Об утверждении Методики составления счета переоценки

Приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 21 ноября 2016 года № 269. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 декабря 2016 года № 14546.

В соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан от 19 марта 2010 года "О государственной статистике", а также с подпунктом 258) пункта 17 Положения о Министерстве национальной экономики Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 сентября 2014 года № 1011, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику составления счета переоценки.

2. Управлению национальных счетов совместно с Юридическим управлением Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) направление копии настоящего приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан в бумажном и электронном виде в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации;

4) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Управлению национальных счетов Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан довести настоящий приказ до структурных подразделений и территориальных органов Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан для руководства и использования в работе.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан (Керимханова Г.М.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель
Комитета по статистике
Министерства национальной экономики
Республики Казахстан	Н. Айдапкелов

Утверждена приказом Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 21 ноября 2016 года № 269

Методика составления счета переоценки
Глава 1. Общие положения

1. Методика составления счета переоценки (далее – Методика) относится к статистической методологии, разработанной в соответствии с международными стандартами и Законом Республики Казахстан от 19 марта 2010 года "О государственной статистике".

2. Настоящая Методика предназначена для использования Комитетом по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстана при формировании счета переоценки и применяется для Системы национальных счетов.

3. Целью настоящей Методики является определение подходов исчисления холдинговых прибылей и убытков для обеспечения сопоставимости данных и улучшение качества расчетов макроэкономических показателей.

4. В настоящей Методике используются следующие определения:

1) номинальная холдинговая прибыль на финансовый актив – увеличение стоимости актива, не являющееся результатом операций с активами (включая поступление процентов за период времени) и других изменений в объеме активов;

2) номинальная холдинговая прибыль на нефинансовый актив – стоимость экономической выгоды, поступающей собственнику актива в результате изменения его цены за некоторый период времени;

3) материальные оборотные средства – произведенные активы, состоящие из товаров и услуг, которые появились в текущем периоде или более раннем периоде и которые предназначены для продажи, использования в производстве или для других видов использования позднее;

4) номинальная холдинговая прибыль на обязательство – снижение стоимости обязательства, которое не является результатом операций или других изменений в объеме;

5) реальная холдинговая прибыль (убыток) – величина, на которую увеличивается (уменьшается) стоимость актива по сравнению с нейтральной холдинговой прибылью за период времени в отсутствие операций и других изменений в объеме активов;

6) основные фонды – произведенные активы, которые используются неоднократно или непрерывно в процессах производства более одного года;

7) индекс потребительских цен – общепризнанный показатель инфляции, характеризующий изменение во времени среднего уровня цен на фиксированную корзину товаров и услуг, приобретаемых населением для личного потребления.

5. Информационной базой для составления счета переоценки являются:

1) официальная статистическая информация;

2) административные данные из административных источников.

Глава 2. Содержание Счета переоценки

6. Счет переоценки (далее – Счет) отражает холдинговые прибыли или убытки, поступающие за отчетный период собственникам нефинансовых активов и финансовых активов и обязательств.

7. Холдинговая прибыль и убытки влияют на нефинансовые и финансовые активы. Существуют три типа холдинговой прибыли:

1) номинальная холдинговая прибыль;

2) нейтральная холдинговая прибыль;

3) реальная холдинговая прибыль.

8. Каждый из этих трех типов холдинговых прибылей или убытков подразделяется по основным группам активов и обязательств. Обязательства относятся только к финансовым активам.

9. В начале Счета регистрируются номинальные холдинговые прибыли и убытки, которые отражают полную величину изменения в различных активах и обязательствах вследствие изменений цен этих активов и обязательств с начала отчетного периода или за период между временем поступления актива в запасы и временем выбытия его из запасов.

10. Номинальные холдинговые прибыли и убытки в отношении активов регистрируются на левой стороне Счета, а номинальные холдинговые прибыли и убытки в отношении обязательств регистрируются на правой стороне счета. Положительная величина переоценки обязательств эквивалентна номинальной величине холдингового убытка, а отрицательная величина переоценки обязательств эквивалентна номинальной холдинговой прибыли.

11. Балансирующей статьей Счета является изменение чистой стоимости капитала вследствие полученных номинальных холдинговых прибылей и убытков.

12. Номинальные холдинговые прибыли и убытки подразделяются на два компонента:

Первый компонент показывает величину переоценки, которая возникает при изменении цены активов пропорционально изменению общего уровня цен. Величина получается путем применения за тот же период времени индекса цен к начальной стоимости всех активов или обязательств. Результатом операции являются нейтральные холдинговые прибыли и убытки, все активы и обязательства переоцениваются с условием точной сохранности их покупательной способности.

Второй компонент показывает разницу между номинальными холдинговыми прибылями и убытками и нейтральными холдинговыми прибылями и убытками. Разница называется реальными холдинговыми прибылями и убытками. Когда номинальные холдинговые прибыли и убытки больше, чем нейтральные холдинговые прибыли и убытки, возникают реальные холдинговые прибыли, отражающие увеличение в среднем фактических цен активов в большей мере (или уменьшение в меньшей мере), чем общий уровень цен. Уменьшение относительных цен активов является результатом реальных холдинговых убытков. Изменение чистой стоимости капитала вследствие номинальных холдинговых прибылей и убытков подразделяется на изменение вследствие нейтральных холдинговых прибылей и убытков и изменение вследствие реальных холдинговых прибылей и убытков.

13. Структура Счета представлена в приложении к настоящей Методике.

Глава 3. Расчет номинальных холдинговых прибылей и убытков

14. Номинальные холдинговые прибыли активов определяются как стоимость выгод, накапливаемых владельцем актива в результате изменения их цены (денежной оценки) с течением времени.

15. Увеличение стоимости обязательства равно изменению цены (или денежной стоимости) данного обязательства, но с противоположным знаком. Положительное изменение в результате роста стоимости актива или снижения стоимости обязательства приводит к увеличению чистой стоимости рассматриваемой единицы. Отрицательная холдинговая прибыль (убыток) вследствие сокращения стоимости данного актива или повышения стоимости данного обязательства ведет к уменьшению чистой стоимости этой единицы.

16. Номинальные холдинговые прибыли исчисляются в отношении активов или обязательств, которые сами непосредственно остаются неизменными в качественном и количественном отношении в течение отчетного периода, для которого определяются холдинговые прибыли. Номинальные холдинговые прибыли возникают на существующие основные фонды либо вследствие общей инфляции, либо при изменении со временем цены самого актива.

17. Оценка номинальных холдинговых прибылей в отношении материальных оборотных средств рассчитывается отдельно по сырью и материалам, готовой продукции, товарам для перепродажи, незавершенному производству и прочим запасам.

18. Товары, поступающие в запасы материальных оборотных средств, считаются приобретенными владельцем предприятия у себя самого, как у производителя, а товары, выбывающие из запасов материальных оборотных средств, рассматриваются как переданные собственником предприятия ему самому в качестве производителя для использования в производстве или для продажи. Стоимость изъятий из запасов, включает, любые холдинговые прибыли на материальные оборотные средства, находящиеся в запасах, что обеспечивает исключение холдинговых прибылей из стоимости выпуска продукции.

19. Стоимость товаров для перепродажи, изъятых из запасов материальных оборотных средств, включает стоимость любых холдинговых прибылей или убытков, возникающих за время нахождения товаров в запасах, но не стоимость торговой наценки, которая реализована оптовиком или розничным продавцом.

20. Административные данные по переоценке финансовых активов и обязательств поступают из административных источников. Номинальные холдинговые прибыли в отношении отечественной валюты, депозитов и ссуд, номинированных в отечественной валюте, всегда равны нулю.

21. Номинальные холдинговые прибыли рассчитываются согласно следующей формуле:

(1)

где:

номинальная холдинговая прибыль актива n;

потоки актива n;

другие изменения в объеме актива n;

операции актива n.

22. Компоненты, отраженные в формуле рассчитываются на основании административных данных (в натуральном выражении) и общегосударственной статистической информации.

Глава 4. Расчет нейтральных холдинговых прибылей и убытков

23. Нейтральная холдинговая прибыль (убыток) за период представляет собой увеличение (уменьшение) стоимости актива, которое потребовалось бы, при отсутствии операций и других изменений в объеме активов приобрести количество товаров и услуг, как в начале периода.

24. Нейтральные холдинговые прибыли активов за отчетный период определяются как изменения стоимости актива для сохранения реальной стоимости.

25. Нейтральные холдинговые прибыли на активы рассчитываются с применением индекса цен, охватывающего широкий круг товаров и услуг. Дефлятор расходов на конечное потребление является более приемлемым, другие индексы используются в зависимости от наличия и качества данных. Индекс потребительских цен отвечает всем требованиям, и приемлемая процедура состоит в использовании индекса потребительских цен при исчислении нейтральной холдинговой прибыли.

26. Нейтральные холдинговые прибыли на актив за период времени равны стоимости актива в начале периода, умноженные на индекс потребительских цен.

27. Нейтральные холдинговые прибыли рассчитываются по следующей формуле:

(2)

где:

– нейтральная холдинговая прибыль;

– стоимость актива n в начале периода;

,

– индекс потребительских цен в период t и t-1.

Глава 5. Расчет реальных холдинговых прибылей и убытков

28. Реальные холдинговые прибыли на активы определяются как разность между номинальной и нейтральной холдинговой прибылью по данному активу:

, (3)

где:

– реальная холдинговая прибыль актива n;

– номинальная холдинговая прибыль актива n;

– нейтральная холдинговая прибыль актива n.

29. Стоимости реальных холдинговых прибылей на активы зависят от изменения их цен в рассматриваемом периоде. Увеличение относительной цены актива приводит к положительным реальным холдинговым прибылям, а уменьшение относительной цены актива приводит к отрицательным реальным прибылям независимо от того, повышается ли общий уровень цен, снижается или остается неизменным.

30. Балансирующая статья по Счету определяется как алгебраическая сумма положительных или отрицательных записей, характеризующих номинальное изменение всех активов и обязательств, принадлежащих институциональной единице.

31. Счет составлен на основании административных данных и является экспериментальной работой. Экспериментальные расчеты в практику внедрятся после завершения всех расчетов.

Приложение к Методике составления счета переоценки

Структура Счета

Изменения в активах	Изменения в обязательствах и чистой стоимости капитала
Номинальные холдинговые прибыли и убытки	Номинальные холдинговые прибыли и убытки
Нефинансовые активы	Нефинансовые активы
Произведенные активы	Произведенные активы
Непроизведенные активы	Непроизведенные активы
Финансовые активы/обязательства	Финансовые активы/ обязательства
	Изменение чистой стоимости капитала вследствие номинальных холдинговых прибылей и убытков
Нейтральные холдинговые прибыли и убытки	Нейтральные холдинговые прибыли и убытки
Нефинансовые активы	Нефинансовые активы
Произведенные активы	Произведенные активы
Непроизведенные активы	Непроизведенные активы
Финансовые активы/ обязательства	Финансовые активы/ обязательства
	Изменение чистой стоимости капитала вследствие нейтральных холдинговых прибылей и убытков
Реальные холдинговые прибыли и убытки	Реальные холдинговые прибыли и убытки
Нефинансовые активы	Нефинансовые активы
Произведенные активы	Произведенные активы
Непроизведенные активы	Непроизведенные активы
Финансовые активы/ обязательства	Финансовые активы/обязательства
	Изменение чистой стоимости капитала вследствие реальных холдинговых прибылей и убытков

Қайта бағалау шотын құру әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2016 жылғы 21 қарашадағы № 269 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 21 желтоқсанда № 14546 болып тіркелді

«Мемлекеттік статистика туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы Заңының 12-бабы 5) тармақшасына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 24 қыркүйектегі № 1011 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі туралы ереженің 17-тармағы 258) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Қайта бағалау шотын құру әдістемесі бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Ұлттық шоттар басқармасы Заң басқармасымен бірлесіп заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспасөз басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберілуін;
3) мемлекеттік тіркелген күннен бастап осы бұйрықтың көшірмелерін он күнтізбелік күн ішінде қағаз және электрондық түрде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;
4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Ұлттық шоттар басқармасы осы бұйрықты жұмыс бабында басшылыққа алу және пайдалану үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне және аумақтық органдарына жеткізсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының орынбасарына (Г.М. Керімханова) жүктелсін.
5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрілігі
Статистика комитетінің төрағасы Н. Айдапкелов

Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрлігі
Статистика комитеті
төрағасының
2016 жылғы 21 қарашадағы
№ 269 бұйрығымен
бекітілді

Қайта бағалау шотын құру әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Қайта бағалау шотын құру әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) халықаралық стандарттарға және «Мемлекеттік статистика туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы Заңына сәйкес әзірленген статистикалық әдіснамаға жатады.
2. Осы Әдістеме қайта бағалау шотын қалыптастыру кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің пайдалануына арналған және Ұлттық шоттар жүйесі үшін қолданылады.
3. Осы Әдістеменің мақсаты есептеулерінің макроэкономикалық көрсеткіштер сапасын арттыру және деректер салыстырмалалығын қамтамасыз ету үшін холдингілік пайдалар және залалдар есептеу тәсілін анықтау болып табылады.
4. Осы Әдістемеде келесі анықтамалар колданылады:
1) қаржылық активке атаулы холдингілік пайдалар – активтермен болатын операциялар (уақыт кезеңінде пайыздардың түсуін қоса) мен басқа да өзгерістердің нәтижесі болып табылмайтын активтер көлеміндегі актив құнының ұлғаюы;
2) қаржылық емес активке атаулы холдингілік пайда – белгілі бір уақыт кезеңінде оның бағасының өзгеруі нәтижесінде осы активтің иесіне түсетін экономикалық пайданың құны;
3) материалдық айналым құралдары – ағымдағы кезеңде немесе бұдан да ертерек кезеңде пайда болған және сатуға, өндірісте пайдалануға немесе кейінірек пайдаланудың басқа да түрлеріне арналған тауарлар мен көрсетілетін қызметтерден тұратын өндірілген активтер;
4) міндеттемеге атаулы холдингілік пайдалар – операциялардың немесе басқа да өзгерістердің нәтижесі болып табылмайтын көлемдегі міндеттемелер құнының төмендеуі;
5) нақты холдингілік пайда (залал) – активтер көлемінде операциялар мен басқа да өзгерістер болмаған жағдайда кезең ішінде бейтарап холдингілік пайдамен салыстырғанда актив құны ұлғаятын (азаятын) шама;
6) негізгі қорлар – өндіріс үдерісінде бір жылдан аса бірнеше рет немесе үздіксіз қолданылатын өндірілген активтер;
7) тұтыну бағасының индексі – жеке тұтынуы үшін халық сатып алатын тауарларының және көрсетілетін қызметтерінің белгіленген қоржынына бағалардың орташа деңгейінің әр уақыттағы өзгерісін сипаттайтын жалпы танылған инфляцияның көрсеткіші.
5. Қайта бағалау шотын құру үшін:
1) ресми статистикалық ақпарат;
2) әкімшілік дереккөздерден алынатын әкімшілік деректер ақпараттық база болып табылады.

2-тарау. Қайта бағалау шотының мәні

6. Қайта бағалау шоты (бұдан әрі – Шот) есепті кезеңде қаржылық емес активтердің және қаржылық активтер мен міндеттемелердің меншік иелеріне келіп түсетін холдингілік пайдаларын немесе залалдарын көрсетеді.
7. Холдингілік пайда және залал қаржылық емес және қаржылық активтерге ықпал етеді. Холдингілік пайдалардың үш түрі бар:
1) атаулы холдингілік пайда;
2) бейтарап холдингілік пайда;
3) нақты холдингілік пайда.
8. Холдингілік пайданың немесе залалдың осы үш түрінің әрқайсысы активтер мен міндеттемелердің негізгі топтары бойынша бөлінеді. Міндеттемелер тек қаржылық активтерге ғана жатады.
9. Шот басында атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар тіркеледі, олар есепті кезеңнің басынан бастап осы активтер мен міндеттемелер бағаларының өзгеруі салдарынан немесе активтердің запасқа түсуі мен оның запастан шығу уақыты арасындағы кезеңге әртүрлі активтер мен міндеттемелердегі өзгерістердің толық шамасын көрсетеді.
10. Атаулы холдингілік пайдалар және залалдар активтерге қатысты алғанда Шоттың сол жағына тіркеледі, ал атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар міндеттемелерге қатысты алғанда Шоттың оң жағына тіркеледі. Міндеттемелерді қайта бағалаудың оң шамасы холдингілік залалдың атаулы шамасына эквивалентті, ал теріс шама атаулы холдингілік пайданың шамасына эквивалентті.
11. Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдардың салдарынан капиталдың таза құнының өзгеруі шоттың теңгерімдеуші бабы болып табылады.
12. Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар екі компонентке бөлінеді:
Бірінші компонент активтер бағасының өзгеруі бағаның жалпы деңгейінің өзгеруіне пропорционал болған пайда болған кезде туындайтын холдингілік пайдалар мен залалдарды қайта бағалау шамасын көрсетеді. Шама барлық активтер мен міндеттемелердің бастапқы құнына сол уақыт кезеңіне баға өзгерісінің жалпы деңгейі индексін пайдалану жолымен алынады. Бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдар және барлық активтер мен міндеттемелер олардың сатып алушылық қабілетін дәлме дәл сақтау шартымен қайта бағалануы осы операцияның нәтижесі болып табылады;
Холдингілік пайдалар мен залалдардың екінші компоненті атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар және бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдар арасындағы айырмашылықты көрсетеді. Бұл айырмашылық нақты холдингілік пайдалар мен залалдар деп аталады. Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдардан көп болса, активтердің нақты бағасы көп дегенде (немесе кем дегенде азайған) бағалардың жалпы деңгейіне қарағанда орташа ұлғаюын көрсететін нақты холдингілік пайдалар туындайды. Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар салдарынан капиталдың таза құнының өзгерісі бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдар салдарынан болатын өзгерістерге және нақты холдингілік пайдалар мен залалдар салдарынан болатын өзгерістерге бөлінеді.
13. Шоттың құрылымы осы Әдістемеге қосымшада ұсынылған.

3-тарау. Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдарды есептеу

14. Активтердің атаулы холдингілік пайдалары уақыт өткен сайын олардың бағаларының (ақшалай бағалау) өзгеруі нәтижесінде актив иесі жинақталған пайданың құны ретінде анықталады.
15. Міндеттеме құнының ұлғаюы осы міндеттеме бағасының теріс белгідегі өзгерісіне (немесе ақшалай құнына) тең. Актив құнының өсу нәтижесіндегі оң өзгеріс немесе міндеттеме құнының төмендеуі қарастырылатын бірліктің таза құнының артуына әкеп соғады. Аталған актив құнының қысқаруы салдарынан теріс холдингілік пайда (залал) немесе аталған міндеттеме құнының артуы осы бірліктің таза құнының азаюына әкеледі.
16. Атаулы холдингілік пайдалар активтерге немесе міндеттемелерге қатысты есептеледі, олардың өзі холдингілік пайдалар анықталатын есепті кезең ішінде тікелей сапалық және сандық қатынаста өзгеріссіз қалады. Атаулы холдингілік пайдалар негізгі қорлардың барына немесе уақыт өткен сайын актив бағасының өзгеруі кезінде пайда болады.
17. Материалдық айналым құралдарына қатысты номиналды холдингілік пайданы бағалау шикізаттар мен материалдар, дайын өнімдер, қайта сату үшін тауарлар, аяқталмаған өнімдер өндіріс және басқа қорларға қатысты жеке есептелінеді.
18. Материалдық айналым құралдар қорына келіп түскен тауарлар кәсіпорын иелерінің өздерінен, өнім өндірушіден алынған болып есептеледі, ал материалдық айналым құралдары запасынан шығатын тауарлар кәсіпорын иесінен өндірісте қолдану немесе сату үшін берілгендер ретінде қарастырылады. Ішкі операциялар олардың орын жағдайдағы уақыт сәтіне басым бағалармен бағаланады. Запастағы шығыс құнына өнім шығарылымы құнынан холдингілік пайдаларды алып тастауларды қамтамасыз ететін запастарда бар материалдық айналым құралдарына кез келген холдингілік пайдалар кіреді.
19. Материалдық айналым құралдарының қайта сатуға арналған тауарлардың құнына запастардан шығарылған көтерме саудада немесе бөлшек саудада сатушы өткізген үстеме сауда бағасының құны емес, тауарлардың запаста болған уақытында туындаған кез келген холдингілік пайдалар мен залалдардың құны кіреді.
20. Қаржылық активтер мен міндеттемелерді қайта бағалау бойынша әкімшілік деректер әкімшілік дереккөздерден түседі. Отандық валюта, отандық валютада номинацияланған депозиттер мен несиелерге қатысты атаулы холдингілік пайдалар қашанда нөлге тең.
21. Атаулы холдингілік пайдалар келесі формулаға сәйкес есептеледі:

 (1)
мұндағы:
n активінің атаулы холдингілік пайдасы;
 -n активінің ағындары;
n активінің көлеміндегі басқа да өзгерістер;
n активінің операциялары.
22. Формулада көрсетілген компоненттер әкімшілік деректер (заттай көріністе) мен жалпымемлекеттік статистикалық ақпарат негізінде есептеледі.

4-тарау. Бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдарды есептеу

23. Кезеңдегі бейтарап холдингілік пайда (залал) операциялар мен активтер көлемінде басқа да өзгерістер болмаған жағдайда кезең басындағыдай тауарлар мен қызметтер санын сатып алу талап етілген актив құнының ұлғаюын (азаюын) білдіреді.
24. Есепті кезеңге бейтарап холдингілік пайда нақты құнды сақтау үшін актив құнының өзгерісі ретінде анықталады.
25. Активтердің бейтарап холдингілік пайдалары тауарлар және қызметтердің кең тобын қамтыған бағалар индексі қолдану арқылы есептелінеді. Соңғы тұтынуға шығындар дефляторы едәуір тиімді болып табылады басқа индекстер деректердің сапасы мен бар болуына байланысты қолданылады. Тұтыну бағаларының индексі барлық талаптарға жауап береді және нейтралды холдингілік пайдаларды есептеуде тұтыну бағалардың индексін қолданудан тұратын ыңғайлы үдеріс.
26. Есептік кезеңіндегі активтердің бейтарап холдингілік пайдалары кезең басындағы актив құнын тұтыну бағасының индексіне көбейткенге тең.
27. Бейтарап холдингілік пайда келесі формула бойынша есептелінеді:

(2)
мұндағы:
– бейтарап холдингілік пайда;
–n активінің кезең басындағы құны;
, – t және t-1 кезеңіндегі тұтыну бағаларының индексі.

5-тарау. Нақты холдингілік пайдалар мен залалдарды есептеу

28. Активке нақты холдингілік пайдалар аталған актив бойынша атауы және бейтарап холдингілік пайдалар арасындағы айырма ретінде анықталады:

, (3)
мұндағы:
- n активінің нақты холдингілік пайдасы;
- n активінің атаулы холдингілік пайдасы;
- n активінің бейтарап холдингілік пайдасы.
29. Активтерге нақты холдингілік пайдалар құны қарастырылатын кезеңдегі бағаларының өзгерісіне байланысты болады. Активтің салыстырмалы бағасының жоғарылауы оң нақты холдингілік пайдаларға әкеледі, ал активтің салыстырмалы бағасының төмендеуі бағалардың жалпы деңгейінің жоғарылауына, төмендеуіне немесе өзгеріссіз қалатынына байланысты болмай, теріс нақты пайдаларға әкеледі.
30. Шот бойынша теңгерімделетін бап институционалдық бірліктерге жатқан барлық активтер мен міндеттемелердің номиналды өзгерісін сипаттайтын оң және теріс жазбалардың алгебралық сомасы ретінде анықталады.
31. Шот әкімшілік деректер негізінде құрылған және эскпериментальды жұмыс болып табылады. Экспериментальды есептеулер тәжірибеге барлық есептеулер аяқталған соң енгізіледі.

Қайта бағалау шотын құру
әдістемесіне қосымша

Шоттың құрылымы

Активтердегі өзгерістер	Міндеттемелердегі және капиталдың таза құнындағы өзгерістер
Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдар	Номиналды холдингілік пайда және залалдар
Қаржылық емес активтер	Қаржылық емес активтер
Өндірілген активтер	Өндірілген активтер
Өндірілмеген активтер	Өндірілмеген активтер
Қаржылық активтер/міндеттемелер	Қаржы активтер/міндеттемелер
	Атаулы холдингілік пайдалар мен залалдардың салдарынан капиталдың таза құнының өзгерісі
Бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдар	Нейтралды холдингілік пайдалар мен залалдар
Қаржылық емес активтер	Қаржылық емес активтер
Өндірілген активтер	Өндірілген активтер
Өндірілмеген активтер	Өндірілмеген активтер
Қаржылық активтер/міндеттемелер	Қаржылық активтер/міндеттемелер
	Бейтарап холдингілік пайдалар мен залалдардың салдарынан капиталдың таза құнының өзгерісі
Нақты холдингілік пайдалар мен залалдар	Нақты холдингілік пайда және залалдар
Қаржылық емес активтер	Қаржылық емес активтер
Өндірілген активтер	Өндірілген активтер
Өндірілмеген активтер	Өндірілмеген активтер
Қаржылық активтер/міндеттемелер	Қаржылық активтер/міндеттемлере
	Нақты холдингілік пайдалар мен залалдардың салдарынан капиталдың таза құнының өзгерісі