Об утверждении Методики расчета тарифа с применением метода сравнительного анализа

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 18 марта 2015 года № 221. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 мая 2015 года № 10990. Утратил силу приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 21 июля 2015 года № 548

Сноска. Утратил силу приказом Министра национальной экономики РК от 21.07.2015 № 548 (вводится в действие с 01.01.2016).

В соответствии с пунктом 1 статьи 15-2 Закона Республики Казахстан от 9 июля 1998 года «О естественных монополиях и регулируемых рынках» ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Методику расчета тарифа с применением метода сравнительного анализа.
2. Комитету по регулированию естественных монополий и защите конкуренции Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством Республики Казахстан порядке:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр
национальной экономики
Республики Казахстан Е. Досаев

«СОГЛАСОВАН»
Министр энергетики
Республики Казахстан
_______________ В. Школьник
7 апреля 2015 года

Утверждена
приказом Министра национальной
экономики Республики Казахстан
от 18 марта 2015 года № 221

Методика
расчета тарифа с применением метода сравнительного анализа

1. Общие положения

1. Настоящая Методика расчета тарифа с применением метода сравнительного анализа (далее – Методика) разработана в соответствии со статьей 15-2 Закона Республики Казахстан от 9 июля 1998 года «О естественных монополиях и регулируемых рынках».
2. Целью Методики является определение механизма расчета тарифов на регулируемые услуги по передаче и распределению электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний с применением метода сравнительного анализа, способствующих повышению эффективности их производственной и финансовой деятельности.
3. Методика определяет процедуры проведения уполномоченным органом сравнительного анализа деятельности региональных электросетевых компаний, расчета тарифов региональных электросетевых компаний на услуги по передаче и распределению электрической энергии с применением метода сравнительного анализа.
4. Метод сравнительного анализа предусматривает:
1) определение параметров эффективности деятельности региональных электросетевых компаний в результате сравнительного анализа с деятельностью других региональных электросетевых компаний;
2) установление для каждой региональной электросетевой компании задачи по повышению эффективности деятельности путем учета в тарифе затрат, скорректированных на определенный параметр эффективности в соответствии с настоящей Методикой;
3) учет в тарифе региональных электросетевых компаний инвестиционной составляющей, включая амортизационные отчисления и прибыль.

2. Выбор показателей для сравнительного анализа эффективности
функционирования региональных электросетевых компаний

5. Для проведения сравнительного анализа эффективности функционирования региональных электросетевых компаний из предоставленной региональными электросетевыми компаниями информации осуществляется выбор показателей: результативного и факторных признаков.
Сравнительный анализ в последующие четыре и более года проводится на основании тех факторных признаков, которые использовались при проведении сравнительного анализа в первый год утверждения тарифа. Значения факторных признаков определяются на основании информации о производственных и финансовых показателях за предшествующий календарный год, подтвержденной обосновывающими материалами.
6. Результативный признак каждой региональной электросетевой компании прямо отражает эффективность ее деятельности и косвенно отражает меру влияния на результаты суммарной эффективности деятельности всех региональных электросетевых компаний за предшествующий анализируемый период и применяется для корректировки тарифа на последующие годы. Результативным признаком (выходным фактором) сравнительного анализа являются фактические затраты региональных электросетевых компаний на оказание услуг на передачу и распределение электрической энергии (за исключением неконтролируемых затрат региональных электросетевых компаний и амортизации) за предшествующий календарный год.
7. Факторными признаками (входными данными) сравнительного анализа эффективности функционирования региональных электросетевых компаний, являются признаки, которые существенно влияют на величину результативного признака (выходные данные) и на уровень эффективности использования ресурсов. В качестве факторных признаков используются следующие показатели:
1) площадь территории обслуживания;
2) количество присоединенных потребителей (абонентов);
3) общая протяженность линий электропередачи;
4) количество силовых трансформаторов;
5) общая мощность силовых трансформаторов;
6) максимальная нагрузка в электрических сетях, зафиксированная в течение года;
7) фактические потери электрической энергии в электрических сетях за предшествующий календарный год;
8) объем передачи электрической энергии за календарный год.

3. Сравнительный анализ эффективности функционирования
региональных электросетевых компаний

8. Совокупность результативных признаков группы региональных электросетевых компаний для проведения сравнительного анализа представляется в виде:
Y_i = y₁, y₂, …, y_n (1),
где:
i = 1, 2, …, n - количество региональных электросетевых компаний в группе;
y₁, y₂, …, y_n – фактические затраты региональных электросетевых компаний на оказание услуг за календарный год за вычетом неконтролируемых затрат и амортизации (результативный признак).
9. Совокупность факторных признаков группы региональных электросетевых компаний для проведения сравнительного анализа представляется в виде матрицы значений:

 (2),

где:
I = 1, 2, …, n – количество региональных электросетевых компаний в группе;
m - идентификатор факторных признаков используемых в сравнительном анализе;
x_mi – значение факторного признака m по i-му региональных электросетевых компаний.
10. Сравнительный анализ эффективности функционирования региональных электросетевых компаний осуществляется путем построения регрессионной зависимости по группе региональных электросетевых компаний.
Все региональные электросетевые компании формируются в одну группу.
11. Проведение регрессионного анализа, заключается в получении аналитической зависимости между результативным признаком Y и совокупностью факторных признаков Хm:

Y = a₀ + a₁X₁ + a₂X₂ + … + a_mX_m (3),

где:
m – идентификатор факторных признаков, используемых в сравнительном анализе;
а₀, а₁, а₂, a_аm – коэффициенты регрессии, определяющие связь результативного признака Y с каждым из факторных признаков Х_m.
12. Регрессионный анализ производится в следующем порядке:
1) получение коэффициентов уравнения регрессии путем решения системы уравнений:

 (4);

2) проверка статистической достоверности полученного уравнения регрессии и значимости коэффициентов;
Для проведения регрессионного анализа используется режим «Регрессия» надстройки «Пакет анализа» MS Excel.
13. Результатами регрессионного анализа являются:
1) для каждой региональной электросетевой компании: значения предсказанного результативного признака (y₁^рез, y₂^рез, …, y_n^рез), соответствующие регрессионной зависимости между значениями результативного признака Y и факторными признаками сравнительного анализа X, значения остатков результативного признака Y, не вошедших в регрессионную зависимость y₁^ост, y₂^ост, …, y_n^ост.

y_i=y_i^рез+y_i^ост (5);

2) для каждого факторного признака: значение коэффициентов регрессии (а₀, а₁, а₂, …, а_m), стандартные ошибки коэффициентов регрессии (_a0, _a1, _a2, …, am) и Р – значения уровней значимости t-критерия (p₀, p₁, p₂, …, p_m), характеризующие значимость коэффициентов регрессии.

P_m = Распределение Стьюдента (t_ai) (6),

где: (7);

3) показатель R², характеризующий качество (достоверность) регрессии и определяемый по формуле:

 (8),

где:
 – общая дисперсия результативного признака Y, отображающая влияние как основных, так и остаточных факторов, вычисляемая по формуле:

 (9),

где:
у^ср – среднее значение результативного признака Y:

_ф – факторная дисперсия результативного признака Y, отображающая влияние только основных факторов, вычисляемая по формуле:

 (10)

_о – остаточная дисперсия результативного признака Y, отображающая влияние только остаточных факторов, вычисляемая по формуле:

 (11);

4) значение уровня Значимости F-критерия Фишера, определяющего адекватность полученного уравнения регрессии, путем проверки статистической значимости R².
14. Проверка статистической достоверности уравнения регрессии и значимости коэффициентов уравнения регрессии.
1) регрессионная зависимость между результативным признаком Y и установленными факторными признаками X принимается достоверной, если не менее 85% вариации операционных затрат Y объясняется вариацией факторных признаков X. Значение показателя достоверности регрессии – R² в соответствии с положениями, принятыми в мировой практике являются не меньше 0,85.

R² > 0,85 (12);

2) выбор факторных признаков сравнительного анализа X объясняющих уровень предсказанного значения результативного признака Y считается правильным, если Значимость F-критерия не превышает уровень значимости (точности) в 10%.

Значимость F < 0,1 (13)

Значимость F = Pacпределение Фишера (F) (14)

где:  (15);
3) коэффициенты регрессии а₀, а₁, а₂,..., а_m, принимаются объективными (значимыми), если:
значения стандартных ошибок коэффициентов регрессии (_a0, _a1, _a2, …, _am) меньше соответствующих значений самих коэффициентов регрессии (а₀, а₁, а₂,..., а_m);

_a0, _a1, _a2, …, _am < а₀, а₁, а₂,..., аm (16)
Р-значения уровней значимости t-критерия (р₀, p₁, р₂, …, p_m) меньше уровня значимости в 20%

р₀, p₁, р₂, …, p_m < 0,2 (17).
15. Если совокупность факторных признаков X не позволяет получить статистически значимую регрессионную модель, формируется несколько регрессионных моделей с различным набором факторных признаков по отношению к результативному признаку.
16. Для расчета тарифов ежегодно определяется стимулирующее воздействие (далее – коэффициент Х-фактора) которое составляет 20% от соотношения значений предсказанного результативного признака, полученного путем построения регрессионной модели к значению остатка результативного признака каждой сетевой компании в группе с учетом полученных коэффициентов достоверности R²:

 (18),

где:
y_i^рез – значения предсказанного результативного признака, соответствующего регрессионной зависимости между результативным признаком Y и факторными признаками сравнительного анализа X;
у_i^ост – значения остатка результативного признака i-ой региональных электросетевых компаний группы;
i = 1, 2, …, n – количество региональных электросетевых компаний в группе;
0,85 < R² < 1 – показатель достоверности регрессионного анализа в группе.
17. В случае построения нескольких регрессионных моделей результирующий Х-фактор определяется как среднее значение Х-факторов, полученных в каждой модели.

 (19),

где:
k_ij^x – коэффициент Х-фактора i-ой региональных электросетевых компаний в j-той модели;
j - число построенных моделей в группе.
18. Итоговые показатели результативного признака (уровень стимулирующего воздействия коэффициент Х-фактора) опубликовываются уполномоченным органом на его официальном интернет-ресурсе до 1 декабря текущего года.

4. Расчет тарифов с применением метода сравнительного анализа

19. Тариф с применением метода сравнительного анализа утверждается для каждой региональной электросетевой компании на пять и более лет с разбивкой по годам и ежегодно корректируется с учетом эффективности ее деятельности.
20. Тариф на услуги по передаче и распределению электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний на первый год определяется по формуле:

 (20),

где:
y – затраты региональных электросетевых компаний на оказание услуг по передаче и распределению электрической энергии (за вычетом неконтролируемых затрат и амортизации), принятые в утвержденном тарифе в расчете на календарный год;
k^х – коэффициент Х-фактора;
k_отр – прогнозируемый индекс потребительских цен, предусмотренный прогнозами социально-экономического развития Республики Казахстан на соответствующий год;
А_бг – планируемые амортизационные отчисления основных средств и нематериальных активов на первый год;
Рбг – уровень прибыли на регулируемую базу задействованных активов региональных электросетевых компаний на первый год;
у_некон – планируемые неконтролируемые затраты на первый год;
W_бг – планируемый объем передачи электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний на первый год.
21. Тариф на услуги по передаче и распределению электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний на каждый последующий год определяется по формуле:

 (21),

где:
у – фактические затраты региональных электросетевых компаний на оказание услуг по передаче и распределению электрической энергии (за вычетом неконтролируемых затрат и амортизации) за предшествующий год;
k_х – коэффициент Х-фактора;
A_тг – планируемые амортизационные отчисления основных средств и нематериальных активов на соответствующий год, на который определяется тариф;
Ртг – уровень прибыли на регулируемую базу задействованных активов региональных электросетевых компаний на соответствующий год, на который определяется тариф;
у_некон – планируемые неконтролируемые затраты на соответствующий год, на который определяется тариф;
W_птг – планируемый объем передачи электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний на соответствующий год, на который определяется тариф;
k_отр – прогнозируемый индекс потребительских цен, предусмотренный прогнозами социально-экономического развития Республики Казахстан на соответствующий год.
22. Планируемый объем передачи электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний определяется на основании представленных региональными электросетевыми компаниями копии протоколов намерений и договоров с потребителями на электронном и бумажном носителях.
С целью исключения влияния сезонных колебаний объемов на тарифы в обоснование принимаются данные в расчете на год за исключением случаев, когда такой расчет нецелесообразен с позиций налогового учета.
За базу принимаются фактические объемы регулируемых услуг за четыре квартала, предшествующие представлению материалов или за предыдущий календарный год в соответствии с пунктом 35 Правил утверждения тарифов (цен, ставок сборов) и тарифных смет на регулируемые услуги (товары, работы) субъектов естественных монополий, утвержденных приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий от 19 июля 2013 года № 215-ОД, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8642.
При снижении объемов регулируемых услуг, по сравнению с фактическими объемами, представляются материалы, обосновывающие и подтверждающие снижение.
23. К неконтролируемым затратам региональных электросетевых компаний относятся затраты, на величину которых региональная электросетевая компания не оказывает прямое влияние. Неконтролируемыми затратами региональных электросетевых компаний являются налоги (за исключением налогов, зависящих от уровня затрат на оплату труда), затраты на компенсацию технологического расхода электрической энергии при передаче и распределении, плата за услуги системного оператора, расходы на выплату вознаграждения за заемные средства для реализации инвестиционной программы региональными электросетевыми компаниями, утвержденной в соответствии с Правилами утверждения инвестиционной программы (проекта) субъекта естественной монополии и ее корректировки, утвержденными приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 194, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10459 и затраты, возникающие в результате непредвиденных (форс-мажорных) событий. Неконтролируемые затраты исключаются из результативного признака.
24. Неконтролируемые затраты региональных электросетевых компаний учитываются в тарифах региональных электросетевых компаний на услуги по передаче и распределению электрической энергии на основе представленных региональными электросетевыми компаниями обосновывающих материалов.
25. Налоги определяются в соответствии со ставками, порядком и условиями оплаты, установленными требованиями налогового законодательства Республики Казахстан.
Расходы на выплату вознаграждения по заемным средствам, полученным в национальной валюте, для реализации инвестиционного проекта учитываются при расчете тарифа (цены, ставки сбора) в пределах суммы, рассчитанной с применением 2-х кратной официальной ставки рефинансирования, установленной Национальным Банком Республики Казахстан.
Расходы на выплату вознаграждения по заемным средствам, полученным в иностранной валюте, для реализации инвестиционного проекта учитываются при расчете тарифа (цены, ставки сбора) в пределах суммы, рассчитанной с применением 4-х кратной ставки Лондонского межбанковского рынка.
Вознаграждение за заемные средства, полученные в иностранной валюте, учитываются в расходах периода затратной части тарифа (цены, ставки сбора) с учетом прогнозируемого изменения курса тенге к иностранной валюте на основании основных показателей прогноза социально-экономического развития Республики Казахстан и прогнозных показателей республиканского бюджета Республики Казахстан.
Ставка рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан и ставка Лондонского межбанковского рынка применяются на день принятия решения по утверждению тарифа (цены, ставки сбора) и тарифных смет субъекта естественной монополии.
26. Амортизационные отчисления основных средств и нематериальных активов, рассчитываются по прямолинейному (равномерному) методу начисления. Применение прямолинейного (равномерного) метода начисления износа основных средств и нематериальных активов осуществляется без согласования с уполномоченным органом. Применение и начисление амортизации иными методами начисления амортизации согласовывается с уполномоченным органом.
27. Прибыль, учитываемая при расчете тарифа, определяется в соответствии с Инструкцией по расчету ставки прибыли (чистого дохода) на регулируемую базу задействованных активов для субъектов естественной монополии, оказывающих услуги водоснабжения и (или) водоотведения и субъектов естественной монополии энергетического сектора, утвержденной приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции от 27 января 2003 года № 17-ОД, зарегистрированной в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 2154.
28. Результаты проведенного сравнительного анализа и расчета тарифов на регулируемые услуги по передаче и распределению электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний оформляются по форме согласно приложению к настоящей Методике.

Приложение
к Методике расчета тарифа
с применением метода
сравнительного анализа

Форма

Результаты проведенного сравнительного анализа
на регулируемые услуги по передаче и распределению
электрической энергии по сетям региональных электросетевых
компаний

_______________________________________________
(наименование региональных электросетевых компаний)

№	Наименование показателя	Единица измерения	Значение
Производственные показатели
1	Площадь территории обслуживания	километр квадрат
2	Количество присоединенных потребителей (абонентов)	штук
3	Общая протяженность линий электропередачи	километр
4	Количество силовых трансформаторов	штук
5	Общая мощность силовых трансформаторов	мегавольт-ампер
6	Максимальная нагрузка в электрических сетях, зафиксированная в течение предшествующего календарного года	мегаватт
7	Фактические потери электрической энергии в электрических сетях за предшествующий календарный год	тысяч киловатт-час
8	Объем передачи электрической энергии за предшествующий календарный год	тысяч киловатт-час
	Коэффициент Х-фактора
Финансовые показатели
9	Затраты региональной электросетевой компанией на оказание услуг на передачу и распределение электрической энергии (в расчете на календарный год, за вычетом неконтролируемых затрат и амортизации с приложением расшифровки)	тысяч тенге
10	Амортизационные отчисления основных средств и нематериальных активов в расчете на календарный год	тысяч тенге
11	Неконтролируемые затраты региональной электросетевой компании в расчете на календарный год, в том числе:	тысяч тенге
11.1	налоги	тысяч тенге
11.2	затраты на компенсацию технологического расхода электрической энергии при передаче и распределении	тысяч тенге
11.3	плата за услуги системного оператора	тысяч тенге
11.4	расходы на выплату вознаграждения за заемные средства для реализации инвестиционной программы региональными электросетевыми компаниями, утвержденной в установленном законодательством порядке	тысяч тенге
11.5	затраты, возникающие в результате непредвиденных (форс-мажорных) событий	тысяч тенге
12	Прибыль	тысяч тенге
	Годовой объем передачи электрической энергии по сетям региональных электросетевых компаний, учитываемый при формировании тарифа	тысяч киловатт-час
	Тариф на услуги по передаче и распределению электрической энергии с разбивкой на пять и более лет	тенге за киловатт-час	20__ г.	20__ г.	20__ г.	20__ г.	20__ г.

Салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып тарифтерді есептеу әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 18 наурыздағы № 221 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 8 мамырда № 10990 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 21 шілдедегі № 548 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ұлттық экономика министрінің 21.07.2015 № 548 (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

«Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы» 1998 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 12-1-бабы 2) тармақшасына және 15-2-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып тарифтерді есептеу әдістемесі бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;
2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуден кейін күнтізбелік он күн ішінде «Әділет» ақпараттық құқықтық жүйесінде және мерзімдік баспасөз басылымдарында ресми жариялауды;
3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика бірінші вице-министріне жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Ұлттық экономика министрі Е. Досаев

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі
______________ В. Школьник
2015 жылғы «____» ________

Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
2015 жылғы 18 наурыздағы
№ 221 бұйрығымен
бекітілген

Салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып тарифтерді есептеу
әдістемесі

1. Жалпы ережелер

1. Осы Салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып тарифтерді есептеу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) «Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы» 1998 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 15-2-бабына сәйкес әзірленді.
2. Әдістеменің мақсаты өңірлік электр желілік компаниялар желілері арқылы электр энергиясын беру және тарату бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтерге, олардың өндірістік және қаржылық қызметінің тиімділігін арттыруға жәрдемдесетін салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып, тарифтерді есептеу тетігін айқындау болып табылады.
3. Әдістеме уәкілетті органның өңірлік электр желілік компаниялардың қызметіне салыстырмалы талдау жүргізу, салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып, электр энергиясын беру және тарату бойынша көрсетілетін қызметтерге өңірлік электр желілік компаниялардың тарифтерін есептеу рәсімдерін айқындайды.
4. Салыстырмалы талдау әдісі:
1) өңірлік электр желілік компаниялардың қызметі тиімділігінің басқа өңірлік электр желілік компаниялардың қызметімен салыстырмалы талдау нәтижесінде өлшемдерін айқындауды;
2) әр өңірлік электр желілік компания үшін осы Әдістемеге сәйкес тиімділіктің белгілі бір өлшеміне түзетілген, тарифте шығындарды ескеру арқылы қызмет тиімділігін арттыру бойынша міндетті белгілеуді;
3) өңірлік электр желілік компаниялардың тарифінде амортизациялық аударымдар мен пайданы қоса инвестициялық құрамдасты есептеуді көздейді.

2. Өңірлік электр желілік компаниялардың жұмыс істеу
тиімділігін салыстырмалы талдау үшін көрсеткіштерді таңдау

5. Өңірлік электр желілік компаниялар ұсынған ақпараттан өңірлік электр желілік компаниялардың жұмыс істеу тиімділігіне салыстырмалы талдау жүргізу үшін көрсеткіштерді: нәтижелілік және факторлық белгілерді таңдау жүзеге асырылады.
Салыстырмалы талдау кейінгі төрт және одан астам жылдары тарифті бірінші жылы бекіткенде салыстырмалы талдау жүргізу кезінде пайдаланылған сол факторлық белгілердің негізінде жүргізіледі. Факторлық белгілердің мәндері негіздеуші материалдармен расталған алдыңғы күнтізбелік жылдағы өндірістік және қаржылық көрсеткіштері туралы ақпараттың негізінде анықталады.
6. Әрбір өңірлік электр желілік компанияның нәтижелілік белгісі оның қызметінің тиімділігін тікелей көрсетеді және барлық өңірлік электр желілік компаниялардың қызметтерінің өткен талданатын кезең үшін жиынтық тиімділігінің нәтижелерге ықпал ету шамасын жанама көрсетеді және келесі жылдарға тарифті түзету үшін қолданылады. Салыстырмалы талдаудың нәтижелілік белгісі (шығу факторы) электр энергиясын беру және тарату қызметтерін көрсетуге арналған (өңірлік электр желілік компаниялардың бақыланбайтын шығындары мен амортизацияны қоспағанда) алдыңғы күнтізбелік жылдағы өңірлік электр желілік компаниялардың нақты шығындары болып табылады.
7. Өңірлік электр желілік компаниялардың тиімді жұмыс істеуіне салыстырмалы талдаудың факторлық белгілері (кіру деректері) нәтижелілік белгінің (шығу деректері) шамасына және ресурстарды пайдаланудың нәтижелілігінің деңгейіне елеулі әсер ететін белгілер болып табылады. Факторлық белгілер ретінде мына көрсеткіштер пайдаланылады:
1) қызмет көрсету аумағының алаңы;
2) қосылған тұтынушылар (абоненттер) саны;
3) электр берілісі желілерінің жалпы ұзындығы;
4) күштік трансформаторлар саны;
5) күштік трансформаторлардың жалпы қуаты;
6) электр желілеріндегі жыл бойы тіркелген ең көп жүктеме;
7) өткен күнтізбелік жыл ішінде электр желілеріндегі электр энергиясының нақты ысыраптары;
8) күнтізбелік жыл ішінде электр энергиясын беру көлемі.

3. Өңірлік электр желілік компаниялардың жұмыс істеу
тиімділігін салыстырмалы талдау

8. Салыстырмалы талдауды жүргізу үшін өңірлік электр желілік компаниялар тобының нәтижелілік белгілерінің жиынтығы мынадай түрде беріледі:

Y_i = y₁, y₂, …, y_n (1),

ұндағы:
і = 1, 2,.7.., n – топтағы өңірлік электр желілік компаниялардың саны;
y₁, y₂, …, y_n – бақыланбайтын шығындар мен амортизацияны шегере отырып, күнтізбелік жыл ішінде қызметтер көрсетуге жұмсалған өңірлік электр желілік компаниялардың нақты шығындары (тиімділік белгісі).
9. Салыстырмалы талдауды жүргізуге арналған өңірлік электр желілік компаниялар тобының факторлық белгілерінің жиынтығы мәндер матрицасы түрінде беріледі:

 (2),

мұндағы:
і = 1, 2,.., n – топтардағы өңірлік электр желілік компаниялардың саны;
m – салыстырмалы талдауда пайдаланылатын факторлық белгілерді бірдейлендіргіш;
x_mi – өңірлік электр желілік компаниялардың і-бойынша m факторлық белгісінің мәні.
10. өңірлік электр желілік компаниялардың жұмыс істеуінің тиімділігін салыстырмалы талдау өңірлік электр желілік компаниялардың тобы бойынша регрессиялық тәуелділікті құру жолымен жүзеге асырылады.
Барлық өңірлік электр желілік компаниялар бір топқа құрылады.
11. Регрессиялық талдауды жүргізу Ү нәтижелілік белгісі мен Х_m факторлық белгілер жиынтығы арасындағы талдамалық тәуелділікті алудан тұрады:

Y = a₀ + a₁X₁ + a₂X₂ + … + a_mX_m (3),

мұндағы:
m – салыстырмалы талдауда пайдаланылатын факторлық белгілердің бірдейлендіргіші;
а₀, а₁, а₂, а_m - Х_m факторлық белгісінің әрбірімен Ү нәтижелілік белгісінің байланысын анықтайтын регрессия коэффициенті.
12. Регрессиялық талдау мынадай тәртіппен жүргізіледі:
1) Регрессия теңдеуінің коэффициенттерін теңдеулер жүйесін шешу жолымен алу:

 (4);

2) Регрессияның алынған теңдеуінің статистикалық анықтығы мен коэффициенттер мәнділігін тексеру;
Регрессиялық талдауды жүргізу үшін МS Excel «Талдау пакеті» баптауының «Регрессия» режимі пайдаланылады.
13. Мыналар регрессиялық талдау нәтижесі болып табылады:
1) әрбір өңірлік электр желілік компаниялар үшін: Х салыстырмалы талдаудың факторлық белгілері мен Ү нәтижелілік белгісінің мәндері арасындағы сәйкес регрессиялық тәуелділіктің болжанған нәтижелілік белгісінің мәні (y1^нәт, y2^нәт, …, yn^нәт) - регрессиялық тәуелділікке кірмеген Ү нәтижелілік белгісінің қалдықтарының мәндері ^y1^қалд, ^y2^қалд, …, ^yn^қалд.

уi = yi^нәт•уі^қалд (5);

2) әрбір факторлық белгі үшін: регрессия коэффициенттерінің мәні (а₀, а₁, а₂, …, а_m), регрессия коэффициенттерінің стандартты қателіктері (_a0, _a1, _a2, …, _am) және регрессия коэффициенттерінің мәнділігін сипаттайтын t-критерийдің мәнділік деңгейінің Р-мәндері (p₀, p₁, p₂, …, p_m).

р_m = Стьюдент таратуы (t_ai) (6),

мұндағы:

 (7);

3) регрессия сапасын (нақтылығын) сипаттайтын және мына формула бойынша анықталатын R² көрсеткіші:

 (8),

мұндағы:

 – мына формула бойынша есептелетін, негізі, сол сияқты қалдық факторлардың әсерін бейнелейтін Ү нәтижелілік белгісінің жалпы дисперсиясы:

 (9),

мұндағы: у^ср – Ү нәтижелілік белгісінің орташа мәні:

_ф – мына формула бойынша есептелетін, тек негізі факторлардың әсерін бейнелейтін Ү нәтижелілік белгісінің факторлық дисперсиясы:

 (10)

_о – мына формула бойынша есептелетін, тек қалдық факторларға әсерін бейнелейтін Ү нәтижелілік белгісінің қалдық дисперсиясы:

 (11);

4) R² статистикалық мәнділігін тексеру жолымен регрессияның алынған теңдеуінің барабарлығын анықтайтын Фишердің F-критерийінің Мәнділік деңгейінің мәні.
14. Регрессия теңдеуінің статистикалық анықтығын және регрессия теңдеуінің коэффициентінің мәнділігін тексеру.
1) Егер Ү операциялық шығындарының кемінде 85% вариациясы X факторлық белгілерінің вариациясымен түсіндірілсе, Ү нәтижелілік белгісі және белгіленген X факторлық белгілерінің арасындағы регрессиялық тәуелділік анық деп қабылданады. Әлемдік практикада қабылданған ережелерге сәйкес регрессияның анықтық көрсеткішінің R² мәні 0,85-тен кем болмауға тиіс.

R2 > 0,85 (12);

2) егер F – критерийінің мәнділігі мәнділік (дәлдік) деңгейінен 10%-ға аспаса, Ү нәтижелілік белгісінің болжалған мәнінің деңгейін түсіндіретін X салыстыру талдауының факторлық мәндерін таңдау дұрыс деп саналады.

F мәнділігі < 0,1 (13)

F мәнділігі = Фишердің таратуы (F) (14)

мұндағы:  (15);

3) а₀, а₁, а₂,..., а_m регрессиясының коэффициенттері егер:
- регрессия коэффициентінің стандартты қателіктерінің мәндері (_a0, _a1, _a2, …, _am) регрессияның өз коэффициенттерінің тиісті мәндерінен кем болса (а₀, а₁, а₂,..., а_m);

_a0, _a1, _a2, …, _am < а₀, а₁, а₂,..., а_m (16)

- t-критерийінің мәнділік деңгейлерінің Р-мәні (р₀, p₁, р₂, …, p_m) мәнділік деңгейінен 20% кем болса объективті (мәнді) деп қабылданады

р₀, p₁, р₂, …, p_m < 0,2 (17).

15. Егер X факторлық белгілерінің жиынтығы статистикалық мәнді регрессиялық үлгіні алуға мүмкіндік бермесе, тиімділік белгісіне қатынасы бойынша факторлық белгінің түрлі жинағымен бірнеше регрессиялық үлгі құрылады.
16. Тарифтерді есептеу үшін ынталандырушы ықпал жасау (бұдан әрі - X-факторының коэффициенті) жыл сайын анықталады, ол R2 алынған анықтық коэффициенттерін ескеріп әрбір желілік компанияның тиімділік белгісі қалдығының мәніне регрессиялық үлгі құру жолымен алынған болжалған тиімділік белгі мәндерінің арақатынасынан 20%-ды құрайды.

 (18),

мұндағы:
y_i^нәт – X салыстыру талдауының факторлық белгілері мен Ү нәтижелі белгісі арасындағы регрессиялық тәуелділікке сәйкес келетін болжалданған тиімділік мәндері;
у_i^қалд – өңірлік электр желілік компаниялар тобының і тиімділік белгісінің қалдық мәні;
і = 1, 2,..., n – топтағы өңірлік электр желілік компаниялардың саны.
0,85 < R² < 1 - топтағы регрессиялық талдаудың анықтық көрсеткіші.
17. Бірнеше регрессиялық үлгі құрылған жағдайда Х-фактор әрбір үлгіден алынған Х-факторлардың орташа мәні ретінде анықталады.

 (19),

мұндағы:
k_ij^x – j-үлгідегі і-нің өңірлік электр желілік компаниялардың Х-факторының коэффициенті;
j – топтағы құрылған үлгілер саны.
18. Нәтижелілік белгінің соңғы көрсеткіштерін (ынталандырушы ықпал жасау X-фактор коэффициентінің деңгейін) уәкілетті орган өзінің ресми интернет-ресурсында ағымдағы жылдың 1 желтоқсанына дейін жариялайды.

4. Салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып тарифтерді есептеу

19. Салыстырмалы талдау әдісін қолдана отырып тариф әр өңірлік электр желілік компания үшін жылдарға бөліп бес және одан астам жылдарға бекітіледі және оның қызметінің тиімділігін ескере отырып жыл сайын түзетіледі.
20. өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын беру және тарату қызметтеріне арналған тариф бірінші жылға мына формула бойынша анықталады:

 (20),

мұндағы:
у – өңірлік электр желілік компаниялардың бекітілген тарифте қабылданған күнтізбелік жылға есептелген электр энергиясын беру және тарату бойынша қызметтерді көрсетуге арналған шығындары (бақыланбайтын шығындары мен амортизацияны шегергенде);
k^х – Х-фактордың коэффициенті;
k_оmр – тиісті жылға арналған Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының болжамында көзделген тұтынушы бағаларының болжамды индексі;
А_бж – бірінші жылға негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің жоспарланып отырған аммортизациялық аударымдары;
Р_бж – бірінші жылға өңірлік электр желілік компаниялардың қолданысқа енгізілген активтерінің реттелетін базасына арналған пайда деңгейі;
у_бақыл – бірінші жылға жоспарланып отырған бақыланбайтын шығындар;
W_бж – бірінші жылға арналған өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын берудің жоспарлы көлемі.
21. Келесі әр жылға өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын беру және тарату бойынша қызметтер тарифі мына формула бойынша анықталады:

 (21),

мұндағы:
у – өңірлік электр желілік компаниялардың алдағы жылға электр энергиясын (бақыланбайтын шығындары мен амортизацияны шегергенде) беру және тарату жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған нақты шығындары;
kх – Х-факторының коэффициенті;
А_аж – тариф айқындалатын тиісті жылға негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің жоспарлы аммортизациялық аударымдары;
Р_аж – тариф айқындалатын тиісті жылға өңірлік электр желілік компаниялар қолданысқа енгізілген активтерінің реттелетін базасына арналған пайда деңгейі;
у_бақыл – тариф айқындалатын тиісті жылға арналған жоспарлы бақыланбайтын шығындар;
W_аж – тариф айқындалатын тиісті жылға өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын берудің жоспарлы көлемі;
k_отр – тиісті жылға арналған Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының болжамында көзделген тұтынушы бағаларының болжалды индексі.
22. Өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын берудің жоспарланған көлемі өңірлік электр желілік компаниялармен ұсынған ниет хаттамаларының көшірмелері мен электрондық және қағаз жеткізгіштердегі тұтынушылармен шарттардың негізінде айқындалады.
Тарифтерге көлемдердің маусымдық ауытқуларының әсерін алып тастау мақсатында негіздемеге мұндай есептеу салықтық есеп ұстанымынан мақсатқа сай келмеу жағдайларын қоспағанда, бір жылға арналған есеппен деректер қабылданады.
Базаға реттеліп көрсетілетін қызметтердің Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8642 нөмірімен тіркелген Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі төрағасының 2013 жылғы 19 шілдедегі № 215-НҚ бұйрығымен бекітілген Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне (тауарларына, жұмыстарына) тарифтерді (бағаларды, алымдар мөлшерлемелерін) және тарифтік сметаларды бекіту қағидаларының 35-тармағына сәйкес материалдарды ұсынар алдындағы төрт тоқсанға немесе өткен күнтізбелік жылға арналған нақты көлемдері қабылданады.
Нақты көлемдермен салыстырғанда реттеліп көрсетілетін қызметтер көлемін төмендету кезінде төмендеуді негіздейтін және растайтын материалдар ұсынылады.
23. Өңірлік электр желілік компаниялардың бақыланбайтын шығындарына өңірлік электр желілік компаниялардың шамасына тікелей ықпалын тигізе алмайтын шығындар жатады. Өңірлік электр желілік компаниялардың бақыланбайтын шығындары салық (еңбекке ақы төлеуге арналған шығындар деңгейіне байланысты салықтарды алып тастағанда), электр энергиясын беру және тарату кезінде технологиялық шығыстардың өтемақысына арналған шығындар, жүйелік оператордың қызметіне төлем, «Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы» 1998 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 15-3-бабының 2 және 3-тармақтарына сәйкес бекітілген «Табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасын (жобасын) бекіту және оны түзету қағидаларына сәйкес өңірлік электр желілік компаниялармен инвестициялық бағдарламасын іске асыру үшін қарыз қаражаттарға сыйақы төлеуге арналған шығыстар және форс-мажорлық жағдайлардың нәтижесінде туындаған шығындар болып табылады. Бақыланбайтын шығындар нәтижелілік белгілерінен алып тасталады.
24. Өңірлік электр желілік компаниялардың бақыланбайтын шығындары өңірлік электр желілік компаниялар ұсынған негіздеуші материалдардың электр энергиясын беру және тарату бойынша қызметтерге арналған өңірлік электр желілік компаниялардың тарифтерінде ескеріледі.
25. Салықтар төлем мөлшерлемлеріне, тәртібіне және шаттарына сәйкес айқындалады.
Инвестициялық жобаны іске асыру үшін ұлттық валютамен алынған қарыз қаражаттары бойынша сыйақы төлеу шығыстары тарифті (бағаны, алым мөлшерлемесін) есептеу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландырудың 2 еселік ресми мөлшерлемесі қолданылып есептелген соманың шегінде ескеріледі.
Инвестициялық жобаны іске асыру үшін шетелдік валютамен алынған қарыз қаражаттары бойынша сыйақы төлеу шығыстары тарифті (бағаны, алым мөлшерлемесін) есептеу кезінде Лондон банкаралық нарығының 4 еселік мөлшерлемесі қолданылып есептелген соманың шегінде ескеріледі.
Шетелдік валютамен алынған қарыз қаражаттары үшін сыйақы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі көрсеткіштерінің және Қазақстан Республикасының республикалық бюджетінің болжамды көрсеткіштерінің негізінде теңге бағамының шетелдік валютаға қатысты болжамды өзгерісін ескере отырып, тарифтің (бағаның, алым мөлшерлемесінің) кезең шығыстарында ескеріледі.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру мөлшерлемесі мен және Лондон банкаралық нарығының мөлшерлемесі табиғи монополия субъектісінің тарифін (бағасын, алым мөлшерлемесін) және тарифтік сметаларды бекіту жөнінде шешім қабылдау күніне қолданылады.
26. Негізгі құралдардың амортизациялық аударымдары мен материалдық емес активтері есептеудің тікелей (тегіс) әдісі бойынша есептеледі. Негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің тозуын есептеудің тікелей (тегіс) әдісін қолдану уәкілетті органмен келісілмей жүзеге асырылады. Амортизацияны есептеудің өзге де әдістерімен амортизацияны қолдану және есептеу белгіленген тәртіппен уәкілетті органмен келісіледі.
27. Тарифті есептеген кезде ескерілетін пайда Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 2154 нөмірімен тіркелген Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігі төрағасының 2003 жылғы 27 қаңтардағы № 17-НҚ бұйрығымен бекітілген Сумен жабдықтауға және (немесе) суды бұруға және энергетика секторындағы табиғи монополия субъектілеріне қызмет көрсететін табиғи монополия субъектілері үшін іске қосылған активтердің реттелетін базасына арналған пайда (таза табыс) ставкаларын есептеу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес айқындалады.
28. Жүргізілген салыстырмалы талдау әдісі және өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын беру және тарату бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтер есептеу нәтижелері осы Әдістеменің қосымшасына сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

Салыстырмалы талдау әдісін
қолдана отырып тарифті
есептеу әдістемесіне
қосымша

Нысан

Өңірлік электр желілік компанияларының желілері арқылы электр
энергиясын беру және тарату бойынша реттеліп көрсетілетін
қызметтерге жүргізілген салыстырмалы талдау әдісінің нәтижелері
________________________________________________
(өңірлік электр желілік компаниялардың атауы)

№	Көрсеткіштің атауы	Өлшем бірлігі	Мәні
Өндірістік көрсеткіштер
1	Қызмет көрсету аумағының ауданы	ш. км
2	Қосылған тұтынушылар (абоненттер) саны	дана
3	Электр берілісі желілерінің жалпы ұзындығы	км.
4	Күштік трансформаторлар саны	дана
5	Күштік трансформаторлардың жалпы қуаты	МВА
6	Алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде тіркелген электр желілеріндегі ең көп жүктеме	МВт
7	Алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде электр желілеріндегі электр энергиясының нақты ысыраптары	мың кВт сағ.
8	Алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде электр энергиясын беру көлемі	мың кВт сағ.
	Х-фактордың коэффициенті
Қаржылық көрсеткіштер
9	Электр энергиясын беруге және таратуға қызметтерді көрсетуге өңірлік электр желілік компаниялардың шығындары (күнтізбелік жылға арналған есепте бақыланбайтын шығындар мен амортизацияны ажыратуды қоса бере отырып шегеру)	мың теңге
10	Күнтізбелік жылға арналған есепте негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің амортизациялық аударымдары	мың теңге
11	өңірлік электр желілік компаниялардың күнтізбелік жылға арналған есебінде бақыланбайтын шығындары оның ішінде:	мың теңге
11.1	салықтар
11.2	электр энергиясын беру және тарату кезінде технологиялық шығынды өтеуге жұмсалған шығындар	мың теңге
11.3	Жүйелік оператордың қызметіне арналған төлем	мың теңге
11.3-1	заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген өңірлік электр желілік компаниялармен инвестициялық бағдарламасын іске асыру үшін қарыз қаражаттарға сыйақы төлеуге арналған шығыстар	мың теңге
11.4	Форс-мажорлық жағдайлардың нәтижесінде туындаған шығындар	мың теңге
12.	Пайда	мың теңге
	Тарифті қалыптастырған кезде ескерілетін өңірлік электр желілік компаниялардың желілері арқылы электр энергиясын берудің жылдық көлемі	мың кВт сағ.
	Электр энергиясының бес және одан көп жылға бөлінген беру және тарату қызметтеріне арналған тарифі.	кВт сағ. теңге	20_ ж.	20_ ж.	20_ ж.	20__ ж.	20_ ж.