Об утверждении Инструкции по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан

Приказ Министра юстиции Республики Казахстан от 24 февраля 2016 года № 94. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 25 марта 2016 года № 13525. Утратил силу приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 27 апреля 2017 года № 484 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра юстиции РК от 27.04. 2017 № 484 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 1) статьи 20 Закона Республики Казахстан от 20 января 2010 года "О судебно-экспертной деятельности в Республике Казахстан" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан.

2. Признать утратившими силу приказы:

1) Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2010 года № 165 "Об утверждении Инструкции по производству судебно-наркологической экспертизы" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6142, опубликованный в газете "Казахстанская правда" 29 ноября 2010 года);

2) Министра здравоохранения Республики Казахстан от 31 января 2014 года № 54 "О внесении изменений в приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2010 года № 165 "Об утверждении Инструкции по производству судебно-наркологической экспертизы" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9189, опубликованный в газете "Казахстанская правда" 23 июля 2014 года.

3. Центру судебной медицины Министерства юстиции Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа, его официальное опубликование в периодических печатных изданиях, в информационно-правовой системе "Әділет" и направление в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан" для размещения в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на Интернет-ресурсе Министерства юстиции Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Министра юстиции Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

Б. Имашев

Утверждена приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 24 февраля 2016 года № 94

Инструкция по проведению судебно-наркологической экспертизы
органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики
Казахстан
1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан (далее – Инструкция) разработана в соответствии с Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан, Гражданским процессуальным кодексом Республики Казахстан, Кодексом Республики Казахстан "Об административных правонарушениях", Законом Республики Казахстан "О судебно-экспертной деятельности в Республике Казахстан" и детализирует порядок проведения судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан.

2. Основанием проведения судебно-наркологической экспертизы являются постановление, определение о назначении судебной экспертизы органа, ведущего уголовный процесс, суда, органа (должностного лица), в производстве которого находится дело об административном правонарушении, прокурора, нотариуса, вынесенное в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом и Гражданским процессуальным кодексом Республики Казахстан.

3. Во время проведения судебно-наркологической экспертизы судебно-наркологические эксперты заполняют журнал регистрации проведения судебно-наркологической экспертизы по форме, согласно приложению 1 к настоящей Инструкции, в который заносятся данные о лице, прошедшем судебно-наркологическую экспертизу, и выводах экспертизы.

4. Судебно-наркологическая экспертиза (далее – СНЭ) в отношении лиц, содержащихся под стражей, проводится в местах нахождения указанных лиц (следственные изоляторы, изоляторы временного содержания), а также в кабинете судебного эксперта при наличии условий, необходимых для проведения исследований.

5. СНЭ проводится в амбулаторных условиях. В случаях, если судебно-наркологические эксперты в результате проведенной в амбулаторных условиях СНЭ не могут ответить на поставленные вопросы вследствие необходимости более длительного и детального наблюдения, ими даются рекомендации о проведении СНЭ в стационарных условиях.

6. Заключение судебно-наркологического эксперта (экспертов) либо сообщение о невозможности дать заключение направляется (выдается) органу (лицу), назначившему судебную экспертизу, в течение трех суток после их составления.

7. При выявлении в процессе проведения СНЭ данных о наличии психических заболеваний, судебно-наркологический эксперт наряду с ответом на поставленные вопросы, указывает в заключении на необходимость производства судебно-психиатрической экспертизы.

2. Сроки проведения судебно-наркологической экспертизы

8. Срок проведения СНЭ исчисляется со дня принятия органом судебной экспертизы к производству постановления, определения о назначении судебно-наркологической экспертизы и ее объектов. Срок проведения СНЭ не должен превышать тридцать суток, кроме исключительных случаев, предусмотренных Министерством юстиции Республики Казахстан.

9. В случае, когда в ходе производства СНЭ возникает необходимость в представлении дополнительных материалов, без исследования которых дача заключения невозможна, руководителем органа судебной экспертизы направляется мотивированное ходатайство о приостановлении срока проведения судебно-наркологической экспертизы, в течение семи суток по форме, согласно приложению 2 к настоящей Инструкции. Производство СНЭ в указанном случае приостанавливается руководителем органа судебной экспертизы до устранения обстоятельств, явившихся основанием для приостановления, но не более чем на десять суток.

3. Структура и содержание заключения эксперта

10. По результатам исследований судебный эксперт (эксперты) от своего имени составляет письменное заключение и удостоверяет его своей подписью и личной печатью. Подпись судебного эксперта (экспертов) заверяется печатью органа судебной экспертизы. Заключение эксперта оформляется по форме, согласно приложению 3 к настоящей Инструкции.

11. В заключении должны быть указаны: дата его оформления, сроки и место проведения СНЭ; основания проведения СНЭ; сведения об органе (лице), назначившем судебно-наркологическую экспертизу; сведения об органе судебной экспертизы и (или) судебном эксперте (экспертах), которому поручено проведение СНЭ (фамилия, имя, отчество (при его наличии), образование, экспертная специальность, стаж работы по специальности, ученая степень и ученое звание, занимаемая должность); отметка, удостоверенная подписью судебного эксперта (экспертов) о том, что он предупрежден об уголовной ответственности за дачу заведомо ложного заключения; вопросы, поставленные на разрешение судебного эксперта (экспертов); сведения об участниках процесса, присутствовавших при проведении СНЭ, и о данных ими пояснениях; объекты исследования; содержание и результаты исследований; оценка результатов проведенных исследований, обоснование и формулировка выводов по поставленным перед судебным экспертом (экспертами) вопросам.

12. Заключение эксперта (экспертов) должно быть основано:

1) на данных, полученных в процессе клинического исследования;

2) на сведениях, содержащихся в материалах дела, где имеются характеризующие сведения о лице, подлежащем судебно-наркологической экспертизе (с указанием страницы дела); необходимые материалы: справка-требование о предыдущих судимостях, характеристики участковых инспекторов, родственников;

3) на медицинской документации, полученной из психиатрических, наркологических организаций;

4) на результатах инструментальных и лабораторных методов исследований.

13. Анамнестические сведения должны содержать:

1) сведения о раннем развитии;

2) сведения о наследственной отягощенности психическими, наркологическими расстройствами;

3) сведения о полученном образовании;

4) сведения о трудовой деятельности, о воинской службе;

5) выявление личностных особенностей до заболевания и характерологических изменений, которые произошли за время болезни;

6) выявление перенесенных соматических заболеваний, травм и последствий;

7) сведения о привлечении к административной и уголовной ответственности;

8) данные о семейном положении;

9) анамнез заболевания, который должен содержать данные о формировании большого наркологического синдрома, отражая формирование синдрома измененной реактивности (изменения формы потребления, толерантности, исчезновения защитных реакций при передозировке и изменение формы опьянения), синдрома психической зависимости и синдрома физической зависимости. Указывается длительность последнего приема психоактивных веществ и состояния отмены. Отмечается последовательность появления психотических расстройств, судорожных припадков. Отражаются данные о ранее проведенном лечении и его результатах.

14.Общий осмотр включает:

1) выявление следов различных повреждений, в том числе следов от внутривенных, внутримышечных инъекций, "дорожек" (место расположение, цвет, давность, длина), самопорезов (с учетом их давности), особенностей татуировок, если они имеются;

2) осмотр волосистой части головы для выявления рубцов, шрамов после перенесенных травм;

3) осмотр слизистой полости рта (рубцы, наличие следов прикусов как следствие эпилептических припадков).

15. Исследование соматического состояния по органам и системам с учетом предъявляемых жалоб и наличия соматических заболеваний в анамнезе должно включать:

1) перкуссию и аускультативное исследование органов дыхания;

2) исследование сердечно-сосудистой системы (аускультация, измерение артериального давления, частоты пульса);

3) исследование органов пищеварения (пальпация живота, выявление увеличения печени, если оно имеется).

16. При исследовании неврологического состояния определяются:

1) расстройства функции черепно-мозговых нервов;

2) сухожильные и периостальные рефлексы, их изменения, наличие патологических рефлексов, объем произвольных движений, наличие параличей, парезов конечностей;

3) экстрапирамидные нарушения (картина гипокинеза, гиперкинеза, нарушения мышечного тонуса, наличие различных гиперкинезов, тремор, миоклонии);

4) мозжечковая патология и расстройства координации движения, отмечаются расстройства речи, изменения почерка, нистагм;

5) чувствительность и ее нарушения;

6) расстройства функции вегетативной нервной системы.

17. При изложении психического состояния лица, которому производится СНЭ, применяется описательный метод. В нем не должно быть обобщающих определений и стандартных формулировок. Описывая тот или иной симптом или синдром, следует начать с описания внешнего облика и поведения лица, направленного на судебно-наркологическую экспертизу. Описанию подлежат состояние сознания, аффективные, волевые, психомоторные расстройства, нарушения восприятия, мышления, интеллекта, внимания, памяти. Опрос следует вести активно, планомерно и целенаправленно. Описание психопатологических симптомов должно проводиться не разрозненно и случайно, а в той связи, в которой они взаимосвязаны друг с другом.

Расстройства восприятия и бредовые переживания необходимо излагать в сжатой форме, указывая, в чем это выражается и как исследуемое лицо мотивирует реальность болезненных переживаний. Описание пароксизмальных расстройств (судорожные, бессудорожные припадки) следует проводить по сохранившимся воспоминаниям и свидетельствам очевидцев, прослеживая связь во времени между их возникновением и прекращением приема психоактивных веществ. Исследование психического статуса следует завершить выяснением отношения исследуемого лица к СНЭ и оценки своего состояния.

18. В ходе проведения СНЭ применяются лабораторные (исследование биологических сред организма (моча, кровь) на наличие психоактивных веществ, а также строго по медицинским показаниям (в отношении лиц, которым может быть применено решение о принудительном лечении по месту дальнейшего отбывания наказания) - общий анализ крови, общий анализ мочи, микрореакция крови и другие) и инструментальные (ультразвуковое исследование органов брюшной полости, компьютерная томография головного мозга, рентгенологическое исследование органов грудной клетки и другие) методы.

19. По результатам проведенной СНЭ производится оценка результатов проведенных исследований с обоснованием выводов судебного эксперта (экспертов).

4. Структура и содержание сообщения о невозможности
дать заключение

20. Если судебный эксперт (эксперты) до проведения исследования убеждается, что поставленные перед ним вопросы выходят за пределы его специальных научных знаний или представленные ему материалы непригодны или недостаточны для дачи заключения и не могут быть восполнены либо состояние науки и экспертной практики не позволяет ответить на поставленные вопросы, он составляет мотивированное сообщение о невозможности дать заключение и удостоверяет его своей подписью и личной печатью. Сообщение о невозможности дать заключение оформляется по форме, согласно приложению 4 к настоящей Инструкции.

21. В сообщении о невозможности дать заключение указываются:

дата его оформления, сроки и место проведения СНЭ; основания производства СНЭ; сведения об органе (лице), назначившем судебную экспертизу; сведения об органе судебной экспертизы и (или) о судебном эксперте (экспертах), которым поручено производство судебной экспертизы (фамилия, имя, отчество (при его наличии), образование, экспертная специальность, стаж работы по специальности, ученая степень и ученое звание, занимаемая должность); отметка, удостоверенная подписью судебного эксперта (экспертов) о том, что он предупрежден об уголовной ответственности за дачу заведомо ложного заключения; вопросы, поставленные на разрешение судебного эксперта (экспертов); объекты исследования, обоснование невозможности ответить на поставленные перед судебным экспертом (экспертами) вопросы.

Приложение 1 к Инструкции по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан

Форма

Журнал
регистрации проведения
судебно-наркологической экспертизы

№	Ф.И.О.	Пол	Год рождения	Кем и когда вынесено постановление о проведении СНЭ	Дата проведения СНЭ
1	2		4	5	6

продолжение таблицы

Диагноз	Заключение	Рекомендуемые меры медицинского характера	Дата выдачи заключения	Кому выдано заключение	Примечание
7	8	9	10	11	12

Приложение 2 к Инструкции по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан

Форма

_____________________________________________________________________

(место проведения судебно–наркологической экспертизы)

Ходатайство
о приостановлении срока проведения
судебно-наркологической экспертизы

_____________________________________________________________________

(орган (лицо), назначивший судебно-наркологическую экспертизу,

кому направляется ходатайство)

"__" _________ 20___ года

Срок проведения судебно-наркологической экспертизы:

с "__" ________ 20___ года по "__" ________ 20__ года

Лицо, в отношении которого назначена судебно-наркологическая

экспертиза __________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии), год рождения)

подозреваемого, обвиняемого по статье _____ Уголовного Кодекса

Республики Казахстан или являющегося свидетелем, потерпевшим, истцом,

ответчиком; лицом, в отношении которого решается вопрос о

____________________________________________________________ согласно

_____________________________________________________________________

(постановление, определение органа или лица, назначившего

судебно-наркологическую экспертизу)

от "__" ________ 20__ года

Перечень необходимых дополнительных материалов с краткой

обоснованностью настоящего запроса

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Руководитель органа судебной экспертизы

__________________________________

подпись

Место печати (при наличии)

Приложение 3 к Инструкции по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан

Форма

Код формы по ОКУД* _____________

_______________________________________________________________

(место проведения судебно–наркологической экспертизы)

Заключение эксперта № _____

1. Дата оформления

_____________________________________________________________________

2. Сроки и место проведения судебно-наркологической экспертизы

_____________________________________________________________________

3. Фамилия, имя, отчество (при его наличии)

_____________________________________________________________________

4. Возраст_____________________________________________________

5. Адрес ______________________________________________________

подозреваемого, обвиняемого по статье _______ Уголовного Кодекса

Республики Казахстан или являющегося свидетелем, потерпевшим, истцом,

ответчиком; лицом, в отношении которого решается вопрос о направлении

на принудительное лечение в специализированную наркологическую

медицинскую организацию; о применении принудительных мер медицинского

характера; о дееспособности; направлении несовершеннолетнего в

наркологические организации для проведения соответствующего лечения

(подчеркнуть), согласно

_____________________________________________________________________

(постановление, определение, органа или лица, назначившего

судебно-наркологическую экспертизу)

6. Судебно-наркологическая экспертиза первичная, повторная,

дополнительная (подчеркнуть); в двух последних случаях указывается

когда, кем проводились судебно-наркологические экспертизы, заключения

эксперта (экспертов)

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

7. Сведения об органе (лице), назначившем

судебно-наркологическую экспертизу, и основания проведения

судебно-наркологической экспертизы

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

8. Вопросы, поставленные на разрешение судебно-наркологической

экспертизы:

1) ____________________________________________________________

2) ____________________________________________________________

3) ____________________________________________________________

4) ____________________________________________________________

9. Сведения об органе судебной экспертизы

_____________________________________________________________________

10. Сведения об эксперте (экспертах)

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии), образование, экспертная

специальность, стаж работы по специальности, ученая степень и ученое

звание, занимаемая должность)

11. Об уголовной ответственности за отказ или дачу заведомо

ложного заключения по статье 420 Уголовного кодекса Республики

Казахстан эксперт (эксперты) предупрежден ___________________________

_____________________________________________________________________

(подпись эксперта/экспертов)

12. Вопросы, подлежащие разрешению при судебно-наркологической

экспертизе, и другие разделы "Заключения" излагаются на

следующих_____ листах

13. Сведения об участниках процесса, присутствующих при

проведении судебной экспертизы ______________________________________

_____________________________________________________________________

14. Данные пояснений участников процесса

_____________________________________________________________________

15. Исследование материалов дела

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

16. Исследование медицинской документации (сведения из

наркологической и психиатрической организаций)

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

17. Анамнестические сведения (в том числе из медицинской

документации)

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

18. При настоящем исследовании выявлено следующее:

1) Общий осмотр

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

2) Соматическое состояние

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3) Неврологическое состояние

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

4) Психическое состояние

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

5) Данные лабораторных и инструментальных исследований

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

6) Данные рентгенологического исследования

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

19. Оценка результатов проведенных исследований

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

20. Обоснование и формулировка выводов по поставленным вопросам

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Подпись(и) судебно-наркологического эксперта(ов)

__________________________________

Место печати (при наличии)

Приложение 4 к Инструкции по проведению судебно-наркологической экспертизы органами судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан

Форма

Сообщение о невозможности дать заключение

1.Дата оформления

_____________________________________________________________________

2. Сроки и место проведения судебно-наркологической экспертизы

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3. Фамилия, имя, отчество (при его наличии)

_____________________________________________________________________

4. Возраст

_____________________________________________________________________

5. Адрес

_____________________________________________________________________

подозреваемого, обвиняемого по статье _______ Уголовного Кодекса

Республики Казахстан или являющегося свидетелем, потерпевшим, истцом,

ответчиком; лицом, в отношении которого решается вопрос о направлении

на принудительное лечение в медицинские организации, оказывающие

наркологическую помощь; о применении принудительных мер медицинского

характера; о дееспособности; направлении несовершеннолетнего в

наркологические организации для проведения соответствующего лечения

(подчеркнуть), согласно

_____________________________________________________________________

(постановление, определение, органа или лица, назначившего

судебно-наркологическую экспертизу)

6. Сведения об органе (лице), назначившем

судебно-наркологическую экспертизу, и основания проведения

судебно-наркологической экспертизы

_____________________________________________________________________

7. Вопросы, поставленные на разрешение экспертизы:

1) ____________________________________________________________

2) ____________________________________________________________

3) ____________________________________________________________

4) ____________________________________________________________

8. Сведения об органе судебной экспертизы

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

9. Сведения об эксперте (экспертах)

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

фамилия, имя, отчество (при его наличии), образование,

экспертная специальность, стаж работы по специальности, ученая

степень и ученое звание, занимаемая должность)

10. Об уголовной ответственности за отказ или дачу заведомо

ложного заключения по статье 420 Уголовного кодекса Республики

Казахстан эксперты предупреждены

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(подпись эксперта/экспертов)

11. Вопросы, подлежащие разрешению при судебно-наркологической

экспертизе, и другие разделы "Сообщения о невозможности дать

заключение" излагаются на следующих ____ листах

12. Обоснование невозможности ответить на поставленные перед

судебно-наркологическим экспертом (экспертами) вопросы

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Подпись(и) судебно-наркологического(их) эксперта(ов)

__________________________________

Место печати (при наличии)

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің сот сараптама органдарының сот-наркологиялық сараптамалар жүргізу нұсқаулығын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2016 жылғы 24 ақпандағы № 94 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылы 25 наурызда № 13525 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2017 жылғы 27 сәуірдегі № 484 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Әділет министрінің 27.04.2017 № 484 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен

"Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметi туралы" Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 20 қаңтардағы Заңының 20) бабының 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының сот-наркологиялық сараптамалар жүргізу нұсқаулығы бекітілсін.

2. Бұйрықтардың күші жойылды деп танылсын:

1) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 12 наурыздағы № 165 "Сот-наркологиялық сараптаманы ұйымдастыру және өндіру Нұсқаулығын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6142 болып тіркелген, 2010 жылғы 12 қарашадағы "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған).

2) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 31 қаңтардағы № 54 "Сот-наркологиялық сараптаманы өндіру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 12 наурыздағы № 165 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9189 болып тіркелген, 2014 жылғы 23 шілдедегі "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған).

3. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Сот медицинасы орталығы:

1) осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін, осы бұйрықтың мерзімді баспасөз басылымдарында, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануын және "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы Республикалық мемлекеттік кәсіпорнына Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін жолдауды:

2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Әділет Министрінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Б. Имашев

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2016 жылғы 24 ақпандағы № 94 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу нұсқаулығы
1. Жалпы ережелер

1. Осы (бұдан әрі - Нұсқаулық) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу нұсқаулығы Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процессуалдық, Азаматтық процессуалдық кодексіне, "Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы" Қазақстан Республикасының кодексіне, "Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасындағы сараптама органдарының сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу тәртібін нақтылайды.

2. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу негізі болып Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу және Қылмыстық іс жүргізу кодекстерінде белгіленген тәртіппен шығарылған прокурордың, нотариустың әкімшілік құқық бұзушылық туралы ісі бар соттың, органның (лауазымды тұлғаның) қылмыстық процесін жүргізуші органның сот сараптамасын тағайындау туралы қаулысы, ұйғарымы болып табылады.

3. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу кезінде сот-наркологиялық сарапшылар осы Нұсқаулыққа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тіркеу журналын толтырады, оған сот-наркологиялық сараптамадан өткен тұлға және сараптама қорытындылары туралы деректер енгізіледі.

4. Тұтқындағы тұлғаларға қатысты сот-наркологиялық сараптама (бұдан әрі - СНС) көрсетілген тұлғалардың болған орындарында жүргізіледі (тергеу изоляторы, уақытша ұстау изоляторы), сондай-ақ қажет болған жағдайда зерттеулер жүргізу үшін сот сарапшысының кабинетінде.

5. Сот-наркологиялық сараптама амбулаторлық жағдайларда жүргізіледі. Егер сот-наркологиялық сарапшылар амбулаторлық жағдай нәтижесінде СНС ұзақ және егжей-тегжей бақылау салдарынан қойылған сұрақтарға жауап бере алмаған жағдайда, олар СНС стационарлық жағдайда өткізу туралы ұсыныс береді.

6. Қорытынды беру мүмкін еместігі туралы сот-наркологиялық сарапшылардың қорытындысы немесе хабарламасы сот сараптамасын тағайындаған органға (тұлғаға) олар жасалғаннан кейін үш күн ішінде жіберіледі (беріледі).

7. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу үдерісінде психикалық аурулардың бар болуы туралы деректер анықталған кезде, сот-наркологиялық сарапшы қойылған сұраққа жауап берумен қатар сот-психиатриялық сараптаманы өндіру қажеттігін қорытындыда көрсетеді.

2. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімдері

8. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімі сот-наркологиялық сараптаманы және оның объектілерін тағайындау туралы қаулыны, анықтаманы сот сараптама органы жүргізуге қабылдаған күннен бастап есептеледі. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімі отыз тәуліктен аспауы тиіс, тек Қазақстан Республикасының Әділет Министрлігі көздеген ерекше жағдайларды қоспағанда.

9. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімін тоқтата тұру туралы осы сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу барысында, оларды зерттеусіз қорытынды беру мүмкін болмағанда, қосымша материялдарды ұсыну қажеттігі туындаған жағдайда сот сараптамасы органының басшысы осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша жеті тәулік ішінде сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімін тоқтата тұру туралы дәлелді өтініш жібереді. СНС жүргізуді көрсетілген жағдайда тоқтата тұру үшін негіз болған жағдайлар жойылғанға дейін сот сараптама органының басшысы тоқтатады, бірақ он тәуліктен аспауы қажет.

3. Сарапшы қорытындысының құрылымы және мазмұны

10. Зерттеулердің нәтижелері бойынша сот сарапшысы (сарапшылар) өзінің атынан жазбаша қорытынды жасайды және оны өздерінің жеке қолымен және жеке мөрімен куәландырады. Сот сарапшысының (сарапшылардың) қолы сот сараптама органының мөрімен расталады. Сарапшының қорытындысы осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасына сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

11. Қорытындыда көрсетілуі тиіс: оны ресімдеу күні, сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімі және орны; сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу негізі; сот-наркологиялық сараптаманы тағайындаған орган (тұлға) туралы мәліметтер; сот сараптама органы және сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу тапсырылған сот-наркологиялық сарапшы (сарапшылар) туралы мәліметтер (тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), білімі, сарапшылық мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесі және ғылыми атағы, лауазымы); көрінеу жалған қорытынды бергені үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылуы туралы ескертілгені жөнінде сот сарапшысының (сарапшылардың) қолымен куәландырылған белгі; сот сарапшысының (сарапшылардың) шешуіне қойылған сұрақтар; сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу кезінде прцеске қатысушылар туралы мәліметтер және олардың берген түсініктемелері туралы деректер; зерттеу объектілері; зерттеулердің мазмұны және нәтижелері; жүргізілген зерттеулер нәтижелерін бағалау, сот-сарапшысының (сарапшылардың) алдына қойылған сұрақтар бойынша қорытындыны негіздеу және тұжырымдау.

12. Сарапшының (сарапшылардың) қорытындысы негізделуі тиіс:

1) клиникалық зерттеу үдерісінде алынған деректерге;

2) сот-наркологиялық сараптамаға жатқызылатын тұлға туралы сипаттау мәліметтері бар іс материалдарындағы мәліметтерге (істің беті көрсетіле отырып); қажетті материалдар: бұрынғы сотталғандығы туралы талап-анықтама, учаскелік инспекторлардың, туысқандарың мінездемелері;

3) психиатриялық, наркологиялық ұйымдардан алынған медициналық құжаттамаға;

4) зерттеулердің аспаптық және зертханалық әдістерінің нәтижелеріне.

13. Анамнездік мәліметтерде қамтылуы тиіс:

1) ерте дамуы туралы мәліметтер;

2) тұқым қуалаушы психикалық, наркологиялық бұзушылықтар туралы мәліметтер;

3) алған білімі туралы мәліметер;

4) еңбек жолы, әскери қызметі туралы мәліметтер;

5) ауырғанға дейінгі тұлғалық ерекшеліктерін және ауырған кезінде пайда болған сипаттық өзгерістерді анықтау;

6) бастан кешірген соматикалық ауруларды, жарақаттарды және олардың салдарларын анықтау;

7) әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікке тартылуы туралы мәліметтер;

8) отбасылық жағдайы туралы деректер;

9) өзгертілген реактивтілік (пайдалану түрінің, төзімділіктің өзгеруі, дозасы асып кеткенде қорғаныс реакциясының жоғалуы және масаю түрінің өзгеруі) синдромының, психикалық тәуелділік синдромы және тәни тәуелділік синдромының қалыптасуын көрсете отырып, үлкен наркологиялық синдромның қалыптасуы туралы деректер қамтылған ауру анамнезі. Психоактивті заттарды соңғы қабылдау ұзақтығы және болдырмау жағдайы көрсетіледі. Психотикалық бұзылыстардың, құрысу талмаларының пайда болуының жүйелілігі белгіленеді. Бұрын жүргізілген емдеу және оның нәтижелері туралы деректер көрсетіледі.

14. Жалпы қарауға кіреді:

1) әртүрлі зақымдану іздерін анықтау, оның ішінде, көктамыр, бұлшық ет инъекцияларының іздері, "соқпақтар" (орналасу орны, түсі, пайда болған уақыттың ұзындығы), өздік тіліктер (олардың пайда болған уақытын ескерумен), татуировкалардың ерекшеліктері, егер олар бар болса;

2) бастан кешірген жарақаттардан кейінгі тыртықтарды анықтау үшін бастың шашты бөлігін қарау;

3) сілекейлі ауыз қуысын қарау (тыртықтар, эпилептикалық салдарынан тістүйі іздерінің болуы).

15. Анамнезде қойылатын шағымдар және соматикалық аурулардың болуын ескере отырып, органдар және жүйелер бойынша соматикалық жағдайын зерттеуге кіреді:

1) тыныс алу органдарының перкуссиясы және оларды аускультациялық зерттеу;

2) жүрек-тамыр жүйесін зерттеу (аускультация, артериялық қысымды, тамырдың соғу жиілігін өлшеу);

3) ас қорыту органдарын зерттеу (ішті пальпациялау, егер ол бар болса бауырдың ұлғаюын анықтау).

16. Неврологиялық жағдайын зерттеу кезінде анықталады:

1) бас сүйек-ми нервілері функцияларының бұзылуы.

2) сіңір және периосттық рефлекстер, олардың өзгерулері, патологиялық рефлекстердің болуы, еркін қозғалыстардың көлемі, параличтердің, қол-аяқ парездерінің болуы;

3) экстрапирамидтік бұзылыстар (гипокинез, гиперкинез көрінісі, бұлшықеттер тонусының бұзылуы, әртүрлі гиперкинездердің болуы, діріл, миоклониялар);

4) мишық патологиясы және қозғалыс жұмысын басқарудың бұзылуы, сөйлеу әрекетінің бұзылуы, жазудың, нистагмның өзгеруі;

5) сезімталдық және оның бұзылуы;

6) вегетативтік нерв жүйесі функциясының бұзылуы.

17. Сот-наркологиялық сараптама жүргізетін тұлғаның психикалық жағдайын айтқан кезде сипаттамалық әдіс қолданылады. Онда жалпылама анықтамалар және стандартты тұжырымдамалар болмауы тиіс. Белгілі бір симптомды немесе синдромды сипаттай отырып, сот-наркологиялық сараптамаға жіберілген тұлғаның сыртқы келбетін және мінез-құлқын сипаттаудан бастау керек. Сипаттауға санасының жағдайы, аффекттік, еріктік, психомоторлық бұзылыстар, түйсік, ойлау, зерде, зейін, жады бұзылыстары жатады. Сауал қою белсенді, жоспарлы және мақсатты түрде жүргізілуі тиіс. Психопатологиялық симптомдарды сипаттау бытыраңқы және кездейсоқ түрде емес, бір-бірімен өзара байланыста жүргізілуі тиіс.

Түйсік және сандырақ күйзелістерінің бұзылуын қысқаша түрде ауру күйзелістерінің нақтылығын тұлғаның қалай дәлелдейтінін көрсете отырып баяндау қажет. Пароксизмалы бұзылыстарды сипаттауды (құрысу, құрысусыз талмалар) еске алу және куәлардың мәліметтері бойынша, олардың пайда болуы және психоактивті заттарды қабылдауды тоқтату арасындағы уақыттағы байланысты қадағалай отырып жүргізу керек. Психикалық статусты зерттеу зерттелетін тұлғаның сот-наркологиялық сараптамаға қатынасын және өзінің жағдайын бағалауын анықтаумен аяқталуы қажет.

18. Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу барысында зертханалық (организмнің биологиялық ортасын (зәр, қан) психоактивті заттардың болуына, сондай-ақ қатаң түрде медициналық көрсеткіштер бойынша (жазасын одан әрі өтеу орны бойынша мәжбүрлеп емдеу туралы шешім қолданылуы мүмкін болатын тұлғаларға қатысты) зерттеу, жалпы қан анализі, жалпы зәр анализі, қан микрореакциясы және басқалар) және аспаптық (ішперде қуысы ағзаларын ультрадыбыстық зерттеу, бас миының компьютерлік томографиясы, кеуде клеткасы органдарын рентгендік зерттеу және басқалар) әдістер қолданылады.

19. Жүргізілген сот-наркологиялық сараптама нәтижелері бойынша сот сарапшысы (сарапшылар) қорытындыларын негіздеумен жүргізілген зерттеулер нәтижелерін бағалау жүргізіледі.

4. Қорытындыны беру мүмкін еместігі туралы хабарламаның құрылымы мен мазмұны

20. Егер сот сарапшысы (сарапшылар) зерттеуді жүргізгенге дейін алдына қойылған сұрақтар оның арнаулы ғылыми білім шегінен шығатын болса немесе оған ұсынылған материалдар жарамсыз немесе қорытынды беруге жеткіліксіз болса және толықтырылмайтын немесе ғылым мен сараптама тәжірибесі қойылған сұрақтарға жауап бермейтін болса, ал қорытынды беру мүмкін емес туралы хабарлама жасайды және оны өзінің қолымен және жеке мөрімен куәландырады. Қорытынды берудің мүмкін еместігі туралы хабарлама осы Ңұсқаулықтың 4-қосымшсына сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

21. Қорытынды берудің мүмкін болмауы туралы хабарламада көрсетіледі: оны ресімдеу күні, сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу орны мен мерзімдері; сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу негізі; сот сараптамасын тағайындаған орган (тұлға) туралы мәліметтер; сот сараптама органы туралы және (немесе) сот сараптамасын жүргізу тапсырылған сарапшы (сарапшылар) туралы мәліметтер (тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), білімі, сарапшылық мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесі және ғылыми атағы, лауазымы); көрінеу жалған қорытынды бергені үшін қылмыстық жауапкершілік ескертілгені туралы сот сарапшысының (сарапшылардың) қолымен куәландырылған белгі; сот сарапшысының (сарапшылардың) шешуіне қойылған сұрақтар; зерттеу объектілері, сот сарапшысының (сарапшылардың) алдына қойылған сұрақтарға жауап берудің мүмкін болмауын негіздеу.

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу нұсқаулығына 1-қосымша

Нысан

_______________________________________________________________

Сот-наркологиялық
сараптаманы жүргізуді тіркеу
журналы

№	Т.А.Ә.	Жынысы	Туған жылы	СНС жүргізу туралы қаулыны кім берді және қашан берілді	СНС жүргізілген уақыты
1	2	3	4	5	6

Журналдың жалғасы

Диагноз	Қорытынды	Медициналық сипаттағы ұсынылатын шаралар	Қорытынды берілген күн	Қорытынды кімге берілді	Ескертпе
7	8	9	10	11	12

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу нұсқаулығына 2-қосымша

Нысан

_______________________________________________________________

(сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу орны)

Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу
мерзімін тоқтата тұру туралы өтініш

__________________________________________________________________

(сот-наркологиялық сараптаманы тағайындаған өтініш, жіберілетін орган (тұлға)

20 ___ж. "___" ____________

Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу мерзімі:

20 ___ж. "____" _______ бастап 20 ___ж. "____" ______ дейін

Сот-наркологиялық сараптама тағайындалаған тұлға

_____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), туған жылы)

Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің ___ бабы бойынша

сезікті, айыпталушы немесе куәгер, жауапкер; 20 __ ж. "____"

__________ (сот-наркологиялық сараптаманы тағайындалған тұлға немесе

органның қаулысы, анықтамасы)

Осы сұрау салудың қысқаша негіздемесі бар қажетті қосымша

материалдардың тізбесі:

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Сот-наркологиялық сараптама органның басшысы

__________________

қолы

Мөр орны (болған кезде)

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу нұсқаулығына 3-қосымша

Нысан

ОКУД бойынша нысанның коды _______

_______________________________________________________________

(сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу орны)

№ _____ сарапшының қорытындысы

1. Ресімдеу күні ____________________________________________________

2. Сот сараптамалық сараптаманы жүргізу мерзімі және орны

_____________________________

3. Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда) ________________________

4. Жасы _____________________________________________________________

5. Мекенжайы ________________________________________________________

Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің ___ бабы бойынша сезікті,

айыпталушы немесе куәгер, жауапкер; арнайы медициналық ұйымға

мәжбүрлеп емдеуге жіберілетін адамға қатысты шешілетін мәселе;

медициналық сипаттағы мәжбүрлеп емдеу шараларын қолдану; әрекетке

қабілеттілігі; кәмелет жасқа толмаған адамды наркологиялық ұйымға

тиісті ем қабылдауға жіберу (астын сызу)

_____________________________________________________________________

(сот-наркологиялық сараптаманы тағайындаған тұлға немесе органның

қаулысы, анықтамасы)

6. Бастапқы, қайталанған, қосымша сот-наркологиялық сараптама (астын

сызу); соңғы екі жағдайда сот-наркологиялық сараптаманы қашан және

кім өткізгені туралы, сарапшылардың қорытындылары көрсетіледі

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

7. Сот-наркологиялық сараптаманы тағайындаған орган және

сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу негізі туралы мәліметтер

_____________________________________________________________________

8. Сот-наркологиялық сараптаманы шешуге қойылатын сұрақтар:

1) __________________________________________________________________

2) __________________________________________________________________

3) __________________________________________________________________

4) __________________________________________________________________

9. Сот-наркологиялық сараптама туралы мәліметтер

________________________________________

_____________________________________________________________________

10. Сараптама (сарапшылар)туралы мәліметтер:

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), білімі, сарапшылық

мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесі мен атағы,

атқарған лауазымы)

11. Қорытынды беруден бас тарту немесе көрінеу жалған қорытынды

бергені үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 420-бабына

сәйкес қылмыстық жауапкершілігі туралы сарапшылар ескертілді

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(сарапшылардың қолы)

12. Сот-наркологиялық сараптама кезінде шешуге жататын сұрақтар және

"Қорытынды" басқа бөлімдері мынадай ______ парақта жазылады.

13. Сот-наркологиялық сараптаманы өндіру кезінде қатысқандар,

процеске қатысушылар туралы мәлімет _________________________________

_____________________________________________________________________

14. Процеске қатысушылардың түсініктеме деректері ___________________

_____________________________________________________________________

15. Іс материалдарын зерттеу ________________________________________

_____________________________________________________________________

16. Медициналық құжаттамаларды зерттеу (наркологиялық және

психиатриялық ұйымдардан мәліметтер) ________________________________

_____________________________________________________________________

17. Анамнездік мәліметтер (соның ішінде медициналық құжаттамалардан)

____________________________________________________

18. Осы зерттеу кезінде мыналар анықталды:

1) Жалпы тексеріп-қарау: __________________________________________

2) Соматикалық жай-күйі _____________________________________________

3) Неврологиялық жай-күйі __________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

4) Психикалық жай-күйі ______________________________________________

5) Зертханалық және аспаптық зерттеулердің деректері ________________

6) Рентгенологиялық зерттеулердің деректері

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

19. Жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін бағалау

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

20. Қойылған сұрақтар бойынша қорытындылардың негіздемесі және

тұжырымдасы

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Сот-наркологиялық сарапшының (лардың) қол(дар)ы

_____________________________________________

Мөр орны (болғанда)

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі сот сараптама органдарының Сот-наркологиялық сараптаманы жүргізу нұсқаулығына 4-қосымша

Нысан

Қорытынды берудің мүмкін болмауы туралы хабарлама

1. Ресімдеу күні ____________________________________________________

2. Сот-наркологиялық сараптама жүргізу мерзімі және орны

_________________________________________

3. Тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде)____________________________

_____________________________________________________________

4. Жасы _____________________________________________________________

5. Мекенжайы ________________________________________________________

Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің ___ бабы бойынша сезікті,

айыпталушы немесе куәгер, жауапкер; арнайы медициналық ұйымға

мәжбүрлеп емдеу туралы жіберілетін адамға қатысты шешілетін мәселе;

медициналық сипаттағы мәжбүрлеп шаралар қолдану; әрекетке

қабілеттілігі; кәмелетке толмаған адамды наркологиялық ұйымға тиісті

ем қабылдауға жіберу (астын сызу)

_____________________________________________________________________

(сот-наркологиялық сараптаманы тағайындаған тұлға немесе органның

қаулысы, анықтамасы)

6. Сот-наркологиялық сараптаманы тағайындаған орган (тұлға) туралы

мәліметтер және сот-нарклогиялық сараптама жүргізуге негіздеме

__________________________________________________________

7. Сараптаманы шешуге қойылған сұрақтар:

1) __________________________________________________________________

2) __________________________________________________________________

3) __________________________________________________________________

4) __________________________________________________________________

8. Сот-наркологиялық сараптама органы туралы мәліметтер

_____________________________________________________________________

9. Сараптама (сарапшылар) туралы мәліметтер:_________________________

_____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), білімі, сарапшылық

мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесі мен атағы,

лауазымы)

10. Қорытынды беруден бас тартқаны немесе көрінеу жалған қорытынды

бергені үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің 420-бабы

бойынша қылмыстық жауапкершілігі туралы сарапшылар ескертілді

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

сарапшының (сарапшылардың қолы)

11. Сараптама кезінде шешуге жататын және "Қорытынды" басқа бөлімдері

мынадай ______ парақта жазылады.

12. Сот-наркологиялық сарапшының (лар)дың алдына қойылған сұрақтарға

жауап берудің мүмкін болмауы туралы негіздеме

_____________________________________________________________________

____________________________________________________

Сот-наркологиялық сарапшының (лардың) қол(дар)ы

___________________________________________________

Мөр орны (болған кезде)