О внесении изменений в решение областного маслихата от 11 декабря 2015 года № 349 "Об утверждении Правил содержания и защиты зеленых насаждений, благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области"

Решение маслихата Актюбинской области от 3 марта 2017 года № 118. Зарегистрировано Департаментом юстиции Актюбинской области 7 апреля 2017 года № 5413

Примечание РЦПИ.
В тексте документа сохранена пунктуация и орфография оригинала.
В соответствии со статьями 386, 505 Кодекса Республики Казахстан от 05 июля 2014 года "Об административных правонарушениях", подпунктом 5) статьи 19 Экологического Кодекса Республики Казахстан от 09 января 2007 года, подпунктом 4-2) пункта 1 и пунктом 2-2 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 235 "Об утверждении Типовых правил содержания и защиты зеленых насаждений, правил благоустройства территорий городов и населенных пунктов", зарегистрированных в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10886, Актюбинский областной маслихат РЕШИЛ:
1. Внести в решение областного маслихата от 11 декабря 2015 года № 349 "Об утверждении Правил содержания и защиты зеленых насаждений, благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 4686, опубликованное 29 и 30 января 2016 года в газетах "Актюбинский вестник" и "Ақтөбе") следующие изменения:
заголовок изложить в следующей редакции:
"Об утверждении Правил содержания и защиты зеленых насаждений, Правил благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области";
преамбулу решения изложить в следующей редакции:
"В соответствии со статьями 386, 505 Кодекса Республики Казахстан от 05 июля 2014 года "Об административных правонарушениях", подпунктом 5) статьи 19 Экологического Кодекса Республики Казахстан от 09 января 2007 года, подпунктом 4-2) пункта 1 и пунктом 2-2 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 235 "Об утверждении Типовых правил содержания и защиты зеленых насаждений, правил благоустройства территорий городов и населенных пунктов", зарегистрированных в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10886, Актюбинский областной маслихат РЕШИЛ:";
пункт 1 изложить в следующей редакции:
"1. Утвердить:
1) Правила содержания и защиты зеленых насаждений территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области, согласно приложению 1 к настоящему решению;
2) Правила содержания благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области, согласно приложению 2 к настоящему решению.
2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель сессии областного маслихата	Секретарь областного маслихата
А. САДЫКОВ	С. КАЛДЫГУЛОВА

	Приложение 1 к решению областного маслихата от 3 марта 2017 года № 118
	Утверждены решением областного маслихата от 11 декабря 2015 года № 349

Правила содержания и защиты зеленых насаждений территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила содержания и защиты зеленых насаждений территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области разработаны в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан от 1 июля 1999 года (Особенная часть), Земельным кодексом Республики Казахстан от 20 июня 2003 года, Экологическим Кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года, статьей 386 Кодекса Республики Казахстан от 5 июля 2014 года "Об административных правонарушениях", законами Республики Казахстан от 16 июля 2001 года "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан" (далее – Закон), от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и иными нормативными правовыми актами.
Действие Правил не распространяется на территории существующего индивидуального жилого дома, дачные участки граждан и государственного лесного фонда и особо охраняемые природные территории республиканского значения.
2. Правила определяют порядок и регулируют отношения в сфере содержания и защиты зеленых насаждений городов и населенных пунктов Актюбинской области и распространяются на всех физических и юридических лиц, независимо от форм собственности.
3. В настоящих Правилах используются следующие понятия:
1) благоустройство – совокупность работ (по инженерной подготовке территории, устройству дорог, развитию коммуникационных сетей и сооружений водоснабжения, канализаций, энергоснабжения) и мероприятий (по расчистке, осушению и озеленению территории, улучшению микроклимата, охране от загрязнения воздушного бассейна, открытых водоемов и почвы, санитарной очистке, снижению уровня шума), осуществляемые в целях приведения той или иной территории в состояние, пригодное для строительства и нормального пользования по назначению, создания здоровых, удобных и культурных условий жизни населения;
2) вырубка деревьев – работа по вырубке (пересадке) деревьев, осуществляемая по разрешению уполномоченного органа в соответствии с пунктом 159 приложения 2 к Закону Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" от 16 мая 2014 года (далее – Закон о разрешениях);
3) дендрологический план – план размещения зеленых насаждений, с указанием количественного и видового состава существующей и проектируемой к посадке зеленых насаждений древесно-кустарниковой растительности, в сочетании с открытыми участками газонов, площадок, дорожек, водоемов, с учетом зоны застройки;
4) земли общего пользования – земли занятые и предназначенные для занятия площадями, улицами, тротуарами, проездами, дорогами, набережными, парками, скверами, городскими лесами, бульварами, водоемами, пляжами, кладбищами и объектами, предназначенными для удовлетворения нужд населения (инженерные системы общего пользования);
5) омолаживание – сильное укорачивание скелетных и полускелетных ветвей, прореживание и регулирование побегов, обрезка ствола на высоте не менее 3,5 метров у взрослых деревьев, пригодных для омолаживания со здоровыми штамбами и стволами, потерявшими свои декоративные качества вследствие усыхания вершин и ветвей;
6) зеленый массив – озелененная территория, насчитывающая не менее 50 экземпляров деревьев на территории не менее 0,125 га, независимо от видового состава;
7) зеленые насаждения – древесно-кустарниковая и травянистая растительность естественного происхождения и искусственно высаженные, которые в соответствии с гражданским законодательством являются недвижимым имуществом и составляют единый городской зеленый фонд;
8) уничтожение зеленых насаждений – повреждение зеленых насаждений, повлекшее их гибель;
9) повреждение зеленых насаждений – причинение вреда кроне, стволу, корневой системе древесно-кустарниковых растений, надземной части и корневой системе травянистых растений, не влекущее прекращение роста. Повреждением является механическое, термическое или химическое повреждение корневой системы, нарушение целостности коры, напочвенного покрова и иное причинение вреда;
10) содержание и защита зеленых насаждений – система правовых, административных, организационных и экономических мер, направленных на создание, сохранение и воспроизводство зеленых насаждений (в том числе компенсационное восстановление зеленых насаждений взамен вырубленных), озелененных территорий и зеленых массивов;
11) сохранение зеленых насаждений – комплекс мероприятий, направленный на сохранение особо ценных пород насаждений, попадающих под пятно благоустройства и строительных работ;
12) лесопатологическое обследование зеленых насаждений – специальное обследование на наличие вредителей (насекомых), выявление наличия признаков и очагов болезней, признаков поражения грибковыми заболеваниями (паразитами) стволов, корневой системы и кроны. Если насаждения поражены болезнями более чем на 50 (пятидесяти) %, то они подлежат обязательной вырубке;
13) инвентаризация зеленых насаждений (подеревный перечет) – комплекс мероприятий по учету объектов озеленения с подробным описанием количественных и качественных характеристик, а также графическое отображение каждого элемента озеленения на плановой основе;
14) реестр зеленых насаждений – свод данных о типах, видовом составе, размере площади, состоянии и расположении зеленых насаждений;
15) индивидуальный жилой дом – дом, предназначенный для личного (семейного) проживания, расположенный на усадебном участке и находящийся в собственности гражданина вместе с хозяйственными и другими строениями и зелеными насаждениями;
16) озелененные территории – участок земли, на котором располагается растительность естественного происхождения, искусственно созданные садово-парковые комплексы и объекты, бульвары, скверы, газоны, цветники;
17) уход – уход за почвой и подземной частью растений (подкормка, полив, рыхление и прочие действия);
18) план компенсационной посадки – план посадки деревьев, которые подверглись вырубке, санитарной вырубке, включающий в себя количественную часть, породный состав, объем, календарные сроки посадки, а также графическую схему размещения посадок с привязкой к плановой основе;
19) компенсационная посадка – посадка взамен вырубленных деревьев на специальных участках определенных уполномоченным органом в соответствии с дендрологическим планом;
20) проезд – элемент дороги, обеспечивающий подъезд транспортных средств к жилым и общественным зданиям, учреждениям, предприятиям, объектам застройки внутри микрорайонов, кварталов, населенных пунктов;
21) санитарная обрезка – удаление больных, усыхающих, сухих и поврежденных ветвей, создающих аварийные ситуации (лежащих на линиях электропередач, газовых трубах, разрушающих кровлю зданий, создающих угрозу безопасности дорожного движения);
22) тротуар – элемент дороги, предназначенный для движения пешеходов, примыкающий к проезжей части или отделенный от нее газоном или арычной системой;
23) уполномоченный орган – структурное подразделение местного исполнительного органа района (города), акимы сел, поселков, сельских округов;
24) организация – физическое или юридическое лицо, специализирующиеся в области содержания и защиты зеленых насаждений;
25) формирование кроны – обрезка ветвей и побегов, отдельных деревьев, кустарников и линейных насаждений, поддающихся формовке, не приводящая их гибели, с целью придания им определенной эстетической формы и омолаживания зеленых насаждений;
26) малые архитектурные формы – объекты декоративного характера и практического использования (скульптуры, фонтаны, барельефы, вазы для цветов, павильоны, беседки, скамьи, урны, оборудование и конструкции для игр детей и отдыха взрослого населения);
27) прилегающая территория – территория (в границах 5 метров по периметру), непосредственно примыкающая к границам здания, сооружения, ограждения, строительной площадки, к объектам торговли, рекламы и иным объектам, находящимся в собственности, владении, аренде, на балансе у юридических или физических лиц.

Глава 2. Содержание и защита зеленых насаждений

Параграф 1. Меры по сохранению и защите зеленых насаждений

4. Все зеленые насаждения, за исключением зеленых насаждений, произрастающих на участках государственного лесного фонда и особо охраняемых природных территориях республиканского и местного значения, территориях индивидуального жилого дома и личного подсобного хозяйства, на дачных участках образуют единый зеленый фонд городов и населенных пунктов, подлежащий защите.
5. Развитие озелененных территорий соответствующей административно-территориальной единицы производится в соответствии с дендрологическим планом.
6. При проектировании и строительстве объектов предусматривать озеленение свободной от застройки площади территории не менее 20 %.
7. Все виды работ по озеленению территорий выполняются по утвержденным проектам в соответствии с проектно-сметной документацией и рабочими чертежами. При ведении работ по озеленению и благоустройству за качеством и соответствием выполняемых работ по утвержденному проекту и рабочим чертежам ведется авторский надзор в соответствии с действующим законодательством.
8. Содержание зеленых насаждений включает в себя основные виды работ по озеленению:
1) посадка зеленых насаждений;
2) рыхление почвы с устройством приствольных лунок, побелка деревьев, стрижка живой изгороди, поднятие штамба у деревьев, удаление поросли;
3) устройство цветников, газонов, прополка сорняков, покос травы, укрытие роз в зимний период;
4) полив зеленых насаждений на протяжении всего вегетационного периода;
5) санитарная обрезка аварийных, сухостойных, перестойных деревьев и кустарников, формирование кроны;
6) внесение удобрений;
7) борьба с вредителями и болезнями зеленых насаждений.
9. Пересадка зеленых насаждений осуществляется в течение года при условии соблюдения специальных технологий пересадок. В целях эффективной приживаемости деревьев лиственных и хвойных пород их пересадку рекомендуется проводить в период с наступления осени до ранней весны.
10. Работы по омолаживанию деревьев и прореживание густо произрастающих деревьев проводятся до начала вегетации или поздней осенью.
11. При производстве строительно–монтажных работ все насаждения, подлежащие сохранению на данном участке, предохраняются от механических и других повреждений специальными защитными ограждениями, обеспечивающими эффективность их защиты.
12. В случае невозможности сохранения зеленых насаждений на участках, отводимых под строительство или производство других работ, производится вырубка (пересадка) деревьев по разрешению уполномоченного органа в соответствии с Законом о разрешениях.
13. Меры по охране и оздоровлению окружающей среды осуществляются гражданами, должностными и юридическими лицами, согласно Экологическим Кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года.
14. Учету подлежат все виды зеленых насаждений.
15. Учет зеленых насаждений осуществляется посредством их инвентаризации и лесопатологического обследования, расположенных в границах учетного объекта, которые заносятся в реестр зеленых насаждений, по форме согласно приложению к настоящим Правилам.
16. Реестр и учет зеленых насаждений ведется уполномоченным органом.
17. Документом, отображающим результаты учета зеленых насаждений, являются оформленные материалы инвентаризации и лесопатологического обследования, а также дендрологический план.
18. Работы по содержанию и защите зеленых насаждений, а также проведение инвентаризации и лесопатологического обследования зеленых насаждений на землях общего пользования, осуществляются организациями.
19. Уполномоченным органом передаются копии материалов инвентаризации и лесопатологического обследования зеленых насаждений в аппарат акима соответствующей административно-территориальной единицы для использования в качестве рекомендаций при работе с зеленым фондом.
20. В случае естественного падения произрастающих зеленых насаждений восстановление производится согласно утвержденному дендрологическому плану уполномоченного органа за счет средств местного бюджета.

Параграф 2. Вырубка (пересадка), санитарная вырубка деревьев

21. Вырубка (пересадка) деревьев осуществляется в случаях:
1) обеспечения условий для размещения объектов строительства, предусмотренных утвержденной и согласованной градостроительной документацией;
2) обслуживания объектов инженерного благоустройства, надземных коммуникаций;
3) ликвидации аварийных и чрезвычайных ситуаций, в том числе на объектах инженерного благоустройства;
4) необходимости улучшения качественного и видового состава зеленых насаждений;
5) санитарной вырубки старых насаждений, создающих угрозу безопасности здоровью и жизни людей, а также влекущих ущерб имуществу физическому и юридическому лицу.
22. В случае аварийного падения деревьев, в результате ветровала и других случаев природного характера, дорожно-транспортных происшествий, уборка упавшего дерева, своевременная санитарная очистка места падения и вывоз древесных остатков на землях общего пользования и на территориях прилегающих к зданиям, сооружениям, многоэтажным жилым домам осуществляется организациями по обслуживаемым участкам.
23. Вырубка (пересадка) деревьев на землях общего пользования производится организациями, обслуживающими данный земельный участок по разрешению уполномоченного органа.
24. Санитарная вырубка деревьев на землях общего пользования производится организациями, обслуживающими данный земельный участок по согласованию с уполномоченным органом.
Санитарная вырубка деревьев производится без согласования с уполномоченным органом в случаях возможного возникновения чрезвычайных или аварийных ситуаций, когда падение самих деревьев, а также их ветвей представляет угрозу жизни и здоровью людей, повреждению зданий и сооружений, коммуникациям, безопасности дорожного движения (в том числе перекрывающих визуальный обзор дорожных знаков).
25. Факт санитарной или вынужденной вырубки деревьев устанавливается актом освидетельствования службой спасения органов чрезвычайных ситуации, с последующим уведомлением уполномоченного органа.
26. Вырубка (пересадка) деревьев осуществляется по разрешению уполномоченного органа в соответствии с Законом о разрешениях, при предоставлении гарантийного письма от физических и юридических лиц о компенсационной посадке взамен вырубленных деревьев.

Параграф 3. Порядок проведения компенсационных посадок деревьев

27. Восстановление деревьев производится на специальных участках согласно плану компенсационной посадки города и населенного пункта, при необходимости с заменой грунта на плодородную почву.
28. Компенсационная посадка производится за счет средств граждан и юридических лиц, в интересах которых был произведен снос.
29. При вырубке и санитарной вырубке деревьев компенсационная посадка деревьев, производится путем посадки саженцев деревьев лиственных пород высотой не менее 2 метров, а хвойных не менее 1,5 метров.
30. При вырубке деревьев по разрешению уполномоченного органа компенсационная посадка восстанавливаемых деревьев производится в пятикратном размере.
31. При пересадке деревьев физическими и юридическими лицами, компенсационная посадка не производится.
В случае если пересадка привела к гибели деревьев, устанавливается пятикратный размер компенсации.
32. Компенсационная посадка деревьев производиться физическими и юридическими лицами на собственной или прилегающей территориях самостоятельно, а при вынужденной вырубке деревьев на землях общего пользования с привлечением организации, осуществляющей озеленение, уход и содержание зеленых насаждений.
33. В случае гибели высаженных саженцев деревьев, лица, в интересах которых был произведен снос или организация производят повторную посадку зеленых насаждений и обеспечивают дальнейший уход за ними в течение двух лет (период приживаемости саженца дерева), с момента проведения посадки.
34. В случае невозможности проведения компенсационной высадки лицо повлекшее гибель зеленых насаждений компенсирует ущерб причиненный зеленому фонду в денежном выражении соответствующей стоимости компенсационной высадки, содержанию и уходу в течении двух лет.

Глава 3. Заключительные положения

35. Контроль за соблюдением настоящих Правил и принятие мер в пределах своей компетенции осуществляют органы внутренних дел, акимы городов районного значения, поселков, сел, сельских округов, а также уполномоченные органы в области лесного, рыбного и охотничьего хозяйства.
36. Физические и юридические лица, допустившие нарушение настоящих Правил, привлекаются к ответственности в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

Приложение к Правилам содержания и защиты зеленых насаждений территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области

Форма
Реестр зеленых насаждений на 1 января ____ года
Распределение площади объектов (участков) зеленых насаждений по категориям земель, типам растительности и функциональному назначению
Город / населенный пункт
Административный район: (код) ___________________
Ответственный владелец: _________________________
Реестр зеленых насаждений
Таблица

№ п/п инвентарный/ № паспорта зеленого насаждения	Функциональное назначение земель (категория насаждений)	Древесная растительность
		Единичные деревья, штук	Группы, куртины, штука	Рощи сады, штук	Линейные насаждения, штук	Итого, штук

Кустарниковая растительность
Единичные, штук	Живая изгородь, погонный метр (п.м.)	Рядовые посадки, шт	Групповые посадки, штук	Всего п.м./штук

Открытые пространства
Цветники						Газоны
Летники, м2	Многолетники, м2	Контейнерные, штук	Вазон, м2	Альпинарий, рокарий, м2	Итого: м2/штук	Партерные, м2	Обыкновеные, м2	На почвенный покров, м2	Итого: м2/ штук

	Приложение 2 к решению областного маслихата от 3 марта 2017 года № 118
	Утверждены решением областного маслихата от 11 декабря 2015 года № 349

Правила благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области (далее – Правила) разработаны в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан от 1 июля 1999 года (Особенная часть), Земельным кодексом Республики Казахстан от 20 июня 2003 года, Экологическим Кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года, статьей 505 Кодекса Республики Казахстан от 5 июля 2014 года "Об административных правонарушениях", законами Республики Казахстан от 16 июля 2001 года "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан" (далее – Закон), от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и иными нормативными правовыми актами.
2. Правила определяют порядок и регулируют отношения в сфере благоустройства территорий городов и населенных пунктов Актюбинской области и распространяются на всех физических и юридических лиц, независимо от форм собственности.
3. В настоящих Правилах используются следующие понятия:
1) благоустройство – совокупность работ (по инженерной подготовке территории, устройству дорог, развитию коммуникационных сетей и сооружений водоснабжения, канализаций, энергоснабжения) и мероприятий (по расчистке, осушению и озеленению территории, улучшению микроклимата, охране от загрязнения воздушного бассейна, открытых водоемов и почвы, санитарной очистке, снижению уровня шума), осуществляемые в целях приведения той или иной территории в состояние, пригодное для строительства и нормального пользования по назначению, создания здоровых, удобных и культурных условий жизни населения;
2) уборка территории - комплекс мероприятий, целью которых является сбор, удаление и обезвреживание отбросов (отходов), образующихся в населенном пункте в результате жизнедеятельности населения;
3) внутридворовые территории - земли, используемые для установки малых архитектурных форм, детских, бельевых, контейнерных площадок, парковок автотранспорта, декоративных сооружений, проездов к дому, заездов во двор (при наличии в одном дворе нескольких землепользователей границы закрепленных территорий определяются пропорционально границам используемых территорий, либо по согласованию сторон);
4) закрепленная территория - участок земли, закрепленный для уборки и содержания в границах, определенных настоящими Правилами.
Объектами закрепления на территории города и населенного пункта являются:
территория со стороны улиц от границ отведенных участков, ограниченная краем проезжей части;
участки внутриквартальных территорий;
территория, временно используемая для хранения, складирования и других целей;
прилегающая территория;
5) отведенная территория - участок земли, переданный землепользователю (юридическому или физическому лицу) во владение или для использования в соответствии с решениями уполномоченных органов на правах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан для размещения принадлежащих ему объектов;
6) сооружение - искусственно созданный объемный, плоскостной или линейный объект (наземный, надводный и (или) подземный, подводный), имеющий естественные или искусственные пространственные границы и предназначенный для выполнения производственных процессов, размещения и хранения материальных ценностей или временного пребывания (перемещения) людей, грузов, а также размещения (прокладки, проводки) оборудования или коммуникаций. Сооружение также может иметь художественно-эстетическое, декоративно-прикладное либо мемориальное назначение;
7) земли общего пользования – земли занятые и предназначенные для занятия площадями, улицами, тротуарами, проездами, дорогами, набережными, парками, скверами, городскими лесами, бульварами, водоемами, пляжами, кладбищами и объектами, предназначенными для удовлетворения нужд населения (инженерные системы общего пользования);
8) несанкционированная свалка - самовольный (несанкционированный) сброс (размещение) или складирование твердых бытовых отходов и крупногабаритного мусора, отходов производства и строительства, другого мусора, снега, льда, образованного в процессе деятельности физических или юридических лиц, независимо от форм собственности;
9) содержание проезжей части - комплекс работ, в результате которых поддерживается транспортно-эксплуатационное состояние дорог, дорожных сооружений, отвечающих требованиям правил пользования автомобильными дорогами;
10) улица (проезжая часть улицы) - автомобильная дорога в пределах границ населенных пунктов;
11) договор на вывоз твердых бытовых отходов и крупногабаритного мусора - письменное соглашение, имеющее юридическую силу, заключенное между заказчиком и исполнителем на вывоз твердых бытовых отходов и крупногабаритного мусора;
12) твердые бытовые отходы – коммунальные отходы в твердой форме;
13) сбор и вывоз твердых бытовых отходов и крупногабаритного мусора - комплекс мероприятий, связанных с выгрузкой твердых бытовых отходов из контейнеров в спецавтотранспорт, очисткой контейнеров, зачисткой контейнерных площадок и подъездов к ним от просыпавшегося мусора, и транспортировка их с мест сбора мусора к объекту утилизации;
14) фасад - наружная сторона здания или сооружения;
15) контейнер - стандартная емкость для сбора твердых бытовых отходов;
16) вывеска - информация о роде деятельности физических и юридических лиц, включая средства их индивидуализации, размещаемая в пределах входа в здание по числу входов в него и (или) на входе ограждения занимаемой территории, а так же на крышах и фасадах в пределах собственных (арендуемых) зданий, пристроек к ним и временных сооружений физических и юридических лиц в местах реализации товаров, выполнения работ и оказания услуг;
17) отходы производства - остатки сырья, материалов, иных изделий и продуктов, образовавшиеся в процессе производства и утратившие полностью или частично исходные потребительские свойства;
18) проезд – элемент дороги, обеспечивающий подъезд транспортных средств к жилым и общественным зданиям, учреждениям, предприятиям, объектам застройки внутри микрорайонов, кварталов, населенных пунктов;
19) тротуар – элемент дороги, предназначенный для движения пешеходов, примыкающий к проезжей части или отделенный от нее газоном или арычной системой;
20) уполномоченный орган – структурное подразделение местного исполнительного органа, осуществляющий функции в сфере регулирования коммунального хозяйства;
21) организация – физическое или юридическое лицо, специализирующиеся в области благоустройства;
22) здание - искусственное строение, состоящее из несущих и ограждающих конструкций, образующих обязательный наземный замкнутый объем, в зависимости от функционального назначения, используемое для проживания или пребывания людей, выполнения производственных процессов, а также размещения и хранения материальных ценностей. Здание может иметь подземную часть;
23) фриз - декоративная композиция в виде горизонтальной полосы или ленты, увенчивающей или обрамляющей ту или иную часть архитектурного сооружения.
24) малые архитектурные формы – объекты декоративного характера и практического использования (скульптуры, фонтаны, барельефы, вазы для цветов, павильоны, беседки, скамьи, урны, оборудование и конструкции для игр детей и отдыха взрослого населения);
25) прилегающая территория – территория (в границах 5 метров по периметру), непосредственно примыкающая к границам здания, сооружения, ограждения, строительной площадки, к объектам торговли, рекламы и иным объектам, находящимся в собственности, владении, аренде, на балансе у юридических или физических лиц;
26) крупногабаритный мусор - отходы потребления и хозяйственной деятельности (включая бытовую технику, мебель и прочие), утратившие свои потребительские свойства.

Глава 2. Благоустройство территорий городов и населенных пунктов

Параграф 1. Обеспечение чистоты и порядка

4. Юридические и физические лица, садоводческие и гаражные кооперативы, кооперативы собственников квартир, участники кондоминиума, управляющие компании, соблюдают чистоту и поддерживают порядок на всей прилегающей территории своих объектов, в том числе на территориях частных домовладений, не допускают повреждения и разрушения элементов благоустройства (дорог, тротуаров, газонов, малых архитектурных форм, освещения, водоотвода).
5. Не допускается прием шкур, металлов, аккумуляторов в том числе вторичного сырья в неустановленных для этих целей местах.
6. Не допускается мойка автотранспортных средств в неустановленных для этих целей местах.
7. Текущее санитарное содержание местности осуществляется организациями, специализирующихся в области благоустройства территории.
8. Физические и юридические лица всех организационно-правовых форм:
1) обеспечивают санитарное содержание и благоустройство отведенной территории за счет своих средств самостоятельно либо путем заключения договоров с организациями;
2) бережно относятся к объектам любой собственности, информируют соответствующие органы о случаях причинения ущерба объектам государственной собственности;
3) содержат в технически исправном состоянии и чистоте таблички с указанием улиц и номеров домов;
4) содержат ограждения (заборы) и малые архитектурные формы в надлежащем состоянии (покраска, побелка с внешней стороны ограждения (забора);
5) не допускают установку ограждений для автотранспортных средств во внутридворовых территориях, а также самовольную установку на проезжей части дороги искусственных неровностей;
6) не допускают размещение на землях общего пользования не исправных (аварийных) транспортных средств (прицепов) более 10 календарных дней.

Параграф 2. Организация уборки территорий

9. Уборка и содержание мест общего пользования включают в себя следующие виды работ:
1) уборка и вывоз мелкого и бытового мусора и отходов;
2) уборка и вывоз крупногабаритного мусора и отходов;
3) подметание;
4) покос и вывоз камыша, бурьяна, травы и иной дикорастущей растительности;
5) ремонт и окраска ограждений и малых архитектурных форм.
10. Уборка территорий общего пользования, занятых парками, скверами, бульварами, водоемами, пляжами, кладбищами, в том числе расположенными на них тротуарами, пешеходными зонами, лестничными сходами производится физическими и юридическими лицами и субъектами закрепления территорий, у которых данные объекты находятся на обслуживании и эксплуатации.
11. Физические и юридические лица, независимо от форм собственности, заключают договор с субъектом, осуществляющим на регулярный основе вывоз твердо-бытовых отходов и снега, санитарную очистку и уборку прилегающей территории (автостоянки, боксовые гаражи, ангары, складские подсобные строения, сооружения, объекты торговли и услуг) или же производят ее самостоятельно.
12. Уборка тротуаров, расположенных вдоль улиц и проездов, остановочных площадок пассажирского транспорта производится организациями, ответственными за уборку и содержание проезжей части.
13. Уборка и мойка остановочных комплексов и прилегающих к ним территорий на остановочных площадках общественного пассажирского транспорта, территорий платных автостоянок, гаражей, а также подъездных путей, прилегающей территории осуществляются их владельцами.
14. Вывоз строительного мусора при проведении дорожно-ремонтных работ производится организациями, производящими эти работы.
15. Во избежание засорения водосточной сети не допускается сброс мусора в водосточные коллекторы, дождеприемные колодцы и арычную систему.
16. Владельцы и эксплуатирующие организации надземных инженерных сооружений обеспечивают санитарное содержание прилегающей территории в границах охранных зон инженерных сетей.

Параграф 3. Особенности уборки территории городов и населенных пунктов в осенне-зимний период

17. Период осенне-зимней уборки устанавливается с октября по апрель.
18. Зимняя уборка дорог включает:
очистку дорожного покрытия от неуплотненного, свежевыпавшего и уплотненного снега, снежно – ледяного наката и льда;
удаление (перемещение) снега и скола, собранных при уборке дорожных покрытий с площадей, предназначенных для движения транспорта и пешеходов;
ликвидацию гололедных пленок, резко понижающих коэффициент сцепления колес транспорта с дорожным покрытием, с применением противогололедного материала.
Сгребание и подметание снега производят с таким интервалом, чтобы слой снега на дорогах не превышал 4-5 сантиметров. Уборку снега необходимо производить не позднее чем через 4 часа после начала снегопада, повторно с тем же интервалом при продолжении снегопада и в конце снегопада.
Вывоз снега должен производится в следующие сроки:
при выпадении снежного покрова толщиной менее 6 сантиметров на важнейших магистралях – не более чем за двое суток, на остальных – не более четырех суток;
при выпадении снега более 6 сантиметров – соответственно не более чем за четыре суток или семь суток.
19. При уборке дорог в парках, скверах, бульварах и других зеленых зонах допускается складирование снега, не содержащего химических реагентов, на заранее подготовленных для этих целей площадках при условии сохранности зеленых насаждений и обеспечения оттока талых вод.
20. В зимний период дорожки, садовые скамейки, урны, прочие элементы и малые архитектурные формы, а также пространство перед ними и с боков, подходы к ним очищаются от снега и наледи.
Наледь на тротуарах и проезжей части дорог, образовавшаяся в результате аварий на инженерных сетях, скалывается и убирается юридическими и (или) физическими лицами - владельцами сетей.
Сколотый лед вывозится в установленные места.
21. Вывоз снега с улиц и проездов осуществляется на установленные места, определенные местным исполнительным органом.
22. Места временного складирования снега после снеготаяния очищаются от мусора и благоустраиваются юридическими и (или) физическими лицами, отвечающими за складирование снега.
23. Тротуары и лестничные сходы мостов очищаются на всю ширину асфальто - бетонного покрытия от свежевыпавшего и уплотненного снега (снежно-ледяных образований), в период интенсивного снегопада обрабатываются противогололедными материалами.
24. Внутридворовые территории очищаются от снега и наледи до асфальта. При возникновении наледи (гололеда) производится обработка мелким песком. Использование поваренной соли для борьбы с гололедом не допускается.
25. Снег, счищаемый с дворовых территорий, внутриквартальных проездов и прилегающей территории объектов предпринимательства необходимо вывозить, не допуская складирование на землях общего пользования.
26. В зимнее время владельцами и арендаторами зданий организуется своевременная очистка ступенек, пандусов, кровель от снега, наледи и сосулек. При этом на пешеходных зонах предварительно устанавливаются специальные ограждения. Очистка крыш зданий от снега, наледеобразований со сбросом его на тротуары допускается только в светлое время суток с поверхности ската кровли, обращенной в сторону улицы. Сброс снега с остальных скатов кровли, а также плоских кровель производится на внутренние дворовые территории. Перед сбросом снега проводятся охранные мероприятия, обеспечивающие безопасность движения пешеходов. Сброшенный с кровель зданий снег и ледяные сосульки немедленно убираются к краю проезжей части и размещаются для последующего вывоза юридическими и (или) физическими лицами, убирающим проезжую часть улицы.
27. Не допускается сброс снега, льда и мусора в воронки водосточных труб.

Параграф 4. Особенности уборки территории городов и населенных пунктов в весеннее - летний период

28. Период весенне - летней уборки устанавливается с апреля по октябрь.
Весенне-летняя уборка предусматривает мойку, поливку и подметание проезжей части улиц, тротуаров, площадей.
29. Подметание дорожных покрытий, осевых и резервных полос, улиц и проездов осуществляется с предварительным увлажнением дорожных покрытий на магистралях и улицах с интенсивным движениям транспорта в ночное время, на остальных улицах в дневное время.
30. При проведении уборки проезжая часть, тротуары, обочины полностью очищаются от всякого рода загрязнений, различного мелкого мусора, от грунтовых наносов и крупногабаритного мусора.
Подметание внутридворовых территорий и тротуаров от мелкого бытового мусора, пыли, их мойка осуществляется кооперативыми собственников квартир (далее - КСК), домовыми комитетами.

Параграф 5. Сбор и вывоз отходов

31. Физические и юридические лица, в результате деятельности которых образуются отходы производства и потребления обеспечивают безопасное обращение с отходами с момента их образования. Физические и юридические лица складируют твердые бытовые отходы в контейнеры для твердых бытовых отходов.
32. Вывоз твердых бытовых отходов осуществляется организациями в сроки, согласно утвержденного графика, установленного уполномоченным органом. Графики вывешиваются на площадках по сбору твердых бытовых отходов.
33. Не допускается сжигание твердо-бытовых отходов.
34. Физическим и юридическим лицам, осуществляющим строительство и (или) ремонт недвижимых объектов, необходимо производить вывоз строительного мусора самостоятельно на специальные места или по договору с организацией, осуществляющей вывоз мусора согласно Экологическому Кодексу Республики Казахстан от 9 января 2007 года.
35. На территории домовладений располагаются специальные площадки для размещения контейнеров с удобными подъездами для специализированного транспорта. Площадки для установки контейнеров имеют бетонное или асфальтированное покрытие и ограждение. Для сбора твердых бытовых отходов следует применять контейнеры с крышками.
36. Не допускается сброс и складирование золы в контейнеры для твердых бытовых отходов и на контейнерные площадки.
37. Твердые бытовые отходы вывозятся мусоровозным транспортом, жидкие отходы из не канализованных домовладений – ассенизационным вакуумным транспортом.
38. Вывоз жидких отходов производится на специализированном автотранспорте в специально отведенные места. Контейнеры после опорожнения обрабатываются дезинфицирующим раствором на местах или заменяются чистыми, прошедшими обработку на местах опорожнения. Места обработки контейнеров необходимо оборудовать установками для чистки, мойки и дезинфекции с подводкой горячей и холодной воды, организацией стока.
39. Жидкие бытовые отходы и крупногабаритный мусор не подлежит сбросу в мусоропровод.
40. Эксплуатацию мусоропровода осуществляет эксплуатирующая организация, в ведении которой находится жилой дом.
41. Физические лица обеспечивают безопасный сбор отработанных ртутьсодержащих ламп и приборов в специальные контейнеры для сбора ртутьсодержащих ламп и приборов, расположенных на территории контейнерных площадок.
42. Организация, эксплуатирующие и обслуживающие контейнерные площадки и контейнеры:
1) обеспечивают надлежащее санитарное содержание контейнерных площадок и прилегающих к ним территорий;
2) производят их своевременный ремонт и замену непригодных к дальнейшему использованию контейнеров;
3) принимают меры по обеспечению регулярной мойки, дезинфекции, дезинсекции, дератизации против мух, грызунов мусороприемных камер, площадок, а также сборников отходов.
43. Уборку мусора, просыпавшегося при выгрузке из контейнеров в мусоровоз, производят работники организации, осуществляющей вывоз твердых бытовых отходов.
44. На вокзалах, рынках, в аэропорту, парках, зонах отдыха, на площадях, в учреждениях образования, здравоохранения, на улицах, остановках общественного пассажирского транспорта, у входа в объекты предпринимательства устанавливаются урны для мусора. Урны устанавливаются на расстоянии не менее 50 метров одна от другой в местах массового посещения населения, во дворах, в парках, на площадях на расстоянии от 10 до 100 метров. На остановках пассажирского транспорта и у входов в торговые объекты устанавливается по две урны.
45. Установка, очистка и мойка урн производятся организациями, эксплуатирующими территории, либо во владении или пользовании которых находятся территории. Очистка урн производится по мере их заполнения, но не реже одного раза в день.
Мойка урн производится по мере загрязнения, но не реже одного раза в неделю.

Параграф 6. Благоустройство улиц, жилых кварталов и микрорайонов

46. Жилые зоны микрорайонов и кварталов оборудуются площадками для мусорных контейнеров в соответствии с требованиями пункта 5 Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации жилых и других помещений, общественных зданий", утвержденных приказом исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 24 февраля 2015 года № 125 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актах за № 10637) сушки белья, отдыха, игр детей, занятий спортом, выгула домашних животных, автостоянками, парковками, зелеными зонами.
47. Количество, размещение и оборудование площадок должны соответствовать государственным нормативам в области строительства.
48. Организациями, в ведении которых находятся подземные коммуникации, осуществляется контроль за наличием и содержанием в исправном состоянии крышек люков, колодцев, расположенных на проезжей части улиц и тротуаров, в случае их повреждения или разрушения немедленно ограждаются и в течение одного дня ими восстанавливаются.
49. Все юридические и физические лица, производящие земляные и прочие работы, связанные с разрушением дорожных покрытий, тротуаров, газонов и других объектов, элементов хозяйства на территории населенных пунктов области, получают разрешение на производство работ в соответствующем местном исполнительном органе.
50. Проведение работ при строительстве, ремонте, реконструкции коммуникаций без разрешения признается самовольным проведением земляных работ.

Параграф 7. Содержание фасадов зданий и сооружений

51. Физические и юридические лица, в ведении которых находятся здания и сооружения, собственники зданий и сооружений обеспечивают своевременное производство работ по реставрации, ремонту и покраске фасадов указанных объектов и их отдельных элементов (балконы, лоджии, водосточные трубы), а также поддерживают в чистоте и исправном состоянии расположенные на фасадах информационные таблички, памятные доски. Производится световое оформление объектов организаций и предприятий независимо от форм собственности.
52. На фасадах многоэтажных жилых домов выходящих на улицы не допускается размещение спутниковых антенн.
53. Самовольное переоборудование фасадов зданий и конструктивных элементов не допускается.
54. При размещении вывесок на фасадах зданий, строений и сооружений, в том числе на объектах малого и среднего бизнеса не допускается:
1) перекрытие оконных и дверных проемов
2) размещение вывесок в границах жилых помещений, в том числе на глухих торцах фасада;
3) размещение вывесок на лоджиях и балконах;
4) размещение вывесок на архитектурных деталях фасадов объектов, в том числе на колоннах, пилястрах, орнаментах, лепнине;
5) размещение вывесок на расстоянии менее двух метров от установленных мемориальных досок;
6) перекрытие указателей наименований улиц и номеров домов;
7) размещение вывесок путем непосредственного нанесения на поверхность фасада декоративно-художественного и (или) текстового изображения (методом покраски, наклейки);
8) размещение вывесок на ограждающих конструкциях (заборах, шлагбаумах).
55. Вывески могут состоять из:
1) информационного поля (текстовой части);
2) декоративно-художественных элементов.
Высота декоративно-художественных элементов не должна превышать высоту текстовой части вывески более чем в полтора раза.
56. Вывески, размещаемые на внешних поверхностях зданий, строений и сооружений, должны соответствовать следующим требованиям:
1) вывески должны размещаться в один высотный ряд на единой горизонтальной линии (на одном уровне, высоте).
2) при размещении вывесок в пределах 70 процентов от длины фасада в виде комплекса идентичных взаимосвязанных элементов (информационное поле (текстовая часть) и декоративно - художественные элементы) максимальный размер каждого из указанных элементов не может превышать 10 метров в длину;
3) при наличии на фасаде объекта фриза настенная вывеска размещается исключительно на фризе, на всю высоту фриза;
4) при наличии на фасаде объекта козырька, вывеска может быть размещена на фризе козырька, строго в его указанных габаритах;
5) оформление витрин и окон производится в соответствии со следующими требованиями: максимальный размер витринных конструкций (включая электронные носители – экраны), размещаемых в витрине с внутренней стороны остекления витрины, не должен превышать половины размера остекления витрины по высоте и половины размера остекления витрины по длине;
6) витрины должны быть без повреждений, содержаться в чистоте.
57. Размещение вывесок на крышах зданий, строений, сооружений допускается при условии, если субъект предпринимательства является собственником, либо имеет договор о размещении вывесок с собственником зданий, строений, сооружений.
58. Вывески должны содержаться в технически исправном состоянии, быть очищенными от грязи и иного мусора.
59. При демонтаже вывески на крышных установках необходимо демонтировать конструктивные элементы жесткости и крепления (болтовые соединения, элементы опор, технологические косынки и другие).
60. Эскизы размещения вывесок подлежат согласованию с местными исполнительными органами в сфере архитектуры и градостроительства и развития языков.

Параграф 8. Содержание наружного освещения и фонтанов

61. Включение наружного освещения улиц, дорог, площадей, набережных и иных освещаемых объектов производится при снижении уровня естественной освещенности в вечерние сумерки до 20 люкс, а отключение в утренние сумерки при ее повышении до 10 люкс по графику, утвержденному местным исполнительным органом.
62. Элементы устройств наружного освещения и контактной сети, металлические опоры, кронштейны содержатся в чистоте, не имеют очагов коррозии и окрашиваются. Замена перегоревших светильников осуществляется соответствующими организациями.
63. Процент не горения светильников на площадях, магистралях и улицах, дворовых территориях не должен превышать 5 процентов от общей их численности на определенной территории.
64. Замена и ремонт элементов освещения и декоративной подсветки осуществляется на центральных улицах в течении суток, на остальных участках в течении трех суток.
65. Вышедшие из строя газоразрядные лампы, содержащие ртуть хранятся в специально отведенных для этих целей помещениях и вывозятся на специальные предприятия для их утилизации. Указанные типы ламп на полигон не вывозятся.
66. Вывоз сбитых опор освещения и контактной сети электрифицированного транспорта осуществляется владельцем опоры на основных магистралях незамедлительно, на остальных территориях, а также демонтируемых опор – в течение суток.
67. Уполномоченный орган обеспечивает надлежащее состояние и эксплуатацию фонтанов находящийся в коммунальной собственности.
68. Сроки включения фонтанов, режимы их работы, график промывки и очистки чаш, технологические перерывы и окончание работы определяются уполномоченным органом.
69. В период работы фонтанов очистка водной поверхности от мусора производится ежедневно. Эксплуатирующие организации содержат фонтаны в чистоте также в период их отключения.

Глава 3. Заключительные положения

70. Контроль за соблюдением настоящих Правил и принятие мер в пределах своей компетенции осуществляют органы внутренних дел, акимы городов районного значения, поселков, сел, сельских округов.
71. Физические и юридические лица, допустившие нарушение настоящих Правил, привлекаются к ответственности в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

"Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру, жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау Қағидаларын бекіту туралы" облыстық мәслихаттың 2015 жылғы 11 желтоқсандағы № 349 шешіміне өзгерістер енгізу туралы

Ақтөбе облыстық мәслихатының 2017 жылғы 3 наурыздағы № 118 шешімі. Ақтөбе облысының Әділет департаментінде 2017 жылғы 7 сәуірде № 5413 болып тіркелді

РҚАО ескертпесі.
Құжаттың мәтінінде түпнұсқаның пунктуациясы мен орфографиясы сақталған.
"Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 05 шілдедегі Кодексінің 386, 505-баптарына, 2007 жылғы 09 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексінің 19-бабының 5) тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабының 1-тармағының 4-2) тармақшасына және 2-2-тармағына және "Жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың үлгілік қағидаларын, қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандырудың қағидаларын бекіту туралы", Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10886 тіркелген, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 235 бұйрығына сәйкес, Ақтөбе облыстық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:
1. "Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру, жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау Қағидаларын бекіту туралы" облыстық мәслихаттың 2015 жылғы 11 желтоқсандағы № 349 шешіміне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4686 тіркелген, 2016 жылғы 29 және 30 қаңтарда "Ақтөбе" және "Актюбинский вестник" газеттерінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
"Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарында жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың Қағидаларын, абаттандырудың Қағидаларын бекіту туралы";
шешімнің кіріспесі мынадай редакцияда жазылсын:
"Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 05 шілдедегі Кодексінің 386, 505-баптарына, 2007 жылғы 09 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексінің 19-бабының 5) тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабының 1-тармағының 4-2) тармақшасына және 2-2-тармағына және "Жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың үлгілік қағидаларын, қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандырудың қағидаларын бекіту туралы", Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10886 тіркелген, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 235 бұйрығына сәйкес, Ақтөбе облыстық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:";
1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Мыналар:"
1) осы шешімге 1-қосымшаға сәйкес, Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарында жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың Қағидалары;
2) осы шешімге 2-қосымшаға сәйкес, Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандырудың Қағидалары бекітілсін.
2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Облыстық мәслихаттың сессия төрағасы	Облыстық мәслихаттың хатшысы
А. САДЫҚОВ	С. ҚАЛДЫҒҰЛОВА

	2017 жылғы 3 наурыздағы № 118 облыстық мәслихаттың шешіміне 1-қосымша
	2015 жылғы 11 желтоқсандағы № 349 облыстық мәслихаттың шешімімен бекітілген

Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарында жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың Қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарында жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың Қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне (Ерекше бөлім), 2003 жылғы 20 маусымдағы Қазақстан Республикасының Жер кодексіне, 2007 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне, "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Кодексінің 386-бабына, Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" (бұдан әрі – Заң), 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" заңдарына және өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес әзірленді.
Қағидалар бұрыннан бар жеке тұрғын үй, азаматтардың саяжай учаскелеріне және мемлекеттік орман қоры учаскелеріне және республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға қолданылмайды.
2. Қағидалар Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарында жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау саласындағы тәртіпті айқындайды және қатынастарды реттейді және меншік түріне қарамастан, барлық жеке және заңды тұлғаларға қолданылады.
3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) абаттандыру – сол немесе өзге аумақты құрылыс және мақсаты бойынша қалыпты пайдалану үшін жарамды жағдайға келтіру, халықтың дені сау, жайлы және мәдениетті өмір сүру жағдайын жасау мақсатында жүзеге асырылатын жұмыстардың (аумақтарды инженерлік дайындау, жолдарды салу, коммуникациялық желілерді және сумен жабдықтау, кәріз, энергиямен жабдықтау құрылыстарын дамыту бойынша) және іс-шаралардың (аумақтару тазалау, құрғату және көгалдандыру, микроклиматты жақсарту, ауа бассейнін, ашық су айдындары мен топырақты ластанудан қорғау, санитариялық тазалау, шу деңгейін азайту бойынша) жиынтығы;
2) ағаштарды кесу – "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Рұқсаттар туралы Заң) 2–қосымшасының 159–тармағына сәйкес уәкілетті органның рұқсаты бойынша жүзеге асырылатын ағаштарды кесу (қайта отырғызу) бойынша жұмыс;
3) дендрологиялық жоспар – құрылыс салу аймағын ескере отырып көкжелектердің, алаңқайлардың, жолдардың, су айдындарының ашық учаскелерімен үйлесімділікте өсіп тұрған және отырғызылуы жоспарланып отырған ағаш-бұтақ өсімдіктерінің жасыл екпелерінің сандық және түрлік құрамы көрсетілген жасыл екпелерді отырғызу жоспары;
4) жалпыға ортақ жерлер – алаңдар, көшелер, тротуарлар, өтпе жолдар, жолдар, жағалаулар, саябақтар, скверлер, қала ормандары, бульварлар, су айдындары, жағажайлар, зираттар және халықтың мұқтаждықтарын қанағаттандыруға арналған өзге де объектілер (жалпыға ортақ инженерлік жүйелер) орналасқан және оларға арналған жерлер;
5) жасарту – қаңқалы және жартылай қаңқалы бұтақтарды қатты қысқарту, өркендерді сирету және реттеу, бас жағы мен бұталардың құрғау салдарынан өзінің декоративтік сапасын жоғалтқан, сау діңді және сүңгекті жасарту үшін жарамды ересек ағаштардың кемінде 3,5 метр биіктіктегі діңдерін кесу;
6) жасыл алқап – түрлік құрамына қарамастан кемінде 0,125 га аумақта кемінде 50 дана ағашы бар көгалдандырылған аумақ;
7) жасыл екпелер – азаматтық заңнамаға сәйкес жылжымайтын мүлік болып табылатын және қаланың бірыңғай жасыл қорын құрайтын табиғи өскен және жасанды егілген ағаш бұтақты және шөпті өсімдіктер;
8) жасыл екпелерді жою – жасыл екпелердің өсуінің тоқтауына әкелетін зақымдану;
9) жасыл екпелерді зақымдау - ағаш-бұтақ өсімдіктерінің бөрікбасына, діңіне, тамыр жүйесіне, шөпті өсімдіктердің жер үсті бөлігі мен тамыр жүйесіне өсімін тоқтатуға алып келмейтін залал келтіру. Тамыр жүйесінің механикалық, термиялық немесе химиялық зақымдануы, тамыр қыртысы тұтастығының, топырақ үсті жамылғысы тұтастығының бұзылуы және залалдың өзге де түрін келтіру зақымдану болып табылады;
10) жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау – жасыл екпелерді, көгалдандырылған аумақтар мен жасыл алқаптарды құруға, сақтауға және өсіруге (оның ішінде кесілген жасыл екпелерді өтемдік қалпына келтіруге) бағытталған құқықтық, әкімшілік, ұйымдастырушылық және экономикалық шаралар жүйесі;
11) жасыл екпелерді сақтау – абаттандыру және құрылыс жұмыстарының нүктесіне түсетін, аса құнды екпелердің тұқымдарын сақтауға бағытталған іс-шаралар кешені;
12) жасыл екпелерді орман-патологиялық зерттеу – зиянкестердің (жәндіктердің) болуын арнайы зерттеу, ауру белгілері мен ошақтарының болуын, діңдерде, тамыр жүйесі мен ұшарбаста зең ауруларымен (паразиттермен) зақымдану белгілерінің болуын анықтау. Егер екпелердің 50 (елу) % – дан астамы аурулардан зақымданған болса, олар міндетті түрде кесілуі тиіс;
13) жасыл екпелерді түгендеу (тал басын санау) – қөгалдандыру объектілерінің сандық және сапалық сипаттамаларын толық көрсете отырып, оларды есепке алу жөніндегі іс–шаралар кешені, сондай-ақ жоспарлы негізде әрбір көгалдандыру элементін графикалық бейнелеу;
14) жасыл екпелер тізілімі – жасыл екпелердің типтері, түрлік құрамы, алаңының көлемі, жай-күйі және орналасуы туралы деректер жиынтығы;
15) жеке тұрғын үй – үй маңындағы учаскеде орналасқан және шаруашылық пен басқа да құрылыстармен және жасыл екпелермен бiрге азаматтың меншiгiндегi жеке (отбасымен) тұруға арналған үй;
16) көгалдандырылған аумақ – табиғи жолмен өнiп шыққан өсiмдiктер орналасқан, жасанды жолмен жасалған бау-саябақ кешендерi және объектiлер, бульварлар, скверлер, көгалдар, гүлдер орналасқан жер учаскесі;
17) күтіп-баптау– өсімдіктердің жерасты бөлігін және топырағын күтіп-баптау (қоректендіру, суару, қопсыту және өзге де іс-әрекеттер);
18) өтемдік отырғызу жоспары – отырғызудың сандық бөлігін, тұқымдық құрамын, көлемін, күнтізбелік мерзімін, сонымен қатар жоспарлы негізге орайластырылған отырғызуды орналастырудың графикалық схемасын қамтитын кесуге, санитариялық кесуге ұшыраған ағаштарды отырғызу жоспары;
19) өтемдiк отырғызу – уәкілетті орган дендрологиялық жоспарға сәйкес айқындаған арнайы учаскелерде кесілген ағаштардың орнына отырғызу;
20) өтпе жол – тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттарға, мекемелерге, кәсіпорындарға, шағын аудандар, орамдар, елді мекендер ішіндегі құрылыс объектілеріне көлік құралдарының кіруін қамтамасыз ететін жол элементі;
21) санитариялық кесу – авариялық жағдай туғызатын (электр беру желілерінде, газ құбырларында жатқан, ғимараттардың жамылғысын зақымдайтын, жол қозғалысының қауіпсіздігіне қатер төндіретін), ауырған, құрғай бастаған, құрғақ және зақымданған бұтақтарды кесу;
22) тротуар – жаяу жүргіншілердің жүруіне арналған, жолдың жүру бөлігімен шектесетін немесе одан көгалмен немесе арық жүйесімен бөлінген жолдың элементі;
23) уәкілетті орган – ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органының құрылымдық бөлімшесі, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің әкімдері;
24) ұйым – жасыл желектерді күтіп-ұстау және қорғау саласында маманданып жүрген жеке немесе заңды тұлға;
25) ұшарбасты қалыптастыру – белгілі бір эстетиқалық түр беру және жасыл екпелерді жасарту мақсатында олардың солып қалуына әкеп соқтырмайтын, пішіндеуге келетін бұтақтар мен өркендерді, жекелеген ағаштарды, бұталарды және жолдағы екпелерді кесу;
26) шағын сәулеттік нысандар – декоративтік сипаттағы және іс жүзінде пайдаланылатын объектілер (мүсiндер, субұрқақтар, барельефтер, гүл құмыралары, павильондар, күркелер, отырғыштар, құтылар, балалар ойындары және ересектердiң демалысына арналған жабдықтар мен конструкциялар);
27) іргелес аумақ – ғимараттар, құрылыстар, қоршаулар, құрылыс алаңшаларының, сауда, жарнама объектілеріне және заңды немесе жеке тұлғалардың балансындағы, меншігіндегі, иелігіндегі, жалға алуындағы басқа объектілер шекараларына тікелей (периметрі бойынша 5 метр шекарадағы) жанасып жатқан аумақ.

2 - тарау. Жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау

1-параграф. Жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау шаралары

4. Мемлекеттiк орман қоры учаскелерінде және республикалық және жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда, жеке тұрғын үй және жеке меншік қосалқы шаруашылық аумақтарында өсетін жасыл екпелерді қоспағанда, барлық жасыл екпелер аталған учаскелерде қалалар мен елді мекендердің қоғалуы тиіс бiрыңғай жасыл қор құрады.
5. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің көгалдандырылған аумақтарын дамыту дендрологиялық жоспарға сәйкес жүргізіледі.
6. Нысандарды жобалау және салу кезінде нысан құрылысын салуға бөлінген жер телімінің кем дегенде 20% аумағын көгалдандыруды қарастыру қажет.
7. Аумақтарды көгалдандыру бойынша жұмыстардың барлық түрлерi жобалық-сметалық құжаттамаларға және жұмыс сызбаларына сәйкес бекітілген жобалар бойынша орындалады. Көгалдандыру және абаттандыру бойынша жұмыстарды жүргiзу барысында бекiтiлген жобалар және жұмыс сызбалары бойынша орындалатын жұмыстардың сапасына және сәйкестілігіне қолданыстағы заңнамаға сәйкес авторлық қадағалау жүргізіледі.
8. Жасыл екпелерді күтіп-ұстау көгалдандыру бойынша жұмыстардың негізгі түрлерін қамтиды:
1) жасыл екпелерді отырғызу;
2) ағаштардың діңгек қуысын орнатумен қыртыстарды қопсыту, ағаштарды ақтау, жасыл қоршамды қию, ағаштардың діңін көтеру, ағаш өскіндерін жою;
3) гүлзарлар, көгалдарды орналастыру, арамшөптерді отау, шөптерді шабу, қысқы кезеңде раушан гүлдерін жауып ұстау;
4) бүкіл вегетациялық кезең бойы жасыл екпелерді суару;
5) авариялық, құрғаған, жасамыс ағаштарды және бұталарды санитариялық кесу, ұшарбасты қалыптастыру;
6) тыңайтқыштар салу;
7) жасыл екпелердің зиянкестерімен және ауруларымен күресу.
9. Жасыл екпелерді қайта отырғызу жыл ішінде арнайы қайта отырғызу технологиялары сақталған жағдайда жүзеге асырылады. Жапырақты және қылқан жапырақты ағаштардың тиімді ұласып өсуі мақсатында оларды күз түскен кезеңнен бастап көктемнің бас кезіне дейін отырғызу ұсынылады.
10. Ағаштарды жасарту және қалың өскен ағаштарды сирету жұмыстары вегетация басталғанға дейін немесе күздің соңында жүргізіледі.
11. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу кезінде осы учаскеде сақтауға жататын барлық екпелер олардың тиімді қорғалуын қамтамасыз ететін арнайы қорғаныш қоршауларымен механикалық және өзге де зақымданулардан қорғалады.
12. Құрылыс салуға немесе басқа да жұмыстар жүргiзуге бөлiнетін учаскелерде жасыл екпелерді сақтау мүмкiн болмаған жағдайда, ағаштарды кесу Рұқсаттар туралы Заңға сәйкес уәкілетті органның келісімі бойынша жүргізіледі.
13. Қоршаған ортаны қорғау және қалпына келтіруді 2007 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес азаматтар, лауазымды және заңды тұлғалар жүзеге асырады.
14. Жасыл екпелердің барлық түрі есепке алынады.
15. Жасыл екпелерді есепке алу осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасыл екпелер тізіліміне енгізілетін, есепке алу объектісінің шекарасында орналасқан жасыл екпелерді түгендеу және орман- патологиялық зерттеу арқылы жүзеге асырылады.
16. Уәкілетті орган жасыл екпелер тізілімін және оларды есепке алуды жүргізеді.
17. Жасыл екпелерді есепке алу нәтижесін көрсететін құжат ресімделген түгендеу жән орман-патологиялық зерттеу материалдары, сондай-ақ дендрологиялық жоспар болып табылады.
18. Жасыл екпелерді күтіп-ұстау және қорғау бойынша жұмыстарды, сондай-ақ жалпыға ортақ жерлердегі жасыл екпелерді түгендеу және орман- патологиялық зерттеу жүргізуді ұйымдар жүзеге асырады.
19. Уәкілетті орган жасыл екпелерді түгендеу және орман- патологиялық зерттеу материалдарының көшірмесін жасыл қормен жұмыс істеу кезінде ұсыным ретінде пайдалану үшін тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің әкімі аппаратына жібереді.
20. Қалың өскен жасыл екпелер өздігінен құлаған кезде жасыл екпелерді қалпына келтіру уәкілетті органнын бекітілген дендрологиялық жоспарына сәйкес жергілікті бюджет есебінен жүргізіледі.

2-параграф. Ағаштарды кесу (қайта отырғызу), санитариялық кесу

21. Ағаштарды кесу (қайта отырғызу) мынадай:
1) бекітілген және келісілген қала құрылысы құжаттамасында көзделген құрылыс объектілерін орналастыру үшін жағдайлар жасалуын қамтамасыз ету;
2) инженерлік абаттандыру объектілеріне, жерүсті коммуникацияларына қызмет көрсету;
3) авариялық және төтенше жағдайларды жою, оның ішінде инженерлік абаттандыру объектілерінде жою;
4) жасыл екпелердің сапалық және түрлік құрамын жақсарту қажеттігі;
5) адамдардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігіне қатер тұғызатын, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалардың мүлкіне залал келтіретін ескі екпелерді санитариялық кесу жағдайларында жүзеге асырылады.
22. Жалпыға ортақ жерлердегі және ғимараттарға, құрылыстарға, көп қабатты тұрғын үйлерге іргелес аумақтардағы желдің және табиғи сипаттағы өзге де жағдайлардың, жол-көлік оқиғаларының нәтижесінде ағаштар авариялық құлаған жағдайда құлаған ағаштарды жинауды, құлаған жерлерді уақтылы санитариялық тазалауды және ағаш қалдықтарын шығаруды қызмет көрсететін учаскелер бойынша ұйымдар жүзеге асырады.
23. Жалпыға ортақ жерлердегі ағаштарды кесуді (қайта отырғызуды) уәкілетті органның рұқсатымен осы жер учаскесінде қызмет көрсететін ұйымдар жүргізеді.
24. Жалпыға ортақ жерлердегі ағаштарды санитариялық кесуді уәкілетті органның келісімімен осы жер учаскесінде қызмет көрсететін ұйымдар жүргізеді.
Ағаштардың өздері, сондай-ақ олардың бұтақтарының құлауы адамдардың өмірі мен денсаулығына, ғимараттар мен үй-жайлардың, коммуникациялардың зақымдалуына, жол қозғалысы (оның ішінде жол жүру белгілерін жауып тұрса) қауіпсіздігіне қауіп төндіретін төтенше немесе апатты жағдайлардың туындауы мүмкін жағдайларда ағаштарды кесу уәкілетті органның келісімінсіз жүргізіледі.
25. Ағаштарды санитариялық немесе мәжбүрлі кесу фактісі төтенше жағдайлар органдарының құтқару қызметінің куәландыру актісімен айғақталады, келіннен уәкілетті органға хабарланады.
26. Ағаштарды кесу (қайта отырғызу) кесілген ағаштардың орнына жеке және заңды тұлғалардан өтемдік отырғызу туралы кепілхат ұсынылған жағдайда уәкілетті органның рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

3 - параграф. Ағаштарды өтемдік отырғызуды жүргізу тәртібі

27. Ағаштарды қалпына келтіру арнайы учаскелерде қаланың немесе елді мекеннің өтемдік ағаш отырғызу жоспарына сәйкес, қажет болған жағдайда жерін құнарлы топыраққа ауыстыра отырып жүргізіледі.
28. Өтемдік отырғызу ағашты кесуге мүдделі болған азаматтар мен заңды тұлғалар есебінен жүргізіледі.
29. Ағаштарды кесу және санитариялық кесу кезінде ағаштарды өтемдік отырғызу, биіктігі 2 метрден кем емес жапырақ тұқымдас, ал 1,5 метрден кем емес қылқан жапырақты ағаштардың көшеттерін отырғызу жолымен жүргізіледі.
30. Уәкілетті органның рұқсаты бойынша ағаштарды кесу кезінде қалпына келтірілетін ағаштарды өтемдік отырғызу бес есе көлемде жүргізіледі.
31. Заңды және жеке тұлғалар ағаштарды қайта отырғызған кезде өтемдік отырғызу жүргізілмейді.
Қайта отырғызулар ағаштардың солып қалуына әкеліп соққан жағдайда, бес есе көлемдегі өтемақы белгіленеді.
32. Ағаштарды өтемдік отырғызуды заңды және жеке тұлғалар өздерінің жеке меншік жерлерінде немесе маңындағы аумақтарда өз беттерінше, ал ағаштарды мәжбүрлі түрде кесу кезінде көгалдандыруды, жасыл екпелерді күтіп-ұстауды жүзеге асыратын ұйымды қатыстыра отырып, жалпыға ортақ жерлерде жүзеге асырады.
33. Отырғызылған ағаш көшеттері солып қалған жағдайда, ағаштарды кесуге мүдделі болған тұлғалар немесе ұйым жасыл екпелерді қайтадан отырғызуды жүзеге асырады және ағаштарды отырғызған кезден бастап екі жылдың ішінде (ағаш көшетінің ұласып өсу кезеңі) олардың одан әрі күтіп бапталуын қамтамасыз етеді.
34. Өтемдік отырғызу мүмкін болмаған жағдайда жасыл екпелердің өсуінің тоқтауына әкелген кінәлілер жасыл қорға келтірілген залалды өтемдік отырғызудың, екі жылдың ішінде күтіп-ұстаудың және күтіп баптаудың сәйкесінше құнымен ақшалай өтейді.

3-тарау. Қорытынды ережелер

35. Осы Қағидалардың сақталуын бақылауды және өз құзыреттерінің шегінде шаралар қабылдауды ішкі істер органдары, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың, ауылдық округтердің әкімдері, сондай-ақ орман, балық және аңшылық шаруашылықтары саласындағы уәкілетті органдар жүзеге асырады.
36. Осы Қағидалардың бұзылуына жол берген, жеке және заңды тұлғалар, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.

Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарында жасыл екпелерді күтіп-ұстаудың және қорғаудың Қағидаларына қосымша

нысан

____ жылғы 1 қаңтардағы Жасыл екпелер тізілімі

Жасыл екпелер объектілерінің (учаскелерінің) алаңын жердің санатына, өсімдіктің
типтеріне, функционалдық мақсатына қарай бөлу
Қала/елді мекен
Әкімшілік аудан: (код)_____________________
Жауапты иесі:____________________________
Жасыл екпелер тізілімі
Кесте

р/с № түгендеу / жасыл екпе паспортының №	Жердің функционалдық мақсаты (екпелер санаты)	Ағаш өсімдігі
		Бірлі-жарым ағаштар, дана	Топтар, куртиналар, дана	Тоғайлар, алқаптар, дана	Жол бойындағы екпелер, дана	Жиыны, дана

Бұталы өсімдіктері
Бірлі-жарым, дана	Жасыл қоршам қума метр (қ. м.)	Қатарлап отырғызу, дана	Топтық отырғызу, дана	Барлығы қ.м./ дана

Ашық кеңістіктер
Гүлзарлар						Көгалдар
Жазғы м2	Көп жылдық, м2	Контейнерлік, дана	Вазон, м2	Альпинарий, рокарий, м2	Жиыны м2 / дана	Партерлік, м2	Кәдімгі, м2	Жер қыртысының жамылғысы, м2	Жиыны м2 /дана

	2017 жылғы 3 наурыздағы № 118 облыстық мәслихаттың шешіміне 2-қосымша
	2015 жылғы 11 желтоқсандағы № 349 облыстық мәслихаттың шешімімен бекітілген

Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандырудың Қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандырудың Қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне (Ерекше бөлім), 2003 жылғы 20 маусымдағы Қазақстан Республикасының Жер кодексіне, 2007 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне, "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Кодексінің 505-бабына, Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" (бұдан әрі – Заң), 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" заңдарына және өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес әзірленді.
2. Қағидалар Ақтөбе облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру саласындағы тәртіпті айқындайды және қатынастарды реттейді және меншік түріне қарамастан, барлық жеке және заңды тұлғаларға қолданылады.
3. Осы қағидаларды мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) абаттандыру – сол немесе өзге аумақты құрылыс және мақсаты бойынша қалыпты пайдалану үшін жарамды жағдайға келтіру, халықтың дені сау, жайлы және мәдениетті өмір сүру жағдайын жасау мақсатында жүзеге асырылатын жұмыстардың (аумақтарды инженерлік дайындау, жолдарды салу, коммуникациялық желілерді және сумен жабдықтау, кәріз, энергиямен жабдықтау құрылыстарын дамыту бойынша) және іс-шаралардың (аумақтару тазалау, құрғату және көгалдандыру, микроклиматты жақсарту, ауа бассейнін, ашық су айдындары мен топырақты ластанудан қорғау, санитариялық тазалау, шу деңгейін азайту бойынша) жиынтығы;
2) аумақтарды жинау - тұрғындардың тіршілік әрекеттері нәтижесінде елді мекендерде түзілетін қоқыстарды (қалдықтарды) жинау, жою және залалсыздандыру мақсаты болып табылатын іс-шаралар кешені;
3) аулаішілік аумақтар - шағын сәулет нысандарын, балалар, кір жаятын, контейнер алаңдарын, автокөлік орынтұрақтарын, декоративтік құрылыстарды, аулаға кіру, үйге өтпе жолдарды орналастыру үшін пайдаланылатын (бір аулада бірнеше жер пайдаланушылар болған жағдайда бекітілген аумақтың шекаралары пайдаланылатын аумақтың шекараларына барабар немесе тараптардың келісімдері бойынша анықталады) жерлер;
4) бекітілген аумақ - осы Қағидалармен айқындалған, шекараларда жинау және күтіп-ұстау үшін бекітілген, жер учаскесі.
Қалалар мен елді мекендердің аумақтарында бекіту нысандары болып табылады:
бөлінген телімдер шекарасынан бастап өтпе жол жиегімен шектелген
көше жақтағы аумақ;
орамішілік аумақтарының телімдері;
сақтау, жинақтау және басқа да мақсаттар үшін уақытша пайдаланылатын аумақ;
іргелес жатқан аумақ;
5) бөлінген аумақ - жерді пайдаланушының (заңды немесе жеке тұлғаға) иелігіне немесе Қазақстан Республикасының заңнамаларда көзделген құқықта, уәкілетті органдардың құқықтық шешімдеріне сәйкес өзіне қарасты нысандарды орналастыру үшін пайдалануға берілген жер телімі;
6) ғимарат - табиғи немесе жасанды кеңiстiк шекаралары бар және өндiрiстiк процестердi орындауға, материалдық құндылықтарды орналастыруға және сақтауға немесе адамдарды, жүктердi уақытша орналастыруға (орын ауыстыруға), сондай-ақ жабдықтарды немесе коммуникацияларды орналастыруға (төсеуге, жүргiзуге) арналған жасанды жасалған ауқымды, тегiстiктi немесе желiлiк объект (жер үстi, су бетi және (немесе) жер асты, су асты). Ғимарат көркемдiк-эстетикалық, әшекей-қолданбалы не мемориалдық мақсатта да болуы мүмкiн;
7) жалпыға ортақ жерлер – алаңдар, көшелер, тротуарлар, өтпе жолдар, жолдар, жағалаулар, саябақтар, скверлер, қала ормандары, бульварлар, су айдындары, жағажайлар, зираттар және халықтың мұқтаждықтарын қанағаттандыруға арналған өзге де объектілер (жалпыға ортақ инженерлік жүйелер) орналасқан және оларға арналған жерлер;
8) жөн-жосықсыз төгілген қоқыс үйінділері – меншік нысанына қарамастан, жеке немесе заңды тұлғалардың қызметтерінің процесінде пайда болған қатты тұрмыстық қалдықты, ірі көлемді қалдықты, өндіріс және құрылыс қалдықтарын, басқа қоқыстар, қар, мұздарды өз еркімен (жөн-жосықсыз) шығару (орналастыру) немесе жинау;
9) көлік жүретін бөлікті күтіп ұстау - автомобиль жолдарын пайдалану қағидасына жауап беретін, оның нәтижесінде жолдар мен жол құрылғыларының көлік - пайдаланудың жай-күйі сақталатын жұмыстар кешені;
10) көше (көшенің көлік жүретін бөлiгi) – елді мекендер шекарасының шегiндегi автомобиль жолы;
11) қатты тұрмыстық қалдықтарды, ірі көлемді қалдықтарды шығару шарты - тапсырыс беруші мен орындаушы арасында қатты тұрмыстық қалдықтарды, ірі көлемді қалдықтарды шығару жөнінде жасалынған заңды күші бар жазбаша келісім;
12) қатты тұрмыстық қалдықтар – қатты түрдегі коммуналдық қалдықтар;
13) қатты тұрмыстық қалдықтарды, ірі көлемді қалдықтарды жинау және шығару - қатты тұрмыстық қалдықтар жәшіктерін арнайы автокөліктерге тиеу, қоқыс қораптарының, алаңдарын және оларға баратын жолдарды шашылған қоқыстан тазарту және оларды қоқыс жинау орнынан жою орнына тасымалдау;
14) қасбет – ғимараттың немесе құрылыстың сыртқы жағы;
15) қоқыс жәшігі - қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған стандартты ыдыс;
16) маңдайша – ғимаратқа кірер жолдардың саны бойынша оған кірер жолдың шегінде және (немесе) алып жатқан аумақ қоршауына кірер жолда, сондай-ақ тауарларды өткізетін, жұмыстарды орындайтын және қызметтерді көрсететін жерлердегі жеке және заңды тұлғалардың меншікті (жалдайтын) ғимараттарының, оларға жапсарлас құрылыстарының және уақытша құрылыстарының шегіндегі шатырлар мен қасбеттерде орналастырылатын, жеке және заңды тұлғаларды дараландыру құралдарын қоса алғанда, олардың қызмет түрі туралы ақпарат;
17) өндіріс қалдықтары – өндіріс процесінде пайда болған және бастапқы тұтынушылық қасиеттерін толығымен немесе ішінара жоғалтқан шикізаттың, материалдардың, басқа да бұйымдар мен тағамдардың қалдықтары;
18) өтпе жол – тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттарға, мекемелерге, кәсіпорындарға, шағын аудандар, орамдар, елді мекендер ішіндегі құрылыс объектілеріне көлік құралдарының кіруін қамтамасыз ететін жол элементі;
19) тротуар – жаяу жүргіншілердің жүруіне арналған, жолдың жүру бөлігімен шектесетін немесе одан көгалмен немесе арық жүйесімен бөлінген жолдың элементі;
20) уәкілетті орган – коммуналдық шаруашылықты реттеу саласындағы функцияларды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органның құрылымдық бөлімшесі;
21) ұйым – абаттандыру саласында маманданып жүрген жеке немесе заңды тұлға;
22) үй - адамдардың тұруына немесе iшiнде болуына, өндiрiстiк үдерістерді орындауға, сондай-ақ материалдық құндылықтарды орналастыруға және сақтауға пайдаланылатын функционалдық мақсатына қарай, мiндеттi түрде жер бетіне салынып, тұйық көлемді құрайтын, тіреу және қоршау конструкцияларынан тұратын жасанды құрылғы. Yйдiң жер асты бөлiгi болуы мүмкiн;
23) фриз - сәулеттік құрылыстың сол немесе басқа бөлігін аяқтайтын немесе көмкеретін көлденең жолақтар немесе таспалар түріндегі декоративтік құрылым;
24) шағын архитектуралық нысандар – декоративтік сипаттағы және іс жүзінде пайдаланылатын объектілер (мүсiндер, субұрқақтар, барельефтер, гүл құмыралары, павильондар, күркелер, отырғыштар, құтылар, балалар ойындары және ересектердiң демалысына арналған жабдықтар мен конструкциялар);
25) іргелес аумақ – ғимараттар, құрылыстар, қоршаулар, құрылыс алаңшаларының, сауда, жарнама объектілеріне және заңды немесе жеке тұлғалардың балансындағы, меншігіндегі, иелігіндегі, жалға алуындағы басқа объектілер шекараларына тікелей (периметрі бойынша 5 метр шекарадағы) жанасып жатқан аумақ.
26) ірі көлемді қалдық - өзінің тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан, тұтыну және шаруашылық қызметтерінің қалдықтары (тұрмыстық техниканы, жиһазды және басқаларын қоса алғанда).

2 - тарау. Қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандыру

1-параграф. Тазалық пен тәртіпті қамтамасыз ету

4. Заңды және жеке тұлғалар, бау-бақша және гараж кооперативтері, пәтер иелері кооперативтері, кондоминиумдарға қатысушылар, басқарушы компаниялар өздерінің нысандарына тиесілі барлық аумақтарда, оның ішінде жеке үй иелелігіндегі аумақтарда тазалықты сақтайды және тәртіпті қолдайды, абаттандыру элементтерінің (жолдар, тротуарлар, көгалдар, шағын сәулет нысандары, жарықтандыру, су жолдары) зақымдануына және бұзылуына жол бермейді.
5. Терілерді, металлдарды, аккумуляторларды соның ішінде қайталама шикізаттарды осы мақсаттар үшін белгіленбеген орындарда қабылдауға жол берілмейді.
6. Автокөлік құралдарын осы мақсаттар үшін белгіленбеген орындарда жууға жол берілмейді.
7. Жергілікті жерлерді ағымдағы санитариялық күтіп-ұстауды аумақтарды абаттандыру саласында маманданған ұйымдар жүзеге асырады.
8. Барлық ұйымдық-құқықтық нысандағы жеке және заңды тұлғалар:
1) дербес өз қаражаты есебінен немесе ұйымдармен шарттар жасасу жолымен бөлінген аумақты санитариялық күтіп-ұстауды және абаттандыруды қамтамасыз етеді;
2) кез келген меншік объектілеріне ұқыпты қарайды, мемлекеттік меншік объектілеріне залал келтірілген жағдайлар туралы тиісті органдарды хабардар етеді;
3) көшелер және үй нөмірлері тақталарды техникалық дұрыс жағдайда және тазалықта ұстайды;
4) қоршауларды (шарбақтарды) және шағын сәулеттік нысандарды тиісті жағдайда (қоршаудың (шарбақтың) сыртқы жағын бояу, әктеу) күтіп-ұстайды.
5) аулаішілік аумақтарда автокөліктер құралдары үшін қоршау орнатуға, сондай-ақ жолдың жүру бөлігіне өз еркімен жасанды бұдырлық орнатуға жол берілмейді;
6) жарамсыз (апаттық) көлік құралдарын (тіркемелерді) жалпыға ортақ жерлерде 10 күнтізбелік күннен артық орналастыруға жол берілмейді.

2-параграф. Аумақтарды жинауды ұйымдастыру

9. Жалпыға ортақ пайдаланылатын орындарды жинау және күтіп-ұстау мынадай жұмыс түрлерін қамтиды:
1) ұсақ және тұрмыстық қоқыстар мен қалдықтарды жинау және шығару;
2) ірі көлемді қоқыстар мен қалдықтарды жинау және шығару;
3) сыпыру;
4) қамысты, қурайды, шөптерді және басқа да жабайы өсімдіктерді шабу және шығару;
5) қоршаулар мен шағын сәулет нысандарын жөндеу және сырлау.
10. Жалпыға ортақ пайдаланылатын аумақтарда орналасқан парктерді, скверлерді, бульварларды, су айдындарын, жағажайларды, зираттарды, оның ішінде оларда орналасқан тротуарларды, жаяу жүргіншілер аймақтарын, саты баспалдақтарын жинауды заңды және жеке тұлғалар мен осы обьектілерге қызмет көрсететін және пайдаланатын аумақтарды бекіту субьектілері жүргізеді.
11. Жеке және заңды тұлғалар, меншік түріне қарамастан, қатты тұрмыстық қалдықтарды және қарды шығаруды, іргелес аумақтарды (автотұрақтар, боксты гараждар, ангарлар, қоймалық қосалқы құрылыстар, ғимараттар, сауда және қызмет көрсету нысандары) санитарлық тазалау және жинауды жүйелі түрде жүзеге асыратын субъектілермен шарт жасайды немесе өздері жүргізеді.
12. Көшелер мен өтпе жолдардың бойында орналасқан тротуарларды, жолаушылар көлігінің аялдама алаңын жинауды жүру бөліктерін жинауға және күтіп-ұстауға жауапты ұйымдар жүргізеді.
13. Аялдама кешендерін және қоғамдық жолаушылар көлігінің аялдама алаңында оларға іргелес аумақтарды, ақылы автотұрақтар, гараждардың аумақтарын, сондай-ақ кіреберіс жолдарды, іргелес аумақтарды жинауды және жууды олардың иелері жүзеге асырады.
14. Жол жөндеу жұмыстарын жүргізгізу кезінде құрылыс қоқыстарын осы жұмыстарды жүргізген ұйымдар шығарады.
15. Су ағатын желілерде ластануды болдырмау үшін су ағатын коллекторларға, жауын суын қабылдайтын құдықтарға және арық жүйесіне қоқыстардың тасталуына жол берілмейді.
16. Жерүстi инженерлік құрылыстарын пайдаланушы ұйымдар мен иелері инженерлiк желілердің қорғалатын аймақтарының шекарасында іргелес аумақтардың санитариялық күтіп-ұсталуын қамтамасыз етеді.

3-параграф. Күзгі – қысқы мезгілде қалалар мен елді мекендердің аумақтарын тазартудың ерекшеліктері

17. Күзгі – қысқы тазарту мезгілі қазаннан сәуірге дейін белгіленеді.
18. Жолдарды қыста тазартуға мыналар кіреді:
жол жабынын тығыздалмаған, жаңа жауған қардан, тапалған қар-мұз бен мұздан тазарту;
көліктер мен жүргіншілердің қозғалысына арналған алаңдардан жол жамылғыларын тазалау кезінде жиналған қардан және сынықтардан тазарту (орын ауыстыру);
көктайғаққа қарсы материалдарды пайдалана отырып, көліктің доңғалақтарының жол жамылғысымен ілінісу коэффициентін күрт төмендететін, көктайғақ қабыршақтарын жою.
Қарды жинау мен сыпыру жол бетіндегі қардың қалыңдығы 4-5 сантиметрден аспай тұрған аралықта жүргізіледі. Қарды қар жауғаннан кейін 4 сағаттан кешіктірмей жинау қажет, қайтара жинау сол аралықта, ал қар толастамай жауғанда аяғына таман жиналады.
Қарды шығару мына мерзімдерде жүргізіледі:
Маңызды магистральдарында қар жамылғысы кемінде 6 сантиметр түскен кезде - екі тәуліктен, ал басқа жолдарда төрт тәуліктен кешіктірмей;
Ал қар 6 сантиметрден аса түскенде - сәйкесінше төрт тәуліктен немесе жеті тәуліктен кешіктірмей.
19. Саябақтардағы, скверлердегі, бульварлардағы және басқа көгалды аймақтардағы жолдарды тазарту кезінде, жасыл желектердің сақталуы мен еріген сулардың ағуын қамтамасыз еткен жағдайда, құрамында химиялық қоспалары жоқ қарларды осы мақсаттарға бұрын дайындалған алаңдарда үюге рұқсат етіледі.
20. Қысқы мезгілде жолдар, саябақ орындықтары, қоқыс қораптары және басқа да элементтер мен шағын сәулет формалары, сондай – ақ олардың араларындағы және жанындағы жерлер, оларға баратын жолдар қар мен мұздақтардан тазартылуы керек.
Жолдың тротуарларымен жүру бөлігінде көшелердегі инженерлік желілерде болған апаттан пайда болған мұздақтар осы желілердің иелері болып табылатын заңды және жеке тұлғалармен бөлшектенеді және тазартылады. Бөлшектенген мұздақтар белгіленген орындарға шығарылады.
21. Көшелер мен өтпе жолдардан қарды шығару, жергілікті атқарушы органмен айқындалған, белгіленген орындарда жүзеге асырылады.
22. Қарды жинауға жауапты, жеке және (немесе) заңды тұлғалар қарды уақытша жинау орындарын қар ерігеннен кейін қоқыстардан тазартады және абаттандырады.
23. Тротуарлар мен көпірлерге шығатын баспалдақтар асфальт – бетон жамылғыларының барлық ені бойына жаңа жауған қар мен тапалған қардан (пайда болған қар-мұздақтардан) тазартылады, қар тоқтаусыз жауған кезеңде көктайғаққа қарсы материалдармен өңделеді.
24. Аулаішілік аумақтар қар мен мұздақтардан асфальтқа дейін тазартылады. Мұздақ (көктайғақ) пайда болған жағдайда ұсақ құммен өңдеу жүргізіледі. Көктайғаққа қарсы күресу үшін ас тұзын пайдалануға жол берілмейді.
25. Аула аумақтарынан, кварталішілік өтпе жолдардан және кәсіпкерлік нысандарының іргелес аумақтарынан аршылған қарды, жалпыға ортақ жерлерде жинақталуына жол бермей шығару қажет.
26. Қысқы мезгілінде үй иелері және жалға алушылар баспалдақтарды, пандустарды, шатырларын қардан, мұздан және сүңгілерден уақытында тазарту жұмыстарын ұйымдастыруы қажет. Бұл жұмыстар кезінде жүргіншілер жолдары аймағы қоршауға алынады. Үйлердің төбесін қардан тазарту, көше жаққа бағытталған шатырлардан қар мен мұздақтарды тротуарларға лақтыру тек күндізгі уақытта жүргізілуі қажет. Шатырдың басқа бағыттарынан, жазық шатырлардан қар түсіру, аулаішілік аумақта жүргізіледі. Қарды түсіру алдында жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары жасалады. Үйлердің шатырларынан түскен қарлар, мұздар және сүңгілер жедел түрде жол жиегіне қарай жиналады және одан әрі көшені тазартушы заңды және (немесе) жеке тұлғалармен алып кетуі үшін дайындалады.
27. Суағар құбырлардың аузына қар, мұз және қоқыстарды тастауға жол берілмейді.

4-параграф. Көктемгі – жазғы мезгілде қалалар мен елді мекендердің аумақтарын тазартудың ерекшеліктері

28. Көктемгі - жазғы тазарту мезгілі сәуірден қазанға дейін белгіленеді.
Көктемгі-жазғы тазарту көшелердің, тротуарлардың, алаңдардың көлік жүретін бөліктерін жууды, оларға су шашуды және сыпыруды көздейді.
29. Жол жамылғыларын, осьтік және қосалқы жолақтарды, көшелер мен өтетін жерлерді сыпыру көліктің интенсивті қозғалысы бар магистралдар мен көшелерде түнгі мезгілде, қалған көшелерде күндізгі мезгілде жол жамылғысын алдын-ала сулау арқылы жүргізіледі.
30. Тазарту жүргізген кезде көлік жүретін бөлік, тротуарлары, жол жиектері қандай да болмасын ластан, ұсақ қоқыстан, топырақтан және ірі қоқыстан толығымен тазартылуы тиіс.
Аулаішілік аумақтар мен тротуарларды ұсақ тұрмыстық қалдықтардан, шаңнан сыпыру және оларды жуу жеке меншік пәтер иелері кооперативтерімен (бұдан әрі - ПИК), үй комитеттерімен жүзеге асырылады.

5-параграф. Қалдықтарды жинау және шығару

31. Жеке және заңды тұлғалар, олардың қызметі нәтижесінде пайда болған өндіріс және тұтыну қалдықтары пайда болған кезінен бастап қалдықтармен қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамасыз етеді. Жеке және заңды тұлғалар қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған контейнерлерде қатты тұрмыстық қалдықтарды жинақтайды.
32. Қатты тұрмыстық қалдықтарды шығаруды ұйымдар уәкілетті орган белгілеген бекітілген кестеге сәйкес мерзімдерде жүзеге асырады. Кестелер қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау алаңдарында ілінеді.
33. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жағуға жол берілмейді.
34. Құрылыстарды және (немесе) жылжымайтын объектілерді жөндеуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар құрылыс қоқысын өз бетінше арнайы орындарға немесе Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық Кодексіне сәйкес қоқыс шығаруды жүзеге асыратын ұйыммен шарт бойынша шығаруы тиіс.
35. Үй иелерінің аумағында мамандандырылған көлік үшін ыңғайлы кірме жолдармен контейнерлерді орналастыруға арналған арнайы алаңдар болады. Контейнерлерді орнатуға арналған алаңдардың бетонды немесе асфальтты жабыны және қоршауы болады. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау үшін қақпақтары бар контейнерлерді қолданған жөн.
36. Қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған контейнерлерге және контейнерлік алаңдарда күл тастауға және жинауға жол берілмейді.
37. Қатты тұрмыстық қалдықтар қоқыс шығаратын көліктермен, кәріз тартылмаған үй иелерінен сұйық қалдықтар ассенизациялы вакуумдық көліктермен шығарылады.
38. Сұйық қалдықтар мамандандырылған автокөлікпен арнайы бөлінген орындарға шығарылады. Контейнерлер босатылғаннан кейін сол жерде дезинфекциялық ерітіндімен өңделеді немесе босатылған орындарда өңдеуден өткен тазаларына ауыстырылады. Контейнерлерді өңдеу орындарын тазалауға, жууға және дезинфекциялауға арналған, ыстық және суық су өткізілген, судың ағып кетуі ұйымдастырылған құрылғылармен жабдықтау қажет.
39. Сұйық тұрмыстық қалдықтар мен ірі көлемді қоқыстарды қоқыс шығару құбырына тастауға болмайды.
40. Қоқыс шығару құбырын пайдалануды иелігінде тұрғын үй бар пайдаланушы ұйым жүзеге асырады.
41. Жеке тұлғалар контейнер алаңдары аумағында орналасқан, құрамында сынап бар шамдар мен аспаптарды жинау үшін арнайы контейнерлерде құрамында сынап бар істен шыққан шамдар мен аспаптарды қауіпсіз жинауды қамтамасыз етеді.
42. Контейнерлік алаңдарды және контейнерлерді пайдаланатын және оларға қызмет көрсететін ұйымдар мыналарды:
1) контейнерлік алаңдарды және оған іргелес аумақтарды тиісті санитариялық күтіп-ұстауды қамтамасыз етеді;
2) оларға уақтылы жөндеу жүргізеді және одан әрі пайдалануға жарамсыз контейнерлерді ауыстырады;
3) қоқыс қабылдайтын камералардың, алаңдардың, сондай-ақ қалдық жинағыштардың тұрақты жуылуын, дезинфекциялануын, шыбындарға, кеміргіштерге қарсы дезинсекциялануын, дератизациялануын қамтамасыз ету бойынша шараларды қабылдайды.
43. Контейнерлерден қоқыс шығаратын машинаға тиеу кезінде шашылып қалған қоқыстарды қатты тұрмыстық қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын ұйымдардың жұмысшылары шығарады.
44. Вокзалдарда, базарларда, әуежайларда, саябақтарда, демалыс аймақтарында, алаңдарда, білім беру, денсаулық сақтау мекемелерінде, көшелерде, қоғамдық жолаушылар көлiгі аялдамаларында, кәсіпкерлік нысандарының кіреберістерінде қоқысқа арналған құтылар орнатылады. Халықтық жаппай баратын орындарында құтылар бір-бірінен кемінде 50 метр арақашықтықта, аулаларда, саябақтарда, алаңдарда 10-нан 100 метрге дейінгі арақашықтықта құтылар орнатылады. Жолаушылар көлiгі аялдамаларында және сауда объектілерінің кіреберістерінде екi құтыдан орнатылады.
45. Құтыларды орнатуды, тазартуды және жууды аумақты пайдаланатын ұйымдар немесе аумаққа иелік ететін немесе пайдаланатын ұйымдар жүргізеді. Құтылар толуына қарай, бiрақ кемінде күніне бір рет тазартылады.
Құтылар ластануына қарай, бiрақ кемінде аптасына бір рет жуылады.

6-параграф. Көшелерді, тұрғын үй орамдарын және шағын аудандарды абаттандыру

46. Шағын аудандар мен орамдардың тұрғын үй алаңдары Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 24 ақпандағы № 125 бұйрығымен бекітілген "Тұрғын үйді және басқа да үй-жайларды, қоғамдық ғимараттарды күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10637 тіркелген) 5-тармағының талаптарына сәйкес қоқыс контейнерлеріне, кір кептіретін, балалар демалатын, ойнайтын, спортпен айналысатын, үй жануарларын серуендетуге арналған алаңдармен, автотұрақтармен, орынтұрақтармен, жасыл аймақтармен жабдықталады.
47. Алаңдардың саны, орналасуы мен жабдықталуы құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтерге сәйкес болуы тиіс.
48. Қарамағында жер асты коммуникациялары бар ұйымдар, көшенің жүру бөлігі мен жүргінші жолдарында орналасқан люктер мен құдықтардың қақпақтарының болуын және жарамды күйде күтіп-ұсталуын бақылауды жүзеге асырады, олар зақымдалған немесе бұзылған жағдайда дереу қоршалады және бір күннің ішінде олармен қалпына келтіріледі.
49. Облыстың елді мекендерінің аумақтарындағы жол жамылғыларының, тротуарлардың, көкжелектердің және басқа да нысандардың, шаруашылық элементтерінің бұзылуымен байланысты, жер қазу және өзге де жұмыстарды жүргізетін барлық заңды және жеке тұлғалар, тиісті жергілікті атқарушы органнан жұмыстарды жүргізуге рұқсат алады.
50. Құрылыс, жөндеу, коммуникацияларды қайта жаңарту кезінде жұмыстарды рұқсатсыз жүргізу жер қазу жұмыстарын өз еркімен жүргізу болып танылады.

7-параграф. Ғимараттар мен құрылыстардың қасбеттерін күтіп-ұстау

51. Қарамағында ғимараттар мен құрылыстар бар жеке және заңды тұлғалар, ғимараттар мен құрылыстардың меншік иелері көрсетілген объектілердің қасбеттерін және олардың жекелеген элементтерін (балкондар, лоджиялар, су ағатын құбырлар) қалпына келтіру, жөндеу және бояу бойынша жұмыстарды уақтылы жүргізуді қамтамасыз етеді, сондай-ақ қасбеттерде орналастырылған ақпараттық тақтайшаларды, ескерткіш тақтайларды таза және дұрыс жағдайда ұстайды. Ұйымдар мен кәсіпорындардың меншік нысанына қарамастан жарықпен безендіру жүргізіледі.
52. Көп қабатты тұрғын үйлердің көшеге шығатын қасбеттерінде спутникалық антенналарды орнатуға жол берілмейді.
53. Өз еркімен ғимараттардың қасбеттерін және олардың конструктивтік элементтерін қайта жабдықтауға жол берілмейді.
54. Ғимараттардың, құрылыстар мен үй-жайлардың, оның ішінде шағын және орта бизнес нысандарының қасбеттеріне жазуы бар маңдайшалар ілуге жол берілмейді:
1) терезе және есік орындарын жауып тастауға;
2) маңдайшаларды тұрғын орынжайлар шегінде, соның ішінде қасбеттің тұйық жағында орналастыруға;
3) маңдайшаларды лоджия мен балконда орналастыруға;
4) маңдайшаларды объектілер қасбеттерінің сәулеттік бөліктерінде, соның ішінде колонналарда, пилястраларда, ою-өрнектерде, жапсырылып мәнерленген заттарда орналастыруға;
5) маңдайшаларды орнатылған мемориалдық тақтайшалардан кемінде екі метр қашықтықта орналастыруға;
6) көше атауы мен үй нөмірінің сілтемелерін жабуға;
7) маңдайшаларды қасбеттің үстіне сәнді-көркемдік және (немесе) мәтіндік бейнені (сырлау, жабыстыру әдісімен) тікелей салу;
8) маңдайшаларды қоршау құрылғы (қоршауда, шлагбаумда) орналастыруға.
55. Маңдайшалар мыналардан тұрады:
1) ақпараттық алаңнан (мәтіндік бөліктен);
2) сәнді-көркемдік бөлшектерден.
Сәнді-көркемдік бөлшектердің биіктігі маңдайшының мәтіндік бөлігі биіктігінен бір жарым еседен аспауы тиіс.
56. Ғимараттардың, құрылыстар мен құрылғылардың сыртында орналастырылатын маңдайшалар мынадай талаптарға сәйкес болуы тиіс:
1) маңдайшалар жоғарғы бір қатарда біркелкі көлденең сызықта (бірдей деңгейде, биіктікте) орналасуы керек;
2) қасбет ұзындығынан 70 пайыз шегінде ұқсас өзара байланысқан бөлшектер кешені түріндегі (ақпараттық алаң (мәтіндік бөлігі) және сәнді - көркемдік бөлшектер) маңдайшаларды орналастыру кезінде әрбір көрсетілген бөлшектің барынша көлемі ұзындығынан 10 метрден аспауы тиіс;
3) объект қасбетінде фриз болса, қабырғадағы маңдайша тек фризге ғана оның биіктігі бойынша орнатылады;
4) объектінің қасбетінде күнқағар болса, қабырғадағы маңдайша күнқағардың фризінде оның мөлшері бойынша орналастырылуы мүмкін;
5) терезелер мен сөрелерді безендіру мынадай талаптарға сәйкес жүргізіледі: витринаның әйнегінің ішкі жағынан орналастырылатын витриналық конструкцияның ең жоғары шектік көлемі витрина әйнегінің биіктігі бойынша жартысынан және витрина әйнегінің ұзындығы бойынша жартысынан аспауы тиіс;
6) сөрелер бүлінбеуі керек және таза ұсталуы тиіс.
57. Егер кәсіпкерлік субъект ғимараттардың, құрылыстар мен құрылғы иесі болса немесе оның ғимараттардың, құрылыстар мен құрылғылардың төбесінде маңдайшаларды орналастыру туралы шарты болса, рұқсат беріледі;
58. Маңдайшалар техникалық қалыпты жай-күйде ұсталу, кір мен өзге де қоқыстан тазартылу тиіс.
59. Төбе құрылғыларындағы жарнаманы ақпараттық құрылғымен бірге бөлшектеу кезінде қаттылық пен бекітілудің құрылғы бөлшектерін (бұранды бірігулер, тірек бөлшектері, технологиялық жабынды және басқалар) бөлшектеу қажет.
60. Маңдайшаларды орналастыру эскиздері сәулет және қала құрылысы, тілдерді дамыту салалары бойынша жергілікті атқарушы органдармен келісілуі тиіс.

8-параграф. Сыртқы жарықтандыруды және субұрқақтарды күтіп-ұстау

61. Көшелердің, жолдардың, алаңдардың, жағалаулардың және басқа жарықтандырылатын объектілердің сыртқы жарығын қосу жергілікті атқарушы орган бекіткен кесте бойынша табиғи жарық деңгейінің азаюы кезінде кешкі ымырт кезінде 20 люкске дейін, ал сөнуі – таңғы күңгіртте 10 люкске дейін артуы кезінде жүргізіледі.
62. Сыртқы жарық құрылғылары мен байланыс желілерінің элементтері, металл бағаналары, кронштейндер тазалықта ұсталып, тот басу ошағы болмай, сырлануы қажет. Жанып кеткен шамдарды ауыстыруды тиісті ұйымдар жүзеге асырады.
63. Алаңдардағы, магистральдардағы және көшелердегі, аула аумақтарындағы шамдардың жанбауы белгілі бір аумақтағы жалпы санының 5 пайызынан аспауы керек.
64. Орталық көшелердегі жарықтандыру және декоративті жарықтандыру элементтерін алмастыру және жөндеу бір тәулік ішінде жүзеге асырылады, қалған телімдерде үш тәулік ішінде.
65. Істен шыққан құрамында сынап бар газ разрядты шамдар осы мақсаттарға арналған арнайы бөлінген үй-жайларда сақталады және олар кәдеге жарату үшін арнайы кәсіпорындарға шығарылады. Көрсетілген шамдардың түрлері полигонға шығарылмайды.
66. Электрлендірілген көліктің жарық және байланыс желілерінің құлап қалған бағаналарын шығаруды негізгі магистральдарда бағана иелері дереу жүзеге асырады, басқа аумақтарда, сондай-ақ бөлшектелген бағаналар - тәулік ішінде шығарылады.
67. Уәкілетті орган коммуналдық меншіктегі субұрқақтардың тиісті жағдайын және пайдаланылуын қамтамасыз етеді.
68. Субұрқақтарды қосу мерзімдерін, олардың жұмыс істеу режимдерін, тостағандарын жуу және тазарту кестесін, технологиялық үзілістерін және жұмыс істеуінің аяқталуын уәкілетті орган айқындайды.
69. Субұрқақтар жұмыс істеп тұрған кезеңде судың беті күн сайын қоқыстан тазартылады. Пайдаланушы ұйымдар субұрқақтардың тазалығын жұмысы тоқтаған кезеңде де оларды тазалықта ұстайды.

3-тарау. Қорытынды ережелер

70. Осы Қағидалардың сақталуын бақылауды және өз құзыреттерінің шегінде шаралар қабылдауды ішкі істер органдары, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың, ауылдық округтердің әкімдері, сондай-ақ орман, балық және аңшылық шаруашылықтары саласындағы уәкілетті органдар жүзеге асырады.
71. Осы Қағидалардың бұзылуына жол берген, жеке және заңды тұлғалар, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.