Об утверждении Правил установления водоохранных зон и полос

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 18 мая 2015 года № 19-1/446. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11838.

В соответствии с подпунктом 22) пункта 1 статьи 37 Водного кодекса Республики Казахстан от 9 июля 2003 года, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила установления водоохранных зон и полос.

2. Комитету по водным ресурсам Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания и в информационно-правовую систему "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан	А. Мамытбеков

"СОГЛАСОВАН"

Министр национальной экономики

Республики Казахстан

___________ Е. Досаев

4 июля 2015 года

"СОГЛАСОВАН"

Министр внутренних дел

Республики Казахстан

______________ К. Касымов

8 июня 2015 года

"СОГЛАСОВАН"

Министр энергетики

Республики Казахстан

___________ В. Школьник

4 июня 2015 года

Утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 18 мая 2015 года № 19-1/446

Правила
установления водоохранных зон и полос

Сноска. Правила в редакции приказа Заместителя Премьер-Министра РК - Министра сельского хозяйства РК от 06.09.2017 № 379 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила установления водоохранных зон и полос (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 22) пункта 1 статьи 37 Водного кодекса Республики Казахстан от 9 июля 2003 года (далее – Кодекс) и определяют порядок установления водоохранных зон и полос.

2. Для поддержания водных объектов в состоянии, соответствующем санитарно-гигиеническим и экологическим требованиям, для предотвращения загрязнения, засорения и истощения поверхностных вод, а также сохранения растительного и животного мира устанавливаются водоохранные зоны и полосы с особыми условиями пользования, за исключением водных объектов, входящих в состав земель особо охраняемых природных территорий и государственного лесного фонда.

3. Водоохранной зоной является территория, примыкающая к водным объектам, на которой устанавливается специальный режим хозяйственной деятельности для предотвращения загрязнения, засорения и истощения вод.

4. В пределах водоохранных зон выделяются водоохранные полосы, шириной не менее тридцати пяти метров, прилегающие к водному объекту, на территории которых устанавливается режим ограниченной хозяйственной деятельности.

Предоставление земельных участков, расположенных в пределах пятисот метров от береговой линии водного объекта, осуществляется после определения границ водоохранных зон и полос, а также установления режима их хозяйственного использования, за исключением земель особо охраняемых природных территорий и государственного лесного фонда, земель для размещения и обслуживания рыбоводных хозяйств.

Сноска. Пункт 4 – в редакции приказа Министра водных ресурсов и ирригации РК от 10.09.2024 № 143-НҚ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Водоохранные зоны, полосы и режим их хозяйственного использования устанавливаются местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы на основании утвержденной проектной документации, согласованной с Бассейновыми инспекциями по регулированию использования и охране водных ресурсов, государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды, уполномоченным органом по земельным отношениям, а в селеопасных районах - дополнительно и с уполномоченным органом в сфере гражданской защиты.

Сноска. Пункт 5 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 06.08.2020 № 183 (вводится в действие по истечении 21 (двадцати одного) календарного дня после дня его первого официального опубликования).

6. Проектирование водоохранных зон и полос водных объектов осуществляется специализированными проектными организациями.

Заказчиками проектов водоохранных зон и полос являются местные исполнительные органы, а по отдельным водным объектам (или их участкам) выступают также физические и юридические лица, заинтересованные в необходимости установления водоохранных зон и полос по конкретному объекту.

7. При разработке проектной документации по установлению водоохраных зон и полос (далее – проектная документация) предварительно проводятся обследования водных объектов и прилегающих к ним территорий, физико-географических, почвенных, гидрологических и других условий с учетом прогноза изменения береговой линии водных объектов.

8. В зависимости от вида водного объекта (объектов) в качестве исходных данных приводятся следующие характеристики:

1) по реке (рекам):

территориально-административное местоположение;

площадь водосборного бассейна;

протяженность основной реки (основных рек);

количество и протяженность притока (притоков);

характер формирования стока;

характеристика расходов и уровней воды за многолетний период, но не менее 5 лет;

наличие плотин, прудов, водохранилищ и других гидротехнических сооружений;

качественная характеристика вод по химическому составу за многолетний период, но не менее 5 лет;

характеристика состояния руслообразующих процессов (абразия, оползни, суффозия, аккумуляция, характер меандрирования, наличие стариц и другие процессы преобразования берегов) с учетом данных национальной гидрометеорологической службы для года 95 % расчетной обеспеченности стока;

характеристика околоводной и водной флоры и фауны;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, мест нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

2) по морю (морям):

территориально - административное местоположение побережья моря;

тип берега;

характеристика береговой зоны (зона современного постоянного взаимодействия суши и моря, берега и подводного берегового склона);

характеристика впадающих в море рек и их дельт;

характеристика волновых и ветровых течений, сгонно-нагонных явлений;

характеристика приливов и отливов (максимальные, минимальные, средние);

динамика изменения берега (абразионные и аккумулятивные процессы);

площадь водосборного бассейна;

характеристика морской флоры и фауны, в том числе биоценозов литорали;

характеристика береговой флоры и фауны;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

3) по озеру (озерам):

территориально-административное местоположение;

площадь зеркала в меженный и паводковый периоды;

характеристика уровенного режима;

водосборная площадь;

хозяйственное использование озер, в том числе наличие водозаборов и водосбросов, объем забираемой воды по водопотребителям;

качественная характеристика вод по химическому составу за период не менее 5 лет;

динамика изменения берегов (абразия, оползневые и суффозионные процессы, аккумуляция и другие процессы преобразования берегов);

характеристика впадающих в озеро рек и их дельт;

характеристика волновых и ветровых течений, сгонно-нагонных явлений;

характеристика водной флоры и фауны, в том числе биоценозов мелководий;

площадь и интенсивность зарастания;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, мест нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

4) по водохранилищу (водохранилищам):

территориально-административное местоположение;

хозяйственное назначение водохранилища, в том числе наличие водозаборов и водосбросов, объем забираемой воды по водопотребителям;

характеристика подпорного сооружения и его принадлежность;

водосборная площадь;

площадь акватории при нормальном подпорном уровне;

форсированный уровень и уровень мертвого объема;

общий и полезный объем водохранилища;

наличие мелководий и их площадь;

характеристика волновых и ветровых течений, сгонно-нагонных явлений;

характеристика водной флоры и фауны, в том числе биоценозов мелководий;

площадь и интенсивность зарастания и евтрофирование;

наличие нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

динамика изменения берегов (абразия, оползневые и суффозионные процессы, аккумуляция и другие процессы преобразования берегов);

качественная характеристика вод по химическому составу за многолетний период, но не менее 5 лет;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, мест нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

5) по болоту (болотам):

территориально-административное местоположение;

тип болота (верховое, низинное, переходное; источник водного питания и другие);

площадь болот;

характеристика хозяйственного использования;

характеристика фауны и флоры болота и прилегающей территории;

6) по роднику (группе родников):

территориально-административное местоположение;

характер истока (восходящий, нисходящий), дебит;

качественная характеристика вод по химическому составу;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения;

характеристика хозяйственного использования;

7) по каналу, приравненному к реке (каналам, приравненным к рекам):

территориально-административное местоположение;

протяженность;

источник питания;

хозяйственное назначение;

наличие плотин, шлюзов-регуляторов, насосных станций и других гидротехнических сооружений;

наличие водозаборов, зон санитарной охраны при насосных станциях хозяйственно-питьевого водоснабжения.

9. По прилегающей к водному объекту территории в качестве исходных данных приводятся следующие характеристики:

1) по ландшафтной характеристике:

геологическое строение (генезис, механический и минералогический состав подстилающих почвы горных пород);

рельеф (поймы, террасы, прилегающие склоны и другие формы рельефа);

почвы, грунты;

растительный и животный мир;

климатические особенности и микроклимат;

2) по основным рельефообразующим процессам, в том числе плоскостной и линейной эрозия:

характеристика оврагов и балок (длина, ширина, глубина, густота) и динамика их развития;

залесенность и закустаренность склонов оврагов и балок;

интенсивность смыва почвы с прилегающих к водным объектам территорий;

3) по интенсивности антропогенного воздействия:

характеристика использования земель (для сельского хозяйства, промышленности, транспорта и других целей в зависимости от категории земель);

характеристика имеющихся водовыпусков сточных вод, точек контрольных створов и потенциальных источников сосредоточенных и рассеянных загрязнений;

оценка влияния загрязняющих веществ, смываемых с прилегающих территорий, на качество вод и биоту водоемов.

Подробные данные по результатам обследования водных объектов и прилегающих к ним территорий приводятся в пояснительной записке к проектной документации, с указанием объектов, имеющих источники загрязнения окружающей среды.

10. В рамках составления проектной документации проводится:

составление экспликации земель, расположенных в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос, на неурбанизируемой и (или) урбанизируемой территории по формам согласно приложениям 1 и 2 к настоящим Правилам;

составление перечня и краткой характеристики объектов, в том числе объектов, имеющих источники загрязнения окружающей среды, расположенных в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос, по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам;

разработка планово-топографических материалов;

разработка рекомендаций по хозяйственному использованию земель, хозяйственных, промышленных, жилых, рекреационных и других объектов;

разработка необходимых водоохранных мероприятий, в том числе мероприятий, направленных на предотвращение, исключение загрязнения водных ресурсов, при установлении водоохранных зон и полос.

На планово-топографических материалах указывается размещение площадей сельскохозяйственных культур, объектов, расположенных на территории водоохранных зон и полос, границы максимальных разливов воды, места и контуры земель под облесение и залужение, места установки водоохраных знаков. Объекты, функциональное предназначение которых не попадает под требования пунктов 1 и 2 статьи 125 Кодекса, за исключением условий, указанных в статье 145-1 Кодекса, отмечаются как подлежащие выносу или ликвидации.

Границы водоохранной зоны отмечаются сплошной линией синего цвета, водоохраной полосы сплошной линией красного цвета.

В состав планово-топографических материалов также включаются:

обзорная карта водосборного бассейна в масштабе от 1:500000 до 1:50000;

планы землепользования (по каждому землепользователю) в масштабе землеустройства (1:25000 или 1:10000) (для садово-дачных и личных подсобных хозяйств в масштабе 1:5000-1:1000 и 1:500);

продольный профиль водной поверхности реки с километровой разбивкой по длине плана М 1:25000, а при отсутствии – по плану М 1:100000;

поперечные профили водной поверхности реки – по плану М 1:10000, а при отсутствии - на основе полевого нивелирования в характерных по топоусловиям в створах не реже чем через 10 – 20 километров в зависимости от протяженности рек.

При разработке необходимых водоохранных мероприятий по улучшению экологического и санитарного состояния и гидрологического режима водных объектов следует учитывать:

целевое назначение и специфику использования водного объекта;

возможные антропогенные воздействия на водные объекты в связи с развитием и интенсификацией сельского хозяйства или иной деятельности на водосборном бассейне;

поступление загрязняющих веществ (особенно превышающих самоочищающую способность водного объекта);

существующие нарушения режима хозяйственной и иной деятельности в водоохранных зонах и полосах;

проведение агротехнических мероприятий по борьбе с эрозией почв и грунтов и для задержания твердого стока, содержащего загрязняющие вещества;

проведение мероприятий по предупреждению и исключению попадания в водные объекты сосредоточенных и рассеянных загрязнений с водосборной площади;

залужение водоохранной полосы многолетними травами;

проведение агролесомелиорации с посадкой кустарниковых и древесных пород в зависимости от климатических, топографических и почвенных условий;

вынос или ликвидация объектов, функциональное предназначение которых не попадает под требования пунктов 1 и 2 статьи 125 Кодекса, за исключением условий указанных в статье 145-1 Кодекса.

Рекомендации по проведению необходимых водоохранных мероприятий в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос отражаются в перечне по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Глава 2. Порядок установления водоохранных зон

11. Минимальная ширина водоохранных зон по каждому берегу принимается от уреза воды при среднемноголетнем меженном уровне до уреза воды при среднемноголетнем уровне в период половодья (включая пойму реки, надпойменные террасы, крутые склоны коренных берегов, овраги и балки) и плюс следующие дополнительные расстояния:

для малых рек (длиной до 200 километров) – 500 метров;

для остальных рек:

с простыми условиями хозяйственного использования и благоприятной экологической обстановкой на водосборе – 500 метров;

со сложными условиями хозяйственного использования и при напряженной экологической обстановке на водосборе – 1000 метров.

Для протоков рек, охватывающие высокоподнятое междуречье шириной более 1 километра, минимальная ширина водоохранных зон по берегам каждой протоки устанавливается такая же, как и по остальной части этой реки.

При интенсивном меандрировании русел рек водоохранная зона устанавливается от пояса меандрирования (линия, соединяющая вершины меандр).

Для русловых водохранилищ минимальная ширина водоохранной зоны принимается как для реки, на которой оно расположено. Внутренняя граница водоохранной зоны проходит по урезу воды при нормальном подпертом уровне.

Для наливных водохранилищ и озер минимальная ширина водоохранной зоны принимается 300 метров – при акватории водоема до двух квадратных километров и 500 метров – при акватории свыше двух квадратных километров.

Внутренняя граница водоохранной зоны для озер проходит по береговой линии среднемноголетнего уровня воды.

12. Окончательные размеры водоохранной зоны определяются по итогам проектирования на основании проведенного обследования водного объекта и прилегающей к нему территорий.

В границы водоохранных зон включаются пойма реки, отшнурованные от реки протоки, старицы, подтопленные и заболоченные территории, участки оползней, просадок, карста, эродированных земель и другие неудобья, не представляющие сельскохозяйственной ценности.

Устья развивающихся оврагов и балок, непосредственно впадающих в водный объект, включаются в водоохранную зону на участке до 1,5 километров в зависимости от интенсивности эрозионных процессов в овражной сети и влияния ее на водный объект.

Включение в состав водоохранных зон лесных территорий, расположенных по берегам водных объектов, осуществляется в соответствии с Правилами установления ширины запретных полос лесов по берегам рек, озер, водохранилищ, каналов и других водных объектов, утвержденными приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 января 2015 года № 18-02/43 (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 10360).

Для селеопасных рек граница водоохранных зон определяется с учетом наличия селезащитных сооружений (плотины, дамбы, стабилизированные русла рек) и прогнозных границ селевого паводка.

В дельтах рек водоохранные зоны устанавливаются по берегам проток и дельтовых озер, независимо от режима их питания.

При малых расстояниях между протоками (1000 метров) вся дельтовая часть реки включается в водоохранную зону.

При истоке рек от группы родников размеры водоохраной зоны устанавливаются по роднику наиболее удаленному от места образования водотока.

В случае если ширина речного или озерного острова меньше ширины водоохраной зоны устанавливаемой для соответствующего водного объекта, то территория острова полностью включается в водоохранную зону, в пределах которой выделяется водоохранная полоса как и для данной реки или озера.

Внешними границами водоохранной зоны служат естественные и искусственные рубежи или препятствия, исключающие возможность поступления в водные объекты поверхностного стока с вышележащих территорий (бровки речных долин и балок, дорожно-транспортная сеть, дамбы, опушки лесных массивов и другие).

В пределах городов республиканского, областного и районного значения допускается уменьшение ширины водоохраной зоны водного объекта до 70 метров по сравнению с указанными в пункте 9 настоящих Правил исходя из конкретных условий планировки и в пределах существующей застройки в соответствии с утвержденными генеральными планами развития населенных пунктом при соблюдении следующих условий:

1) обустройстве искусственных рубежей или препятствий, исключающих возможность поступления в водные объекты поверхностного стока с вышележащих территорий;

2) использования технологических систем, исключающих загрязнение поверхностных и подземных вод, ориентированных на ресурсосберегающие технологические процессы, комплексное использование и переработку сырья и технологических отходов, применение безотходных, маловодных или безводных технологических процессов, создание замкнутых систем технического водоснабжения, комплексный подход при обработке твердых, жидких и газообразных отходов;

3) хозяйственного использования земель с учетом соблюдения мер, предотвращающих загрязнение, засорение и истощение их водных ресурсов, исключения увеличения донных отложений или накоплений в них вредных веществ, приводящих, как следствие, к загрязнению водных объектов, а также к загрязнению газовыми и аэрозольными выбросами через атмосферу;

4) наличия организованной централизованной канализации или иной системы отвода и очистки загрязненных сточных вод.

При проектировании систем канализации и сооружений очистки возвратных (сточных) вод должны быть рассмотрены в зависимости от конкретных условий, возможность и целесообразность:

использования возвратных (сточных) вод для подпитки систем водоснабжения;

использования очищенных и обеззараженных хозяйственно-бытовых сточных вод, в техническом водоснабжении;

очистки производственных сточных вод совместно с дождевыми и талыми водами, отводимыми с территории с целью использования очищенных вод для технического водоснабжения;

накопления на судах и других плавучих средствах сточных вод и мусора в течение рейса между портами, оборудованными сооружениями для приема с судов загрязненных вод и мусора.

Глава 3. Порядок установления водоохранных полос

13. Минимальная ширина водоохранных полос водных объектов устанавливается в зависимости от топографических условий и видов угодий согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

Ширина водоохранных полос для участков водоемов, имеющих особо ценное рыбохозяйственное значение (места нереста, зимовальные ямы, нагульные участки) устанавливается не менее 100 метров, независимо от уклона и характера прилегающих земель.

Прибрежные водоохранные полосы на островах, за исключением морских искусственных островов, созданных в целях добычи углеводородов, устанавливаются по тем же положениям, как и для рек или озер на которых они расположены.

14. Окончательные размеры водоохранной полосы определяются по итогам проектирования на основании проведенного обследования водного объекта и прилегающей к нему территорий.

Размеры водоохранных полос увеличиваются на ширину естественного изменения берегов за десятилетний период.

На участках интенсивной переработки берегов ширина водоохраной полосы увеличивается на расстояние прогнозируемого отступления берега за
10 лет. На участках намываемых пляжей ширина водоохраной полосы устанавливается от внешней (коренной) границы пляжа.

В пределах населенных пунктов границы водоохранных полос устанавливаются исходя из конкретных условий их планировки и застройки при обязательном инженерном или лесомелиоративном обустройстве береговой зоны (парапеты, обвалование, лесокустарниковые полосы и другое), исключающем засорение и загрязнение водного объекта. При этом ширина водоохраной полосы не может быть принята меньше размеров, указанных в приложении 5 к настоящим Правилам.

Глава 4. Особые положения

15. Организация водоохранных зон и полос сопровождаются комплексом водоохранных мероприятий, предусмотренных в проектной документации и установкой водоохранных знаков.

Водоохранные знаки в первую очередь устанавливаются в местах возможного купания, установки палаточных городков, кошения травы и тростника, выпаса скота и на других территориях подверженных антропогенному воздействию.

Водоохранные знаки изготавливаются в соответствии с Государственным стандартом Республики Казахстан "СТ РК 1742-2008 Знаки водоохранные. Технические условия.".

16. Режим хозяйственного использования водоохранных зон и полос определяется с учетом запретов и условий, определенных в пунктах 1 и 2 статьи 125 Кодекса, за исключением условий указанных в статье 145-1 Кодекса.

17. Организация водоохранных зон не исключает необходимость создания зон санитарной охраны водных источников, используемых для питьевого водоснабжения, лечебных, курортных и иных оздоровительных нужд населения, границы и размеры которых устанавливаются в соответствии с санитарными правилами, утверждаемыми согласно пункта 6 статьи 144 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения".

18. Разработка проектной документации, ее согласование и утверждение, а также установление водоохранных зон и полос осуществляется в сроки, определенные пунктом 2 статьи 116 Кодекса.

	Приложение 1 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Экспликация земель, расположенных в пределах проектируемых границ
водоохранных зон и полос, на неурбанизированной территории
_____________________________________
(наименование водного объекта)

Наименование административного района и землепользователя	Площади, занимаемые в водоохраной зоне (гектар)					Площади, занимаемые в водоохраной полосе (гектар)
	Всего	в том числе по видам угодий				Всего	в том числе по видам угодий
		пашня	луга и сенокосы	лес, кустарник	Прочее (неудобье)		пашня	луга и сенокосы	лес, кустарник	Прочее (неудобье)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

	Приложение 2 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Экспликация земель, расположенных в пределах проектируемых границ
водоохранных зон и полос, на урбанизированной территории
________________________________
(наименование водного объекта)

Наименование административного района и землепользователя	Площади, занимаемые в водоохраной зоне (гектар)		Площади, занимаемые в водоохраной полосе (гектар)
	Всего	в том числе под зданиями и сооружениями	Всего	в том числе под зданиями и сооружениями
1	2	3	4	5

	Приложение 3 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Перечень и краткая характеристика объектов, расположенных
в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос
___________________________________
(наименование водного объекта)

№	Наименование административного района и землепользователя	Наименование объекта	Краткая характеристика технического состояния объекта и влияния его на поверхностный водный объект, с указанием источников загрязнения окружающей среды
1	2	3	4

	Приложение 4 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Перечень рекомендаций по проведению необходимых водоохранных
мероприятий в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос
__________________________
(наименование водного объекта)

№	Наименование административного района и землепользователя	Наименование объекта или сооружения	Рекомендуемые мероприятия	Сроки выполнения мероприятий предусмотренные проектом	Общая сметная стоимость	Источник финансирования	Ожидаемый экологический эффект от мероприятия
1	2	2	3	4	5	6	7

Приложение 5 к Правилам установления водоохранных зон и полос

Минимальная ширина водоохранных полос водных объектов

Виды угодий, прилегающих к берегам водных объектов	Минимальная ширина водоохранной полосы (метр) при крутизне склонов
	Уклон от берега (нулевой уклон)	Уклон к берегу
		до 3 градусов	более 3 градусов
Пашня	35	55	100
Луга, сенокосы	35	50	75
Лес, кустарник	35	35	55
Прочее (неудобья)	35	35	100

Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгiлеу қағидаларын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 18 мамырдағы № 19-1/446 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 4 тамызда № 11838 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 9 шілдедегі Су кодексінің 37-бабы 1-тармағының 22) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгiлеу қағидалары бекiтілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Су ресурстары комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі

А. Мамытбеков

"КЕЛІСІЛГЕН"
Қазақстан Республикасының
Ұлттық экономика министрі
___________ Е. Досаев
2015 жылғы 4 шілде
"КЕЛІСІЛГЕН"
Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрі
____________ Қ. Қасымов
2015 жылғы 8 маусым
"КЕЛІСІЛГЕН"
Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі
___________ В. Школьник
2015 жылғы 4 маусым

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 18 мамырдағы № 19-1/446 бұйрығымен бекітілген

Су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 06.09.2017 № 379 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 2003 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Су кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 37-бабы 1-тармағының 22) тармақшасына сәйкес әзірленді және су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу тәртiбiн айқындайды.

2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жері мен мемлекеттік орман қоры құрамына кіретін су объектілерін қоспағанда, су объектілерін санитариялық-гигиеналық және экологиялық талаптарға сәйкес күйде ұстау, жерүсті суларының ластануын, қоқыстануы мен сарқылуын болдырмау, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлар дүниесін сақтау үшін ерекше пайдалану шарттары бар су қорғау аймақтары мен белдеулері белгiленедi.

3. Судың ластануын, қоқысталуы мен сарқылуын болдырмау үшін арнайы шаруашылық қызмет режимі белгіленетін су объектiлерiне іргелес аумақ су қорғау аймағы болып табылады.

4. Су қорғау аймағы шегінде оның аумағында шектеулі шаруашылық қызмет режимі белгіленген су объектiлерiне іргелес, ені отыз бес метрден кем емес су қорғау белдеулері ажыратылады.

Су объектісінің жағалау жиегінен бес жүз метр шегінде орналасқан жер учаскелерін беру ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен мемлекеттік орман қорының жерлерін, балық өсіру шаруашылықтарын орналастыруға және оларға қызмет көрсетуге арналған жерлерді қоспағанда, су қорғау аймақтары мен белдеулерінің шекаралары айқындалғаннан, сондай-ақ олардың шаруашылық пайдаланылу режимі белгіленгеннен кейін жүзеге асырылады.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Су ресурстары және ирригация министрінің 10.09.2024 № 143-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Су қорғау аймақтарын, белдеулерін және оларды шаруашылықта пайдалану режимін облыстардың республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары Су ресурстарын пайдалануды реттеу және қорғау жөніндегі бассейндік инспекциялармен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен, жер қатынастары жөніндегі уәкілетті органмен, ал сел қаупі бар аудандарда - азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органмен келiсiлiп, бекiтiлген жобалау құжаттамасы негiзiнде белгiлейдi.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 06.08.2020 № 183 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Су объектілерінің су қорғау аймақтары мен белдеулерін жобалауды мамандандырылған жобалау ұйымдары жүзеге асырады.

Су қорғау аймақтары мен белдеулерiнiң жобаларына жергiлiктi атқарушы органдар, ал жекелеген су объектiлерi (немесе олардың учаскелері) бойынша нақты объект бойынша су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу қажеттiлiгiне мүдделі жеке және заңды тұлғалар да тапсырыс беруші болады.

7. Су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу жөніндегі жобалық құжаттаманы (бұдан әрі – жобалық құжаттама) әзірлеу кезінде су объектілерінің жағалау желілерінің өзгеруін болжауды ескере отырып, су объектілеріне және оларға іргелес аумақтарға, олардың физикалық-географиялық, топырақтық, гидрологиялық және басқа да жағдайларына алдын ала зерттеп-қарау жүргізіледі.

8. Су объектісінің (объектілерінің) түріне қарай бастапқы деректер ретінде мынадай сипаттамалар келтіріледі:

1) өзен (өзендер) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

су тастау бассейнінің алаңы;

негізгі өзеннің (негізгі өзендердің) ұзындығы;

саласының (салаларының) саны және ұзындығы;

ағынның қалыптасу сипаты;

көпжылдық кезеңге, бірақ 5 жылдан кем емес кезеңге арналған судың шығыстар мен деңгейлер сипаттамасы;

бөгеттердің, тоғандардың, су қоймаларының және басқа гидротехникалық құрылыстардың бар-жоғы;

көпжылдық кезеңге, бірақ 5 жылдан кем емес кезеңге арналған химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің 95% ағынды есептік қамтамасыз етумен бір жылға арналған деректерін ескере отырып, жағалау түзуші процестер (жемірілу, көшу, кеулеу, жинақталу, ирелеңдеу сипаты, ескі арналардың бар-жоғы және басқа да жағалауларды өзгерту процестері)жай-күйінің сипаттамасы;

су маңының және судың флорасы мен фаунасының сипаттамасы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының, балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

2) теңіз (теңіздер) бойынша:

теңіз жағалауының аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

жағалау типі;

жағалау аймағының сипаттамасы (құрғақ жер мен теңіздің, жағалау мен су астындағы жағалау еңісінің заманауи тұрақты өзара іс-қимыл аймағы);

теңізге құятын өзендер мен олардың атырабының сипаттамасы;

толқын және жел ағыстарының, қумалау-айдау құбылыстарының сипаттамасы;

судың тасуы мен төмендеуінің сипаттамасы (ең жоғары, ең төмен, орташа);

жағалаулардың өзгеру серпіні (жемірілу және жинақталу процестері);

су тастау бассейнінің алаңы;

теңіз флорасы мен фаунасының, оның ішінде литораль биоценоздарының сипаттамасы;

жағалау флорасы мен фаунасының сипаттамасы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

3) көл (көлдер) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

сабалық және су тасқыны кезеңіндегі айдынның алаңы;

деңгейлік режим сипаттамасы;

су тастау алаңы;

көлдерді шаруашылыққа пайдалану, оның ішінде сужинағыштың және сутастағыштың бар-жоғы, тұтынушыларға алынатын судың көлемі;

5 жылдан кем емес кезеңге арналған химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

жағалаулардың өзгеру серпіні (жемірілу, көшу және кеулеу процестері, жинақталу және басқа да жағалауларды өзгерту процестері);

көлге құятын өзендер мен олардың атырабының сипаттамасы;

толқын және жел ағыстарының, қумалау-айдау құбылыстарының сипаттамасы;

судың флорасы мен фаунасының, оның ішінде таяздық биоценоздарының сипаттамасы;

шөп басу алаңы мен қарқындылығы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының, балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

4) су қоймасы (су қоймалары) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

су қоймасының шаруашылық мақсаты, оның ішінде сужинағыштың және сутастағыштың бар-жоғы, тұтынушыларға алынатын судың көлемі;

тежеуіш құрылыстың сипаттамасы және оның тиесілілігі;

су тастау алаңы;

қалыпты тежеуіш деңгей кезіндегі акваторияның алаңы;

үдемелі деңгей және өлі көлем деңгейі;

су қоймасының жалпы және пайдалы көлемі;

таяздықтардың бары және олардың алаңы;

толқын және жел ағыстарының, қумалау-айдау құбылыстарының сипаттамасы;

судың флорасы мен фаунасының, оның ішінде таяздық биоценоздарының сипаттамасы;

шөп басу мен евтрофалану алаңы және қарқындылығы;

балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

жағалаулардың өзгеру серпіні (жемірілу, көшу және кеулеу процестері, жинақталу және басқа да жағалауларды өзгерту процестері);

көпжылдық кезеңге, бірақ 5 жылдан кем емес кезеңге арналған химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының, балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

5) батпақ (батпақтар) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

батпақтың типі (жоғарғы, төменгі, көшпелі; сумен қоректену көзі және басқалары);

батпақтың алаңы;

шаруашылыққа пайдалану сипаттамасы;

батпақтың және оған іргелес аумақтың фаунасы мен флорасының сипаттамасы;

6) бұлақ (бұлақтар тобы) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

қайнардың сипаты (қайнап шығушы, бәсең шығушы), шығымы;

химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының болуы;

шаруашылыққа пайдалану сипаттамасы;

7) өзенге теңестірілген канал (өзенге теңестірілген каналдар) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

ұзындығы;

қорек алу көзі;

шаруашылық мақсаты;

бөгеттердің, реттегіш шлюздердің, сорғы станцияларының және басқа да гидротехникалық құрылыстардың бар-жоғы;

сужинағыштардың, сорғы станциясы болған кезде шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының бар-жоғы.

9. Су объектісіне іргелес аумақ бойынша бастапқы деректер ретінде мынадай сипаттамалар келтіріледі:

1) ландшафты сипаттамасы бойынша:

геологиялық құрылымы (тау жыныстарының жамылғы топырағының жаратылысы, механикалық және минералогиялық құрамы);

жер бедері (жайылмалар, жылғалар, іргелес беткейлер және жер бедерінің басқа да нысандары);

топырақ, грунт;

өсімдіктер және жануарлар әлемі;

климаттық ерекшеліктері және микроклимат;

2) негізгі жер бедерін түзуші процестер, оның ішінде жазықтықты және желілі эрозия бойынша:

жарлардың және сайлардың сипаттамасы (ұзындығы, ені, тереңдегі, тығыздығы) және олардың даму серпіні;

жарлар мен сайлардың беткейлерінің ағаштылығы мен бұталылығы;

су объектісіне іргелес аумақ топырағының шайылу қарқындылығы:

3) анропогендік әсердің қарқындылығы бойынша:

жерлерді пайдалану сипаттамасы (жерлердің санатына байланысты ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, көлік және басқа мақсаттар үшін);

қолда бар сарқынды суларды жібергіштердің, бақылау тұстамалары нүктелерінің және әлеуетті шоғырланған және шашыраңқы ластағыштардың сипаттамасы;

іргелес аймақтан шайылатын ластаушы затардың судың сапасына және су айдындарының биотасына әсерін бағалау.

Су объектілерін және оларға іргелес аумақтарды зерттеп-қарау нәтижелері бойынша егжей-тегжейлі деректер қоршаған ортаны ластау көзі бар объектілерді көрсете отырып, жобалық құжаттамаға түсіндірме жазбада келтіріледі.

10. Жобалық құжаттаманы жасау шеңберінде мыналар жүргізіледі:

осы Қағидаларға 1 және 2-қосымшаларға сәйкес нысанда жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде, урбанизацияланбаған және (немесе) урбанизациялаған аумақта орналасқан жерлердің экспликациясын жасау;

осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысанда жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде орналасқан объектілердің, оның ішінде қоршаған ортаны ластау көздері бар объектілердің тізбесі мен қысқаша сипаттамасын жасау;

жоспарлық-топографиялық материалдарды әзірлеу;

жерлерді, шаруашылық, өнеркәсіптік, тұрғын үй, рекреациялық және басқа да объектілерді шаруашылықта пайдалану бойынша ұсынымдар әзірлеу;

қажетті су қорғау іс-шараларын, оның ішінде су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу кезінде су ресурстарын ластауды болдырмауға, жоюға бағытталған іс-шараларды әзірлеу.

Жоспарлық-топографиялық материалдарда ауыл шаруашылығы дақылдарының, су қорғау аймақтары мен белдеулері аумағында орналасқан объектілердің алаңдарын орналастыру, ең көп су құйылымының шекарасы, ағаш пен шөп егілген жерлердің орны және контуры, су қорғау белгілерін орнату орындары көрсетіледі. Олардың функционалдық бағыты Кодекстің 125-бабы 1 және 2-тармақтарының талаптарына сәйкес келмейтін объектілер Кодекстің 145-1-бабында көрсетілген шарттарды қоспағанда істен шығарылуға немесе жойылуға тиіс деп белгіленеді.

Су қорғау аймағының шекарасы көк түсті тұтас сызықпен, су қорғау белдеуінің шекарасы қызыл түсті тұтас сызықпен белгіленеді.

Жоспарлық-топографиялық материалдар құрамына мыналар да қосылады:

1:500000 бастап 1:50000 дейінгі масштабтағы су тастау бассейнінің шолу картасы;

жерге орналастыру масштабындағы (1:25000 немесе 1:10000) (бақ-саяжай және жеке қосалқы шаруашылық үшін 1:5000-1:1000 және 1:500 масштабында) жер пайдалану жоспары;

М 1:25000 жоспарының ұзындығы бойынша, ал болмаған жағдайда
– М 1:100000 жоспары бойынша шақырымдық бөлеумен өзеннің су бетінің бойлық сұлбасы;

М 1:10000 жоспары бойынша, ал болмаған жағдайда топошарттар бойынша тұстамаларға тән өзендердің ұзындығына байланысты кемінде 10-20 километр сайын далалық нивелирлеу негізінде өзеннің су бетінің көлденең сұлбасы.

Су объектілерінің экологиялық және санитариялық жай-күйін және гидротехникалық режимін жақсарту жөніндегі қажетті су қорғау іс-шараларын әзірлеу кезінде мыналарды ескерген жөн:

су объектісінің нысаналы мақсаты және оны пайдалану ерекшелігі;

ауыл шаруашылығының немесе су жинау бассейнінде өзге қызметтің дамуына және қарқын алуына байланысты, су объектісіне ықтимал антропогендік әсерлер;

ластағыш заттардың (әсіресе су объектісінің өзін-өзі тазарту қабілетінен асатын) құйылуы;

су қорғау аймақтары мен белдеулерінде шаруашылық және өзге де қызмет режимінің бұзылу;

топырақ және грунт эрозиясымен күрес жөніндегі және құрамында ластағыш заттар бар қатты ағынды ұстап қалуға арналған агротехникалық іс-шаралардың жүргізілуі;

су объектілеріне су жинау алаңынан шоғырланған және шашыраңқы ластағыштардың түсуін болдырмау және жою жөніндегі іс-шаралардың жүргізлуі;

су қорғау белдеулеріне көпжылдық шөптердің егілуі;

климаттық, топографиялық және топырақтық жағдайларына байланысты бұталы және сүректі тұқымдарды еге отырып, агроорманмелиорациясын жүргізу;

олардың функционалдық бағыты Кодекстің 125-бабы 1 және 2-тармақтарының талаптарына сәйкес келмейтін объектілерді Кодекстің 145-1-бабында көрсетілген шарттарды қоспағанда істен шығару немесе жою.

Жобаланатын су қорғау аймақтары мен белдеулері шекарасы шегінде қажетті су қорғау іс-шараларын жүргізу жөніндегі ұсынымдар осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысандағы тізбеде көрсетіледі.

2-тарау. Су қорғау аймақтарын белгілеу тәртiбi

11. Әрбір жағалау бойынша су қорғау аймағының ең тар ені көпжылдық межелік деңгейі кезiндегi су жиегінен су тасқыны кезеңiндегi көпжылдық деңгей кезiндегi су жиегіне дейін (өзен жайылымын, жайылым жылғаларын, түпкi жағалауындағы тік жарларды, жарлар мен сайларды қоса алғанда) және мынадай қосымша қашықтықтар қоса есептеліп, белгiленедi:

шағын өзендер (ұзындығы 200 километрге дейін) үшін – 500 метр;

басқа өзендер үшін:

шаруашылыққа пайдаланудың қарапайым шарттарымен және су жинаудағы қолайлы экологиялық ахуалмен – 500 метр;

шаруашылыққа пайдаланудың күрделі шарттарымен және су жинаудағы қауырт экологиялық ахуалмен – 1000 метр.

Ені 1 километрден асатын, биік өзен аралығын қамтитын өзендер тармақтары үшін әр тармақтың жағалаулары үшін су қорғау аймақтарының ең аз ені өзеннің қалған бөліктерінің ені секілді белгіленеді.

Өзен арнасы қарқынды ирелеңдеген жағдайда су қорғау аймағы ирелеңдеу белдеуінен (ирелеңдердің ең ирелеңдеген жерлерін қосатын сызық) белгіленеді.

Арналық су қоймалары үшін су қорғау аймағының ең тар ені ол орналасқан өзендегідей белгiленедi. Су қорғау аймағының iшкi шекарасы қалыпты тіркелген деңгейі кезiндегi су жиегі бойынша өтеді.

Су құйылатын су қоймалары мен көлдер үшін су қорғау аймағының ең тар ені су айдынының акваториясы екі шаршы километрге дейін болса – 300 метр және акваториясы екі шаршы километрден acca – 500 метр болып белгiленедi.

Көлдер үшін су қорғау аймағының iшкi шекарасы судың орташа көп жылдық деңгейiнiң жағалаулық шегі бойынша өтеді.

12. Су қорғау аймағының түпкілікті мөлшері су объектісіне және оған іргелес аумаққа жүргізілген зерттеп-қарау негізіндегі жобалау нәтижесінде айқындалады.

Су қорғау аймақтарының шекарасына өзен жайылмасы, өзеннен бөлініп қалған тармақтар, ескі арналар, су басқан және батпақтанған аумақтар, көшу, отыру, карст, эрозияға ұшыраған жерлер учаскелері және ауыл шаруашылығы құндылығын білдірмейтін басқа да қолайсыз алқаптар кіреді.

Тікелей су объектісіне құйылатын жарлар мен сайлардың сағасы жарлардағы эрозиялық процестердің қарқындылығына және олардың су объектісіне әсеріне байланысты 1,5 километр учаскеде су қорғау аймағына қосылады.

Су қорғау аймақтарының құрамына су объектілерінің жағалауында орналасқан аумақтарды қосу Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 27 қаңтардағы № 18-02/43 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10360 болып тіркелген) бекітілген Өзендер, көлдер, су қоймалары, каналдар және басқа су объектiлерi жағалауларындағы ормандардың тыйым салынған белдеулерiнің енiн белгiлеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Сел қауіпті өзендер үшін су қорғау аймақтарының шекарасы селден қорғау құрылысының (бөгет, дамба, өзендердің тұрақты етілген арнасы) бар-жоғын және сел тасқынының болжалды шекарасын ескере отырып, айқындалады.

Өзендер атыраптарында су қорғау аймақтары олардың сумен қоректену режиміне байланыссыз тармақтар мен атырапты өзендер жағалаулары бойынша белгіленеді.

Тармақтар арасында қашықтық аз болған жағдайда (1000 метр) өзеннің барлық атыраптық бөлігі су қорғау аймағына қосылады.

Өзен бұлақтар тобынан бастау алған жағдайда су қорғау аймағының мөлшері су ағыны түзілген орынан барынша қашықтағы бұлақ бойынша белгіленеді.

Егер өзендегі немесе көлдегі аралдың ені тиісті су объектісі үшін белгіленген су қорғау аймағының енін қысқа болса, онда арал аумағы толығымен су қорғау аймағына қосылады, оның шегінде аталған өзен немесе көл үшін де су қорғау белдеуі бөлінеді.

Су объектісіне жоғары жатқан аумақтан ағынның құйылу мүмкіндігін болдырмайтын табиғи және қолдан жасалған шептер немесе кедергілер (өзен аңғарларының мен сайлардың жарқабағы, жол-көліктік желі, дамбалар, орман алаптарының шеті және басқалар) су қорғау аймағының сыртқы шекарасы болады.

Республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалалар шегінде су объектісінің су қорғау аумағының енін елді мекендерді дамытудың бекітілген бас жоспарларына сәйкес нақты жоспарлау шарттарын негізге ала отырып және қолда бар құрылыс шегінде, осы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілгенмен салыстырғанда 70 метрге дейін қысқартуға жол беріледі, онда мынадай шарттар сақталуы қажет:

1) су объектісіне жоғары жатқан аумақтан ағынның құйылу мүмкіндігін болдырмайтын қолдан жасалған шептерді немесе кедергілерді жайластыру;

2) жерүсті және жерасты суларының ластануын болдырмайтын, ресурс үнемдегіш технолгиялық процестерге, шикізат пен технологиялық қалдықтарды кешенді пайдалану мен қайта өңдеуге, қалдықсыз, су аз қолданатын немесе сусыз технологиялық процестерді қолдануға, техникалық сумен жабдықтаудың тұйықталған жүйесін құруға, қатты, сұйық және газ тәріздес қалдықтарды өңдеудегі кешенді тәсілдемеге бағытталған технолгиялық жүйелерді пайдалану;

3) су ресурстарының ластануының, қоқыстануының және сарқылуының алдын алу, оларда шөгінділердің немесе су объектілерінің ластануына, сондай-ақ атмосфера арқылы газды және аэрозольді шығарындылармен ластануына әкелетін, зиянды заттардың көп жиналуын жою шараларын сақтауды ескере отырып, жерлерді шаруашылықта пайдалану;

4) орталықтандырылған канализацияның немесе ластанған сарқынды суларды бұрудың немесе тазартудың өзге де жүйесінің болуы.

Канализацияны және қайтарымды (сарқынды) суларды тазарту құрылыстарын жобалау кезінде нақты жағдайларға байланысты мыналар:

сумен жабдықтау жүйелерін толықтыру үшін қайтарымды (сарқынды) суларды пайдалану;

техникалық сумен жабдықтауда тазартылған және залалсыздандырылған шаруашылық-тұрмыстық сарқынды суларды пайдалану;

техникалық сумен жабдықтау үшін тазартылған су пайдалану мақсатында аумақтан бұрып жіберілген өндірістік сарқынды суларды жаңбыр және еріген қар суымен бірге тазарту;

кемелерден ластанған сулар мен қоқысты қабылдауға арналған құрылыстарымен жабдықталған, кемелер мен басқа да жүзу құралдарында сарқынды сулар мен қоқысты порттар арасындағы рейс бойы жинау мүмкіндігі мен орындылығы қарастырылуы тиіс.

3-тарау. Су қорғау белдеулерiн белгiлеу тәртiбi

13. Су объектілерінің су қорғау белдеулерiнiң ең тар ені осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес топографиялық жағдайлар мен алқаптар түрлеріне байланысты белгіленеді.

Балық шаруашылығы үшін аса жоғары мәнге ие су айдындары үшін су қорғау белдеулерінің ені (уылдырық шашу орны, қыстау шұңқырлары, жайылу учаскелері) еңістігі мен іргелес жерлердің сипатына қарамастан, 100 метрден кем емес белгіленеді.

Көмірсутегін өндіру мақсатында қолдан жасалған теңіздердегі аралдарды қоспағанда, аралдардағы жағалаулық су қорғау белдеулері олар орналасқан өзендер мен көлдердегі секілді ережелер бойынша белгіленеді.

14. Су қорғау белдеуінің түпкілікті мөлшері су объектісіне және оған іргелес аумаққа жүргізілген зерттеп-қарау негізіндегі жобалау нәтижесінде айқындалады.

Су қорғау белдеулерінің мөлшері он жылдық кезеңге арналған жағалаулардың табиғи өзгеру еніне қарай ұлғайтылады.

Жағалауларды қарқынды өңдеу учаскелерінде су қорғау белдеулерінің ені жағалаудың 10 жылға арналған болжалды шегіну қашықтығына қарай ұлғайтылады. Су үйген жағажайлар учаскелерінде су қорғау белдеулерінің ені жағажайдың сыртқы (негізгі) шекарасынан белгіленеді.

Елді мекендер шегінде су қорғау белдеулерінің ені олардың жоспарлануы мен салынуының нақты шарттарын негізге ала отырып, белгіленеді, бұл ретте су объектісінің қоқыстануы мен ластануын болдырмайтын, жағалау аймағын міндетті инженерлік немесе орманмелиорациялық жайластыру (жақтаулар, жалдар, ағашты-бұталы жолақтар және басқалар) жүргізіледі. Бұл ретте су қорғау белдеулерінің енін осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген мөлшерлерден кем қабылдауға болмайды.

4-тарау. Ерекше ережелер

15. Су қорғау аймақтары мен белдеулерін ұйымдастыру жобалық құжаттамада көзделген су қорғау іс-шараларының кешенімен және су қорғау белгілерін орнатумен сүйемелденеді.

Су қорғау белгілері бірінші кезекте ықтимал шомылу, палаткалы қалашықтар орнату, шөп және құрақ шабу, мал жаю орындарына антропогендік әсерге ұшыраған басқа да аумақтарға орнатылады.

Су қорғау белгілері "ҚР СТ 1742-2008. Су қорғау белгілері. Техникалық шарттар." Қазақстан Республикасының Мемлекеттік стандартына сәйкес дайындалады.

16. Су қорғау аймақтары мен белдеулерін шаруашылық пайдалану режимі Кодекстің 145-1-бабында көрсетілген шарттарды қоспағанда, Кодекстің 125-бабы 1 және 2-тармақтарының талаптарын ескере отырып айқындалады.

17. Су қорғау аймақтарын ұйымдастыру сумен жабдықтау, курорттық, сауықтыру және өзге де халық мұқтаждары үшiн пайдаланылатын су көздерiн санитариялық қорғау аймақтарын құру қажеттілiгiн жоққа шығармайды, олардың шекаралары мен мөлшерлерi 2009 жылғы 18 қыркүйектегі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының кодексінің 144-бабы 6-тармағына сәйкес бекітілетін санитариялық қағидаларға сәйкес белгіленедi.

18. Жобалық құжаттаманы әзірлеу, оны келісу және бекіту, сондай-ақ су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу Кодекстің 116-бабының 2-тармағында айқындалған мерзімдерде жүзеге асырылады.

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу қағидаларына 1-қосымша
	Нысан

Жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде, урбанизацияланбаған аумақта орналасқан жерлердің экспликациясы _____________________________________ (су объектісінің атауы )

Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Су қорғау аймағындағы алаңдар (гектар)					Су қорғау белдеуіндегі алаңдар (гектар)
	Барлығы	оның ішінде, алқаптар түрлері бойынша				Барлығы	оның ішінде, алқаптар түрлері бойынша
		шабындық	шалғындар және пішендеме	орман, бұта	өзгелері (қолайсыз алқап)		шабындық	шалғындар және пішендеме	орман, бұта	өзгелері (қолайсыз алқап)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу қағидаларына 2-қосымша
	Нысан

Жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде, урбанизацияланған аумақта орналасқан жерлердің экспликациясы _____________________________________ (су объектісінің атауы )

Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Су қорғау аймағындағы алаңдар (гектар)		Су қорғау белдеуіндегі алаңдар (гектар)
	Барлығы	оның ішінде ғимараттар мен құрылыстар салынған	Барлығы	оның ішінде ғимараттар мен құрылыстар салынған
1	2	3	4	5

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

Жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде орналасқан объектілердің тізбесі мен қысқаша сипаттамасы _____________________________________ (су объектісінің атауы )

№	Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Объектінің атауы	Қоршаған ортаны ластау көздерін көрсете отырын, объектінің техникалық жай-күйінің және оның жерүсті су объектілеріне әсерінің қысқаша сипаттамасы
1	2	3	4

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу қағидаларына 4-қосымша
	Нысан

Жобаланатын су қорғау аймақтары мен белдеулері шекарасы шегінде қажетті су қорғау іс-шараларын жүргізу жөніндегі ұсынымдар тізбесі _____________________________________ (су объектісінің атауы)

№	Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Объектінің немесе құрылыстың атауы	Ұсынылатын іс-шара	Жобамен көзделген іс-шараларды орындау мерзімдері	Жалпы сметалық құны	Қаржыландыру көзі	Іс-шарадан күтілетін экологиялық әсер
1	2	2	3	4	5	6	7

Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу қағидаларына 5-қосымша

Су объектілерінің су қорғау белдеулерінің ең тар ені

Су объектiлерi жағалауына іргелес алқаптар түрлерi	Беткейлердің құламалылығына қарай су қорғау белдеуiнiң ең тар ені (метр)
	Жағалаудан еңiстiгi (нөлдік еңістік)	Жағалауға еңiстiгi
		3 градусқа дейін	3 градустан астам
Шабындық	35	55	100
Шалғындар, пішендеме	35	50	75
Орман, бұта	35	35	55
Өзгелері (қолайсыз алқап)	35	35	100