген жоғары және төмен коэффициенттердің мәндері, сондай-ақ жол берілетін ауытқулардың мәндері Заңның 15-10-бабының 16-тармағына сәйкес уәкілетті орган айқындаған тәртіппен айқындалады.

133. Бірыңғай сатып алушы 2023 жылғы 1 шілдеге дейін қаржы-есеп айырысу орталығымен электр энергиясын сатып алу-сату ұзақ мерзімді шартын жасасқан жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдармен жауапкершілікті беру туралы шарттар шеңберінде теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату операцияларын және жауапкершілікті беру туралы шарттар бойынша теріс теңгерімсіздіктерді жүзеге асырмайды.

17-параграф. Теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығымен өзара есеп айырысуды жүзеге асыру тәртібі

134. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ай сайын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында мынадай құжаттарды жариялайды:

1) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу;

2) теңгерімдеуші нарыққа қатысушылар арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі.

135. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу жүйелік оператор, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы және электр энергиясын бірыңғай сатып алушы ұсынған деректер негізінде қалыптастырылады.

136. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу негізінде:

1) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сатудың жалпы көлемін және олардың әрбір субъект бойынша бір айдағы құнын айқындайды;

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне жеткізу айынан кейінгі айдың 20 (жиырмасыншы) күніне дейін бір жолмен қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжатты және электрондық шот-фактураны береді. Қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжатқа теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің есептері және сағаттық теңгерімсіздіктер жарияланғаннан кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында электрондық цифрлық қолтаңба (бұдан әрі - ЭЦҚ) арқылы қол қойылады. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулерін түзету кезінде қорларды бір жаққа босатуға түзетілген жүкқұжат және электрондық шот-фактура 2 (екі) жұмыс күні ішінде жіберіледі;

2-1) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің алдын ала есептеулерін алған кезде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне қорларды бір жаққа босатуға арналған алдын ала жүкқұжатты және алдын ала электрондық шот-фактураны қояды;

3) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жеткізу айынан кейінгі айдың 20 (жиырмасыншы) күніне дейін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына бір жолмен қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжат және электрондық шот-фактураны қояды. Қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжатқа теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдері мен сағаттық теңгерімсіздіктер есептеулері жарияланғаннан кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында ЭЦҚ арқылы қол қойылады. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулерін түзету кезінде қорларды бір жаққа босатуға түзетілген жүкқұжат және электрондық шот-фактура 2 (екі) жұмыс күні ішінде жіберіледі;

3-1) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің алдын ала есептеулерін алған кезде теңгерімдеуші нарық субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына қорларды бір жаққа босатуға арналған алдын ала жүкқұжатты және алдын ала электрондық шот-фактураны қояды;

4) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің өткен есеп айырысу айындағы берешегінің сальдосын анықтау үшін өзара есеп айырысуларды салыстыру актісін қалыптастырады;

5) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы өзара есеп айырысуларды салыстыру актісінің негізінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы арасында ақша міндеттемелері бойынша кейіннен өзара есеп айырысуларды жүргізу үшін жұптарды қалыптастырады. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімін қалыптастырады.

Ескерту. 136-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

137. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімі теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеуде көрсетілген ақпарат негізінде қалыптастырылады.

138. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімі оның негізінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері Қазақстан Республикасының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінде туындаған міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді жүзеге асыратын құжат, сондай-ақ электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінде талап ету құқығын және ақшалай міндеттемелердің болуын растайтын құжат болып табылады.

139. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы бекітеді, шағымдануға жатпайды және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі қандай да бір ескертулер мен қарсылықтарсыз қабылдайды.

140. Жүйелік оператор ол бойынша өзара есеп айырысу тізілімі қалыптасқан есеп айырысу кезеңінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің электр энергиясын өндіру-тұтынудың жоспарлы және нақты шамаларын түзеткен жағдайда, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы есеп айырысу кезеңіндегі бағаларды қайта есептемейді, ал жүйелік оператор жүктеменің өңірлік бейінін қайта есептемейді.

Электр энергиясын өндіру-тұтынудың жоспарлы және нақты мәндері түзетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің атына электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығы төлейтін соманы және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығының атына осы субъектілер төлейтін соманы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығы электр энергиясын өндіру-тұтынудың жоспарлы және нақты мәндері түзетілген субъектілердің оң және теріс теңгерімсіздіктерінің көлемін түзетуді ескере отырып түзету жүргізілетін есепті кезеңнің қолданыстағы бағалары бойынша есептейді.

Теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сатудың қайта есептелген көлемдерінің және теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізіліміндегі теріс теңгерімсіздіктердің нәтижесінде пайда болған ақшалай міндеттемелердің айырмасы өзара есепке алу тізілімі қалыптастырылмаған келесі есептік айда ескеріледі.

Ескерту. 140-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

141. Ақшалай міндеттемелерді есептеуді және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығына қатысушылар арасында қаржылық міндеттемелерді атаулы бөлуді қамтамасыз етуді теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

142. Ақшалай міндеттемелерді есептеу және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының қатысушылары арасында қаржылық міндеттемелерді атаулы бөлуді қамтамасыз ету теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату және теріс теңгерімсіздіктер туралы деректер негізінде есептеледі және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетіледі.

143. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату жөніндегі міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді жүзеге асыру үшін теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен қосылу шартын жасасуға міндетті.

144. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының қатысушылары арасында қаржылық міндеттемелерді атаулы бөлу нәтижесінде туындаған міндеттемелер бойынша өзара есеп айырысулар теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысулар тізілімі негізінде тікелей теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының қатысушылары арасында жүзеге асырылады.

145. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы қалыптастырады және мынадай ақпаратты қамтиды:

1) ақшалай міндеттемелерді талап етуге құқығы бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің атауы;

2) ақшалай міндеттемелері бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің атауы;

3) ақшалай міндеттемелер сомасы;

4) есептік кезең.

146. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы бағдарламалық қамтылымды пайдалана отырып, автоматты режимде өзара есеп айырысуларды жүзеге асыру үшін теңгерімдеуші электр энергиясы нарығына қатысушылар арасында жиынтығында мынадай шарттардың сақталуын ескере отырып, жұптарды қалыптастырады:

1) қалыптасқан жұптардың санын азайтуды қамтамасыз ету;

2) бір өңірде (облыста) орналасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасында жұпты қалыптастырудың басымдылығын қамтамасыз ету;

3) келесі 3 (үш) айда бірдей жұптардың қалыптасуына жол бермеуді қамтамасыз ету;

4) алдыңғы өзара есеп айырысу тізілімдері бойынша өзара берешекті өтемеген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасында жұптардың басым қалыптасуын қамтамасыз ету. Егер дебитор бұрынғы өзара есепке алу тізілімі бойынша кредитор алдындағы берешекті өтемесе және жаңа тізілімнің қорытындылары бойынша кредитор болса, онда оған жұпқа бұрынғы өзара есепке алу тізілімі бойынша берешекті төлемеген кредитор басымдыққа ие болады.

Осы Қағидалардың 146-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген басымдық осы Қағидалардың 146-тармағының 1 – 3) тармақшалары қолданылғанға дейін ескеріледі.

Егер жоғарыда көрсетілген жиынтық шарттарды ескере отырып, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімін қалыптастыру кезінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бірнеше субъектілерінде жабылмаған ақшалай міндеттемелері қалса, онда теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі осы тармақтың 3) тармақшасының ережесін қолданбай қалыптастырылады.

Осы тармақтың екінші бөлігі орындалмаса және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бірнеше субъектілерінде жабылмаған ақшалай міндеттемелері болған жағдайда, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларының ережесін қолданбай қалыптастырылады.

Осы тармақтың үшінші бөлігі орындалмаса және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бірнеше субъектілерінде жабылмаған ақшалай міндеттемелері болған жағдайда, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларының ережесін қолданбай қалыптастырылады.

Ескерту. 146-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

147. Ақшалай міндеттемелер бойынша өзара есеп айырысуды электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі ай сайын, бірақ теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу айы аяқталғаннан кейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктер жүзеге асырады.

148. Қосылу шарты бойынша және теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теріс теңгерімсіздіктердің есептеулеріне сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шарты бойынша ақшалай міндеттемелер бойынша және теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шарты бойынша жасалған теріс теңгерімсіздіктер бойынша теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі болып табылады.

149. Қосылу шартының талаптарына сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне ақшалай міндеттемелер, міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету бойынша талап ету құқықтары, сондай – ақ талап етуге байланысты басқа да құқықтар, оның ішінде алынбаған сыйақыға (мүддеге) құқық (бұдан әрі-талап ету құқығы) беріледі.

150. Ақша міндеттемелері бойынша теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының құқығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісіне теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі жарияланған кезден бастап теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шарты бойынша құқық ауысқан кезге дейін болған көлемде және талаптарда және теріс теңгерімсіздіктерде ауысады.

151. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген теңгерімдеуші нарық субъектісіне қосылу шартының талаптарына сәйкес кем түсетін барлық құқықтардың жарамдылығы мен болуына кепілдік береді.

152. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы:

1) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шарты бойынша құқықтар мен міндеттерді және теріс теңгерімсіздіктерді толық көлемде береді;

2) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі жарияланған сәттен бастап 1 (бір) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісін теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату шарты бойынша талап ету құқығын басқаға беру туралы және теріс теңгерімсіздіктер туралы хабардар етеді.

153. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізіліміне сәйкес оның талап ету құқықтарын және Қазақстан Республикасының теңгерімдеуші электр энергиясы нарығында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері арасында туындаған ақшалай міндеттемелерді бөлуді жүргізуге келісім береді және уәкілеттік береді.

154. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындаған теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы алдындағы ақшалай міндеттемелерін төлейді.

155. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының сағаттық көлемдерін және теріс теңгерімсіздіктерді есептеу негізінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тиесілі ақшалай міндеттемелер бойынша құқықтар (талаптар) қосылу шартына сәйкес теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісіне(субъектілеріне) беріледі.

156. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісіне тиесілі ақшалай міндеттемелер бойынша құқықтар (талаптар) электр энергиясының теңгерімдеуші сағаттық көлемдерін және электр энергиясы теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді есептеу негізінде қосылу шартына сәйкес теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген электр энергиясы теңгерімдеуші нарық субъектісіне (леріне) беріледі.

157. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізіліміне сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының теңгерімдеуші нарық субъектісі алдындағы ақшалай міндеттемелерін теңгерімдеуші нарық субъектілері арасында бөлуге келісімін береді.

158. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген оның ақшалай міндеттемелерін орындамағаны үшін теңгерімдеуші нарық субъектілері алдында жауап бермейді.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 1-қосымша

Теңгерімдеуші электр энергиясы мен теріс теңгерімсіздіктің
сатып алу - сату үлгілік шарты

______________________________ "___"__________20__ж.

(шарт жасасу орны)

_________________________________________________________________________,

(ұйымның атауы, БСН)

атынан

_________________________________________________________________________,

(лауазымы, Т.А.Ж.)

негізінде әрекет

ететін _____________________________________________________________,

(құжат атауы)

бұдан әрі "Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы" деп аталатын, бір

тараптан және

_________________________________________________________________________,

(ұйымның атауы, БСН)

атынан

_________________________________________________________________________,

(лауазымы, Т.А.Ж.)

негізінде әрекет ететін

_________________________________________________________________________,

(құжат атауы)

бұдан әрі "Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі" деп аталатын, екінші тараптан, бұдан әрі бірге "Тараптар" деп аталатын, ал жеке "Тарап" осы Теңгерімдеуші электр энергиясы мен теріс теңгерімсіздік сатып алу - сату үлгілік шартын (бұдан әрі - Шарт) төмендегілер туралы жасасты.

1-тарау. Негізгі ережелер

Осы Шартта мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы - Жүйелік оператордың Қазақстан Республикасының Біртұтас электр энергетикалық жүйесіндегі электр энергиясының теңгерімсіздігін физикалық реттеу нәтижесінде туындайтын және теңгеруші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу - сатумен байланысты электр энергиясының теңгеруші нарығы субъектілері мен теңгеруші нарықтың есеп айырысу орталығы арасындағы өзара қатынастар жүйесі;

2) теңгеруші нарығының есеп айырысу орталығы - "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 5-бабының 70-45) тармақшасына сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясын және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді орталықтандырылған сатып алу - сатуды жүзеге асыратын уәкілетті орган айқындаған, ұйым;

3) уәкілетті орган - электр энергетикасы саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

4) электр энергиясының теңгеруші нарығының субъектілері - орталықтандырылған сауда нарығының операторын қоспағанда, электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері;

5) электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері – энергия өндіруші, энергия беруші, энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар, қайталама энергетикалық ресурстарды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар, қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды пайдаланатын энергия өндіруші ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және жүйелік оператор қалыптастыратын электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесіне енгізілген цифрлық майнерлер, сондай-ақ жүйелік оператор, орталықтандырылған сауда нарығының операторы және электр энергиясын бірыңғай сатып алушы;

6) жүйелік оператор - орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқаруды, басқа мемлекеттердің энергия жүйелерімен қатар жұмысты қамтамасыз етуді, энергия жүйесіндегі тепе-теңдікті сақтауды, жүйелік қызметтер көрсетуді және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінен қосалқы қызметтер сатып алуды, сондай-ақ ұлттық электр желісі бойынша электр энергиясын беруді, оған техникалық қызмет көрсетуді және пайдалану әзірлігінде ұстауды жүзеге асыратын ұлттық компания;

7) теңгерімдеуші электр энергиясы - жүйелік оператордың электр энергиясын өндіру - тұтынудың бекітілген сағат сайынғы тәуліктік кестесін іске асырған кезде оң теңгерімсіздіктерді жабуға арналған электр энергиясы;

8) теңгерімсіздік – генерация - тұтынудың жоспарлы және нақты сальдосының кВт*сағ айырмасы;

9) оң теңгерімсіздік – мәні нөлден үлкен (теріс емес), кВт*сағ болатын теңгерімсіздік;

10) теріс теңгерімсіздік-мәні нөлден кіші (теріс), кВт*сағ болатын теңгерімсіздік;

11) теңгерімдеуші электр энергиясына шекті тариф - Заңның 5-бабының 70-5) тармақшасына сәйкес тәртіппен айқындалатын теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші электр энергиясын теңгеруші нарық субъектілері үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сатудың ең жоғары рұқсат етілген бағасы;

12) теріс теңгерімсіздіктердің шекті тарифі - Заңның 1-бабының 23-4) тармақшасына сәйкес тәртіппен айқындалатын теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші электр энергиясын теңгерімдеуші нарық субъектілері үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы;

13) теңгеруші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу - теңгерімдеуші электр энергиясының және теріс теңгерімсіздіктердің көлемін және олардың құнын есепті айдың әрбір сағатына көрсететін, өзара есеп айырысулар үшін негіз болып табылатын құжат;

14) теңгерім провайдері - электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында өз теңгерімсіздіктерін және олармен жасалған шарттарға сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының басқа субъектілерінің теңгерімсіздіктерін қаржылық реттеу үшін жауапкершілікті өзіне алған, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы қалыптастыратын теңгерім провайдерлерінің тізбесіне енгізілген электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектісі;

15) қосылу шарты - теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу (сату) жөніндегі міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді және теңгеруші электр энергиясы нарығының субъектілері мен теңгеруші нарықтың есеп айырысу орталығы арасындағы теңгерімдеуші нарықтағы теріс теңгерімсіздіктерді қамтамасыз ету үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі арасында жасалатын шарт.

2-тарау. Шарттың мәні

1. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы сатады (сатып алады), ал электр энергиясының теңгеруші нарығының субъектісі шарттың талаптарына, Қазақстан Республикасының Электр энергетикасы саласындағы заңнамасының талаптарына және Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылдың 20 ақпандағы № 112 бұйрығымен бекітілген Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына (бұдан әрі – Қағидалар) сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді ал сатып алады (сатады).

2. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі электр энергиясын сатады (сатып алады), ал теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы Шарттың талаптарына, Қазақстан Республикасының Электр энергетикасы саласындағы заңнамасының және қағидаларының талаптарына сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алады (сатады).

3. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі теңгерімдеуші электр энергиясы мен теріс теңгерімсіздіктер үшін Шартта, Қазақстан Республикасының Электр энергетикасы саласындағы заңнамасының талаптарында және Қағидаларда белгіленген мөлшерде және тәртіппен төлеуге міндеттенеді.

3-тарау. Теңгерімдеуші нарықта электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу/сату шарттары

4. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату Қазақстан Республикасының заңнамасына, шарттың қағидалары мен талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

5. Жүйелік оператор электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерін генерациялау мен тұтынудың жоспарлы және нақты мәндері туралы, оның ішінде осы субъектілерді генерация-тұтыну объектілері бойынша әр сағат бойынша бөлуде ақпаратты айқындайды.

6. Теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулеріне сәйкес жүзеге асырылады.

7. Теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату үшін өзара есеп айырысу теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі арасында жасалатын теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының барлық субъектілерімен қосудың жеке шарты негізінде жүзеге асырылады.

4-тарау. Электр энергиясын есепке алу

8. Теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектісінің теріс теңгерімсіздіктерін сатып алу-сатудың нақты көлемі есеп айырысу кезеңінде теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу негізінде есеп айырысу кезеңінің бірінші күнтізбелік күннен сағат 00-00-ден соңғы күнтізбелік күннің сағат 24-00-ге дейін (орта еуропалық уақыт) анықталады.

5-тарау. Тараптардың құқықтары мен міндеттері

9. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарық субъектісі құқылы:

1) теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сатуға және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерге қатысты ақпарат алуға;

2) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеуде ақпараттың қателіктері/дәлсіздіктері туралы теңгерімдеуші нарықтың жүйелік операторына және есеп айырысу орталығына хабарлауға;

10. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарық субъектісі міндетті:

1) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгеруші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алуға құқылы;

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеуші электр энергиясын және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатуға;

3) теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату бойынша өзара есеп айырысуларды және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді жүзеге асыру үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу шартын жасасуға;

4) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі арасында жасалатын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу шартында көзделген негізде және тәртіппен сатып алынған-сатылған теңгерімдеуші электр энергиясы мен теріс теңгерімсіздіктер үшін ақы төлеуге міндетті;

5) орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актілерін, жүкқұжаттарды, шот-фактураларды теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына жазып беруге/қоюға;

6) орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актілерін, жүкқұжаттарды, шот-фактураларды алғаннан кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде қол қоюға;

7) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерім провайдерімен жауапкершілік беру туралы шарт жасасу/бұзу туралы жазбаша хабарлауға және оның көшірмесін беруге;

8) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындаған электрондық құжат айналымы жүйесін пайдалануға;

9) Заңда, Қағидаларда және/немесе Шартта көзделген өзге де міндеттемелерді жүзеге асыруға.

Ескерту. 10-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы құқылы:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінен электр энергиясын теңгерімдеуші электр энергиясын және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатып алуға құқылы;

2) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне электр энергиясын теңгерімдеуші электр энергиясын және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді сатуға;

3) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі арасында жасалатын электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу шартында көзделген негізде және тәртіппен Қазақстан Республикасының теңгерімдеуші электр энергиясы нарығында туындаған теңгерімдеуші нарық субъектісінің ақшалай міндеттемелерін есептеуге, айқындауға және бөлуге;

4) электрондық құжат айналымы жүйесін анықтау;

5) Заңда, Қағидаларда және/немесе Шартта көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға.

12. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы міндетті:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісіне орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актілерін, жүкқұжаттарды, шот-фактураларды жазып беруге/қоюға;

2) орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актілерін, жүкқұжаттарды, шот-фактураларды алғаннан кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде қол қоюға;

3) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сатуға және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерге қатысты ақпарат беруге;

4) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісімен теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу-сату бойынша өзара есеп айырысуларды және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді жүзеге асыру үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу шартын жасасуға;

5) жүйелік оператор ұсынған ақпарат негізінде теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулерін қалыптастыруға, бекітуге және жариялауға міндетті.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6-тарау. Тараптар жауапкершілігі

13. Тараптар Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда, кінәлі тарап Шарттың талаптарына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

14. Төлем бойынша өз міндеттемелерін орындау мерзімі өткен жағдайда, теңгерімдеуші нарық субъектісі теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінің негізінде міндеттеме орындалуы тиіс күннен кейінгі күннен бастап, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы теңгерімдеуші нарық субъектілері төленбеген соманың 0,1% мөлшерінде өсімпұл түріндегі тұрақсыздық айыбын төлеуді талап етуге құқылы, бірақ берешектің жалпы сомасының 10% - нан аспайды.

15. Тұрақсыздық айыбының (айыппұлдың, өсімпұлдың) сомасын төлеу Тараптарды Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындаудан, сондай-ақ кінәлі тараптың зардап шеккен тарапқа соңғы келтірілген залалды толық көлемде өтеуінен босатпайды.

7-тарау. Еңсерілмейтін күш жағдайларының әсері

16. Тараптар Шартқа қол қоюдан кейін Шарт бойынша міндеттемелерді ішінара немесе толық орындамағаны үшін, егер олар еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайлар кезінде: табиғи сипаттағы дүлей зілзалалар, Қазақстан Республикасының аумағындағы әскери іс-қимылдар, мемлекеттік органдардың тыйым салу немесе шектеу іс-қимылдары сияқты төтенше және алдын алуға болмайтын мән-жайлардың салдарынан тиісінше орындау мүмкін еместігін дәлелдесе, жауапкершіліктен босатылады.

17. Еңсерілмейтін күш мән-жайларының әсеріне ұшыраған Тарап еңсерілмейтін күш мән-жайлары басталған күннен бастап бес күннен кешіктірмей екінші Тарапқа көрсетілген мән-жайлардың туындағаны, түрі және ықтимал әрекет ету ұзақтығы туралы жазбаша хабарлама жіберуге, сондай-ақ олардың басталғанын растау үшін Қазақстан Республикасының тиісті мемлекеттік органының құжатын табыс етуге міндетті.

18. Егер жоғарыда аталған хабарлама мерзімінде жасалмаса, еңсерілмейтін күш мән-жайларының әсеріне ұшыраған Тарап, осы мән-жайдың өзі немесе кедергі хабарламаны жіберуге мүмкіндік бермесе, оларға өзінің ақталуына сілтеме жасау құқығынан айырылады.

8-тарау. Дауларды шешу

19. Шартқа қатысты Тараптар арасында даулар туындаған жағдайда, Тараптар дауды келіссөздер арқылы реттеуге күш салады.

20. Егер Тараптардың бірі екінші Тарапқа шарт бойынша міндеттемелерді орындау бойынша негізделген талаптары болса, онда мұндай Тарап даулы жағдай туындаған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде шағымдардың мәнін жазбаша түрде баяндайды, оған екінші Тарап талап алған күннен бастап бес жұмыс күніне дейінгі мерзімде дәлелді жауап беруге немесе шағымды жіберген Тараппен ескертулерді жою мерзімін келісуге міндетті.

21. Шарт бойынша немесе оған байланысты туындайтын, оның ішінде оның орындалуына, бұзылуына, тоқтатылуына немесе жарамсыздығына қатысты келіссөздер жолымен шешілмеген даулар мен келіспеушіліктер Астана қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотында шешілуге жатады.

9-тарау. Шартты тоқтату және бұзу

22. Теңгерімдеуші нарық субъектісі жүйелік оператор қалыптастыратын электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесінен шығарылған кезде Шарттың қолданылуы тоқтатылады. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы 5 (бес) жұмыс күні ішінде бұл туралы теңгерімдеуші нарық субъектісін хабардар етуге міндетті.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

22-1. Теңгерімдеуші нарық субъектісі Қағидалардың 129-тармағының талаптарын бұзған кезде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерім провайдеріне жауапкершілікті беру туралы осы Шартқа қосымша келісімді біржақты тәртіппен бұзады. Бұл жағдайда теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы 5 (бес) жұмыс күні ішінде бұл туралы теңгерімдеуші нарық субъектісін хабардар етуге міндетті.

Ескерту. 1-қосымша 22-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. Шартты Тараптардың кез келгені бұзуы мүмкін:

1) Шартқа негізделген міндеттемені орындау мүмкін еместігі (Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 374-бабы);

2) басқа Тарапты белгіленген тәртіппен банкрот деп тану;

3) негізінде Шарт жасалған мемлекеттік органның актісін өзгерту немесе оның күшін жою.

Бұл жағдайда Тараптар бұл туралы бір-бірін күнтізбелік 15 күннен кешіктірмей ескертуге тиіс.

24. Шарттың қолданылуын тоқтату Тараптарды Шарттың қолданылуын тоқтатудың көрсетілген күніне дейін туындаған міндеттемелерді орындаудан босатпайды және оны орындамағаны (тиісінше орындамағаны) үшін жауапкершіліктен босатпайды.

10-тарау. Шартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу және хабарламалары жіберу тәртібі

25. Электр энергетикасы саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі теңгерім провайдеріне жауапкершілікті беру шартын жасасқан жағдайды қоспағанда, Қағидаларға өзгерістер және/немесе толықтырулар енгізген жағдайда Шартқа өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізіледі.

26. Шартқа өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу жазбаша нысанда жүзеге асырылады.

27. Шарт бойынша барлық ақпарат Тараптар хабарламалармен алмасу және шартта көзделген мәліметтерді ұсыну түрінде мынадай тәсілдермен беріледі:

1) пошта және (немесе) қолма-қол (тапсыру туралы белгі болған кезде);

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындаған электрондық құжат айналымы жүйесі арқылы жүзеге асырылады.

28. Электрондық форматта ұсынылған мәліметтер қағаз тасығыштағы мәліметтерге сәйкес келуі тиіс. Электрондық нысанда және қағаз тасығышта көрсетілген мәліметтердің алшақтығы кезінде электрондық нысан артықшылыққа ие болады.

29. Сағат 18.00-ден кейін жіберілген хабарламалар келесі жұмыс күні алынған деп саналады. Жұма немесе мереке қарсаңында 18.00-ден кейінгі сағаттарда жіберілген хабарламалар демалыс немесе мереке күндерінен кейінгі бірінші жұмыс күні алынған болып саналады.

11-тарау. Қорытынды ережелер

30. Шарт Тараптар қол қойған сәттен бастап күшіне енеді және 20__ жылдың __ ______ дейін қолданылады.

30. Шарт 20 _____ жылғы ________ бастап күшіне енеді және 20 ______ жылғы _____________ дейін қолданылады.

Ескерту. 1-қосымша 30-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

30-1. Шарттың қолданылу мерзімі өткеннен кейін Шарт автоматты түрде келесі қаржы жылына ұзартылады және Шарттың 9-тарауына сәйкес ол бұзылған сәтке дейін қолданылады.

Ескерту. 1-қосымша 30-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

31. Егер Шарттың қолданылу мерзімі ішінде ол белгілеген бір немесе бірнеше ережелер жарамсыз болып қалса, немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заң күші болмаса, онда бұл мән-жай шарттың тиісті бөлігінде қолданысын жалғастыратын өзге де ережелерін жарамсыз етпейді немесе заң күші жоқ етеді.

32. Деректемелер өзгерген жағдайда Тараптар мұндай өзгерістер туындаған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде бұл туралы бір-бірін хабардар етуге міндеттенеді.

33. Егер Шартта және Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, Шарт бойынша міндеттемелерді орындаудан біржақты тәртіппен бас тартуға жол берілмейді.

34. Шартта реттелмеген Тараптардың өзара қарым-қатынастарының барлық өзге мәселелері бойынша Тараптар Қазақстан Республикасының заңнамасын басшылыққа алады.

35. Шартқа барлық қосымшалар, сондай-ақ жеке жасалатын қосылу Шарты оның ажырамас бөліктері болып табылады.

12-тарау. Тараптардың қолдары мен деректемелері

Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы Ұйым атауы Басшының Т.А.Ж. (өкілінің) БСН Заңды мекен-жайы Нақты мекен-жайы Банк атауы мен шот нөмірі Телефон Электрондық пошта

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі Ұйым атауы Басшының Т.А.Ж. (өкілінің) БСН Заңды мекен-жайы Нақты мекен-жайы Банк атауы мен шот нөмірі Телефон Электрондық пошта

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 2-қосымша

Электр энергиясының теңгеруші нарығының барлық субъектілерімен қосылу үлгілік шарты

______________________________ "___"__________20__ж.

(шарт жасасу орны)

"Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 15-10-бабы 13-тармағының 9) тармақшасына сәйкес осы электр энергиясының теңгеруші нарығының барлық субъектілерімен қосылудың үлгілік шарты (бұдан әрі - Шарт) өзара

_______________________________________________________________________________,

(ұйымның атауы, БСН)

атынан ________________________________________________________________________,

(лауазымы, Т.А.Ж.)

негізінде әрекет ететін___________________________________________________________,

(құжат атауы)

бұдан әрі "Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы" деп аталатын, бір тараптан және

_______________________________________________________________________________,

(ұйымның атауы, БСН)

атынан ________________________________________________________________________,

(лауазымы, Т.А.Ж.)

негізінде әрекет ететін ___________________________________________________________,

(құжат атауы)

бұдан әрі "Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі" деп аталатын, екінші тараптан, бұдан әрі бірге "Тараптар" деп аталатын, төмендегілер туралы жасасты.

1-тарау. Негізгі ережелер

1. Шарт Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 389-бабына сәйкес жасалған қосылу шарты болып табылады және оның қолданылуы Шарттың 3 және 4-тармақтарында көзделген тәртіппен Шартқа қосылған теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің құқықтық қатынастарына қолданылады.

2. Шарттың үлгілік нысаны Заңның 15-10-бабы 13-тармағының 9) тармақшасына сәйкес электр энергетикасы саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен бекітіледі және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында жарияланған.

3. Шарттың талаптары электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілері үшін бірдей және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі Шартқа толық көлемде қосылу жолымен қабылдайды. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің Шарт талаптарын қабылдауы (Шартқа қосылу/Шарт жасасу) теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің Шартқа №1 қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасалған теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына өтініш беруі арқылы көрсетіледі.

4. Электр энергиясының теңгеруші нарығы субъектілеріне теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына өтініш беру, сондай-ақ теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің Шартты толық көлемде оқығанын, түсінгенін және қабылдағанын айғақтайды. Теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі, егер теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығында қағаз тасығышта немесе "Электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес электрондық құжат айналымы жүйесінде электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып (бұдан әрі – ЭЦҚ) жүзеге асырылған, Шартқа №1 қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасалған және оған қол қойылған теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің өтінішінің данасы болса, оның Шартта қол қойылмағанының дәлелі ретінде оның Шартқа қол қоюының болмауына сілтеме жасай алмайды.

2-тарау. Шарттың мәні

5. Шартқа сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы Қазақстан Республикасының теңгерімдеуші электр энергиясы нарығында туындаған теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің ақшалай міндеттемелерін есептеуді, айқындауды және бөлуді жүзеге асырады, ал теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісі оларды Шартта көзделген тәртіппен төлеуге міндеттенеді.

3-тарау. Теңгеруші нарықтың есеп айырысу орталығының қызметі

6. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы:

1) Қазақстан Республикасының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында туындаған электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің ақшалай міндеттемелерін есептеу, айқындау және бөлу.

2) Қазақстан Республикасының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында туындаған міндеттемелер бойынша электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің жұптарын айқындау Шарттың 5 және 6-тарауларында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

4-тарау. Өзара есеп айырысу үшін жұптарды анықтау қағидаттары

7. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі үшін жұптарды мынадай қағидаттар бойынша айқындайды:

1) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасындағы өзара есептеулерді жүзеге асыру үшін жұптар санын барынша азайту;

2) бір өңірде орналасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасында өзара есептеулерді жүзеге асыру үшін жұптарды қалыптастырудың басымдығы;

3) жұптардың қалыптасуының алдыңғы тарихын ескере отырып, жұптардың ауысуы. Егер айдың қорытындысы бойынша электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері бұрын өзара есеп айырысулар жүргізген болса, онда келесі айларда олардың жұптарының пайда болу ықтималдығы минимумға ұмтылады. Бұл жағдайда ықтималдық барлық мүмкін жұптар таңдалғанға дейін минимумға ұмтылады. Осыдан кейін бұрын қалыптасқан жұптардың қайталануы мүмкін.

Егер жоғарыда көрсетілген жиынтық шарттарды ескере отырып, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімін қалыптастыру кезінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бірнеше субъектілерінде жабық ақшалай міндеттемелер қалмаған жағдайда, онда теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі осы тармақтың 3) тармақшасының ережесін қолданбай қалыптастырылады.

Осы тармақтың екінші бөлігі орындалмаған жағдайда және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бірнеше субъектілерінде жабық емес ақшалай міндеттемелер болғанда, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларының ережесін қолданбай қалыптастырылады.

Осы тармақтың үшінші бөлігі орындалмаған және электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының бірнеше субъектілерінде жабық емес ақшалай міндеттемелер болғанда, теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларының ережесін қолданбай қалыптастырылады.

5-тарау. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен қалыптасатын құжаттар

8. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ай сайын ресми интернет-ресурста мынадай құжаттарды жариялайды:

1) Шартқа № 2 қосымшаға сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу;

2) Шартқа № 3 қосымшаға сәйкес теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі.

9. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулері Заңның 15-10-бабының 10-тармағына сәйкес электр энергетикасы саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүйелік оператор ұсынған деректер негізінде қалыптастырылады.

10. Теңгеруші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу теңгерімдеуші электр энергиясының және теріс теңгерімсіздіктердің көлемін және олардың есептік айдың әрбір сағаты бойынша құнын көрсететін құжат болып табылады.

11. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеуде көрсетілген ақпарат дұрыс болмаған/дәл болмаған жағдайда, теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында құжат жарияланған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде бұл туралы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына және жүйелік операторға жазбаша хабарлайды.

12. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің есептері және сағаттық теңгерімсіздіктер жарияланған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісінен жазбаша шағымдар және/немесе хабарламалар болмаған жағдайда, ол қандай да бір ескертулер мен қарсылықтарсыз теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі қабылдаған болып есептеледі.

13. Жүйелік оператор ұсынған ақпараттың дұрыс еместігі және/немесе дәл еместігі расталған жағдайда, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ресми интернет-ресурста теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің жаңа есептеулерін жариялайды.

14. Жаңа теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемінің есептеулері және сағаттық теңгерімсіздіктер жүйелік оператор ұсынған ақпаратты түзеткеннен кейін жарияланады.

15. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеуде көрсетілген ақпаратта дұрыс еместігі және/немесе дәл еместігі расталмаған немесе теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінен жазбаша шағымдар және/немесе хабарламалар болмаған жағдайда, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ресми интернет-ресурста теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімін жариялайды.

16. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу негізінде:

1) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сатудың жалпы көлемін және олардың теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының әрбір субъектісі бойынша бір айдағы құнын айқындайды;

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісіне жеткізу айынан кейінгі айдың 20 (жиырмасыншы) күніне дейін бір жолмен қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжатты және электрондық шот-фактураны береді. Қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжатқа теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің есептері және теріс теңгерімсіздіктер жарияланғаннан кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында ЭЦҚ арқылы қол қойылады. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және теріс теңгерімсіздіктердің есептеулерін түзету кезінде қорларды бір жаққа босатуға түзетілген жүкқұжат және электрондық шот-фактура 2 (екі) жұмыс күні ішінде жіберіледі;

3) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі жеткізу айынан кейінгі айдың 20 (жиырмасыншы) күніне дейін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына бір жолмен қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжат және электрондық шот-фактураны қояды. Қорларды бір жаққа босатуға арналған жүкқұжатқа теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің есептері және теріс теңгерімсіздіктер жарияланғаннан кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында ЭЦҚ арқылы қол қойылады. Теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулерін түзету кезінде қорларды бір жаққа босатуға түзетілген жүкқұжат және электрондық шот-фактура 2 (екі) жұмыс күні ішінде жіберіледі;

4) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің өткен есеп айырысу айындағы берешегінің сальдосын анықтау үшін өзара есеп айырысуларды салыстыру актісін қалыптастырады;

5) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы өзара есеп айырысуларды салыстыру актісінің негізінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері, теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы арасында ақша міндеттемелері бойынша кейіннен өзара есеп айырысуларды жүргізу үшін жұптарды қалыптастырады.

Ескерту. 16-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімі теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктерді есептеуде көрсетілген ақпарат негізінде қалыптастырылады.

18. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімі оның негізінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілері Қазақстан Республикасының теңгеруші электр энергиясы нарығындағы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінде туындаған міндеттемелер бойынша өзара есептеулерді жүзеге асыратын құжат, сондай-ақ теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің талап ету құқығын және ақшалай міндеттемелерінің болуын растайтын құжат болып табылады.

19. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы бекітеді, шағымдануға жатпайды және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі қандай да бір ескертулер мен қарсылықтарсыз қабылдайды.

20. Жүйелік оператор ұсынған деректер теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі жарияланғаннан кейін түзетілген жағдайда теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінің ақшалай міндеттемелерін қайта есептеуді жүргізеді және теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде келесі айда көрсетеді.

6-тарау. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасында өзара есеп айырысуды жүзеге асыру тәртібі

21. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ресми интернет-ресурста теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімін жариялайды.

22. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі мынадай ақпаратты қамтиды:

1) ақшалай міндеттемелерді талап етуге құқығы бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің атауы;

2) ақшалай міндеттемелері бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің атауы;

3) ақшалай міндеттемелер сомасы;

4) есептік кезең.

23. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінің негізінде ақшалай сомаларды талап етуге құқығы бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілеріне қаржы құжаттарын қояды.

24. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері қойған қаржы құжаттарын қабылдайды және қол қояды, содан кейін теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген сомаларды төлейді.

25. Ақшалай міндеттемелер бойынша өзара есеп айырысуды теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері ай сайын, бірақ теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу айы аяқталғаннан кейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей және теңгерімдеуші электр энергиясы нарығындағы теріс теңгерімсіздіктер жүзеге асырады.

7-тарау. Ақшалай міндеттемелер бойынша құқықтарды беру

26. Осы Шарт бойынша және теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулеріне сәйкес теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы орын береді, ал теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі арасында жасалған теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шарты бойынша ақшалай міндеттемелер бойынша талап ету құқығын толық көлемде қабылдайды.

27. Шарттың талаптарына сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне (жаңа кредиторға) ақшалай міндеттемелер, міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету бойынша талап ету құқықтары, сондай – ақ талап етуге байланысты басқа да құқықтар, оның ішінде алынбаған сыйақыға (мүддеге) құқық (бұдан әрі-Талап ету құқығы) беріледі.

28. Ақша міндеттемелері бойынша теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының (бастапқы кредитордың) құқығы теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарық субъектісіне (Жаңа кредиторға) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі жарияланған кезден бастап, теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шарты бойынша құқық ауысқан кезге дейін болған көлемде және талаптарда ауысады.

29. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы (бастапқы кредитор) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарық субъектісіне (жаңа кредиторға) осы Шарттың талаптарына сәйкес кем түсетін барлық құқықтардың жарамдылығы мен болуына кепілдік береді.

30. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы (бастапқы кредитор) міндеттенеді:

30.1. теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне (жаңа кредиторға) ақшалай міндеттемелер бойынша талап ету, міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету құқығын, сондай-ақ талап етуге байланысты басқа да құқықтарды, оның ішінде теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шарты бойынша туындаған алынбай қалған сыйақыға (мүддеге) құқықты толық көлемде беру;

30.2. теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімі жарияланған сәттен бастап 1 (бір) жұмыс күні ішінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісін (борышкерді) теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шарты бойынша талап ету құқығын басқаға беру туралы хабардар етсін.

31. Осы шартқа қол қою арқылы теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісі (бастапқы кредитор) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізіліміне сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектілері (борышкер) арасында оның талап ету құқықтары мен Қазақстан Республикасының теңгерімдеуші электр энергиясы нарығында туындаған ақшалай міндеттемелерді бөлуді жүргізуге келісім береді және уәкілеттік береді.

32. Егер электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісін (борышкерді) теңгерімдеуші нарық субъектісі (жаңа кредитор) теңгерімдеуші нарық есеп айырысу орталығының (бастапқы кредитордың) теңгерімдеуші нарық субъектісіне (жаңа кредиторға) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген ақшалай міндеттемелерін талап ету құқығының өткен ауысуы туралы хабардар етпесе, онда соңғысы бұл оған жағымсыз салдардың пайда болу қаупін тудырады.

33. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы (бастапқы кредитор) теңгерімдеуші нарық субъектісінің (борышкердің) теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектісінің теңгерімдеуші электр энергиясын және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу-сату шартын және осы Шартты орындамағаны үшін теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі (жаңа құрылтайшы) алдында жауапты болмайды. Теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінен туындайтын ақшалай міндеттемелерді орындауға байланысты мәселелер теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері арасында сотқа дейінгі, сот тәртібімен немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәртіппен тікелей шешіледі.

34. Осы шартқа қол қою арқылы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі (борышкер) теңгерімдеуші нарық субъектілері (жаңа кредитор) арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде теңгерімдеуші нарық есеп айырысу орталығы айқындаған теңгерімдеуші нарық есеп айырысу орталығы (бастапқы кредитор) алдында өзінен туындаған ақшалай міндеттемелерді төлеуге міндеттенеді және келісімін береді.

35. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына (бастапқы кредиторға) тиесілі ақшалай міндеттемелер бойынша құқықтар (талаптар) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерін және сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу негізінде теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде (жаңа кредиторға) көрсетілген теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне (леріне) Шартқа сәйкес беріледі.

36. Шартқа сәйкес теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне (леріне) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және теңгерімдеуші нарықтың сағаттық теңгерімсіздіктерінің есептері негізінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығының субъектісіне тиесілі ақшалай міндеттемелер бойынша құқықтар (талаптар).

37. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізіліміне сәйкес теңгерімдеуші нарық есеп айырысу орталығының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі алдындағы ақшалай міндеттемелерін электр энергиясының теңгеруші нарығы субъектілері арасында бөлуге келіседі.

38. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі борышты теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне ауыстыруға келіседі.

39. Осы Тарауда көрсетілген келісім даусыз және қайтарып алынбайтын болып табылады.

40. Теңгерімдеуші нарық есеп айырысу орталығының интернет-ресурсында жарияланған теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілері, теңгерімдеуші нарық есеп айырысу орталығы арасындағы ақшалай міндеттемелер талаптарының ауысуына негіз болып табылады.

41. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі мен теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы арасындағы қатынастарға негізделген барлық қарсылықтарды электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің талаптарына қарсы қоюға құқылы.

8-тарау. Тараптардың құқықтары мен міндеттері

42. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі құқылы:

1) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы бекіткен теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінің негізінде электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінен электр энергиясының теңгерімдеуші нарығындағы сатылған теңгерімдеуші электр энергиясының және теріс теңгерімсіздіктердің көлемдерін төлеуді талап етуге;

2) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептері және теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімі бойынша ақпарат алуға;

3) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінен міндеттеме орындалуы тиіс күннен кейінгі күннен бастап, бірақ берешектің жалпы сомасының 10 % - нан аспайтын күннен бастап кешіктірілген әрбір күнтізбелік күн үшін төленбеген соманың 0,1 % мөлшерінде тұрақсыздық айыбын төлеуді талап етуге.

43. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі міндетті:

1) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы ұсынатын қызметтерді пайдалануға;

2) Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 ақпандағы № 112 бұйрығымен бекітілген Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларында (бұдан әрі – Қағидалар) және Шартта, Заңда көзделген талаптарды тануға және орындауға;

3) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінің негізінде теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісіне және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына ақшалай міндеттемелер төлеуге;

4) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген теңгерімдеуші нарық субъектісінен талап ету құқығын тануға;

5) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі алдында ақшалай міндеттемелердің бар екенін тануға;

6) теңгерімдеуші нарық субъектілеріне теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есептеулер тізілімінде көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілеріне төлемге шот ұсынуға;

7) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілеріне (борышкерлерге) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізіліміне сәйкес оның міндеттемелер бойынша талап ету құқықтарының бар екендігі туралы хабарлауға;

8) орындалған жұмыстар (көрсетілген қызметтер) актілерін, жүкқұжаттарды, салыстыру актілерін, шот-фактураларды және өзге де қаржылық құжаттарды алғаннан кейін күнтізбелік 5 (бес) күн ішінде қол қоюға;

9) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындаған электрондық құжат айналымы жүйесін пайдалануға;

10) Заңмен, Қағидалармен және/немесе Шартпен көзделген өзге де міндеттемелерді жүзеге асыруға.

Ескерту. 43-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

44. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы құқылы:

1) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есепке алу тізілімінің негізінде теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінен (борышкерлерден) ақшалай міндеттемелерді төлеуді талап етуге;

2) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінде көрсетілген теңгерімдеуші нарық субъектілеріне (борышкерлерге) төлем шотын қоюға;

3) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінен (борышкерлер мен кредиторлардан) орындалған жұмыстар (көрсетілген қызметтер) актілерін, салыстыру актілерін, шот-фактураларды ұсынуды талап етуге;

4) электрондық құжат айналымы жүйесін анықтауға;

5) Заңда, Қағидаларда және/немесе Шартта көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға.

Ескерту. 44-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

45. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы міндетті:

1) теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемдерінің және сағаттық теңгерімсіздіктердің есептеулерін қалыптастыруға, бекітуге және жариялауға;

2) теңгерімдеуші нарық субъектілері арасында өзара есеп айырысу тізілімін қалыптастыруға, бекітуге және жариялауға;

3) Қазақстан Республикасының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында пайда болған электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің ақшалай міндеттемелерін есептеуге, айқындауға және бөлуге.

9-тарау. Тараптардың жауапкершілігі

46. Тараптар Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда, кінәлі Тарап Шарттың талаптарына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

47. Төлем бойынша өз міндеттемелерін орындау мерзімі өткен жағдайда, теңгерімдеуші нарық субъектісі теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімінің негізінде міндеттеме орындалуы тиіс күннен кейінгі күннен бастап, бірақ берешектің жалпы сомасының 10% - нан аспайтын теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы теңгерімдеуші нарық субъектілері төленбеген соманың 0,1% мөлшерінде өсімпұл түріндегі тұрақсыздық айыбын төлеуді талап етуге құқылы.

48. Тұрақсыздық айыбының (айыппұлдың, өсімпұлдың) сомасын төлеу Тараптарды Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындаудан, сондай-ақ кінәлі Тараптың зардап шеккен Тарапқа соңғы келтірілген залалды толық көлемде өтеуінен босатпайды.

10-тарау. Еңсерілмейтін күш жағдайларының әсері

49. Тараптар Шартқа қол қоюдан кейін Шарт бойынша міндеттемелерді ішінара немесе толық орындамағаны үшін, егер олар еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайлар кезінде: табиғи сипаттағы дүлей зілзалалар, Қазақстан Республикасының аумағындағы әскери іс-қимылдар, мемлекеттік органдардың тыйым салу немесе шектеу іс-қимылдары сияқты төтенше және алдын алуға болмайтын мән-жайлардың салдарынан тиісінше орындау мүмкін еместігін дәлелдесе, жауапкершіліктен босатылады.

50. Еңсерілмейтін күш мән-жайларының әсеріне ұшыраған Тарап еңсерілмейтін күш мән-жайлары басталған күннен бастап бес күнтізбелік күннен кешіктірмей екінші Тарапқа көрсетілген мән-жайлардың туындағаны, түрі және ықтимал әрекет ету ұзақтығы туралы жазбаша хабарлама жіберуге, сондай-ақ олардың басталғанын растау үшін Қазақстан Республикасының тиісті мемлекеттік органының құжатын табыс етуге міндетті.

51. Егер жоғарыда аталған хабарлама мерзімінде жасалмаса, еңсерілмейтін күш мән-жайларының әсеріне ұшыраған Тарап, осы мән-жайдың өзі немесе кедергі хабарламаны жіберуге мүмкіндік бермесе, оларға өзінің ақталуына сілтеме жасау құқығынан айырылады.

11-тарау. Дауларды шешу

52. Шартқа қатысты Тараптар арасында даулар туындаған жағдайда, Тараптар дауды келіссөздер арқылы реттеуге күш салады.

53. Егер Тараптардың бірі екінші Тарапқа шарт бойынша міндеттемелерді орындау бойынша негізделген талаптары болса, онда мұндай Тарап даулы жағдай туындаған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде шағымдардың мәнін жазбаша түрде баяндайды, оған екінші Тарап талап алған күннен бастап бес жұмыс күніне дейінгі мерзімде дәлелді жауап беруге немесе шағымды жіберген Тараппен ескертулерді жою мерзімін келісуге міндетті.

54. Шарт бойынша немесе оған байланысты туындайтын, оның ішінде оның орындалуына, бұзылуына, тоқтатылуына немесе жарамсыздығына қатысты келіссөздер жолымен шешілмеген даулар мен келіспеушіліктер Астана қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотында шешілуге жатады.

12-тарау. Шартты тоқтату және бұзу

55. Теңгерімдеуші нарық субъектісі жүйелік оператор қалыптастыратын электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің тізбесінен шығарылған жағдайда Шарттың қолданылуы тоқтатылады.

56. Шартты Тараптардың кез келгені бұзуы мүмкін:

1) Шартқа негізделген міндеттемені орындау мүмкін еместігі (Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 374-бабы);

2) басқа Тарапты белгіленген тәртіппен банкрот деп тану;

3) негізінде Шарт жасалған мемлекеттік органның актісін өзгерту немесе оның күшін жою.

Бұл жағдайда Тараптар бұл туралы бір-бірін күнтізбелік 15 (он бес) күннен кешіктірмей ескертуі тиіс.

57. Шарттың қолданылуын тоқтату Тараптарды Шарттың қолданылуын тоқтатудың көрсетілген күніне дейін туындаған міндеттемелерді орындаудан босатпайды және оны орындамағаны (тиісінше орындамағаны) үшін жауапкершіліктен босатпайды.

13-тарау. Шартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу және хабарламалары жіберу тәртібі

58. Шартқа өзгерістер және (немесе) толықтырулар Электр энергетикасы саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган Қағидаларға өзгерістер және/немесе толықтырулар енгізген жағдайда енгізіледі. Бұл ретте Тараптардың шартқа қосымша келісімдерге қол қоюы талап етілмейді.

59. Шартқа енгізілген өзгерістер және (немесе) толықтырулар туралы хабарламаны Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы осындай өзгерістерді және (немесе) толықтыруларды Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының ресми интернет-ресурсында міндетті түрде орналастыру жолымен жүзеге асырады.

60. Шарт бойынша барлық ақпарат Тараптар хабарламалармен алмасу және шартта көзделген мәліметтерді ұсыну түрінде мынадай тәсілдермен беріледі:

1) пошта және (немесе) қолма-қол (тапсыру туралы белгі болған кезде);

2) теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы айқындаған электрондық құжат айналымы жүйесі арқылы жүзеге асырылады.

61. Электрондық форматта ұсынылған мәліметтер қағаз тасығыштағы мәліметтерге сәйкес келуі тиіс. Электрондық нысанда және қағаз тасығышта көрсетілген мәліметтердің алшақтығы кезінде электрондық нысан артықшылыққа ие болады.

62. Сағат 18.00-ден кейін жіберілген хабарламалар келесі жұмыс күні алынған деп саналады. Жұма немесе мереке қарсаңында 18.00-ден кейінгі сағаттарда жіберілген хабарламалар демалыс немесе мереке күндерінен кейінгі бірінші жұмыс күні алынған болып саналады.

63. Шартқа өзгерістер және (немесе) толықтырулар электр энергетикасы саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган шешім қабылдаған күннен бастап немесе осындай шешімде көрсетілген күннен бастап қолданысқа енгізіледі.

64. Шартқа және оның қосымшаларына енгізілген кез келген өзгерістер және (немесе) толықтырулар қолданысқа енгізілген сәттен бастап теңгерімдеуші нарықтың барлық субъектілеріне, оның ішінде Шартқа өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен бұрын қосылғандарға бірдей қолданылады.

14-тарау. Қорытынды ережелер

65. Шарт электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі Шартқа № 1 қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасалған теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына өтініш берген сәттен бастап күшіне енеді және Шарттың 12-тарауында көзделген жағдайларда тоқтатылады.

Бұл ретте Тараптардың теңгерімдеуші нарық субъектісінің берілген өтінішінің күніне сәйкес шарттың қолданылу мерзімін таратуға құқығы бар.

Ескерту. 65-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

65-1. Шарттың қолданылу мерзімі өткеннен кейін Шарт автоматты түрде келесі қаржы жылына ұзартылады және Шарттың 12-тарауына сәйкес ол бұзылған сәтке дейін қолданылады.

Ескерту. 2-қосымша 65-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

66. Шартқа қосылғаннан кейін Тараптар, егер шартта, Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қағидаларда өзгеше көзделмесе, бір қаржы жылына арналған шарттық қатынастарға түседі.

67. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің Шартқа тұтастай немесе бір бөлігінде қосылудан бас тартуына жол берілмейді.

68. Егер Шарттың қолданылу мерзімі ішінде, ол белгілеген бір немесе бірнеше ережелер жарамсыз болып қалса, немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заң күші болмаса, онда бұл жағдай Шарттың тиісті бөлігінде қолданысын жалғастыратын басқа ережелерін жарамсыз немесе заңды күші жоқ деп етпейді, бірақ теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының Шартты толық көлемде немесе бір бөлігінде қайта қарауы үшін негіз бола алады.

69. Деректемелер өзгерген жағдайда Тараптар өзгерістер туындаған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде бұл туралы бір-бірін хабардар етуге міндеттенеді.

70. Егер Шартта, Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қағидаларда өзгеше көзделмесе, Шарт бойынша міндеттемелерді орындаудан біржақты тәртіппен бас тартуға жол берілмейді.

71. Шартта реттелмеген Тараптардың өзара қарым-қатынастарының барлық өзге мәселелері бойынша Тараптар Қазақстан Республикасының заңнамасын басшылыққа алады.

72. Шартқа барлық қосымшалар оның ажырамас бөліктері болып табылады.

	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу үлгілік шартқа № 1-қосымша
	_______________________
	(теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу
	орталығы белгілеген ұйымның атауы)

Өтініш

"___"__________20__ж.

Осы арқылы, _____________________________________________________________

(ұйымның атауы)

атынан _______________________________________________________________________,

(лауазымы, ТАӘ)

негізінде әрекет ететін __________________________________________________________,

(құжаттың атауы)

Қазақстан Республикасының Энергетика министрінің 2015 жылдың 20 ақпандағы № 112 бұйрығымен бекітілген Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына сәйкес үлгілік нысанға сәйкес жасалған электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу үлгілік шартымен танысқанын растайды, оған толығымен және сөзсіз қосылатынын растайды, сондай-ақ Шарт талаптарын орындауға және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы мен _______________________ (ұйымның атауы) арасында теңгерімдеуші электр энергиясы мен электр энергияның теріс теңгерімсіздіктерін сатып алуға және сатуға арналған шарттар жасасу нәтижесінде пайда болған ақшалай міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуге міндеттенеді.

Ұйымның деректемелері:

Ұйымның толық атауы;

Ұйымның БСН;

Ұйымның заңды мекен-жайы;

Ұйымның нақты мекен-жайы;

Басшының (сенімхат бойынша өкілдің) ТАӘ;

Байланыс телефон нөмірі;

E-mail;

Банктің атауы;

ЖСК;

БИК.

_______________________________________
(ТАӘ, лауазымы, қолы, мөр)

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу үлгілік шартқа № 2-қосымша

ЭЭТН субъектісінің (БСН ) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімдеуші электр энергиясының сағаттық көлемі мен сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу

№	С	Жоспар	Факт	ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған теңгерімсіздіктер
				Оң теңгерімсіздіктер			Теріс теңгерімсіздіктер
				Д(+)	Ц(+)	S(+)	Д(-)	Ц(-)	S(-)
	сағ	кВт*сағ	кВт*сағ	кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге	кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге
1	2			3	4	5	6	7	8
1	1
2	2
3	3
…	…
NN	NN
Барлығы

Кестенің жалғасы

ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер
Оң теңгерімсіздіктер			Теріс теңгерімсіздіктер
Д(+)	Ц(+)	S(+)	Д(-)	Ц(-)	S(-)
кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге	кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге
9	10	11	12	13	14

* Ескерту: С-айдағы сағаттың реттік нөмірі, NN – айдағы сағаттардың жалпы саны. Есептік кезеңнің әрбір сағаты бойынша теңгерімдеуші нарық жүйесінде тиісті бағалардың толық жазылуы да қолжетімді (осы кестеде көрсетілген).

	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының барлық субъектілерімен қосылу үлгілік шартқа № 3-қосымша
	БЕКІТЕМІН Басшы (теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығымен белгіленген ұйымның атауы) Басшының ТАӘ Күні Қолы

_______ 20__ жыл үшін
теңгерімдеуші нарық субъектілері арасындағы өзара есеп айырысу тізілімі

№	Ақшалай міндеттемелері бар теңгерімдеуші нарық субъектісі	Ақшалай міндеттемелері бар теңгерімдеуші нарық субъектісінің БСН	Талап ету құқығы бар теңгерімдеуші нарық субъектісі	Талап ету құқығы бар теңгерімдеуші нарық субъектісінің БСН	Ақшалай міндеттемелер сомасы, мың теңге
1

Электр энергияның теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 3-қосымша

Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемдері мен төмендетіпе теңгерімдеудің ең төмен көлемдердің мәндерін есептеу.

1. Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемдерінің мәндерін келесі формулалардың бірі бойынша есептеледі:

мұнда:

- жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемі, кВт*сағатта (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- орындау уақыты, минуттарда (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- жоғарылатып теңгерімдеудің минималды электр қуаты, МВт-да (ондықтарға дейін дөңгелектенеді);

- жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы, МВт/мин-да (ондықтарға дейін дөңгелектенеді);

k - өлшемсіз коэффициент, келесі мәндерді қабылдайды:

n - өлшемсіз коэффициент, келесі мәндерді қабылдайды:

2. Төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен көлемдерінің мәндерін келесі формулалардың бірі бойынша есептеледі:

мұнда:

- төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен көлемі, кВт*сағатта (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- орындау уақыты, минуттарда (бүтінге дейін дөңгелектенеді);

- төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты, МВт-да (ондықтарға дейін дөңгелектенеді);

- төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы, МВт/мин-да (ондықтарға дейін дөңгелектенеді);

k - өлшемсіз коэффициент, келесі мәндерді қабылдайды:

n - өлшемсіз коэффициент, келесі мәндерді қабылдайды:

3. Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты (

) мен төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты (

) келесі тәртіпте анықталады:

№	Субъект атауы	Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты	Төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты
1	2	3	4
1.	Бірыңғай сатып алушымен электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойынша көрсетілетін қызметті сатып алу туралы шарттар (шарт) жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі.	Қуат нарығының қағидаларына сәйкес анықталған жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуатының мәніне тең деп қабылданады*.	Қуат нарығының қағидаларына сәйкес анықталған төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуатының мәніне тең деп қабылданады*.
2.	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының қалған субъектілері, оның ішінде бірыңғай сатып алушымен электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойынша көрсетілетін қызметті сатып алу туралы шарттар (шарт) жасаспағандар.	1,0 МВт-қа тең қабылданады.	1,0 МВт-қа тең қабылданады.

Ескерту:

* - Қазақстан Республикасының Энергетика министрінің 2015 жылдың 27 ақпандағы № 152 бұйрығымен бекітілген электр қуаты нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс істеу қағидалары;

4. Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы (

) мен төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы (

) келесі тәртіпте анықталады:

№	Субъект атауы	Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы	Төмендетуге теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы
1	2	3	4
1.	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына тек конденсациялық электр станциялары кіреді.	Конденсациялық электр станциялары үшін белгіленген қуаттар электр қуатының орташа өсу жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес *.	Конденсациялық электр станциялары үшін орнатылған қуаттар электр энергиясын азайтудың орташа жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
2.	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына генерация бөлігінде тек жылу электр орталықтары кіреді.	Жылу электр орталықтары үшін белгіленген қуаттар электр қуатының орташа өсу жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес *.	Жылу электр орталықтары үшін белгіленген қуаттар электр энергиясын азайтудың орташа жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
3.	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына генерация бөлігінде тек гидравликалық электр станциялары кіреді.	Гидравликалық электр станциялары үшін орнатылған қуаттар электр қуатының орташа өсу жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес *.	Гидравликалық электр станциялары үшін орнатылған қуаттар электр энергиясын азайтудың орташа жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
4	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына генерация бөлігінде тек газ поршенді электр станциялары кіреді.	Газ поршенді электр станциялары үшін белгіленген қуаттар электр қуатының орташа өсу жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес *.	Газ поршенді электр станциялары үшін белгіленген қуаттар электр энергиясын азайтудың орташа жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
5	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына генерация бөлігінде тек газ турбиналы электр станциялары кіреді.	Газ турбиналық электр станциялары үшін белгіленген қуаттар электр қуатының орташа өсу жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес *.	Газ турбиналық электр станциялары үшін белгіленген қуаттар электр энергиясын азайтудың орташа жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
6	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына генерация бөлігінде тек бу-газ электр станциялары кіреді.	Бу-газ электр станциялары үшін орнатылған қуаттар электр қуатының орташа өсу жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.	Бу-газ электр станциялары үшін орнатылған қуаттар электр энергиясын азайтудың орташа жылдамдығының ең төмен мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
7	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі, оның құрамына генерация бөлігінде электр станцияларының бірнеше түрі кіреді.	Электр станцияларының деректері үшін орнатылған қуаттар электр станцияларының орташа өлшеу жылдамдығының (осы электр станцияларының белгіленген электр қуаты бойынша) мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.	Электр станцияларының деректері үшін орнатылған қуаттар электр станцияларының орташа өлшенген (осы электр станцияларының белгіленген электр қуаты бойынша) орташа азаю жылдамдығының мәніне тең деп қабылданады, Аттестаттау қағидаларына сәйкес*.
8	Құрамына электр станциялары кірмейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектісі.	1,0 МВт/мин-қа тең қабылданады.	1,0 МВт/мин-қа тең қабылданады.

Ескерту:

* - Қазақстан Республикасының Энергетика министрінің 2015 жылдың 3 желтоқсандағы № 686 бұйрығымен бекітілген генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттауды жүргізу қағидалары.

5. Жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемі (

) мен төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен көлемі (

) орындау уақытының операциялық тәулік сағатына мүмкін болатын 30 (отыз) мәнінің әрқайсысы үшін есептеледі.

6. Құрамына электр станциялары кірмейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі үшін осы қосымшаға сәйкес есептелген жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемінің (

) және төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен көлемінің (

) мәндері мыналарды құрайды:

№	, (мин)	, (мин-мин)	, (мин-мин)	, (мин)	, (кВт*сағ)	, (кВт*сағ)
1	2	3	5	4	6	7
1.	01	01-10	11-60	50	825,0	825,0
2.	02	02-11	12-60	49	808,3	808,3
3.	03	03-12	13-60	48	791,7	791,7
4.	04	04-13	14-60	47	775,0	775,0
5.	05	05-14	15-60	46	758,3	758,3
6.	06	06-15	16-60	45	741,7	741,7
7.	07	07-16	17-60	44	725,0	725,0
8.	08	08-17	18-60	43	708,3	708,3
9.	09	09-18	19-60	42	691,7	691,7
10.	10	10-19	20-60	41	675,0	675,0
11.	11	11-20	21-60	40	658,3	658,3
12.	12	12-21	22-60	39	641,7	641,7
13.	13	13-22	23-60	38	625,0	625,0
14.	14	14-23	24-60	37	608,3	608,3
15.	15	15-24	25-60	36	591,7	591,7
16.	16	16-25	26-60	35	575,0	575,0
17.	17	17-26	27-60	34	558,3	558,3
18.	18	18-27	28-60	33	541,7	541,7
19.	19	19-28	29-60	32	525,0	525,0
20.	20	20-29	30-60	31	508,3	508,3
21.	21	21-30	31-60	30	491,7	491,7
22.	22	22-31	32-60	29	475,0	475,0
23.	23	23-32	33-60	28	458,3	458,3
24.	24	24-33	34-60	27	441,7	441,7
25.	25	25-34	35-60	26	425,0	425,0
26.	26	26-35	36-60	25	408,3	408,3
27.	27	27-36	37-60	24	391,7	391,7
28.	28	28-37	38-60	23	375,0	375,0
29.	29	29-38	39-60	22	358,3	358,3
30.	30	30-39	40-60	21	341,7	341,7

Кестеге түсініктеме:

- бірінші минуттан бастап және отызыншы минутпен аяқталатын тәртіп бойынша операциялық тәулік сағатының минуттары, оларға жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер немесе төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер іске қосылады (соңғы іске қосу операциялық сағаттың 30 (отызыншы) минутынан кешіктірілмей мүмкін болады), мин-да;

– дайындық уақытының бастапқы және соңғы минутына сәйкес келетін осы сағаттың минуттарын көрсете отырып, операциялық тәулік сағатының ішіндегі уақыт аралығы түрінде көрсетілген дайындық уақыты, мин-мин нысанында;

– орындау уақытының бастапқы және соңғы минутына сәйкес келетін осы сағаттың минуттарын көрсете отырып, операциялық тәулік сағатының ішіндегі уақыт аралығы түрінде көрсетілген орындау уақыты, мин-мин нысанында;

– орындау уақыты, минуттарда;

– жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемі, кВт*сағ-да;

– төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен көлемі, кВт*сағ-да.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 4-қосымша

Нысан

Жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінім

1. Электр энергияның теңгерімдеуші нарық субъектісінің атауы;

2. Жоғарылатуға арналған теңгерімдеуге қатысуға өтінім ұсынылатын теңгерімдеу;

3. Жоғарылатуға арналған теңгерімдеуге қатысуға ұсынылатын сағат: _:00-_:00/__/__/__ (сағ-сағ/күн/ай/жыл);

4. Теңгерімдеуші электр энергиясын сату бағасы (тарифі): _______ теңге/кВт*сағ (жүздікке дейін дөңгелектеу көрсетіледі);

5. Жоғарылатуға арналған теңгерімдеу көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі):

№	, (мин)	, (мин-мин)	, (мин-мин)	, (мин)	, (мин)	, (кВт*сағ)	, (кВт*сағ)	оның ішінде теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация - тұтыну объектілері бойынша бөлуде, оған жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінім беріледі:
								O1	O2	O3	O4	O5	O6
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
1.	01	01-10	11-60	50
2.	02	02-11	12-60	49
3.	03	03-12	13-60	48
4.	04	04-13	14-60	47
5.	05	05-14	15-60	46
6.	06	06-15	16-60	45
7.	07	07-16	17-60	44
8.	08	08-17	18-60	43
9.	09	09-18	19-60	42
10.	10	10-19	20-60	41
11.	11	11-20	21-60	40
12.	12	12-21	22-60	39
13.	13	13-22	23-60	38
14.	14	14-23	24-60	37
15.	15	15-24	25-60	36
16.	16	16-25	26-60	35
17.	17	17-26	27-60	34
18.	18	18-27	28-60	33
19.	19	19-28	29-60	32
20.	20	20-29	30-60	31
21.	21	21-30	31-60	30
22.	22	22-31	32-60	29
23.	23	23-32	33-60	28
24.	24	24-33	34-60	27
25.	25	25-34	35-60	26
26.	26	26-35	36-60	25
27.	27	27-36	37-60	24
28.	28	28-37	38-60	23
29.	29	29-38	39-60	22
30.	30	30-39	40-60	21

Кестеге № 1 түсініктеме:

- бірінші минуттан бастап отызыншы минутпен аяқталатын тәртіп бойынша операциялық тәулік сағатының минуттары, оларға жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер немесе төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер іске қосылады (соңғы іске қосу операциялық сағаттың 30 (отызыншы) минутынан кешіктірілмей мүмкін болады), мин-да;

– дайындық уақытының бастапқы және соңғы минутына сәйкес келетін осы сағаттың минуттарын көрсете отырып, операциялық тәулік сағатының ішіндегі уақыт аралығы түрінде көрсетілген дайындық уақыты, мин-мин нысанда;

– орындау уақытының бастапқы және соңғы минутына сәйкес келетін осы сағаттың минуттарын көрсете отырып, операциялық тәулік сағатының ішіндегі уақыт аралығы түрінде көрсетілген орындау уақыты, мин-мин нысанда;

– орындау уақыты, мин-та;

- осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықталатын жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты, МВт-да;

- осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықталатын жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы, МВт/мин-да;

-

-дан

, мин-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

– осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықталатын жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен көлемі, , кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

–

сәйкес мәнінен кем емес мәні бойынша көрсетілетін жоғарылатып теңгерімдеу көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі), кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

O1,O2,O3,O4,O5,O6 –

жүйелік оператордың жедел - ақпараттық кешенімен бірегейлендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация-тұтыну объектілері бойынша бөлу, олардың көмегімен

қамтамасыз ету жоспарланады, кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі).

6. Жүйелік оператордың жедел-ақпараттық кешенімен бірегейлендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация - тұтыну объектілерін таратып жазу, олардың көмегімен жоғарылатып мәлімделетін теңгерімдеу көлемін (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі) қамтамасыз ету жоспарланады:

O1 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсету);

O2 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O3 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O4 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O5 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O6 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса).

	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 5-қосымша
	Нысан

Төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім

1. Электр энергиясының теңгерімдеуші нарық субъектісінің атауы;

2. Төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім ұсынылатын теңгерімдеу;

3. Төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға ұсынылатын сағат: _:00-_:00/__/__/__ (сағ-сағ/күн/ай/жыл);

4. Теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасы (тарифі): _______ теңге/кВт*сағ (жүздікке дейін дөңгелектеу көрсетіледі);

5. Төмендетіп теңгерімдеу көлемі (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемі):

№	, (мин)	, (мин-мин)	, (мин-мин)	, (мин)	, (мин)	, (кВт*сағ)	, (кВт*сағ)	оның ішінде теңгерімдеу аймағында орналасқан генерация - тұтыну объектілері бойынша бөлуде, оған төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім беріледі:
	O1	O2	O3	O4	O5	O6
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
1.	01	01-10	11-60	50
2.	02	02-11	12-60	49
3.	03	03-12	13-60	48
4.	04	04-13	14-60	47
5.	05	05-14	15-60	46
6.	06	06-15	16-60	45
7.	07	07-16	17-60	44
8.	08	08-17	18-60	43
9.	09	09-18	19-60	42
10.	10	10-19	20-60	41
11.	11	11-20	21-60	40
12.	12	12-21	22-60	39
13.	13	13-22	23-60	38
14.	14	14-23	24-60	37
15.	15	15-24	25-60	36
16.	16	16-25	26-60	35
17.	17	17-26	27-60	34
18.	18	18-27	28-60	33
19.	19	19-28	29-60	32
20.	20	20-29	30-60	31
21.	21	21-30	31-60	30
22.	22	22-31	32-60	29
23.	23	23-32	33-60	28
24.	24	24-33	34-60	27
25.	25	25-34	35-60	26
26.	26	26-35	36-60	25
27.	27	27-36	37-60	24
28.	28	28-37	38-60	23
29.	29	29-38	39-60	22
30.	30	30-39	40-60	21

Кестеге түсініктеме:

- бірінші минуттан бастап отызыншы минутпен аяқталатын тәртіп бойынша операциялық тәулік сағатының минуттары, оларға жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер немесе төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдер іске қосылады (соңғы іске қосу операциялық сағаттың 30 (отызыншы) минутынан кешіктірілмей мүмкін болады), мин-да;

– дайындық уақытының бастапқы және соңғы минутына сәйкес келетін осы сағаттың минуттарын көрсете отырып, операциялық тәулік сағатының ішіндегі уақыт аралығы түрінде көрсетілген дайындық уақыты, мин-мин нысанда;

– орындау уақытының бастапқы және соңғы минутына сәйкес келетін осы сағаттың минуттарын көрсете отырып, операциялық тәулік сағатының ішіндегі уақыт аралығы түрінде көрсетілген орындау уақыты, мин-мин нысанда;

– орындау уақыты, мин-та;

- осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықталатын төмендетіп теңгерімдеудің ең төмен электр қуаты, МВт-да;

- осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықталатын жоғарылатып теңгерімдеудің ең төмен электр қуатына жетудің ең төмен жылдамдығы, МВт/мин-да;

-

- дан

-ға қатынасы, мин-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

– осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықталатын төмендетуге теңгерімдеудің ең төмен көлемі, кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

-

– сәйкес мәнінен кем емес мәні бойынша көрсетілетін төмендетіп теңгерімдеу көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі), кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

O1, O2, O3, O4, O5, O6,–

жүйелік оператордың жедел - ақпараттық кешенімен бірегейлендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация-тұтыну объектілері бойынша бөлу, олардың көмегімен

қамтамасыз ету жоспарланады, кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі).

1. Жүйелік оператордың жедел-ақпараттық кешенімен бірегейлендірілген диспетчерлік басқарудың жедел-ақпараттық кешені бар электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісінің генерация - тұтыну объектілерін таратып жазу, олардың көмегімен төмендетіп мәлімделетін теңгерімдеу көлемін (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі) қамтамасыз ету жоспарланады:

O1 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсету);

O2 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O3 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O4 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O5 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса);

O6 – ______________________________________________ (объектінің атауын көрсетіңіз, егер ол тартылса).

	Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 6-қосымша
	Нысан

Жоғарылатуға арналған сараланған тізім

1. Жоғарылатуға арналған теңгерімдеуге қатысуға ұсынылатын сағат: _:00-_:00/__/__/__ (сағ-сағ/күн/ай/жыл);

2. Ағымдағы уақыт: ___/___/___/___/___ (минут/сағат/күн/ай/жыл).

№	Өтінімнің реттік нөмірі	Өтінімді ұсынған субъектінің атауы	, (теңге/кВт*ч)	, (кВт*сағ)	Іске қосу мәртебесі (ия/жоқ)
1	2	3	4	5	6
1.	№ 1
2.	№ 2
3.	№ 3
…	…
NN	№ NN

Кестеге түсініктеме:

"Өтінімді ұсынған субъектінің атауы" - бұл бағанда жүйелік операторға жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінім берген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің атаулары көрсетіледі;

"

" – осы бағанда осы сағатқа электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері берген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерден теңгерімдеуші электр энергиясын сату бағалары (тарифтері) көрсетіледі, теңге/кВт*сағ-да (жүздікке дейін дөңгелектеу көрсетіледі);

"

" – осы бағанда осы сағатқа электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері берген жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерге сәйкес келетін жоғарылатып теңгерімдеу көлемі (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемі) көрсетіледі, кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

"Іске қосу мәртебесі" - осы бағанда осы сағат ішінде тиісті субъектіні жоғарылатып теңгерімге қатысуға өтінімнің іске қосылғаны немесе іске қосылмағаны көрсетіледі.

Жоғарылатуға арналған сараланған тізімі қалыптастырылған және жарияланған тәулік сағаты басталғанға дейін осы кесте мынадай ретпен толтырылады және жаңартылады:

1) "

" бағаны толтырылады (жаңартылады), бұл ретте осы бағанның жолдары теңгерімдеуші электр энергиясын сату бағасының (тарифінің) өсу тәртібімен жоғарыдан төменге толтырылады. Бұл ретте, екі және одан да көп баға тең болған жағдайда, оларды орналастыру тәртібі оларға сәйкес өтінімдерді беру уақытына сәйкес айқындалады: өтінімді берудің ертеректен кейінгі уақытына дейін;

2) "Өтінімді ұсынған субъектінің атауы" бағаны толтырылады (жаңартылады), электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының қандай субъектілерін көтеруге арналған теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерден

бағанында көрсетілген бағалар алынғанына байланысты;

3) "

" бағаны "өтінімді ұсынған субъектінің атауы" бағанында көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері жоғарылатып теңгерімдеудің қандай көлемдерін (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемдерін) көрсеткеніне байланысты өзінің жоғарылатып теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерінде толтырылады (жаңартылады) (

көрсетіледі, орындау уақытының сағатына ең жоғары мәніне сәйкес);

4) "Іске қосу мәртебесі" бағаны бос баған болып қалады.

Жоғарылатуға арналған сараланған тізім қалыптастырылған және жарияланған тәуліктің бір сағаты ішінде бұл кесте өзгермейді, "

" бағанын қоспағанда, онда жоғарылатып теңгерімдеу көлемдерінің (теңгерімдеуші электр энергиясын сату көлемдерінің) мәндері осы сағаттың әр минутында жүйелік оператор өтінімдерді іске қосу минутының немесе қайсысы ерте келетініне байланысты осы сағаттың 30 (отызыншы) минутының аяқталуына дейін іске қосылады (тиісті өтінімдерде көрсетілгендей).

Жүйелік оператор өтінімдерді іске қосу минутын немесе осы сағаттың 30 (отызыншы) минутын аяқтағаннан кейін, қайсысы ертерек келетініне байланысты және осы сағаттың соңына дейін көрсетілген кесте өзгеріссіз қалады.

Жоғарылатуға арналған сараланған тізім қалыптастырылған және жарияланған тәулік сағаты өткеннен кейін келесі сағаттың алғашқы бес минуты ішінде осы кестеде "іске қосу мәртебесі" бағаны толтырылады (осы бағанның барлық жолдары толтырылады) және бұдан әрі кесте өзгертуге жатпайды.

Төмендетуге арналған сараланған тізім

1. Төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға ұсынылатын сағат: _:00-_:00/__/__/__ (сағ-сағ/күн/ай/жыл);

2. Ағымдағы уақыт: ___/___/___/___/___ (минут/сағат/күн/ай/жыл).

№	Өтінімнің реттік нөмірі	Өтінімді ұсынған субъектінің атауы	, (теңге/кВт*сағ)	, (кВт*сағ)	Іске қосу мәртебесі (ия/жоқ)
1	2	3	4	5	6
1.	№ 1
2.	№ 2
3.	№ 3
…	…
NN	№ NN

Кестеге түсініктеме:

"Өтінімді ұсынған субъектінің атауы" - бұл бағанда жүйелік операторға төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім берген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің атаулары көрсетіледі;

"

" – осы бағанда электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері осы сағатқа берген төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерден теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағалары (тарифтері) көрсетіледі, теңге/кВт*сағ-да (жүздікке дейін дөңгелектеу көрсетіледі);

"

" – осы бағанда электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері осы сағатқа берген төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерге сәйкес келетін төмендетіп теңгерімдеу көлемі (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемі) көрсетіледі, кВт*сағ-да (бүтіндей дөңгелектеніп көрсетіледі);

"Іске қосу мәртебесі" - осы бағанда осы сағат ішінде тиісті субъектіні төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінім іске қосылған немесе іске қосылмағаны көрсетіледі.

Бұл кесте төмендетуге арналған сараланған тізім қалыптастырылған және жарияланған тәулік сағаты басталғанға дейін мынадай ретпен толтырылады және жаңартылады:

5) "

" бағаны толтырылады (жаңартылады), бұл ретте осы бағанның жолдары теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу бағасының (тарифінің) кему тәртібімен жоғарыдан төменге толтырылады. Бұл ретте, екі және одан да көп баға тең болған жағдайда, оларды орналастыру тәртібі оларға сәйкес өтінімдерді беру уақытына сәйкес айқындалады: өтінімді берудің ертеректен кейінгі уақытына дейін;

6) Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының қандай субъектілерін төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға өтінімдерден "" бағанында көрсетілген бағалар алынғанына байланысты "өтінімді ұсынған субъектінің атауы" бағаны толтырылады (жаңартылады);

7) "

" бағаны "өтінімді ұсынған субъектінің атауы" бағанында көрсетілген электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері төмендетіп теңгерімдеудің қандай көлемдерін (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемдерін) көрсеткеніне байланысты өзінің төмендетіп теңгерімдеуге қатысуға берген өтінімдерінде толтырылады (жаңартылады) ( көрсетіледі, орындау уақытының сағатына ең жоғары мәніне сәйкес);

8) "Іске қосу мәртебесі" бағаны бос баған болып қалады.

Төмендетуге арналған сараланған тізім қалыптастырылған және жарияланған тәуліктің бір сағаты ішінде бұл кесте өзгермейді, "

" бағанын қоспағанда, онда төмендетіп теңгерімдеу көлемдерінің (теріс теңгерімсіздіктерді сатып алу көлемдерінің) мәндері осы сағаттың әр минутында жүйелік оператор өтінімдерді іске қосу минутының немесе қайсысы ерте келетініне байланысты осы сағаттың 30 (отызыншы) минутының аяқталуына дейін іске қосылады (тиісті өтінімдерде көрсетілгендей).

Жүйелік оператор өтінімдерді іске қосу минутын немесе осы сағаттың 30 (отызыншы) минутын аяқтағаннан кейін, қайсысы ертерек келетініне байланысты және осы сағаттың соңына дейін көрсетілген кесте өзгеріссіз қалады.

Төмендеуге арналған сараланған тізім қалыптастырылған және жарияланған тәуліктің бір сағаты өткеннен кейін келесі сағаттың алғашқы бес минуты ішінде осы кестеде "іске қосу мәртебесі" бағаны толтырылады (осы бағанның барлық жолдары толтырылады) және бұдан әрі кесте өзгертуге жатпайды.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының жұмыс істеу қағидаларына 7-қосымша

Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін бағаны анықтау Жүйелік оператор тәуліктің бір сағатында теңгерімсіздік аймағында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теңгерімсіздік нарығының есеп айырысу орталығына төлейтін бағаны анықтау

1. Теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін баға, сондай-ақ жүйелік оператор теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына тәуліктің бір сағатында сатып алынған теріс теңгерімсіздік үшін төлейтін баға, тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келесі формулалар бойынша анықталады:

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығы жүйелік операторға тәуліктің бір сағатында теңгерімдеу аймағында сатылған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы оң ауытқуға сәйкес келетін теңгерімдеуші электр энергиясы үшін төлейтін баға, теңге/кВт*сағ-да, ҚҚС-сыз (жүздікке дейін дөңгелектенеді);

- жүйелік оператор тәуліктің бір сағатында теңгерімсіздік аймағында сатып алынған және тәуліктің осы сағатында РФ-мен шекарадағы теріс ауытқуға сәйкес келетін теріс теңгерімсіздік үшін теңгерімдеуші нарығының есеп айырысу орталығына төлейтін баға, теңге/кВт*сағ-да, ҚҚС-сыз (жүздікке дейін дөңгелектенеді);

- жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Ресей Федерациясынан Қазақстан Республикасына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес Ресей БЭЖ-мен шекарадағы Қазақстан БЭЖ электр энергиясы ағындарының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының жоспарлыдан ауытқуын өтеу үшін, Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуы шеңберінде электр энергиясын сатып алу құны, Солтүстік және Батыс қималары үшін тәулік сағатына, ресей рубльдерінде, формула бойынша анықталатын:

- жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Ресей Федерациясынан Қазақстан Республикасына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес параллель жұмысқа жатқызылатын ауытқулардың құнын анықтау үшін қолданылатын баға параметріне сәйкес келетін Қазақстан БЭЖ-нің Ресей БЭЖ-мен шекарасындағы жоспарлы электр энергиясы ағындарының сальдосы электр энергиясын экспорттау және импорттау кезінде қолданылатын сағаттық тең баға, Солтүстік және Батыс қималары үшін, рубль/кВт*сағ (1 кВт*сағ ресей рублі үшін),

- Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуы шеңберінде электр энергиясының нақты мөлшері, Солтүстік және Батыс қималары үшін тәулік сағатына, кВт*сағ-да,

- Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы электр энергиясы ағындарының нақты сальдосының жол берілетін ауытқуы шеңберінде электр энергиясының көтерме сауда нарығының инфрақұрылымдық ұйымдарының қызметтеріне ақы төлеу жөніндегі шығындардың жеткізілімге сәйкес үлесін және Ресей Федерациясының қуатын айқындау үшін баға, рубль/кВт*сағ-да (1 кВт*сағ ресей рублі үшін),

- Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуы шеңберінде табыстылық мөлшерін ескеретін коэффициент, әр сағат үшін және Солтүстік және батыс аймақтар үшін бірдей, пайыздарда (%);

– жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Ресей Федерациясынан Қазақстан Республикасына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес Қазақстан БЭЖ мен Ресей БЭЖ шекарасындағы электр энергиясының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының жоспарлыдан ауытқуын өтеу үшін Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуынан тыс электр энергиясын сатып алу құны, Солтүстік және Батыс қималары үшін тәулік сағатына, ресей рубльдерінде, формула бойынша анықталатын:

- Ресей БЭЖ шекарасындағы Қазақстан БЭЖ электр энергиясы ағындарының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының ауытқуларын өтеу үшін жоспарланғаннан жүйе операторы мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Ресей Федерациясынан Қазақстан Республикасына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес жүйені тиісті қимада (ауытқулардың рұқсат етілген ауқымынан тыс) теңгерімдеу үшін бағаларға сәйкес келетін Ресей Федерациясының электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының сағаттық бағалары, Солтүстік және Батыс қималары үшін, рубль/кВт*сағ-да (1 кВт*сағ ресей рублі үшін),

- Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуынан асатын электр энергиясының нақты мөлшері, тәуліктің бір сағатында Солтүстік және Батыс аймақтар үшін, кВт*сағ-да,

- Ресей Федерациясының қуат нарығына қатысу шығындарының жалпы құндық құрамдас бөлігінен анықталатын (рұқсат етілген диапазоннан тыс) электр энергиясын жеткізу айында (жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Ресей Федерациясынан Қазақстан Республикасына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес Қазақстан БЭЖ мен Ресей БЭЖ шекарасындағы электр энергиясының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының жоспарлыдан ауытқуын өтеу үшін) Қазақстан Республикасына рұқсат етілген диапазоннан тыс ауытқу көлеміне пропорционалды бақылау сағатында Ресей Федерациясының заңнамасы бойынша бес күндік жұмыс аптасын негізге ала отырып, Ресей Федерациясының жүйелік операторы белгілеген ең жоғары жүктемелердің бақылау сағатындағы қуат шығындарының құндық құрамдас бөлігі, Солтүстік және Батыс аймақтар үшін, ресей рубльдерінде,

- Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуынан асатын электр энергиясының көтерме сауда нарығы мен Ресей Федерациясының қуаты инфрақұрылымдық ұйымдарының қызметтеріне ақы төлеу жөніндегі шығындардың жеткізілімге сәйкес үлесін айқындау үшін баға, Солтүстік және Батыс қималары үшін, рубль/кВт*сағ-да (1 кВт*сағ ресей рублі үшін),

- Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуынан жоғары табыстылық мөлшерін ескеретін коэффициент, әр сағат үшін және Солтүстік және батыс аймақтар үшін бірдей, пайыздарда (%);

- есеп айырысу айының соңғы күніне Ресей рублінің теңгеге бағамы, теңге/рубль-де;

- Жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Қазақстан Республикасынан Ресей Федерациясына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес Қазақстан БЭЖ мен Ресей БЭЖ шекарасындағы электр энергиясының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының жоспарлыдан ауытқуын өтеу үшін Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуы шеңберінде электр энергиясын сатып алу құны, Солтүстік және Батыс қималары үшін тәулік сағатына, ресей рубльдерінде, формула бойынша анықталатын:

- Қазақстан БЭЖ-нің Ресей БЭЖ-мен шекарасындағы жоспарлы электр энергиясынан жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы электр энергиясын Қазақстан Республикасынан Ресей Федерациясына жеткізуге арналған шартқа сәйкес параллель жұмысқа (жол берілетін диапазон ішінде) жатқызылатын ауытқулардың құнын анықтау үшін қолданылатын баға параметрлеріне сәйкес келетін электр энергиясын экспорттау және импорттау кезінде қолданылатын сағаттық баламалы баға, әр сағат үшін бірдей, Солтүстік және Батыс аймақтар үшін бөлек, рубль/кВт*сағ-да (1 кВт*сағ ресей рублі үшін),

- осы қосымшадағы мәтін бойынша жоғарыда анықталған;

- жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Қазақстан Республикасынан Ресей Федерациясына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес Қазақстан БЭЖ мен Ресей БЭЖ шекарасындағы электр энергиясының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдосының жоспарлыдан ауытқуын өтеу үшін Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының электр энергетикалық жүйелерінің параллель жұмысы туралы шартта белгіленген жоспарлы ағындардың нақты сальдосының жол берілетін ауытқуынан тыс электр энергиясын сатып алу құны, Солтүстік және Батыс қималары үшін тәулік сағатына, ресей рубльдерінде, формула бойынша анықталатын:

- жүйелік оператор мен Ресей Федерациясының тиісті шаруашылық жүргізуші субъектісі арасындағы Қазақстан Республикасынан Ресей Федерациясына электр энергиясын жеткізуге арналған шартқа сәйкес Қазақстан БЭЖ мен Ресей БЭЖ шекарасындағы электр энергиясының нақты сағаттық мемлекетаралық сальдо ағымдарының жоспарлы сальдосынан ауытқуларын өтеу үшін жүйені тиісті бөлімде (рұқсат етілген ауытқу ауқымынан жоғары) теңестіруге арналған бағаларға сәйкес келетін Ресей Федерациясының электр энергиясының теңгеруші нарығының сағаттық бағалары, Солтүстік және Батыс қималары үшін, рубль/кВт*сағ-да (1 кВт*сағ ресей рублі үшін),

осы қосымшадағы мәтін бойынша жоғарыда анықталған;

- есепті кезеңдегі көлемдер туралы акт күніне ресей рублінің теңгеге бағамы, теңге/рубль-де.

Ресейдің БЭЖ шекарасындағы электр энергиясы ағындарының нақты мәндері жүйелік оператордың ЭКЕАЖ деректері негізінде анықталады.

Электр энергияның теңгеруші нарықтың жұмыс істеу қағидаларына 8-қосымша

шамаларын есептеу

1. Теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және теңгерімдеу аймағындағы энергия беруші ұйымдардан тәулік сағатына (

), теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының шығындары (кірістері) мынадай формула бойынша айқындалады:

- электр энергиясын сатуға арналған электр энергиясын бірыңғай сатып алушының болжамды бағасы (қалдық бағасы) тәуліктің осы сағатына, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді).

Егер энергия беруші ұйым генерация-тұтынудың нақты сальдосын генерация-тұтынудың жоспарлы сальдосынан 20% - дан астам ауытқуды (оң немесе теріс теңгерімсіздік) жасаған жағдайда, онда:

- энергия беруші ұйымның теріс теңгерімсіздігін сату бағасы электр энергиясын бірыңғай сатып алушының базалық бағасының нақты мәннен 30 % - ға азаяды;

- теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алу бағасы электр энергиясын бірыңғай сатып алушының базалық бағасының нақты мәнінен 30% - ға артады.

- кВт*сағ электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған оң теңгерімсіздіктерді қоспағанда, осы сағатта теңгерімдеу аймағында электр немесе жылу энергиясын беру жөніндегі қызметті шарттар негізінде көрсететін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының j-ші субъектісі (энергия беруші ұйым) жасаған оң теңгерімсіздік (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- j бойынша сомасы;

j - 1-ден z-ге дейін өзгеретін реттік нөмір;

z - осы сағатта теңгерімдеу аймағында оң теңгерімсіздік жасаған электр энергиясын немесе жылу энергиясын беру жөніндегі қызметті шарттар негізінде көрсететін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің (энергия беруші ұйымдардың) саны;

- кВт*сағ электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының басқа субъектілерімен жауапкершілік беру шартын жасасқан энергия беруші ұйымдар жасаған теріс теңгерімсіздіктерді қоспағанда, осы сағатта теңгерімдеу аймағында электр немесе жылу энергиясын беру жөніндегі қызметті шарттар негізінде көрсететін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының i-ші субъектісі (энергия беруші ұйым) жасаған теріс теңгерімсіздік модулі (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- i бойынша сомасы;

i- 1-ден w-ге дейін өзгеретін реттік нөмір;

w – осы сағатта теңгерімдеу аймағында теріс теңгерімсіздік жасаған электр немесе жылу энергиясын беру жөніндегі қызметті шарттар негізінде көрсететін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің (энергия беруші ұйымдардың) саны.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және ЖҚАР жүйесін басқарумен жұмыс істейтін теңгерімдеуші электр энергиясы нарығы субъектілерінен теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан болатын теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының тәулік сағатына (

), теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) теңгерімдеу аймағындағы шығындары (кірістері) формула бойынша айқындалады:

- ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздіктерге байланысты теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығынан теңгерімдеуші электр энергиясын сатып алатын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- ЖҚАР жүйесін басқарумен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының j-ші субъектісінің осы сағаттағы теңгерімдеу аймағында осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған оң теңгерімсіздігі (бүтін санға дейін дөңгелектенеді), кВт*сағ;

- j бойынша сома;

j - 1-ден y-ге дейін өзгеретін реттік нөмір;

y - осы сағатта теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсер етуі себебінен оң теңгерімсіздік жасаған ЖҚАР жүйесіне әсер етуімен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің саны;

- ЖҚАР жүйесінің басқаруымен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектісі осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған өзінің теріс теңгерімсіздіктерін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығына сататын баға, теңгемен/кВт*сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- осы сағатта теңгерімдеу аймағында осы ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған ЖҚАР жүйесін басқарумен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының i-ші субъектісінің теріс теңгерімсіздік модулі, теңгемен/ кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- j бойынша сомасы;

j - 1-ден h-ге дейін өзгеретін реттік нөмір;

h - осы сағатта теңгерімдеу аймағында ЖҚАР жүйесінің әсер етуі себебінен теріс теңгерімсіздік жасаған ЖҚАР жүйесін басқарумен жұмыс істейтін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің саны.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Қазақстан Республикасының Үкіметімен өнімді бөлу туралы шарт жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінен теңгерімдеуші электр энергиясын сатудан және теріс теңгерімсіздіктерді сатып алудан теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының тәулік сағатына (

) теңгерімдеу аймағындағы кірістері, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді), мынадай формула бойынша айқындалады:

- Қазақстан Республикасының Үкіметімен өнімді бөлу туралы шарт жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімдеуші электр энергиясы үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының мекенжайына өткен есептік кезең үшін (күнтізбелік ай) жиынтық төлем көлемі және осы кезеңдегі теңгерімдеу аймағында одан сатып алынған теріс теңгерімсіздіктер, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- Қазақстан Республикасының Үкіметімен өнімді бөлу туралы шарт жасасқан электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілерінің теңгерімдеуші электр энергиясы үшін теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының мекенжайына өткен есептік кезең үшін (күнтізбелік ай) жиынтық төлем көлемі және осы кезеңдегі теңгерімдеу аймағында олардан сатып алынған теріс теңгерімсіздіктер, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- энергия беруші ұйымдардың теріс теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген теңгерімдеу аймағында есептік кезеңнің (күнтізбелік айдың) сағаттары үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктер сомасының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді) ;

– электр энергиясының теңгерімдеуші нарығының субъектілері энергия беруші ұйымдардың оң теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді) енгізілмеген теңгерімдеу аймағында өсуге арналған сағат ретінде айқындалған есептік кезеңнің (күнтізбелік айдың) сағаттары үшін жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің сомасы;

- тәулік сағатына байланысты мынадай екі мәннің бірін қабылдайтын мән:

1) энергия беруші ұйымдардың теріс теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері тәуліктің бір сағатында жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктер қосындысының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді) – егер тәуліктің бір сағаты төмендеу сағаты ретінде айқындалса;

2) энергия беруші ұйымдардың оң теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері тәуліктің бір сағатында жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің қосындысы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді) – егер тәуліктің бір сағаты жоғарылау сағаты ретінде айқындалса;

и- мынадай мәндерді қабылдайтын өлшемсіз коэффициент:

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Тәуліктің осы сағатнда теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының операциялық шығындары (

), теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді) формула бойынша айқындалады:

- теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) (

) барлық теңгерімдеу аймақтарында теңгерімдеуші нарықта есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі қызметтен кірістері, теңгемен (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

- энергия беруші ұйымдардың теріс теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген барлық теңгерімдеу аймақтарында есептік кезеңнің (күнтізбелік айдың) сағаттары үшін электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктер сомасының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері энергия беруші ұйымдардың оң теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген барлық теңгерімдеу аймақтарында төмендету сағаты ретінде айқындалған есептік кезеңнің (күнтізбелік айдың) сағаттары үшін жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің сомасы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

- тәулік сағатына байланысты мынадай екі мәннің бірін қабылдайтын мән:

1) энергия беруші ұйымдардың теріс теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген теңгерімдеу аймағында электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері тәуліктің бір сағатында жасаған барлық теріс теңгерімсіздіктер сомасының модулі, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді) – егер тәуліктің бір сағаты төмендету сағаты ретінде айқындалса;

2) электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы субъектілері энергия беруші ұйымдардың оң теңгерімсіздіктері және ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер енгізілмеген теңгерімдеу аймағында тәуліктің бір сағатында жасаған барлық оң теңгерімсіздіктердің сомасы, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді) – егер тәуліктің бір сағаты жоғарылату сағаты ретінде айқындалса.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-1. "Авария" режимінде (

) тәуліктегі аталған сағат ішінде теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының шығындары (кірістері) мынадай формула бойынша айқындалады:

– "Авария" режимінде тәуліктегі аталған сағат ішінде теңгерімдеу аймағындағы теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығының шығындары (кірістері);

– "Авария" режимі жарияланған есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) сағат ішінде электр энергиясын сатуға шекті тарифтері бар және Жүйелік оператордың өкімдерін орындаған энергия өндіруші ұйым жасаған оң теңгерімсіздік, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

– "Авария" режимі жарияланған есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) сағат ішінде электр энергиясын сатуға арналған шекті тарифтері бар және Жүйелік оператордың өкімдерін орындаған энергия өндіруші ұйымның шекті тарифі, теңге/ кВт * сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

– "Авария" режимі жарияланған есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) сағат ішінде электр энергиясын сатуға шекті тарифтері бар және Жүйелік оператордың өкімдерін орындаған энергия өндіруші ұйым жасаған теріс теңгерімсіздік, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді);

– тәуліктегі осы сағат ішінде Бірыңғай сатып алушының болжамды базалық бағасының мәні, теңге/кВт * сағ (жүзден біріне дейін дөңгелектенеді);

– "Авария" режимі жарияланған есептік кезеңдегі (күнтізбелік айдағы) сағат ішінде электр энергиясын сатуға шекті тарифтері жоқ және Жүйелік оператордың өкімдерін орындайтын энергиямен жабдықтаушы ұйымдар, электр энергиясын тұтынушылар және цифрлық майнерлер, құрамына энергия өндіруші ұйымдар кіретін өнеркәсіптік кешендер жасаған теріс теңгерімсіздік, кВт*сағ (бүтін санға дейін дөңгелектенеді).

"Авария" режимі әрекет етпеген сағаттарда

мәні нөлге теңеледі.
Ескерту. 8-қосымша 4-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Энергетика министрінің 08.04.2024 № 152 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Егер есеп айырысу кезеңінің қорытындылары бойынша теңгеруші нарықтың есеп айырысу орталығында теңгеруші электр энергиясын сатып алу-сату және теңгерімдеу аймағындағы теріс теңгерімсіздіктер нәтижесінде өтелмеген шығындар немесе туындаған қосымша кірістер пайда болған жағдайда, онда бұл шығындар (немесе кірістер) келесі есеп айырысу кезеңінің

тиісті құрамдас бөлігінде ескеріледі.

Электр энергияның теңгеруші нарықтың жұмыс істеу қағидаларына 9-қосымша

ЭЭТН субъектісінің (БСН ) электр энергиясының теңгеруші нарығы субъектілерінің теңгеруші электр энергиясының сағаттық көлемі мен сағаттық теңгерімсіздіктерді есептеу

№	Сағ	Жоспар	Факт	ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындамаған теңгерімсіздіктер
				Оң теңгерімсіздіктер			Теріс теңгерімсіздіктер
				Д(+)	Ц(+)	S(+)	Д(-)	Ц(-)	S(-)
	сағат	кВт*сағ	кВт*сағ	кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге	кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге
1	2			3	4	5	6	7	8
1	1
2	2
3	3
…	…
NN	NN
Барлығы

Кестенің жалғасы

ЖҚАР жүйесінің әсерінен туындаған теңгерімсіздіктер
Оң теңгерімсіздіктер			Теріс теңгерімсіздіктер
Д(+)	Ц(+)	S(+)	Д(-)	Ц(-)	S(-)
кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге	кВт*сағ	теңге/ кВт*сағ	теңге
9	10	11	12	13	14

* Ескерту: Сағ – бір айдағы сағаттың реттік нөмірі, NN – айдағы сағаттардың жалпы саны. Есептік кезеңнің әрбір сағаты бойынша теңгеруші нарық жүйесінде тиісті бағалардың (осы кестеде көрсетілген) толық жазылуы да қолжетімді.

Электр энергияның теңгеруші нарықтың жұмыс істеу қағидаларына 10-қосымша

Жүйелік оператормен жаңа теңгерімдеу уақыт аймақтарын анықтау.

1. Қазақстан БЭЖ-ден оқшаулап жұмыс істейтін облыстың жеке аймағына Солтүстік-Оңтүстік 500-220 кВ транзиті жоспарлы түрде бұзылған кезде, сондай-ақ Солтүстік-Оңтүстік, Шығыс-Оңтүстік транзиттерінде ӘЖ-500кВ ұзақ авариялық жөндеу кезінде (бір сағаттан астам) "Солтүстік-Оңтүстік" теңгерімдеу аймағынан бөлінеді:

1) Шу-Фрунзе Л-5143 жөндеу кезінде жеке теңгерімдеу аймағына Жамбыл, Түркістан, Қызылорда облыстары бөлінеді;

2) Л-5300, Л-5320 ОҚГРЭС-Ағадыр, Л-5394 Семей-Ақтоғай (немесе Л-5400, Л5413) жөндеу кезінде жеке теңгерімдеу аймағына Алматы, Жамбыл, Түркістан, Қызылорда облыстары бөлінеді.

2. Қазақстан БЭЖ-ден оқшаулап жұмыс істейтін облыстың жеке аймағына Орал – Атырау - Маңғыстау 220 кВ транзиті жоспарлы түрде бұзылған кезде, сондай-ақ осы транзитте ұзақ авариялық жөндеу кезінде (бір сағаттан астам) "Батыс" теңгерімдеу аймағынан бөлінеді:

1) Л-2540 Оң жағалау-Индер және (немесе) Л-2015 Индер-Атырауды жөндеу кезінде жекелеген теңгерімдеу аймағына Атырау, Маңғыстау облыстары бөлінеді;

2) Л-2025, Л-2035 жөндеу кезінде; Л-2055 және Л-2065, Л-2075 және Л-2085 бір мезгілде жөндеу кезінде жеке теңгерімдеу аймағына Маңғыстау облысы бөлінеді.

3. Жітіқара-Үлке немесе Жітіқара-Сұңқар ӘЖ-нің 500 кВ екеуінен біреуі жөндеу кезінде жеке теңгерімдеу аймағына Ақтөбе облысы бөлінеді.

4. Рұқсат етілген ағындардан асып кеткен жағдайда, ЖО желінің шамадан тыс жүктелу нүктесінен тыс қалған аймақ үшін "Апат" режимін жариялайды.