Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 19 марта 2015 года № 233. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 мая 2015 года № 11056. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 апреля 2018 года № 146 (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня со дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 03.04.2018 № 146 (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня со дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 6 статьи 144 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам".

2. Комитету по защите прав потребителей Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр национальной экономики
Республики Казахстан	Е. Досаев

"СОГЛАСОВАН"

Министр образования и науки

Республики Казахстан

______________ А. Саринжипов

15 апреля 2015 года

"СОГЛАСОВАН"

Министр здравоохранения

и социального развития

Республики Казахстан

______________ Т. Дуйсенова

10 апреля 2015 года

Утверждены приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 19 марта 2015 года № 233

Санитарные правила
"Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и
оздоровительным объектам"
1. Общие положения

1. Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам" (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с пунктом 6 статьи 144 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее – Кодекс), и содержат санитарно-эпидемиологические требования при их проектировании, строительстве, водоснабжении, водоотведении, освещении, вентиляции, содержании и эксплуатации помещений, организации лечебно-профилактического и общественного питания, медицинского обеспечения, условий проживания и условий труда персонала.

2. Настоящие Санитарные правила являются обязательными для исполнения всеми физическими, юридическими лицами и индивидуальными предпринимателями, деятельность которых связана с организацией и осуществлением лечебно-оздоровительных, физкультурно-оздоровительных, учебно-воспитательных работ и культурного досуга.

3. В настоящих Санитарных правилах используются следующие понятия:

1) специальная одежда – комплект защитной одежды персонала, предназначенной для защиты сырья, вспомогательных материалов и готового продукта от загрязнения механическими частицами, микроорганизмами и других загрязнений;

2) аэрарий – площадка, навес, оборудованные для принятия воздушных ванн;

3) бракераж – оценка качества продуктов питания и готовых блюд по органолептическим показателям;

4) проба Генча – показатель, оценивающий функциональное состояние дыхательной системы ребенка;

5) дезинфицирующие и дезинсекционные средства – химические вещества, применяемые для уничтожения возбудителей инфекционных (паразитарных) заболеваний и насекомых;

6) инсоляция – нормируемый показатель солнечной радиации для гигиенической оценки площадки, помещения, здания;

7) индекс Кетле – показатель оценки гармоничности физического развития ребенка;

8) климатическая зона – территория, выделяемая по климатическим признакам (температура, влажность);

9) детская оздоровительная организация палаточного типа – это форма отдыха детей и подростков с использованием палаток для их размещения и обслуживания, организуемая в естественных природных условиях в период летних каникул;

10) санаторные объекты – лечебно-профилактические учреждения, в том числе противотуберкулезные, предназначенные для профилактики, медицинской реабилитации и отдыха с использованием приоритетно природных лечебных физических факторов (климат, минеральные воды, грязи), физиотерапевтических методов, лечебной физкультуры и других условий при соблюдении установленного режима (далее – санатории);

11) санитарно-дворовые установки (СДУ) - не канализованный туалет, расположенный на территории объекта, на расстоянии не менее 25 метров (далее - м) от зданий, имеющий надземную часть и выгребную яму. Надземные помещения сооружают из плотно пригнанных материалов (досок, кирпичей, блоков). Выгреб выполнен из водонепроницаемого материала. Глубина выгреба зависит от уровня грунтовых вод, но не более 3 м;

12) оздоровительные объекты – детские оздоровительные организации (далее – ДОО) по осуществлению учебно-воспитательной, физкультурно-оздоровительной, лечебно-оздоровительной деятельности и культурного досуга для детей от 6 до 18 лет, в том числе ДОО круглогодичного действия, реализующие программы общего, среднего и дополнительного образования;

13) солярий – оборудованная площадка, помещение для принятия солнечных ванн;

14) поточность технологического процесса – обеспечение последовательности технологических процессов для исключения встречных потоков чистого и грязного (белья, посуды), сырой и готовой продукции, посетителей и персонала.

4. При осуществлении деятельности персоналом объектов необходимо наличие личной медицинской книжки с отметкой о прохождении обязательного медицинского осмотра, допуска к работе, сведения о прохождении гигиенического обучения.

5. В детский противотуберкулезный санаторий принимаются дети до 18 лет включительно, больные туберкулезом дети без бактериовыделения в поддерживающей фазе лечения, дети с виражом и гиперергической реакцией, а также дети из очагов туберкулезной инфекции и перенесших туберкулез.

В санаториях предусматривается до 10% мест для лежащих детей и детей с полной или частичной утратой способности самостоятельно передвигаться.

2. Санитарно-эпидемиологические требования к проектированию,
строительству, реконструкции и вводу в эксплуатацию санаторных
и оздоровительных объектов

6. Проектирование, строительство, реконструкция и ввод в эксплуатацию санаторных и оздоровительных организаций (далее – объекты) осуществляется при наличии санитарно-эпидемиологического заключения территориального подразделения ведомства уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Физическим и юридическим лицам, осуществляющим деятельность по оздоровлению детей и подростков в сезонных летних ДОО, в том числе в стационарных ДОО палаточного типа, необходимо своевременное перед началом летнего сезона получение санитарно-эпидемиологического заключения территориального подразделения ведомства уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия, в соответствии с установленными требованиями законодательства Республики Казахстан в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

7. Руководителю оздоровительного объекта необходимо письменно известить территориальное подразделение ведомства уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения о предполагаемой дате открытия оздоровительного объекта.

8. На территории объектов не высаживаются колючие кустарники, зеленые насаждения (деревья, кустарники), дающие при цветении опушенные семена.

9. Руководитель оздоровительного объекта перед открытием оздоровительного объекта и в дальнейшем по показаниям организовывает проведение дезинфекционной, дератизационной, дезинсекционной обработки территории.

10. Свободная от зеленых насаждений территория, подъездные пути, разгрузочные площадки, тротуары, места для стоянок транспортных средств имеют твердое покрытие и уклоны для стока дождевых и талых вод.

11. На территории объектов предусматриваются зоны: жилая, культурно-массовая, физкультурно-оздоровительная, медицинская, административная, хозяйственная и зона технического назначения.

На территории зон хозяйственного и технического назначения размещаются котельная с хранилищем топлива, сооружения водоснабжения, гараж, ремонтные мастерские, автостоянка.

12. Поверхность стен и пола приемного отделения, помещений медицинского назначения, пищевого блока и санитарно-бытовых (прачечные, туалеты, умывальные, душевые) выполняются из материалов, устойчивых к моющим и дезинфицирующим средствам.

13. Площадь жилой комнаты в детском санатории предусматривается из расчета не менее 6,0 квадратных метров (далее - м²) на одно место, для взрослых – не менее 10 кв.м.

14. Количество мест в одной спальной комнате ДОО для детей 6 – 7 лет предусматривают не более 10 из расчета 4,5 м² на одного ребенка, от 8 до 18 лет - не более 5 мест.

Площадь игровой комнаты на отряд предусматривают из расчета 2 м² на одного ребенка.

15. Ингаляторий, кабинет кислородотерапии и кабинет лекарственных препаратов располагаются смежно и имеют общее подсобное помещение для хранения лекарственных трав.

16. ДОО комплектуются по отрядам или по группам с учетом возраста детей:

1) от 6 до 9 лет – не более 25 человек;

2) от 10 до 14 лет – не более 30 человек;

3) от 15 до 18 лет – не более 25 человек.

17. При размещении спальных помещений ДОО в неотапливаемых зданиях заезд детей разрешается при среднесуточной температуре наружного воздуха не менее плюс 16 градусов по Цельсию (далее - ^оС) в течение пяти дней.

18. Прием детей осуществляется при наличии медицинской справки о состоянии здоровья и об отсутствии контакта с инфекционными больными.

19. Во время учебного процесса дети обеспечиваются учебной мебелью в соответствии с росто-возрастными особенностями.

Спальные помещения и жилые комнаты санаториев оборудуют кроватями, прикроватными тумбочками, шкафами для одежды. Двухъярусные кровати и кровати-раскладушки без твердого ложа не используются.

Оборудование, мебель, мягкий, твердый инвентарь, санитарно-технические приборы находятся в рабочем состоянии и используются по назначению. Дефекты в отделке помещений и поломки оборудования, мебели подлежат своевременному ремонту или замене.

20. В помещениях объектов на форточках и фрамугах устанавливаются москитные сетки.

21. На территории объектов устанавливаются урны для сбора мусора. При входе в жилые корпуса устанавливаются урны для мусора и решетки для очистки обуви.

22. При необходимости на объектах проводят текущий ремонт зданий, кровли, ревизию существующих инженерных коммуникаций, а также капитальный ремонт.

23. Не эксплуатируются объекты, размещенные в аварийных зданиях и помещениях.

Здание объектов признают аварийным при наличии акта компетентных органов об аварийности объекта.

3. Санитарно-эпидемиологические требования к водоснабжению,
водоотведению, вентиляции, отоплению, освещению и микроклимату
санаторных и оздоровительных объектов

24. Объекты подключаются к централизованной системе холодного и горячего водоснабжения, отопления и водоотведения.

Все системы находятся в рабочем состоянии.

25. Объекты обеспечиваются безопасной и качественной питьевой водой в соответствии с требованиями санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению, местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов", утвержденных приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 марта 2015 года № 209 (зарегистрирован в реестре государствеенной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан № 10774) (далее – Приказ № 209).

26. Горячим водоснабжением обеспечиваются производственные помещения пищеблока, прачечная, баня, душевые, умывальные, кабины личной гигиены, помещения медицинского назначения.

При отсутствии централизованного горячего водоснабжения предусматривают установку водонагревателей.

В неканализованных районах предусматривают надворные туалеты с водонепроницаемым выгребом на расстоянии не ближе 25 метров (далее – м) от зданий, которые очищаются по мере накопления их на две трети (далее - 2/3) объема.

27. На объектах организуется питьевой режим. Питьевая вода, в том числе расфасованная в емкости (графины, чайники) и бутилированная, по показателям качества и безопасности соответствует требованиям Приказа № 209.

Допускается использование кипяченой питьевой воды. За организацией питьевого режима приказом руководителя ДОО, детского санатория назначается ответственное лицо. Обеспечивается свободный доступ отдыхающих к питьевой воде в течение всего времени их пребывания на объектах.

28. Для питья используют чистую посуду (стеклянная, фаянсовая, одноразовые стаканчики), выделяют отдельные маркированные подносы для чистой и использованной посуды или контейнеры для сбора использованной посуды одноразового применения. Вода, расфасованная в емкости, сопровождается документами, подтверждающими ее происхождение, качество и безопасность.

29. В сельской и частично канализованной местности для сбора сточных вод оборудуются водонепроницаемые выгребные ямы, которые очищаются по мере накопления ее на 2/3 объема.

30. Помещения объекта оборудуются системами отопления, вентиляции и кондиционирования.

31. Во всех помещениях предусматривается естественная вентиляция посредством открывающихся окон, фрамуг.

32. Душевые и санитарные узлы оборудуются самостоятельной вытяжной вентиляцией.

33. В климатических районах с температурой ниже минус 40 ^оС жилые помещения высотой три этажа и более оборудуются приточной вентиляцией с подогревом наружного воздуха.

Все помещения объектов имеют естественное освещение. Освещение вторым светом или только искусственное допускается в помещениях кладовых, санитарных узлов, душевых, гардеробных, комнатах личной гигиены, бойлерных, насосных.

34. Искусственное освещение предусматривается во всех помещениях. Электросветильники имеют защитные плафоны. Уровни искусственного освещения помещений соответствуют приложению 1 к настоящим Санитарным правилам.

35. Неисправные лампы заменяют своевременно. Запасные и неисправные люминесцентные лампы хранят в помещении, недоступном для детей. Отработанные лампы и другие ртутьсодержащие приборы запрещается выбрасывать в мусоросборные контейнеры. Хранение и вывоз отработанных ртутьсодержащих приборов, люминесцентных ламп возлагается на ответственное лицо. Вывоз и утилизация отработанных люминесцентных ламп и ртутьсодержащих приборов проводится организациями, имеющих лицензию на данный вид деятельности.

36. При отсутствии централизованного отопления предусматривается установка автономной котельной. В отопительный период температура воздуха предусматривается:

1) в спальных и учебных помещениях, кабинетах, библиотеке, в помещениях для культурно-массовых мероприятий и отдыха, в компьютерных классах, служебно-бытовых, стиральных +18 - 22 ^оC;

2) в обеденных залах, буфетных, гладильных, сушильных, кладовых и бельевых +16^оC;

3) в физиотерапевтических кабинетах, кабинетах массажа +28^оC;

4) в медицинских помещениях +20 - 22^оC;

5) в спортзале и комнатах для проведения секционных занятий, в рекреациях, в вестибюле и гардеробе, кухне, сушильных одежды и обуви +15 - 17^оC;

6) в раздевалке спортивного зала +19 - 23^оC;

7) в помещениях с ванной бассейна +29-30^оC;

8) в душевых +25^оC;

Оптимальная относительная влажность воздуха в помещениях составляет 40 - 55%, в кухне и постирочной - до 60 - 70%.

4. Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и
эксплуатации санаторных и оздоровительных объектов

37. Территорию объектов содержат в чистоте. Мусоросборники (контейнеры) очищают при их заполнении на две трети объема.

Оборудование участка (столы, скамьи, физкультурное оборудование и малые архитектурные формы) содержат в исправном состоянии.

38. Для сбора бытового мусора и отходов предусматриваются металлические контейнеры с крышками, установленные на бетонированной или асфальтированной площадке. Площадка располагается на расстояний не менее 25 м от основных зданий.

39. Перед началом оздоровительной кампании и по окончании каждой смены технический персонал проводит генеральную уборку.

Интервал между оздоровительными сменами составляет не менее двух календарных дней, в период которого проводится генеральная уборка и санитарная обработка всех помещений.

Применяемые дезинфицирующие растворы, разрешенные к применению в установленном порядке, готовят согласно инструкции в маркированных емкостях с указанием даты приготовления раствора. Дезинфицирующие и моющие средства и их рабочие растворы хранятся в недоступных для отдыхающих местах.

40. Жалюзийные решетки вытяжных вентиляционных систем очищают от пыли и прикрывают при резком перепаде температуры воздуха помещений и наружного воздуха.

41. При функционировании санатория и ДОО не проводят капитальный ремонт и другие виды ремонтных работ, за исключением работ по устранению аварийных ситуаций.

42. Уборочный инвентарь (тазы, ведра, щетки, тряпки и другие) маркируется и закрепляется за отдельными помещениями. После использования уборочный инвентарь моют горячей водой с моющими и дезинфицирующими средствами и хранят в специально выделенных для этого шкафах или помещениях.

Уборочный инвентарь для уборки санитарных узлов имеет сигнальную маркировку (красную, оранжевую) и хранится отдельно.

43. Смена постельного белья, полотенец проводится по мере загрязнения, но не реже одного раза в семь дней (согласно графика) и после выбытия проживающих. Грязное белье доставляется в прачечную в мешках (клеенчатых и матерчатых). Матерчатые мешки сдаются в стирку, клеенчатые обрабатываются мыльно-содовым раствором. Чистое белье доставляется в постиранном мешке.

44. Стирка белья осуществляется в прачечной объекта, при ее отсутствии допускается организация стирки в других прачечных по договору. Белье инфекционных больных перед стиркой подвергается дезинфекции в маркированных ваннах.

45. В прачечной соблюдается поточность технологического процесса с исключением встречных потоков чистого и грязного белья. На объектах ведется документация по соблюдению графика смены белья.

46. Все помещения и оборудование содержатся в порядке и чистоте. Уборка помещений проводится ежедневно влажным способом с последующим проветриванием. Помещения медицинского назначения, пищеблока и туалеты ежедневно убирают с применением моющих и дезинфицирующих средств. Ежедневной дезинфекции подлежат полы, дверные ручки, барашки кранов, раковины и унитазы.

47. Вновь приобретенная продукция (посуда, постельное белье, парфюмерно-косметическая продукция, игрушки, мебель и другие) сопровождаются документами, подтверждающие их качество и безопасность.

48. Санитарно-дезинфекционную обработку оборудования и инвентаря, в том числе медицинского, проводят в соответствии с установленным законодательством Республики Казахстан, дезинфицирующими средствами, разрешенными к применению в установленном порядке, согласно инструкции.

49. Сбор медицинских отходов санаторных и оздоровительных объектов проводят в соответствии с установленными требованиями Республики Казахстан.

5. Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и
эксплуатации пляжей санаторных и оздоровительных объектов

50. Пляж размещается на обособленном участке, на отдалении от портов, шлюзов, гидроэлектростанций, мест спуска сточных вод, стойбищ и водопоя скота и других источников загрязнения или располагается выше указанных источников загрязнения на расстоянии не менее 500 м.

51. Дно водоема выбирается песчаным, свободным от тины, водорослей, коряг, острых камней. Глубина водоема в местах купания детей составляет от 0,7 до 1,3 м.

52. Пляж оборудуют навесами от солнца, лежаками и скамейками.

На территории устанавливают кабины для переодевания (1 на 50 человек), СДУ (1 на 75 человек) или биотуалеты.

53. Пляжи следует оборудовать игровыми устройствами соответственно возрасту детей, а также соляриями, аэрариями для дозированного приема процедур. Количество мест в соляриях и аэрариях составляет не более 50% общего количества (во II и III климатических районах). Площадь аэрариев и соляриев принимается из расчета 2,5 и 3,0 м² на 1 место.

54. Перед началом купального сезона администрация ДОО или санатория обеспечивает проведение аккредитованными лабораториями исследования воды, используемой для хозяйственно-питьевых целей и с водоемов на санитарно-химические, микробиологические, радиологические показатели и исследование почвы на паразитологические показатели.

55. Граница поверхности воды, предназначенной для купания, обозначается яркими, хорошо видимыми плавучими сигналами.

56. На территории пляжа устанавливаются урны для сбора мусора.

57. Раздевалки, павильоны для раздевания, гардеробы содержатся в чистоте.

Уборка проводится с применением моющих и дезинфицирующих средств.

58. На пляже ежегодно подсыпается чистый песок, галька. На песчаных пляжах не реже одного раза в неделю производится механизированное рыхление поверхностного слоя песка с удалением собранных отходов.

59. Не проводят стирку белья и купание животных в местах, предназначенных для купания людей.

6. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и
условиям проживания в санаторных и оздоровительных объектах

60. Режим дня составляют в зависимости от возраста детей. Режим дня детей в ДОО представлен в таблице 1 приложения 2 к настоящим Санитарным правилам.

Режим дня детей в санатории в период каникул и учебного года представлены в таблицах 2 и 3 приложения 2 к настоящим Санитарным правилам.

61. План физкультурно-оздоровительных мероприятий согласуется с врачом и включает следующие мероприятия:

1) утренняя гимнастика;

2) закаливающие процедуры;

3) подвижные игры и занятия различными видами физической подготовки;

4) спорт, лечебная физкультура, обучение плаванию;

5) прогулки, экскурсии и походы;

6) спортивные соревнования и праздники.

62. Распределение на медицинские группы для занятий физкультурой проводится врачом. Дети основной медицинской группы допускаются к участию во всех физкультурно-оздоровительных и спортивно-массовых мероприятиях без ограничений.

63. С детьми подготовительной медицинской группы проводятся физкультурно-оздоровительные мероприятия с учетом состояния здоровья и индивидуальной переносимости. Привлекают к участию в однодневных туристических походах.

64. Утренняя гимнастика проводится ежедневно в течение 10 - 15 минут на открытом воздухе, в дождливую погоду - в хорошо проветриваемом помещении.

65. Участники похода проходят медицинский осмотр. За 1-2 дня до отправления детей в поход инструктор по туризму обследует маршрут и места купания, а врач подписывает маршрутный лист. Туристические походы проводятся с участием медицинского работника.

66. Закаливающие мероприятия начинаются с первых дней пребывания ребенка в ДОО:

1) солнечные ванны назначаются в утренние или вечерние часы на пляже, специальных площадках (соляриях), защищенных от ветра, спустя час - полтора после еды;

2) водные процедуры начинаются с обтирания влажным полотенцем после утренней гимнастики, вначале теплой при температуре плюс 30 – 35 ^оC, а затем прохладной водой плюс 10 – 15^оC.

67. Купание проводится один раз в день, в жаркие дни два раза, при температуре воды не ниже плюс 20 ^оC, воздуха не ниже плюс 23^оC.

7. Санитарно-эпидемиологические требования к организации
лечебно-профилактического и общественного питания в санаторных
и оздоровительных объектах

68. Площадь обеденного зала принимается из расчета на одно место (без раздаточной) при самообслуживании 1,8 м² (включая раздаточную линию), при обслуживании официантами - 1,4 м². Площадь обеденного зала при одновременном обслуживании детей (в одну смену) предусматривается из расчета 1,0 м² на одно место.

69. К пищеблокам объектов в части, не противоречащей требованиям настоящих Санитарных правил, применяются требования документов нормирования к объектам общественного питания, утверждаемых государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения согласно пункту 6 статьи 144 Кодекса.

70. В санаториях организуется лечебно-профилактическое питание.

71. Выдача готовой пищи осуществляется после проведения органолептической оценки качества готовых блюд медицинским работником с внесением записей в журнале контроля качества готовой пищи (бракеражный) согласно формы 1 приложения 3 к настоящим Санитарным правилам.

72. Ежедневно на пищеблоке повар должен оставлять суточную пробу готовой продукции. Пробы отбирают в чистую (обработанную кипячением) стеклянную посуду с крышкой (гарниры отбирают в отдельную посуду) в полном объеме и хранят в специально отведенном месте холодильника при температуре от +2^оC до +6^оC. Суточную пробу должны хранить до замены приготовленным на следующий день или после выходных блюдом (не зависимо от количества выходных дней) – завтраком, обедом, полдником или ужином.

73. Транспортировку пищевых продуктов проводят на автотранспорте, имеющем санитарно-эпидемиологическое заключение. Пищевые продукты транспортируются с учетом требований к условиям хранения, транспорт для перевозки пищевых продуктов не используют для других целей.

Экспедитор обеспечивается специальной одеждой и имеет личную медицинскую книжку с допуском к работе.

Тара для продуктов маркируется и используется по назначению.

74. Набор продуктов для ДОО в день на одного ребенка (в массе брутто) представлен в таблице 1 приложения 4 к настоящим Санитарным правилам.

75. Рекомендуемая масса порции (в граммах) для детей и подростков в зависимости от возраста (в годах) представлена в таблице 2 приложения 4 настоящих Санитарных правил.

76. Нормы питания в детских санаториях принимаются в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 января 2002 года № 128 "Об утверждении натуральных норм на питание и минимальных норм оснащения мягким инвентарем государственных организаций здравоохранения республики".

77. Сроки годности и условия хранения пищевых продуктов соответствуют срокам годности, установленным производителем (изготовителем).

78. Хранение скоропортящихся пищевых продуктов осуществляется в низкотемпературных холодильных установках (до – 30^оC) и в холодильных камерах или холодильниках при температуре +2 – +6^оC.

79. Питание детей в санаториях и ДОО предусматривается не менее чем 5-разовое с дополнительным 2-м завтраком или ужином, с интервалами между приемами пищи не более 3,5 часов. В промежутках между едой в меню рекомендуется включение кумыса или кисломолочного продукта.

Распределение калорийности суточного рациона питания следующее: завтрак – 25%, обед – 35%, полдник – 15%, ужин – 20%, второй завтрак (ужин) – 5%.

80. На объектах при составлении меню учитываются национальные традиции, ассортимент отечественной продукции, производимой в регионе.

В рационе питания предусматриваются продукты, обогащенные витаминно-минеральным комплексом.

Перспективное меню и ассортиментный перечень выпускаемой продукции согласовывают с территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия при вводе в эксплуатацию пищеблока, в дальнейшем после проведения реконструкции, при изменении профиля пищеблока или производственного процесса, а также при внесении изменений и дополнений в утвержденный ранее ассортимент.

Фактический рацион питания выполняют в соответствии с утвержденным перспективным меню.

При отсутствии необходимых продуктов производится замена на продукты, равноценные по химическому составу в соответствии с таблицей замены продуктов по основным пищевым веществам, указанной в таблице 3 приложения 4 к настоящим Санитарным правилам.

81. Нормы отходов при холодной и тепловой обработке продуктов принимаются в соответствии с таблицей 4 приложения 4 к настоящим Санитарным правилам.

82. В целях профилактики гиповитаминозов и эффективного оздоровления детей проводят искусственную витаминизацию охлажденных напитков (компот, кисель) аскорбиновой кислотой, о чем делается запись в журнале "С" - витаминизации по форме 2 приложения 3 к настоящим Санитарным правилам. Используют поливитаминные препараты (в соответствии с инструкцией по применению), витаминизированные и обогащенные минеральными веществами пищевые продукты.

83. В целях предупреждения возникновения и распространения инфекционных и массовых пищевых отравлений не используются:

1) консервы с нарушением герметичности банок, бомбажные консервы, банки с ржавчиной, деформированные, без этикеток;

2) подмоченные продукты в мягкой таре (мука, крупа, сахар и другие продукты);

3) крупу, муку, сухофрукты и другие продукты, зараженные амбарными вредителями, а также загрязненными механическими примесями;

4) овощи, фрукты, ягоды с наличием плесени и признаками гнили;

5) грибы;

6) закусочные консервы, маринованные овощи и фрукты;

7) продукцию домашнего изготовления (консервированные грибы, мясные, молочные, рыбные и другие продукты, готовые к употреблению).

84. Не употребляются:

1) остатки пищи от предыдущего приема;

2) кондитерские изделия с кремом, крема, напитки, морсы собственного изготовления, квас, студни, паштеты, заливные блюда (мясные и рыбные), фаршмак из сельди;

3) изделия во фритюре, яичницу-глазунью;

4) острые соусы, горчицу, хрен, уксус, натуральный кофе, соки и напитки в виде сухих концентратов, майонез;

5) молочную и кисломолочную продукцию, приготовленные из не пастеризованного молока;

6) кровяные и ливерные колбасы;

7) простокваши;

8) блинчики, фаршированные мясом, макароны по-флотски;

9) яйца и мясо водоплавающей птицы;

10) консервированные продукты домашнего приготовления;

11) газированные и безалкогольные энергетические напитки (за исключением минеральных и питьевых вод);

12) чипсы, кириешки, гамбургеры, хот-доги, сухие концентраты в качестве гарниров.

85. Не употребляются продукты, содержащие пищевые добавки, генно-модифицированные организмы и любые продукты, идентичные натуральным (ароматизаторы, красители искусственного происхождения), жевательную резинку.

86. Для организации питания детей дошкольного возраста в противотуберкулезных санаториях предусматриваются: столовые - игровые из расчета не менее 2 м² на 1 ребенка; буфетные, оборудованные 3-х гнездными моечными ваннами, полками для сушки посуды и шкафами для ее хранения.

87. В санаториях для лежащих детей и детей с полной или частичной утратой способности самостоятельно передвигаться питание осуществляется в секции, где предусматривается буфетная с раздаточной, помещение для мойки посуды, оборудованное 3-х гнездными моечными ваннами, полками для сушки и шкафами для хранения посуды. При необходимости оборудуется подъемник для подачи пищи из пищеблока.

88. Для ходячих больных школьного возраста предусматриваются обеденные залы из расчета 1,5 м² на одно посадочное место. Вместимость обеденных залов предусматривается не более 60 мест.

При обеденном зале предусматриваются 1 умывальник на 25 детей, санитарный узел из расчета 1 унитаз на 40 детей, в изоляторе - раздаточная и помещение для мытья и хранения посуды.

89. Для персонала выделяется специальный обеденный зал с отдельным входом, душевая и туалет.

90. Витаминизацию компотов проводят после их охлаждения до температуры не более +15^оC перед их реализацией, в кисели раствор аскорбиновой кислоты вводят при его охлаждении до температуры +30 – +35^оC с последующим перемешиванием и охлаждением до температуры реализации. Суточная норма витамина "С" для детей ясельного возраста 50 миллиграмм (далее – мг), а для детей дошкольного возраста – 60 мг, школьного возраста – 70 мг. Витаминизированные блюда не подогреваются.

91. Детей не привлекают к раздаче горячей пищи, резке хлеба, порционированию готовых блюд, мытью посуды, уборке санитарных узлов, территории, чистке бассейнов.

92. Разделка овощей для салатов без дальнейшей термической обработки проводится на столах и досках с маркировкой овощи вареные "ОВ" в цехе готовой продукции, оборудованном бактерицидным облучателем. Изготовление салатов и их заправка осуществляют непосредственно перед раздачей. Хранение заправленных салатов не допускается.

93. Оборудование, производственные столы, инвентарь, посуда, тара изготавливаются из материалов, допущенных для контакта с пищевыми продуктами, устойчивых к действию моющих и дезинфицирующих средств и отвечают требованиям безопасности для материалов, контактирующих с пищевыми продуктами.

94. Обеденные залы оборудуют мебелью с покрытием, позволяющим проводить их обработку с применением моющих и дезинфицирующих средств.

95. В случае выхода из строя какого-либо технологического и холодильного оборудования вносят изменения в меню.

96. Высота нижней полки стеллажей и подтоварников для хранения пищевых продуктов предусматривается не менее 15 см от пола.

97. Столовые обеспечивают столовой посудой и приборами из расчета не менее трех комплектов на одно посадочное место.

98. При организации питания используют фарфоровую, фаянсовую и стеклянную посуду (тарелки, блюдца, чашки, бокалы), отвечающую требованиям безопасности для материалов, контактирующих с пищевыми продуктами. Используют столовые приборы (ложки, вилки, ножи), посуду для приготовления и хранения готовых блюд из нержавеющей стали или аналогичных по гигиеническим свойствам материалам.

99. Для раздельного хранения сырых и готовых продуктов, их технологической обработки и раздачи используют раздельное и маркированное оборудование, разделочный инвентарь, кухонную посуду:

1) производственные столы с маркировкой: мясо сырое "МС", рыба сырая "РС", овощи сырые "ОС", "хлеб", готовая продукция "ГП", "тесто";

2) разделочный инвентарь (разделочные доски и ножи): мясо сырое "МС", мясо вареное "МВ", рыба сырая "РС", рыба вареная "РВ", овощи сырые "ОС", овощи вареные "ОВ", "хлеб", "гастрономия", "зелень", "тесто";

3) кухонная посуда с маркировкой: "I блюдо", "II блюдо", "III блюдо", "молоко", "для обработки яиц", мясо сырое "МС", овощи сырые "ОС", рыба сырая "РС", "для готовой продукции", "для сырой продукции".

Разделочный инвентарь и кухонную посуду используют по назначению в соответствии с маркировкой.

100. Не используется кухонная и столовая посуда деформированная, с отбитыми краями, трещинами, сколами, с поврежденной эмалью; столовые приборы из алюминия; разделочные доски из пластмассы и прессованной фанеры; разделочные доски и мелкий деревянный инвентарь с трещинами и механическими повреждениями.

101. Разделочные доски, колоды для разруба мяса и рыбы изготавливают из материалов, предназначенных для контакта с пищевыми продуктами, без щелей и зазоров.

Колоду для разрубки мяса устанавливают на специальной подставке и ежедневно по окончании работы очищают и посыпают солью. При появлении щелей и зазоров поверхность колоды спиливают и обстругивают.

102. Производственные и другие помещения пищеблока, производственное оборудование и инвентарь (шкафы, столы, стеллажи), санитарно-техническое оборудование содержатся в исправном состоянии, порядке и чистоте. Хранение пищевых продуктов на полу не допускается.

103. Уборку обеденных залов проводят после каждого приема пищи. Обеденные столы моют горячей водой с добавлением моющих средств, используя специально выделенную ветошь и маркированную тару для чистой и использованной ветоши. Ветошь после использования простирывают с добавлением моющих средств, дезинфицируют или кипятят, ополаскивают, просушивают и хранят в таре для чистой ветоши.

104. Мытье кухонной посуды предусматривается отдельно от столовой посуды. В моечных помещениях вывешивают инструкцию о правилах мытья посуды и инвентаря. Рекомендуется использование посудомоечной машины. Мытье столовой посуды в специализированных моечных машинах проводят в соответствии с инструкциями по их эксплуатации.

105. Мойки для мытья столовой и кухонной (котломойки) посуды имеют достаточный объем для обеспечения полного погружения используемой посуды, маркировку объемной вместимости и обеспечиваются пробками из полимерных и резиновых материалов. Для дозирования моющих и дезинфицирующих средств используют мерные емкости.

106. При мытье столовой посуды ручным способом в трехсекционных ваннах соблюдается следующий порядок:

1) механическое удаление остатков пищи;

2) мытье в воде с добавлением моющих средств в первой секции ванны при температуре не ниже +45^оC;

3) мытье во второй секции ванны в воде с температурой не ниже +45^оC и добавлением моющих средств в количестве в 2 раза меньше, чем в первой секции ванны;

4) ополаскивание посуды в третьей секции ванны горячей проточной водой с температурой не ниже + 65^оC;

5) просушивание посуды в опрокинутом виде на решетках, полках и стеллажах.

107. При отсутствии специальной мойки и проточной воды столовую посуду моют в трех тазах (объем таза не менее 10 литров) в горячей воде с добавлением моющих средств, чистая посуда ополаскивается в горячей воде с последующим просушиванием.

108. Емкости для хранения столовых приборов подвергают мытью в горячей воде при температуре не ниже +45^оC, с применением моющих средств.

109. Чистую кухонную посуду и инвентарь хранят на стеллажах на высоте не менее 0,5 м от пола; столовую посуду в шкафах или на решетках; столовые приборы ручками вверх, хранение их на подносах россыпью запрещается.

110. Обработку технологического оборудования проводят ежедневно по мере его загрязнения и по окончании работы специально выделенной ветошью и емкостью.

111. Мытье разделочных досок и мелкого деревянного инвентаря производят в моечном отделении (цехе) для кухонной посуды горячей водой при температуре не ниже +45^оC, с добавлением моющих средств, ополаскивают горячей водой при температуре не ниже +65^оC и ошпаривают кипятком, а затем просушивают на стеллажах на ребре. После обработки и просушивания разделочные доски и ножи хранят в специальных промаркированных кассетах (доски на ребре), допускается хранить непосредственно на соответствующих производственных столах (на ребре). Посуда навалом не хранятся.

112. Щетки и ветошь для мытья посуды после использования очищают, замачивают в горячей воде при температуре не ниже +45^оC с добавлением моющих средств, дезинфицируют (или кипятят в течение 15 минут), промывают проточной водой, просушивают и хранят в специальной таре.

113. Генеральную уборку проводят один раз в оздоровительную смену, месяц (мытье панелей, оборудования, внутренней поверхности стекол, осветительной аппаратуры, кухонной и столовой посуды, тары и инвентаря) с применением моющих и дезинфицирующих средств и по эпидемиологическим показаниям.

114. Белый и черный хлеб хранятся раздельно (в разных шкафах или на разных полках). В шкафах предусматриваются отверстия на дверцах для вентиляции, расстояние нижней полки от пола предусматривается не менее 35 см. Полки шкафов очищают от крошек специальными щетками и протирают ветошью с применением 1% раствора столового уксуса.

115. Промаркированные емкости для пищевых отходов ("пищевые отходы") имеют крышки, хранят в специально выделенном месте и освобождают от отходов по мере их заполнения на 2/3 объема, промывают раствором моющего средства.

116. Персонал пищеблока укомплектовывается тремя комплектами специальной одежды. Рекомендуется использование одноразовых перчаток при приготовлении салатов без дальнейшей термической обработки и на линии раздачи.

117. Приготовление пищи производят с использованием картотеки блюд в соответствии с технологическими картами, в которых отражают раскладку продуктов, выход блюд, сведения о технологии приготовления блюд.

В перспективном меню не повторяются одни и те же блюда или кулинарные изделия в один и тот же день и в последующие 2 – 3 дня.

Ежедневно в рацион питания включают мясо, молоко, сливочное и растительное масло, хлеб ржаной и (или) пшеничный, овощи и сахар. Рыбу, яйца, сыр, творог, мясо птицы включают 1 раз в 2 – 7 дня.

118. Прием пищевых продуктов и продовольственного сырья осуществляют при наличии документов, удостоверяющих их качество и безопасность с внесением данных в "Журнал бракеража пищевых продуктов и продовольственного сырья" согласно формы 3 приложения 3 к настоящим Санитарным Правилам.

Документы, удостоверяющие качество и безопасность продукции, хранят в организации общественного питания.

119. Медицинские работники санатория и ДОО осуществляют контроль качества продуктов, поступивших на пищеблок, условий хранения продуктов и соблюдения сроков реализации, правильности отбора и хранения суточной пробы, соблюдения технологии приготовления блюд, правил личной гигиены персоналом и дежурными по столовой, анализируют выполнение норм питания с заполнением "Ведомости контроля за выполнением норм продуктов питания за месяц" по форме 4 приложения 3 к настоящим Санитарным правилам.

120. Безопасность выпускаемой продукции на объектах общественного питания при объектах обеспечивается посредством проведения производственного контроля, включая инструментальные и (или) лабораторные исследования.

121. Порядок и периодичность производственного контроля определяется организатором питания (руководитель объекта, руководитель объекта общественного питания, поставщик услуг по организации питания) по согласованию с территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, с указанием периодичности генеральной уборки, дератизации и дезинсекции. Разработанная программа производственного контроля пересматривается при внесении изменений в технологический процесс.

8. Санитарно-эпидемиологические требования к организации
медицинского обеспечения в санаторных и оздоровительных
объектах

122. Медицинское обеспечение в санаториях и ДОО включает следующие мероприятия:

1) проверку готовности помещений, территории, мест купания и занятия спортом;

2) контроль за оснащением и оборудованием медицинского кабинета и изолятора согласно действующему законодательству в области здравоохранения;

3) проверку личных медицинских книжек на каждого сотрудника;

4) проведение медицинского осмотра при приеме детей и взрослых;

5) систематическое наблюдение за состоянием здоровья детей и взрослых;

6) распределение детей и взрослых на медицинские группы для занятий физкультурой, информирование инструкторов по физической культуре и спорту о состоянии здоровья детей, рекомендуемом режиме спортивных занятий;

7) проведение ежедневного амбулаторного приема, оказание заболевшим детям и взрослым медицинской помощи;

8) оказание первой медицинской помощи при возникновении несчастных случаев, транспортировка в ближайший стационар;

9) передача экстренного извещения в территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения о случаях инфекционных заболеваний, с организацией и проведением санитарно-противоэпидемических мероприятий;

10) контроль за организацией питания детей и взрослых;

11) контроль санитарного состояния и содержания всех помещений и территории, источников водоснабжения;

12) контроль соблюдения детьми и персоналом правил личной гигиены, проведение санитарно-просветительной работы;

13) проведение оценки эффективности оздоровления детей в условиях ДОО соответствует приложению 5 к настоящим Санитарным правилам;

14) проведение химиопрофилактики детям с виражом и гиперергией.

123. Учетно-отчетная медицинская документация ДОО и детского санатория ведется в соответствии с приложением 6 к настоящим Санитарным правилам.

9. Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию
помещений для грязелечения и физиотерапии в санаторных
объектах

124. В санатории проводят регенерацию нативной грязи после ее транспортировки от грязевого месторождения и использования. Восстановленная грязь хранится в регенерационных бассейнах не более 3 – 4 месяцев при соответствующих микроклиматических условиях.

125. Лечебные грязи, готовые к процедурам, соответствуют следующим требованиям:

1) засоренность минеральными частицами диаметром крупнее 0,25 миллиметров (далее – мм) (кристаллами солей, гравием, песком) не превышает в сопочных и иловых сульфидных грязях 3%, в торфяных и сапропелевых грязях – 2%;

2) степень разложения в торфяных грязях составляет не менее – 40%;

3) сопротивление сдвигу сапропелевых и сопочных грязей находится в пределах 1000 – 2000, иловых сульфидных и торфяных грязей 1500 – 4000 дин/см²;

4) влажность, теплоемкость, кислотность, минерализация грязевого раствора и содержание сульфидов соответствуют пределам, указанным в нормативной документации на каждый тип грязи;

5) нормируемые физико-химические и токсикологические показатели лечебных грязей, естественных и подготовленных к процедурам соответствуют приложению 7 к настоящим Санитарным правилам;

6) нормируемые микробиологические показатели лечебных грязей, естественных и подготовленных к процедурам соответствуют приложению 8 к настоящим Санитарным правилам.

126. В грязях запрещается наличие кокковой микрофлоры (стафилококки, стрептококки, диплококки), столбнячной и синегнойной палочек и вирулентных форм бацилл перфрингенс.

Отработанная лечебная грязь сбрасывается в естественную природную среду для длительной многолетней регенерации.

127. Размещение, оборудование, содержание и эксплуатация кабинетов физиотерапии соответствуют санитарно-эпидемиологическим требованиям к объектам здравоохранения.

128. Здания лечебных корпусов для оказания водо-, грязелечения размещаются в отдельно стоящем здании. При проектной изоляции размещают в пристроенном здании. Помещения группируются в отдельные блоки с самостоятельными входами через раздевальни, санузел и душевую.

Для хранения грязей предусматривают несколько бассейнов, рассчитанных для использования только свежей грязи.

129. Средства для грязелечения из природных источников (минеральные грязи, глина) применятся разово. Средства на их основе (грязевые маски и другие) хранят в упаковке изготовителя и используют согласно данных на этикетке, упаковке.

130. Фито-бары организуются при наличии соответствующих условий для хранения продукции, мытья, обработки и хранения посуды, наличия документов о качестве и безопасности. Мытье и обработка посуды проводится в 2-х секционной моечной с подведением проточной холодной и горячей воды.

131. Для проведения бальнеологических процедур оборудуют отдельные помещения с самостоятельными бальнеотехническими устройствами. Не совмещают процедуры промывания желудка с орошением десен, кишечного душа и сифонного промывания кишечника с введением в кишечник смеси минеральной воды и лечебной грязи в одном помещении. В процедурных кабинетах каждая кушетка (кресло) устанавливается в отдельных кабинах.

132. Мытье, кипячение, дезинфекция съемных и контактирующих с организмом человека приспособлений (резиновых трубок, наконечников, тройников и других) осуществляется согласно прилагаемым инструкциям и производится в отдельном помещений.

При каждой туалетной комнате предусматривается умывальная раковина, электрополотенце или одноразовые полотенца, мыло.

133. Медицинское оборудование обеспечивается техническим паспортом, подтверждающим его область применения и назначения в установленном порядке.

134. Помещения для проведения лечебного массажа состоят из кабинетов для массажа и душевой. Минимальная площадь кабинета для массажа принимается из расчета не менее 6 м² на одну кушетку. Кабинет оборудуется раковиной для мытья рук, средствами для мытья рук и полотенцем индивидуального пользования. Конструкция и эксплуатация баков, емкостей, трубопроводов для приготовления, хранения и транспортировки лечебной грязи, воды обеспечивает безопасность показателей и возможность очистки, промывки и дезинфекции.

Кабинет для массажа оборудуется механической вентиляцией.

10. Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию
противотуберкулезных санаториев

135. Земельный участок под строительство противотуберкулезного санатория выбирается в пригородной зоне населенного пункта, вблизи лесных массивов и водоемов на расстоянии не менее 1000 м до жилой застройки, 500 м до автомобильных дорог и 300 м до садоводческих участков.

136. Санитарные разрывы между спальными и учебными корпусами и границей участка зоны проживания составляют не менее 50 м, от основных зданий санатория до хозяйственной зоны составляют не менее 100 м.

137. В парковой зоне санатория для детей размещаются игровые площадки площадью из расчета 7,5 м² на 1 ребенка при одновременном присутствии всех детей дошкольного возраста и 40 – 50% детей школьного возраста. Площадки оборудуются песочницами, качелями, горками, лесенками и другими игровыми формами, беседками, скамейками, столами для настольных игр и чтения. Игровые площадки для детей младшего дошкольного возраста находятся в непосредственной близости от выхода из помещения.

138. В структуре противотуберкулезного санатория предусматриваются клинико-диагностическая лаборатория и кабинеты рентгенологический, функциональной диагностики, физиотерапевтический, массажный, лечебной физкультуры, стоматологический, фитотерапии, комната сбора мокроты, химизаторская (кабинет выдачи противотуберкулезных препаратов).

139. В противотуберкулезном санатории для детей предусматриваются учебные помещения и спортивные залы для занятий лечебной физкультурой.

140. Спальные помещения состоят из изолированных палатных секций, вместимостью каждая не более 30 коек. На этаже размещается не более двух секций. В составе каждой секции проектируются игровая, площадью не менее 15 м², гардеробная с сушильными шкафами из расчета 0,6 м² на 1 место. На две секции предусматривается комната для глажения и чистки одежды из расчета не менее 0,1 м² на 1 место, помещение для хранения вещей детей из расчета 0,2 м² на 1 место.

141. В состав палатных секций для дошкольников входят: спальни площадью 4,0 м² на одного ребенка, столовая-игровая, туалет, раздевальная и буфет. В раздевальнях предусматриваются сушильные шкафы для одежды и обуви. Площадь палат школьников принимается из расчета 6 м² на 1 место и вместимость не более 5 мест. В каждой секции предусматриваются 2 – 3 палаты на 3 места. Спальные помещения и изолятор оборудуются кроватями с жестким ложем.

142. В отделениях для дошкольников санитарные узлы устраиваются отдельно для каждой секции. Санитарные узлы оборудуются: ванной, душем, двумя умывальниками и двумя мойками для ног, унитазами, мойкой и полкой-стеллажом для горшков, открытыми шкафчиками для хранения полотенец и умывальных принадлежностей. Для детей старше 5 лет предусматриваются раздельные туалеты для мальчиков и девочек.

143. Санитарные узлы для школьников оборудуются на секцию и включают: умывальные из расчета 1 умывальник на 5 человек, 2 мойки для ног на 15 человек, туалет с 2 унитазами на 15 человек, 1 унитаз и 1 писсуар на 15 мальчиков; душевые кабины из расчета 1 рожок на 15 человек; кабины гигиены девочек, оборудованные поддоном с гибким шлангом, умывальником из расчета 2 раковины на 15 девочек.

144. В каждой палатной секции предусматривается санитарный узел для персонала с умывальником в шлюзе и санитарная комната площадью не менее 6 м². Санитарная комната оборудуется сливом и умывальником, в санатории, где имеются дети с постельным режимом - установкой для обработки суден.

145. Запрещается размещение помещений для проведения процедур, связанных с выделением вредных веществ, в одном корпусе со спальными помещениями.

146. Ежедневная влажная уборка и еженедельная генеральная уборка всех помещений проводятся с применением моющих и дезинфицирующих средств с последующим облучением ультрафиолетовыми лампами воздуха в спальных комнатах.

Дезинфицирующие средства хранятся в соответствии с инструкцией в местах, недоступных детям.

147. Игрушки приобретают с документами, подтверждающих их качество и безопасность.

Использованные игрушки моют ежедневно в конце дня с использованием 2% мыльно-содового раствора, ополаскивают под проточной водой и высушивают. Кукольную одежду стирают и гладят по мере загрязнения. Емкость и щетку для мытья игрушек маркируют.

Мягконабивные игрушки после использования в конце дня дезинфицируют бактерицидными облучателями в течение 30 минут, на расстоянии 25 сантиметров (далее – см) от игрушек.

148. В умывальных, душевых (ванных комнатах), постирочных, туалетах стены дверные ручки ежедневно моются горячей водой с применением моющих средств, пол по мере загрязнения протирается не менее 3 раз в день.

149. Уборочный инвентарь маркируется, закрепляется за отдельными помещениями, после дезинфекции и промывки хранится раздельно в специально выделенном для этого помещении, шкафах или стенных нишах.

Мочалки, ветошь после мытья посуды, кухонного инвентаря и столов промываются, кипятятся в течение 15 минут, просушиваются и хранятся в специально выделенном месте.

150. В приемном отделении предусмотреть не менее двух приемно-смотровых боксов. Санитарная обработка детей проводится в этих помещениях.

11. Санитарно-эпидемиологические требования к условиям
проживания детей в противотуберкулезных санаториях

151. Режим дня составляется отдельно для детей различных возрастных групп и предусматривает: щадящий, тонизирующий (щадяще-тренирующий) и тренирующий (общий) виды.

Щадящий режим назначается всем детям на первые 5 – 10 дней адаптации к условиям санатория (в зависимости от состояния здоровья и возраста ребенка) с ограничением двигательной активности и проведением в этот период санации очагов инфекции и обследования. При благоприятном протекании периода адаптации ребенка переводят на тонизирующий режим с постепенным увеличением интенсивности физической нагрузки, проведением физиотерапии и других методов оздоровления.

По мере восстановления реактивности организма назначается тренирующий (общий) режим.

152. Учебные занятия в школе санатория проводятся в первой половине дня, основной комплекс лечебных процедур – после учебных занятий.

Учебная нагрузка в санатории включает не более 4-х уроков в день по 35 минут, с переменами между уроками по 10 минут, после второго урока 35 минут с пребыванием детей на воздухе. Большую перемену рекомендуется использовать как уроки физкультуры. Рекомендуется проводить культурно-массовые мероприятия и занятия в кружках не более 1,5 часа в день.

153. В летнее время все культурно-массовые и физкультурно-спортивные мероприятия с детьми проводятся на открытом воздухе.

12. Санитарно-эпидемиологические требования к условиям труда
персонала противотуберкулезного санатория

154. Перед приемом на работу в противотуберкулезный санаторий сотрудник проходит подготовку и аттестацию по режиму работы с больными туберкулезом в соответствии с требованиями установленного законодательства Республики Казахстан.

155. Персонал обеспечивается специальной одеждой не менее трех комплектов и средствами индивидуальной защиты.

156. В помещениях, где высока вероятность распространения туберкулеза (лаборатория, процедурные, перевязочные, палаты, изолятор, комната сбора мокроты, помещение для приема противотуберкулезных препаратов, помещение для временного хранения медицинских отходов), устанавливаются экранированные ультрафиолетовые бактерицидные облучатели.

157. Посещение детьми и подростками больных в противотуберкулезном санатории не допускается.

158. Заключительная дезинфекция в противотуберкулезном санатории проводится 2 раза в год и во всех случаях перепрофилирования, переезда, реконструкции, ремонта.

В противотуберкулезном санатории проводится камерное обеззараживание постельных принадлежностей после выписки каждого больного и планово 1 раз в год.

13. Санитарно-эпидемиологические требования к устройству и
организации режима работы ДОО палаточного типа

159. ДОО палаточного типа размещают на возвышенном месте, на площадках с травяным покрытием или с утрамбованным грунтом. Вокруг палаток предусматривается устройство канавок с уклоном (от палатки) для стока дождевых вод.

160. По показаниям проводятся дезинсекционные, дератизационные мероприятия.

161. Территория ДОО палаточного типа обозначается по периметру хорошо заметными знаками (флажки, ленты и прочее).

162. Тип палаток (одно-, двух- и трехслойные) применяется в зависимости от природно-климатических особенностей местности.

163. Палатки используют прочные, непромокаемые (наружная палатка-тент), обеспечивающие теплоизоляционные свойства, защиту от проникновения кровососущих насекомых (москитная сетка на окнах и двери, застежка типа "молния"), имеющие открывающиеся клапаны-окна для проветривания, плотно закрывающийся вход, дощатые полы и не продуваемые борта.

164. Количество спальных мест в палатке определяется ее вместимостью, указанной в инструкции по применению. Для каждого отдыхающего предусматривается индивидуальное спальное место с использованием спальных мешков.

165. При оборудовании палаток кроватями или раскладушками, тумбочками для хранения одежды и обуви их устанавливают на деревянные настилы высотой не менее 0,2 м от поверхности земли.

166. Устанавливают надворные туалеты или биотуалеты. Обработка производится ежедневно к концу рабочего дня с использованием дезинфицирующих средств, разрешенных на территории Республики Казахстан.

167. В местах разбивки ДОО палаточного типа создаются условия для соблюдения правил личной гигиены.

168. Организовывается питьевой режим. Питьевая вода по показателям качества и безопасности соответствует требованиям Приказа № 209.

169. Рекомендуется использовать в пищу различные концентраты (готовые каши, консервы, сухое молоко и другие).

170. Руководитель ДОО палаточного типа привлекает врача и/или среднего медицинского работника для медицинского обслуживания детей и подростков.

Приложение 1 к санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Уровни искусственного освещения помещений

Таблица

Наименование помещений	Освещенность (в лк)		Поверхность, к которой относятся нормы освещенности
	при люминисцентных лампах	при лампах накаливания
1	2	3	4
игровые комнаты и комнаты для кружков	300	150	на рабочей поверхности стола
спальные комнаты	75	30	на уровне 0,5 м от пола
физкультурный зал	200	100	пол
рекреации	150	75	пол

Приложение 2 к санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Режим дня детей в детских оздоровительных объектах

Таблица 1

Элементы режима дня	Для детей до 10 лет	Для детей 11 – 18 лет
1	2	3
Подъем	8.00 – 8.10	8.00 – 8.10
Утренняя гимнастика	8.10 – 8.30	8.10 – 8.30
Водные процедуры	8.30 – 8.50	8.30 – 8.50
Утренняя линейка	8.50 – 9.00	8.50 – 9.00
Завтрак	9.00 – 9.30	9.00 – 9.30
Занятия в секциях и кружках	9.30 – 11.10	9.30 – 11.10
Оздоровительные гигиенические процедуры (воздушные, солнечные ванны, душ, купание), обучение плаванию	11.10 – 12.30	11.10 – 12.30
Свободное время	12.30 – 13.30	12.30 – 13.30
Обед	13.30 – 14.30	13.30 – 14.30
Послеобеденный дневной отдых	14.30 – 16.00	14.30 – 16.00
Полдник	16.00 – 16.30	16.00 – 16.30
Занятия в кружках, спортивных секциях	16.30 – 18.30	16.30 – 18.30
Свободное время, тихие игры, индивидуальное чтение	18.30 – 19.00	18.30 – 19.00
Ужин	19.00 – 20.00	19.00 – 20.00
Вечера, костры, отрядные мероприятия, линейка	20.00 – 20.30	20.00 – 21.30 21.30 – 21.45
Вечерний туалет	20.30 – 21.00	21.45 – 22.00
Сон	21.00 – 8.00	22.00 – 8.00

Режим дня детей в санатории в период каникул

Таблица 2

Виды деятельности	Время проведения в зависимости от возраста школьников
	до 10 лет	11 – 18 лет
1	2	3
Подъем, измерение температуры, раздача лекарств	7.00 – 7.30	7.00 – 7.30
Зарядка, утренний туалет	7.30 – 8.00	7.30 – 8.00
Завтрак	8.00 – 8.30	8.00 – 8.30
Прогулка (воздушные и солнечные ванны, купание, другие закаливающие мероприятия)	8.30 – 10.30	8.30 – 10.30
Второй завтрак	10.30 – 11.00	10.30 – 11.00
Лечебные процедуры (водо-грязелечение)	11.00 – 13.00	11.00 – 13.00
Обед	13.00 – 14.00	13.00 – 14.00
Дневной сон	14.00 – 16.00	14.00 – 16.00
Измерение температуры, раздача лекарств	16.00 – 16.15	16.30 – 16.15
Полдник	16.15 – 16.30	16.15 – 16.30
Прогулка, занятия в кружках и секциях	16.30 – 18.00	16.30 – 18.00
Ужин	18.00 – 19.00	18.00 – 19.00
Свободное время	18.30 – 19.30	18.30 – 19.30
Прогулка перед сном, тихие игры	19.30 – 20.00	19.30 – 21.00
Второй ужин	20.00 – 21.00	21.00 – 21.30
Подготовка ко сну, раздача лекарств, водные процедуры	21.00 – 21.30	21.30 – 22.00
Отход ко сну	21.30	22.00

Режим дня детей в санатории на период учебного года

Таблица 3

Виды деятельности	Время проведения в зависимости от возраста школьников
	до 10 лет	11 – 18 лет
1	2	3
Подъем, измерение температуры, раздача лекарств	7.00 – 7.30	7.00 – 7.30
Зарядка, утренний туалет, закаливающие мероприятия	7.30 – 8.00	7.30 – 8.00
Завтрак	8.00 – 8.30	8.00 – 8.30
Учебные занятия	8.30 – 9.50	8.30 – 9.50
Большая перемена (двигательно-активная на воздухе)	9.50-10.25	9.50-10.25
Учебные занятия	10.25 – 11.00	10.25 – 11.45
Лечебные процедуры, ванны	11.00 – 12.30	12.00 – 13.00
Обед	12.30 – 13.00	13.00 – 13.30
Дневной сон	13.00 – 15.00	13.30 – 15.00
Измерение температуры, раздача лекарств	15.00 – 15.30	15.00 – 15.30
Полдник	15.30 – 16.00	15.30 – 16.00
Лечебные процедуры	16.00 – 17.00	16.00 – 17.30
Прогулка, занятия в кружках и секциях	17.00 – 18.30	17.30 – 18.30
Ужин	18.30 – 19.00	18.30 – 19.00
Прогулка перед сном, тихие игры, свободное время	19.00 – 20.00	19.00 – 20.30
Второй ужин	20.00 – 20.30	20.30 – 21.00
Подготовка ко сну, раздача лекарств, водные процедуры	20.30 – 21.00	21.00 – 21.30
Отход ко сну	21.00	21.30

Приложение 3 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам" Форма 1

Журнал контроля качества готовой пищи (бракеражный)

Дата и час изготовления блюда	Время снятия бракеража	Наименование блюда, кулинарного изделия	Результаты органолептической оценки и степени готовности блюда, кулинарного изделия	Разрешение к реализации блюда, кулинарного изделия	Подпись ответственного лица	Примечание
1	2	3	4	5	6	7

Примечание: в графе 7 указываются факты запрещения к реализации готовой продукции

Форма 2

Журнал "С"-витаминизации

Дата и час приготовления блюда	Наименование блюда	Общее количество добавленного витамина	Содержание витамина С в одной порции	Подпись ответственного лица

Форма 3

Журнал бракеража пищевых продуктов и продовольственного сырья

Дата и час, поступления продовольственного сырья и пищевых продуктов)	Наименование пищевых продуктов	Количество поступившего продовольственного сырья и пищевых продуктов (в килограммах, литрах, штуках)	Номер документа, подтверждающего безопасность принятого пищевого продукта	Результаты органолептической оценки поступившего продовольственного сырья и пищевых продуктов	Конечный срок реализации продовольственного сырья и пищевых продуктов	Дата и час фактической реализации продовольственного сырья и пищевых продуктов по дням	Подпись ответственного лица	Примечание *
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Примечание:* Указываются факты списания, возврата продуктов и др.

Форма 4

Ведомость контроля за выполнением норм продуктов питания за ___ месяц _________г.

№ п/п	Наименование продукта	Норма* продукта в граммах г (брутто) на 1 человека	Фактически выдано продуктов в брутто по дням (всего), г на одного человека / количество питающихся					Всего выдано продуктов в брутто на 1 человека за 10 дней	В среднем за 10 дней	Отклонение от нормы в % (+/-)
			1	2	3	...	10

Приложение 4 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Набор продуктов

для ДОО в день на одного ребенка

Таблица 1

Наименование продуктов	Количество продуктов в граммах
1	2
Молоко, кисломолочные продукты	500
творог полужирный	40
сметана	10
сыр	10
мясо	160
рыба	60
яйцо диетическое	1 шт.
хлеб ржаной	100
хлеб пшеничный (в том числе булочки)	250
мука пшеничная	10
макаронные изделия	20
крупы	45
бобовые	10
сахар и кондитерские изделия	70
мука картофельная	8
дрожжи хлебопекарные	2
масло сливочное	45
масло растительное	15
картофель	350
Овощи свежие	400
фрукты свежие	100
сухофрукты	15
Соки натуральные	200
чай	0,2
какао	1,2
соль	6
специи	1

Рекомендуемая масса порции (в граммах) для детей и подростков в зависимости от возраста (в годах)

Таблица 2

Прием пищи, блюдо	Масса порции
	6-11 лет	12-18 лет
1	2	3
Завтрак
Каша или овощное блюдо	300	300-400
Кофе (чай, какао)	200	200
Обед
Салат	60-80	100-150
Суп	300-400	400-450
Мясо, котлета	100-120	100-120
Гарнир	150-200	180-230
Компот и другие напитки	200	200
Полдник
Кефир	200	200
Печенье (выпечка)	40/100	40/100
Фрукты	100	100
Ужин
Овощное блюдо, каша	300	400
Чай и другие напитки	200	200
Хлеб на весь день:
Пшеничный	150	200
Ржаной	100	150

Замены продуктов по основным пищевым веществам

Таблица 3

Продукт	Вес в граммах	Продукт заменитель	Вес в граммах	Добавить (+) снять (-) гр
1	2	3	4	5
мясо говядина	100,0	мясо кролика	98,0	масло сливочное (–) 6,8
		баранина II категории	97,0	масло сливочное (-) 2,1
		верблюжатина	107,0	масло сливочное (-) 3,6
		конина 1 категории	104,0	масло сливочное (-) 4
		мясо лося	95,0	масло сливочное (+) 6,5
		оленина 1 категории	104,0	масло сливочное (-) 2,2
		печень говяжья	116,0	масло сливочное (+) 4,1
		куры 2 категории	97,0	масло сливочное (-) 1,8
		яичный порошок	45,0	масло сливочное (+) 11,9
		рыба треска	115,0	масло сливочное (+) 7,6
		творог полужирный	121,0	масло сливочное (-) 4,7 сахар (-) 1,6
		консервы мясные	120,0	масло сливочное (-) 18,1
Молоко цельное	100,0	молоко сухое	11,0	масло сливочное (+) 0,6 сахар (+) 0,4
		молоко сгущенное стерилизованное	40,0	Сахар (+) 1,0
		молоко сгущенное с сахаром	39,0	Сахар (-) 17,4
		сливки сухие	12,0	масло сливочное (-) 2,3 сахар (+) 1,6
		сливки сгущенные с сахаром	36,0	масло сливочное (-) 4,1 сахар (-) 11,7
		творог полужирный	17,0	масло сливочное (+) 2,0 сахар (+) 4,5
		мясо говядина	14,0	масло сливочное (+) 2,7 сахар (+) 4,7
		рыба треска	16,0	масло сливочное (+) 3,7 сахар (+) 4,7
		сыр (пошехонский)	11,0	масло сливочное (+) 0,4 сахар (+) 4,7
		яйцо куриное	22,0	масло сливочное (+) 0,8 сахар (+) 4,6
		яичный порошок	6,0	масло сливочное (+) 1,2 сахар (+) 4,3
Творог полужирный	100,0	мясо говядина	83,0	масло сливочное (+) 3,9 сахар (+) 1,3
		рыба треска	95,0	масло сливочное (+) 10,2 сахар (+) 1,3
яйцо куриное	41,0	творог полужирный	31,0	масло сливочное (+) 2,3
		мясо говядина	26,0	масло сливочное (+) 3,5
		рыба треска	30,0	масло сливочное (+) 5,4 сахар (+) 0,3
		молоко цельное	186,0	масло сливочное (-) 1,5 сахар(-) 8,4
		сыр (пошехонский)	20,0	масло сливочное (-) 0,7 сахар (+) 0,3
		яичный порошок	11,5	масло сливочное (+) 6,5 сахар (-) 0,5
Рыба треска	100,0	мясо говядина	87,0	масло сливочное (-) 1,5
		творог полужирный	105,0	масло сливочное (-) 10,8 сахар (-) 2,8
		яичный порошок	39,0	масло сливочное (-) 16,8 сахар (-) 2,8

Нормы отходов при холодной и тепловой обработке продуктов

Таблица 4

Наименование продукта	Проценты отхода
	При холодной обработке	При тепловой обработке
1	2	3
Мясо (говядина)	30,5
Мясо вареное		38
Мясо тушеное		40
(мелкие куски: азу, гуляш, поджарка, бефстроганов)		37
Котлеты, битки, шницели, жареные		19
Тефтели, жареные и тушеные		15
Зразы рубленые, жареные		15
Рулет с яйцом, жареный		12
Куры	25
Куры вареные	7	28
Печень тушеная и жареная		28
Рыба хек	41
Рыба хек отварная		18
Рыба хек жареная		18
Филе хека (с кожей без костей)	52
Филе хека жареное		20
Филе хека припущенное		18
Треска отварная	43	18
Треска жареная		20
Филе трески (с кожей, без костей)	54
Филе трески жареное		20
Филе трески припущенное		18
Сыр	2
Творог	1
Картофель очищенный	40	3
Картофель молодой	20	6
Картофель жареный		31
Картофель вареный в кожуре с последующей очисткой		43
Морковь сырая очищенная	25
Морковь пассированная		32
Морковь вареная в кожуре с последующей очисткой		25
Морковь вареная или пропущенная дольками или мелкими кубиками		8
Свекла сырая	25
Свекла очищенная отварная с последующей очисткой		27
Капуста белокочанная	1
Капуста свежая очищенная	20
Капуста тушеная		21
Лук репчатый	16
Лук пассированный для супов		20
Лук для соусов и вторых блюд		50
Лук зеленый	20
Огурцы свежие неочищенные	5
Огурцы свежие очищенные	20
Помидоры (томаты свежие)	15
Редис красный с ботвой	37
Редис красный обрезной	25
Салат	28
Горошек зеленый консервированный	33
Кабачки при тушении	33	22
Арбузы	10
Яблоки с удаленной семенной коробочкой	12
Груши с удаленной семенной коробочкой	10
Абрикосы	14
Персики	10
Слива свежая	10
Вишни с плодоножкой	5
Вишни без плодоножки	2
Виноград	4
Смородина красная	6

Приложение 5 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Оценка эффективности оздоровления детей

в условиях ДОО

1. Оценить эффективность оздоровления детей, проводится на основании сопоставления данных двух медицинских осмотров – в начале и в конце смены. Анализируются следующие показатели:

1) физическое развитие ребенка;

2) функциональное состояние организма;

3) уровень физической подготовленности;

4) общей заболеваемости.

2. При оценке физического развития определяется соотношением массы тела к длине тела – индекс Кетле.

Норма индекса Кетле, свидетельствующая о гармоничности физического развития, составляет (в килограммах на квадратных метров (далее – кг/м²)):

1) 6 – 8 летних детей обоего пола – 16 (в кг/м²);

2) 9 – 10 летних детей обоего пола – 17 (в кг/м²);

3) для 11 летних детей обоего пола – 18 (в кг/м²);

4) для 12 летних детей обоего пола – 19 (в кг/м²);

5) 13 – 14 летних детей обоего пола – 20 (в кг/м²);

6) увеличение индекса на две единицы свидетельствует об избыточности массы тела, снижение на две единицы – о дефиците.

3. Важными критериями оздоровительной эффективности в условиях детской оздоровительной организации являются увеличение функциональных (резервных) возможностей организма.

С этой целью проводится оценка функциональных проб сердечно-сосудистой, дыхательной систем и оценка физической работоспособности детей.

4. Функциональное состояние сердечно-сосудистой системы следует оценивать с помощью ортостатической пробы. Методика проведения: после трех минут лежания на спине определяется частота сердечных сокращений (далее - ЧСС) (по 10-ти секундным отрезкам) и артериальное давление (далее - АД). Затем обследуемый быстро встает и сразу повторяются измерения в положении стоя. При этом учащение пульса не более, чем на четыре удара в минуту, а прирост максимального АД на 10 миллиметров ртутного столба, считается нормальной реакцией и принимается за индекс, равный 100. В таблице 1 приводится оценка индексов ортостатической пробы.

Оценка индексов ортостатической пробы

Таблица 1

Учащение пульса в ударах в минуту	Изменение максимального артериального давления
	увеличение						уменьшение
	+10	+8	+6	+4	+2	0	-2	-4	-6	-8	-10
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
0-4	100	95	90	85	80	75	70	65	50	55	55
5-8	95	90	85	80	75	70	65	60	55	50	45
9-12	90	85	80	75	70	65	60	55	50	45	40
13-16	85	80	75	70	65	60	55	50	45	40	35
17-20	80	75	70	65	60	55	50	45	40	35	30
21-24	75	70	65	60	55	50	45	40	35	30	25
25-28	70	65	60	55	50	45	40	35	30	25	20
29-32	65	60	55	50	45	40	35	30	25	20	15
33-36	60	55	50	45	40	35	30	25	20	15	10
37-40	55	50	45	40	35	30	25	20	15	10	5
41-44	50	45	40	35	30	25	20	15	10	5	0

Оптимальными индексами считаются 100 – 85, допустимыми 84 – 75 и худшими 74 – 60. Увеличение индекса в процессе динамического наблюдения свидетельствует о тренирующем влиянии двигательного режима в оздоровительной организации.

5. Функциональное состояние дыхательной системы оценивается с помощью пробы Генча (задержка дыхания на выдохе).

Проба Генча проводится следующим образом: испытуемый, сидя с зажимом на носу, делает свободный выдох через рот и сидит с закрытым ртом до появления неприятных ощущений. Время задержки дыхания регистрируется секундомером. В таблице № 2 приведены средние значения данного показателя (± ошибка средней) для детей разного возраста и пола.

Величина показателя задержки дыхания на выдохе у детей

(в секунду)

Таблица 2

Возраст в годах	Мальчики	Девочки
1	2	3
7	10 ± 2,8	8,3 ± 4.0
8	17 ± 12,4	13,0 ± 7,2
9	16,8 ± 11,0	12,1 ± 6.3
10	15,5 ± 7,5	11,0 ± 4,0
11	18,2 ± 8,5	13,0 ± 8,6
12	20.0 ± 12,0	16,0 ± 13,6
13	18,5 ± 11,0	16,0 ± 6,2
14	19,6 ± 6,7	19,0 ± 9,2

Оздоровительный эффект пребывания детей в детских оздоровительных организациях проявляется в совершенствовании глубоких тканевых биохимических процессов – повышении устойчивости к гипоксии. Увеличение за время отдыха показателя задержки дыхания ребенком на 10% и более характеризуется как положительный сдвиг; снижение времени задержки дыхания на 10% характеризуется отрицательно и свидетельствует о снижении устойчивости к дефициту кислорода.

6. Физическую работоспособность детей рекомендуется оценивать по показателям мышечной силы и мышечной выносливости.

Мышечная сила у детей определяется с помощью динамометра. Измеряется сила мышц кисти кистевым динамометром сильнейшей правой (у левшей – левой) рукой, отведенной в сторону. Средние возрастно-половые стандарты мышечной силы кисти, представлены в таблице 3.

Мышечная сила рук у детей (килограмм)

Таблица 3

Возраст в годах	Правая рука (левая рука для левшей)
	мальчики	девочки
1	2	3
8	14,8 ± 3,2	12,2 ± 2,9
9	16,7 ± 3,2	14,3 ± 2,7
10	18,7 ± 3,8	15,3 ± 2,5
11	21,1 ± 3,6	16,6 ± 3,8
12	25,9 ± 5,5	19,6 ± 4,7
13	26,2. ± 7,0	21,6 ± 4,4
14	28,6 ± 9,0	23,5 ± 4,6

1) Увеличение мышечной силы на 10% и более свидетельствуют о правильной постановке физического воспитания в детской оздоровительной организации, об использовании упражнений силовой и скоростно-силовой направленности в системе оздоровительных мероприятий. Снижение мышечной силы на 10% в процессе динамического наблюдения свидетельствует об отрицательной динамике показателя;

2) определение мышечной выносливости производится также с помощью динамометра. Ребенок сжимает динамометр 5 раз с максимальным усилием с перерывом на отдых в 5 – 7 секунд и затем сравниваются первое и пятое показания динамометра. Показатель мышечной силы в среднем снижается на 10 – 15% в зависимости от состояния ребенка и ее исходной величины. Чем эта разница менее, тем выше силовая выносливость. У выносливых детей, относящихся к типу "стайеров", показания динамометра в начале и конце измерений совпадают. Уменьшение разницы между этими измерениями от начала к концу оздоровительной смены свидетельствуют о развитии или повышении выносливости.

7. Важным показателем, свидетельствующем о росте функциональных возможностей ребенка, является положительная динамика физической подготовленности: улучшение результатов при беге на скорость (30 метров и 60 метров), при беге на выносливость (300 метров и 500 метров), а также при сдаче других нормативов.

Динамика показателей эффективности оздоровления детей

Улучшение плюс (далее - "+"), "-" ухудшение минус (далее - "-"), "0" без изменений ноль (далее - "0").

Итого: удельный вес детей с выраженным эффектом, со слабым оздоровительным эффектом, отсутствием оздоровительного эффекта.

Таблица 4

Фамилия, имя ребенка	Физическое развитие	Мышечная сила	Выносливость	Жизненная емкость легких	Задержка дыхания	Ортостатистическая проба	Физическая подготовленность	Всего + - 0
1	+	+	+	+	+	-	+	6+ 1-
2	+	+	+	+	+	-	-	5 + 2 -

Приложение 6 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Учетно-отчетная медицинская документация ДОО и детского санатория

Учетно-отчетной медицинской документацией являются:

1) журнал учета инфекционных заболеваний;

2) журнал соматической заболеваемости;

3) журнал учета контактов с острыми инфекционными заболеваниями;

4) журнал учета карантина;

5) карта профилактических прививок;

6) журнал учета профилактических прививок;

7) журнал регистрации проб Манту;

8) журнал регистрации детей группы риска подлежащих обследованию по пробе Манту;

9) журнал туберкулино-положительных лиц, подлежащих дообследованию у фтизиопедиатра;

10) журнал проведения контролируемой химиопрофилактики;

11) отчет об охвате профилактическими прививками;

12) журнал проведения генеральных уборок;

13) журнал кварцевания кабинета;

14) журнал учета температурного режима холодильного оборудования;

15) журнал регистрации обследуемых на возбудителей паразитарных заболеваний;

16) журнал регистрации лиц, обследованных на гельминты;

17) журнал осмотра на педикулез, чесотку и дерматомикозы;

18) отчет по результатам профилактических медицинских осмотров;

19) паспорт здоровья ребенка;

20) списки детей группы риска;

21) бракеражный журнал готовой продукции;

22) Журнал регистрации состояния здоровья работников пищеблока;

23) журнал учета санитарно-просветительной работы;

24) приказы и инструкции;

25) журнал контроля выполнения норм питания (по накопительной ведомости);

26) журнал учета диспансерных больных;

27) журнал "С-витаминизации";

28) Журнал бракеража пищевых продуктов и продовольственного сырья.

Приложение 7 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Нормируемые физико-химические и токсикологические показатели лечебных грязей естественных и подготовленных к процедурам

Таблица

Показатель	иловых сульфидных	торфяных	сапропелевых	сопочных
1	2	3	4	5
Влажность, %	25 – 75	50 – 85	60 – 90	40 – 80
Засоренность минеральными частицами размером 0,25 – 5 мм, % на естественное вещество	<3,0	<2,0	<2,0	<3,0
Твердые минеральные включения размером более 5 мм	Отсутствуют
Степень разложения (для торф, грязей), % на органическое вещество	Не ниже 40
Сопротивление сдвигу, дин/см2	1500-4000	1500-4000	1000-2000	1500-2500
Токсичные вещества
Техногенные радионуклиды (Cs137, зараженных Sr90), Бк/кг	В соответствии с НРБ
Тяжелые металлы (Hg, Pb, Zn, Cu, Cd), мг/кг	Не более местного природного фона почв
Пестициды, мг/кг	Не более норм, установленных для местных почв

Приложение 8 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к санаторным и оздоровительным объектам"

Нормируемые микробиологические показатели лечебных грязей естественных и подготовленных к процедурам

Таблица

Типы грязей	ОМЧ, не более	Колититр (БГКП)	Титр E.coli (лактозоположительные)	Титр Cl.per-fringens	Патогенная кокковая микрофлора, Pseudomonas aeruginosa в 10г
1	2	3	4	5	6
Сапропелевые и сопочные грязи	1х106 5х105	1 и выше	30 и выше	0,1 и выше	отсутствие
Иловые средне- и слабоминерализованные и торфяные с рН менее 3,6	5х105	10 и выше	30 и выше	0,1 и выше	отсутствие
Иловые сульфидные сильно-минерализованные и торфяные с рН менее 3,6	5х105	30 и выше	50 и выше	0,1 и выше	отсутствие

Примечание: микробиологические показатели грязи:

1) общее количество микроорганизмов в 1 грамме – показатель интенсивности загрязнения грязи органическими веществами;

2) коли-титр, или содержание БГКП – объем грязи, в котором обнаруживаются бактерии группы кишечных палочек;

3) титр Escherichia coli – объем грязи, в котором обнаруживается Escherichia coli как показатель свежего фекального загрязнения;

4) титр Clostridium perfringens – объем грязи, в котором обнаруживается Clostridium perfringens как свидетельство фекального загрязнения той или иной степени давности;

5) содержание патогенной кокковой микрофлоры (стафилококков, стрептококков), Pseudomonas aeruginosa в определенном объеме грязи – как микроорганизмы, вызывающие тяжелые поражения кожи, пищевые отравления и заболевания (столбняк).

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 19 наурыздағы № 233 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 15 мамырда № 11056 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 3 сәуірдегі № 146 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 03.04.2018 № 146 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған "Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Ұлттық экономика министрі	Е.Досаев

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Білім және ғылым министрі

____________А.Сәрінжіпов

2015 жылғы 15 сәуір

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау және

әлеуметтік даму министрі

____________Т.Дүйсенова

2015 жылғы 10 сәуір

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 19 наурыздағы № 233 бұйрығымен бекітілген

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. "Санаториялық және сауықтыру объектiлерiне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрi – Санитариялық қағидалар) Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 144-бабының 6-тармағына сәйкес әзірленді және санаториялық және сауықтыру объектілерін жобалау, салу, сумен жабдықтау, су бұру, жарықтандыру, желдету, үй-жайларын күтіп-ұстау және пайдалану, емдік-профилактикалық және қоғамдық тамақтануды, медициналық қамтамасыз етуді, персоналдың тұру және еңбек жағдайларын ұйымдастыру кезінде оларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды қамтиды.

2. Осы Санитариялық қағидалар қызметі емдеу-сауықтыру, дене шынықтыру-сауықтыру, оқу-тәрбиелеу жұмыстарын және мәдени бос уақыттарын ұйымдастырумен және жүзеге асырумен байланысты жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

3. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) арнайы киiм – шикізатты, қосымша материалдар мен дайын өнімді механикалық бөлшектермен, микроорганизмдермен ластанудан және басқа да ластанулардан қорғауға арналған персоналдың қорғаныш киімінің жиынтығы;

2) аэрарий – ауа ванналарын қабылдау үшiн жабдықталған алаң, қалқа;

3) бракераж – органолептикалық көрсеткiштер бойынша тамақ өнiмдерiнің және дайын тағамдардың сапасын бағалау;

4) Генча сынамасы – сәбидің тыныс алу жүйесiнiң функционалдық жағдайын бағалайтын көрсеткiш;

5) дезинфекциялық және дезинсекциялық құралдар – инфекциялық (паразиттік) аурулардың қоздырғыштарын және жәндiктердi жою үшін қолданылатын химиялық заттар;

6) инсоляция – алаңды, үй-жайды, ғимаратты гигиеналық бағалауға арналған күн радиациясының нормаланатын көрсеткiші;

7) Кетле индексi – баланың дене дамуының үйлесiмдiлiгiн бағалау көрсеткiшi;

8) климаттық аймақ – климаттық белгiлерi (температура, ылғалдылық) бойынша бөлiнетiн аумақ;

9) палатка түріндегі балаларды сауықтыру ұйымы – бұл жазғы каникул кезінде табиғат аясында ұйымдастырылатын, балалар мен жасөспірімдерді орналастыру және оларға қызмет көрсету үшін палаткаларды пайдалану арқылы олардың демалу түрі;

10) санаториялық объектiлер – табиғи емдiк физикалық факторларды (климат, минералды сулар, балшықтар), физиотерапиялық әдiстердi, емдiк дене шынықтыру және басқа да жағдайларды басым пайдалана отырып, белгiленген режимдi сақтау кезiнде профилактикаға, медициналық оңалтуға және демалтуға арналған емдеу-профилактикалық мекемелер, оның iшiнде туберкулезге қарсы мекемелер (бұдан әрi – санаторийлер);

11) санитариялық-аулалық қондырғылар (бұдан әрі - САҚ) – жерүсті бөлігі мен қазылған шұңқыры бар, ғимараттан кемінде 25 метр (бұдан әрі - м) қашықтықта, объектінің аумағында орналасқан кәрізденбеген дәретхана. Жерүсті үй-жайларын бір-біріне тығыз жалғасқан материалдардан (тақтайлардан, кірпіштерден, блоктардан) жасайды. Шұңқыр су өткізбейтін материалдан жасалады. Шұңқырдың тереңдігі жерасты суының деңгейіне байланысты, бірақ 3 метрден аспайды;

12) сауықтыру объектiлерi – 6 жастан 18 жасқа дейінгі балалар үшiн оқу-тәрбиелеу, дене шынықтыру-сауықтыру, емдеу-сауықтыру қызметiн және мәдени бос уақыттарын ұйымдастыруды жүзеге асыратын балаларды сауықтыру ұйымдары (бұдан әрi - БСҰ), оның iшiнде жалпы, орта және қосымша бiлiм беру бағдарламаларын iске асыратын жыл бойы жұмыс iстейтiн БСҰ;

13) солярий – күн ванналарын қабылдау үшін жабдықталған алаң, үй-жай;

14) технологиялық процестің ағымдылығы - таза және кір (киімнің, ыдыстың), шикі және дайын өнімдердің қарама-қарсы ағымын, келушілер мен персоналдың қарама-қарсы қозғалысын болдырмайтын технологиялық процестердің жүйелілігін қамтамасыз ету.

4. Объектілердегі персоналдың қызметтерді жүзеге асыру кезінде міндетті медициналық тексеруден өткені, жұмысқа жіберілгені туралы белгісі бар жеке медициналық кiтапшасы, гигиеналық оқытудан өткенi туралы мәлiметтер болуы қажет.

5. Балалардың туберкулезге қарсы санаторийiне емдеудiң сүйемелдеушi фазасындағы бактерия бөлмейтiн туберкулезбен ауыратын науқас балаларды қоса алғанда 18 жасқа дейiнгi балалар, виражбен және гиперергиялық реакциясы бар балалар, сондай-ақ туберкулез инфекциясы ошақтарындағы және туберкулезбен ауырып сауыққан балалар қабылданады.

Санаторийлерде жататын және толық немесе жарым-жартылай өздігінен қозғалу мүмкіндігінен айырылған балалар үшiн 10%-ға дейiн орын көзделеді.

2. Санаториялық және сауықтыру объектiлерiн жобалауға, салуға, қайта жаңартуға, және пайдалануға беруге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

6. Санаториялық және сауықтыру ұйымдарын (бұдан әрі - объектілер) жобалауға, салуға, қайта жаңартуға және пайдалануға беруге халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органның аумақтық ведомство бөлімшесінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы болғанда жүзеге асырылады.

Маусымдық жазғы БСҰ-да, оның ішінде палатка түріндегі стационарлық БСҰ-да балалар мен жасөспірімдерді сауықтыру бойынша қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар жазғы маусым басталар алдында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органның аумақтық ведомство бөлімшесінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысын уақытылы алу қажет.

7. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органның аумақтық ведомство бөлімшесі сауықтыру объектісінің болжанып отырған ашылу күнi туралы сауықтыру объектісінің басшысына жазбаша хабардар етуi қажет.

8. Объектілер аумағында тiкенектi бұталарды, гүлдегенде мамықты тұқымдар беретiн жасыл желектердi (ағаштарды, бұталарды) отырғызбайды.

9. Сауықтыру объектісінің басшысы сауықтыру объектісінің ашылуы алдында және ары қарай көрсеткіштер бойынша аумақты дезинфекциялық, дератизациялық және дезинсекциялық өңдеу жүргізуді ұйымдастырады.

10. Жас көшеттерi жоқ аумақта, кiретiн жолдарда, жүк түсiретiн алаңдарда, тротуарларда, көлiк құралдарының тұрағына арналған орындарда қатты жабыны және жаңбыр мен ерiген су ағатын еңiстерi болады.

11. Объектілердің аумағында: тұрғын үй, мәдени-көпшiлiк, дене шынықтыру-сауықтыру, медициналық, әкiмшiлiк, шаруашылық және техникалық мақсаттағы аймақтар көзделеді.

Шаруашылық және техникалық мақсаттағы аумақтарда отын сақтауға арналған қоймасы бар қазандық, сумен жабдықтау құрылысы, гараж, жөндеу шеберханалары, автотұрақ орналасады.

12. Қабылдау бөлiмшесiнiң, медициналық мақсаттағы үй-жайлардың, ас блогының және санитариялық-тұрмыстық бөлмелердің (кiр жуатын орын, дәретхана, қолжуғыш, себезгi бөлмесi) қабырғалары мен еденiнiң беттерi жуу және дезинфекциялау құралдарына төзiмдi материалдардан орындалады.

13. Балалар санаторийіндегi тұрғын бөлмелердiң ауданы бiр орынға кемiнде 6,0 шаршы метр (бұдан әрі – м²) есебiнен көзделедi, ересектерге –кемінде 10 ш.м.

14. 6-7 жастағы балалар үшiн БСҰ бiр жатын бөлмесіндегі орын саны бір балаға 4,5 м² есебiнен – 10-нан асырмай, 8 жастан 18 жасқа дейiнгi балалар үшiн 5 орыннан асырмай көзделеді.

Отрядқа арналған ойын бөлмесiнiң ауданы бiр балаға 2 м² есебiнен көзделедi.

15. Ингаляторий, оттекпен емдеу кабинетi және дәрiлiк препараттар кабинетi жапсарлас орналасады және дәрiлiк шөптердi сақтауға арналған жалпы қосалқы үй-жайы болады.

16. БСҰ балалардың жас ерекшелiктерiн есепке ала отырып, отрядтар немесе топтар бойынша топтастырылады:

1) 6 жастан 9 жасқа дейiн – 25 адамнан аспау;

2) 10 жастан 14 жасқа дейiн – 30 адамнан аспау;

3) 15 жастан 18 жасқа дейiн – 25 адамнан аспау.

17. Жылытылмайтын ғимараттардағы БСҰ-ның жатын үй-жайларын орналастыру кезiнде балалардың орналасуына сыртқы ауаның орташа тәулiктiк температурасы бес күн iшiнде кемiнде плюс 16 градус Цельсийде (бұдан әрі – ⁰C) рұқсат етiледi.

18. Балаларды қабылдау денсаулық жағдайы туралы медициналық анықтама болғанда және инфекциялық аурулармен ауыратын науқастармен байланыс болмағанда жүзеге асырылады.

19. Оқу процесі кезінде балалардың бой-жас ерекшелiктерiне сәйкес оқу жиһаздарымен қамтамасыз етіледі.

Санаторийлердің жатын бөлмелері мен тұрғын үй-жайлары кереуеттермен, кереует жанындағы тумбалар, киімге арналған шкафтармен жадбықталады. Екi қабатты кереуеттер мен қатты емес жиналмалы кереуеттердi пайдаланбайды.

Жиһаз, жабдық, жұмсақ және қатты мүкәммал, санитариялық-техникалық құралдар жұмыс жағдайында болады және мақсатына сай пайдаланылады. Үй-жайларды әрлеудегі ахаулар мен жабдықтың, жиһаздың істен шығуы уақытылы жөндеуге немесе ауыстыруға жатады.

20. Объектілердің үй-жайларында терезе желдеткiштерiне және фрамугаларына москит торлар орнатылады.

21. Объектілердің аумағында қоқыс жинауға арналған қоқыс салғыштар орнатылады. Тұрғын үй корпусына кірер жерде қоқыс жинауға арналған қоқыс салғыштар мен аяқ-киім тазалағыш решеткалар орнатылады.

22. Қажет болған жағдайда объектілерде ғимаратқа, шатырға ағымдағы жөндеу жүргізіледі, қолданыстағы инженерлік коммуникацияға ревизия жасалады, сондай-ақ күрделі жөндеу жүргізіледі.

23. Апатты ғимараттарда және үй-жайларда орналасқан объектілерді пайдаланбайды.

Объектілердің ғимараты объектінің апаттылығы туралы құзыретті органдардың акітісі болған кезде апатты жағдайда деп танылады.

3. Санаториялық және сауықтыру объектiлерiн сумен жабдықтауға, суды бұруға, желдетуге, жылытуға, жарықтандыруға және микроклиматына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

24. Объектілер орталықтандырылған суық және ыстық сумен жабдықтау, жылыту және су бұру жүйелерiне қосылады.

Барлық жүйелер жұмыс iстейтiн жағдайда болады.

25. Объектілер Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 наурыздағы № 209 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің № 10774 тізілімінде тіркелген) бекітілген "Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының (бұдан әрі - № 209 бұйрық) талаптарына сәйкес қауіпсіз және сапалы ауыз сумен қамтамасыз етiледі.

26. Ас блогының өндiрiстiк үй-жайлары, кiр жуатын орын, монша, себезгi бөлмесi, қол жуатын орын, жеке гигиена кабиналары, медициналық мақсаттағы үй-жайлар ыстық сумен жабдықтау жүйесімен қамтамасыз етiледi.

Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйесi болмаған жағдайда, су жылытқыштарды орнату көзделедi.

Кәрізделмеген аудандарда ғимараттан 25 м (бұдан әрі - метр) қашықтықта су өтпейтін шұңқыры бар аула дәретханалары көзделеді, бұлар көлемінің екіден үш бөлігінің (бұдан әрі - 2/3) толуына қарай тазартылады.

27. Объектілерде ауыз су режимі ұйымдастырылады. Ауыз су, оның ішінде ыдыстарға (графиндерге, шәйнектерге) құйылған және шөлмектердегі су сапасы мен қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша № 209 бұйрық талаптарына сәйкес келеді.

Қайнатылған ауыз суды пайдалануға жол беріледі. Ауыз су режимін ұйымдастыру үшін БСҰ басшысының бұйрығымен балалар санаториясына жауапты адам тағайындалады. Демалушылардың объектілерде болатын барлық уақыт ішінде олардың ауыз суға еркін қолжетімділігі қамтамасыз етіледі.

28. Су ішу үшін таза ыдысты (шыны ыдысты, фаянсты ыдысты, бір рет қолданатын стакандарды) пайдаланады, таза және пайдаланылған ыдыс үшін таңбаланған жеке поднос немесе бір рет қолданылған ыдысты жинау үшін контейнерлер бөлінеді. Ыдысқа құйылған суға оның қайдан әкелінгендігін, сапасын және қауіпсіздігін растайтын құжаттары қоса беріледі.

29. Ауылдық және жекелей кәріздеу жүргізген жерлерде сарқынды суды жинауға арналған су өткізбейтін қазылған шұңқырлар жабдықталады, бұлар көлемінің 2/3 бөлігінің болуына қарай тазартылады.

30. Объектінің үй-жайлары жылыту, желдету және ауа баптау жүйелерiмен жабдықталады.

31. Барлық үй-жайлар ашылатын терезелер немесе фрамугалар арқылы табиғи желдеткiш көзделеді.

32. Себезгi бөлмелері мен санитариялық тораптар дербес сору желдеткiшiмен жабдықталады.

33. Температурасы минус 40 ⁰C төмен климаттық аудандарда биiктiгi үш қабат және одан жоғары тұрғын үй-жайлар сыртқы ауаны жылытатын тарату желдеткiшiмен жабдықталады.

Объектілердің барлық үй-жайларында табиғи жарық болады. Зат қоятын бөлмелерде, санитариялық тораптарда, себезгі бөлмелерінде, киiм iлетiн орындарда, жеке гигиена бөлмелерінде, бойлер, сорғы тұрған бөлмелерде екінші жарықпен жарықтандыруға немесе тек жасанды жарықтандыруға жол берiледi.

34. Барлық үй-жайларда жасанды жарықтандыру көзделеді. Шамшырақтарда қорғаныш плафондар болады. Үй-жайлардың жасанды жарықтандыру деңгейлері осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес келеді.

35. Жарамсыз шамдарды уақтылы ауыстырады. Артық және жарамсыз люминесцентті шамдар балалардың қолы жетпейтiн үй-жайларда сақталады.

Пайдаланылған шамдар мен басқа да құрамында сынабы бар аспаптарды қоқыс жинағыш контейнерлерге тастауға тыйым салынады. Пайдаланылған құрамында сынабы бар аспаптарды, люминесцентті шамдарды сақтау және шығару жауапты адамға жүктеледi. Пайдаланылған люминесцентті шамдар мен құрамында сынабы бар аспаптарды шығаруды және кәдеге жаратуды осындай қызмет түріне арналған лицензиясы бар ұйымдар жүргізеді.

36. Орталықтандырылған жылыту көзі болмаған жағдайда жеке қазандықты орнату көзделеді. Жылыту кезенінде ауаның температурасы мынадай болып көзделеді:

1) жатын және оқу үй-жайларында, кабинеттерде, кітапханаларда, мәдени-көпшілік іс-шаралар өткізілетін және демалу үй-жайларында, компьютер сыныптарында, қызметтік-тұрмыстық, кір жуатын орындарда +18 - 22 ⁰C;

2) тамақтану залдарында, буфеттерде, киім үтіктейтін, кептіретін бөлмелерде, қоймаларда және киім-кешек бөлмелерінде +16⁰C;

3) физиотерапевт кабинеттерінде, массаж кабинеттерінде +28⁰C;

4) медициналық үй-жайларда +20 - 22⁰C;

5) спорт залда және секциялық сабақтарды өткізуге арналған бөлмерде, рекреацияларда, вестибюль мен киім ілетін орындарда, асханада, киімдер мен аяқ киімдерді кептіру бөлмелерінде +15 - 17⁰C;

6) спорт залының киім шешетін орнында +19 - 23⁰C;

7) ваннасы бар бассейн үй-жайларында +29 - 30⁰C;

8) себізгі бөлмелерінде +25⁰C;

Үй-жайлардағы ауаның оңтайлы ылғалдылығы 40 - 55%-ды, ас үйде және кір жуатын бөлмелерде 60 - 70%-ға дейін құрайды.

4. Санаториялық және сауықтыру объектiлерiн күтiп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

37. Объектілердің аумағы тазалықта ұсталады. Қоқыс жинағыштар (контейнерлер) 3/2 бөлігi толған кезде тазартылады.

Учаскенiң жабдығы (үстелдер, орындықтар, дене шынықтыру жабдығы мен шағын сәулет нысандары) жарамды жағдайда ұсталады.

38. Тұрмыстық қоқыс пен қалдықтарды жинау үшiн бетондалған немесе асфальтталған алаңда орнатылған, қақпақтары бар металл контейнерлер көзделедi. Алаң негiзгi ғимараттардан кемiнде 25 м қашықтықта орналасады.

39. Сауықтыру науқаны басталар алдында және әрбiр ауысым аяқталған соң техникалық персонал күрделi жинау жүргiзедi.

Сауықтыру ауысымының арасындағы интервал кемінде күнтізбелік 2 күн құрайды, сол арада күрделі жинау мен санитариялық тазарту жұмыстары барлық үй-жайларда жүргізіледі.

Белгіленген тәртіппен қолдануға рұқсат етілген, қолданылатын дезинфекциялау ерітінділері дайындалған күні көрсетіле отырып, таңбаланған ыдыстарда нұсқаулыққа сәйкес дайындалады. Дезинфекциялау және жуу құралдары және олардың жұмыс ерітінділері демалушылар үшін қол жетпейтін орындарда сақталады.

40. Сору желдеткiш жүйелерiнiң жалюз торлары шаңнан тазартылады және оларды үй-жайдың және сыртқы ауаның температурасы кенеттен өзгерген кезде жабады.

41. Санаторий және БСҰ жұмыс iстеп тұрған кезде, апатты жағдайды жою жұмыстарын қоспағанда, күрделi жөндеуді және жөндеу жұмыстарының басқа да түрлерiн жүргiзбейдi.

42. Жинау мүкәммалы (легендер, шелектер, щеткалар, шүберектер және тағы басқа) таңбаланады және үй-жайларға бөлек бекiтiледі. Пайдаланылғаннан кейiн жинау мүкәммалын жуу және дезинфекциялау құралдарымен ыстық сумен жуады және сол үшiн арнайы бөлiнген шкафтарда немесе үй-жайларда сақтайды.

Санитариялық тораптарды жинауға арналған жинау мүкәммалының сигналды (қызыл, сарғылт) түсі болады және жеке сақталады.

43. Төсек-жабдықтарын және сүлгiлердi ауыстыру ластануына байланысты, бiрақ аптасына бiр реттен сиретпей (графикке сәйкес) және тұратын адамдар кеткеннен кейiн жүргiзiледi. Лас киім -кешек кір жуу орнына (клеенкалы және мата) қаптармен жеткізіледі. Матадан тігілген қаптар жууға тапсырылады, клеенкалы-сабынды содалы ерітіндімен өнделеді. Таза киім жуылған қаппен жеткізіледі.

44. Киiм-кешектi жуу кiр жуатын орнында немесе шарт бойынша өзге кiр жуатын орында жүзеге асырылуы тиіс. Инфекциялық аурумен ауыратын науқастардың киім-кешектері жуу алдында таңбаланған ванналарда дезинфекциялануға жатқызылады.

45. Кір жуатын орында таза және лас киім-кешектің қарама-қарсы ағымы болмайтын технологиялық процестің ағымдылығы сақталады. Объектілерде киім-кешекті ауыстыру кестесін сақтау жөніндегі құжаттама жүргізіледі.

46. Барлық үй-жайлар мен жабдықтар тәртіппен және тазалықта ұсталады. Үй-жайларды жинау күн сайын ылғалды тәсілмен, кейіннен желдету арқылы жүргiзiледi. Медициналық мақсаттағы үй-жайлар, ас блогы және дәретханалар жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып күнделікті тазартылады. Еден, есік тұтқалары, кран барашкалары, раковиналар және унитаздар күн сайын дезинфекциялауға жатады.

47. Жаңадан сатып алынған бұйымдар (ыдыс-аяқ, төсек әбзелдері, парфюмерлік-косметикалық бұйымдар, ойыншықтар, жиһаз және тағы басқа) сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжаттарымен бірге беріледі.

48. Жабдықтар мен мүкаммалға, оның ішінде медициналық жабдықтарға санитариялық-дезинфекциялық өңдеу Қазақстан Республикасының белгіленген заңнамасына сәйкес, нұсқаулыққа сай белгіленген тәртіппен қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялау құралдарымен жүргізіледі.

49. Санаториялық және сауықтыру объектілеріндегі медициналық қалдықтарды жинау Қазақстан Республикасының белгіленген талаптарына сәйкес жүргізіледі.

5. Санаториялық және сауықтыру объектілерінің жағажайларын күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

50. Жағажай оқшауланған учаскеде, айлақтардан, шлюздерден, гидроэлектр станцияларынан, сарқынды суларды жіберу орындарынан, малдың қорасы мен суатынан және басқа да ластану көздерінен алыста орналасады немесе жоғарыда көрсетілген ластану көздерінен кемінде 500 м қашықтықта орналасады.

51. Су қоймасының түбі ұйық, балдырлары, бұжыр ағаштары, үшкір тастары жоқ, құмды болып таңдалады. Балалардың шомылатын орындарындағы су қоймасының тереңдігі 0,7-ден 1,3 м-ге дейін құрайды.

52. Жағажай күннен қорғайтын қалқалармен, жатақтармен және отырғыштармен жабдықталады.

Аумақта киім ауыстыратын кабиналар (50 адамға 1), санитариялық-аулалық қондырғылар (75 адамға 1) немесе биодәретханалар орнатылады.

53. Жағажайды балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес ойын құрылғыларымен, сондай-ақ емшараларды дозалап қабылдау үшін солярийлермен, аэрарийлермен жабдықтау керек. Солярийлер мен аэрарийлерде орын саны жалпы санының (ІІ және ІІІ климаттық аудандарында) 50 %-ынан асырмай құрайды. Аэрарийлер мен солярийлердің ауданы 1 орынға 2,5 және 3,0 м² есебімен қабылданады.

54. Шомылу маусымы басталар алдында БСҰ немесе санаторий әкімшілігі аккредиттелген зертханалардың шаруашылық-ауыз су мақсатында пайдаланылатын суға және су қоймаларынан санитариялық-химиялық, микробиологиялық, радиологиялық көрсеткіштерге зерттеу жүргізуін және паразитологиялық көрсеткіштерге топырақты зерттеу жүргізуді қамтамасыз етеді.

55. Шомылуға арналған су бетінің шекарасы ашық түсті, жақсы көрінетін қалқитын белгілермен белгіленеді.

56. Жағажайдың аумағында қоқыс жинауға арналған қоқыс салғыштар орнатылады.

57. Киім ауыстыратын орындар, киім ауыстыруға арналған павильондар, киім ілетін орындар тазалықта ұсталады.

Жинау жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып жүргізіледі.

58. Жыл сайын жағажайда таза құм, малта тас себіледі. Құмды жағажайларда аптасына бір реттен сиретпей жиналған қалдықтарды шығара отырып, құмның беткі қабатына механикалық қопсыту жүргізіледі.

59. Адамдардың шомылуына арналған орындарда киім-кешекті жумайды және жануарларды жуындырмайды.

6. Санаториялық және сауықтыру объектілерінде тұруды ұйымдастыруға және тұру жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар.

60. Күн режимі балалардың жас ерекшелігіне байланысты құрылады. БСҰ-дағы балалардың күн режимі осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген.

Каникул және оқу жылы кезінде санаторийдегі балалардың күн режимі осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның 2 және 3-кестелерінде келтірілген.

61. Дене шынықтыру-сауықтыру іс-шаралары жоспары дәрігермен келісіледі және мынадай іс-шараларды қамтиды:

1) таңертеңгілік гимнастика;

2) шынықтыру емшаралары;

3) қозғалыс ойындары және дене дайындығының әр түрімен айналысу;

4) спорт, емдік дене шынықтыру, жүзуге үйрету;

5) серуендер, экскурсиялар, жорықтар;

6) спорттық жарыстар және мерекелер.

62. Дене шынықтырумен айналысу үшін медициналық топтарға бөлуді дәрігер жүргізеді. Негізгі медициналық топтың балалары шектеусіз барлық дене шынықтыру-сауықтыру және спорттық-бұқаралық іс-шараларға қатысуға жіберіледі.

63. Медициналық дайындық тобының балаларымен дене шынықтыру-сауықтыру іс-шаралары олардың денсаулық жағдайын және жеке төзгіштігін ескере отырып жүргізіледі. Бір күндік туристік жорықтарға қатысуға тартады.

64. Таңертеңгі жаттығу күн сайын 10–15 минут бойы ашық ауада, жаңбырлы ауа райында жақсы желдетілетін үй-жайда жүргізіледі.

65. Жорыққа қатысушылар медициналық тексеруден өтеді. Балаларды жорыққа жіберуден 1–2 күн бұрын бағдар мен шомылу орындарын туризм жөніндегі нұсқаушы тексереді, ал дәрігер бағдар парағына қол қояды. Туристік жорықтар медицина қызметкерінің қатысуымен жүргізіледі.

66. Шынықтыру іс-шаралары БСҰ-ға баланың келген алғашқы күнінен басталады:

1) күн ванналары таңғы немесе кешкі сағаттарда жағажайда, желден қорғалған арнайы алаңдарда (солярийлерде) тамақтан соң бір-бір жарым сағаттан кейін тағайындалады.

2) су рәсімдері таңертеңгі жаттығудан кейін ылғалды сүлгімен алдымен плюс 30 – 35 ⁰С температурада, содан соң салқын сумен плюс 10–15 ⁰С температурада сүртінуден басталады.

67. Шомылу күніне бір рет, ыстық күндері екі рет судың температурасы плюс 20 ⁰C төмен емес, ауаның температурасы плюс 23⁰С төмен емес кезде жүргізіледі.

7. Санаториялық және сауықтыру объектілерінде емдік-профилактикалық және қоғамдық тамақтануды ұйымдастыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

68. Түстену залының ауданы өзіне өзі қызмет көрсету кезінде бір орынға (тарату желісін қоспағанда) 1,8 м² (тарату желісін қоса алғанда), даяшы қызмет көрсеткен кезде 1,4 м² есебімен қабылданады. Түстену залының ауданы балаларды бір мезетте қызмет көрсету кезінде (бір ауысымда) бір орынға 1,0 м² есебімен көзделеді.

69. Объектілердің осы Санитариялық қағидалардың талаптарына қарама-қарсы болмайтын бөлігіндегі ас блогына Кодекстің 144-бабы 6-тармағына сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекіткен қоғамдық тамақтану объектілеріне қойылатын нормалау құжаттарының талаптары пайдаланылады.

70. Санаторийлерде емдік-профилактикалық тамақтану ұйымдастырылады.

71. Дайын тамақты беруді медицина қызметкері осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаның 1-нысанына сәйкес дайын тамақтың сапасын бақылау (бракераж) журналына жаза отырып дайын тамақтың сапасын органолептикалық бағалау жүргізуден кейін жүзеге асырады.

72. Санаторийде және БСҰ-да күн сайын аспаз дайын тағамның тәуліктік сынамасын қалдырады. Сынамалар қақпағы бар таза (қайнаған сумен өңделген) шыны ыдысқа (гарнирді бөлек ыдысқа салады) алынады және тоңазытқыштың арнайы бөлінген орнында +2 ⁰С-тан +6 ⁰С-қа дейін температурада кемінде 24 сағат сақталады және алу күні мен уақытын көрсете отырып таңбаланады.

73. Тамақ өнімдерін тасымалдау санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы бар автокөлікпен жүргізіледі. Тамақ өнімдері сақтау шарттарына қойылатын талаптарды ескере отырып тасымалданады, тамақ өнімдерін тасуға арналған көлікті басқа мақсаттар үшін пайдаланбайды.

Экспедитор арнайы киіммен қамтамасыз етіледі және оның жұмысқа рұқсат етілген жеке медициналық кітапшасы болады.

Азық-түлікке арналған ыдыс таңбаланады және мақсатына қарай пайдаланылады.

74. БСҰ үшін бір балаға күніне азық-түліктер жиыны (брутто массасында) осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген.

75. Жас ерекшелігіне (жастарына) байланысты балалар мен жасөспірімдерге ұсынылатын порцияның массасы (граммға шаққанда) осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаның 2-кестесінде көрсетілген.

76. Балалар санаторийлеріндегі тамақтану нормалары "Республиканың мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында тамақтанудың заттай нормаларын және жұмсақ мүкәммалмен жабдықтаудың ең төменгі нормаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 26 қаңтардағы № 128 қаулысына сәйкес қабылданады.

77. Тамақ өнімдерінің жарамдылық мерзімдері мен оларды сақтау шарттары өндіруші (шығарушы) белгілеген жарамдылық мерзімдеріне сәйкес келеді.

78. Тез бұзылатын тамақ өнімдерін сақтау төмен температуралы тоңазытқыш құрылғыларында (– 30⁰С дейін) және +2 – +6⁰С температурада тоңазытқыш камераларында немесе тоңазытқыштарда жүзеге асырылады.

79. Санаторийлерде және БСҰ-да тамақ қабылдау арасындағы аралықты 3,5 сағаттан асырмай, балаларды қосымша 2-ші таңғы аспен немесе кешкі аспен кемінде бес рет тамақтандыру көзделеді.

Тамақ арасындағы аралыққа ас мәзіріне қымызды немесе сүт қышқылы өнімін енгізу ұсынылады.

Тәуліктік тамақтандыру рационының құнарлылығын бөлу мынадай: таңертеңгілік ас – 25%; түскі ас – 35 %, бесін ас 15 %, кешкі ас – 20 %, 2-ші таңғы ас (кешкі ас) - 5%.

80. Объектілерде ас мәзірін жасаған кезде ұлттық дәстүр, аймақтарда өндірілетін отандық өнімдердің ассортименті ескеріледі.

Тамақтану рационында витаминді-минералды кешенмен байытылған өнімдер көзделеді.

Перспективалы мәзір мен шығарылатын өнімнің ассортимент тізбесі ас блогын пайдалануға берген кезде, кейіннен реконструкция жүргізгеннен кейін, ас блогы бейіні немесе өндірістік үдеріс өзгерген кезде, сондай-ақ бұрын бекітілген ассортиментке өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық ведомство бөлімшесімен келісіледі.

Нақты тамақтану рационы бекітілген перспективалы мәзіріне сәйкес орындалады.

Қажетті өнімдер болмаған жағдайда осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген негізгі тағамдық заттар бойынша өнімдерді алмастыру кестесіне сәйкес химиялық құрамы жағынан тең бағалы өнімдерге ауыстырады.

81. Өнімдерді салқын және жылылай өңдеу кезінде қалдықтардың нормалары осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаның 4-кестесіне сәйкес қабылданады.

82. Гиповитаминоздың алдын алу және балаларды тиімді сауықтыру мақсатында салқындатылған сусындарды (компот, кисель) аскорбин қышқылымен жасанды витаминдеу жүргізеді, бұл туралы осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаның 2-нысаны бойынша "С" - витаминдеу журналына жазба жазылады. Поливитамин препараттарын витаминделген және минералды заттармен байытылған тамақ өнімдерін пайдаланады (қолдану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес).

83. Инфекциялық және жаппай уланулардың пайда болуының және таралуының алдын алу мақсатында мыналар:

1) банкаларының тұншалануы бұзылған консервілер, қақпағы көтерілген консервілер, тот басқан, пішіні өзгерген, заттаңбасы жоқ банкалар;

2) жұмсақ ыдыста су тиген өнімдер (ұн, жарма, қант және басқа да өнімдер);

3) қамба зиянкестерін жұқтырған, сондай-ақ механикалық қоспалармен ластанған жарма, ұн, құрғақ жемістер және басқа да өнімдер;

4) зең және шіру белгілері бар көкөністерді, жемістерді, жидектерді;

5) саңырауқұлақтар;

6) жеңіл асқа арналған консервілер, маринадталған көкөністер мен жемістер;

7) үйде дайындалған өнімдер (консервіленген саңырауқұлақтар, ет, сүт, балық және басқа да пайдалануға дайын өнімдер) пайдаланылмайды.

84. Тамаққа:

1) алдыңғы тамақтың қалдықтарын;

2) кремі бар кондитерлік өнімдерді, кремді, суындарды, өздері дайындаған морстарды, квасты, іркілдекті, паштеттерді, құйылған тағамдарды (еттен және балықтан), майшабақтан жасалған фаршмакты;

3) фритюрдегі бұйымдарды, қуырылған жұмыртқаны;

4) ащы тұздықтарды, қышаны, ақжелкекті, бұрышты, сірке суын, табиғи кофені, шырындар мен құрғақ концентраттар түріндегі сусындарды, майонезді;

5) пастерленбеген сүттен дайындалған сүтті және сүт қышқылы өнімдерін;

6) қан және өкпе-бауыр шұжықтарын;

7) қатықты;

8) тартылған ет салынған құймақтарды және флотша дайындалған макаронды;

9) суда жүзетін құстардың жұмыртқаларымен етін;

10) үйде дайындалған, консервіленген өнімдерді;

11) газдалған және алкогольсіз энергетикалық сусындарды (минералды және ауыз суды қоспағанда);

12) чипсилерді, кириешкилерді, гамбургерлерді, хот-догтарды, құрғақ концентраттарды гарнир ретінде пайдаланбайды.

85. Құрамы тағамдық қоспаларды, гендік-түрлендірілген организмдерді және табиғиға сәйкестендірілген кез-келген өнімдерді (хош иістендіргіштер, шығу тегі жасанды бояғыштар, сағыз) қамтитын өнімдерді тұтынуға тыйым салынады.

86. Туберкулезге қарсы санаторийлерде мектепке дейінгі жастағы балаларды тамақтандыруды ұйымдастыру үшін 1 балаға кемінде 2 м² есебімен асхана-ойын бөлмесі; 3 ұялы жуу ваннасымен, ыдысты кептіруге арналған сөрелермен және оларды сақтауға арналған шкафтармен жабдықталған буфет бөлмесі көзделеді.

87. Жататын балаларға және өз бетінше қозғалу мүмкіндігін толық жоғалтқан не жартылай жоғалтқан балаларға арналған санаторийлерде тамақтандыру тарату орны бар буфет бөлмесі, 3 ұялы жуу ваннасымен, ыдысты кептіруге арналған сөрелермен және сақтауға арналған шкафтармен жабдықталған ыдыс жууға арналған үй-жай қарастырылған секцияда жүзеге асырылады. Қажет болған жағдайда, ас блогынан тамақты беруге арналған көтергіш жабдықталады.

88. Мектеп жасындағы жүретін науқастар үшін бір отыратын орынға 1,5 м² есебімен тамақтану залы көзделеді. Түстену залдарының сыйымдылығын 60 орыннан асырмау көзделеді.

Түстену залының жанында 25 балаға 1 қолжуғыш, 40 балаға 1 унитаз есебімен санитариялық торап, изоляторда тарату орны мен ыдысты жууға және сақтауға арналған үй-жай көзделеді.

89. Персоналдың тамақтануы үшін жеке есігі, себезгі бөлмесі және дәретханасы бар арнайы зал бөлінеді.

90. Компоттарды витаминдеу оларды өткізуден бұрын +15⁰С-тан аспайтын температураға дейін салқындатқаннан кейін жүргізіледі, кисельге аскорбин қышқылының ерітіндісін +30 – + 35⁰С температураға дейін салқындатқан кезде қосады. Сәби балаларға арналған "С" витаминінің тәуліктік нормасы 50 миллиграмм (бұдан әрі – мг), ал мектепке дейінгі балалар үшін - 60 мг, мектеп жасындағы балалар үшін – 70 мг. Витаминделген тағамдар жылытылмайды.

91. Балаларды ыстық тамақты таратуға, нан кесуге, дайын тамақтарды порцияға бөліп орауға, ыдыс жууға, санитариялық тораптарды, аумақтарды тазалауға, бассейндерді тазалауға тартпайды.

92. Салаттарға арналған көкөністерді кейіннен термиялық өңдеуден өткізбей, бөлшектеу піскен көкөністер "ПК" деген таңбасы бар үстелдерде және тақтайларда, бактерицидтік сәулелендіргішпен жабдықталған дайын өнімдер цехында жүргізіледі. Салаттарды дайындау және оларды тұздықтау тура таратар алдында жүзеге асырылады. Тұздықталған салаттарды сақтауға тыйым салынады.

93. Жабдық, өндірістік үстелдер, мүкәммал, ыдыс-аяқ, ыдыс тамақ өнімдерімен жанасуға рұқсат етілген, жуу және дезинфекциялау құралдарының әсеріне төзімді материалдардан дайындалады және тамақ өнімдерімен жанасатын материалдар үшін қауіпсіздік талаптарына жауап береді.

94. Тамақтану залдары жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып, оларға өңдеу жүргізуге мүмкіндік беретін жабыны бар жиһазбен жабдықталады.

95. Қандай да бір технологиялық және тоңазытқыш жабдығы істен шыққан жағдайда, ас мәзіріне өзгерістер енгізіледі.

96. Тамақ өнімдерін, ыдыстарды, мүкәммалды сақтауға арналған стеллаждардың төменгі сөрелері мен тауарлардың астына қоятын тұғырлардың еденнен биіктігі кемінде 15 см етіп көзделеді.

97. Асханаларды бір отыратын орынға кемінде үш жиын есебінен асхана ыдысымен және аспаптармен қамтамасыз етіледі.

98. Тамақтануды ұйымдастыру кезінде тамақ өнімдерімен жанасатын материалдар үшін қауіпсіздік талаптарына сай келетін фарфордан, фаянстан және шыныдан жасалған ыдыстар (тәрелкелер, табақшалар, тостағандар, бокалдар) пайдаланылады. Тот баспайтын болаттан немесе материалдың гигиеналық қасиеттері бойынша ұқсас материалдан жасалынған, дайын тамақтарды дайындауға және сақтауға арналған асхана аспаптары (қасық, шанышқы, пышақтар), ыдыстар пайдаланылады.

99. Шикі және дайын өнімдерді бөлек сақтау, оларды технологиялық өңдеу және тарату үшін бөлек және таңбаланған жабдық, бөлшектеу мүкәммалы, асүй ыдысы пайдаланылады:

1) мынадай таңбасы бар өндірістік үстелдер: шикі ет "ШЕ", шикі балық "ШБ", шикі көкөністер "ШК", "нан", дайын өнім "ДӨ", "қамыр";

2) бөлшектеу мүкәммалы (бөлшектеуге арналған тақтай мен пышақтар): шикі ет "ШЕ", піскен ет "АЕ", шикі балық "ШБ", піскен балық "АБ", шикі көкөністер "ШК", піскен көкөністер "ПК", "нан", "гастрономия", "аскөк", "қамыр";

3) мынадай таңбасы бар асүй ыдыстары: "I тағам", "II тағам", "III тағам", "сүт", "жұмыртқаларды өңдеуге арналған", шикі ет "ШЕ", шикі көкөністер "ШК", шикі балық "ШБ", "дайын өнімге арналған", "шикі өнімге арналған".

Бөлшектеу мүкәммалы мен асүй ыдысы таңбалануына сәйкес мақсатына қарай пайдаланылады.

100. Пішіні өзгерген, жиектері сынған, сызаттары, сынықтары бар, эмалы зақымданған асүй және асхана ыдыстарын; алюминийден жасалған асхана аспаптарын; пластмассадан және сығымдалған жұқа тақтайдан жасалған бөлшектеу тақтайларын; сызаттары және механикалық зақымдалған бөлшектеу тақтайларын және ұсақ мүкәммалды пайдаланбайды.

101. Ет пен балықты қасаптауға арналған бөлшектеу тақтайлары, науалар тесіктері және саңылаулары жоқ тамақ өнімдерімен жанасуға арналған материалдардан дайындалады.

Етті қасаптауға арналған науаны арнайы тұғырыққа орнатады және күн сайын жұмыс аяқталған соң тазартады және бетіне тұз себеді. Науаның бетін тесіктері мен саңылаулары пайда болған кезде сүргілейді және жонады.

102. Ас блогының өндірістік және басқа да үй-жайлары, өндірістік жабдық пен мүкәммал (шкафтар, үстелдер, стеллаждар), санитариялық-техникалық жабдық жарамды жағдайда, тәртіппен және таза ұсталады. Тамақ өнімдерін еденде сақтауға жол берілмейді.

103. Тамақтану залдарын жинау әрбір тамақ ішілгеннен кейін жүргізіледі. Тамақтану үстелдерін арнайы бөлінген шүберекті және таза немесе пайдаланылған шүберекке арналған таңбаланған ыдысты пайдалана отырып, жуғыш заттар қосылған ыстық сумен жуады. Шүберекті пайдаланғаннан кейін жуғыш заттарды қоса отырып, жуады, дезинфекциялайды немесе қайнатады, шаяды, кептіреді және таза шүберекке арналған ыдыста сақтайды.

104. Асүй ыдысын жуу асхана ыдысынан бөлек көзделеді. Ыдыс жуатын үй-жайларда ыдыстар мен мүкәммалды жуу ережелері туралы нұсқаулық ілінеді. Ыдыс-аяқ жуатын машинаны пайдалану ұсынылады. Мамандандырылған жуатын машиналарда асхана ыдыстарын жуу оларды пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізіледі.

105. Асхана және асүй (қазан жуғыш) ыдыстарын жууға арналған жуғыштардың пайдаланатын ыдыстарды толықтай батырып қоюды қамтамасыз етуге жеткілікті көлемі, көлемдік сыйымдылығының таңбасы болады және полимер және резеңке материалдардан жасалған тығындармен қамтамасыз етіледі. Жуу және дезинфекциялау құралдарын дозалау үшін өлшегіш ыдыстар пайдаланылады.

106. Үш секциялы ванналарда асхана ыдыстарын қолмен жуу кезінде мынадай тәртіп сақталады:

1) тамақ қалдықтарын механикалық тазарту;

2) ваннаның бірінші секциясында + 45⁰С төмен емес температурада жуғыш заттар қосылған суда жуу;

3) ваннаның екінші секциясында + 45⁰С төмен емес температурада және ваннаның бірінші секциясына қарағанда 2 есе аз мөлшерде аз жуғыш заттар қосылған суда жуу;

4) ваннаның үшінші секциясында + 65⁰С төмен емес температурада ыстық ағынды суда ыдыстарды шаю;

5) торларда, сөрелерде және стеллаждарда төңкерілген күйінде кептіру.

107. Арнайы жуғыш орны және ағынды су болмаған кезде ыдыстарды үш легенде (легеннің көлемі кемінде 10 литр) жуғыш заттарды қоса отырып, ыстық суда жуады, таза ыдыстар ыстық сумен шайылады, кейін кептіріледі.

108. Асхана аспаптарын сақтауға арналған сыйымдылықтар + 45⁰С төмен емес температурада жуғыш заттарды қолдана отырып, ыстық суға жуады.

109. Таза асүй ыдысын және мүкәммалды еденнен кемінде 0,5 м биіктіктегі стеллаждарда; асхана ыдыстарын шкафтарда немесе торларда; асхана аспаптарын тұтқасын жоғары қаратып сақтайды, оларды табақтарда шашылған күйде сақтауға тыйым салынады.

110. Технологиялық жабдықты өңдеуді күн сайын оның ластануына қарай және жұмыс күнінің соңында арнайы бөлінген шүберекпен және сыйымдылықта жүргізеді.

111. Бөлшектеу тақтайларын және ұсақ ағаш мүкәммалын жууды асүй ыдысына арналған жуу бөлімшесінде (цехта) жуғыш заттарды қоса отырып, +45⁰С төмен емес температурада ыстық суда жүргізеді, +65⁰С төмен емес температурада ыстық сумен шаяды және ыстық су құяды, содан кейін стеллаждарда қырынан тұрғызып кептіреді. Өңдегеннен және кептіргеннен кейін бөлшектеу тақтайларын және пышақтарды таңбаланған арнайы кассеталарда (тақтайларды қырынан) сақтайды, тиісті өндірістік үстелдерге (қырынан) тікелей сақтауға жол беріледі. Оларды үсті-үстіне қойып сақтауға жол берілмейді.

112. Ыдыс жууға арналған щеткалар мен шүберекті пайдаланғаннан кейін тазартады, жуғыш заттарды қоса отырып, +45⁰С төмен емес температурада ыстық суға батырып қояды, дезинфекциялайды (немесе 15 минут қайнатады), ағынды сумен шаяды, кептіреді және арнайы ыдыста сақтайды.

113. Күрделі жинауды жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып және эпидемиологиялық айғақтар бойынша айына бір рет (қабырғаларды, жабдықты, әйнектің ішкі беттерін, жарықтандыру аппаратурасын, асүй және асхана ыдыстарын, ыдысты және мүкәммалды жуу) жүргізеді.

114. Ақ және қара нан бөлек (әр түрлі сөрелерде сақтауға жол беріледі) желдетуге арналған есігінде саңылауы бар шкафта сақталады, төменгі сөренің еденнен қашықтығы кемінде 35 см болады. Шкафтардың сөрелерін нанның ұнтағынан арнайы щеткалармен тазартады және 1%-дық асханалық сірке су ерітіндісін қолдана отырып, шүберекпен сүртеді.

115. Тамақ қалдықтарына арналған таңбаланған ("тамақ қалдықтары") ыдыстардың қақпағы болады, арнайы бөлінген орында сақтайды және олардың 2/3 көлемі толуына байланысты қалдықтардан босатылады, жуғыш заттардың ерітіндісімен жуады.

116. Ас блогындағы персонал арнайы киімнің үш жиынтығымен қамтамасыз етіледі. Салаттарды дайындау кезінде кейін термиялық өңдеуден өткізбей және тарату жолында бір рет пайдаланатын қолғаптар пайдалану ұсынылады.

117. Тамақты дайындау өнімдерді тарату, тағамдардың шығымы, тағамды дайындау технологиясы туралы мәліметтер көрсетілген технологиялық карталарға сәйкес тағамдар картотекасын пайдалана отырып жүргізіледі.

Перспективалы мәзірде бірдей тағамдарды немесе аспаздық өнімдерді бір күнде немесе келесі 2 – 3 күнде қайталауға жол берілмейді.

Күн сайын тамақтану рационына ет, сүт, сары май және өсімдік майы, қара бидай және (немесе) бидай наны, көкөністер және қант қосылады. Балық, жұмыртқа, ірімшік, сүзбе, тауық еті 2 – 7 күнде 1 рет қосылады.

118. Тамақ өнімдері мен азық-түлік шикізаттарын қабылдау осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаның 3-нысанына сәйкес "Тамақ өнімдері мен азық-түлік шикізаттарының бракераж журналына" деректер енгізе отырып олардың сапасы мен қауіпсіздігін куәландыратын құжаттар болған кезде жүзеге асырылады.

Өнімдердің сапасы мен қауіпсіздігін куәландыратын құжаттар қоғамдық тамақтану ұйымдарында сақталады.

119. Санаторий мен БСҰ-ның медицина қызметкерлері ас блогына келіп түскен өнімдердің сапасын, өнімдерді сақтау жағдайлары мен өткізу мерзімдерін сақтауды, тәуліктік сынамаларды алу және сақтау дұрыстығын, асхана персоналы мен кезекшілерінің тамақтарды дайындау технологиясын, жеке гигиена ережелерін сақтауды бақылауды жүзеге асырады, осы Санитариялық қағидаларға ай сайын берілетін тамақтың мөлшеріне қадағалау жүргізіліп, 3-қосымшаның 4-нысаны бойынша "Айдағы тамақ өнімдері нормаларының орындалуын бақылау ведомосын" толтыру арқылы тамақтандыру нормаларын орындауды талдайды.

120. Қоғамдық тамақтану объектілерінде шығарылатын өнімдердің қауіпсіздігі объектілерде құрал-саймандық және (немесе) зертханалық зерттеулерді қоса алғанда, өндірістік бақылау жүргізу арқылы қамтамасыз етіледі.

121. Өндірістік бақылаудың тәртібі мен мерзімділігін тамақтануды ұйымдастырушы (объектінің басшысы, қоғамдық тамақтану объектісінің басшысы, тамақтануды ұйымдастыру бойынша қызметтерді жеткізуші) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық ведомство бөлімшесінің келісімі бойынша, күрделі тазалау, дератизациялау және дезинсекциялау мерзімділігін көрсете отырып анықтайды. Өндірістік бақылаудың әзірленген бағдарламасы технологиялық үдеріске өзгерістер енгізу кезінде қайта қаралады.

8. Санаториялық және сауықтыру объектілерінде медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

122. Санаторийлер мен БСҰ-да медициналық қамтамасыз ету мынадай:

1) үй-жайлардың, аумақтың, шомылу және спортпен айналысу орнының дайындығын тексеру;

2) медициналық кабинетті және изоляторды денсаулық сақтау саласында қолданыстағы заңнамаға сәйкес жарақтандыруды бақылау;

3) әр қызметкердің жеке медициналық кітапшаларын тексеру;

4) балалар мен жасөспірімдерді қабылдау кезінде медициналық тексеру жүргізу;

5) балалар мен жасөспірімдердің денсаулық жағдайларын жүйелі бақылау;

6) балалар мен жасөспірімдерді дене шынықтыру сабақтары үшін медициналық топтарға бөлуді, дене шынықтыру және спорт жөніндегі нұсқаушыларға балалардың денсаулық жағдайлары, спорт сабақтарының ұсынылатын режимі туралы ақпарат беру;

7) күн сайын амбулаториялық қабылдау жүргізуді, ауырған балалар мен жасөспірімдерге медициналық көмек көрсету;

8) жазатайым оқиғалар туындаған кезде алғашқы медициналық көмек көрсетуді, жақын жердегі стационарға тасымалдау;

9) санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу арқылы инфекциялық ауру жағдайлары туралы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық ведомство бөлімшесіне шұғыл хабарлама беру;

10) балалар мен жасөспірімдерді тамақтандырудың ұйымдастырылуын бақылау;

11) барлық үй-жайлар мен аумақтың, сумен жабдықтау көздерінің санитариялық жағдайын және оларды күтіп-ұстауды бақылау;

12) балалар мен персоналдың жеке гигиена қағидаларын сақтауын, санитариялық-ағарту жұмысын жүргізуді бақылау;

13) осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес БСҰ жағдайларында балаларды сауықтырудың тиімділігін бағалауды жүргізу;

14) вираж және гиперергиясы бар балаларға химиопрофилактика жүргізу шараларын қамтиды.

123. БСҰ мен балалар санаторийлерінің медициналық есепке алу-есеп беру құжаттамасы осы Санитариялық қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

9. Санаториялық объектілерде балшықпен емдеуге және физиотерапияға арналған үй-жайларды күтіп-ұстауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

124. Санаторийде балшық кені орнынан тасымалдағаннан кейін және пайдаланған соң өңделмеген балшықты өңдеу жүргізеді. Қайта қалпына келтірілген балшық қалпына келтіру бассейндерінде тиісті микроклиматтық жағдайларда 3-4 айдан асырмай сақталады.

125. Емшараларға дайын емдік балшықтар мынадай талаптарға сәйкес келеді:

1) диаметрі 0,25 миллиметр (бұдан әрі – мм) минералды бөліктермен (тұз кристалдарымен, гравиймен, құммен) ластану шоқы және шөгінді сульфидті балшықтарда 3%-дан, шымтезек және тұнба балшықтарда 2 %-дан аспайды;

2) шымтезек балшықтарындағы ыдырау дәрежесі кемінде 40 % болады;

3) тұнба және шоқы балшықтарының ығысуға кедергісі 1000-2000 шегінде, шөгінді сульфидті және шымтезек балшықтарында 1500-4000 дин/см² болады;

4) балшықты ерітіндінің ылғалдылығы, жылу сыйымдылығы, қышқылдығы, минералдануы және сульфидтердің болуы балшықтың әр типіне арналған нормативтік құжаттамаға сәйкес шектерге сәйкес келеді;

5) табиғи және емшараларға дайындалған емдік балшықтардың нормаланатын физикалық-химиялық және токсикологиялық көрсеткіштері осы Санитариялық қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес келеді;

6) табиғи және емшараларға дайындалған емдік балшықтардың нормаланатын микробиологиялық көрсеткіштері осы Санитариялық қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес келеді.

126. Балшықтарда коккты микрофлораның (стафилококктар, стпертококктар, диплококктар), сіреспе және көк іріңді таяқшалардың және перфрингенс бациллалары вирулентті түрлерінің болуына тыйым салынады.

Пайдаланылған емдік балшық көп жылдық ұзақ қалпына келуі үшін табиғи ортаға тасталады.

127. Физиотерапия кабинеттерін орналастыру, жабдықтау, күтіп-ұстау және пайдалану денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес келеді.

128. Сумен, балшықпен емдеуге арналған емдеу корпустарының ғимараттары жеке тұрған ғимаратта орналастырылады. Жобалық оқшаулаған кезде жапсарлас ғимаратта орналастырады. Үй-жайлар киім ауыстыратын орын, санитариялық торап және себезгі бөлмесі арқылы жеке кіретін есіктері бар жеке блоктарға топтастырылады.

Балшықтарды сақтау үшін тек таза балшықты пайдалануға есептелген бірнеше бассейндер көзделеді.

129. Табиғи көздердің (минералды балшықтар, саз) балшығымен емдеуге арналған құралдар бір рет қолданылады. Олардың негізінде заттар (балшық маскалары және басқалары) дайындаушының қаптамасында сақталады және заттаңбасындағы, қаптамасындағы деректерге сәйкес пайдаланылады.

130. Фито-барлар өнімді сақтауға, ыдысты жууға, өңдеуге және сақтауға арналған тиісті жағдайлар, сапасы мен қауіпсіздігі туралы құжаттар бар болғанда ұйымдастырылады. Ыдыстарды жуу және өңдеу ыстық және салқын су жүргізілген екі секциялық жуатын орында жүргізіледі.

131. Бальнеологиялық емшараларды жүргізу үшін бөлек бальнеологиялық құрылғысы бар жеке үй-жайлар жабдықталады. Асқазанды жуу емшараларын қызыл иекті шаюмен, ішек себезгісін ішекке минералды су мен емдік балшықтың қоспасын енгізе отырып, ішекті сифонмен жуумен біріктірмейді. Емшара кабинеттерінде әр кушетка (кресло) жеке кабиналарда орнатылады.

132. Алмалы-салмалы және адаммен жанасатын құралдарды (резеңке түтікшелер, ұштықтар, үштіктер және басқалар) жуу, қайнату, дезинфекциялау қоса берілетін нұсқаулықтарына сәйкес жүзеге асырылады және жеке үй-жайларда жүргізіледі.

Әрбір дәретхана бөлмесінде жуатын раковина, электрлі сүлгі немесе бір рет қолданылатын сүлгі, сабын көзделеді.

133. Медициналық жабдық оны қолдану саласын және белгіленген тәртіппен тағайындалуын растайтын техникалық паспортпен қамтамасыз етіледі.

134. Емдік массажды жүргізуге арналған үй-жайлар массажға және себезгіге арналған кабинеттерден тұрады. Массажға арналған кабинеттің ең аз ауданы бір кушеткаға кемінде 6 м² есебімен қабылданады. Кабинет қол жууға арналған раковинамен, қол жууға арналған құралдармен және жеке пайдаланылатын сүлгімен жабдықталады. Емдік балшықты, суды пайдалануға, сақтауға және тасымалдауға арналған бактардың, сыйымдылықтардың, құбырлардың конструкциясы және оларды пайдалану көрсеткіштердің қауіпсіздігін және тазалау, жуу және дезинфекциялау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

Массажға арналған кабинет механикалық желдеткішпен жабдықталады.

10. Туберкулезге қарсы санаторийлерді күтіп-ұстауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

135. Туберкулезге қарсы санаторий құрылысына арналған жер учаскесі елді мекеннің табиғи аймағында, орман алқаптары мен су қоймаларына жақын тұрғын үй құрылысына дейін кемінде 1000 м, автомобиль жолдарына дейін 500 м және бау-бақша учаскелеріне дейін 300 м қашықтықта таңдап алынады.

136. Жатын бөлмелер мен оқу корпустары және тұру аймағы учаскесінің шекарасы арасындағы санитариялық ажыраулар кемінде 50 м, санаторийдің негізгі ғимараттарынан шаруашылық аймағына дейін кемінде 100 м құрайды.

137. Санаторий саябағының аймағында балалар үшін мектепке дейінгі жастағы барлық балалар және мектеп жасындағы балалардың 40-50%-ы бір уақытта болғанда бір балаға ауданы 7,5 м² есебімен ойын алаңдары орналастырылады. Алаңдар құм салғышпен, әткеншектермен, төбелермен, басқыштармен және басқа да ойын түрлерімен, күркелермен, отырғыштармен, үстел ойындарымен және оқуға арналған үстелдермен жабдықталады. Мектепке дейінгі жастағы балаларға арналған ойын алаңдары үй-жайдан шығатын жерге тікелей жақын орналастырылады.

138. Туберкулезге қарсы санаторийдің құрылымында клиникалық-диагностикалық және рентгенологиялық, функционалдық диагностика, физиотерапиялық, массаж, емдік дене шынықтыру, стоматологиялық, фитотерапия кабинеттері, қақырық жинайтын бөлме, химизатор бөлмесі (туберкулезге қарсы препараттар беру кабинеті) көзделеді.

139. Туберкулезге қарсы санаторийде балалар үшін оқу үй-жайлары мен емдік дене шынықтыру сабақтарына арналған спорт залдары көзделеді.

140. Жатын үй-жайлар әрқайсысы сыйымдылығы 30 төсектен аспайтын оқшауланған палаталы секциялардан тұрады. Бір қабатта екі секциядан артық орналастырылмайды. Әр секцияның құрамында ауданы кемінде 15 м² ойын алаңы; бір орынға 0,6 м² есебімен кептіру шкафтары бар киім ілетін орын жобаланады. Екі секцияға бір орынға кемінде 0,1 м² есебімен киім үтіктеуге және тазалауға арналған бөлме; 1 орынға 0,2 м есебімен балалардың заттарын сақтауға арналған үй-жай көзделеді.

141. Мектепке дейінгі балалар үшін палаталы секциялардың құрамына мыналар кіреді: бір балаға ауданы 4,0 м² жатын бөлме, асхана-ойын бөлмесі, дәретхана, киім ауыстыратын орын және буфет. Киім ауыстыратын орындарда киім мен аяқ киімге арналған кептіру шкафтары көзделеді. Мектеп оқушылары палаталарының ауданы 1 орынға 6 м² есебімен және сыйымдылығы 5 орыннан аспайтындай етіп қабылданады. Әр секцияда 3 орыннан 2-3 палата көзделеді. Жатын үй-жайлар мен изолятор қатты төсегі бар кереуеттермен жабдықталады.

142. Мектепке дейінгі балаларға арналған бөлімшелерде санитариялық тораптар әр секция үшін жеке орнатылады. Санитариялық тораптар: ваннамен, себезгімен, екі қолжуғышпен және аяқ жууға арналған екі жуғышпен, унитаздармен, тостағандарға арналған жуғыштармен және сөре-стеллаждармен, сүлгілер мен жуынатын құралдарды сақтауға арналған ашық шкафтармен жабдықталады. 5 жастан үлкен балалар үшін ұл балалар мен қыз балаларға арналған бөлек дәретханалар көзделеді.

143. Мектеп оқушыларына арналған санитариялық тораптар бір секцияға жабдықталады және ол мыналарды қамтиды: 5 адамға 1 қолжуғыш есебімен қолжуғыштар, 15 адамға аяқ жууға арналған 2 жуғыш, 15 адамға арналған 2 унитазы бар дәретхана, 15 ұл балаға 1 унитаз және 1 писсуар; 15 адамға 1 себезгі есебімен себезгі кабиналары; иілгіш шлангісі бар табандықпен, 15 қыз балаға 2 раковина есебімен қолжуғышпен жабдықталған қыздардың гигиенасы кабиналары.

144. Әр палаталы секцияда шлюзде қолжуғышы бар, персоналға арналған санитариялық торап және ауданы кемінде 6 м² санитариялық бөлме көзделеді. Санитариялық бөлме құйылыс тесігі мен қолжуғышпен, жататын балалар бар санаторийде дәрет ыдысын өңдеуге арналған қондырғы жабдықталады.

145. Зиянды заттарды бөлуге байланысты емшараларды өткізуге арналған үй-жайларды бір корпуста жатын үй-жайлармен орналастыруға тыйым салынады.

146. Барлық үй-жайларды күн сайын ылғалды жинау және апта сайын күрделі жинау кейіннен жатын бөлмелердегі ауаны ультракүлгін шамдармен сәулелендіру арқылы жуу және дезинфекциялау құралдарын пайдалана отырып жүргізіледі.

Дезинфекциялау құралдары балалардың қолы жетпейтін жерде нұсқаулыққа сәйкес сақталады.

Жылына бір рет төсек жабдығын камералық зарарсыздандыру жүргізіледі.

147. Ойыншықтар олардың сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжаттармен сатып алынады.

Пайдаланылған ойыншықтарды күн сайын жұмыс күнінің соңында 2% сабынды-содалы ерітіндіні пайдалана отырып жуады, ағып тұрған судың астында шаяды және кептіреді. Қуыршақтың киімдерін ластануына қарай жуады және үтіктейді. Ойыншықтарды жууға арналған ыдыс пен щетка таңбаланады.

Жұмсақ ойыншықтарды пайдаланғаннан кейін күннің соңында ойыншықтан 25 сантиметр (бұдан әрі - см) қашықтықта бактерицидті сәулелендіргіштермен 30 минут бойы дезинфекциялайды.

148. Жуынатын, себезгі (ванна бөлмелерінде), кір жуатын бөлмелерде, дәретханаларда қабырғалары, есіктің тұтқалары күн сайын ыстық сумен жуғыш заттарды пайдалана отырып жуылады, едені ластануына қарай күніне кемінде 3 рет жуылады.

149. Жинау мүкәммалы таңбаланады, жеке үй-жайларға бекітіледі, дезинфекциялап, жуғаннан кейін арнайы осы мақсатқа бөлінген үй-жайда, шкафтарда немесе қабырға сөрелерінде бөлек сақталады.

Жөкелер мен шүберектер ыдысты, ас үй мүкәммалын және үстелдерді жуғаннан кейін 15 минут бойы қайнатылады, кептіріледі және арнайы бөлінген орында сақталады.

150. Қабылдау бөлімшесінде кемінде екі қабылдау-қарау бокстарын көздеу керек. Балаларды санитариялық өңдеу осы үй-жайларда жүргізіледі.

11. Туберкулезге қарсы санаторийлерде балалардың тұру жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

151. Күн режимі әртүрлі жастағы балалар үшін жеке құрылады және: сақтайтын, сергітетін (аяп жаттықтыратын) және жаттықтыратын (жалпы) түрлерін қарастырады.

Сақтайтын режим барлық балаларға санаторий жағдайларына (баланың денсаулық жағдайына және жасына байланысты) бейімделудің алғашқы 5-10 күніне қозғалу белсенділігін шектеу және осы кезеңде инфекция ошақтарын тазарту және тексеру арқылы тағайындалады. Бейімделу кезеңі қолайлы өткен жағдайда баланы дене жүктемесінің қарқындылығын біртіндеп көбейтіп, физиотерапия және басқа да сауықтыру тәсілдерін жүргізе отырып сергітетін режимге ауыстырады.

Организмнің реактивтілігінің қалпына келуіне қарай жаттықтыратын режим (жалпы) тағайындалады.

152. Санаторий мектебіндегі оқу сабақтары түске дейін, емдеу рәсімдерінің негізгі кешені оқу сабақтарынан кейін жүргізіледі.

Санаторийдегі оқу жүктемесі күніне 35 минуттан 4-тен аспайтын сабақты қамтиды, сабақтар арасындағы үзіліс 10 минут, екінші сабақтан кейін балалар ауада 35 минут болады. Үлкен үзілісті дене шынықтыру сабақтары ретінде пайдалану ұсынылады. Мәдени-көпшілік іс-шараларды және үйірме сабақтарын күніне 1,5 сағаттан асырмай жүргізу ұсынылады.

153. Жаз мезгілінде балалармен өткізілетін барлық мәдени-көпшілік және дене шынықтыру-спорттық іс-шаралар ашық ауада жүргізіледі.

12. Туберкулезге қарсы санаторий персоналының еңбек жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

154. Туберкулезге қарсы санаторийге жұмысқа қабылдау алдында қызметкер туберкулезбен ауыратын науқастармен жұмыс режимі бойынша дайындықтан және аттестаттаудан Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес өтеді.

155. Персонал кемінде үш жиынтықты арнайы киіммен және жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етіледі.

156. Туберкулездің таралу мүмкіндігі жоғары үй-жайларда (зертхана, емшара, таңып-байлау бөлмелері, палаталар, изолятор, қақырық жинайтын бөлме, туберулезге қарсы препараттар қабылдайтын үй-жай, медициналық қалдықтарды уақытша сақтайтын үй-жай) экрандалған ультракүлгін бактерицидті сәулелендіргіштер орнатылады.

157. Туберкулезге қарсы санаторийдегі науқастарға балалардың және жасөспірімдердің келуіне жол берілмейді.

158. Туберкулезге қарсы санаторийде қорытынды дезинфекция жылына 2 рет және барлық қайта бейіндеу, көшу, қайта жаңарту, жөндеу жағдайларында жүргізіледі.

Туберкулезге қарсы санаторийде әр науқас шыққаннан кейін және жоспарлы түрде жылына бір рет төсек-орын жабдықтарына камералық зарарсыздандыру жүргізіледі.

13. Палатка түріндегі БСҰ-н орналастыруға және олардың жұмыс тәртібін ұйымдастыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

159. Палатка түріндегі БСҰ жоғары жерлерде, шөптесін немесе тапталған топырақты алаңқайларда орналастырылады. Палатка айналасында жаңбырдың сулары (палаткадан) ағатын еңістері бар кішкентай жыралар көзделеді.

160. Көрсеткіштер бойынша дезинсекциялық, дератизациялық іс-шаралар жүргізіледі.

161. Палатка түріндегі БСҰ аумағы периметр бойынша жақсы көрінетін белгілермен (жалаушалар, ленталар және басқалар) белгіленеді.

162. Палаткалардың түрі (бір-, екі-, үшқабатты) елді мекеннің табиғи-климаттық ерекшеліктеріне байланысты қолданылады.

163. Палаткалар берік, су өткізбейді (сыртқы палатка - тент), жылу ұстайды, қансорғыш жәндіктердің кіріп кетуінен қорғайды (терезеге және есікке москитті тор, сыдырмалы ілгегі бар құлып), желдету үшін ашылатын клапан-терезелері, жақсы жабылатын кіретін есігі және тақтай едені, жел үрлемейтін жақтауы бар.

164. Палаткадағы жатын орындардың саны оны қолдану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілген сыйымдылығымен айқындалады. Әрбір демалушыға ұйықтайтын қапшықтарды пайдалана отырып жеке жатын орын көзделеді.

165. Палаткаларды кереуеттермен немесе жайылмалы кереуеттермен, киім мен аяқ киімді сақтайтын тумбочкалармен жабдықтаған кезде оларды жердің бетінен кемінде 0,2 м биіктікте ағаш төсемдерге орналастырады.

166. Ауладағы дәретханалар немесе биодәретханалар орнатылады. Өңдеу ҚР аумағында рұхсат етілген дезинфекциялаушы құралдарды пайдалану арқылы жұмыс күнінің соңына қарай күнделікті жүргізіледі.

167. Палатка түріндегі БСҰ бөлу орындарында жеке гигиена ережелерін сақтау үшін жағдайлар жасалады.

168. Ауызсу режимі ұйымдастырылады. Ауызсу сапасы мен қауіпсіздігінің көрсеткіштері бойынша № 209 бұйрық талаптарына сәйкес келеді.

169. Тамаққа әртүрлі концентраттар (дайын ботқалар, консервілер, құрғақ сүттер және басқалар) пайдалану ұсынылады.

170. Палатка түріндегі БСҰ басшысы балалар мен жасөспірімдерге медициналық қызмет көрсету үшін дәрігерді және/немесе орта медицина қызметкерін тартады.

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 1-қосымша

Үй-жайларды жасанды жарықтандыру деңгейлері

Кесте

Үй-жайлардың атауы	Жарықтандыру (лк-пен)		Жарықтандыру нормаларына қатысты беті
	Люминисцентті шамдар кезінде	Қыздыру шамдары кезінде
1	2	3	1
Ойын бөлмелері және үйірмелерге арналған бөлмелер	300	150	Үстелдің жұмыс беті
Жатын бөлмелер	75	30	Еденнен 0,5 м деңгейде
Дене шынықтыру залы	200	100	еден
Рекреациялар	150	75	еден

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 2-қосымша

Балаларды сауықтыру объектілеріндегі күн режимі

1-кесте

Күн режимі элементтері	10 жасқа дейінгі балалар үшін	11-18 жастағы балалар үшін
1	2	3
Ұйқыдан тұру	8.00 – 8.10	8.00 – 8.10
Таңертеңгілік гимнастика	8.10 – 8.30	8.10 – 8.30
Су емшаралары	8.30 – 8.50	8.30 – 8.50
Таңертеңгі жиын	8.50 – 9.00	8.50 – 9.00
Таңғы ас	9.00 – 9.30	9.00 – 9.30
Секциялардағы және үйірмелердегі сабақтар	9.30 – 11.10	9.30 – 11.10
Сауықтыруға арналған гигиеналық емшаралар (ауа, күн ванналары, себезгі, суға шомылу), жүзуді үйрету	11.10 – 12.30	11.10 – 12.30
Бос уақыт	12.30 – 13.30	12.30 – 13.30
Түскі ас	13.30 – 14.30	13.30 – 14.30
Түскі астан кейінгі күндізгі демалыс	14.30 – 16.00	14.30 – 16.00
Бесін асы	16.00 – 16.30	16.00 – 16.30
Үйірмелердегі, спорт секцияларындағы сабақтар	16.30 – 18.30	16.30 – 18.30
Бос уақыт, тыныш ойындар, жеке кітап оқу	18.30 – 19.00	18.30 – 19.00
Кешкі ас	19.00 – 20.00	19.00 – 20.00
Кештер, алаулар, отрядтағы іс-шаралар, жиын	20.00 – 20.30	20.00 – 21.30 21.30 – 21.45
Кешкі тазалық	20.30 – 21.00	21.45 – 22.00
Ұйқы	21.00 – 8.00	22.00 – 8.00

Балалардың каникул кезіндегі санаторийдегі күн режимі

2-кесте

Қызмет түрлері	Оқушылардың жасына байланысты уақыт өткізуі
	10 жасқа дейін	11-18 жас
1	2	3
Тұру, температураны өлшеу, дәрілерді тарату	7.00 – 7.30	7.00 – 7.30
Таңертеңгі жаттығу, таңертеңгі тазалық	7.30 – 8.00	7.30 – 8.00
Таңғы ас	8.00 – 8.30	8.00 – 8.30
Серуендеу (ауа және күн ванналары, суға шомылу, басқа да шынықтыру шаралары)	8.30 – 10.30	8.30 – 10.30
Екінші таңғы ас	10.30 – 11.00	10.30 – 11.00
Емдеу шаралары (сумен, балшықпен емдеу)	11.00 – 13.00	11.00 – 13.00
Түскі ас	13.00 – 14.00	13.00 – 14.00
Күндізгі ұйқы	14.00 – 16.00	14.00 – 16.00
Температураны өлшеу, дәрілерді тарату	16.00 – 16.15	16.30 – 16. 15
Бесін асы	16.15 – 16.30	16.15 – 16.30
Серуендеу, секциялардағы және үйірмелердегі сабақтар	16.30 – 18.00	16.30 – 18.00
Кешкі ас	18.00 – 19.00	18.00 – 19.00
Бос уақыт	18.30 – 19.30	18.30 – 19.30
Ұйқы алдындағы серуен, тыныш ойындар	19.30 – 20.00	19.30 – 21.00
Екінші кешкі ас	20.00 – 21.00	21.00 – 21.30
Ұйқыға дайындық, дәрілерді тарату, су емшаралары	21.00 – 21.30	21.30 – 22.00
Ұйқыға кету	21.30	22.00

Оқу жылы кезеңінде балалардың санаторийдегі күн режимі

3-кесте

Қызмет түрлері	Оқушылардың жасына байланысты уақыт өткізуі
	10 жасқа дейін	11-18 жас
1	2	3
Ұйқыдан тұру, температураны өлшеу, дәрілерді тарату	7.00 – 7.30	7.00 – 7.30
Таңертеңгі жаттығу, таңертеңгі тазалық, шынықтыру шаралары	7.30 – 8.00	7.30 – 8.00
Таңғы ас	8.00 – 8.30	8.00 – 8.30
Оқу сабақтары	8.30 – 9.50	8.30 – 9.50
Үлкен үзіліс (таза ауада белсенді қозғалыс)	9.50-10.25	9.50-10.25
Оқу сабақтары	10.25 – 11.00	10.25 – 11.45
Емдік емшаралар, ванналар	11.00 – 12.30	12.00 – 13.00
Түскі ас	12.30 – 13.00	13.00 – 13.30
Күндізгі ұйқы	13.00 – 15.00	13.30 – 15.00
Температураны өлшеу, дәрілерді тарату	15.00 – 15.30	15.00 – 15.30
Бесін асы	15.30 – 16.00	15.30 – 16.00
Емдік емшаралар	16.00 – 17.00	16.00 – 17.30
Серуендеу, үйірмелердегі және секциялардағы сабақтары	17.00 – 18.30	17.30 – 18.30
Кешкі ас	18.30 – 19.00	18.30 – 19.00
Ұйқы алдындағы серуен, тыныш ойындар, бос уақыт	19.00 – 20.00
Екінші кешкі ас	20.00 – 20.30	19.00 – 20.30
Ұйқыға дайындық, дәрілерді тарату, су емшаралары	20.30 – 21.00	20.30 – 21.00
Ұйқыға кету	21.00	21.00 – 21.30

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 3-қосымша

1-нысан

Дайын тамақтың сапасын бақылау (бракераж) журналы

Тамақтың дайындалу күні және сағаты	Бракеражды алу уақыты	Тағамның, аспаздық өнімнің атауы	Тағамның, аспаздық өнімнің дайындық дәрежесі және органолептикалық бағалау нәтижелері	Тағамның, аспаздық өнімді өткізуге рұқсат ету	Жауапты адамның қолы	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7

Ескертпе: 7-бағанда дайын өнімді өткізуге тыйым салу фактілері көрсетіледі

2-нысан

"С"-витаминдеу журналы

Тағамның дайындалу күні және сағаты	Тағамның атауы	Қосылған витаминнің жалпы саны	Бір порциядағы С дәруменінің мөлшері	Жауапты адамның қолы

3-нысан

Тамақ өнімдері мен азық-түлік шикізатының бракераж журналы

Азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің түскен күні және сағаты	Тамақ өнімдерінің атауы	Түскен азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің саны (киллограммен, литрмен, данамен)	Қабылданған тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін растайтын құжаттың номірі	Түскен азық-түлік шикізатының және тамақ өнімдерінің органолептикалық бағалау нәтижелері	Азық-түлік шикізатын және тамақ өнімдерін өткізудің соңғы мерзімі	Азық-түлік шикізатының және тамақ өнімдерінің іс жүзінде өткізілген күні және сағаты	Жауапты адамның қолы	Ескертпе*
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Ескертпе: *есептен шығару, құжатты қайтару және т.б. фактілері көрсетіледі.

4-нысан

______ жылғы _____ айдағы тамақ өнімдері нормаларының орындалуын бақылау ведомосы

р/с №	Өнімнің атауы	Өнімнің 1 адамға граммен шаққандағы нормасы * (брутто)	Бір адамға күндер бойынша (барлығы) бруттода іс жүзінде берілген өнімдер, бір адамға г/ тамақтанатын адамның саны					Бруттода 1 адамға 10 күнде берілген барлық азық-түлік	Орташа есеппен 10 күн ішінде	% (+/-) –да нормадан ауытқу
			1	2	3	...	10

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 4-қосымша

БСҰ үшін күніне бір балаға арналған азық-түліктің жиыны

1-кесте

Азық-түліктердің атауы	Азық-түліктердің граммға шаққандағы мөлшері
1	2
Сүт, қышқыл сүт өнімдері	500
жартылай майлы сүзбе	40
қаймақ	10
ірімшік	10
ет	160
балық	60
диеталық жұмыртқа	1 дана
қара бидай наны	100
бидай наны (оның ішінде тоқаштар)	250
бидай ұны	10
макарон бұйымдары	20
жармалар	45
бұршақтар	10
қант және кондитерлік бұйымдар	70
картоп ұны	8
Нан ашытқысы	2
сары май	45
өсімдік майы	15
картоп	350
жаңа піскен көкөніс	400
жаңа піскен жемістер	100
құрғақ жеміс-жидектер	15
табиғи шырындар	200
шай	0,2
какао	1,2
тұз	6
қоспалар	1

Балалар мен жасөспірімдерге жасына (жылмен) қарай ұсынылатын порцияның массасы (граммға шаққанда)

2-кесте

Тамақтану, тағам	Порцияның массасы
	6-11 жас	12-18 жас
Таңғы ас
Ботқа немесе көкөністен жасалған тамақ	300	300-400
Кофе (шай, какао)	200	200
Түскі ас
Салат	60-80	100-150
Сорпа	300-400	400-450
Ет, котлет	100-120	100-120
Гарнир	150-200	180-230
Компот және басқа да сусындар	200	200
Бесін асы
Айран	200	200
Печенье (пісірілген нан)	40/100	40/100
Жеміс-жидектер	100	100
Кешкі ас
Көкөністен жасалған тағам, ботқа	300	400
Шай және басқа да сусындар	200	200
Бір күнге арналған нан:
Бидай наны	150	200
Қара бидай наны	100	150

Өнімдерді негізгі тағамдық заттар бойынша алмастыру

3-кесте

Өнім	Граммға шаққандағы салмағы	Алмастыратын өнім	Граммға шаққандағы салмағы	қосу (+); алып тастау (-) гр
1	2	3	4	5
сиыр еті	100,0	қоян еті	98,0	сары май (–) 6,8
		ІІ санаттағы қой еті	97,0	сары май (-) 2,1
		түйе еті	107,0	сары май (-) 3,6
		1 санаттағы жылқы еті	104,0	сары май (-) 4
		Бұлан еті	95,0	сары май (+) 6,5
		1 санаттағы бұғы еті	104,0	сары май (-) 2,2
		сиырдың бауыры	116,0	сары май (+) 4,1
		2 санаттағы тауық еті	97,0	сары май (-) 1,8
		жұмыртқа ұнтағы	45,0	сары май (+) 11,9
		нәлім балығы	115,0	сары май (+) 7,6
		жартылай майлы сүзбе	121,0	сары май (-) 4,7 қант (-) 1,6
		ет консервілері	120,0	сары май (-) 18,1
Қаймағы алынбаған сүт	100,0	құрғақ сүт	11,0	сары май (+) 0,6 қант (+) 0,4
		қойытылған стерилденген сүт	40,0	қант (+) 1,0
		қанты бар қойытылған сүт	39,0	қант (-) 17,4
		құрғақ қаймақ	12,0	сары май (-) 2,3 қант (+) 1,6
		қанты бар қойытылған қаймақ	36,0	сары май (-) 4,1 қант (-) 11,7
		жартылай майлы сүзбе	17,0	сары май (+) 2,0 қант (+) 4,5
		сиыр еті	14,0	сары май (+) 2,7 қант (+) 4,7
		нәлім балығы	16,0	сары май (+) 3,7 қант (+) 4,7
		Ірімшік (пошехондық)	11,0	сары май (+) 0,4 қант (+) 4,7
		тауық жұмыртқасы	22,0	сары май (+) 0,8 қант (+) 4,6
		жұмыртқа ұнтағы	6,0	сары май (+) 1,2 қант (+) 4,3
Жартылай майлы сүзбе	100,0	сиыр еті	83,0	сары май (+) 3,9 қант (+) 1,3
		нәлім балығы	95,0	сары май (+) 10,2 қант (+) 1,3
тауық жұмыртқасы	41,0	жартылай майлы сүзбе	31,0	сары май (+) 2,3
		сиыр еті	26,0	сары май (+) 3,5
		нәлім балығы	30,0	сары май (+) 5,4 қант (+) 0,3
		қаймағы алынбаған сүт	186,0	сары май (-) 1,5 қант(-) 8,4
		ірімшік (пошехондық)	20,0	сары май (-) 0,7 қант (+) 0,3
		жұмыртқа ұнтағы	11,5	сары май (+) 6,5 қант (-) 0,5
Нәлім балығы	100,0	сиыр еті	87,0	сары май (-) 1,5
		жартылай майлы сүзбе	105,0	сары май (-) 10,8 қант (-) 2,8
		жұмыртқа ұнтағы	39,0	сары май (-) 16,8 қант (-) 2,8

Өнімдерді салқынмен және жылумен өңдеу кезінде қалдықтар нормалары

4-кесте

Өнімнің атауы	Қалдық пайыздары
	Салқынмен өңдеу кезінде	Жылумен өңдеу кезінде
1	2	3
Ет (сиыр еті)	30,5
Пісірілген ет		38
Бұқтырылып пісірілген ет		40
(ұсақ тілімдер: азу, гуляш, қуырылған ет, бефстрогандар)		37
Қуырылған котлеттер, битоктар, шницельдер		19
Қуырылған және бұқтырылған тефтелилер		15
Турама және қуырылған зразалар		15
Қуырылған және жұмыртқа қосылған рулет		12
Тауық	25
Піскен тауық еті	7	28
Бұқтырылған және қуырылған бауыр		28
Хек балығы	41
Суға пісірілген хек балығы		18
Қуырылған хек балығы		18
Хек балығының сүбесі (сүйексіз, терісі алынбаған)	52
Қуырылған хек балығының сүбесі		20
Бөктірілген хек балығының сүбесі		18
Пісірілген нәлім балығы	43	18
Қуырылған нәлім балығы		20
Нәлім балығының сүбесі (сүйексіз, терісі алынбаған)	54
Қуырылған нәлім балығының сүбесі		20
Бөктірілген нәлім балығының сүбесі		18
Ірімшік	2
Сүзбе	1
Аршылған картоп	40	3
Жас картоп	20	6
Қуырылған картоп		31
Қабығымен піскен картопты кейіннен қабығынан тазалау		43
Аршылған шикі сәбіз	25
Қуырылған сәбіз		32
Қабығымен піскен сәбізді кейіннен тазалау		25
Піскен немесе ұзынша немесе текше түрінде өткізілген сәбіз		8
Шикі қызылша	25
Қабығы аршылып пісірілген қызылша		27
Аққауданды орамжапырақ	1
Аршылған жас орамжапырақ	20
Бұқтырылған орамжапырақ		21
Пияз	16
Көжелерге дайындалып қуырылған пияз		20
Тұздық және екінші тағамға берілетін ас үшін әзірленген пияз		50
Көк пияз	20
Аршылмаған жас қияр	5
Аршылған жас қияр	20
Қызанақтар (жас томаттар)	15
Сабақты қызыл шалғам	37
Сабағы бар қызыл шалғам	25
Салат	28
Консервіленген жасыл бұршақ	33
Бұқтыру кезіндегі кәді	33	22
Қарбыздар	10
Өзегі алынған алма	12
Өзегі алынған алмұрт	10
Өрік	14
Шабдалы	10
Жаңа піскен қара өрік	10
Сабағы алынбаған шие	5
Сабағы алынған шие	2
Жүзім	4
Қызыл қарақат	6

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 5-қосымша

БСҰ жағдайларында балаларды сауықтыру тиімділігін бағалау

1. Балаларды сауықтыру тиімділігін бағалау екі медициналық тексеріп-қарау – ауысым басында және соңында деректерді салыстыру негізінде жүргізіледі. Мынадай көрсеткіштер талданады:

1) баланың дене-бітімінің дамуы;

2) организмнің функциялық жағдайы;

3) дене дайындығының деңгейі;

4) жалпы сырқаттанушылығы.

2. Дене дамуын бағалау кезінде дене массасының дене ұзындығына қатынасымен – Кетле индексімен айқындалады.

Дене дамуының үйлесімділігін дәлелдейтін Кетле индексінің нормасы мынаны құрайды (шаршы метрге килограммен (бұдан әрі – кг/м²):

1) 6-8 жастағы ұл және қыз балалар үшін – 16 (кг/ м²);

2) 9-10 жастағы ұл және қыз балалар үшін – 17 (кг/ м²);

3) 11 жастағы ұл және қыз балалар үшін – 18 (кг/ м²);

4) 12 жастағы ұл және қыз балалар үшін – 19 (кг/ м²);

5) 13-14 жастағы ұл және қыз балалар үшін – 20 (кг/ м²);

6) индекстің екі бірлікке артуы дене массасының артықтығын, екі бірлікке төмендеуі – жетіспеушілікті дәлелдейді.

3. Балаларды сауықтыру ұйымдарының жағдайларында сауықтыру тиімділігінің маңызды критерийлері организмнің функционалдық (резервтік) мүмкіндіктерінің артуы болып табылады.

Осы мақсатта балалардың жүрек-қан тамыры, тыныс алу жүйелерінің функционалдық сынамаларын бағалау және еңбекке дене қабілеттерін бағалау жүргізіледі.

4. Жүрек-қан тамыры жүйесінің функционалдық жағдайын орто-статикалық сынама көмегімен бағалау керек. Жүргізу әдістемесі: шалқасынан 3 минут жатқаннан соң жүрек соғуының жиілігі (бұдан әрі – ЖСЖ) (10 секундтық мерзім бойынша) және артериялық қысымы (бұдан әрі – АҚ) анықталады. Содан кейін тексерілетін адам тез тұрады және тұрған қалпында өлшемдер қайталанады. Бұл ретте тамыр соғуының минутына 4 соғудан көп болмауы, ал АҚ ең үлкен өсімі сынап бағанының 10 миллиметрінен аспауы қалыпты реакция болып саналады және 100-ге тең индекс ретінде қабылданады, 1-кестеде ортостатикалық сынама индекстерін бағалау келтіріледі.

Ортостатикалық сынама индекстерін бағалау

1-кесте

Тамыр соғуының бір минутта жиілеуі	Ең жоғары артериялық қысымның өзгеруі
	артуы
	+10		+10		+10		+10		+10		+10
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
0-4	100	95	90	85	80	75	70	65	50	55	55
5-8	95	90	85	80	75	70	65	60	55	50	45
9-12	90	85	80	75	70	65	60	55	50	45	40
13-16	85	80	75	70	65	60	55	50	45	40	35
17-20	80	75	70	65	60	55	50	45	40	35	30
21-24	75	70	65	60	55	50	45	40	35	30	25
25-28	70	65	60	55	50	45	40	35	30	25	20
29-32	65	60	55	50	45	40	35	30	25	20	15
33-36	60	55	50	45	40	35	30	25	20	15	10
37-40	55	50	45	40	35	30	25	20	15	10	5
41-44	50	45	40	35	30	25	20	15	10	5	0

Қолайлы индекс 100-85, рұқсат етілетін 84-75 және ең нашар 74-60 болып саналады. Динамикалық бақылау үдерісінде индекстің өсуі сауықтыру ұйымдарындағы қозғалыс режимінің жаттықтыру әсері туралы куәландырады.

5. Тыныс алу жүйесінің функционалдық жағдайы Генч сынамасы көмегімен бағаланады (демнің сыртқа шығу кезіндегі тыныс алу кідірісі).

Генч сынамасы былайша өткізіледі: сыналатын адам мұрнына қыстырғыш салып, ауыз арқылы еркін дем шығарады және жағымсыз сезімдер пайда болғанға дейін аузын жауып отырады. Тыныс алу кідірісінің уақыты секундомермен тіркеледі. Әртүрлі жастағы және жыныстағы балаларға арналған осы көрсеткіштің орташа мәндері 2-кестеде келтірілген (± орташаның қатесі).

Балаларда дем шығару кезінде тыныс алу кідірісі көрсеткішінің шамасы (секундына)

2-кесте

Жастары жылмен	Ер балалар	Қыздар
7	10 ± 2,8	8,3 ± 4.0
8	17 ± 12,4	13,0 ±7,2
9	16,8 ±11,0	12,1 ± 6.3
10	15,5 ± 7,5	11,0 ± 4,0
11	18,2 ± 8,5	13,0 ± 8,6
12	20,0 ± 12,0	16,0 ±13,6
13	18,5 ± 11,0	16,0 ±6,2
14	19,6 ± 6,7	19,0 ± 9,2

Балаларды сауықтыру ұйымдарында балалардың болуының сауықтыру тиімділігі терең тінді биохимиялық үдерістерді жетілдіруде – гипоксия тұрақтылығының жоғарылауында көрінеді. Баланың демалу уақытында тыныс алу кідірісінің 10%-ға және одан жоғары өсуі жағымды қозғалыс ретінде сипатталады; тыныс алу кідірісі уақытының 10% төмендеуі керісінше сипатталады және оттегі тапшылығына төзімділіктің төмендеуі туралы куәландырады.

6. Балалардың еңбекке дене қабілетін бұлшық ет күшінің және бұлшық ет шыдамдылығының көрсеткіштері бойынша бағалау ұсынылады.

Балалардың бұлшық ет күші динамометр көмегімен анықталады. Қол буынының бұлшық етінің күші бір жаққа созылған күшті оң қолмен (солақайларда – сол қолмен) қол буыны динамометрі арқылы өлшенеді. Қол буыны бұлшық етінің жас-жынысына қарай орташа стандарты 3-кестеде берілген.

Балалардың қолының бұлшық ет күші (килограмм)

3-кесте

Жастары жылмен	Оң қол (солақайларға сол қол)
	Ер балалар	Қыздар
8	14,8 ± 3,2	12,2 ± 2,9
9	16,7 ±3,2	14,3 ± 2,7
10	18,7 ± 3,8	15,3 ±2,5
11	21,1 ±3,6	16,6 ± 3,8
12	25,9 ± 5,5	19,6 ± 4,7
13	26,2 ±7,0	21,6 ±4,4
14	28,6 ±9,0	23,5 ± 4,6

1) бұлшық ет күшінің 10%-ға және одан жоғары өсуі балаларды сауықтыру ұйымындағы дене тәрбиесінің дұрыс жолға қойылуы, сауықтыру іс-шаралары жүйелерінде күш және жылдамдыққа-күшке бағытталған жаттығулардың қолданылуы туралы куәландырады. Динамикалық бақылау үдерісінде бұлшық ет күшінің 10%-ға төмендеуі көрсеткіштің кері динамикасы туралы куәландырады;

2) сондай-ақ бұлшық ет төзімділігі динамометрдің көмегімен анықталады. 5-7 секунд демалуға үзіліс жасап, бала динамометрді бар күшімен 5 рет қысады да сосын динамометрдің бірінші және бесінші көрсеткіші салыстырылады. Баланың жағдайына байланысты бұлшық ет күшінің көрсеткіші оның бастапқы мөлшеріне қарағанда 10-15%-ға төмендейді. Осы ерекшелік неғұрлым аз болса, соғұрлым күштің төзімділігі жоғары болады. "Стайер" типіне жататын төзімді балаларда динамометрде өлшеудің басындағы және соңындағы көрсеткіштері сәйкес келеді. Осы өлшеулердің арасындағы айырмашылықтардың лагерь ауысымының басынан бастап соңына дейін төмендеуі төзімділіктің дамуы немесе артуы туралы айғақтайды.

7. Баланың функционалдық мүмкіндіктерінің өсуін білдіретін маңызды көрсеткіштер дене дайындығының оң динамикасы: жылдамдыққа (30 метрге және 60 метрге) жүгіргенде, төзімділікке жүгіргенде (300 метрге және 500 метрге), сондай-ақ басқа да нормативтерді тапсыру кезінде нәтижелердің жақсаруы болып табылады.

Балаларды сауықтыру тиімділігінің көрсеткіштері динамикасы

Плюс "+" жақсaру (бұдан әрі – "+"), минус "-" нашарлау (бұдан әрі – "-"), "0" - өзгеріссіз (бұдан әрі – "0").

Жиыны: тиімділігі айқын, сауықтыру тиімділігі әлсіз, сауықтыру тиімділігі жоқ балалардың үлес салмағы.

4-кесте

Баланың аты-жөні	Дене дамуы	Бұлшық ет күші	Төзімділігі	Өкпенің өмірлік сыйымдылығы	Тыныс алуды кідіртуі	Орто-статикалық сынама	Дене дайындығы	Жиыны + - 0
1	+	+	+	+	+	-	+	6+ 1-
2	+	+	+	+	+	-	-	5 + 2 -

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 6-қосымша

БСҰ мен балалар санаторийлерінің медициналық есепке алу-есеп беру құжаттамасы

Медициналық есепке алу-есеп беру құжаттамасы:

1) инфекциялық ауруларды есепке алу журналы;

2) соматикалық сырқаттанушылық журналы;

3) жіті инфекциялық аурулармен байланыстарды есепке алу журналы;

4) карантинді есепке алу журналы;

5) профилактикалық егулер картасы;

6) профилактикалық егулерді есепке алу журналы;

7) Манту сынамасын тіркеу журналы;

8) Манту сынамасымен тексеруге жататын тәуекел тобының балаларын тіркеу журналы;

9) фтизиопедиатрда тексеруге жататын туберкулинді-оң мәнді адамдарды тіркеу журналы;

10) бақыланатын химиялық-профилактиканы жүргізу журналы;

11) профилактикалық егулермен қамту туралы есеп;

12) толық жинау жұмыстарын жүргізу журналы;

13) кабинетті кварцтау журналы;

14) тоңазытқыш жабдығының температуралық режимін есепке алу журналы;

15) паразиттік аурулардың қоздырғыштарына тексерілгендерді тіркеу журналы;

16) гельминттерге тексерілген адамдарды тіркеу журналы;

17) дерматомикоз, қышыма, педикулезге тексеріп-қараулар журналы;

18) профилактикалық медициналық тексеріп-қараулардың нәтижелері бойынша есеп;

19) баланың денсаулық паспорты;

20) тәуекел тобындағы балалардың тізімі;

21) дайын өнімнің бракеражды журналы;

22) ас блогы қызметкерлерінің денсаулық жағдайын тіркеу журналы;

23) санитариялық-ағарту жұмыстарын есепке алу журналы;

24) бұйрықтар мен нұсқаулықтар;

25) тамақтану нормаларының орындалуын бақылау журналы (жинақтау ведомосі бойынша);

26) диспансерлік науқастарды есепке алу журналы;

27) "С-витаминдеу" журналы;

28) тамақ өнімдері мен азық-түлік шикізаттарының бракераж журналы.

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 7-қосымша

Табиғи және емшараларға дайындалған емдік балшықтардың нормаланатын физикалық-химиялық және токсикологиялық көрсеткіштері

Кесте

Көрсеткіш	шөгінді сульфидті	шымтезекті	тұнба	шоқы
1	2	3	4	5
Ылғалдылығы, %	25-75	50-85	60-90	40-80
мөлшері 0,25-5 мм минералды бөлшектермен ластануы, табиғи затқа %	<3,0	<2,0	<2,0	<3,0
мөлшері 5 мм артық қатты минералды қоспалары	жоқ
ыдырау деңгейі (шымтезек, балшық үшін), органикалық затқа %	40-тан төмен емес
жылжуға кедергі, дин/см2	1500-4000	1500-4000	1000-2000	1500-2500
Уытты заттар
Техногенді радионуклидтер (Cs137, жұқтырған Sr90), Бк/кг	РҚН-ға сәйкес
Ауыр металдар (Hg, Pb, Zn, Cu, Cd), мг/кг	Топырақтың жергілікті табиғи фонынан артық емес
Пестицидтер, мг/кг	Жергілікті топырақ үшін белгіленген нормалардан артық емес

"Санаториялық және сауықтыру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 8-қосымша

Табиғи және емшараларға дайындалған емдік балшықтардың нормаланатын микробиологиялық көрсеткіштері

Кесте

Балшықтың түрлері	ОМЧ, артық емес	Коли-титр (ІТТБ)	Титр E.coli (лактоза-оң )	Титр Cl.per-fringens	Патогенді коккты микрофлора, Pseudomonas aeruginosa, 10 г
1	2	3	4	5	6
Тұнба және шоқы балшықтары	1х106 5х105	1 және жоғары	30 және жоғары	0,1 және жоғары	жоқ
Шөгінді орташа және нашар минералданған және рН кемінде 3,6 шымтезекті	5х105	10 және жоғары	30 және жоғары	0,1 және жоғары	жоқ
Шөгінді сульфидті қатты минералданған және рН кемінде 3,6 шымтезекті	5х105	30 және жоғары	50 және жоғары	0,1 және жоғары	жоқ

Ескертпе: балшықтың микробиологиялық көрсеткіштері:

1) 1 г-дағы микроорганизмдердің жалпы саны – балшықтың органикалық заттармен ластануының қарқындылық көрсеткіші;

2) коли-титр немесе ІТТБ болуы – ішек таяқшалары топтары бактериялары анықталатын балшықтың көлемі;

3) Escherichia coli титр – ішінде Escherichia coli жаңа нәжістік ластану көрсеткіші ретінде анықталатын балшықтың көлемі;

4) Clostridium perfringens титр – ішінде Clostridium perfringens дәрежесі қандай да бір ескі нәжістік ластанудың куәсі ретінде анықталатын балшықтың көлемі;

5) балшықтың белгілі бір көлемінде Pseudomonas aeruginosa патогенді коккты (стафилококктар, стрептококктар) микрофлораның болуы – терінің ауыр зақымдауларын, тамақтан улануларды және ауруларды (сіреспе) тудыратын микроорганизмдер ретінде.