Об утверждении Санитарных правил "Санитарно - эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно - противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 12 марта 2015 года № 194. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 апреля 2015 года № 10741. Утратил силу приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 27 марта 2018 года № 126 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра здравоохранения РК от 27.03.2018 № 126 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 6 статьи 144 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний".

2. Комитету по защите прав потребителей Министерства национальной экономики Республики Казахстан (Матишев А.Б.) обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра национальной экономики Республики Казахстан Жаксылыкова Т.М.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр

Е. Досаев

"СОГЛАСОВАН"

Министр здравоохранения

и социального развития

Республики Казахстан

____________ Т. Дуйсенова

13 марта 2015 г.

Утверждены приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 12 марта 2015 года № 194

Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"
1. Общие положения

1. Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний" (далее – Санитарные правила) устанавливают требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний.

2. В настоящих Санитарных правилах применяются следующие термины и определения:

1) внутрибольничное заболевание – любое инфекционное заболевание, возникшее у больного после обращения или получения медицинской помощи в медицинской организации, во время пребывания в медицинской организации или в течение инкубационного периода после получения медицинской помощи, а также инфекционное заболевание сотрудника медицинской организации, вследствие его работы в медицинской организации;

2) тяжелые острые респираторные вирусные инфекции (далее - ТОРИ) – заболевания, требующие немедленной госпитализации пациента и характеризующиеся высокой температурой в анамнезе или лихорадкой >38^оC, кашлем, одышкой или затрудненным дыханием, которые наблюдаются не менее одного раза в течение 7 дней от начала заболевания;

3) бактерионосительство – форма инфекционного процесса, характеризующаяся сохранением в организме человека или животного и выделением в окружающую среду возбудителя инфекционной (паразитарной) болезни, без клинического проявления заболевания;

4) бактериофаги – вирусы бактерий, способные поражать бактериальную клетку и вызывать ее растворение;

5) отказ – отказ больного заразной формой туберкулеза от лечения, назначенного врачом, зафиксированный в медицинской документации;

6) ограничительные мероприятия на объектах воспитания и образования детей и подростков - меры, направленные на предотвращение распространения гриппа и других ОРВИ, предусматривающие отмену кабинетной системы обучения, ограничения массовых, зрелищных и спортивных мероприятий, своевременную изоляцию больных гриппом, введение масочного режима, усиление санитарно-дезинфекционного режима и соблюдение личной гигиены;

7) контактное лицо – человек, который находится и (или) находился в контакте с источником возбудителя инфекции;

8) вирусная транспортная среда (далее - ВТС) – готовая жидкая среда, предназначенная для сохранения вирусов в образцах клинического материала в процессе его транспортировки до лаборатории;

9) Министерство здравоохранения и социального развития Республики Казахстан (далее - уполномоченный орган в области здравоохранения) - является государственным органом Республики Казахстан, осуществляющим руководство в области здравоохранения и социально-трудовой сфере;

10) дизентерия – инфекционное заболевание, вызываемое микробами рода шигелла (Shigella), при котором преимущественно поражается слизистая оболочка толстого кишечника. Клинически заболевание характеризуется интоксикацией и наличием колитического синдрома;

11) дисбактериоз – нарушение состава микрофлоры кишечника, сопровождающееся дисфункцией и нарушениями ферментативной способности кишечника, возникающей в результате хронических заболеваний, длительного применения антибиотиков;

12) поддерживающая фаза – фаза продолжения терапии, которая воздействует на сохраняющуюся микобактериальную популяцию, и обеспечивает дальнейшее уменьшение воспалительных изменений туберкулезного процесса, а также восстановление функциональных возможностей организма больного;

13) сосуд Дьюара - резервуар, предназначенный для длительного хранения и транспортировки биологических образцов в среде жидкого азота;

14) уклонение от лечения – самовольный уход, нарушение режима лечения, предписанного врачом, а также пропуск приема противотуберкулезных препаратов, суммарно составляющий три и более недели и зафиксированный в медицинской карте больного туберкулезом;

15) острый вирусный гепатит (А, Е, В, С, Д) – острое воспаление печени с длительностью меньше шести месяцев, при наличии специфических маркеров;

16) острые кишечные инфекции – инфекционные заболевания, вызываемые патогенными и условно-патогенными бактериями, вирусами, характеризующиеся поражением желудочно-кишечного тракта;

17) острая респираторная вирусная инфекция (далее - ОРВИ) - высоко контагиозная группа заболеваний, вызываемых вирусами гриппа, парагриппа, аденовирусами, респираторно-синцитиальными и другими вирусами, передающихся воздушно-капельным путем и сопровождающихся поражением слизистой оболочки дыхательных (респираторных) путей;

18) рутинный эпидемиологический надзор за ОРВИ, гриппом и их осложнениями (пневмонии) - мониторинг уровня и динамики заболеваемости и летальности от ОРВИ, гриппа и их осложнений (пневмонии) на основе учета числа зарегистрированных случаев заболеваний на всей территории республики по обращаемости населения с клиническими проявлениями острого респираторного гриппоподобного заболевания и/или пневмонии;

19) иерсиниоз – острое инфекционное заболевание из группы антропозоонозов, характеризующееся симптомами интоксикации и преимущественным поражением желудочно-кишечного тракта, печени, суставов, реже других органов;

20) инкубационный период – отрезок времени от момента попадания возбудителя инфекции в организм до проявления первых симптомов болезни;

21) инвазивные методы - методы диагностики и лечения, осуществляемые путем проникновения во внутреннюю среду организма человека;

22) очаг инфекционного или паразитарного заболевания – место пребывания больного инфекционным или паразитарным заболеванием с окружающей его территорией в тех пределах, в которых возбудитель инфекции способен передаваться от больного к восприимчивым людям;

23) индикаторные показатели – показатели качества организации системы дозорного эпидемиологического надзора (далее - ДЭН) за гриппоподобными заболеваниями (далее - ГПЗ), ТОРИ и гриппом;

24) туберкулез с широкой лекарственной устойчивостью (далее – ШЛУ ТБ) – туберкулез, вызванный микобактерией туберкулеза (далее – МБТ), штаммы которого устойчивы к изониазиду и рифампицину, а также к одному из фторхинолонов и к одному из трех инъекционных препаратов второго ряда (капреомицину, канамицину или амикацину);

25) туберкулез с множественной лекарственной устойчивостью (далее – МЛУ ТБ) – туберкулез, вызванный МБТ, штаммы которого устойчивы к рифампицину;

26) интенсивная фаза – начальная фаза терапии, направленная на ликвидацию клинических проявлений заболевания и максимальное воздействие на популяцию МБТ;

27) легочный туберкулез с положительным результатом микроскопии мокроты (бактериовыделитель) – при микроскопии мазка мокроты до проведения лечения обнаружены кислото-устойчивые бактерии (далее - КУБ), даже при однократном выявлении;

28) паратифы – бактериальные острые инфекционные заболевания, вызываемые бактериями рода сальмонелл (Salmonellaparatyphi), характеризующиеся язвенным поражением лимфатической системы тонкой кишки, бактериемией, циклическим течением с явлениями общей интоксикации, с фекально-оральным механизмом передачи возбудителя, реализуемые преимущественно пищевым и водным путями, склонные к формированию продолжительного бактерионосительства;

29) микроскопическое исследование – метод выявления КУБ в фиксированных мазках;

30) проба Манту – специфический диагностический тест, внутрикожная туберкулиновая проба Манту с двумя международными туберкулиновыми единицами (далее – Манту с 2 ТЕ);

31) парентеральный механизм – передача инфекции при переливании крови, инъекциях и других манипуляциях, сопровождающихся нарушением целостности кожных покровов и слизистых, а также от матери ребенку при прохождении через родовые пути;

32) реконвалесцент – больной человек в стадии выздоровления;

33) ремиссия – этап течения болезни, характеризующийся временным ослаблением или исчезновением ее проявлений;

34) ретроспективный эпидемиологический анализ – анализ уровня, структуры и динамики инфекционной заболеваемости за длительный предшествующий промежуток времени с целью обоснования перспективного планирования противоэпидемических мероприятий;

35) репрезентативная выборка – выборка, в которой соблюдены основные признаки генеральной совокупности и данные представлены в той же пропорции или с той же частотой, с которой данный признак выступает в этой генеральной совокупности;

36) ротавирусная инфекция – острое вирусное заболевание, характеризующееся поражением желудочно-кишечного тракта;

37) сальмонеллез – группа полиэтиологичных острых инфекционных болезней с фекально-оральным механизмом передачи возбудителей рода сальмонелл (Salmonella), которые характеризуются большим полиморфизмом клинических проявлений от бессимптомного бактерионосительства до тяжелых септических вариантов. Чаще всего протекают в виде острого гастроэнтерита;

38) санация – проведение целенаправленных лечебно-профилактических мер по оздоровлению организма;

39) контрольный уровень заболеваемости – пороговый уровень заболеваемости, характерный для каждого интервала времени и для конкретной местности, складывающийся из средней величины заболеваемости за предыдущие пять лет. Вычисляется для территории в целом и для отдельных групп населения (возрастных, профессиональных). Приближение анализируемых показателей к верхнему контрольному уровню или превышение его свидетельствует об эпидемиологическом неблагополучии;

40) фильтр – организуется в поликлинике, задачей которого является сортировка пациентов на входе в поликлинику на два основных потока: лица с подозрением на инфекционное заболевание (повышенная температура, сыпь неясной этиологии, диспепсические расстройства и другие проявления инфекционных заболеваний) и здоровые лица или люди с различными функциональными отклонениями;

41) ограничительные мероприятия в стационарах – меры, направленные на предотвращение распространения гриппа и других ОРВИ, предусматривающие особый режим передвижения медработников и пациентов, своевременную изоляцию больных гриппом, введение масочного режима, усиление санитарно-дезинфекционного режима и соблюдение личной гигиены;

42) утренний фильтр – прием детей на объектах дошкольного воспитания и обучения, школах, гимназиях, лицеях с опросом родителей на наличие признаков и симптомов ОРВИ и гриппа с осмотром зева, измерением температуры;

43) термоконтейнер - ящик (или сумка) для переноса образцов с теплоизолирующими свойствами и плотно прилегающей крышкой, где оптимальный температурный режим (от плюс 2^оC до плюс 8^оC) обеспечивается с помощью помещенных в его полость замороженных холодильных элементов;

44) очаг туберкулезной инфекции – место проживания (частный дом, квартира, комната в общежитии и так далее), учебы, работы, отдыха больного бактериовыделителя;

45) туберкулез – заболевание, с преимущественно легочной локализацией, при которой в патологический процесс кроме легких могут быть вовлечены все органы и ткани организма;

46) туберкулинодиагностика – специфическое диагностическое исследование по пробе Манту 2 ТЕ;

47) гриппоподобные заболевания – случаи острых респираторных вирусных заболеваний, сопровождающиеся повышением температуры тела более 38^оC и кашлем, которые наблюдаются не менее одного раза в течение 7 дней от начала заболевания;

48) зональная вирусологическая лаборатория по ДЭН за гриппом (зональная вирусологическая лаборатория) – вирусологическая лаборатория, осуществляющая методическую и практическую помощь вирусологическим лабораториям, участвующим в системе ДЭН за ГПЗ, ТОРИ и гриппом, подтверждение (ретестирование) образцов в целях обеспечения внешнего контроля качества;

49) фаготип – совокупность бактериальных штаммов, характеризующихся одинаковой чувствительностью к типовому набору бактериофагов;

50) флюорографическое, рентгенологическое обследование – диагностические исследования флюорографическими или рентгенологическими аппаратами;

51) декретированная группа населения – лица, работающие в сфере обслуживания населения, представляющие наибольшую опасность для заражения окружающих инфекционными и паразитарными заболеваниями;

52) Ведомство государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения – Комитет по защите прав потребителей Министерства национальной экономики Республики Казахстан;

53) дозорный эпидемиологический надзор – систематический сбор информации о больном ГПЗ и образцов материала от больных ГПЗ и ТОРИ в репрезентативных группах, позволяющий сравнивать эпидемиологические и вирусологические характеристики заболеваемости гриппом, экономический ущерб от гриппа в стране с данными других стран мира;

54) дозорные регионы – административные территории, где внедрена и проводится система дозорного эпидемиологического надзора за ГПЗ, ТОРИ и гриппом;

55) дозорные центры – медицинские организации, где осуществляется система дозорного эпидемиологического надзора за ГПЗ, ТОРИ и гриппом;

56) брюшной тиф – бактериальное инфекционное заболевание, вызываемое бактериями рода сальмонелл (SalmonellaTyphi), характеризующееся язвенным поражением лимфатической системы тонкой кишки, бактериемией, циклическим течением с общей интоксикацией, с фекально-оральным механизмом передачи возбудителя, реализуемым водным, пищевым и бытовым путями, со спорадическим распространением, а также склонностью к формированию длительного бактерионосительства;

57) энтеральный механизм – передача инфекции через желудочно-кишечный тракт;

58) обследование по эпидемиологическим показаниям – обследование на основе полученной информации об инфекционном или паразитарном заболевании, обусловленное эпидемиологической ситуацией на определенной территории, среди отдельных групп населения и при проведении эпидемиологического расследования случая инфекционного или паразитарного заболевания (для выявления факторов риска заражения, путей передачи и проведения санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий);

59) anti-HCV – антитела к вирусному гепатиту С;

60) HBsAg – поверхностный антиген, указывающий на острую или хроническую форму инфекции.

2. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению заболеваний острыми кишечными инфекциями

3. Эпидемиологический надзор за заболеваемостью острыми кишечными инфекциями включает мероприятия:

1) ретроспективный эпидемиологический анализ заболеваемости острыми кишечными инфекциями, проводимый ежегодно территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения с целью обоснования перечня, объема и сроков проведения профилактических мероприятий, долгосрочного программно-целевого планирования;

2) оперативный эпидемиологический анализ заболеваемости острыми кишечными инфекциями, проводимый ежемесячно территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения для своевременного обнаружения начавшегося подъема заболеваемости, выявления его причины и проведения оперативных противоэпидемических мероприятий.

Проводится сравнение текущей заболеваемости по неделям, месяцам, с нарастающим итогом, сопоставление с контрольными уровнями заболеваемости, характерными для данной территории.

4. С целью недопущения внутрибольничных заболеваний территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводится государственный санитарно-эпидемиологический надзор за соблюдением санитарно-противоэпидемического режима в медицинских организациях, детских домах, домах ребенка, домах-интернатах для престарелых и инвалидов.

5. Выявление больных и подозрительных на заболевание кишечными инфекциями проводится медицинскими работниками всех медицинских организаций, независимо от их ведомственной принадлежности и форм собственности, во время амбулаторных приемов, посещений на дому, медицинских осмотров, диспансеризации и других посещений медицинских организаций. Диагноз устанавливается на основании клинических проявлений заболевания, данных лабораторного исследования, эпидемиологического анамнеза.

6. Проводятся однократные лабораторные обследования на кишечную группу категорий населения:

1) больных с подозрением на острые кишечные инфекции при обращении в медицинские организации;

2) пациентов психиатрических стационаров, при поступлении в стационар;

3) детей при оформлении в школы-интернаты, детские дома и дома ребенка;

4) лиц преклонного возраста при оформлении в дома-интернаты для престарелых и инвалидов;

5) реконвалесцентов после перенесенной кишечной инфекции.

7. В целях идентификации возбудителя и установления размеров очага проводятся лабораторные исследования, определяемые врачом-эпидемиологом с учетом предполагаемых факторов и путей передачи возбудителя инфекционного заболевания.

3. Санитарно-эпидемиологические требования к организации
эпидемиологического обследования

8. Эпидемиологические обследования очагов проводятся:

1) при заболевании острыми кишечными инфекциями работников объектов общественного питания и продовольственной торговли, водоснабжения, дошкольных организаций, а также частных лиц, занимающихся предпринимательской деятельностью, связанной с производством, хранением, транспортировкой и реализацией пищевых продуктов;

2) при заболевании детей, посещающих дошкольные организации, детские дома, школы-интернаты;

3) при заболевании работников психоневрологических стационаров, детских домов, домов ребенка, домов-интернатов для престарелых и инвалидов;

4) при регистрации в одном очаге трех и более случаев заболевания в течение одного инкубационного периода.

9. Обследование квартирных очагов проводится при превышении контрольных уровней заболеваемости острыми кишечными инфекциями с учетом результатов оперативного эпидемиологического анализа.

10. При эпидемиологическом обследовании очагов проводится забор проб пищевых продуктов, воды, смывов для лабораторного обследования.

4. Санитарно-эпидемиологические требования к госпитализации больных острыми кишечными инфекциями

11. Госпитализация больных острыми кишечными инфекциями проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

12. Клинические показания для госпитализации больных острыми кишечными инфекциями:

1) все формы заболевания у детей в возрасте до двух месяцев;

2) формы заболевания с тяжелым обезвоживанием независимо от возраста ребенка;

3) формы заболевания, отягощенные сопутствующей патологией;

4) затяжные диареи с обезвоживанием любой степени;

5) хронические формы дизентерии (при обострении).

13. Эпидемиологические показания для госпитализации больных острыми кишечными инфекциями:

1) невозможность соблюдения необходимого противоэпидемического режима по месту жительства больного (социально-неблагополучные семьи, общежития, казармы, коммунальные квартиры и так далее);

2) случаи заболевания в медицинских организациях, школах-интернатах, детских домах, домах ребенка, санаториях, домах-интернатах для престарелых и инвалидов, летних оздоровительных организациях, домах отдыха.

14. Выписка реконвалесцентов после дизентерии и других острых диарейных инфекций проводится после полного клинического выздоровления.

Однократное бактериологическое обследование реконвалесцентов после дизентерии и других острых диарейных инфекций проводится в амбулаторных условиях в течение семи календарных дней после выписки, но не ранее двух календарных дней после окончания антибиотикотерапии.

5. Санитарно-эпидемиологические требования к диспансерному наблюдению за лицами, переболевшими острыми кишечными инфекциями

15. Диспансерному наблюдению после перенесенной острой дизентерии подлежат:

1) работники объектов общественного питания, продовольственной торговли, пищевой промышленности;

2) дети детских домов, домов ребенка, школ-интернатов;

3) работники психоневрологических диспансеров, детских домов, домов ребенка, домов-интернатов для престарелых и инвалидов.

16. Диспансерное наблюдение проводится в течение одного месяца, в конце которого обязательно однократное бактериологическое обследование.

17. Кратность посещения врача определяется по клиническим показаниям.

18. Диспансерное наблюдение осуществляется участковым врачом (или семейным врачом) по месту жительства или врачом кабинета инфекционных болезней.

19. При рецидиве заболевания или положительном результате лабораторного обследования, лица, переболевшие дизентерией, вновь проходят лечение. После окончания лечения, эти лица в течение трех месяцев ежемесячно проходят лабораторное обследование. Лица, у которых, бактерионосительство продолжается более трех месяцев, подвергаются лечению как больные с хронической формой дизентерии.

20. Лица из числа декретированной группы населения допускаются работодателем на работу по специальности с момента предоставления справки о выздоровлении. Справка о выздоровлении выдается лечащим врачом только после полного выздоровления, подтвержденного результатами клинического и бактериологического обследования.

Лица с хронической дизентерии переводятся на работу, где они не представляют эпидемиологической опасности.

21. Лица с хронической дизентерией состоят на диспансерном наблюдении в течение года. Бактериологические обследования и осмотр врачом-инфекционистом лиц с хронической дизентерией проводится ежемесячно.

6. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению сальмонеллеза

22. Обязательному бактериологическому обследованию на сальмонеллез подлежат следующие категории лиц населения:

1) дети в возрасте до двух лет, поступающие в стационар;

2) взрослые, госпитализированные в стационар по уходу за больным ребенком;

3) роженицы, родильницы, при наличии дисфункции кишечника в момент поступления или в течение предшествующих трех недель до госпитализации;

4) все больные независимо от диагноза при появлении кишечных расстройств во время пребывания в стационаре;

5) лица из числа декретированных групп населения, которые предположительно явились источником инфекции в очаге сальмонеллеза.

23. Эпидемиологическое обследование очагов сальмонеллеза проводится в случае заболевания лиц, относящихся к декретированной группе населения или детей в возрасте до двух лет.

24. Госпитализация больных сальмонеллезом проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

25. Выписку реконвалесцентов после сальмонеллеза проводят после полного клинического выздоровления и однократного отрицательного бактериологического исследования кала. Исследование производят не ранее трех дней после окончания лечения.

26. Диспансерному наблюдению после перенесенного заболевания подвергаются только декретированные группы населения.

27. Диспансерное наблюдение за лицами, переболевшими сальмонеллезом, осуществляют врач кабинета инфекционных болезней или участковые (семейные) врачи по месту жительства.

Лица из числа декретированных групп населения допускаются работодателем на работу по специальности с момента предоставления справки о выздоровлении.

28. Реконвалесценты из числа декретированных групп населения допускаются работодателем на работу по специальности с момента предоставления справки о выздоровлении.

Реконвалесцентов, продолжающих выделять сальмонеллы после окончания лечения, а также выявленных бактерионосителей из числа декретированных групп населения территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения отстраняет от основной работы на пятнадцать календарных дней. Работодатель переводит их на работу, где они не представляют эпидемиологической опасности.

При отстранении в течение пятнадцати календарных дней проводят трехкратное исследование кала. При повторном положительном результате порядок отстранения от работы и обследования повторяют еще в течение пятнадцати дней.

При установлении бактерионосительства более трех месяцев, лица, как хронические носители сальмонелл, отстраняются от работы по специальности на двенадцать месяцев.

По истечении срока проводят трехкратное исследование кала и желчи с интервалом один-два календарного дня. При получении отрицательных результатов допускаются к основной работе. При получении одного положительного результата такие лица рассматриваются как хронические бактерионосители, территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения отстраняются от работы, где они представляют эпидемиологическую опасность.

29. Детей, продолжающих выделять сальмонеллы после окончания лечения, лечащий врач отстраняет от посещения организации дошкольного воспитания на пятнадцать календарных дней, в этот период проводят трехкратное исследование кала с интервалом один-два дня. При повторном положительном результате такой же порядок отстранения и обследования повторяют еще в течение пятнадцати дней.

7. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению брюшного тифа и паратифов

30. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор за заболеваемостью населения брюшным тифом и паратифами включает:

1) анализ информации о санитарном состоянии населенных пунктов, особенно неблагополучных по заболеваемости населения тифопаратифозными инфекциями;

2) осуществление государственного санитарно-эпидемиологического надзора и определение групп риска среди населения;

3) определение фаготипов выделяемых культур от больных и бактерионосителей;

4) постановку на учет и диспансерное наблюдение за переболевшими брюшным тифом и паратифами с целью выявления и санации бактерионосителей, особенно из числа работников пищевых предприятий и других декретированных групп населения;

5) планирование профилактических и противоэпидемических мероприятий.

31. Профилактические мероприятия тифопаратифозных заболеваний направлены на проведение санитарно-гигиенических мероприятий, предупреждающих передачу возбудителей через воду, пищу. Проводится государственный санитарно-эпидемиологический надзор за санитарно-техническим состоянием объектов:

1) систем водоснабжения, централизованных, децентрализованных источников водоснабжения, головных водозаборных сооружений, зон санитарной охраны водоисточников;

2) пищевой перерабатывающей промышленности, продовольственной торговли, общественного питания;

3) канализационной системы.

32. Перед допуском к работе лица из числа декретированных групп населения после врачебного осмотра подвергаются серологическому обследованию путем постановки с сывороткой крови реакции прямой гемагглютинации и однократному бактериологическому исследованию. Лица допускаются к работе при отрицательных результатах серологического и бактериологического обследований и при отсутствии других противопоказаний.

В случае положительного результата реакции прямой гемагглютинации дополнительно проводится пятикратное бактериологическое исследование нативных испражнений с интервалом один - два календарных дня. При отрицательных результатах этого обследования проводится однократное бактериологическое исследование желчи. К работе допускаются лица, у которых получены отрицательные данные бактериологического исследования испражнений и желчи.

Лица, у которых выявлены положительные результаты серологического и бактериологического обследования рассматриваются как бактерионосители. Проводится их лечение, постановка на учет, устанавливается за ними медицинское наблюдение. Территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения бактерионосители отстраняются от работы, где представляют эпидемическую опасность.

33. Согласно постановлению Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2009 года № 2295 "Об утверждении перечня заболеваний, против которых проводятся профилактические прививки, Правил их проведения и групп населения, подлежащих плановым прививкам" вакцинации против брюшного тифа подлежат работники канализационных и очистных сооружений.

34. В очаге брюшного тифа или паратифов проводятся мероприятия: 1) выявление всех больных путем опроса, осмотра, термометрии, лабораторного обследования;

2) своевременного изолирования всех больных брюшным тифом, паратифами;

3) выявление и проведение лабораторного обследования лиц, ранее переболевших брюшным тифом и паратифами, декретированных групп населения, лиц, подвергшихся риску заражения (употреблявших подозрительные на заражение пищевые продукты или воду, контактировавших с больными);

4) в очаге с единичным заболеванием у лиц, из числа декретированных групп населения проводится однократное бактериологическое исследование испражнений и исследование сыворотки крови в реакции прямой гемагглютинации. У лиц с положительным результатом реакции прямой гемагглютинации проводится повторное пятикратное бактериологическое исследование испражнений и мочи;

5) в случае возникновения групповых заболеваний проводится лабораторное обследование лиц, которые предположительно являются источником инфекции. Лабораторное обследование включает трехкратное бактериологическое исследование испражнений и мочи с интервалом не менее двух календарных дней и однократное исследование сыворотки крови методом реакции прямой гемагглютинации. У лиц с положительным результатом реакции прямой гемагглютинации проводится дополнительное пятикратное бактериологическое исследование испражнений и мочи с интервалом не менее двух календарных дней, а при отрицательных результатах этого обследования – однократно исследуется желчь;

6) лица из числа декретированных групп населения, имеющие контакт либо общение с больным брюшным тифом или паратифами на дому, территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения временно отстраняются от работы до госпитализации больного, проведения заключительной дезинфекции и получения отрицательных результатов однократного бактериологического исследования испражнений, мочи и реакции прямой гемагглютинации;

7) лица, подвергшиеся риску заражения, наряду с лабораторным обследованием находятся под медицинским наблюдением с ежедневными врачебными осмотрами и термометрий на протяжении двадцати одного календарного дня при брюшном тифе и четырнадцати календарных дней при паратифах с момента изоляции последнего больного;

8) выявленные больные и бактерионосители брюшного тифа и паратифов немедленно изолируются, и направляются в медицинские организации для обследования и лечения.

35. Экстренная профилактика в очагах брюшного тифа и паратифов проводится в зависимости от эпидемиологической ситуации. В очагах брюшного тифа назначается при наличии брюшнотифозный бактериофаг, при паратифах поливалентный сальмонеллезный бактериофаг. Первое назначение бактериофага проводится после забора материала для бактериологического обследования. Бактериофаг назначается также реконвалесцентам.

36. В очагах брюшного тифа и паратифов обязательно проводятся дезинфекционные мероприятия:

1) текущая дезинфекция проводится в период с момента выявления больного до госпитализации, у реконвалесцентов в течение трех месяцев после выписки из больницы;

2) текущую дезинфекцию организовывает медицинский работник медицинской организации, а проводит – лицо, ухаживающее за больным, сам реконвалесцент или бактерионоситель;

3) заключительную дезинфекцию проводят дезинфекционные станции или дезинфекционные отделы (отделения) органов (организаций) санитарно – эпидемиологической службы, в сельской местности – сельские врачебные больницы, амбулатории;

4) заключительную дезинфекцию в городских населенных пунктах проводят не позже шести часов, в сельской местности – двенадцати часов после госпитализации больного;

5) в случае выявления больного брюшным тифом или паратифом в медицинской организации после изоляции больного в помещениях, где он находился, проводят заключительную дезинфекцию силами персонала данной организации.

8. Санитарно-эпидемиологические требования к диагностике, госпитализации больных брюшным тифом и паратифами

37. Своевременное выявление, изоляция и лечение больных и бактерионосителей брюшного тифа и паратифов осуществляется медицинскими работниками всех медицинских организаций независимо от форм собственности на основании клинических и лабораторных данных.

38. При диагностике брюшного тифа ведущим является выделение гемокультуры. Забор крови для выделения гемокультуры проводится во все периоды болезни. Первый посев крови производится до начала антибактериальной терапии. Для диагностики также проводится исследование копрокультуры, уринокультуры, желчи, серологическая диагностика (реакция Видаля, реакция прямой гемагглютинации).

39. Больные с неустановленным диагнозом, лихорадящие в течение трех и более суток, обследуются на брюшной тиф.

40. Все больные брюшным тифом и паратифами А и В госпитализируются в инфекционный стационар.

41. Выписка больных осуществляется не ранее двадцати одного календарного дня после установления нормальной температуры после трехкратного бактериологического исследования кала и мочи. Бактериологического исследования кала и мочи проводится через пять календарных дней после отмены антибиотиков и затем с интервалом пять календарных дней. Кроме того, проводится посев дуоденального содержимого за семь-десять календарных дней до выписки.

9. Санитарно-эпидемиологические требования к диспансерному наблюдению за лицами, переболевшими брюшным тифом и паратифами

42. Все переболевшие брюшным тифом и паратифами после выписки из стационара подлежат медицинскому наблюдению с термометрией один раз в две недели. Через десять календарных дней после выписки из стационара начинается обследование реконвалесцентов на бактерионосительство, для чего пятикратно исследуются кал и моча с интервалом не менее двух календарных дней. На протяжении трех месяцев ежемесячно проводится бактериологическое однократное исследование кала и мочи.

При положительном результате бактериологического исследования в течение трех месяцев после выписки из стационара обследуемый расценивается как острый носитель.

На четвертом месяце наблюдения бактериологически исследуются желчь и сыворотка крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательных результатах всех исследований переболевшего снимают с диспансерного наблюдения.

При положительном результате серологического исследования проводят пятикратное бактериологическое исследование кала и мочи. В случае отрицательных результатов оставляют под наблюдением в течение одного года.

Через один год после выписки из стационара однократно исследуют бактериологически кал, мочу и сыворотку крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательных результатах исследования переболевшего снимают с диспансерного наблюдения.

43. Лица, переболевшие брюшным тифом и паратифами, относящиеся к декретированным группам населения, после выписки из стационара на один месяц отстраняются от работы, где представляют эпидемическую опасность, территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с подпунктом 5) пункта 12 статьи 21 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее – Кодекс). В течение этого периода проводится их пятикратное бактериологическое обследование (исследование кала и мочи).

При отрицательных результатах исследования их допускают к работе, и в последующие два месяца ежемесячно исследуют желчь и сыворотку крови с помощью реакции прямой гемагглютинации с цистеином. Далее их обследуют в течение двух лет ежеквартально, а в последующем на протяжении всей трудовой деятельности два раза в год (исследовать кал и мочу).

При положительном результате через один месяц после выписки из стационара их переводят на работу, не связанную с пищевыми продуктами и водой. По истечении трех месяцев проводится пятикратное бактериологическое исследование кала и мочи и однократно желчи. При отрицательном результате их допускают к работе и обследуют как предыдущую группу.

При положительном результате реакции прямой гемагглютинации с цистеином проводится пятикратное дополнительное исследование кала и мочи и при отрицательных результатах – однократное исследование желчи. При отрицательном результате их допускают к работе. Если при любом из обследований, проведенном по истечении трех месяцев после выписки из стационара, у таких лиц хотя бы однократно были выделены возбудители брюшного тифа или паратифа, их считают хроническими бактерионосителями и территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения отстраняет их от работы, где они могут представлять эпидемическую опасность.

44. Бактерионосители брюшного тифа и паратифов подразделяются на категории:

1) транзиторные бактерионосители – лица, не болевшие брюшным тифом и паратифами, но выделяющие возбудителей брюшного тифа или паратифов;

2) острые бактерионосители – лица, переболевшие брюшным тифом и паратифами, у которых отмечается бактерионосительство в течение первых трех месяцев после выписки из больницы;

3) хронические бактерионосители – лица, переболевшие брюшным тифом и паратифами, у которых отмечается бактерионосительство в течение трех и более месяцев после выписки из больницы.

45. Среди бактерионосителей брюшного тифа и паратифов проводятся мероприятия:

1) у транзиторных бактерионосителей в течение трех месяцев проводят пятикратное бактериологическое исследование кала и мочи. При отрицательном результате однократно исследуют желчь. В конце наблюдения однократно исследуют сыворотку крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательном результате всех исследований к концу третьего месяца наблюдения их снимают с учета. При положительных результатах бактериологического и серологического исследований расцениваются как острые бактерионосители;

2) за острыми бактерионосителями в течение двух месяцев после выявления проводится медицинское наблюдение с термометрией и в течение трех месяцев ежемесячно однократно проводится бактериологическое исследование кала и мочи. В конце третьего месяца проводят бактериологическое исследование кала и мочи – пятикратно, желчи – однократно и серологическое исследование сыворотки крови в реакции прямой гемагглютинации с цистеином. При отрицательных результатах бактериологических и серологических исследований обследуемого снимают с диспансерного наблюдения. При положительном результате серологического исследования и отрицательных результатах бактериологического исследования кала и мочи продолжают наблюдение в течение одного года. Через один год необходимо однократно исследовать кал и мочу с цистеином, кал и мочу – бактериологически, однократно. При положительном результате серологического исследования исследуются кал и моча пятикратно, желчь однократно. При отрицательных результатах исследований обследуемого снимают с диспансерного наблюдения. При положительном результате обследуемого расценивают как хронического бактерионосителя;

3) хронические бактерионосители состоят на учете в территориальном подразделении ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, порядок их обследования в течение жизни определяется эпидемиологом. Хронических бактерионосителей обучают приготовлению дезинфицирующих растворов, текущей дезинфекции, правильного гигиенического поведения;

4) бактерионосителей из числа декретированных групп населения ставят на постоянный учет в территориальном подразделении ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения. В течение первого месяца наблюдения их отстраняют от работы, где представляют эпидемическую опасность. Если через месяц выделение возбудителя продолжается, обследуемые отстраняются от работы еще на два месяца. Через три месяца при отрицательных результатах бактериологического исследования они допускаются к основной работе. При положительном результате бактериологического исследования они расцениваются, как хронические носители и не допускаются к работе, где они могут представлять эпидемическую опасность.

46. Лица из числа декретированных групп населения, в случае обнаружения хронического бактерионосительства у одного из членов его семьи, от работы не отстраняются, и не подлежат специальному наблюдению.

10. Санитарно-эпидемиологические требования к выявлению больных туберкулезом

47. Выявление больных туберкулезом осуществляют медицинские работники всех специальностей при:

1) обращении людей за медицинской помощью в амбулаторно-поликлинические и стационарные организации;

2) при оказании стационарной и специализированной медицинской помощи;

3) проведении обязательных и профилактических медицинских осмотров;

4) при проведении иммунизации против туберкулеза.

48. При обращении в медицинскую организацию пациентов с симптомами, указывающими на возможное заболевание туберкулезом, проводят полное клиническое и инструментальное обследование с обязательным рентгенологическим и бактериологическим исследованием (микроскопия мазка мокроты и другого патологического материала).

49. При обнаружении во время обследования признаков, указывающих на возможное заболевание туберкулезом, пациента в течение трех календарных дней направляют в противотуберкулезный диспансер (отделение, кабинет) по месту жительства.

50. Контроль за проведением своевременного и полного обследования больного осуществляют направивший специалист медицинской организации и специалист противотуберкулезной организации (далее – ПТО).

51. Лиц без определенного места жительства при подозрении на заболевание туберкулезом госпитализируют в противотуберкулезный стационар для завершения обследования и при подтверждении диагноза "туберкулез" – для лечения.

52. Специалист ПТО информирует специалиста, направившего больного, о результатах проведенного обследования.

53. Медицинское заключение о допуске больных туберкулезом на работу и учебу выдается центральной врачебно-консультативной комиссией (далее – ЦВКК) ПТО.

54. По заключению ЦВКК допускаются к учебе или работе больные туберкулезом успешно завершившие полный курс лечения в режимах I, II и IV категории, с исходом "Вылечен" или "Лечение завершено".

55. Военнослужащие, переболевшие туберкулезом, допускаются к воинской службе на основании требований, предъявляемых к соответствию состояния здоровья лиц для службы в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан.

56. Организации первичной медико-санитарной помощи, а также врач ПТО в случае отказа от лечения, при самовольном уходе и нарушении режима лечения обращаются в ЦВКК для решения вопроса о назначении ему принудительного лечения в специализированной ПТО.

57. По заключению ЦВКК организации первичной медико-санитарной помощи, в том числе главный врач ПТО подписывают представление на больного в суд о назначении принудительного лечения согласно приложению к Правилам организации принудительного лечения больных заразной формой туберкулеза и режима пребывания в специализированных противотуберкулезных организациях, утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 17 ноября 2009 года № 729 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 5959).

58. В целях раннего выявления туберкулеза у взрослого населения, профилактическим медицинским осмотрам подлежат граждане Республики Казахстан, оралманы и другие лица, находящиеся на территории Республики Казахстан.

59. Профилактические медицинские осмотры населения проводятся в массовом, групповом (по эпидемическим показаниям) и индивидуальном порядке в медицинских организациях по месту жительства, работы, службы, учебы или содержания в следственных изоляторах и исправительных учреждениях.

60. Планирование, организацию и учет профилактических медицинских осмотров и формирование флюорокартотеки по данным индивидуального учета населения обеспечивают руководители медицинских организаций с предоставлением ежемесячных отчетов о выполнении плана флюороосмотра населения по форме согласно приложению 1 к настоящим Санитарным правилам в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

60-1. Формирование плана флюорографического обследования лиц группы "риска" проводится в разрезе терапевтических участков по территориально-производственному принципу помесячно и с нарастанием. Сводный план флюорографического обследования по поликлинике утверждается руководителем данной организации и согласовывается с руководителем ПТО, руководителем территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Сноска. Санитарные правила дополнены пунктом 60-1 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

61. Диагноз "Туберкулез" подтверждает ЦВКК ПТО и принимает решение о необходимости госпитализации, наблюдения и лечения.

62. В целях раннего выявления туберкулеза у детей применяют внутрикожную аллергическую пробу с туберкулином (далее – проба Манту). Туберкулинодиагностику проводят вакцинированным против туберкулеза детям группы риска с 12-месячного возраста и до достижения возраста 14 лет, пробу Манту ставят 1 раз в год, независимо от результата предыдущих проб.

63. Обследованию по пробе Манту 2 ТЕ подлежат:

1) дети групп "риска";

2) дети и подростки из очагов туберкулеза;

3) дети старше 2 месяцев перед вакцинацией;

4) учащиеся 1 классов (6-7 лет) перед ревакцинацией.

64. Не допускается проведение вакцинации при:

1) генерализованной инфекции БЦЖ, выявленной у лиц первой степени родства (возможность наследственного иммунодефицита);

2) ВИЧ-инфекции и синдроме приобретенного иммунодефицита;

3) недоношенности – масса тела менее 2000 грамм или гестационный возраст менее 33 недель;

4) поражении центральной нервной системы – родовые травмы с неврологической симптоматикой (среднетяжелой и тяжелой степени);

5) внутриутробной инфекции, сепсисе новорожденных;

6) гемолитической болезни новорожденных (тяжелые и среднетяжелые формы);

7) среднетяжелых и тяжелых заболеваниях, сопровождающихся субфебрильной температурой и нарушением общего состояния.

65. Постановку пробы Манту осуществляют медицинские работники детских, подростковых, амбулаторно - поликлинических и оздоровительных организаций, имеющие допуск к проведению прививок в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2009 года № 2295 "Об утверждении перечня заболеваний, против которых проводятся профилактические прививки, Правил их проведения и групп населения, подлежащих плановым прививкам".

66. Не допускается проведение пробы Манту в детских и подростковых коллективах в период карантина по инфекционным заболеваниям. Постановку пробы Манту проводят до любых профилактических прививок.

67. Интервал между профилактической прививкой и пробой Манту составляет два месяца. В день постановки туберкулиновых проб проводят медицинский осмотр детей. В целях соблюдения двухмесячного интервала перед постановкой пробы Манту, ревакцинация вакциной против кори, краснухи и паротита (далее – ККП) проводится за два месяца до начала учебного года.

68. Результат пробы Манту оценивают через семьдесят два часа путем измерения размера инфильтрата (папулы) в миллиметрах (далее – мм) линейкой с миллиметровыми делениями и регистрируют поперечный по отношению к оси предплечья размер инфильтрата. При отсутствии инфильтрата измеряется и регистрируется гиперемия.

69. Детей, направленных на консультацию в противотуберкулезный диспансер, родители которых не представили в течение одного месяца с момента постановки пробы Манту заключение фтизиатра об отсутствии заболевания туберкулезом, не допускают в организации дошкольного и начального среднего образования.

70. Планирование, организацию, своевременный и полный учет проведенных проб Манту (с целью раннего выявления туберкулеза) по данным индивидуального учета детского населения, а также взаимодействие с медицинскими противотуберкулезными организациями по вопросу своевременной явки и обследования детей, направленных на дообследование к фтизиатру по результатам туберкулинодиагностики, обеспечивают руководители медицинских организаций.

70-1. Отчет о выполнении плана постановки пробы Манту медицинские организации представляют в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения ежемесячно по форме согласно приложению 1-1 к настоящим Санитарным правилам.";

Сноска. Санитарные правила дополнены пунктом 70-1 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

71. Реакция пробы Манту считается:

1) отрицательной – при полном отсутствии инфильтрата (папулы) или гиперемии, или при наличии уколочной реакции (0-1 мм);

2) сомнительной – при инфильтрате размером 2-4 мм или только гиперемии любого размера без инфильтрата;

3) положительной (нормергия) – при наличии инфильтрата диаметром 5 мм и более;

4) гиперергической – при наличии у детей 0-14 лет инфильтрата диаметром 15 мм и более, у детей 15-17 лет – 17 мм и более, у взрослых – 21 мм и более, а также везикуло-некротические реакции независимо от размера инфильтрата с лимфангоитом или без него.

72. В условиях плановой внутрикожной вакцинации (ревакцинации) вакциной БЦЖ, туберкулиновая проба Манту выявляет как инфекционную, так и поствакцинальную аллергию. При дифференциальной диагностике характера аллергии учитываются в комплексе:

1) интенсивность положительной туберкулиновой реакции;

2) наличие и размер поствакцинных рубчиков;

3) срок, прошедший после прививки БЦЖ (до 5 лет после вакцинации не исключается поствакцинальная аллергия);

4) наличие или отсутствие контакта с больным туберкулезом;

5) наличие клинических признаков заболевания.

73. Поствакцинальную аллергию характеризуют сомнительные или положительные реакции размерами папул 5-11 мм.

74. Гиперергические реакции не относятся к поствакцинальной аллергии.

75. При трудности интерпретации характера чувствительности к туберкулину, для исключения парааллергических реакций, дети подлежат дополнительному обследованию и профилактическому лечению (гипосенсибилизация, санация очагов инфекции, дегельминтизация) до достижения периода ремиссии при хронических заболеваниях под контролем врача-фтизиатра. При проведении дифференциальной диагностики этиологии туберкулиновой чувствительности, повторно пробу Манту ставят в противотуберкулезной организации через один-три месяца. Детям с частыми клиническими проявлениями неспецифической аллергии, пробу Манту ставят после приема десенсибилизирующих средств в течение семи-четырнадцати календарных дней.

76. Инфицированными МБТ считают лиц, у которых при наличии достоверных данных о динамике чувствительности к туберкулину по пробе Манту отмечают:

1) впервые положительную реакцию (папула размером 5 мм и более), не связанную с иммунизацией вакциной БЦЖ (вираж туберкулиновой пробы);

2) стойко (на протяжении четырех-пяти лет) сохраняющуюся реакцию с инфильтратом размером 12 мм и более;

3) резкое усиление чувствительности к туберкулину (на 6 мм и более) в течение 1 года (у туберкулиноположительных детей).

77. В течение трех календарных дней с момента постановки пробы Манту ребенка направляют на консультацию к врачу фтизиатру в противотуберкулезный диспансер по месту жительства:

1) с впервые положительной реакцией (папула 5 мм и более), не связанной с предыдущей иммунизацией против туберкулеза;

2) со стойко (четыре года) сохраняющейся реакцией с инфильтратом 12 мм и более;

3) с нарастанием чувствительности к туберкулину у туберкулинопожительных детей – увеличение инфильтрата на 6 мм и более или увеличение менее чем на 6 мм, но с образованием инфильтрата размером 12 мм и более;

4) с гиперреакцией на туберкулин – инфильтрат 17 мм и более или меньших размеров, но везикуло-некротического характера.

78. К детскому врачу-фтизиатру на дообследование направляют детей с виражом и гиперергией туберкулиновой реакции, а в ряде случаев для решения вопроса об этиологии аллергии (поствакцинальная или инфекционная) с документацией, в которой указывают точные даты ранее сделанных туберкулиновых проб, вакцинации и ревакцинации БЦЖ. Весь период дообследования не превышает одного месяца.

79. При исключении активного туберкулезного процесса детей с виражом и гиперергической реакцией ставят на учет по III группе диспансерного учета (далее – ДУ).

80. Лиц, с повторными гиперергическими реакциями на туберкулин, углубленно обследуют с целью выявления локального туберкулезного процесса. При отсутствии локальных туберкулезных изменений, такие дети не подлежат ДУ и повторному проведению химиопрофилактики.

81. К группе "риска" по заболеванию туберкулезом относятся дети:

1) из социально неблагополучных семей (малообеспеченные и многодетные, родители - неработающие, из мест лишения свободы, страдающие алкоголизмом, наркоманией, ВИЧ-инфицированные, не имеющие постоянного места жительства, мигранты);

2) находящиеся на амбулаторном и стационарном лечении с длительным кашлем (более двух недель) и с симптомами нарастающей интоксикации (субфебрилитет, потливость, снижение аппетита и массы тела, раздражительность, вялость);

3) дети, состоящие на ДУ у педиатра по поводу различных заболеваний;

4) контингент закрытых учебных заведений (школы-интернаты, специализированные школы для детей инвалидов);

5) невакцинированные и с неразвившимися поствакцинальными рубчиками БЦЖ;

6) получающие гормональную терапию;

7) получающие иммунносупрессивную терапию (глюкокортикоиды, иммунодепрессанты, цитостатики, генно-инженерные биологические препараты);

8) дети с неизвестным прививочным статусом.

82. В истории развития ребенка по форме №112/у, утвержденной приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2010 года № 907 "Об утверждении форм первичной медицинской документации организаций здравоохранения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6697) (далее – приказ № 907) участковым педиатром, врачом общей практики (далее – ВОП) оформляется эпикриз – обоснование взятия ребенка в группу "риска" по туберкулезу с указанием факторов риска. Группа "риска" формируется участковым педиатром (ВОП) на все обслуживаемое детское население.

83. В организованных коллективах туберкулинодиагностику проводит специально обученный медицинский персонал, который выезжает в детские организации в соответствии с графиком выезда, утвержденным приказом руководителя медицинской организации.

84. В случае установления виража и гиперергической реакции, другие профилактические прививки проводят сразу после завершения курса контролируемой химиопрофилактики.

85. Методическое руководство за проведением пробы Манту осуществляет детский врач-фтизиатр противотуберкулезной организации.

86. Результаты пробы Манту фиксируют в карте профилактических прививок (форма № 063/у), в медицинской карте ребенка (форма № 026/у), в истории развития ребенка (форма № 112/у), утвержденные приказом № 907. В историях развития ребенка отмечаются:

1) организация, выпустившая стандартный туберкулин, серия, контрольный номер и срок его годности;

2) дата проведения туберкулиновой пробы;

3) результат пробы Манту в виде размера инфильтрата в миллиметрах, при отсутствии инфильтрата указывать отрицательный результат, либо размер гиперемии.

87. Противопоказания к постановке пробы Манту:

1) кожные заболевания, острые и хронические инфекционные и соматические заболевания (в том числе эпилепсия) в период обострения. Допускается проведение пробы Манту не менее чем через два месяца после исчезновения всех клинических симптомов;

2) аллергические состояния, ревматизм в острой и подострой фазах течения заболевания, бронхиальная астма, идиосинкразии с выраженными кожными проявлениями в период обострения. Пробу Манту разрешается проводить через два месяца после исчезновения всех клинических симптомов.

88. С целью выявления противопоказаний врач (медицинская сестра) перед постановкой пробы Манту изучает медицинскую документацию, а также проводит опрос и осмотр подвергаемых пробе лиц.

89. Не допускается проведение пробы Манту в детских коллективах, где имеется карантин по детским инфекциям (проводится после снятия карантина).

90. Туберкулинодиагностику группам "риска" планируют до проведения профилактических прививок против различных инфекций.

В случаях, если по тем или иным причинам пробу Манту проводят не до, а после проведения различных профилактических прививок, туберкулинодиагностику осуществляют не ранее, чем через два месяца после прививки.

91. Не допускается проведение туберкулиновой пробы Манту на дому.

92. Детям из очагов туберкулеза туберкулинодиагностику проводят в противотуберкулезных организациях.

93. ВИЧ-инфицированным детям и подросткам проба Манту с диагностической целью не ставится.

94. В целях раннего выявления туберкулеза у подростков проводят профилактические медицинские и флюорографический осмотры.

95. Профилактический медицинский и флюорографический осмотры подростков осуществляют в поликлинике по месту расположения учебного заведения или в организации первичной медико-санитарной помощи (далее – ПМСП) по месту жительства.

96. Профилактический медицинский (флюорографический) осмотр проводят подросткам в возрасте 15, 16 и 17 лет. При отсутствии данных о профилактических осмотрах в указанных возрастах флюорографический осмотр проводят во внеочередном порядке.

97. Подросткам, больным хроническими неспецифическими заболеваниями органов дыхания, желудочно-кишечного тракта, сахарным диабетом, получающим кортикостероидную, лучевую и цитостатическую терапию проводят профилактический медицинский осмотр с целью выявления туберкулеза один раз в год (флюорографическое обследование).

98. Подросткам, состоящим на диспансерном учете в наркологических и психиатрических учреждениях, а также ВИЧ – инфицированным, проводят флюорографическое обследование один раз в год.

99. Подростков с симптомами, указывающими на возможное заболевание туберкулезом (легочные заболевания затяжного течения, экссудативный плеврит, подострый и хронический лимфаденит, узловатая эритема, хронические заболевания мочевыводящих путей), направляют на консультацию к фтизиатру.

100. На медицинских работников организаций ПМСП возлагается:

1) раннее выявление туберкулеза методом микроскопии мазка мокроты среди лиц с клиническими признаками заболевания и методом флюорографии среди населения с высоким риском заболевания туберкулезом (группа "риска");

2) осуществление контролируемой химиотерапии;

3) проведение разъяснительной работы среди населения о первых признаках туберкулеза и методах его профилактики.

101. Медицинский работник организаций ПМСП осуществляет сбор мокроты и ее своевременную доставку в лабораторию для исследования. Забор мокроты производит медицинский работник, обученный в ПТО и проходящий переподготовку ежегодно.

102. Микроскопическое исследование мокроты и, при наличии доступа к генно-молекулярному методу диагностики (Xpert MTB/RIF) в организациях ПМСП проводится лицам при наличии кашля, продолжающегося более двух недель (кашель является главным симптомом у больных легочной (заразной) формой туберкулеза) и одного или нескольких нижеперечисленных клинических симптомов:

1) потеря веса;

2) потливость;

3) боли в грудной клетке;

4) кровохарканье;

5) длительное повышение температуры тела.

103. В сети ПМСП кашляющие больные обследуются вне очереди и обеспечиваются медицинскими одноразовыми масками.

104. В случаях, когда у больного имеются клинические симптомы, изложенные в пункте 102 настоящих Санитарных правил, медицинский работник проводит полный комплекс мероприятий в соответствии с диагностическим алгоритмом обследования больного на туберкулез.

105. В случаях, когда имеется рентгенологическое подозрение на туберкулез, но микроскопия мазка мокроты отрицательная при отсутствии грудных жалоб и симптомов интоксикации больному осуществляется консультация фтизиатра для уточнения диагноза без проведения диагностического алгоритма.

106. Случаи с клинико-рентгенологическим подозрением на туберкулез при установленном контакте с больным туберкулезом консультируются фтизиатром для уточнения диагноза без проведения диагностического алгоритма.

107. При обнаружении бактериовыделения больного направляют в противотуберкулезную организацию для проведения дополнительных лабораторных исследований, и назначения соответствующего лечения.

108. При отрицательных результатах микроскопии мокроты на МБТ и нарастании симптомов, подозрительных на туберкулез, больному проводится консультация врача-фтизиатра.

109. Выявление туберкулеза методом флюорографии среди населения проводится с 15 лет. Период дообследования флюороположительного лица в городской местности не должен превышать 2 недели, в сельской - 1 месяц.

109-1. В организациях ПМСП анализ флюороснимка производится в два этапа (двойная читка).

Сноска. Санитарные правила дополнены пунктом 109-1 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

110. К группам риска, подлежащим ежегодным флюорографическим обследованиям на туберкулез, относятся:

1) работники медицинских организаций независимо от форм собственности;

2) призывники на военную службу;

3) студенты высших и средних специальных учебных заведений, учащиеся училищ;

4) подростки 15-17 лет;

5) лица, состоящие на диспансерном учете с хроническими неспецифическими заболеваниями легких, сахарным диабетом, алкоголизмом, наркоманией, ВИЧ/СПИД;

6) лица, получающие иммунносупрессивную терапию;

7) лица, имеющие остаточные явления в легких любой этиологии;

8) лица, контактные с больным туберкулезом без бактериовыделения;

9) работники дошкольных организаций, общеобразовательных и специализированных школ, лицеев и гимназий;

10) военнослужащие Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан;

11) сотрудники органов в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера;

12) лица, прибывшие в Республику Казахстан на постоянное место жительства и временное проживание, в том числе по трудовой миграции;

13) работники объектов пищевой промышленности, общественного питания и продовольственной торговли;

14) работники сферы обслуживания населения;

15) лица, занимающиеся перевозкой пассажиров, их обслуживанием на всех видах транспорта;

16) работники высших и средних специальных учебных заведений;

17) работники аптек, занятые изготовлением, расфасовкой и реализацией лекарственных средств;

18) члены семьи новорожденного, до выписки из роддома или родильного отделения без вакцинации против туберкулеза.

111. К группам риска, подлежащим флюорографическим обследованиям на туберкулез 1 раз в 6 месяцев, относятся:

1) подследственные и осужденные;

2) сотрудники системы Министерства внутренних дел Республики Казахстан, из них сотрудники специализированной службы охраны, патрульно-постовой, дорожно-патрульной и участковой служб, следственных изоляторов и исправительных учреждений, а также военнослужащие, обеспечивающие конвоирование осужденных, охрану исправительных учреждений и общественного порядка;

3) военнослужащие срочной службы;

4) лица, контактные с больным туберкулезом с бактериовыделением.

111-1. Все родильницы, в течении периода нахождения в организации родовспоможения до момента выписки подлежат обязательному обследованию на туберкулез методом флюорографии. Руководители медицинских организаций родовспоможения обеспечивают своевременную изоляцию в отдельную палату женщин в послеродовом периоде с подозрением на туберкулез и в течение шести часов с момента выявления подозрения на туберкулез вызов консультанта врача-фтизиатра и проведение дополнительных исследований с целью подтверждения или исключения туберкулеза.

Сноска. Санитарные правила дополнены пунктом 111-1 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Санитарно-эпидемиологические требования к сбору и транспортировке мокроты в лабораторию

112. Забор мокроты проводят во всех медицинских организациях, занимающихся обслуживанием и лечением пациентов.

113. Мокроту (в первый день – одна проба, на второй день – две пробы) для отправки в лабораторию собирают в специальные стеклянные контейнеры или одноразовые контейнеры, объемом 50,0 миллилитров (далее – мл), с широким горлышком не менее 35 мм в диаметре, прозрачные, позволяющие контролировать объем и качество собранного материала, с герметически завинчивающимися крышками. Маркировку проводят только на боковой поверхности контейнера, с указанием фамилии, имени, отчества (при его наличии) пациента и номера образца. Форму ТБ-05, утвержденной приказом № 907 заполняют на все три (с целью диагностики) или на два (с целью контроля химиотерапии) образца мокроты.

114. Для транспортировки в лабораторию контейнеры с мокротой устанавливают в маркированный металлический бикс. Допускается хранение мокроты в медицинской организации до семи дней в холодильнике. Мокрота для бактериологического исследования в течение суток доставляется в лабораторию, где хранится в холодильнике не более трех суток.

115. Контейнеры с мокротой упаковываются. При транспортировке биксы хранят в прохладном месте, защищенном от прямых солнечных лучей.

116. Транспортировку мокроты осуществляют на транспорте медицинской организации в сопровождении медицинского работника. Бланки направлений на лабораторное исследование находятся отдельно от контейнеров с материалом. К термоконтейнерам прилагают сопроводительный документ, в котором приводят сведения о пациентах и пробах. Количество контейнеров в коробке соответствует количеству фамилий в списке. Идентификационный номер на каждом контейнере соответствует идентификационному номеру в списке.

117. В сопровождающем списке отмечается дата отправки и название медицинской организации.

118. При приеме образцов мокроты в лаборатории:

1) проверяют доставленный бикс на наличие признаков утечки;

2) дезинфицируют внешнюю поверхность бикса;

3) осторожно открывают и проверяют контейнеры на наличие трещин или повреждений;

4) дезинфицируют внутреннюю поверхность бикса.

119. При недостаточном объеме мокроты (менее 3-5 мл), поврежденных контейнерах и нарушениях транспортировки образцы не принимают для исследования.

120. В кабинете сбора мокроты часть помещения, используемая для непосредственного сбора мокроты, отделяется на всю высоту перегородкой, выполненной из материала, устойчивого к моющим и дезинфицирующим средствам. Комната сбора мокроты оснащается бактерицидными экранированными облучателями, ингалятором, раковиной для мытья рук с дозатором с антисептическим мылом и раствором антисептика, емкостями с дезинфицирующим раствором, емкостями для чистых контейнеров и контейнеров с мокротой, оборудуется локальной системой вентиляции с кратностью воздухообмена не менее 6-12 объемов в час.

121. Бактериоскопические лаборатории, имеют три секции:

1) для приготовления и окрашивания мазков со столом, разделенным на две части: для приготовления мазков в биологическом вытяжном шкафу и окрашивания мазков;

2) для микроскопии;

3) для регистрации и хранения препаратов.

122. Персонал противотуберкулезных организаций в местах с высокой степенью риска заражения, используют респираторы с высокой степенью защиты (не менее 94,0 процентов (%). Респираторы используются многократно. Не допускается использование неплотно прилегающего к лицу, с испорченным фильтром, с загрязнением кровью или биологическими жидкостями респиратора.

12. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению плановой иммунизации населения против туберкулеза

123. Профилактические прививки детям проводят с согласия родителей или законных представителей.

124. Добровольное информированное согласие или отказ на проведение профилактических прививок оформляется в письменном виде в порядке, установленном в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 7-1 Кодекса.

125. Руководители медицинских организаций, обслуживающих детское население, обеспечивают планирование, организацию и проведение, полноту охвата и достоверность учета профилактических прививок, а также своевременное представление отчетов о них в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения. Методическое руководство осуществляют специалисты ПТО.

126. Сводный план профилактических прививок против туберкулеза и потребность медицинских организаций в медицинских иммунобиологических препаратах согласовывают с территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

127. План профилактических прививок составляют ответственные за проведение прививочной работы медицинские работники родильных домов (отделений) и медицинских организаций по месту жительства, организаций образования, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности.

128. Учет детского населения, организацию и ведение прививочной картотеки, формирование плана профилактических прививок осуществляют медицинские организации, обслуживающие детское население.

129. Учет детского населения проводят два раза в год (весна, осень). В перепись включают детей в возрасте до 15 лет (14 лет 11 месяцев 29 дней), проживающих и зарегистрированных по данному адресу, фактически проживающих по данному адресу, но не зарегистрированных. На основании проведенной переписи оформляется журнал переписи детского населения по педиатрическим участкам (перепись по домам) и годам рождения. Учет детского населения между переписями корректируют путем внесения сведений о новорожденных, вновь прибывших детях и снятия с учета выбывших. Временный отъезд на срок до одного года не является основанием для снятия с учета.

130. Учет детей, посещающих организации образования, дома ребенка, детские дома, интернаты, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности, проводят один раз в год. Сведения о детях, посещающих организации, передают в организации ПМСП по месту расположения организации.

131. Для проведения иммунизации против туберкулеза выделяют специально день недели, когда другие виды иммунизации, а также туберкулинодиагностику не проводят.

132. Ревакцинацию против туберкулеза проводят детям в строго декретированные возраста (6-7 лет), с отрицательной пробой Манту после медицинского осмотра врачом (фельдшером).

133. Для проведения прививок в медицинских организациях выделяют специальные прививочные кабинеты, оснащенные необходимым оборудованием в порядке, установленном в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 7-1 Кодекса.

134. Детям, посещающим организации образования, школы-интернаты, колледжи, лицеи, находящимся в детских домах, домах ребенка, прививки проводят в этих организациях в специально оборудованных прививочных кабинетах.

135. Медицинские работники, осуществляющие иммунизацию и туберкулинодиагностику, имеющие травмы на руках, гнойные поражения кожи и слизистых, независимо от их локализации и больные острыми респираторными заболеваниями, ангинами от проведения прививок против туберкулеза отстраняются.

135-1. Медицинские работники организации здравоохранения, оказывающие акушерско-гинекологическую помощь проводят разъяснительную работу с беременными женщинами о значимости проведения профилактических прививок против туберкулеза.

Сноска. Санитарные правила дополнены пунктом 135-1 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

136. Хранение, транспортировка и использование БЦЖ-вакцины и туберкулина осуществляют в соответствии с инструкциями к вакцине и требованиями, предъявляемыми к условиям транспортировки и хранения медицинских иммунобиологических препаратов.

137. Вакцинацию против туберкулеза, постановку пробы Манту проводят одноразовыми саморазрушающимися (самоблокирующимися) шприцами.

138. Вакцинацию новорожденных в родильном доме проводят в первые четыре дня рождения в прививочном кабинете с письменного согласия матери ребенка в порядке, установленном в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 7-1 Кодекса, после разъяснения о последствиях не вакцинирования и возможных реакциях и неблагоприятных проявлениях после иммунизации.

139. Перед проведением профилактической прививки проводится осмотр новорожденного, при отсутствии противопоказаний к вакцинации оформляет допуск к проведению прививки в медицинском документе новорожденного. Вакцинацию новорожденных проводит медицинская сестра прививочного кабинета, имеющая допуск к проведению прививок. Перед выпиской из родильного дома матери выдается Прививочный паспорт ребенка, утвержденный Приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 8 июня 2010 года № 420 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6325), с внесенными в него записями о прививках, полученных в родильном доме.

140. Дети, которые не получили вакцинацию против туберкулеза в родильном доме, вакцинируются в ПМСП, при этом до двух месяцев вакцинация проводится без предварительной туберкулинодиагностики, а после двух месяцев – проводится при отрицательной пробе Манту.

141. Выписка из родильного дома новорожденных, непривитых вакциной БЦЖ, осуществляется после обследования на туберкулез родителей и всех лиц, проживающих совместно, согласно справке, выданной организацией ПМСП.

142. При выявлении легочного туберкулеза у матери незадолго до родов, новорожденный (при возможности и плацента) обследуется на наличие врожденного туберкулеза.

143. Вакцинированных детей, попадающих из родильного дома в условия контакта с больным бактериовыделителем, изолируют сроком не менее чем на два месяца в отделения выхаживания новорожденных или дома ребенка (в случае невозможности изоляции больного туберкулезом).

144. Если мать больна активной формой туберкулеза, то ребенка изолируют от матери на три месяца для получения химиопрофилактики, затем прививают БЦЖ вакциной при отрицательной пробе Манту и изолируют от матери еще на два месяца на период выработки иммунитета.

145. Ревакцинации БЦЖ подлежат:

1) здоровые неинфицированные дети с отрицательной пробой Манту в возрасте 6 – 7 лет (1 класс);

2) лица, с сомнительной реакцией Манту, через три месяца после отрицательной повторной пробы Манту;

3) интервал между пробой Манту и ревакцинацией БЦЖ не менее трех календарных дней и не более двух недель. При наличии медицинских отводов ревакцинация проводится сразу после снятия противопоказаний.

146. Ревакцинацию проводят медицинские работники организаций ПМСП совместно с детскими врачами-фтизиатрами, организованно в школах, одновременно по всей республике среди учащихся 6 – 7 лет (1 класс) в первый месяц начала учебного года (сентябрь). В этот месяц в школе проведение других прививок не допускается. Остаток неиспользованной БЦЖ вакцины в порядке, установленном в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 7-1 Кодекса сдается в организации здравоохранения вышестоящего уровня. Постоянное хранение БЦЖ вакцины допускается только в родильных домах (родильных отделениях) в холодильнике при температуре плюс 2^оС плюс 8^оС.

147. Противопоказания к ревакцинации БЦЖ:

1) инфицирование МБТ или наличие туберкулеза в прошлом;

2) положительная и сомнительная проба Манту;

3) побочные реакции при вакцинации БЦЖ;

4) генерализованная инфекция БЦЖ, выявленная у лиц первой степени родства;

5) ВИЧ-инфекция;

6) иммунодефицитные состояния, злокачественные новообразования;

7) поражение центральной нервной системы – родовые травмы с неврологической симптоматикой (среднетяжелой и тяжелой степени);

8) среднетяжелые и тяжелые заболевания, сопровождающиеся субфебрильной температурой и нарушением общего состояния;

9) острые инфекционные и неинфекционные заболевания, обострение хронических заболеваний, в том числе аллергических. Ревакцинацию проводят через два месяца после выздоровления или наступления ремиссии;

10) лиц, временно освобожденных от вакцинации против туберкулеза, ставят на учет и прививают после полного выздоровления или снятия противопоказаний.

148. Ампулы с вакциной БЦЖ перед вскрытием тщательно просматривают. Препарат не подлежит применению в случаях:

1) отсутствия этикетки на ампуле или неправильном ее заполнении;

1) истечения срока годности вакцины;

2) наличия трещин и насечек на ампуле;

4) изменения физических свойств препарата (изменение цвета, формы и другие);

5) наличия посторонних включений или неразбивающихся хлопьев в разведенном препарате в сроки, указанные в инструкции к вакцине.

149. Вакцина против туберкулеза используется немедленно после разведения или в течении шести часов, если это допускается инструкцией к вакцине с последующим уничтожением остатка вакцины.

150. Вакцина БЦЖ вводится строго внутрикожно на границе верхней и средней трети наружной поверхности левого плеча в объеме, предусмотренном инструкцией. Прививка БЦЖ сопровождается развитием ответных реакций в целом со стороны всего организма.

Реакция на введение БЦЖ вакцины выражается в следующем:

1) сразу после введения вакцины БЦЖ образуется папула, которая рассасывается через 15–20 минут;

2) развитием ответных реакций в целом со стороны всего организма. Возможно проявление общей реакции организма в виде увеличения регионарных лимфатических узлов до 15 – 20 мм, что расценивается как нормальная реакция, обратное развитие, которой наступает самостоятельно в течение нескольких месяцев;

3) увеличение размеров регионарных лимфатических узлов с 20 мм и более считается побочной реакцией на вакцину БЦЖ, при которой проводится специфическая терапия;

4) развитие местной поствакцинальной прививочной реакции начинается у вакцинированных только через четыре-шесть недель, а у ревакцинированных – возможно уже через неделю. В это время на месте введения вакцины появляется гиперемия и инфильтрат (папула) размером 5-9 мм в диаметре. В последующем инфильтрат трансформируется в везикулу, пустулу, затем появляется корочка, которая самостоятельно отпадает, и начинается формирование рубчика. Описанные реакции являются нормой, и не требуют обработки никакими лекарственными средствами;

5) окончательный результат вакцинации и ревакцинации БЦЖ оценивают через один год после прививки по размеру рубчика. При правильной технике прививок и правильном хранении вакцины на месте введения в 95-97 процентов (далее - %) случаев формируется рубчик. Наиболее оптимальным считается диаметр рубчика 5-8 мм. В ряде случаев на месте введения вакцины БЦЖ образуется апигментное пятно (2-3%).

В случае отсутствия местной прививочной реакции (отсутствие рубчика) детей учитывают и прививают (довакцинация) повторно (только один раз) через шесть месяцев без предварительной пробы Манту, через один год – при отрицательной пробе Манту.

Возможно проявление общей реакции организма в виде увеличения регионарных лимфатических узлов до 15-20 мм, что расценивается как нормальная реакция, а при узлах более 20 мм подлежат специфическому лечению. Обратное развитие лимфаденитов наблюдается в течение шести-девяти месяцев.

151. В период пребывания ребенка в родильном доме врач (медицинская сестра) информирует мать, что через четыре-шесть недель после внутрикожной вакцинации у ребенка развивается местная прививочная реакция, при появлении которой ребенка необходимо показать участковому врачу-педиатру.

Наблюдение за вакцинированными (ревакцинированными) детьми проводят врачи-педиатры ПМСП. При этом периодически, через один, три, шесть, двенадцать месяцев, проверяют местную прививочную реакцию с регистрацией ее характера и размеров в учетных формах 063/у, 026/у и 112/у, утвержденных приказом № 907, ведут наблюдение за реакцией периферических лимфатических узлов, с целью определения общей реакции организма на вакцинацию и своевременного выявления регионарного лимфаденита.

152. В редких случаях на введение вакцины БЦЖ наблюдаются побочные местные реакции в виде нижеследующих форм:

1) регионарный лимфаденит;

2) подкожный холодный абсцесс;

3) поверхностная язва;

4) келлоидный рубец;

5) поражение костной системы (оститы).

153. Побочные реакции на вакцинацию устанавливают фтизиатры на основании комплексного клинико-рентгено-лабораторного обследования. После установления реакции на введение вакцины БЦЖ информируют руководителя медицинской организации о выявленных побочных реакциях и направляют в течение 24 часов извещение в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

154. Сведения о характере реакций фиксируют в учетных формах 063/у, 026/у, 112/у, утвержденных приказом № 907. На всех детей с реакциями заполняется карта наблюдения.

155. Детей с побочной реакцией наблюдают в III группе ДУ в течение одного года.

156. При постановке и снятии с учета ребенку проводят: общий анализ крови и мочи, рентгенографию органов грудной клетки, дополнительно (при снятии с учета) пробу Манту.

157. Профилактические прививки против туберкулеза (вакцинация и ревакцинация БЦЖ) и туберкулинодиагностику проводят согласно инструкциям прилагаемым к препаратам.

158. Новорожденных, родившихся от ВИЧ-инфицированных матерей, при отсутствии у них клинических признаков ВИЧ-инфекции и других противопоказаний, прививают стандартной дозой вакцины БЦЖ внутрикожно однократно, в календарный срок.

159. Новорожденных, родившихся от ВИЧ-инфицированных матерей, не привитых в календарные сроки, прививают в течение двух месяцев без предварительной пробы Манту; по истечении двух месяцев введение БЦЖ не допускается из-за риска развития генерализованной БЦЖ-инфекции. Не проводится повторная вакцинация БЦЖ детям с неразвившимися поствакцинальными знаками (рубчик) до достижения ребенком возраста двенадцати месяцев, в некоторых случаях до пятнадцати - восемнадцати месяцев (до окончательного выяснения подтверждения инфицированности ВИЧ). При исключении ВИЧ-инфекции к возрасту двенадцати месяцев, а в некоторых случаях пятнадцати - восемнадцати месяцев прививка БЦЖ проводится при отрицательном результате пробы Манту.

160. Ревакцинация БЦЖ ВИЧ-инфицированным детям и подросткам не проводится из-за опасности развития генерализованной инфекции БЦЖ на фоне нарастающего иммунодефицита.

161. Если ребенок родился от ВИЧ-инфицированной матери, но сам не является ВИЧ-инфицированным, то ревакцинацию БЦЖ проводят в календарные сроки – шесть лет (1 класс) после предварительной постановки пробы Манту при отрицательных ее результатах.

162. Сведения о выполненной прививке, туберкулиновой пробе (дата введения, название препарата, номер серии, доза, контрольный номер, срок годности, характер реакции на введение) вносят в учетные формы 063/у, 026/у и 112/у, утвержденные приказом № 907, по месту проведения прививки или туберкулиновой пробы, а также по месту медицинского наблюдения иммунизированного лица (медицинская организация по месту прописки).

163. К учетным формам медицинской документации для регистрации прививки против туберкулеза и пробы Манту относят:

1)карту профилактических прививок, историю развития ребенка;

2) медицинскую карту ребенка;

3) прививочный паспорт.

164. В медицинских организациях учетные формы профилактических прививок заводят на всех детей в возрасте до пятнадцати лет (14 лет 11 месяцев 29 дней), проживающих в районе обслуживания, а также на всех детей, посещающих организации образования, располагающиеся в районе обслуживания организаций ПМСП.

165. Учет местных, общих реакций и неблагоприятных проявлений после иммунизации против туберкулеза в медицинских организациях и территориальных подразделениях ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводят в порядке, установленном в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 7-1 Кодекса. По факту регистрации неблагоприятных проявлений после иммунизации в медицинской организации, осуществляющей иммунизацию, проводят эпидемиологическое расследование при участии специалистов противотуберкулезной службы и территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

13. Санитарно-эпидемиологические требования к регистрации и учету случаев туберкулеза

166. Каждый впервые выявленный случай туберкулеза подлежит регистрации и учету.

167. Учету подлежат граждане Республики Казахстан, оралманы и другие лица, находящиеся на территории Республики Казахстан при выявлении у них активной формы туберкулеза впервые.

168. Учет и регистрация больных туберкулезом проводят по месту выявления заболевания, независимо от места постоянного проживания больного.

169. На каждого больного с впервые в жизни установленным диагнозом активного туберкулеза всех форм локализации, заполняют извещение – форма № 089/у, утвержденная приказом № 907, которое направляют в трехдневный календарный срок в противотуберкулезные организации и в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения. В случае установления посмертно диагноза "активный туберкулез", явившегося причиной смерти, необходимо подтверждение диагноза врачом-фтизиатром и подача формы 089/у.

170. При выявлении больных туберкулезом с бактериовыделением, кроме извещения формы № 089/у, заполняют извещение – форма № 058/у, утвержденная приказом № 907, которое в течение двадцати четырех часов направляют в территориальные подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения по месту жительства больного. Извещение форму № 058/у заполняют на впервые диагностированные случаи туберкулеза с бактериовыделением, при появлении бактериовыделения у больных неактивной формой туберкулеза и в случае смерти от туберкулеза больных, не состоявших при жизни на учете.

171. Расчет эпидемиологических показателей по туберкулезу (заболеваемость, болезненность, смертность) производят с учетом постоянного, миграционного (внутреннее и внешнее) и тюремного населения, с раздельным анализом по указанным категориям населения.

172. Учету и регистрации подлежат все случаи смерти больных туберкулезом.

173. Контроль за достоверностью диагноза туберкулеза при выявлении заболевания у больного впервые и принятие на основании заключения врачебной комиссии окончательного решения о необходимости учета и регистрации нового случая заболевания туберкулезом в данной местности осуществляют противотуберкулезные организации.

14. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению противоэпидемических мероприятий в очагах туберкулеза

174. Классификация очагов туберкулеза проводится с учетом интенсивности бактериовыделения.

175. Интенсивность бактериовыделения подразделяется на:

1) умеренное бактериовыделение от точного количества кислотоустойчивых бактерий (далее -КУБ) до 1+;

2) массивные бактериовыделение (от 2+ до 3+).

176. К первой эпидемиологической группе очагов туберкулеза относят:

1) очаги, в которых проживают больные с массивным бактериовыделением;

2) очаги, где проживают больные с умеренным бактериовыделением с наличием детей и подростков, беременных женщин, алкоголиков, наркоманов;

3) очаги с неудовлетворительными санитарно-гигиеническими условиями, низким уровнем жизни.

Ко второй эпидемиологической группе относят очаги туберкулеза, в которых проживают больные туберкулезом с умеренным бактериовыделением, при условии отсутствия в очаге факторов, перечисленных в пункте 178 настоящих Санитарных правил.

К третьей эпидемиологической группе относят:

1) очаги туберкулеза с момента прекращения больным туберкулезом бактериовыделения, выезда, смены постоянного места жительства или смерти больного туберкулезом с бактериовыделением;

2) очаги туберкулеза, где выявлены больные туберкулезом сельскохозяйственные животные.

Контактных лиц из третьей группы очагов туберкулеза наблюдают в течение одного года.

177. Противоэпидемические мероприятия в очаге туберкулезной инфекции включают:

1) лечение больного туберкулезом противотуберкулезными препаратами и изоляцию в стационарных условиях с соблюдением Правил инфекционного контроля, утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 января 2013 года № 19 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 8339). Лечение в амбулаторных условиях допускается при наличии условий соблюдения требований противоэпидемического режима и согласовании с территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

2) первичное обследование (клинико-рентгенологическое, постановка пробы Манту, микроскопия мазка по показаниям) контактных лиц в двухнедельный срок со дня выявления больного;

3) проведение по показаниям химиопрофилактики контактным лицам (детям и подросткам до 18 лет);

4) организацию и проведение дезинфекции;

5) санитарное обучение больных и членов их семей правилам соблюдения противоэпидемического и санитарно-гигиенического режимов, мерам защиты, направленным на предупреждение инфицирования, правилам проведения текущей дезинфекции.

178. Очаг снимается с эпидемиологического учета при исходе лечения больного "Лечение завершено", "Вылечен", "Умер" и при выбытии больного из очага.

179. Контактные лица наблюдаются в течение года после снятия очага с эпидемиологического учета. Перед снятием с эпидемиологического учета контактные лица проходят обследование.

180. В очагах туберкулеза проводятся противоэпидемические мероприятия согласно эпидемиологической группе очага. Очаги посещаются совместно специалистами ПТО и территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения:

1) первой эпидемиологической группы не реже одного раза в квартал;

2) второй эпидемиологической группы не реже одного раза в полугодие;

3) третьей эпидемиологической группы не реже одного раза в год.

181. Перевод очага туберкулеза из одной эпидемиологической группы в другую, при изменении в очаге условий, понижающих или повышающих его опасность, осуществляют специалисты территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения совместно с участковым фтизиатром.

182. Сверку численности больных бактериовыделителей с фактическим числом больных бактериовыделителей, состоящих на учете в ПТО специалисты территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводят ежемесячно. Противотуберкулезные организации ежемесячно направляют в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения данные о впервые выявленных больных туберкулезом и проводят сверку отчетности по туберкулезу.

183. Результаты каждого посещения очагов туберкулеза отражают в карте эпидемиологического обследования.

184. Противоэпидемические мероприятия в очаге делятся на первичные, текущие и заключительные.

185. Первичные мероприятия включают в себя изоляцию и лечение больного туберкулезом под непосредственным контролем подготовленного работника, проведение и контроль текущей дезинфекции, определение и обследование контактных лиц с постановкой их на учет в ПТО.

186. В течение первых трех календарных дней после взятия больного на учет, как бактериовыделителя, проводят первичное эпидемиологическое обследование очага с заполнением "Карты эпидемиологического обследования очага бациллярной формы туберкулеза" (форма 211/у), утвержденной приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 30 мая 2015 года № 415 (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 11626).

Сноска. Пункт 186 в редакции приказа Министра национальной экономики РК от 29.08.2016 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

187. При первичном обследовании очага уточняют паспортные данные больного и членов его семьи, место и характер работы больного, список контактных для постановки их на учет. Если бактериовыделитель в течение последних 4 месяцев проживал в другом месте, список контактных уточняется с учетом лиц из данных адресов. Повторное посещение очагов проводится по определению профильного специалиста территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

188. В каждом случае регистрации больных активной формой туберкулеза среди декретированных групп населения, профильный специалист территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения совместно с фтизиатром и медицинским работником данной организации и его руководителем проводит эпидемиологическое расследование по месту работы (учебы) больного с составлением акта. При необходимости привлекаются другие специалисты государственных органов и организаций санитарно-эпидемиологической службы.

189. Медицинские работники сети ПМСП и ПТО обучают больного и членов семьи мерам защиты, направленным на предупреждение инфицирования.

190. После обследования очага составляют план его оздоровления, который включает:

1) своевременную изоляцию и контролируемое лечение больного;

2) проведение химиопрофилактики детям и подросткам по показаниям;

3) улучшение санитарно-гигиенических условий проживания;

4) обследование контактных лиц;

5) обучение взрослых контактных и больного соблюдению противоэпидемического и санитарно-гигиенического режимов, в первую очередь проветривания помещений, проведения текущей дезинфекции;

6) социальную, психологическую и информационную поддержку бактериовыделителю и членам его семьи;

7) информирование органов местной исполнительной власти об очагах с неудовлетворительным санитарно-гигиеническим состоянием и необходимости оказания социальной и материальной помощи, требуемой для оздоровления очага.

191. На больного заполняют медицинскую карту "Диспансерная карта контингента противотуберкулезной организации".

192. В сельской местности, где нет противотуберкулезных организаций или кабинетов, работу в очаге проводят медицинские работники ПМСП.

193. Организационно-консультативную работу в сети ПМСП проводят специалисты областных и районных противотуберкулезных организаций ежеквартально.

194. Текущие мероприятия в очаге проводятся при нахождении больного туберкулезом на дому. Эти мероприятия состоят из систематического планового проведения санитарно-противоэпидемических (профилактических), лечебных, ветеринарных (по согласованию) мероприятий.

195. В очаге проводят:

1) текущую дезинфекцию;

2) изоляцию детей, в том числе новорожденных и ВИЧ-инфицированных лиц;

3) обследование контактных;

4) гигиеническое воспитание больного и членов его семьи;

5) улучшение санитарно-гигиенических условий проживания;

6) контроль амбулаторного лечения больного и качества проведения химиопрофилактики контактным лицам.

196. Работу по оздоровлению очага проводит медицинская сестра ПТО под руководством участкового врача фтизиатра.

197. Контактные лица проходят периодическое обследование в противотуберкулезных организациях. Медицинская сестра проводит работу по обследованию семейных и других контактов и в первую очередь детей, подростков и беременных женщин, а также контактных с больными туберкулезом сельскохозяйственными животными.

198. Заключительное противоэпидемическое мероприятие в очаге туберкулезной инфекции предусматривает снятие очага с эпидемиологического учета.

199. Во время посещения очагов медицинские работники соблюдают меры предосторожности против возможного инфицирования (надевают плотно прилегающий респиратор с адекватным фильтром, медицинский халат и соблюдают личную гигиену).

200. Не позднее семи календарных дней после получения сообщения о больном, фтизиатр и профильный специалист территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводят эпидемиологическое обследование места работы (учебы) с привлечением других специалистов государственных органов и организаций санитарно-эпидемиологической службы. Круг контактных лиц и границы очага определяет профильный специалист территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

201. К числу контактных по месту работы (учебы) относят рабочих, служащих и учащихся, находившихся в контакте с больным активной формой туберкулеза. Всех контактных лиц обследуют в организациях ПМСП по месту расположения работы (учебы).

202. При обследовании уточняют списочный состав работающих, детей и подростков, даты и результаты флюорографических обследований за предыдущий и текущий годы, определяют границы очага, и разрабатывают план противоэпидемических и профилактических мероприятий.

203. Контактным лицам, у которых от момента предыдущего обследования прошло шесть месяцев, флюорографическое обследование и туберкулиновые пробы детям проводятся по эпидпоказаниям. Фтизиатр по показаниям назначает химиопрофилактическое лечение, процедурный лист и препараты для контролируемого лечения должны передаваться ПТО в медицинский пункт предприятия или организации.

204. Осуществляют химиопрофилактику под непосредственным контролем приема каждой дозы медицинские работники сети ПМСП (поликлиника, медицинский пункт, врачебная амбулатория, отделение врачей общей практики), организованных коллективов (школа, детский сад, среднее учебное заведение) и учреждений санаторного типа (санаторный сад, санаторная группа, детский туберкулезный санаторий).

205. Детям до одного года жизни из очагов туберкулезной инфекции с бактериовыделением химиопрофилактика проводится после вакцинации БЦЖ с соблюдением двух месячного интервала после прививки. Химиопрофилактика проводится также детям до 18 лет.

206. Химиопрофилактика проводится после получения информированного письменного добровольного согласия пациента (родителей или опекуна ребенка). Данные о химиопрофилактике заносятся в медицинскую карту амбулаторного больного (форма 026у), в медицинскую карту случая туберкулеза ТБ-01, ежедневно фиксируются в "листе контроля выполненного лечения".

207. Химиопрофилактика в амбулаторных условиях проводится под непосредственным контролем медицинских работников сети ПМСП.

208. Продолжительность проведения химиопрофилактики с учетом противопоказаний определяется ПТО.

209. Химиопрофилактика ВИЧ-инфицированным лицам назначается врачами-фтизиатрами только после исключения активного туберкулеза по результатам комплексного клинико-рентгенологического исследования.

У ВИЧ-инфицированных лиц химиопрофилактика проводится под непосредственным контролем медицинских работников ПМСП и центров СПИД.

210. Инфицированным микобактериями туберкулеза детям и подросткам, контактным с больными туберкулезом с МЛУ/ШЛУ ТБ химиопрофилактика не проводится.

211. Химиопрофилактика назначается и мониторируется ПТО.

212. В организациях образования эпидемиологическое обследование проводят в каждом случае регистрации больных активными формами туберкулеза профильный специалист территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и фтизиатр с участием медицинского работника данной организации и его руководителя.

213. При обследовании уточняют списочный состав работающих, детей и подростков, даты и результаты туберкулинодиагностики и флюорографических обследований за предыдущий и текущий год, определяют границы очага, и разрабатывают план противоэпидемических мероприятий.

214. Сведения о всех контактных лицах профильный специалист территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения передает в организацию ПМСП и ПТО по месту жительства для обследования.

215. При установлении диагноза активной формы туберкулеза у больных, находящихся на лечении в соматических, инфекционных и психоневрологических стационарах, первичный комплекс противоэпидемических мероприятий осуществляет персонал этих организаций.

216. Амбулаторное лечение проводится в диспансерных отделениях ПТО, организациях ПМСП или в условиях стационарозамещающих технологий. Амбулаторное лечение проводится больным без бактериовыделения. Порядок проведения амбулаторного лечения по месту жительства подробно отражается в амбулаторной и медицинской карте больного туберкулезом ТБ-01.

217. При направлении на амбулаторное лечение в ПТО или ПМСП передается карта ТБ01 или ТБ01 категория IV, утвержденные приказом № 907.

218. При лечении больных туберкулезом противотуберкулезными организациями проводится микроскопия мазка и культуральное исследование мокроты: при лечении больных I категории через 2,3,4 месяцев; по II категории через 3,4,5 месяцев, по IV категории в интенсивной фазе – ежемесячно, в поддерживающей фазе - ежеквартально.

219. Диспансерный учет (далее - ДУ) и наблюдение осуществляются по следующим группам:

1) нулевая группа (0) – лица с сомнительной активностью туберкулеза;

2) первая группа (I) – лица с активным туберкулезом;

3) вторая группа (II) – лица с неактивным туберкулезом;

4) третья группа (III) – лица, с повышенным риском заболевания туберкулезом.

Лицам "0" группы использование противотуберкулезных препаратов не допускается. Срок наблюдения – 6 месяцев. При установлении активного туберкулеза больной переводится в "I" группу. При установлении инфекционной этиологии характера туберкулиновой пробы ребенок переводится в группу "III Б".

В "I" группе наблюдают больных с активными формами туберкулеза любой локализации с бактериовыделением и без бактериовыделения.

Во "II" группе наблюдают лиц с неактивным туберкулезным процессом после успешного завершения курса лечения.

В "III" группе наблюдаются лица с повышенным риском заболевания туберкулезом и подразделяются на следующие подгруппы:

III А:

1) состоящие в контакте с больными активной формой туберкулеза;

2) дети и подростки из контакта с больными активной формой туберкулеза независимо от бактериовыделения;

3) из ранее неизвестных очагов смерти от туберкулеза;

III Б: дети, "инфицированные микобактериями туберкулеза, впервые выявленные";

III В: с побочными реакциями на введение вакцины БЦЖ.

15. Санитарно-эпидемиологические требования к дезинфекции в очагах туберкулеза

220. Текущую дезинфекцию в очагах туберкулеза проводят путем эффективной вентиляции помещений (постоянного проветривания помещений в теплое время года и по 5-10 минут каждый час в холодное время года). Мероприятия предусматривают соблюдение санитарно-гигиенического, противоэпидемического и дезинфекционного режимов с момента установления диагноза "Туберкулез с бактериовыделением" и взятия больного на учет.

221. Текущую дезинфекцию и мониторинг проводимых мероприятий в очаге осуществляют специалисты ПТО, которые выдают больным в пользование плевательницы с плотно закрывающимися крышками (не менее двух) и дезинфицирующие средства. В населенных пунктах, где нет ПТО, дезинфекционные средства выдают организации ПМСП.

В амбулаторной карте больного участковый врач отмечает даты проведения и окончания текущей дезинфекции. Проведение текущей дезинфекции поручают больному или одному из членов семьи (кроме детей и подростков).

222. Участковый фтизиатр обучает больного санитарно-гигиеническому поведению: использование масок, сплевывание мокроты в плевательницу и проведение текущей дезинфекции.

223. Руководитель ПТО обеспечивает своевременную и качественную текущую дезинфекцию.

224. В случае отсутствия приточно-вытяжной вентиляции с механическим побуждением все помещения ПТО проветривают регулярно: в теплое время года постоянно и по 5-10 минут каждый час в холодное время года.

225. Во время нахождения в стационаре верхнюю одежду больного хранят в специальном помещении. Верхнюю одежду больной использует во время дневных прогулок.

226. После выписки больного постельные принадлежности (подушки, матрацы, одеяло принадлежащие стационару) обеззараживают в дезинфекционных камерах.

227. Помещения и предметы обихода подвергают ежедневной влажной уборке.

228. Сбор, обеззараживание и выдачу плевательниц осуществляет подготовленный персонал с применением средств индивидуальной защиты в специально выделенном помещении.

229. Использованную столовую посуду собирают в перчатках на маркированный стол в буфетной, освобождают ее от остатков пищи, обеззараживают без предварительного мытья в отдельных емкостях, затем моют и сушат в сушильном шкафу или на отдельном столе.

Посуду обеззараживают в воздушном стерилизаторе. После сбора использованной посуды столы протирают ветошью, смоченной в дезинфицирующем растворе.

230. Остатки пищи собирают в емкость (ведро, бак), засыпают сухим дезинфицирующим средством в соотношении 1 к 5.

231. Сортировку грязного белья проводят в специальной одежде, респираторах, перчатках, резиновой обуви в комнате, стены которой выложены кафелем на высоту 1,5 метров и оборудованные механической приточно-вытяжной вентиляцией.

232. Белье собирают в клеенчатые мешки, направляют в прачечную. При отсутствии отдельной прачечной, белье перед отправкой в прачечную предварительно обеззараживают и стирают в отдельных машинах в установленные дни.

233. Посещение стационарных больных бактериовыделителей не допускается, за исключением тяжелых случаев. При этом посетители используют средства индивидуальной защиты (респиратор, халат). Больные покидают стационар только по разрешению медицинского персонала.

234. Заключительную дезинфекцию в противотуберкулезных организациях проводят во всех случаях перепрофилирования, переезда, реконструкции, ремонта одним из дезинфицирующих средств, а также 1 раз в год с профилактической целью.

235. Заключительную дезинфекцию в очагах проводят сотрудники дезинфекционной станции, дезинфекционного отдела (отделения) государственных органов санитарно-эпидемиологической службы в течение шести (город) или двенадцати часов (село) со времени получения заявки от противотуберкулезного диспансера.

236. Заключительную дезинфекцию осуществляют во всех случаях выбытия больного из очага и смерти на дому; при перемене места жительства после переезда (обработка квартир или комнаты с вещами).

16. Санитарно-эпидемиологические требования к государственному санитарно-эпидемиологическому надзору в области предупреждения распространения туберкулеза

237. Территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводят:

1) совместно с противотуберкулезной службой подготовку региональных программ по борьбе с туберкулезом;

2) государственный учет и отчетность о прививках и контингентах, привитых против туберкулеза;

3) оказывают методическую и консультативную помощь медицинским организациям в планировании прививок и туберкулиновых проб, определении потребности вакцины БЦЖ и туберкулина пробы Манту с 2 ТЕ;

4) надзор за транспортированием, хранением и учетом вакцины БЦЖ и туберкулина;

5) контроль за своевременностью проведения профилактических медицинских осмотров, своевременной госпитализацией бациллярных больных, проведением противоэпидемических мероприятий в очаге туберкулеза, согласно эпидгруппе, соблюдением санитарно-противоэпидемического режима в ПТО;

6) контроль за соблюдением мероприятий по предупреждению инфицирования лиц, осуществляющих обслуживание животных в неблагополучных по туберкулезу хозяйствах, охраной труда работников животноводства, выполнением профилактических мероприятий в хозяйствах и на фермах;

7) взаимодействие с другими государственными органами и организациями в области борьбы с туберкулезом;

8) совместно со специалистами противотуберкулезных и медицинских организаций подготовку медицинских работников по работе с вакциной БЦЖ и туберкулином, проведению профилактических прививок против туберкулеза и туберкулинодиагностики, по соблюдению мер инфекционного контроля с последующим проведением аттестации;

9) учет впервые выявленных в отчетном году больных туберкулезом на основании извещения ф. № 089/у и бактериовыделителей на основании экстренного извещения ф. № 058/у, утвержденных приказом № 907;

10) совместно со специалистами противотуберкулезных, медицинских организаций и РГП на ПХВ "Национальный Центр проблем формирования здорового образа жизни" Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан санитарно-разъяснительную работу среди населения о мерах профилактики туберкулеза;

11) контроль за организацией выявления туберкулеза методом микроскопии, флюорографии и туберкулиновой пробы среди декретированных групп населения;

12) совместно со специалистами противотуберкулезной и медицинских организаций контроль за лечением больных туберкулезом, находящихся на амбулаторном лечении, осуществляют мониторинг за проведением мероприятий в очагах туберкулеза БК+ до исхода "Вылечен" и "Лечение завершено";

13) контроль за раздельной госпитализацией больных туберкулезом по типу, инфекционному статусу и наличию множественной лекарственной устойчивости.

17. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению внутрибольничных инфекционных заболеваний

238. Для эффективной организации и проведения мероприятий по предупреждению внутрибольничных инфекционных заболеваний (далее – ВБИ) в каждой медицинской организации разрабатывается программа инфекционного контроля, которая предусматривает:

1) учет и регистрацию внутрибольничных инфекций;

2) анализ заболеваемости, выявление факторов риска, расследование вспышек ВБИ и принятие мер по их ликвидации;

3) организацию и осуществление микробиологического мониторинга;

4) разработку тактики антибиотикопрофилактики и антибиотикотерапии;

5) организацию мероприятий по предупреждению профессиональных заболеваний;

6) обучение персонала по вопросам инфекционного контроля;

7) организацию и контроль санитарно-противоэпидемического режима;

8) организацию сбора, обезвреживания, временного хранения, транспортировки и утилизации медицинских отходов.

239. Инфекционный контроль в медицинских организациях проводится в порядке, определяемом уполномоченным органом в области здравоохранения.

240. В медицинских организациях не инфекционного профиля при выявлении у пациента инфекционного заболевания, представляющего эпидемиологическую опасность для окружающих, он переводится в изолятор. При отсутствии изолятора пациенты с инфекционными заболеваниями, подлежат переводу в соответствующие инфекционные больницы.

241. Открытие стационара, закрывающегося по эпидемическим показаниям, производится по согласованию с территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на соответствующей территории.

242. Все медицинские манипуляции, связанные с нарушением целостности кожных и слизистых покровов, проводятся в перчатках одноразового использования.

243. Медицинский персонал обрабатывает руки перед каждой медицинской манипуляцией.

18. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению вирусных гепатитов

244. Выявление больных или подозрительных на вирусные гепатиты проводится медицинскими работниками медицинских организаций, независимо от форм собственности во время амбулаторных приемов, госпитализации в стационар, посещений на дому, при медицинских осмотрах, диспансеризации и других посещениях медицинских организаций.

245. Диагностика, госпитализация и диспансеризация больных вирусными гепатитами проводятся в соответствии с классификацией вирусных гепатитов, условиями госпитализации и диспансеризации больных вирусными гепатитами согласно приложению 2 к настоящим Санитарным правилам.

246. При регистрации вирусных гепатитов специалистами территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводится эпидемиологическое обследование очагов больных вирусными гепатитами и эпидемиологическое расследование каждого случая острых вирусных гепатитов В и С, и впервые выявленных хронических вирусных гепатитов В и С, выявление путей передачи и оценка факторов риска заражения в медицинских и других организациях.

247. Выявленные больные вирусными гепатитами направляются в медицинские организации для обследования и лечения.

Обследование и лечение больных вирусными гепатитами в медицинских организациях проводится в порядке, определяемом уполномоченным органом в области здравоохранения.

248. В очагах вирусных гепатитов проводятся дезинфекционные мероприятия.

19. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий при вирусных гепатитах А и Е с энтеральным механизмом передачи

249. Санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия при вирусных гепатитах А и Е (далее – ВГА и ВГЕ) включают:

1) обеспечение соблюдения санитарно-гигиенических требований при ежедневной текущей уборке на объектах общественного питания, санитарных узлах, классных комнатах и рекреациях, проведение которой возложено на технический персонал;

2) недопущение привлечения обучающихся в организациях начального, основного среднего образования к проведению уборки помещений школы.

250. Специфическая профилактика ВГА – вакцинация.

251. Специфическая профилактика ВГЕ отсутствует.

252. Контингенты, подлежащие вакцинации против ВГА:

1) дети в возрасте двух лет;

2) контактные лица в очагах ВГА в возрасте до четырнадцати лет включительно, в первые две недели со дня контакта;

3) дети до четырнадцати лет, больные хроническими вирусными гепатитами В и С в период ремиссии.

253. Вакцинация проводится двукратно кратно с интервалом в шесть месяцев. Побочные реакции на введение вакцины не характерны. Допускается введение вакцины против ВГА одновременно с другими вакцинами, при условии их раздельного введения.

254. Мероприятия в очагах больных ВГА и ВГЕ:

1) контактные лица подлежат медицинскому наблюдению в течение тридцати пяти календарных дней со дня разобщения с больным с еженедельным врачебным осмотром (опрос, осмотр кожи и слизистых, термометрия, пальпация печени);

2) в период наблюдения не допускается прием новых детей и перевод контактных лиц в другие группы, палаты или учреждения, отменяется кабинетная система обучения для класса, где зарегистрированы случаи заболевания. При вспышечной заболеваемости – кабинетная система обучения прекращается по всей организации начального и основного среднего образования на время инкубации со дня регистрации последнего случая;

3) лабораторные обследования контактных лиц на биохимические анализы крови назначаются врачом при наличии клинических показаний;

4) очаговая заключительная дезинфекция проводится в организациях дошкольного воспитания и обучения, организациях начального и основного среднего образования закрытого типа при условии совместного питания, пребывания и сна детей после изоляции больного из коллектива.

255. Очаговая заключительная дезинфекция проводится дезинфекционными станциями или дезинфекционными отделами (отделениями) государственных организаций, осуществляющих деятельность в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

256. Очаговая текущая дезинфекция:

1) проводится лицом, определенным приказом руководителя организации дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего образования и лечебно-оздоровительных организаций под контролем медицинского работника данной организации в течение тридцати пяти дней с момента изоляции больного;

2) обеспечение дезинфицирующими средствами возлагается на руководителя организации, где зарегистрирован очаг вирусного гепатита;

3) организация и проведение очаговой заключительной и текущей дезинфекции возлагается на руководителя организации.

20. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий при вирусных гепатитах В, С и Д с парентеральным механизмом передачи

257. Специфическая профилактика вирусного гепатита С (далее – ВГС) – отсутствует.

258. Специфическая профилактика вирусных гепатитов В и Д (далее – ВГВ и ВГД) – вакцинация. Главной целью вакцинации против ВГВ является предотвращение ВГВ и ВГД, включая хронические формы заболевания.

259. Моновалентная вакцина против ВГВ выпускается во флаконах в жидком виде, в однодозной или многодозной расфасовке. Моновалентная вакцина против ВГВ защищает только от ВГВ. Вакцина против ВГВ выпускается также в составе комбинированных вакцин, которые обеспечивают защиту сразу против нескольких инфекционных заболеваний.

260. В качестве первой дозы при рождении используется моновалентная вакцина против ВГВ, так как поливалентные вакцины нельзя вводить детям при рождении.

261. Вакцинальный комплекс состоит из трех доз. Схема вакцинации:

1) для новорожденных детей – 0-2-4 месяца (в первые двенадцать часов после рождения – в два месяца жизни – в четыре месяца жизни);

2) для детей до одного года, невакцинированных при рождении – 0-2-6 с интервалами между первой и второй прививками – два месяца и между второй и третьей – четыре месяца;

3) для детей старше одного года и взрослым, невакцинированных при рождении – 0-1-6 с интервалами между первой и второй прививками – один месяц, между второй и третьей – пять месяцев.

262. Допускается введение вакцины против ВГВ одновременно с другими вакцинами, при условии введения раздельными шприцами и в разные участки тела. Для введения последующих доз вакцины против ВГВ при условии их полной взаимозаменяемости по типу и форме выпуска допускается использование препаратов разных типов от различных производителей.

263. Вакцинация лиц старше 15 лет проводится после предварительной маркерной диагностики на ВГВ. Лица с положительным результатом исследования на ВГВ к вакцинации не допускаются.

264. Противопоказаниями для введения вакцин считаются:

1) недоношенность, масса тела менее 2000 грамм при рождении;

2) сильная аллергическая реакция на предыдущую дозу, связанная с повышенной чувствительностью к компонентам препарата (генерализованная сыпь – крапивница, затрудненное дыхание, отек глотки и полости рта, гипертензия, шок). При этом дальнейшее применение данной вакцины прекращается;

3) среднетяжелые и тяжелые формы заболевания, сопровождающиеся температурой выше 38,5 ^оС и/или серьезными нарушениями общего состояния. Вакцинация проводится через две-четыре недели после нормализации состояния здоровья;

4) беременность;

5) нетяжелые острые респираторные вирусные инфекции, кишечные и другие острые инфекционные заболевания (вакцинация разрешается сразу после выздоровления).

265. Контингенты, подлежащие вакцинации против ВГВ:

1) новорожденные с целью предупреждения перинатальной передачи в первые двенадцать часов жизни;

2) контактные лица в очагах ВГВ для профилактики полового и бытового путей передачи;

3) медицинские работники (врачи, средний и младший медицинский персонал) медицинских организаций независимо от форм собственности;

4) лица, обучающиеся в организациях среднего и высшего образования медицинского профиля независимо от форм собственности;

5) реципиенты крови, ее компонентов и препаратов, независимо от кратности переливания;

6) впервые выявленные ВИЧ-инфицированные;

7) впервые выявленные лица, подлежащие гемодиализу и трансплантации тканей и (или) органов (части органов), независимо от кратности;

8) онкогематологические больные, а также больные, получающие иммуносупрессивные препараты, которым в связи со слабым иммунным ответом вводится удвоенная доза вакцины и проводится дополнительная ревакцинация через шесть месяцев после законченной вакцинации.

266. Прививки реципиентам крови, ее компонентов и препаратов, тканей и (или) органов (части органов), проводятся в территориальных медицинских организациях по месту жительства согласно списку, представленному медицинской организацией, проводившей переливание крови, ее компонентов и препаратов, и трансплантацию тканей и (или) органов (части органов).

267. В целях обеспечения безопасности донорского биологического материала доноров крови, ее компонентов и препаратов, органов (части органов), тканей, половых, фетальных, стволовых клеток и других биологических материалов не допускаются к донорству лица:

1) перенесшие вирусные гепатиты и лица, с положительными результатами на маркеры ВГВ и ВГС - пожизненно;

2) контактные лица с больным ВГ - на срок инкубационного периода;

3) получавшие переливание крови и ее компонентов, пересадку органов (части органов), тканей, половых, фетальных, стволовых клеток и других биологических материалов - на один год.

268. В целях выявления доноров с положительными результатами на маркеры ВГВ и ВГС подлежат обследованию на маркеры ВГВ и ВГС доноры - при каждой сдаче крови, органов (части органов), тканей, половых, фетальных, стволовых клеток и других биологических материалов.

269. Организации службы крови обеспечивают взаимообмен информацией о положительных результатах у доноров на всех уровнях с целью недопущения их к донорству на всей территории Казахстана.

270. При выявлении положительных результатов на маркеры ВГВ и ВГС у обследуемых лиц, в том числе у доноров, медицинские организации передают информацию о положительных результатах на маркеры ВГВ и ВГС у обследованных лиц в территориальную медицинскую организацию по месту жительства для постановки диагноза.

271. Кровь, ее компоненты и препараты, содержащие маркеры вирусных гепатитов ВГВ и ВГС подлежат утилизации.

21. Санитарно-эпидемиологические требования к профилактике заражения ВГВ, ВГД и ВГС у медицинских работников

272. Биологические жидкости пациентов рассматриваются как потенциально инфицированные вирусами ВГВ и ВГС. Медицинские работники медицинских организаций, в том числе лабораторий, и обучающиеся в организациях образования в области здравоохранения относятся к группам риска по инфицированию ВГВ и ВГС.

273. Пути инфицирования:

1) повреждение кожи (укол иглой или порез острым инструментом);

2) попадание биологических жидкостей на слизистые оболочки или поврежденную кожу;

3) длительный или обширный по площади контакт неповрежденной кожи с тканями и биологическими жидкостями.

274. Меры предосторожности соблюдаются при работе с биологическими жидкостями, в том числе:

1) кровью;

2) спермой;

3) вагинальными выделениями;

4) синовиальной жидкостью;

5) цереброспинальной жидкостью;

6) плевральной жидкостью;

7) перитонеальной жидкостью;

8) перикардиальной жидкостью;

9) амниотической жидкостью;

10) слюной.

275. Меры предосторожности соблюдаются при работе:

1) с любыми иссеченными (или удаленными иным способом), прижизненно или на аутопсии, человеческими тканями и органами (кроме неповрежденной кожи);

2) с тканями и органами экспериментальных животных, зараженных передающимися с кровью инфекциями;

3) с любыми жидкостями с видимой примесью крови;

4) с любой неизвестной биологической жидкостью.

276. Риск заражения увеличивается при:

1) травмах от неосторожного обращения с загрязненными иглами и острыми инструментами;

2) попадании крови и других биологических жидкостей на слизистые рта, глаз, носа и поврежденную кожу (порезы, царапины, дерматит, угри);

3) прикосновений к слизистым оболочкам глаз, носа, рта и поврежденной коже при работе с биологическими жидкостями и загрязненными ими поверхностями;

4) растекании, расплескивании и разбрызгивании крови и других биологических жидкостей.

277. В целях защиты от инфицирования применяют:

1) индивидуальные средства защиты, которые защищают кожные покровы, глаза, рот и другие слизистые оболочки от контакта с биологическими жидкостями в течение всего времени использования этих средств;

2) защитные приспособления и безопасные технологии, которые обеспечиваются работодателями.

278. В медицинских организациях обеспечивается:

1) работа с биологическими жидкостями и загрязненными ими поверхностями в перчатках, надеваемых непосредственно перед работой. Недопущение повторного использования одноразовых перчаток, применения любрикантов на вазелиновой основе, повреждающие латекс, из которого сделаны перчатки;

2) работа в халате, хирургическом колпаке или шапочке, бахилах, надетых поверх обуви во всех случаях, когда возможен контакт с инфицированным материалом;

3) при манипуляциях с возможным появлением брызг крови и других биологических жидкостей надевание маски, защитных очков или экрана для лица, прикрывающих лицо до подбородка, или маски в сочетании с защитными очками, снабженными боковыми щитками. Обычные очки не обеспечивают достаточной защиты от инфекций, передающихся с кровью;

4) предоставление работодателем индивидуальных средств защиты;

5) хранение индивидуальных средств защиты в доступном месте;

6) учет случаев получения микротравм персоналом, аварийных ситуаций с попаданием крови и биологических жидкостей на кожу и слизистые.

279. Меры предосторожности при работе с биологическими жидкостями:

1) при попадании биологических жидкостей на кожу, немедленно, после снятия перчаток или других средств индивидуальной защиты, вымыть руки водой с мылом, затем промыть загрязненные участки. Руки моются под проточной водой. При отсутствии проточной воды, необходимо использовать антисептический раствор для рук и разовые бумажные полотенца или антисептические салфетки;

2) одноразовые шприцы с иглами немедленно после использования без предварительного промывания, дезинфекции, разбора и деформирования сбрасываются в коробки для безопасной утилизации (далее – КБУ);

3) загрязненные, режущие и колющие инструменты многоразового использования сразу для последующей обработки помещаются в жесткие, влагонепроницаемые (дно и стенки), маркированные контейнеры;

4) КБУ и маркированные контейнеры для использованного инструментария размещаются в удобном для пользования месте, не допускается их переполнение (заполнение на три четверти) и перемещаются только тщательно закрытыми;

5) образцы биологических жидкостей помещаются в герметичные контейнеры с соответствующей маркировкой. Если контейнер с образцами загрязнен или поврежден, необходимо поместить его внутрь другого контейнера;

6) перед техническим обслуживанием и транспортировкой оборудования, загрязненного биологическими жидкостями, его следует продезинфицировать;

7) свести к минимуму соприкосновение с загрязненным бельем, помещать его в маркированные мешки или контейнеры, влажное белье перевозить в непромокаемых мешках или контейнерах.

280. Не допускается:

1) принимать пищу, курить, накладывать макияж, снимать или надевать контактные линзы на рабочих местах, где вероятен контакт с биологическими жидкостями;

2) хранить пищу и напитки в холодильниках или других местах, где хранятся образцы биологических жидкостей и тканей;

3) насасывать в пипетки биологические жидкости ртом;

4) поднимать руками осколки стекла, которые могут быть загрязнены биологическими жидкостями;

5) сгибать, ломать, снимать со шприцев использованные иглы, надевать на них колпачки и проводить подобные действия с загрязненными острыми инструментами;

6) доставать что-либо руками из контейнеров с использованными многоразовыми колющими и режущими инструментами, вручную открывать, опорожнять контейнеры.

281. В случае попадания на индивидуальные средства защиты биологических жидкостей, необходимо немедленно снять их и промыть загрязненные участки кожи водой с мылом. Перед тем, как покинуть рабочее место, следует снять все индивидуальные средства защиты и поместить их в выделенную для этого тару. Работодатель обеспечивает очистку, стирку, ремонт, замену индивидуальных средств защиты и утилизацию использованных индивидуальных средств защиты.

282. Обучение медицинского персонала по профилактике профессионального инфицирования ВГВ, ВГД и ВГС обеспечивают руководители медицинских организаций.

283. Персонал медицинских организаций (как медицинский, так и немедицинский) при приеме на работу и ежегодно проходит инструктаж по технике безопасности.

284. При проведении лечения больных необходимо избегать любых неоправданных инвазивных вмешательств.

285. Медицинские организации обеспечиваются необходимым оборудованием и расходными материалами (в том числе одноразовыми шприцами, катетерами, иглами и системами для инфузий, дезинфектантами, контейнерами, КБУ) в достаточном количестве и ассортименте.

286. Медицинскими организациями разрабатываются и утверждаются планы по утилизации медицинских отходов, порядок прохождения персоналом инструктажа и порядок контроля.

287. В целях выявления, организации лечения заболевания, определения режима труда для лиц с положительными результатами на маркеры ВГВ и ВГС, подлежат обследованию на маркеры ВГВ и ВГС при поступлении на работу и один раз в шесть месяцев:

1) медицинские работники организаций службы крови;

2) медицинские работники, занимающиеся гемодиализом;

3) медицинские работники хирургического, стоматологического, гинекологического, акушерского, гематологического профилей, также медицинские работники, проводящие инвазивные методы диагностики и лечения;

4) медицинские работники клинических, иммунологических, вирусологических, бактериологических, паразитологических лабораторий.

288. Медицинские работники хирургического, стоматологического, гинекологического, акушерского, гематологического профилей и занимающиеся гемодиализом, также медицинские работники, проводящие инвазивные методы диагностики и лечения, при положительных результатах на маркеры ВГВ и ВГС не допускаются к работе до уточнения диагноза.

289. В целях выявления, снижения риска распространения инфекции подлежат обследованию на маркеры ВГВ и ВГС при поступлении на госпитализацию в стационары:

1) поступающие на плановые оперативные вмешательства;

2) пациенты центров и отделений гемодиализа, гематологии, онкологии, трансплантации, сердечно-сосудистой и легочной хирургии;

3) при пребывании в стационаре пациентов отделений гемодиализа, гематологии и трансплантации более 1 месяца - ежемесячно.

290. В целях выявления, организации лечения заболевания подлежат обследованию на маркеры ВГВ и ВГС пациенты перед проведением и через 6 месяцев после проведения гемотрансфузий, трансплантации и пересадки органов (части органов), тканей, половых, фетальных, стволовых клеток и других биологических материалов.

291. При положительных результатах на маркеры ВГВ и ВГС медицинские работники не допускаются к процессу заготовки крови и ее препаратов.

22. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению дезинфекции при ВГВ, ВГД и ВГС

292. Медицинский инструментарий одноразового пользования без предварительной дезинфекции и разборки подвергается уничтожению (сжиганию, разрушению).

293. Изделия медицинского назначения многократного применения после использования подвергаются дезинфекции, предстерилизационной очистке, сушке, упаковке и стерилизации.

294. Дезинфекция инструментария проводится в местах его использования путем погружения в дезинфицирующий раствор или в ультразвуковых и других моечных машинах.

295. Для дезинфекции медицинских изделий используются две емкости. В первой емкости инструментарий промывается от остатков крови, слизи, лекарственных препаратов, затем погружается во вторую емкость для экспозиции. Разъемные изделия обрабатываются в разобранном виде.

296. Дезинфицирующие растворы меняются по мере загрязнения, изменения цвета или появления осадка, истечения срока годности и хранения.

297. При использовании дезинфицирующего средства, обладающего фиксирующим эффектом в отношении биологических жидкостей, инструментарий предварительно отмывается в отдельной емкости водой с последующим ее обеззараживанием.

298. Моющий раствор используется в течение суток с момента приготовления, если цвет раствора не изменился. Качество предстерилизационной обработки оценивается по отсутствию положительных проб на остаточное количество крови и щелочных компонентов синтетических моющих веществ, а также остатков масляных лекарственных средств на инструменте.

299. Предстерилизационная очистка и стерилизация инструментария проводится в специально выделенном месте каждого подразделения медицинской организации или в централизованном стерилизационном отделении. При содержании в дезинфицирующем средстве моющего компонента предстерилизационная очистка не проводится.

23. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий при острых респираторных вирусных инфекциях, гриппе и их осложнениями (пневмонии)

300. Государственный санитарно-эпидемиологический контроль за заболеваемостью населения ОРВИ (ГПЗ, ТОРИ), гриппом и их осложнениями (пневмонии) осуществляется в виде мониторинга в течение года и включает проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий.

301. Санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия при рутинной системе эпидемиологического надзора за ОРВИ, гриппом и их осложнениями (пневмонии) распределены на периоды предэпидемический с 1 октября по 1 декабря и эпидемический сезоны с 1 декабря по 30 апреля.

302. Дозорный эпидемиологический надзор за гриппом, ОРВИ, ГПЗ и ТОРИ проводится круглогодично, целью которого являются мониторинг заболеваемости гриппом амбулаторных и стационарных больных, ранняя расшифровка циркулируемых типов вирусов среди населения и обнаружение новых, видоизмененных видов вируса гриппа.

303. В предэпидемический период обеспечивается проведение следующих мероприятий:

1) разработка межведомственных оперативных комплексных планов мероприятий по борьбе с ОРВИ и гриппом руководителями управлений здравоохранения, органов государственной санитарно-эпидемиологической службы и иных заинтересованных государственных органов;

2) готовность медицинских организаций к приему больных ОРВИ и гриппом при подъеме заболеваемости в эпидемический сезон, предусмотрев создание необходимого объема коечного фонда, резерва основных противогриппозных препаратов и средств (противовирусные препараты, оксолиновая мазь, жаропонижающие средства, иммуномодулирующие средства, витамины и минералы), оборудования и средств для оказания интенсивной терапии, дезинфицирующих препаратов, средств индивидуальной защиты;

3) резерв противогриппозных препаратов и средств в медицинских организациях независимо от форм собственности составляет из расчета:

в организациях ПМСП не менее чем на 10 больных;

в стационарах – не менее чем на 35 больных;

4) проведение семинаров и инструктажей по вопросам клиники, диагностики, лечения и профилактики гриппа с работниками медицинских организаций, персоналом объектов воспитания и образования детей и подростков, объектов сферы обслуживания населения, туристических фирм, работников миграционной полиции, пограничной и таможенной служб;

5) ежегодное проведение вакцинации против гриппа медицинских работников, детей, состоящих на диспансерном учете в медицинских организациях, ослабленных и часто болеющих детей старше шести месяцев, детей детских домов, домов ребенка, контингента домов престарелых и инвалидов, беременных во втором или третьем триместре беременности и по эпидемиологическим показаниям.

304. В эпидемический период обеспечивается проведение следующих мероприятий:

1) учет случаев ОРВИ, гриппа и их осложнений (пневмонии), а так же летальных случаев, связанных с ними, с лабораторным изучением биоматериала на грипп и другие вирусы ОРВИ;

2) систематический (еженедельный с 1 октября, ежедневный с 1 декабря) мониторинг заболеваемости ОРВИ, гриппом и их осложнений (пневмонии), а так же летальности от них, за заболеваемостью ОРВИ и гриппом среди вакцинированных против гриппа, среди беременных и детей до одного года по территориям, возрастам, группам риска;

3) мониторинг иммунизации населения против гриппа по возрастам, категориям групп риска;

4) медицинские организации представляют информацию о состоянии заболеваемости ОРВИ, гриппом и их осложнениями (пневмонии), а так же летальности от них в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

5) форма ежедневной и еженедельной отчетности по иммунизации против гриппа, по ОРВИ и гриппу, ГПЗ и ТОРИ утверждается ведомством государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

6) регулярно информируются местные исполнительные органы об эпидемической ситуации по заболеваемости ОРВИ, гриппом и их осложнений (пневмонии) и летальности от них, активности циркулирующих типов вируса в регионе и необходимых мерах профилактики и борьбы с гриппом и другими ОРВИ;

7) проведение санитарно-просветительной работы среди населения о мерах профилактики и борьбы с гриппом и ОРВИ;

8) противоэпидемические (профилактические) мероприятия в медицинских организациях (ПМСП и стационары), организациях воспитания и образования детей и подростков проводятся в соответствии с приложением 3 к настоящим Санитарным правилам.

305. При превышении еженедельных контрольных уровней заболеваемости или росте показателей заболеваемости ОРВИ, гриппом в сравнении с предыдущей неделей от 1,5 и более раз на территориях вводятся ограничительные мероприятия в порядке и в соответствии с перечнем инфекционных заболеваний, утвержденных государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

306. Госпитализация больных ОРВИ и гриппом проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

307. Клиническими показаниями для госпитализации являются:

1) ОРВИ и грипп, протекающие со среднетяжелой и тяжелой, осложненной формами течения заболеваний у детей до 14 лет, лиц старше 65 лет и беременных при любых сроках беременности;

2) больные с проявлениями ОРВИ и гриппа со среднетяжелой и тяжелой степенью течения, с сопутствующими хроническими заболеваниями со стороны сердечно-сосудистой, легочной, выделительной, эндокринной систем и гематологической патологией.

308. Эпидемиологическими показаниями для госпитализации больных является их проживание в домах ребенка, детских домах, интернатах, домах-инвалидов, общежитиях, казармах.

309. Забор, хранение и доставка биоматериала для лабораторных исследований обеспечиваются обученным медработником медицинских организаций в порядке, установленном в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 7-1 Кодекса.

310. Исследования материала от больных ОРВИ (ГПЗ и ТОРИ), гриппом и их осложнений (пневмонии) проводятся организациями санитарно-эпидемиологической службы.

311. При рутинной системе эпидемиологического надзора забор биоматериала для лабораторных исследований проводится ответственными медицинскими работниками каждой медицинской организации ежемесячно у не менее чем у 10 больных ОРВИ, гриппом с ярко выраженной клиникой в предэпидемический и эпидемический сезоны заболеваемости ОРВИ и гриппом; при дозорной системе эпидемиологического надзора - в соответствии с приложением 4 к настоящим Санитарным правилам.

312. При дозорной системе эпидемиологического надзора за ГПЗ и ТОРИ перечень дозорных центров, графики их работ и функциональные обязанности ответственных лиц по организации работы в рамках ДЭН определяются, и утверждаются руководителями управлений здравоохранения и территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения дозорных регионов.

313. Отбор образцов при ДЭН за случаями ГПЗ проводится дозорными центрами не менее одного раза в месяц; ТОРИ – в приемных покоях стационаров с обеспечением принципа репрезентативности выборки в соответствии с приложением 4 к настоящим Санитарным правилам.

24. Санитарно-эпидемиологические требования
к организации проведения санитарно-противоэпидемических и
санитарно–профилактических мероприятий по предупреждению
менингококковой инфекции

Сноска. Санитарные правила дополнены главой 24 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

314. В клиническом течении менингококковой инфекции выделяют локализованные (менингококконосительство, назофарингит) и генерализованные (менингит, менингококкцемия, смешанные и другие) формы. Инкубационный период при менигококковой инфекции длится от 2 до 20 дней, чаще 2-4 дня.

315. Острый назофарингит – протекающая с умеренной лихорадкой в течение 3-5 дней, слабо выраженными симптомами интоксикации и ринофарингитом и не отличается по клиническим симптомам от острого респираторного заболевания другой этиологии, в связи с чем диагноз устанавливается только на основании положительного результата бактериологического исследования носоглоточной слизи.

316. Менингит начинается остро, с озноба и лихорадки, сильной головной боли и рвоты. У больных развивается светобоязнь, гиперакузия, гиперестезия кожи, затем присоединяются возбуждение и двигательное беспокойство, нарушение сознания от сопора до комы, нарастают менингеальные симптомы. Резко выраженная интоксикация, нарушение сознания, судороги, припадки, парезы черепно-мозговых нервов, атаксия, гемипарезы и параличи, нистагм, мозжечковые нарушения свидетельствуют о менингоэнцефалите. Спинномозговая жидкость при менингите и менингоэнцефалите мутная, содержит большое количество клеток цитоз 0,01 х 10⁹/л и выше, за счет нейтрофилов, содержание белка выше 0,33 г/л, реакции Панди и Нонне-Апельта положительные.

317. Менингококцемия (менингококковый сепсис) начинается остро, у части больных с назофарингита. Температура тела повышается до 40 градусов Цельсия (далее – ⁰С) и выше, выражены симптомы интоксикации. Характерный симптом – геморрагическая сыпь на туловище, конечностях, ягодицах появляется через 12 – 48 часов от начала заболевания. Элементы сыпи могут быть различной формы от едва заметных петехий до крупных кровоизлияний в кожу багрового цвета, выступающие над поверхностью. В центре кровоизлияния может быть некроз. Менингококцемия может носить молниеносный характер, когда имеет место бурное начало, резкий озноб, появление чувства страха. Температура тела поднимается до 40 – 41 ⁰С, затем быстро снижается по мере развития инфекционно-токсического шока (далее - ИТШ). Нарастают одышка, тахикардия, артериальное давление падает, смерть наступает через 6 – 48 часов от начала заболевания.

318. Эпидемиологический надзор за заболеваемостью менингококковыми инфекциями включает следующие санитарно-противоэпидемические и санитарно–профилактические мероприятия:

1) ретроспективный эпидемиологический анализ заболеваемости менингококковыми инфекциями, проводимый ежегодно территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно–эпидемиологического благополучия населения с целью обоснования перечня, объема и сроков проведения профилактических мероприятий, долгосрочного программно-целевого планирования. Необходимо изучить структуру менингококковых инфекций по нозологическим формам, оценить уровень заболеваемости в отдельных возрастных, социальных, профессиональных группах населения и отдельных коллективов для выявления "групп риска";

2) оперативный эпидемиологический анализ заболеваемости менингококковыми инфекциями, проводимый ежемесячно территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно–эпидемиологического благополучия населения для своевременного обнаружения начавшегося подъема заболеваемости, выявления его причины и проведения оперативных противоэпидемических мероприятий. Проводится сравнение текущей заболеваемости по неделям, месяцам, с нарастающим итогом, сопоставление с контрольными уровнями заболеваемости, характерными для данной территории.

319. С целью недопущения внутрибольничных заболеваний территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно–эпидемиологического благополучия населения проводится государственный санитарно-эпидемиологический надзор за соблюдением санитарно-противоэпидемического режима в медицинских организациях, детских домах, домах ребенка, психоневрологических диспансерах, домах-интернатах.

320. Выявление больных и подозрительных на заболевание менингококковыми инфекциями проводится медицинскими работниками всех организаций здравоохранения, независимо от их ведомственной принадлежности и форм собственности, во время амбулаторных приемов, посещений на дому, медицинских осмотров, диспансеризации и других посещений медицинских организаций. Диагноз устанавливается на основании клинических проявлений заболевания, данных лабораторного исследования, эпидемиологического анамнеза.

321. Проводятся однократные лабораторные обследования на менингококковую инфекцию следующих категорий населения:

1) больных с подозрением на менингококковую инфекцию при обращении в медицинские организации;

2) пациентов психиатрических стационаров, при поступлении в стационар;

3) детей при оформлении в школы-интернаты, детские дома и дома ребенка;

4) лиц старше 60 лет при оформлении в дома-интернаты для престарелых и инвалидов;

5) реконвалесцентов после перенесенной менингококковой инфекции;

6) лиц, находившихся в контакте с больным менингококковой инфекции в инкубационный период. Лабораторное обследование контактных лиц в детских дошкольных учреждениях, детские дома и дома ребенка проводятся не менее двух раз с интервалом в 3 – 7 дней.

322. С диагностической целью лабораторное обследование на менингококковую инфекцию лиц указанных в подпунктах 1), 5) пункта 321 настоящих Санитарных правил проводится медицинскими организациями.

323. С профилактической целью лабораторное обследование на менингококковую инфекцию лиц указанных в подпунктах 2), 3), 4), 6) пункта 321 настоящих Санитарных правил проводится организациями, осуществляющими деятельность в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

324. При осложнении эпидемиологической ситуации и превышении уровня заболеваемости среднереспубликанского показателя заболеваемости на 100 тысяч населения проводится лабораторное обследование определенных групп населения. Объем и структура обследования определяется должностными лицами органов (организаций) санитарно-эпидемиологической службы по постановлениям или предписаниям.

25. Санитарно-эпидемиологические требования
к организации и проведению эпидемиологического обследования
и противоэпидемических мероприятий

Сноска. Санитарные правила дополнены главой 25 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

325. Эпидемиологическое обследование проводится при регистрации каждого случая заболевания.

326. В детских дошкольных учреждениях, в том числе в учреждениях закрытого типа, школах, школах интернатах, где зарегистрирован случай менингококковой инфекции, устанавливается карантин на 10 календарных дней с момента изоляции последнего больного. В течение этого срока запрещается прием новых и временно отсутствующих детей, а также переводы детей и персонала из одной группы в другую.

327. Все лица, находившихся в контакте с больным подвергаются медицинскому наблюдению с ежедневным клиническим осмотром и термометрией в течении 10 календарных дней с момента изоляции последнего больного. К проведению осмотра привлекаются оториноларингологи. Лицам, общавшимся с больными и имеющими катаральные явления в носоглотке, проводят профилактическое лечение.

328. Лица, у которых выявлены положительные результаты лабораторного обследования рассматриваются как носители. Проводится их лечение, постановка на учет, устанавливается за ними медицинское наблюдение. Носители, представляющие эпидемическую опасность для окружающих отстраняются от работы территориальными подразделениями ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и допускаются в коллективы при однократном отрицательном результате, материал для исследования берется из носоглотки через 3 календарных дня после окончания лечения.

329. При превышении уровня заболеваемости среднереспубликанского показателя заболеваемости на 100 тысяч населения проводится вакцинации по эпидемиологическим показаниям лиц с высоким риском заболеваемости на основании постановления Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан.

330. Заключительная дезинфекция в очагах и обработка транспорта по перевозке больных не проводится.

331. В помещениях организуется частое проветривание, влажная уборка, максимальное разуплотнение лиц, находившихся в контакте с больным в спальных, учебных помещениях, игровых комнатах.

332. В период сезонного подъема заболеваемости запрещается проведение мероприятий с большим скоплением людей.

333. Среди населения постоянно проводится широкая разъяснительная работа о необходимости раннего обращения к врачу.

26. Санитарно-эпидемиологические требования
к госпитализации больных менингококковой инфекцией

Сноска. Санитарные правила дополнены главой 26 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

334. Обязательной и немедленной госпитализации подлежат больные с генерализованными формами.

335. Госпитализация больных менингококковой инфекцией проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

336. Клинические показания для госпитализации больных менингококковой инфекцией:

1) генерализованная форма;

2) нарастание симптомов интоксикации и назофарингита.

337. Эпидемиологические показания для госпитализации больных менингококковой инфекцией:

1) невозможность соблюдения необходимого противоэпидемического режима по месту жительства больного (социально-неблагополучные семьи, общежития, казармы, коммунальные квартиры);

2) случаи заболевания в медицинских организациях, школах-интернатах, детских домах, домах ребенка, санаториях, домах-интернатах для престарелых и инвалидов, летних оздоровительных организациях, домах отдыха.

338. Выписка реконвалесцентов после менингококковой инфекции проводится:

1) при локализованной форме – после клинического выздоровления и однократного отрицательного бактериологического исследования слизи из носоглотки через 3 календарных дня после окончания антибактериальной терапии;

2) при генерализованной форме – после клинического выздоровления и двукратного отрицательного бактериологического исследования слизи из носоглотки через 3 календарных дня после окончания антибактериальной терапии с интервалом в 2 календарных дня.

27. Санитарно-эпидемиологические требования к диспансерному
наблюдению за лицами, переболевшими менингококковой инфекцией

Сноска. Санитарные правила дополнены главой 27 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

339. В школы, дошкольные учреждения, санатории, учебные заведения лица перенесшие менингококковую инфекцию, допускаются после однократного отрицательного бактериологического исследования, проведенного через 5 календарных дней после выписки из стационара или выздоровления больного назофарингитом на дому.

340. Реконвалесценты менингита и менингоэнцефалита наблюдаются невропатологом в течение двух лет (в течение первого года 1 раз в 3 месяца, в последующем году 1 раз в 6 месяцев).

28. Санитарно-эпидемиологические требования к лабораторной диагностике менингококковой инфекции

Сноска. Санитарные правила дополнены главой 28 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

341. Лабораторная диагностика менингококковой инфекции и гнойных менингитов осуществляется бактериологическим методом путем выделения и идентификации возбудителя (слизь из носоглотки), бактериоскопическим методом путем окрашиванием по Граму, серологическим путем выявления специфических антигенов в жидкостях организма (ликвор, кровь, синусоидальная жидкость) или антител в сыворотке крови, методом полимеразной цепной реакции (далее – ПЦР), позволяющий добиться значительного увеличения малых концентраций определенных фрагментов нуклеиновой кислоты в биологическом материале (пробе). ПЦР является наиболее чувствительным и специфичным из существующих экспресс-методов детекции возбудителей в биологическом материале: достаточно нескольких молекул дезоксирибонуклеиновой кислоты (далее – ДНК) в образце, чтобы обнаружить большинство известных микроорганизмов, в том числе некультивируемых. Такие факторы, как хранение спинномозговой жидкости (далее – СМЖ) при комнатной температуре, замораживание-оттаивание (до 3 раз) не влияет на чувствительность метода. Для молекулярно-биологических методов характерна высокая воспроизводимость, быстрота получения результата (в течение нескольких часов, позволяет проводить идентификацию без выделения чистых культур).

342. По классификационной систематике менингококки принадлежат к семейству Neisseriaceae роду Neisseria (далее – N), род N включает два вида патогенных микроорганизмов: N. meningitidis и N. gonorrhoeae, остальные представители этого рода являются резидентной флорой слизистых оболочек. К последним относятся пигментообразующие, объединенные в один вид N. subflava, а также N. sicca, N. mucosa, N. flavescens, N. lactamica. Катаральный диплококк выделен в род Branhamella (далее – В), включающий: B. catarrhalis, B. caviae. B. ovis и B. cuniculi и другие.

343. Менингококки требовательны к условиям культивирования. При росте требуют повышенной влажности и 5-10 процентов (далее – %) содержания диоксид углерода (далее – СО₂) в воздухе, чувствительны к малейшим отклонениям температуры. В качестве источника нативного белка рекомендуется применять сыворотку крупного рогатого скота, лошадиную или кровь любого другого животного, сухой питательный агар специального назначения.

344. Идентификация вида N. meningitidis основана на комплексе морфологических, тинкториальных, культуральных и биохимических признаков указанных в приложении 5 настоящих Санитарных правил.

345. Менингококки делятся на следующие 13 серогрупп: A, B, C, X, Y, Z, 29E, D, W135, K, H, L, I. Проведение серологического группирования менингококков является обязательным для практических лабораторий, как одна из мер эпидемиологического надзора за менингококковой инфекцией.

Приложение 1 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Форма

Отчет
о выполнении плана флюорографического обследования населения
за ________ 20___ года по ________________________________

(месяц) (медицинская организация)

Наименование медицинской организации

Работники медицинских организаций

в том числе работники родильных домов (отделений), детских больниц (отделений), отделений патологии новорожденных и недоношенных

в том числе работники ПТО

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Призывники на военную службу

Студенты высших и средних специальных учебных заведений, учащихся училищ

Подростки 15-17 лет

Женщины в послеродовом периоде

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Лица, состоящие на диспансерном учете в медицинских организациях

в том числе с хроническими неспецифическими заболеваниями легких

в том числе с сахарным диабетом

в том числе с наркоманией

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

в том числе с алкоголизмом

в том числе с ВИЧ/СПИД

Лица, получающие иммунносупрессивную терапию

Лица, имеющие остаточные явления в легких любой этиологии

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Лица контактные с больным туберкулезом

Работники дошкольных организаций, общеобразовательных и специализированных школ, лицеев и гимназий

Лица, прибывшие в Республику Казахстан на постоянное место жительство

Работники объектов пищевой промышленности, общественного питания и продовольственной торговли

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Работники сферы обслуживания

Лица, занимающиеся перевозкой пассажиров, их обслуживанием на всех видах транспорта

Работники высших и средних учебных заведений

Работники аптек занятых изготовлением, расфасовкой и реализацией лекарственных средств

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Лица, прибывшие в Республику Казахстан на временное проживание, в том числе по трудовой миграции

Члены семьи новорожденных, невакцинированных против туберкулеза до выписки из роддома

Обязательный контингент, итого

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Прочие лица:

в том числе лица, не проходившие флюорографическое обследование два и более лет

в том числе члены семьи беременных женщин

Всего обследовано

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

всего численность

план

выполнение

%

выявлено больных туберкулезом

Приложение 1-1 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Сноска. Санитарные правила дополнены приложением 1-1 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Форма

Отчет о выполнении плана постановки пробы Манту
за _________ 20 ___ года по___________________________________

(месяц) (наименование медицинской организации)

Контингент	план	выполнение плана за отчетный месяц	выполнение плана с нарастанием	удельный вес охвата (%)	выявлено с виражом и гиперергической реакцией	из них охвачено химиопрофилактикой
Обследование по пробе Манту всего, в том числе:
детей и подростков из очагов туберкулеза (данные ПТО)
детей старше двух месяцев перед вакцинацией БЦЖ
учащихся 1-х классов (в возрасте 6-7 лет) перед ревакцинацией
детям группы "риска" всего, в том числе:
дети из социально неблагополучных семей (малообеспеченные и многодетные, родители - неработающие, из мест лишения свободы, страдающие алкоголизмом, наркоманией, ВИЧ-инфицированные, не имеющие постоянного места жительства, мигранты);
дети, находящиеся на амбулаторном и стационарном лечении с длительным кашлем (более 2-х недель) и с симптомами нарастающей интоксикации, (субфебрилитет, потливость, снижение аппетита и массы тела, раздражительность, вялость)
дети, состоящие на диспансерном учете у педиатра по поводу различных заболеваний
контингент закрытых учебных заведений (школы-интернаты, специализированные школы для детей инвалидов)
дети, невакцинированные и с неразвившимися поствакцинальными рубчиками БЦЖ
дети, получающие гормональную терапию
дети, получающие иммунносупрессивную терапию (глюкокортикоиды, иммунодепрессанты, цитостатики, генно-инженерные биологические препараты)
дети, с неизвестным прививочным статусом

Приложение 2 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Классификация вирусных гепатитов, условия госпитализации и
диспансеризации больных вирусными гепатитами

Классификация острых вирусных гепатитов

1. Вирусные гепатиты по механизму передачи подразделяются на:

1) вирусные гепатиты с энтеральным механизмом передачи:

острый вирусный гепатит А;

острый вирусный гепатит Е;

2) вирусные гепатиты с парентеральным механизмом передачи:

острый вирусный гепатит В;

острый вирусный гепатит Д;

острый вирусный гепатит С;

3) вирусные гепатиты неустановленной этиологии.

2. Формы острых вирусных гепатитов (далее – ОВГ):

1) субклиническая – нет клинических проявлений болезни, в крови больных выявляются специфические маркеры вирусов в сочетании с повышенным содержанием аланинаминотрансферазы (далее – АЛТ);

2) инаппарантная – протекает при полном отсутствии клинико-биохимических признаков, но в организме человека наблюдаются иммунологические, функциональные и морфологические изменения. Выявляются специфические маркеры вирусов;

3) манифестная – диагностируется на основании субъективных и объективных клинических симптомов характерных для острого вирусного гепатита. Манифестные формы ОВГ имеют цикличное течение, включающее преджелтушный (продромальный), желтушный (разгар) и период реконвалесценции. Преджелтушный период характеризуется совокупностью клинических симптомов, представленных гриппоподобным, астеновегетативным, диспептическим, артралгическим и смешанным синдромами. В периоде разгара заболевания появляется желтушное окрашивание кожных покровов и слизистых, гепатомегалия;

4) типичная желтушная циклическая – сочетание желтухи с цитолитическим синдромом с четким разграничением 3-х периодов болезни;

5) типичная желтушная с холестатическим компонентом – желтуха более интенсивная, высокая билирубинемия, незначительная трансаминаземия, имеется тенденция к повышению показателя щелочной фосфатазы (далее – ЩФ). Более продолжителен желтушный период болезни;

6) атипичная желтушная (холестатическая) – наблюдается редко, у больных пожилого возраста. Желтуха интенсивная с выраженным зудом кожи. Гипербилирубинемия, гиперхолестеринемия, повышена ЩФ и гаммаглютаминтранспептидаза. Тенденция к ускорению скорости оседания эритроцитов и субфебрилитет в желтушном периоде;

7) атипичная безжелтушная – характеризуется полным отсутствием желтухи при слабовыраженных общих проявлениях заболевания с увеличением печени и субъективными признаками нарушений ее функций. Специфические маркеры вирусных гепатитов в сочетании с повышенным уровнем АЛТ. Часто они наблюдаются при гепатите А;

8) острая циклическая – в течение 1-1,5 месяцев прекращается репликация (размножение) вируса, он элиминируется (выводится) из организма и наступает полная санация. Для гепатитов А и Е – это типичное течение болезни. При гепатитах В, С и Д – один из возможных вариантов;

9) острое прогредиентное течение ОВГ – фаза активной репликации вируса сохраняется 1,5-3 месяца. Завершение инфекционного процесса неоднозначное: либо санация организма с исходом в выздоровление, либо трансформация в хроническое течение. Прогредиентное течение в основном при гепатитах В, С и Д. При гепатитах А и Е иногда отмечается затяжное течение при отягощенном преморбидном фоне, но завершается полным выздоровлением.

3. Тяжесть ОВГ может быть легкой, средней и тяжелой степени:

1) легкая степень – отсутствует интоксикация или она слабо выражена. Желтуха легкая. Величина протромбинового индекса (далее – ПИ) в пределах нормы. Содержание общего билирубина не выше 100 микромоль/литр;

2) средняя степень – характеризуется умеренно выраженными симптомами интоксикации. Желтуха умеренная. ПИ снижается до 65%. Содержание общего билирубина в пределах 100 - 180 микромоль/литр;

3) тяжелая степень – отмечается выраженная интоксикация центральной нервной системы, нарушение сна, эйфория или сонливость, вялость, анорексия, повторная рвота, геморрагический синдром, интенсивная желтуха, тахикардия, снижение суточного диуреза, ПИ ниже 55%. Содержание общего билирубина превышает 180 микромоль/литр, 1/8 от общего билирубина составляет свободная фракция. Альбумин сыворотки крови снижается до 47 - 45 %, повышено содержание гаммаглобулинов. Регистрируется преимущественно при гепатитах В и Д; при гепатитах А, С и Е (кроме беременных) – значительно меньше.

4. Существует злокачественное течение – фульминантный гепатит. Фульминантный (злокачественный) гепатит с массивным и субмассивным некрозом печени.

Сверхострый вариант соответствует подлинно фульминантному течению ОВГ с развитием печеночной комы и летальным исходом на 1-8 день болезни.

Острый вариант – продолжительностью до 28 дней от начала болезни.

Подострый (субмассивный) вариант, когда развитию некроза печени предшествует период обычного течения ОВГ в сроки 15 дней - 12 недель до энцефалопатии.

5. Осложнения ОВГ – острая печеночная недостаточность с развитием острой печеночной энцефалопатии и массивного геморрагического синдрома:

1) отек и набухание головного мозга;

2) массивное желудочно-кишечное кровотечение;

3) острая почечная недостаточность, острая дыхательная недостаточность;

4) генерализованная вторичная инфекция.

Достоверный этиологический диагноз вирусных гепатитов устанавливается только путем выявления специфических маркеров в сыворотке крови больных.

Классификация хронических вирусных гепатитов

6. Виды хронических вирусных гепатитов:

1) хронический вирусный гепатит В с дельта агентом;

2) хронический вирусный гепатит В без дельта агента;

3) хронический вирусный гепатит С.

7. Фазы вирусного гепатита: обострение и ремиссия.

Вирусный гепатит А

8. Инкубационный период ВГА в среднем составляет 35 календарных дней (диапазон 7-50 дней).

9. Пути передачи ВГА:

1) контактно-бытовой (в семьях и организованных коллективах);

2) через контаминированную воду, пищу (алиментарный);

3) парентеральный редко.

Вирусный гепатит Е

10. Инкубационный период ВГЕ в среднем составляет 40 календарных дней (диапазон 20-60 календарных дней).

11. Путь передачи вируса ВГЕ – водный.

12. Эпидемический процесс при ВГЕ характеризуется:

1) эпидемическими вспышками водного происхождения с интервалами семь-восемь лет;

2) взрывным характером заболеваемости;

3) преимущественным поражением лиц молодого возраста 15-29 лет;

4) летальностью до 20 % в третьем триместре беременности.

13. Начало подъема заболеваемости характерно для летних месяцев, что связано с наибольшим водопотреблением и максимальным загрязнением грунтовых вод, являющихся источником хозяйственно-питьевого водоснабжения.

Вирусный гепатит В

14. Инкубационный период ВГВ в среднем составляет 60-90 дней (диапазон от 45 до 180 дней).

15. Желтушные формы регистрируются у детей в возрасте до 5 лет в 10 %, детей старше 5 лет и взрослых – в 30-50 %.

16. Вирус ВГВ вызывает как острое, так и хроническое заболевание.

17. Пути передачи: естественный и искусственный (артифициальный).

18. К естественным путям передачи ВГВ относятся:

1) перинатальное инфицирование (пренатально, интранатально, постнатально);

2) инфицирование во время половых контактов;

3) инфицирование за счет реализации контактов в быту посредством контаминированных вирусом различных предметов гигиены (бритвенных и маникюрных принадлежностей, зубных щеток, полотенец, ножниц и т.д.).

19. К искусственным путям передачи ВГВ относятся:

1) инфицирование через медицинский, лабораторный инструментарий и изделия медицинского назначения, контаминированные вирусом ГВ;

2) инфицирование при трансфузиях крови и/или ее компонентов, трансплантации органов (части органов), тканей, половых, фетальных, стволовых клеток и других биологических материалов при наличии в них вируса ГВ;

3) инфицирование через немедицинские инвазивные процедуры (введение психоактивных препаратов, нанесение татуировок, выполнение ритуальных обрядов и других процедур (бритье, маникюр, педикюр, проколы мочки уха, косметические процедуры и др.).

Вирусный гепатит Д

20. Вирус гепатита Д – дефектный, для репродукции которого необходимо присутствие вируса гепатита В, поэтому ВГД протекает в виде:

1) коинфекции (одновременное заражение ВГВ и ВГД);

2) суперинфекции (наслоение ВГД на текущую ВГВ инфекцию, как правило, хроническую). ВГД имеет острое и хроническое течение.

21. Осложнения и исходы: наиболее часто развивается острая печеночная энцефалопатия и прогрессирующий цирроз печени.

Вирусный гепатит С

22. Инкубационный период ВГС в среднем составляет 180-210 календарных дней (с колебаниями от 14 до 780 дней).

23. Источники инфекции: больные острой и хронической формой заболевания.

24. Пути передачи аналогично ВГВ.

25. Желтушные формы имеют место в 10-20 % случаев.

Госпитализация больных ВГ

26. Госпитализация больных ВГ проводится по клиническим показаниям (средне-тяжелые и тяжелые формы, легкие формы при наличии сопутствующей патологии печени и желудочно-кишечного тракта), раздельно по нозологическим формам.

27. Эпидемиологические показания для госпитализации больных ВГ отсутствуют.

28. Беременные с ВГ до 30 недель беременности по клиническим показаниям госпитализируются в инфекционные стационары, с 30 недель беременности и родильницы в изолированные палаты (боксы) родильных домов и отделений.

29. Выписка переболевших ВГ проводится по клинико-лабораторным показателям, после полного клинического выздоровление.

Диспансеризация

30. Диспансеризация переболевших ОВГ осуществляется по клиническим показаниям в гепатологическом центре или в кабинете инфекционных заболеваний территориальной организации здравоохранения с письменной рекомендацией лечащего врача, выдаваемой на руки больному.

Диспансерное наблюдение проводится за переболевшими среднетяжелой и тяжелой формами ВГА – три месяца, ВГВ – шесть месяцев, острым ВГС – постоянно, учитывая высокую вероятность хронизации (в том числе при нормальных показателях биохимических проб и отсутствии репликации вируса в крови).

Хронический вирусный гепатит – один из исходов ОВГ, диффузный воспалительный процесс в печени, не разрешающийся на протяжении шести и более месяцев.

Диспансеризация больных ВГВ показана (особенно при наличии HBsAg) в связи с возможным суперинфицированием Д-инфекцией.

Длительность диспансерного наблюдения определяется наличием клиники продолжающегося гепатита и ферментемии.

Реконвалесценты вирусных гепатитов состоят на ДУ при сохраняющейся ферментемии с осмотром через месяц после выписки.

Снятие с учета проводится при отсутствии клинических проявлений.

Лицам, перенесшим ОВГ, противопоказаны профилактические прививки в течение шести месяцев после выписки из стационара, кроме (при наличии показаний) противостолбнячного анатоксина и антирабической вакцины.

31. Не допускаются к работе медицинские работники, принимающие участие в хирургических операциях и манипуляциях, при получении положительных результатов полимеразной цепной реакции, подтверждающих репликацию вирусов гепатитов В и С в крови.

Приложение 3 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Алгоритмы организации и проведения противоэпидемических
(профилактических) мероприятий

1. Алгоритм обеспечения противоэпидемических (профилактических) мероприятий в медицинских организациях ПМСП:

1) организация и оборудование "фильтров" на входе с соответствующими указателями на территории и в здании;

2) лица с признаками ОРВИ, ГПЗ, ТОРИ и гриппа изолируются в специально выделенную комнату, после чего медсестра фильтра вызывает врача;

3) после осмотра врачом медсестра фильтра выполняет назначения врача (берет мазки на исследования, выполняет инъекции и т.д.) и далее пациент направляется на амбулаторное лечение или в стационар;

4) ограничение времени нахождения в поликлинике посетителей, выделение дополнительных кабинетов для приема больных;

5) установление дополнительных телефонов и автотранспорта для оказания консультативной помощи и госпитализации больных с подозрением на грипп и тяжелым, средне-тяжелым течением ОРВИ;

6) создание условий для обслуживания вызовов на дому (дополнительный автотранспорт, горюче-смазочный материал, организация посменной работы регистратуры, выдача больничных листов нетрудоспособности на 7 дней и др.);

7) первоочередное обслуживание вызовов на дому беременных и детей до 1 года с проявлениями ОРВИ, гриппа и их осложнений (пневмонии) с обеспечением их ежедневного патронажа, своевременной госпитализации;

8) в период подъема заболеваемости ОРВИ, гриппом продление продолжительности работы медицинской организации с 8.00 до 20.00 часов, в субботние и воскресные дни с 9.00 до 18.00 часов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

9) создание запаса противовирусных препаратов для лечения амбулаторных больных ОРВИ, гриппом и их осложнений (пневмонии);

10) обеспечение одноразовыми масками сотрудников из расчета замены масок через каждые 3 часа со своевременной утилизацией использованных предметов личной гигиены. Не допускаются использование многоразовых масок и повторное использование одноразовых масок;

11) использование современных устройств, обеспечивающих обеззараживание воздуха в присутствии людей;

12) обеспечение санитарных узлов дозаторами с жидким мылом, электросушилками или одноразовыми бумажными салфетками, мусорными урнами, оснащенными педалью для сбора использованных масок и салфеток;

13) обеспечение температурного режима в помещениях медицинских организаций не менее +18 градусов Цельсия;

14) обеспечение своевременного (не позднее 72 часов с момента заболевания) забора материала от больных с предположением на грипп, временного хранения и транспортировки образцов в вирусологические лаборатории с соблюдением требований "холодовой цепи";

15) создание запаса расходных материалов и транспортной среды для забора материала от больных с подозрением на грипп и обеспечение временного хранения транспортной среды с соблюдением температурного режима не более 7 дней;

16) размещение наглядной информации о профилактике ОРВИ и гриппа (стенды, брошюры, листовки, плакаты, показ видеоматериалов по профилактике гриппа и др.) в местах нахождения пациентов.

2. Алгоритм обеспечения противоэпидемических (профилактических) мероприятий в медицинских организациях (стационары, родильные дома и отделения):

1) утверждение плана перепрофилирования коек соматических отделений под инфекционные койки в период подъема заболеваемости ОРВИ, гриппа;

2) создание запаса препаратов для лечения больных ОРВИ, гриппом и их осложнений (пневмонии), так же дезинфицирующих средств согласно перечню дезинфицирующих препаратов;

3) обеспечение своевременного (не позднее 72 часов с момента заболевания) забора материала от больных с предположением на грипп и другие респираторные вирусные инфекции, временного хранения и транспортировки образцов в вирусологические лаборатории с соблюдением требований "холодовой цепи";

4) создание запаса расходных материалов и транспортной среды для забора материала от больных с предположением на грипп и обеспечение временного хранения транспортной среды с соблюдением температурного режима не более 7 дней;

5) обеспечение средствами индивидуальной защиты (одноразовые маски, халаты, перчатки) медицинского персонала, оказывающего медицинскую помощь пациентам с признаками ОРВИ и гриппа; обеспечение одноразовыми масками сотрудников из расчета замены масок через каждые 3 часа; не допускать их повторное использование и использование многоразовых масок;

6) введение масочного режима для медицинского персонала с ограничением передвижения медицинских работников по отделениям стационара и числа посетителей в период введения ограничительных мероприятий;

7) обеспечение температурного режима в помещениях медицинских организации не менее +18 градусов Цельсия; в помещениях родильного блока не менее +22^оС;

8) проветривание палат не менее 3 раз в день через оконные проемы;

9) использование устройств для обеззараживания воздуха;

10) организация активного раннего выявления случаев гриппа среди пациентов и сотрудников в стационаре;

11) изоляция пациентов с предположением на ОРВИ и грипп в отдельные помещения или блоки (палаты, боксы, отделения, секции);

12) осуществление учета и регистрации случаев внутрибольничной заболеваемости гриппом, расследование причин и принятие мер по локализации вспышек гриппа.

3. Алгоритм обеспечения противоэпидемических (профилактических) мероприятий на объектах воспитания и образования детей и подростков:

1) проведение ежедневного мониторинга посещаемости детей и сотрудников с выяснением причины отсутствия и извещением территориальные медицинские организации о случаях заболевания детей;

2) организация и проведение утреннего фильтра перед каждой сменой для недопущения к занятиям школьников и педагогов с проявлениями острого респираторного заболевания, соблюдением групповой изоляции на объектах воспитания и образования детей и подростков;

3) организация ежедневного фильтра до начала занятия каждой смены детей и подростков на объектах образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, центров адаптации несовершеннолетних, интернатных организаций, пансионатов, медресе, приютов с проведением опроса, наружного осмотра, по показаниям – термометрии; организация работы санитарных постов на каждом этаже или классе для своевременного выявления детей с предположением на ОРВИ и грипп;

4) организация своевременного отстранения выявленных при утреннем фильтре детей (сотрудников) с признаками ОРВИ и гриппа лиц от занятий (работы), направление в медицинский пункт или домой для вызова участкового врача на дом;

5) организация перевода заболевших в течение дня детей в изолятор до прихода родителей с обеспечением соответствующего ухода;

6) госпитализация детей в экстренных случаях в медицинские организации;

7) оснащение медицинского пункта и изоляторов необходимым медицинским оборудованием и медикаментами (термометрами, шпателями, маски, противогриппозными препаратами);

8) обеспечение температурного режима в помещениях от +18 до +22^оС;

9) использование помещений специфического профиля строго по назначению;

10) усиление режима проветривания в учебных кабинетах с увеличением продолжительности перемен от 10 до 15 минут; в детских дошкольных организациях при выведении детей в другие помещения;

11) обеспечение санитарных узлов жидким мылом, одноразовыми полотенцами/салфетками;

12) установление мусорных урн, оснащенных педалью для сбора использованных масок и салфеток;

13) со школьниками тематических диктантов по вопросам соблюдения правил личной гигиены и профилактики ОРВИ и гриппа;

14) ограничение проведения массовых и зрелищных мероприятий в период подъема заболеваемости ОРВИ и гриппом.

Приложение 4 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Алгоритм
организации системы дозорного эпиднадзора за ГПЗ и ТОРИ

1. Критериями оценки качества организации ДЭН являются: соблюдение принципов учета больных ГПЗ и ТОРИ в дозорных центрах и их соответствие стандартным определениям случаев ГПЗ и ТОРИ, полнота сбора эпидемиологических и клинических данных, лабораторного обследования случаев ГПЗ и ТОРИ, своевременное и полное представление еженедельных отчетов на всех этапах системы ДЭН, качественный анализ и обеспечение своевременного распространения данных, участие в программе внешнего контроля качества.

2. Система дозорного эпиднадзора за ГПЗ включает:

1) еженедельное представление в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения данных об обращаемости населения по поводу ОРВИ и ГПЗ по возрастным группам 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше и лабораторному обследованию больных;

2) для расчетов показателей заболеваемости ОРВИ, ГПЗ и доли ГПЗ в сумме ОРВИ в предэпидемический сезон представляется информация о численности обслуживаемого населения по возрастным группам: 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше;

3) ежедневное заполнение статистического талона с указанием возрастной группы, пола, диагнозов ОРВИ и/или ГПЗ ответственными врачами на больных с диагнозом ОРВИ с длительностью заболевания не более 7 дней при приеме у врача и/или обслуживании вызовов на дому;

4) сбор образцов от больных ГПЗ проводится с выездом на дом к больному. При наличии в месяце 4 недель бригада с клиницистом каждой поликлиники выезжает к больным, подлежащим лабораторному обследованию, на дом 1 раз, при наличии 5 недель - два раза в месяц;

5) в состав выездной бригады входят вирусолог санитарно-эпидемиологической службы и клиницист каждой из поликлиники;

6) в день отбора образцов обученная медсестра дозорного центра, регистрирующая вызова на дом, отмечает больных, соответствующих стандартному определению случая ГПЗ;

7) ответственный врач по ДЭН выбирает больных из списка так, чтобы было не менее 3 и не более 5 больных ГПЗ каждой возрастной группы: 1-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше, обратившихся в дозорные поликлиники;

8) материал забирается от больных в возрасте старше 1 года; соответствующих стандартному определению случая ГПЗ с длительностью заболевания не более 72 часов;

9) на каждого больного ГПЗ, у которого забран материал, заполняются индивидуальная анкета и направление в лабораторию с присвоением идентификационного номера;

10) индивидуальные данные анкет больных ГПЗ эпидемиологами территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения (эпидемиологическая часть анкеты) и вирусологами организации государственной санитарно-эпидемиологической службы (лабораторная часть анкеты) регулярно вводятся в электронную базу данных в он-лайн режиме.

2. Система дозорного эпиднадзора за ТОРИ:

1) в целях полного и своевременного выявления больных ТОРИ дозорными центрами обеспечивается: проведение подсчета случаев ТОРИ, соответствующих стандартному определению и длительности заболевания, не более 7 дней при всех обращениях больных с представлением еженедельных данных в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

2) у больных, поступивших в первые 7 дней болезни, с ОРВИ и/или острыми заболеваниями легких, и/или обострением хронических заболеваний, вызванных вирусами ОРВИ, для облегчения оформления заключения "ТОРИ - "да или нет" проставляется штамп "с симптомами ТОРИ" в удобном месте каждой истории, где отмечаются симптомы знаком " ", имеющиеся у больного;

3) производится подсчет всех госпитализированных больных ТОРИ по возрастным группам от общего числа госпитализированных больных со всеми диагнозами в дозорные отделения (или стационар, если все отделения последнего принимают больных ТОРИ), в том числе и в случае открытия дополнительных отделений в сезон гриппа. При наличии в дозорных стационарах сканеров и компьютеров еженедельные отчеты формируются по специальной программе;

4) отчет включает: число всех госпитализированных больных в дозорные отделения со всеми диагнозами (ОРВИ и/или острым заболеванием легких и/или обострением хронического заболевания легких) вызванных вирусами ОРВИ, в течение 7 дней с момента заболевания по возрастным группам: 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше; из них ТОРИ "ДА" по возрастным группам: 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше; показатель ТОРИ "ДА" на 1000 по возрастным группам: 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше; количество лабораторно обследованных случаев ТОРИ в течение 3 дней с момента заболевания по возрастным группам: 1-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 и старше и их результаты;

5) критерием отбора больных ТОРИ для лабораторного обследования является соответствие стандартному определению случая ТОРИ; для детей старше 1 года от начала болезни не более 72 часов, для лиц старше 18 лет от начала болезни не более 7 дней;

6) материал забирается не более чем у одного больного в день из каждой возрастной группы: 1-4, 5-14 в детских стационарах и 15-29, 30-64, 65 и старше - во взрослых стационарах. За неделю число обследованных должно составлять не менее 3 больных из каждой возрастной группы (итого общее число по всем возрастным группам населения за неделю – не менее 15 больных);

7) в истории болезни лабораторно обследованных случаев ТОРИ в удобном месте подклеивают "отрывные талоны" со следующими данными: больной находился в реанимации "-" "+"; получал ИВЛ "-" "+"; получал О2 терапию (через маску или носовой катетер) "-" "+"; выздоровление "-" "+"; умер "-" "+"; дата смерти;

8) после выписки больного из стационара заполняется "отрывной талон" с отметкой " " при наличии указанных в пункте 7 данных и вторая часть передается в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

9) для каждого лабораторно обследованного случая ТОРИ заполняются анкета и направление в вирусологическую лабораторию.

Приложение 5 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний"

Сноска. Санитарные правила дополнены приложением 5 в соответствии с приказом Министра национальной экономики РК от 26.11.2015 № 732 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Культуральные и биохимические свойства
Neisseria и Вг. Catarrhalis

Возбудитель

отношение к условиям культивирования, рост на

зависимость роста от СО2 при первичном выделении

образование пигмента

сахаролитическая активность

образование полисахарида на агаре с 5% сахарозы

редукция

сывороточном агаре 37 0С

бессывороточном агаре 37 0С

среде с 0,2 % желчи

глюкоза

мальтоза

сахароза

лактоза

фруктоза

нитратов

нитритов

N. Gonorrheae

+

-

-

+

-

К

-

-

-

- -

-

+(-)

N. Meningitidis

+

-

-

+

-

К

К

-

-

- -

-

-

N. Subflava

+

+ (-)

+

-

+

К

К

-

-

--

-

+

N. Perflava

+

-

+

-

+

К

К

К

-

К +

-

+

N. Flava

+

+ (-)

+

-

+

К

К

-

-

К

-

+

N. Sicca

+

+ (-)

+

-

+ (-)

К

К

К

-

К +

-

+

N. Mucosa

+

+

+

-

-

К

К

К

-

К +

+

+

N. Flavescens

+

+ (-)

+

-

+

К

-

-

-

- +

-

+

N. Lactamica

+

+

+

-

+

К

К

-

К

- -

+

+

Br. Сatarrhalis

+

+

+

-

-

-

-

-

-

- -

-

+

Обозначения:

К - образование кислоты

(-) - редко

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 12 наурыздағы № 194 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2015 жылы 16 сәуірде № 10741 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2018 жылғы 27 наурыздағы № 126 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 27.03.2018 № 126 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған "Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті (Ә.Б. Мәтішев) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министрі Т.М. Жақсылықовқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Е. Досаев

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау және

әлеуметтік даму министрі

___________ Т. Дүйсенова

2015 жылғы 13 наурыз

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 12 наурыздағы № 194 бұйрығымен бекітілген

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. "Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптарды белгілейді.

2. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) ауруханаішілік ауру – медициналық ұйымға жүгінгеннен кейін немесе медициналық көмек алғаннан кейін, медициналық ұйымда болған уақытында немесе медициналық көмек алғаннан кейін инкубациялық кезеңде науқаста пайда болатын кез келген инфекциялық ауру, сондай-ақ медициналық ұйым қызметкерінің медициналық ұйымдағы жұмысы салдарынан болатын инфекциялық ауру;

2) ауыр жіті респираторлық вирустық инфекциялар (бұдан әрі – АЖРИ) – пациентті дереу емдеуге жатқызуды қажет ететін және анамнезінде ауру басталғаннан бастап 7 күн ішінде кемінде бір рет байқалатын >38^оС жоғары температурамен немесе қызумен, жөтелмен, ентігумен немесе тыныс алудың қиындауымен сипатталатын ауру;

3) бактерия тасымалдаушылық – аурудың клиникалық көріністерсіз инфекциялық (паразиттік) аурулар қоздырғыштарының адам немесе жануар организмінде сақталуымен және қоршаған ортаға бөлінуімен сипатталатын инфекциялық процестің нысаны;

4) бактериофагтар – бактериялық жасушаны зақымдауға және оны ерітуге бейім бактерия вирустары;

5) бас тарту – туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын науқастың медициналық құжаттамада белгіленген, дәрігер тағайындаған емдеуден бас тартуы;

6) балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен білім беру объектілеріндегі шектеу іс-шаралары – кабинеттік оқыту жүйесін алып тастауды, көпшілік, ойын-сауық және спорт іс-шараларын шектеуді, тұмаумен ауыратын науқастарды уақтылы оқшаулауды, бетперде режимін енгізуді, санитариялық-дезинфекциялық режимді күшейтуді және жеке гигиенаны сақтауды көздейтін тұмаудың және басқа да ЖРВИ-дың таралуын болдырмауға бағытталған шаралар;

7) байланыста болған адам – инфекция қоздырғышымен байланыста болатын және (немесе) болған адам;

8) вирустық көлік ортасы (бұдан әрі – ВКО) – клиникалық материал үлгілерінде вирустарды зертханаға дейін тасымалдау процесінде сақтауға арналған дайын сұйық орта;

9) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі (бұдан әрі – денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган) - денсаулық сақтау және әлеуметтік-еңбек саласында басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы болып табылады;

10) дизентерия – көбінесе тоқ ішектің шырышты қабықшасын зақымдайтын шигелла (Shigella) текті микробынан туындайтын инфекциялық ауру. Клиникалық ауру улану және түйіліп ауыру синдромының болуымен сипатталады;

11) дисбактериоз – созылмалы аурулардың, антибиотиктерді ұзақ қабылдаудың нәтижесінде туындайтын ішек жұмысының ауытқуы және фермент шығару қабілетінің бұзылуы бірге жүретін ішек микрофлорасы құрамының бұзылуы;

12) демеуші кезең – әлі де сақталған микобактерия популяциясына әсер ететін және туберкулез процесінің қабыну өзгерістерінің одан әрі азаюын, сондай-ақ науқастың организмінің функционалдық мүмкіндіктерін қалпына келтіруді қамтамасыз ететін терапияның жалғасу кезеңі;

13) Дьюар ыдысы – биологиялық үлгілерді сұйық азот ортасында ұзақ сақтауға және тасымалдауға арналған резервуар;

14) емделуден жалтару – өз бетімен кету, дәрігер белгілеген емдеу режимін бұзу, сондай-ақ туберкулезбен ауыратын науқастың медициналық картасында белгіленген туберкулезге қарсы препараттарды үш және одан да көп аптаны құрайтын уақыт бойы қабылдамау;

15) жіті вирустық гепатит (А, Е, В, С, Д) – бұл ерекше маркерлері бар болғанда ұзақтығы алты айдан аз бауырдың жіті қабынуы;

16) жіті ішек инфекциялары – асқазан-ішек жолының зақымдалуымен сипатталатын патогенді және шартты патогенді бактериялардан, вирустардан болатын инфекциялық аурулар;

17) жіті респираторлық вирустық инфекция (бұдан әрі – ЖРВИ) – ауа-тамшы жолымен берілетін және тыныс алу (респираторлық) жолдарының сілемейлі қабығын зақымдаумен қоса жүретін тұмау, парагрипп, аденовирустар, респираторлық-синцитиальдық және басқа да вирустар тудыратын аурулардың жоғары контагиоздық тобы;

18) ЖРВИ, тұмау және олардың асқынуларын (пневмонияларды) әдеттегі эпидемиологиялық қадағалау – халықтың жіті респираторлық тұмау тәрізді аурудың және/немесе пневмонияның клиникалық белгілерімен жүгінуі бойынша республиканың барлық аумағында тіркелген аурулар жағдайларының санын есепке алу негізінде ЖРВИ-мен, тұмаумен сырқаттанушылықтың және олардың асқынуларынан (пневмониялар) болған өлім-жітімнің деңгейі мен динамикасын мониторингілеу;

19) иерсиниоз – улану белгілерімен және асқазан-ішек жолдары, бауыр, буындар, кейде басқа ағзалардың зақымдануымен сипатталатын антропоноздар тобындағы жіті инфекциялық ауру;

20) инкубациялық кезең – инфекция қоздырғыштары организмге түскен сәттен бастап аурудың алғашқы белгілері пайда болғанға дейінгі уақыттың бөлігі;

21) инвазиялық әдістер - адам организмнің ішкі ортасына ену жолымен жүзеге асырылатын диагностикалау мен емдеу әдістері;

22) инфекциялық немесе паразиттік аурулар ошағы – инфекция қоздырғышы науқастан сезімтал адамдарға беріле алатын шектерде оны қоршаған аумағы бар, инфекциялық немесе паразиттік аурумен ауыратын науқастың болатын орны;

23) индикаторлық көрсеткіштер – тұмау тәрізді аурулар (бұдан әрі – ТТА), АЖРИ және тұмауды шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау (бұдан әрі – ШЭҚ) жүйесін ұйымдастырудың сапалық көрсеткіштері;

24) кең көлемді дәрілерге көнбейтін туберкулез (бұдан әрі – ККДК) – бұл штаммдары изониазид пен рифампицинге, сондай-ақ фторхинолондардың біреуіне және екінші қатардағы үш инъекциялық препараттардың біреуіне (капреомицин, канамицин немесе амикацинге) көнбейтін туберкулез микробактериясынан (бұдан әрі – ТМБ) болған туберкулез;

25) көптеген дәрілерге көнбейтін туберкулез (бұдан әрі – КДК) –штаммдары изониазид пен рифампицинге төзімді ТМБ-дан туындаған туберкулез;

26) қарқынды кезең – аурудың клиникалық белгілерін жоюға және ТМБ-ның популяциясына барынша әсер етуге бағытталған терапияның бастапқы кезеңі;

27) қақырық микроскопиясының оң нәтижесімен өкпе туберкулезі (бактерия бөлуші) – ем жүргізілгенге дейін қақырық жағындысының микроскопиясы кезінде, тіпті бір рет болса да қышқылға тұрақты бактериялардың (бұдан әрі - ҚТБ) анықталуы;

28) қылаулар - аш ішектің лимфа жүйесінің жарамен зақымдалуымен, бактериемиямен, жалпы улану көріністерінің циклдық ағымымен, қоздырғыштың көбіне тағам және су жолдарымен іске асырылатын нәжіс-ауыз арқылы берілу тетігімен сипатталатын, ұзақ уақыт бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыруға бейім сальмонелла түрінің (Salmonella paratyphi) бактериялары тудыратын бактериялық жіті инфекциялық аурулар;

29) микроскопиялық зерттеу – зерттеуге алынған жағындылардан ҚТБ-ды анықтау әдісі;

30) Манту сынамасы – ерекше диагностикалық тест, халықаралық екі туберкулин бірлігімен теріішілік туберкулин Манту сынамасы (бұдан әрі – 2 ТБ-мен Манту);

31) парентералдық механизм – инфекцияның қан құю кезінде, тері жамылғылары мен шырышты қабықшалардың бүтіндігінің бұзылуымен қоса жүретін инъекциялар және басқа да манипуляциялар кезінде, сондай-ақ анадан балаға босану жолдары арқылы өту кезінде берілуі;

32) реконвалесцент – аурудан айығу сатысындағы науқас адам;

33) ремиссия – ауру көріністерінің уақытша әлсізденуімен немесе жоғалуымен сипатталатын аурудың өту кезеңі;

34) ретроспективті эпидемиологиялық талдау – эпидемияға қарсы іс-шараларды перспективалы жоспарлауды негіздеу мақсатында алдағы ұзақ уақыт аралығындағы инфекциялық сырқаттанушылықтың деңгейін, құрылымы мен динамикасын талдау;

35) репрезентативті іріктеу – бас жиынтықтың негізгі белгілері сақталған және деректер көрсетілген белгі осы бас жиынтықта көрінетін пропорцияда немесе сондай жиілікте ұсынылатын іріктеу;

36) ротавирустық инфекция – асқазан-ішек жолдарының зақымдануымен сипатталатын жіті вирустық ауру;

37) сальмонеллез – сальмонелла (Salmonella) тобына жататын қоздырғыштардың нәжіс-ауыз қуысы арқылы берілетін полиэтиологиялық жіті инфекциялық аурулардың тобы, олар белгілері білінбейтін бактерия тасымалдаушылықтан бастап, ауыр септикалық түрлеріне дейін болатын клиникалық көріністерінің көптүрлілігімен сипатталады. Көбінесе жіті гастроэнтерит түрінде өтеді;

38) санация – организмді сауықтыру бойынша мақсатты емдеу-профилактикалық іс-шараларын жүргізу;

39) сырқаттанушылықты бақылау деңгейі – алдыңғы бес жыл ішіндегі сырқаттанушылықтың орташа шамасына қарай әрбір уақыт аралығына және нақты елді мекенге тән сырқаттанушылықтың шекті деңгейі. Жалпы алғанда аумақ үшін және халықтың жекелеген тобы (жас ерекшелік, кәсіби) үшін есептеледі. Талданатын көрсеткіштердің жоғары бақылау деңгейіне жақындауы немесе одан артуы эпидемиологиялық қолайсыздықты білдіреді;

40) сүзгі – емханаларда ұйымдастырылады, оның міндеті пациенттерді емханаға кіреберісте екі негізгі топқа: инфекциялық ауруға күдігі бар адамдарға (жоғары температура, этиологиясы белгісіз бөртпе, диспепсиялық бұзылыстар және инфекциялық аурулардың басқа көріністері) және дені сау немесе әртүрлі функционалдық ауытқулары бар адамдарға сұрыптау болып табылады;

41) стационарлардағы шектеу іс-шаралары – медқызметкерлер мен пациенттердің жүріп-тұруының ерекше режимін көздейтін тұмаудың және басқа да ЖРВИ-дың таралуын болдырмауға, тұмаумен ауыратын науқастарды уақтылы оқшаулауға, бетперде режимін енгізуге, санитариялық-дезинфекциялық режимді күшейтуге және жеке гигиенаны сақтауға бағытталған шаралар;

42) таңертеңгілік сүзгі – мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту объектілерінде, мектептерде, гимназияларда, лицейлерде аңқаны қарай, температураны өлшей отырып, ата-аналардан ЖРВИ және тұмаудың белгілері мен симптомдарының болуын сұрау арқылы балаларды қабылдау;

43) термоконтейнер – жылудан оқшаулау қасиеттері және тығыз жабылатын қақпағы бар үлгілерді тасуға арналған жәшік (немесе сөмке), ондағы тиімді температуралық режим (плюс 2^оС-тан плюс 8^оС- қа дейін) қуысына салынған мұздатылған тоңазыту элементтерінің көмегімен қамтамасыз етіледі;

44) туберкулез инфекциясының ошағы – бактерия бөлетін науқастың тұрғылықты (жеке үй, пәтер, жатақханадағы бөлме және тағыда басқалары), оқу, жұмыс, демалыс орны;

45) туберкулез – патологиялық процеске өкпеден басқа организмнің барлық органдары мен тіндері ұшырауы мүмкін, бірақ көбінесе өкпеде шоғырланатын ауру;

46) туберкулиндік диагностика – 2 ТБ-мен Манту сынамасы бойынша ерекше диагностикалық зерттеу;

47) тұмау тәрізді аурулар – ауру басталғаннан бастап 7 күн ішінде кемінде бір рет байқалатын дене қызуының 38^оС-тан жоғарылауымен және жөтелмен қоса жүретін жіті респираторлық вирустық ауру жағдайлары;

48) тұмауды ШЭҚ жөніндегі аймақтық вирусологиялық зертхана (аймақтық вирусологиялық зертхана) – ТТА, АЖРИ және тұмауды ШЭҚ жүйесіне қатысатын вирусологиялық зертханаларға әдістемелік және практикалық көмек көрсетуді, сапаны сырттай бақылауды қамтамасыз ету мақсатында үлгілерді растауды (қайта тестілеуді) жүзеге асыратын вирусологиялық зертхана;

49) фаготип – типтік бактериофактар құрамына бірдей сезімталдықты сипаттайтын бактериялық штамдар жиынтығы;

50) флюоорографиялық, рентгенологиялық тексеру – флюорографиялық немесе рентгенологиялық аппараттармен диагностикалық зерттеу;

51) халықтың декреттелген тобы – айналасындағыларға инфекциялық және паразиттік ауруларды жұқтыру үшін барынша қауіп төндіретін халыққа қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін адамдар;

52) Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның ведомствосы - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті;

53) шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау – еліміздегі тұмаумен сырқаттанушылықтың эпидемиологиялық және вирусологиялық сипаттамаларын, тұмаудың экономикалық залалын әлемнің басқа елдерінің деректерімен салыстыруға мүмкіндік беретін, ТТА туралы ақпаратты және репрезентативті топтардағы ТТА және АЖРИ-мен ауыратын науқастардың материалы үлгілерін жүйелі жинау;

54) шолғыншы өңірлер – ТТА, АЖРИ және тұмауды шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүйесі енгізілген және жүргізілетін әкімшілік аумақтар;

55) шолғыншы орталықтар – ТТА, АЖРИ және тұмауды шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүйесі жүзеге асырылатын медициналық ұйымдар;

56) іш сүзегі – аш ішектің лимфа жүйесі зақымданып, шырышты қабықшасында жара пайда болатын, жалпы уланудың қайталануы кездесетін, қоздырғыш ауыз қуысы арқылы және нәжістен жұғатын, су, тағам және тұрмыстық жолдармен таралатын, споралық таралумен қатар ұзақ уақытқа бактерия тасымалдаушылықты қалыптастыруға бейім сальмонелла бактериясының (Salmonella Typhi) түрінен болатын бактериялы инфекциялық ауру;

57) энтералдық механизм – инфекцияның асқазан-ішек жолы арқылы берілуі;

58) эпидемиологиялық көрсетімдер бойынша тексеру – белгілі бір аумақтағы, халықтың жекелеген топтары арасындағы эпидемиологиялық жағдайға негізделген инфекциялық немесе паразиттік аурулар туралы алынған ақпараттың негізінде және инфекциялық немесе паразиттік аурулардың жағдайына эпидемиологиялық тексеру жүргізу кезінде (жұқтыру тәуекелі факторларын, берілу жолдарын анықтау және санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды жүргізу үшін) тексеру;

59) anti-HCV – С вирустық гепатитіне антиденелер;

60) HBsAg – инфекцияның жіті немесе созылмалы түрін көрсететін беткейлік антиген.

2. Жіті ішек инфекцияларымен сырқаттанудың алдын алу бойынша
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

3. Жіті ішек инфекцияларымен сырқаттанушылықты эпидемиологиялық қадағалау мынадай іс-шараларды қамтиды:

1) профилактикалық іс-шаралардың тізбесін, көлемін және жүргізу мерзімін негіздеу, ұзақ мерзімге арналған бағдарламалық-нысаналы жоспарлау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері жыл сайын жүргізетін жіті ішек инфекцияларымен сырқаттанушылықты ретроспективті эпидемиологиялық талдау;

2) басталған аурудың өршуін уақтылы анықтау, оның себептерін анықтау және эпидемияға қарсы жедел іс-шараларды жүргізу үшін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері ай сайын жүргізетін жіті ішек инфекцияларымен сырқаттанушылықты жедел эпидемиологиялық талдау.

Ағымдағы сырқаттанушылық апталар, айлар бойынша, өсу қорытындысымен салыстырылады, осы аумаққа тән аурудың бақылау деңгейімен салыстыру жүргізіледі.

4. Ауруханаішілік ауруларды болдырмау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері медициналық ұйымдарда, балалар үйлерінде, нәрестелер үйлерінде, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерінде санитариялық-эпидемияға қарсы режимнің сақталуына мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау жүргізеді.

5. Ішек инфекцияларымен ауыратын науқастарды және күдіктілерді анықтауды ведомстволық тиістілігі мен меншік нысанына қарамастан барлық денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері амбулаториялық қабылдау, үйге бару, медициналық тексеріп-қарау, ауруханаға жатқызу және медициналық ұйымдарға басқалай бару кезінде жүргізеді. Диагноз аурудың клиникалық көріністері, зертханалық зерттеулер деректері, эпидемиологиялық анамнезі негізінде қойылады.

6. Халықтың санаттары:

1) медициналық ұйымдарға жүгінген кезде жіті ішек инфекцияларына күдікті науқастар;

2) стационарға түсу кезінде психиатриялық стационарлардың пациенттері;

3) мектеп-интернаттарға, балалар үйлері мен нәрестелер үйлеріне алуға ресімдеу кезінде балалар;

4) қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлеріне алуға ресімдеу кезінде жасы ұлғайған адамдар;

5) ішек инфекциясымен ауырып айыққан реконвалесценттер ішек тобына бір рет зертханалық тексеріледі.

7. Қоздырғышты сәйкестендіру және ошақтың көлемдерін белгілеу мақсатында инфекциялық ауру қоздырғышының берілу жолдары мен болжанатын факторларын есепке ала отырып, дәрігер-эпидемиолог айқындайтын зертханалық зерттеулер жүргізіледі.

3. Эпидемиологиялық тексеруді ұйымдастыруға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

8. Эпидемиологиялық тексерулер мына ошақтарда:

1) қоғамдық тамақтану және азық-түлік саудасы, сумен жабдықтау объектілерінің, мектепке дейінгі балалар ұйымдарының қызметкерлері, сондай-ақ тамақ өнімдерін өндіру, сақтау, тасымалдау және өткізумен байланысты кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар жіті ішек инфекцияларымен сырқаттанған кезде;

2) мектепке дейінгі балалар ұйымдарына, балалар үйлеріне, мектеп-интернаттарға баратын балалар сырқаттанған кезде;

3) психикалық-неврологиялық стационарлардың, балалар үйлерінің, нәрестелер үйлерінің, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерінің қызметкерлері сырқаттанған кезде;

4) бір инкубациялық кезең ішінде бір ошақта үш және одан да көп адамның сырқаттануы жағдайы тіркелген кезде жүргізіледі.

9. Пәтерлік ошақтарды тексеру жедел эпидемиологиялық талдау нәтижелерін ескере отырып, жіті ішек инфекцияларымен сырқаттанушылықтың бақылау деңгейлері артқан кезде жүргізіледі.

10. Ошақтарды эпидемиологиялық тексеру кезінде зертханалық тексеру үшін тамақ өнімдерінің, судың сынамаларын, шайындыларды алу жүргізіледі.

4. Жіті ішек инфекцияларымен ауыратын науқастарды емдеуге
жатқызуға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

11. Жіті ішек инфекцияларымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсетімдеры бойынша жүргізіледі.

12. Жіті ішек инфекцияларымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызудың клиникалық көрсетімдеры:

1) екі айға толмаған балалардағы аурудың барлық түрлері;

2) баланың жасына қарамастан қатты сусызданумен қоса жүретін ауру түрлері;

3) ілеспелі патологиядан асқынған ауру түрлері;

4) әртүрлі дәрежедегі сусызданумен қоса жүретін созылмалы іш өту;

5) дизентерияның созылмалы түрлері (асқынған жағдайда).

13. Жіті ішек инфекцияларымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызудың эпидемиологиялық көрсетімдеры:

1) науқастың тұрғылықты жері бойынша қажетті эпидемияға қарсы режимді сақтау мүмкіндігінің болмауы (әлеуметтік жағдайы төмен отбасылар, жатақханалар, казармалар, коммуналдық пәтерлер және тағыда басқалары);

2) медициналық ұйымдардағы, мектеп-интернаттардағы, балалар үйлеріндегі, нәрестелер үйлеріндегі, санаторийлердегі, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлеріндегі, жазғы сауықтыру мекемелеріндегі, демалыс үйлеріндегі сырқаттану жағдайлары.

14. Дизентерия және басқа да жіті диареялық инфекциялардан кейінгі реконвалесценттерді ауруханадан шығару толық клиникалық сауыққаннан кейін жүргізіледі.

Дизентерия және басқа да жіті диареялық инфекциялардан кейінгі реконвалесценттерді бір реттік бактериологиялық тексеру амбулаториялық жағдайда ауруханадан шыққаннан кейін күнтізбелік жеті күн ішінде, бірақ антибиотик терапиясын аяқтағаннан кейін екі күнтізбелік күннен соң жүргізіледі.

5. Жіті ішек инфекцияларымен ауырып айыққан адамдарды
диспансерлік қадағалауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

15. Жіті дизентериядан сауыққаннан кейін диспансерлік бақылауға мыналар жатады:

1) қоғамдық тамақтану, азық-түлік саудасы, тамақ өнеркәсібі объектілерінің қызметкерлері;

2) балалар үйлерінің, нәрестелер үйлерінің, мектеп-интернаттардың балалары;

3) психикалық-неврологиялық диспансерлердің, балалар үйлерінің, нәрестелер үйлерінің, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерінің қызметкерлері.

16. Диспансерлік бақылау бір айдың ішінде жүргізіледі, оның соңында бір реттік бактериологиялық тексеру жүргізу міндетті.

17. Дәрігерге бару жиілігі клиникалық көрсетімдер бойынша айқындалады.

18. Диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша учаскелік дәрігер (немесе отбасы дәрігері) немесе инфекциялық аурулар кабинетінің дәрігері жүзеге асырады.

19. Ауру қайталанған жағдайда немесе зертханалық тексерудің қорытындысы оң болғанда, дизентериямен ауырып айыққан адамдар қайта емдеуден өтеді. Емдеу аяқталғаннан кейін бұл адамдар үш ай бойы ай сайын зертханалық тексеруден өтеді. Бактерия тасымалдаушылығы үш айдан астам жалғасып келе жатқан адамдар дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын науқастар ретінде емделеді.

20. Халықтың декреттелген тобына жататын адамдарға мамандығы бойынша жұмыс жасауға рұқсатты сауыққаны туралы анықтаманы ұсынған сәттен бастап жұмыс беруші береді. Сауыққаны туралы анықтаманы клиникалық және бактериологиялық тексеру нәтижелерімен расталған кезде толық сауыққаннан кейін ғана емдеуші дәрігер береді.

Дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын адамдар эпидемиологиялық қауіп төндірмейтін жұмысқа ауыстырылады.

21. Дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын адамдар бір жыл бойы диспансерлік бақылауда тұрады. Дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын адамдарды ай сайын дәрігер-инфекционист бактериологиялық тексереді және қарайды.

6. Сальмонеллездің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға
қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

22. Халықтың мына санаттары сальмонеллезге міндетті бактериологиялық тексерілуге жатады:

1) стационарға келіп түсетін екі жасқа толмаған балалар;

2) стационарға емдеуге жатқызылған науқас баланы күтетін ересектер;

3) емдеуге жатқызылған кезде немесе емдеуге жатқызғанға дейін оның алдында үш апта бойына ішек функциясының бұзылуы болған босанатын әйелдер, босанған әйелдер;

4) диагнозына қарамастан, стационарда болуы кезінде ішек функциясының бұзылуы пайда болған барлық науқастар;

5) сальмонеллездің ошағында инфекцияның көзі болуы мүмкін деп есептелген халықтың декреттелген топтарының ішінен тексерілуі қажет адамдар.

23. Сальмонеллез ошақтарына эпидемиологиялық тексеру халықтың декреттелген тобына жататын адамдар немесе екі жасқа дейінгі балалар науқастанған жағдайда жүргізіледі.

24. Сальмонеллезбен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсетімдеры бойынша жүргізіледі.

25. Сальмонеллезбен ауырған реконвалесценттер ауруханадан толық клиникалық сауыққаннан кейін және нәжістің бактериологиялық зерттеуі бір рет теріс болған жағдайда шығарылады. Зерттеуді емдеу аяқталғаннан кейін үш күннен ерте жүргізбейді.

26. Диспансерлік бақылауға ауырып сауыққаннан кейін тек халықтың декреттелген топтары қана алынады.

27. Сальмонеллезбен ауырып айыққан адамдарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша инфекциялық аурулар кабинетінің дәрігері немесе учаскелік (отбасылық) дәрігер жүзеге асырады.

Халықтың декреттелген топтарына жататын адамдарға мамандығы бойынша жұмыс жасауға рұқсатты сауыққаны туралы анықтаманы ұсынған сәттен бастап жұмыс беруші береді.

28. Халықтың декреттелген топтарына жататын реконвалесценттерге мамандығы бойынша жұмыс жасауға рұқсатты сауыққаны туралы анықтаманы ұсынған сәттен бастап жұмыс беруші береді.

Емдеу аяқталғаннан кейін сальмонелла бөлуді жалғастыратын реконвалесценттерді, сондай-ақ халықтың декреттелген топтарына жататын анықталған бактерия тасымалдаушыларды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері негізгі жұмысынан күнтізбелік он бес күнге шеттетеді. Жұмыс беруші оларды эпидемиологиялық қауіп төндірмейтін жұмысқа ауыстырады.

Күнтізбелік он бес күнге шеттеткен кезде нәжіс үш рет зерттеледі. Оң нәтиже қайталанған жағдайда, жұмыстан шеттету және тексеру тәртібі тағы да күнтізбелік он бес күн ішінде қайталанады.

Бактерия тасымалдаушылық үш айдан астам уақыт бойы анықталса, адамдар сальмонелланың созылмалы бактерия тасымалдаушылары ретінде мамандығы бойынша жұмысынан кемінде он екі ай мерзімге шеттетіледі.

Мерзім аяқталған соң, нәжіс пен өтке арасы күнтізбелік бір-екі күннен үш реттік тексеру жүргізіледі. Теріс нәтижелер алынған жағдайда адамдар негізгі жұмысына жіберіледі. Бір рет оң нәтиже алынған жағдайда бұл адамдар созылмалы бактерия тасымалдаушылар ретінде қарастырылады, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері эпидемиологиялық қауіп төндіретін жұмыстан шеттетеді.

29. Емдеу аяқталған соң сальмонелла бөлуді жалғастыратын балаларды емдеуші дәрігер күнтізбелік он бес күн бойына мектепке дейінгі тәрбиелеу ұйымына барудан шеттетеді, осы кезеңде нәжіске арасы бір-екі күн аралығымен үш реттік тексеру жүргізіледі. Оң нәтиже қайталанған жағдайда, шеттетудің және тексерудің осы тәртібі тағы да он бес күн ішінде қайталанады.

7. Іш сүзегі мен қылаудың алдын алу бойынша
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

30. Халықтың іш сүзегі және қылау ауруларымен сырқаттанушылығын мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау мыналарды қамтиды:

1) елді мекендердің, әсіресе халықтың сүзек, қылау инфекцияларымен сырқаттанушылығы бойынша қолайсыз елді мекендердің санитариялық жағдайы туралы ақпаратты талдау;

2) халық арасында тәуекел топтарды айқындау және мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды жүзеге асыру;

3) науқастардан және бактерия тасымалдаушылардан бөлінетін өсінділердің фаготиптерін айқындау;

4) бактерия тасымалдаушыларды, әсіресе тамақ кәсіпорындарының қызметкерлері мен басқа да халықтың декреттелген топтарына жататын адамдар ішінен бактерия тасымалдаушыларды анықтау және санациялау мақсатында іш сүзегімен және қылаумен ауырып сауыққан адамдарды есепке алу және диспансерлік бақылау;

5) профилактикалық және эпидемияға қарсы іс-шараларды жоспарлау.

31. Сүзек, қылау инфекцияларының алдын алу іс-шаралары қоздырғыштардың су, тамақ арқылы берілуін ескертетін санитариялық-гигиеналық іс-шараларды өткізуге бағытталған. Объектілердің санитариялық-техникалық жағдайына:

1) сумен жабдықтау жүйелеріне, орталықтандырылған, орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көздеріне, басты су шығару құрылыстарына, су көздерін санитариялық қорғау аймақтарына;

2) тамақ өнімдерін шығару өнеркәсіптеріне, азық-түлік саудасына, қоғамдық тамақтануға;

3) кәріз жүйелеріне мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау жүргізіледі.

32. Дәрігерлік қараудан соң халықтың декреттелген топтарына жататын адамдар жұмысқа қабылданар алдында қан сарысуын тікелей гемагглютинация әсеріне қою жолымен серологиялық тексеріледі және және бір реттік бактериологиялық зерттеуден өтеді. Адамдар серологиялық және бактериологиялық тексерудің қорытындысы теріс болып, басқа қарсы көрсетілімдер болмаса жұмысқа жіберіледі.

Тіке гемагглютинацияның әсері оң нәтиже берген жағдайда бір-екі күнтізбелік күн интервалмен дәретін бес рет бактериологиялық тексеру қосымша жүргізіледі. Бұл тексерудің нәтижесі теріс болған жағдайда өтке бір реттік бактериялық зерттеу жүргізіледі. Дәреті мен өтін бактериологиялық тексерудің нәтижесі теріс болған адамдар жұмысқа жіберіледі.

Бактериологиялық және серологиялық зерттеудің нәтижесі оң болған адамдар бактерия тасымалдаушылар ретінде қарастырылады. Оларға ем жүргізіледі, есепке алынады, медициналық бақылау орнатылады. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері бактерия тасымалдаушыларды эпидемиялық қауіп төндіретін жұмыстан шеттетеді.

33. "Қарсы профилактикалық егу жүргізілетін аурулардың тізбесін, оларды жүргізу ережесін және халықтың жоспарлы егілуге жатқызылатын топтарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 2295 қаулысына сәйкес кәріз және тазалау құрылыстарының жұмыскерлері іш сүзегіне қарсы вакцинациялауға жатады.

34. Іш сүзегі немесе қылау ошақтарында эпидемияға қарсы мынадай іс-шаралар жүргізіледі:

1) барлық науқастарды сұрау, тексеру, қызуын өлшеу, зертханалық тексеру арқылы анықтау;

2) іш сүзегімен, қылаумен ауыратын барлық науқастарды уақтылы оқшаулау;

3) іш сүзегімен және қылаумен бұрын ауырған адамдарды, жұқтыру қаупі туындаған адамдарды, халықтың декреттелген топтарын (жұқтыру күдігі бар тағамдарды немесе суды қолданған, науқастармен араласқан) анықтау және зертханалық тексеру жүргізу;

4) халықтың декреттелген топтарына жататын бір рет ауырған адамдардың ошағында нәжісін бір рет бактериологиялық тексеру және қанның құрамындағы сарысуын тіке гемагглютинация әсеріне тексеру жүргізіледі. Тіке гемагглютинация әсеріне нәтижесі оң болған адамдардың зәрі мен нәжісін бес рет бактериологиялық тексеру жүргізіледі;

5) топтық ауру пайда болған жағдайда, инфекцияның болжалды көзі болып табылатын адамдарға зертханалық тексеру жүргізіледі. Зертханалық тексеру кемінде күнтізбелік екі күн сайын үш рет нәжісі мен зәрін бактериологиялық тексеруді және бір рет қан сарысуын тіке гемагглютинация әсері әдісімен тексеруді қамтиды. Тіке гемагглютинация әсеріне нәтижесі оң болған адамдар күнтізбелік екі күн сайын кемінде қосымша бес рет нәжісі мен зәрін бактериологиялық тексеруге тапсырады, ал тексерудің нәтижесі теріс болғанда бір рет өті тексеріледі;

6) іш сүзегімен немесе қылаумен ауырған науқаспен үйінде байланыста болған халықтың декреттелген топтарына жататын адамдарды науқасты ауруханаға жатқызып, үйге соңғы дезинфекция өткізіп, оның нәжісін, зәрін бір реттік бактериологиялық тексеруге және тіке гемагглютинация әсеріне теріс нәтиже алғанға дейін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері уақытша жұмыстан шеттетеді;

7) жұқтыру қаупіне ұшыраған адамдар зертханалық тексерумен қатар медициналық қадағаланады және күн сайын дәрігерге қаралады әрі соңғы науқасты оқшаулаған кезден бастап, іш сүзегі кезінде күнтізбелік жиырма бір күн және қылау кезінде күнтізбелік он төрт күн бойы дене қызуы өлшенеді;

8) іш сүзегімен және қылаумен ауыратыны анықталған науқастар мен бактерия тасымалдаушылар тез арада оқшауланып, медициналық ұйымдарға тексеруге және емдеуге жіберіледі.

35. Іш сүзегі мен қылаудың ошақтарындағы жедел профилактика эпидемиологиялық жағдайға байланысты жүргізіледі. Іш сүзегі ошақтарында бар болса ішсүзектік бактериофаг, қылау кезінде көпвалентті сальмоноллездік бактериофаг беріледі. Бактериологиялық тексеруге материал алынғаннан кейін бактериофагты бірінші рет тағайындау жүргізіледі. Бактериофаг реконвалесценттерге де беріледі.

36. Іш сүзегі мен қылау ошақтарында дезинфекциялық іс-шаралар міндетті түрде жүргізіледі:

1) науқасты анықтаған сәттен бастап ауруханаға жатқанға дейінгі кезеңде, реконвалесценттерде ауруханадан шыққаннан кейін үш ай бойына ағымдағы дезинфекция жүргізіледі;

2) ағымдағы дезинфекцияны медициналық ұйымының медициналық қызметкері ұйымдастырады, ал оны науқасты күтуші адам, реконвалесценттің өзі немесе бактерия тасымалдаушы жүргізеді;

3) қорытынды дезинфекцияны дезинфекция станциялары немесе санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының (ұйымдарының) дезинфекциялау бөлімдері (бөлімшелері), ауылдық жерлерде – ауылдық дәрігерлік ауруханалар, амбулаториялар жүргізеді;

4) қорытынды дезинфекцияны қалалық елді мекендерде науқасты емге жатқызғаннан кейін алты сағаттан, ал ауылдық жерде – он екі сағаттан асырмай жүргізеді;

5) медициналық ұйымында іш сүзегімен немесе қылаумен ауыратын науқас анықталған жағдайда, науқас болған үй-жайларда оны оқшаулағаннан кейін аталған ұйым қызметкерлерінің күшімен қорытынды дезинфекциялау жүргізіледі.

8. Іш сүзегімен және қылаумен ауыратын науқастарды
диагностикалауға, емдеуге жатқызуға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

37. Іш сүзегімен және қылаумен ауыратын науқастарды, бактерия тасымалдаушыларды уақтылы анықтауды, оқшаулауды және емдеуді меншік нысанына қарамастан, барлық денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері клиникалық және зертханалық деректердің негізінде жүзеге асырады.

38. Іш сүзегін диагностикалау кезінде ең бастысы гемоөсіндінің бөлінуі болып табылады. Гемоөсіндіні бөлу үшін қан алу аурудың барлық кезеңінде жүргізіледі. Қанның бірінші себілуі антибактериялық терапия басталғанға дейін жүргізіледі. Ауруды диагностикалау үшін нәжіс өсінділерін, зәр өсінділерін, өтті зерттеу, серологиялық диагностика жүргізіледі (Видаль әсері, тіке гемагглютинация әсері).

39. Диагнозы қойылмаған, үш және одан да көп тәулік бойы қызбасы бар науқастар іш сүзегіне тексеріледі.

40. Іш сүзегімен және қылаудың А мен В түрімен ауыратын барлық науқастар инфекциялы аурулар стационарына емдеуге жатқызылады.

41. Науқастарды ауруханадан шығару нәжісі мен зәрін үш рет бактериологиялық зерттегеннен кейін дене қызуы толық күнтізбелік жиырма бір күн қалыпты болғанда жүзеге асырылады. Нәжісі мен зәрін бактериологиялық зерттеу антибиотикті тоқтатқаннан кейін күнтізбелік бес күннен кейін және содан соң күнтізбелік бес күн аралықпен жүргізіледі. Бұдан басқа, ауруханадан шығардан күнтізбелік жеті-он күн бұрын дуоденальды құрамды себу жүргізіледі.

9. Іш сүзегімен және қылаумен ауырып айыққан
адамдарды диспансерлік бақылауға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

42. Іш сүзегімен және қылаумен ауырып айыққан барлық науқастар стационардан шыққан соң, екі аптада бір рет дене қызуы өлшеніп, медициналық бақылауға алынады. Стационардан шыққаннан соң күнтізбелік он күннен кейін, реконваленценттерді бактерия тасымалдаушылыққа тексеру басталады, ол үшін кемінде күнтізбелік екі күн сайын нәжіс пен зәр бес рет зерттеледі. Үш ай бойы ай сайын бір рет зәр мен нәжісін бактериологиялық зерттеу жүргізіледі.

Ауруханадан шыққаннан кейінгі үш ай ішіндегі бактериологиялық тексерудің нәтижесі оң болған жағдайда, қаралушы жіті тасымалдаушы болып есептеледі.

Бақылаудың төртiншi айында өт пен тіке гемагглютинация әсеріне цистеинмен қан сарысуы бактериологиялық зерттеледі. Барлық зерттеулердің қорытындысы теріс болған жағдайда, ауырып айыққан адам диспансерлік бақылаудан алынады.

Серологиялық зерттеудің нәтижесі оң болған кезде нәжіс пен зәрге бес рет бактериологиялық зерттеу жүргізіледі. Тексерудің нәтижесі теріс болған жағдайда бір жыл бойы бақылауда қалдырады.

Стационардан шыққан соң бір жылдан кейін бір рет бактериологиялық тексеруге нәжіс пен зәр алынады және тіке гемагглютинация әсеріне цистеинмен қан сарысуы тексеріледі. Тексерудің нәтижесі теріс болса, ауырып айыққан адамды диспансерлік бақылаудан шығарады.

43. Халықтың декреттелген топтарына жататын іш сүзегімен және қылаумен ауырып айыққан адамдар стационардан шыққан соң, оларды "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 21-бабы 12-тармағының 5) тармақшасына сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерімен эпидемиялық қауіп төндіретін жұмыстан бір айға шеттетеді. Осы уақыт аралығында бес рет бактериологиялық зерттеу (нәжіс пен зәрді зерттеу) жүргізіледі.

Зерттеудің нәтижелері теріс болған жағдайда олар жұмысқа жіберіледі және келесі екі ай ішінде ай сайын өті және цистеинмен тіке гемагглютинация әсеріне қанның сарысуы зерттеледі. Одан әрі екі жыл бойы тоқсан сайын, ал кейіннен барлық жұмыс істеу мерзімінде жылына екі рет тексеріледі (нәжісі мен зәрін зерттеу).

Нәтижесі оң болған жағдайда (сауыққаннан кейін бір айдан соң) олар тамақ өнімдерімен және сумен байланысы жоқ жұмысқа ауыстырылады. Үш ай өткеннен соң бес рет нәжісі мен зәріне және бір рет өтіне бактериологиялық зерттеу жүргізіледі. Нәтижесі теріс болғанда жұмысқа жіберіледі және алдындағы топтар сияқты тексеруден өткізіледі.

Цистеинмен тіке гемагглютинация әсерінің нәтижесі оң болған жағдайда нәжіс пен зәрге қосымша бес рет және нәтижесі теріс болған жағдайда өтке бір рет зерттеу жүргізіледі. Нәтижесі теріс болғанда олар жұмысқа жіберіледі. Егер мұндай адамдарда сауыққаннан кейін үш ай бойына жүргізілген барлық тексеруден бір рет іш сүзегінің немесе қылаудың қоздырғышы бөлінсе, онда олар созылмалы бактерия тасымалдаушы болып есептелінеді және оларды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесі эпидемиологиялық қауіп төндіретін жұмыстан шеттетеді.

44. Іш сүзегі мен қылаудың бактерия тасымалдаушылары мына санаттарға бөлінеді:

1) транзиторлық бактерия тасымалдаушылар – іш сүзегімен және қылаумен ауырмаған, бірақ іш сүзегінің немесе қылаудың қоздырғыштарын бөлетін адамдар;

2) жіті бактерия тасымалдаушылар – ауруханадан шыққан соң үш ай бойы бактерия тасымалдаушылық байқалатын іш сүзегімен және қылаумен ауырып айыққан адамдар;

3) созылмалы бактерия тасымалдаушылар – ауруханадан шыққан соң үш ай немесе одан да көп ай бойы бактерия тасымалдаушылық байқалатын іш сүзегімен және қылаумен ауырып айыққан адамдар.

45. Іш сүзегі мен қылаудың бактерияларын тасымалдаушылар арасында мынадай іс-шаралар жүргізіледі:

1) транзиторлық бактерия тасымалдаушыларында үш ай бойы бес рет нәжісі мен зәрін бактериологиялық зерттеу қажет. Қорытындысы теріс болған жағдайда өті бір рет зерттеледі. Бақылаудың соңында бір рет цистеинмен тіке гемагглютинация әсеріне қанның сарысуы зерттеледі. Барлық зерттеудің қорытындысы теріс болған жағдайда бақылаудың үшінші айының соңында олар есептен шығарылады. Бактериологиялық және серологиялық зерттеулердің нәтижесі оң болса, жіті бактерия тасымалдаушылар ретінде саналады;

2) ауруы анықталғаннан кейін екі ай бойы жіті бактерия тасымалдаушыларға дене қызуын өлшеп тұратын медициналық бақылау және үш ай бойы нәжісі мен зәрін бактериологиялық тексеру жүргізіледі. Үшінші айдың соңында нәжісі мен зәрін бактериологиялық зерттеу – бес рет, өтіне – бір рет және цистеинмен тіке гемагглютинация әсеріне қанның сарысуын серологиялық зерттеу жүргізіледі. Бактериологиялық және серологиялық зерттеудің нәтижесі теріс болған жағдайда қаралушы диспансерлік есептен шығарылады. Серологиялық зерттеудің нәтижесі оң және нәжіс пен зәрді зерттеудің нәтижесі теріс болғанда бір жылға бақылауға алу жалғастырылады. Бір жылдан кейін нәжіс пен зәрді цистеинмен бір рет, нәжіс пен зәрді бактериологиялық бір рет зерттеу қажет. Серологиялық зерттеудің нәтижесі оң болған жағдайда нәжіс пен зәрді бес рет, өтті бір рет зерттейді. Зерттеудің нәтижесі теріс болғанда қаралушы диспансерлік бақылаудан шығарылады. Нәтижесі оң болғанда қаралушы адамдар созылмалы бактерия тасымалдаушы ретінде есептелінеді;

3) созылмалы бактерия тасымалдаушылар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінде есепте тұрады, олардың өмір бойы тексерілу тәртібін эпидемиолог белгілейді. Созылмалы бактерия тасымалдаушылар дезинфекциялық ерітінділерді дайындау, ағымдағы дезинфекциялау, дұрыс гигиеналық тәртіпке оқытылады;

4) халықтың декреттелген топтарына жататын бактерия тасымалдаушылар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінде тұрақты есепке алынады. Бірінші бақылау айында оларды эпидемиологиялық қауіп төндіретін жұмыстан шеттетеді. Егер бір айдан соң қоздырғыштың бөлінуі жалғаса берсе, оларды тағы екі айға жұмыстан шеттетеді. Үш айдан кейін бактериологиялық тексерудің қорытындысы теріс болса, онда олар негізгі жұмыс орнына жіберіледі. Бактериологиялық зерттеудің нәтижесі оң болса, олар созылмалы тасымалдаушылар ретінде саналады және эпидемиологиялық қауіп тудыруы мүмкін жұмысқа жіберілмейді.

46. Халықтың декреттелген топтарына жататын отбасы мүшелерінің біреуінен созылмалы бактерия тасымалдаушылық анықталған жағдайда жұмыстан шеттетілмейді және арнайы бақылауға жатпайды.

10. Туберкулезбен ауыратын науқасты анықтауға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

47. Туберкулезбен ауыратын науқастарды анықтауды барлық мамандықтағы медицина қызметкерлері мынадай жағдайда жүзеге асырады:

1) адамдардың амбулаториялық-емханалық және стационарлық ұйымдарда медициналық көмекке жүгіну;

2) стационарлық және мамандандырылған медициналық көмек көрсету;

3) міндетті және профилактикалық медициналық тексеру жүргізу;

4) туберкулезге қарсы иммундау жүргізу.

48. Медициналық ұйымға туберкулез ауруы болуының ықтималдығын көрсететін симптомдары бар пациенттер жүгінген кезде міндетті рентгенологиялық және бактериологиялық зерттей отырып (қақырық жағындысын және басқа да патологиялық материалды микроскоппен қарау), толық клиникалық және құрал-саймандық тексеру жүргізеді.

49. Тексеру кезінде туберкулез ауруы болуының ықтималдығын көрсететін белгілер анықталған кезде пациент күнтізбелік үш күннің ішінде тұрғылықты жері бойынша туберкулезге қарсы диспансерге (бөлімше, кабинет) жіберіледі.

50. Науқасты уақтылы және толық зерттеп-қарау жүргізуді бақылауды медициналық ұйымның жіберген маманы және туберкулезге қарсы ұйымның (бұдан әрі – ТҚҰ) маманы жүзеге асырады.

51. Тұрғылықты жері анықталмаған адамдар туберкулез ауруына күдікті болған жағдайда, тексеруді аяқтау үшін және "туберкулез" диагнозы расталған кезде туберкулезге қарсы стационарға емдеу үшін жатқызылады.

52. ТҚҰ маманы науқасты жіберген маманға жүргізілген зерттеп-қарау нәтижелері туралы хабардар етеді.

53. Туберкулезбен ауыратын науқастарды жұмысқа және оқуға жіберуге рұқсат беру туралы медициналық қорытындыны ТҚҰ-ның орталық дәрігерлік-консультациялық комиссиясы (бұдан әрі – ОДКК) береді.

54. ОДКК қорытындысы бойынша І, ІІ және IV санаттағы режимдерде емдеу курсын толық аяқтаған, "емделіп шықты" немесе "емдеу аяқталды" деген нәтижесі бар туберкулезбен ауыратын науқастар оқуға немесе жұмыс істеуге жіберіледі.

55. Туберкулезбен ауырып айыққан әскери қызметшілер Қазақстан Республикасының Қарулы Күштердегі, басқа да әскерлердегі және әскери құралымдардағы қызметтер үшін адамдардың денсаулығы жағдайына сәйкес қойылатын талаптар негізінде әскери қызметке жіберіледі.

56. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсету ұйымдары, сондай-ақ ТҚҰ-ның дәрігері емделуден бас тарту, өз еркімен кетіп қалу және емделу режимін бұзу жағдайында ТҚҰ-да оған мәжбүрлеп емдеуді тағайындау туралы мәселені шешу үшін мамандандырылған ОДКК-ге жүгінеді.

57. ОДКК-ның қорытындысы бойынша алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсету ұйымдары, оның ішінде ТҚҰ-ның бас дәрігері Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2009 жылғы 17 қарашадағы № 729 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5959 болып тіркелген) бекітілген Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын науқастарды туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымдарда мәжбүрлеп емдеуді ұйымдастыру ережесіне қосымшаға сәйкес сотқа мәжбүрлеп емдеуді тағайындау туралы науқасқа арналған ұсынымға қол қояды.

58. Ересек тұрғындарда туберкулезді ерте анықтау мақсатында профилактикалық медициналық тексеруге Қазақстан Республикасының азаматтары, оралмандар және Қазақстан Республикасының аумағындағы басқа да адамдар жатады.

59. Халықты профилактикалық медициналық тексеру тұрғылықты жері, қызметі, оқуы немесе тергеу-изоляторларында және түзету мекемелерінде ұстау орны бойынша медициналық ұйымдарда жаппай, топтық (эпидемиялық көрсетімдер бойынша) және жеке тәртіппен жүргізіледі.

60. Медициналық ұйымдардың басшылары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне халықты флорографиялық тексеріп-қарау жоспарының орындалуы туралы ай сайынғы есептерді осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсына отырып, профилактикалық медициналық тексеріп-қарауларды жоспарлауды, ұйымдастыруды мен есепке алуды және халықты жеке есепке алу деректері бойынша флюорокартотеканы қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

60-1. "Тәуекел" тобының адамдарын флюорографиялық тексеру жоспарын қалыптастыру аумақтық–өндірістік қағидаты бойынша терапиялық учаскелер бөлінісінде ай сайын және өсіре отырып жүргізіледі. Емхана бойынша флюорографиялық тексерудің жиынтық жоспарын осы ұйымның басшысы бекітеді және ТҚҰ-ның басшысымен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің басшысымен келісіледі.

Ескерту. Қағида 60-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

61. "Туберкулез" диагнозын ТҚҰ ОДКК растайды және емдеуге жатқызу, бақылау және емдеу қажеттігі туралы шешім қабылдайды.

62. Балаларда туберкулезді ерте анықтау мақсатында тері ішіне арналған туберкулині бар аллергиялық сынаманы (бұдан әрі – Манту сынамасы) қолданады. Туберкулин диагностикасын туберкулезге қарсы вакцинацияланған тәуекел тобындағы балаларға 12 айынан бастап 14 жасқа толғанға дейін жүргізеді, Манту сынамасын бұрынғы сынамалардың нәтижесіне қарамастан, жылына 1 рет салады.

63. Манту 2 ТЕ сынамасы бойынша мыналар:

1) "тәуекел" топтарындағы балалар;

2) туберкулез ошақтарындағы балалар мен жасөспірімдер;

3) вакцинациялау алдында 2 айлықтан асқан балалар;

4) ревакцинациялау алдындағы 1-сынып (6-7 жас) оқушылары жатады.

64. Вакцинацияны жүргізуге мынадай жағдайларда:

1) алғашқы туысқандық дәрежедегі адамдарда анықталған БЦЖ генерализацияланған инфекциясы (тұқым қуалаған иммун тапшылығының ықтималдығы);

2) АИТВ- инфекциясы және жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы;

3) шала туғандық – дене салмағы 2000 грамнан кем немесе 33 аптадан кем гестациялық жас;

4) орталық жүйке жүйесінің зақымдануы – неврологиялық симптомды (ауырлығы орта және ауыр дәрежелі) туа біткен жарақат;

5) қынапішілік инфекциялар, жаңа туған нәрестелердегі сепсис;

6) жаңа туған сәбилердің гемолитиялық аурулары (ауырлығы орта және ауыр түрлері);

7) субфебрильді температурамен және жалпы жағдайдың бұзылуымен қоса жүретін ауырлығы орта және ауыр аурулар жағдайында жол берілмейді.

65. Манту сынамасын қоюды "Қарсы профилактикалық егу жүргізілетін аурулардың тізбесін, оларды жүргізу ережесін және халықтың жоспарлы егілуге жатқызылатын топтарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 2295 қаулысына сәйкес егулер жүргізуге рұқсаты бар, балалар, жасөспірімдер, амбулаториялық-емханалық және сауықтыру ұйымдарының медицина қызметкерлері жүзеге асырады.

66. Инфекциялық аурулар бойынша карантин кезеңінде балалар мен жасөспірімдер ұжымдарында Манту сынамасын жүргізуге жол берілмейді. Манту сынамасын қоюды кез келген профилактикалық егулерге дейін жүргізеді.

67. Профилактикалық егу мен Манту сынамасының арасындағы аралық екі айды құрайды. Туберкулин сынамаларын қойған күні балаларды медициналық тексеруден өткізеді. Манту сынамасын қою алдында екі айлық аралықты сақтау мақсатында қызамық, қызылша және паротитке қарсы вакцинасымен (бұдан әрі – ҚҚП) ревакцинациялау оқу жылы басталғанға дейін екі ай бұрын жүргізіледі.

68. Манту сынамасының нәтижесін миллиметрге бөлінген сызғышпен инфильтрат (папула) көлемін өлшеу арқылы жетпіс екі сағаттан кейін миллиметрмен (бұдан әрі - мм) бағалайды және инфильтрат көлемі білек осіне қатысы бойынша көлденең есеппен тіркейді. Инфильтрат болмаған кезде гиперемия өлшенеді және тіркеледі.

69. Туберкулез ауруының жоқтығы туралы фтизиатрдың қорытындысын Манту сынамасын қойған сәттен бастап ата-аналары бір айдың ішінде көрсетпеген туберкулезге қарсы диспансерге консультацияға жіберілген балалардың мектепке дейінгі және бастауыш орта білім беру ұйымдарына баруына жол берілмейді.

70. Балаларды жеке есепке алу деректері бойынша (туберкулезді ерте анықтау мақсатында) жүргізілген Манту сынамасын жоспарлау, ұйымдастыру, уақтылы және толық есепке алу, сондай-ақ туберкулиндиагностика нәтижелері бойынша фтизиатрға толық тексеруге жіберілген балалардың уақтылы келу және тексерілу мәселесі бойынша медициналық туберкулезге қарсы ұйымдармен өзара іс-қимылды медициналық ұйымдардың басшылары қамтамасыз етеді.

70-1. Манту сынамасын салу жоспарының орындалуы бойынша есепті медициналық ұйымдар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесіне осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынады.

Ескерту. Қағида 70-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

71. Манту сынамасының реакциясы:

1) инфильтраттың (папулдар) немесе гиперемияның толық жоқтығы және шаншу реакциясы бар болған кезінде (0-1 мм) – теріс;

2) инфильтратта көлемі 2-4 мм немесе тек инфильтратсыз кез келген көлемдегі гиперемия кезінде – күдікті;

3) 5 мм және одан да астам диаметрмен инфильтраты болған кезде – оң (нормергия);

4) 15 мм және одан да астам диаметрмен 0-14 жастағы балаларда, 17 мм және одан да астам диаметрмен 15-17 жастағы балаларда, 21 мм және одан да астам диаметрмен ересектерде инфильтраттың бар болу кезінде, сондай-ақ лимфангоитпен немесе онсыз инфильтраттың көлемінен сулы бөртпе-некроздық реакцияға тәуелсіз – гиперергиялық болып есептеледі.

72. Жоспарлы теріішілік БЦЖ вакцинасымен вакцинациялау (ревакцинациялау) жағдайларында Манту туберкулин сынамасын инфекциялық аллергияға да, вакцинациялаудан кейінгі аллергияға да анықтайды. Аллергияның сипаттамасын саралап диагностикалау кезінде мынадай жиында ескеріледі:

1) оң туберкулин реакциясының қарқындылығы;

2) вакцинадан кейінгі жиектердің бар болуы және көлемі;

3) БЦЖ екпесінен өткеннен кейінгі мерзімі (вакцинациядан кейін 5 жылға дейін вакцинациядан кейінгі аллергия болмайды);

4) туберкулез ауруымен байланыста болу немесе болмау;

5) аурулардың клиникалық белгілерінің болуы.

73. Вакцинациядан кейінгі аллергияны күмәнді немесе оң реакцияның 5-11 мм папул көлемімен сипаттайды.

74. Гиперергиялық реакциялар вакцинациядан кейінгі аллергияға жатпайды.

75. Туберкулинге сезімталдық сипатын талдау қиындығы кезінде фтизиатр дәрігердің бақылауындағы созылмалы аурулар кезінде ауру бетінің қайту кезеңіне жеткенге дейін балалар қосымша тексерілуге және профилактикалық емделуге (гипосенсибилизация, инфекция ошағының санациясы, дегельминтизация) жатқызылады. Туберкулинге сезімталдық этиологиясын дифференциалды диагностикадан өткізу кезінде бір-үш айдан кейін туберкулезге қарсы ұйымда Манту сынамасын қайта салады. Өзіне тән емес аллергияның жиі клиникалық белгілері бар балаларға десенсибилизациялайтын дәрілерді қабылдағаннан кейін күнтізбелік жеті - он төрт күннің ішінде Манту сынамасын салады.

76. Манту сынамасы бойынша туберкулинге сезімталдық динамикасы туралы дұрыс деректердің болуы кезіндегі адамдар мына жағдайларда ТМБ жұқтырған деп есептеледі:

1) БЦЖ вакцинасымен иммунитеттеуге (туберкулинді сынаманың виражы) байланысты емес алғашқы рет оң реакциясы (5 мм және одан көп мөлшерлі папула);

2) 12 мм және одан да астам көлемді инфильтраты бар тұрақты түрде (4-5 жыл аралық бойы) сақтайтын реакция;

3) 1 жылдың ішінде (туберкулині оң балалардағы) туберкулинге сезімталдықтың кенет күшеюі (6 мм және одан да астам).

77. Манту сынамасын қойған сәттен бастап күнтізбелік үш күннің ішінде баланы тұрғылықты жері бойынша туберкулезге қарсы диспансердегі фтизиатр дәрігерге кеңес алуға жібереді:

1) туберкулезге қарсы бұрынғы иммунитеттеуге байланысты емес алғашқы оң реакциямен (5 мм және одан да көп папула);

2) 12 мм және одан да көп инфильтраты бар тұрақты (төрт жыл) сақталатын реакциямен;

3) туберкулині оң нәтижелі балаларда туберкулинге сезгіштікті дамытумен – инфильтратты 6 мм және одан да көп өсуі немесе 6 мм қарағанда артық өсуі, бірақ инфильтраттың 12 мм көлеммен пайда болуымен;

4) туберкулинге гиперреакциямен – инфильтраты 17 мм және одан көп немесе кішкентай көлемде, бірақ сулы бөртпелі-некроздық сипатта.

78. Балалардың фтизиатр-дәрігеріне толық тексерілуге туберкулинді реакцияның виражы және гиперергиясы бар балалар, кейбір жағдайларда аллергияның этиологиясы туралы мәселені шешу үшін (вакцинадан кейінгі немесе инфекциялы) бұрын жасалған туберкулин сынамасын, БЦЖ вакцинациясы мен ревакцинациясының нақты күнін көрсететін құжаттамасы бар балалар жіберіледі. Толық тексерілудің бүкіл кезеңі бір айдан аспайды.

79. Вираж және гиперергиялық реакциясы бар балаларда белсенді туберкулин процесін жою кезінде диспансерлік есепке алудың (бұдан әрі – ДЕ) III тобы бойынша есепке алады.

80. Туберкулинге қайталама гиперергиялық реакциясы бар адамдарды жергілікті туберкулез процесін анықтау мақсатында кеңінен тексереді. Жергілікті туберкулез өзгерістері болмаған жағдайда мұндай балалар ДЕ алынбайды және химиялық профилактикадан қайтадан өтпейді.

81. Туберкулез ауруы бойынша "тәуекел" тобына мынадай:

1) әлеуметтік жағдайы қолайсыз отбасынан шыққан (аз қамтылған және көп балалы ата-аналар, жұмыссыз, маскүнемдіктен, нашақорлықтан зардап шегетін, АИТВ-жұқтырған, тұрақты мекенжайы жоқ адамдар, көшіп-қонушылар);

2) ұзақ жөтелу (екі аптадан астам) және үдемелі улану симптомдарымен (субфебрилитет, тершеңдік, тәбеттің және дене массасының төмендеуі, тітіркенгіштік, салбырлық және әлсіздік) амбулаториялық және стационарлық емделуде жатқан;

3) әртүрлі аурулардың себебі бойынша педиатрда ДЕ-де тұрған балалар;

4) жабық оқу орындарының (мектеп-интернаттар, мүгедек балаларға арналған мамандандырылған мектептер) контингенті;

5) вакцинацияланбаған және вакцинациядан кейінгі дамымаған БЦЖ тыртықтарымен;

6) гормондық терапияны қабылдайтын;

7) иммунндық супрессивті терапияны алатын (глюкокортикоидиер, иммунодепрессанттар, цитостатиктер, генді-инженерлік биологиялық препараттар);

8) егу статусы белгісіз балалар жатады.

82. Баланың даму тарихында "Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) (бұдан әрі – № 907 бұйрық) бекітілген № 112/у нысаны бойынша учаскелік педиатрмен, жалпы практика дәрігерімен (бұдан әрі - ОТД) туберкулез бойынша қауіп факторларын көрсете отырып, баланың "тәуекел" тобына алынуы жөніндегі эпикриз-негіздемеде рәсімделеді. Учаскелік педиатр (ОТД) барлық қызмет көрсетілетін бала тұрғындар үшін "Тәуекел" тобын ұйымдастырады.

83. Ұйымдастырылған ұжымдарда медициналық ұйым басшысының бұйрығымен бекітілген ұйымдарға бару кестесіне сәйкес балалар ұйымдарына баратын арнайы оқытылған медицина персоналы туберкулин диагностикасын жүргізеді.

84. Вираж және гиперергиялық реакция анықталған жағдайда, басқа профилактикалық егулер бақыланатын химиялық профилактика курсы аяқталғаннан кейін бірден жүргізіледі.

85. Манту сынамасын жүргізуге әдістемелік басшылықты туберкулезге қарсы ұйымның балалардың дәрігер-фтизиатры жүзеге асырады.

86. Манту сынамасының нәтижелері № 907 бұйрығымен бекітілген профилактикалық екпелер картасында (№ 063/е нысаны), баланың медициналық картасында (№ 026/е нысаны), баланың даму тарихында (№ 112/е нысаны) белгіленеді. Баланың даму тарихында:

1) стандартты туберкулин шығаратын ұйым, сериясы, бақылау нөмірі және оның жарамдылық мерзімі;

2) туберкулинді сынаманы жүргізу күні;

3) Манту сынамасының нәтижесі инфильтрат болмаған кезде инфильтраттың миллиметрдегі көлемі түрінде теріс нәтижені, не болмаса гипермия көлемін көрсетеді.

87. Манту сынамасын қоюға қарсы көрсетілімдер:

1) асқыну кезіндегі тері аурулары, жіті және созылмалы инфекциялы және соматикалық аурулар (оның ішінде эпилепсия). Манту сынамасын барлық клиникалық симптомдар басылғаннан соң екі айдан кейін жүргізуге жол беріледі;

2) аллергиялық жағдай, ауру ішіндегі жіті және өткір фазалардағы ревматизм, бронх демікпесі, асқыну кезеңінде теріден көрініп айқындалған идиосинкразия. Барлық клиникалық симптомдар басылғаннан кейін 2 айдан соң Манту сынамасын жүргізуге жол беріледі.

88. Қарсы көрсетілімдерді анықтау мақсатында дәрігер (мейірбике) Манту сынамасын қою алдында медициналық құжаттаманы қарап шығады, сондай-ақ сынамаға алынатын адамдарға сұрақтар қойып, тексеру жүргізеді.

89. Балалар инфекциялары бойынша карантиндегі балалар ұжымдарында Манту сынамасын жүргізуге жол берілмейді (карантин алынғаннан кейін жүргізіледі).

90. "Тәуекел" тобына туберкулин диагностикасын әртүрлі инфекцияларға қарсы профилактикалық егулерді жүргізгенге дейін жоспарлайды.

Егер Манту сынамасын қандай да бір себептер бойынша әртүрлі профилактикалық егулерге дейін емес, кейін жүргізген жағдайда туберкулин диагностикасын екпе егілгеннен соң кемінде екі айдан кейін жүзеге асырады.

91. Үйде туберкулиндік Манту сынамасын жүргізуге жол берілмейді.

92. Туберкулез ошақтарындағы балаларға туберкулин диагностикасын туберкулезге қарсы ұйымдарда жүргізеді.

93. АИТВ-жұқтырған балалар мен жасөспірімдерге диагностикалық мақсатпен Манту сынамасы қойылмайды.

94. Жасөспірімдердегі туберкулезді ерте анықтау мақсатында профилактикалық медициналық және флюорографиялық тексерулер жүргізіледі.

95. Жасөспірімдердің профилактикалық медициналық және флюорографиялық тексерілуін оқу орны орналасқан жеріндегі емханада немесе тұрғылықты жері бойынша бастапқы медициналық-санитариялық көмек (бұдан әрі – БМСК) ұйымында жүзеге асырады.

96. Профилактикалық медициналық (флюорографиялық) тексеру 15, 16 және 17 жастағы жасөспірімдерге жүргізіледі. Көрсетілген жастарда профилактикалық тексеру туралы деректер болмаған кезде флюорографиялық тексеруді кезектен тыс тәртіппен жүргізеді.

97. Кортикостероидті, сәуле және цитостатикалық терапия емін қабылдайтын тыныс алу органдарының, асқазан-ішек жолдарының созылмалы өзіне тән емес ауруларымен, қант диабетімен ауыратын науқастарға, жасөспірімдерге туберкулезді анықтау мақсатында жылына бір рет профилактикалық медициналық тексеру (флюорографиялық тексеру) жүргізеді.

98. Наркологиялық және психиатрия мекемелерінде диспансерлік есепте тұрған, сондай-ақ АИТВ жұқтырған жасөспірімдерге жылына бір рет флюорографиялық тексеру жүргізіледі.

99. Туберкулезбен ауыру ықтималдығын көрсететін симптомдары бар жасөспірімдер (ұзаққа созылған өкпе ауруы, экссудативті плеврит, жіті және созылмалы лимфаденит, түйінді эритема, зәр шығаратын жолдың созылмалы ауруы) фтизиатрдан консультация алуға жіберіледі.

100. МСАК ұйымдарының медицина қызметкерлеріне мыналар жүктеледі:

1) клиникалық белгілері бар адамдар арасында қақырық жағындысын микроскопия әдісімен және туберкулез ауруының қаупі жоғары тұрғындар арасында флюорография әдісімен туберкулезді ерте ("тәуекел" тобы) анықтау;

2) бақыланатын химия терапияның жүзеге асуы;

3) туберкулездің алғашқы белгілері және оның алдын алу әдістері туралы халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізу.

101. МСАК ұйымдарының медицина қызметкері қақырықты жинауды және оны зерттеу үшін зертханаға уақтылы жеткізуді жүзеге асырады. Қақырық жинауды ТҚҰ-да оқытылған және жыл сайын қайта даярлаудан өтетін медицина қызметкері жүргізеді.

102. МСАК ұйымдарында қақырыққа микроскопиялық зерттеу және генно-молекулярлық диагностика әдісі (Xpert MTB/RIF) қолжетімді болған кезде екі апта бойы жалғасқан жөтел (жөтел туберкулездің өкпе (жұқпалы) формасы бар науқаста басты симптом болып табылады) және төменде көрсетілген бір немесе бірнеше клиникалық симптомдар болған жағдайда жүргізеді:

1) салмақ жоғалту;

2) кеуде қуысының ауруы;

3) қан түкіру;

4) дене қызуының ұзақ уақыт жоғарылауы.

103. Жөтелі бар науқастар МСАК желісінде кезектен тыс зерттеліп-қаралады және бір рет қолданылатын медициналық бетперделермен қамтамасыз етіледі.

104. Науқаста осы Санитарлық қағидалардың 102-тармағында жазылған клиникалық симптомдар болған жағдайларда медицина қызметкері науқасты туберкулезге тексерудің диагностикалық алгоритміне сәйкес толық іс-шаралар кешенін жүргізеді.

105. Туберкулезге рентгенологиялық күдік, бірақ өкпеге шағымдар мен улану симптомдары болмаған кезде қақырық жағындысының микроскопиясы теріс болған жағдайда диагностикалық алгоритмді жүргізбей диагнозды нақтылау үшін науқасқа фитизиатр консультация береді.

106. Туберкулезбен ауыратын науқаспен байланыс болған кезде клиникалық-рентгенологиялық күдігі бар жағдайларда диагностикалық алгоритмді жүргізбей диагнозды нақтылау үшін фитизиатр консультация береді.

107. Бактерия бөлетіні анықталған кезде науқас оған қосымша зертханалық зерттеулер жүргізу және тиісті туберкулезге қарсы ем тағайындау үшін туберкулезге қарсы ұйымға жіберіледі.

108. ТМБ-ға қақырықтың микроскоптық теріс нәтижелері болған және туберкулезге күдіктену симптомдары артқан кезде науқасқа дәрігер-фтизиатрдың консультациясы жүргізіледі.

109. Халық арасында флюорография тәсілімен туберкулезді анықтау 15 жастан бастап жүргізіледі. Флюорография нәтижесі оң адамдарды тексеру кезеңі қалалық жерде 2 аптадан аспауы және ауылдық жерде 1 айдан аспауы тиіс.

109-1. МСАК ұйымдарында флюросуретті талдау екі кезеңмен (екі рет оқу) жүргізіледі.

Ескерту. Қағида 109-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

110. Жыл сайын туберкулезге міндетті флюорографиялық тексерілуге жататын тәуекел топтарына мыналар жатады:

1) меншік нысанына қарамастан медициналық ұйымдардың қызметкерлері;

2) әскери қызметке шақырылғандар;

3) жоғары және арнаулы орта оқу орындарының студенттері, училищелердің оқушылары;

4) 15-17 жастағы жасөспірімдер;

5) өкпенің созылмалы ерекшелік емес ауруларымен, қант диабетімен, алкоголизммен, нашақорлықпен, АИТВ/ЖИТС-пен диспансерлік есепте тұрған адамдар;

6) иммунндық супрессивті терапия алып жүрген адамдар;

7) өкпесінде кез келген этиологиядағы қалдық көріністер бар адамдар;

8) туберкулездің бактерия бөлмейтін түрімен ауыратын науқаспен байланыстағы адамдар;

9) мектепке дейінгі ұйымдардың, жалпы білім беру және мамандандырылған мектептердің, лицейлердің және гимназиялардың қызметкерлері;

10) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың әскери қызметшілері;

11) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою саласындағы органдардың қызметкерлері;

12) Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға және уақытша тұруға келген адамдар, оның ішінде еңбек көші-қоны бойынша келген адамдар;

13) тамақ өнеркәсібі, қоғамдық тамақтану және азық-түлік саудасы объектілерінің қызметкерлері;

14) халыққа қызмет көрсету саласының қызметкерлері;

15) жолаушыларды тасымалдаумен, көліктің барлық түрлерінде оларға қызмет көрсетумен айналысатын адамдар;

16) жоғары және арнаулы орта оқу орындарының қызметкерлері;

17) дәрілік заттарды дайындаумен, өлшеп-ораумен және өткізумен айналысатын дәріханалардың қызметкерлері;

18) туберкулезге қарсы вакцинациясыз перзентханадан немесе босандыру бөлімшесінен шығарылғанға дейін жаңа туған нәрестенің отбасы мүшелері.

111. 6 айда 1 рет туберкулезге флюорографиялық тексерілуге жататын тәуекел тобына мыналар жатады:

1) тергеудегі және сотталған адамдар;

2) Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі жүйесінің қызметкерлері, оның ішінде мамандандырылған күзет қызметінің, патрульді-бекеттік, жол-патрульдік және учаскелік қызметтердің, тергеу изоляторларының және түзету мекемелерінің қызметкерлері, сондай-ақ сотталғандарды айдауылдау, түзету мекемелері мен қоғамдық тәртіпті күзетуді қамтамасыз ететін әскери қызметшілер;

3) шұғыл қызметтің әскери қызметшілері.

4) туберкулездің бактерия бөлетін түрімен ауыратын науқаспен байланыстағы адамдар.

111-1. Барлық босанған әйелдер шығарылғанға дейін босандыру ұйымында болған кезеңінде флюорография әдісімен туберкулезге міндетті түрде тексерілуге жатады. Медициналық босандыру ұйымдарының басшылары босанудан кейінгі кезеңде туберкулезге күдікті әйелдерді жеке палатаға уақтылы оқшаулауға жауапты болады және туберкулезге күдік анықталған сәттен бастап алты сағат ішінде туберкулезді растау немесе жоққа шығару мақсатында фтизиатр дәрігер консультантын шақыруды және қосымша зерттеу жүргізуді қамтамасыз етеді.

Ескерту. Қағида 111-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Зертханаға қақырықты жинауға және тасымалдауға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

112. Қақырық жинауды пациенттерге қызмет көрсетумен және оларды емдеумен айналысатын барлық медициналық ұйымдар жүргізеді.

113. Зертханаға жіберуге арналған қақырықты (бірінші күні – бір сынама, екінші күні – екі сынама) көлемі 50,0 миллилитр (бұдан әрі – мл), диаметрі 35 мм кең мойынды, жиналған материалдың көлемін және сапасын бақылауға болатын мөлдір герметикалық бұралатын қақпағы бар арнайы шыны контейнерлерге немесе бір рет пайдаланылатын контейнерлерге жинайды. Таңбалауды пациенттің тегін, атын және әкесінің атын және үлгінің нөмірін көрсете отырып, тек контейнердің бүйір бетінде жүргізеді. № 907 бұйрықпен бекітілген ТБ-05 нысанын қақырықтың (диагностикалау мақсатында) үш немесе (химия терапияны бақылау мақсатында) екі үлгісін толтырады.

114. Қақырығы бар контейнерлерді зертханаға тасымалдау үшін таңбаланған металл бикске орнатады. Қақырықты медициналық ұйымда жеті күнге дейін тоңазытқышта сақтауға жол беріледі. Бактериологиялық зерттеу жүргізуге жиналған қақырық бір тәулік ішінде зертханаға жеткізіледі онда тоңазытқышта 3 күннен асырмай сақталады.

115. Қақырық салынған контейнерлер қаптамалады. Бикстар тасымалдаған кезде күн сәулесі түсуінен қорғалған салқын жерде сақтайды.

116. Қақырықты тасымалдауды медициналық қызметкердің еріп жүруімен медициналық ұйымының көлігімен жүзеге асырады. Зертханалық зерттеуге жолдама бланкілері материалы бар контейнерлерден бөлек тұрады. Термоконтейнерлерге пациенттер мен сынамалар туралы мәліметтер келтірілетін ілеспе хат қоса ұсынылады. Қораптағы контейнерлердің саны тізімдегі тектердің санына сәйкес келеді. Әрбір контейнердегі сәйкестендіру нөмірі тізімдегі сәйкестендіру нөміріне сәйкес келеді.

117. Ілеспе тізімде жолдану күні мен медициналық ұйымның атауы көрсетіледі.

118. Зертханаға қақырықтың үлгілерін қабылдау кезінде:

1) жеткізілген бикстің ағу белгілерінің бар-жоғын тексереді;

2) бикстің сыртқы бетін дезинфекциялайды;

3) жарық немесе зақымдануы бар контейнерлерді абайлап ашады және тексереді;

4) бикстің ішкі бетін дезинфекциялайды.

119. Зақымданған контейнерлерде, қақырықтың жеткіліксіз мөлшері болған жағдайда (3-5 мл) және тасымалдау бұзылғанда үлгілер зерттеу үшін алынбайды.

120. Қақырық жинау кабинетіндегі тікелей қақырық жинау үшін пайдаланылатын үй-жайдың бір бөлігі жуу және дезинфекциялау құралдарына төзімді материалдан жасалған толық биіктігінің бойымен қалқамен бөлінеді. Қақырық жинау бөлмесі бактерицидті экрандалған сәулелегіштермен, ингалятормен, антисептикалық сабынмен және антисептик ерітіндісімен дозаторы бар қол жууға арналған раковинамен, дезинфекциялық ерітіндісі бар сыйымдылықтармен, таза контейнерлер мен қақырығы бар контейнерлерге арналған сыйымдылықтармен жарақтандырылады, ауа алмасу жиілігі сағатына кемінде 6-12 көлем болатын жергілікті желдету жүйесімен жабдықталады.

121. Бактериоскопиялық зертханаларда үш секция болады:

1) биологиялық ішке сору шкафында жағындыларды дайындауға және бояуға арналған екі бөлікке бөлінген үстелі бар жағындыларды дайындауға және бояуға арналған;

2) микроскопияға арналған;

3) препараттарды тіркеуге және сақтауға арналған.

122. Туберкулезге қарсы ұйымдардың персоналы жұқтыру қаупі жоғары жерлерде қорғау дәрежесі жоғары респираторларды (кемінде 94,0 пайыз (%) қолданады. Респираторлар көп рет пайдаланылады. Бетке тығыз, жабыспайтын, сүзгіші бұзылған, қан немесе биологиялық сұйықтықтармен ластанған респиторды пайдалануға жол берілмейді.

12. Халықты туберкулезге қарсы жоспарлы
иммундауды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

123. Балаларға профилактикалық егулерді ата-анасының немесе заңды өкілдерінің келісімімен жүргізеді.

124. Профилактикалық егуді жүргізуге ерікті ақпараттандырылған келісім немесе бас тарту жазбаша түрде Кодекстің 7-1-бабы 1-тармағы 2) тармақшасына сәйкес анықтаған тәртіппен ресімделеді.

125. Балаларға қызмет көрсететін медициналық ұйымның басшылары профилактикалық егулерді жоспарлауды, ұйымдастыруды және жүргізуді, қамту толықтығын, нақтылығын есепке ала отырып қамтамасыз етеді, сондай-ақ олар туралы есептерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне уақтылы беруді қамтамасыз етеді. Әдістемелік басшылықты ТҚҰ-ның мамандары жүзеге асырады.

126. Туберкулезге қарсы профилактикалық егулердің жиынтық жоспары және медициналық ұйымдарға иммундық-биологиялық препараттардың қажеттілігі халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерімен келісіледі.

127. Профилактикалық егулер жоспарын ведомстволық тиесілігіне және меншік нысанына қарамастан тұрғылықты жері бойынша перзентханалар (бөлімшелер) және медициналық ұйымдардың, білім беру ұйымдарының егу жұмысын жүргізуге жауапты медицина қызметкерлері жасайды.

128. Балаларды есепке алуды, егу картотекасын ұйымдастыру мен жүргізуді, профилактикалық егулер жоспарын қалыптастыруды балаларға қызмет көрсететін медициналық ұйымдар жүзеге асырады.

129. Балаларды есепке алу жылына екі рет (көктем, күз) жүргізіледі. Мекенжайы бойынша тұратын және тіркелген, іс жүзінде осы мекенжайы бойынша тұратын, бірақ тіркелмеген 15 жасқа (14 жас 11 ай, 29 күндік) дейінгі балаларды санаққа қосады. Өткізілген санақтың негізінде педиатрлық учаскелер (үй бойынша санақ) және туған жылдары бойынша балалардың санақ журналын ресімдейді. Санақтар арасында жаңа туған нәрестелер, жаңадан келген және кеткен балаларды есептен алып тастау туралы мәліметтерді енгізу жолымен балаларды есепке алуды түзетеді. Бір жылға дейін уақытша кету есептен алып тастауға негіз болып табылмайды.

130. Ведомстволық тиесілілігі мен меншік нысанына қарамастан, білім беру ұйымдарына, балалар үйіне, интернаттарға баратын балаларды есепке алуды жылына бір рет жүргізеді. Ұйымдарға баратын балалар туралы мәліметтерді ұйымның орналасқан орны бойынша МСАК ұйымына береді.

131. Туберкулезге қарсы иммундауды жүргізу үшін иммундаудың басқада түрлері, сондай-ақ туберкулиндиагностика жүргізілмейтін аптаның арнайы күнін белгілейді.

132. Туберкулезге қарсы ревакцинацияны дәрігердің (фельдшердің) медициналық тексеруінен кейін Манту сынамасының теріс нәтижесі бар декреттелген жастағы (6-7 жас) балаларға қатаң түрде жүргізеді.

133. Медициналық ұйымдарда егу жүргізу үшін Кодекстің 7-1-бабы 1-тармағы 2) тармақшасына сәйкес анықталған тәртіппен қажетті жабдықтармен жарақтандырылған арнайы егу кабинеттерін бөледі.

134. Білім беру ұйымдарына, мектеп-интернаттарға, колледждерге, лицейлерге баратын, балалар үйіндегі, сәбилер үйіндегі балаларға егулерді осы ұйымдардағы арнайы жабдықталған егу кабинеттерінде жүргізеді.

135. Иммундауды және туберкулиндиагностиканы жүзеге асыратын медицина қызметкерлері, жіті респираторлық аурулармен, ангинамен ауыратын, қолында жарақаты бар, терісі және шырышты қабатында іріңді жарақаттардың жайылуына қарамастан, осындай жарақаттары бар науқастар туберкулезге қарсы егу жүргізуден шеттетіледі.

135-1. "Акушерлік-гинекологиялық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері жүкті әйелдермен туберкулезге қарсы профилактикалық егу жүргізудің маңыздылығы туралы түсіндіру жұмысын жүргізеді.

Ескерту. Қағида 135-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

136. БЦЖ-вакцинасын және туберкулинді сақтау, тасымалдау және пайдалануды вакцинаға нұсқаулықтар және медициналық иммундық-биологиялық препараттарды тасымалдау және сақтау жағдайына қойылатын талаптарға сәйкес жүзеге асырады.

137. Туберкулезге қарсы вакцинациялауды, Манту сынамасын қоюды бір рет қолданылатын өздігінен бұзылатын (өздігінен блокталатын) шприцтермен жүргізеді.

138. Перзентханада нәрестенің анасының болуымен және жазбаша келісімімен вакцинацияланбаудың салдары және мүмкін болатын реакциялар мен иммундаудан кейінгі қолайсыз көріністер туралы түсіндіргеннен соң, туғаннан кейінгі алғашқы төрт күн ішінде егу кабинетінде жаңа туған нәрестелерге вакцинация Кодекстің 7-1-бабы 1-тармағы 2) тармақшасына сәйкес анықталған тәртіппен жүргізіледі.

139. Профилактикалық егу жүргізудің алдында дәрігер жаңа туған нәрестені қарайды, вакцинациялауға қарсы көрсетілімдер болмаған жағдайда, жаңа туған нәрестенің медициналық құжатында егу жүргізуге рұқсатты ресімдейді. Жаңа туған нәрестелерді вакцинациялауды егу жүргізуге рұқсаты бар егу кабинетінің мейірбикесі жүргізеді. Перзентханадан шығарылар кезде анасына перзентханада алған егулер туралы жазбасы бар Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 8 маусымдағы № 420 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6325 болып тіркелген) бекітілген баланың Егу паспорты беріледі.

140. Перзентханада туберкулезге қарсы вакцинациялау жүргізілмеген балалар МСАК-та вакцинацияланады, бұл ретте екі айға толғанға дейін вакцинацияны алдын ала туберкулин диагностикасыз, ал екі айдан кейін Манту сынамасы теріс болған кезде жүргізеді.

141. БЦЖ вакцинасы егілмеген жаңа туған нәрестелер ата-анасымен бірге тұратын адамдардың барлығы туберкулез ауруына тексерілгеннен кейін МСАК ұйымы берген анықтамаға сәйкес перзентханадан шығарылады.

142. Анасында босанар алдында өкпе туберкулезі анықталған кезде жаңа туған нәресте (мүмкін болса сәбидің жолдасы/плацента да) туа біткен туберкулезге тексеріледі.

143. Вакцинация жасалған және перзентханадан шығысымен бактерия бөлушімен қарым-қатынас жағдайына түсетін балалар жаңа туған нәрестелерді күту бөлімшелерінде немесе сәбилер үйінде кем дегенде екі ай бойы оқшауланады (туберкулезге шалдыққан науқасты оқшаулау мүмкін болмаған жағдайда).

144. Егер сәбидің анасы туберкулездің белсенді түріне шалдыққан болса, нәрестені үш ай бойы химиялық профилактика жүргізу үшін оқшаулайды, содан кейін Манту сынамасы теріс нәтижелі болса, БЦЖ вакцинасы егіліп, иммунитет түзілгенге дейін тағы 2 ай бойы сәби анасынан оқшауланады.

145. Мыналар:

1) 6-7 жастағы (1-сынып) Манту сынамасының теріс нәтижесі бар, ауру жұқтырмаған сау балалар;

2) Мантудың теріс қайталама сынамасынан кейін үш айдан соң Манту сынамасының күмәнді реакциясы бар адамдар БЦЖ-мен ревакцинациялауға жатады;

3) Манту сынамасы мен БЦЖ ревакцинациясының арасындағы аралық кемінде күнтізбелік үш күн және екі аптадан аспауы тиіс. Медициналық қарсылықтар болған жағдайда ревакцинациялау қарсы көрсетілімдер алып тасталғаннан кейін жүргізіледі.

146. Ревакцинацияны оқу жылының алғашқы айында (қыркүйек) 6-7 жас (1-сынып) оқушылары арасында бүкіл республика бойынша бір уақытта мектептерде ұйымдастырылған балалардың дәрігер-фтизиатрымен бірге МСАК ұйымдарының медицина қызметкерлерімен жүргізеді. Осы айда мектепте басқа екпелерді жүргізуге жол берілмейді. Пайдаланылмаған БЦЖ вакциналарының қалдығы Кодектің 7-1-бабы 1-тармағы 2) тармақшасына сәйкес анықтаған тәртіппен жоғары тұрған денсаулық сақтау ұйымына тапсырылады. Перзентханаларда (босандыру бөлімшелерінде) ғана тоңазытқышта плюс 2^оС плюс 8^оС аралығындағы температурада БЦЖ вакцинасын тұрақты сақтауға жол беріледі.

147. БЦЖ ревакцинациялауға қарсы көрсетілімдер:

1) ТМБ-ны жұқтыру немесе бұрын туберкулездің болуы;

2) оң және күмәнді Манту сынамасы;

3) БЦЖ вакцинациясы кезіндегі жанама реакциялар;

4) алғашқы туысқандық дәрежеде адамдарда анықталған БЦЖ-ның генерализацияланған инфекциясы;

5) АИТВ-инфекциясы;

6) иммун тапшылығы жағдайы, қатерлі ісіктер;

7) орталық нерв жүйесінің зақымдануы – неврологиялық симптомды (ауырлығы орта және ауыр дәрежелі) туа біткен жарақат;

8) субфебрильді температурамен және жалпы жағдайдың бұзылуымен қоса жүретін ауырлығы орта және ауыр ауруларда;

9) жіті инфекциялық және инфекциялық емес аурулар, жіті созылмалы, оның ішінде аллергиялық асқынулар. Ревакцинацияны сауыққаннан немесе ремиссия кезеңі басталғаннан кейін екі айдан соң жүргізеді;

10) туберкулезге қарсы вакцинациядан уақытша босатылған адамдарды есепке алады және толық сауыққаннан немесе қарсы көрсетілімі жойылғаннан кейін егеді.

148. БЦЖ вакцинасы бар ампулаларды ашу алдында мұқият көріп алады.

Мына жағдайларда препарат пайдаланылмауы тиіс:

1) ампулада заттаңба болмағанда немесе ол дұрыс толтырылмағанда;

2) вакцинаның жарамдылық мерзімі аяқталғанда;

3) ампулада сызат және жырық болғанда;

4) препараттың физикалық қасиеті өзгергенде (түсін, пішінін және басқасын өзгерту);

5) вакцинаға нұсқаулықта көрсетілген мерзімде араласқан препаратта бөгде қоспалар немесе бөлінбеген қауыздар болғанда.

149. Туберкулезге қарсы вакцина еріткішімен араластырылғаннан кейін вакциналардың қалдықтарын кейіннен жоя отырып, тез арада немесе егер бұл вакцинаға нұсқаулықта рұқсат берілетін болса, алты сағат ішінде пайдаланылады.

150. БЦЖ вакцинасы қатаң түрде нұсқаулықта көрсетілген көлемде сол иықтың үстіңгі және үшінші артқы бетінің ортаңғы шегіне теріішілік егіледі. БЦЖ-ны егу организмнің барлық жағынан жалпы жауапты реакцияның дамуымен бірге жүреді.

БЦЖ вакцинасын енгізуге реакция былайша көрінеді:

1) БЦЖ-ны еккеннен кейін артынша 15-20 минуттан кейін сорылатын папула пайда болады;

2) организмнің барлық жағынан жалпы жауапты реакцияның дамуы. Қалыпты реакция ретінде бағаланатын 15-20 мм дейін аймақтық лимфа түйіндерінің ұлғаюы түрінде организмнің жалпы реакциясы көрінуі мүмкін, оның кері дамуы өз бетімен бірнеше айдан кейін болады;

3) жергілікті лимфа түйіндерінің 20 мм және одан артыққа өсуі БЦЖ вакцинасының жаңама реакциясы ретінде саналады, мұндай жағдайда ерекше терапия жүргізіледі.

4) жергілікті вакцинадан кейінгі егу реакциясының дамуы вакцинацияланған адамдарда төрт-алты аптадан соң ғана басталады, ал ревакцинацияланған адамдарда – бір аптадан соң басталуы мүмкін. Осы кезде вакцина енгізу орнында диаметрі 5-9 мм көлемінде гипермия және инфильтрат (папула) пайда болады. Кейінгі инфильтрат сулы бөртпеге, іріңді бөртпеге ауысады, содан кейін өздігінен түсіп қалатын және тыртықтың қалыптасуы басталатын қабыршақ пайда болады. Реакцияның сипаттамасы норма болып табылады және ешқандай дәрілік заттармен өңдеуді талап етпейді.

5) БЦЖ вакцинациясының және ревакцинациясының соңғы нәтижесі тыртықтың көлемі бойынша егуден кейін бір жылдан соң бағаланады. Егу техникасы мен вакцинаны сақтау дұрыс болған жағдайда енгізу орнына 95-97 процент (бұдан әрі - %) жағдайда тыртық қалыптасады. Диаметрі 5-8 мм тыртық ең оңтайлы болып есептеледі. Бірқатар жағдайларда БЦЖ вакцинасын енгізген орында апигментті дақ (2-3%) пайда болады;

Балалардың жергілікті егу реакциясы болмаған жағдайда (тыртықтың болмауы) ескереді және алты айдан кейін Мантудың алдын ала сынамасынсыз (тек бір рет) (вакцианцияға дейін) қайта егеді, Мантудың теріс нәтижесі кезінде бір жылдан кейін егеді.

Қалыпты реакция сияқты бағаланатын 15-20 мм дейін аймақтық лимфа түйіндерінің ұлғаюы түрінде организмнің жалпы реакциясы көрінуі мүмкін, ал түйін 20 мм асқанда ерекше емдеуге жатады. Лимфадениттердің теріс дамуы 6-9 айдың ішінде байқалады.

151. Нәресте перзентханада болған кезінде дәрігер (мейірбике) анасына теріішілік вакцинадан кейін төрт-алты аптадан соң нәрестеде жергілікті егу реакциясы дамитынын және пайда болған жағдайда нәрестені учаскелік дәрігер-педиатрға қарату қажет екенін хабарлайды.

Вакцинацияланған (ревакцинацияланған) балаларға бақылауды МСАК дәрігер-педиатрлары жүргізеді. Сол себепті бір, үш, алты, он екі айдан соң № 907 бұйрықпен бекітілген медициналық құжаттаманың (063е, 026е, 112е) есепке алу нысандарындағы оның сипаттамасы мен көлемін тіркеумен жергілікті екпе егетін реакцияны тексеріп отырады, организмнің вакцинацияға жалпы реакциясын айқындау және аймақтық лимфаденитті уақтылы анықтау мақсатында перифериялық лимфа түйіндерінің реакциясына бақылау жүргізеді.

152. Сирек кездесетін жағдайларда БЦЖ вакцинасын енгізуге мынадай түрдегі жергілікті жанама реакциялар бақыланады:

1) аймақтық лимфаденит;

2) тері астындағы салқын абсцесс;

3) үстіңгі жара;

4) тыртық түйін;

5) сүйек жүйесінің зақымдануы (сүйек қабынуы).

153. Вакцинацияға жанама реакцияны кешенді клиникалық-рентгендік-зертханалық тексеру нәтижесінде фтизиатрлар белгілейді. Реакцияны анықтағаннан кейін БЦЖ вакцинасын енгізуге анықталған жанама реакциялар туралы медициналық ұйым басшысына хабарлайды және 24 сағат ішнде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне хабарлама жібереді.

154. Реакцияның сипаттамасы туралы мәліметтер № 907 бұйрықпен бекітілген 063/е, 026/е, 112/е есепке алу нысандарында тіркеледі. Реакциясы бар барлық балаларға бақылау картасы толтырылады.

155. Жанама реакциясы бар балаларды бір жылдың ішінде диспансерлік есептің III тобында бақылайды.

156. Баланы есепке алу және есептен шығару кезінде: қанның және зәрдің жалпы талдауы, кеуде қуысы органдарының рентгенографиясы, (есептен шығарған кезде) қосымша Манту сынамасы жүргізіледі.

157. Туберкулезге және туберкулин диагностикасына (вакцинациялау және БЦЖ қайталап егу) қарсы профилактикалық егуді препараттармен бірге ұсынылған нұсқаулықтарға сәйкес жүргізеді.

158. АИТВ-инфекциясының және басқа да қарсы көрсетілімнің клиникалық белгісі жоқ болған жағдайда, АИТВ-жұқтырған анадан туған нәрестелерге күнтізбелік мерзімде бір рет теріішілік БЦЖ вакцинасының стандартты дозасын салады.

159. Күнтізбелік мерзімде егу егілмеген АИТВ-жұқтырған анадан туған нәрестелерге алдын ала Манту сынамасы жасалмай, екі ай ішінде егу жүргізіледі; екі ай өткеннен кейін генерализацияланған БЦЖ-инфекциясының даму тәуекелі себебінен БЦЖ-ны енгізуге жол берілмейді. Нәрестеге он екі айлық, кейбір жағдайларда он бес-он сегіз айлық жасқа жеткенге дейін (АИТВ жұқтыруын растау түпкілікті анықталғанға дейін) вакцинациядан кейінгі дамымаған белгілері бар (тыртығы) балаларға қайталама БЦЖ вакцинациясы жүргізілмейді. Он екі айлық, кейбір жағдайларда он бес-он сегіз айлық жаста АИТВ-инфекциясы жоққа шығарылған жағдайда БЦЖ екпесі Манту сынамасының теріс нәтижесі кезінде жүргізіледі.

160. АИТВ-жұқтырған балалар мен жасөспірімдерді БЦЖ-мен ревакцинациялау үдемелі иммунитет тапшылығының аясында генерализацияланған БЦЖ инфекциясының даму қаупінен жүргізілмейді.

161. Егер нәресте АИТВ-жұқтырған анадан туылған болса, бірақ нәрестенің өзі АИТВ-жұқтырылған болып табылмаса, онда БЦЖ-мен ревакцинациялау алдын ала қойылған Манту сынамасының теріс нәтижесінен кейін күнтізбелік мерзімде – алты жаста (1-сынып) жүргізіледі.

162. Орындалған егу, туберкулин сынамасы туралы мәліметтер (салу күні, препарат атауы, серия нөмірі, дозасы, бақылау нөмірі, жарамдылық мерзімі, енгізуге реакцияның сипаты) егу немесе туберкулин сынамасын жүргізу орны бойынша, сондай-ақ иммунизацияланған адамды (тіркеу орны бойынша медициналық ұйым) медициналық бақылау орны бойынша № 907 бұйрықпен бекітілген 063/е, 026/е, және 112/е есепке алу нысандарына енгізіледі.

163. Туберкулезге қарсы егуді және Манту сынамасын тіркеу үшін медициналық құжаттаманың есепке алу нысанына мыналар жатады:

1) профилактикалық егулер картасы, баланың даму тарихы;

2) баланың медициналық картасы;

3) егу паспорты.

164. Медициналық ұйымдарда қызмет көрсету ауданында тұратын он бес (14 жас 11 ай 29 күн) жасқа дейінгі барлық балаларға, сондай-ақ МСАК ұйымдары қызмет көрсететін ауданда орналасқан білім беру ұйымдарына баратын барлық балаларға профилактикалық егулердің есепке алу нысандары жүргізіледі.

165. Туберкулезге қарсы иммундаудан кейінгі жергілікті, жалпы реакцияларды және қолайсыз көрсетілімдерді есепке алу медициналық ұйымдар мен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінде Кодекстің 7-1-бабы 1-тармағы 2) тармақшасына сәйкес анықталған тәртіппен жүргізіледі. Иммундауды жүзеге асыратын медициналық ұйымда иммундаудан кейінгі қолайсыз көрсетілімдердің тіркелуі фактісі бойынша туберкулезге қарсы қызмет пен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері мамандарының қатысуымен эпидемиологиялық тексеру жүргізіледі.

13. Туберкулез жағдайларын тіркеу мен есепке алуға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

166. Әрбір алғаш анықталған туберкулез жағдайы тіркелуге және есепке алынуға жатады.

167. Қазақстан Республикасының азаматтары, оралмандар және Қазақстан Республикасының аумағындағы басқа да адамдар оларда туберкулездің белсенді түрі алғаш анықталған кезде есепке алуға жатқызылады.

168. Туберкулезбен ауыратын науқастарды есепке алу және тіркеу науқастың тұрақты мекенжайына қарамастан ауру анықталған орны бойынша жүргізіледі.

169. Барлық шоғырлану түріндегі белсенді туберкулез диагнозы өмірінде алғаш рет қойылған әрбір науқасқа хабарлама - № 907 бұйрықпен бекітілген № 089/е нысаны толтырылады, ол үш күн мерзімде туберкулезге қарсы ұйымға және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне жіберіледі. Өліміне себеп болған "белсенді туберкулез" диагнозы өлгеннен кейін қойылған жағдайда диагнозды дәрігер-фтизиатрдың растауы және № 089/е нысаны берілуі қажет.

170. Бактерия бөлетін туберкулезбен ауыратын науқас анықталған кезде № 089/е нысанындағы хабарламадан басқа, № 907 бұйрықпен бекітілген № 058/е нысанындағы хабарлама толтырылады, ол жиырма төрт сағат ішінде науқастың тұрғылықты жері бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне жіберіледі. № 058/е нысанындағы хабарлама бактерия бөлетін туберкулез жағдайын алғаш диагностикалағанда, туберкулездің белсенді емес түрімен ауыратын науқастарда бактерия бөлу пайда болғанда, тірі кезінде есепте тұрмаған науқастың туберкулезден қайтыс болған жағдайында толтырылады.

171. Туберкулез бойынша эпидемиологиялық көрсеткіштерді есептеу (сырқаттанушылық, аурушаңдық, өлім-жітім) тұрақты, көшіп-қонатын (ішкі және сыртқы) және түрме тұрғындарын есепке ала отырып, тұрғындардың көрсетілген санаттары бойынша бөлек талдаумен жүргізіледі.

172. Туберкулезбен ауыратын науқастардың барлық өлім-жітім жағдайы есепке алуға және тіркеуге жатады.

173. Науқаста алғаш рет ауру анықталған кезде туберкулез диагнозының дұрыстығын бақылауды және дәрігерлік комиссияның қорытындысы негізінде осы жердегі туберкулез ауруының жаңа жағдайын есепке алу және тіркеу қажеттілігі туралы соңғы шешімді қабылдауды туберкулезге қарсы ұйымдар жүзеге асырады.

14. Туберкулездің ошақтарында эпидемияға қарсы іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

174. Туберкулездің ошақтарын жіктеу бактерия бөлу қарқындылығын есепке ала отырып жүргізіледі.

175. Бактерия бөлу қарқындылығы:

1) қышқылға төзімді бактериялардың (бұдан әрі – ҚТБ) нақты санынан 1+ -ке дейін бірқалыпты бактерия бөлу;

2) көлемді бактерия бөлу (2+ -тен 3+-ке дейін) болып бөлінеді.

176. Туберкулез ошақтарының бірінші эпидемиологиялық тобына:

1) көлемді бактерия бөлетін науқастар тұратын ошақтар;

2) балалар мен жасөспірімдер, жүкті әйелдер, маскүнемдер, нашақорлар бар бірқалыпты бактерия бөлетін науқастар тұратын ошақтар;

3) санитариялық-гигиеналық жағдайлары қанағаттанарлықсыз, тұрмыс деңгейі төмен ошақтар жатады.

Екінші эпидемиологиялық топқа ошақта осы тармақтың 1), 2), 3) тармақшаларында санамаланған факторлар болмаған жағдайда, бірқалыпты бактерия бөлетін туберкулезбен ауыратын науқастар тұратын туберкулез ошақтары жатады.

Мыналар:

1) туберкулезбен ауыратын науқастардың бактерия бөлуді, жол жүруді, тұрақты мекенжайын ауыстыруды тоқтатқан сәттен бастап немесе бактерия бөлетін туберкулезбен ауыратын науқастың қайтыс болған сәтінен бастап туберкулездің ошақтары;

2) ауыл шаруашылығы малдарының туберкулез ауруы анықталған туберкулез ошақтары үшінші эпидемиологиялық топқа жатады.

Туберкулез ошақтарының үшінші тобының байланыста болған адамдары бір жыл бойы бақылауда болады.

177. Туберкулез инфекциясының ошағындағы эпидемияға қарсы іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2013 жылғы 15 қаңтардағы № 19 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8339 болып тіркелген) бекітілген Инфекциялық бақылау қағидаларын сақтай отырып, туберкулезбен ауыратын науқасты туберкулезге қарсы препараттармен емдеу және стационарлық жағдайда оқшаулау. Эпидемияға қарсы режим талаптарын сақтау жағдайлары болып, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерімен келісілген кезде амбулаториялық жағдайларда емдеуге жол беріледі;

2) науқас анықталған күннен бастап екі апта мерзімде байланыста болған адамдарды алғашқы тексеру (клиникалық - рентгенологиялық, Манту сынамасын қою, көрсеткіш бойынша жағындының микроскопиясы);

3) байланыста болған адамдарға (балалар мен 18 жасқа дейінгі жасөспірімдерге) көрсеткіштер бойынша химиялық-профилактика жүргізу;

4) дезинфекциялауды ұйымдастыру және жүргізу;

5) науқастар мен олардың отбасы мүшелерін эпидемияға қарсы және санитариялық-гигиеналық режимдерді сақтау шараларына, жұқтырудың алдын алуға бағытталған қорғаныш қағидаларына, ағымды дезинфекция жүргізу қағидаларына санитариялық оқытуды қамтиды.

178. Ошақ науқасты емдеу "Емдеу аяқталды", "Айықтырылды", "Қайтыс болды" деп аяқталған кезде және науқас ошақтан шығарылған кезде эпидемиологиялық есептен алып тасталады.

179. Байланыста болған адамдар эпидемиологиялық есептен ошақ алып тасталғаннан кейін жыл бойы бақылауда болады. Эпидемиологиялық есептен алыну алдында байланыста болған адамдар міндетті түрде тексеруден өтеді.

180. Туберкулездің ошақтарында ошақтың эпидемиологиялық тобына сәйкес эпидемияға қарсы іс-шаралар жүргізіледі. Ошақтарға ТҚҰ-ның және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары бірлесіп:

1) бірінші эпидемиологиялық топта тоқсанына бір реттен сиретпей;

2) екінші эпидемиологиялық топта жарты жылда бір реттен сиретпей;

3) үшінші эпидемиологиялық топта жылына бір реттен сиретпей барады.

181. Ошақта оның қауіптілігін азайтатын немесе арттыратын жағдайлар өзгерген кезде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары учаскелік фтизиатрмен бірлесіп туберкулез ошағын бірінші эпидемиологиялық топтан екіншісіне ауыстыруды жүзеге асырады.

182. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары ТҚҰ-да есепте тұрған бактерия бөлетін науқастардың нақты санымен бактерия бөлетін науқастардың санын ай сайын салыстырып тексереді. Туберкулезге қарсы ұйымдар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне туберкулезбен ауырғаны алғаш рет анықталған науқастар туралы мәліметті ай сайын жолдап отырады және туберкулез бойынша есептілікті салыстырып тексереді.

183. Туберкулез ошақтарына әрбір барудың нәтижелері эпидемиологиялық тексеру картасына түсіріледі.

184. Ошақтағы эпидемияға қарсы іс-шаралар алғашқы, ағымды және қорытынды болып бөлінеді.

185. Алғашқы іс-шаралар туберкулезбен ауыратын науқасты оқшаулауды және оны даярланған қызметкердің тікелей бақылауымен емдеуді, ағымдағы дезинфекция жүргізуді және бақылауды, байланыста болған адамдарды анықтауды және оларды ТҚҰ-ға есепке қоя отырып, тексеруді қамтиды.

186. Алғашқы күнтізбелік үш күн ішінде науқасты бактерия бөлуші ретінде есепке алғаннан кейін "Санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдарының еспке алу құжаттамасының нысандары мен тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 30 мамырдағы № 415 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11626 болып тіркелген) бекітілген "Тубекулездің бациллалық түрінің ошағын эпидемиологиялық тексеру картасын" (211/е нысаны) толтыра отырып, ошаққа алғашқы эпидемиологиялық тексеру жүргізеді.

Ескерту. 186-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық экономика министрінің 29.08.2016 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

187. Ошақты алғашқы тексерген кезде науқастың және оның отбасы мүшелерінің төлқұжат деректерін, науқастың жұмыс орны мен сипатын, оларды есепке қою үшін байланыста болған адамдардың тізімін нақтылайды. Егер бактерия бөлетін адам соңғы 4 айда басқа жерде тұрған болса, байланыста болған адамдардың тізімі сол мекенжайдағы адамдарды есепке ала отырып нақтыланады. Ошаққа қайта бару халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің бейінді маманының ұйғарымы бойынша жүргізіледі.

188. Халықтың декреттелген топтарының арасында туберкулездің белсенді түрімен ауыратын науқастардың тіркелуінің әрбір жағдайында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің бейінді маманы осы ұйымның фтизиатрымен және медицина қызметкерімен және оның басшысымен бірлесіп акті жасай отырып, науқастың жұмыс (оқу) орны бойынша эпидемиологиялық тексеру жүргізеді. Қажет болғанда мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдарының басқа да мамандары тартылады.

189. МСАК және ТҚҰ желісінің медицина қызметкерлері науқасты және отбасы мүшелерін жұқтырудың алдын алуға бағытталған сақтау шараларына оқытады.

190. Ошақты тексергеннен кейін оны сауықтыру жоспарын құрады, ол:

1) науқасты уақтылы оқшаулауды және бақылап емдеуді;

2) көрсетілімдер бойынша балалар мен жасөспірімдерге химиялық профилактика жүргізуді;

3) тұрмыстың санитариялық-гигиеналық жағдайын жақсартуды;

4) байланыста болған адамдарды тексеруді;

5) науқастар мен байланыста болған ересектерді эпидемияға қарсы және санитариялық-гигиеналық режимді сақтауға, алдымен бөлмелерді желдету, ағымдық дезинфекциялау жүргізуге оқытуды;

6) бактерия бөлетін адамды және оның отбасы мүшелерін әлеуметтік, психологиялық және ақпараттық қолдауды;

7) қанағаттанарлықсыз санитариялық-гигиеналық жағдайдағы ошақтар және ошақты сауықтыру үшін қажет етілетін әлеуметтік және материалдық көмек көрсету қажеттігі туралы жергілікті атқарушы билік органдарына хабарлауды қамтиды.

191. Науқасқа "Туберкулезге қарсы ұйым контингентінің диспансерлік картасы" деген медициналық карта толтырады.

192. Туберкулезге қарсы ұйымы немесе кабинеттері жоқ ауылдық жерлерде ошақта МСАК медицина қызметкерлері жүргізеді.

193. МСАК желісінде ұйымдастыру-консультативтік жұмысты облыстық және аудандық туберкулезге қарсы ұйымдардың мамандары тоқсан сайын жүргізеді.

194. Ошақта ағымды іс-шаралар туберкулезбен ауыратын науқас үйде болғанда жүргізіледі. Бұл іс-шаралар санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық), емдік, ветеринариялық (келісім бойынша) іс-шараларды жүйелі жоспарлы жүргізуді қамтиды.

195. Ошақта:

1) ағымдағы дезинфекция;

2) балаларды, оның ішінде жаңа туған нәрестелерді және АИТВ-инфекциясын жұқтырған адамдарды оқшаулау;

3) байланыста болғандарды тексеру;

4) науқасты және оның отбасы мүшелерін гигиеналық тәрбиелеу;

5) тұрмыстың санитариялық-гигиеналық жағдайын жақсарту;

6) науқасты амбулаториялық емдеуді және байланыста болған адамдарға химиялық профилактика жүргізу сапасын бақылау жүргізіледі.

196. Ошақтағы сауықтыру жұмысын ТҚҰ-ның мейірбикесі учаскелік дәрігер фтизиатрдың жетекшілігімен жүргізеді.

197. Байланыста болған адамдар туберкулезге қарсы ұйымдарда мерзімдік тексеруден өтеді. Мейірбике отбасылық және басқа байланыста болған адамдарға және алдымен балаларға, жасөспірімдерге және жүкті әйелдерге, сондай-ақ туберкулезбен ауырған ауыл шаруашылығы малдарымен байланыста болған адамдарға тексеру жұмыстарын жүргізеді.

198. Туберкулез инфекциясы ошағында эпидемияға қарсы қорытынды іс-шара ошақты эпидемиологиялық есептен алып тастауды көздейді.

199. Ошақтарға барған кезде медицина қызметкерлері жұқтыру мүмкіндігіне қарсы сақтандыру шараларын сақтайды (барабар сүзгісі бар тығыз жанасатын респиратор, медициналық халат киеді және жеке гигиенаны сақтайды).

200. Науқас туралы хабар алғаннан кейін күнтізбелік жеті күннен кешіктірмей, фтизиатр және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің бейінді маманы санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдары мен ұйымдарының басқа мамандарын тарта отырып, жұмыс (оқу) орнына эпидемиологиялық тексеру жүргізеді. Байланыста болған адамдардың ортасын және ошақ шекарасын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің бейінді маманы айқындайды.

201. Туберкулездің белсенді түрімен ауырған адаммен байланыста болған жұмысшылар, қызметшілер және оқушылар жұмыс (оқу) орны бойынша байланыста болған адамдарға жатады. Барлық байланыста болған адамдарды жұмыс (оқу) орнының орналасуы бойынша МСАК ұйымдарында тексереді.

202. Тексеру кезінде жұмыс істеушілердің, балалардың және жасөспірімдер құрамының тізімі, алдыңғы және ағымдағы жылдардағы флюорографиялық тексерілу күні нәтижелері нақтыланады, ошақ шегі анықталады және эпидемияға қарсы және профилактикалық іс-шаралар жоспары әзірленеді.

203. Флюорографиялық тексерудің алдыңғы тексеру сәтінен бастап алты ай өткен байланыста болған адамдарды флюорографиялық тексеру және балаларға туберкулин сынамасын қою эпидкөрсетілімдер бойынша жүргізіледі. Фтизиатр көрсетілімдер бойынша химиялық-профилактикалық емдеуді тағайындайды, ТҚҰ бақылау емдеуі үшін ем-шара парағы және препараттар кәсіпорынның немесе ұйымның медициналық пунктіне береді.

204. Химиялық профилактиканы, оның әр дозасын қабылдауды МСАК жүйесінің (емхана, медициналық пункт, дәрігерлік амбулатория, жалпы дәрігерлік практика бөлімшесі), ұйымдастырылған ұжымдардың (иектеп, балабақша, орта оқу орны) және санаторийлік типтегі мекемелердің (санаторийлік балабақша, санаторийлік топ, балалар туберкулез санаторийі), медицина қызметкерлерінің тікелей бақылауымен жүзеге асырады.

205. Бактерия бөлетін туберкулез инфекциясы ошақтарындағы бір жасқа дейінгі балаларға БЦЖ вакцинациясынан кейін екі ай өткен соң химиялық профилактика жүргізіледі. Химиялық профилактика сонымен қатар 18 жасқа толмаған балаларға жүргізіледі.

206. Химиялық профилактика хабардар етілген пациенттің (ата-анасының немесе баланың қамқоршысының) жазбаша ерікті келісімі алынғаннан кейін жүргізіледі. Химиялық профилактика туралы деректер амбулаторлық науқастың медициналық картасына (026е нысанды), ТБ-01 туберкулез жағдайының медициналық картасына енгізіледі, "орындалған емдеуді бақылау парағы" күн сайын тіркеленеді.

207. Химиялық профилактика амбулаторлық жағдайда МСАК жүйесінің медицина қызметкерлерінің тікелей бақылауымен жүргізіледі.

208. Химиялық профилактиканың жүргізілу ұзақтығын қарсы көрсетілімдерді ескере отырып ТҚҰ айқындайды.

209. Кешенді клиникалық-рентгенологиялық тексеру нәтижелері бойынша белсенді туберкулез анықталмаған жағдайда ғана АИТВ-инфекциясы бар адамдарға фтизиатр-дәрігер химиялық профилактика тағайындайды.

АИТВ-инфекциясы бар адамдарда химиялық профилактика МСАК және ЖИТС орталықтарының медицина қызметкерлерінің тікелей бақылауымен жүргізіледі.

210. КДТ/ДАТ ТБ шалдыққан науқастармен қарым-қатынаста болған туберкулез микобактериялары жұққан балалар мен жасөспiрiмдерге изониазидпен химиялық профилактика жүргізілмейді.

211. Химиялық профилактиканы ТҚҰ тағайындайды және мониторингілейді.

212. Білім беру ұйымдарында осы ұйымның медицина қызметкері мен оның басшысының қатысуымен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің бейінді маманы мен фтизиатр туберкулездің белсенді түрімен ауыратын науқастардың тіркелген әрбір жағдайына эпидемиологиялық тексеру жүргізеді.

213. Тексеру кезінде жұмыскерлердің, балалар мен жасөспірімдердің тізімдік құрамын, туберкулинді диагностиканы және өткен және ағымдағы жылдың флюорографиялық тексеру күні мен нәтижелерін нақтылайды, ошақ шекарасын айқындайды және эпидемияға қарсы іс-шаралар жоспарын әзірлейді.

214. Барлық байланыста болған адамдар туралы мәліметтерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесінің бейінді маманы тексеру үшін тұрғылықты жері бойынша МСАК ұйымына және ТҚҰ-ға береді.

215. Соматикалық, инфекциялық және психоневрологиялық стационарларда емдеуде жатқан науқаста туберкулездің белсенді түрінің диагнозы қойылғанда, эпидемияға қарсы іс-шаралардың алғашқы кешенін осы ұйымның персоналы жүзеге асырады.

216. Амбулаторлық емдеу ТҚҰ диспансерлік бөлімшелерінде, МСАК ұйымдарында немесе стационарды алмастыратын технологиялар жағдайында жүргізіледі. Амбулаторлық емдеу бактерия бөлмейтін науқастарға жүргізіледі. Тұрғылықты жері бойынша амбулаторлық емдеу жүргізу тәртібі туберкулезбен ауыратын науқастың ТБ-01 амбулаторлық және медициналық картасында толық көрсетіледі.

217. ТҚҰ немесе МСАК ұйымына амбулаторлық емдеуге жіберген кезде № 907 бұйрықпен бекітілген ТБ01 немесе IV санатты ТБ01 медициналық картасы жіберіледі.

218. Туберкулезге қарсы ұйымдар туберкулезбен ауырған науқастарды емдеу кезінде жағынды микроскопиясын және қақырықты өсірінділеп зерттеуді жүргізеді: I санаттағы науқастарды емдеу кезінде 2,3,4-айдан соң; II санаттағы 3,4,5-айдан соң, қарқынды фазадағы IV санат бойынша – ай сайын, демеуші фазасында – тоқсан сайын.

219. Диспансерлік есепке алу (бұдан әрі - ДЕ) және бақылау мына топтар бойынша жүзеге асырылады:

1) нөлдік топ (0) – белсенділігі күмәнді туберкулезбен ауыратын адамдар;

2) бірінші топ (I) – белсенді туберкулезбен ауыратын адамдар;

3) екінші топ (II) – белсенді емес туберкулезбен ауыратын адамдар;

4) үшінші топ (III) – туберкулеге шалдығу қаупі жоғары адамдар.

"0" топтағы адамдарға туберкулезге қарсы препараттарды пайдалануға жол берілмейді. Бақылау мерзімі – 6 ай. Белсенді туберкулез анықталған кезде науқас "I" топқа ауыстырылады. Туберкулин сынамасының инфекциялық этиология сипаты белгілі болған жағдайда бала "III Б" тобына ауыстырлады.

"I" топта бактерия бөлетін және бактерия бөлмейтін кез келген жайылтпаушылықты туберкулездің белсенді формасымен ауыратындарды бақылайды.

"II" топта белсенді емес туберкулезді үдерісімен адамдарды емдеу курсын сәтті аяқталғаннан кейін бақылайды.

"III" топта туберкулезбен аурудың жоғары тәуекелді адамдар бақыланады және келесі топ бөлігіне бөлінеді:

III А:

1) туберкулездің белсенді түрімен ауыратын адамдармен байланыстағылар;

2) бактерия бөлетіндігіне қарамастан туберкулездің белсенді түрімен ауыратын адамдармен байланыстағы;

3) туберкулезден өлім-жітім болған бұрын белгісіз ошақтардағы балалар мен жасөспірімдер;

III Б: "туберкулез микобактериясын жұқтырған алғашқы рет анықталған";

III В: БЦЖ вакцинасын енгізуге жанама реакциясы балалар.

15. Туберкулез ошақтарындағы дезинфекциялауға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

220. Туберкулез ошақтарында ағымдағы дезинфекциялау үй-жайды тиімді желдету арқылы (жылдың жылы мезгілінде үй-жайларды тұрақты желдету және жылдың салқын мезгілінде әр сағат сайын 5-10 минут желдету) жүргізіледі. Іс-шараларда "Бактерия бөлетін туберкулез" диагнозы қойылған және науқасты есепке алған сәттен бастап санитариялық-гигиеналық, эпидемияға қарсы және дезинфекциялау режимдерін сақтау көзделеді.

221. Ошақта жүргізілетін іс-шаралардың мониторингін және ағымдағы дезинфекцияны ТҚҰ-ның мамандары жүзеге асырады, олар науқасқа тығыз жабылатын қақпағымен (кемінде екеу) түкіргішті және дезинфекциялау құралдарын пайдалануға береді. ТҚҰ жоқ елді мекендерде дезинфекциялау құралдарын МСАК ұйымы береді.

Науқастың амбулаториялық картасына учаскелік дәрігер ағымдағы дезинфекциялау жүргізу және аяқтау күнін белгілейді. Ағымдағы дезинфекциялау жүргізуді науқасқа немесе отбасының бір мүшесіне (балалар мен жасөспірімдерден басқа) тапсырады.

222. Учаскелік фтизиатр науқасты санитариялық-гигиеналық тәртіпке оқытады: бетпердені қолдану, қақырықты түкіргішке түкіру және ағымдағы дезинфекциялау жүргізу.

223. ТҚҰ-ның басшысы уақтылы және сапалы ағымдағы дезинфекциялауды қамтамасыз етеді.

224. Механикалық іске қосылатын сыртқа тарату желдеткіші болмаған жағдайда, ТҚҰ-ның барлық үй-жайлары тұрақты: жылдың жылы мезгілінде тұрақты және жылдың салқын мезгілінде әр сағат сайын 5-10 минуттан желдетіледі.

225. Стационарда болған кезде науқастың сыртқы киімін арнайы үй-жайда сақтайды. Науқас сыртқы киімін күндіз таза ауаға шыққан кезде пайдаланады.

226. Науқас ауруханадан шыққаннан кейін төсек жабдықтары (стационарға тиесілі жастықтар, матрацтар, көрпелер) дезинфекциялау камерасында зарарсыздандырылады.

227. Үй-жайлар және күнделікті қолданылатын заттар күн сайын ылғалдап тазартылуға жатады.

228. Түкіргіштерді жинауды, зарарсыздандыруды және беруді арнайы бөлінген үй-жайда жеке қорғаныш құралдарын қолдана отырып, даярлықтан өткен персонал жүзеге асырады.

229. Пайдаланылған асхана ыдыстарын буфеттегі таңбаланған үстелде қолғаппен жинайды, ондағы тамақ қалдықтарын тазалап, алдын ала жумай, бөлек ыдыста зарарсыздандырады, сосын жуады және кептіргіш шкафта немесе бөлек үстелде кептіреді.

Ыдыс-аяқтарды ауа стерилизаторында зарарсыздандырады. Пайдаланылған ыдыс-аяқты жинағаннан кейін үстелді дезинфекциялау ерітіндісіне малынған шүберекпен сүртеді.

230. Тамақ қалдықтарын сыйымдылыққа (шелекке, бакқа) жинайды, 5-ке 1 қатынасында құрғақ дезинфекциялау құралын себеді.

231. Лас киім-кешекті сұрыптау қабырғаларына 1,5 метр биіктікте кафель қойылған және механикалық сыртқа тарату желдеткішімен жабдықталған бөлмеде арнайы киімде, респираторларда, қолғаппен, резеңке аяқ киіммен жүргізіледі.

232. Киімді клеенка қапта жинайды, кір жуатын орынға жібереді. Бөлек кір жуатын орын болмаған жағдайда, киім-кешекті кір жуатын жерге жіберер алдында алдын ала зарарсыздандырады және белгіленген күндері бөлек машиналарда жуады.

233. Стационарлық бактерия бөлгіш науқастарға ауыр жағдайларды қоспағанда адамдардың кіруіне жол берілмейді. Бұл ретте келушілер жеке қорғаныш құралдарын (респиратор, халат) қолданады. Науқастар медицина персоналының рұқсатымен ғана стационар аумағынан шығарылады.

234. Туберкулезге қарсы ұйымдарда қорытынды дезинфекциялау қайта бейіндеу, көшу, реконструкциялау, жөндеу жағдайларының барлығында дезинфекциялау құралдарының бірімен, сондай-ақ жылына 1 рет профилактикалық мақсатта жүргізіледі.

235. Ошақтардағы қорытынды дезинфекциялауды дезинфекция станциясының, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының дезинфекция бөлімінің (бөлімшесінің) қызметкерлері туберкулезге қарсы диспансерден өтінім алған кезден бастап алты (қала) немесе он екі сағат (ауыл) ішінде жүргізеді.

236. Қорытынды дезинфекциялауды науқастың ошақтан шығу және үйде қайтыс болу жағдайларының барлығында; көшіп кеткеннен кейін мекенжайын ауыстырғанда (пәтерлерді немесе бөлмені заттарымен бірге өңдеу) жүргізіледі.

16. Туберкулездің таралуының алдын алу саласында мемлекеттік
санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

237. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері:

1) туберкулезге қарсы қызметпен бірлесе отырып, туберкулезге қарсы күрес бойынша өңірлік бағдарламалар дайындауды;

2) туберкулезге қарсы егілген егулер мен контингенттер туралы мемлекеттік есепке алуды және есептілікті;

3) егулерді және туберкулин сынамаларын жоспарлауда, БЦЖ вакцинасы мен туберкулин, 2 ТБ-мен Манту сынамасы қажеттілігін айқындауда денсаулық сақтау ұйымдарына әдістемелік және консультативтік көмек көрсетуді;

4) БЦЖ вакцинасы мен туберкулинді тасымалдауды, сақтауды және есепке алуды қадағалауды;

5) профилактикалық медициналық тексеріп-қараудың уақтылы жүргізілуін, бациллярлық науқастардың уақтылы емдеуге жатқызылуын, туберкулез ошақтарында эпидтопқа сәйкес эпидемияға қарсы іс-шаралардың жүргізілуін, ТБҰ-да санитариялық-эпидемияға қарсы режимнің сақталуын бақылауды;

6) туберкулез бойынша қолайсыз шаруашылықтардағы малдарға қызмет көрсетуді жүзеге асыратын адамдардың жұқтыруының алдын алу бойынша іс-шаралардың сақталуын, мал шаруашылығы қызметкерлері еңбегінің қорғалуын, шаруашылықтарда және фермаларда профилактикалық іс-шаралардың орындалуын бақылауды;

7) туберкулезге қарсы күрес саласындағы басқа мемлекеттік органдармен және ұйымдармен өзара іс-қимылды;

8) туберкулезге қарсы және емдеу-профилактикалық ұйымдардың мамандарымен бірлесіп, кейіннен аттестаттау жүргізу арқылы медициналық қызметкерлерді БЦЖ вакцинасымен және туберкулинмен жұмыс істеу, туберкулезге қарсы профилактикалық егулерді және туберкулиндік диагностиканы жүргізу, инфекциялық бақылау шараларын сақтау бойынша даярлауды;

9) есепті жылы алғашқы рет анықталған туберкулезбен ауыратын науқастарды № 907 бұйрықпен бекітілген № 089/е н. хабарламасы негізінде және № 058/е н. шұғыл хабарламасы негізінде бактерия бөлетін науқастарды есепке алуды;

10) туберкулезге қарсы және емдеу-профилактикалық ұйымдардың және Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің "Салауатты өмір салтын қалыптастыру проблемаларының ұлттық орталығы" ШЖҚ РМК мамандарымен бірлесіп тұрғындар арасында туберкулездің алдын алу шаралары туралы санитариялық-түсіндіру жұмысын;

11) декреттелген контингент арасында туберкулезді микроскопия, флюорография және туберкулин сынамасы әдісі арқылы анықтауды ұйымдастыруға бақылауды;

12) туберкулезге қарсы және емдеу-профилактикалық ұйымдардың мамандарымен бірлесіп амбулаториялық емдеудегі туберкулезбен ауыратын науқастарды емдеуге бақылауды жүргізеді, "Айықтырылды" немесе "Емдеу аяқталды" деген нәтижеге дейін БК+ туберкулез ошақтарында іс-шаралар жүргізілуіне мониторингті жүзеге асырады;

13) типі, инфекциялық мәртебесі және көптеген дәрілерге төзімділігінің болуы бойынша туберкулезбен ауыратын науқастарды жеке емдеуге жатқызуға бақылауды жүргізеді.

17. Ауруханаішілік инфекциялық аурулардың алдын
алу жөніндегі санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

238. Ауруханішілік инфекциялық аурулардың (бұдан әрі – АІИА) алдын алу жөніндегі іс-шараларды тиімді ұйымдастыру және жүргізу үшін әрбір медициналық ұйымда инфекциялық бақылау бағдарламасы әзірленеді, ол:

1) ауруханаішілік инфекцияларды есепке алу мен тіркеуді;

2) АІИА-мен сырқаттанушылықты талдауды, тәуекел факторларын анықтауды, АІИА-ның белең алуын тексеруді және оларды таратпау бойынша шаралар қабылдауды;

3) микробиологиялық мониторингті ұйымдастыруды және жүргізуді;

4) антибиотикалық-профилактикалық және антибиотикалық-терапия тәсілдерін әзірлеуді;

5) кәсіптік аурулардың алдын алу жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыруды;

6) инфекциялық бақылау мәселелері бойынша персоналды оқытуды;

7) санитариялық-эпидемияға қарсы режимді ұйымдастыруды және бақылауды;

8) медициналық қалдықтарды жинауды, зарарсыздандыруды, уақытша сақтауды, тасымалдауды және кәдеге жаратуды ұйымдастыруды көздейді.

239. Медициналық ұйымдарда инфекциялық бақылау денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

240. Инфекциялық емес бейіндегі медициналық ұйымдарда пациентте айналасына эпидемиологиялық қауіп төндіретін инфекциялық ауру анықталған кезде ол изоляторға ауыстырылады. Изолятор болмаған жағдайда инфекциялық аурулармен ауыратын пациенттер тиісті инфекциялық ауруханаларға ауыстырылуы тиіс.

241. Эпидемиялық көрсетілімдер бойынша жабылатын стационарды ашу тиісті аумақтағы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерімен келісім бойынша жүргізіледі.

242. Терінің және сілемейлі қабықтардың тұтастығының бұзылуымен байланысты барлық медициналық манипуляциялар бір рет пайдаланылатын қолғаптармен жүргізіледі.

243. Медициналық персонал әрбір медициналық манипуляцияның алдында қолдарын өңдейді.

18. Вирустық гепатиттердің алдын алу бойынша
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық)
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

244. Вирустық гепатиттермен ауыратын адамдарды немесе күдіктілерді анықтауды амбулаториялық қабылдаулар, стационарға жатқызу, үйге келу кезінде, медициналық тексеріп-қараулар, диспансерлеу және басқа да медициналық ұйымдарға бару кезінде меншік нысанына қарамастан медициналық ұйымдардың медицина қызметкерлері жүргізеді.

245. Вирустық гепатиттермен ауыратын науқастарды диагностикалау, емдеуге жатқызу және диспансерлеу вирустық гепатиттердің сыныптамасы, емдеуге жатқызу және диспансерлеу жағдайларымен сәйкес осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

246. Вирустық гепатиттер тіркелген кезде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары вирустық гепатиттермен ауырған науқастар ошақтарына эпидемиологиялық зерттеп-қарау және В мен С жіті вирустық гепатиттерінің, алғаш анықталған В мен С созылмалы вирустық гепатиттерінің әрбір жағдайына эпидемиологиялық тексеру, берілу жолдарын анықтау және медициналық және басқа да ұйымдарда жұқтырудың тәуекел факторларына бағалау жүргізеді.

247. Вирустық гепатиттермен анықталған науқастар медициналық ұйымдарға зерттеліп-қарауға және емделуге жіберіледі.

Медициналық ұйымдарда вирустық гепатиттермен ауыратын науқастарды тексеру және емдеу денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

248. Вирустық гепатиттер ошақтарында дезинфекциялау іс-шаралары жүргізіледі.

19. Энтералдық берілу механизмі бар А және Е вирустық
гепатиттері кезіндегі санитариялық-эпидемияға қарсы
(профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

249. А және Е вирустық гепатиттері (бұдан әрі – АВГ және ЕВГ) кезіндегі санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) қоғамдық тамақтандыру объектілерінде, санитариялық тораптарда, сынып бөлмелерінде және рекреацияларда жүргізу техникалық персоналға жүктелген күнделікті ағымдағы жинау кезінде санитариялық-гигиеналық талаптарды сақтауды қамтамасыз ету;

2) бастауыш, негізгі орта білім беру ұйымдарындағы оқушыларды мектептің үй-жайларын жинауға тартуға жол бермеу.

250. АВГ-нің өзіндік профилактикасы – вакцинациялау.

251. ЕВГ-нің өзіндік профилактикасы жоқ.

252. АВГ-ға қарсы вакцинациялауға жататын контингенттер мыналар:

1) екі жастағы балалар;

2) АВГ ошағында байланыста болған күннен бастап алғашқы екі аптаны қоса алғанда, он төрт жасқа дейінгі байланыста болған адамдар;

3) 14 жасқа дейінгі балалар, В және С созылмалы вирустық гепатиттерімен ауыратын ремиссия кезеңіндегі науқастар.

253. Вакцинация алты ай аралықпен екі рет жүргізіледі. Вакцинаны енгізуге жанама әсерлер тән емес. АВГ-ге қарсы вакцинаны бөлек енгізген жағдайда басқа вакциналармен бір уақытта енгізуге жол беріледі.

254. АВГ және ЕВГ-мен ауыратын науқастар ошақтарындағы іс-шаралар:

1) науқаспен байланыста болған адамдар онымен қарым-қатынасты үзгеннен кейін күнтізбелік отыз бес күн бойы апта сайын дәрігердің қарауымен (сауалнама, тері мен шырыштыларды тексеріп-қарау, қызу өлшеу, бауырды қолмен зерттеу) медициналық бақылауға жатады;

2) бақылау кезеңінде жаңадан балалар қабылдауға және байланыста болған балаларды басқа топтарға, палаталарға немесе мекемелерге ауыстыруға жол берілмейді, ауру жағдайы тіркелген сынып үшін кабинетте оқыту жүйесі тоқтатылады. Сырқаттанушылық өршіген кезде соңғы жағдай тіркелген күннен бастап инкубациялық мезгілде барлық бастауыш және негізгі орта білім беру ұйымы бойынша кабинетте оқыту жүйесі тоқтатылады;

3) науқаспен байланыста болған адамдарды клиникалық көрсетілімдер болған жағдайда қанның биохимиялық талдауына зертханалық зерттеп-қарау дәрігердің тағайындауы бойынша жүргізіледі;

4) науқасты ұжымнан оқшаулағаннан кейін балалар бірге тамақтанған, болған және ұйықтаған болса, мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту, жабық типті бастауыш және негізгі орта білім беру ұйымдарында қорытынды ошақтық дезинфекция жүргізіледі.

255. Ошақтық қорытынды дезинфекциялауды дезинфекция станциялары немесе халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік ұйымдардың дезинфекция бөлімдері (бөлімшелері) жүргізеді.

256. Ошақтық ағымдағы дезинфекцияны:

1) мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту, бастауыш, негізгі орта білім беру ұйымдарының және емдеу-сауықтыру ұйымдарының басшыларының бұйрығымен белгіленген адам науқасты оқшаулаған сәттен бастап осы ұйымның медицина қызметкерінің бақылауымен отыз бес күн бойы жүргізеді;

2) дезинфекциялау құралдарымен қамтамасыз ету вирустық гепатит ошағы тіркелген ұйымның әкімшілігіне жүктеледі;

3) ошақтық қорытынды және ағымдық дезинфекциялауды ұйымдастыру және жүргізу ұйымның басшысына жүктеледі.

20. Парентеральдық берілу механизмі бар В, С және
Д вирустық гепатиттері кезінде санитариялық-эпидемияға
қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

257. С вирустық гепатитінің (бұдан әрі – СВГ) өзіндік профилактикасы жоқ.

258. В және Д вирустық гепатиттерінің (бұдан әрі – ВВГ және ДВГ) өзіндік профилактикасы – вакцинациялау. ВВГ-ге қарсы вакцинациялаудың басты мақсаты аурудың созылмалы түрлерін қоса алғанда В және Д гепатиттерінің алдын алу болып табылады.

259. ВВГ-ге қарсы моноваленттік вакцина құтыларда сұйық түрінде, бір дозалы немесе бірнеше дозалы қаптамада шығарылады. ВВГ-ге қарсы моноваленттік вакцина тек ВВГ-ден ғана қорғайды. ВВГ-ге қарсы вакцина басқа да бірден бірнеше инфекциялық ауруларға қарсы қорғанышты қамтамасыз ететін құрама вакциналардың құрамында шығарылады.

260. Туған кезде алғашқы доза ретінде ВВГ-ге қарсы моноваленттік вакцина қолданылады, себебі поливаленттік вакциналарды балаларға туылған кезде енгізуге болмайды.

261. Вакциналық кешен үш дозадан тұрады. Вакцинациялау схемасы:

1) жаңа туған нәрестелер үшін – 0-2-4 айда (туғаннан кейін он екі сағат ішінде – өмірінің екі айында – өмірінің төрт айында);

2) туған кезінде вакцинацияланбаған 1 жасқа дейінгі балалар үшін – бірінші мен екінші егулердің арасы екі ай және екінші мен үшіншінің арасы төрт ай аралықпен 0-2-6;

3) туған кезінде вакцинацияланбаған бір жастан асқан балалар мен ересектер үшін – бірінші мен екінші егулердің арасы бір ай және екінші мен үшіншінің арасы бес ай аралықпен 0-1-6.

262. ВВГ-ге қарсы вакцинаны басқа вакциналармен бір мезгілде бөлек шприцтермен және дененің басқа жерлеріне салған жағдайда енгізуге жол беріледі. ВВГ-ге қарсы вакцинаның шығарылған типі мен формасы бойынша бір-бірін толығымен алмастыра алатын жағдайларда, ВВГ-ге қарсы вакцинаның кейінгі дозаларын енгізу үшін әртүрлі өндірушілер шығарған әр типтегі препараттарды пайдалануға жол беріледі.

263. 15 жастан асқан адамдарды вакцинациялау алдын ала ВВГ-ге маркерлік диагностикалаудан кейін жүргізіледі. ВВГ-ге зерттеп-қараудың оң нәтижесі бар адамдар вакцинациялауға жіберілмейді.

264. Вакциналарды енгізуге қарсы көрсетілімдер мыналар болып саналады:

1) шала туғандық, туылған кездегі салмағы 2000 грамнан кем;

2) препараттың компоненттеріне сезгіштіктің артуымен байланысты алдындағы дозаға күшті аллергиялық әсер (жайылып кеткен бөртпе – есекжем, тыныс алудың ауырлауы, өңеш пен ауыз қуысының ісінуі, гипертензия, шок). Бұл ретте осы вакцинаны одан әрі қолдану тоқтатылады;

3) 38,5^оС жоғары температурамен және/немесе жалпы жай-күйдің айтарлықтай бұзылуларымен білінетін ауырлығы орташа және ауыр науқастар. Вакцинациялауға денсаулық қалыпқа келгеннен кейін екі-төрт аптадан соң жүргізіледі;

4) жүктілік;

5) ауыр емес жіті респираторлық вирустық инфекциялар, ішек және басқа да жіті инфекциялық аурулар (сауыққаннан кейін бірден вакцинациялауға рұқсат етіледі).

265. ВВГ-ге қарсы вакцинациялауға жататын контингенттер мыналар:

1) жаңа туған нәрестелер өмірінің алғашқы он екі сағатында перинатальдық берілудің алдын алу мақсатында;

2) жыныстық қатынас және тұрмыстық жолмен берілудің алдын алу үшін ВВГ ошағындағы науқаспен байланыста болған адамдар;

3) меншік нысанына қарамастан медициналық ұйымдардың медицина қызметкерлері (дәрігерлер, орта және кіші медицина персоналы);

4) меншік нысанына қарамастан медициналық бейіндегі барлық жоғары және орта білім беру ұйымдарында оқитын адамдар;

5) қан құю жиілігіне қарамастан қан, оның компоненттері мен препараттарының реципиенттері;

6) алғаш анықталған АИТВ инфекциясын жұқтырғандар;

7) жиілікке қарамастан гемодиализіне және тіндердің және (немесе) ағзалардың (ағзалардың бөліктерінің) трансплантаттауға жататын алғаш анықталған адамдар;

8) онкогематологиялық науқастар, сондай-ақ әлсіз иммундық жауапқа байланысты вакцинаның екі есе дозасы енгізілетін иммундық-супрессиялық препараттарды қабылдайтын науқастар және аяқталған вакцинациялаудан кейін алты айдан соң қосымша ревакцинациялау жүргізіледі.

266. Қан құюды жүргізген медициналық ұйымы ұсынған тізімге сәйкес тұрғылықты жері бойынша аумақтық медициналық ұйымдарда қан және оның компоненттері мен препараттары, тіндердің және (немесе) ағзалардың (ағзалардың бөліктерінің) реципиенттеріне егулер жүргізіледі.

267. Қан және оның компоненттері мен препараттары, ағзалар (ағзалардың бөліктері), тіндер, жыныстық, фетальды, дің жасушылары мен басқа да биологиялық материалдар донорының биологиялық донорлық материалының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында мынадай адамдар:

1) вирустық гепатиттермен ауырып айыққан және ВВГ және СВГ маркерлеріне оң нәтижелері бар адамдар өмір бойы;

2) ВГ-мен ауыратын науқаспен қарым-қатынаста болған адамдар инкубациялық кезеңде;

3) қан және оның құрауыштары құйылған, ағзалар (ағзалардың бөліктері), тіндер, жыныстық, фетальды, дің жасушылары мен басқа да биологиялық материалдар трансплантатталған адамдар бір жыл донорлыққа жіберілмейді.

268. ВВГ мен СВГ маркерлеріне оң нәтижелері бар донорларды анықтау мақсатында донорлар әрбір қан тапсыру, ағзаларды (ағзалардың бөліктерін), тіндерді, жыныстық, фетальды, дің жасушылары мен басқа да биологиялық материалдарды трансплантаттау алдында ВВГ мен СВГ маркерлеріне тексерілуі тиіс.

269. Қан қызметі ұйымдары Қазақстанның бүкіл аумағында донорларды донорлыққа жібермеу мақсатында барлық деңгейде олардағы оң нәтижелер туралы өзара ақпарат алмасуды қамтамасыз етеді.

270. Тексерілетін адамдарда, оның ішінде донорларда ВВГ мен СВГ маркерлеріне оң нәтижелер анықталған кезде медицина ұйымдары тексерілетін адамдарда ВВГ мен СВГ маркерлеріне оң нәтижелер туралы ақпаратты диагноз қою үшін тұрғылықты жері бойынша аумақтық медициналық ұйымға береді.

271. Құрамында ВВГ мен СВГ маркерлері бар қан, оның құрауыштары және препараттар жойылуы тиіс.

21. Медицина қызметкерлерінде ВВГ, ДВГ және СВГ жұқтырудың
алдын алуға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар

272. Пациенттердің биологиялық сұйықтықтары ВГВ және ВГС вирустарын әлеуетті жұқтырған ретінде қаралады. Медициналық ұйымдардың, оның ішінде зертханалардың медицина қызметкерлері және денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарында оқитын адамдар ВГВ және ВГС вирустарын жұқтыру бойынша тәуекел топтарына жатады.

273. Инфекцияларды жұқтыру жолдары мынадай:

1) терінің зақымдалуы (инемен шаншу немесе өткір аспаппен кесу);

2) шырышты қабықтарға немесе зақымдалған теріге биологиялық сұйықтықтардың түсуі;

3) зақымдалмаған терінің тіндермен және биологиялық сұйықтықтармен ұзақ немесе ауданы бойынша көлемді жанасуы.

274. Биологиялық сұйықтықтармен, оның ішінде мыналармен:

1) қанмен;

2) шәуетпен;

3) қынаптық бөлінділермен;

4) синовиялық сұйықтықпен;

5) ми-жұлындық сұйықтықпен;

6) плевралық сұйықтықпен;

7) перитонеалдық сұйықтықпен;

8) перикардтық сұйықтықпен;

9) амниотиялық сұйықтықпен;

10) сілекеймен жұмыс істегенде сақтандыру шаралары сақталады.

275. Сақтық шаралары мынадай:

1) тірі кезінде немесе аутопсияда, кез келген кесіліп алынғандармен (немесе басқа тәсілмен алынып тасталғандармен), адам тіндері мен ағзаларымен (зақымдалмаған теріден басқа);

2) қанмен берілетін инфекцияларды жұқтырған тәжірибелік жануарлардың тіндерімен және ағзаларымен;

3) қанның көрініп тұрған қоспасы бар кез келген сұйықтықтармен;

4) кез келген белгісіз биологиялық сұйықтықпен жұмыс кезінде сақтандыру шаралары сақталады.

276. Мынадай:

1) ластанған инелерді және өткір құралдарды абайламай ұстаудан алынған жарақаттар кезінде;

2) ауыздың, көздің, мұрынның шырышты қабықтарына және зақымдалған теріге (кесілулер, сызаттар, дерматит, безеулер) қанның және басқа да биологиялық сұйықтықтардың түсуі кезінде;

3) биологиялық сұйықтықтармен және олармен ластанған беттермен жұмыс істеу кезінде көз, мұрын, ауыздың шырышты қабықшаларына және зақымдалған теріге тиіп кету кезінде;

4) қан мен басқа да биологиялық сұйықтықтардың жайылуынан, шайқалуы және шашырауы кезінде жұқтыру қаупі артады.

277. Инфекция жұқтырудан қорғану мақсатында мыналар:

1) пайдаланудың барлық уақытында тері жамылғысын, көзді, ауызды және басқа да шырышты қабықтарды биологиялық сұйықтықтармен жанасудан қорғайтын жеке қорғаныш құралдары;

2) жұмыс берушілер қамтамасыз ететін қорғаныш құрылғылары мен қауіпсіз технологиялар пайдаланылады.

278. Медициналық ұйымдарда мыналар қамтамасыз етіледі:

1) биологиялық сұйықтықтармен немесе олармен ластанған беттермен тікелей жұмыс істеу алдында киілетін қолғаптармен. Бір реттік қолғаптарды қайта қолдануды, қолғаптар жасалған латексті бүлдіретін вазелин негізіндегі любриканттарды қолдануды болдырмау;

2) жұқтырылған материалмен жанасу мүмкін болатын барлық жағдайларда халаттарда, хирургиялық қалпақта немесе телпектерде, аяқ киім үстінен киетін бахиллалармен жұмыс істеу;

3) қанның және басқа да биологиялық сұйықтықтардың шашырауы мүмкін болатын манипуляциялар кезінде бетперделер, қорғаныш көзілдіріктерін немесе бетті иекке дейін жабатын экранды, немесе қорғаныш көзілдіріктермен, бүйір қалқаншалармен үйлескен бетперделерді кию. Қарапайым көзілдіріктер қан арқылы берілетін инфекциядан жеткілікті қорғауды қамтамасыз етпейді;

4) жұмыс берушінің жеке қорғаныш құралдарын беруі;

5) жеке қорғаныш құралдарын қолжетімді жерде сақтау;

6) қанның және биологиялық сұйықтықтардың тері мен шырышты қабаттарға түсуімен персоналдың шағын жарақат алуы жағдайларын, апат жағдайларын есепке алу.

279. Биологиялық сұйықтықтармен жұмыс істеу кезіндегі сақтандыру шаралары мыналар:

1) биологиялық сұйықтық теріге түскен кезде, қолғапты немесе басқа жеке қорғаныш құралын шешкеннен кейін, дереу қолды сабынды сумен жуып, одан кейін ластанған жерді жуады. Қолды ағынды сумен жуады. Ағынды су болмаған жағдайда, қолға арналған антисептикалық ерітіндіні және бір реттік қағаз орамалдарды немесе антисептикалық сулықтарлы қолдану қажет;

2) инелері бар бір рет қолданылатын шприцтер пайдаланғаннан кейін алдын ала жуылмастан, дезинфекцияланбай, бөлшектелмей және деформацияланбай дереу қауіпсіз кәдеге жарату қорабына (бұдан әрі – ҚКЖҚ) тасталады;

3) көп рет қолданылатын ластанған, кесетін және шаншитын аспаптар кейіннен өңдеу үшін қатты, ылғал өткізбейтін (түбі мен қабырғасы), таңбаланған контейнерлерге бірден салынады;

4) қолданылған құрал-саймандарға арналған ҚКЖҚ және таңбаланған контейнерлер пайдалануға қолайлы жерде орналастырылады, олардың толтырылуына (төрттен үш бөлігіне дейін толтыру) жол берілмейді және тек мұқият жабық күйінде тасымалданады;

5) биологиялық сұйықтықтардың үлгілері тиісті таңбасы бар герметикалық контейнерлерге салынады. Егер үлгілері бар контейнер ластанса немесе зақымдалса, оны басқа контейнердің ішіне салу қажет;

6) биологиялық сұйықтықтармен ластанған жабдыққа техникалық қызмет көрсету және тасымалдау алдында дезинфекциялау қажет;

7) ластанған төсек-орынға жанасуды мейлінше азайтып, оны таңбаланған қаптарға немесе контейнерлерге салады, ылғал заттарды ылғалданбайтын қаптар мен контейнерлерде тасымалдайды.

280. Мыналарға:

1) биологиялық сұйықтықтармен жанасу мүмкіндігі бар жұмыс орындарында тамақ ішуге, темекі шегуге, макияж жасауға, контактілі линзаларды шешуге немесе киюге;

2) биологиялық сұйықтықтар мен тіндердің үлгілері сақталатын тоңазытқыштарда немесе басқа да орындарда тамақ және сусындар сақтауға;

3) биологиялық сұйықтықтарды ауызбен тамшуырға соруға;

4) биологиялық сұйықтықтармен ластануы мүмкін шыны сынықтарын қолмен көтеруге;

5) шприцтерден қолданылған инелерді шешуге, майыстыруға, сындыруға, оларға қалпақшаларын кигізуге және ластанған өткір құралдармен осындай әрекет жасауға;

6) көп рет пайдаланылатын түйреуіш және кескіш құралдарға арналған контейнерлерден қолмен бірдеңе алуға, қолмен ашуға, контейнерлерді босатуға жол берілмейді.

281. Жеке қорғаныш құралдарына биологиялық сұйықтықтар түскен жағдайда, оны неғұрлым тезірек шешіп, терінің ластанған орындарын сабынды сумен жуу қажет. Жұмыс орнынан кетер алдында барлық жеке қорғаныш құралдарын шешіп, оларды бұл үшін бөлінген ыдысқа салу қажет. Жұмыс беруші жеке қорғаныш құралдарын тазалауды, жууды, жөндеуді, ауыстыруды және пайдаланылған жеке қорғаныш құралдарын кәдеге жаратуды қамтамасыз етеді.

282. Медициналық ұйымдардың басшылары медицина персоналын ВВГ, ДВГ және СВГ кәсіптік жұқтырудың алдын алу бойынша оқытуды қамтамасыз етеді.

283. Медициналық ұйымдардың персоналы (медициналық та, медициналық емес те) жұмысқа кірер алдында және жыл сайын қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқаулықтан өтеді.

284. Науқастарды емдеу кезінде кез келген қажетсіз инвазивтік араласуды болдырмау қажет.

285. Медициналық ұйымдар қажетті жабдықпен және шығыс материалдарымен (оның ішінде бір реттік шприцтермен, катетерлермен, инелермен және инфузияға арналған жүйелермен, дезинфектанттармен, контейнерлермен, ҚКЖҚ-мен) жеткілікті мөлшерде және ассортиментте қамтамасыз етіледі.

286. Медициналық ұйымдар медициналық қалдықтарды кәдеге жарату жөніндегі жоспарларды, персоналдың нұсқаулықтан өту тәртібі мен бақылау тәртібін әзірлейді және бекітеді.

287. Ауруды анықтау, емдеуді ұйымдастыру, ВВГ және СВГ маркерлеріне оң нәтижесі бар адамдар үшін еңбек режимін айқындау мақсатында жұмысқа кірер алдында және алты айда бір рет ВВГ және СВГ маркерлеріне мыналар зерттеліп-қарауға жатады:

1) қан қызметі ұйымдарының медицина қызметкерлері;

2) гемодиализбен айналысатын медицина қызметкерлері;

3) хирургиялық, стоматологиялық, гинекологиялық, акушерлік, гематологиялық бейінді медицина қызметкерлері, сондай-ақ диагностика мен емдеудің инвазиялық әдістерін жүргізетін медицина қызметкерлері;

4) клиникалық, иммунологиялық, вирусологиялық, бактериологиялық, паразитологиялық зертханалардың медицина қызметкерлері.

288. Хирургиялық, стоматологиялық, гинекологиялық, акушерлік, гематологиялық бейіндердің және гемодиализбен айналысатын медицина қызметкерлері, сондай-ақ диагностика мен емдеудің инвазиялық әдістерін жүргізетін медицина қызметкерлері ВВГ және СВГ маркерлеріне оң нәтижелері болғанда диагноз нақтыланғанға дейін жұмыс жасауға жіберілмейді.

289. Инфекцияны анықтау, оның таралу қаупін кеміту мақсатында мыналар стационарларға емдеуге жатқызылу кезінде ВВГ және СВГ маркерлеріне зерттеліп-қаралуы тиіс:

1) жоспарлы ота жасауға келіп түсушілер;

2) гемодиализ, гематология, онкология, трансплантаттау, жүрек-қантамыр және өкпе хирукргиясы орталықтары мен бөлімшелерінің пациенттері;

3) гемодиализ, гематология және трансплантаттау бөлімшелері пациенттерінің стационарда 1 айдан артық болуы кезінде - ай сайын.

290. Ауруды анықтау, оны емдеуді ұйымдастыру мақсатында гемотрансфузия, трансплантаттау және ағзаларды (ағзалардың бөліктерін), тіндерді, жыныстық, фетальды, дің жасушаларын және басқа да биологиялық материалдарды ауыстыру алдында және одан кейін 6 айдан соң пациенттер ВВГ және СВГ маркерлеріне тексеріледі.

291. ВВГ және СВГ маркерлеріне оң нәтиже кезінде медицина қызметкерлері қан және оның препараттарын дайындау үдерісіне жіберілмейді.

22. ВВГ, ДВГ және СВГ кезінде дезинфекциялауды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

292. Бір рет қолданылатын медициналық құрал-саймандар алдын ала дезинфекцияланбай және бөлшектелмей жойылады (өртеледі, қиратылады).

293. Көп рет қолданылатын медициналық мақсаттағы бұйымдар пайдаланылғаннан кейін дезинфекцияланады, стерильдеу алдында тазартылады, кептіріледі, оралады және стерильденеді.

294. Құрал-сайманды дезинфекциялау оны пайдаланған жерде дезинфекциялық ерітіндіге батыру немесе ультрадыбыстық және басқа да жуу машиналарына салу жолымен жүргізіледі.

295. Медициналық бұйымдарды дезинфекциялау үшін екі сыйымдылық пайдаланылады. Бірінші сыйымдылықта құрал-сайман қанның, шырыштың, дәрілік препараттардың қалдықтарынан жуылады, сосын экспозиция үшін екінші сыйымдылыққа батырылады. Бөлінетін бөлшектер бөлінген күйінде өңделеді.

296. Дезинфекциялық ерітінділер ластануына, түсінің өзгеруіне немесе тұнбаның пайда болуына, жарамдылық және сақтау мерзімінің өтуіне қарай ауыстырылады.

297. Биологиялық сұйықтыққа қатысты бекіту әсері бар дезинфекциялық ерітіндіні пайдаланған кезде құрал-сайман алдын ала бөлек суы бар сыйымдылықта жуылады, кейіннен ол зарарсыздандырылады.

298. Жуатын ерітінді егер ерітіндінің түсі өзгермесе, дайындалған сәтінен бастап тәулік бойы пайдаланылады. Стерильдеу алдында өңдеудің сапасы қан мен синтетикалық жуу заттарының сілтілі компоненттерінің қалдық мөлшеріне, сондай-ақ аспаптағы майлы дәрілік заттардың қалдықтарына оң сынаманың жоқ болуымен бағаланады.

299. Құрал-сайманды стерильдеу алдында тазалау және стерильдеу медициналық ұйымның әр бөлімшесіндегі арнайы бөлінген жерде немесе орталық стерильдеу бөлімшесінде жүргізіледі. Дезинфекциялық құралдың құрамында жуу компоненті болған жағдайда стерильдеу алдында өңдеу жүргізілмейді.

23. Жіті респираторлық вирустық инфекциялар, тұмау
және олардың асқынулары (пневмониялар) кезінде
санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

300. Халықтың ЖРВИ (ТТА, АЖРИ), тұмау және олардың асқынуларымен (пневмониялар) сырқаттанушылығын мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау жыл бойы мониторинг түрінде жүзеге асырылады және санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар жүргізуді қамтиды.

301. ЖРВИ, тұмау және олардың асқынуларын (пневмониялар) эпидемиологиялық қадағалаудың әдеттегі жүйесі кезінде санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар 1 қазаннан бастап 1 желтоқсан аралығындағы эпидемия алдындағы кезеңдерге және 1 желтоқсаннан бастап 30 сәуір аралығындағы эпидемиялық маусымға бөлінеді.

302. Тұмау, ЖРВИ, ТТА және АЖРИ-ды шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жыл бойы жүргізіледі, оның мақсаты амбулаториялық және стационарлық науқастардың тұмаумен сырқаттанушылығына мониторинг жүргізу, халық арасында айналымдағы вирустардың типтерін ерте түсіндіру және тұмау вирусының жаңа, өзгерген түрлерін анықтау болып табылады.

303. Эпидемия алдындағы кезеңде мынадай іс-шараларды жүргізу қамтамасыз етіледі:

1) денсаулық сақтау басқармалары, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары және өзге де мүдделі мемлекеттік органдар басшыларының ЖРВИ-ге және тұмауға қарсы күрес жөніндегі ведомствоаралық жедел кешенді іс-шаралар жоспарларын әзірлеуі;

2) төсек қорының қажетті көлемін, негізгі тұмауға қарсы препараттар мен құралдардың (вирусқа қарсы препараттар, оксолин майы, қызуды төмендететін құралдар, иммундық модульдеуші дәрі-дәрмектер, витаминдер мен минералдар), қарқынды терапия көрсетуге арналған жабдықтың және құралдардың, дезинфекциялау препараттарының, жеке қорғаныш құралдарының резервін құруды көздей отырып, медициналық ұйымдардың эпидемиялық маусымда сырқаттанушылықтың көтерілуі кезінде ЖРВИ және тұмаумен ауыратын адамдарды қабылдауға дайындығы;

3) меншік нысанына қарамастан денсаулық сақтау ұйымдарындағы вирусқа қарсы препараттар мен құралдардың резерві мынадай есеппен құралады:

МСАК ұйымдарында кемінде 10 науқасқа;

стационарларда – кемінде 35 науқасқа;

4) медициналық ұйымдардың, балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім беру объектілерінің, халыққа қызмет көрсету саласының, туристік фирмалардың персоналына, көші-қон полициясының, шекара және кеден қызметтерінің қызметкерлеріне тұмаудың клиникасы, диагностикасы, оны емдеу және алдын алу мәселелері бойынша семинарлар және нұсқамалар өткізу;

5) медицина қызметкерлерін, медицина ұйымдарында диспансерлік есепте тұрған балаларды, әлсіз және алты айдан асқан көп ауыратын балаларды, балалар үйлері, сәбилер үйлері балаларын, қарттар үйі контингентін және мүгедектерді, жүктіліктің екінші немесе үшінші триместрінде және эпидемиологиялық көрсетімдеры бойынша жүкті әйелдерді жыл сайын тұмауға қарсы вакцинациялауды жүргізу.

304. Эпидемиялық кезеңде мынадай іс-шараларды жүргізу қамтамасыз етіледі:

1) ЖРВИ, тұмау және олардың асқынуларын (пневмонияларды), сондай-ақ биоматериалды тұмауға және басқа да ЖРВИ вирустарына зерделей отырып, оларға байланысты өлім-жітім жағдайларын есепке алу;

2) аумақтар, жас ерекшелік, тәуекел топтары бойынша ЖРВИ-мен, тұмаумен сырқаттанушылыққа және олардың асқынуларына (пневмонияларды), сондай-ақ олардан болған өлім-жітімге, тұмауға қарсы вакцинацияланғандар арасында, жүкті әйелдер мен бір жасқа дейінгі балалар арасында ЖРВИ-мен және тұмаумен сырқаттанушылыққа жүйелі түрде мониторинг (1 қазаннан бастап апта сайын, 1 желтоқсаннан бастап күн сайын);

3) халықты жас ерекшелігі, тәуекел топтарының санаттары бойынша тұмауға қарсы иммундауға мониторинг;

4) медициналық ұйымдар ЖРВИ, тұмаумен сырқаттанушылық және олардың асқынулары (пневмониялар), сондай-ақ олардан болған өлім-жітім жағдайлары туралы ақпаратты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне береді;

5) тұмауға қарсы иммундау, ЖРВИ және тұмау, ТТА және АЖРИ бойынша күнделікті және апталық есептілік нысанын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосы бекітеді;

6) жергілікті атқарушы органдарға ЖРВИ-мен, тұмаумен сырқаттанушылық және олардың асқынулары (пневмониялар) мен олардан болған өлім-жітім, өңірдегі айналымдағы вирус типтерінің белсенділігі және тұмау мен басқа да ЖРВИ-дің алдын алу және оған қарсы күресудің қажетті шаралары туралы ақпарат жүйелі түрде беріліп отырады;

7) тұмау мен басқа да ЖРВИ-дің алдын алу және оған қарсы күрес шаралары туралы тұрғындар арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу;

8) медициналық ұйымдарда (МСАК пен стационарлар), балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім беру ұйымдарында эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

305. ЖРВИ-мен, тұмаумен сырқаттанушылықтың апталық бақылау деңгейі немесе сырқаттанушылық көрсеткіштері өткен аптамен салыстырғанда 1,5 немесе одан да көп есеге артқан кезде аумақтарда шектеу іс-шаралары халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органымен белгіленген тәртіп бойынша енгізіледі.

306. ЖРВИ-мен, тұмаумен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсетімдер бойынша жүргізіледі.

307. Емдеуге жатқызу үшін клиникалық көрсетімдер:

1) 14 жасқа дейінгі балаларда, 65 жастан асқан адамдар мен жүктіліктің кез келген мерзіміндегі жүкті әйелдерде аурудың өтуі орташа ауыр және ауыр, асқынған түрлерімен өтетін ЖРВИ және тұмау;

2) орташа ауыр және ауыр өтетін ЖРВИ және тұмау белгілері, жүрек-қан тамыр, өкпе, бөліп шығару, эндокриндік жүйе тарапынан қоса жүретін созылмалы аурулары мен гематологиялық патологиясы бар науқастар.

308. Науқастарды емдеуге жатқызу үшін эпидемиологиялық көрсетімдер олардың сәбилер үйлерінде, балалар үйлерінде, интернаттарда, мүгедектер үйлерінде, жатақханаларда, казармаларда тұруы болып табылады.

309. Зертханалық зерттеулер үшін биоматериалдарды алуды, сақтауды және жеткізуді Кодекстің 7-1-бабы 1-тармағы 2) тармақшасына сәйкес белгілеген тәртіппен медициналық ұйымның оқытылған медицина қызметкері қамтамасыз етеді.

310. ЖРВИ-мен (ТТА, АЖРИ), тұмаумен және олардың асқынуларымен (пневмониялар) ауыратын науқастардан алынған материалды зерттеуді санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің ұйымдары жүргізеді.

311. Эпидемиологиялық қадағалаудың әдеттегі жүйесі кезінде зертханалық зерттеу үшін биоматериал алуды ЖРВИ-мен және тұмаумен сырқаттанушылықтың эпидемия алдындағы және эпидемиялық маусымдарында ай сайын клиникасы айқын ЖРВИ-мен, тұмаумен ауыратын кемінде 10 науқастан әр медициналық ұйымның жауапты медицина қызметкері жүргізеді; шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүйесінде осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

312. ТТА және АЖРИ шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүйесі кезінде шолғыншы орталықтардың тізбесін, олардың жұмыс кестесі мен ШЭҚ аясында жұмысты ұйымдастыруға жауапты адамның функционалдық мiндеттерiн шолғыншы өңірлердің денсаулық сақтау басқармалары мен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің басшылары айқындайды және бекітеді.

313. Осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес ШЭҚ кезінде ТТА жағдайларына үлгілерді алуды шолғыншы орталықтар айына кемінде бір рет; АЖРИ – стационарлардың қабылдау бөлімдерінде іріктеудің репрезентативті қағидатын қамтамасыз ете отырып жүргізеді.

24. Менингококк инфекциясының алдын алу бойынша
санитариялық–эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық
іс-шараларды жүргізуді ұйымдастыруға қойылатын
санитариялық–эпидемиологиялық талаптар

Ескерту. Қағида 24-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

314. Менингококк инфекциясының клиникалық ағымында оқшауланған (менингококк тасымалдаушылық, назофарингит) және генерализацияланған (менингит, менингококкцемия, аралас және басқа) түрлері бөлінеді. Менингококк инфекциясы кезінде инкубациялық кезең 2 күннен 20 күнге дейін, көбіне 2-4 күн жалғасады.

315. Жіті назофарингит – 3-5 күн бойы бірқалыпты қызбамен өтетін, улану симптомдары және ринофарингит әлсіз көрінетін және клиникалық симптомдары бойынша этиологиясы басқа жіті респираторлық аурулардан айырмашылығы жоқ, осыған байланысты диагноз тек мұрын-жұтқыншақ сілемейін бактериологиялық зерттеудің оң нәтижесі негізінде қойылады.

316. Менингит – жіті, қалтыраудан және қызбадан, бастың қатты ауыруынан және құсудан басталады. Науқастарда жарықтан қорқу, гиперакузия, терінің гиперестезиясы дамиды, содан кейін қозу және қозғалыс мазасыздығы, сананың ессіз күйден комаға дейін бұзылуы қосылады, менингеалды симптомдар өршиді. Айқын білінетін улану, сананың бұзылуы, құрысу, талықсу, бас сүйек-ми нервтерінің парезі, атаксия, гемипарездер және параличтер, нистагм, мишықтың бұзылуы менингоэнцефалитті көрсетеді. Менингит және менингоэнцефалит кезінде жұлын сұйықтығы бұлыңғыр, нейтрофилдер есебінен құрамындағы цитоз жасушаларының саны 0,01 х 109/л және одан жоғары, құрамындағы ақуыз 0,33 г/л-ден артық, Панди және Нонне-Апельта реакциялары оң болады.

317. Менингококцемия (менингококкты сепсис) – науқастарда көбінде назофарингиттен жіті басталады. Дене температурасы Цельсийдің 40 градусына (бұдан әрі – ^оС) дейін және одан жоғары көтеріледі, улану симптомдары айқын көрінеді. Ауруға тән симптом – денеде, аяқ-қолдарда, бөкседе ауру басталғаннан 12-48 сағаттан кейін геморрагиялық бөртпе пайда болады. Бөртпе элементтері әртүрлі түрде болар-болмас байқалатын петехиядан үстіңгі бетке шығып тұратын қып-қызыл түсті теріге ірі қан құйылуға дейін болуы мүмкін. Қан құйылу ортасында некроз болуы мүмкін. Менингококцемия кенеттен болатын сипатқа ие болуы мүмкін, ол кезде қатты басталады, кенеттен қалтырау, қорқыныш сезімі пайда болады. Дене температурасы 40 – 41 ^оС дейін көтеріледі, содан кейін инфекциялық-уытты шок (бұдан әрі – ИУШ) дамуына қарай жылдам төмендейді. Демікпе, тахикардия артады, артериялық қысым төмендейді, ауру басталғаннан 6-48 сағаттан кейін өлім жағдайы болады.

318. Менингококк инфекцияларымен сырқаттанушылықты эпидемиологиялық қадағалау мынадай санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды қамтиды:

1) профилактикалық іс-шаралардың, ұзақ мерзімдік бағдарламалық-нысаналы жоспарлаудың тізбесін, көлемін және өткізу мерзімдерін негіздеу мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері жыл сайын өткізетін менингококк инфекцияларымен сырқаттанушылықты ретроспективті эпидемиологиялық талдау. Менингококк инфекцияларының құрылымын нозологиялық түрлер бойынша зерделеу, "тәуекел топтарын" анықтау үшін халықтың жеке жас, әлеуметтік, кәсіби топтарындағы және жеке ұжымдардағы сырқаттанушылық деңгейін бағалау қажет;

2) сырқаттанушылықтың басталған көтерілуін уақтылы анықтау, оның себептерін анықтау және жедел эпидемияға қарсы іс-шараларды өткізу үшін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері ай сайын өткізетін менингококк инфекцияларымен сырқаттанушылықты жедел эпидемиологиялық талдау. Апталар, айлар бойынша, өсу қорытындысымен ағымдағы сырқаттанушылықты салыстыру, осы аумаққа тән сырқаттанушылықтың бақылау деңгейлерімен салыстыру жүргізіледі.

319. Ауруханаішілік ауруларды болдырмау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері медициналық ұйымдарда, балалар үйлерінде, нәрестелер үйлерінде, психикалық-неврологиялық диспансерлерде, интернат үйлерінде санитариялық-эпидемияға қарсы режимнің сақталуына мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау жүргізеді.

320. Науқастарды және менингококк инфекциясымен сырқат күдіктілерді анықтауды ведомстволық тиістілігіне және меншік нысанына қарамастан барлық денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлері амбулаториялық қабылдау, үйге бару, медициналық тексеріп қарау, ауруханаға жатқызу және медициналық ұйымдардың басқа қабылдаулары кезінде жүргізеді. Диагноз аурудың клиникалық көріністері, зертханалық зерттеу, эпидемиологиялық анамнез деректері негізінде қойылады.

321. Менингококк инфекциясына бір реттік зертханалық тексеру халықтың мынадай санаттарына:

1) медициналық ұйымдарға жүгінген кезде менингококк инфекциясына күдікті науқастарға;

2) стационарға түскен кезде психиатриялық стационарлардың пациенттеріне;

3) мектеп-интернаттарға, балалар үйлеріне және нәрестелер үйлеріне ресімдеген кезде балаларға;

4) қарттарға және мүгедектерге арналған интернат-үйлерге ресімдеген кезде 60 жастан асқан адамдарға;

5) ауырып айыққан менингококк инфекциясынан кейін реконвалесценттерге;

6) инкубациялық кезеңде менингококк инфекциясымен ауыратын науқаспен қарым-қатынаста болған адамдарға жүргізіледі. Балалардың мектепке дейінгі мекемелерінде, балалар үйлерінде және нәрестелер үйлерінде байланыста болған адамдарды зертханалық тексеру 3-7 күн интервалмен кемінде екі рет жүргізіледі.

322. Осы Санитариялық қағидалардың 321-тармағының 1), 5)-тармақшаларында көрсетілген адамдарды менингококк инфекциясына диагностикалық мақсатта зертханалық тексеруді медициналық ұйымдар жүргізеді.

323. Осы Санитариялық қағидалардың 321-тармағының 2), 3), 4), 6)-тармақшаларында көрсетілген адамдарды менингококк инфекциясына профилактикалық мақсатта зертханалық тексеруді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар жүргізеді.

324. Эпидемиологиялық ахуал асқынған кезде және сырқаттанушылық деңгейі 100 мың тұрғынға шаққандағы орташа республикалық сырқаттанушылық көрсеткішінен жоғарылаған жағдайда халықтың белгілі бір топтарына зертханалық тексеру жүргізіледі. Тексерудің көлемі мен құрылымын санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының (ұйымдарының) лауазымды тұлғалары қаулылар мен нұсқамалар бойынша айқындайды.

25. Эпидемиологиялық тексеруді және эпидемияға қарсы
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

Ескерту. Қағида 25-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

325. Эпидемиологиялық тексеру аурудың әр жағдайы тіркелген кезде жүргізіледі.

326. Менингококк инфекциясы тіркелген балалардың мектепке дейінгі мекемелерінде, оның ішінде жабық типті мекемелерде, мектептерде, мектеп интернаттарда соңғы науқас оқшауланған сәттен бастап 10 күнге карантин белгіленеді. Бұл мерзім ішінде жаңа және уақытша болмаған балаларды қабылдауға, сондай-ақ балалар мен персоналды бір топтан екінші топқа ауыстыруға тыйым салынады.

327. Науқаспен байланыста болған барлық адамдар соңғы науқас оқшауланған сәттен бастап 10 күн бойы күнделікті клиникалық тексеріп қарау және термометрия арқылы медициналық бақыланады. Тексеріп қарауды жүргізуге отоларингологтар тартылады. Науқастармен қарым-қатынаста болған және мұрын-жұтқыншақта катаральды құбылыстар бар адамдарға профилактикалық емдеу жүргізіледі.

328. Зертханалық тексерудің оң нәтижелері анықталған адамдар тасымалдаушы ретінде қаралады. Оларды емдеу, есепке алу жүргізіледі, оларға медициналық бақылау белгіленеді. Айналасындағылар үшін эпидемиялық қауіп төндіретін тасымалдаушыларды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері жұмыстан шеттетеді және бір рет теріс нәтиже болғанда ұжымдарға жіберіледі, зерттеуге арналған материал емдеу аяқталғаннан кейін 3 күннен соң мұрын-жұтқыншақтан алынады.

329. Сырқаттанушылық деңгейі 100 мың тұрғынға шаққандағы орташа республикалық сырқаттанушылық көрсеткішінен жоғарылаған жағдайда эпидемиологиялық көрсетімдер бойынша сырқаттанушылық тәуекелі жоғары адамдарға Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің каулысының негізінде вакцинациялау жүргізіледі.

330. Ошақтарда қорытынды дезинфекция және науқастарды тасымалдайтын көлікті өңдеу жүргізілмейді.

331. Үй-жайларда жиі желдету, ылғалды жинау, жататын, оқу үй-жайларында, ойын бөлмелерінде аурумен қатынаста болған адамдарды барынша сейілту ұйымдастырылады.

332. Сырқаттанушылықтың маусымдық көтерілуі кезеңінде адамдар көп жиналатын іс-шараларды өткізуге тыйым салынады.

333. Халық арасында дәрігерге ерте жүгіну қажеттілігі туралы ауқымды түсіндіру жұмысы тұрақты түрде жүргізіледі.

26. Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге
жатқызуға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

Ескерту. Қағида 26-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

334. Генерализацияланған түрімен ауыратын науқастар міндетті түрде және тез арада емдеуге жатқызылады.

335. Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу клиникалық және эпидемиологиялық көрсетімдері бойынша жүргізіледі.

336. Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу үшін клиникалық көрсетімдер:

1) генерализацияланған түрі;

2) улану симптомдары және назофарингит өршігенде.

337. Менингококк инфекциясымен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу үшін эпидемиологиялық көрсетімдер:

1) науқастың тұратын жерінде қажетті эпидемияға қарсы режимді сақтаудың мүмкін еместігі (әлеуметтік-қолайсыз отбасылар, жатақхана, казармалар, коммуналдық пәтерлер);

2) медициналық ұйымдарда, мектеп интернаттарда, балалар үйлерінде, нәрестелер үйлерінде, санаторийлерде, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерде, жазғы сауықтыру ұйымдарында, демалыс үйлеріндегі ауыру жағдайлары.

338. Менингококк инфекциясынан кейін реконвалесценттерді шығару:

1) оқшауланған түрде – клиникалық сауыққаннан кейін және бактерияға қарсы терапия аяқталғаннан 3 күннен кейін мұрын-жұтқыншақ сілемейінің бір реттік теріс бактериологиялық зерттеуінен кейін;

2) генерализацияланған түрде – клиникалық сауыққаннан кейін және бактерияға қарсы терапия аяқталғаннан 3 күннен кейін 2 күндік интервалмен мұрын-жұтқыншақ сілемейінің екі реттік теріс бактериологиялық зерттеуінен кейін.

27. Менингококк инфекциясымен ауырып сауыққан адамдарды
диспансерлік бақылауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар

Ескерту. Қағида 27-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

339. Мектептерге, мектепке дейінгі мекемелерге, санаторийлерге, оқу орындарына менингококк инфекциясымен ауырып сауыққан адамдар стационардан шыққан соң немесе науқас үйде назофарингитпен ауырып сауыққаннан 5 күннен кейін бір реттік теріс бактериологиялық зерттеуден кейін жіберіледі.

340. Менингит және менингоэнцефалит реконвалесценттері невропатологта екі жыл бойы бақылауда болады (бірінші жылы 3 айда 1 рет, кейінгі жылы 6 айда 1 рет).

28. Менингококк инфекциясының зертханалық диагностикасына
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

Ескерту. Қағида 28-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

341. Менингококк инфекциясының және іріңді менингиттердің зертханалық диагностикасы қоздырғышты бөлу және сәйкестендіру арқылы бактериологиялық әдіспен (мұрын-жұтқыншақтың сілемейі), Грам бойынша бояу арқылы бактериоскопиялық әдіспен, организм сұйықтықтарында (ликвор, қан, синусоидалды сұйықтық) ерекше антигендерді немесе қан сарысуында антиденелерді бөлу арқылы серологиялық әдіспен, биологиялық материалда (сынамада) нуклеин қышқылының айқын фрагменттерінің кіші шоғырлануын елеулі арттыруға қол жеткізуге мүмкіндік беретін полимеразды тізбекті реакция (бұдан әрі – ПТР) әдісімен жүзеге асырылады. ПТР биологиялық материалдағы қоздырғыштарды анықтаудың шұғыл әдістерінің ішіндегі анағұрлым сезімтал және ерекше әдіс болып табылады: көптеген белгілі микроорганизмдерді, оның ішінде өсірілмейтін микроорганизмдерді анықтау үшін үлгіде дезоксирибонуклеин қышқылының (бұдан әрі – ДНҚ) бірнеше молекуласының болуы жеткілікті. Жұлын сұйықтығын (бұдан әрі – ЖС) бөлме температурасында сақтау, мұздату – еріту (3 ретке дейін) сияқты факторлар әдістің сезімталдығына әсер етпейді. Молекулярлық-биологиялық әдістер үшін жоғары өнімділік, нәтижені алу жылдамдығы (бірнеше сағат ішінде, таза өсірінділерді бөлмей сәйкестендіру жүргізуге мүмкіндік береді) тән.

342. Сыныптамалық жүйесі бойынша менингококктар Neisseriaceae тұқымдасына Neisseria (бұдан әрі – N) түріне жатады, N түрі патогенді микроорганизмдердің екі түрін қамтиды: N.meningitidis және N.gonorrhoeae, осы түрдің басқа өкілдері сілемейлі қабықшаның резидентті флорасы болып табылады. Соңғыларға пигмент түзетін, N.subflava бір түріне біріктірілген, сондай-ақ N. sicca, N. mucosa, N. flavescens, N. Lactamica жатады. Катаральды диплококк Branhamella (бұдан әрі – В) түріне бөлінеді, B. catarrhalis, B. caviae. B. ovis және B. cuniculi және басқаларын қамтиды.

343. Менингококктар өсіру жағдайларына талап қойғыш. Өсіру кезінде жоғары ылғалдылықты және ауада көміртек диоксидінің (бұдан әрі – СО2) 5-10 пайызын (бұдан әрі – %) қажет етеді, температураның аздаған ауытқуларына сезімтал. Нативті ақуыз көзі ретінде ірі қара малдың, жылқының сарысуын немесе кез келген басқа малдың қанын, арнайы мақсаттағы қоректендіру агарын қолдану ұсынылады.

344. N. meningitidis түрін сәйкестендіру морфологиялық, тинкториалдық, өсірінділік және биохимиялық белгілер осы Санитариялық қағидаларға 6-қосымшада көрсетілген кешеніне негізделген.

345. Менингококктар мынадай 13 серотопқа бөлінеді: A, B, C, X, Y, Z, 29E, D, W135, K, H, L, I. Менингококктарға серологиялық топтастыру жүргізу менингококк инфекциясын эпидемиологиялық қадағалау шараларының бірі ретінде практикалық зертханалар үшін міндетті болып табылады.

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық- эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 1-қосымша

20___ жылғы _______ _________________бойынша

(айы) (медициналық ұйым)

халықты флюорографиялық тексеру жоспарының орындалуы туралы есеп

Медицина ұйымының атауы

Медицина ұйымдарының қызметкерлері

оның ішінде перзентханалардың (бөлімшелердің), балалар ауруханаларының (бөлімшелерінің), жаңадан туған және шала туған сәбилер патологиясы бөлімшелерінің қызметкерлері

оның ішінде туберкулезге ТҚҰ қызметкерлері

барлықсаны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

Әскери қызметке шақырылғандар

Жоғарғы және орта арнайы оқу орындарының студенттері, училищелердің оқушылары

15- 17 жас аралығындағы жасөспірімдер

Босанған әйелдер

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

Медициналық ұйымдарда диспансерлік есепте тұрған адамдар

оның ішінде созылмалы ерекше емес өкпе ауруларымен

оның ішінде қант диабетімен

оның ішінде нашақорлықпен

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

оның ішінде алкоголизммен

оның ішінде АИТВ/ЖИТС-пен

Иммунндық супрессивті терапия қабылдайтын адамдар

Өкпесінде кез келген этиологиялы қалдық көрінісі бар адамдар

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықтал-ды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықтал-ды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

ТуберкулҰзбен ауыратын адаммен байланыста болған адамдар

Мектепке дейінгі ұйымдардың, жалпы білім беретін және арнайы мектептер мен гимназиялардың жұмыскерлері

Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келген адамдар

Тағам өнеркәсібі, қоғамдық тамақтану және азық-түлік сату объектілерінің жұмыскерлері

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберку-лез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

Қызмет көрсету саласының жұмыскерлері

Барлық көлік түрлерінде жолаушылар таситын, оларға қызмет көрсететін адамдар

Жоғарғы және орта оқу орындарының қызметкерлері

Дәрілік құралдарды шығарумен, өлшеп-салумен және өткізумен айналысатын дәріханалардың қызметкерлері

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберклез ауруымен анықтал-ды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

Қазақстан Республикасына уақытша тұруға, соның ішінде еңбек миграциясы бойынша келгендер

Перзентханадан шығарғанға дейін туберкулезге қарсы вакцинацияланбаған жаңадан туылған сәбилер отбасының мүшелері

Міндетті контингент, қорытынды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

Басқа адамдар:

оның ішінде екі жыл және екі жылдан астам флюорографиялық тексеру өтпегендер

оның ішінде жүкті әйел отбасының мүшелері

Барлық тексерілгендері

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықтады

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберкулез ауруымен анықталды

барлық саны

жоспар

орындау

%

туберклез ауруымен анықталды

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 1-1-қосымша

Нысан

____________________________________ бойынша 20 ___ жылғы _________

(медициналық ұйымының атауы) (айы)

Манту сынамасын салу жоспарының орындалуы бойынша есеп

Ескерту. Қағида 1-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Контингент	Жоспар	Есепті айда жоспардың орындалуы	Жоспардың өсіммен орындалуы	(%) қамтудың үлес салмағы	Виражбен және гиперергиялық реакциямен аңықталды	Оның ішінде химиялық-профилактикамен қамтылды
Манту сынамасы бойынша тексеру, барлығы, оның ішінде:
туберкулез ошақтарындағы балалар мен жасөспірімдер (ТҚҰ деректері)
БЦЖ вакцинациялау алдында 2 айлықтан асқан балалар
қайта вакцинациялау алдындағы 1-сынып (6-7 жас) оқушылары
"тәуекел" тобының балалары барлығы, оның ішінде:
әлеуметтік қолайсыз отбасының балалары (аз қамтылған және көп балалы, жұмыс істемейтін, бас бостандығынан айыру орындарынан шыққан, маскүнемдіктен, нашақорлықтан зардап шегетін, АИТВ-жұқтырған, тұрғылықты мекенжайы жоқ ата-аналар, мигранттар);
ұзақ жөтелу (екі аптадан астам) және үдемелі улану симптомдары бар (субфебрилитет, тершеңдік, тәбеттің және дене массасының төмендеуі, ашушаң, сылбыр) амбулаториялық және стационарлық емделуде жатқан балалар
әртүрлі ауруларға байланысты педиатрда диспансерлік есепте тұрған балалар
жабық оқу орындарының (мектеп-интернаттар, мүгедек балаларға арналған мамандандырылған мектептер) контингенті
вакцинацияланбаған және вакцинациядан кейін өспеген БЦЖ тыртықтары бар балалар
гормондық терапия алатын балалар
иммунндық-супрессивтік терапия алатын (глюкокортикоидиер, иммундық депрессанттар, цитостатиктер, гендік-инженерлік биологиялық препараттар) балалар
егу мәртебесі белгісіз балалар

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық- эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 2-қосымша

Вирустық гепатиттердің сыныптамасы, вирустық гепатиттермен
ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу және диспансерлеу жағдайлары
Жіті вирустық гепатиттердің сыныптамасы

1. Берілу механизмі бойынша вирустық гепатиттер мыналарға бөлінеді:

1) энтеральдық берілу механизмі бар вирустық гепатиттер:

- А жіті вирустық гепатиті;

- Е жіті вирустық гепатиті.

2) парентеральдық берілу механизмі бар вирустық гепатиттер:

- В жіті вирустық гепатиті;

- Д жіті вирустық гепатиті;

- С жіті вирустық гепатиті.

3) этиологиясы анықталмаған вирустық гепатиттер.

2. Жіті вирустық гепатиттердің (бұдан әрі – ЖВГ) түрлері:

1) субклиникалық – аурудың клиникалық көріністері жоқ, науқастардың қанында аланинаминотрансферазаның (бұдан әрі – АЛТ) көп болуымен вирустардың өзіндік маркерлері анықталады;

2) инаппаранттық – клиникалық-биохимиялық белгілердің толық болмауымен өтеді, бірақ адам организмінде иммунологиялық, функциялық және морфологиялық өзгерістер байқалады. Вирустардың өзіндік маркерлері анықталады;

3) манифестік – жіті вирустық гепатитке тән субъективтік және объективті клиникалық симптомдар негізінде диагностикаланады. ЖВГ-нің манифестік түрлерінің сарғаю алдындағы (продромалдық), сарғаю (өршіген) және сауығуды қамтитын циклдық ағымы бар. Сарғаю алдындағы кезең тұмау тәрізді, астеновегетативтік, диспепсиялық, артралгиялық және аралас синдромдармен білінетін клиникалық симптомдар жиынтығымен сипатталады. Ауру өршіген кезеңде тері қабаттары мен шырышты қабықшалардың сарғаюы, гепатомегалия пайда болады;

4) типтік сарғаю циклдық – аурудың 3 кезеңінің нақты ара жігін ажырату арқылы сарғаюдың цитолиттік синдромдармен үйлесуі;

5) холестатика компоненті бар типтік сарғаю – сарғаю барынша қарқынды, жоғары билирубинемия, елеусіз трансаминаземия, сілтілік фосфатаза (бұдан әрі – СФ) көрсеткішінің жоғарылау үрдісі бар. Аурудың сарғаю кезеңі айтарлықтай ұзақ болады;

6) типтік емес сарғаю (холестатикалық) – сирек, орта жастан асқан науқастарда байқалады. Сарғаю терінің қатты қышынуымен қарқынды болады.

Гипербилирубинемия, гиперхолестеринемия, СФ мен гаммаглютаминтранспептидаза жоғарылайды. Сарғаю кезеңінде эритроциттер мен субфебрилитеттің шөгу жылдамдығының арту үрдісі бар;

7) типтік емес сарғаю белгісі жоқ – аурудың әлсіз білінетін жалпы көріністерінде бауырдың ұлғаюы арқылы және оның функцияларының бұзылуының субъективті белгілері кезінде сарғаюдың толығымен болмауымен сипатталады. Вирустық гепатиттердің өзіндік маркерлері АЛТ деңгейінің жоғарылауымен үйлеседі. Көбіне олар А вирустық гепатиті кезінде байқалады;

8) жіті циклдық – 1-1,5 ай ішінде вирустың репликациясы (көбеюі) тоқтайды, ол организмнен шығарылады да толық санация басталады. А және Е гепатиттері үшін бұл аурудың типтік ағымы. В, С және Д гепатиттері кезінде – ықтимал варианттардың бірі болады;

9) ЖВГ-нің жіті прогредиенттік ағымы – вирустың белсенді репликациясы фазасы 1,5-3 ай сақталады. Инфекциялық процестің аяқталуы күрделі: не сауығумен аяқтала отырып не организмнің санациясы, не созылмалы ағымға айналуына әкеледі. В, С және Д гепатиттері кезінде негізінде прогредиенттік ағым болады. А және Е гепатиттері кезінде ауыр преморбидтік фонында созылмалы түрі байқалады, алайда науқас толығымен аурудан айығады.

3. ЖВГ-нің ағымы жеңіл, ауырлығы орташа және ауыр дәрежеде болуы мүмкін:

1) жеңіл дәреже – улану болмайды немесе ол аз ғана білінеді. Сарғаю жеңіл. Протромбиндік индекстің (бұдан әрі - ПИ) шамасы қалыпты нормада. Ішіндегі жалпы билирубин 100 микромоль/литрден аспайды.

2) орташа дәреже – бірқалыпты білінетін улану симптомдарымен сипатталады. Сарғаю орташа білінеді. ПИ 65%-ға дейін төмендейді. Ішіндегі жалпы билирубин 100 - 180 микромоль /литр шегінде.

3) ауыр дәреже – орталық жүйке жүйесінің айқын улануы, ұйқының бұзылуы, желігу немесе ұйқышылдық, селқостық, анорексия, қайталап құсу, геморрагиялық синдром, қарқынды сарғаю, тахикардия, диурездің тәуліктік азаюы, ПИ 55%-дан төмен болады. Жалпы билирубин 180 микромоль/литрден артады, жалпы билирубиннің 1/8-ін еркін фракция құрайды. Қан сарысуының альбумині 47-45%-ға дейін төмендейді, гаммаглобулиндер артады. Көбіне ауыр ағым В және Д гепатиттері кезінде байқалады. А, С және Е гепатиттері кезінде ауыр түрлердің үлесі (жүкті әйелдерден басқа) айтарлықтай аз.

4. Қатерлі ағым бар – фульминанттық гепатит. Массивті және субмассивті бауыр некрозы бар фульминанттық (қатерлі) гепатит.

Аса жіті нұсқа бауыр комасының дамуымен және аурудың 1-8 күндерінде өліммен аяқталумен ЖВГ-ның шынайы фульминанттық ағымына сәйкес келеді.

Жіті нұсқасы – ұзақтығы аурудың басталуынан бастап 28 күнге дейін.

Жітілеу (субмассивтік) нұсқа, мұнда бауыр некрозының алдында энцефалопатияға дейінгі 15 күн – 12 апта мерзімінде ЖВГ-ның қалыпты ағымы болады.

5. Асқынған ЖВГ – жіті бауыр энцефалопатияның және жаппай геморрагиялық синдромның дамуы бар жіті бауыр қызметінің жеткіліксіздігі:

1) ісік және бас миының ісінуі

2) жаппай асқазан-ішектен қан кету;

3) жіті бүйрек функциясының жеткіліксіздігі, жіті тыныс алу функциясының жеткіліксіздігі;

4) жайылған қайталама инфекция.

Вирустық гепатиттердің нақты этиологиялық диагнозы тек науқастың қан сарысуында өзіндік маркерлерді анықтау жолымен ғана белгіленеді.

Созылмалы вирустық гепатиттердің сыныптамасы

6. Созылмалы вирустық гепатиттердің түрлері:

1) дельта агенті бар В созылмалы вирустық гепатиті;

2) дельта агенті жоқ В созылмалы вирустық гепатиті;

3) С созылмалы вирустық гепатиті.

7. Вирустық гепатит фазалары: асқыну және ремиссия.

А вирустық гепатиті

8. Инкубациялық кезең орташа есеппен күнтізбелік 35 күнді құрайды (диапазоны күнтізбелік 7-50 күн).

9. АВГ-нің берілу жолдары:

1) тұрмыстық-қарым-қатынас (отбасыларда және ұйымдастырылған ұжымдарда);

2) жұқтырылған су, тамақ арқылы (алиментарлық);

3) парентералдық – сирек.

Е вирустық гепатиті

10. Е вирустық гепатитінің (бұдан әрі – ЕВГ) инкубациялық кезеңі орташа күнтізбелік 40 күнді құрайды (диапазоны күнтізбелік 20-60 күн).

11. ЕВГ-ның вирусының берілу жолы – су арқылы.

12. ЕВГ кезінде эпидемиялық процесс:

1) судан пайда болған эпидемиялық өршулер 7-8 жыл аралықтармен;

2) аурудың шұғыл сипатымен;

3) 15-29 жастағы жас адамдардың басым зақымдалуымен;

4) жүктіліктің үшінші триместрінде 20 % дейін өлім-жітіммен сипатталады.

13. Аурудың өрши бастауы жаз айларына тән, бұл суды барынша көп тұтынуға және шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көзі болып табылатын жерасты суының барынша ластануына байланысты.

В вирустық гепатиті

14. В вирустық гепатиті (бұдан әрі - ВВГ) инкубациялық кезеңі орташа күнтізбелік 60-90 күнді құрайды (диапазоны күнтізбелік 45-тен 180 күнге дейін).

15. Сарғаю түрлері 5 жасқа дейінгі балалардың 10%-да, 5 жастан асқан балалар мен ересектерде 30-50%-да тіркеледі.

16. ВВГ вирусы жіті де, созылмалы да ауруды туғызады.

17. Жұқтыру жолдары – табиғи және жасанды (артифициалды).

18. ВВГ вирусын жұқтырудың табиғи жолдарына:

1) перинатальдық жұқтыру (пренатальды, интранатальдық, постнатальдық);

2) жыныстық қатынас кезінде жұқтыру;

3) тұрмыста вируспен контаминацияланған гигиенаның әртүрлі заттарымен (ұстара және маникюр керек-жарақтары, тіс щеткалары, сүлгілер, қайшылар мен т.б.) жанасу есебінен жұқтыру жатады.

19. ВВГ вирусын жұқтырудың жасанды жолдарына:

1) ВГ вирусымен контаминацияланған медициналық, зертханалық құрал-саймандар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар арқылы жұқтыру;

2) қан және/немесе оның құрауыштарын құю, ағзаларды (ағзалардың бөліктерін), тіндерді, жыныстық, фетальды, дің тіндерін және басқа да биологиялық материалдарды трансплантаттау кезінде, оларда ВГ вирусы болған жағдайда, жұқтыру;

3) медициналық емес инвазиялық емшаралар арқылы жұқтыру (психикалық белсенді препараттарды енгізу, дене әшекейін салу, діни салт жораларды және басқа да рәсімдерді орындау (қырыну, маникюр, педикюр, құлақ тесу, косметикалық рәсімдер және т.б.) жатады.

Д вирустық гепатиті

20. Д гепатитінің вирусы – ақауы бар, оның көбеюі үшін В гепатиті вирусының болуы қажет, сондықтан ДВГ мынадай түрде өтеді:

1) коинфекция (ВВГ мен ДВГ бір мезгілде жұғуы);

2) суперинфекция (ДВГ-нің ағымдағы ВВГ инфекциясына, әдетте созылмалы болған кезде қабаттасуы). ДВГ жіті және созылмалы болады

21. Асқынулар мен нәтижелері: көбіне жіті бауыр энцефалопатиясы және үдемелі бауыр циррозы жиі дамиды.

С вирустық гепатиті

22. СВГ инкубациялық кезеңі орташа күнтізбелік 180-210 күнді құрайды (күнтізбелік 14-тен 780 күн аралығында ауытқумен).

23. Инфекция көздері: аурудың жіті және созылмалы түрлері бар науқастар.

24. Жұқтыру жолдары ВВГ-ге ұқсас.

25. Сарғаю түрлері жағдайдың 10-20%-да орын алады.

ВГ ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу

26. ВГ-мен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу клиникалық көрсетілімдер бойынша (орташа-ауыр және ауыр түрлері, бауыр мен асқазан-ішек жолдарының ілесіп жүретін патологиясы болған жағдайда жеңіл түрлері) нозологиялық түрлері бойынша бөлек жүргізіледі.

27. ВГ-мен ауыратын науқастарды емдеуге жатқызу үшін эпидемиологиялық көрсетілімдер жоқ.

28. ВГ-мен ауыратын жүкті әйелдер клиникалық көрсетілімдері бойынша инфекциялық аурулар стационарларына, 30 аптадан бастап жүкті әйелдер және босанған әйелдер перзентханалар мен бөлімшелердің оқшауланған палаталарына (бокстарына) жатқызылады.

29. ВГ-мен ауырып айыққан науқастарды ауруханадан шығару толық клиникалық сауығудан кейін, клиникалық-зертханалық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

Диспансерлеу

30. ЖВГ-мен ауырып айыққан науқастарды диспансерлеу клиникалық көрсетілімдер бойынша гепатологиялық орталықтарда немесе емдеген дәрігер науқастың қолына берген жазбаша ұсыныммен аумақтық денсаулық сақтау ұйымының инфекциялық аурулар кабинеттерінде жүзеге асырылады.

АВГ-нің орташа ауыр және ауыр түрлерімен ауырғандарды диспансерлік бақылау үш ай, ВВГ-мен – алты ай, жіті СВГ-мен – созылмалылықтың жоғары ықтималдығын ескере отырып, тұрақты жүргізіледі (оның ішінде биологиялық-химиялық сынамалардың қалыпты көрсеткіштері кезінде және қанда вирус репликациясы болмаған кезде).

Созылмалы вирустық гепатит – ЖВГ нәтижелерінің бірі, алты ай бойы және одан көп айға рұқсат бермейтін бауырдағы диффузиялық қабыну процесі.

ЖВГ-мен ауыратын науқастарды диспансерлеу (әсіресе НВsАg болғанда) Д инфекцияның ықтимал суперинфекциялануына байланысты көрсетілген.

Диспансерлік бақылау ұзақтығы жалғасатын гепатит пен ферментемия клиникасының болуымен анықталады.

Вирустық гепатиттер реконвалесценттері сақталатын ферментемиялармен ауруханадан шыққаннан кейін бір айдан соң қаралған кезде диспансерлік есепке қойылады.

Есептен шығару клиникалық белгілер болмаған кезде жүргізіледі.

ЖВГ-мен ауырып айыққан адамдарға стационардан шыққаннан кейін алты ай бойы антирабиялық вакцина мен сіреспеге қарсы анатоксиннен басқа профилактикалық егуге болмайды (көрсетілімдер бар болса).

31. Қандағы В және С гепатиттері вирустарының репликациясын растайтын полимеразды тізбекті реакцияның оң нәтижелері алынғанда, хирургиялық операцияларға және манипуляцияларға қатысатын медицина қызметкерлері жұмысқа жіберілмейді.

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық- эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 3-қосымша

Эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыру
және жүргізу алгоритмдері

1. МСАК медициналық ұйымдарында эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды қамтамасыз ету алгоритмі:

1) аумақта және ғимаратта кіреберісте тиісті көрсеткіштері бар "сүзгілер" ұйымдастыру және жабдықтау;

2) ЖРВИ, ТТА, АЖРИ және тұмау белгілері бар адамдар арнайы бөлінген бөлмеге оқшауланады, содан соң сүзгінің мейірбикесі дәрігерді шақырады;

3) дәрігер қарағаннан кейін сүзгі мейірбикесі дәрігердің нұсқауын орындайды (зерттеуге жағындыны алады, инъекциялар жасайды және басқалары) және пациент одан әрі амбулаториялық емдеуге немесе стационарға жіберіледі;

4) келушілердің емханада болу уақытын шектеу, науқастарды қабылдау үшін қосымша кабинеттер бөлу;

5) қосымша телефондар орнату және тұмауға күдігі бар және ауыр, орташа ауыр түрде өтетін ЖРВИ-мен ауыратын науқастарға консультациялық көмек көрсету және оларды ауруханаға жатқызу үшін автокөлікті бөлу;

6) үйге шақыртуға қызмет көрсету үшін жағдайлар жасау (қосымша автокөлік, жанар-жағармай материалы, тіркеу орнының ауысымдық жұмысын ұйымдастыру, 7 күнге еңбекке жарамсыздық парақтарын беру және басқалары);

7) ЖРВИ, тұмау және олардың асқынуларының (пневмониялар) белгілері бар жүкті әйелдер мен 1 жасқа дейінгі балаларға үйге шақыртуларды күн сайын патронажды, уақтылы емдеуге жатқызуды қамтамасыз ету арқылы бірінші кезекте қызмет көрсету;

8) ЖРВИ, тұмаумен сырқаттанушылықтың көтерілу кезеңінде медициналық ұйымдардағы жұмыс күнінің уақытын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сағат 8.00-ден 20.00-ге дейін, сенбі және жексенбі күндері сағат 9.00-ден 18.00-ге дейін ұзарту;

9) ЖРВИ, тұмау және олардың асқынулары (пневмониялар) бар амбулаториялық науқастарды емдеу үшін вирусқа қарсы препараттардың қорын құру;

10) әрбір 3 сағат сайын бетперделерді ауыстыру есебімен, қолданылған жеке гигиена заттарын уақтылы кәдеге жарату арқылы қызметкерлерді бір рет қолданылатын бетперделермен қамтамасыз ету. Көп рет қолданылатын бетперделерді пайдалануға және бір рет қолданылатын бетперделерді қайтадан пайдалануға жол берілмейді;

11) адамдар бар кезінде ауаны зарарсыздандыруды қамтамасыз ететін қазіргі заманғы құрылғыларды пайдалану;

12) санитариялық тораптарды сұйық сабыны бар дозаторлармен, электр кептіргіштермен немесе бір рет қолданылатын қағаз майлықтармен, қолданылған бетперделер мен майлықтарды жинауға арналған педалі бар қоқыс жәшіктерімен қамтамасыз ету;

13) медициналық ұйымдардың үй-жайларында кемінде +18^оС температуралық режимді қамтамасыз ету;

14) тұмауға күдікті науқастардан материалды уақтылы (ауырған сәттен бастап 72 сағаттан кешіктірмей) алуды, "салқындату тізбегі" талаптарын сақтай отырып, үлгілерді уақытша сақтауды және вирусологиялық зертханаларға тасымалдауды қамтамасыз ету;

15) тұмауға күдігі бар науқастардан материал алу үшін шығыс материалдары мен көліктік орталардың қорын жасау және 7 күннен асырмай температуралық режимді сақтай отырып, көліктік ортаны уақытша сақтауды қамтамасыз ету;

16) пациенттер болатын жерлерде ЖРВИ мен тұмаудың профилактикасы туралы көрнекі ақпаратты орналастыру (стендтер, брошюралар, үнпарақтар, плакаттар, тұмаудың профилактикасы жөнінде бейнематериалдар көрсету және басқалары).

2. Медициналық ұйымдарда (стационарлар, перзентханалар мен бөлімшелер) эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды қамтамасыз ету алгоритмі:

1) ЖРВИ, тұмаумен сырқаттанушылықтың көтерілу кезеңінде соматикалық бөлімшелердегі төсектерді инфекциялық ауруларға арналған төсек ретінде қайта бейіндеу жоспарын бекіту;

2) ЖРВИ, тұмау және олардың асқынулары (пневмониялар) бар науқастарды емдеу үшін препараттардың, сондай-ақ дезинфекциялық препараттардың тізбесіне сәйкес дезинфекциялау құралдарының қорын жасау;

3) тұмауға және басқа да респираторлық вирустық инфекцияларға күдігі бар науқастардан уақтылы (ауырған сәттен бастап 72 сағаттан кешіктірмей) материал алуды, "салқындату тізбегі" талаптарын сақтай отырып, үлгілерді уақытша сақтауды және вирусологиялық зертханаларға тасымалдауды қамтамасыз ету;

4) тұмауға күдігі бар науқастардан материал алу үшін шығыс материалдары мен көліктік орталардың қорын жасау және 7 күннен асырмай температуралық режимді сақтай отырып, көліктік ортаны уақытша сақтауды қамтамасыз ету;

5) ЖРВИ және тұмау белгілері бар пациенттерге медициналық көмек көрсететін персоналды жеке қорғаныш құралдарымен (бір рет қолданылатын бетперделер, халаттар, қолғаптар) қамтамасыз ету; әрбір 3 сағат сайын бетпердені ауыстыру есебімен қызметкерлерді бір рет қолданылатын бетперделермен қамтамасыз ету; олардың қайта қолданылуына және көп рет қолданылатын бетперделердің қолданылуына жол бермеу;

6) медициналық қызметкерлердің стационар бөлімшелерінде жүруін және шектеу іс-шараларын жүргізу кезінде келушілердің санын шектеу арқылы медициналық персонал үшін бетперде режимін енгізу;

7) медициналық ұйымдардың үй-жайларында кемінде +18^оС; босандыру блогының үй-жайларында кемінде +22^оС температуралық режимді қамтамасыз ету;

8) палаталарды терезе ойықтары арқылы күніне кемінде 3 рет желдету;

9) ауаны зарарсыздандыруға арналған құрылғыларды пайдалану;

10) стационарда пациенттер мен қызметкерлер арасында тұмау жағдайларын ерте мерзімде белсенді түрде анықтауды ұйымдастыру;

11) ЖРВИ мен тұмауға күдігі бар пациенттерді жеке үй-жайларға немесе блоктарға (палаталар, бокстар, бөлімшелер, секциялар) оқшаулау;

12) тұмаумен ауруханаішілік сырқаттанушылық жағдайларын есепке алуды және тіркеуді жүргузі, тұмаудың белең алу себептерін тексеру және оны шоғырландыру бойынша шаралар қабылдау.

3. Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім беру ұйымдарында эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды қамтамасыз ету алгоритмі:

1) болмау себептерін анықтау және балалардың сырқаттану жағдайлары туралы аумақтық медициналық ұйымдарға хабарлау арқылы балалар мен қызметкерлердің күнделікті келуіне мониторинг жүргізу;

2) балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім беру объектілерінде топтық оқшаулауды сақтай отырып, жіті респираторлық аурулар белгілері бар оқушылар мен педагогтарды сабаққа жібермеу үшін әрбір ауысымның алдында таңертеңгілік сүзгі ұйымдастыру және жүргізу;

3) жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру объектілерінде, кәмелетке толмаған балаларды бейімдеу орталықтарында, интернат ұйымдарында, пансионаттарда, медреседе, баспаналарда сұрау, сырттай қарау, көрсеткіштері бойынша – қызу өлшеу арқылы әрбір ауысымдағы сабақ басталғанға дейін балалар мен жасөспірімдерге күнделікті сүзгі ұйымдастыру; әрбір қабатта немесе сыныпта ЖРВИ мен тұмауға күдігі бар балаларды уақтылы анықтау үшін санитариялық посттардың жұмысын ұйымдастыру;

4) таңертеңгілік сүзгіде анықталған ЖРВИ мен тұмаудың белгілері бар балаларды (қызметкерлерді) уақтылы сабақтан (жұмыстан) шеттетуді ұйымдастыру, медициналық пунктке немесе учаскелік дәрігерді үйге шақыру үшін үйге жіберу;

5) бір күннің ішінде ауырған балаларды ата-аналары келгенге дейін тиісті күтімді қамтамасыз ете отырып, изоляторға ауыстыруды ұйымдастыру;

6) шұғыл жағдайларда балаларды медициналық ұйымдарға емдеуге жатқызу;

7) медициналық пункт пен изоляторларды қажетті медициналық жабдықпен және дәрі-дәрмекпен (термометрлер, қалақшалар, бетперделер, тұмауға қарсы препараттар) қамтамасыз ету;

8) үй-жайларда +18-тан +22^оС-қа дейін температуралық режимді қамтамасыз ету;

9) ерекше бейінді үй-жайларды қатаң түрде мақсаты бойынша пайдалану;

10) үзілістердің ұзақтығын 10 минуттан 15 минутқа дейін созу арқылы оқу кабинеттерінде; мектепке дейінгі балалар ұйымдарында балаларды басқа үй-жайларға шығару кезінде желдету режимін күшейту;

11) санитариялық тораптарды сұйық сабынмен, бір рет қолданылатын сүлгілермен/сулықтармен қамтамасыз ету;

12) пайдаланылған бетперделер мен сулықтарды жинау үшін педальмен жарақталған қоқыс жәшіктерін орнату;

13) оқушыларға жеке гигиена ережелерін сақтау және ЖРВИ мен тұмаудың алдын алу мәселелері бойынша тақырыптық диктанттар жаздыру;

14) ЖРВИ-мен және тұмаумен сырқаттанушылықтың көтерілу кезеңінде жаппай және ойын-сауық іс-шараларын өткізуді шектеу.

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық- эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 4-қосымша

ТТА және АЖРИ-ды шолғыншы эпидқадағалау жүйесін ұйымдастыру
алгоритмі

1. ШЭҚ-ты ұйымдастыру сапасын бағалау критерийлері мыналар болып табылады: шолғыншы орталықтарда ТТА-мен және АЖРИ-мен ауыратын науқастарды есепке алу қағидаттарын сақтау және олардың ТТА мен АЖРИ жағдайларының стандартты анықтамаларына сәйкес келуі, эпидемиологиялық және клиникалық, ТТА мен АЖРИ жағдайларын зертханалық зерттеу деректерін толық жинау, ШЭҚ жүйесінің барлық сатыларында апталық есеп беруді уақтылы және толық ұсыну, деректерді сапалы талдау және олардың уақтылы таралуын қамтамасыз ету, сапаны сырттай бақылау бағдарламасына қатысу.

2. ТТА-ны шолғыншы эпидқадағалау жүйесі мыналарды қамтиды:

1) 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтары және науқастарды зертханалық тексеру бойынша тұрғындардың ЖРВИ және ТТА себебі бойынша жүгінуі туралы деректерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне апта сайын ұсыну;

2) ЖРВИ-мен, ТТА-мен сырқаттанушылық көрсеткіштерін және ЖРВИ ішіндегі ТТА-ның үлесін есептеу үшін эпидмаусым алдында 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтарындағы қызмет көрсетілетін тұрғындар саны туралы ақпарат ұсынылады;

3) дәрігерде қабылдау кезінде және/немесе үйге шақырту бойынша қызмет көрсету кезінде жауапты дәрігерлердің ауру ұзақтығы 7 күннен аспаған ЖРВИ диагнозы бар науқастарға жас ерекшелік тобын, жынысын, ЖРВИ және/немесе ТТА диагнозын көрсете отырып, статистикалық талонды күнделікті толтыруы;

4) ТТА-мен ауыратын науқастардан үлгілерді жинау науқастың үйіне бару арқылы жүргізіледі. Бір айда 4 апта болғанда әр емхананың клиницисті бар бригадасы зертханалық зерттеуге жататын науқасқа 1 рет, 5 апта болғанда – айына 2 рет барады;

5) жылжымалы бригаданың құрамына санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің вирусологы және әрбір емхананың клиницисті кіреді;

6) үлгілерді алатын күні үйге шақыртуларды тіркейтін шолғыншы орталықтың оқытылған мейіргері ТТА жағдайының стандартты анықтамасына сәйкес келетін науқастарды белгілейді;

7) ШЭҚ бойынша жауапты дәрігер шолғыншы емханаларға жүгінген 1-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары әрбір жас ерекшелік тобының ТТА-мен ауыратын науқастарының кемінде 3 және 5-тен артық болмайтындай етіп тізімнен науқастарды таңдап алады;

8) материал аурудың ұзақтығы 72 сағаттан аспайтын ТТА жағдайының стандартты анықтамасына сәйкес келетін 1 жастан асқан науқастардан алынады;

9) материал алынған әрбір ТТА-мен ауыратын науқасқа жеке сауалнама және сәйкестендіру нөмірін бере отырып, зертханаға жолдама толтырылады;

10) ТТА-мен ауыратын науқастардың сауалнамасындағы жеке деректерін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің эпидемиологтары (сауалнаманың эпидемиологиялық бөлігін) және мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызметі ұйымның вирусологтары (сауалнаманың зертханалық бөлігін) тұрақты түрде он-лайн режимінде электрондық деректер базасына енгізеді.

3. АЖРИ-ді шолғыншы эпидқадағалау жүйесі:

1) АЖРИ-мен ауыратын науқастарды толық және уақтылы анықтау мақсатында шолғыншы орталықтар мынаны қамтамасыз етеді: апта сайынғы деректерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне ұсына отырып, науқастардың барлық жүгінуі кезінде стандартты анықтамаға сәйкес келетін және аурудың ұзақтығы 7 күннен аспайтын АЖРИ жағдайларына есептеу жүргізу;

2) ЖРВИ және/немесе өкпенің жіті ауруларымен және/немесе ЖРВИ вирустары тудырған созылмалы аурулардың асқынуларымен аурудың алғашқы 7 күнінде келіп түскен науқастарға "АЖРИ – "иә немесе жоқ" қорытындысын ресімдеуді жеңілдету үшін науқаста болатын симптомдар "V" белгісімен көрсетілетін жерде, әрбір сырқатнаманың қолайлы орнына "АЖРИ симптомдары бар" деген мөртабан қойылады;

3) барлық диагноздармен шолғыншы бөлімшелерге (немесе барлық бөлімшелері АЖРИ-мен ауыратындарды қабылдаған жағдайда стационарға), оның ішінде тұмау маусымында қосымша бөлімше ашылған жағдайда, емдеуге жатқызылған адамдардың жалпы санынан жас ерекшелік топтары бойынша АЖРИ-мен ауыратын барлық емдеуге жатқызылған науқастарды есептеу жүргізіледі. Шолғыншы стационарларда сканерлер мен компьютерлер болған жағдайда, апта сайынғы есептер арнайы бағдарлама бойынша жасалады;

4) есеп мыналарды қамтиды: ЖРВИ вирустары тудырған барлық диагноздармен (ЖРВИ және/немесе жіті өкпе ауруы және/немесе өкпенің созылмалы ауруының асқынуы) ауырған сәтінен бастап 7 күн ішінде: 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтары бойынша шолғыншы бөлімшеге емдеуге жатқызылған науқастар саны, оның ішінде АЖРИ "Иә": 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтары бойынша; 1000 адамға шаққанда АЖРИ "Иә" көрсеткіші: 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтары бойынша; 0-4, 5-14, 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтары бойынша ауырған сәтінен бастап 3 күн ішінде зертханалық тексерілген АЖРИ жағдайларының саны және олардың нәтижелері;

5) зертханалық тексеру үшін АЖРИ-мен ауыратын науқастарды іріктеу критерийлері мыналар болып табылады: АЖРИ жағдайының стандартты анықтамасына сәйкес келуі; жасы – 1 жастан асқан балаларға ауру басталғаннан бастап 72 сағаттан аспауы; 18 жастан асқан адамдарға ауру басталғаннан бастап 7 күн аспауы;

6) материал балалар стационарларында әрбір 1-4, 5-14 жас ерекшелік топтарындағы және ересектер стационарларында 15-29, 30-64, 65 және одан жоғары жас ерекшелік топтарындағы бір науқастан асырмай алынады. Апта ішінде тексерілгендердің саны әр жас ерекшелік тобынан 3 науқастан кем болмауы тиіс (барлығы халықтың барлық жас ерекшелік топтары бойынша апта ішіндегі жалпы саны – кемінде 15 науқас);

7) зертханалық тексерілген АЖРИ жағдайларының сырқатнамасының ыңғайлы жеріне мынадай деректері бар "жыртылатын талондар" желімделеді: науқас реанимация бөлімінде болды "-" "+"; ӨЖЖ-ні алды "-" "+"; О2 терапияны (бетперде немесе мұрын катетері арқылы) алды "-" "+"; аурудан айықты "-" "+"; қайтыс болды "-" "+"; қайтыс болған күні;

8) науқас стационардан шыққаннан кейін 7-тармақта көрсетілген деректер болған жағдайда, "V" белгісі бар "жыртылатын талон" толтырылады және оның екінші бөлігі халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне беріледі;

9) әрбір зертханалық тексерілген АЖРИ жағдайы үшін сауалнама және вирусологиялық зертханаға жолдама толтырылады.

"Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 5-қосымша

Нысан

Neisseria және Вг. Catarrhalis өсірінділік және биохимиялық
қасиеттері

Ескерту. Қағида 5-қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 26.11.2015 № 732 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қоздырғыш

Өсіру жағдайларына қатынасы,

Алғашқы бөлу кезінде өсудің СО2 –ге тәуелділігі

Пигменттің түзілуі

Сахаролитикалық белсенділік

5 % сахароза агарында полисахаридтің түзілуі

редукция

37 оС сарысу агарында өсу

37 оС сарысусыз агарда өсу

0,2 % өт ортасында

глюкоза

мальтоза

сахароза

лактоза

фруктоза

нитраттардың

нитриттердің

N. Gonorrheae

+

-

-

+

-

Қ

-

-

-

- -

-

+(-)

N. Meningitidis

+

-

-

+

-

Қ

Қ

-

-

- -

-

-

N. Subflava

+

+ (-)

+

-

+

Қ

Қ

-

-

--

-

+

N. Perflava

+

-

+

-

+

Қ

Қ

Қ

-

Қ +

-

+

N. Flava

+

+ (-)

+

-

+

Қ

Қ

-

-

Қ

-

+

N. Sicca

+

+ (-)

+

-

+ (-)

Қ

Қ

Қ

-

Қ +

-

+

N. Mucosa

+

+

+

-

-

Қ

Қ

Қ

-

Қ +

+

+

N. Flavescens

+

+ (-)

+

-

+

Қ

-

-

-

- +

-

+

N. Lactamica

+

+

+

-

+

Қ

Қ

-

Қ

- -

+

+

Br. Catarrhlis

+

+

+

-

-

-

-

-

-

- -

-

+

Белгілер:

Қ – қышқылдың түзілуі

(-) - сирек