Об утверждении Правил функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 30 марта 2015 года № 248. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 мая 2015 года № 10957.

В соответствии с подпунктом 265) пункта 15 Положения о Министерстве энергетики Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 сентября 2014 года № 994, ПРИКAЗЫВAЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра энергетики РК от 25.11.2024 № 412 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии.

2. Департаменту электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление на официальное опубликование копии настоящего приказа в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр энергетики
Республики Казахстан	В. Школьник

Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 30 марта 2015 года № 248

Правила функционирования автоматизированной системы
коммерческого учета электрической энергии для субъектов
оптового рынка электрической энергии

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 265) пункта 15 Положения о Министерстве энергетики Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 сентября 2014 года № 994, и определяют порядок организации и функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии (далее – АСКУЭ) субъектов оптового рынка электрической энергии (далее – субъекты).

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 25.11.2024 № 412 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) коммерческий комплекс учета электрической энергии – комплекс учета электрической энергии, по данным которого производятся взаиморасчеты на рынке электрической энергии;

2) технический комплекс учета электрической энергии – комплекс учета электрической энергии, по данным которого производится контроль потребления электрической энергии отдельными энергообъектами и электроустановками субъекта;

3) комплекс учета электрической энергии (далее – КУЭ) – совокупность средств измерений: измерительный трансформатор тока, измерительный трансформатор напряжения и прибор учета электрической энергии, предназначенные для измерения электрической энергии;

4) небаланс электрической энергии – величина, определяемая как разница между принятой и отпущенной электрической энергии на энергообъекте, с шин подстанции;

5) база данных АСКУЭ – совокупность устройств программно-технического комплекса, предназначенного для обработки, архивирования информации, полученных от комплексов учета электрической энергии субъектов оптового рынка электрической энергии;

6) опытно-промышленные испытания АСКУЭ – комплекс мероприятий и работ по проверке технических, функциональных и метрологических характеристик системы на соответствие требованиям технического задания и проектным решениям.

Иные понятия, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об электроэнергетике" (далее – Закон).

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными приказами Министра энергетики РК от 25.12.2017 № 471 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2024 № 412 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. АСКУЭ является основным инструментом для получения достоверных и легитимных данных по учету электрической энергии, как за расчетный период, так и при формировании ее почасовых данных при выработке, и потреблении для взаиморасчетов на оптовом и балансирующем рынке электрической энергии. Наличие АСКУЭ субъектов является условием для доступа на оптовый рынок электрической энергии Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 3 в редакции приказа Министра энергетики РК от 25.12.2017 № 471 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Порядок организации автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии

Сноска. Заголовок главы 2 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Для создания АСКУЭ субъекты подают письменные заявления в произвольной форме на получение технических условий на подключение АСКУЭ субъекта к интегрированной АСКУЭ Системного оператора с приложением однолинейной электрической схемы выдачи/потребления электрической энергии, перечня КУЭ, расположенных на энергообъектах субъекта, с указанием наименования присоединения, технических и метрологических характеристик средств измерения, входящих в состав каждого КУЭ.

С целью осуществления единой технической политики по учету электрической энергии при ее производстве, передаче, потреблении и во исполнение подпункта 10) пункта 1 статьи 10 Закона, техническое задание на проектирование, технический проект и программа опытно-промышленных испытаний АСКУЭ согласовываются с Системным оператором.

Сноска. Пункт 4 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 25.12.2017 № 471 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Системный оператор после получения заявлений от субъектов выдает технические условия подключение АСКУЭ субъекта к интегрированной АСКУЭ, в которых присваивается уникальный 18-разрядный идентификационный код АСКУЭ субъекта, в течение тридцати рабочих дней.

Выдача технических условий субъектам осуществляется в случае:

1) достаточности данных, представленных для выдачи технических условий на подключение АСКУЭ субъекта к интегрированной АСКУЭ;

2) наличия технической возможности для интеграции в АСКУЭ Системного оператора.

Срок действия технических условий три года.

Срок действия технических условий продлевается по заявлениям субъектов, поданных до истечения их срока действия.

Плата за выдачу технических условий не взимается.

6. В случае получения технических условий, субъекты разрабатывают технические задания на проектирование АСКУЭ.

7. Субъекты направляют технические задания на проектирование АСКУЭ на согласование Системному оператору.

8. Системный оператор, в срок не более пятнадцати рабочих дней, рассматривает и согласовывает технические задания на проектирование АСКУЭ при его соответствии выданных им технических условий на создание АСКУЭ и требованиям настоящих Правил.

9. При несоответствии технических заданий на проектирование АСКУЭ требованиям технических условий и настоящих Правил Системный оператор в течение пятнадцати рабочих дней направляет субъектам письменный мотивированный отказ в согласовании.

10. Повторное рассмотрение технических заданий на проектирование АСКУЭ Системный оператор производит после устранения субъектами замечаний технического задания, указанных в мотивированном отказе.

11. В случае согласования Системным оператором технических заданий на проектирование АСКУЭ, субъекты обращаются в проектные организаций на разработку проектов АСКУЭ.

12. После выполнения проектов субъекты согласовывают проект АСКУЭ с Системным оператором. Согласование проектов осуществляется в течение тридцати рабочих дней после обращения субъектов.

13. При несоответствии проектов АСКУЭ требованиям технического задания на проектирование АСКУЭ Системный оператор в течение тридцати календарных дней направляет субъектам письменный мотивированный отказ в согласовании.

14. Повторное рассмотрение проектов АСКУЭ Системный оператор производит после устранения субъектами замечаний, указанных в мотивированном отказе.

15. В случае согласования Системным оператором проектов АСКУЭ, субъекты проводят монтажные и пуско-наладочные работы АСКУЭ.

16. Поверка средств измерений коммерческих КУЭ, входящих в состав АСКУЭ, осуществляется в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "Об обеспечении единства измерений" (далее – Закон об обеспечении единства измерений).

Сноска. Пункт 16 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. Для учета электрической энергии используются средства измерений, типы которых внесены в реестр государственной системы обеспечения единства измерений Республики Казахстан и имеющие действующий сертификат о поверке средства измерений.

18. Организация работ по поверке средств измерений, входящих в состав коммерческих КУЭ, возлагается на субъекты – собственники АСКУЭ.

19. Технические спецификации и схемы соединений коммерческого КУЭ определяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

20. Затраты на проектирование, монтаж, эксплуатацию, техническое обслуживание, поверку средств измерений, входящих в состав КУЭ, обновление программных обеспечений, а также затраты на каналы связи и доступ к данным АСКУЭ Системного оператора несут субъекты – собственники АСКУЭ.

Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Опытно-промышленные испытания автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии

Сноска. Заголовок главы 3 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. Опытно-промышленные испытания АСКУЭ субъектов проводятся для проверки работоспособности всех компонентов системы, функциональных, технических характеристик системы, достоверности передачи данных по учету электрической энергии от счетчиков электрической энергии субъекта до базы данных АСКУЭ Системного оператора, а также устранение выявленных недостатков и несоответствий.

22. Опытно-промышленные испытания АСКУЭ проводятся собственником системы в соответствии с Программой опытных испытаний, утвержденной техническим руководителем субъекта и согласованной с Системным оператором. Если есть замечания по работе системы, АСКУЭ принимается в опытную эксплуатацию для устранения замечаний. После их устранения система принимается в промышленную эксплуатацию.

Глава 4. Приемка в промышленную эксплуатацию автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии

Сноска. Заголовок главы 4 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. Приемку в промышленную эксплуатацию АСКУЭ проводят с целью осуществления единой технической политики по учету электрической энергии при помощи АСКУЭ субъектов и ее интеграцию в единую АСКУЭ оптового рынка Республики Казахстан, а также установления соответствия АСКУЭ субъектов требованиям законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики и в области обеспечения единства измерений.

24. После завершения опытно-промышленных испытаний субъект АСКУЭ рассылает письма-приглашения Системному оператору, смежным субъектам о готовности АСКУЭ к вводу в промышленную эксплуатацию и по участию в работе комиссий по анализу результатов опытно-промышленных испытаний АСКУЭ и принятия решения о дальнейшей эксплуатации системы.

25. Приемку в промышленную эксплуатацию АСКУЭ субъектов осуществляет комиссия, утвержденная первым или техническим руководителем субъекта, в состав которой входят представители:

1) электросетевой организации, к электрическим сетям которой технологически присоединены субъекты;

2) смежных участников оптового рынка электрической энергии, имеющих общие с субъектами границы балансовой принадлежности;

3) генподрядной, подрядной, проектной организации;

4) Системного оператора.

26. Системный оператор и смежные субъекты в течение десяти рабочих дней, согласовывает сроки и направляет своих представителей для участия в работе комиссии.

27. Субъекты представляют комиссии для рассмотрения следующие документы:

1) технические условия на подключение АСКУЭ к АСКУЭ Системного оператора;

2) техническое задание на проектирование АСКУЭ, согласованное Системным оператором;

3) проект АСКУЭ, согласованный Системным оператором;

4) рабочую документацию на АСКУЭ;

5) эксплуатационную документацию на АСКУЭ, включающую: технические описания и инструкции по эксплуатации на устройства сбора, передачи, хранения и отображения данных, руководство пользователя АСКУЭ, руководство системного администратора АСКУЭ;

6) копии сертификатов о поверке средств измерения, входящих в состав КУЭ в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан в области обеспечения единства измерений;

7) акты освидетельствования КУЭ;

8) копию лицензионного договора на системное и прикладное программное обеспечение АСКУЭ;

9) копии организационно-распорядительных документов по проведению опытной эксплуатации: программы опытно-промышленных испытаний АСКУЭ, акт опытно-промышленных испытаний АСКУЭ, протоколы опытно-промышленных испытаний компонентов АСКУЭ.

28. При рассмотрении документов на АСКУЭ комиссия осуществляет:

1) проверку комплектности документов на соответствие требованиям пункта 27 настоящих Правил;

2) оценку соответствия технического задания требованиям СТ РК 34.015 "Информационная технология. Комплекс стандартов на автоматизированные системы. Техническое задание на создание автоматизированной системы", технических условий на создание АСКУЭ;

3) оценку соответствия проекта АСКУЭ требованиям технического задания на проектирование АСКУЭ;

4)оценку соответствия рабочей документации требованиям проекта АСКУЭ;

5) оценку соответствия документов (разделов) эксплуатационной документации на автоматизированную систему требованиям технического задания и проекта, в том числе оценку "Руководства пользователя" требованиям СТ РК 1087 "Единая система программной документации. Руководство пользователя. Требования к составу, содержанию и оформлению";

6) исполнительную документацию после реализации проекта АСКУЭ;

7) оценку характеристик системного и прикладного программного обеспечения требованиям технического задания и проекта АСКУЭ;

8) анализ организационно-распорядительных документов по проведению опытной эксплуатации на соответствие требованиям РД 50-34.698-90 "Руководящий документ по стандартизации. Методические указания. Информационная технология. Комплекс стандартов и руководящих документов на автоматизированные системы. Автоматизированные системы. Требования к содержанию документов";

9) анализ результатов опытно-промышленных испытаний и опытной эксплуатации АСКУЭ.

Сноска. Пункт 28 с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

29. Результаты рассмотрения документов комиссией оформляются протоколом заседания комиссии по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

30. При наличии замечаний субъекты устраняют недостатки, указанные в протоколе и сообщают Системному оператору о готовности к проведению повторной приемки в промышленную эксплуатацию.

31. При отсутствии замечаний комиссия оформляет акт о вводе в промышленную эксплуатацию АСКУЭ (далее – Акт) по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

32. Системный оператор регистрирует Акт в реестре автоматизированных систем коммерческого учета электрической энергии (далее – Реестр), который ведется Системным оператором.

Акт подтверждает готовность использования АСКУЭ как для внутренних коммерческих расчетов, так и для расчетов на оптовом рынке.

Акт оформляют в двух экземплярах, один из которых направляется субъекту, второй экземпляр направляют в дело Реестра.

33. Субъекты каждые пять лет после ввода в промышленную эксплуатацию АСКУЭ предоставляют письмо Системному оператору, включающее следующие документы, подтверждающие работоспособность системы:

1) перечень комплексов учета с идентификационными кодами с указанием статуса учета электрической энергии: "коммерческий" или "технический";

2) копии сертификатов с действующими сроками поверки средств измерений, входящих в состав КУЭ;

3) копии актов замены средств измерений, входящих в состав КУЭ;

4) копии актов проверки передачи данных от комплексов до центральной базы данных АСКУЭ Системного оператора;

5) копию приказа о назначении ответственных лиц за эксплуатацию и метрологическое обеспечение АСКУЭ, номера контактных телефонов и адресов электронной почты.

34. Системный оператор, в срок пятнадцати календарных дней, совместно с администратором интегрированной автоматизированной системы осуществляют проверку документов, указанных в пункте 33 настоящих Правил.

35. При наличии замечаний субъекты устраняют недостатки и сообщают Системному оператору о готовности к проведению повторной проверки.

36. При положительных результатах проверки документов Системный оператор совместно с администратором интегрированной автоматизированной системы оформляют акт о перерегистрации АСКУЭ по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам и вносят соответствующие изменения в Реестр.

Глава 5. Порядок функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии

Сноска. Заголовок главы 5 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. Системный оператор осуществляет обновление, корректировку и управление базой данных АСКУЭ единой электроэнергетической системы Республики Казахстан, поддержание безопасности и конфиденциальности при выполнении управления, обработки, корректировки и хранения данных.

38. Центральная база данных АСКУЭ Системного оператора содержит следующую информацию об АСКУЭ субъектов:

1) владелец АСКУЭ;

2) точное географическое месторасположение;

3) контактные данные лиц, ответственных за эксплуатацию АСКУЭ;

4) идентификационные коды точек учета;

5) производитель, тип, модель, серийный номер, год выпуска и класс точности средств измерений;

6) данные, касающиеся технических и метрологических характеристик;

7) информация, касающаяся испытаний, ввода в эксплуатацию, включая сертификаты поверки, протоколы тестирования и даты;

8) программа по замене устройств;

9) графики поверки и тестирования, осуществления ремонта и сертификаты поверки. Дата последнего контроля объекта, дата последнего тестирования компонентов КУЭ и дата последней поверки компонентов КУЭ;

10) адреса и пароли для обмена данными коммерческого учета;

11) информация, касающаяся обеспечения связи, которая включает тип оборудования, технические спецификации, интерфейс и протокол связи;

12) информация о пользователях и их доступе;

13) информация, касающаяся обеспечения безопасности, хранится в защищенном месте.

Сноска. Пункт 38 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

39. Системный оператор в Реестре присваивает каждой АСКУЭ субъектов уникальный регистрационный номер.

40. Субъекты представляют Системному оператору информацию по КУЭ в следующих ситуациях:

1) при вводе в работу АСКУЭ;

2) при установке нового коммерческого КУЭ;

3) при внесении каких-либо изменений в коммерческий КУЭ.

41. Системный оператор на постоянной основе проводит мониторинг функционирования АСКУЭ субъектов путем:

проверки передачи данных из баз данных АСКУЭ субъектов в центральную базу данных АСКУЭ Системного оператора;

опроса по электронной почте администраторов баз данных АСКУЭ субъектов;

запросов о функционировании АСКУЭ субъектов.

42. В целях осуществления взаиморасчетов для каждого присоединения, входящих в состав АСКУЭ, выполняются следующие измерения электрической энергии за каждый период времени, равный пятнадцати минутам:

1) импорт (прием) активной энергии, кВт.ч;

2) экспорт (отдача) активной энергии, кВт.ч;

3) импорт (прием) реактивной энергии, кВАр.ч;

4) экспорт (отдача) реактивной энергии, кВАр.ч;

где:

экспорт/отдача электрической энергии – электрическая энергия, перемещенная по линии электропередач от шин энергообъекта к шинам смежного энергообъекта (для энергообъекта, который отдает электрическую энергию, принимается со знаком "минус");

импорт/прием электрической энергии – электрическая энергия, перемещенная по линии электропередач к шинам энергообъекта от шин смежного энергообъекта (для энергообъекта, который принимает электрическую энергию, принимается со знаком "плюс");

реактивная электрическая энергия по четырем квадрантам (Q1 – Q4). Рекомендованное измерение, для сетей низкого напряжения не требуется.

43. Данные коммерческого учета хранятся в базе данных АСКУЭ. Данные коммерческого учета состоят из всех измеренных, рассчитанных и хранимых значений, которые используются для взаиморасчетов.

44. Данные коммерческого учета включают:

1) значения активной и реактивной энергии, полученные с КУЭ;

2) значения, рассчитанные на основе первоначальных данных, которые выполняются Системным оператором;

3) расчетные, откорректированные данные в случае отсутствия данных или в случае ошибочных данных.

45. Данные коммерческого учета собираются, проходят обработку и хранятся в базах данных АСКУЭ с обеспечением их безопасности и конфиденциальности в течение трех лет с момента получения. В течение последующих трех лет обеспечивается быстрый доступ в архивном формате.

46. Системный оператор осуществляет сбор данных коммерческого учета путем взаимообмена данными с использованием протокола передачи данных, обеспечивает безопасность, конфиденциальность и сохранность их в базе данных интегрированной АСКУЭ субъектов для целей взаиморасчетов, а также для использования их участниками рынка.

47. Субъекты располагают фактическую точку КУЭ максимально ближе к границе балансовой принадлежности сторон.

48. При невозможности установки коммерческого КУЭ со стороны высшего напряжения силового трансформатора, коммерческие КУЭ устанавливаются со стороны низшего напряжения с классом точности, соответствующим высшему напряжению трансформатора.

Субъекты, эксплуатирующие соответствующие КУЭ, предусматривают их перенос на сторону высшего напряжения при модернизации оборудования. Технические и метрологические характеристики КУЭ представляется Системному оператору.

49. Все изменения компонентов АСКУЭ согласовываются с Системным оператором и после завершения работ по изменению, данные по ним представляются Системному оператору.

50. Субъекты предоставляют Системному оператору копии паспортов-протоколов КУЭ, действующие сертификаты о поверке трансформаторов напряжения, трансформаторов тока и приборов учета электроэнергии.

51. Метрологическое обеспечение АСКУЭ основывается на выполнении требований Закона об обеспечении единства измерений, Правил проведения поверки средств измерений, установления периодичности поверки средств измерений и формы сертификата о поверке средств измерений, утвержденных приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 27 декабря 2018 года № 934 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 18094), относящихся к средствам измерения, входящих в состав КУЭ.

Для определения фактических метрологических характеристик КУЭ проводятся экспериментальные исследования по определению фактических погрешностей КУЭ в реальных условиях электрического режима, по методикам выполнений измерений, разработанным в соответствии с СТ РК 2.121 "ГСИ РК. Требования к методикам выполнения измерений электрической энергии", СТ РК 2.120 "ГСИ РК. Требования к методикам выполнения измерений электрической мощности", СТ РК 2.122 "ГСИ РК. Требования к методикам выполнения измерений электроэнергии и мощности с использованием автоматизированной системы коммерческого учета энергии и мощности на энергообъектах".

Сноска. Пункт 51 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

52. В целях обеспечения системы единого времени предъявляются следующие требования к хронометражу АСКУЭ, включая приборы учета коммерческого учета:

1) время устанавливается в соответствии со среднеевропейским временем (CET), которое на один час опережает универсальное скоординированное время (UTC). Переход на летнее время не допускается;

2) период отсчета увязывается с точкой отсчета времени 00:00:00 часов в соответствии со среднеевропейским временем;

3) синхронизация базы данных АСКУЭ проводится посредством интегрированного приемника системы передачи эталонных сигналов времени и частоты (GPS, ГЛОНАСС, Galileo) или синхронизированного радиосигнала, получаемого с Государственного эталона времени и частоты Республики Казахстан. Каждый цикл сбора данных коммерческого учета проверяет собственное время счетчика и устройства сбора и передачи данных и подвергается необходимой корректировке;

4) синхронизация прибора учета электрической энергии и устройства сбора и передачи данных проводится путем синхронизирующего эталонного сигнала, как части сбора данных коммерческого учета. Данный синхронизирующий эталонный сигнал автоматически передается при каждом сборе данных коммерческого учета;

5) по каждому прибору учета электрической энергии и устройству сбора и передачи данных общие пределы погрешности по хронометражу, с учетом возможных сбоев синхронизации в течение каждого периода сбора данных, находятся в пределах 0,1 %. Данные коммерческого учета устанавливаются в пределах точности ±1 секунда;

6) начало каждого периода отсчета находится в пределах ±1 секунда;

7) продолжительность каждого периода отсчета находится в пределах точности ± 0,1 %, за исключением времени синхронизации, которая будет происходить в этот период;

8) общие пределы погрешности по хронометражу, с учетом сбоя коммуникации со счетчиком и(или) устройства сбора и передачи данных в период продолжительностью до десяти дней и соответствуют следующим параметрам:

в отношении завершения каждого периода опроса в пределах ± 10 секунд;

в отношении длительности каждого периода опроса в пределах ± 0,1 %, за исключением тех случаев, когда время синхронизации приходилось на период опроса.

Сноска. Пункт 52 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

53. В АСКУЭ предусматриваются программно-технические средства для выбора интервала сбора данных, кратного пятнадцати минутам.

54. Данные коммерческого учета электрической энергии передаются в устройства сбора и передачи данных каждые пятнадцать минут. При сбоях передачи информации обеспечивается возможность сбора данных одновременно за несколько пятнадцати-минутных интервалов.

55. Для устройства сбора и передачи данных и связанных с ним компонентов подсистемы связи обеспечивается источник бесперебойного энергоснабжения или устройство гарантированного питания.

56. В случае прекращения энергоснабжения или попытки несанкционированного доступа устройство сбора и передачи данных передает выходной аварийный сигнал на вышестоящий уровень АСКУЭ.

57. Для каждого из указанных ниже случаев обеспечиваются средства контроля:

1) ошибки в работе прибора учета электрической энергии и устройства сбора и передачи данных;

2) наличия или отсутствия электроснабжения;

3) проверки памяти;

4) неисправности цепей трансформатора напряжения;

5) доступа к командам запросов средств контроля прибора учета электрической энергии и устройства сбора и передачи данных.

58. Информация о вышеуказанных случаях передается Системному оператору при помощи аварийного сигнала о событиях. Аварийный сигнал однозначно идентифицируется по классификатору событий, местонахождению и времени инициирования.

59. Интервал передачи измеренных данных коммерческого учета в базу данных АСКУЭ Системного оператора согласовывается Системным оператором, для нормального функционирования оптового рынка электрической энергии, и не превышает двенадцати часов работы.

60. В случае выхода из строя одного из средств измерения, входящего в состав комплекса АСКУЭ, субъект осуществляет следующие мероприятия:

1) создает комиссию в составе не менее трех человек, включая представителей других заинтересованных субъектов;

2) заменяет дефектное средство измерения (тип средства измерений – аналогичный вышедшему из строя);

3) проверяет правильность установки средства измерения;

4) составляет акт замены средств измерений, входящих в состав КУЭ, при выходе их из строя по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 60 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

61. Один экземпляр акта направляется Системному оператору для внесения изменений в Реестр, второй экземпляр хранится у субъекта.

62. В период промышленной эксплуатации владелец АСКУЭ по согласованию с Системным оператором осуществляет процедуру тестирования системы в следующих целях:

1) определения разницы показаний счетчика и соответствующей информации, сохраненной в базе данных АСКУЭ. Разница между показаниями счетчика и показаниями базы данных АСКУЭ за расчетный интервал времени не превышает 0,1 %. Если разница превышает эту величину, составляется акт и разрабатывается план мероприятий по устранению неисправности АСКУЭ. Тестирование проводится ежегодно для всех точек учета;

2) отсутствия повреждений либо преступного использования коммерческих КУЭ и связанного с ними оборудования, в частности поверительных клейм.

Сноска. Пункт 62 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

63. Все неполадки, обнаруженные при тестировании, представляются Системному оператору, для проведения расследования.

64. В случае обнаружении небаланса электрической энергии в АСКУЭ больше допустимой величины, Системный оператор начинает следующую процедуру:

1) в течение двадцати четырех часов информирует пользователя сети, электросетевую компанию и организацию, осуществляющую коммерческий учет;

2) в случае необходимости, отдает распоряжение о сборе показаний счетчика коммерческого учета;

3) отдает распоряжение ответственному предприятию о расследовании и устранении проблемы в соответствии.

65. При превышении величины небаланса электрической энергии сверх допустимой величины и в случае отсутствия возможности обнаружения причины, принимается, что небаланс произошел в период между временем последней успешной проверки КУЭ и временем обнаружения небаланса электрической энергии.

66. В случае аварии всего или части комплекса коммерческого учета, Системный оператор в течение двадцати четырех часов уведомляет пользователя сети и организацию, ведущую коммерческий учет. После этого субъект устраняет сбой и готовит комплекс к эксплуатации в течение следующих периодов времени:

1) аварии, затронувшей взаиморасчеты, комплекс коммерческого учета снова готов к эксплуатации в течение пяти дней;

2) аварии, не затронувшей взаиморасчеты (например, авария линий связи), комплекс коммерческого учета снова готов к эксплуатации в течение пятнадцати дней.

67. Во всех вышеуказанных случаях окончательное решение о восстановлении эксплуатации КУЭ принимает Системный оператор.

68. В случае отсутствия данных коммерческого учета или отказа коммерческого КУЭ, применяются расчетные данные по согласованию сторон.

69. Освидетельствование новых КУЭ проводится с целью установления соответствия КУЭ требованиям законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики.

70. Освидетельствование КУЭ осуществляют специализированные электролабараторий, аккредитованные в соответствии с нормативными правовыми актами в области электроэнергетики.

71. Организация работ по освидетельствованию КУЭ возлагается на субъектов-собственников АСКУЭ.

72. Освидетельствование вновь вводимых в эксплуатацию АСКУЭ проводят после истечения установленных сроков опытной эксплуатации и экспериментальных исследований.

73. После завершения работ по освидетельствованию КУЭ оформляется свидетельство о соответствии КУЭ по форме, согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

Один экземпляр свидетельства о соответствии КУЭ предоставляется Системному оператору.

Срок действия акта освидетельствования КУЭ составляет не более минимального межповерочного интервала средства измерения, входящего в состав КУЭ.

Сноска. Пункт 73 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

74. Системный оператор предоставляет данные АСКУЭ по запросу:

1) стороне, владеющей соответствующим КУЭ и эксплуатирующей ее;

2) электросетевой компании в отношении всех КУЭ в точках их подключения к ее сети.

75. При запросе данных АСКУЭ, находящихся на энергообъектах других участников рынка, запрашивающая сторона получает допуск у владельцев этих точек и обращается к Системному оператору по ретрансляции этих данных, приложив письменное согласие третьей стороны.

76. При смене собственника АСКУЭ Системным оператором в срок пяти рабочих дней производится перерегистрация АСКУЭ на основании письменной заявки субъекта с приложением правоустанавливающих документов на АСКУЭ.

Приложение 1 к Правилам функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии

Форма

Протокол

заседания комиссии

"____" ________________ 20__ г.

Комиссия провела проверку документов на АСКУЭ субъекта:

____________________________________________________________________

(наименование субъекта)

По результатам проверки установлено (соответствует/не соответствует):

1. Техническое задание проектирование АСКУЭ учета

№____ от "__" ____ 20__ г. ______________________________

2. Проект АСКУЭ

№____ от "____" ____ 20__ г.____________________________

3. Рабочая документация АСКУЭ

№___ от "__" _______ 20__ г._____________________________

4. Эксплуатационная документация АСКУЭ:

1) Техническое описание и инструкция по эксплуатации на

устройства сбора, передачи, хранения и отображения данных

___________________

2) Руководство пользователя системы учета__________________

3) Руководство системного администратора__________________

5. Свидетельства о соответствии комплексов Правилам

функционирования автоматизированной системы коммерческого учета

электроэнергии субъектов оптового рынка электроэнергии, всего

свидетельств _______,

в т.ч. №№_________________ ____________________________

6. Программа опытно-промышленных испытаний АСКУЭ ______________

7. Приказ о проведении опытно-промышленных испытаний АСКУЭ

№____ от "__" ______ 20__ г.____________________________

8. Акт приемки в опытную эксплуатацию АСКУЭ

№____ от "__" ______ 20__ г._____________________________

9. Копии протоколов опытной эксплуатации АСКУЭ

№__ от "__" _______ 20__ г. ______________________________

№__ от "__" _______ 20__ г._______________________________

Замечания и предложения:_______________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Председатель комиссии:

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

Члены комиссии:

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

Приложение 2 к Правилам функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии

Форма

Акт о вводе в промышленную эксплуатацию

автоматизированной системы

коммерческого учета электроэнергии

Зарегистрирован в реестре

автоматизированных систем

коммерческого учета электроэнергии

Системного оператора

№_______________

Дата регистрации "__" _______ 20__г.

Настоящий Акт удостоверяет, что автоматизированная система

коммерческого учета электрической энергии

_____________________________________________________________________

(наименование юридического лица -субъекта оптового рынка

Республики Казахстан, юридический адрес)

отвечает требованиям Правил функционирования автоматизированной

системы коммерческого учета электроэнергии субъектов оптового рынка

электроэнергии и допускается к применению на оптовом рынке

электроэнергии Республики Казахстан.

Члены комиссии:

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

Приложение 3 к Правилам функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии

Форма

Акт о перерегистрации автоматизированной системы

коммерческого учета электроэнергии

Зарегистрирован в реестре

автоматизированных систем

коммерческого учета электроэнергии

Системного оператора

№_______________

Дата регистрации "__" _______ 20__г.

Дата действия "__" _______ 20__г.

Настоящий Акт удостоверяет, что автоматизированная система

коммерческого учета электрической энергии

_____________________________________________________________________

(наименование юридического лица -субъекта оптового рынка Республики

Казахстан, юридический адрес)

отвечает требованиям Правилам функционирования автоматизированной

системы коммерческого учета электроэнергии субъектов оптового рынка

электроэнергии и допускается к применению на оптовом рынке

электроэнергии Республики Казахстан.

Представители субъекта и Системного оператора:

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

_____________________ ___________________ ___________________

Должность подпись фамилия, инициалы

	Приложение 4 к Правилам функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии
	Форма

___________________________________________________________________
(наименование юридического лица)

Акт замены средств измерений, входящих в состав комплекса учета электроэнергии,
при выходе их из строя "___" ____________ 202_ года.

Сноска. Приложение 4 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Мы нижеподписавшиеся
___________________________________________________________________
(Фамилии и инициалы членов комиссии)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
подтверждаем, что средство измерений:

Наименование средства измерения	Тип средства измерения	Метрологические характеристики			Дата и номер сертификата о поверке	Номер поверительного клейма
		Диапазон измерений	Класс точности	Погрешность
1	2	3	4	5	6

применяемых ранее в составе комплекса № ______________________________
Наименование присоединения ____________________________________
Дата ввода в эксплуатацию _______________________________________
Идентификационный код ________________________________________
Заменено на средство измерения:

Наименование средства измерения	Тип средства измерения	Метрологические характеристики			Дата и номер сертификата о поверке	Номер поверительного клейма
		Диапазон измерений	Класс точности	Погрешность
1	2	3	4	5	6

____________________ ______________________ __________________
(Должность, подпись, фамилия, инициалы)
____________________ ______________________ __________________
(Должность, подпись, фамилия, инициалы)
____________________ ______________________ __________________
(Должность, подпись, фамилия, инициалы)

	Приложение 5 к Правилам функционирования автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии для субъектов оптового рынка электрической энергии
	Форма

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
(наименование службы, проводившей освидетельствование комплекса,
№ аттестата аккредитации, дата аккредитации)

Свидетельство № ___ о соответствии комплекса учета электроэнергии

Сноска. Приложение 5 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 27.12.2021 № 411 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Дата освидетельствования "__" ______202_ года
Действительно до "___" _________ 202_ года
Наименование юридического лица _____________________________________
___________________________________________________________________
Наименование энергообъекта _________________________________________
___________________________________________________________________
Наименование присоединения _________________________________________
Идентификационный код _____________________________________________
Дата ввода в эксплуатацию ____________________________________________
1. Результаты освидетельствования:
1) состав комплекса:

Таблица 1

Наименование средства измерения и переходных клемм	Тип средства измерения	Метрологические характеристики			Дата и номер сертификата о поверке	Номер поверительного клейма
		Диапазон измерений	Класс точности	Погрешность
1	2	3	4	5	6	7

2) метрологические характеристики комплекса

Таблица 2

Тип измерительного комплекса	Допускаемое значение погрешности комплекса по Электросетевым правилам, утвержденным приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 18 декабря 2014 года № 210 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10899)	Расчетное значение погрешности комплекса (по паспорту-протоколу)	Значение погрешности измерений по Методике выполнения измерений	Наименование и обозначение Методики выполнения измерений
1	2	3	4	5

Настоящее свидетельство удостоверяет, что комплекс учета электрической энергии допускается к применению при учете электроэнергии.
Руководитель ________________ ____________ _____________________
(подпись) (инициалы, фамилия)

Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 30 наурыздағы № 248 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 6 мамырда № 10957 тіркелді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 19 қыркүйектегі № 994 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 265) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 25.11.2024 № 412 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін оның көшірмесін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруын;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтын 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі	В. Школьник

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 30 наурыздағы № 248 бұйрығымен бекітілген

Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидалары
1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Осы Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің мәселелері" туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 19 қыркүйектегі № 994 қаулысы 15-тармағының 265) тармақшасына сәйкес әзірленді және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің (бұдан әрі – субъектілер) электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін (бұдан әрі – ЭКЕАЖ) ұйымдастыру және оның жұмыс істеу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 25.11.2024 № 412 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) коммерциялық электр энергиясын есепке алу кешені – деректері бойынша электр энергиясы нарығында өзара есеп айырысулар жүргізілетін электр энергиясын есепке алу кешені;

2) техникалық электр энергиясын есепке алу кешені – деректері бойынша субъектінің жеке энергия объектілерімен және электр қондырғыларымен электр энергиясын тұтынуының бақылауы жүргізілетін электр энергиясын есепке алу кешені;

3) электр энергиясын есепке алу кешені (бұдан әрі – ЭЕК) – өлшеу құралдарының: токты өлшеу трансформаторының, кернеуді өлшеу трансформаторы мен электр энергиясын өлшеуге арналған электр энергиясын есепке алу аспаптарының жиынтығы;

4) электр энергиясының теңгерімсіздігі – энергия объектісінде шағын станцияның шинасынан қабылданған және жіберілген электр энергиясының арасындағы айырмашылық ретінде айқындалатын мөлшер;

5) ЭКЕАЖ-дың деректер базасы – электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектілерінің электр энергиясын есепке алудың кешендерінен алынған ақпаратты өңдеуге, мұрағаттауға арналған бағдарламалық-техникалық кешен құрылғыларының жиынтығы;

6) ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтары – жүйенің техникалық, функционалдық және метрологиялық сипаттамаларының техникалық тапсырманың және жобалар шешімдерінің талаптарының сәйкестігіне тексеру бойынша іс-шаралар мен жұмыстар кешені.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес қолданылады.

Ескерту. 2-тармаққа өзгерістер енгізілді – ҚР Энергетика министрінің 25.12.2017 № 471 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2024 № 412 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

3. ЭКЕАЖ электр энергиясының көтерме және теңгерімдеуші сауда нарығында өзара есеп айырысу үшін есептік кезеңде, әрі электр энергиясын өндіруде және тұтынуда оның сағаттық деректерін қалыптастыру кезінде электр энергиясын есепке алу бойынша сенімді және заңды деректерді алуға арналған негізгі құрал болып табылады. Субъектілерде ЭКЕАЖ-ның болуы Қазақстан Республикасының электр энергиясы көтерме сауда нарығына қол жеткізуі үшін шарт болып табылады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 25.12.2017 № 471 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін ұйымдастыру тәртібі

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. ЭКЕАЖ-ды құру үшін субъектілер субъектінің ЭКЕАЖ-ын Жүйелік оператордың біріктірілген ЭКЕАЖ-на қосуға арналған техникалық шарттарды алуға жалғаным атауын, әрбір ЭЕК құрамына кіретін өлшеу құралдарының техникалық және метрологиялық сипаттамаларын көрсете отырып, электр энергиясын беру/тұтынудың бір сызықтық электр схемасының қосымшасы, субъектінің энергия объектілерінде орналасқан ЭЕК тізбесі бар жазбаша еркін нысанда өтініштерін береді.

Электр энергиясын өңдіру, беру және тұтыну кезінде оны есепке алу бойынша бірыңғай техникалық саясатын жүзеге асыру мақсатында және Заңның 10-бабы 1-тармағының 10) тармақшасын орындау үшін ЭҚЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтарының жобалауға техникалық тапсырмасы, техникалық жобасы және бағдарламасы Жүйелік оператормен келісіледі.

Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Энергетика министрінің 25.12.2017 № 471 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Жүйелік оператор субъектілерден өтініштерді алған соң субъектінің ЭКЕАЖ бірегей 18-дәрежелі сәйкестендіру нөмірі берілетін субъектінің ЭКЕАЖ-ын біріктірілген ЭКЕАЖ-ға қосуға техникалық шарттарды отыз жұмыс күні ішінде береді.

Техникалық шарттарды субъектілерге беру мына жағдайда жүзеге асырылады:

субъектінің ЭКЕАЖ-ын біріктірілген ЭКЕАЖ-ға қосуға техникалық шарттарды беру үшін ұсынылған деректердің жеткіліктігі;

Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ-на біріктіру үшін техникалық мүмкіндіктің болуы.

Техникалық шарттардың қолданыс мерзімі үш жыл.

Техникалық шарттардың қолданыс мерзімі субъектілердің олардың қолданыс мерзімі біткенге дейін берген өтініштері бойынша ұзартылады.

Техникалық шарттарды бергені үшін төлем алынбайды.

6. Техникалық шарттарды алған жағдайда субъектілер ЭКЕАЖ-ны жобалауға техникалық тапсырмаларды әзірлейді.

7. Субъектілер ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырманы Жүйелік операторға келісуге жібереді.

8. Жүйелік оператор он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде ЭКЕАЖ-ын жобалауға арналған техникалық тапсырмаларды олардың ЭКЕАЖ-ын құруға берген техникалық шарттарына және осы Қағиданың талаптарына сәйкестігін қарайды және келіседі.

9. ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырмалардың техникалық шарттар мен осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген кезде Жүйелік оператор он бес жұмыс күнi iшiнде субъектілерге келісуден жазбаша дәлелді бас тарту жібереді.

10. ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырмаларды қайта қарауды Жүйелік оператор субъектілердің дәлелді бас тартуда көрсетілген техникалық тапсырманың ескертулерін жойғаннан кейін жүргізеді.

11. Жүйелік оператор ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырмаларды келіскен жағдайда субъектілер ЭКЕАЖ жобаларын әзірлеуге жобалау ұйымдарына өтініш жасайды.

12. Жобалар орындалғаннан кейін субъектілер ЭКЕАЖ-дың жобасын Жүйелік оператормен келіседі. Жобаларды келісу субъектілер өтініш жасағаннан кейін отыз жұмыс күні ішінде жүзеге асырлады.

13. ЭКЕАЖ жобаларының ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырмасына сәйкес келмеген кезде Жүйелік оператор күнтізбелік отыз күн iшiнде субъектілерге келісуден жазбаша дәлелді бас тарту жібереді.

14. ЭКЕАЖ жобаларын қайта қарауды Жүйелік оператор субъектілердің дәлелді бас тарту хатында қөрсетілген ескертулерді жойғаннан кейін жүргізеді.

15. Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ жобаларына келісім берген жағдайда субъектілер құрастыру және іске қосу-баптау жұмыстарын жүргізеді.

16. ЭКЕАЖ құрамына кіретін коммерциялық ЭЕК өлшеу құралдарын салыстырып тексеру "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заң) талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Электр энергиясын есепке алу үшін түрлері Қазақстан Республикасы өлшем бiрлiгiн қамтамасыз етудiң мемлекеттiк жүйесiнiң тiзiлiмiне енгізілген және тексеруден өткені туралы қолданыстағы сертификаты бар өлшеу құралдары пайдаланылады.

18. Коммерциялық ЭЕК құрамына кіретін өлшеу құралдарын тексеру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру субъектілерге – ЭКЕАЖ иесіне жүктеледі.

19. Коммерциялық ЭЕК техникалық ерекшеліктері мен жалғау схемалары электр энергиясы саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады.

20. Жобалауға, құрастыруға, пайдалануға, техникалық қызмет көрсетуге, ЭЕК-тің құрамына кіретін өлшеу құралдарын салыстырып тексеруге, бағдарламалық қамтамасыз ету жасақтамаларын жаңартуға арналған шығындарды, сондай-ақ байланыс арналары мен Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ деректеріне қол жеткізуге арналған шығындарды субъектілер көтереді.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін тәжірибелік-өнеркәсіптік сынау

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Субъектілер ЭКЕАЖ-ның тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтары жүйенің барлық құрам бөліктерінің жұмыс қабілетін, жүйенің функционалдық техникалық сипаттамаларын, электр энергиясын есепке алу жөніндегі деректерді субъектінің электр энергиясы санауыштарынан Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ деректер базасына жеткізу дұрыстығын тексеру, сондай-ақ анықталған кемшіліктер мен сәйкессіздіктерді жою үшін жүргізіледі.

22. ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтары Жүйелік оператормен келісілген, субъектінің техникалық басшысымен бекітілген тәжірибелік сынақтар бағдарламасымен сәйкес жүйенің иесімен жүргізіледі. Егер жүйенің жұмысында ескертулер болса, ЭКЕАЖ тәжірибелік қабылдауға ескертулерді жою үшін қабылданады. Олар жойылғаннан кейін жүйе өнеркәсіптік пайдалануға қабылданады.

4-тарау. Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін өнеркәсіптік пайдалануға қабылдау

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. ЭКЕАЖ-ды өнеркәсіптік пайдалануға қабылдау субъектілердің ЭКЕАЖ-ы көмегімен электр энергиясын есепке алу жөніндегі біртұтас техникалық саясатты жүзеге асыру және оны Қазақстан Республикасы көтерме сауда нарығының біртұтас ЭКЕАЖ-на біріктіру, сондай-ақ субъектілер ЭКЕАЖ-ның электр энергетикасы саласындағы және өлшем бiрлiгiн қамтамасыз ету саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігін белгілеу мақсатында жүргізіледі.

24. Тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар аяқталғаннан кейін ЭКЕАЖ субъектісі Жүйелік операторға, көршілес субъектілерге ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар нәтижелерін талдау жөніндегі комиссия жұмысына қатысу үшін шақыру хаттарын жібереді.

25. Субъектілердің ЭКЕАЖ-ын өнеркәсіптік пайдалануға қабылдауды субъектінің бірінші немесе техникалық басшысымен бекітілген комиссия жүзеге асырады, оның құрамына:

1) электр желілеріне субъектілер технологиялық тұрғыдан жалғанған электр желілік ұйымдардың;

2) субъектілермен ортақ теңгерімдік тиесілігі бар электр энергиясы көтерме сауда нарығындағы шектес қатысушылардың;

3) бас мердігерлік, мердігерлік, жобалау ұйымының;

4) Жүйелік оператордың;

5) субъектілердің қарауына қарай өзге ұйымдардың өкілдері кіреді.

26. Жүйелік оператор және бір бірімен байланысты субъектілер он жұмыс күні ішінде мерзімдерді келіседі және өз өкілдерін комиссияның жұмысына қатысу үшін жібереді.

27. Субъектілер комиссияға қарастыру үшін мынадай құжаттарды ұсынады:

1) ЭКЕАЖ-ды Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ-ына қосуға арналған техникалық шарттар;

2) Жүйелік оператормен келісілген ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырма;

3) Жүйелік оператормен келісілген ЭКЕАЖ-дың жобасы;

4) ЭКЕАЖ-ға арналған жұмыс құжаттамасы;

5) ЭКЕАЖ-ға арналған пайдалану құжаттамасы, келесіні қосатын: деректерді жинау, жеткізу, сақтау және бейнелеу құрылғыларына арналған техникалық сипаттамалар мен нұсқаулықтар, ЭКЕАЖ-ды пайдалану басшылығы, ЭКЕАЖ жүйелік әкімшісінің басшылығы;

6) өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкес ЭЕК құрамына кіретін өлшем құралдарын тексеру туралы сертификаттардың көшірмелері;

7) ЭЕК-ті куәландыру актілері;

8) ЭКЕАЖ-ды жүйелік және қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған лицензиялық шарт көшірмесі;

9) тәжірибелік пайдалануды өткізу жөніндегі ұйымдық-өкімдік құжаттардың: ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар бағдарламасының, ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтарынын актісінің, ЭКЕАЖ-дың құрамдас бөліктерін тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар хаттамаларының көшірмелері;

28. ЭКЕАЖ-ға құжаттарды қарастыру кезінде комиссия мыналарды жүзеге асырады:

1) құжаттардың Қағидалардың 27-тармағының талаптарына сәйкестігіне толықтығын тексеру;

2) техникалық тапсырманың "Ақпараттық технология. Автоматтандырылған жүйелерге арналған стандарттар кешені. Автоматтандырылған жүйені құруға арналған техникалық тапсырма" 34.015 ҚР СТ, ЭКЕАЖ-ды құруға арналған техникалық шарттардың талаптарына сәйкестігін бағалау;

3) ЭКЕАЖ жобасының ЭКЕАЖ-ды жобалауға арналған техникалық тапсырма талаптарына сәйкестігін бағалау;

4) жұмыс құжатамасының ЭКЕАЖ жобасының талаптарына сәйкестігін бағалау;

5) автоматтандырылған жүйеге арналған пайдалану құжаттамасы құжаттарының (бөлімдердің) техникалық тапсырма мен жобаның талаптарына сәйкестігін бағалау, оның ішінде "Пайдаланушы басшылығы" бағалауын "Бағдарламалық құжаттаманың бірыңғай жүйесі. Пайдаланушы басшылығы. Құрамына, мазмұнына және рәсімделуіне қойылатын талаптар" 1087 ҚР СТ талаптарына бағалау;

6) ЭКЕАЖ жобасын іске асырған кейінгі атқарушы құжаттама;

7) жүйелік және қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету сипаттамаларын техникалық тапсырма мен ЭКЕАЖ жобасының талаптарына сәйкестігін бағалау;

8) тәжірибелік пайдалануды жүргізу жөніндегі ұйымдық-өкімдік құжаттардың БҚ 50-34.698-90 "Стандарттау бойынша басшылық құжат. Әдістемелік нұсқаулар. Ақпараттық технология. Автоматтандырылған жүйелерге арналған стандарттар мен басшылық құжаттар кешені. Автоматтандырылған жүйелер. Құжаттардың мазмұнына қойылатын талаптар" шарттарына сәйкестігін талдау;

9) ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар және тәжірибе тұрғысынан пайдалану нәтижелерін талдау.

Ескерту. 28-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

29. Комиссиямен құжаттардың қарастыру нәтижелері осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша комиссия отырысының хаттамасымен ресімделеді.

30. Ескертулер болған жағдайда субъектілер хаттамада көрсетілген кемшіліктерді жояды және Жүйелік операторға өнеркәсіптік пайдалануға қайтадан қабылдау жүргізуге әзірлігі туралы хабарлайды.

31. Ескертулер болмаған кезде комиссия ЭКЕАЖ-ды өнеркәсіптік пайдалануға енгізу туралы актіні (одан әрі – Акті) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімдейді.

32. Жүйелік оператор Жүйелік оператормен жүргізілетіен электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйелерінің тізіліміне (бұдан әрі – Тізілім) Актіні тіркейді.

Акті ЭКЕАЖ-дың ішкі коммерциялық есеп айырысулар ретінде, сонымен бірге көтерме сауда нарығындағы есеп айырысулар үшін пайдалану әзірлігін растайды.

Акті екі данада ресімделеді, олардың бірі субъектіге, екінші данасы Тізілім ісіне жіберіледі.

33. Субъектілер ЭКЕАЖ-ды өнеркәсіптік пайдалануға енгізгеннен кейін әрбір бес жылда Жүйелік операторға жүйенің жұмыс қабілетін растайтын мынадай құжаттарды қамтитын хат ұсынады:

1) электр энергиясын есепке алудың "коммерциялық" немесе "техникалық" мәртебесі көрсетілген сәйкестендеру кодтарымен бірге есепке алу кешендерінің тізбесі;

2) сертификаттардың ЭЕК құрамына кіретін өлшеу құралдарын тексерудің қолданыстағы мерзімдерімен бірге көшірмелері;

3) ЭЕК құрамына кіретін өлшеу құралдарын ауыстыру актілерінің көшірмелері;

4) кешендерден Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ деректер базасына дейінгі актілердің көшірмелері;

5) ЭКЕАЖ-ды пайдалану және метрологиялық қамтамасыз ету үшін жауапты адамдарды тағайындау туралы бұйрықтардың көшірмелері, байланыс телефондарының нөмірлері мен электрондық пошта мекенжайлары.

34. Жүйелік оператор күнтізбелік он бес күндік мерзімде біріктірілген автоматтандырылған жүйенің әкімшісімен бірлесе отырып, Қағидалардың 33-тармағында көрсетілген құжаттарды тексеруді жүзеге асырады.

35. Ескертулер болған кезде субъектілер кемшіліктерді жояды және Жүйелік операторға қайтадан тексеру жүргізуге әзір екендіктері туралы хабарлайды.

36. Құжаттарды тексерудің оң нәтижелері болған жағдайда Жүйелік оператор біріктірілген автоматтандырылған жүйесінің әкімшісімен бірлесе отырып, осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ЭКЕАЖ-ды қайта тіркеу туралы актіні ресімдейді және тиісті өзгерістерді коммерциялық есепке алу тізіліміне енгізеді.

5-тарау. Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу тәртібі

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

37. Жүйелік оператор Қазақстан Республикасы біртұтас электр энергетикасы жүйесінің ЭКЕАЖ деректер базасын жаңалауды, оған түзету енгізу мен басқаруды, деректерді басқаруды, өңдеуді, оған түзету енгізу мен сақтауды орындау кезінде олардың қауіпсіздігі мен құпиялылығын қолдауды жүзеге асырады.

38. Жүйелік оператор ЭКЕАЖ-ының орталық деректер базасында субъектілердің ЭКЕАЖ-ы туралы мынадай ақпарат қамтылған:

1) ЭКЕАЖ иесі;

2) дәл географиялық орналасқан орны;

3) ЭКЕАЖ-ды пайдалануға жауапты адамдардың байланыс деректері;

4) есепке алу нүктелерінің сәйкестендірілген кодтары;

5) өлшеу құралдарын шығарушы, түрі, моделі, сериялық нөмірі, шығарылған жылы мен дәлдік сыныбы;

6) техникалық және метрологиялық сипаттамаларға қатысты деректер;

7) салыстырып тексеру сертификаттарын, тестілеу хаттамалары мен датаны қоса алғанда, сынауларға, пайдалануға іске қосуға қатысты ақпарат;

8) құрылғыларды алмастыру бағдарламасы;

9) салыстырып тексеру және тестілеу, жөндеуді жүзеге асыру графиктері мен салыстырып тексеру сертификаттары. Объектіні соңғы бақылаудан өткізген күн, ЭЕК құрамдас бөліктерін тестілеуден өткізген соңғы күн және ЭЕК құрамдас бөліктерін салыстырып тексеруден өткізген соңғы күн;

10) коммерциялық есепке алу деректерін алмасу үшін мекенжайы мен паролі;

11) жабдықтың түрі, техникалық ерешеліктері, интерфейсі мен байланыс хаттамасы енгізілген байланысты қамтамасыз етуге қатысты ақпарат;

12) пайдаланушылар және олардың қолжетімділігі туралы ақпарат;

13) қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қатысты ақпарат қорғалған орында сақталады.

Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

39. Жүйелік оператор Тізілімде әрбір жүйеге бірегей тіркеу нөмірін береді.

40. Субъектілер Жүйелік операторға мынадай жағдайларда ЭЕК бойынша ақпарат ұсынады:

1) ЭКЕАЖ-ды жұмысқа қосу кезінде;

2) жаңа коммерциялық ЭЕК орнату кезінде;

3) коммерциялық ЭЕК-ге қандай да болмасын өзгерістер енгізу кезінде.

41. Жүйелік оператор тұрақты түрде субъектілердің ЭКЕАЖ-ның жұмыс істеу мониторингісін мынадай жолмен жүргізеді:

деректерді субъектілердің ЭКЕАЖ деректер базасынан Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ орталық деректер базасына берілуін тексеру;

субъектілердің ЭКЕАЖ деректер базасы әкімшілерінің электрондық пошта бойынша сұратуы;

субъектілердің ЭКЕАЖ-ның жұмыс істеуі туралы сұратулары.

42. ЭКЕАЖ-дың құрамына кіретін әрбір қосылу үшін өзара есеп айырысуларды жүзеге асыру мақсатында он бес минутқа тең әрбір уақыт кезеңі үшін электр энергиясының мынадай өлшемдері орындалады:

1) активті энергияның импорты (қабылдау), кВт.с;

2) активті энергияның экспорты (қайтарым), кВт.с;

3) реактивті энергияның импорты (қабылдау), кВАр.с;

4) реактивті энергияның экспорты (қайтарым), кВАр.с;

мұндағы:

электр энергиясының экспорты/қайтарымы – энергия объектісінің шиналарынан аралас энергия объектісінің шиналарына электр жеткізу желілері арқылы ауыстырылатын электр энергиясы (электр энергиясын беретін энергия объектісі үшін "минус" белгісімен қабылданады);

электр энергиясының импорты/қабылдау – аралас энергия объектісінің шиналарынан энергия объектісінің шиналарына электр жеткізу желілері арқылы ауыстырылған электр энергиясы (электр энергиясын қабылдайтын энергия объектісі үшін "плюс" белгісімен қабылданады).

төрт квадрант бойынша реактивті электр энергиясы (Q1 – Q4). Төменгі кернеулі желілер үшін ұсынылған өлшем талап етілмейді.

43. Коммерциялық есепке алу деректері ЭКЕАЖ деректері базасында сақталады. Коммерциялық есепке алу деректері өзара есеп айырысулар үшін қолданылатын барлық өлшенген, есептелген және сақталған мәндерден тұрады.

44. Коммерциялық есепке алу деректеріне:

1) ЭЕК-ден алынған активті және реактивті энергияның мәндері;

2) Жүйелік оператор орындайтын бастапқы деректер негізіне есептелген мәндер;

3) деректер болмаған немесе қате деректер болған жағдайда есептелген, түзету енгізілген деректер кіреді.

45. Коммерциялық есепке алу деректері олардың қауіпсіздігі мен құпиялылығы қамтамасыз етіле отырып жиналады, әкімшілік өңдеуден өткізіледі және ЭКЕАЖ деректер базасында алынған кезден бері үш жыл мерзімде сақталады. Бұдан кейінгі үш жылдың ішінде мұрағат пішіміне жылдам кіруі қамтамасыз етіледі.

46. Жүйелік оператор деректерді беру хаттамасын пайдалана отырып, деректерді өзара алмасу жолымен коммерциялық есепке алу деректерін жинауды жүзеге асырады, өзара есеп айырысу мақсаты үшін, сондай-ақ нарыққа қатысушылардың оларды болашақта пайдалануы үшін субъектілер ЭКЕАЖ-ның біріктірілген деректері базасында қауіпсіздігін, құпиялылығы мен сақталуын қамтамасыз етеді.

47. Субъектілер ЭЕК нақты нүктесін тараптардың теңгерімдік шекарасына неғұрлым жақын орнатады.

48. Күштік трансформатордың жоғары кернеуі жағына коммерциялық ЭЕК орнату мүмкіндігі болмаған жағдайда трансформатордың жоғары кернеуіне сәйкес келетін дәлдік сыныбы бар төменгі кернеуі жағына орнатылады.

Осындай ЭЕК-ті пайдаланатын субъектілер жабдықтарды қайта жаңарту кезінде жоғары кернеуі жағына оларды көшіруді қарастырады. ЭЕК-тың техникалық және метрологиялық мінездемелері Жүйелік операторға ұсынылады.

49. ЭКЕАЖ құрауыштардың барлық өзгерістері Жүйелік оператормен келісіледі және өзгерту жөніндегі жұмыстар аяқталған соң солар бойынша деректер Жүйелік операторға ұсынылады.

50. Субъектілер Жүйелік операторға ЭЕК паспорт-хаттамаларының көшірмелерін, кернеу трансформаторларының, ток трансформаторлары мен электр энергиясын есепке алу аспаптарын тексеру туралы қолданыстағы сертификаттарды ұсынады.

51. ЭКЕАЖ метрологиялық қамтамасыз ету Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заңның, ЭЕК құрамына кіретін өлшем құралдарына жататын Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 27 желтоқсандағы № 934 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18094 болып тіркелген) Өлшем құралдарына салыстырып тексеруді жүргізу, өлшем құралдарын салыстырып тексерудің мерзімділігін белгілеу қағидаларын және өлшем құралдарын салыстырып тексеру туралы сертификатының нысаны талаптарын орындауға негізделеді.

ЭЕК-ның нақты метрологиялық сипаттамаларын анықтау үшін "ГСИ РК. Электр энергиясын өлшеуді атқару әдістемелеріне талаптар", 2.121 ҚР СТ, "ГСИ РК. Электр қуатын өлшеуді атқару әдістемелеріне талаптар" 2.120 СТ, "ГСИ РК. Энергообъектілерде электр энергиясы мен қуатының автоматтандырылған коммерциялық есепке алу жүйесін пайдалана отырып электр энергиясы мен қуатты өлшеуді атқару әдістемелеріне талаптар" 2.122 ҚР СТ стандарттарына сәйкес әзірленген нұсқамалар бойынша электр режимінің шынайы жағдайларындағы ЭЕК-нің нақты қателерін анықтау жөніндегі тәжірибелік зерттеулер жүргізіледі.

Ескерту. 51-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

52. Бірыңғай уақыт жүйесін қамтамасыз ету мақсатында ЭКЕАЖ хронометражына коммерциялық есепке алу аспаптарын қоса алғанда, мынадай талаптар қойылады:

1) уақыты әмбебап үйлестірілген уақыттан (UTC) бір сағат алға орташа еуропалық уақытқа (CET) сәйкес белгіленеді. Жазғы уақытқа көшуге жол берілмейді;

2) есептеу кезеңі орташа еуропалық уақытқа сәйкес 00:00:00 сағат уақытынан басталатын есептеу нүктесіне байланысты болады;

3) ЭКЕАЖ деректер базасын үйлестіру эталондық уақыт сигналы мен жиілікті (GPS, ГЛОНАСС, Galileo) немесе Қазақстан Республикасында уақыт пен жиіліктің мемлекеттік эталонынан алынатын үйлестірілген радиосигналды беру жүйесінің біріктірілген қабылдағышы арқылы ғана жүргізіледі. Коммерциялық есепке алу деректерін жинаудың әрбір циклы санауыштың және деректерді жинау мен беру құрылғысының өз уақытын тексереді және қажетті енгізуге ұшырайды;

4) электр энергиясын есепке алу аспабы мен деректерді жинау және беру құрылғыларын үйлестіру коммерциялық есепке алу деректерін жинау бөлігі ретінде үйлестірілетін эталондық сигнал беру жолымен жүргізіледі. Бұл үйлестірілетін эталондық сигнал коммерциялық есепке алу деректерін әрбір жинау кезінде автоматты түрде беріледі;

5) әрбір электр энергиясын есепке алу аспабы мен деректерді жинау және беру құрылғысы бойынша хронометраж арқылы жіберілетін қателіктің жалпы шегі деректерді жинаудың әрбір кезеңі ішінде болуы ықтимал үйлестіру іркілістерін ескере отырып, 0,1% шегінде болады. Коммерциялық есепке алу деректері ±1 секунд дәлдік шегінде белгіленеді;

6) әрбір есептеу кезеңінің басталуы ±1 секунд шегінде болады;

7) әрбір есептеу кезеңінің ұзақтығы осы кезеңде болатын үйлестіру уақытын қоспағанда, ± 0,1% дәлдік шегінде болады;

8) хронометраж бойынша жіберілетін қателіктің жалпы шегі ұзақтығы он күндік кезеңде санауыштан және/немесе деректерді жинау мен беру құрылғысындағы коммуникациялау іркілістерін ескере отырып, мынадай параметрлерге сәйкес келеді:

± 10 секунд шегінде әрбір сұрату кезеңінің аяқталуына қатысты;

үйлестіру уақыты сұрату кезеңіне тура келген жағдайларды қоспағанда, ± 0,1 % шегінде әрбір сұрау кезеңінің ұзақтығына қатысты.

Ескерту. 52-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

53. ЭКЕАЖ-да бірнеше еселік он бес минут бойынша деректерді жинау интервалын таңдау үшін бағдарламалық-техникалық құралдар қарастырылған.

54. Электр энергиясын коммерциялық есепке алу деректері әрбір он бес минут сайын деректерді жинау мен беру құрылғысына беріледі. Ақпаратты беруде іркілістер болған жағдайда бір мезгілде бірнеше он бес минуттық интервал үшін деректерді жинау мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.

55. Деректерді жинау мен беру құрылғысы үшін және онымен байланысты байланыстың кіші жүйелерінің құрамдас бөліктері үздіксіз энергиялық жабдықтау көзімен немесе кепілді қоректендіру құрылғысымен қамтамасыз етіледі.

56. Энергиямен жабдықтау тоқтатылған немесе заңсыз кіру әрекеттері болған жағдайда деректерді жинау мен беру құрылғысы ЭКЕАЖ-дың жоғары тұрған деңгейіне авариялық шығу сигналын береді.

57. Төменде көрсетілген жағдайлардың әрқайсысы үшін бақылау құралдары қамтамасыз етіледі:

1) электр энергиясын есепке алу аспабы мен деректерді жинау және беру құрылғысының жұмысындағы қателер;

2) электрмен жабдықтаудың болуы немесе болмауы;

3) жадты тексеру;

4) кернеу трансформаторы тізбектерінің ақаулылығы;

5) электр энергиясын есепке алу аспабы мен деректерді жинау және беру құрылғысын бақылау құралдарын сұрату командасына кіру.

58. Жоғарыда көрсетілген жағдайлар туралы ақпарат Жүйелік операторға оқиғалар туралы авариялық сигнал көмегімен беріледі. Авариялық сигнал оқиғаларды, орналасқан орны мен бастама көтерген уақытын топтастыру арқылы олар бір мәнге сәйкестендіріледі.

59. Өлшеп алынған коммерциялық есепке алу деректерін Жүйелік оператордың ЭКЕАЖ-ның деректер базасына беру интервалы электр энергиясы көтерме сауда нарығының калыпты жұмыс істеуі үшін Жүйелік оператормен келісіледі және он екі жұмыс сағатынан аспайды.

60. ЭКЕАЖ кешенінің құрамына кіретін өлшеу құралдарының біреуі істен шыққан жағдайда субъекті мынадай іс-шараларды жүзеге асырады:

1) құрамы кемінде үш адамнан, басқа мүдделі субъектілердің өкілдерін қоса алғанда, комиссияны құрады;

2) ақаулы өлшеу құралын алмастырады (өлшеу құралының түрі – істен шыққанға ұқсас);

3) өлшеу құралын орнату дұрыстығын тексереді;

4) осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ЭЕК құрамына кіретін өлшеу құралдарын олар істен шыққан кезде алмастыру актісін жасайды.

Ескерту. 60-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

61. Актінің бір данасы Жүйелік операторға Тізілімге өзгерістер енгізу үшін жіберіледі, екінші данасы субъектіде сақталады.

62. Өнеркәсіптік пайдалану кезінде ЭКЕАЖ иесі Жүйелік оператормен келісім бойынша мынадай мақсаттарда жүйені тестілеу рәсімдерін жүзеге асырады:

1) санауыштардың көрсеткіштері мен ЭКЕАЖ деректер базасында сақталған тиісті ақпараттың айырмашылығын анықтау. Уақыттың есептік аралығында санауыштардың көрсеткіштері мен ЭКЕАЖ деректер базасының көрсеткіштері арасындағы айырмашылық 0,1 %-дан аспайды. Егер айырмашылық бұл көлемнен асатын болса, акт жасалып, ЭКЕАЖ ақаулығын жою жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленеді;

2) коммерциялық ЭЕК және онымен байланысты жабдықтардың, атап айтқанда, салыстырып тексеруші таңбаларды зақымдануы немесе оларды қылмыстық пайдалану жағдайының болмауы.

Ескерту. 62-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

63. Тестілеу кезінде анықталған барлық кемшіліктер Жүйелік операторға тексеру жүргізу үшін беріледі.

64. ЭКЕАЖ-да электр энергиясының рұқсат етілген шамадан көп теңгерімсіздігі анықталған жағдайда, Жүйелік оператор мынадай рәсімдерді бастайды:

1) жиырма төрт сағат ішінде желіні пайдаланушыны, электр желілік компанияны және коммерциялық есепке алатын ұйымды хабардар етеді;

2) қажет болған жағдайда коммерциялық есепке алу санауыштарының көрсеткіштерін жинау туралы өкім береді;

3) жауапты кәсіпорынға сәйкесінше тексеру және проблемаларды жою туралы өкім береді.

65. Электр энергиясының теңгерімсіздігінің көлемі рұқсат етілген көлемнен артқан және себептерді анықтау мүмкіндігі болмаған жағдайда, теңгерімсіздік ЭЕК-ті соңғы сәтті тексеру уақыты мен электр энергиясының теңгерімсіздігін анықтау уақыты арасындағы кезеңде болды деп қабылданады.

66. Бүкіл коммерциялық есепке алу кешенінде немесе оның бөліктерінде авария болған жағдайда, жүйелік оператор жиырма төрт сағат ішінде желіні пайдаланушыны, коммерциялық есепке алуды жүргізетін ұйымды хабардар етеді. Бұдан кейін субъекті бұзылысты жойып, кешенді мынадай уақыт кезеңдері аралығында пайдалануға дайындайды:

1) өзара есеп айырысуларды қамтыған авриялар, коммерциялық есепке алу кешені тағы да бес күн ішінде пайдалануға дайын;

2) өзара есеп айырысуларды қамтымаған авариялар (мысалы, байланыс желілерінің авариясы), коммерциялық есепке алу кешені тағы да он бес күн ішінде пайдалануға дайын.

67. Барлық жоғарыда аталған жағдайларда ЭЕК пайдалануды қалпына келтіру туралы соңғы шешімді Жүйелік оператор қабылдайды.

68. Коммерциялық есепке алу деректері болмаған немесе коммерциялық ЭЕК істен шыққан жағдайда есептік деректер тараптардың келісімі бойынша қолданылады.

69. Жаңа ЭЕК-ті куәландыру ЭЕК-нің электр энергетикасы саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарына сәйкестігін белгілеу мақсатында жүргізіледі.

70. ЭЕК-ті куәландыру электр энергетикасы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес аккредиттелген мамандандырылған электр зертханалары жүзеге асырады.

71. ЭЕК-ті куәландыру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру субъектілерге, ЭКЕАЖ иелеріне жүктеледі.

72. Пайдалануға жаңадан енгізілетін ЭКЕАЖ куәландыруды тәжірибелік пайдалану мен тәжірибелік зерттеулердің белгіленген мерзімдері өткен соң жүргізеді.

73. ЭЕК-ті куәландыру жөніндегі жұмыстар аяқталғаннан кейін ЭЕК сәйкестігі туралы куәлік осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша рәсімделеді.

ЭЕК сәйкестігі туралы куәліктің бір данасы Жүйелік операторға ұсынылады.

ЭЕК куәландыру актісінің қолданылу мерзімі ЭЕК құрамына кіретін өлшеу құралының ең аз салыстырып тексеру аралық аралығынан аспайды.

Ескерту. 73-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

74. Жүйелік оператор ЭКЕАЖ деректерін сұрату бойынша мыналарға ұсынады:

1) ЭЕК-ке сәйкес келетін және оны пайдаланатын тарапқа;

2) электр желілік компанияға барлық ЭЕК-ке қатысты олардың желіге қосылу нүктелерінде.

75. Нарыққа басқа қатысушылардың энергия объектілерінде ЭКЕАЖ деректерін сұратқан кезде сұратушы тарап осы нүктелер иелерінен рұқсат алады және Жүйелік операторға бұл деректерді ретрансляциялау жөнінде үшінші тараптың жазбаша келісімін қоса тіркей отырып өтініш жасайды.

76. ЭКЕАЖ-дың меншік иесі ауысқан кезде Жүйелік оператор бес жұмыс күні ішінде ЭКЕАЖ-ды субъектінің жазбаша өтінімі негізінде ЭКЕАЖ-ға құқық белгілеуші құжаттарды қоса тіркей отырып жүргізеді.

Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидаларына 1-қосымша

Нысаны

Комиссия отырысының
хаттамасы

"__" ________________ 20 __ ж.

Комиссия субъектінің ЭКЕАЖ-на құжаттарын тексеруді өткізді:

____________________________________________________________________

(субъектінің атауы)

Тексеру нәтижесі бойынша белгіленгені (сәйкес/сәйкес емес):

1. "__" ____ 20__ ж. №____ есепке алу ЭКЕАЖ-н жобалауға арналған

техникалық тапсырма _________________________________________________

2. "__" ____ 20__ ж. №____ ЭКЕАЖ жобасы _____________________________

3. "__" ____ 20__ ж. №____ ЭКЕАЖ жұмыс құжаттамасы _________________

4. ЭКЕАЖ пайдалану құжаттамасы:

1) Деректерді жинау, жеткізу, сақтау және бейнелеу құрылғыларына

арналған пайдалану жөніндегі техникалық сипаттама мен нұсқаулық _____

2) Пайдаланушының есепке алу жүйесі басшылығы _______________________

3) Жүйелік әкімшінің басшылығы ______________________________________

5. Кешендердің Электр энергиясының көтерме сауда нарығы (ЭКН)

субъектілерінің электр энергиясын коммерциялық есепке алудың

автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидасына сәйкестігі туралы

куәліктер, барлық куәліктер _______, с.і. №№_________________________

6. ЭКЕАЖ-дың тәжірибелік-өнеркәсіптік сынаулар бағдарламасы _________

7. ЭКЕАЖ-ға тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар жүргізу туралы

"__" ______ 20__ ж. №___бұйрық ______________________________________

8. ЭКЕАЖ-ды тәжірибелік пайдалануға

"__" ______ 20__ ж. №___қабылдау актісі _____________________________

9. ЭКЕАЖ–ды ______ 20__ ж. №_________ 20__ ж. №___ тәжірибелік

пайдалану хаттамаларының көшірмелері ________________________________

Ескертулер мен ұсыныстар:______________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Комиссия төрағасы:

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

Члены комиссии:

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ ___________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидаларына 2-қосымша

Нысаны

Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған
жүйесін өнеркәсіптік пайдалануға енгізу туралы акті

Жүйелік оператордың

электр энергиясын коммерциялық есепке алу

жүйелерінің тізілімінде тіркелген

№_______________

Тіркелу күні "__" _________ 20 __ ж.

Осы Акті электр энергиясын коммерциялық есепке алудың

автоматтандырылған жүйесі ___________________________________________

(заңды тұлға – Қазақстан Республикасы

_____________________________________________________________________

электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектісінің атауы,

заңды мекенжайы)

электр энергиясының көтерме сауда нарығы (ЭКН) субъектілері

коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу

қағидасының талаптарына жауап беретінін куәландырады және Қазақстан

Республикасы электр энергиясының көтерме сауда нарығында қолдануға

рұқсат етіледі.

Комиссияның мүшелері:

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолы тегі, аты-жөні

Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидаларына 3-қосымша

Нысаны

Электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған
жүйесін қайта тіркеу туралы акт

Жүйелік оператордың электр

энергиясын коммерциялық есепке алу

жүйелерінің тізілімінде тіркелген

№_______________

Тіркелу күні "__" ________ 20 __ ж.

Қолданыс күні "__" _______ 20 __ ж.

Осы Акті электр энергиясын коммерциялық есепке алудың

автоматтандырылған жүйесі ___________________________________________

(заңды тұлға - Қазақстан Республикасы

_____________________________________________________________________

электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектісінің атауы,

заңды мекен-жайы)

электр энергиясының көтерме сауда нарығы (ЭКН) субъектілері

коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу

қағидасының талаптарына жауап беретінін куәландырады және Қазақстан

Республикасы электр энергиясының көтерме сауда нарығында қолдануға

рұқсат етіледі.

Субъектінің және Жүйелік оператордың өкілдері:

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолтаңбасы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолтаңбасы тегі, аты-жөні

_____________________ ___________________ __________________________

Лауазымы қолтаңбасы тегі, аты-жөні

Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидаларына 4-қосымша Нысан

___________________________________________________________________ (заңды тұлғаның атауы) Акт

Электр энергиясын есепке алу кешенінің құрамына кіретін өлшеу құралдарын олар істен шыққан кезде алмастыру актісі

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

202_ жылы "___" ____________

Біз, төменде қол қойғандар __________________________________________

(Комиссия мүшелерінің тегі мен аты-жөндері)

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

бұрын №__________өлшеу кешенінің құрамында қолданылатын өлшеу құралы:

Өлшеу құралының атауы	Өлшеу құралының түрі	Метрологиялық сипаттамалар			Тексеру туралы куәліктің күні мен нөмірі	Тексеру таңбасының нөмірі
		Өлшеу аралығы	Дәлдік сыныбы	Қателігі
1	2	3	4	5	6

Жалғаным атауы __________________________________________________________

Сәйкестендіру коды________________________________________________________

Пайдалануға енгізу күні ______________________ мына өлшеу құралына:

Өлшеу құралының атауы	Өлшеу құралының түрі	Метрологиялық сипаттамалар			Тексеру туралы куәліктің күні мен нөмірі	Тексеру таңбасының нөмірі
		Өлшеу аралығы	Дәлдік сыныбы	Қателігі
1	2	3	4	5	6

алмастырылғанын растаймыз.

____________________ ______________________ ________________________

(Лауазымы, қолы тегі, аты-жөні)

____________________ ______________________ ________________________

(Лауазымы, қолы тегі, аты-жөні)

____________________ ______________________ ________________________

(Лауазымы, қолы тегі, аты-жөні)

	Электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу қағидаларына 5-қосымша
	Нысан

___________________________________________________________________ (кешеннің куәландыруын өткізген, метрологиялық қызметтің атауы, аккредиттеу аттестациясының №, аккредиттеу күні) Электр энергиясын есепке алу кешенінің сәйкестігі туралы № ___ куәлік

Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 27.12.2021 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Куәландыру күні 202_ жылы "___"______

202_ жылғы "__"_________дейін қолданылады.

Заңды тұлғаның атауы _____________________________________________________

______________________________________________________________________________

Энергия объектісінің атауы _________________________________________________

______________________________________________________________________________

Жалғаным атауы __________________________________________________________

Сәйкестендіру коды _______________________________________________________

Пайдалануға енгізу күні ____________________________________________________

1 Куәландыру нәтижелері:

1) кешеннің құрамы:

1-кесте

Өлшеу құралы мен ауыспалы клеммалар атауы	Өлшеу құралының түрі	Метрологиялық сипаттамалар			Тексеру туралы куәліктің күні мен нөмірі	Тексеру таңбасының нөмірі
		Өлшеу аралығы	Дәлдік сыныбы	Қателігі
1	2	3	4	5	6	7

2) кешеннің метрологиялық сипаттамалары

2-кесте

Өлшеу кешенінің түрі	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2014 жылғы 18 желтоқсандағы № 210 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10899 болып тіркелген) электр желісі қағидалары бойынша кешен қателігінің жол берілетін мәні)	Кешен қателігінің есептік мәні (паспорт-хаттама бойынша)	Өлшеулерді орындау әдістемесі бойынша өлшеулер қателігінің мәні	Өлшеулерді орындау әдістемесінің атауы мен белгіленуі
1	2	3	4	5

Осы куәлік электр энергиясын есепке алу кешені электр энергиясын есепке алу кезінде қолдануға рұқсат етілетінін куәландырады.

Басшы _________________ ______________________________________

Қолы (аты-жөні, тегі)

Мөр орны

(болған жағдайда)