О внесении изменения в нормативное постановление Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 31 марта 2016 года № 5-НҚ "Об утверждении процедурных стандартов внешнего государственного аудита и финансового контроля"

Нормативное постановление Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 29 мая 2019 года № 8-НҚ. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 июня 2019 года № 18781

В соответствии с подпунктом 2) пункта 2 статьи 8 Закона Республики Казахстан от 12 ноября 2015 года "О государственном аудите и финансовом контроле" Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета (далее – Счетный комитет) ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Внести в нормативное постановление Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 31 марта 2016 года № 5-НҚ "Об утверждении процедурных стандартов внешнего государственного аудита и финансового контроля" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 13647, опубликовано 11 мая 2016 года в Информационно-правовой системе "Әділет") следующее изменение:

Процедурный стандарт внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности, утвержденный указанным нормативным постановлением, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему нормативному постановлению.

2. Юридическому отделу в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего нормативного постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего нормативного постановления направление его на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего нормативного постановления на интернет-ресурсе Счетного комитета.

3. Контроль за исполнением настоящего нормативного постановления возложить на руководителя аппарата Счетного комитета (Абдирайымов Х.С.).

4. Настоящее нормативное постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета

Н. Годунова

	Приложение к нормативному постановлению Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 29 мая 2019 года № 8-НҚ
	Приложение 1 к нормативному постановлению
	Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 31 марта 2016 года № 5-НҚ

100. Процедурный стандарт внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности

Глава 1. Общие положения

1. Настоящий Процедурный стандарт внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности (далее – Стандарт) определяет цель, задачи, критерии и процедуры аудита эффективности, осуществляемые органами внешнего государственного аудита и финансового контроля (далее – органы аудита).

2. Стандарт разработан в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Казахстан, регулирующими вопросы внешнего государственного аудита и финансового контроля, и на основании приемлемых положений Международных стандартов (ISSAI), утверждаемых Международной организацией высших органов аудита (INTOSAI), включая ISSAI 300 "Основные принципы аудита эффективности", ISSAI 3000 "Стандарты и руководства по проведению аудита эффективности, основанные на Стандартах аудита INTOSAI и практическом опыте", ISSAI 3100 "Руководства по ключевым понятиям аудита эффективности", ISSAI 3200 "Руководства по процессу аудита эффективности".

3. Целью Стандарта является установление единых требований, аудиторских и аналитических процедур, подлежащих к применению в процессе реализации функций и задач органов аудита на всех стадиях проведения аудита эффективности, а также раскрытие особенностей в вопросах определения критериев аудита эффективности, формирования выводов и результатов, включаемых в аудиторские отчеты.

4. Аудит эффективности проводится на предмет обеспечения объектами государственного аудита и финансового контроля (далее – объекты государственного аудита) эффективной деятельности по управлению национальными ресурсами.

5. Действие настоящего Стандарта распространяются на государственных аудиторов и экспертов (аудиторские организации, специалисты государственных органов и другие юридические, физические лица, привлекаемые органами аудита к проведению государственного аудита по соответствующему профилю).

6. В настоящем Стандарте используются следующие понятия:

1) надлежащий характер аудиторского доказательства – оценка качества аудиторских доказательств, их уместности и надежности при подтверждении выводов и заключений, на которых основывается аудиторское мнение;

2) критерии – обоснованные и достижимые эталонные нормы, показатели (стандарты и (или) хорошие практики), на основании которых оценивается эффективность функционирования изучаемого направления аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита;

3) базовые критерии – показатели (эффективность, экономичность, результативность и продуктивность), используемые при проведении всех видов аудита эффективности вне зависимости от его направлений и деятельности объекта государственного аудита;

4) специальные критерии – детализированные показатели, разрабатываемые и используемые для аудита эффективности в зависимости от особенностей его направлений и деятельности объекта государственного аудита;

5) аудиторская документация – документы, в которых отражены выполненные аудиторские процедуры, полученные аудиторские доказательства, выводы, рекомендации государственного аудитора и достигнутые результаты аудита эффективности;

6) профессиональное суждение и скептицизм – точка зрения государственного аудитора, основанная на его знаниях, квалификации и опыте работы, которая служит основанием для принятия им субъективных решений в обстоятельствах, когда определить порядок его действий не представляется возможными.

7. Прямым результатом аудита эффективности, проводимого органами аудита, является подготовка качественного аудиторского заключения, а конечным результатом – достижение положительного эффекта в изученном направлении аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита по результатам исполнения рекомендаций.

8. Прямой и конечный результаты достижимы при условии сбора надлежащего характера аудиторских доказательств и выражении мнения в аудиторском заключении относительно улучшения показателей эффективности в изученном направлении аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита.

Глава 2. Цель, основные задачи и этапы аудита эффективности

9. Целью аудита эффективности является выражение независимого, компетентного и объективного мнения относительно экономности, эффективности и результативности (продуктивности) в изученном направлении аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита с представлением рекомендаций по ее совершенствованию.

10. Задачами аудита эффективности являются:

1) определение актуальной темы и критериев аудита эффективности;

2) сбор достаточных и надежных аудиторских доказательств, относительно достижения критериев эффективности, выявления причин их отклонения (при наличии);

3) формирование независимого, объективного и компетентного аудиторского отчета и заключения, при необходимости с разработкой рекомендаций по устранению выявленных недостатков и нарушений и их недопущению в будущем, а также по улучшению и повышению эффективности в изученном направлении аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита;

4) реализация итогов аудита эффективности посредством проведения постаудита.

11. Аудит эффективности в соответствии с компетенциями органов аудита начинается с формирования перспективного плана и осуществляется по этапам, предусмотренным Правилами проведения внешнего государственного аудита и финансового контроля, утвержденными нормативным постановлением Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета от 30 ноября 2015 года № 17-НҚ (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 12557) (далее – Правила).

Глава 3. Классификация аудита эффективности и основы существенности

12. Классификация аудита эффективности по видам используется для планирования аудитов, регулирования его масштаба, сроков и объема аудиторских, аналитических процедур, а также формирования систематизированной базы данных аудитов эффективности.

13. Классификация видов аудита эффективности делится по следующим признакам:

подходы государственного аудита (проведение аудитов эффективности с применением горизонтального или вертикального подходов);

направления государственного аудита (проведение аудита по определенной теме или деятельности объекта государственного аудита).

14. Проведение аудитов эффективности с применением:

1) горизонтального подхода предполагает проведение аудиторских мероприятий на нескольких объектах государственного аудита, которые принадлежат одному уровню государственного управления. Горизонтальные аудиты эффективности проводятся по направлениям государственного аудита, за исключением деятельности объекта государственного аудита. В рамках одного аудиторского мероприятия изучается определенное направление деятельности нескольких объектов государственного аудита.

2) вертикального подхода предполагает проведение аудиторских мероприятий на нескольких объектах государственного аудита, которые принадлежат разным уровням государственного управления. Данный вид аудита проводится по всем направлениям государственного аудита, за исключением деятельности объекта государственного аудита. В рамках одного аудиторского мероприятия изучаются направления деятельности нескольких объектов государственного аудита, принадлежащих разным уровням государственного управления.

15. Проведение аудита эффективности по направлениям:

1) налоговое и таможенное администрирование – предполагает изучение и (или) обладание пониманием государственной налоговой и таможенной политики – от этапа инициирования налоговых и таможенных реформ до этапа их практической реализации и достижения соответствующих прямых и конечных результатов. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части законов, политик, правил и практик налогового и таможенного администрирования (мер по агрегированию доходных источников республиканского или местного бюджета (государственного бюджета – для проведения аудитов эффективности по вертикальному подходу), необходимых для выполнения государственных функций и оказания государственных услуг);

2) планирование и исполнение бюджетов – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований бюджетного и иного связанного законодательства и применяемой практики по планированию республиканского или местного бюджета (государственного бюджета – для проведения аудитов эффективности по вертикальному подходу) по всем статьям бюджета, сгруппированным по бюджетной классификации и по администраторам бюджетных программ; а также по исполнению республиканского или местного бюджета (государственного бюджета – для проведения аудитов эффективности по вертикальному подходу) уполномоченными государственными органами и администраторами бюджетных программ. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части законов, политик, правил и практик бюджетирования, распределения компетенций, полномочий и ответственности между всеми участниками бюджетного процесса;

3) управление активами государства – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, определяющих принципы и порядок управления активами государства – от аккумулирования активов государства, правил по признанию, учету и выбытию активов до практик использования государственных активов всеми лицами, кто наделен правом собственности, правом пользования и правом распоряжения активами государства. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части политик, правил и практик управления активами государства, применяемыми пользователями активов государства, а также порядка распределения компетенций, полномочий и ответственности между всеми участниками процесса управления государственными активами;

4) реализация документов Системы государственного планирования – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства в части государственного планирования, устанавливающего принципы и правила формирования, утверждения и реализации документов Системы государственного планирования. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части политик, правил и практик по реализации документов Системы государственного планирования, а также распределения компетенций, полномочий и ответственности в Системе государственного планирования;

5) ценообразование и закупки в государственном секторе – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства и положений методологических документов, на основании которых определяются цены: на товары, производимые и (или) закупаемые и (или) реализуемые в государственном секторе, на работы, выполняемые в государственном секторе, на услуги, оказываемые в государственном секторе.

По данному направлению важно изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, регулирующего каждый этап государственных закупок – планирование и проведение закупок, проведение взаиморасчетов между заказчиком и поставщиком, контроль и надзор за ходом выполнения работ в рамках государственного заказа, принятие товаров, работ и услуг, урегулирование разногласий. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части применяемых практик по определению цен на товары, работы и услуги в государственном секторе, по распределению компетенций, полномочий и ответственности в системе ценообразования и закупок государственного сектора;

6) управление государственным долгом – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, регулирующего вопросы управления государственным долгом, включая правила по осуществлению заимствований, определению потребности в заимствованиях, принятию условий и обязательств, вытекающих из договоров займа, погашению долга и другим аспектам управления государственным долгом. Для проведения аудита эффективности по данному направлению требуются специальные знания и навыки. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части применяемых государственными органами, наделенными полномочиями по управлению долгом, практик по осуществлению заимствований и выполнению связанных обязательств, других лиц, наделенных правом осуществления гарантированных государством заимствований, а также распределению ответственности в системе управления государственным долгом;

7) использование грантов, инвестиций, займов и других связанных активов – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, регулирующего вопросы обоснования, согласования и представления участникам бюджетного процесса грантов, инвестиций, займов и других связанных активов. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части практик использования грантов, инвестиций, займов и других связанных активов пользователями данных активов, а также распределению компетенций, полномочий и ответственности вовлеченных лиц;

8) сфера охраны окружающей среды – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, регулирующего вопросы охраны окружающей среды. Для проведения аудита эффективности по данному направлению требуются специальные знания и навыки. В дополнение, по данному направлению важно изучение и (или) обладание пониманием определения и реализации государственной политики по обеспечению устойчивого развития, а также соответствующих международных договоров и конвенций. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части применяемых политик и практик по охране окружающей среды и устойчивому развитию уполномоченными органами, всеми вовлеченными юридическими и физическими лицами, а также распределения компетенций, полномочий и ответственности в сфере охраны окружающей среды;

9) сфера информационных технологий – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, методологических и технических документов, определяющих правила применения информационных технологий в государственном и квазигосударственном секторах. Для проведения аудита эффективности по данному направлению требуются специальные знания и навыки. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части применяемых политик и практик по инициированию, разработке, внедрению, сопровождению и обновлению информационных технологий пользователями данных технологий, а также распределения компетенций, полномочий и ответственности в сфере управления информационными технологиями;

10) деятельность объекта государственного аудита – предполагает изучение и (или) обладание пониманием требований законодательства, регулирующего деятельность объекта государственного аудита, включая внутренние (локальные) документы. Государственные аудиторы и эксперты должны быть осведомлены в части применяемых политик и практик осуществления объектом государственного аудита основной и иных видов деятельности, а также принятого распределения компетенций, полномочий и ответственности в организации.

16. На каждом этапе аудита эффективности определение существенности требует профессионального суждения государственных аудиторов с учетом интересов пользователей аудиторского заключения.

17. Уровень существенности для целей аудита эффективности определяется на основе финансовых показателей. При осуществлении аудита эффективности учитываются аспекты нефинансовой значимости изучаемого направления аудита и (или) деятельности объекта государственного аудита, которые не связаны или напрямую не связаны с вопросами финансирования.

18. Значимость представляет собой индикатор измерения важности влияния области государственного управления и (или) деятельности объекта государственного аудита на внешнюю среду ее функционирования. Полученный результат по значимости является основной информацией, которая оказывает влияние на принимаемые социально-экономические и политические решения, и является предметом профессионального суждения.

Глава 4. Формирование перспективного плана

19. Процесс перспективного планирования аудита эффективности (далее – Перспективный план) состоит из следующих взаимосвязанных этапов:

изучение системы государственного управления;

определение направлений государственного аудита;

определение, обоснование и ранжирование перспективных тем аудита эффективности.

20. Основными задачами при формировании Перспективного плана являются:

1) обоснование и реализация полномочий органов аудита по проведению аудита эффективности надлежащим образом;

2) определение тем и (или) объектов государственного аудита для проведения аудита эффективности на трехлетний период и на предстоящий год;

3) своевременное решение вопросов по ресурсному обеспечению планируемого аудита эффективности, включая подготовку государственных аудиторов и подбор экспертов, а также проведение мероприятий по снижению аудиторского риска;

4) создание основы для качественного планирования аудиторских мероприятий, в том числе посредством определения стратегии по сбору необходимой информации и определению способов проведения аудиторских мероприятий;

5) усиление прозрачности, гласности и подотчетности деятельности органа аудита.

21. Темой аудита эффективности, включаемой в Перспективный план органа аудита, является формулировка проблемы или вопроса, на которых впоследствии будет сфокусировано планируемое аудиторское мероприятие. При проведении аудита эффективности деятельности объекта государственного аудита темой аудита эффективности определяется соответствующая функция, сфера или область деятельности данного объекта государственного аудита.

22. Определение темы аудита эффективности осуществляется на основании следующих критериев:

1) актуальность, социальная и экономическая значимость проблемы, существующей в системе государственного управления;

2) финансовая существенность, которая предполагает консолидацию значительного объема финансовых ресурсов и активов государства для достижения определенных целей;

3) потенциальные финансовые и нефинансовые выгоды от аудита эффективности;

4) возможность управления аудиторскими рисками;

5) заинтересованность пользователей аудиторского заключения.

23. При ранжировании тем аудита эффективности по приоритетности проводится оценка критериев определения актуальной темы аудита эффективности по форме согласно приложению 1 к настоящему Стандарту.

24. На основании бальной оценки по актуальности и приоритетности темы аудита эффективности определяются предварительные сроки проведения инициируемых аудитов эффективности для включения в перечень объектов государственного аудита органа аудита.

25. Для инициирования проведения аудита эффективности структурным подразделением, ответственным за проведение государственного аудита по согласованию с членом Счетного комитета или ревизионной комиссии области, городов республиканского значения, столицы (далее – ревизионная комиссия), ответственным за проведение аудита эффективности, составляется по каждой теме аудита эффективности справка-обоснование проведения аудита эффективности по форме согласно приложению 2 к настоящему Стандарту.

26. Справка-обоснование проведения аудита эффективности составляется в краткой форме (не более одной страницы) и представляется в подразделение органа аудита, ответственное за планирование для формирования проекта Перспективного плана и перечня объектов государственного аудита.

27. В целях эффективного использования ресурсов органа аудита и сбора необходимой информации осуществляется координация аудита эффективности с другими типами аудитов посредством определения связанных аудиторских вопросов и их включения в программу соответствующего аудита.

Глава 5. Процедуры планирования и проведения аудиторского мероприятия

Параграф 1. Предварительное изучение

28. Основными задачами этапа предварительного изучения и планирования аудиторского мероприятия является конкретизация темы аудита эффективности, разработка и (или) определение критериев (на основании цели, вопросов аудита), подходов, методов, способов управления рисками.

При определении методов проведения аудита (анализ, сопоставление, оценка, проверка, обследование, аудиторская выборка, размер существенности и другие) эффективности учитывается возможность применения одного или комбинации нескольких методов, включая сравнительный анализ, выборочное исследование.

29. Изучение направления аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита, проводимое на этапе предварительного изучения и планирования аудиторского мероприятия, является продолжением аналитических процедур, которые были проведены на этапе перспективного планирования. На данном этапе процесс изучения является максимально детализированным и сфокусированным на определенных аспектах направления государственного аудита или деятельности объекта государственного аудита в зависимости от определенной темы аудиторского мероприятия и нацелен на разработку плана и программы аудита.

30. Одной из ключевых аналитических процедур этапа предварительного изучения и планирования аудиторского мероприятия является оценка аудиторского риска (возможность наступления определенного события, действия или бездействия, которое повлияет на достижение цели аудиторского мероприятия негативным или позитивным образом). Оценка рисков проводится способами, позволяющими сосредоточить усилия аудита эффективности на ключевых зонах риска, сократить излишние аудиторские процедуры и максимально результативно использовать имеющиеся ресурсы.

31. Основные положения планирования аудиторского мероприятия и порядок его проведения определены Правилами.

Параграф 2. Определение цели и вопросов аудита эффективности

32. Для каждого аудиторского мероприятия определяются конкретизированные цели. При определении цели аудиторского мероприятия соблюдаются следующие требования:

значимость цели аудита (ориентированность на существенные позитивные влияния аудита на изучаемое направление аудита эффективности и (или) деятельность объекта государственного аудита);

обеспечение четкой логической связи цели аудита с направлением аудита эффективности, темой аудита, изучаемым периодом и масштабом аудита;

обеспечение достижимости цели в рамках планируемого аудиторского мероприятия;

обеспечение приемлемого уровня детализации цели для исключения проведения чрезмерных аудиторских и аналитических процедур;

недопустимость применения расплывчатых и неоднозначных выражений.

33. Цель аудиторского мероприятия формулируется на основе темы аудита эффективности, которая определена на стадии перспективного планирования или измененной на стадии планирования аудита эффективности (предварительного изучения).

34. Цель аудиторского мероприятия формулируется таким образом, чтобы четко прослеживалась значимость аудита эффективности, его ориентированность на зоны риска и позитивное влияние на функционирование направления аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита.

35. Цель аудиторского мероприятия определяется двумя способами:

формулировка в виде вопроса (базовый аудиторский вопрос);

в виде тезисного описания проблемы, которая будет изучена в ходе проведения аудиторского мероприятия.

36. При разработке аудиторских вопросов учитываются следующие основные факторы:

логическая связь аудиторского вопроса с темой и целью аудиторского мероприятия;

фокус аудиторских вопросов на результатах, достигнутых по направлению аудита эффективности и (или) объектом государственного аудита;

фокус аудиторских вопросов на проблемах, имеющихся по направлению аудита эффективности и (или) на объекте государственного аудита;

фокус аудиторских вопросов на соответствие критериям аудита эффективности;

формулирование вопросов, на которые даются ответы посредством применимых аналитических и аудиторских процедур;

исключение дублирующих по смыслу и содержанию вопросов;

применение нейтральных и непредвзятых формулировок.

Параграф 3. Виды критериев аудита эффективности

37. При аудите эффективности для оценки эффективности функционирования изучаемого направления аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита применяются базовые и специальные критерии.

38. В рамках одного аудиторского мероприятия используются два и более базовых критерия аудита эффективности. Все базовые критерии применяются в случае возможности определения конечных результатов и эффекта по изучаемому направлению аудита эффективности. Кроме базовых критериев определяются показатели по наличию, степени рисков и наличию, состоянию внутреннего контроля.

39. Базовые критерии аудита эффективности детализируются в зависимости от цели и вопросов аудита эффективности. По каждому базовому критерию аудита эффективности определяются или разрабатываются специальные критерии (по наличию и степени рисков, а также наличию и состоянию внутреннего контроля).

40. Специальные критерии учитывают особенности направления аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита. Специальные критерии не применяются в отношении других направлений аудита эффективности или объектов государственного аудита, по истечении определенного (более 2-х лет) времени их применения или специфики сферы, области деятельности или направления.

41. Одним из специальных критериев аудита эффективности является показатель перспективности, предназначенный для определения соответствия произведенных расходов целям и задачам, поставленным на обозначенный ожидаемый период. Критерий перспективности используется при аудите эффективности планирования республиканского бюджета и реализации документов Системы государственного планирования Республики Казахстан, стратегий развития и планов развития национальных управляющих холдингов, национальных холдингов, национальных компаний, акционером которых является государство. Определение и (или) разработка специальных критериев осуществляются с использованием информации из доступных и достоверных источников.

42. Критерии аудита эффективности подразделяются на:

1) количественные (индикаторы, которые измеряются в числовом выражении, позволяющем определить уровень достижения результатов);

2) качественные (тезисные описания идеального или желаемого состояния дел или своевременность достижения результатов по направлению аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита).

Параграф 4. Разработка критериев аудита эффективности

43. Разработка критериев аудита эффективности осуществляется в процессе предварительного изучения объектов государственного аудита. Определяются возможные источники критериев аудита эффективности, на основе изучения которых проводится их направленный выбор (выбираются типичные случаи, подробно изучаются для выяснения причины (проблем).

44. Каждый определенный и (или) разработанный критерий аудита эффективности отвечает следующим характеристикам:

применимость (показатели связаны с целью и вопросами аудита);

приемлемость (показатели согласованы с требованиями законодательства или мнением экспертов);

надежность (показатели позволяют различным государственным аудиторам при схожих обстоятельствах сформулировать аналогичные выводы, заключения и рекомендации);

объективность (показатели не являются предвзятыми и основаны на полной и достоверной информации);

полнота (показатели являются достаточными для достижения цели аудита);

полезность (применение показателей обеспечит выявление фактов, на основании которых формулируются выводы, заключения и рекомендации по улучшениям);

понятность (показатели сформулированы четко и исключают риски неверного толкования).

45. Источниками критериев аудита эффективности являются:

1) нормативные правовые акты, регулирующие функционирование области государственного аудита и (или) деятельности объекта государственного аудита;

2) решения представительных и исполнительных органов;

3) профессиональные, технические и отраслевые стандарты;

4) нормативные и методологические документы уполномоченных органов и (или) объекта государственного аудита;

5) методологические документы международных профессиональных организаций;

6) индикаторы измерения результатов, утвержденные уполномоченными органами и (или) объектом государственного аудита;

7) отчетные и статистические данные объектов государственного аудита, уполномоченных органов и организаций квазигосударственного и частного секторов;

8) аудиторские отчеты органов аудита и финансового контроля;

9) аудиторские отчеты органов внутреннего государственного аудита и финансового контроля;

10) литература по вопросам, связанным с целью, предметом и вопросами аудита эффективности;

11) заключения экспертов;

12) научные открытия и разработки;

13) материалы средств массовой информации, включая размещаемые на интернет-ресурсах.

46. Приемлемость определенных и (или) разработанных критериев аудита эффективности оценивается в ходе всех последующих аналитических и аудиторских процедур (до формирования аудиторского отчета) с заполнением контрольного листа оценки аудиторских мероприятий по форме согласно приложению 3 к настоящему Стандарту.

47. При разработке критериев аудита эффективности возможны следующие риски:

1) субъективизм – разработка критериев, основанной на применении неполной, необъективной информации и при отсутствии всестороннего изучения проверяемого направления, сферы (области), в том числе вследствие недостаточности нормативной, методологической базы и опыта в проверяемой сфере (области);

2) ограничения в получении независимого и компетентного экспертного мнения (отсутствие независимого экспертного мнения, квалифицированных специалистов в данной отрасли, независимых узкоспециализированных экспертов, научных разработок);

3) ограничения критериев по количественным и качественным измерениям результатов, достигаемых в сфере (области) государственного аудита или объекта государственного аудита с учетом их специфики;

4) отсутствие стандартов в деятельности объекта государственного аудита при проведении аудиторского мероприятия в новой сфере (области).

48. При разработке критериев аудита эффективности риски, указанные в пункте 47 настоящего Стандарта, учитываются государственными аудиторами, но не являются основанием для отказа от их разработки.

При сложности вопроса, изучаемого направления аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита, допускается определение или разработка критериев аудита эффективности (подход, ориентированный на проблему) на последующих этапах с обязательным включением соответствующих ссылок в аудиторскую документацию.

49. Аудиторские и аналитические процедуры, связанные с определением или разработкой критериев аудита эффективности, отражаются в аудиторской документации. В обязательном порядке документируются источники критериев аудита, а также случаи разногласий между государственными аудиторами, должностными лицами объекта государственного аудита, экспертами, в части применения критериев аудита эффективности.

50. Объект государственного аудита информируется о проведении государственного аудита с указанием определенных критериев аудита в срок, установленный Правилами.

51. На основании критериев определяются методы сбора и анализа информации (аудиторские доказательства), используемой государственными аудиторами для формирования выводов, рекомендаций.

52. На основе сравнения фактических данных, характеризующих деятельность объекта государственного аудита, полученных в процессе аудита эффективности, с критериями аудита эффективности, государственными аудиторами делаются выводы и заключения с соответствующей оценкой по состоянию положения документов нормативного характера, ожидаемых и возможных практик хорошего управления, при обнаружении фактов нарушений оценивается упущенная выгода и (или) экономические потери.

Параграф 5. Управление рисками

53. На всех этапах аудита эффективности осуществляется надлежащее управление рисками определения и (или) разработки критериев аудита эффективности, предполагающее исключение противоречий между критериями аудита эффективности, проведение аналитических процедур по корректировке или замене критериев. Основанием для корректировки или замены критериев являются дополнительные сведения и оформленные надлежащим образом аудиторские доказательства.

54. В целях обеспечения эффективного управления рисками, связанными с определением и (или) разработкой критериев аудита эффективности, а также их применением, ответственное подразделение органа аудита формирует базу данных по критериям аудитов эффективности. По завершении каждого аудиторского мероприятия формируется перечень критериев аудита эффективности по форме согласно приложению 4 к настоящему Стандарту для его передачи в базу данных.

55. Для обеспечения надлежащего применения критериев аудита эффективности государственные аудиторы составляют проектную матрицу аудиторского мероприятия по форме согласно приложению 5 к настоящему Стандарту. Проектная матрица аудиторского мероприятия является обязательным рабочим файлом, который формируется на этапе предварительного изучения и оценивается на предмет актуальности на последующих этапах аудита (до оценки реализации итогов аудита эффективности). Для актуализации проектной матрицы вносятся изменения и дополнения в нее.

Параграф 6. Определение и применение аудиторского подхода

56. В зависимости от цели, вопросов и критериев аудита эффективности группа государственного аудита выбирает один из трех основных подходов к проведению аудита эффективности либо комбинирует указанные подходы:

1) системно-ориентированный подход, который исследует надлежащее функционирование систем управления;

2) подход, ориентированный на результат, который оценивает, достигнуты ли запланированные прямые и конечные результаты;

3) проблемно-ориентированный подход, согласно которому анализируются причины и последствия определенной проблемы.

57. Системно-ориентированный подход является сложным и трудоемким подходом проведения аудита эффективности, по результатам которого даются рекомендации по совершенствованию системы управления в изученной области. При данном подходе в обязательном порядке изучаются и оцениваются политика и практики всех участников соответствующей области государственного управления.

58. Применение подхода, ориентированного на результат, предполагает определение и проведение аналитических и аудиторских процедур, которые направлены на оценку результатов, которые были достигнуты по направлению аудита эффективности и (или) объектом государственного аудита. Данный подход приемлем для применения по направлениям аудита эффективности, по которым утверждены и применяются надлежащие индикаторы измерения результатов, либо существует высокая вероятность возможности разработки надлежащих критериев аудита.

59. При проведении аудиторского мероприятия с применением проблемно-ориентированного подхода, все аналитические и аудиторские процедуры фокусируются на определенной проблеме изучаемого направления аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита. Применение данного подхода предполагает определение проблемы, ее причин и последствий. Данный подход приемлем для применения по направлениям аудита эффективности, по которым определена проблема, разрешимая при участии государственных аудиторов.

60. На основе выбранного подхода аудита в целях надлежащего структурирования последующих аналитических и аудиторских процедур государственными аудиторами определяется масштаб планируемого аудиторского мероприятия, предусматривающий разработку аудиторских вопросов, определение участников по изучаемому направлению аудита эффективности и (или) объектов государственного аудита, а также географические параметры (местоположение объектов государственного аудита) и изучаемый временной период.

Параграф 7. Методы сбора аудиторских доказательств

61. Государственные аудиторы на этапе проведения аудиторского мероприятия обеспечивают соответствие аудиторских доказательств требованиям, определенным в Правилах.

62. К методам сбора аудиторских доказательств, необходимых для формирования аудиторского отчета эффективности относятся интервью (собеседование), опросы, обзоры документов, инспектирование, наблюдение и фокус-группа.

63. Интервью (собеседование) является одним из ключевых методов для целей планируемого аудита эффективности и осуществляется на этапах:

предварительного изучения и планирования аудита эффективности – для понимания особенностей функционирования области государственного управления (направления аудита эффективности) и составления качественных документов планирования;

проведения аудита эффективности – с целью сбора аудиторских доказательств;

составления аудиторского отчета – с целью формирования компетентных и объективных выводов, заключений и рекомендаций;

реализации итогов аудиторского мероприятия – с целью обеспечения объективной оценки относительно выполнения рекомендаций органа аудита со стороны объекта государственного аудита и так далее.

64. Для обеспечения сбора полной и достоверной информации с применением метода интервьюирования государственные аудиторы следуют следующим инструкциям:

1) разработка памятки для проведения интервью по форме согласно приложению 6 к настоящему Стандарту;

2) планирование даты, времени и длительности каждого интервью;

3) определение списка участников интервью;

4) составление примерного перечня вопросов, применяя способ "от простого вопроса к сложному вопросу";

5) проведение интервью, демонстрируя уважительное, внимательное, участливое и объективное отношение к собеседнику;

6) ведение записи или протоколирование интервью.

65. Метод опроса предполагает систематизированный сбор информации посредством распространения вопросников определенной группе населения. Вопросник является основным инструментарием сбора информации, используемым при опросах.

66. Для обеспечения сбора полной и достоверной информации с применением метода опросов государственные аудиторы следуют следующим инструкциям:

1) вопросник начинается с общих вопросов и включает тестовые вопросы (то есть, вопросы с вариантами ответов) и открытые вопросы (то есть, вопросы, предполагающие получение от респондентов развернутых ответов или комментариев);

2) формируется оптимальный перечень вопросов, включающие только те вопросы, ответы на которые необходимо использовать для последующего анализа;

3) исключение использования в вопроснике чрезмерного количества открытых вопросов;

4) вопросы формулируются четко, ясно, последовательно и ориентируются на получение одного ответа;

5) вопросник включает краткую и понятную инструкцию по заполнению;

6) опрос до распространения вопросника проводится в тестовом режиме в соответствии с памяткой по проведению опроса по форме согласно приложению 7 к настоящему Стандарту.

67. Метод обзора документов предполагает сбор информации посредством изучения содержания документов объектов государственного аудита и других организаций государственного, квазигосударственного сектора, деятельность которых связана с деятельностью объекта государственного аудита.

68. Для обеспечения сбора полной и достоверной информации с применением метода обзора документов государственные аудиторы и эксперты следуют следующим инструкциям:

1) определяется перечень документов, которые должны быть изучены;

2) в перечень изучаемых документов входят документы, которые введены в действие, а также документы, которые утратили силу или проектные версии документов;

3) изучаемые документы (отчетные данные или финансовые документы, проверяются на предмет достоверности и надежности информации, которая содержится в данных документа);

4) формируется рабочий файл (контрольные листы) с включением описаний положений документов и (или) ссылок на данные документы, которые используются для последующих аналитических и аудиторских процедур.

69. Метод инспектирования предполагает проведение проверок в отношении документов, активов или определенных внутренних процессов, проводимых на объекте государственного аудита. При проведении инспектирования государственные аудиторы и эксперты используют подходы, применяемые при аудитах на соответствие и аудитах финансовой отчетности. Инспектирование проводится для сбора аудиторских доказательств, используемых при формировании аудиторского отчета относительно экономности, эффективности и результативности изучаемых аспектов деятельности объекта государственного аудита.

70. Метод наблюдения предполагает участие государственных аудиторов в наблюдении за людьми, активами и событиями.

71. Для обеспечения сбора полной и достоверной информации с применением метода наблюдения государственные аудиторы и эксперты следуют следующим инструкциям:

1) разрабатывается краткая памятка по проведению наблюдения;

2) определяется предмет наблюдения, требующий особого внимания для достижения цели планируемого аудиторского мероприятия;

3) определяется наиболее подходящее время для проведения наблюдений;

4) уведомляются все участники наблюдения о том, что целью наблюдения не является оценивание результатов работы участников;

5) принимаются во внимание ограничения, связанные с проведением наблюдения;

6) оформляется документация по результатам проведенного наблюдения.

72. Метод фокус-группы – предполагает способ сбора информации посредством организации обсуждений и взаимодействия между членами фокус-группы (физические лица), которые являются участниками соответствующей области государственного управления, определенной направлением аудита эффективности, по изучаемой в рамках планируемого аудиторского мероприятия проблеме.

73. Для обеспечения сбора полной и достоверной информации с применением метода фокус-группа государственные аудиторы следуют следующим инструкциям:

1) определяется ведущий фокус-группы;

2) разрабатывается памятка для ведущего фокус-группы, проводится дополнительный инструктаж по поведению ведущего;

3) определяется состав фокус-группы (физические лица, равные по статусу и имеющие схожий опыт) и организуется комфортная (рабочая) атмосфера для открытого и доверительного общения;

4) планируется дата, время и длительность встречи членов фокус-группы (рекомендуемая длительность встречи – не более двух часов);

5) делаются записи или протоколируются результаты обсуждений фокус-группы в соответствии памяткой для проведения обсуждения с фокус-группой по форме согласно приложению 8 к настоящему Стандарту.

Параграф 8. Систематизация выявленных фактов для составления аудиторского отчета и заключения

74. Аудиторская документация составляется подробно, чтобы другой государственный аудитор, не имеющий предварительных сведений о результатах государственного аудита (либо в ходе контроля качества), смог оценить:

1) связь между вопросами, критериями, масштабом государственного аудита, оценкой рисков, Планом, Программой аудита и аудиторскими заданиями на проведение аудиторского мероприятия, сроками, объемом и результатами выполненных аудиторских процедур;

2) аудиторские доказательства, подтверждающие аудиторское заключение или мнение государственного аудитора;

3) обоснования, которые требовали применения профессионального суждения;

4) соответствующие выводы и рекомендации государственного аудита.

75. Государственные аудиторы выявляют факты, характеризующие реальное положение изученного направления аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита на предмет соответствия критериям аудита эффективности.

76. Каждый выявленный факт подтверждается надежными и достаточными аудиторскими доказательствами. Аудиторские доказательства могут быть физическими, документальными и аналитическими.

77. Государственными аудиторами посредством проведения совместных обсуждений и при участии экспертов все выявленные факты систематизируются путем:

1) ранжирования выявленных фактов по существенности и значимости;

2) выяснения фактов, являющихся фрагментарным случаем или представляющих собой признак системной проблемы;

3) выяснения осведомленности руководства объекта государственного аудита о выявленных системных проблемах и определения необходимости участия других сторон в устранении выявленных недостатков и реализации рекомендаций по улучшениям;

4) определения причины и влияния выявленных фактов на эффективность направления аудита эффективности или деятельности объекта государственного аудита.

78. Выявленные при проведении аудита эффективности факты являются свидетельствами:

1) хорошей практики (имеются позитивные отклонения фактических значений, характеризующих область государственного аудита или деятельность объекта государственного аудита, от критериев аудита эффективности);

2) надлежащей практики (фактические значения, характеризующие область государственного аудита или деятельность объекта государственного аудита, соответствуют критериям аудита эффективности);

3) отрицательной практики (имеются отклонения в худшую сторону фактических значений, характеризующих область направления аудита эффективности или деятельность объекта государственного аудита, от критериев аудита эффективности).

79. Аудиторский отчет подготавливается с учетом обсуждений с представителями объекта государственного аудита и (или) другими организациями, вовлеченными в управление деятельностью объекта государственного аудита.

80. Составляемый по итогам аудиторского мероприятия аудиторский отчет содержит:

оценку изученного направления аудита эффективности и (или) деятельности объекта государственного аудита на предмет соответствия критериям аудита эффективности;

ссылки на соответствующую аудиторскую документацию;

лаконичные ответы на все вопросы аудита эффективности;

аудиторское мнение в части причин и (или) последствий отклонения от критериев.

Порядок составления и оформления аудиторского отчета определен Правилами.

81. Порядок составления, оформления аудиторского заключения и предписаний, а также осуществления мониторинга исполнения рекомендаций определен Правилами.

82. Итоги аудита эффективности, предусмотренные в аудиторском заключении реализуются посредством:

1) осуществления на постоянной и системной основе мероприятий, предусмотренных в Правилах, структурным подразделением, ответственным за проведение государственного аудита, совместно с членом Счетного комитета или ревизионной комиссии, ответственным за контроль исполнения данных в аудиторском заключении рекомендаций, и направленных для обязательного исполнения предписаний;

2) включения в Программу аудита эффективности другого аудиторского мероприятия аудиторских и аналитических процедур по проверке выполнения объектом государственного аудита рекомендаций;

3) проведения аудиторского мероприятия по сбору аудиторских доказательств с целью подтверждения надлежащего выполнения объектом государственного аудита рекомендаций.

	Приложение 1 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Оценка критериев определения актуальной темы аудита эффективности

№	Наименование критерия*	Максимальное значение оценки (бальная)	Минимальное значение оценки (бальная)
1.	Актуальность, социальная и экономическая значимость
2.	Финансовая существенность
3.	Влияние аудита эффективности
4.	Управление аудиторскими рисками
5.	Заинтересованность пользователей аудиторских отчетов
	Итоговая оценка

Примечание:

* Все инициируемые темы аудита эффективности оцениваются по каждому критерию. На основании итоговых оценок определяется приоритетность тем.

Тема аудита с максимальным значением бальной оценки признается наиболее приоритетной, с минимальным значением бальной оценки – наименее приоритетной.

	Приложение 2 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Справка-обоснование проведения аудита эффективности

________________________ (ФИО (при его наличии), должность)* "___" ___________ ______ года

Тема инициируемого аудита эффективности: ___________________________
Направление государственного аудита: ________________________________
Краткое описание системной проблемы или вопроса, на котором будет сфокусирован
аудит:
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Бальная оценка по приоритетности: __________________________________
Определение предварительных сроков (в каком году необходимо проведение
инициируемого аудита эффективности):
_________________________________________________________________
Ожидаемые результаты: ____________________________________________
_________________________________________________________________
Примечание:
* Должностное лицо органа внешнего государственного аудита, которому
представляется справка-обоснование проведения аудита эффективности
_________________________________________________________________
Должностное лицо органа
внешнего государственного аудита ____________________ (подпись, ФИО (при его
наличии)

	Приложение 3 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Контрольный лист оценки качества аудиторских доказательств

№	Вопрос	Ответ "Да"	Ответ "Нет"	Пояснения (примечания)
1.	Были ли собраны аудиторские доказательства в отношении всех аудиторских вопросов и (или) использованных показателей аудита?
2.	Были ли собранные аудиторские доказательства оценены на предмет соответствия требованиям по:
2.1.	приемлемости
2.2.	обоснованности (аргументированности)
2.3.	надежности
2.4.	достаточности
3.	Были ли проведены процедуры по определению потребности в сборе дополнительных аудиторских доказательств?
3.1.	Если да, то были ли проведены процедуры по сбору дополнительных аудиторских доказательств надлежащим образом?
4.	Проводились ли консультации с экспертами в части соответствия собранных аудиторских доказательств требованиям (пункты 2.1.-2.4.)?
4.1.	Если да, то были ли получены подтверждения от экспертов в части обоснованности использованных аудиторских доказательств?
5.	Проводились ли обсуждения с представителями объекта государственного аудита по собранным аудиторским доказательствам?
5.1.	Если да, то были ли получены подтверждения от представителей объекта государственного аудита в части обоснованности использованных аудиторских доказательств?

Руководитель
группы аудита эффективности ____________________ (подпись, ФИО (при его наличии)

	Приложение 4 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Перечень критериев аудиторского мероприятия

1.	Тема аудита эффективности:
2.	Цель аудита эффективности:
3.	Объекты аудита эффективности:
4.	Масштаб аудита эффективности:
5.	Вопросы аудита эффективности:
6.	Базовые критерии:
6.1.
6.2.
7.	Специальные критерии:
7.1.
7.2.

Руководитель
группы аудита эффективности ____________________ (подпись, ФИО (при его наличии)

	Приложение 5 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Проектная матрица аудиторского мероприятия

Тема аудита эффективности:
Цель аудита эффективности:
Аудиторский вопрос 1.
критерии	Источник информации	Риски	Подходы	Методы сбора информации (доказательства)	Ожидаемое заключение
1.1.
Аудиторский вопрос 2.
критерии	Источник информации	Риски	Подходы	Методы сбора информации (доказательства)	Ожидаемое заключение
2.1.
Аудиторский вопрос 3.
критерии	Источник информации	Риски	Подходы	Методы сбора информации (доказательства)	Ожидаемое заключение
3.1.

Член (члены)

группы аудита эффективности ____________________ (подпись, ФИО (при его наличии)
Руководитель
группы аудита эффективности ____________________ (подпись, ФИО (при его наличии)

	Приложение 6 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Памятка для проведения интервью

Ознакомлен Должностное лицо органа внешнего государственного аудита __________________________ ФИО (при его наличии), __________________________ подпись, дата

Тема: ____________________________________________________________
Объект государственного аудита: _____________________________________
1. Определение перечня лиц – участников интервью
1.1. Респондент должен быть вовлечен в деятельность объекта государственного
аудита в силу своих должностных обязанностей или являться получателем государственной
услуги;
1.2. Респондент должен обладать знаниями и информацией, необходимыми для цели
аудиторского мероприятия.
2. Разработка вопросов интервью
2.1. В качестве вопросов интервью могут быть определены аудиторские вопросы или
другие вопросы, связанные с темой и целью аудиторского мероприятия.
3. Ранжирование вопросов интервью
3.1. От простого вопроса к сложному вопросу;
3.2. От менее значимого вопроса к наиболее значимому вопросу.
Перечень вопросов:

№	Наименование вопроса
1.
2.

4. Согласование даты, времени и длительности интервью с участниками
(рекомендуемая длительность – до 30 минут).
5. Определение и согласование порядка проведения интервью с участниками
5.1. Пояснения по цели аудита эффективности и проводимого интервью;
5.2. Пояснения по использованию данных интервью для целей анализа и
формирования аудиторского отчета;
5.3. Предоставление списка основных вопросов интервью;
5.4. Согласование протоколирования (или записи) интервью.
6. Обмен контактной информацией
7. Определение методов анализа собранной информации
Член группы аудита эффективности ______________ (подпись, ФИО (при его наличии)
или
Руководитель группы аудита эффективности _________ (подпись, ФИО (при его наличии)

	Приложение 7 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Памятка по проведению опроса

Ознакомлен Должностное лицо органа внешнего государственного аудита ___________________________ ФИО (при его наличии) ___________________________ подпись "___" ___________ ______ года

Тема: ___________________________________________________________
Объект государственного аудита: ____________________________________
1. Определение контингента и количества лиц – участников опроса
1.1. Респонденты должны быть вовлечены в деятельность объекта государственного
аудита или являться получателями государственной услуги и обладать информацией,
необходимой для цели аудиторского мероприятия;
1.2. Контингент и количество респондентов опроса должны определяться с
применением выборочного метода и гарантировать возможность экстраполяции результатов
опроса на генеральную совокупность.
2. Разработка вопросника для проведения опроса
2.1.В качестве вопросов для проведения опроса могут быть определены аудиторские
вопросы или другие вопросы, связанные с темой и целью аудиторского мероприятия;
2.2. При разработке вопросов могут быть использованы два способа:
2.2.1. вопросы с вариантами ответов,
2.2.2. открытые вопросы;
2.3. Каждый вопрос должен быть сформулирован четко и исключать возможности
неверного толкования;
2.4. В перечень вопросов должны быть включены вопросы по определению возраста,
пола и других характеристик респондента, значимых для цели проводимого аудита
эффективности.
3. Ранжирование вопросов для проведения опроса
3.1. От простого вопроса к сложному вопросу;
3.2. От менее значимого вопроса к наиболее значимому вопросу (см. далее образец
вопросника).
4. Определение даты, времени и длительности проведения опроса
5. Определение методов анализа собранной информации
Член группы аудита эффективности _______________ (подпись, ФИО (при его наличии)
или
Руководитель группы аудита эффективности _________ (подпись, ФИО (при его наличии)

Вопросник для проведения опроса (ОБРАЗЕЦ):

Уважаемый респондент!
Настоящий опрос проводится для цели аудита эффективности, проводимого
органом внешнего государственного аудита по теме
_______________________________________________
с целью __________________________________________________.
Данные заполненного вопросника являются конфиденциальными, не
подлежат разглашению и будут использованы исключительно для цели
проводимого аудита эффективности.

Вопрос 1.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Ответы (укажите наиболее подходящий ответ):
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
Вопрос 2.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Ответы (укажите наиболее подходящий ответ):
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
Вопрос 3.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Вопрос 4.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Благодарим за участие в опросе!

	Приложение 8 к Процедурному стандарту внешнего государственного аудита и финансового контроля по проведению аудита эффективности
	форма

Памятка для проведения обсуждений с фокус-группой

Ознакомлен Должностное лицо органа внешнего государственного аудита _________________________ ФИО (при его наличии) _________________________ подпись "___" ___________ ______ года

Тема: ___________________________________________________________
Объект государственного аудита: ____________________________________
1. Определение размера и состава фокус-группы
1.1. Участники фокус-группы должны быть вовлечены в деятельность объекта
государственного аудита или являться получателем государственной услуги;
1.2. Участники фокус-группы должны обладать знаниями или информацией,
необходимыми для цели аудиторского мероприятия;
1.3. Состав фокус-группы по возрасту, полу и другим характеристикам определяется с
применением профессионального суждения (допускается применение выборочного метода,
определение членов одной группы, определение добровольных участников и т.д.);
1.4. Рекомендуемый размер фокус-группы – 6-10 человек.
2. Модератор фокус-группы
2.1. Основная цель модератора – организовать дискуссии способом, гарантирующим
генерирование различных идей, являющихся полезными для цели проводимого аудита
эффективности;
2.2. Модератор группы должен обладать необходимыми знаниями и навыками по
организации дискуссий.
3. Разработка вопросов для обсуждений в рамках фокус-группы
3.1. В качестве вопросов могут быть определены аудиторские вопросы;
3.2. В качестве вопросов могут быть определены другие вопросы, связанные с темой и
целью аудиторского мероприятия;
3.3. Участники фокус-группы могут принимать участие в разработке вопросов;
3.4. Рекомендуемое число вопросов – 8-10.
4. Ранжирование вопросов интервью
4.1. От простого вопроса к сложному вопросу;
4.2. От менее значимого вопроса к наиболее значимому вопросу.
Перечень вопросов:

п/п	Наименование вопроса
1.
2.

5. Согласование даты, времени и длительности обсуждений с фокус-группой
(рекомендуемая длительность – до 45-90 минут)
6. Определение порядка проведения обсуждений с фокус-группой
6.1. Введение и знакомство;
6.2. Пояснения по цели аудита эффективности;
6.3. Пояснения по цели проводимых обсуждений с фокус-группой;
6.4. Пояснения по использованию данных обсуждений с фокус-группой для целей
анализа и формирования аудиторского отчета;
6.5. Правила участия в обсуждениях с фокус-группой;
6.6. Согласование протоколирования (или записи) обсуждений с фокус-группой.
7. Обмен контактной информацией
8. Определение методов анализа собранной информации
Член группы аудита эффективности _____________ (подпись, ФИО (при его наличии)
или
Руководитель группы аудита эффективности _________ (подпись, ФИО (при его наличии)

"Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын бекіту туралы" Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы № 5-НҚ нормативтік қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2019 жылғы 29 мамырдағы № 8-НҚ нормативтік қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 4 маусымда № 18781 болып тіркелді

"Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" 2015 жылғы 12 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (бұдан әрі - Есеп комитеті) ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын бекіту туралы" Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы № 5-НҚ нормативтік қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13647 болып тіркелген, 2016 жылғы 11 мамырда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген нормативтік қаулымен бекітілген Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты осы нормативтік қаулыға қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Заң бөлімі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы нормативтік қаулы мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

3) осы нормативтік қаулының Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы нормативтік қаулының орындалуын бақылау Есеп комитетінің аппарат басшысына (Қ.С. Әбдірайымов) жүктелсін.

4. Осы нормативтік қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің Төрайымы

Н. Годунова

	Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2019 жылғы 29 мамырдағы № 8 – НҚ нормативтік қаулысына қосымша
	Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы № 5-НҚ нормативтік қаулысына 1-қосымша

100. Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі - Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі - аудит органдары) жүзеге асыратын тиімділік аудитінің мақсатын, міндеттерін, өлшемшарттары мен рәсімдерін айқындайды.

2. Стандарт Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес және ISSAI 300 "Тиімділік аудитінің негізгі қағидаттарын", ISSAI 3000 "INTOSAI аудит стандарттарына және практикалық тәжірибеге негізделген тиімділік аудитін жүргізу жөніндегі стандарттар мен басшылықтарды", ISSAI 3100 "Тиімділік аудитінің негізгі ұғымдары бойынша басшылықты", ISSAI 3200 "Тиімділік аудитінің процесі бойынша басшылықты" қоса алғанда, Халықаралық жоғары аудит органдары ұйымы (ИНТОСАИ) бекітетін Халықаралық стандарттардың (ISSAI) қолайлы ережелерінің негізінде әзірленді.

3. Стандарттың мақсаты тиімділік аудитін жүргізудің барлық сатысында аудит органдарының функцияларын және міндеттерін іске асыру процесінде қолдануға жататын аудиторлық және талдамалық рәсімдердің бірыңғай талаптарын белгілеу, сондай-ақ тиімділік аудитінің өлшемшарттарын айқындау, аудиторлық есептерге қосылатын тұжырымдар мен нәтижелерді қалыптастыру мәселелерінде ерекшеліктерді ашып көрсету болып табылады.

4. Тиімділік аудиті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің (бұдан әрі - мемлекеттік аудит объектілері) ұлттық ресурстарды басқару бойынша тиімді қызметті қамтамасыз етуі мәніне жүргізіледі.

5. Осы Стандарттың күші мемлекеттік аудиторларға және сарапшыларға (аудиторлық ұйымдар, мемлекеттік органдардың мамандары және аудит органдары тиісті бейіні бойынша мемлекеттік аудит жүргізуге тартатын басқа да заңды, жеке тұлғалар) қолданылады.

6. Осы Стандартта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) аудиторлық дәлелдеменің тиісті сипаты - аудиторлық дәлелдемелердің сапасын, аудиторлық пікір негізделетін тұжырымдар мен қорытындыларды растау кезіндегі олардың орындылығы мен сенімділігін бағалау;

2) өлшемшарттар - негізделген және қолжетімді эталондық нормалар, көрсеткіштер (стандарттар және (немесе) жақсы практикалар), олардың негізінде тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының жұмыс істеу немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігі бағаланады;

3) базалық өлшемшарттар - тиімділік аудиті мен мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттарына байланысты болмай, оның барлық түрлерін жүргізу кезінде қолданылатын көрсеткіштер (тиімділік, үнемділік, нәтижелілік және өнімділік);

4) арнайы өлшемшарттар - тиімділік аудиті мен мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттарына қарай, тиімділік аудиті үшін әзірленетін және пайдаланылатын нақтыланған көрсеткіштер;

5) аудиторлық құжаттама - орындалған аудиторлық рәсімдер, алынған аудиторлық дәлелдемелер, тұжырымдар, мемлекеттік аудитор ұсынымдары, және тиімділік аудитінің қол жеткізген нәтижелері көрініс тапқан құжаттар;

6) кәсіби пайым мен скептицизм - мемлекеттік аудитордың іс-қимылдарының тәртібін айқындау мүмкін болмаған жағдайларда, оның субъективті шешімдерді қабылдауы үшін негіз болатын біліміне, біліктілігіне және жұмыс тәжірибесіне негізделген көзқарасы.

7. Аудит органдары жүргізетін тиімділік аудитінің тікелей нәтижелері сапалы аудиторлық қорытындыны дайындау, ал түпкілікті нәтиже - ұсынымдарды орындау нәтижелері бойынша тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде оң әсерге қол жеткізу болып табылады.

8. Тікелей және түпкілікті нәтижелер тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде тиімділік көрсеткіштерінің жақсаруына қатысты аудиторлық қорытындыда аудиторлық дәлелдемелердің тиісті сипатын және пікірлерінің пайымдарын жинау жағдайы кезінде қолжетімді.

2-тарау. Тиімділік аудитінің мақсаты, негізгі міндеттері және кезеңдері

9. Тиімділік аудитінің мақсаты жетілдіру бойынша ұсынымдарды ұсына отырып, тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде үнемділікке, тиімділікке және нәтижелілікке (өнімділікке) қатысты тәуелсіз, құзыретті және объективті пікір білдіру болып табылады.

10. Тиімділік аудитінің міндеттері мыналар:

1) тиімділік аудитінің өзекті тақырыбы мен өлшемшарттарын айқындау;

2) тиімділік өлшемшарттарына қол жеткізуге, олардың ауытқу себептерін анықтауға (болған жағдайда) қатысты жеткілікті және сенімді аудиторлық дәлелдемелер жинау;

3) қажет болған жағдайда, анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жою және болашақта оларға жол бермеу, сондай-ақ тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде тиімділікті жақсарту және арттыру бойынша ұсынымдарды әзірлей отырып, тәуелсіз, объективті және құзыретті аудиторлық есеп пен қорытындыны қалыптастыру;

4) постаудитті жүргізу арқылы тиімділік аудитінің қорытындыларын іске асыру болып табылады.

11. Тиімділік аудиті аудит органдарының құзыреттеріне сәйкес перспективалық жоспарды қалыптастырудан басталады және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12557 болып тіркелген) Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (бұдан әрі - Қағидалар) көзделген кезеңдер бойынша жүзеге асырылады.

3-тарау. Тиімділік аудитін сыныптау және мәнділіктің негіздері

12. Тиімділік аудитін түрлері бойынша сыныптау аудиттерді жоспарлау, оның ауқымын және аудиторлық, талдамалық рәсімдердің көлемін реттеу, сондай-ақ тиімділік аудиттерінің жүйелендірілген дерекқорын қалыптастыру үшін пайдаланылады.

13. Тиімділік аудитінің түрлерін сыныптау мынадай белгілер бойынша бөлінеді:

мемлекеттік аудиттің тәсілдері (деңгейлес және сатылай тәсілдерді қолдана отырып, тиімділік аудиттерін жүргізу);

мемлекеттік аудиттің бағыты (аудитті белгілі бір тақырып немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметі бойынша жүргізу).

14. Мыналарды қолдана отырып, тиімділік аудиттерін жүргізу:

1) деңгейлес тәсіл мемлекеттік басқарудың бір деңгейіне жататын мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілерінде аудиторлық іс-шаралар жүргізуді болжайды. Деңгейлес тиімділік аудиті мемлекеттік аудит объектісінің қызметін қоспағанда, мемлекеттік аудит бағыттары бойынша жүргізіледі. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілері қызметінің белгілі бір бағыты зерделенеді.

2) сатылай тәсіл мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейіне жататын мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілерінде аудиторлық іс-шаралар жүргізуді болжайды. Аудиттің бұл түрі мемлекеттік аудит объектісінің қызметін қоспағанда, мемлекеттік аудиттің барлық бағыттары бойынша жүргізіледі. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейіне жататын мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілері қызметінің бағыттары зерделенеді.

15. Тиімділік аудитін мынадай бағыттар бойынша жүргізу:

1) салықтық және кедендік әкімшілендіру - салықтық және кедендік реформаларға бастамашылық жасау кезеңінен оларды практикалық іске асырылуы және тиісті тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізілуі кезеңіне дейін мемлекеттің салықтық және кедендік саясаты түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар салықтық және кедендік әкімшілендірудің заңдары, саясаты, қағидалары және практикалары бөлігінде (мемлекеттік функцияларды және мемлекеттік қызметтер көрсетуді орындау үшін қажетті республикалық немесе жергілікті бюджеттің (мемлекеттік бюджет - сатылай тәсіл бойынша тиімділік аудиттерін жүргізу үшін) кіріс көздерін агрегаттау бойынша шаралар) хабардар болуы тиіс;

2) бюджеттерді жоспарлау және атқару - бюджет және өзге де байланысты заңнама талаптары мен бюджеттік сыныптау және бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бойынша топтастырылған бюджеттің барлық баптары бойынша республикалық немесе жергілікті бюджетті (мемлекеттік бюджет - сатылай тәсіл бойынша тиімділік аудиттерін жүргізу үшін) жоспарлау; сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдар мен бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің республикалық немесе жергілікті бюджетті атқару бойынша (мемлекеттік бюджет - сатылай тәсіл бойынша тиімділік аудиттерін жүргізу үшін) қолданылатын практика түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар бюджеттеу, бюджет процесіне қатысатын барлық қатысушылар арасында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлудің заңдары, саясаты, қағидалары және практикалары бөлігінде хабардар болуы тиіс;

3) мемлекет активтерін басқару - мемлекет активтерін шоғырландырудан, активтерді тану, есепке алу және шығару бойынша қағидалардан бастап мемлекет активтеріне меншік құқығы берілген, пайдалану және өкімдік ету құқығы бар барлық адамның мемлекет активтерін пайдалану практикаларына дейін - мемлекет активтерін басқару қағидаттары мен тәртібін айқындайтын заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекет активтерін пайдаланушылар қолданатын мемлекет активтерін басқару саясаты, қағидалары және практикалары, сондай-ақ мемлекет активтерін басқару процесінің барлық қатысушылары арасында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлу тәртібі бөлігінде хабардар болуы тиіс;

4) Мемлекеттік басқару жүйесі құжаттарының іске асырылуы -Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын қалыптастыру қағидаттары мен қағидаларын қалыптастыру, бекіту мен іске асыруды белгілейтін мемлекеттік жоспарлау бөлігінде заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын іске асыру жөніндегі саясат, қағидалар және практикалар, сондай-ақ Мемлекеттік жоспарлау жүйесінде құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

5) мемлекеттік секторда баға белгілеу мен сатып алу - заңнаманың және әдіснамалық құжаттар ережелерінің талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды, олардың негізінде: мемлекеттік секторда өндірілетін және (немесе) сатып алынатын және (немесе) сатылатын тауарларға; мемлекеттік секторда орындалатын жұмысқа; мемлекеттік секторда көрсетілетін қызметтерге белгіленетін бағалар айқындалады.

Бұл бағыт бойынша мемлекеттік сатып алудың әрбір кезеңін - сатып алуларды жоспарлау және өткізу, тапсырыс беруші мен өнім беруші арасында өзара есеп айырысу жүргізу, мемлекеттік тапсырма шеңберіндегі жұмыстардың орындалу барысын бақылау және қадағалау, тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді қабылдау, келіспеушіліктерді реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеу және (немесе) меңгеру маңызды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекеттік секторда тауарларға, жұмыстарға және көрсетілетін қызметтерге баға айқындау, мемлекеттік сектордың баға белгілеуі және сатып алуы жүйесінде құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлу бойынша қолданылатын практикалар бөлігінде хабардар болуы тиіс;

6) мемлекеттік борышты басқару - қарыз алуды жүзеге асыру, қарыз алуға қажеттілікті айқындау, қарыз алу шарттарынан туындайтын талаптар мен міндеттерді қабылдау, борышты өтеу және мемлекеттік борышты басқарудың басқа да аспектілері жөніндегі қағидаларды қоса алғанда, мемлекеттік борышты басқару мәселелерін реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Осы бағыт бойынша тиімділік аудитін жүргізу үшін арнайы білім мен дағдылар талап етіледі. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекетік органдар қолданатын борышты басқару бойынша берілген өкілеттіктер, қарыз алуды жүзеге асыру мен байланысты міндеттерді орындау жөніндегі практикалар, мемлекет кепілдік берген қарыз алуды жүзеге асыру құқығы берілген басқа адамдар, сондай-ақ мемлекеттік борышты басқару жүйесіндегі жауаптылықты бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

7) гранттардың, инвестициялардың, қарыздардың және басқа да байланысты активтердің пайдаланылуы - бюджет процесіне қатысушыларға гранттар, инвестициялар, қарыздар және басқа да байланысты активтер берудің негізділігі, келісілуі және ұсынылуы мәселелерін реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар осы активтерді пайдаланушылардың гранттарды, инвестицияларды, қарыздарды және басқа да байланысты активтерді пайдалану практикасы, сондай-ақ тартылған адамдардың құзыреттерін, өкілеттіктерін және жауаптылықтарын бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

8) қоршаған ортаны қорғау саласы - қоршаған ортаны қорғау мәселелерін реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Осы бағыт бойынша тиімділік аудитін жүргізу үшін арнайы білім мен дағдылар талап етіледі. Бұған қоса осы бағыт бойынша тұрақты дамуды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекет саясатын, сондай-ақ тиісті халықаралық шарттар мен конвенцияларды айқындау және іске асыру түсінігін зерделеу және (немесе) меңгеру маңызды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар уәкілетті органдардың, барлық тартылған заңды және жеке тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму бойынша қолданатын саясаты мен практикалары, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықтарды бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

9) ақпараттық технологиялар саласы - мемлекеттік және квазимемлекеттік секторларда ақпараттық технологияларды қолдану қағидаларын реттейтін заңнама, әдіснамалық және техникалық құжаттар талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Осы бағыт бойынша тиімділік аудитін жүргізу үшін арнайы білім мен дағдылар талап етіледі. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар осы технологияларды пайдаланушылардың ақпараттық технологияларды бастамашылық ету, әзірлеу, енгізу, сүйемелдеу және жаңарту бойынша қолданылатын саясат пен практикалар, ақпараттық технологияларды басқару саласында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықтарды бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

10) мемлекеттік аудит объектісінің қызметі - ішкі (жергілікті) құжаттарды қоса алғанда, мемлекеттік аудит объектісінің қызметін реттейтін заңнама талаптарын зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекеттік аудит объектісі негізгі және өзге де қызмет түрлерін жүзеге асыруда қолданылатын саясат пен практикалар, сондай-ақ ұйымдарда қабылданған құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықтарды бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс.

16. Тиімділік аудитінің әрбір кезеңінде мәнділікті айқындау аудиторлық қорытындының пайдаланушыларының мүдделерін ескере отырып, мемлекеттік аудиторлардың кәсіби пайымы талап етіледі.

17. Тиімділік аудитінің мақсатына арналған мәнділік деңгейі қаржылық көрсеткіштер негізінде айқындалады. Тиімділік аудитін жүзеге асыру кезінде қаржыландыру мәселелерімен байланысты емес немесе тікелей байланысты емес аудиттің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің қаржылық емес аспектілері ескеріледі.

18. Маңыздылық дегеніміз мемлекеттік басқару саласының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің жұмыс істеуінің сыртқы ортасына әсер ету маңыздылығын өлшеу индикаторы. Маңыздылық бойынша алынған нәтиже қабылданатын әлеуметтік-экономикалық және саяси шешімдерге әсер ететін және кәсіби пайымның мәні болатын негізгі ақпарат болып табылады.

4-тарау. Перспективалық жоспарды қалыптастыру

19. Тиімділік аудитін перспективалық жоспарлау процесі (бұдан әрі - Перспективалық жоспар) мынадай өзара байланысты кезеңдерден тұрады:

мемлекеттік басқару жүйесін зерделеу;

мемлекеттік аудиттің бағыттарын айқындау;

тиімділік аудитінің перспективалық тақырыптарын айқындау, негіздеу және ранжирлеу.

20. Перспективалық жоспарды қалыптастыру кезіндегі негізгі міндеттер:

1) тиімділік аудитін тиісінше жүргізу бойынша аудит органдарының өкілеттіктерін негіздеу және іске асыру;

2) үш жылдық кезеңге және алдағы жылға арналған тиімділік аудитін жүргізу үшін мемлекеттік аудит тақырыптарын және (немесе) объектілерін айқындау;

3) мемлекеттік аудиторларды дайындауды және сарапшыларды таңдауды, сондай-ақ аудиторлық тәуекелдерді төмендету бойынша іс-шаралар жүргізуді қоса алғанда, жоспарланатын тиімділік аудитін ресурстық қамтамасыз ету жөніндегі мәселелерді уақтылы шешу;

4) аудиторлық іс-шараларды, соның ішінде қажетті ақпараттарды жинау және аудиторлық іс-шараларды жүргізу тәсілдерін айқындау бойынша стратегияларды айқындау арқылы сапалы жоспарлау үшін негіздер жасау;

5) аудит органы қызметінің айқындылығын, жариялылығын және есеп берушілігін күшейту.

21. Аудит органының Перспективалық жоспарына қосылатын тиімділік аудитінің тақырыбы проблемаларды немесе мәселелерді тұжырымдау болып табылады, оған соңында жоспарланатын аудиторлық іс-шара шоғырландырылатын болады. Мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне аудит жүргізу кезінде тиімділік аудиті тақырыбы болып мемлекеттік аудиттің осы объектісі қызметінің тиісті функциясы, аясы немесе саласы айқындалады.

22. Тиімділік аудитінің тақырыбын айқындау мынадай өлшемшарттар негізінде жүзеге асырылады:

1) мемлекеттік басқару жүйесіндегі проблемалардың өзектілігі, әлеуметтік және экономикалық маңыздылығы;

2) белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу үшін қаржылық ресурстар мен мемлекет активтерінің елеулі көлемінің шоғырлануын болжайтын қаржылық мәнділік;

3) тиімділік аудитінен алынатын қаржылай және қаржылай емес әлеуетті пайдалар;

4) аудиторлық тәуекелдерді басқару мүмкіндігі;

5) аудиторлық қорытындыны пайдаланушылардың қызығушылығы.

23. Тиімділік аудитінің тақырыптарын басымдығы бойынша ранжирлеу кезінде осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиімділік аудитінің өзекті тақырыбын айқындау өлшемшарттарына бағалау жүргізіледі.

24. Тиімділік аудиті тақырыбының өзектілігі және басымдығы бойынша балдық бағалау негізінде аудит органының мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесіне қосу үшін бастамашылық жасалатын тиімділік аудиттерін жүргізудің алдын ала мерзімдері айқындалады.

25. Тиімділік аудитін жүргізуге бастамашылық жасау үшін мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімше тиімділік аудитін жүргізуге жауапты Есеп комитетінің немесе облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссиясымен (бұдан әрі - тексеру комиссиясы) келісім бойынша тиімділік аудитінің әрбір тақырыбы бойынша осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесін жасайды.

26. Тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесі қысқаша нысанда жасалады (бір парақтан көп емес) және Перспективалық жоспардың жобасын және мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастыру үшін аудит органының жоспарлауға жауапты бөлімшесіне ұсынылады.

27. Аудит органының ресурстарын тиімді пайдалану және қажетті ақпараттарды жинау мақсатында тиімділік аудитін байланысты аудиторлық мәселелерді айқындау және оларды тиісті аудиттің бағдарламасына қосу арқылы аудиттердің басқа да типтерімен үйлестіру жүзеге асырылады.

5-тарау. Аудиторлық іс-шараны жоспарлау және жүргізу рәсімдері

1-параграф. Алдын ала зерделеу

28. Тиімділік аудитінің тақырыбын нақтылау, тәуекелдерді басқару өлшемшарттарын (аудиттің мақсаттары, мәселелері негізінде), тәсілдерін, әдістерін әзірлеу және (немесе) айқындау аудиторлық іс-шараны алдын ала зерделеу және жоспарлау кезеңінің негізгі міндеттері болып табылады.

Тиімділік аудитін жүргізу әдістерін айқындау кезінде (талдау, салыстыру, бағалау, тексеру, зерттеу, аудиторлық іріктеу, мәнділік көлемі және басқалар) бір немесе салыстырмалы талдауды, іріктеп зерттеуді қоса алғанда, бірнеше әдістің жиынтығын қолдану мүмкіндігі ескеріледі.

29. Аудиторлық іс-шараны алдын ала зерделеу және жоспарлау кезеңінде жүргізілетін тиімділік аудитінің бағытын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін зерделеу перспективалық жоспарлау кезеңінде жүргізілген талдамалық рәсімдердің жалғасы болып табылады. Осы кезеңде зерделеу процесі аудиторлық іс-шараның белгілі бір тақырыбына байланысты мемлекеттік аудит бағытының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің белгілі бір аспектілерінде барынша нақтыланған және шоғырландырылған және аудиттің жоспары мен бағдарламасын әзірлеуге бағытталған болып табылады.

30. Аудиторлық іс-шараны алдын ала зерделеу және жоспарлау кезеңінде түйінді талдамалық рәсімдердің бірі аудиторлық тәуекелді (аудиторлық іс-шараның мақсаттарына қол жеткізуге теріс немесе оң әсер ететін қандай да бір оқиғаның, іс-қимылдың немесе әрекетсіздіктің болу мүмкіндіктері) бағалау болып табылады. Тәуекелдерді бағалау тиімділік аудитінің күшін тәуекелдердің түйінді аймақтарына жұмылдыруға, артық аудиторлық рәсімдерді қысқартуға және қолда бар ресурстарды барынша нәтижелі пайдалануға мүмкіндік беретін тәсілдермен жүргізіледі.

31. Аудиторлық іс-шараны жоспарлаудың негізгі ережелері және оны жүргізу тәртібі Қағидаларда айқындалған.

2-параграф. Тиімділік аудитінің мақсатын және мәселелерін айқындау

32. Әрбір аудиторлық іс-шара үшін нақтыланған мақсаттар айқындалады. Аудиторлық іс-шараның мақсатын айқындау кезінде мынадай талаптар сақталады:

аудит мақсатының маңыздылығы (аудиттің тиімділік аудитінің зерделенетін бағытына және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне елеулі оң әсер етуіне бағытталуы);

аудит мақсатының тиімділік аудитінің бағытымен, аудиттің тақырыбымен, аудиттің зерделенетін кезеңімен және ауқымымен нақты логикалық тұрғыдан байланыстарын қамтамасыз ету;

жоспарланатын аудиторлық іс-шара шеңберінде мақсаттардың қолжетімділігін қамтамасыз ету;

аудиторлық және талдамалық рәсімдерді шамадан тыс жүргізуді болдырмау үшін мақсаттарды нақтылаудың қолайлы деңгейін қамтамасыз ету;

бұлыңғыр және әркелкі мәндерді қолдануға жол бермеу.

33. Аудиторлық іс-шараның мақсаты перспективалық жоспарлау сатысында айқындалған немесе тиімділік аудитін жоспарлау сатысында (алдын ала зерделеу) өзгерген тиімділік аудиті тақырыбының негізінде қалыптастырылады.

34. Аудиторлық іс-шараның мақсаты тиімділік аудитінің маңыздылығы, оның тәуекел аймағына бағдарлануы және тиімділік аудит бағытының жұмыс істеуіне және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне оң әсер етуін анық қадағаланатындай болып тұжырымдалады.

35. Аудиторлық іс-шараның мақсаты мынадай екі тәсіл арқылы айқындалады:

мәселе түрінде тұжырымдау (базалық аудиторлық мәселе);

проблеманы тезистік сипаттау түрінде, ол аудиторлық іс-шараны жүргізу барысында зерделенетін болады.

36. Аудиторлық мәселелерді әзірлеу кезінде мынадай негізгі факторлар:

аудиторлық мәселенің аудиторлық іс-шараның тақырыбымен және мақсатымен логикалық байланысы;

аудиторлық мәселелерді тиімділік аудитінің және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің бағыты бойынша қол жеткізілген нәтижелерге фокустау;

аудиторлық мәселелерді тиімділік аудитінің бағыты бойынша және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінде бар проблемаларға фокустау;

аудиторлық мәселелерді тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкестігіне фокустау;

мәселелерді тұжырымдау, оларға жауаптар қолданылған талдамалық және аудиторлық рәсімдер арқылы беріледі;

мағынасы және мазмұны бойынша қайталанатын мәселелерді болдырмау;

бейтарап және алаламау тұжырымдауларын қолдану ескеріледі.

3-параграф. Тиімділік аудиті өлшемшарттарының түрлері

37. Тиімділік аудиті кезінде тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекетік аудит объектісі қызметінің жұмыс істеу тиімділігін бағалау үшін базалық және арнайы өлшемшарттар қолданылады.

38. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде тиімділік аудитінің екі және одан көп өлшемшарты пайдаланылады. Барлық базалық өлшемшарттар тиімділік аудитінің зерделенетін бағыты бойынша түпкілікті нәтижелер мен әсерді айқындау мүмкіндігі жағдайында қолданылады. Базалық өлшемшарттардан басқа тәуекелдердің болуы, дәрежесі және ішкі бақылаудың болуы, жай-күйі бойынша көрсеткіштер айқындалады.

39. Тиімділік аудитінің базалық өлшемшарттары тиімділік аудитінің мақсаттарына және мәселелеріне қарай нақтыланады. Тиімділік аудитінің әрбір базалық өлшемшарты бойынша арнайы көрсеткіштер айқындалады немесе әзірленеді (тәуекелдердің болуы және дәрежесі, сондай-ақ ішкі бақылаудың болуы және жай-күйі бойынша).

40. Арнайы өлшемшарттар тиімділік аудиті бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ерекшеліктерін ескереді. Арнайы өлшемшарттар тиімділік аудитінің басқа бағыттарына немесе мемлекеттік аудит объектілеріне қатысты оларды қолданудың белгілі бір уақыты (2 жылдан астам) өткеннен кейін немесе қызмет немесе бағыт аясының, саласының өзіндік ерекшелігіне қатысты қолданылмайды.

41. Тиімділік аудитінің арнайы өлшемшарттарының бірі жүргізілген шығыстардың белгіленген күтілетін кезеңге қойылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкестігін айқындауға арналған перспективалық көрсеткіш болып табылады. Перспективалық өлшемшартты республикалық бюджетті жоспарлау және Қазақстан Республикасының мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компаниялардың стратегиялық даму және даму жоспарларының іске асырылу тиімділігіне аудит жүргізу кезінде пайдаланылады. Арнайы өлшемшарттарды айқындау және (немесе) әзірлеу ақпаратты қолжетімді және шынайы көздерден пайдалана отырып жүзеге асырылады.

42. Тиімділік аудитінің өлшемшарттары мыналарға бөлінеді:

1) сандық (нәтижелерге қол жеткізу деңгейін айқындауға мүмкіндік беретін сандық мәнде өлшенетін индикаторлар);

2) сапалық (тиімділік аудитінің және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыты бойынша істің мінсіз немесе қалаулы жай-күйін немесе нәтижелеріне уақтылы қол жеткізуді тезистік сипаттау).

4-параграф. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу

43. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу мемлекеттік аудит объектілерін алдын алу зерделеу процесінде жүзеге асырылады. Тиімділік аудиті өлшемшарттарының ықтимал дереккөздері айындалады, оны зерделеу негізінде олардың бағытталған таңдауы жүргізіледі (типтік жағдайлар таңдалады, себептерін (проблемаларды) анықтау үшін толық зерделенеді).

44. Тиімділік аудитінің әрбір айқындалған және (немесе) әзірленген өлшемшарты мынадай сипаттамаларға жауап береді:

қолданушылық (аудиттің мақсатына және мәселелеріне байланысты көрсеткіштер);

қолайлылық (көрсеткіштер заңнаманың талаптарымен немесе сарапшылардың пікірлерімен келісілген);

сенімділік (көрсеткіштер түрлі мемлекеттік аудиторлардың бірдей жағдайлар кезінде ұқсас тұжырымдар, қорытындылар мен ұсынымдарды тұжырымдауына мүмкіндік береді);

объективтілік (көрсеткіштер біржақты болып табылмайды және толық әрі анық ақпаратқа негізделген);

толықтық (көрсеткіштер аудиттің мақсатына қол жеткізу үшін жеткілікті болып табылады);

пайдалылық (көрсеткіштерді қолдану фактілерді анықтауды қамтамасыз етеді, оның негізінде тұжырымдар, қорытындылар және жақсарту жөніндегі ұсынымдар тұжырымдалады);

түсініктілік (көрсеткіштер нақты тұжырымдалған және дұрыс түсіндірмеу тәуекелдерін болдырмайды).

45. Тиімділік аудиті өлшемшарттарының дереккөздері:

1) мемлекеттік аудит саласының жұмыс істеуін және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілер;

2) өкілді және атқарушы органдардың шешімдері;

3) кәсіби, техникалық және салалық стандарттар;

4) уәкілетті органдардың және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің нормативтік және әдіснамалық құжаттары;

5) халықаралық кәсіби ұйымдардың әдіснамалық құжаттары;

6) уәкілетті органдар және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі бекіткен нәтижелерді өлшеу индикаторлары;

7) мемлекеттік аудит объектілерінің, уәкілетті органдардың, квазимемлекеттік және жеке секторлар ұйымдарының есептік және статистикалық деректері;

8) аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық есептері;

9) ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық есептері;

10) тиімділік аудитінің мақсаты, мәні және мәселелерімен байланысты мәселелер бойынша әдебиет;

11) сарапшылардың қорытындылары;

12) ғылыми жаңалықтар мен әзірлемелер;

13) интернет-ресурстарға орналастырылғандарды қоса алғанда, бұқаралық ақпарат құралдарының материалдары болып табылады.

46. Тиімділік аудитінің айқындалған және (немесе) әзірленген өлшемшарттарының қолайлығы осы Стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша аудиторлық іс-шараларды бағалаудың бақылау парағын толтыра отырып, кейінгі барлық талдамалық және аудиторлық рәсімдердің (аудиторлық есепті қалыптастырғанға дейін) барысында бағаланады.

47. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу кезінде мынадай тәуекелдер болуы мүмкін:

1) субъективизм - толық емес, объективті емес ақпаратты қолдануға негізделген және тексерілетін бағытты, аяны (саланы) жан-жақты зерделеу болмаған кезде, соның ішінде тексерілетін саладағы (аядағы) нормативтік, әдіснамалық база мен тәжірибенің жеткіліксіздігі салдарынан өлшемшарттар әзірлеу;

2) тәуелсіз және құзыретті сарапшылық пікір алудағы шектеулер (тәуелсіз сарапшы пікірінің, осы салада білікті мамандардың, тәуелсіз тар көлемдегі сарапшылардың, ғылыми әзірлемелердің болмауы);

3) мемлекеттік аудит объектісі аясында (саласы) немесе ерекшелігін ескере отырып, мемлекеттік аудит объектісі қол жеткізген нәтижелерді сандық және сапалық өлшеу бойынша өлшемшарттарды шектеу;

4) аудиторлық іс-шараны жаңа аяда (салада) жүргізу кезінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде стандарттардың болмауы.

48. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу кезінде осы Стандарттың 47-тармағында көрсетілген тәуекелдерді мемлекеттік аудиторлар ескереді, алайда оларды әзірлеуден бас тарту үшін негіз болып табылмайды.

Тиімділік аудитінің зерделенетін бағыты мәселесінің немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінде күрделіліктер болуы кезінде аудиторлық құжаттамаға міндетті түрде тиісті сілтеме қоса отырып, кейінгі кезеңдерде тиімділік аудитінің өлшемшарттарын (проблемаға бағдарланған тәсіл) айқындауға немесе әзірлеуге жол беріледі.

49. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын айқындауға немесе әзірлеуге байланысты аудиторлық және талдамалық рәсімдер аудиторлық құжаттамада көрсетіледі. Аудит өлшемшарттарының дереккөздері, сондай-ақ мемлекеттік аудиторлар, мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды адамдары, сарапшылар арасында тиімділік аудитінің өлшемшарттарын қолдану бөлігінде келіспеушілік жайттары міндетті түрде құжаттандырылады.

50. Мемлекеттік аудит объектісі Қағидаларда белгіленген мерзімде аудиттің белгілі бір өлшемшарттары көрсетіле отырып, мемлекеттік аудиттің жүргізілетіні туралы хабардар етіледі.

51. Өлшемшарттардың негізінде тұжырымдар, ұсынымдар қалыптастыру үшін мемлекеттік аудиторлар пайдаланатын ақпараттарды (аудиторлық дәлелдемелер) жинау және талдау әдістері айқындалады.

52. Тиімділік аудиті процесінде алынған мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты деректерді тиімділік аудитінің өлшемшарттарымен салыстыру негізінде мемлекеттік аудиторлар нормативтік сипаттағы құжаттар ережелерінің жай-күйін, жақсы басқарудан күтілетін және мүмкін практикаларды тиісінше бағалай отырып, тұжырымдар мен қорытындылар жасайды, бұзушылықтар фактілері анықталған кезде мемлекеттік аудит объектісінің жіберіп алған пайдасы және (немесе) экономикалық шығындары бағаланады.

5-параграф. Тәуекелдерді басқару

53. Тиімділік аудитінің барлық кезеңдерінде тиімділік аудитінің өлшемшарттары арасында қайшылықтардың болмауын, өлшемшарттарды түзету немесе ауыстыру жөніндегі талдамалық рәсімдерді жүргізуді болжайтын тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындау және (немесе) әзірлеу тәуекелдерін тиісінше басқару жүзеге асырылады. Қосымша мәліметтер мен тиісінше ресімделген аудиторлық дәлелдемелер өлшемшарттарды түзету немесе ауыстыру үшін негіз болып табылады.

54. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын айқындаумен және (немесе) әзірлеумен, сондай-ақ олардың қолданылуымен байланысты тәуекелдерді тиімді басқаруды қамтамасыз ету мақсатында аудит органының жауапты құрылымдық бөлімшесі тиімділік аудиттерінің өлшемшарттары бойынша дерекқор қалыптастырады. Әрбір аудиторлық іс-шараның аяқталуы бойынша дерекқорға беру үшін осы Стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиімділік аудитінің өлшемшарттар тізбесі қалыптастырылады.

55. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын тиісінше қолдануды қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша аудиторлық іс-шараның жобалық матрицасын құрайды. Аудиторлық іс-шараның жобалық матрицасы міндетті жұмыс файлы болып табылады, ол алдын ала зерделеу кезеңінде қалыптастырылады және аудиттің кейінгі кезеңдерінде өзектілік мәніне бағаланады (тиімділік аудиті қорытындыларының іске асырылуын бағалағанға дейін). Жобалық матрицаны өзекті ету үшін оған өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі.

6-параграф. Аудиторлық тәсілді айқындау және қолдану

56. Мемлекеттік аудит тобы тиімділік аудитінің мақсатына, мәселелері мен өлшемшарттарына байланысты тиімділік аудитін жүргізуге үш негізгі тәсілдің біреуін таңдайды не көрсетілген тәсілдерді біріктіреді:

1) басқару жүйелерінің тиісінше қызмет етуін зерттейтін жүйеге бағдарланған тәсіл;

2) жоспарланған тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізілгенін бағалайтын нәтижеге бағдарланған тәсіл;

3) белгілі бір проблеманың себептері мен салдарлары талданатын проблемаға бағдарланған тәсіл.

57. Жүйеге бағдарланған тәсіл тиімділік аудитін жүргізуде күрделі және еңбекті қажет ететін тәсіл болып табылады, оның нәтижесі бойынша зерделенген саладағы басқару жүйесін жетілдіру жөнінде ұсынымдар беріледі. Бұл тәсілде міндетті түрде мемлекеттік басқарудың тиісті саласына барлық қатысушылардың саясаты мен практикалары зерделенеді және бағаланады.

58. Нәтижеге бағдарланған тәсілді қолдану тиімділік аудитінің бағыты бойынша және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қол жеткізген нәтижелерді бағалауға бағытталған талдамалық және аудиторлық рәсімдерді айқындауды және жүргізуді болжайды. Осы тәсіл нәтижелерді өлшеудің тиісті индикаторлары бекітілген және қолданылып отырған, не болмаса аудиттің тиісті өлшемшарттарын әзірлеу мүмкіндігінің ықтималдылығы жоғары болып отырған тиімділік аудитінің бағыттары бойынша қолдану үшін қолайлы.

59. Проблемаға бағдарланған тәсілді қолдана отырып аудиторлық іс-шара жүргізу кезінде барлық талдамалық және аудиторлық рәсімдер тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің белгілі бір проблемасына шоғырланады. Осы тәсілді қолдану проблемаларды, оның себептері мен салдарын айқындауды болжайды. Осы тәсіл мемлекеттік аудиторлардың қатысуы кезінде шешілетін проблема айқындалған тиімділік аудитінің бағыттары бойынша қолдану үшін қолайлы.

60. Аудиттің іріктелген тәсілінің негізінде кейінгі талдамалық және аудиторлық рәсімдерді тиісінше құрылымдау мақсатында мемлекеттік аудиторлар аудиторлық мәселелерді әзірлеуді, тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектілерінің қатысушыларын, сондай-ақ географиялық параметрлер (мемлекеттік аудит объектілерінің орналасқан жері) мен зерделенетін уақытша кезеңді айқындауды көздейтін жоспарланатын аудиторлық іс-шараның ауқымын айқындайды.

7-параграф. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау әдістері

61. Мемлекеттік аудиторлар аудиторлық іс-шара жүргізу кезеңінде аудиторлық дәлелдемелердің Қағидаларда айқындалған талаптарға сәйкес келуін қамтамасыз етеді.

62. Тиімділіктің аудиторлық есебін қалыптастыруға қажетті аудиторлық дәлелдемелерді жинау әдісіне сұхбат (әңгімелесу), пікіртерімдер, құжаттарды шолу, инспекциялау, байқау және фокус-топ жатады.

63. Сұхбат (әңгімелесу) жоспарланып отырған тиімділік аудитінің мақсаттары үшін түйінді әдістерінің бірі болып табылады және мынадай:

мемлекеттік басқару саласының (тиімділік аудит бағытының) жұмыс істеу ерекшеліктерін түсіну және сапалы жоспарлау құжаттарын жасау үшін - тиімділік аудитін алдын ала зерделеу және жоспарлау;

аудиторлық дәлелдемелер жинау мақсатында - тиімділік аудитін жүргізу;

құзыретті және объективті тұжырымдар, қорытындылар мен ұсынымдар қалыптастыру мақсатында - аудиторлық есеп жасау;

мемлекеттік аудит объектісі тарапынан аудит органының ұсынымдарын орындауына қатысты объективті бағалауды қамтамасыз ету мақсатында - аудиторлық іс-шараның қорытындыларын іске асыру және т.б. кезеңдерде жүзеге асырылады.

64. Сұхбат жүргізу әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

1) осы Стандартқа 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сұхбат жүргізуге арналған жадынама әзірлеу;

2) әрбір сұхбаттың күнін, уақытын және ұзақтығын жоспарлау;

3) сұхбатқа қатысушылардың тізімін айқындау;

4) "жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай" тәсілін қолданып, сұхбаттардың үлгілік тізбесін жасау;

5) сұхбатты әңгімелесушіге құрмет, ілтипат, тілектестік және объективті қарым-қатынас көрсете отырып жүргізу;

6) жазба жүргізу немесе сұхбатты хатқа түсіру.

65. Пікіртерім жүргізу әдісі халықтың белгілі бір тобына сұрақнамалар тарату арқылы жүйеленген ақпарат жинауды болжайды. Сұрақнама пікіртерім жүргізу кезінде пайдаланылатын ақпарат жинаудың негізгі құралы болып табылады.

66. Пікіртерім жүргізу әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

1) сұрақнама жалпы сұрақтардан басталады және тестілік сұрақтар (яғни жауап нұсқалары бар сұрақтар) мен ашық сұрақтарды (яғни респонденттерден жан-жақты жауаптар мен түсіндірмелер алуды көздейтін сұрақтар) қамтиды;

2) жауаптары кейіннен талдау үшін пайдалануға қажет сұрақтарды ғана қамтитын оңтайлы сұрақтар тізбесі қалыптастырылады;

3) сұрақнамада ашық сұрақтар санының тым көп болуына жол берілмейді;

4) сұрақтар нақты, айқын, дәйекті түрде қалыптастырылады және бір жауап алуға бағдарланады;

5) сұрақнамада толтыру жөніндегі қысқаша және түсінікті нұсқаулық қамтылады;

6) сұрақнама таратылғанға дейін пікіртерім осы Стандартқа 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша пікіртерім жүргізу жөніндегі жадынамаға сәйкес тестілік режимде жүргізіледі.

67. Құжаттарды шолу әдісі мемлекеттік аудит объектілерінің және қызметтері мемлекеттік аудит объектісінің қызметімен байланысты басқа да мемлекеттік, квазимемлекеттік сектор ұйымдарының құжаттарының мазмұнын зерделеу арқылы ақпарат жинауды жүзеге асыруды болжайды.

68. Құжаттарды шолу әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мен сарапшылар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

1) зерделенуі тиіс құжаттардың тізбесі айқындалады;

2) зерделенетін құжаттар тізбесіне қолданысқа енгізілген құжаттар, сондай-ақ күшін жойған құжаттар немесе құжаттардың жобалық нұсқалары кіреді;

3) зерделенетін құжаттар (есептік деректер немесе қаржылық құжаттар құжат деректерінде қамтылған ақпараттың анықтығы мен сенімділігі тұрғысынан тексеріледі);

4) кейіннен талдамалық және аудиторлық рәсімдерге пайдаланылатын құжаттар ережелерінің сипаттамалары және (немесе) аталған құжаттарға сілтемелер қосылған жұмыс файлы (бақылау парақтары) қалыптастырылады.

69. Инспекциялау әдісі құжаттарға, активтерге немесе мемлекеттік аудит объектісінде жүргізілетін белгілі бір ішкі процестерге қатысты тексерулер жүргізуді болжайды. Инспекциялау жүргізген кезде мемлекеттік аудиторлар мен сарапшылар сәйкестік аудиттері және қаржылық есептілік аудиттерінде қолданылатын тәсілдерді пайдаланады. Инспекциялау мемлекеттік аудит объектісі қызметінің зерделенетін аспектілерінің үнемділігіне, тиімділігіне және нәтижелілігіне қатысты аудиторлық есепті қалыптастыру кезінде пайдаланылатын аудиторлық дәлелдемелер жинау үшін жүргізіледі.

70. Байқау әдісі мемлекеттік аудиторлардың адамдарға, активтерге және оқиғаларға байқау жүргізуіне қатысуын болжайды.

71. Байқау әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мен сарапшылар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

1) байқау жүргізу жөнінде қысқаша жадынама әзірленеді;

2) жоспарланып отырған аудиторлық іс-шараның мақсатына қол жеткізу үшін ерекше назар аударуды талап ететін байқау нысанасы айқындалады;

3) байқау жүргізу үшін ең қолайлы уақыт айқындалады;

4) қатысушылардың жұмысының нәтижелерін бағалау байқаудың мақсаты болып табылмайтындығы туралы байқауға қатысушылардың барлығына хабарланады;

5) байқау жүргізуге байланысты шектеулер назарға алынады;

6) жүргізілген байқаудың нәтижелері бойынша құжаттама ресімделеді.

72. Фокус-топ әдісі - бұл жоспарланып отырған аудиторлық іс-шара шеңберінде зерделенетін проблема бойынша тиімділік аудит бағытымен айқындалған мемлекеттік басқарудың тиісті саласының қатысушылары болып табылатын фокус-топтың мүшелері (жеке тұлғалар) арасында талқылаулар және өзара іс-қимыл ұйымдастыру арқылы ақпарат жинау тәсілін болжайды.

73. Фокус-топ әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

1) фокус-топтың жүргізушісі айқындалады;

2) фокус-топтың жүргізушісіне арналған жадынама әзірленеді жүргізушінің мінез-құлқы жөнінде қосымша нұсқамалық өткізіледі;

3) фокус-топтың құрамы (мәртебесі бойынша тең және тәжірибесі ұқсас жеке тұлғалар) айқындалады және ашық және сенімді қарым-қатынас үшін жайлы (жұмыс) атмосфера ұйымдастырылады;

4) фокус-топ мүшелерінің кездесулерінің күні, уақыты және ұзақтығы жоспарланады (кездесудің ұсынылатын ұзақтығы - екі сағаттан көп емес);

5) осы Стандартқа 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша фокус-топпен талқылау жүргізуге арналған жадынамаға сәйкес жазбалар жасалады немесе фокус-топ талқылауларының нәтижелері хатқа түсіріледі.

8-параграф. Аудиторлық есеп пен қорытындыны жасау үшін анықталған фактілерді жүйелендіру

74. Аудиторлық құжаттама мемлекеттік аудит нәтижелері туралы алдын ала мәліметтері жоқ (не сапа бақылауы барысында) басқа мемлекеттік аудитордың:

1) мемлекеттік аудиттің мәселелері, өлшемшарттары, ауқымы, тәуекелдердің бағалануы, Аудит жоспары, бағдарламасы және аудиторлық іс-шараларды жүргізуге аудиторлық тапсырмалар, орындалған аудиторлық рәсімдердің мерзімдері, көлемі және нәтижелері арасындағы байланысты;

2) аудиторлық қорытындыны немесе мемлекеттік аудитордың пікірін растайтын аудиторлық дәлелдемелерді;

3) кәсіби пайымның қолданылуын талап еткен негіздерді;

4) мемлекеттік аудиттің тиісті тұжырымдары мен ұсынымдарын бағалай алуы үшін толық жасалады.

75. Мемлекеттік аудиторлар тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкестігі мәніне тиімділік аудитінің зерделенген бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің шынайы жағдайын сипаттайтын фактілерін анықтайды.

76. Әрбір анықталған факт сенімді әрі жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен расталады. Аудиторлық дәлелдемелер нақты, деректі және талдамалық болуы мүмкін.

77. Мемлекеттік аудиторлар бірлескен талқылаулар өткізу арқылы және сарапшылардың қатысуымен барлық анықталған фактілерді:

1) анықталған фактілерді мәнділігі мен маңыздылығы бойынша ранжирлеу;

2) фрагменттік жағдай болып табылатын немесе жүйелі проблеманың белгісін білдіретін фактілерді анықтау;

3) мемлекеттік аудит объектісі басшылығының анықталған жүйелі проблемалар туралы хабардар болуын анықтау және анықталған кемшіліктерді жою мен жақсарту жөніндегі ұсынымдарды іске асыруда басқа тараптардың қатысу қажеттілігін айқындау;

4) анықталған фактілердің себептері мен тиімділік аудит бағытының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне ықпалын айқындау жолымен жүйелендіреді.

78. Тиімділік аудитін жүргізу кезінде анықталған фактілер:

1) жақсы практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналардың тиімділік аудитінің өлшемшарттарынан оң ауытқулары орын алады);

2) тиісті практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналары тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкес келеді);

3) жағымсыз практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналардың тиімділік аудиті өлшемшарттарынан жағымсыз жаққа ауытқулары орын алады) айғағы болып табылады.

79. Аудиторлық есеп мемлекеттік аудит объектісінің өкілдерімен және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін басқаруға тартылған басқа да ұйымдармен өткізілген талқылаулар ескеріле отырып дайындалады.

80. Аудиторлық іс-шараның қорытындысы бойынша жасалатын аудиторлық есеп:

тиімділік аудитінің зерделенген бағытын және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкестігі мәніне бағалауды;

тиісті аудиторлық құжаттамаларға сілтемелерді;

тиімділік аудитінің барлық сұрақтарына қысқа жауаптарды;

өлшемшарттардан ауытқулар себептері мен (немесе) салдарлары бөлігінде аудиторлық пікірді қамтиды.

Аудиторлық есепті жасау және ресімдеу тәртібі Қағидаларда айқындалған.

81. Аудиторлық қорытындылар мен нұсқамаларды жасау, ресімдеу, сондай-ақ ұсынымдарды орындау мониторингін жүзеге асыру тәртібі Қағидаларда айқындалған.

82. Аудиторлық қорытындыда көзделген тиімділік аудитінің қорытындылары:

1) мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің Есеп комитетінің немесе Тексеру комиссиясының аудиторлық қорытындыда берілген ұсынымдардың және міндетті түрде орындау үшін жолданған нұсқамалардың орындалуын бақылауға жауапты мүшесімен бірлесіп, Қағидаларда көзделген іс-шараларды тұрақты және жүйелі негізде жүзеге асыруы;

2) басқа аудиторлық іс-шараның тиімділік аудитінің бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауын тексеру жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді енгізу;

3) мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды тиісінше орындауын растау мақсатында аудиторлық дәлелдемелерді жинау жөніндегі аудиторлық іс-шараны жүргізу арқылы іске асырылады.

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 1-қосымша
	нысан

Тиімділік аудитінің өзекті тақырыбын айқындау өлшемшарттарын бағалау

№	Өлшемшарттың атауы*	Бағалаудың ең жоғарғы мәні (балдық)	Бағалаудың ең төменгі мәні (балдық)
1.	Өзектілік, әлеуметтік және экономикалық маңыздылығы
2.	Қаржылық мәнділік
3.	Тиімділік аудитінің ықпалы
4.	Аудиторлық тәуекелдерді басқару
5.	Аудиторлық есептерді пайдаланушылардың қызығушылығы
	Қорытынды бағалау

Ескертпе:

* Тиімділік аудитінің барлық бастамашылық жасалған тақырыбы әрбір өлшемшарт бойынша бағаланады. Қорытынды бағалау негізінде тақырыптың басымдығы айқындалады.

Балдық бағалаудың ең жоғарғы мәні бар аудит тақырыбы неғұрлым басым, балдық бағалаудың ең төменгі мәні бары ең аз басым болып танылады.

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 2-қосымша
	нысан

Тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесі

________________________ (ТАӘ (болған жағдайда), лауазымы )* _____ жылғы "___" __________

Бастамашылық жасалған тиімділік аудитінің тақырыбы: __________________________

Мемлекеттік аудиттің бағыты: ________________________________________________

Аудит шоғырландырылатын жүйелі проблеманың немесе мәселенің қысқаша сипаты:

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Басымдығы бойынша балдық бағалау: _________________________________________

Алдын ала мерзімдерді айқындау (бастамашылық жасалған тиімділік аудитін қай жылы жүргізу қажет):

________________________________________________________________________________

Күтілетін нәтижелері: _______________________________________________________

________________________________________________________________________________

Ескертпе:

* Тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесі ұсынылатын сыртқы мемлекеттік

аудит органының лауазымды адамы

________________________________________________________________________________

Сыртқы мемлекеттік аудит органының

лауазымды адамы ________________________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 3-қосымша
	нысан

Аудиторлық дәлелдемелердің сапасын бағалаудың бақылау парағы

№	Сұрақ	"иә" деген жауап	"жоқ" деген жауап	Түсініктеме (ескертпе)
1.	Аудиторлық дәлелдемелер барлық аудиторлық мәселелерге және (немесе) пайдаланылған аудит көрсеткіштеріне қатысты жиналған ба?
2.	Жиналған аудиторлық дәлелдемелер төмендегі талаптарға сәйкестігі мәніне бағаланған ба:
2.1.	қолайлылық
2.2.	негізділік (дәлелдену)
2.3.	сенімділік
2.4.	жеткіліктілік
3.	Қосымша аудиторлық дәлелдемелер жинауға қажеттілікті айқындау бойынша рәсімдер жүргізілген бе?
3.1.	Егер жүргізілсе, қосымша аудиторлық дәлелдемелер жинау бойынша рәсімдер тиісінше жүргізілген бе?
4.	Жиналған аудиторлық дәлелдемелердің талаптарға (2.1.-2.4. тармақтар) сәйкестігі бөлігінде сарапшылармен консультациялар жүргізілді ме?
4.1.	Егер жүргізілсе, пайдаланылған аудиторлық дәлелдемелердің негізділігі бөлігінде сарапшылардан растайтын жауап алынды ма?
5.	Жиналған аудиторлық дәлелдемелер бойынша мемлекеттік аудит объектілерінің өкілдерімен талқылау жүргізілді ме?
5.1.	Егер жүргізілсе, пайдаланылған аудиторлық дәлелдемелердің негізділігі бөлігінде мемлекеттік аудит объектісінің өкілдерінен растайтын жауап алынды ма?

Тиімділік аудиті тобының

жетекшісі _______________________________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 4-қосымша
	нысан

Аудиторлық іс-шара өлшемшарттарының тізбесі

1.	Тиімділік аудитінің тақырыбы:
2.	Тиімділік аудитінің мақсаты:
3.	Тиімділік аудитінің объектілері:
4.	Тиімділік аудитінің ауқымы:
5.	Тиімділік аудитінің мәселелері:
6.	Базалық өлшемшарттар:
6.1.
6.2.
7.	Арнайы өлшемшарттар:
7.1.
7.2.

Тиімділік аудиті

тобының жетекшісі _______________________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 5-қосымша
	нысан

Аудиторлық іс-шараның жобалық матрицасы

Тиімділік аудитінің тақырыбы:
Тиімділік аудитінің мақсаты:
1-аудиторлық мәселе.
Өлшемшарт	Ақпарат дереккөзі	Тәуекелдер	Тәсілдер	Ақпаратты (дәлелдемелерді) жинау әдістері	Күтілетін қорытынды
1.1.
2-аудиторлық мәселе.
Өлшемшарт	Ақпарат дереккөзі	Тәуекелдер	Тәсілдер	Ақпаратты (дәлелдемелерді) жинау әдістері	Күтілетін қорытынды
2.1.
3-аудиторлық мәселе.
Өлшемшарт	Ақпарат дереккөзі	Тәуекелдер	Тәсілдер	Ақпаратты (дәлелдемелерді) жинау әдістері	Күтілетін қорытынды
3.1.

Тиімділік аудиті тобының

мүшесі (мүшелері) ___________________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Тиімділік аудиті тобының

жетекшісі _________________________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 6-қосымша
	нысан

Сұхбат жүргізуге арналған жадынама

Таныстырылды Сыртқы мемлекеттік аудит органының лауазымды адамы ________________________ ТАӘ (болған жағдайда), ________________________ қолы, күні

Тақырыбы ________________________________________________________________

Мемлекеттік аудит объектісі: _________________________________________________

1. Сұхбатқа қатысушы адамдардың тізбесін айқындау

1.1. Респондент өзінің лауазымдық міндеттеріне орай мемлекеттік аудит объектісінің

қызметіне тартылған болуы немесе мемлекеттік көрсетілетін қызметті алушы болуы тиіс;

1.2. Респондент аудиторлық іс-шараның мақсаты үшін қажетті білімге және ақпаратқа ие болуы тиіс.

2. ұхбат сұрақтарын әзірлеу

2.1. Сұхбат сұрағы ретінде аудиторлық мәселелер немесе аудиторлық іс-шараның

тақырыбымен және мақсатымен байланысты басқа да мәселелер айқындалуы мүмкін.

3. Сұхбат сұрақтарын ранжирлеу

3.1. Жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай;

3.2. Маңыздылығы неғұрлым төмен сұрақтан анағұрлым маңыздырақ сұраққа қарай.

Сұрақтардың тізбесі:

р/с	Сұрақтың атауы
1.
2.

4. Қатысушылармен сұхбат күнін, уақытын және ұзақтығын (ұсынылатын ұзақтығы - 30 минут) келісу

5. Қатысушылармен сұхбат жүргізу тәртібін айқындау және келісу

5.1. Тиімділік аудитінің және жүргізілетін сұхбаттың мақсаты бойынша түсініктеме;

5.2. Аудиторлық есепті талдау және қалыптастыру мақсаттары үшін сұхбат деректерін пайдалану бойынша түсініктеме;

5.3. Сұхбаттың негізгі сұрақтарының тізімін беру;

5.4. Сұхбаттың хатқа түсірілуін (немесе жазып алынуын) келісу.

6. Байланыс ақпаратымен алмасу

7. Жинақталған ақпаратты талдау әдістерін айқындау

Тиімділік аудиті тобының мүшесі _______________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

немесе

Тиімділік аудиті тобының жетекшісі ____________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 7-қосымша
	нысан

Пікіртерім жүргізу жөніндегі жадынама

Таныстырылды Сыртқы мемлекеттік аудит органының лауазымды адамы _______________________ ТАӘ (болған жағдайда) _______________________ қолы ____ жылғы "___" __________

Тақырыбы ________________________________________________________________

Мемлекеттік аудит объектісі: _________________________________________________

1. Сауалнамаға қатысушы адамдардың контингентін және санын айқындау

1.1. Респонденттер мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне тартылған болуы немесе мемлекеттік көрсетілетін қызметті алушылар және аудиторлық іс-шараның мақсаты үшін қажетті білімге және ақпаратқа ие болуы тиіс;

1.2. Контингент және пікіртерім респонденттерінің саны іріктеу әдісін қолданумен айқындалуы және пікіртерім нәтижелерін басты жиынтыққа экстраполяциялау мүмкіндігіне кепілдік беруі тиіс.

2. Пікіртерім жүргізу үшін сұрақнама әзірлеу

2.1. Пікіртерім жүргізу үшін сұрақтар ретінде аудиторлық мәселелер немесе аудиторлық іс-шарасының тақырыбына және мақсаттына байланысты басқа да мәселелер айқындалуы мүмкін;

2.2. Сұрақтарды әзірлеу кезінде екі тәсіл пайдаланылуы мүмкін:

2.2.1. жауап нұсқалары бар сұрақтар,

2.2.2. ашық сұрақтар;

2.3. Әрбір сұрақ нақты тұжырымдалуы әрі оны жаңсақ түсіну мүмкіндігін болдырмауы тиіс;

2.4. Сұрақтардың тізбесіне респонденттің жасын, жынысын және жүргізілетін тиімділік аудитінің мақсаттары үшін маңызды басқа да сипаттамаларын айқындау бойынша сұрақтар енгізілуі мүмкін.

3. Пікіртерім жүргізу үшін сұрақтарды ранжирлеу

3.1. Жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай;

3.2. Маңыздылығы неғұрлым төмен сұрақтан анағұрлым маңыздырақ сұраққа қарай (бұдан әрі сұрақнама үлгісін қараңыз).

4. Пікіртерім жүргізудің күнін, уақытын және ұзақтығын айқындау Жинақталған ақпаратты талдау әдістерін айқындау

Тиімділік аудиті тобының мүшесі_________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

немесе

Тиімділік аудиті тобының жетекшісі ____________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Пікіртерім жүргізуге арналған сұрақнама (ҮЛГІ):

Құрметті респондент!

Осы пікіртерім _________________________________ мақсатында сыртқы мемлекеттік аудит

органы _______________________________________________ тақырыбы бойынша жүргізетін

тиімділік аудитінің мақсаттары үшін жүргізіледі.

Толтырылған сауалнаманың деректері құпия болып табылады, жариялануға жатпайды

және тек жүргізілетін тиімділік аудитінің мақсаттары үшін ғана пайдаланылатын болады

1-сұрақ.

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

жауаптары (ең сай келетін жауапты көрсетіңіз ):

1.1.

1.2.

1.3.

1.4.

2-сұрақ

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

жауаптары (ең сай келетін жауапты көрсетіңіз):

2.1.

2.2.

2.3.

2.4.

3-сұрақ

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

4-сұрақ

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Пікіртерімге қатысқаныңыз үшін алғыс білдіреміз!

	Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына 8-қосымша
	нысан

Фокус-топпен талқылау жүргізуге арналған жадынама

Таныстырылды Сыртқы мемлекеттік аудит органының лауазымды адамы ________________________ ТАӘ (болған жағдайда) ________________________ қолы _____ жылғы "___" __________

Тақырыбы _______________________________________________________

Мемлекеттік аудит объектісі: _______________________________________

1. Фокус-топтың өлшемі мен құрамын айқындау

1.1 Фокус-топтың қатысушылары аудит объектісінің қызметіне тартылған болуы немесе мемлекеттік көрсетілетін қызметті алушы болуы тиіс;

1.2 Фокус-топтың қатысушылары аудиторлық іс-шараның мақсаты үшін қажетті білімге немесе ақпаратқа ие болуы тиіс;

1.3. Жасы, жынысы және басқа сипаттамалары бойынша фокус-топтың құрамы кәсіби пайымды қолдану арқылы айқындалады (іріктеу әдісін қолдануға, бір топ мүшелерін айқындауға, ерікті қатысушыларды айқындауға және т.б. рұқсат етіледі);

1.4. Фокус-топтың ұсынылатын мөлшері - 6-10 адам.

2. Фокус-топтың модераторы

2.1. Модератордың негізгі мақсаты - жүргізілетін тиімділік аудиті мақсаты үшін пайдалы болып табылатын түрлі идеяларды туындатуға кепілдік беретін тәсілмен пікірталас ұйымдастыру;

2.2. Топтың модераторы пікірталас ұйымдастыру бойынша қажетті білімге және дағдыларға ие болуы тиіс.

3. Фокус-топтың шеңберінде талқылау үшін сұрақтар әзірлеу

3.1. Сұрақтар ретінде аудиторлық сұрақтар айқындалуы мүмкін;

3.2. Сұрақтар ретінде аудиторлық іс-шарасының тақырыбына және мақсаттарына байланысты басқа да сұрақтар айқындалуы мүмкін;

3.3. Фокус-топтың қатысушылары сұрақтарды әзірлеуге қатыса алады;

3.4. Ұсынылатын сұрақтар саны - 8-10.

4. Сұхбат сұрақтарын ранжирлеу

4.1. Жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай;

4.2. Маңыздылығы неғұрлым төмен сұрақтан анағұрлым маңыздырақ сұраққа қарай

Сүрақтардың тізбесі:

р/с	Сұрақтың атауы
1.
2.

5. Фокус-топпен талқылаудың күнін, уақытын және ұзақтығын (ұсынылатын ұзақтығы - 45-90 минутқа дейін) келісу

6. Фокус-топпен талқылау жүргізудің тәртібін айқындау

6.1. Кіріспе және танысу;

6.2. Тиімділік аудитінің мақсаты бойынша түсініктеме;

6.3. Фокус-топпен жүргізілетін талқылаудың мақсаты бойынша түсініктеме;

6.4. Талдауы және аудиторлық есепті қалыптастыру мақсаттары үшін фокус-топпен талқылаулардың деректерін пайдалану бойынша түсініктеме;

6.5. Фокус-топпен талқылауларға қатысудың қағидалары;

6.6. Фокус-топпен талқылаулардың хатқа түсірілуін (немесе жазып алынуын) келісу

7. Байланыс ақпаратымен алмасу

8. Жинақталған ақпаратты талдау әдістерін айқындау

Тиімділік аудиті тобының мүшесі ___________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

немесе

Тиімділік аудиті тобының жетекшісі ________________

(қолы, ТАӘ (болған жағдайда)