ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 6) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 12 января 2016 года "Об использовании атомной энергии" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила физической защиты ядерных материалов и ядерных установок.

2. Комитету атомного и энергетического надзора и контроля Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направления его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет", а также в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" Министерства юстиции Республики Казахстан для включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр энергетики
Республики Казахстан	В. Школьник

"СОГЛАСОВАН"

Министр по

инвестициями и развитию

Республики Казахстан

_________________ А. Исекешев

11 февраля 2016 год

"СОГЛАСОВАН"

Министр внутренних дел

Республики Казахстан

_________________ К. Касымов

19 февраля 2016 год

"СОГЛАСОВАН"

Председатель Комитета

национальной безопасности

Республики Казахстан

_________________ В. Жумаканов

18 февраля 2016 год

Утверждены
приказом Министра энергетики
Республики Казахстан
от 8 февраля 2016 года № 40

Правила физической защиты ядерных материалов и ядерных установок

Сноска. Правила – в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 29.07.2021 № 247 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила физической защиты ядерных материалов и ядерных установок (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 6) статьи 6 Закона Республики Казахстан "Об использовании атомной энергии" (далее – Закон) и устанавливают порядок физической защиты ядерных материалов и ядерных установок.

2. Настоящие Правила распространяются на юридические лица, осуществляющих деятельность по обращению с ядерными материалами, природным ураном находящимися в их использовании и (или) на хранении и (или) по эксплуатации ядерных установок на территории Республики Казахстан.

В настоящих Правилах применяются следующие термины и определения:

1) система сбора и обработки информации – система, предназначенная для централизованного сбора и анализа данных, объединения подсистем физической защиты в единую интегрированную систему физической защиты с целью отображения и (или) передачи информации в требуемом виде и получения эффективной функции управления системой в целом или отдельной подсистемой в частности;

2) система защиты информации – комплекс организационных, технических, технологических и иных средств, методов и мер, снижающих уязвимость информации о системе физической защиты и ее подсистем, препятствующих несанкционированному доступу к такой информации, ее утечке или утрате;

3) средство обнаружения – техническое средство, предназначенное для автоматической выдачи сигнала в случае несанкционированного действия в зоне действия данного средства;

4) особо важная зона – зона, расположенная во внутренней зоне, вмещающая оборудование, системы или устройства, или ядерные материалы, диверсия в отношении которых может прямо или косвенно привести к серьезным радиологическим последствиям. Во внутренней зоне может быть несколько особо важных зон;

5) уполномоченный орган в области использования атомной энергии (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области использования атомной энергии;

6) реагирование – выполнение комплекса мероприятий по пресечению действий нарушителя (нарушителей) и ликвидации их последствий;

7) принцип двух (трех) лиц – принцип групповой работы (включая вскрытие и сдачу помещений под охрану), основанный на требовании одновременного присутствия на рабочем месте или в одном помещении не менее двух (трех) лиц для снижения возможности совершения несанкционированных действий;

8) оценка ситуации – определение причин выдачи сигнала тревоги средством обнаружения;

9) оперативная обстановка – совокупность обстоятельств и условий противодействия несанкционированным действиям нарушителей;

10) локальная проектная угроза – разработанный эксплуатирующей организацией документ, описывающий признаки и характеристики потенциальных внутренних нарушителей и (или) внешних нарушителей, могущих совершить попытку несанкционированного изъятия или диверсии, для противодействия которым создается и оценивается система физической защиты;

11) инженерные заграждения – искусственные препятствия и преграды, устраиваемые в целях затруднения продвижения и маневра нарушителей, обеспечения силам охраны и реагирования благоприятных условий для их блокирования и задержания, ограничения воздействия животных и людей на линейную часть технических средств физической защиты и контрольно-следовые полосы;

12) силы охраны и реагирования – находящиеся на территории ядерного объекта или за ее пределами подразделения государственных ведомств оснащенные и обученные для противодействия попытке несанкционированного изъятия или акта диверсии, а также вневедомственные подразделения охраны, выполняющие такие функции с учетом имеющихся лицензий;

13) пост охраны – стационарное место и (или) участок местности, на котором персонал сил охраны и реагирования выполняет свои функциональные обязанности;

14) доступ – реализация разрешения на проход (проезд), пребывание, выполнение работ в охраняемой зоне, получение или ознакомление с определенными документами и сведениями;

15) задержка доступа – элемент системы физической защиты, предназначенный для увеличения времени проникновения (продвижения) нарушителя на входе (въезде) и (или) выходе (выезде) из охраняемой зоны или средства перевозки (транспортировки);

16) центральный пункт управления – рабочее место оператора систем физической защиты, которое обеспечивает полный и непрерывный мониторинг тревожной сигнализации, оценку сигналов и поддержание связи с персоналом сил охраны и реагирования, руководством объекта;

17) анализ уязвимости – процесс выявления уязвимых мест ядерного объекта, предприятия по добыче и (или) обращению с природным ураном, технологических процессов использования и хранения ядерных материалов, исходя из принятой проектной угрозы, а также определения вероятных способов осуществления угроз;

18) самоохрана – комплекс организационно-технических мероприятий, проводимых в рабочее время персоналом эксплуатирующей организации, с целью исключения несанкционированного доступа в охраняемые помещения;

19) эксплуатирующая организация – юридическое лицо, осуществляющее деятельность по обращению с объектами использования атомной энергии;

20) ядерный объект эксплуатирующей организации (далее – ядерный объект) – территория, охраняемая силами охраны и реагирования, на которой используются или хранятся ядерные материалы и (или) размещаются ядерные установки;

21) периферийные устройства – удаленные технические средства физической защиты;

22) допуск – оформленное в установленном порядке разрешение на проход (проезд) и пребывание в охраняемой зоне, проведение определенной работы, получение определенных документов и сведений либо ознакомление с ними;

23) несанкционированное действие – совершение или попытка совершения вмешательства, диверсии, несанкционированного изъятия ядерного материала, природного урана, несанкционированного доступа, проноса (провоза) запрещенных предметов, вывода из строя средств физической защиты;

24) несанкционированное изъятие – хищение или иной незаконный захват ядерного материала, природного урана;

25) несанкционированный доступ – доступ без документально оформленного права на него;

26) категорированные здания, сооружения и помещения – здания, сооружения и помещения с ограниченным доступом, несанкционированные действия в отношении которых, могут привести к радиологическим последствиям;

27) природный уран – уран, содержащий по массе около 99,28 % изотопа урана-238, около 0,71 % изотопа урана-235 и около 0,01 % изотопа урана-234;

28) нарушитель – лицо, совершившее или пытающееся совершить несанкционированное действие, а также лицо, оказывающее ему содействие в этом;

29) нейтрализация нарушителя – реализация совокупности действий системы физической защиты по отношению к нарушителю, в результате чего он лишается возможности достижения своих целей;

30) система телекоммуникаций – совокупность кабельных средств и линейно-кабельных сооружений, предназначенных для обеспечения надежного обмена информацией между системами, входящими в состав системы физической защиты;

31) оценка эффективности – процесс анализа эффективности конкретной системы физической защиты применительно к проектной и локальной проектной угрозам;

32) физическая защита – единая системы организационных и технических мер по предотвращению несанкционированного доступа к объекту использования атомной энергии;

33) персонал физической защиты – лица, в должностные обязанности которых входит выполнение функций по обеспечению физической защиты;

34) режим физической защиты – режим, включающий законодательную и нормативную основы, регламентирующие обеспечение физической защиты ядерных материалов и ядерных установок; учреждения и организации, ответственные за обеспечение реализации законодательной и нормативной основы; а также системы физической защиты ядерных установок, ядерных материалов и средств перевозки ядерных материалов;

35) комплекс технических средств физической защиты – совокупность функционально связанных технических средств физической защиты и систем на их основе, объединенных общей задачей по обеспечению физической защиты;

36) технические средства физической защиты – конструктивно законченные, выполняющее самостоятельные аппаратно-программные функции устройства, входящее в состав системы физической защиты;

37) физический барьер – заградительное инженерное сооружение и (или) средство, обеспечивающее задержку доступа и дополняющее меры по контролю доступа, а также решающее задачи как самостоятельно, так и в совокупности с другими составными частями комплекса инженерных средств физической защиты;

38) функциональные испытания – проверка с целью определения, что меры физической защиты и система физической защиты предусмотрены и функционируют в соответствие с проектом, являются адекватными для предполагаемых природных условий, промышленной среды и обстановки при угрозе, и соответствуют установленным требованиям, предъявляемым к функционированию;

39) внутренний нарушитель – лицо, имеющее санкционированный доступ к ядерным материалам и (или) ядерным установкам, предприятию по добыче и (или) обращению с природным ураном, которое может совершить попытку несанкционированного изъятия ядерных материалов, природного урана или диверсии или содействовать внешнему нарушителю в совершении таких действий;

40) система обнаружения проноса (провоза) ядерных материалов, металлов, взрывчатых веществ – совокупность технических средств, предназначенных для обнаружения несанкционированного вноса (выноса) и (или) ввоза (вывоза) запрещенных предметов и веществ;

41) категория ядерного материала – характеристика ядерного материала с точки зрения его значимости при применении мер физической защиты;

42) план ядерной физической безопасности – документ, устанавливающий и описывающий элементы системы физической защиты, систему управления организационными, техническими компонентами и процедуры физической защиты ядерных объектов эксплуатирующей организации;

43) событие, связанное с ядерной физической безопасностью – событие, которое оценивается как имеющее последствия для физической защиты.

Иные определения, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с Законом и Кодексом Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

Глава 2. Порядок физической защиты ядерных материалов и ядерных установок

3. Физическая защита ядерных материалов, ядерных установок, предприятий по добыче и (или) обращению с природным ураном обеспечивается эксплуатирующей организацией.

4. При строительстве новой ядерной установки, предприятия по добыче и (или) обращению с природным ураном обеспечение физической защиты учитывается при выборе площадки и на стадии проектирования.

5. Эксплуатирующая организация разрабатывает и применяет средства и процедуры проведения оценок, включая проверку функционирования, а также поддержание работоспособности системы физической защиты.

6. Эксплуатирующая организация принимает необходимые меры по защите информации, несанкционированное раскрытие которой может привести к угрозе ядерной физической безопасности. Проводит процедуры по ограничению доступа к такой информации, разрешая его только тем лицам, которым эта информация необходима для выполнения своих служебных обязанностей.

7. Эксплуатирующая организация принимает необходимые меры для обеспечения защиты компьютеризированных систем, используемых при обеспечении физической защиты, учета и контроля ядерных материалов, ядерной и радиационной безопасности.

Параграф 1. Локальная проектная угроза

8. Локальная проектная угроза разрабатывается эксплуатирующей организацией ядерной установки и пересматривается не реже 1 (одного) раза в 5 (пять) лет, или незамедлительно при возникновении не предусмотренных угроз ядерной физической безопасности.

9. При разработке эксплуатирующей организацией локальной проектной угрозы, особое внимание уделяется внутренним нарушителям, которые могут пользоваться своими правами доступа, а также имеющимися у них полномочиями и знаниями для обхода специальных элементов физической защиты или других предусмотренных мер, таких как процедуры обеспечения безопасности.

10. Эксплуатирующая организация обеспечивает поддержание систем физической защиты, а также мер по учету и контролю ядерных материалов, с целью сдерживания и обнаружения хищения ядерного материала внутренним нарушителем, совершаемого на протяжении длительного времени.

Параграф 2. Система и меры физической защиты ядерных материалов и ядерных установок, основанные на оценке рисков

11. Для обеспечения физической защиты ядерных материалов и ядерных установок, предприятий по добыче и (или) обращению с природным ураном эксплуатирующая организация обеспечивает ограничение и удержание рисков несанкционированного изъятия и диверсии посредством управления риском, оценки угрозы и потенциальных последствий злоумышленных действий.

12. Управление риском осуществляется посредством:

1) снижения угрозы за счет сдерживания, обеспечиваемого надежными мерами физической защиты, и посредством сохранения секретной информации;

2) повышения эффективности системы физической защиты за счет применения глубокоэшелонированной защиты;

3) снижения потенциальных последствий злоумышленных действий за счет изменения специфических факторов содействия, количества и типа ядерных материалов и конструкции установки.

13. При определении требований к физической защите учитываются результаты оценки угрозы, относительная привлекательность и характер ядерного материала, и возможные последствия несанкционированного изъятия ядерного материала или диверсии в отношении ядерного материала или ядерных установок.

14. Дифференцированный подход применяется для обеспечения более высоких уровней защиты от событий, которые могут привести к более серьезным последствиям.

15. К каждой угрозе применяется свой уровень риска и уровень защиты, который приемлем в каждом определенном случае.

16. Меры физической защиты от несанкционированного изъятия определяются в соответствии с категорией ядерного материала. Для защиты от диверсий установлены пределы неприемлемых радиологических последствий для определения соответствующего уровня физической защиты с учетом существующих мер ядерной и радиационной безопасности.

17. Уровни защиты, определяемые настоящими Правилами, основываются на категорию ядерного материала. Эксплуатирующая организация проводит категорию своего ядерного материала в соответствии с приложением 1 к настоящим Правилам.

18. Эксплуатирующая организация выполняет анализ каждой ядерной установки, для определения возможности неприемлемых радиологических последствий в случае совершения акта диверсии, без учета влияния мер физической защиты или смягчения последствий.

19. Уровни защиты от диверсии основываются на определении двух пороговых значений: низкий предел неприемлемых радиологических последствий и высокий предел неприемлемых радиологических последствий, которые являются серьезными радиологическими последствиями.

20. Эксплуатирующая организация устанавливает уровни физической защиты для всех своих ядерных материалов, учитывая количество и характеристики ядерного материала, его местонахождение на ядерном объекте.

21. Эксплуатирующая организация внедряет меры по защите от диверсии в соответствии с требованиями настоящих Правил.

22. Требования по физической защите основываются на принципе глубокоэшелонированной защиты и методов защиты (конструкционных, инженерно-технических, кадровых и организационных), которые требуется преодолеть или обойти нарушителю для достижения своих целей. Концепция физической защиты предусматривает сочетание устройств и процедур, обеспечивающих ядерную физическую безопасность, включая организацию работы сотрудников сил охраны и реагирования, выполнение ими своих обязанностей, и элементов конструкции установки, включая их компоновку.

23. Для каждой функции физической защиты – обнаружение, оценка ситуации, задержка проникновения (продвижения), реагирование и задержка нарушителя – используется принцип глубокоэшелонированной защиты и применяется дифференцированный подход для обеспечения надлежащей защиты.

24. При реализации принципа глубокоэшелонированной защиты учитывается способность системы физической защиты и системы учета и контроля ядерных материалов обеспечивать защиту от внутренних нарушителей и внешних угроз.

Параграф 3. Пропускной и внутриобъектовый режимы

25. Эксплуатирующая организация совместно с руководством сил охраны и реагирования устанавливает пропускной и внутриобъектовый режимы.

26. Организация пропускного и внутриобъектового режимов ядерных установок осуществляется в соответствии с подпунктом 1) пункта 5 Требований по инженерно-технической укрепленности объектов, подлежащих государственной охране, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 7 октября 2011 года № 1151 "Некоторые вопросы объектов, подлежащих государственной охране".

27. Пропускной режим непосредственно осуществляется силами охраны и реагирования ядерного объекта.

28. Организация и контроль выполнения процедур пропускного режима, а также внутриобъектового режима, в части касающегося постановки под охрану и снятия из-под охраны категорированных и режимных помещений, зданий и сооружений, возлагается на подразделение физической защиты ядерных материалов и ядерных установок.

29. Организация и контроль выполнения внутриобъектового режима, а также разработка бланков, пропусков и печатей по пропускному режиму на ядерных установках, возлагается на подразделение по защите государственных секретов.

30. Организация пропускного и внутриобъектового режимов являются для всего персонала эксплуатирующей организации, расположенных на ее территории сторонних организаций, а также для командированных лиц, посетителей, личного состава сил охраны и реагирования и специально назначенных представителей государственных надзорных органов, финансовых и налоговых органов, органов внутренних дел и других правоохранительных органов и специальных служб, организаций энергосбыта и других организаций, непосредственно связанных с обслуживанием эксплуатирующей организации.

Параграф 4. План обеспечения ядерной физической безопасности

31. Эксплуатирующая организация разрабатывает и утверждает план обеспечения ядерной физической безопасности, а также необходимую документацию, разрабатываемой объектами использования атомной энергии в соответствии с Перечнем документации, разрабатываемой объектами использования атомной энергии приложения 2 к настоящим Правилам.

32. План обеспечения ядерной физической безопасности ядерных установок основывается на проектной угрозе, и включает разделы по разработке, оценке, исполнению и поддержанию работоспособности системы физической защиты, а также план реагирования на чрезвычайные ситуации.

33. Эксплуатирующая организация регулярно пересматривает план обеспечения ядерной физической безопасности и вносит изменения в соответствии с текущими условиями работы и действующей системой физической защиты. Перед внесением изменений, эксплуатирующая организация предоставляет поправки к плану обеспечения ядерной физической безопасности в уполномоченный орган для рассмотрения и согласования.

Параграф 5. Сообщение о событии, связанным с ядерной физической безопасностью

34. В случае несоблюдения требования настоящих Правил эксплуатирующая организация:

1) предпринимает немедленные действия для устранения несоблюдения или отказа;

2) сообщает уполномоченному органу в течение 12 (двенадцати) часов о таком событии;

3) в течение 72 (семидесяти двух) часов проводит расследование и определяет причины, обстоятельства и последствия;

4) в течение 5 (пяти) рабочих дней предоставляет уполномоченному органу отчет о причинах несоблюдения или отказа, его обстоятельствах и последствиях, а также о корректирующих мерах, предпринятых или которые будут предприняты.

35. В случае события, связанного с попыткой или фактического несанкционированного доступа, несанкционированного изъятия или диверсии, эксплуатирующая организация:

1) предпринимает немедленные действия для исправления ситуации;

2) в течение 1 (одного) часа уведомляет уполномоченный орган, а также другие государственные органы согласно плану реагирования в чрезвычайных ситуациях;

3) в течение 72 (семидесяти двух) часов проводит расследование события, его причин, обстоятельств и последствий;

4) в течение 5 (пяти) рабочих дней предоставляет в уполномоченный орган отчет о причинах события, его обстоятельствах и последствиях, а также о корректирующих мерах, предпринятых или которые будут предприняты.

Параграф 6. Требования к физической защите от несанкционированного изъятия ядерных материалов при их использовании и хранении

36. Эксплуатирующая организация обеспечивает обнаружение несанкционированного проникновения в охраняемую зону и надлежащие действия сил охраны и (или) реагирования в ответ на событие, связанное с ядерной физической безопасностью.

37. Периметр защищенной зоны оснащается физическим барьером, средствами обнаружения проникновения и оценки ситуации для выявления несанкционированного доступа. Меры физической защиты проектируются таким образом, чтобы обеспечить время для оценки причины возникновения сигнала тревоги и обеспечить достаточную задержку для адекватного реагирования при любых условиях работы. Количество контрольно-пропускных пунктов (далее – КПП), осуществляющих контроль доступа персонала и иных лиц, а также транспортных средств в защищенную зону, ограничивается до необходимого минимума.

38. Заграждения для затруднения проезда транспортных средств устанавливаются на соответствующем расстоянии от защищенной зоны для предотвращения несанкционированного проникновения транспорта, указанного в проектной угрозе, который может быть использован нарушителем для совершения злоумышленного действия. Также рассматривается применение защитных мер от любой угрозы с воздуха, определенной в проектной угрозе для эксплуатирующей организации.

39. Внутренняя зона имеет обозначенные границы, размещается в помещениях и сооружениях, элементы строительных конструкций и оборудование которых, включая двери, пол, потолок, представляют собой физический барьер равной надежности. К внутренней зоне применяются меры контроля и регистрации доступа, включая технические средства контроля и регистрации доступа. К внутренней зоне применяются дополнительные процедуры допуска персонала и иных лиц, по сравнению с защищенной зоной.

40. При отсутствии возможности оборудования внутренней зоны ядерной установки согласно требованиям технической укрепленности, дополнительно оборудуется периметр с дополнительными физическими барьерами, системами охраны, видеонаблюдения, контроля и правления доступа, въездными воротами и локальным пунктом управления. Требования к локальному пункту управления аналогичны требованиям к центральному пункту управления.

41. Количество точек доступа (проходов) во внутреннюю и особо важную зоны ограничивается до минимально необходимого. Все пункты возможного доступа оснащаются сигнализацией и ставятся под охрану.

42. Особо важная зона обеспечивает дополнительный рубеж защиты внутренней и защищенной зоны для обнаружения, контроля доступа и задержки проникновения (продвижения), препятствующей несанкционированному изъятию. Особо важные зоны ставятся под охрану и оснащаются сигнализацией в случае отсутствия в них персонала.

43. Особо важная зона обеспечивает задержку при несанкционированном доступе, обеспечивая своевременное и адекватное реагирование в случае несанкционированного изъятия. Меры по обеспечению задержки разрабатываются с учетом потенциальных возможностей внутренних и внешних нарушителей при сбалансированном рассмотрении всех возможных точек проникновения.

44. Эксплуатирующая организация предпринимает меры, обеспечивающие доступ во внутреннюю и особо важную зону только для уполномоченных лиц. Эффективные меры по контролю доступа принимаются с целью обеспечения обнаружения и предупреждения несанкционированного доступа. Число уполномоченных лиц, входящих во внутреннюю и в особо важную зоны, ограничивается до необходимого минимума.

45. Лица, входящие во внутреннюю зону проверяются, и при необходимости досматриваются силами охраны и реагирования. Пропуски или идентификационные карточки во внутренней зоне носятся таким образом, чтобы они были хорошо видны.

46. Эксплуатирующая организация проводит регистрацию всех лиц, имеющих доступ к ключам, карточкам-ключам и (или) другим системам или получившим их в пользование, включая компьютерные системы, контролирующие доступ к ядерным материалам.

47. Эксплуатирующая организация защищает технические средства и процедуры для контроля доступа, такие как ключи и компьютеризированные списки лиц, имеющие санкционированный доступ, от манипуляций и фальсификаций или другой формы компрометации.

48. Эксплуатирующая организация определяет регламент, согласно которому транспортные средства, лица и упаковки на въезде или входе в защищенную и внутреннюю зоны, а также на выезде или выходе подвергаются досмотру для обнаружения и предупреждения несанкционированного доступа и проноса или доставки запрещенных предметов. Для всех видов досмотров транспорта на ядерной установке используются приборы, предназначенные для обнаружения ядерного материала, металлов и взрывчатых веществ.

49. Въезд транспортных средств в защищенную зону строго сокращен до минимума и ограничивается специально отведенными парковками. Въезд в охраняемые зоны частных транспортных средств не допускается, за исключением въезда транспортных средств для доставки груза (оборудования, инструментов) в соответствии с заключенными договорами.

50. Для противодействия угрозе внутреннего нарушителя, когда в особо важной зоне присутствует персонал, эксплуатирующая организация обеспечивает обнаружение несанкционированных действий посредством постоянного наблюдения, применения принципа двух (трех) лиц или компенсирующих мер.

51. Эксплуатирующая организация ведет регистрацию всех лиц, имеющих доступ к внутренним и особо важным зонам, и всех лиц, имеющих доступ к ключам, карточкам-ключам и (или) другим системам, или получивших их в пользование, включая компьютерные системы, контролирующие доступ к ядерным материалам или к внутренним зонам.

52. Эксплуатирующая организация хранит ядерные материалы категории I в укрепленном (сейфовом) помещении или укрепленной камере (конструкции) в особо важной зоне, которые обеспечивают дополнительный рубеж обнаружения и задержки, препятствующие изъятию материала. Эта зона безопасности закрывается на ключ с активацией охранной сигнализации за исключением периодов времени, когда предоставляется санкционированный доступ к материалу. Когда ядерный материал находится в рабочей зоне без присутствия персонала вне особо важной зоны, применяются эквивалентные компенсирующие меры физической защиты.

53. Эксплуатирующая организация устанавливает процедуры передачи ядерного материала категории I, II и III под контроль лиц, работающих с ядерным материалом. Также в соответствии с этими процедурами лица, работающие с ядерным материалом, приступая к работе, убеждаются в том, что никакого постороннего вмешательства или несанкционированного изъятия ядерного материала не было.

54. В отношении перемещения ядерных материалов между двумя защищенными зонами эксплуатирующая организация применяет меры, соответствующие требованиям к физической защите ядерного материала при перевозке, учитывая существующие меры физической защиты.

55. Для мониторинга и оценки тревожных сигналов, инициирования реагирования и связи с руководством эксплуатирующей организации, подразделением физической защиты ядерных материалов и ядерных установок, а также с силами реагирования, находящимися вне ядерного объекта создается центральный пункт управления, на котором круглосуточно находятся силы охраны и реагирования. Информация, поступающая в центральный пункт управления, подлежит безопасному хранению. Центральный пункт управления размещается в защищенной зоне, и защищается путем укрепления помещения или другими средствами таким образом, чтобы он мог функционировать в условиях угрозы. Доступ в помещение центрального пункта управления строго контролируется и строго ограничен.

56. Оборудование тревожной сигнализации, каналы связи системы сигнализации и центральный пункт управления обеспечиваются источниками бесперебойного питания и защитой от вмешательства путем несанкционированного мониторинга, манипуляции и фальсификации.

57. В системе обеспечения электропитания центрального пункта управления предусматривается автоматическая резервная система питания, которая обеспечивает моментальное переключение с основного питания во время аварийных ситуаций.

58. Эксплуатирующая организация обеспечивает специальные, резервированные, защищенные и неодинаковые системы передачи сигналов с целью осуществления двусторонней защищенной связи между центральным пунктом управления и силами охраны, находящимися по периметру защищенной зоны и на локальных пунктах управления, между центральным пунктом управления и силами реагирования, находящимися за пределами ядерного объекта, а также между центральным и локальными пунктами управления.

59. Персонал центрального пункта управления и силы охраны и реагирования за пределами площадки выходят на связь друг с другом через установленные интервалы.

60. Эксплуатирующая организация принимает меры, включая меры по резервированию, для обеспечения того, чтобы функции центрального пункта управления по мониторингу и оценке тревожных сигналов, инициированию реагирования и поддержанию связи сохранялись во время аварийной ситуации.

61. Эксплуатирующая организация обеспечивает круглосуточную охрану и наличие сил реагирования, для обеспечения надлежащего и своевременного реагирования в целях предупреждения совершения нарушителем несанкционированного действия.

62. Силы охраны и реагирования проводят выборочное патрулирование зон безопасности. Основными функциями патрулей являются:

1) сдерживание нарушителя;

2) обнаружение проникновения;

3) визуальный осмотр составных элементов физической защиты;

4) дополнение существующих мер физической защиты;

5) выполнение первоначального реагирования.

63. Эксплуатирующая организация регулярно проводит оценки, включая функциональные испытания, мер физической защиты и системы физической защиты, в том числе своевременности реагирования силами охраны и реагирования, с целью определения надежности и эффективности противодействия угрозам. Эти оценки выполняются при полном сотрудничестве эксплуатирующей организации и сил охраны и реагирования. Эксплуатирующая организация включает результаты оценки и принятые меры в отчет.

64. Не реже один раз в год эксплуатирующая организация проводит функциональные испытания системы физической защиты ядерных материалов посредством проведения учений, включая двусторонние учения, с целью определения способности сил реагирования эффективно и своевременно выполнить задачи по реагированию и предотвращению несанкционированного изъятия ядерного материала.

65. При обеспечении физической защиты ядерных материалов категории ниже III, эксплуатирующая организация предусматривает меры от несанкционированного изъятия и доступа к ним.

Параграф 7. Требования к физической защите ядерных установок от диверсии

66. Эксплуатирующая организация разрабатывает локальную проектную угрозу, включающую правдоподобные сценарии, в соответствии с которыми нарушители могут совершить диверсию в отношении ядерного материала или ядерной установки. Локальная проектная угроза, разработанная во взаимодействии с территориальными органами Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и территориальными подразделениями органов внутренних дел Республики Казахстан, согласовывается с уполномоченным органом.

67. При определении сценариев эксплуатирующая организация учитывает место нахождения ядерной установки относительно плотности населения, расположения ядерного материала в одном и том же месте на ядерном объекте, а также другие факторы, которые могут оказать радиологическое воздействие в случае диверсии.

68. В сценариях диверсии эксплуатирующая организация учитывает внешних и (или) внутренних нарушителей, которые могут попытаться повредить или совершить вмешательство в отношении ядерного или другого радиоактивного материала, или оборудования, систем, конструкций, компонентов или устройств, включая возможные дистанционные атаки в соответствии с проектной угрозой или локальной проектной угрозой.

69. Эксплуатирующая организация проектирует систему физической защиты, которая будет эффективно противодействовать осуществлению определенных сценариев диверсии и соответствовать требуемому уровню защиты ядерных материалов и ядерных установок.

70. Система физической защиты проектируется как составной элемент интегрированной системы для предотвращения потенциальных последствий актов диверсии, учитывая надежность технических средств безопасности и эксплуатационных особенностей, а также мер противопожарной защиты, радиационной защиты и аварийной готовности.

71. Система физической защиты разрабатывается так, чтобы она препятствовала несанкционированному доступу лиц или доставки оборудования к целям, сводила к минимуму возможности внутренних нарушителей и защищала цели от возможных дистанционных атак в соответствии с проектной угрозой или локальной проектной угрозой. Стратегия реагирования основывается на пресечении доступа нарушителей к целям диверсии или на недопущении выполнения нарушителем своей задачи в месте нахождения целей диверсии. Пресечение доступа к целям достигается за счет осуществления основных функций физической защиты:

обнаружения;

задержки;

реагирования.

Защита от дистанционных атак достигается особенностями проекта установки, дизайном барьеров, обеспечивающих разделительное расстояние и мерами разделения.

72. Для проверки соответствия системы физической защиты требуемому уровню ядерной физической безопасности, эксплуатирующая организация проводит оценку ядерной физической безопасности, которая включает в себя оценку проекта системы физической защиты и его эффективности, результаты функциональных испытаний составного оборудования системы физической защиты, а также оценку своевременности реагирования сил охраны и реагирования.

73. В случае неэффективности системы физической защиты, определенной по результатам ее оценки или инспекции уполномоченного органа, эксплуатирующая организация вносит изменения в проект системы физической защиты и проводит новую оценку ядерной физической безопасности.

74. Ядерные материалы в количествах, которые в случае их рассеяния могут привести к серьезным радиологическим последствиям, и минимальный комплект оборудования, систем или устройств, необходимых для предупреждения серьезных радиологических последствий, эксплуатирующая организация размещает внутри одной или нескольких особо важных зон, расположенных во внутренних зонах.

75. Эксплуатирующая организация принимает меры по обнаружению, контролю доступа и задержке, препятствующие несанкционированному доступу, на границе особо важной зоны. Меры задержки обеспечивают возможность своевременного и адекватного реагирования в случае акта диверсии согласно проектной угрозе. Такие меры разрабатываются с учетом потенциальных возможностей внутренних и внешних нарушителей при сбалансированном рассмотрении всех возможных точек проникновения.

76. Заграждения для затруднения проезда транспортных средств устанавливаются на соответствующем расстоянии от особо важной зоны, достаточном для предотвращения проникновения несанкционированного наземного и водного транспорта, указанного в локальной проектной угрозе, который может быть использован нарушителем для совершения злоумышленного действия. Также учитываются защитные меры от любой угрозы с воздуха, определенной в локальной проектной угрозе.

77. Для противодействия внутренней угрозе эксплуатирующая организация обеспечивает своевременное обнаружение несанкционированных действий лицами, находящимися в особо важных зонах.

78. Предусматривается своевременное обнаружение вмешательства в работу или нарушение функций оборудования, систем или устройств особо важной зоны.

79. В период приостановления работы ядерной установки (в ремонтный период) поддерживается строгий контроль доступа в особо важные зоны. Перед пуском реактора проводятся осмотры и проверки с целью обнаружения любого вмешательства, которое могли совершить во время приостановления работы ядерной установки (ремонтных работ).

80. Если потенциальные радиологические последствия диверсии менее тяжелы, чем неприемлемые радиологические последствия, эксплуатирующая организация предусматривает защиту связанных с безопасностью устройств и оборудования посредством мер по контролю доступа к ним и обеспечению их физической защиты и безопасности сил охраны.

Параграф 8. Требования к организационным мероприятиям системы физической защиты

81. Организационное мероприятие системы физической защиты включает в себя комплекс мер на всех этапах создания (совершенствования) и функционирования системы физической защиты и регламентирующие меры ведомственные документы.

82. Комплекс мер по обеспечению функционирования системы физической защиты предусматривает:

1) управление функционированием системы физической защиты, в том числе планирование работ, организацию взаимодействия персонала физической защиты с силами охраны и реагирования, контроль за состоянием системы физической защиты;

2) организацию допуска и доступа лиц к ядерным материалам, ядерным установкам, природному урану, пунктам хранения и информации о функционировании системы физической защиты;

3) организацию пропускного и внутриобъектового режимов;

4) проведение анализа уязвимости и оценки эффективности системы физической защиты и подготовки предложений по ее совершенствованию.

83. Эксплуатирующая организация разрабатывает организационно-распорядительную документация по физической защите ядерных материалов и ядерных установок.

84. К отбору и подготовке персонала физической защиты предъявляются следующие условия:

1) соответствие Квалификационным требованиям к персоналу, занятому на объектах использования атомной энергии, утвержденным приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 5 февраля 2016 года № 37 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 13466);

2) устанавливаются следующие виды профессиональной подготовки персонала физической защиты: начальная подготовка, повышение квалификации, переподготовка.

84-1. В отношении персонала, имеющих доступ к ядерным материалам и природному урану, эксплуатирующая организация не реже одного раза в 3 (три) года осуществляет проверочные мероприятия по базам учета государственных органов.

85. Персонал, получивший отрицательный результат по результатам проверочных мероприятий по базам учета государственных органов не допускается к работе с ядерными материалами и природным ураном.

86. Начальная подготовка проводится с кандидатами, подобранными для назначения на вакантные должности и отвечающими соответствующим квалификациям.

87. Переподготовка и повышение квалификации персонала физической защиты представляет собой систему мероприятий для руководящего состава и специалистов в области физической защиты с целью повышения их профессиональных знаний, умений и навыков.

88. Функционирование системы физической защиты обеспечивается к моменту поставки ядерных материалов на ядерный объект.

89. На этапе вывода из эксплуатации ядерной установки, пункта хранения обеспечивается функционирование системы физической защиты до изъятия ядерных материалов из ядерной установки, пункта хранения.

90. Система физической защиты выполняет задачи в штатных ситуациях и в состояниях, при которых в результате несанкционированного действия нарушаются нормальные условия работы ядерного объекта, возможно нанесение ущерба здоровью персонала (населения), возникает угроза жизни персонала (населения), а также возможно нанесение ущерба окружающей среде.

91. Система физической защиты обеспечивает защиту информации, в том числе секретной информации об организации, составе и функционировании системы физической защиты, ее целостности и санкционированной доступности, нарушение которых может приводить к снижению эффективности функционирования системы физической защиты в целом или ее отдельных элементов.

92. На ядерном объекте обеспечивается защита систем, элементов и коммуникаций, не относящихся к ядерным установкам, в отношении которых в процессе анализа уязвимости выявлена необходимость предотвращения несанкционированных действий.

93. При невозможности выполнения в полном объеме требований к системе физической защиты, установленных настоящими Правилами, применяются компенсирующие организационно-технические меры.

Параграф 9. Требования к технической укрепленности ядерных установок

94. При расчете строительных конструкций учитываются следующие поражающие факторы:

1) воздушная ударная волна от диверсионных взрывов;

2) таран возможными транспортными средствами.

95. Выполнение требований физической защиты при внешних воздействиях осуществляется комплексом мер и решений.

96. Расчет строительных конструкций зданий и сооружений осуществляется на расчетное давление во фронте ударной волны 30 килоПаскаль (далее – кПа) и продолжительностью фазы сжатия до 0,10 секунд (далее – с) со всех сторон здания, сооружения, что соответствует взрыву устройства эквивалентной мощностью до 30 килограмм (далее – кг) тротила не ближе 7 метров (далее – м) до здания (сооружения) или эквивалентной мощностью до 3000 кг тротила не ближе 30 м до здания (сооружения). Эти условия определяют размеры локальных зон.

97. При размещении зданий и сооружений на территории ядерного объекта учитываются следующие общие требования:

1) здания и сооружения, оборудованные системами, важными для безопасности ядерной установки, включая блоки с реакторным отделением, по возможности, размещаются на максимально возможном удалении от периметра защищенной зоны, с учетом прикрытия другими зданиями и сооружениями;

2) количество коммуникаций на поверхности земли минимально.

98. В защищенной зоне выделяется внутренняя зона, представляющая собой совокупность отдельных зданий или сооружений. Границы внутренней зоны определяются стенами зданий или специально оборудованным ограждением.

99. Граница особо важной зоны, определяется стенами зданий и помещений.

100. Подземные и наземные коммуникации, имеющие входы или выходы в виде колодцев, люков, лазов, шахт, открытых трубопроводов, каналов и других подобных сооружений, через которые можно проникнуть на территорию ядерного объекта, в охраняемые здания, оборудуются постоянными или съемными решетками, крышками, дверями с запирающими устройствами. Постоянные устройства устанавливаются на все коммуникации, не подлежащие открыванию.

101. Все проемы, имеющие диаметр более 250 миллиметров (далее – мм) (сечением более 250х250 мм) оборудуются решетками.

102. Все входы (выходы) из зданий, имеющие помещения категории "А, Б и В", а также самих помещений оборудуются металлическими или обшитыми металлом с двух сторон дверями с усиленными дверными коробками.

103. Помещения категории "А, Б и В" 1-го и цокольных этажей зданий особо важной зоны не имеют оконных проемов.

104. Окна вторых этажей, а также окна любого другого этажа, если они выходят в смежные некатегорированные помещения и коридоры или расположены вблизи пожарных лестниц и иных сооружений, используя которые можно проникнуть в категорированные помещения, оборудуются решетками из стального прутка диаметром не менее 15 мм и размером ячеек не более 150х150 мм.

105. Помещения внутренней зоны отделяются от помещений защищенной зоны стенами и перегородками, эквивалентными по прочности помещениям категории "В".

106. Помещения особо важной зоны отделяются от помещений внутренней зоны стенами и перегородками, эквивалентными по прочности помещениям категории "Б".

107. Между помещениями особо важной зоны и защищенной зоны предусматриваются стены или перегородки, эквивалентные по прочности помещениям категории "А".

108. Входные двери в помещения категорий "А и Б" имеют прочность, эквивалентную следующим параметрам:

1) дверям деревянным, усиленным обивкой с двух сторон листовой сталью толщиной не менее 0,6 мм, с загибом листа на внутреннюю поверхность двери или на торец полотна внахлест, с креплением по периметру и диагоналям полотна гвоздями диаметром 3 мм, длиной 40 мм и шагом не более 50 мм;

2) дверям деревянным с дополнительным усилением дверных полотен металлическими накладками;

3) металлическим стальным дверям с толщиной листа не менее 4 мм;

4) дверям с полотнами из стекла в металлических рамах или без них с использованием защитного остекления, устойчивого к пробиванию в нем отверстия, достаточного для проникновения человека, тяжелым металлическим предметом весом 2 кг, не менее чем за 30-50 ударов;

5) некапитальным дверям с дополнительно установленными изнутри решетчатыми стальными дверями (распашными, раздвижными или складывающимися). Дверные коробки оборудуются дополнительными креплениями, выполненными из стальных штырей, а петли - торцевыми крюками. Защитное остекление устойчиво к пробиванию отверстия, тяжелым металлическим предметом весом 2 кг, не менее чем за 30-50 ударов.

109. Оконные проемы помещений особо важных зон оборудуются металлическими решетками, которые изготовляются из стальных прутьев диаметром не менее 16 мм, образующих ячейки 150х150 мм. В местах пересечения прутья необходимо сварить. Концы прутьев решетки заделываются в стену на глубину не менее 80 мм и заливаются цементным раствором или привариваются к металлическим конструкциям. При невозможности выполнить это, решетка обрамляется уголком размером не менее 30х30х5 мм и приваривается по периметру к прочно заделанным в стену на глубину 80 мм стальным анкерам диаметром не менее 12 мм и длиной не менее 120 мм.

110. В помещениях, где все окна оборудуются решетками, одна из них делается раздвижной или распашной с навесным замком, защищенным от взлома.

111. Входные двери в помещения категории "В" имеют прочность, эквивалентную следующим параметрам:

1) дверям деревянным внутренним со сплошным заполнением полотен при их толщине не менее 40 мм;

2) дверям деревянным наружным при толщине полотен не менее 40 мм, глухим и остекленным с использованием многослойного стекла, устойчивого к одиночному удару, выдерживающему 3 удара стального шара весом 4 кг, сброшенного с высоты 3,5 м и выше;

3) дверям с полотнами из стекла в металлических рамах или без них, с использованием защитного остекления, устойчивого к одиночному удару, выдерживающему 3 удара стального шара весом 4 кг, сброшенного с высоты 3,5 м и выше.

112. Входная дверь и дверь тамбура оборудуется электромеханическими и (или) механическими замками с количеством не менее 25000 комбинаций кода (ключа) для помещений категории "В", и не менее 100000 - для помещений категорий "А и Б".

113. В качестве запирающих устройств, устанавливаемых на дверях, окнах, люках, лифтовых шахтах, применяются врезные несамозащелкивающиеся замки, накладные, навесные замки, внутренние крюки, задвижки, засовы, шпингалеты.

114. Для запирания входных дверей, а также внутренних дверей помещений категории "А" используются замки повышенной секретности, сувальдные с двухбородочным ключом, цилиндровые штифтовые двух и более рядные. Сувальдные замки имеют не менее шести сувальд (симметричных или асимметричных).

115. Для запирания внутренних дверей помещений категории "Б" используются замки с пониженной секретностью типа цилиндровых пластинчатых и цилиндровых штифтовых однорядных.

116. Накладные замки применяются для запирания внутренних помещений категории "В".

117. Навесные замки применяются для дополнительного запирания дверей, ворот, решеток и ставень. Замки имеют дужку из закаленной стали и массивный корпус, а также в местах их установки на запираемых конструкциях имеются защитные кожухи, пластины и устройства, предотвращающие возможность сворачивания и перепиливания ушек и дужек замков.

118. Механизмы замков заключаются в кожухи, защищающие их от умышленных повреждений с использованием ручного слесарного инструмента, и опечатываются (опломбируются).

119. Часть цилиндра врезного замка, выступающая за дверное полотно с наружной стороны двери, защищается от обламывания или сбивания предохранительной накладкой, розеткой, щитком. Выступающая часть цилиндра после установки предохранительной накладки, розетки, щитка составляет не более 2 мм.

120. Двери лифтовых шахт блокируются навесными замками, распорками и извещателями охранной сигнализации.

121. Оконные проемы, витрины первого этажа в помещениях категорий "А и Б", имеют прочность эквивалентную следующим параметрам:

1) окнам с обычным остеклением, дополнительно защищенным рольставнями из стального листа толщиной не менее 1 мм;

2) окнам с обычным остеклением, дополнительно защищенным металлическими решетками (раздвижными, распашными) или жалюзи соответствующей прочности;

3) окнам специальной конструкции с защитным остеклением, устойчивым к одиночному удару, выдерживающим 3 удара стального шара весом 4 кг, сброшенного с высоты 9,5 м и выше.

122. В районах со сложной оперативной обстановкой, окна и витрины выполняются из пулестойкого защитного остекления (защитной пленки), устойчивого к пробиванию отверстия, достаточного для проникновения человека, тяжелым металлическим предметом весом 2 кг, не менее чем за 30-50 ударов.

Параграф 10. Требования к комплексу инженерных средств физической защиты ядерной установки

123. Ядерный объект рассматривается как защищенная зона, граница которой проходит по внешнему ограждению запретной зоны. Линия основного ограждения, по возможности, прямолинейна, без лишних изгибов и поворотов.

124. Ширина запретной зоны составляет не менее 15 м.

125. Запретная зона, по возможности, имеет минимально возможное количество пересечений коммуникациями.

126. Пересечение запретной зоны с коммуникационными эстакадами осуществляется под углом, близким к прямому, над ограждением на высоте не менее 5 м от уровня земли.

127. Внешнее ограждение является капитальным сооружениям и строится по типовым проектам. Наиболее совершенным и рекомендуемым типом внешнего ограждения является железобетонное ограждение, усиленное в противоподкопном отношении железобетонным цоколем с заглублением в землю на 200-400 мм.

128. Внешнее ограждение территории ядерного объекта выполняется высотой не менее 2,5 м из железобетонных плит или металлического листа толщиной не менее 2 мм, а в районах с глубиной снежного покрова более одного метра - не менее 3 м. Учитывая особенности ядерного объекта, допускается выполнение ограждений из металлических конструкций, соответствующих общему ансамблю прилегающих к нему строений (металлический решетчатый забор, выполненный из прута толщиной не менее 18 мм, с просветом между прутами не превышающим 100 мм).

129. На верхней кромке внешнего ограждения дополнительно устанавливается "козырек" из проволоки типа "Егоза".

130. Не допускается во внешнем ограждении наличие не запираемых дверей, ворот, калиток, а также лазов, проломов и других повреждений.

131. К внешнему ограждению не примыкают какие-либо пристройки, кроме зданий, являющихся частью его периметра, при этом окна первых этажей зданий, а также последующих этажей, доступные с подъездных козырьков, пожарных лестниц и крыш примыкающих строений, выходящих на неохраняемую территорию, оборудуются техническими средствами охраны и рольставнями, которые в необходимых случаях закрываются, либо распашными решетками. Решетки изготовляются из стальных прутьев диаметром не менее 10 мм, образующих ячейки 150х150 мм. В местах пересечения прутья необходимо сварить. Решетка обрамляется уголком размером не менее 30х30х5 мм и приваривается по периметру к прочно заделанным в стену на глубину 80 мм стальным анкерам диаметром не менее 12 мм и длиной не менее 120 мм.

132. Для предотвращение таранного прорыва транспортных средств, а также для задержки нарушителя на время, необходимое для организации и проведения ответных мер силами охраны и реагирования, подъезды к наиболее уязвимым местам запретной зоны оборудуются дополнительными физическими барьерами и техническими средствами физической защиты за пределами запретной зоны.

133. Основное ограждение, а также зона между основным и внутренним ограждением оборудуются рубежами охраны, представляющих собой комплекс технических средств физической защиты.

134. Внешнее ограждение запретной зоны размещается на расстоянии не менее 5 м от основного ограждения.

135. К периметру основного ограждения как с внешней, так и с внутренней стороны не примыкают лесонасаждения, здания, сооружения, пристройки, площадки для складирования оборудования или материалов.

136. Между внешним и основным ограждением запретной зоны предусматривается полоса отчуждения.

137. Полоса отчуждения тщательно планируется и расчищается. В ней не допускается никаких строений и предметов, затрудняющих применение технических средств физической защиты.

138. Ширина полосы отчуждения выбирается с учетом возможности размещения комплекса технических средств охраны и составляет не менее 3 м.

139. Полоса отчуждения используется также для применения в охране служебных собак. В этом случае параллельно внешнему ограждению устанавливается внутреннее сетчатое или штакетное ограждение высотой не ниже 2,5 м.

140. Контрольно-следовая полоса оборудуется с внутренней стороны основного ограждения.

141. К контрольно-следовой полосе предъявляются следующие требования:

1) непрерывность прохождения по всему периметру ядерного объекта;

2) достаточная ширина, исключающая преодоление ее прыжком;

3) отсутствие на ней предметов, облегчающих ее преодоление без оставления следов;

4) возможность применения средств механизации при ее обработке по всей трассе прохождения.

142. Контрольно-следовые полосы могут быть искусственные и естественные. Ширина искусственной контрольно-следовой полосы устанавливается не менее 3 м.

143. Ширина естественной контрольно-следовой может быть и большей, исходя из размеров запретных зон и условий расположения ядерного объекта. Участки, где невозможно оборудовать требуемую ширину, прикрываются инженерными заграждениями.

144. Устройство естественной контрольно-следовой полосы включает в себя обозначение ее границ и предварительную подготовку местности, на которой она будет располагаться.

145. Искусственная контрольно-следовая полоса вспахивается либо обсыпается грунтом. Глубина вспашки (высота насыпки грунта) составляет не менее 15 сантиметр.

146. Вспаханная и насыпная контрольно-следовые полосы приводятся в рыхло-пушистое состояние боронованием и нанесением на их поверхности волнообразного профиля с помощью профилировщика.

147. Места пересечения запретной зоны с железными, шоссейными и грунтовыми дорогами, оборудуются насыпными контрольно-следовыми полосами.

148. В тех местах, где запретная зона пересекается ручьями, канавами, оврагами, для исключения разрывов в контрольно-следовой полосе строятся мостки (настилы). Пространство под мостиками (настилами) перекрывается инженерными заграждениями и оборудуется средствами обнаружения.

149. Для предохранения контрольно-следовой полосы от размывания дождевыми и талыми водами проводятся работы по дренажу, исключающему скопление воды, и отводу поверхностных вод путем устройства кюветов (канав), прокладки водоотводных и водопропускных труб, закрытых решетками и оборудованных средствами обнаружения.

150. Для передвижения сил охраны и реагирования между внутренним ограждением запретной зоны и контрольно-следовой полосы прокладывается тропа нарядов шириной 0,8-1,0 м. Допускается передвижение по тропе нарядов персонала, обслуживающих комплекс технических средств физической защиты, в случаях отсутствия дополнительной тропы для их передвижения. Тропа нарядов выполняется в следующих видах: насыпи грунта, с деревянным, асфальтированным, бетонным или железобетонным покрытием.

151. Для нейтрализации нарушителей и прибытия тревожной группы к участку запретной зоны, на котором зафиксировано нарушение, оборудуется дорога охраны, вне зон действия технических средств охраны, шириной не менее 3 м, с твердым покрытием.

152. Дороги охраны, строятся для одностороннего движения автомобильного транспорта.

153. Пропуск людей и транспорта, внос (вынос), ввоз (вывоз) материалов и документов осуществляется через КПП, которые подразделяются:

1) для прохода людей;

2) для пропуска автомобильного или железнодорожного транспорта.

154. КПП для прохода людей разделяются на внешние и внутренние. Внешние КПП устанавливаются для осуществления пропускного режима при входе в защищенную зону, внутренние - для контроля доступа при входе во внутреннюю и особо важную зоны.

155. Пропускная способность КПП в рассчитывается исходя из наибольшей численности рабочей смены.

156. Наружные ограждающие конструкции (стены и перекрытия) зданий (сооружений) КПП устойчивы к внешним воздействиям, включая действия противоправного характера, имеют хороший обзор и обеспечивают защиту сил охраны и реагирования от нападения.

157. В зависимости от пропускного режима на КПП предусматривается специальное помещение для хранения пропусков или автоматических карточек.

158. КПП для прохода людей оборудуются камерой хранения личных вещей рабочих и служащих, комнатой досмотра, служебным помещением для размещения сил охраны и реагирования, технических систем безопасности (концентраторов, пультов, видеоконтрольных устройств охранного видеонаблюдения), устройств управления механизмами открывания прохода (проезда) и охранного освещения и санузлом.

159. КПП оборудуется автоматизированными или механическими ручными устройствами, турникетами, калитками, стационарными и ручными средствами для производства досмотра способными распознавать различные типы металлов в зависимости от необходимости или служебной потребности. Также для досмотра применяются детекторы на распознавание взрывчатых веществ и радиоактивных материалов, обеспечивающих выявление альфа-, бета- и гамма-излучения.

160. КПП для транспортных средств оборудуется внешними и внутренними типовыми раздвижными или распашными воротами с электроприводом и дистанционным управлением, устройствами для их аварийной остановки и открытия вручную. Ворота оснащаются ограничителями или стопорами для предотвращения произвольного открывания (движения).

161. Главный автотранспортный КПП располагается вблизи центрального КПП для прохода персонала.

162. Участки дороги, ведущие к автотранспортному КПП, имеют на расстоянии не более 30 м от ворот поворот на 90 градусов; эти участки выгораживаются бетонными конструкциями, предотвращающими возможность их переезда. Допустимо другое конструктивное решение противотаранного устройства.

163. КПП для проезда автомобильного и железнодорожного транспорта допускается делать совмещенными. Транспортные КПП оборудуются специальными площадками досмотра транспортных средств.

164. КПП для автотранспортных средств оборудуется смотровыми площадками или эстакадами для их осмотра, шлагбаумами, а для железнодорожного транспорта – вышкой и площадкой для осмотра подвижного железнодорожного состава.

165. Въезды и выезды оборудуются светофорами и дорожными знаками.

Площадка досмотра машин имеет длину не менее 20 м и ширину, не менее чем на 3 м с каждой стороны превышающую ширину грузовой автомашины. Площадка досмотра машин оборудуется ямой для досмотра машин снизу, вышками или эстакадой для досмотра машин сверху и сбоку и огораживается забором по типу основного ограждения.

166. Железнодорожные КПП оборудуются:

1) проездными воротами и площадкой досмотра вагонов;

2) электромеханическим приводом и механизмом ручного открывания;

3) устройствами принудительной остановки транспорта (закладные брусья, стрелки-сбрасыватели, тупики-улавливатели) для предотвращения несанкционированного проезда транспорта на ядерный объект (с объекта) и случайного наезда подвижного состава на ворота.

167. Для осмотра железнодорожного транспорта наряду со смотровыми площадками применяются смотровые вышки, перекидные мостики, смотровые эстакады, стремянки, подвесные подножки.

168. Для проверки верхних люков и крыш вагонов неподвижного транспорта используются передвижные вышки и стремянки.

169. Для обеспечения безопасности работы контролера при проверке транспорта, стоящего на смотровой площадке, применяются спаренные тормозные башмаки.

170. Размеры площадки досмотра вагонов выбираются по длине из расчета на одновременный досмотр 3-4 вагонов. Площадка досмотра оборудуется ямой для досмотра вагонов снизу и вышками или эстакадами для досмотра с боков и сверху.

171. На проезжей части площадки выделяется место остановки транспорта для осмотра, ограниченное двумя линиями и надписями "Стоп" на государственном и русском языках, выполненными белой краской. Допускается устанавливать таблички "Стоп".

172. Перед въездом на смотровую площадку с внешней стороны основных и вспомогательных ворот, не ближе 3 м от них также наносится поперечная линия и надпись "Стоп".

173. В целях обеспечения безопасности движения транспорта, не менее чем в 100 м от ворот с правой стороны или над дорогой, устанавливается указательный знак – "Движение в один ряд", а в 50 м – знак ограничения скорости до 5 километр/час (далее – км/ч).

174. Пульт управления воротами располагается в КПП или на его наружной стене, при этом исключается доступ к пульту посторонних лиц.

175. Помещение КПП оснащается средствами связи, пожаротушения и оборудуется системой тревожной сигнализации с подключением на центральный пункт управления.

Параграф 11. Требования к комплексу инженерных средств физической защиты предприятий по добыче и (или) обращению с природным ураном

176. Объект рассматривается как защищенная зона, граница которой проходит по ограждению охраняемой территории. Ограждение должно исключать несанкционированный проход людей (животных), въезд транспорта и затруднять проникновение нарушителя на охраняемую территорию, минуя КПП. Линия внешнего ограждения, по возможности, прямолинейна, без лишних изгибов и поворотов.

177. В защищенной зоне выделяются внутренние зоны, представляющие собой совокупность отдельных зданий, сооружений, открытых площадок. Границы внутренней зоны определяются стенами зданий или специально оборудованным ограждением.

178. Внешнее ограждение периметра является капитальным сооружением и строится по типовым проектам. Ограждение выполняется высотой не менее 2,5 м из металлической сетки "рабица" из проволоки сечением 1,4 мм с ячейкой не более 25х25 мм в оцинкованном исполнении или с полимерным покрытием. Допускается железобетонное ограждение. Ограждение усиливается в противоподкопном отношении железобетонным цоколем, либо металлической решеткой из прутка диаметром 15 мм и размером ячеек 150х150 мм, с заглублением в землю не менее 300 мм.

179. На верхней кромке внешнего ограждения на Y-образные кронштейны дополнительно устанавливается спиральный барьер безопасности из армированной колючей ленты ("козырек") типа "Егоза", диаметром 500-600 мм, с расстоянием между витками не более 200 мм.

180. Не допускается наличие в ограждении периметра не запираемых дверей, ворот, калиток, а также лазов, проломов и других повреждений.

181. Периметр границы охраняемой зоны должен иметь минимально возможное количество пересечений с коммуникациями. Пересечение внешнего ограждения с коммуникационными эстакадами осуществляется под углом, близким к прямому, над ограждением на высоте не менее 5 м от уровня земли. Места пересечения коммуникаций ниже 5 м по всей окружности на расстоянии 1 м защищаются экранами из сетки "рабица", либо барьером безопасности из армированной колючей ленты типа "Егоза", диаметром 500-600 мм, с расстоянием между витками не более 200 мм.

182. К ограждению, как с внешней, так и с внутренней стороны на расстоянии 2,5 м не должны примыкать какие-либо здания, сооружения, пристройки, площадки для складирования оборудования или материалов, постройки, кроме подъездных эстакад и сооружений для перекачивания серной кислоты, а также зданий, являющихся частью его периметра. При этом, окна первых этажей зданий, а также последующих этажей, доступные с подъездных козырьков, пожарных лестниц и крыш примыкающих строений, выходящих на неохраняемую территорию, оборудуются распашной металлической решеткой из прутка диаметром 8 мм и размером ячеек 150х150 мм, либо металлическими рольставнями, которые в необходимых случаях закрываются, либо бронеплҰнкой. На крыше одноэтажного здания, являющегося частью периметра, устанавливается спиральный барьер безопасности из армированной колючей ленты типа "Егоза" (диаметр 500-600 мм, с расстоянием между витками не более 200мм).

183. В местах хранения, перекачивания кислот, где возможно воздействие паров агрессивной кислотной среды, на протяжении всего участка, а также на расстоянии 15 м до него, столбы ограждения, сетчатые панели и спиральный барьер безопасности типа "Егоза" применяются со специальным полимерным покрытием. На участке примыкания автомобильных эстакад, подъездов для перекачивания кислот на территорию, а также на 1,5 м в стороны от него, внешнее ограждение периметра выполняется высотой 3 м.

184. Для предотвращения таранного прорыва транспортных средств, а также для задержки нарушителя на время, необходимое для организации и проведения ответных мер силами охраны и реагирования, подъезды к наиболее уязвимым местам периметра, исходя из угрозы, могут оборудоваться дополнительными физическими барьерами и техническими средствами физической защиты за пределами запретной зоны.

185. Ограждение оборудуется рубежом охраны, представляющим собой комплекс технических средств физической защиты.

186. С внутренней стороны ограждения периметра, за исключением места перекачивания серной кислоты, предусматривается полоса отчуждения для размещения комплекса технических средств физической защиты, которая тщательно планируется и расчищается. Ширина полосы отчуждения составляет – 2,5 м. В ней не допускается никаких строений и предметов, затрудняющих работу технических средств.

187. Ограждение открытых площадок внутренних зон выполняется высотой не менее 2 м из металлической сетки "рабица" из проволоки сечением 1,4 мм с ячейкой не более 25х25 мм в оцинкованном исполнении или с полимерным покрытием. Линия ограждения, по возможности, прямолинейна, без лишних изгибов и поворотов.

188. На верхней кромке ограждения внутренней зоны на Y-образных кронштейнах дополнительно устанавливается спиральный барьер безопасности из армированной колючей ленты ("козырек") типа "Егоза" (диаметр 500-600 мм, с расстоянием между витками не более 200мм). Допускается установка козырька из колючей проволоки типа "нить" в 3-5 рядов с наклоном кронштейна во внешнюю сторону.

189. Не допускается наличие в ограждении внутренней зоны не запираемых дверей, ворот, калиток, а также лазов, проломов и других повреждений.

190. Ограждение внутренней зоны должно иметь минимально возможное количество пересечений коммуникациями. Имеющееся пересечение ограждения внутренней зоны с коммуникационными эстакадами осуществляется под углом, близким к прямому, над ограждением на высоте не менее 5 м от уровня земли. Места пересечения коммуникаций ниже 5 м по всей окружности на расстоянии 1 м защищаются экранами из сетки рабица, либо барьером безопасности из армированной колючей ленты "Егоза".

191. Ограждение внутренней зоны оборудуется рубежом охраны, представляющим собой комплекс технических средств физической защиты.

192. С внутренней стороны ограждения периметра внутренней зоны предусматривается полоса отчуждения для размещения комплекса технических средств физической защиты, которая тщательно планируется и расчищается. Ширина полосы отчуждения составляет – не менее 1 м. В ней не допускается никаких строений, деревьев, кустарников и предметов, затрудняющих применение технических средств.

193. Въезд для транспортных средств на открытую площадку внутренней зоны оборудуется типовыми раздвижными (откатными) или распашными воротами. Ворота оснащаются ограничителями или стопорами для предотвращения произвольного открывания (движения). Ворота выполняются высотой – не менее 2 м, с заполнением полотен по аналогии с ограждением. Между дорожным покрытием и воротами допускается просвет не более 150 мм. Сверху ворот устанавливается барьер из колючей проволоки, либо спиральный барьер безопасности из плоской армированной колючей ленты типа "Егоза" (диаметр 500-600 мм и расстоянием между витками 200 мм).

194. Для организации пропуска людей и транспорта, вноса (выноса), ввоза (вывоза) материалов и документов на периметре устанавливаются КПП, которые подразделяются:

1) для прохода людей;

2) для пропуска автомобильного или железнодорожного транспорта.

Пропускная способность КПП рассчитывается исходя из наибольшей численности рабочей смены.

195. Главный транспортный КПП должен располагаться вблизи центрального КПП для прохода людей.

196. Наружные ограждающие конструкции (стены и перекрытия) зданий (сооружений) КПП должны отвечать требованиям равнопрочности, устойчивости к внешним воздействиям, включая действия противоправного характера, иметь хороший обзор и обеспечивать защиту сил охраны и реагирования от нападения.

197. В зависимости от пропускного режима, на КПП предусматривается специальное помещение для хранения, регистрации пропусков, бесконтактных электронных идентификаторов и дубликатов ключей от механических замков. Доступ в специальное помещение ограничивается и находится под контролем охраны.

198. Для хранения пропусков, бесконтактных электронных идентификаторов и дубликатов ключей от механических замков допускается применять шкаф-сейф, установленный в помещении КПП.

199. КПП для прохода людей оборудуются камерой хранения личных вещей рабочих и служащих, служебным помещением для размещения сил охраны и реагирования, технических систем безопасности (концентраторов, пультов, видеоконтрольных устройств охранного видеонаблюдения), устройств управления механизмами открывания прохода (проезда) и охранного освещения и санузлом.

200. Для предотвращения несанкционированного прохода людей на КПП устанавливают преграждающие устройства полуростовые типа турникет-трипод, калитки, с возможностью ручного и автоматизированного управления.

201. КПП оборудуется стационарными и ручными детекторами для осмотра, способными распознавать различные типы металлов, радиоактивные вещества. КПП для транспортных средств дополнительно оборудуются ручными фонарями и досмотровыми зеркалами с подсветкой.

202. Помещение КПП оснащается средствами телефонной и радиосвязи, пожаротушения и оборудуется системой тревожно-вызывной сигнализации с подключением на центральный пункт управления.

203. КПП для автотранспортных средств оборудуется внешними типовыми раздвижными (откатными) или распашными воротами с электроприводом и дистанционным управлением, устройствами для их аварийной остановки и открытия вручную. Ворота оснащаются ограничителями или стопорами для предотвращения произвольного открытия (закрытия), а также устройствами для навесного замка и пломбировочного устройства.

204. Ворота выполняются высотой – не менее 2,5 м из металла. Между дорожным покрытием и воротами допускается просвет не более 150 мм. Сверху ворот устанавливается барьер из колючей проволоки, либо плоский спиральный барьер безопасности из армированной колючей ленты типа "Егоза" (диаметр и расстояние между витками – аналогично основному ограждению).

205. Аварийные автомобильные ворота во внешнем ограждении периметра выполняются распашными, высотой не ниже основного ограждения. Ворота оборудуются стопорными устройствами для предотвращения произвольного открытия (закрытия), а также устройствами для навесного замка и пломбировочного устройства.

206. На верхней кромке полотна аварийных ворот на кронштейны дополнительно устанавливается плоский спиральный барьер безопасности из армированной колючей ленты ("козырек") типа "Егоза" (диаметр и расстояние между витками – аналогично основному ограждению).

207. КПП для автотранспортных средств оборудуются специальными досмотровыми площадками, эстакадами (ямами) для досмотра транспортных средств, с внутренней стороны – шлагбаумом с электроприводом и дистанционным управлением.

208. Площадка осмотра машин оборудуется эстакадой для досмотра машин сверху и сбоку, установленной не ближе 2,5 м до периметра внешнего ограждения.

209. Для обеспечения безопасности движения транспорта, въезды и выезды на КПП оборудуются дорожными знаками.

210. На проезжей части площадки наносится разметка, обозначающая место остановки транспорта для досмотра, ограниченная двумя линиями и надписями "Стоп" на государственном и русском языках, выполненными белой краской. Допускается устанавливать таблички "Стоп".

211. Перед въездом на досмотровую площадку с внешней стороны основных и вспомогательных ворот КПП, не ближе 3 м от них также наносится поперечная разметка с надписью "Стоп", либо устанавливается табличка "Стоп". Не менее чем в 100 м от ворот с правой стороны или над дорогой, устанавливается указательный знак – "Движение в один ряд", а в 50 м – знак ограничения скорости до 5 км/ч.

212. КПП для железнодорожного транспорта оборудуется внешними типовыми раздвижными (откатными) или распашными воротами с электроприводом и дистанционным управлением, устройствами для их аварийной остановки и открытия вручную. Исходя из интенсивности использования КПП, допускается установка распашных ворот с ручным открыванием. Ворота оснащаются ограничителями или стопорами для предотвращения произвольного открытия (закрытия), а также устройствами для навесного замка и пломбировочного устройства.

213. Ворота выполняются высотой – не менее 2,5 м из металла. Между железнодорожным полотном и воротами допускается просвет исключающий несанкционированное проникновение людей (животных). Сверху полотна ворот устанавливается барьер из колючей проволоки, либо плоский спиральный барьер безопасности из армированной колючей ленты типа "Егоза" (диаметр и расстояние между витками – аналогично основному ограждению).

214. Для предотвращения несанкционированного проезда железнодорожного транспорта КПП оборудуются устройствами принудительной остановки транспорта (закладные брусья, стрелки (башмаки)-сбрасыватели, тупики-улавливатели).

215. КПП для железнодорожного транспорта оборудуются специальными досмотровыми площадками, вышкой для осмотра подвижного железнодорожного состава с боков и сверху. Размеры площадки осмотра железнодорожных вагонов (локомотива) выбираются: по длине из расчета на одновременный досмотр 3-4 вагонов и ширине, не менее чем на 1,5 м с каждой стороны вагона (локомотива). Для осмотра верхних люков и крыш вагонов железнодорожного транспорта наряду со досмотровыми площадками могут применяться смотровые вышки, перекидные мостики, смотровые эстакады, стремянки, подвесные подножки.

216. Для обеспечения безопасности работы контролера при проверке железнодорожного транспорта, стоящего на досмотровой площадке, применяются спаренные тормозные башмаки.

Параграф 12. Требования к комплексу технических средств физической защиты

217. Комплекс технических средств физической защиты решает следующие задачи:

1) обеспечение оперативного, устойчивого и непрерывного управления системой физической защиты;

2) обеспечение установленного режима доступа персонала к ядерным материалам, на ядерную установку, в пункт хранения;

3) выдача сигналов на пункты управления системы физической защиты о несанкционированном проникновении в охраняемые зоны, здания, сооружения, помещения или в грузовые отсеки транспортных средств, перевозящих ядерные материалы;

4) определение на периметрах (границах) охраняемых зон времени и места несанкционированных проникновений, а на периметре (границе) защищенной зоны - направления движения нарушителей;

5) задержка (замедление) проникновения (продвижения) нарушителей;

6) создание силам охраны и реагирования благоприятных условий для выполнения служебных задач и обеспечение возможности действий по задержанию нарушителей;

7) обзорное наблюдение за охраняемыми зонами, охраняемыми зданиями, сооружениями, помещениями с целью оценки ситуации;

8) регистрация (документирование) сигналов от технических средств физической защиты, распоряжений и команд, отдаваемых органами управления системы физической зашиты, и докладов операторов пунктов управления системы физической зашиты.

218. Комплекс технических средств физической защиты осуществляет:

1) сбор, обработку, анализ и контроль всей получаемой информации;

2) обеспечение возможности оценки тревожной ситуации в реальном масштабе времени;

3) формирование и передачу сообщений (установленных сигналов) силам охраны, реагирования и органам управления системы физической защиты;

4) обеспечение информационного взаимодействия между центральным и локальным пунктами управления;

5) выработку управляющих воздействий на управляемые физические барьеры и средства обеспечения функционирования системы физической защиты;

6) контроль состояния и работоспособности технических средств физической защиты;

7) контроль действий и местоположения персонала при его работе с ядерными материалами, на ядерных установках и в пунктах хранения;

8) хранение и выдачу информации о функционировании системы физической защиты, попытках ее преодоления и несанкционированных действиях по отношению к ядерному объекту и к самим техническим средствам физической защиты;

9) необходимость и распорядок информационного взаимодействия комплекса технических средств физической защиты с системами ядерной, радиационной, экологической, технической, пожарной безопасности ядерного объекта устанавливается в техническом задании на создание (совершенствование) системы физической защиты;

10) в случае отключения основного электропитания, работоспособность технические средства физической защиты сохраняется, путем наличия резервных источников электропитания и автоматического переключения основного электропитания на резервное. При этом на соответствующем локальном и центральном пункте управления отображается и регистрируется информация о переходе на резервное электропитание.

219. Технические средства физической защиты состоят из следующих основных функциональных систем:

1) система охранной сигнализации;

2) система контроля и управления доступом;

3) система видеонаблюдения и оценки ситуации;

4) система оперативной связи и оповещения, в том числе средства проводной связи и радиосвязи;

5) система телекоммуникаций;

6) система защиты информации;

7) система обнаружения проноса (провоза) ядерных материалов, металлов, взрывчатых веществ (детекторы) на территорию ядерных установок;

8) обеспечивающих систем электропитание, освещение.

220. Отказ или вывод из строя какого-либо элемента комплекса технических средств физической защиты не нарушает функционирование системы физической защиты. Для этого предусматриваются компенсирующие мероприятия.

221. Управление техническими средствами физической защиты осуществляется операторами центрального или локального пунктов управления.

222. Операторы центральных и локальных пунктов управления, информируются об особенностях технологического процесса в необходимом объеме для выполнения своих обязанностей.

223. В целях организации управления в системе физической защиты применяются:

1) система двусторонней связи между центральным и локальными пунктами управления, а также между пунктами управления и подразделениями охраны;

2) средства радиосвязи для сил охраны и реагирования и подразделением физической защиты.

224. Центральный пункт управления и локальный пункт управления размещаются непосредственно во внутренней зоне.

225. Система охранной сигнализации предназначается для обнаружения попыток и фактов совершения несанкционированных действий и информирования об этих событиях силы охраны и реагирования. Другие функциональные системы, входящие в систему охранной сигнализации, предназначены для выполнения соответствующих адекватных действий, а также автоматической подачи необходимых команд управления на исполнительные устройства и управляемые физические барьеры.

226. Система охранной сигнализации обеспечивает:

1) обнаружение несанкционированного доступа;

2) выдачу сигнала о срабатывании средств обнаружения на центральный или локальный пункты управления и протоколирование этого события;

3) ведение архива всех событий, происходящих в системе физической защиты, с фиксацией всех необходимых сведений для их последующей однозначной идентификации (тип и номер устройства, тип и причина события, дата и время его наступления);

4) исключение возможности бесконтрольного снятия с охраны и постановки под охрану;

5) осуществление функции приема (снятия) средств обнаружения (группы средств обнаружения) под контроль (с контроля).

227. В состав системы охранной сигнализации входит:

1) средства обнаружения;

2) система тревожно-вызывной сигнализации;

3) система сбора и обработки информации.

228. По характеру (условиям работы) и назначению все средства обнаружения делятся на две группы:

1) для защиты периметра защищенной зоны;

2) для охраны внутри зданий (помещений).

229. При выборе типа средств обнаружения для защиты периметра защищенной зоны учитываются следующие факторы:

1) тип и размер ограждения периметра;

2) наличие тропы нарядов;

3) количество необходимых рубежей сигнализации;

4) природные и погодные условия в заданной климатической зоне;

5) линии электропередачи (напряжение, удаление по высоте, по горизонтали, угол пересечения с периметром, частота коммутации);

6) близость автомобильных и железных дорог;

7) рельеф местности;

8) тип грунта и глубина промерзания;

9) аддитивные помехи (влияние радиоканалов, радиопередатчиков, электромагнитных излучений);

10) воздействие разрядов и других атмосферных явлений.

230. Средства обнаружения периметра обеспечивают:

1) непрерывность действия;

2) определение места нарушения и при необходимости направление движения нарушителя.

231. Линейная часть средств обнаружения периметра разбивается на участки с присвоением каждому отдельного номера.

232. Тревожно-вызывная сигнализация предназначается для экстренного вызова сил охраны и реагирования, информирования локальных и центральных пунктов управления о совершении несанкционированных действий, выдачи сигнала о принуждении со стороны нарушителя, для контроля жизнедеятельности сил охраны и реагирования непосредственно на постах охраны и при патрулировании ими заранее заданного маршрута.

233. Тревожно-вызывная сигнализация обеспечивает:

1) информирование сил охраны и реагирования о срабатывании устройств;

2) определение места вызова;

3) скрытость ее установки и удобство пользования вызывным устройством;

4) невозможность снятия с контроля;

5) отличие сигналов о срабатывании от сигналов о срабатывании устройств системы охранной сигнализации;

6) контроль жизнедеятельности операторов локальных и центральных пунктов управления, сил охраны и реагирования непосредственно на постах охраны, при патрулировании ими заранее заданного маршрута, а также контролеров, осуществляющих пропускной режим на ядерный объект.

234. Информация, поступающая на пункты управления от устройств тревожно-вызывной сигнализации, имеет приоритет представления ее оператору по сравнению с другими сигналами.

235. При выборе устройств тревожно-вызывной сигнализации и места их установки учитываются:

1) доступность для сил охраны и реагирования и рассредоточенность на постах охраны;

2) воздействия на силы охраны и реагирования, возникающие в результате угроз.

236. Устройства тревожно-вызывной сигнализации устанавливаться на постах охраны, КПП, по периметру защищенной зоны через каждые 100-150 м, у входов в здания, сооружения и помещения особо важных зон.

237. Система сбора и обработки информации является станционной аппаратурой.

238. Для выполнения требований физической защиты и обеспечения оперативности действий сил охраны и реагирования система сбора и обработки информации обеспечивает индикацию следующих ситуаций:

1) срабатывание каждого средства обнаружения;

2) неисправность средств обнаружения;

3) неисправность линии связи;

4) пропадание электропитания;

5) изменение параметров линии связи и попытки деблокирования средств обнаружения;

6) попытки вскрытия электронного оборудования.

239. Информация выводится на информационное табло (дисплеи) и имеет буквенно-цифровую форму.

240. Функционирование системы сбора и обработки информации обеспечивает:

1) постоянный автоматический контроль исправности линий связи и работоспособности при любом состоянии средств обнаружения (включено, выключено);

2) дистанционное включение (отключение) средств обнаружения;

3) санкционированное отключение средств обнаружения непосредственно на ядерном объекте;

4) санкционированный доступ в охраняемые помещения;

5) организацию контроля работы (линейного) персонала охраны;

6) дистанционное управление освещением;

7) приоритетность тревожных ситуаций;

8) архивирование событий;

9) резерв по емкости не менее 20% от максимальной емкости системы сбора и обработки информации или возможность постоянного наращивания емкости;

10) управление периферийными устройствами;

11) дистанционное управление электропитанием средств обнаружения.

241. Система контроля и управления доступом предназначается для контроля и обеспечения доступа персонала, командированных лиц и посетителей в категорированные помещения, здания, сооружения и охраняемые зоны, а также въезда (выезда) транспортных средств на территорию (с территории) ядерного объекта в соответствии с установленным пропускным режимом.

242. Система контроля и управления доступом обеспечивает:

1) исключение (или создание максимально возможного препятствования) несанкционированного проникновения на территорию, в охраняемые помещения, здания, сооружения и зоны. В случае обнаружения попыток несанкционированного проникновения, а также при выявлении фактов силового воздействия на элементы конструкций пропускных устройств и терминалов, соответствующая информация представляется оператору локального и центрального пунктов управления;

2) сохранение информации обо всех фактах проходов и нарушений требований по проходу персонала, командированными лицами и посетителями;

3) изготовление пропусков, архивирование изготовленных и выданных пропусков.

243. Конструкции пропускных устройств системы контроля и управления (людских и транспортных КПП) обеспечивают возможность их аварийного ручного открывания.

244. Пропуска, используемые в системе контроля и управления доступом, не содержат информацию, знание и применение которой может приводить к несанкционированному доступу (персональные идентификационные номера, характеристики и значения биометрических показателей и признаков, другие эталонные данные).

245. Система видеонаблюдения и оценки ситуации предназначается для обеспечения визуального контроля ситуации и (или) автоматического анализа изображений (автоматическое распознавание лиц, государственных номеров) на оборудованном ею объекте, с целью оценки текущей обстановки, наблюдения за действиями и продвижением нарушителей, координации действий сил охраны и реагирования, а также архивирования видеоинформации.

246. Система видеонаблюдения и оценки ситуации обеспечивает:

1) представление оператору необходимой и достаточной информации об обстановке на ядерном объекте и в его охраняемых зонах, зданиях, сооружениях и помещениях;

2) представление информации для оценки ситуации в случае выявления факта совершения несанкционированного действия и видеоподтверждение факта его совершения;

3) отображение, регистрацию и архивирование информации в объеме, необходимом для последующего анализа возникающих нештатных ситуаций;

4) работоспособность при всех условиях ее эксплуатации, определенных в нормативных документах;

5) контроль наличия неисправностей (пропадание видеосигнала, вскрытие оборудования, попытки доступа к линиям связи), информирование об этом операторов пунктов управления и архивирование данной информации.

247. Информация, представляемая системой видеонаблюдения и оценки ситуации операторам пунктов управления, обеспечивает возможность различать в области видимости нарушителей и животных.

248. Система видеонаблюдения и оценки ситуации осуществляет наблюдение за всеми зонами обнаружения технических средств физической защиты.

249. Способы предоставления видеоинформации:

1) постоянный оперативный видео обзор с места события в реальном масштабе времени;

2) видео обзор с места событий по ранее установленной программе или по разовой команде;

3) планируемый сценарный видео обзор - передача архивных материалов;

4) сбор передаваемой видеоинформации производится по кабельным линиям связи или иным каналам в соответствие с требованиями передачи секретной информации.

250. Функции средств системы видеонаблюдения и оценки ситуации:

1) наблюдение;

2) сбор и передача видеоинформации;

3) отображение видеоинформации;

4) обработка и документирование видеоинформации;

5) архивация видеоинформации.

251. При организации видео контроля за периметром защищенной зоны видеокамеры на каждом участке устанавливаются таким образом, чтобы они находились в прямой видимости, по крайней мере, одной из видеокамер соседних участков. Высота, спектр принимаемого излучения и место установки видеокамер выбирается при проектировании.

252. Видеокамеры устанавливаются таким образом, чтобы несанкционированный доступ к ним был затруднен.

253. Время перехода системы видеонаблюдения и оценки ситуации от дежурного режима к рабочему не превышает 2 с.

254. Система оперативной связи и оповещения предназначается для организации обмена речевой информацией между силами охраны в целях обеспечения скоординированных действий по охране ядерного объекта в штатных и чрезвычайных ситуациях.

255. Система оперативной связи и оповещения обеспечивает:

1) надежную и непрерывную работу на всей территории ядерного объекта и на ближних подступах к нему, во всех его зданиях, сооружениях и помещениях во всех допустимых режимах работы, в том числе в процессе внутренних транспортировок ядерных материалов в эксплуатирующей организации;

2) учет и протоколирование проводимых переговоров с указанием времени и их продолжительности с периодичностью, определяемой с учетом оперативной обстановки на ядерном объекте;

3) исключение несанкционированного подключения других абонентов и по возможности выявление, локализацию и протоколирование таких фактов;

4) организацию каналов связи между руководством эксплуатирующей организации, подразделением физической защиты ядерных материалов и ядерных установок, силами охраны и реагирования, а также территориальными структурными подразделениями государственных органов, обеспечивающих ядерную физическую безопасность.

256. Система оперативной связи состоит из следующих видов связи:

1) прямой телефонной связи;

2) громкоговорящей связи;

3) радиосвязи.

257. При невозможности установления радиосвязи в охраняемых зонах, сооружениях и помещениях ядерного объекта в связи с технологическими особенностями, предусматриваются альтернативные средства двусторонней связи.

258. Для обеспечения надежной работы в системе оперативной связи и оповещения применяются, по крайней мере, две разные технологии соединения между абонентами. Альтернативные способы установления связи доступны сразу же, как только выйдет из строя основной способ обмена информацией.

259. В системе физической защиты ядерных установок организуются следующие виды прямой телефонной связи:

1) оператора центрального пункта управления с начальником караула (старшим смены), с КПП, а также с необходимыми структурными подразделениями и администрацией эксплуатирующей организации;

2) начальника караула (старшего смены) с постами охраны.

260. Прямая телефонная связь оператора центрального пункта управления автономная, обеспечивающая возможность циркулярной связи с абонентами, а также подключения к городской автоматизированной телефонной связи.

261. Прямая телефонная связь начальника караула (старшего смены) с постами также является автономной и обеспечивает возможность циркулярной передачи распоряжений (приказов) всем постам охраны.

262. Для организации связи по периметру, кроме абонентских аппаратов, устанавливаемых на всех постах, включая и пост охраны, вдоль тропы нарядов устанавливаются штепсельные розетки через каждые 100-150 м для переговоров с подвижными нарядами и тревожными группами.

263. Громкоговорящая связь используется как оперативная связь оператора центрального пункта управления и начальника караула с постами.

264. Система радиосвязи предназначена для оперативной связи начальника караула (старшего смены) с подвижными нарядами и тревожными группами в условиях выполнения ими оперативных задач.

265. Система оповещения на ядерном объекте и его территории создается для оперативного информирования людей о тревоге или чрезвычайном происшествии (аварии, пожаре, стихийном бедствии, нападении, террористическом акте) и координации их действий.

266. Эксплуатирующая организация разрабатывает план оповещения, который в общем случае включает в себя:

1) схему вызова работников, должностными обязанностями которых предусмотрено участие в мероприятиях по предотвращению или устранению последствий внештатных ситуаций;

2) регламент действия работников при внештатных ситуациях;

3) планы эвакуации;

4) систему сигналов оповещения.

267. Система оповещения обеспечивает выполнение следующих функциональных требований (характеристик):

1) подачу звуковых и (или) световых сигналов в здания, помещения, на участки территории ядерного объекта с постоянным или временным пребыванием людей;

2) трансляцию речевой информации о характере опасности, необходимости и путях эвакуации, других действиях, направленных на обеспечение безопасности людей.

268. Эвакуация людей по системе оповещения сопровождается:

1) включением аварийного и охранного освещения;

2) передачей специально разработанных текстов, направленных на предотвращение паники и других явлений, усложняющих процесс эвакуации (скопление людей в проходах, тамбурах, на лестничных клетках и в других местах);

3) включением световых указателей направления и путей эвакуации;

4) дистанционным открыванием дверей дополнительных эвакуационных выходов (например, оборудованных электромагнитными замками).

269. Система оповещения отличается от сигналов другого назначения.

270. Количество оповещателей, их мощность обеспечивают необходимую слышимость во всех местах постоянного или временного пребывания людей.

271. По периметру запретной зоны ядерной установки применяются громкоговорители. Они устанавливаться на опорах освещения, стенах зданий и конструкциях.

272. Правильность расстановки и количество громкоговорителей по периметру запретной зоны определяется и уточняется на месте экспериментальным путем на разборчивость передаваемых речевых сообщений.

273. Оповещатели не имеют регуляторов громкости и разъемных соединений.

274. Коммуникации систем оповещения в отдельных случаях проектируются совмещенными с радиотрансляционной сетью ядерного объекта.

275. Система телекоммуникаций предназначается для обеспечения надежного обмена информацией между системами, входящими в состав системы физической защиты.

276. Оборудование системы телекоммуникаций применяется в том случае, если штатное оборудование, входящее в состав функциональных систем, не удовлетворяет предъявляемым требованиям к передаче циркулирующей в системе физической защиты информации, а также для стыковки и согласования различных систем, входящих в состав системы физической защиты.

277. Система телекоммуникаций обеспечивает:

1) передачу достоверной информации;

2) непрерывность функционирования;

3) тактически приемлемое время доставки сообщений;

4) систематизацию, документирование и архивирование информации о функционировании;

5) обмен информацией с системными элементами различных видов безопасности.

278. В системе телекоммуникаций предусмотрены резервные и альтернативные каналы передачи функционально значимой для работоспособности комплекса информации (резервирование каналов, применение маршрутизаторов). Резервные каналы прокладываются по физически разнесенным с основными каналами маршрутам.

279. Система телекоммуникаций обеспечивает формирование замкнутой системы передачи информации, обеспечивая работоспособность отдельных охраняемых зон. Для взаимодействия с остальными элементами комплекса технических средств физической защиты применяется один или несколько хорошо защищенных и недоступных для нарушителя каналов связи.

280. Необходимость защиты информации в системе физической защиты обусловлена наличием в этой системе информации, раскрывающей систему физической защиты ядерного объекта и (или) определяющей режим ее функционирования.

281. Система защиты информации – необходимая составная часть автоматизированной системы физической защиты. На всех уровнях управления и этапах функционирования системы физической защиты (передача, сбор, обработка, анализ, хранение данных, передача управляющих команд) защита информации обеспечивается применением комплекса средств и проведением мероприятий по предотвращению утечки информации или исключению воздействия на нее по техническим каналам, по предупреждению случайных или преднамеренных программно-технических воздействий с целью нарушения целостности (уничтожения, искажения) информации в процессе ее обработки, передачи и хранения или нарушения работоспособности технических средств.

282. Система защиты информации представляет собой комплекс организационных, технических, технологических средств, методов и мер, снижающих уязвимость информации и препятствующих несанкционированному (незаконному) доступу к информации, ее утечке или утрате.

283. Прогнозируемые угрозы информационной безопасности системы физической защиты ядерного объекта:

1) искажение (подмена) передаваемой в системе информации, навязывание ложных или ранее переданных сообщений с конкретной целью препятствовать передаче достоверной информации;

2) воздействие по каналам связи на технические средства системы сбора данных с датчиков периметра ядерного объекта, направленное на дезорганизацию функционирования элементов системы и нарушение информационного обмена в системе;

3) попытка получения нарушителем всего объема секретной информации, циркулирующей в системе;

4) попытка нарушения аутентификации источников информации;

5) попытка подбора кодов доступа.

284. Ключевые элементы защиты информации:

1) определение информации, которая подлежит защите;

2) назначение лиц, которым официально разрешен доступ к секретной информации;

3) меры по защите секретной информации.

285. Меры защиты информации:

1) оснащение пунктов управления оборудованием в защищенном исполнении;

2) использование в средствах вычислительной техники лицензионного системного программного обеспечения;

3) препятствование несанкционированным действиям обслуживающего персонала, а также других лиц;

4) проверка прикладного программного обеспечения на отсутствие недекларированных возможностей;

5) использование комплекса средств защиты информации при ее передаче по проводным, радио – каналам связи (экранирование, зашумление, маскирование, организационные меры по ограничению доступа, применение средств криптографической защиты информации).

286. Технические средства досмотра применяются при проходе персонала и посетителей или проезде транспортных средств через КПП ядерного объекта, для обнаружения запрещенных предметов и веществ.

287. В перечень технических средств досмотра входят:

1) металлодетекторы;

2) детекторы взрывчатых веществ на ядерных установках;

3) детекторы радиоактивного излучения;

4) досмотровые эндоскопы и зеркала.

288. Технические средства досмотра подразделяются на стационарные и портативные (ручные).

289. Металлодетекторы обеспечивают обнаружение холодного и огнестрельного оружия, металлосодержащих взрывных устройств (гранат), запрещенных к проносу различных видов металлосодержащей продукции производства.

290. Технические средства досмотра обеспечивают выполнение следующих функциональных требований (характеристик):

1) стационарные металлодетекторы обладают:

высокой вероятностью обнаружения, селективностью по отношению к металлическим предметам, разрешенным к проносу на ядерный объект;

способностью максимальной функциональной адаптации к окружающей обстановке (в том числе металлосодержащей);

большой помехозащищенностью от внешних источников электромагнитных излучений; однородной чувствительностью обнаружения во всем объеме контролируемого пространства;

способностью легкой перенастройки на обнаружение различных масс металла;

допустимым уровнем влияния на имплантируемые электрокардиостимуляторы и магнитные носители информации;

2) портативные (ручные) металлодетекторы обеспечивают:

обнаружение и, в случае необходимости, распознавание черных и цветных металлов и их сплавов;

возможность перенастройки на обнаружение различных масс металла; возможность использования при совместной работе со стационарными металлодетекторами;

3) досмотровые эндоскопы и зеркала применяются для облегчения визуального осмотра труднодоступных мест и выявления в них взрывных устройств, огнестрельного и холодного оружия, контрабанды и средств негласного съема информации. Технические эндоскопы и видеоскопы применяются для визуального осмотра различных полостей, каналов и других мест, доступ к которым возможен лишь через сравнительно небольшие отверстия, и обеспечивают:

доступ на расстояния не менее 1500 мм с углом зрения не менее 40 градусов для гибких и полужестких конструкций и 90 градусов – для жестких;

возможность подсветки места осмотра, регулировки условий освещения;

видеодокументирование результатов досмотра;

экологическую безопасность и электромагнитную совместимость;

4) аппаратура для обнаружения взрывчатых, наркотических и опасных химических веществ применяется для выявления наличия их или их следов, и обеспечивают:

идентификацию веществ, основанную на использовании современных физико-химических методов анализа;

чувствительность, позволяющую надежно фиксировать наличие штатных взрывчатых веществ типа тротила, гексогена;

экспресс-выявление следов взрывчатых веществ на поверхности предметов (анализаторы следов взрывчатых веществ).

291. Функциональные характеристики (требования) к системам досмотра и методики их испытаний устанавливаются в эксплуатационных и ведомственных документах.

292. По степени обеспечения надежности электроснабжения электроприемники системы физической защиты относятся к 1 категории. Питание электроприемников осуществляется от двух независимых источников переменного тока, например, от двух секций нормальной эксплуатации с взаимным резервированием. Силовые линии выполняются автономно.

293. В качестве основного источника питания применяется источник питания собственных нужд ядерного объекта.

294. Переход на резервное электроснабжение осуществляется автоматически, без перерыва в электроснабжении.

295. Резервное (аварийное) питание осуществляется от дизель-генераторов и аккумуляторных батарей, которые размещаются в непосредственной близости от центральных пунктов управления, а также находящихся под постоянным контролем сил охраны. Переход на резервное питание производиться автоматически.

296. Информация о переходе на резервное питание выводиться на соответствующий локальный или центральный пункты управления с необходимой регистрацией.

297. Аккумуляторные батареи устанавливаются в специальных помещениях на стеллажах или в специальных аккумуляторных шкафах, оборудованных вытяжной вентиляцией. В повседневных условиях обеспечивается постоянная подзарядка и контроль аккумуляторных батарей.

298. Резервирование электропитания постоянного тока обеспечивается установкой взаимно резервирующих комплектов выпрямительных устройств.

299. Предусматривается резерв мощности не менее 20 %. Сечение кабелей рассчитывается в зависимости от максимально допустимого падения напряжения при максимальном потреблении тока. Максимально допустимое падение напряжения не превышает 5% от напряжения питания.

300. Устройства электропитания (выпрямители, зарядно-разрядные щиты, групповые токораспределительные щиты) устанавливаются в специально оборудованных помещениях с ограниченным доступом.

301. Устройства электропитания и кабельные сети защищаются от несанкционированных действий, направленных на их вывод из строя.

302. Охранное освещение является вспомогательным средством, облегчающим охрану периметра ядерного объекта в темное время суток.

303. Охранное освещение ядерной установки обеспечивает:

1) необходимую равномерную освещенность запретных зон до тропы нарядов, а также КПП;

2) маскировку постов охраны;

3) автоматическое включение освещения на отдельных участках периметра ограждения при срабатывании охранной сигнализации;

4) ручное включение освещения участков периметра и охраняемых зон из караульного помещения;

5) освещение входов в здания внутренней и особо важной зон.

304. В качестве приборов охранного освещения применяются прожекторы заливающего света, светильники с лампами накаливания. Для экономии потребления электроэнергии применяются светодиодные лампы.

305. Приборы освещения располагаются таким образом, чтобы не ослеплять сил охраны и реагирования непосредственно на постах охраны и КПП.

306. Посты охраны, тропа нарядов, дороги охраны и постовые грибки не находятся в полосе освещения.

307. Расстояние между светильниками, их мощность и конструкция выбирается из расчета создания сплошной, равномерной полосы света, необходимой по нормам освещенности.

308. Охранное освещение периметра разбивается на отдельные участки, соответствующие участкам периметровой системы охранной сигнализации и системы видеонаблюдения и оценки ситуации.

309. Сеть охранного освещения является самостоятельной и выполняется в соответствии с требованиями по технике безопасности. Магистральная и распределительная (групповая) сети охранного освещения выполняются кабелем, прокладываемым в земле или коробах. Для управления охранным освещением предусматриваются самостоятельные контрольные кабели. Контрольные кабели прокладываться по одной трассе с силовыми сетями охранной сигнализации.

310. Щиты питания устанавливаются в запретной зоне (в металлическом шкафу), рядом с тропой нарядов и в помещениях на КПП.

311. Освещенность досмотровых площадок автомобильных и железнодорожных КПП – не менее 150 люкс, для прохода людей – не менее 200 люкс.

312. При использовании системы видеонаблюдения и оценки ситуации освещенность соответствует требованиям технических условий на типы устанавливаемых видеокамер.

313. Определение норм освещенности для служебных помещений охраны производиться в соответствие с Законом Республики Казахстан "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республики Казахстан".

314. Помещения сил охраны и реагирования, КПП, входы в здания, коридоры категорированных помещений дополнительно оборудуются аварийным освещением. Переход рабочего освещения на аварийное и обратно осуществляется автоматически.

315. Освещение автотранспортных и железнодорожных КПП обеспечивает досмотр транспорта и провозимых грузов. Осветительные приборы располагаются таким образом, чтобы осуществлялось равномерное освещение досматриваемого транспорта, в том числе и снизу. В необходимых случаях предусматривается возможность использования переносного освещения.

316. Монтаж электропроводки для электроснабжения средств системы физической защиты производится отдельным кабелем.

317. Не допускается объединение слаботочных и сильноточных цепей в одном трубопроводе.

318. В качестве питающих электропроводок применяются серийно выпускаемые силовые и сигнальные кабели, выбор которых производится с учетом условий их прокладки.

319. Сечение жил силовых кабелей распределительной сети рассчитывается исходя из предельно допустимого падения напряжения при максимальном потреблении тока.

320. Защитное заземление и "зануление" средств системы физической защиты выполняется в соответствии с Правилами устройства электроустановок, утвержденных приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 230 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10851).

Параграф 13. Требования к эксплуатации технических средств физической защиты

321. Эксплуатация технических средств физической защиты включает техническую эксплуатацию и применение по назначению.

322. Техническая эксплуатация технических средств физической защиты представляет собой комплекс организационных и технических мероприятий, обеспечивающих сбережение, поддержание в исправном состоянии и постоянной готовности к применению, восстановление их работоспособности и ресурса.

323. Техническая эксплуатация технических средств физической защиты включает:

1) профессиональный отбор и допуск персонала физической защиты к эксплуатации инженерно-технических средств физической защиты;

2) планирование технической эксплуатации;

3) проверку функционирования, техническое обслуживание и ремонт;

4) материально-техническое и метрологическое обеспечение;

5) ведение эксплуатационной и учетной документации;

6) учет, хранение, транспортировку и консервацию;

7) сбор, учет и анализ эксплуатационных данных о надежности и устойчивости работы инженерно-технических средств физической защиты;

8) контроль и оценку технического состояния и организации эксплуатации;

9) организацию работ по обеспечению и соблюдению требований по безопасности при эксплуатации.

324. К эксплуатации технических средств физической защиты на ядерной установке допускается персонал:

1) прошедший специальную подготовку и стажировку, имеющий практические навыки в эксплуатации инженерно-технических средств физической защиты в объеме функциональных обязанностей;

2) сдавший зачет квалификационной комиссии по знанию материальной части инженерно-технических средств физической защиты, регламента по организации эксплуатации, требований по безопасности, имеющий соответствующую квалификационную группу по технике безопасности;

3) получивший удостоверение на право эксплуатации инженерно-технических средств физической защиты, выданное эксплуатирующей организацией.

325. Отбор персонала, эксплуатирующих и проводящих техническое обслуживание инженерно-технических средств физической защиты, проводиться с учетом их медицинских противопоказаний, образовательного уровня, профессиональных навыков работы с инженерно-техническими средствами.

326. Устанавливается периодичность проверки знаний регламента эксплуатации систем физической защиты у персонала, эксплуатирующих системы физической защиты.

327. В планах эксплуатации и технического обслуживания инженерно-технических средств физической защиты предусматриваются следующие мероприятия:

1) по техническому обслуживанию;

2) по организации ремонта и хранению;

3) по материально-техническому обеспечению эксплуатации;

4) по организации сбора, учета и анализа данных о помехоустойчивости и эксплуатационной надежности инженерно-технических средств физической защиты;

5) по технике безопасности;

6) по контролю за техническим состоянием и организацией эксплуатации инженерно-технических средств физической защиты.

328. Техническое обслуживание и ремонт инженерно-технических средств физической защиты представляет собой комплекс организационных и технических мероприятий, направленных на поддержание в исправном состоянии оборудования физической защиты.

329. Техническое обслуживание технических средств физической защиты включает:

1) регламентные работы;

2) внеплановое техническое обслуживание;

3) техническое обслуживание при хранении;

4) контроль за работоспособностью и своевременной поверкой измерительных приборов.

Основу технического обслуживания технических средств физической защиты составляют регламентные работы.

330. Основными задачами технического обслуживания инженерно-технических средств физической защиты являются:

1) определение технического состояния;

2) ликвидация последствий воздействия неблагоприятных климатических и других условий;

3) инструментальная проверка и доведение до установленных электрических параметров аппаратуры, линейно-кабельных и распределительных устройств;

4) выявление и устранение неисправностей, предупреждение отказов;

5) подготовка к весенне-летней и осенне-зимней эксплуатации;

6) проверка укомплектованности механизмов, аппаратуры и наличия инструментов, пополнение запасными инструментами и приспособлениями.

331. Техническое обслуживание технических средств физической защиты проводится по планово-предупредительной системе, предусматривающей следующую периодичность регламентных работ:

ежедневное;

еженедельное;

ежемесячное;

ежеквартальное;

полугодовое;

годовое техническое обслуживание.

332. Выполнение технического обслуживания определяется эксплуатационной документацией на инженерно-технические средства физической защиты.

333. Проводится материально-техническое обеспечение эксплуатации инженерно-технических средств физической защиты.

334. Контроль материально-технического обеспечения эксплуатации инженерно-технических средств физической защиты включает:

1) проверку наличия, качественного состояния и комплектности инженерно-технических средств физической защиты на складах, в подразделениях и в мастерских;

2) соответствие данных о наличии технических средств физической защиты основному учету;

3) проверку организации учета технических средств физической защиты;

4) проверку наличия поверочного клейма на измерительных технических средствах технических средств физической защиты;

5) разработку мероприятий по устранению выявленных недостатков.

335. Ведение эксплуатационной документации на инженерно-технические средства физической защиты осуществляется в подразделениях, эксплуатирующих технические средства физической защиты. Основная эксплуатационная документация поставляется вместе с конкретным оборудованием.

336. Учет инженерно-технических средств физической защиты, кратковременное или длительное их содержание в установленных местах в исправном состоянии, перемещение в пределах ядерного объекта и консервация производится в соответствии с требованиями эксплуатационной документации на конкретное изделие.

337. Учет технических средств физической защиты отражает правильное и своевременное документальное оформление их фактического наличия. Учет проводится по карточкам и книгам. Технические средства физической защиты, пришедшие в негодность, списываются с учета.

338. Все технические средства физической защиты, находящиеся на длительном хранении (свыше года), консервируются. Консервация заключается в проведении работ по временной защите технических средств физической защиты, хранящихся в неблагоприятных условиях, от вредного воздействия внешних факторов (в первую очередь влажности и загрязнения воздуха). Консервация проводится методами герметизации, нанесения защитных покрытий или комбинированным способом.

339. Контроль и оценка технического состояния и организации эксплуатации технических средств физической защиты проводится в соответствии с планом проверки технического состояния и работоспособности лицами, принимающими непосредственное участие в управлении системой физической защиты, а также уполномоченным органом с целью проверки:

1) эффективности применения;

2) работоспособности;

3) соблюдения регламента эксплуатации;

4) готовности сил охраны и реагирования к выполнению задач с применением технических средств физической защиты.

340. Организация работ по обеспечению и соблюдению требований по безопасности при эксплуатации технических средств физической защиты осуществляется в строгом соответствии с требованиями эксплуатационной документации.

341. Применение технических средств физической защиты по назначению осуществляется в соответствие с требованиями, установленными в эксплуатационной документации.

Параграф 14. Требования по выбору и размещению элементов оборудования системы физической защиты

342. Периметры охраняемых зон оснащаются техническими средствами физической защиты, обеспечивающими обнаружение несанкционированных действий, экстренный вызов сил реагирования и представления информации для оценки ситуации, а также задержку продвижение нарушителей.

343. Исключаются участки границ охраняемых зон, недоступных для наблюдения. Средства обнаружения размещаются таким образом, чтобы отсутствовали неконтролируемые участки.

344. Периметр защищенной зоны ядерной установки включает в себя:

1) запретную зону;

2) КПП для прохода людей;

3) КПП для проезда автомобильного транспорта;

4) КПП для проезда железнодорожного транспорта.

345. Периметр защищенной зоны предприятия по добыче и (или) обращению с природным ураном включает в себя:

1) КПП для прохода людей;

2) КПП для проезда автомобильного транспорта;

3) КПП для проезда железнодорожного транспорта.

346. Запретная зона ядерной установки оборудуется:

1) основным ограждением;

2) внутренним и внешним ограждением;

3) тропой нарядов;

4) контрольно-следовой полосой;

5) охранным освещением;

6) техническими средствами физической защиты;

7) средствами связи;

8) наблюдательными вышками;

9) постовыми грибками, окопами-укрытиями.

347. Для обозначения границ запретной зоны, по всему периметру через каждые 50 м, на внутреннем и внешнем ограждении устанавливаются предупредительные знаки с ясно различимыми надписями "ЗАПРЕТНАЯ ЗОНА. ПРОХОД ВОСПРЕЩЕН!" на казахском и русском языке.

348. Периметр защищенной зоны ядерной установки оборудуется как минимум двумя физическими барьерами и размещенными на них средствами обнаружения, основанных на разных физических принципах.

349. Периметр защищенной зоны предприятия по добыче и (или) обращению с природным ураном оборудуется как минимум одним физическими барьером и размещенными на нем средствами обнаружения.

350. Запретная зона оборудуется инженерными средствами защиты, а также средствами связи и оповещения.

351. В запретной зоне устанавливаются системы видеонаблюдения и оценки ситуации. Места установки и их тип зависят от задач (наблюдение, обнаружение, оценка).

352. Границы внутренней и особо важной зон оборудуются:

1) средствами обнаружения;

2) автоматизированной системой контроля и управления доступом, идентификации личности;

3) системой видеонаблюдения и оценки ситуации;

4) средствами обнаружения проноса (провоза) ядерных материалов, металлических изделий и взрывчатых веществ;

5) рабочим и аварийным освещением.

353. В случае необходимости, для обеспечения контроля прохода через кабины, оборудуется рабочее место контроллера сил охраны и реагирования и его защита от внезапного нападения и огня из стрелкового оружия.

354. В случае, когда внутренняя зона выделяется локально, то ее периметр оборудуется:

1) ограждением из металлической сетки или колючей проволоки высотой не менее 2,5 м;

2) автоматизированной системой контроля и управления доступом для прохода людей, проезда автомобильного и железнодорожного транспорта.

355. Все входы в категорированные здания, сооружения, помещения и выходы из них оборудуются средствами обнаружения, системой контроля и управления доступом и при необходимости – системой видеонаблюдения и оценки ситуации.

356. Аварийные выходы обеспечивают беспрепятственный выход людей в чрезвычайных ситуациях.

357. Все аварийные выходы в каждой охраняемой зоне закрыты и оборудованы:

1) средствами обнаружения;

2) замками и замковыми устройствами с дистанционным управлением и возможностью ручного их разблокирования;

3) кнопкой тревожно-вызывной сигнализации на ядерных установках;

4) рабочим освещением;

5) аварийным освещением.

358. Аварийные выходы ядерных установок оборудуются прямой телефонной связью с оператором центрального пункта управления.

359. Выходы на кровлю закрываются и оборудуются средствами обнаружения и кнопкой тревожно-вызывной сигнализации.

360. Нижний марш пожарной лестницы также оборудуется средствами обнаружения.

361. На ядерном объекте разрабатывается регламент учета, хранения и контроля замков и ключей, использующихся в системе физической защиты.

362. Регламент учета, хранения и контроля замков и ключей предусматривает:

1) регистрацию всех лиц, получивших доступ к ключам;

2) регистрацию выдачи и сдачи ключей;

3) проверку наличия ключей и меры по предотвращению их несанкционированного использования;

4) замену в кратчайшие сроки замков и ключей при обнаружении факта или при появлении подозрения относительно несанкционированного использования замков и ключей.

363. Каждому замку и ключу присваивается инвентарный номер согласно журналу учета замков и ключей. На каждом ключе отштамповывается его инвентарный номер. Ключи остаются в пределах соответствующей охраняемой зоны.

364. Помещение центрального пункта управления оборудуется:

1) аппаратурой системы сбора и обработки информации с рабочим и резервным компьютерами;

2) мнемосхемой защищенной, внутренних и особо важных зон, оборудованной звуковой и световой сигнализацией;

3) видеоконтрольными устройствами системы видеонаблюдения и оценки ситуации;

4) коммутатором прямой телефонной связи;

5) коммутатором громкоговорящей связи;

6) периферийными устройствами локального пункта физической защиты, моноблоков и других отдельных участков системы физической защиты;

7) средствами дублированной связи и аварийной сигнализации с начальником караула (старшим смены);

8) аппаратурой автоматизированного включения охранного освещения;

9) устройством ручного включения охранного освещения.

Параграф 15. Требования к обеспечению физической защиты при транспортировке ядерных материалов

365. Транспортировка ядерных материалов всеми видами транспорта наземными, воздушными и водными путями по территории Республики Казахстан осуществляется при условии обеспечения их физической защиты.

366. Физическая защита при транспортировке ядерных материалов осуществляется в рамках обеспечения ядерной физической безопасности в соответствии с требованиями Закона, указанного в пункте 1 настоящих Правил, Закона Республики Казахстан "О присоединении Республики Казахстан к Конвенции о физической защите ядерного материала" (далее – Конвенция) и Закона Республики Казахстан "О ратификации Поправки к Конвенции о физической защите ядерного материала".

367. При транспортировке ядерных материалов устанавливаются уровни физической защиты, применяемой при международной перевозке ядерного материала по категориям ядерных материалов согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

368. Задачи физической защиты ядерных материалов при их транспортировке соответствуют задачам, указанным в пункте 217 настоящих Правил.

369. Для обеспечения физической защиты ядерных материалов при их транспортировке необходимо:

1) защитить ядерный материал при транспортировке и при временном хранении в соответствии с категорией ядерного материала;

2) максимально ограничить общее время нахождения ядерных материалов в пути следования;

3) свести к минимуму число и продолжительность передач ядерного материала (перегрузки с одного перевозочного средства на другое, передачи ядерного материала на временное хранение и получения ядерного материала после хранения, а также операций временного хранения в ожидании прибытия перевозочного средства);

4) составлять график, расписание и маршрут движения транспортных средств с учетом условий транспортировки;

5) проводить обязательную предварительную проверку благонадежности всех лиц, участвующих в транспортировке ядерного материала;

6) обеспечить сведение к необходимому минимуму числа лиц, располагающих предварительной информацией о транспортировке;

7) использовать системы транспортировки материалов с пассивными и (или) активными мерами физической защиты в соответствии с выполненной оценкой угроз или проектной угрозой;

8) определить маршруты, исключающие пересечение районов стихийных бедствий, массовых беспорядков или зон с известной угрозой;

9) исключить возможность оставления упаковок и (или) перевозочных средств без присутствия персонала (присмотра) дольше, чем это абсолютно необходимо;

10) обеспечивать наличие соответствующего допуска у лиц, осуществляющих управление транспортным средством, сопровождение и охрану ядерных материалов;

11) исключить нанесение на транспортные средства знаков и надписей и занесение в перевозочные документы записей, свидетельствующих о характере груза и назначении транспортных средств;

12) осуществлять отправление ядерных материалов только после получения от грузополучателя письменного подтверждения о готовности принять ядерные материалы, а в случае транспортировки ядерных материалов грузополучателем – также лицензии на транспортировку ядерных материалов;

13) использовать средства кодирования и специальные каналы связи для передачи сообщений о транспортировке ядерных материалов;

14) обеспечивать оповещение грузополучателя об отправке груза и грузоотправителя о получении груза;

15) организовывать не позднее 30 календарных дней взаимодействие грузоотправителя или грузополучателя с соответствующими органами национальной безопасности и внутренних дел Республики Казахстан с целью совместного определения дополнительных мер, обеспечивающих защиту и безопасность транспортируемых ядерных материалов, отражение возможного нападения на транспортное средство в пути следования или в случае возникновения аварийной ситуации по маршруту следования;

16) обеспечивать проведение перед загрузкой и отправлением ядерных материалов осмотр транспортных средств на предмет отсутствия устройств, способных вывести транспортное средство из строя, повредить перевозимые ядерные материалы и (или) способствовать совершению несанкционированных действий в отношении ядерных материалов.

370. Грузоотправитель перед отправкой каждого груза ядерных материалов и перевозчик совместно с силами охраны и реагирования во время любой связанной с использованием различных видов транспорта передачи данного груза проводят проверки целостности замков и пломб на упаковке, транспортном средстве, отсеке или грузовом контейнере.

371. Грузоотправитель совместно с грузополучателем обеспечивают непрерывный мониторинг местонахождения транспортного средства и состояния его физической безопасности, а также оповещения сил реагирования в случае нападения и поддержания, по крайней мере, двумя способами двусторонней связи, основанных на различных физических принципах, с сопровождением груза и силами реагирования.

Персонал, ответственный за данный мониторинг, обладает соответствующей квалификацией и имеет допуск к конфиденциальной информации.

372. Транспортировка ядерных материалов осуществляется перевозчиком, обладающим лицензией, выданной уполномоченным органом в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

373. В целях обеспечения физической защиты при транспортировке ядерных материалов перевозчиком обеспечивается:

1) предоставление технически исправных и специально оборудованных транспортных средств;

2) оборудование транспортных средств инженерными и техническими средствами физической защиты;

3) управление транспортными средствами высококвалифицированными водителями, экипажами или бригадами, прошедшими специальную подготовку и имеющими соответствующий допуск к работе.

374. Ответственность перевозчика за обеспечение физической защиты при транспортировке ядерных материалов возникает с момента погрузки ядерных материалов на (в) транспортные средства до момента разгрузки ядерных материалов с (из) транспортных средств согласно заключенному договору транспортировки груза в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан.

375. Водители транспортных средств, члены экипажей или бригад, задействованные в обеспечении физической защиты при транспортировке, а также персонал охраны и сопровождающие лица перед каждым рейсом проходят инструктаж и медицинский осмотр для соответствующих видов транспорта.

376. Охрана при транспортировке ядерных материалов I и II категорий осуществляет силы охраны и реагирования.

377. Грузовые отсеки транспортных средств, перевозящих ядерные материалы и находящихся под охраной, не вскрываются при сохранности пломб и соответствии отпечатков на пломбах образцам пломб на период транспортировки груза.

378. При транспортировке ядерных материалов I и II категорий автомобильным транспортом организуется непрерывная охрана груза на всем пути его следования и сопровождение из числа представителей территориальных подразделений органов внутренних дел Республики Казахстан.

379. Физическая защита при транспортировке ядерных материалов I или II категории железнодорожным транспортом осуществляется в специальных вагонах.

При транспортировке ядерных материалов I или II категории сопровождающий персонал и силы охраны и реагирования размещаются в изолированных от груза служебных помещениях или в отдельных специально оборудованных для этих целей вагонах.

380. Физическая защита при транспортировке ядерных материалов I или II категории воздушным транспортом осуществляются на борту воздушного судна, предназначенного только для грузовых перевозок, в безопасном запертом и опломбированном отсеке или контейнере.

Транспортировку груза воздушным транспортом следует выполнять на воздушном судне, предназначенном только для перевозки грузов, в котором ядерный материал будет единственным грузом.

381. Физическая защита при транспортировке ядерных материалов I или II категории морским и внутренним водным транспортом осуществляется на специализированном транспортном судне.

Ядерные материалы размещаются в безопасном запертом и опломбированном отсеке или контейнере.

382. Транспортировка ядерных материалов в международном сообщении осуществляются государством-отправителем и государством-получателем, а также иными государствами, по территории которых будет осуществляться транспортирование, при выполнении требований, предусмотренные Конвенцией.

Для обеспечения физической защиты при транспортировке ядерных материалов в международном сообщении необходимо обеспечить выполнение организационно-технических мероприятий в соответствии с требованиями законодательства государств-участников транспортировки.

Транспортировка ядерных материалов в международном сообщении осуществляется только при наличии обязательств со стороны уполномоченных государственных органов всех государств – участников транспортировки о том, что во время транспортировки по территории их государств ядерные материалы будут обеспечены мерами физической защиты на уровне не ниже уровня, определенного Конвенцией.

383. Стороны, ответственные за физическую защиту, при осуществлении транспортировки ядерных материалов в международном сообщении по территории Республики Казахстан, информируют согласно плану реагирования в чрезвычайных ситуациях уполномоченный орган, а также другие государственные органы, в соответствии с подпунктом 2) пункта 35 настоящих Правил, о совершении несанкционированных действий или попытках осуществления таких действий во время транспортировки для принятия соответствующих мер.

384. Таможенные операции и таможенный контроль ядерных материалов при перемещении через государственную границу Республики Казахстан осуществляются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О ратификации Договора о Таможенном кодексе Евразийского экономического союза".

Приложение 1
к Правилам физической
защиты ядерных материалов
и ядерных установок

Категории ядерного материала

Материал	Форма	Распределение по категориям
Материал	Форма	I	II	III
Плутоний	Необлученный	2 килограмм или более	менее 2 килограмм, но более 500 грамм	500 грамм или менее, но более 15 грамм
Уран -235	Необлученный
	- уран с обогащением по урану-235 от 20% или выше	5 килограмм или более	менее 5 килограмм, но более 1 килограмм	1 килограмм или менее, но более 15 грамм
	- уран с обогащением по урану-235 от 10%, но менее 20%		10 килограмм или более	менее 10 килограмм, но более 1 килограмм
	- уран с обогащением по урану-235 выше природного, но меньше 10%			10 килограмм или более
Уран - 233	Необлученный	2 килограмм или более	менее 2 килограмм, но более 500 грамм	500 грамм или менее, но более 15 грамм
Облученное топливо (Приводимая в таблице категоризация облученного топлива учитывает требования международной перевозки (транспортировки)).			Обедненный или природный уран, торий или низкообогащенное топливо (с содержанием менее 10% делящихся изотопов)г,д

Примечание:

а) весь плутоний за исключением плутония, изотопная концентрация которого превышает 80% по плутонию-238;

б) материал, не облученный в реакторе, или материал, облученный в реакторе, но с уровнем излучения, равным или менее 1 Грей/час (100 Рад/час) на расстоянии 1 метра без защиты (биологической);

в) хотя рекомендуется данный уровень защиты, исходя из оценки конкретных обстоятельств, можно применить другую категорию физической защиты;

г) другое топливо, которое по своему первоначальному содержанию делящихся изотопов классифицируется по категории I или II до облучения, может быть понижено на одну категорию, если уровень излучения топлива превышает 1 Грей/час (100 Рад/час) на расстоянии одного метра без защиты (биологической).

Приложение 2
к Правилам физической
защиты ядерных материалов
и ядерных установок

Перечень документации, разрабатываемой объектами использования атомной энергии

№ п/п	Наименование документа
1	План обеспечения ядерной физической безопасности
2	План реагирования в чрезвычайных ситуациях
3	Регламент по культуре ядерной физической безопасности
4	Регламент по обеспечению мер физической защиты ядерных материалов и ядерных установок
5	Регламент по разрешительной системе допуска и доступа к ядерным материалам, ядерным установкам и пунктам хранения ядерных материалов, к информации о функционировании системы физической защиты
6	Акт межведомственной комиссии по организации охраны
7	Программа обеспечения качества физической защиты ядерных материалов и ядерных установок
8	Договор о взаимных обязательствах сторон
9	Регламент по пропускному режиму
10	Регламент внутриобъектового режима
11	Регламент подразделения физической защиты ядерных материалов и ядерных установок (службе безопасности)
12	Регламент подразделения ведомственной охраны (при ее наличии)
13	План охраны и обороны объекта
14	Регламент по организации эксплуатации комплекса инженерно-технических средств систем физической защиты
15	Регламент по организации проектирования комплекса инженерно-технических средств систем физической защиты
16	План проверки технического состояния и работоспособности инженерно-технических средств системы физической защиты
17	Программа обеспечения проверки благонадежности персонала

Приложение 3
к Правилам физической
защиты ядерных материалов
и ядерных установок

Уровни физической защиты, применяемой при международной перевозке ядерного материала по категориям ядерных материалов

1. Уровни физической защиты ядерного материала в процессе хранения, связанного с международной перевозкой ядерного материала, включают:

1) для материалов категории III – хранение в пределах зоны, доступ в которую контролируется;

2) для материалов категории II – хранение в пределах зоны, находящейся под постоянным наблюдением охраны или электронных приборов, окруженной физическим барьером с ограниченным числом точек входа при соответствующем контроле, или в пределах любой зоны с аналогичным уровнем физической защиты;

3) для материалов категории I – хранение в пределах защищенной зоны, в соответствии с подпунктом 2) настоящего пункта для материалов категории II, доступ в которую, кроме того, разрешен только лицам, чья благонадежность установлена, и которая находится под наблюдением охраны, поддерживающей постоянную тесную связь с соответствующими силами ответных действий. Целью конкретных мер, принимаемых в таких случаях, является обнаружение и предотвращение любого нападения, неразрешенного доступа или неразрешенного изъятия материала.

2. Уровни физической защиты ядерного материала во время международной перевозки включают:

1) для материалов категории II и III – перевозка осуществляется с соблюдением специальных мер предосторожности, которые включают предварительную договоренность между отправителем, получателем и перевозчиком и предварительное соглашение между физическими или юридическими лицами, находящимися под юрисдикцией и руководствующимися нормативными правовыми актами экспортирующих и импортирующих государств, которое определяет время, место и процедуры для передачи ответственности при перевозке;

2) для материалов категории I – перевозка осуществляется с соблюдением специальных мер предосторожности, в соответствии с подпунктом 1) настоящего пункта для перевозки материалов категории II и III, и, кроме того, под постоянным наблюдением охраны и в условиях, которые обеспечивают тесную связь с соответствующими силами ответных действий;

3) для природного урана в форме, отличной от формы руды или рудных остатков, защита перевозки количеств, превышающих 500 килограммов, включает предварительное уведомление о перевозке, в котором указывается вид транспорта, предполагаемое время прибытия и подтверждение о получении груза.

"Атом энергиясын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы 2016 жылғы 12 қаңтардағы Заңының 6-бабының 6) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін он күнтізбелік күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне енгізу үшін Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді беруді етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі

"КЕЛІСІЛЕДІ"

Қазақстан Республикасының

Инвестициялар және даму министрі

_________________ Ә. Исекешев

11 ақпан 2016 жыл

"КЕЛІСІЛЕДІ"

Қазақстан Республикасының

Ішкі істер министрі

_________________ Қ. Қасымов

14 ақпан 2016 жыл

"КЕЛІСІЛЕДІ"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық қауіпсіздік комитетінің

төрағасы

_________________ В. Жұмақанов

18 ақпан 2016 жыл

Қазақстан Республикасы
Энергетика министрінің
2016 жылғы 8 ақпандағы
№ 40 бұйрығымен
бекітілген

Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау қағидалары

Ескерту. Қағидалар жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің м.а. 29.07.2021 № 247 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Атом энергиясын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Заң) 6-бабының 6) тармақшасына сәйкес әзірленді және ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидалар Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланудағы және (немесе) сақтаудағы ядролық материалдармен, табиғи уранмен жұмыс істеу жөніндегі және (немесе) ядролық қондырғыларды пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қолданылады.

Осы Қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) ақпаратты жинау және өңдеу жүйесі – ақпаратты қажетті түрде көрсету және (немесе) беру және жүйені тұтас немесе кіші жүйені жеке басқарудың тиімді функциясын алу мақсатында деректерді орталықтандырылған жинауға және талдауға, физикалық қорғаудың кіші жүйелерін бірыңғай интеграцияланған физикалық қорғау жүйесіне біріктіруге арналған жүйе;

2) ақпаратты қорғау жүйесі – физикалық қорғау жүйесі және оның кіші жүйелері туралы ақпараттың әлсіздігін азайтатын, осындай ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізуге, оның таралып кетуіне немесе жоғалуына кедергі жасайтын ұйымдастырушылық, техникалық, технологиялық және басқа құралдар, әдістер мен шаралар кешені;

3) анықтау құралы – осы құрал әсер ететін аймақта рұқсатсыз әрекет орын алған жағдайда автоматты түрде сигнал беруге арналған техникалық құрал;

4) аса маңызды аймақ – оларға қатысты диверсия тікелей немесе жанама елеулі радиологиялық зардаптарға алып келуі мүмкін жабдық, жүйелер немесе құрылғылар немесе ядролық материалдар сиятын ішкі аймақта орналасқан аймақ. Ішкі аймақта бірнеше аса маңызды аймақтар болуы мүмкін;

5) атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – атом энергиясын пайдалану саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

6) ден қою – тәртіп бұзушының (тәртіп бұзушылардың) әрекетінің алдын алу және олардың зардаптарын жою жөніндегі іс-шаралар кешенін орындау;

7) екі (үш) адамның қағидаты – рұқсатсыз әрекет жасау мүмкіндігін азайту үшін кемінде екі (үш) адамның жұмыс орнында немесе бір үй-жайда бір мезгілде болу талабына негізделген (үй-жайларды ашуды және күзетке тапсыруды қоса алғанда) топтық жұмыс қағидаты;

8) жағдайды бағалау – анықтау құралымен дабыл сигнал беру себептерін анықтау;

9) жедел жағдай – тәртіп бұзушылардың рұқсатсыз әрекеттеріне қарсы мән-жайлар мен жағдайлардың жиынтығы;

10) жергілікті жобалық қауіп-қатер – рұқсатсыз алып қоюға немесе диверсияға әрекет жасай алатын, ішкі әлеуетті тәртіп бұзушылардың және (немесе) сыртқы тәртіп бұзушылардың белгілері мен сипаттамаларын жүйелеп баяндайтын пайдаланушы ұйым әзірлеген құжат, оларға қарсы әрекет жасау үшін физикалық қорғау жүйесі құрылады және бағаланады;

11) инженерлік бөгеттер – тәртіп бұзушылардың ілгері жылжуын және маневрін қиындату, күзет және ден қою күштеріне оларды қоршау және ұстау, физикалық қорғау техникалық құралдарының желілік бөлігіне және бақылау-із кесу жолағына жануарлар мен адамдардың әсерін шектеу үшін қолайлы жағдаймен қамтамасыз ету мақсатында орналастырылатын қолдан жасалған тосқауылдар мен бөгеттер;

12) күзет және ден қою күштері – мемлекеттік ведомстволардың рұқсатсыз алып қою әрекетіне немесе диверсия актісіне қарсы оқытылған және жабдықталған ядролық объектінің аумағындағы немесе оның сыртындағы бөлімшелері, сондай-ақ бар лицензияларды ескере отырып осындай функцияларды атқаратын ведомстводан тыс күзет бөлімшелері;

13) күзет посты – күзет және ден қою күштерінің персоналы өздерінің функционалдық міндеттерін атқаратын тұрақты орын және (немесе) жер учаскесі;

14) кіру – қорғалатын аймаққа өтуге, онда болуға, жұмыстарды орындауға, белгілі бір құжаттар мен мәліметтерді алуға немесе танысуға рұқсатты іске асыру;

15) кіруді кідірту – күзетілетін аймаққа кіргенде (көлікпен кіргенде) және (немесе) одан шыққанда (көлікпен шыққанда) тәртіп бұзушының немесе тасымал (тасымалдау) құралдарының кіру (жылжу) уақытын арттыруға арналған физикалық қорғау жүйесінің элементі;

16) орталық басқару пункті – дабыл сигнал берудің толық және үздіксіз мониторингін, сигналдарды бағалауды және күзет және ден қою күштерінің персоналымен, объектінің басшылығымен байланысты қамтамасыз ететін физикалық қорғау жүйесі операторының жұмыс орны;

17) осалдықты талдау – қабылданған жобалық қауіп-қатерге сүйене отырып, ядролық объектінің, табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорынның, ядролық материалдарды пайдалану және сақтау технологиялық процестерінің осал жерлерін анықтау, сондай-ақ қауіп-қатерді жүзеге асырудың ықтимал тәсілдерін анықтау процесі;

18) өзін-өзі қорғау – пайдаланушы ұйым персоналы күзетілетін үй-жайға рұқсатсыз кіруді болдырмау мақсатында жұмыс уақытында өткізетін ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралар кешені;

19) пайдаланушы ұйым - атом энергиясын пайдалану объектілерімен жұмыс істеу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға.

20) пайдаланушы ұйымның ядролық объектісі (бұдан әрі – ядролық объект) – ядролық материалдар пайдаланылатын немесе сақталатын және (немесе) ядролық қондырғылар орналастырылатын, күзет және ден қою күштері күзететін аумақ;

21) периферийлік құрылғылар – физикалық қорғаудың қашықтықтан жұмыс істейтін техникалық құралдары;

22) рұқсат беру– белгіленген тәртіппен рәсімделген қорғалатын аймаққа жаяу өтуге (көлікпен өтуге) және болуға, белгілі бір жұмысты жүргізуге, белгілі бір құжаттар мен мәліметтерді алуға не олармен танысуға рұқсат;

23) рұқсат етілмеген әрекет – араласуды, диверсияны жасау немесе жасауға әрекет қылу, ядролық материалды, табиғи уранды рұқсатсыз алып қою, рұқсатсыз кіру, тыйым салынған заттарды өткізу (алып жүру), физикалық қорғау құралдарын қатардан шығару;

24) рұқсатсыз алып қою – ядролық материалды, табиғи уранды ұрлау немесе өзге де заңсыз басып алу;

25) рұқсатсыз қол жеткізу – оған құжатпен ресімделген құқықсыз қол жеткізу;

26) санатталған ғимараттар, құрылыстар және үй-жайлар – өздеріне қатысты рұқсатсыз әрекет радиологиялық зардаптарға алып келуі мүмкін, кіруі шектеулі ғимараттар, құрылыстар және үй-жайлар;

27) табиғи уран – массасы бойынша құрамында 99,28 % уран – 238 изотобы, шамамен 0,71 % уран – 235 изотобы және шамамен 0,01 % уран – 234 изотобы бар уран;

28) тәртіп бұзушы – рұқсат етілмеген әрекет жасаған немесе жасауға тырысқан адам, сондай-ақ оған жәрдем көрсеткен адам;

29) тәртіп бұзушыны бейтараптандыру – тәртіп бұзушыға қатысты физикалық қорғау жүйесі әрекетінің жиынтығын іске асыру, нәтижесінде ол өз мақсатына жету мүмкіндігінен айырылады;

30) телекоммуникациялар жүйесі – физикалық қорғау жүйесінің құрамына кіретін жүйелер арасында сенімді ақпарат алмасуды қамтамасыз етуге арналған кабельден жасалған құралдар мен желілік-кабельдік құрылыстардың жиынтығы;

31) тиімділікті бағалау – жобалық және жергілікті жобалық қауіп- қатерге байланысты нақты физикалық қорғау жүйесінің тиімділігін талдау процесі;

32) физикалық қорғау – атом энергиясы пайдаланылатын объектіге рұқсатсыз қол жеткізуіне жол бермеу жөніндегі ұйымдастырушылық және техникалық шаралардың бірыңғай жүйесі;

33) физикалық қорғау персоналы – лауазымдық міндеттеріне физикалық қорғауды қамтамасыз ету бойынша функцияларды орындау кіретін адамдар;

34) физикалық қорғау режимі – ядролық материалдар мен ядролық қондырғылардың физикалық қорғалуын қамтамасыз етуді регламенттейтін заңнамалық және нормативтік негіздерді; заңнамалық және нормативтік негіздерді іске асыруды қамтамасыз етуге жауапты мекемелер мен ұйымдарды; сондай-ақ ядролық қондырғыларды, ядролық материалдарды физикалық қорғау жүйесін және ядролық материалдарды тасымалдау құралдарын қамтитын режим;

35) физикалық қорғау техникалық құралдарының кешені – физикалық қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі ортақ біріктірілген, физикалық қорғау техникалық құралдары мен олардың негізіндегі жүйелердің функциялық жағынан байланысты жиынтық;

36) физикалық қорғаудың техникалық құралдары – физикалық қорғау жүйесінің құрамына кіретін конструктивті аяқталған, аппараттық-бағдарламалық функцияларды дербес атқаратын құрылғылар;

37) физикалық тосқауыл – қол жеткізуді кідіртуді қамтамасыз ететін және қол жеткізуді бақылау шараларын толықтыратын, сондай-ақ міндеттерді өз бетінше және басқа да физикалық қорғаудың инженерлік құралдар кешенінің құрамдас бөліктерімен жиынтықта шешетін бөгеуші инженерлік құрылыс және (немесе) құрал;

38) функционалдық сынау – физикалық қорғау шаралары мен физикалық қорғау жүйесі жобаға сәйкес көзделгендігін және жұмыс істейтіндігін, болжалды табиғи жағдайлар, өнеркәсіптік орта және қауіп-қатер кезіндегі жағдайға барабарлығын, және жұмыс істеуге қойылатын белгіленген талаптарға сәйкес келетіндігін анықтау мақсатында тексеру;

39) ішкі тәртіп бұзушы – ядролық материалдарға және (немесе) ядролық қондырғыларға, табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорынға санкцияланған рұқсаты бар, ядролық материалдарды, табиғи уранды рұқсатсыз алып қою әрекетін немесе диверсия жасайтын немесе ішкі тәртіп бұзушыға осындай әрекеттерді жасауына көмектесетін адам;

40) ядролық материалдарды, металдарды, жарылғыш заттарды алып өтуді (көлікпен алып өтуді) анықтау жүйесі – тыйым салынған бұйымдар мен заттарды рұқсатсыз әкелуді (әкетуді) және (немесе) кіргізуді (шығаруды) анықтауға арналған техникалық құралдар жиынтығы;

41) ядролық материалдың санаты – оның физикалық қорғау шараларын қолдану кезіндегі маңыздылығы тұрғысынан ядролық материалдың сипаттамасы;

42) ядролық физикалық қауіпсіздік жоспары – физикалық қорғау жүйесінің элементтерін, ұйымдастырушылық, техникалық компоненттерін басқару жүйесін және пайдаланушы ұйымның ядролық объектілерін физикалық қорғаудың рәсімдерін белгілейтін және сипаттайтын құжат;

43) ядролық физикалық қауіпсіздікпен байланысты оқиға – физикалық қорғау үшін салдары бар ретінде бағаланатын оқиға.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де анықтамалар Заңға және "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес қолданылады.

2-тарау. Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау тәртібі

3. Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды, табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорындарды физикалық қорғауды пайдаланушы ұйым қамтамасыз етеді.

4. Жаңа ядролық қондырғыны, табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорынды салу кезінде физикалық қорғауды қамтамасыз ету алаңды таңдау кезінде және жобалау кезеңінде ескеріледі.

5. Пайдаланушы ұйым жұмыс істеуді тексеруді, сондай-ақ физикалық қорғау жүйесінің жұмысқа жарамдылығын қолдауды қоса алғанда, бағалау жүргізу құралдары мен рәсімдерін әзірлейді және қолданады.

6. Пайдаланушы ұйым рұқсатсыз жария етілуі ядролық физикалық қауіпсіздік катеріне алып келетін ақпаратты қорғау бойынша қажетті шараларды қабылдайды. Осы ақпарат өзінің қызметтік міндеттерін орындау үшін қажет адамдарға ғана рұқсат бере отырып, осындай ақпаратқа қол жеткізуді шектеу рәсімдерін жүргізеді.

7. Пайдаланушы ұйым ядролық материалдарды, ядролық және радиациялық қауіпсіздікті физикалық қорғауды, есепке алу мен бақылауды қамтамасыз ету кезінде пайдаланылатын компьютерлендірілген жүйелерді қорғауды қамтамасыз ету үшін қажетті шарларды қабылдайды.

1-параграф. Жергілікті жобалық қауіп-қатер

8. Жергілікті жобалық қауіп-қатерді ядролық қондырғыны пайдаланушы ұйым әзірлейді және 5 (бес) жылда кемінде 1 (бір) рет немесе көзделмеген ядролық физикалық қауіпсіздік қатері туындаған кезде дереу қайта қарайды.

9. Пайдаланушы ұйым жергілікті жобалық қауіп-қатерді дайындау кезінде арнайы физикалық қорғау элементтерін немесе қауіпсіздікті қамтамасыз ету рәсімдері сияқты басқа да көзделген шараларды айналып өту үшін өздерінің қол жеткізу құқығын, сондай-ақ өздерінде бар өкілеттіктер мен білімді пайдалануы мүмкін ішкі тәртіп бұзушыларға ерекше көңіл бөледі.

10. Пайдаланушы ұйым ішкі тәртіп бұзушы ұзақ уақыт бойы жасаған ядролық материалдардың ұрлануын тоқтату және анықтау мақсатында физикалық қорғау жүйесін, сондай-ақ ядролық материалдарды есепке алу және бақылау шараларын қолдауды қамтамасыз етеді.

2-параграф. Тәуекелдерді бағалауға негізделген ядролық материалдар мен ядролық қондырғыларды физикалық қорғау жүйесі мен шаралары

11. Ядролық материалдардың, ядролық қондырғылардың, табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорындардың физикалық қорғауын қамтамасыз ету үшін пайдаланушы ұйым тәуекелді басқару, қауіп-қатерді бағалау және қаскүнемдік әрекеттердің ықтимал зардаптары арқылы рұқсатсыз алып қою тәуекелдері мен диверсияны шектеуді және шегеруді қамтамасыз етеді.

12. Тәуекелді басқару:

1) сенімді физикалық қорғау шараларымен және құпия ақпаратты сақтау арқылы қамтамасыз етілетін тоқтату есебінен қауіп-қатерді азайту;

2) физикалық қорғау жүйесінің тиімділігін тереңдетілген эшелондық қорғауды қолдану есебінен арттыру;

3) қаскүнемдік әрекеттердің ықтимал зардаптарын жәрдемдесудің өзіне тән факторларын, ядролық материалдардың саны мен типін және қондырғының конструкциясын өзгерту есебінен азайту арқылы жүзеге асырылады.

13. Физикалық қорғауға қойылатын талаптарды анықтау кезінде қауіп-қатерді бағалау нәтижелері, ядролық материалдардың салыстырмалы тартымдылығы мен сипаты және ядролық материалды рұқсатсыз алып қоюдың немесе ядролық материалға немесе ядролық қондырғыларға қатысты диверсияның ықтимал зардаптары ескеріледі.

14. Сараланған тәсіл неғұрлым елеулі зардаптарға алып келуі мүмкін оқиғалардан қорғаудың тым жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін қолданылады.

15. Әр қауіп-қатерге тәуекелдің өз деңгейі және әрбір белгілі бір жағдайда қолайлы қорғау деңгейі қолданылады.

16. Рұқсатсыз алудан физикалық қорғау шаралары ядролық материалдың санатына сәйкес анықталады. Диверсиядан қорғау үшін қолданыстағы ядролық және радиациялық қауіпсіздік шараларын есепке ала отырып физикалық қорғаудың тиісті деңгейін анықтау үшін тиімсіз радиологиялық зардаптардың шегі белгіленді.

17. Осы Қағидаларда анықталатын қорғау деңгейлері ядролық материалды санаттауға негізделеді. Пайдаланушы ұйым өзінің ядролық материалын санаттауды осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес жүргізеді.

18. Пайдаланушы ұйым диверсия актісі жасалған жағдайда қолайсыз радиологиялық салдарлардың мүмкіндігін айқындау үшін физикалық қорғау немесе салдарларды жұмсарту шараларының әсерін есепке алмай, әрбір ядролық қондырғыны талдауды орындайды.

19. Диверсиядан қорғау деңгейлері екі шекті мәнді: қатерлі радиологиялық зардаптар болып табылатын қолайсыз радиологиялық зардаптың төменгі шегін және қолайсыз радиологиялық зардаптың жоғарғы шегін айқындауға негізделеді.

20. Пайдаланушы ұйым ядролық материалдың саны мен сипаттамасын, оның ядролық объектіде тұрған орнын ескере отырып, өзінің барлық ядролық материалдары үшін физикалық қорғау деңгейін белгілейді.

21. Пайдаланушы ұйым осы Қағидалардың талаптарына сәйкес диверсиядан қорғау жөніндегі шараларды енгізеді.

22. Физикалық қорғау жөніндегі талаптар тәртіп бұзушы өз мақсатына қол жеткізу үшін еңсеру немесе айналып өту талап етілетін терең эшелондандырылған қорғау қағидатына және қорғау әдістеріне (конструкциялық, инженерлік-техникалық, кадрлық және ұйымдастырушылық) негізделеді. Физикалық қорғау тұжырымдамасы күзет және ден қою күштері қызметкерлерінің жұмысын ұйымдастыруды, олардың өз міндеттерін орындауын қоса алғанда, ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін құрылғылар мен рәсімдерді және оларды құрастыруды қоса алғанда, қондырғы конструкциясы элементтерінің үйлесімін көздейді.

23. Физикалық қорғаудың әр функциясы үшін – анықтау, жағдайды бағалау, өтуді (жылжуды) тоқтату, ден қою және тәртіп бұзушыны тоқтату – терең эшелондандырылған қорғау қағидаты пайдаланылады және тиісті қорғауды қамтамасыз ету үшін сараланған тәсіл қолданылады.

24. Терең эшелондалған қорғау қағидатын іске асыру кезінде физикалық қорғау жүйесінің және ядролық материалдарды есепке алу және бақылау жүйесінің ішкі бұзушылардан және сыртқы қатерлерден қорғауды қамтамасыз ету қабілеті ескеріледі.

3-параграф. Өткізу және объектішілік режимдер

25. Пайдаланушы ұйым күзет және ден қою күштерінің басшылығымен бірлесіп өткізу және объектішілік режимдерді белгілейді.

26. Ядролық қондырғылардағы өткізу және объектішілік режимдерді ұйымдастыру "Мемлекеттік күзетілуі тиіс объектілердің кейбір мәселелері" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 7 қазандағы № 1151 қаулысымен бекітілген Мемлекеттік күзетілуі тиіс объектілердің инженерлік-техникалық нығайтылуы жөніндегі талаптары 5-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жүзеге асырылады.

27. Өткізу режимін ядролық объектінің күзет және ден қою күштері тікелей жүзеге асырады.

28. Санатталған және режимдік үй-жайлар, ғимараттар мен құрылыстарды күзетке қою және күзеттен шығаруға қатысты бөлігінде өткізу режимінің, сондай-ақ объектішілік режим рәсімдерін ұйымдастыру және орындалуын бақылау ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау бөлімшесіне жүктеледі.

29. Ядролық қондырғылардағы объектішілік режимді ұйымдастыру және оның орындалуын бақылау, сондай-ақ өткізу режимі бойынша бланктерді, рұқсатнамаларды және мөрлерді жасау мемлекеттік құпияларды қорғау жөніндегі бөлімшеге жүктеледі.

30. Өткізу және объектішілік режимдердің ұйымдастыру пайдаланушы ұйымның және оның аумағында орналасқан басқа ұйымдардың барлық персоналы үшін, сондай-ақ іссапарға жіберілген адамдар, күзет және ден қою күштерінің жеке құрамы және мемлекеттік қадағалау органдарының, қаржы және салық органдарының, ішкі істер органдарының және басқа да құқық қорғау органдары мен арнайы қызметтердің, энергия өткізу ұйымдарының және пайдаланушы ұйымға қызмет көрсетуге тікелей байланысты басқа да ұйымдардың арнайы тағайындалған өкілдері үшін міндетті болып табылады.

4-параграф. Ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жоспары

31. Пайдаланушы ұйым ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жоспарын, сондай-ақ осы Қағидаларға 2-қосымшаға Атом энергиясын пайдаланатын объектілер әзірлейтін құжаттама тізбесіне сәйкес атом энергиясын пайдаланатын объектілер әзірлеген қажетті құжаттаманы әзірлейді және бекітеді.

32. Ядролық қондырғылардың ядролық физикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жоспары жобалық қауіп-қатерге негізделеді және физикалық қорғау жүйесін әзірлеу, бағалау, орындау және оның жұмысқа қабілеттілігін қолдау жөніндегі бөлімдерді, сондай-ақ төтенше жағдайларға ден қою жоспарын қамтиды.

33. Пайдаланушы ұйым ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жоспарын тұрақты түрде қайта қарайды және ағымдағы жұмыс жағдайларына және қолданыстағы физикалық қорғау жүйесіне сәйкес өзгерістер енгізеді. Өзгерістерді енгізу алдында пайдаланушы ұйым қарау және келісу үшін уәкілетті органға ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жоспарына түзетулер ұсынады.

5-параграф. Ядролық физикалық қауіпсіздікпен байланысты оқиғалар туралы хабарлама

34. Осы Қағидалардың талаптары сақталмаған жағдайда пайдаланушы ұйым:

1) сақтамауды немесе бас тартуды жою үшін дереу іс-қимыл қолданады;

2) уәкілетті органға осындай оқиға туралы 12 (он екі) сағат ішінде хабарлайды;

3) 72 (жетпіс екі) сағат ішінде тексеру жүргізеді және себептерді, мән-жайлар мен салдарын анықтайды;

4) 5 (бес) жұмыс күні ішінде уәкілетті органға сақтамаудың немесе бас тартудың себептері, оның мән-жайлары мен салдары туралы, сондай-ақ қолданған немесе қолданылатын түзету шаралары туралы есепті ұсынады.

35. Рұқсатсыз алып қою немесе диверсия жасауға әрекеттенумен немесе нақты рұқсатсыз қол жеткізумен байланысты оқиғалар жағдайында пайдаланушы ұйым:

1) жағдайды түзету үшін дереу әрекет қолданады;

2) төтенше жағдайларға ден қою жоспарына сәйкес 1 (бір) сағат ішінде уәкілетті органға, сондай-ақ басқа да мемлекеттік органдарға хабарлайды;

3) 72 (жетпіс екі) сағат ішінде оқиғаға, оның себептеріне, мән-жайлары мен салдарына тексеру жүргізеді;

4) 5 (бес) жұмыс күні ішінде уәкілетті органға оқиғаның себептері, оның мән-жайлары мен салдары туралы, сондай-ақ қолданылған немесе қолданылатын түзету шаралары туралы есепті ұсынады.

6-параграф. Ядролық материалдарды пайдалану және сақтау кезінде оларды рұқсатсыз алып қоюдан физикалық қорғауға қойылатын талаптар

36. Пайдаланушы ұйым күзетілетін аймаққа рұқсатсыз өтуді анықтауды және күзет және (немесе) ден қою күштерінің ядролық физикалық қауіпсіздікпен байланысты оқиғаға жауап ретінде тиісті әрекеттерін қамтамасыз етеді.

37. Қорғалған аймақтың периметрі физикалық тосқауылмен, рұқсатсыз қолжетімділікті анықтау үшін өтуді анықтау және жағдайды бағалау құралдарымен жарақтандырылады. Физикалық қорғау шаралары жұмыстың кез келген жағдайларында дабыл сигналының пайда болу себептерін бағалау үшін уақытты қамтамасыз ететіндей және барабар ден қою үшін жеткілікті тоқтатуды қамтамасыз ететіндей етіп жобаланады. Қорғалған аймаққа персоналдың және басқа адамдардың, сондай-ақ көлік құралдарының кіруін бақылау жүзеге асыратын бақылау-өткізу пункттерінің (бұдан әрі – БӨП) саны қажетті ең аз санға дейін шектеледі.

38. Көлік құралдарының өтуін қиындатуға арналған қоршаулар тәртіп бұзушы қаскүнемдік әрекет жасау үшін қолдануы мүмкін жобалық қауіпте көрсетілген көліктің рұқсатсыз өтуіне жол бермеу үшін қорғалған аймақтан тиісті қашықтықта орнатылады. Сондай-ақ пайдаланушы ұйым үшін жобалық қауіпте айқындалған ауадан келетін кез келген қатерден қорғау шараларын қолдану қарастырылады.

39. Ішкі аймақтың белгіленген шекаралары бар, үй-жайлар мен құрылыстарға орналастырылады, есіктерді, еденді, төбені қоса алғанда, құрылыс конструкцияларының элементтері мен жабдық сенімділігі бірдей физикалық тосқауылды білдіреді. Ішкі аймаққа кіруді тіркеу мен бақылаудың техникалық құралдарын қоса алғанда, кіруді бақылау және тіркеу шаралары қолданылады. Қорғалған аймақпен салыстырғанда, ішкі аймаққа персонал мен басқа адамдарды кіргізудің қосымша рәсімдері қолданылады.

40. Ядролық қондырғының ішкі аймағын техникалық нығайту талаптарына сәйкес жабдықтау мүмкіндігі болмаған жағдайда, периметр қосымша физикалық тосқауылдармен, күзет, бейнебақылау жүйелерімен, кіруді бақылау және басқару жүйелерімен, кіретін қақпалармен және жергілікті басқару пунктімен жабдықталады. Жергілікті басқару орнына қойылатын талаптар орталық басқару пунктіне қойылатын талаптарға ұқсас.

41. Ішкі және аса маңызды аймақтарға кіру (өту) нүктелерінің саны қажетті ең аз санға дейін шектеледі. Кіруге болатын барлық пункттер дабылмен жабдықталады және күзетке қойылады.

42. Аса маңызды аймақ ішкі және қорғалған аймақты анықтау, рұқсатсыз алып қоюға кедергі келтіретін кіруді анықтау, бақылау және енуді (жылжуды) кідірту үшін ішкі және қорғалған аймақты қорғаудың қосымша шептерін қамтамасыз етеді. Аса маңызды аймақтар күзетіледі және онда персонал болмаған жағдайда дабылмен жарақтандырылады.

43. Аса маңызды аймақ рұқсатсыз алып қою жағдайында уақтылы және барабар ден қоюды қамтамасыз ете отырып, рұқсатсыз кіру кезінде тоқтатуды қамтамасыз етеді. Тоқтатуды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар болуы мүмкін барлық өту нүктелерін тең қарау кезінде және ішкі және сыртқы тәртіп бұзушылардың ықтимал мүмкіндіктерін ескере отырып әзірленеді.

44. Пайдаланушы ұйым уәкілетті адамдардың ғана ішкі және аса маңызды аймаққа кіруін қамтамасыз ететін шараларды қолданады. Кіруді бақылау жөніндегі тиімді шаралар рұқсатсыз кіруді анықтау және алдын алуды қамтамасыз ету мақсатында қабылданады. Ішкі және аса маңызды аймаққа кіретін уәкілетті адамдардың саны қажетті ең аз санға дейін шектеледі.

45. Ішкі аймаққа кіретін адамдар тексеріледі және қажет болған кезде күзет және ден қою күштері тексеріп қарайды. Ішкі аймақта рұқсатнама немесе сәйкестендіру карточкаларын, олар жақсы көрінетіндей алып жүру керек.

46. Пайдаланушы ұйым ядролық материалдарға қолжетімділікті бақылайтын компьютерлік жүйелерді қоса алғанда, кілттерге, карточка-кілттерге және (немесе) басқа жүйелерге рұқсаты бар немесе оларды пайдалануға алған барлық адамдарға тіркеу жүргізеді.

47. Пайдаланушы ұйым техникалық құралдарды және кілттер сияқты және санкцияланған рұқсаты бар адамдардың компьютерлендірілген тізімін қолжетімділікті бақылауға арналған рәсімдерді айла-шарғыдан және бұрмалаудан немесе беделін түсірудің басқа да түрлерінен қорғайды.

48. Пайдаланушы ұйым регламентті анықтайды, оған сәйкес көлік құралдары, адамдар мен орамдар қорғалған және ішкі аймақтарға енуге немесе кіруге, сондай-ақ кетуге/шығуға рұқсатсыз кіруді және тыйым салынған заттарды алып кіруді немесе жеткізуді анықтау және алдын алу үшін тексеріп қарауға тартылады. Ядролық қондырғыдағы көлікті тексеріп қараудың барлық түрлері үшін пайдаланушы ұйым ядролық материалды, металдарды және жарылғыш заттарды анықтауға арналған аспаптарды пайдаланады.

49. Көлік құралдарының қорғалатын аймаққа кіруі минимумға дейін қатаң қысқартылған және арнайы бөлінген тұрақтармен шектеледі. Жасалған шарттарға сәйкес жүкті (жабдықты, құрал-саймандарды) жеткізуге арналған көлік құралдарының кіруін қоспағанда, күзетілетін аймаққа жеке көлік құралдарының кіруіне рұқсат етілмейді.

50. Аса маңызды аймақта персонал болғанда, ішкі тәртіп бұзушының қауіп-қатеріне қарсы іс-қимыл жасау үшін пайдаланушы ұйым тұрақты бақылау, екі (үш) адам қағидатын немесе өтемдік шараларды қолдану арқылы рұқсат етілмеген әрекеттерді анықтауды қамтамасыз етеді.

51. Пайдаланушы ұйым ішкі және аса маңызды аймақтарға қолжетімділігі бар барлық адамдарға және ядролық материалдарға немесе ішкі аймақтарға кіруді бақылайтын компьютерлік жүйелерді қоса алғанда, кілттерге, карточка-кілттерге және (немесе) басқа жүйелерге қолжетімділігі бар, немесе оларды пайдалануға алған барлық адамдарға тіркеу жүргізеді.

52. Пайдаланушы ұйым I санатты ядролық материалдарды анықтауға және ұстауға қосымша шепті қамтамасыз ететін, материалды алып қоюға бөгет жасайтын аса маңызды аймақта күшейтілген (сейфті) үй-жайда немесе бекітілген камерада (конструкцияда) сақтайды. Бұл қауіпсіздік аймағы материалға санцияланған қолжетімділікке берілген уақыт кезеңін қоспағанда, күзет сигнал беруін жандандыра отырып, кілтпен жабылады. Ядролық материал аса маңызды аймақтан тыс персоналдың болуынсыз жұмыс аймағында болса, физикалық қорғаудың баламалы қалпына келтіру шаралары қолданылады.

53. Пайдаланушы ұйым ядролық материалмен жұмыс істейтін адамдардың бақылауына I, II және III санаттағы ядролық материалдарды берудің рәсімдерін белгілейді. Сондай-ақ осы рәсімдерге сәйкес ядролық материалмен жұмыс істейтін адамдар жұмысқа кіріскенде ешқандай бөтен араласудың немесе ядролық материалды рұқсатсыз алып қоюдың болмағандығына көзін жеткізеді.

54. Ядролық материалдардың екі қорғалған аймақ арасында орын ауыстыруына қатысты пайдаланушы ұйым тасымалдау кезінде физикалық қорғаудың бар шараларын ескере отырып, ядролық материалды физикалық қорғауға қойылатын талаптарға тиісті шараларды қолданады.

55. Пайдаланушы ұйымның басшылығымен, ядролық материалдар мен ядролық қондырғыларды физикалық қорғау бөлімшесімен, сондай-ақ ядролық объект сыртында орналасқан ден қою күштерімен дабыл сигналдарын мониторингілеу және бағалау, ден қоюға бастамашылық ету үшін онда тәулік бойы күзет және ден қою күштері болатын орталық басқару пункті құрылады. Орталық басқару пунктіне келіп түсетін ақпарат қауіпсіз сақталуға тиіс. Орталық басқару пункті, қорғалған аймақта орналасады және үй-жайды нығайту жолымен ол қауіп-қатер жағдайында жұмыс істей алатындай түрде басқа құралдармен қорғалады. Орталық басқару пунктінің үй-жайына кіру қатаң бақыланады және қатаң шектелген.

56. Дабыл сигнализациясының жабдығы, сигнализация жүйесінің байланыс арналары және орталық басқару пункті үздіксіз қоректену көздерімен және рұқсатсыз мониторингілеу, манипуляциялау және бұрмалау жолымен қол сұғудан қорғаумен қамтамасыз етіледі.

57. Орталық басқару пункті электрмен қоректендіруді қамтамасыз ету жүйесінде, авариялық жағдайлар кезінде негізгі қоректен дереу басқа бағытқа бұруды қамтамасыз ете алатындай қоректендірудің автоматты резервтік жүйесі көзделеді.

58. Пайдаланушы ұйым орталық басқару пункті мен қорғалатын аймақ периметрі бойынша және жергілікті басқару пункттерінде орналасқан күзет күштері арасында, орталық басқару пункті мен ядролық объектінің сыртында орналасқан ден қою күштері арасында, сондай-ақ орталық және жергілікті басқару пункттері арасында екіжақты қорғалған байланысты жүзеге асыру мақсатында арнайы, резервте сақталған және әртүрлі сигнал беру жүйесімен қамтамасыз етеді.

59. Орталық басқару пунктінің персоналы және күзет және ден қою күштері алаңның сыртында бір бірімен белгіленген арақашықтық арқылы байланысқа шығады.

60. Пайдаланушы ұйым резервке қою шараларын қоса алғанда, орталық басқару пунктінің дабыл сигналдарын мониторингілеу және бағалау, ден қоюды бастамашылық ету және байланысты қолдау жөніндегі функцияларының авариялық жағдайлар кезінде сақталуын қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдайды

61. Пайдаланушы ұйым тәртіп бұзушының рұқсатсыз әрекет жасауының алдын алу мақсатында тиісті және уақтылы ден қоюды қамтамасыз ету үшін тәуліктік күзетті және ден қою күштерінің болуын қамтамасыз етеді.

62. Күзет және ден қою күштері қауіпсіздік аймағына ішінара патрульдеу жүргізеді. Патрульдердің негізгі функциялары:

1) тәртіп бұзушыны тоқтату;

2) енуді анықтау;

3) физикалық қорғаудың құрамдас элементтерін көзбен қарап тексеру;

4) физикалық қорғаудың қолданыстағы шараларын толықтыру;

5) бастапқы ден қоюды орындау болып табылады.

63. Пайдаланушы ұйым функционалдық сынауларды физикалық қорғау шараларын және физикалық қорғау жүйелерін, оның ішінде қауіп-қатерге қарсы іс-қимылдың сенімділігі мен тиімділігін айқындау мақсатында күзет және ден қою күштерінің ден қоюының уақытында болуын қоса алғанда, бағалауды тұрақты жүргізеді. Бұл бағалаулар пайдаланушы ұйым мен күзет және ден қою күштерінің толық ынтымақтастығымен орындалады. Пайдаланушы ұйым бағалау нәтижелері мен қабылданған шараларды есепке қосады.

64. Жылына кемінде бір рет пайдаланушы ұйым ден қою күштерінің ядролық материалды рұқсатсыз алып қоюдың алдын алу және әрекет ету бойынша міндеттерді тиімді және уақтылы орындау қабілетін айқындау мақсатында екіжақты жаттығуды қоса алғанда, жаттығулар жүргізу арқылы ядролық материалдарды физикалық қорғау жүйелеріне функционалдық сынаулар жүргізеді.

65. III-тен төмен санаттағы ядролық материалдарды физикалық қорғауды қамтамасыз ету кезінде пайдаланушы ұйым осы материалдарды рұқсатсыз алып қою және оған қол жеткізу шараларын көздейді.

7-параграф. Ядролық қондырғыларды диверсиядан физикалық қорғауға қойылатын талаптар

66. Пайдаланушы ұйым шындыққа ұқсайтын, соған сәйкес тәртіп бұзушылар ядролық материалға немесе ядролық қондырғыға қатысты диверсия жасауы мүмкін сценарийлерді қамтитын жергілікті жобалық қатерді дайындайды. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің аумақтық органдарымен және Қазақстан Республикасы Ішкі істер органдарының аумақтық бөлімшелерімен өзара іс-қимылда әзірленген жергілікті жобалық қатер уәкілетті органмен келісіледі.

67. Сценарийлерді айқындау кезінде пайдаланушы ұйым халықтың тығыздығына қатысты ядролық қондырғының орналасу орнын, ядролық материалдың ядролық объектіде бір жерде орналасқан орнын, сондай-ақ диверсия жағдайында радиологиялық әсер етуі мүмкін басқа да факторларды есепке алады.

68. Диверсия сценарийлерінде пайдаланушы ұйым жобалық қауіп-қатерге немесе жергілікті жобалық қауіп-қатерге сәйкес мүмкін болатын қашықтықтан шабуылдарды қоса алғанда, ядролық немесе басқа да радиоактивті материалға, немесе жабдыққа, жүйелерге, конструкцияларға, компоненттерге немесе құрылғыларға қатысты бөгет жасауы немесе зиян келтіруге тырысуы мүмкін сыртқы және (немесе) ішкі тәртіп бұзушыларды есепке алады.

69. Пайдаланушы ұйым диверсияның белгілі бір сценарийлерін жүзеге асыруға тиімді қарсы әрекет ететін және ядролық қондырғылар мен ядролық материалдарды қорғаудың талап етілетін деңгейіне сәйкес келетін физикалық қорғау жүйесін жобалайды.

70. Физикалық қорғау жүйесі қауіпсіздіктің техникалық құралдарының сенімділігін және пайдалану ерекшеліктерін, сондай-ақ өртке қарсы қорғау, радиациялық қорғау шараларын және авариялық әзірлікті ескере отырып, диверсия актілерінің ықтимал зардаптарын болдырмау үшін ықпалдасқан жүйенің құрамдас элементі ретінде жобаланады.

71. Физикалық қорғау жүйесі, ол адамдардың рұқсатсыз кіруін немесе жабдықты мақсатына жеткізуге бөгет болатындай, ішкі тәртіп бұзушылардың мүмкіндігін минимумға дейін жеткізетіндей және мақсаттарды жобалық қауіп-қатерге немесе жергілікті жобалық қауіп-қатерге сәйкес мүмкін болатын қашықтықты шабуылдардан қорғайтындай әзірленеді. Ден қою стратегиясы тәртіп бұзушыларды диверсия мақсаттарына қол жеткізудің жолын кесуге немесе тәртіп бұзушылардың өз міндеттерін диверсия мақсаттары тұрған орында орындауына жол бермеуге негізделеді. Мақсаттарға қол жеткізудің жолын кесу физикалық қорғаудың негізгі функцияларын:

анықтауды;

тоқтатуды;

ден қоюды жүзеге асыру есебінен қол жеткізіледі.

Қашықтықты шабуылдан қорғауға қондырғы жобасының ерекшеліктерімен, шекаралық қашықтықты және бөлу шараларын қамтамасыз ететін тосқауыл дизайнымен қол жеткізіледі.

72. Физикалық қорғау жүйесінің ядролық физикалық қауіпсіздіктің қажетті деңгейіне сәйкестігін тексеру үшін пайдаланушы ұйым өзіне физикалық қорғау жүйесінің жобасын және оның тиімділігінің бағалауды, физикалық қорғау жүйесінің құрамдық жабдықтарының функционалдық сынауларының нәтижелерін, сондай-ақ күзет және ден қою күштерінің уақтылы әрекет етуін қамтитын ядролық физикалық қауіпсіздікке бағалау жүргізеді.

73. Физикалық қорғау жүйесінің оны бағалау немесе уәкілетті орган инспекциясы тексеруінің нәтижелері бойынша анықталған тиімсіздігі жағдайында пайдаланушы ұйым физикалық қорғау жүйесінің жобасына өзгерістер енгізеді және ядролық физикалық қауіпсіздікке жаңа бағалау жүргізеді.

74. Саны олар таралған жағдайда елеулі радиологиялық салдарға әкелуі мүмкін ядролық материалдарды және елеулі радиологиялық салдардың алдын алу үшін қажет жабдықтың, жүйелердің немесе құрылғылардың барынша аз жинағын пайдаланушы ұйым ішкі аймақтарда орналасқан бір немесе бірнеше аса маңызды аймақтардың ішіне орналастырады.

75. Пайдаланушы ұйым аса маңызды аймақтар шекарасындағы рұқсатсыз кіруге кедергі болатын анықтау, кіруді бақылау және ұстап алу жөніндегі шараларды қабылдайды. Ұстап алу шаралары жобалық қауіп-қатерге сәйкес диверсия актісі жағдайында уақтылы және барабар ден қою мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Мұндай шаралар енудің барлық мүмкін болатын нүктелерін тең қарау кезінде ішкі және сыртқы бұзушылардың әлеуетті мүмкіндіктерін ескере отырып әзірленеді.

76. Көлік құралдарының жүруін қиындатуға арналған қоршаулар бұзушының қасақана әрекет жасауы үшін пайдаланылуы мүмкін жергілікті жобалық қауіп-қатерде көрсетілген рұқсат етілмеген жердегі және су көлігінің өтуін болдырмау үшін жеткілікті аса маңызды аймақтардан тиісті қашықтықта орнатылады. Сондай-ақ жергілікті жобалық қауіп-қатерде айқындалған ауадан келетін кез келген қауіп-қатерден қорғау шаралары есепке алынады.

77. Ішкі қауіп-қатерге қарсы әрекет ету үшін пайдаланушы ұйым аса маңызды аймақтардағы адамдардың рұқсатсыз әрекеттерін уақтылы анықтауды қамтамасыз етеді.

78. Аса маңызды аймақ жабдығының, жүйелерінің немесе құрылғыларының жұмысына араласуды немесе функцияларын бұзушылықтарды уақтылы анықтау көзделеді.

79. Ядролық қондырғы жұмысының тоқтауы кезеңінде (жөндеу кезеңінде) аса маңызды аймаққа кіру қатаң бақылауда ұсталады. Реакторды іске қосу алдында ядролық қондырғы жұмысын тоқтатып қою (жөндеу жұмыстары) уақытында жасалуы мүмкін кез келген қол сұғуды анықтау мақсатында қарап тексерулер және тексерулер жүргізіледі.

80. Егер диверсияның әлеуетті радиологиялық салдары радиологиялық салдарға қарағанда ауырлығы аздау болса, пайдаланушы ұйым оларға кіруді бақылау және оларды физикалық қорғауды және күзет күштерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар арқылы құрылғылар мен жабдықтардың қауіпсіздігіне байланысты қорғауды көздейді.

8-параграф. Физикалық қорғау жүйесінің ұйымдастырушылық іс-шараларына қойылатын талаптар

81. Физикалық қорғау жүйесін ұйымдастырушылық іс-шаралары өзіне физикалық қорғау жүйелерін құрудың (жетілдірудің) және жұмыс істеуінің барлық кезеңдеріндегі шаралар кешенін және шараларды регламенттейтін ведомстволық құжаттарды қамтиды.

82. Физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар кешені мыналарды:

1) физикалық қорғау жүйелерінің жұмыс істеуін басқаруды, оның ішінде жұмыстарды жоспарлауды, физикалық қорғау персоналының күзет және ден қою күштерімен өзара іс-қимылын ұйымдастыруды, физикалық қорғау жүйесінің жай-күйін бақылауды;

2) ядролық материалдарға, ядролық қондырғыларға, табиғи уранға, сақтау пункттеріне және физикалық қорғау жүйелерінің жұмыс істеуі туралы ақпаратқа адамдардың кіруін және қол жеткізуін ұйымдастыруды;

3) өткізу және объектішілік режимдерді ұйымдастыруды;

4) физикалық қорғау жүйесінің осалдығына талдау жүргізуді және тиімділігін бағалауды және оны жетілдіру жөніндегі ұсыныстар дайындауды көздейді.

83. Пайдаланушы ұйым ядролық материалдар мен ядролық қондырғыларды физикалық қорғау бойынша ұйымдастырушылық-өкімдік құжаттама әзірлейді.

84. Физикалық қорғау персоналын іріктеуге және дайындауға мынадай шарттар қойылады:

1) Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2016 жылғы 5 ақпандағы № 37 бұйрығымен бекітілген Атом энергиясын пайдалану объектілерінде жұмыс істейтін персоналға қойылатын біліктілік талаптарына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13466 болып тіркелген) сәйкестігіне;

2) физикалық қорғау персоналының мынадай кәсіби дайындық түрлері белгіленеді: алғашқы даярлық, біліктілікті арттыру, қайта даярлау.

84-1. Ядролық материалдарға және табиғи уранға қолжетімділігі бар персоналға қатысты пайдаланушы ұйым 3 (үш) жылда кемінде бір рет мемлекеттік органдардың есепке алу базалары жөніндегі тексеру іс-шараларын жүзеге асырады.

85. Мемлекеттік органдардың есепке алу базалары жөніндегі тексеру іс-шараларының нәтижелері бойынша теріс нәтиже алған персонал ядролық материалдарға және табиғи уранмен жұмыс істеуге жіберілмейді.

86. Алғашқы даярлық бос лауазымдарға тағайындау үшін іріктелген және біліктілік шарттарына сәйкес келетін кандидаттармен жүргізіледі.

87. Физикалық қорғау персоналын қайта даярлау және біліктілігін арттыру олардың кәсіби білімін, іскерлігін және дағдыларын арттыру мақсатында физикалық қорғау саласындағы басшылық құрам мен мамандар үшін іс-шаралар жүйесі болып табылады.

88. Физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеуі ядролық объектіге ядролық материалдарды жеткізу сәтіне дейін қамтамасыз етіледі.

89. Ядролық қондырғыны, сақтау пунктін пайдаланудан шығару кезеңінде ядролық материалдарды ядролық қондырғыдан, сақтау пунктінен алып қойғанға дейін физикалық қорғау жүйелерінің жұмыс істеуі қамтамасыз етіледі.

90. Физикалық қорғау жүйесі міндеттерді штаттық жағдайларда және рұқсатсыз әрекеттер нәтижесінде ядролық объектінің қалыпты жұмыс істеу жағдайлары бұзылатын жағдайларда, персоналдың (халықтың) денсаулығына залал келтірілуі мүмкін, сондай-ақ қоршаған ортаға залал келтірілуі мүмкін жағдайларда орындайды.

91. Физикалық қорғау жүйесі ақпаратты, оның ішінде бұзушылық жалпы немесе оның жекелеген элементтерінде физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеу тиімділігін төмендетуге әкелуі мүмкін физикалық қорғау жүйесін ұйымдастыру, құрамы және жұмыс істеуі, оның тұтастығы және санкцияланған қолжетімділігі туралы құпия ақпаратты қорғауды қамтамасыз етеді.

92. Ядролық объектіде ядролық қондырғыларға жатпайтын, осалдықты талдау процесінде оларға қатысты рұқсатсыз әрекеттерді болдырмау қажеттігі анықталған жүйелерді, элементтерді және коммуникацияларды қорғау қамтамасыз етіледі.

93. Осы Қағидаларда белгіленген физикалық қорғау жүйесіне қойылатын талаптарды толық көлемде орындау мүмкін болмаған кезде өтемдік ұйымдастырушылық-техникалық шаралар қолданылады.

9-параграф. Ядролық қондырғылардың техникалық нығайтылуына қойылатын талаптар

94. Құрылыс конструкцияларын есептеу кезінде мынадай зақымдаушы факторлар есепке алынады:

1) диверсиялық жарылыстардан ауалық соққылық толқын;

2) мүмкін болатын көлік құралдарымен таран.

95. Сыртқы әсер етулер кезінде физикалық қорғау талаптарын орындау шаралар кешенімен және шешімдермен жүзеге асырылады.

96. Ғимараттар мен құрылыстардың құрылыс конструкцияларын есептеу 30 килоПаскаль ( бұдан әрі – кПа) соққы толқыны фронтында есептік қысымда және ғимаратқа (құрылысқа) дейінгі 7 метр (бұдан әрі – м) жақын емес 30 килограммаға (бұдан әрі – кг) дейінгі тротилдің баламалық қуатына немесе ғимаратқа (құрылысқа) дейінгі 30 м жақын емес 3000 кг-ға дейінгі тротилдің баламалық қуатына сәйкес ғимараттың, құрылыстың барлық жағынан 0.10 секундқа (бұдан әрі – с) дейін қысу фазасының ұзаруымен жүзеге асырылады. Бұл шарттар жергілікті аймақтардың өлшемін айқындайды.

97. Ядролық объектінің аумағында ғимараттарды және құрылыстарды орналастырған кезде мынадай жалпы талаптар есепке алынады:

1) реакторлық бөлімшесі бар блоктарды қоса алғанда, ядролық қондырғының қауіпсіздігі үшін маңызды жүйелермен жабдықталған ғимараттар мен құрылыстар мүмкіндігінше басқа ғимараттармен және құрылыстармен аражабындарды есепке ала отырып, қорғалған аймақтың периметрінен барынша мүмкін болатын қашықтықта орналастырылады;

2) жердің үстіңгі бетіндегі коммуникациялар саны ең төменгі деңгейде.

98. Қорғалған аймақта жекелеген ғимараттардың немесе құрылыстардың жиынтығын білдіретін ішкі аймақ бөлінеді. Ішкі аймақтың шекаралары ғимараттардың қабырғаларымен немесе арнайы жабдықталған қоршаумен айқындалады.

99. Аса маңызды аймақтың шекарасы, ғимараттар мен үй-жайлардың қабырғаларымен айқындалады.

100. Күзетілетін ғимараттарда, олар арқылы ядролық объектінің аумағына ену мүмкін болатын құдықтар, люктер, қуыстар, шахталар, ашық құбырлар, каналдар мен басқа да осындай құрылыстар түрінде кіретін немесе шығатын жері бар жерасты немесе жер бетіндегі коммуникациялар бекітпелі құрылғылары бар тұрақты немесе алмалы торлармен, қақпақтармен, есіктермен жабдықталады. Тұрақты құрылғылар ашуға жатпайтын барлық коммуникацияларға орнатылады.

101. 250 миллиметрден (бұдан әрі – мм) астам диаметрі бар (250х250 мм-ден астам қимамен) барлық ойықтар торлармен жабдықталады.

102. "А, Б және В" санатты үй-жайлары бар ғимараттардан барлық кіретін (шығатын) жерлер, сондай-ақ үй-жайлардың өздері күшейтілген есіктік қораптары бар, екі жағынан металл немесе металлмен қапталған есіктермен жабдықталады.

103. "А, Б және В" санатты үй-жайлардың және аса маңызды аймақ ғимараттарының 1-ші және жертөле қабаттарының терезелік ойықтары болмайды.

104. Екінші қабаттың терезелері, сондай-ақ кез келген қабаттың терезелері, егер олар іргелес санаттандырылмаған үй-жайларға және дәлізге шығатын немесе өрт баспалдақтарына және өзге құрылысқа жақын орналасқан болса, оларды пайдалана отырып санаттандырылған үй-жайларға кіру мүмкін болатын болса, диаметрі кемінде 15 мм және ұяшықтар өлшемі 150х150 мм-ден аспайтын болат шыбықтан жасалған торлармен жабдықталады.

105. Ішкі аймақтың үй-жайлары "В" санатты үй-жайлардың нығайтылуы бойынша баламалы қабырғалармен және аралық қабырғалармен қорғалған аймақ үй-жайларынан бөлектеледі.

106. Ішкі аймақтың үй-жайларынан аса маңызды аймақтың үй-жайлары "Б" санатты үй-жайлардың нығайтылуы бойынша баламалы қабырғалармен және аралық қабырғалармен бөлектеледі.

107. Айрықша маңызды аймақ пен қорғалған аймақтың үй-жайлары арасында "А" санатты үй-жайдың мықтылығы бойынша баламалы қабырғалар немесе аралық қабырғалар көзделеді.

108. "А, Б" санатты үй-жайлардағы кіретін есіктердің мынадай параметрлерге:

1) ағаш, екі жағынан қалыңдығы кемінде 0,6 мм болат табақпен күшейтілген қапсырмасы бар, табақ есіктің ішкі бетіне қарай бүктеліп немесе есіктің бүйір қабырғасында бір біріне бастырыла қапсырылған, жайманың периметрі мен диагоналы бойынша диаметрі 3 мм, ұзындығы 40 мм шегелермен арасы 50 мм артық емес бекітпесі бар есіктерге;

2) есіктік жаймаларды металл төсемелермен қосымша күшейтілген ағаш есіктерге;

3) табағының қалыңдығы кемінде 4 мм металл болат есіктерге;

4) оған кемінде 30-50 соққыда салмағы 2 кг ауыр металл затпен адамның өтуі үшін жеткілікті тесік жасауға төзімді қорғауыш шынылауды пайдалана отырып металл рамалармен немесе оларсыз шыныдан жасалған жаймасы бар есіктерге;

5) ішкі жағынан торланған болат есіктер (айқара ашылатын, жылжымалы немесе жиналмалы) қосымша орнатылған күрделі емес есіктерге баламалы беріктікке ие. Есік қораптары болат істіктерден жасалған қосымша бекітпелермен, ал ілгектері – бүйірлік имектермен жабдықталады. Қорғаныш шынылауы кемінде 30-50 соққыда салмағы 2 кг ауыр металл затпен адамның өтуі үшін тесік жасауға төзімді.

109. Аса маңызды аймақтар үй-жайларының терезе ойықтары диаметрі кемінде 16 мм, 150х150 мм ұяшықтар түзетін болат шыбықтардан жасалатын металл торлармен жабдықталады. Шыбықтар қиылысқан жерлерді дәнекерлеу қажет. Тор шыбықтарының ұштары кемінде 80 мм тереңдікте қабырғаға енгізіледі және цемент ерітінді құйылады немесе металл конструкцияларға дәнекерленеді. Мұны жасау мүмкін болмағанда, тор өлшемі кемінде 30х30х5 мм бұрышпен көмкеріледі және қабырғаға 80 мм тереңдікте мықтап енгізілген диаметрі кемінде 12 мм және ұзындығы кемінде 120 мм болат анкермен периметрі бойынша дәнекерленеді.

110. Барлық терезелер торлармен жабдықталатын үй-жайларда олардың біреуі сындырудан қорғалған аспалы құлып салынып жылжымалы немесе айқара ашылатындай етіп жасалады.

111. "В" санатты үй-жайлардың кіретін есіктерінің беріктігі:

1) қалыңдығы кемінде 40 мм болған кезде жарма тұтас толтырылған ішкі ағаш есіктерге;

2) 3 соққыға шыдамды, 3,5 м және одан жоғары биіктіктен лақтырылған салмағы 4 кг болат шардың 3 соққысына төзімді, саңылаусыз және көп қабатты шынымен шыныланған жармаларды пайдаланумен қалыңдығы кемінде 40 мм болатын сыртқы ағаш есіктерге;

3) бір соққыға шыдамды, 3,5 м және одан жоғары биіктіктен лақтырылған салмағы 4 кг болат шардың 3 соққысына төзімді, қорғаныш шынымен, металл жақтаулы немесе оларсыз шыныдан жасалған жармалары бар есіктерге балама параметрлерде болуы тиіс.

112. Кіретін есік және тамбурдың есігі "В" санатындағы үй-жайлар үшін кемінде 25000 код (кілт) комбинациясы бар, "А және Б" санаттарындағы үй-жайлар үшін кемінде 100000 комбинациясы бар электрлі механикалық және (немесе) механикалық құлыптармен жабдықталады.

113. Есіктерде, терезелерде, люктерде, лифт шахталарында орнатылатын бекіткіш құрылғы ретінде өздігінен бекітілмейтін бұрандалы құлыптар, салмалы, аспалы құлыптар, ішкі ілгектер, ысырмалар, тиектер, сұқпа тиектер қолданылады.

114. Кіреберіс есіктерді, сондай-ақ "А" санатындағы үй-жайлардың ішкі есіктерін жабу үшін жоғары құпиялы, сувальдты екі қырлы кілттер, цилиндрлі штифті екі және одан қарапайым құлыптар пайдаланылуға тиіс. Сувальдты құлыптарда кем дегенде алты сувальд (симметриялы немесе асимметриялы) болуы тиіс.

115. Б санатындағы үй-жайлардың ішкі есіктерін жабу үшін құпиялылығы төмен цилиндрлік пластиналық сияқты және цилиндрлік штифті бірдей құлыптар пайдаланылады.

116. Салмалы құлыптар "В" санатындағы ішкі үй-жайларды жабу үшін қолданылады.

117. Аспалы құлыптар есіктерді, қақпаларды, темір торларды және терезе қақпақтарын қосымша бекіту үшін қолданылады. Құлыптардың суарылған болаттан имегі және салмақты корпусы болады, сондай-ақ жабылатын конструкцияларда оларды орнататын орындарда ұрлаудан қорғайтын және құлыптардың құлақтары мен имектерін кесудің алдын алатын қаптамалар, пластиналар және құрылғылар болады.

118. Құлыптардың тетіктері слесарлық қол құралын пайдаланып, қасақана зақымдаудан қорғайтын былғарымен қапталады және мөрленеді (пломбаланады).

119. Есіктің сыртқы жағынан есік жармасынан шығып тұратын бұранда құлып цилиндрінің бөлігі сындырудан немесе ұрудан сақтандыратын жапсырмамен, розеткамен, қалқанмен қорғалады. Сақтандыратын жапсырма, розетка, қалқан орнатқаннан кейін цилиндрдің шығып тұратын бөлігі 2 мм-ден артық болмауы тиіс.

120. Лифт шахталарының есіктері аспалы құлыптармен, тіректермен, күзет сигнализациясының хабарлағыштарымен оқшауланады.

121. "А және В" санаттарындағы үй-жайлардың бірінші қабаттағы терезе жақтауларының, витриналардың беріктігі:

1) қалыңдығы кемінде 1 мм болат рольставнялармен қосымша қапталған кәдімгі шыны терезелерге;

2) металл торлармен (жылжымалы, айқара ашылатын) немесе тиісінше берік жалюзилермен қосымша қорғалған кәдімгі шыны терезелерге;

3) бір соққыға шыдамды, 9,5 м және одан да жоғары биіктіктен лақтырылған салмағы 4 кг болат шардың 3 соққысына төзімді, арнайы қорғаныш шынымен жасалған конструкциялары бар терезелерге балама параметрлерде болуы тиіс.

122. Жедел жағдайы күрделі аудандардағы терезелер мен витриналар адам кіру үшін жеткілікті, салмағы 2 кг ауыр металл затпен кемінде 30-50 рет ұрғанға дейін тесілмейтін берік оқ өтпейтін қорғаныш шыныдан (қорғаныш үлдірден) жасалады.

10-параграф. Ядролық қондырғыны физикалық қорғаудың инженерлік құралдары кешеніне қойылатын талаптар

123. Ядролық объекті қорғалған аймақ ретінде қарастырылады, оның шекарасы тыйым салынған аймақтың сыртқы қоршауы бойынша өтеді. Негізгі қоршаудың сызығы мүмкіндігінше, тік бұрышты, артық иілімдер мен бұрылыстарсыз.

124. Тыйым салынған аймақтың ені кемінде 15 м құрайды.

125. Тыйым салынған аймақтың, мүмкіндігінше, коммуникациялармен қиылысудың ең аз ықтимал саны бар.

126. Коммуникациялық эстакадалары бар тыйым салынған аймақтың қиылысуы тік бұрышқа жақын бұрышта, биіктігі жердің деңгейінен кемінде 5 м қоршауда жүзеге асырылады.

127. Қоршау күрделі құрылыстар болып табылады және үлгі жоба бойынша салынады. Сыртқы қоршаулардың ең жетілдірілген және ұсынылатын үлгісі қазуға төтеп беру тұрғысынан жерге 200-400 мм қазылған темір бетон цокольмен күшейтілген темір бетон қоршау болып табылады.

128. Ядролық объектінің аумағын сыртқы қоршау кемінде 2,5 м темірбетон тақталарынан немесе қалыңдығы кемінде 2 мм металл қаңылтырдан, ал қар түскендегі тереңдігімен бір метрден көп аудандарда – кемінде 3 м биіктікте жасалады. Ядролық объектінің ерекшеліктерін ескере отырып, оның маңындағы құрылыстардың жалпы кейпіне сай металл конструкциялар (қалыңдығы кемінде 18 мм, арасындағы саңылау 100 мм-ден аспайтын шыбық түрінде жасалған металл торлы дуал) жасауға рұқсат етіледі.

129. Сыртқы қоршаудың жоғарғы жиегіне сымнан қосымша "Егоза" түріндегі "күнқағар" орнатылады.

130. Сыртқы қоршауда жабылмайтын есіктер, қақпалар, кішкене қақпалар, сондай-ақ тесіктер, сыналар және басқа да зақымданулардың болуына жол берілмейді.

131. Сыртқы қоршауға оның периметрінің бір бөлігі болып табылатын ғимараттардан басқа қандай да бір құрылыс жапсарлас орналаспайды, бұл ретте күзетілмейтін аумаққа шығатын ғимараттардың бірінші қабаттарының, сондай-ақ кіретін есік күнқағарынан, өрт сатысынан және жапсарлас құрылыстардың төбелерінен кіруге болатын келесі қабаттардың терезелері күзеттің техникалық құралдарымен және қажетті жағдайда жабылатын рольставнялармен, немесе бұралмалы торлармен жабдықталады. Торлар диаметрі 10 мм кем емес, 150х150 мм ұяшықтарды құрайтын болат шыбықтардан дайындалады. Қиылысатын жерлерде шыбықтар дәнекерленеді. Тор өлшемі кемінде 30х30х5 мм бұрыштамамен жиектеледі және периметрі бойынша қабырғаға 80 мм тереңдікке мықтап бекітілген диаметрі кемінде 12 мм және ұзындығы кемінде 120 мм болат анкерлерге дәнекерленеді.

132. Көлік құралдарының тарандық олқылықтарының алдын алу үшін, сондай-ақ ұйым үшін қажетті уақытта бұзушыны ұстап алу және күзет және ден қою күштерінің қарсы шараларын өткізу үшін тыйым салынған аймақтың барынша әлсіз жерлеріне кіреберістер тыйым салынған аймақ шегінде физикалық қорғаудың қосымша физикалық кедергілерімен және техникалық құралдарымен жабдықталады.

133. Негізгі қоршау, сондай-ақ негізгі және ішкі қоршау арасындағы аймақ физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешенін ұсынатын күзет шебімен жабдықталады.

134. Тыйым салынған аймақтың сыртқы қоршауы негізгі қоршаудан кемінде 5 м қашықтықта орналасады.

135. Негізгі қоршаудың периметріне сыртқы және ішкі жағынан орман екпелері, ғимараттар, құрылыстар, жапсарлас құрылыстар, жабдықтарды немесе материалдарды жинауға арналған алаңдар жанаспайды.

136. Тыйым салынған аймақтың сыртқы және негізгі қоршаулары арасында оқшаулау жолағы көзделеді.

137. Оқшаулау жолағы мұқият жоспарланады және тазартылады. Онда физикалық қорғаудың техникалық құралдарын қолдануды қиындататын ешқандай құрылыстар мен заттарға жол берілмейді.

138. Оқшаулау жолағының ені техникалық күзет құралдарының жиынтығын орналастырудың мүмкіндігін ескере отырып таңдалады және кемінде 3 м құрайды.

139. Оқшаулау жолағы күзетте қызметтік иттерді қолдану үшін пайдаланылады. Мұндай жағдайда сыртқы қоршаумен қатар биіктігі 2,5 м төмен емес болатын ішкі торлы немесе қада қоршау орнатылады.

140. Бақылау-із кесу жолағы негізгі қоршаудың ішкі жағынан жабдықталады.

141. Бақылау-із кесу жолағына мынадай талаптар қойылады:

1) ядролық объектінің барлық периметрі бойынша өтудің үздіксіз болуы;

2) енінің секіріп өтуді болдырмайтындай жеткілікті болуы;

3) із қалдырмай өтуді жеңілдететін заттардың болмауы;

4) барлық өту трассасы бойынша оны өңдеу кезінде механикаландыру құралдарын пайдалану мүмкіндігі.

142. Бақылау-із кесу жолағы жасанды және табиғи болуы мүмкін. Жасанды бақылау-із кесудің ені жалпақтығы 3 м-ден кем орнатылмайды.

143. Табиғи бақылау-із кесу жолағының ені тыйым салынған аймақтардың мөлшеріне және ядролық объектінің орналасу шарттарына қарай одан да үлкен болуы мүмкін. Талап етілетін енін жабдықтау мүмкін болмайтын учаскелер инженерлік бөгеттермен жабылады.

144. Табиғи бақылау-із кесу жолағының құрылғысы оның орналасатын шекарасын белгілеуді және ол орналасатын жергілікті жерді бастапқы дайындауды қамтиды.

145. Жасанды бақылау-із кесу жолағы жыртылады не топырақ төгіледі. Жыртылған жердің тереңдігі (топырақ төгіндісінің биіктігі) – кемінде 15 сантиметрді құрайды.

146. Жыртылған және топырақ төгілген бақылау-із кесу жолақтары тырмаланып және оның үстіне жол төсеушінің көмегімен толқын тәрізді кескін салынып, жұмсақ-үлпілдек күйге келтіріледі.

147. Тыйым салынған аймақтың темір, тас және топырақ жолдарымен қиылысқан жерлері үйілген бақылау-із кесу жолағымен жабдықталады.

148. Тыйым салынған аймақ бұлақтармен, шұңқырлармен, жыралармен қиылысқан жерлерінде, бақылау-із кесу жолағында алшақтау орындарын болдырмау үшін өткелдер (төсеніштер) салынады. Өткелдердің (төсеніштердің) астындағы кеңістік инженерлік бөгеттермен қалқаланады және анықтау құралдарымен жабдықталады.

149. Бақылау-із кесу жолағын жауынның және еріген судың шайып кетуінен қорғау үшін бақылау-із кесу жолағына судың жиналуын болдырмайтын дренаж және кювет (шұңқырлар) орнату, тормен жабылып, анықтау құралдарымен жабдықталған су бұру және су өткізу құбырларын төсеу жолымен жер үсті суларын бұру бойынша жұмыстар жүргізу қажет.

150. Тыйым салынған аймақтың ішкі қоршауы мен бақылау-із кесу жолағы арасында күзет және әрекет ету күштерінің жүруі үшін ені 0,8-1 м жасақшылардың жолы төселеді. Олардың жүруіне қосымша жол болмаған жағдайда, жасақшылар жолымен персоналдың, физикалық қорғау техникалық жабдықтары кешеніне қызмет көрсетушілердің жүруіне рұқсат беріледі. Жасақшылардың жолдары топырақтан, ағаштан жасалған жабыннан, асфальттан, бетоннан немесе темір бетоннан жасалады.

151. Бұзушыларды бейтараптандыру және бұзушылық тіркелген тыйым салынған аймақ учаскесіне үрейлі топтың келуі үшін қатты жабыны бар ені кемінде 3 м күзеттің техникалық құралдарын қолдану аймағынан тыс күзет жолы жабдықталады.

152. Күзет жолдары әдетте автомобиль көлігінің бір бағытта қозғалуы үшін салынады.

153. Адамдар мен көліктерді өткізу, материалдар мен құжаттарды кіргізу (шығару), әкелу (әкету) БӨП арқылы жүзеге асырылады, олар мыналарға бөлінеді:

1) адамдар өту үшін;

2) автомобиль немесе теміржол көлігінің өтуі үшін.

154. Адамдар өтетін БӨП сыртқы және ішкі болып бөлінеді. Сыртқы БӨП қорғалған аймаққа кіру кезінде өткізу режимін жүзеге асыру үшін, ішкі БӨП ішкі және аса маңызды аймақтарға кіру кезінде қол жеткізуді бақылау үшін белгіленеді.

155. БӨП өткізу қабілеттілігі жұмыс ауысымы санының барынша көптігіне сүйене отырып есептеледі.

156. БӨП ғимараттарының (құрылыстарының) сыртқы қоршау конструкциялары (қабырғалар мен жабын) құқыққа қарсы сипаттағы іс-әрекеттерді қоса алғанда, сыртқы әсерлерге төзімді және шолынуы жақсы әрі күзет және ден қою күштерін шабуылдан қорғауды қамтамасыз етеді.

157. Өткізу режиміне байланысты БӨП рұқсат қағаздарын немесе автоматты карточкаларды сақтауға арналған арнайы үй-жайда көзделеді.

158. Адамдар өту үшін БӨП жұмысшылар мен қызметшілердің жеке заттарын сақтайтын сақтау камерасымен, тексеріп-қарау бөлмесімен, күзет және ден қою күштерін орналастыруға арналған қызметтік үй-жаймен, техникалық қауіпсіздік жүйелерімен (концентраторлар, пульттер, күзеттік бейнеқадағалаудың бейнебақылау құрылғылары), өткелді ашуды (өтуді) және күзеттік жарықтандыру тетіктерін басқару құрылғыларымен және санитарлық жүйемен жабдықталады.

159. БӨП автоматтандырылған немесе механикалық қол құрылғыларымен, турникеттермен, кішкене қақпалы есіктермен, ал қажет болған жағдайда қажеттілігіне немесе қызметтік талап етілуіне байланысты тексеріп-қарау жүргізу үшін әртүрлі металл түрлерін анықтауға қабілетті стационарлық, қолда ұстау құрылғыларымен жабдықталады. Сондай-ақ тексеріп-қарау үшін жарылғыш заттарды және альфа-, бета-, гамма – сәулеленуді анықтауды қамтамасыз ететін радиоактивті материалдарды анықтауға арналған детекторлар қолданылады.

160. Көлік құралдарына арналған БӨП электр жетегі және қашықтықтан басқарылатын, сыртқы және ішкі үлгілік жылжымалы немесе айқара ашылатын қақпалармен, оларды авариялық тоқтатуға және қолмен ашуға арналған құрылғылармен жабдықталады. Қақпалар өздігінен ашылуды (қозғалуын) болдырмайтын шектеуіштермен немесе бекіткіштермен жабдықталады.

161. Бас автокөліктік БӨП персоналдың өтуіне арналған орталық БӨП-ке жақын орналастырылады.

162. Автокөліктік БӨП алып баратын жол учаскелері қақпадан 30 м-ден көп емес қашықтықта 90 градусқа бұрылысы болады; бұл учаскелер олардың үстінен өту мүмкіндігін болдырмайтын бетон конструкциялармен қоршалады. Таранға қарсы құрылғының басқа конструктивті шешімі болуы мүмкін.

163. Автомобиль және теміржол көлігінің өтуі үшін БӨП қатар қолдануға рұқсат етіледі. Көліктік БӨП көлік құралдарын тексеріп-қараудың арнайы алаңдарымен жабдықталады.

164. Автокөлік құралдарына арналған БӨП оларды қарап-тексеруге арналған қарау алаңдарымен немесе эстакадалармен, шлагбаумдармен, ал теміржол көлігіне арналған БӨП жылжымалы теміржол құрамын қарап тексеруге арналған мұнарамен және алаңмен жабдықталады.

165. Кіру және шығу орындары бағдаршамдармен және жол белгілерімен жабдықталады.

Машиналарды тексеріп қарау алаңы ұзындығы кем дегенде 20 м және жүк автомашинасының еніне байланысты әр бүйірінен кемінде 3 м болады. Машиналарды тексеріп қарау алаңы машинаны астынан тексеріп қарау үшін шұңқырмен, машинаны үстінен және жанынан тексеріп қарау үшін мінбемен немесе эстакадамен жабдықталады және негізгі қоршау үлгісі бойынша дуалмен қоршалады.

166. Теміржол БӨП:

1) өтетін қақпалармен және вагондарды тексеріп қарау алаңдарымен;

2) электрмеханикалық жетекпен және қолмен ашатын тетікпен;

3) көліктің ядролық объектіге (объектіден) заңсыз кіруінің және жылжымалы құрамның қақпаға кездейсоқ соғылуының алдын алу үшін көлікті мәжбүрлі тоқтату құрылғыларымен (тығындау бөренелерімен, түсіргіш-стрелкалармен, ұстап қалу тұйықтарымен) жабдықталады.

167. Жасақшылардың теміржол көліктерін қарап тексеру алаңдарымен қатар тексеру үшін қарау мұнаралары, аспалы көпірлер, қарау эстакадалары, жеңіл баспалдақтар, ілме басқыштар қолданылады.

168. Жылжымайтын көлік вагондарының жоғарғы люктері және қақпақтарын тексеру үшін жылжымалы мұнаралар мен жеңіл баспалдақтар пайдаланылады.

169. Бақылаушы жұмысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қарау алаңында тұрған көлікті тексеру кезінде қосарланған тежеуіш табандар пайдаланылады.

170. Вагондарды тексеріп қарау алаңының көлемі 3-4 вагонды бір мезгілде тексеріп қарау есебінен ұзындығы бойынша іріктеп алынады. Тексеріп-қарау алаңы вагондарды астынан тексеріп қарау үшін шұңқырмен және жанынан және үстінен тексеріп қарау үшін мінбемен немесе эстакадамен жабдықталады.

171. Алаңның жүру бөлігінде көлікті қарап тексеру үшін екі желімен және ақ бояумен мемлекеттік және орыс тілдерінде "Тоқта" деген жазумен шектелген аялдау орны бөлінеді. "Тоқта" деген тақтайшалар орнатуға жол беріледі.

172. Негізгі және қосымша қақпалардың сыртқы жағынан қарау алаңына кіру алдында оларға 3 м жақын емес жерге көлденең сызық және "Тоқта" деген жазу ілінеді.

173. Көлік қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында қақпадан кемінде 100 м оң жағынан немесе жолдың үстінен "Бір қатармен жүру" деген сілтеуіш белгі, ал 50 м жерге – жылдамдықты 5 километр/сағатқа (бұдан әрі – км/сағ) дейін шектеу белгісі орнатылады.

174. Қақпаны басқару пульті БӨП немесе оның сыртқы қабырғасында орналастырылады, бұл ретте бөгде адамдардың пультке қолжетімділігіне тыйым салынады.

175. БӨП үй-жайы байланыс, өрт сөндіру құралдарымен жарақталады және орталық басқару пунктіне қосылған дабыл сигнализациясы жүйесімен жабдықталады.

11-параграф. Табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу жөніндегі кәсіпорындарды физикалық қорғаудың инженерлік құралдары кешеніне қойылатын талаптар

176. Объект шекарасы күзетілетін аумақтың қоршауы бойынша өтетін, қорғалған аймақ ретінде қарастырылады. Қоршау адамдардың (жануарлардың) рұқсатсыз өтуін, көліктің өтуін болдырмауын және бұзушының БӨП-ті айналып өтіп қорғалатын аумаққа кіруін қиындатуы тиіс. Сыртқы қоршау желісі, мүмкіндігінше, тік сызықты, артық бүгілістер мен бұрылыстарсыз болуы қажет.

177. Қорғалған аймақта жеке ғимараттардың, құрылыстардың, ашық алаңдардың жиынтығын білдіретін ішкі аймақтар бөлінеді. Ішкі аймақтың шекаралары ғимараттардың қабырғаларымен немесе арнайы жабдықталған қоршаумен айқындалады.

178. Периметрдің сыртқы қоршауы күрделі құрылыс болып табылады және үлгілік жобалар бойынша салынады. Қоршау биіктігі кемінде 2,5 м мырышталған немесе полимерлі жабындысы бар, 25х25 мм-ден аспайтын ұяшығы бар, қимасы 1,4 мм сымнан жасалған "рабица" металл торынан жасалады. Темір-бетон немесе металл 3D дәнекерленген панельдерден қоршауға жол беріледі. Қоршау жерге 300 мм-ден кем емес тереңдетіліп, диаметрі 15 мм және ұяшықтарының өлшемі 150х150 мм шыбықтан жасалған темір бетон цокольмен немесе металл тормен қазуға қарсы жағынан күшейтіледі.

179. Сыртқы қоршаудың жоғарғы жиегінде Y-тәрізді кронштейндерге диаметрі 500-600 мм, орамдар арасындағы қашықтық 200 мм-ден аспайтын "Егоза" түріндегі арматураланған тікенді лентадан ("күнқағар") жасалған спиральды қауіпсіздік тосқауылы қосымша орнатылады.

180. Периметр қоршауында бекітілмейтін есіктердің, қақпалардың, сондай-ақ тесіктердің, ойықтардың және басқа да зақымданулардың болуына жол берілмейді.

181. Күзетілетін аймақ шекарасының периметрінде коммуникациялармен қиылысудың ең аз ықтимал саны болуы тиіс. Сыртқы қоршаудың коммуникациялық эстакадалармен қиылысуы жер деңгейінен кемінде 5 м биіктікте қоршаудың үстінен тік бұрышқа жақын бұрышта жүзеге асырылады. 5 м-ден төмен коммуникациялардың қиылысу орындары 1 м қашықтықта "рабица" торынан экрандармен немесе диаметрі 500-600 мм, орамдар арасындағы қашықтық 200 мм-ден аспайтын "Егоза" түріндегі арматураланған тікенді лентадан қауіпсіздік тосқауылымен қорғалады.

182. 2,5 м қашықтықта сыртқы жағынан да, ішкі жағынан да қоршауға кірме эстакадалардан және күкірт қышқылын айдауға арналған құрылыстардан, сондай-ақ оның периметрінің бөлігі болып табылатын ғимараттардан басқа қандай да бір ғимараттар, құрылыстар, жапсарлас құрылыстар, жабдықтарды немесе материалдарды жинауға арналған алаңдар, құрылыстар жанаспауы тиіс. Бұл ретте, күзетілмейтін аумаққа шығатын ғимараттардың бірінші қабаттарының, сондай-ақ одан кейінгі қабаттардың кіреберіс күнқағарларынан, өрт сатыларынан және жапсарлас құрылыстардың шатырларынан қолжетімді терезелері диаметрі 8 мм және ұяшықтарының көлемі 150х150 мм шыбықтан жасалған айқара ашылатын металл тормен немесе қажет болған жағдайларда жабылатын металл рольставнялармен немесе бронепленкамен жабдықталады. Периметрдің бір бөлігі болып табылатын бір қабатты ғимараттың төбесіне "Егоза" түріндегі арматураланған тікенекті лентадан жасалған спиральды қауіпсіздік тосқауылы орнатылады (диаметрі 500-600 мм, орамдар арасындағы қашықтық 200 мм-ден аспайды).

183. Агрессивті қышқыл орта буларының әсер етуі мүмкін қышқылдарды сақтау, айдау орындарында бүкіл учаске бойында, сондай-ақ оған дейін 15 м қашықтықта қоршау бағаналары, торлы панельдер және "Егоза" түріндегі спиральды қауіпсіздік тосқауылы арнайы полимерлі жабынмен қолданылады. Автомобиль эстакадаларының жанасу учаскесінде, қышқылдарды аумаққа айдауға арналған кіреберістерде, сондай-ақ оның жағына қарай 1,5 м периметрдің сыртқы қоршауы биіктігі 3 м болып орындалады.

184. Көлік құралдарының тарандық бұзылуын болдырмау үшін, сондай-ақ күзет және ден қою күштерімен қарсы шараларды ұйымдастыру және жүргізу үшін қажетті уақытқа тәртіп бұзушыны кідірту үшін қауіп-қатерге сүйене отырып периметрдің неғұрлым осал жерлеріне кіреберістер тыйым салынған аймақтан тыс жерлерде қосымша физикалық тосқауылдармен және физикалық қорғаудың техникалық құралдарымен жабдықталуы мүмкін.

185. Қоршау физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешені болып табылатын күзет шебімен жабдықталады.

186. Периметр қоршауының ішкі жағынан, күкірт қышқылын айдау орнын қоспағанда, мұқият жоспарланатын және тазартылатын физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешенін орналастыру үшін оқшаулау жолағы көзделеді. Оқшаулау жолағының ені – 2,5 м құрайды. Онда техникалық құралдардың жұмысын қиындататын ешқандай құрылыстар мен заттарға жол берілмейді.

187. Ішкі аймақтардың ашық алаңдарының қоршауы биіктігі 2 м-ден кем емес, қимасы 1,4 мм сымнан жасалған, торкөзі 25х25 мм-ден аспайтын, мырышпен қапталған немесе полимермен қапталған "рабица" металл торынан жасалады. Қоршау сызығы, мүмкіндігінше, түзу, қажетсіз иілімдерсіз және бұрылыстарсыз.

188. Ішкі аймақ қоршауының жоғарғы жиегінде Y-тәрізді кронштейндерде "Егоза" түріндегі арматураланған тікенді лентадан ("күнқағар") жасалған спиральды қауіпсіздік тосқауылы қосымша орнатылады (диаметрі 500-600 мм, орамдар арасындағы қашықтық 200 мм-ден аспайды). "Жіп" түріндегі тікенді сымнан күнқағарды кронштейнді сыртқы жағына қарай еңкейте отырып, 3-5 қатарға орнатуға жол беріледі.

189. Ішкі аймақтың қоршауында бекітілмейтін есіктердің, қақпалардың, кіші қақпалардың, сондай-ақ тесіктердің, сыналардың және басқа да зақымданулардың болуына жол берілмейді.

190. Ішкі аймақтың қоршауында коммуникациялармен қиылысудың ең аз ықтимал саны болуы тиіс. Ішкі аймақ қоршауының коммуникациялық эстакадалармен қиылысуы жер деңгейінен кемінде 5 м биіктікте қоршаудың үстінен тік бұрышқа жақын бұрышта жүзеге асырылады. 5 м-ден төмен коммуникациялардың қиылысу орындары, бүкіл шеңбер бойымен 1 м қашықтықта. Рабиц торынан экрандармен немесе арматураланған "Егоза" тікенді лентадан қауіпсіздік тосқауылымен қорғалған.

191. Ішкі аймақтың қоршауы физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешені болып табылатын күзет шебімен жабдықталады.

192. Ішкі аймақ периметрі қоршауының ішкі жағынан мұқият жоспарланатын және тазаланатын физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешенін орналастыру үшін оқшаулау жолағы көзделеді. Оқшаулау жолағының ені кемінде 1 м құрайды. онда техникалық құралдарды қолдануды қиындататын ешқандай құрылыстарға, ағаштарға, бұталарға және заттарға жол берілмейді.

193. Ішкі аймақтың ашық алаңына көлік құралдарының кіруі үлгілік жылжымалы (сырғымалы) немесе айқара ашылатын қақпалармен жабдықталады. Қақпалар өздігінен ашылуды (қозғалысты) болдырмау үшін шектегіштермен немесе тоқтатқыштармен жарақталады. Қақпалар биіктігі кемінде 2 м етіп, қоршаумен ұқсастығы бойынша төсемдерді толтырумен орындалады. Жол жабыны мен қақпаның арасында 150 мм-ден аспайтын саңылауға жол беріледі. Қақпаның үстіне тікенді сымнан жасалған тосқауыл немесе "Егоза" түріндегі тегіс арматураланған тікенді лентадан жасалған спиральды қауіпсіздік тосқауылы орнатылады (диаметрі 500-600 мм және орамдар арасындағы қашықтық 200 мм).

194. Адамдар мен көлікті өткізуді, материалдар мен құжаттарды кіргізуді (шығаруды), әкелуді (әкетуді) ұйымдастыру үшін периметрде БӨП белгіленеді, олар мыналарға бөлінеді:

1) адамдардың өтуі үшін;

2) автомобиль немесе теміржол көлігін өткізу үшін.

БӨП өткізу қабілеті жұмыс ауысымының ең көп санына қарай есептеледі.

195. Бас көліктік БӨП адамдардың өтуіне арналған орталық БӨП-ке жақын орналасуы тиіс.

196. БӨП ғимараттарының (құрылыстарының) сыртқы қоршау конструкциялары (қабырғалары мен жабындары) құқыққа қарсы сипаттағы іс-әрекеттерді қоса алғанда, тең беріктік, сыртқы әсерлерге төзімділік талаптарына жауап беруге, жақсы шолуға ие болуға және күзет пен ден қою күштерін шабуылдан қорғауды қамтамасыз етуге тиіс.

197. Өткізу режиміне байланысты БӨП-те рұқсаттамаларды, байланыссыз электрондық сәйкестендіргіштерді және механикалық құлыптардың кілттерінің телнұсқаларын сақтауға, тіркеуге арналған арнайы үй-жай көзделеді. Бұл үй-жайға кіру шектеледі және күзет бақылауында болады.

198. Рұқсаттамаларды, байланыссыз электрондық сәйкестендіргіштерді және механикалық құлыптардың кілттерінің телнұсқаларын сақтау үшін БӨП үй-жайында орнатылған сейф-шкафты қолдануға жол беріледі.

199. Адамдардың өтуіне арналған БӨП жұмысшылар мен қызметшілердің жеке заттарын сақтайтын сақтау камерасымен, күзет және ден қою күштерін, қауіпсіздіктің техникалық жүйелерін (концентраторларды, пульттерді, күзеттік бейнебақылаудың бейнебақылау құрылғыларын), өткелді (өтуді) ашу тетіктерін басқару құрылғыларын және күзеттік жарықтандыруды орналастыруға арналған қызметтік үй-жаймен және санитариялық тораппен жабдықталады.

200. Адамдардың БӨП-ке рұқсатсыз өтуін болдырмау үшін қолмен және автоматтандырылған басқару мүмкіндігі бар боймен деңгейлес роторлы турникеттер, кіші қақпалар орнатылады.

201. БӨП металдардың, радиоактивті заттардың әртүрлі типтерін тануға қабілетті тексеруге арналған стационарлық және қол детекторларымен жабдықталады. Көлік құралдарына арналған БӨП қосымша қол шамдарымен және жарығы бар тексеріп-қарау айналарымен жабдықталады.

202. БӨП үй-жайы телефон және радиобайланыс, өрт сөндіру құралдарымен жасақталады және орталық басқару пунктіне қосылған дабыл-шақыру сигнализациясы жүйесімен жабдықталады.

203. Автокөлік құралдарына арналған БӨП электр жетегі және қашықтықтан басқарылатын сыртқы үлгілік жылжымалы (сырғымалы) немесе айқара ашылатын қақпалармен, оларды авариялық тоқтатуға және қолмен ашуға арналған құрылғылармен жабдықталады. Қақпалар өздігінен ашылуын (жабылуын) болдырмау үшін шектегіштермен немесе тоқтатқыштармен, сондай-ақ аспалы құлып пен пломбалау құрылғысына арналған құрылғылармен жарақталады.

204. Қақпаның биіктігі кемінде 2,5 м металдан жасалады. Жол жабыны мен қақпаның арасында 150 мм-ден аспайтын саңылауға жол беріледі. Қақпаның үстіне тікенді сымнан жасалған тосқауыл немесе "Егоза" түріндегі арматураланған тікенді лентадан жасалған тегіс спиральды қауіпсіздік тосқауылы орнатылады (диаметрі және орамдар арасындағы қашықтық – негізгі қоршауға ұқсас.).

205. Периметрдің сыртқы қоршауындағы авариялық автомобиль қақпалары негізгі қоршаудан төмен емес биіктікте айқара ашылып орындалады. Қақпалар өздігінен ашылуын (жабылуын) болдырмайтын тоқтатқыш құрылғылармен, сондай-ақ аспалы құлып пен пломбалау құрылғысына арналған құрылғылармен жабдықталады.

206. Авариялық қақпалар жармасының жоғарғы жиегінде кронштейндерге "Егоза" үлгісіндегі арматураланған тікенді лентадан ("күнқағар") жасалған жалпақ спиральды қауіпсіздік тосқауылы қосымша орнатылады (диаметрі және орамдар арасындағы қашықтық - негізгі қоршауға ұқсас).

207. Автокөлік құралдарына арналған БӨП арнайы тексеріп-қарау алаңдарымен, көлік құралдарын тексеріп қарауға арналған эстакадалармен (шұңқырлармен), ішкі жағынан – электр жетегі бар және қашықтықтан басқарылатын шлагбауммен жабдықталады.

208. Машиналарды қарап тексеру алаңы сыртқы қоршаудың периметріне дейін 2,5 м-ден жақын емес орнатылған машиналарды жоғарыдан және бүйірден тексеріп қарау үшін эстакадамен жабдықталады.

209. Көлік қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін БӨП-ке кіру және шығу жолдары жол белгілерімен жабдықталады.

210. Алаңның жүру бөлігіне екі сызықпен және ақ бояумен мемлекеттік және орыс тілдерінде "Тоқта" деген жазулармен шектелген, тексеріп қарау үшін көліктің тоқтаған жерін білдіретін таңба салынады. "Тоқта" деген тақтайшаларды орнатуға жол беріледі.

211. Тексеріп қарау алаңына кірер алдында БӨП-тің негізгі және қосалқы қақпаларының сыртқы жағынан олардан 3 м-ден жақын емес "Тоқта" деген жазуы бар көлденең белгі салынады немесе "Тоқта" деген тақтайша орнатылады. Қақпадан оң жағынан немесе жолдың үстінен кемінде 100 м қашықтықта – "Бір қатарда қозғалыс" деген көрсеткіш белгі, ал 50 м – жылдамдықты 5 км/сағ дейін шектеу белгісі орнатылады.

212. Теміржол көлігіне арналған БӨП электр жетегі және қашықтықтан басқарылатын сыртқы үлгілік жылжымалы (сырғымалы) немесе айқара ашылатын қақпалармен, оларды авариялық тоқтатуға және қолмен ашуға арналған құрылғылармен жабдықталады. БӨП-ті пайдалану қарқындылығына қарай қолмен ашылатын айқара ашылатын қақпаларды орнатуға жол беріледі. Қақпалар өздігінен ашылуын (жабылуын) болдырмау үшін шектегіштермен немесе тоқтатқыштармен, сондай-ақ аспалы құлып пен пломбалау құрылғысына арналған құрылғылармен жарақталады.

213. Қақпаның биіктігі кемінде 2,5 м металдан жасалады. Теміржол төсемі мен қақпаның арасында адамдардың (жануарлардың) рұқсатсыз кіруін болдырмайтын саңылауға жол беріледі. Қақпа төсемінің үстіне тікенді сымнан жасалған тосқауыл немесе "Егоза" түріндегі арматураланған тікенді лентадан жасалған жалпақ спиральды қауіпсіздік тосқауылы орнатылады (диаметрі мен орамдар арасындағы қашықтық негізгі қоршауға ұқсас).

214. Теміржол көлігінің рұқсатсыз өтуін болдырмау үшін БӨП көлікті мәжбүрлеп тоқтату құрылғыларымен (салу білеулері, бағыттамалар (табандықтар)-түсіргіштер, тұйықтар-ұстағыштар) жабдықталады.

215. Теміржол көлігіне арналған БӨП арнайы тексеріп қарау алаңдарымен, жылжымалы теміржол құрамын бүйірінен және үстінен қарап тексеруге арналған мұнарамен жабдықталады. Теміржол вагондарын (локомотивтерді) қарап тексеру алаңының өлшемдері: ұзындығы бойынша бір мезгілде 3-4 вагонды тексеріп қарау есебінен және вагонның (локомотивтің) әрбір жағынан 1,5 м кем емес ені бойынша таңдалады. Теміржол көлігі вагондарының жоғарғы люктері мен шатырларын қарап тексеру үшін тексеріп қарау алаңдарымен қатар қарау мұнаралары, лақтыру көпірлері, қарау эстакадалары, басқыштары, аспалы басқыштары қолданылуы мүмкін.

216. Тексеріп қарау алаңында тұрған теміржол көлігін тексеру кезінде бақылаушы жұмысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қосарланған тежегіш табандықтары қолданылады.

12-параграф. Физикалық қорғаудың техникалық құралдары кешеніне қойылатын талаптар

217. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешені мынадай міндеттерді шешеді:

1) физикалық қорғау жүйесін жедел, тұрақты және үздіксіз басқаруды қамтамасыз ету;

2) персоналдың ядролық материалдарға, ядролық қондырғыға, сақтау пунктіне белгіленген кіру режимін қамтамасыз ету;

3) күзетілетін аймақтарға, ғимараттарға, құрылыстарға, үй-жайларға немесе ядролық материалдарды таситын көлік құралдарының жүк бөліктеріне кіру туралы физикалық қорғау жүйесінің басқару пунктіне сигнал беру;

4) күзетілетін аймақтардың периметрлерінде (шекараларында) рұқсатсыз кірудің уақыты мен орнын, ал қорғалған аймақтың периметрінде (шекарасында) тәртіп бұзушылардың қозғалыс бағытын айқындау;

5) тәртіп бұзушылардың кіруін (қозғалысын) тоқтату (бөгеу);

6) қызметтік міндеттерді орындау және тәртіп бұзушыларды ұстау бойынша әрекет ету мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін күзет және ден қою күштеріне қолайлы жағдай жасау;

7) жағдайды бағалау мақсатында күзетілетін аймақтарды, күзетілетін ғимараттарды, құрылыстарды, үй-жайларды шолып қадағалау;

8) физикалық қорғаудың техникалық құралдарынан түсетін сигналдарды, физикалық қорғау жүйесін басқару органдары беретін өкімдер мен командаларды және физикалық қорғау жүйесінің басқару пункттері операторларының баяндамаларын тіркеу (құжаттау).

218. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарының кешені мыналарды жүзеге асырады:

1) барлық алынатын ақпаратты жинау, өңдеу, талдау және бақылау;

2) уақыттың нақты ауқымында үрейлі жағдайды бағалау мүмкіндігін қамтамасыз ету;

3) күзет, ден қою күштеріне және физикалық қорғау жүйесін басқару органдарына хабарламаларды (белгіленген сигналдарды) қалыптастыру және беру;

4) орталық және жергілікті басқару пункттері арасындағы ақпараттық өзара іс-қимылды қамтамасыз ету;

5) басқарылатын табиғи кедергілерге басқарушылық әсер етуді және физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету құралдарын әзірлеу;

6) физикалық қорғаудың техникалық құралдарының жағдайын және жұмысқа қабілеттілігін бақылау;

7) ядролық қондырғылардағы және сақтау пункттеріндегі ядролық материалдармен жұмыс кезінде персоналдың іс-қимылын және орналасқан жерін бақылау;

8) физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеуі, оны ядролық объектіге және физикалық қорғаудың техникалық құралдарының өзіне қатысты оларды еңсеру әрекеттері және рұқсат етілмеген іс-қимылдар туралы ақпаратты сақтау және беру;

9) физикалық қорғаудың техникалық құралдар кешенінің ядролық объектінің ядролық, радиациялық, экологиялық, техникалық, өрт қауіпсіздігі жүйелерімен ақпараттық өз-ара іс-қимылдың қажеттілігі және тәртібі физикалық қорғау жүйесін құруға (жетілдіруге) арналған техникалық тапсырмада белгіленеді;

10) негізгі электрмен қоректендіру көздерін ажыратқан жағдайда, физикалық қорғаудың техникалық құралдарының жұмыс қабілеттілігі резервтік электрмен қоректендіру көздерінің болуы және негізгі электрмен қоректендіру көзін резервтік электрмен қоректендіру көзіне автоматты түрде ауыстырып қосу арқылы сақталады. Бұл ретте тиісті жергілікті және орталық басқару пунктіне резервтік электрмен қоректендіру көзіне ауысу туралы ақпарат көрсетіледі және тіркеледі.

219. Физикалық қорғаудың техникалық құралдары мынадай негізгі функционалдық жүйелерден тұрады:

1) күзет сигнал беру жүйесі;

2) кіруді бақылау және басқару жүйесі;

3) бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі;

4) жедел байланыс және хабарлау жүйесі, оның ішінде сымды байланыс және радиобайланыс құралдары;

5) телекоммуникациялар жүйесі;

6) ақпарат қорғау жүйесі;

7) ядролық материалдарды, металдарды, ядролық қондырғының аумағындағы жарылғыш заттарды (детекторларды) алып өтуді (өткізуді) анықтау жүйесі;

8) қамтамасыз етуші жүйелер (электрмен қоректендіру, жарық).

220. Физикалық қорғаудың техникалық құралдары кешенінің қандай да бір элементінің істен шығуы немесе қатардан шығуы физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеуін бұзбайды. Осы үшін қалпына келтіру шаралары көзделеді.

221. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын басқаруды орталық немесе жергілікті басқару пунктерінің операторлары жүзеге асырады.

222. Орталық және жергілікті басқару пунктерінің операторлары өз міндеттерін орындау үшін қажетті көлемде технологиялық процестің ерекшеліктері туралы хабарланады.

223. Физикалық қорғау жүйесінде басқаруды ұйымдастыру мақсатында мыналар:

1) орталық және жергілікті басқару пунктері арасында, сондай-ақ басқару пункттері мен күзет бөлімшелерінің арасында екіжақты байланыс жүйесі;

2) күзет және ден қою күштері және физикалық қорғау бөлімшесі үшін радиобайланыс құралдары қолданылады.

224. Орталық басқару орны және жергілікті басқару пункті тікелей ішкі аймақта орналасады.

225. Күзет сигнал беру жүйесі рұқсат етілмеген әрекет жасау әрекеттері мен фактілерін анықтауға және күзет және ден қою күштерін осы оқиғалар туралы хабарлауға арналады. Күзет сигнал беру жүйесіне кіретін басқа да функционалдық жүйелер тиісті баламалы іс-қимылдарды орындауға, сондай-ақ атқарушылық құрылғыларға және басқарылатын табиғи кедергілерге қажетті басқару командаларды автоматты түрде беруге арналған.

226. Күзет сигнал беру жүйесі:

1) рұқсатсыз кіруді анықтауды;

2) орталық немесе жергілікті басқару пункттерін анықтау құралдарының іске қосылуы туралы сигнал беруді беру және осы оқиғаны хаттамалауды;

3) барлық қажетті мәліметтерді тіркей отырып, оларды кейіннен бірмәнді сәйкестендіру үшін физикалық қорғау жүйесінде болып жатқан барлық оқиғаларға архивті жүргізуді (құрылғының типі және нөмірі, оқиғаның типі және себебі, оның басталған күні және уақыты);

4) бақылаусыз күзеттен алуды және күзетке қою, мүмкіндігін болдырмауды;

5) анықтау құралдарын (анықтау құралдарының тобы) бақылауға (бақылаудан) алу (алып тастау) функцияларын жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

227. Күзет сигнал беру жүйесінің құрамына:

1) анықтау құралдары;

2) дабыл-шақыру сигнал беру жүйесі;

3) ақпаратты жинау және өңдеу жүйесі кіреді.

228. Барлық анықтау құралдары сипаты (жұмыс жағдайы) және мақсаты бойынша мынадай:

1) қорғалған аймақтың периметрін қорғауға арналған;

2) ғимараттардың (үй-жайлардың) ішін күзетуге арналған екі топқа бөлінеді.

229. Қорғалған аймақтың периметрін қорғау үшін анықтау құралдарының типін таңдау кезінде мынадай факторлар ескеріледі:

1) периметр қоршауын типі және өлшемі;

2) жасақшылар сүрлеу жолының болуы;

3) қажетті сигнал беру шебінің саны;

4) белгіленген климаттық аймақтағы табиғат және ауа райы жағдайы;

5) электр беру желілері (кернеу, биіктігі бойынша, көлденеңі бойынша жою, периметрі бар қиылысу бұрышы, коммутациялардың жиілігі);

6) автомобиль және теміржолдардың жақындығы;

7) жер бедері;

8) топырақ типі және қату тереңдігі;

9) аддитивтік кедергі (радиоарналардың, радиохабарлағыштардың, электромагниттік сәулелендірудің әсері);

10) разрядтардың және басқа да атмосфералық құбылыстардың ықпалы.

230 Периметрді анықтау құралдары:

1) іс-қимылдың үздіксіздігін;

2) бұзушылық орнын және қажет болған жағдайда тәртіп бұзушының қозғалыс бағытын анықтауды қамтамасыз етеді.

231. Периметрді анықтау құралдарының сызықтық бөлігі әрбіріне жеке нөмір бере отырып, учаскелерге бөлінеді.

232. Дабыл-шақыру сигнал беру күзет және ден қою күштерін шұғыл шақыруға рұқсат етілмеген әрекет жасалғаны туралы жергілікті және орталық басқару пункттеріне хабарлауға, тәртіп бұзушы тарапынан мәжбүрлеу болғандығы жайлы сигнал беруге, күзет посттарындағы және алдын ала белгеленген маршрутты партульдеу кезіндегі күзет және ден қою күштерінің тұрмыс тіршілігін бақылауға арналған.

233. Дабыл-шақыру сигнал беру:

1) құрылғылардың іске қосылуы туралы күзет және ден қою күштеріне хабарлауды;

2) шақыру орнын айқындауды;

3) қондырғысының тұйықтығы және шақыру құрылғысын пайдаланудың ыңғайлылығын;

4) бақылаудан алудың мүмкін еместігін;

5) іске қосылу туралы сигнал берулердің күзет сигнал беру жүйесі құрылғыларының іске қосылуы туралы сигналдарынан айырмашылығын;

6) жергілікті және орталық басқару пункттері операторларының, күзет посттарындағы және күні бұрын белгіленген маршрут бойынша патрульдеу кезінде күзет және ден қою күштерінің, сондай-ақ ядролық объектіге өткізу режимін жүзеге асыратын бақылаушылардың тұрмыс тіршілігін бақылауды қамтамасыз етеді.

234. Дабыл-шақыру сигнал беру құрылғыларынан басқару пункттеріне келіп түскен ақпараттың басқа сигналдармен салыстырғанда оны операторға ұсынудың басымдығы болады.

235. Дабыл-шақыру сигнал беру құрылғыларын және оларды орнататын жерді таңдау кезінде мыналар ескеріледі:

1) күзет және ден қою күштері үшін қолжетімділік және күзет посттарында бөліп жайғастыру;

2) күзет және ден қою күштеріне қауіп-қатер нәтижесінде туындайтын әсер.

236. Дабыл-шақыру сигнал беру құрылғылары әрбір 100-150 м сайын қорғалған аймақтың периметрі бойынша күзет посттарындағы, БӨП, ғимараттардың, құрылыстардың және аса маңызды аймақтар үй-жайларының кіреберістеріне орнатылады.

237. Ақпаратты жинау және өңдеу жүйесі станциялық аппаратура болып табылады.

238. Физикалық қорғау талаптарын орындау және күзет және ден қою күштерінің іс-қимылының жеделдігін қамтамасыз ету үшін ақпаратты жинау және өңдеу жүйесі мынадай жағдайларды индикациялауды:

1) әрбір анықтау құралының іске қосылуын;

2) анықтау құралының ақаулықтарын;

3) байланыс желілерінің ақаулықтарын;

4) электрмен қоректендірудің жоғалып кетуін;

5) байланыс желілері параметрлерінің өзгеруін және анықтау құралының бұғаттауды ашу әрекеттерін;

6) электрондық жабдықты ашу әрекеттерін қамтамасыз етеді.

239. Ақпарат ақпараттық тақтаға (дисплейге) шығарылады және әріптік-цифрлық нысанға ие.

240. Ақпаратты жинау және өңдеу жүйесінің жұмыс істеуі мыналарды:

1) байланыс желілерінің дұрыстығын тұрақты автоматты бақылау және анықтау құралдарының кез-келген жағдайында жұмыс қабілеттілігін (қосылған, ажыратылған);

2) анықтау құралдарының қашықтан қосылуын (сөндірілуін);

3) тікелей ядролық объектіде анықтау құралдарының санкцияланған өшірілуі;

4) күзетілетін үй-жайларға рұқсат берілген кіруді;

5) күзет персоналының жұмысын бақылауды (желілік) ұйымдастыруды;

6) жарықтандыруды қашықтан басқаруды;

7) үрейлі жағдайлардың басымдығы;

8) оқиғаларды архивтеу;

9) ақпаратты жинау және өңдеу жүйесінің барынша жоғары сыйымдылығынан кемінде 20% сыйымдылығы бойынша резервті немесе сыйымдылықты тұрақты арттыру мүмкіндігін;

10) переферийлік құрылғыларды басқаруды;

11) анықтау құралдарын электрмен қоректендірумен қашықтан басқаруды қамтамасыз етеді.

241. Кіруді бақылау және басқару жүйесі белгіленген өткізу режиміне сәйкес персоналды, іссапарға жіберілген адамдардың және келушілердің санатталған үй-жайларға, ғимараттарға, құрылыстарға және күзетілетін аймақтарға кіруін, сондай-ақ көлік құралдарының ядролық объектінің аумағына кіруін (шығуын) бақылауға және қамтамасыз етуге арналады.

242. Кіруді бақылау және басқару жүйесі мыналарды:

1) аумаққа, күзетілетін үй-жайларға, ғимараттарға, құрылыстарға және аймақтарға рұқсатсыз кіруді болдырмау (немесе барынша жоғары мүмкін кедергіні жасау). Рұқсатсыз кіру әрекеттері анықталған жағдайда, сондай-ақ өткізу құрылғылары мен терминалдарының конструкцияларының элементтеріне күшті әсер ету фактілері анықталған кезде тиісті ақпарат жергілікті және орталық басқару пункттерінің операторларына беріледі;

2) персоналдың, іссапарға жіберілген адамдардың және келіп кетушілердің өтуінің барлық фактілері және өту талаптарын бұзуы туралы ақпаратты сақтауды;

3) рұқсаттамаларды дайындау, дайындалған және берілген рұқсаттамаларды архивтеуді қамтамасыз етеді.

243. Кіруді бақылау және басқару жүйесінің өткізу құрылғысының конструкциялары (адам және көліктік БӨП) оларды авариялық қолмен ашу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

244. Кіруді бақылау және басқару жүйесінде пайдаланылатын рұқсаттамалар білуі мен қолданылуы рұқсатсыз қол жеткізуге алып келуі мүмкін ақпаратты қамтымайды, (жеке сәйкестендіру нөмірлері, сипаттамалар және биометриялық көрсеткіштер мен белгілердің мәндері басқа эталондық деректер).

245. Бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі ағымдағы жағдайды бағалау тәртіп бұзушылардың әрекеттері мен жүріп-тұруын қадағалау, күзет және ден қою күштерінің іс-қимылын үйлестіру, сондай-ақ бейнеақпаратты архивтеу мақсатында жағдайды көзбен шолып бақылауды және (немесе) онымен жабдықталған объектідегі бейнелерді автоматты түрде талдауды (адамдарды, мемлекеттік нөмірлерді автоматты түрде айырып тану) қамтамасыз етуге арналады.

246. Бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі:

1) операторға ядролық объектідегі және ол күзететін аймақтардағы, ғимараттардағы, құрылыстардағы және үй-жайлардағы жағдай туралы қажетті және жеткілікті ақпаратты ұсынуды;

2) рұқсат етілмеген әрекет жасау фактісі және оны бейнелік растау фактісі анықталған жағдайда, жағдайды бағалау үшін ақпарат ұсынуды;

3) туындаған штаттан тыс жағдайды одан әрі талдау үшін қажетті көлемдегі ақпаратты көрсетуді, тіркеуді және мұрағаттауды;

4) нормативтік құжаттарда айқындалған оны пайдаланудың барлық жағдайларындағы жұмыс қабілеттілігін;

5) ақаулардың бар-жоғын бақылауды (бейне сигнал берудің жоғалуы, жабдықтың ашылуы, байланыс желілеріне қол жеткізуге әрекеттену), бұл туралы басқару пункттерінің операторларына хабарлауды және осы ақпаратты архивтеуді қамтамасыз етеді.

247. Басқару пункттерінің операторларына бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі ұсынатын ақпарат тәртіп бұзушылар мен жануарлардың көру аясындағы айыру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

248. Бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі физикалық қорғаудың техникалық құралдары анықтаған барлық аймақтарды қадағалауды жүзеге асырады.

249. Бейнеақпаратты ұсыну тәсілдері:

1) нақты уақыт ауқымында оқиға орнынан тұрақты жедел бейне шолу;

2) бұрын орнатылған бағдарлама бойынша немесе бір реттік команда бойынша оқиға орнынан бейне шолу;

3) жоспарланған сценарийлік бейне-шолу – архив материалдарын беру;

4) берілетін бейнеақпараты жинау байланыстың кабельдік желілері арқылы немесе құпия ақпаратты беру талаптарына сәйкес басқа арналар арқылы жүргізіледі.

250. Бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі құралдарының функциясы:

1) қадағалау;

2) бейнеақпаратты жинау және беру;

3) бейнеақпаратты көрсету;

4) бейнеақпаратты өңдеу және құжаттау;

5) бейнеақпаратты архивтеу.

251. Қорғалған аймақтың периметрлерін бейне бақылауды ұйымдастыру кезінде бейне камералар әрбір учаскеде тік көрінетін жерде, олай болмаған жағдайда, көрші учаскедегі бейне-камералардың бірінен көрінетіндей етіп орнатылады. Қабылданатын сәулелену биіктігі, спектрі және бейне камераны орнататын орын жобалау кезінде таңдалады.

252. Бейне камералар оларға рұқсатсыз қол жеткізу қиын болатындай етіп орнатылады.

253. Бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесінің кезекшілік режимінен жұмыс режиміне ауысу уақыты 2 с аспайды.

254. Жедел байланыс және хабарлау жүйесі штаттық және төтенше жағдайларда ядролық объектіні күзету бойынша үйлестірілген іс-қимылды қамтамасыз ету мақсатында күзет күштері арасында сөйлеу ақпаратымен алмасуды ұйымдастыруға арналады.

255. Жедел байланыс және хабарлау жүйесі:

1) ядролық объектінің барлық аумағында және оған жақын маңда, оның барлық ғимараттарында, құрылыстарында және үй-жайларында, жұмыстың жол берілген барлық режимдерінде, оның ішінде ядролық материалдарды пайдаланушы ұйымда ішкі тасымалдау процесінде сенімді және үздіксіз жұмысты;

2) ядролық объектіде жедел жағдайды ескере отырып айқындалатын уақыт пен оның кезеңділік ұзақтығын көрсете отырып жүргізілетін келіссөздерді есепке алу мен хаттамалауды;

3) басқа абоненттерді рұқсатсыз қосуды болдырмау және мүмкіндігінше осындай фактілерді анықтауды, оқшаулауды және хаттамалауды;

4) пайдаланушы ұйым басшылығы, ядролық материалдар мен ядролық қондырғыларды физикалық қорғау бөлімшесі, күзет және ден қою күштері, сондай-ақ ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін мемлекеттік органдардың аумақтық құрылымдық бөлімшелері арасында байланыс арналарын ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

256. Жедел байланыс жүйесі мынадай байланыс түрлерінен тұрады:

1) тікелей телефон байланысы;

2) дауыс зорайтқыш байланысы;

3) радио байланысы.

257. Ядролық объектінің күзетілетін аймақтарында, құрылыстарында және үй-жайларында радио байланысты орнату технологиялық ерекшеліктерге байланысты мүмкін болмаған жағдайда екіжақты байланыстың баламалы құралдары көзделеді.

258. Жедел байланыс және хабарлау жүйесінде сенімді жұмысты қамтамасыз ету үшін, ең болмағанда, абоненттер арасында жалғаудың екі әртүрлі технологиясы қолданылады. Байланысты орнатудың балама тәсілдері ақпаратпен алмасудың негізгі тәсілі істен шыққанда ғана бірден қолжетімді болады.

259. Ядролық қондырғылардың физикалық қорғау жүйесінде тікелей телефон байланысының мынадай түрлері ұйымдастырылады:

1) орталық басқару пункті операторының және қарауыл басшысымен, БӨП, сондай-ақ қажетті құрылымдық бөлімшелермен және пайдаланушы ұйымның әкімшілгімен;

2) қарауыл бастығының (ауысым басшысы) күзет посттарымен.

260. Абоненттермен айналым байланысын, сондай-ақ қалалық автоматтандырылған телефон байланысына қосылу мүмкіндігін қамтамасыз ететін автономды орталық басқару пункті операторының тікелей телефон байланысы.

261. Қарауыл бастығының (ауысым басшысының) посттармен тікелей телефон байланысы да автономды болып табылады және күзеттің барлық посттарына өкімдерді (бұйрықтарды) айналымды беру мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

262. Күзет постын қоса алғанда, барлық посттарда орнатылатын абоненттік аппараттардан басқа, периметрі бойынша байланысты ұйымдастыру үшін жасақшылар жолының бойына әрбір 100-150 м сайын жылжымалы жасақшылармен және дабыл топтарымен келіссөздер жүргізу үшін штепсельді розеткалар орнатылады.

263. Дауыс зорайтқыш байланысы орталық басқару пункті операторының және қарауыл бастығының посттармен жедел байланысы ретінде пайдаланылады.

264. Радио байланыс жүйесі қарауыл бастығының (ауысым басшысының) жылжымалы жасақтармен және дабыл топтарымен олардың жедел міндеттерді орындау жағдайында жедел байланысқа арналған.

265. Ядролық объектіде және оның аумағында хабарлама жүйесі адамдарға дабыл немесе төтенше жағдайларды (авария, өрт, табиғи зілзала, шабуыл жасау, террористік әрекет) туралы жедел хабарлау олардың әрекеттерін үйлестіру үшін құрылады.

266. Пайдаланушы ұйым хабарлама жоспарын жасайды ол жалпы жағдайда мыналарды қамтиды:

1) лауазымдық міндеттерінде штаттан тыс жағдайлардың алдын алу немесе олардың салдарын жою жөніндегі іс-шараларға қатысуы көзделетін жұмыскерлерді шақыру схемасы;

2) штаттан тыс жағдайлар кезінде жұмыскерлердің әрекеттері регламенті;

3) эвакуациялық жоспарлар;

4) хабарлама сигналдарының жүйесі.

267. Хабарлама жүйесі мынадай функционалдық талаптардың (сипаттамалардың) орындалуын:

1) ғимараттарда, үй-жайларда, адамдардың үнемі немесе уақытша болатын ядролық объекті аумағындағы учаскелерде дыбыстық және (немесе) жарықтық сигналдарды беру;

2) қауіптілік сипаты, эвакуация қажеттілігі мен жолдары, адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған басқа да әрекеттер туралы ауызша ақпарат трансляциясы.

268. Хабарлама жүйесі бойынша адамдарды эвакуациялау мыналармен бірге жүреді:

1) авариялық және күзет жарығын қосу;

2) эвакуациялық үдерісті қиындататын үрейдің және басқа да құбылыстардың алдын алуға бағытталған (өтетін жерде, тамбурда, баспалдақ алаңында және басқа жерлерде адамдардың топталуы) арнайы әзірленген мәтіндердің берілуі;

3) эвакуациялық бағыттар мен жолдарды жарықпен көрсетуді қосу;

4) қосымша эвакуациялық шығу есіктерін қашықтан ашу (мысалы, жабдықталған электр магниттік құлыптар).

269. Хабарлама жүйесі басқа мақсаттағы сигналдардан ерекшеленеді.

270. Хабарламалардың саны, олардың қуаты адамдардың тұрақты немесе уақытша болу орындарында тиісінше естілуін қамтамасыз етеді.

271. Ядролық қондырғының тыйым салынған аймағының периметрі бойынша дауыс зорайтқыштар қолданылады. Олар жарық беру бағандарында, ғимараттардың қабырғаларында және конструкцияларда орнатылады.

272. Тыйым салынған аймақтың периметрінде дауыс зорайтқыштарды орналастырудың дұрыстығы мен олардың саны берілетін дыбыстық хабарламалардың анықтығын жергілікті жерде эксперимент жасау жолымен анықталады және нақтыланады.

273. Хабарлағыштарда дауыс реттегіш және алынбалы жалғанымдар болмайды.

274. Хабарлама жүйелерінің коммуникациясын жеке жағдайларда ядролық объектінің радиотрансляциялық желісімен біріктіре жобаланады.

275. Телекоммуникация жүйесі физикалық қорғау жүйесінің құрамына кіретін жүйелер арасында ақпаратпен сенімді алмасуды қамтамасыз етуге арналады.

276. Телекоммуникациялар жүйесінің жабдығы, егер жұмыс істейтін жүйелер құрамына кіретін штаттық жабдық физикалық қорғау жүйесінде ақпаратты айналым беруге қойылатын талаптарды қанағаттандырмаса, сондай-ақ физикалық қорғау жүйесінің құрамына кіретін әртүрлі жүйелердің түйісуі және келісуі үшін қолданылады.

277. Телекоммуникация жүйесі:

1) дәйекті ақпарат беруді;

2) жұмыс істеудің толассыздығын;

3) хабарламаны тактикалық қолайлы уақытта жеткізуді;

4) жұмыс істеу туралы ақпаратты жүйелеуді, құжаттауды және архивтеуді;

5) әртүрлі қауіпсіздік түрлерінің жүйелік элементтерімен ақпарат алмасуды қамтамасыз етеді.

278. Телекоммуникация жүйесінде кешеннің жұмыс қабілеттілігі үшін функционалдық маңызды ақпарат берудің резервтік және балама арналары көзделген (арналарды резервтеу, маршрутизаторларды қолдану). Резервтік арналар негізгі арналармен физикалық таратылған маршруттар бойынша салынады.

279. Телекоммуникация жүйесі жеке күзетілетін аймақтардың жұмыс қабілеттілігін қамтамасыз ете отырып, ақпаратты берудің тұйық жүйесін қалыптастыруды қамтамасыз етеді. Физикалық қорғаудың техникалық құралдар кешенінің басқа элементтерімен өзара әрекеттесу үшін тәртіп бұзушы үшін бір немесе бірнеше жақсы қорғалған және қол жетімсіз байланыс арналары қолданылады.

280. Физикалық қорғау жүйесінде ақпаратты қорғау қажеттілігі осы жүйеде ядролық объектінің физикалық қорғау жүйесін ашатын және (немесе) оның жұмыс істеу режимін айқындайтын ақпараттың болуымен байланысты.

281. Ақпаратты қорғау жүйесі – автоматтандырылған физикалық қорғау жүйесінің қажетті құрамдас бөлігі. Физикалық қорғау жүйесінің барлық басқару деңгейлерінде және жұмыс істеу кезеңдерінде (деректерді беру, жинау, өңдеу, талдау, сақтау, басқарушы команда беру) ақпаратты қорғау құралдар кешенін қолданумен және ақпаратты өңдеу, беру және сақтау процесінде оның тұтастығының бұзылуы (жойылуы, бұрмалануы) немесе техникалық құралдардың жұмыс қабілеттілігін бұзуы мақсатында ақпараттың жариялануын алдын алу немесе оған техникалық арналар арқылы әсер етуді болдырмау, кездейсоқ немесе қасақана бағдарламалық-техникалық әсер етудің алдын алу бойынша іс-шаралар жүргізумен қамтамасыз етіледі.

282. Ақпаратты қорғау жүйесі ақпараттың осалдығын төмендететін және ақпаратқа, оның жариялануына немесе жойылуына рұқсатсыз (заңсыз) қол жеткізуге кедергі келтіретін, ұйымдастырушылық, техникалық, технологиялық құралдар, әдістер мен шаралар кешенін білдіреді.

283. Ядролық объектінің физикалық қорғау жүйесінің ақпараттық қауіпсіздігіне болжанатын қауіп-қатерлер:

1) жүйеге берілетін ақпаратты бұрмалау (ауыстыру), жалған немесе бұрын берілген хабарламаларды дәйекті ақпаратты беруге кедергі жасау мақсатымен күштеп тану;

2) жүйе элементтерінің жұмыс істеу тәртібін бұзуға және жүйеде ақпарат алмасуды бұзуға бағытталған ядролық объекті периметрінің датчикретінен деректерді жинау жүйесінің техникалық құралдарына байланыс арналары арқылы әсер ету;

3) тәртіп бұзушының жүйеде таралатын құпия ақпараттың барлық көлемін алу әрекеті;

4) ақпарат көздерінің сәйкестігін бұзу әрекеті;

5) қол жеткізу кодтарын таңдап алуға талпыныс.

284. Ақпаратты қорғаудың негізгі элементтері:

1) қорғалуға жататын ақпаратты анықтау;

2) құпия ақпаратқа қол жеткізуге ресми рұқсат берілген адамдарды тағайындау;

3) құпия ақпаратты қорғау шаралары.

285. Ақпаратты қорғау шаралары:

1) басқару пункттерін қорғалған орындаудағы жабдықпен жарақтандыру;

2) лицензиялық жүйелік бағдарламалық қамтылымды есептеу техникасы құралдарында пайдалану;

3) қызмет көрсетуші персоналдың, сондай-ақ басқа адамдардың рұқсат берілмеген әрекеттеріне кедергі болу;

4) қолданбалы бағдарламалық қамтылымды ресми мәлімделмеген мүмкіндіктерінің жоқтығына тексеру;

5) ақпаратты оны қорғау құралдарының кешенін сымдар, радио-байланыс арналары арқылы берілу кезінде пайдалану (экранда көрсету, шуылдау, жасыру, қол жеткізуді шектеу бойынша ұйымдастырушылық шаралары, ақпаратты криптографиялық қорғау құралдарын қолдану).

286. Тексеріп қараудың техникалық құралдары ядролық объектінің БӨП арқылы персоналдың, келіп-кетушілердің немесе көлік құралдарының өтуі кезінде тыйым салынған бұйымдар мен заттарды анықтау үшін қолданылады.

287. Тексеріп қараудың техникалық құралдарының тізбесіне:

1) металл детекторлары;

2) ядролық қондырғылардағы жарылғыш заттардың детекторлары;

3) радиоактивті сәулелену детекторлары;

4) тексеріп қарау эндоскоптары мен айналар кіреді.

288. Тексеріп қараудың техникалық құралдары стационарлық және ықшам (қолмен) болып бөлінеді.

289. Металл детекторлар өндірістің құрамында металл бар өнімдерінің әртүрлі түрлерін алып өтуге тыйым салынған, суық және оқпен атылатын қаруды, құрамында металл бар жарылғыш құрылғыларды (гранаттарды) анықтауды қамтамасыз етеді.

290. Тексеріп қараудың техникалық құралдары мынадай функционалдық талаптардың (сипаттамалардың) орындалуын қамтамасыз етеді:

1) стационарлық металл детекторлары:

табудың жоғарғы ықтималдығына, ядролық объектіге алып өтуге рұқсат етілген металл заттарға қатысты селективтікке;

айналадағы жағдайға барынша функционалдық бейімделу қабілеттілігіне (оның ішінде құрамында металл бар);

сыртқы электрмагниттік сәулелену көздерінен үлкен бөгеттік қорғанысқа;

бақыланатын кеңістіктің барлық көлемінде табудың біркелкі сезгіштігіне;

әртүрлі металл массасын табуға қайта баптау қабілетіне;

имплантты электркардио стимуляторлық және магниттік ақпарат тасымалдағышқа әсер етудің рұқсат етілген деңгейіне ие болады;

2) ықшам (қол) металл детекторлары:

қара және түсті металдар мен олардың қорытпасын табуды және қажет болған жағдайда анықтауды;

әртүрлі металл массасын табуға қайта баптау мүмкіндігін;

стационарлық металл детекторлардың бірлескен жұмыс кезінде пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз етеді;

3) тексеріп қарау эндоскоптары мен айналар жетуі қиын жерлерді көзбен шолып, қарап-тексеруді жеңілдету және ондағы жарылғыш құрылғыларды, атыс және суық қаруды, контрабанданы және ақпаратты жасырын түсіретін құралдарды анықтау үшін қолданылады. Техникалық эндоскоптар мен бейнескоптар ену тек салыстырмалы түрде кішкентай саңылау арқылы болатын әртүрлі қуыстарды, арналарды және басқа жерлерді көзбен шолып, қарап-тексеру үшін қолданылады. Олар:

бұрыштық көру кемінде 40 градус иілгіш, әрі жартылай қатты және 90 градус қатты конструкциялар үшін ену арақашықтығы кемінде 1500 мм;

қарап тексеру орнын жарықтандыру мүмкіндігі, жарықтың жайын реттеуді;

тексеріп қарау нәтижелерін бейнеқұжаттандыруды;

экологиялық қауіпсіздікті және электромагниттік үйлесімділікті қамтамасыз етеді;

4) жарылғыш, есірткі және қауіпті химиялық заттарды табуға арналған аппаратура олардың болуын немесе олардың іздерін анықтау үшін қолданылады, және олар:

талдаудың қазіргі заманғы физикалық-химиялық әдістерін қолдануға негізделген заттарды сәйкестендіру;

тротил, гексоген типіндегі штаттық жарылғыш заттардың болуын сенімді тіркеуге мүмкіндік беретін сезімталдықты;

құралдардың үстіндегі жарылғыш заттардың іздерін шұғыл анықтауды (жарылғыш заттардың іздерін талдағыш) қамтамасыз етеді.

291. Тексеріп қарау жүйесін және оларды сынау әдістемесіне функционалдық сипаттамалар (талаптар) пайдалану және ведомстволық құжаттарда белгіленеді.

292. Энергиямен жабдықтау сенімділігін қамтамасыз ету дәрежесі бойынша физикалық қорғау жүйесінің электр қабылдағыштары 1-санатқа жатады. Электр қабылдағыштарды қоректендіру ауыспалы токтың екі тәуелсіз көздерінен, мысалы, өзара резервте сақтай отырып қалыпты пайдаланудың екі секциясынан жүзеге асырылады. Күштік желілер дербес орындалады.

293. Негізгі қоректендіру көзі ретінде ядролық объектіні жеке мұқтажының қоректендіру көзі қолданылады.

294. Резервтік электрмен жабдықтауға ауысу автоматты түрде, электрмен жабдықтаудағы үзіліссіз жүзеге асырылады.

295. Резервтік (авариялық) қоректендіру орталық басқару пункттеріне жақын орналасатын, сондай-ақ күзет күштерінің тұрақты бақылауындағы дизель-генераторлардан және аккумулятор батареяларынан жүзеге асырылады. Резервтік қоректендіруге ауысу автоматты түрде жүргізіледі.

296. Резервтік қоректендіруге ауысу туралы ақпарат қажетті тіркелумен тиісті жергілікті немесе орталық басқару пункттеріне шығарылады.

297. Аккумуляторлық батареялар тартатын желдеткішпен жабдықталған арнайы үй-жайларда стеллаждарда және арнайы аккумулятор шкафтарға орнатылады. Күнделікті жағдайларда аккумулятор батареяларын тұрақты қоректендіру және бақылау қамтамасыз етіледі.

298. Тұрақты токтың электрмен қоректендіруді резервте сақтау түзеткіш құрылғылардың өзара резервте сақтайтын комплектілерін орнатумен қамтамасыз етіледі.

299. Кемінде 20% қуат резерві көзделеді. Кабельдердің қиылысуы токты барынша жоғары тұтыну кезінде кернеудің барынша шекті түсуіне байланысты есептеледі. Кернеудің барынша шекті түсуі қоректену кернеуінің 5%-нан аспайды.

300. Электрмен қоректендіру құрылғылары (түзегіштер, зарядтау-разрядтау қалқандары, топтық ток тарату қалқандары) кіру шектелген арнайы жабдықталған үй-жайларға орнатылады.

301. Электрмен қоректендіру құрылғылары және кабель желілері оларды қатардан шығуына бағытталған рұқсат етілмеген әрекеттерден қорғалады.

302. Күзеттік жарық беру тәуліктің түнгі уақытында ядролық объектінің периметрін күзетуді жеңілдететін қосалқы құрал болып табылады.

303. Ядролық қондырғының күзеттік жарық беруі мыналарды қамтамасыз етеді:

1) Жасақшылардың сүрлеу жолына дейін, сондай-ақ БӨП дейін тыйым салынған аймақтарды қажетті біркелкі жарықтандыруды;

2) күзет посттарын жасыруды;

3) күзет сигнал берулері іске қосылған кезде қоршау периметрінің жекелеген учаскелерінде жарықты автоматты түрде қосуды;

4) периметр учаскелерін және күзетілетін аймақтарды жарықтандыруды қарауыл бөлмесінен қолмен қосуды;

5) ішкі және аса маңызды аймақ ғимараттарына кіреберісті жарықтандыруды.

304. Күзеттік жарық беру аспаптары ретінде жарық беретін прожекторлар, қыздыру шамдары бар шырағдандар қолданылады. Электр энергиясын тұтынуды үнемдеу үшін жарықдиодты шамдар қолданылады.

305. Жарық беру аспаптары күзет посттарындағы және БӨП күзет және ден қою күштерінің көзі шағылыстырмайтындай етіп орналастырылады.

306. Күзет посттары, жасақшылардың сүрлеу жолы, күзет жолдары және посттардың қалқандары жарық беру жолағында тұрмайды.

307. Шырағдандар арасындағы арақашықтық, олардың қуаты және конструкциясы жарықтандыру нормалары бойынша қажетті жарықтың тұтас, біркелкі жолағынан жасау есебінен таңдалады.

308. Периметрді күзеттік жарықтандыру күзеттік сигнал беру периметрлік жүйелерінің және жағдайды бейнебақылау мен бағалау жүйесінің учаскелеріне сәйкес келетін жеке учаскелерге бөлінеді.

309. Күзеттік жарықтандыру желісі дербес болып табылады және қауіпсіздік техникасы бойынша талаптарға сәйкес орындалады. Күзеттік жарықтандырудың магистральдық және тарату (топтық) желісі жерде немесе қорапта салынатын кабельмен орындалады. Күзеттік жарықтандыруды басқару үшін дербес бақылау кабельдері көзделеді. Бақылау кабельдері күзет сигнал беру күштік желілерімен бір трассаға салынады.

310. Қоректендіру қалқандары тыйым салынған аймақта (металл шкафта), жасақтардың сүрлеу жолымен қатар және БӨП үй-жайларында орнатылады.

311. Автомобиль және теміржол БӨП қарап тексеріп қарау алаңдарының жарықтандырылуы – кемінде 150 люкс, адамдар өту үшін – кемінде 200 люкс.

312. Бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесін пайдаланған кезде жарықтандыру орнатылатын бейне-камералардың типтеріне арналған техникалық шарттардың талаптарына сәйкес келеді.

313. Күзеттің қызметтік үй-жайлары үшін жарықтандыру нормаларын айқындау "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүргізіледі.

314. Күзет және ден қою күштерінің, БӨП үй-жайлары, ғимараттарға кіретін есіктері, санаттандырылған үй-жайлардың дәліздері авариялық жарықтандырумен қосымша жабдықталады. Жұмыстық жарықтандырудың авариялыққа және кері ауысуы автоматты түрде жүзеге асырылады.

315. Автомобиль және теміржол БӨП жарықтандырылуы көлік пен тасып әкелетін жүктерді қарап тексеріп-қарауды қамтамасыз етеді. Жарық беретін аспаптар тексеріліп қаралатын көлікті біркелкі, оның ішінде астынан жарықтандыру жүзеге асырылатындай етіп орналасады. Қажет болған жағдайларда тасымалды жарықты пайдалану мүмкіндігі көзделеді.

316. Физикалық қорғау жүйесі құралдарын электрмен жабдықтау үшін электр өткізгіштерді монтаждау жеке кабельмен жүргізіледі.

317. Әлсіз токты және күшті токты тізбектерді бір құбырда біріктіруге жол берілмейді.

318. Қоректендіретін электр сымдары ретінде сериялық шығарылатын күштік және сигналдық кабельдер қолданылады, оларды таңдау оларды төсеудің шарттарын ескере отырып жүргізіледі.

319. Тарату желісінің күштік кабельдері талсымдарының қимасы токты барынша тұтынған кезде кернеудің шекті рұқсат етілетін төмендеуіне сүйеніп есептеледі.

320. Физикалық қорғау жүйесінің құралдарын қорғаныстық жерге тұйықтау және "нөлдеу" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген Электр қондырғыларын орнату қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10851 болып тіркелген) сәйкес орындалады.

13-параграф. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдалануға қойылатын талаптар

321. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдалану техникалық пайдалануды және мақсаты бойынша қолдануды қамтиды.

322. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын техникалық пайдалану үнемдеуді, дұрыс жағдайда және қолдануға үнемі әзірлікте ұстауды, олардың жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіруді және ресурсты қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық және техникалық іс-шаралар кешенін білдіреді.

323. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын техникалық пайдалану:

1) физикалық қорғау персоналын физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдалануға кәсіби іріктеуді және рұқсат беруді;

2) техникалық пайдалануды жоспарлауды;

3) жұмыс істеуін тексеруді, техникалық қызмет көрсетуді және жөндеуді;

4) материалдық-техникалық және метрологиялық қамтамасыз етуді;

5) пайдалану және есепке алу құжаттамасын жүргізуді;

6) есепке алуды, сақтауды, тасымалдауды және консервациялауды;

7) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдары жұмысының сенімділігі мен тұрақтылығы туралы пайдаланушылық деректерді жинауды, есепке алуды және талдауды;

8) техникалық жағдайын бақылау мен бағалауды және пайдалануды ұйымдастыруды;

9) пайдалану кезіндегі қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз ету және сақтау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыруды қамтиды.

324. Ядролық қондырғылардағы физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдалануға:

1) арнайы даярлық пен тағылымдамадан өткен, функционалдық міндеттер көлемінде физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдалануда тәжірибелік дағдылары бар;

2) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының материалдық бөлігін, оларды пайдалануды ұйымдастыру регламентін, қауіпсіздік талаптарын білу бойынша біліктілік комиссиясының сынағын тапсырған, қауіпсіздік техникасы бойынша тиісті біліктілік тобы бар;

3) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдалану құқығына пайдаланушы ұйыммен берітелін куәлік алған персоналға рұқсат беріледі.

325. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдаланылатын және техникалық қызмет көрсетуді жүргізуші персоналды іріктеп алу олардың медициналық жарамауын, білім деңгейін, кәсіби инженерлік-техникалық құралдармен жұмыс істеу дағдыларын есепке ала отырып жүргізіледі.

326. Физикалық қорғау жүйелерін пайдаланатын персоналды физикалық қорғау жүйесін пайдалану регламентін білетіндігін тексерудің мерзімділігі белгіленеді.

327. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдалану және оларға техникалық қызмет көрсету жоспарларында мынадай іс-шаралар көзделеді:

1) техникалық қызмет көрсету бойынша;

2) жөндеу мен сақтауды ұйымдастыру бойынша;

3) пайдалануды материалдық-техникалық қамтамасыз ету бойынша;

4) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының бөгеуілге беріктігі мен пайдалану сенімділігі туралы деректерді жинауды, есепке алу мен талдауды ұйымдастыру бойынша;

5) қауіпсіздік техникасы бойынша;

6) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының техникалық жағдайына және пайдалануды ұйымдастыруға бақылау бойынша;

328. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының техникалық қызмет көрсетуі және оларды жөндеу физикалық қорғау жабдықтарын жарамды жағдайда ұстауға бағытталған ұйымдастырушылық және техникалық іс-шаралар кешенін білдіреді.

329. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының техникалық қызмет көрсетуі:

1) регламенттік жұмыстарды;

2) жоспардан тыс техникалық қызмет көрсетуді;

3) сақтау кезіндегі техникалық қызмет көрсетуді;

4) өлшеу аспаптарының жұмысқа қабілеттілігін бақылауды және уақтылы тексеруді қамтиды.

Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының техникалық қызмет көрсету негізін регламенттік жұмыстар құрайды.

330. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының техникалық қызмет көрсетуінің негізгі міндеттері:

1) техникалық жағдайды айқындау;

2) қолайсыз климаттық және басқа да жағдайлардың әсері салдарын жою;

3) аппаратураларды, желілік-кабельдік және тарату құрылғыларын аспаптық тексеру және белгіленген электрлік параметрлеріне дейін жеткізу;

4) жарамсыздықты анықтау мен жою, істен шығудың алдын алу;

5) көктемгі-жаздық және күзгі-қысқы пайдалануға дайындық;

6) механизмдердің, аппаратуралардың жасақталуын және құрал-саймандардың бар-жоғын тексеру, қосалқы құрал-саймандармен және құрылғылармен толықтыру болып табылады.

331. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының техникалық қызмет көрсетуі мынадай регламенттік жұмыстардың:

күнделікті;

апта сайынғы;

ай сайынғы;

тоқсан сайынғы;

жартыжылдық;

жылдық техникалық қызмет көрсету мерзімділігін көздейтін жоспарлау-алдын алу жүйесі бойынша жүргізіледі.

332. Техникалық қызмет көрсетуді орындау физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарына арналған пайдалану құжаттамасында белгіленеді.

333. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдаланудың материалдық-техникалық қамтамасыз етілуі жүргізіледі.

334. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын пайдалануды материалдық-техникалық қамтамасыз етуді бақылау:

1) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының қоймаларда, бөлімшелерде және шеберханаларда бар-жоғын, сапалық жай-күйін және толымдылығын тексеруді;

2) физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарының бар- жоғы туралы деректердің негізгі есепке алуына сәйкес келуін;

3) физикалық қорғаудың техникалық құралдарын есепке алу ұйымдарын тексеруді;

4) физикалық қорғаудың техникалық құралдарының өлшеу техникалық құралдарында тексеру таңбасының бар-жоғын тексеруді;

5) анықталған кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шараларды әзірлеуді қамтиды.

335. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарына арналған пайдалану құжаттамасын жүргізу физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдаланатын бөлімшелерде жүзеге асырылады. Негізгі пайдалану құжаттамасы нақты жабдықпен бірге жеткізіледі.

336. Физикалық қорғаудың инженерлік-техникалық құралдарын есепке алу, оларды белгіленген орындарда жарамды жағдайда қысқа немесе ұзақ уақыт ұстау, ядролық объектінің шегінде орнын ауыстыру және консервациялау нақты бұйымға арналған пайдалану құжаттамасының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

337. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын есепке алу олардың нақты бар болуының дұрыс және уақтылы құжаттық ресімдеуді көрсетеді. Есепке алу карточкалар мен кітаптар бойынша жүргізіледі. Жарамсыз деп табылған физикалық қорғаудың техникалық құралдары есептен шығарылады.

338. Ұзақ сақтаудағы (бір жылдан астам) физикалық қорғаудың барлық техникалық құралдары консервацияланады. Консервациялау қолайсыз жағдайларда сақталынып тұрған физикалық қорғаудың техникалық құралдарын сыртқы факторлардың (бірінші кезекте ауаның ылғалдығы мен ластануынан) зиянды әсерінен уақытша қорғау бойынша жұмыстарды жүргізуден тұрады. Концервациялау саңылаусыздандыру, қорғаныштың жабындар салу әдістерімен немесе құрама тәсілмен жүргізіледі.

339. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдаланудың техникалық жағдайын және ұйымдастыруды бақылау мен бағалауды физикалық қорғау жүйесін басқаруға тікелей қатысатын адамдар, сондай-ақ уәкілетті орган техникалық жағдайы мен жұмысқа қабілеттілігін тексеру жоспарына сәйкес мыналарды:

1) қолданудың тиімділігін;

2) жұмысқа қабілеттілігін;

3) пайдалану регламентінің сақталуын;

4) күзет және ден қою күштерінің физикалық қорғаудың техникалық құралдарын қолдана отырып, міндеттерді орындауға дайындығын тексеру мақсатында жүргізіледі.

340. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдаланған кезде қауіпсіздік бойынша талаптарды қамтамасыз ету және сақтау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру қатаң түрде пайдалану құжаттамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

341. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын мақсаты бойынша қолдану пайдалану құжаттамасында белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

14-параграф. Физикалық қорғау жүйесі жабдығының элементтерін таңдау және орналастыру бойынша талаптар

342. Күзетілетін аймақтардың периметрлері рұқсат етілмеген әрекеттерді айқындауды, ден қою күштерін шұғыл шақыруды және жағдайды бағалау үшін ақпарат ұсынуды, сондай-ақ тәртіп бұзушылар жүріп тұруын кідіртуді қамтамасыз ететін физикалық қорғаудың техникалық құралдарымен жабдықталады.

343. Бақылау үшін қолжетімсіз күзетілетін аймақтардың шекара учаскелері алынып тасталады. Айқындау құралдары бақыланбайтын учаскелер болмайтындай етіп орналастырылады.

344. Ядролық кондырғының қорғалған аймағының периметрі:

1) тыйым салынған аймақты;

2) адамдардың өтуіне арналған БӨП;

3) автомобиль көлігінің өтуіне арналған БӨП;

4) теміржол көлігінің өтуіне арналған БӨП қамтиды.

345. Табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорынның қорғалған аймағының периметріне мыналар кіреді:

1) адамдардың өтуіне арналған БӨП;

2) автомобиль көлігінің өтуіне арналған БӨП;

3) теміржол көлігінің өтуіне арналған БӨП.

346. Ядролық қондырғының тыйым салынған аймағы:

1) негізгі қоршаумен;

2) ішкі және сыртқы қоршаумен;

3) жасақтардың сүрлеу жолымен;

4) бақылау-із кесу жолағымен;

5) күзеттік жарықпен;

6) физикалық қорғаудың техникалық құралдарымен;

7) байланыс құралдарымен;

8) қадағалау мұнараларымен;

9) посттық қалқандармен, окоптар мен паналайтын жерлермен жабдықталады.

347. Тыйым салынған аймақтардың шекараларын белгілеу үшін барлық периметрі бойынша әрбір 50 м сайын ішкі және сыртқы қоршауларға қазақ және орыс тілдерінде анық көрінетін жазулармен "ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН АЙМАҚ. КІРУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ!" деген ескерту белгілері орнатылады.

348. Ядролық қондырғының қорғалған аймағының периметрі кем дегенде екі физикалық тосқауылдармен және оларға орнастырылған әр түрлі физикалық қағидаттарға негізделген анықтау құралдарымен жабдықталады.

349. Табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу бойынша кәсіпорынның қорғалған аймағының периметрі кем дегенде бір физикалық тосқауылмен және онда орналасқан табу құралдарымен жабдықталады.

350. Тыйым салынған аймақ инженерлік қорғау құралдарымен, сондай-ақ байланыс және хабарлау құралдарымен жабдықталады.

351. Тыйым салынған аймаққа бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесі орнатылады. Орнатылатын жер мен олардың типі міндеттерге (бақылау, анықтау, бағалау) байланысты болады.

352. Ішкі және аса маңызды аймақтардың шекаралары:

1) анықтау құралдарымен;

2) автоматтандырылған кіруді бақылау және басқару, жеке басын сәйкестендіру жүйесімен;

3) бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесімен;

4) ядролық материалдарды, металл бұйымдар мен жарылғыш заттарды кіргізуді (алып өтуді) анықтау құралдарымен;

5) жұмыс және авариялық жарықтандырумен жабдықталады.

353. Қажет болған жағдайда кабина арқылы өтуді бақылауды қамтамасыз ету үшін күзет және ден қою күштері бақылаушысының жұмыс орны мен кенеттен болатын шабуылдан және атыс қаруынан атылған оқтан оны қорғау жүйесі жабдықталады.

354. Ішкі аймақ оқшау бөлінген жағдайда, онда оның периметрі:

1) металл тордан немесе биіктігі кемінде 2,5 м тікенек сымнан жасалған қоршаумен;

2) адамдардың өтуі, автомобиль және теміржол көліктерінің өтуі үшін автоматтандырылған кіруді басқару және бақылау жүйесімен жабдықталады.

355. Санаттандырылған ғимараттардың, құрылыстардың, үй-жайлардың барлық кіретін және олардан шығатын есіктері анықтау құралдарымен, кіруді бақылау және басқару жүйесімен және қажет болған кезде – бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесімен жабдықталады.

356. Авариялық шығатын есіктер төтенше жағдайларда адамдардың кедергісіз шығуын қамтамасыз етеді.

357. Әрбір күзетілетін аймақтағы барлық авариялық шығатын есіктер жабық және:

1) анықтау құралдарымен;

2) қашықтықтан басқару және оларды қолмен бұғаттау мүмкіндігі бар құлыптармен және құлыптық құрылғылармен;

3) ядролық қондырғыларда дабыл-шақыру сигнал беру нүктесімен;

4) жұмыс жарығымен;

5) авариялық жарықпен жабдықталған.

358. Ядролық қондырғылардағы авариялық шығатын есіктер орталық басқару пунктінің операторымен тікелей телефон байланысымен жабдықталады.

359. Шатырға шығатын есіктер жабылады және анықтау құралдарымен және дабыл-шақыру сигнал беру нүктесімен жабдықталады.

360. Өрт сөндіретін баспалдақтың төменгі маршы да анықтау құралдарымен жабдықталады.

361. Ядролық объектіде физикалық қорғау жүйесінде пайдаланылатын құлыптар мен кілттерді есепке алу, сақтау және бақылау регламенті әзірленеді.

362. Құлыптар мен кілттерді есепке алу, сақтау және бақылау регламенті:

1) кілттерге рұқсат алған барлық адамдарды тіркеуді;

2) кілттерді беру мен тапсыруды тіркеуді;

3) кілттердің бар-жоғын тексеруді және оларды рұқсатсыз пайдалануды болдырмау жөніндегі шараларды;

4) құлыптар мен кілттерді рұқсатсыз пайдалануға қатысты факті айқындалған кезде немесе күдік туындаған кезде құлыптар мен кілттерді қысқа мерзімде ауыстыруды көздейді.

363. Әрбір құлып пен кілтке құлыптар мен кілттерді есепке алу журналына сәйкес түгендеу нөмірі беріледі. Әрбір кілтте оның түгендеу нөмірі мөрленеді. Кілттер тиісті күзетілетін аймақтың шегінде қалады.

364. Орталық басқару пунктінің үй-жайы:

1) жұмыс және резервті компьютерлері бар ақпаратты жинау мен өңдеу жүйесінің аппаратурасымен;

2) дыбыс және жарық сигнал берумен жабдықталған, қорғалған ішкі және аса маңызды аймақтардың мнемосхемасымен;

3) бейнебақылау және жағдайды бағалау жүйесінің бейнебақылау құрылғыларымен;

4) тікелей телефон байланысы коммутаторымен;

5) дауыс зорайтқыш байланыс коммутаторымен;

6) моноблоктар мен физикалық қорғау жүйесінің басқа да жекелеген учаскелерін физикалық қорғаудың жергілікті пунктінің периферийлік құрылғыларымен;

7) қарауыл бастығымен (ауысым басшысымен) қайталама байланыс және авариялық сигнал беру құралдарымен;

8) күзеттік жарық беруді автоматты түрде қосу аппаратурасымен;

9) күзеттік жарық беруді қолмен қосу құрылғысымен жабдықталады.

15-параграф. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде физикалық қорғауды қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

365. Ядролық материалдарды көліктің барлық түрлерімен Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жерүсті, әуе және су жолдарымен тасымалдау олардың физикалық қорғалуын қамтамасыз еткен жағдайда жүзеге асырылады.

366. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде физикалық қорғау осы Қағидалардың 1-тармағында көрсетілген Заңның, "Қазақстан Республикасының Ядролық материалды физикалық қорғау туралы конвенцияға қосылуы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Конвенция) және "Ядролық материалды физикалық қорғау туралы конвенцияға Түзетуді ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

367. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес ядролық материалдар санаттары бойынша ядролық материалдарды халықаралық тасымалдау кезінде қолданылатын физикалық қорғау деңгейлері орнатылады.

368. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде оларды физикалық қорғау міндеттері осы Қағидалардың 217-тармағында көрсетілген міндеттеріне сәйкес келеді.

369. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде оларды физикалық қорғауды қамтамасыз ету үшін:

1) ядролық материалдың санатына сәйкес тасымалдау кезінде және уақытша сақтау кезінде ядролық материалды қорғау;

2) ядролық материалдардың жүру жолында болуының жалпы уақытын барынша шектеу;

3) ядролық материалды берудің (бір тасымалдау құралынан екіншісіне артық тиеу, ядролық материалды уақытша сақтауға беру және сақтаудан кейін ядролық материалды алу, сондай-ақ тасымалдау құралының келуін күту кезіндегі уақытша сақтау операциялары) саны мен ұзақтығын барынша азайту;

4) тасымалдау шарттарын ескере отырып, көлік құралдары қозғалысының графигін, кестесін және маршрутын жасау;

5) ядролық материалды тасымалдауға қатысатын барлық адамдардың сенімділігіне міндетті алдын ала тексеру жүргізу;

6) тасымалдау туралы алдын ала ақпаратты білетін адамдар санын қажетті минимумға жеткізуді қамтамасыз ету;

7) орын алған қатерлерді бағалауға немесе жобалық қатерге сәйкес пассивті және (немесе) активті физикалық қорғау шаралары бар материалдарды тасымалдау жүйелерін пайдалану;

8) дүлей зілзала, жаппай тәртіпсіздіктер аудандарын немесе белгілі қауіп төнген аймақтарды қиып өтпейтін маршруттарды анықтау;

9) персоналдың қатысуынсыз (бақылауынсыз) орамаларды және (немесе) тасымалдау құралдарын белгілі бір уақыттан артық қалдыру мүмкіндігін болдырмау;

10) көлік құралын жүргізетін, ядролық материалдарды алып жүретін және қорғауды жүзеге асыратын адамдардың тиісті рұқсатының болуын қамтамасыз ету;

11) көлік құралдарына белгілер мен жазбалар түсіруді және тасымалдау құжаттарына жүктің сипаты мен көлік құралдарының мақсаты туралы куәландыратын жазбаларды енгізуді болдырмау;

12) ядролық материалдарды жөнелтуді жүк алушыдан ядролық материалдарды қабылдауға дайын екендігі туралы жазбаша растауды алғаннан кейін ғана жіберу, ал ядролық материалдарды жүк алушы тасымалдаған жағдайда – сондай-ақ ядролық материалдарды тасымалдауға арналған лицензияны алғаннан кейін жүзеге асыру;

13) ядролық материалдарды тасымалдау туралы хабарламаларды беру үшін кодтау құралдарын және арнайы байланыс арналарын пайдалану;

14) жүк алушыны жүк жөнелтілгені туралы және жүк жөнелтушіні жүкті алғаны туралы хабардар етуді қамтамасыз ету;

15) тасымалданатын ядролық материалдардың қорғалуы мен қауіпсіздігін, жүру жолында немесе жүру маршруты бойынша авариялық жағдай туындаған жағдайда көлік құралына ықтимал шабуылға тойтарыс беруді қамтамасыз ететін қосымша шараларды бірлесіп анықтау мақсатында күнтізбелік 30 күннен кешіктірмей жүк жөнелтушінің немесе жүк алушының Қазақстан Республикасының тиісті ұлттық қауіпсіздік және ішкі істер органдарымен өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

16) ядролық материалдарды тиеу және жөнелту алдында көлік құралдарын істен шығаруға, тасымалданатын ядролық материалдарды зақымдауға және (немесе) ядролық материалдарға қатысты рұқсатсыз іс-әрекеттер жасауға ықпал ететін құрылғылардың болмауы тұрғысынан көлік құралдарын қарап тексеруді қамтамасыз ету қажет.

370. Ядролық материалдардың әрбір жүгін жөнелту алдында жүк жөнелтуші және тасымалдаушы күзет және ден қою күштерімен бірлесіп, әртүрлі көлік түрлерін пайдалануға байланысты жүкті қалай да берген кезде қаптамадағы, көлік құралындағы, бөліктегі немесе жүк контейнеріндегі құлыптар мен пломбалардың бүтін болуын тексереді.

371. Жүк жөнелтуші жүк алушымен бірлесіп, көлік құралының орналасқан жері мен оның физикалық қауіпсіздігінің жай-күйіне үздіксіз мониторинг жүргізуді, сондай-ақ шабуыл жасаған жағдайда ден қою күштеріне хабарлауды және екі жақты байланыстың түрлі физикалық қағидаттарына негізделген кем дегенде екі тәсілмен жүкті алып жүрумен және ден қою күштерімен қолдауды қамтамасыз етеді.

Осы мониторингке жауапты персоналдың тиісті біліктілігі және құпия ақпаратқа рұқсаты болады.

372. Ядролық материалдарды тасымалдауды "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес уәкілетті орган берген лицензиясы бар тасымалдаушы жүзеге асырады.

373. Тасымалдаушы ядролық материалдарды тасымалдаған кезде физикалық қорғауды қамтамасыз ету мақсатында:

1) техникалық жарамды және арнайы жабдықталған көлік құралдарын беруді;

2) көлік құралдарын инженерлік және техникалық физикалық қорғау құралдарымен жабдықтауды;

3) арнайы дайындықтан өткен және жұмысқа тиісті рұқсаты бар жоғары білікті жүргізушілердің, экипаждардың немесе бригадалардың көлік құралдарын жүргізуін қамтамасыз етеді.

374. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде физикалық қорғауды қамтамасыз ету үшін тасымалдаушының жауапкершілігі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес жасалған жүкті тасымалдау шартына сәйкес ядролық материалдарды көлік құралдарына тиеген сәттен бастап ядролық материалдарды көлік құралдарынан түсірген сәтке дейін туындайды.

375. Тасымалдау кезінде физикалық қорғауды қамтамасыз етуге тартылған көлік құралдарының жүргізушілері, экипаждардың немесе бригадалардың мүшелері, сондай-ақ күзет персоналы және бірге жүретін адамдар әрбір рейстің алдында көліктің тиісті түрлері үшін нұсқама мен медициналық қарап тексеруден өтеді.

376. I және II санаттардағы ядролық материалдарды тасымалдау кезінде күзетуді күзет және ден қою күштері жүзеге асырады.

377. Ядролық материалдарды тасымалдайтын және күзетілетін көлік құралдарының жүк бөліктерінде пломбалар сақталған және пломбалардағы таңбалар жүк тасымалдау кезеңіндегі пломбалардың үлгілеріне сәйкес келген кезде, олар ашылмайды.

378. І және ІІ санаттардағы ядролық материалдарды автомобиль көлігімен тасымалдау кезінде оның барлық жүру жолында жүкті үздіксіз күзету және Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының аумақтық бөлімшелері өкілдерінің қатарынан ілесіп жүру ұйымдастырылады.

379. І немесе ІІ санаттағы ядролық материалдарды теміржол көлігімен тасымалдау кезінде физикалық қорғау арнайы вагондарда жүзеге асырылады.

І немесе ІІ санаттағы ядролық материалдарды тасымалдау кезінде ілесіп жүретін персонал мен күзет және ден қою күштері жүктен оқшауланған қызметтік үй-жайларда немесе осы мақсаттар үшін арнайы жабдықталған жеке вагондарда орналастырылады.

380. І немесе ІІ санаттағы ядролық материалдарды әуе көлігімен тасымалдау кезінде физикалық қорғау тек жүк тасымалдауға ғана арналған әуе кемесінің бортында, құлыпталған және пломбаланған қауіпсіз бөлікте немесе контейнерде жүзеге асырылады.

Жүкті тек қана жүктерді тасымалдауға арналған әуе кемесінде тасымалдау керек, бұл әуе кемесінде ядролық материал жалғыз жүк болады.

381. І немесе ІІ санаттағы ядролық материалдарды теңіз және ішкі су көлігімен тасымалдау кезінде физикалық қорғау мамандандырылған көлік кемесінде жүзеге асырылады.

Ядролық материалдар құлыпталған және пломбаланған қауіпсіз бөлікте немесе контейнерде орналастырылады.

382. Ядролық материалдарды халықаралық қатынаста тасымалдау жөнелтуші мемлекет және алушы мемлекет, сондай-ақ аумағы бойынша тасымалдау жүзеге асырылатын өзге де мемлекеттер Конвенцияда көзделген талаптарды орындаған кезде жүзеге асырылады.

Ядролық материалдарды халықаралық қатынаста тасымалдау кезінде физикалық қорғауды қамтамасыз ету үшін тасымалдауға қатысушы мемлекеттер заңнамасының талаптарына сәйкес ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз ету қажет.

Барлық тасымалдауға қатысушы мемлекеттердің уәкілетті мемлекеттік органдары тарапынан олардың мемлекеттерінің аумағы арқылы тасымалдау кезінде ядролық материалдар Конвенцияда айқындалған деңгейден төмен емес деңгейде физикалық қорғау шараларымен қамтамасыз етілетіні туралы міндеттемелер болған кезде ғана, ядролық материалдарды халықаралық қатынаста тасымалдау жүзеге асырылады.

383. Физикалық қорғауға жауапты тараптар Қазақстан Республикасының аумағы арқылы халықаралық қатынаста ядролық материалдарды тасымалдауды жүзеге асыру кезінде тиісті шаралар қабылдау үшін тасымалдау кезіндегі рұқсатсыз іс-әрекеттер жасағаны немесе мұндай іс-әрекеттерді жүзеге асыруға талпыныстары туралы төтенше жағдайларда ден қою жоспарына сәйкес уәкілетті органды, сондай-ақ осы Қағидалардың 35-тармағының 2) тармақшасына сәйкес басқа да мемлекеттік органдарды хабардар етеді.

384. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу кезінде ядролық материалдарға қатысты кедендік операциялар және оларды кедендік бақылау "Еуразиялық экономикалық одақтың Кеден кодексі туралы шартты ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

Ядролық материалдарды
және ядролық қондырғыларды
физикалық қорғау қағидаларына
1-қосымша

Ядролық материалдардың санаттары

Материал	Нысан	Санаттар бойынша бөлу
Материал	Нысан	I	II	III
Плутоний^а	Сәулеленбеген^б	2 килограмм немесе одан көп	2 килограммнан аз, бірақ 500 граммнан көп	500 грамм немесе одан аз, бірақ 15 граммнан көп
Уран -235	Сәулеленбеген - уран-235 бойынша 20% немесе одан жоғары байытылған уран - уран-235 бойынша 10%, бірақ 20% -дан аз байытылған уран - уран-235 бойынша табиғидан жоғары, бірақ 10%-дан аз байытылған уран	5 килограмм немесе одан көп	5 килограммнан аз, бірақ 1 килограммнан көп 10 килограмм немесе одан көп	1 килограмм немесе одан аз, бірақ 15 граммнан көп 10 килограммнан аз, бірақ 1 килограммнан көп 10 килограмм немесе одан көп
Уран - 233	Сәулеленбеген	2 килограмм немесе одан көп	2 килограммнан аз, бірақ 500 граммнан көп	500 грамм немесе одан аз, бірақ 15 граммнан көп
Сәулеленген отын (кестеде келтірілген сәулеленген отынды санаттау халықаралық тасымал (тасымалдау) талаптарын ескереді).			Қарапайымдандырылған немесе табиғи уран, торий немесе төмен байытылған отын (құрамында 10%-дан аз бөлінетін изотоптар бар)г,д

Ескерту:

1) плутоний-238 бойынша изотоптық концентрациясы 80% –дан асатын плутонийді қоспағанда, бүкіл плутоний;

2) реакторда сәулеленбеген материал, немесе реакторда сәулеленген, бірақ сәулелену деңгейі қорғанышсыз (биологиялық) 1 метр қашықтықта 1 Грей/сағат (100 Рад/сағат) тең немесе одан аз материал;

3) қорғаудың осы деңгейі ұсынылғанмен, нақты мән-жайды бағалауға сүйене отырып, физикалық қорғаудың басқа санатын қолдануға болады;

4) бөлінетін изотоптардың өзінің бастапқы құрамы бойынша сәулеленгенге дейін I немесе II санат бойынша жіктелетін басқа отын, егер отынның сәулелену деңгейі қорғаныссыз (биологиялық) бір метр қашықтықта 1 Грей/сағат (100 Рад/сағат) асып кетсе, бір санатқа төмендетілуі мүмкін.

Ядролық материалдарды
және ядролық қондырғыларды
физикалық қорғау қағидаларына
2-қосымша

Атом энергиясын пайдаланушы объектілер әзірлейтін құжаттама тізбесі

Р/с №	Құжат атауы
1	Ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жоспары
2	Төтенше жағдайларда ден қою жоспары
3	Ядролық физикалық қауіпсіздік мәдениеті жөніндегі регламент
4	Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау шараларын қамтамасыз ету жөніндегі регламент
5	Ядролық материалдарға, ядролық қондырғыларға және ядролық материалдарды сақтау пункттеріне, физикалық қорғау жүйесінің жұмыс істеуі туралы ақпаратқа қол жетімділік пен кірудің рұқсат беру жүйесі жөніндегі регламент
6	Күзетті ұйымдастыру жөніндегі ведомствоаралық комиссияның актісі
7	Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау сапасын қамтамасыз ету бағдарламасы
8	Тараптардың өзара міндеттемелері туралы шарт
9	Өткізу режимі жөніндегі регламент
10	Объектішілік режим регламенті
11	Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау бөлімшесінің (қауіпсіздік қызметі) регламенті
12	Ведомстволық күзет бөлімшесінің регламенті (ол болған жағдайда)
13	Объектіні күзету және қорғаныс жоспары
14	Физикалық қорғау жүйелерінің инженерлік-техникалық құралдары кешенін пайдалануды ұйымдастыру жөніндегі регламенті
15	Физикалық қорғау жүйелерінің инженерлік-техникалық құралдары кешенін жобалауды ұйымдастыру жөніндегі регламенті
16	Физикалық қорғау жүйелерінің инженерлік-техникалық құралдарының техникалық жағдайын және жұмысқа қабілеттілігін тексеру жоспары
17	Персоналдың сенімділігін тексеруді қамтамасыз ету бағдарламасы

Ядролық материалдарды
және ядролық қондырғыларды
физикалық қорғау қағидаларына
3-қосымша

Ядролық материалдардың санаттары бойынша ядролық материалды халықаралық тасымалдау кезінде қолданылатын физикалық қорғау деңгейлері

1. Ядролық материалды халықаралық тасымалдауға байланысты сақтау процесінде ядролық материалды физикалық қорғау деңгейлері:

1) ІІІ санаттағы материалдар үшін – оған кіру бақыланатын аймақ шегінде сақтауды;

2) ІІ санаттағы материалдар үшін – күзеттің немесе тиісті бақылау кезінде кіретін саны шектеулі нүктелері бар физикалық кедергімен қоршалған электрондық аспаптардың тұрақты қадағалауында болатын аймақ шегіндегі немесе физикалық қорғаудың осындай деңгейі бар кез келген аймақ шегіндегі сақтауды;

3) І санаттағы материалдар үшін – ІІ санаттағы материалдар үшін осы тарамақтың 2) тармақшасына сәйкес, оған кіру, бұдан басқа, сенімділігі анықталған және қарсы әрекет етуші күштермен тұрақты түрде тығыз байланыста болатын адамдарға ғана кіруге рұқсат етілген қорғалатын аймақ шегіндегі сақтауды қамтиды. Осындай жағдайда қолданылатын нақты шаралардың мақсаты кез келген шабуылды, рұқсат етілмеген қол жеткізуді немесе материалды рұқсатсыз алып қоюды анықтау және болдырмау болып табылады.

2. Халықаралық тасымалдау кезінде ядролық материалды физикалық қорғау деңгейі:

1) ІІ және ІІІ санаттағы материалдар үшін – тасымалдау сақтықтың арнайы шараларын сақтай отырып жүзеге асырылады, оған жүк жөнелтушінің, жүк алушының және жүк тасымалдаушының арасындағы алдын ала уағдаластық және тасымалдау кезіндегі жауапкершілікті жүктеу үшін уақытын, орынды және рәсімді айқындайтын экспорттаушы және импорттаушы мемлекеттердің құқықтық құзырындағы және солардың нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алатын жеке немесе заңды тұлғалардың арасындағы алдын ала уағдаластық жатады;

2) І санаттағы материалдар үшін – тасымалдау ІІ және ІІІ санаттағы материалдарды тасымалдау үшін осы тарамақтың 1) тармақшасына сәйкес, сақтықтың арнайы шараларын сақтай отырып және бұдан басқа, күзетудің тұрақты бақылауымен және қарсы әрекет етуші тиісті күштермен тығыз байланысты қамтамасыз ететін жағдайларда жүзеге асырылады;

3) кен немесе кен қалдықтары нысанынан айырмашылығы бар нысандағы табиғи уран үшін 500 килограмнан асатын мөлшерді тасымалдауды қорғау тасымалдау туралы алдын ала хабарлауды қамтиды, онда көлік түрі, келудің болжамды уақыты және жүкті алғаны туралы растау көрсетіледі.

Об утверждении Правил физической защиты ядерных материалов и ядерных установок

Правила физической защиты ядерных материалов и ядерных установок

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Порядок физической защиты ядерных материалов и ядерных установок

Параграф 1. Локальная проектная угроза

Параграф 2. Система и меры физической защиты ядерных материалов и ядерных установок, основанные на оценке рисков

Параграф 3. Пропускной и внутриобъектовый режимы

Параграф 4. План обеспечения ядерной физической безопасности

Параграф 5. Сообщение о событии, связанным с ядерной физической безопасностью

Параграф 6. Требования к физической защите от несанкционированного изъятия ядерных материалов при их использовании и хранении

Параграф 7. Требования к физической защите ядерных установок от диверсии

Параграф 8. Требования к организационным мероприятиям системы физической защиты

Параграф 9. Требования к технической укрепленности ядерных установок

Параграф 10. Требования к комплексу инженерных средств физической защиты ядерной установки

Параграф 11. Требования к комплексу инженерных средств физической защиты предприятий по добыче и (или) обращению с природным ураном

Параграф 12. Требования к комплексу технических средств физической защиты

Параграф 13. Требования к эксплуатации технических средств физической защиты

Параграф 14. Требования по выбору и размещению элементов оборудования системы физической защиты

Параграф 15. Требования к обеспечению физической защиты при транспортировке ядерных материалов

Категории ядерного материала

Перечень документации, разрабатываемой объектами использования атомной энергии

Уровни физической защиты, применяемой при международной перевозке ядерного материала по категориям ядерных материалов

Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау қағидаларын бекіту туралы

Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Ядролық материалдарды және ядролық қондырғыларды физикалық қорғау тәртібі

1-параграф. Жергілікті жобалық қауіп-қатер

2-параграф. Тәуекелдерді бағалауға негізделген ядролық материалдар мен ядролық қондырғыларды физикалық қорғау жүйесі мен шаралары

3-параграф. Өткізу және объектішілік режимдер

4-параграф. Ядролық физикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жоспары

5-параграф. Ядролық физикалық қауіпсіздікпен байланысты оқиғалар туралы хабарлама

6-параграф. Ядролық материалдарды пайдалану және сақтау кезінде оларды рұқсатсыз алып қоюдан физикалық қорғауға қойылатын талаптар

7-параграф. Ядролық қондырғыларды диверсиядан физикалық қорғауға қойылатын талаптар

8-параграф. Физикалық қорғау жүйесінің ұйымдастырушылық іс-шараларына қойылатын талаптар

9-параграф. Ядролық қондырғылардың техникалық нығайтылуына қойылатын талаптар

10-параграф. Ядролық қондырғыны физикалық қорғаудың инженерлік құралдары кешеніне қойылатын талаптар

11-параграф. Табиғи уранды өндіру және (немесе) онымен жұмыс істеу жөніндегі кәсіпорындарды физикалық қорғаудың инженерлік құралдары кешеніне қойылатын талаптар

12-параграф. Физикалық қорғаудың техникалық құралдары кешеніне қойылатын талаптар

13-параграф. Физикалық қорғаудың техникалық құралдарын пайдалануға қойылатын талаптар

14-параграф. Физикалық қорғау жүйесі жабдығының элементтерін таңдау және орналастыру бойынша талаптар

15-параграф. Ядролық материалдарды тасымалдау кезінде физикалық қорғауды қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

Ядролық материалдардың санаттары

Атом энергиясын пайдаланушы объектілер әзірлейтін құжаттама тізбесі

Ядролық материалдардың санаттары бойынша ядролық материалды халықаралық тасымалдау кезінде қолданылатын физикалық қорғау деңгейлері