Об утверждении Правил по обмеру судов

Приказ Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 4 июня 2019 года № 359. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 июня 2019 года № 18799.

В соответствии с подпунктом 49-1) пункта 3 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 17 января 2002 года "О торговом мореплавании" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила по обмеру судов.

2. Комитету транспорта Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

Р. Скляр

Утверждены приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 4 июня 2019 года № 359

Правила по обмеру судов

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила по обмеру судов (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 49-1) пункта 3 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 17 января 2002 года "О торговом мореплавании" и Международной конвенции по обмеру судов 1969 года, с поправками (далее – Международная конвенция по обмеру судов) и определяют порядок обмера судов.

2. Требования настоящих Правил не распространяются на суда длиной менее 24 метров и к военным кораблям.

3. Обмер судна заключается в определении его вместимости, состоящей из валовой и чистой вместимости.

4. При применении требований настоящих Правил для судов, имеющих нестандартную конструкцию расчетные валовая и чистая вместимости отражает общий объем и полезную вместимость судна соответственно.

5. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) теоретическая высота борта - это расстояние по вертикали, измеренное от верхней кромки горизонтального киля до нижней кромки верхней палубы у борта. На деревянных и композитных судах это расстояние измеряется от нижней кромки шпунта в киле. Если днище на середине длины судна имеет вогнутую форму, или если имеются утолщенные шпунтовые поясья, то высота борта измеряется от точки пересечения продолженной плоской части днища с боковой поверхностью киля.

На судах, имеющих закругленное соединение палубы с бортом, теоретическая высота борта измеряется до точки пересечения продолженных теоретических линий палубы и бортовой обшивки, как если бы это соединение имело угловую конструкцию.

В случае, если верхняя палуба имеет уступ и возвышенная часть палубы простирается над точкой измерения теоретической высоты борта, теоретическая высота борта измеряется до условной линии, являющейся продолжением нижней части палубы параллельно возвышенной части;

2) ширина - является наибольшая ширина судна, измеренная в середине длины судна до наружной кромки шпангоутов на судах с металлической обшивкой и до наружной поверхности корпуса на судах с обшивкой из другого материала;

3) длина - означает длину, равную 96 % полной длины судна, взятой по ватерлинии при осадке, равной 85 % минимальной теоретической высоты борта, измеренной от верхней кромки киля, или длину судна от передней кромки форштевня до оси баллера руля, взятую по той же ватерлинии, смотря по тому, что больше. Для судов, спроектированных с дифферентом, ватерлиния, по которой измеряется длина, должна быть параллельна конструктивной ватерлинии;

4) верхняя палуба - является самая верхняя непрерывная палуба, подверженная воздействию моря и погоды, имеющая постоянные непроницаемые при воздействии моря закрытия всех отверстий на открытых ее частях, и ниже которой все отверстия в бортах судна снабжены постоянными средствами для водонепроницаемого закрытия. На судах, у которых верхняя палуба имеет уступ, за верхнюю палубу принимается самая нижняя линия открытой палубы и ее продолжение параллельно верхней части палубы;

5) валовая вместимость - означает величину наибольшего объема судна, определенную в соответствии с положениями настоящих Правил;

6) закрытые пространства - являются все пространства, ограниченные корпусом судна, постоянными или разборными перегородками, палубами или покрытиями, кроме постоянных или переносных тентов (навесов);

7) чистая вместимость - означает величину полезного объема судна, определенную в соответствии с положениями настоящих Правил;

8) исключаемыми пространствами являются следующие пространства:

пространство внутри сооружения против концевого отверстия, простирающегося от палубы до палубы (без учета навесного листа, высота которого превышает не более чем на 25 мм высоту соседнего палубного биса), если ширина этого отверстия равна или больше 90% ширины палубы по линии этого отверстия. Это положение применяется, чтобы исключить из закрытых пространств только то пространство, которое находится между фактическим концевым отверстием и линией, проведенной параллельно линии или плоскости отверстия на расстоянии от отверстия согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

если ширина пространства становится менее 90% ширины палубы вследствие особенностей расположения, кроме сужения наружной обшивки, то из объема закрытых пространств следует исключить только пространство, заключенное между линией отверстия и параллельной линией отверстия и параллельной линией, проведенной через точку, где ширина пространства в поперечном направлении становится равной или меньше 90% ширины палубы, согласно приложению 2 к настоящим Правилам;

если два пространства, исключение которых может быть разрешено на основании подпунктов 1) и/или 2), разделены совершенно открытым интервалом (наличие фальшборта или открытого леера не принимается во внимание) то, такое исключение не применяется, если интервал между двумя пространствами менее чем половина ширины палубы в районе такого интервала, согласно приложению 3 к настоящим Правилам;

пространство, открытое воздействию моря и погоды под вышележащим палубным настилом, не имеющим другого соединения с наружных сторон с корпусом судна, кроме стоек, необходимых для его поддержания. В таком пространстве могут быть установлены открытые леера или фальшборты и навесной лист или поставлены стойки по борту судна, при условии, что расстояние между верхней кромкой лееров или фальшборта и навесным листом не менее 0,75 м или 1/3 высоты пространства согласно приложению 4 к настоящим Правилам;

пространство в сооружении, простирающемся от борта до борта, расположенное непосредственно в районе против бортовых отверстий высотой не менее 0,75 м или 1/3 высоты сооружения.

Если такое сооружение имеет отверстие только с одного борта, то пространство, подлежащее исключению из объема закрытых пространств, будет ограничено в сторону к диаметральной плоскости от отверстия не более чем половиной ширины палубы в районе этого отверстия, согласно приложению 5 к настоящим Правилам;

пространство в сооружении, расположенное непосредственно под незакрытым отверстием в вышележащей палубе, при условии, если такое отверстие открыто воздействию погоды, и пространство, исключаемое из объема закрытых пространств, ограничено площадью отверстия, согласно приложению 6 к настоящим Правилам;

рецесс в ограничивающей переборке сооружения, открытый воздействию погоды, отверстие которого простирается от палубы до палубы, без средств закрытия, при условии, что внутренняя ширина рецесса не больше его ширины у входа, а глубина его внутрь сооружения не больше двойной ширины у входа согласно приложению 7 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 5 - в редакции приказа Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 08.07.2021 № 359 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5-1. Работы по обмеру судов, включая расчеты вместимости, освидетельствования судов и оформление документов, осуществляются иностранными классификационными обществами по заявкам судовладельца.

Сноска. Правила дополнены пунктом 5-1 в соответствии с приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 08.07.2021 № 359 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Порядок обмера судов

Параграф 1. Порядок определения валовой вместимости

6. Валовая вместимость GT судна определяется по формуле GT=K1V, где V - общий объем всех закрытых пространств на судне в кубических метрах.

К1 = 0,2 + 0,02 1og10V (таблица согласно приложению 8 к настоящим Правилам).

Параграф 2. Порядок определения чистой вместимости

7. Чистая вместимость NT судна определяется по формуле NT=K2Vc(4d/3D)2 + K3(N1 +N2/10), где:

1) коэффициент (4d/3D)2 не принимается больше единицы;

2) член K2Vc(4d/3D)2 не принимается менее 0,25 GT.

NT не принимается менее 0,30 GT и в которой:

- VC - общий объем грузовых пространств в кубических метрах;

- К2 = 0,2 +0,02 log10 Vc (таблица согласно приложению 8 к настоящим Правилам).

- К3 = 1,25 (GT + 10000)/10000;

- D - теоретическая высота борта посередине длины судна в метрах;

- d - теоретическая осадка в середине длины судна в метрах;

- N1 - число пассажиров в каютах с числом коек не более восьми;

- N2 - число остальных пассажиров;

- N1+N2 - общее число пассажиров, разрешаемых к перевозке на судне в соответствии с пассажирским свидетельством; когда N1 + N2 менее 13, то N1 и N2 принимаются равными нулю;

8. GT - валовая вместимость судна.

9. Теоретической осадкой d является:

1) для судов, на которые распространяются Международная конвенция о грузовой марке - осадка, соответствующая летней грузовой марке (не лесной), назначенной в соответствии с указанной Конвенцией;

2) для пассажирских судов - осадка, соответствующая самой высокой грузовой ватерлинии деления судна на отсеки, или летней грузовой марке, смотря какое из них меньше;

3) для судов, которым не назначена грузовая марка, но осадка которых ограничена в соответствии национальными правилами - максимально разрешенная осадка;

4) для остальных судов - 75% теоретической высоты борта в середине длины судна.

Параграф 3. Порядок изменения чистой вместимости

10. Если характеристики судна, такие как V, VС, d, N1 или N2, определенные в пунктах 6 и 7 настоящих Правилах изменились и влекут за собой увеличение чистой вместимости, определенной в соответствии с пунктом 7 настоящих Правил, то чистая вместимость судна, соответствующая этим новым характеристикам, устанавливается и применяется без промедления.

11. Для судна, которому одновременно назначены грузовые марки, устанавливается одна чистая вместимость. Такая вместимость применяется к назначенной грузовой марке, которая соответствует характеру выполняемых судном перевозок.

12. Если характеристики судна, такие как V, Vc, d, N1 или N2, определенные в пунктах 6 и 7 настоящих Правил, изменились, или если соответствующая назначенная грузовая марка, указанная в пункте 11 настоящих Правил, изменилась в связи с изменением характера выполняемых судном перевозок, и такое изменение предусматривает уменьшение его чистой вместимости, определенной в соответствии с положениями пункта 7 настоящих Правил, то Международное мерительное свидетельство (1969), указывающее определенную таким образом новую чистую вместимость, выдается не раньше, чем по истечении 12 месяцев с даты выдачи первоначального свидетельства.

13. Указанные требования не применяются:

1) если судно переходит под флаг другого государства;

2) если судно подвергается существенным, конструктивным изменениям или модификациям, таким как упразднение надстройки, которые требуют изменения назначенной грузовой марки;

3) пассажирским судам, используемым для перевозки большого числа бескоечных пассажиров в специальных рейсах.

Параграф 4. Порядок вычисления объемов

14. Все объемы, включенные в расчет валовой и чистой вместимостей, измеряются независимо от установленной изоляции и тому подобного до внутренней стороны обшивки корпуса или конструктивной ограничивающей обшивки на металлических судах и до наружной поверхности обшивки корпуса или до внутренней стороны конструктивной ограничивающей поверхности на судах, построенных из других материалов.

15. Объемы выступающих частей будут включены в общий объем.

16. Объемы пространств, открытых воздействию моря, могут быть исключены из общего объема.

Глава 3. Международное мерительное свидетельство

Сноска. Правила дополнены главой 3 в соответствии с приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 08.07.2021 № 359 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. На суда, совершающие международные рейсы, вместимость которых определена настоящими Правилами, иностранными классификационными обществами выдаются Международное мерительное свидетельство в порядке и по форме, утвержденной Международной конвенцией по обмеру судов.

18. Выдача Международного мерительного свидетельства на судно осуществляется иностранными классификационными обществами по заявке судовладельца.

19. Заявка на замену Международного мерительного свидетельства при изменении флага, порта приписки, названия, позывного сигнала судна в эксплуатации, направляется в подразделение иностранных классификационных обществ, имеющее возможность оперативного освидетельствования судна до выдачи Международного мерительного свидетельства.

20. На судне находится только одно Международное мерительное свидетельство. При наличии действующего Международного мерительного свидетельства наличие на судне расчета вместимости необязательно.

Глава 4. Аннулирование Международного мерительного свидетельства

Сноска. Правила дополнены главой 4 в соответствии с приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 08.07.2021 № 359 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. Международное мерительное свидетельство теряет силу и аннулируется организацией, выдавшей ее, если имели место такие изменения на судне, которые приводят к увеличению валовой вместимости или чистой вместимости судна.

22. Международное мерительное свидетельство перестает быть действительным при изменении названия и порта приписки судна, а также при передаче судна под флаг другого государства, за исключением случая, предусмотренного пунктом 3 статьи 10 Международной конвенции по обмеру судов.

23. При аннулировании Международного мерительного свидетельства иностранные классификационные общества уведомляют об этом Морскую администрацию портов Республики Казахстан.

Приложение 1 к Правилам по обмеру судов

На приведенных ниже рисунках:

0 - исключаемое пространство;

С - закрытое пространство;

1 - пространство, которое следует рассматривать как закрытое пространство (заштрихованные части следует также рассматривать как закрытые пространства);

В - ширина палубы в районе отверстия.

Приложение 2 к Правилам по обмеру судов

Приложение 3 к Правилам по обмеру судов

Приложение 4 к Правилам по обмеру судов

h = по меньшей мере Н/3 или 0,75 м (2,5 фута), смотря по тому, что больше

Приложение 5 к Правилам по обмеру судов

Длина исключаемого пространства h= по меньше мере Н/3 или 0,75 м (2,5 фута) смотря по тому, что больше.

Напротив бортовых отверстий	Отверстие только с одной стороны

Приложение 6 к Правилам по обмеру судов

ABCD - отверстие в палубе Пространство ABCDEFGH следует исключать

Приложение 7 к Правилам по обмеру судов

Приложение 8 к Правилам по обмеру судов

Коэффициенты К1 и К2 V или Vc = объем в кубических метрах

V или Vc	K1 или K2	V или Vc	K1 или K2	V или Vc	K1 или K2	V или Vc	K1 или K2
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000	0,2200 0,2260 0,2295 0,2320 0,2340 0,2356 0,2369 0,2381 0,2391 0,2400 0,2460 0,2495 0,2520 0,2510 0,2556 0,2569 0,2581 0,2591 0,2600 0,2660 0,2695 0,2720 0,2740 0,2756 0,2769 0,2781 0,2791 0,2800 0,2835 0,2860 0,2880 0,2895 0,2909 0,2920	45000 50000 55000 60000 65000 70000 75000 80000 85000 90000 95000 100000 110000 120000 130000 140000 150000 160000 170000 180000 190000 200000 210000 220000 230000 240000 250000 260000 270000 280000 290000 300000 310000 320000	0,2931 0,2940 0,2948 0,2956 0,2963 0,2969 0,2975 0,2981 0,2986 0,2991 0,2996 0,3000 0,3008 0,3016 0,3023 0,3029 0,3035 0,3041 0,3046 0,3051 0,3056 0,3060 0,3064 0,3068 0,3072 0,3076 0,3080 0,3083 0,3086 0,3089 0,3092 0,3095 0,3098 0,3101	330000 340000 350000 360000 370000 380000 390000 400000 410000 420000 430000 440000 450000 460000 470000 480000 490000 500000 510000 520000 530000 540000 550000 560000 570000 580000 590000 600000 610000 620000 630000 640000 650000 660000	0,3104 0,3106 0,3109 0,3111 0,3114 0,3116 0,3118 0,3120 0,3123 0,3125 0,3127 0,3129 0,3131 0,3133 0,3134 0,3136 0,3138 0,3140 0,3142 0,3143 0,3145 0,3146 0,3148 0,3150 0,3151 0,3153 0,3154 0,3156 0,3157 0,3158 0,3160 0,3161 0,3163 0,3164	670000 680000 690000 700000 710000 720000 730000 740000 750000 760000 770000 780000 790000 800000 810000 820000 830000 840000 850000 860000 870000 880000 890000 900000 910000 920000 930000 940000 950000 960000 970000 980000 990000 1000000	0,3165 0,3166 0,3168 0,3169 0,3170 0,3171 0,3173 0,3174 0,3175 0,3176 0,3177 0,3178 0,3180 0,3181 0,3182 0,3183 0,3184 0,3185 0,3186 0,3187 0,3188 0,3189 0,3190 0,3191 0,3192 0,3193 0,3194 0,3195 0,3196 0,3196 0,3197 0,3198 0,3199 0,3200

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2019 жылғы 4 маусымдағы № 359 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 6 маусымда № 18799 болып тіркелді.

"Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабы 3-тармағының 49-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Көлік комитеті заңнамада белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Р. Скляр

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2019 жылғы 4 маусымдағы № 359 бұйрығымен бекітілген

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидалар

1 тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) "Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабы 3-тармағының 49-1) тармақшасына және түзетулері қосылған 1969 жылғы Кемелерді өлшеу жөніндегі Халықаралық конвенцияға (бұдан әрі – Кемелерді өлшеу жөніндегі халықаралық конвенция) сәйкес әзірленген және кемелерді өлшеу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидалардың талаптары ұзындығы 24 м дейін және әскери кемелерге қолданылмайды.

3. Кемені өлшеу жалпы және таза сыйымдылықтан тұратын оның сыйымдылығын анықтаудан тұрады.

4. Конструкциясы стандартты емес кемелер үшін Қағиларды пайдалану барысында есептік жалпы және таза сыйымдылық сәйкесінше кеменің жалпы көлемі мен пайдалы сыйымдылығын көрсету керек.

5. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) борттың теориялық биіктігі - ол көлденең кильдің жоғарғы шетінен борт жанындағы жоғарғы палубаның төменгі шетіне дейін өлшенген тік арақашықтық. Ағаш және композициялық кемелерде осы арақашықтық кильдегі тығынның төменгі шетінен өлшенеді. Кеме ұзындығының ортасындағы түбінің нысаны иілген болса немесе жуандатылған тығын белдігі болса, онда борт биіктігі кильдің бүйір жақ бетінен түптің жалғастырылған жазық бөлігінің қиылысу нүктесінен өлшенеді.

Палубасы мен борт дөңгеленіп қосылған кемелерде борттың теориялық биіктігі, осы қосылу бұрыштық конструкция сияқты, палуба мен борт қаптамасының жалғастырылған теориялық сызықтарының қиылысу нүктесіне дейін өлшенуі керек.

Егер жоғарғы палуба шығыңқы болса және палубаның биік бөлігі борттың теориялық биіктігін өлшеу нүктесінің үстінен өтсе, онда борттың теориялық биіктігі палубаның төменгі бөлігінің биік бөлігіне қатарлас жалғасы болып табылатын шартты сызыққа дейін өлшенуі керек;

2) ені - кеме ұзындығының ортасында металл қаптамасы бар кемелерде шпангоуттың сыртқы шетіне дейін және басқа металдан жасалған қаптамасы бар кемелерде корпустың сыртқы бетіне дейін өлшенген ең үлкен ені болып табылады;

3) ұзындық – отыру кезінде кильдің жоғарғы шетінен өлшенген борттың минималды теориялық биіктігінің 85 % тең, ватерсызығы бойынша алынған кеменің толық ұзындығының 96 % тең ұзындықты немесе қайсысы үлкен екендігіне байланысты, форштевеньнің алдыңғы шетінен бастап сол ватерсызығы бойынша алынған руль баллерінің осіне дейінгі ұзындықты білдіреді. Дифферентпен жобаланған кемелер үшін ұзындық өлшенетін ватерсызығы конструктивті ватерсызығына қатарлас болуы тиіс;

4) жоғарғы палуба – теңіз бен ауа-райы әсеріне түсетін, теңіз әсер еткен кезде оның барлық ашық бөліктеріндегі барлық тесіктері жабылатын тұрақты, су өткізбейтін, және одан төмендегі кеме бортындағы барлық тесіктер су өткізбей жабуға арналған тұрақты құралдармен жабдықталған ең жоғарғы үздіксіз палуба болып табылады. Жоғарғы палубасы шығыңқы кемелерде жоғарғы палуба деп, ашық палубаның ең төменгі сызығы және оның палубаның жоғарғы бөлігіне қатарлас жалғасуы қабылданады;

5) жалпы сыйымдылық – осы Қағидалардың ережелеріне сәйкес анықталған кеменің ең үлкен көлемінің шамасын білдіреді;

6) жабық кеңістік – кеме корпусымен, тұрақты немесе бөлшектенетін аралықтармен, палубалар немесе тұрақты немесе тасымалы тенттерден (шатырдан) басқа жабындармен шектелген барлық кеңістік болып табылады;

7) таза сыйымдылық - осы Қағидалардың ережелеріне сәйкес анықталған кеменің пайдалы көлемінің шамасын білдіреді;

8) мынадай кеңістіктер алып тасталатын кеңістіктер болып табылады:

палубадан палубаға дейін созылған, егер осы тесік ені осы тесік сызығы бойынша палуба еніне тең немесе 90% артық болса, шеткі тесікке қарсы имарат ішіндегі кеңістік (биіктігі көршілес палуба бисінің биіктігінен 25 мм артық емес жабын табағын ескермегенде). Осы жағдай, жабық кеңістіктен тек нақты соңғы тесік пен қатарлас жүргізілген сызық немесе осы Қағидаларға 1-қосымшасына сәйкес осы тесіктің сызығы бойынша палуба енінің жартысына тең тесіктің арақашықтығындағы тесік жазығы арасындағы жабық кеңістікті алып тастау үшін қолданылу керек;

егер орналасу ерекшеліктері салдарынан кеңістік ені, сыртқы қаптаманың тарылуынан басқа, 90% кем болса, онда жабық кеңістік көлемінен тек тесік сызығы мен тесіктің қатарлас сызығы немесе кеңістік ені көлденең бағытта осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес, палуба еніне тең немесе 90% кем болатын нүктеден өткізілген параллель сызығы арасындағы кеңістікті ғана алып тастау керек;

егер 1) және/немесе 2) тармақшалардың негізінде алып тастау рұқсат етілуі мүмкін екі кеңістік мүлде ашық аралықпен бөлінсе (фальшборттың немесе ашық леердің болуы назарға алынбайды), онда, егер екі кеңістік арасындағы аралық, кем дегенде осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес, осындай интервал ауданындағы палуба енінің жартысынан кем болса, осындай алып тастау қолданылмайды;

теңіз бен ауа-райының әсеріне ашық, жоғарыда жатқан палуба төсемі астындағы, оны ұстап тұруға арналған тіректерден басқа, кеме корпусының сырт жағымен басқа қосылуы жоқ кеңістік. Осындай кеңістікке ашық леерлер немесе фальшборттардың жоғарғы шеттері мен жабын табағы арасындағы арақашықтық 0,75 м кем емес немесе кеңістіктің 1/3 болса, осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес, қайсысы үлкен болуына байланысты, ашық леерлер немесе фальшборттар мен жабын табағын орнатуға немесе кеме бортына баған орнатуға болады;

биіктігі 0,75 кем емес немесе имарат биіктігінің 1/3 борт тесігіне тікелей қарсы ауданда орналасқан бортқа дейін созылған имараттағы кеңістік.

Егер осындай имаратта тесік тек бір бортта ғана болса, онда жабық кеңістік көлемінен алып тастауға жататын кеңістік осы Қағидалға 5-қосымшаға сәйкес, осы тесік ауданындағы палуба енінің жартысынан артық емес тесіктен диаметралды жазық жағына қарай шектелу керек;

жоғарыда жатқан палубада тікелей жабық емес тесік астына орналасқан кеңістік, егер осындай тесік ауа-райы әсеріне ашық болса, және жабық кеңістік көлемінен шығарылатын кеңістік, осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес, тесік алаңымен шектелген;

егер рецестің ішкі ені кірістегі оның енінен артық болмаса, ал имарат ішіндегі тереңдігі осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес, кірістегі қосарланған енінен артық болмаған жағдайда, жабын құралынсыз, тесігі палубадан палубаға дейін созылған, ауа-райы әсеріне ашық имараттың шектеуші қоршауындағы рецесс.

Ескерту. Орыс тілдегі мәтіндегі 5-тармаққа өзгеріс енгізіледі, қазақ тіліндегі мәтін өзгерілмейді - ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 08.07.2021 № 359 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5-1. Кемелердің сыйымдылығын, жарығын есептеуді және құжаттарды ресімдеуді қоса алғанда, кемелерді өлшеу жөніндегі жұмыстарды кеме иесінің өтінімдері бойынша шетелдік сыныптау қоғамдары жүзеге асырады.

Ескерту. Қағида 5-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 08.07.2021 № 359 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2 тарау. Кемелерді өлшеу тәртібі

1-параграф. Жалпы сыйымдылықты айқындау тәртібі

6. GT кемелерінің жалпы сыйымдылығы GT=K₁V формуласы бойынша айқындалады, онда V — кемедегі барлық жабық кеңістіктердің текше метрмен берілген жалпы көлемі.

К₁ = 0,2 + 0,02 1og₁₀V (кесте осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес).

2-параграф. Таза сыйымдылықты айқындау тәртібі

7. Кеменің таза сыйымдылығы NT мына формула бойынша айқындалады:

NT=K₂V_c(4d/3D)² + K₃(N₁ +N₂/10).

Мұндағы:

1) коэффициент (4d/3D)² бір бірліктен артықты қабылдамау керек;

2) K₂V_c(4d/3D)² мүшесі 0,25 GT кем қабылданбау керек.

NT 0,30 GT кем қабылданбау керек, онда:

- VC – жүк кеңістіктерінің текше метрмен берілген жалпы көлемі;

- К₂ = 0,2 +0,02 log₁₀ Vc (кесте осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес).

- К₃ = 1, 25 (GT + 10000)/10000;

- D - кеме ұзындығының ортасындағы борттың метрмен берілген теориялық биіктігі;

- d - кеме ұзындығының ортасындағы метрмен берілген теориялық шөгу;

- N₁ - төсектер саны сегізден артық емес каюталардағы жолаушылар саны;

- N₂ - қалған жолаушылар саны;

- N₁+N₂ - жолаушы куәлігіне сәйкес, кемеде тасымалдауға рұқсат етілген жолаушылардың жалпы саны; N₁ + N₂ болған кезде 13-тен кем, онда N₁ мен N₂ нөлге тең деп қабылданады;

8. GT - кеменің жалпы сыйымдылығы.

9. d теориялық шөгу:

1) Жүк маркасы туралы Халықаралық конвенция әрекет ететін кемелер үшін - көрсетілген Конвенцияға сәйкес тағайындалған жазғы жүк маркасына (ормандық емес) сәйкес шөгу;

2) жолаушылар кемелері үшін - кемені бөліктерге бөлетін ең жоғары жүк ватерсызығына немесе олардың қайсысы аз екендігіне қарамастан жазғы жүк маркасына сәйкес келетін шөгу;

3) жүк маркасы тағайындалмаған, бірақ ұлттық қағидаларға сәйкес шөгуі шектелген кемелер үшін – барынша жоғары рұқсат етілген шөгу;

4) қалған кемелер үшін - кеме ұзындығының ортасындағы борттың теориялық биіктігінің 75%.

3-параграф. Таза сыйымдылықтың өзгеру тәртібі

10. Егер осы Қағидалардың 6 және 7 тармақтарында айқындалған V, VС, d, N₁ немесе N₂ сияқты сипаттамалары өзгерсе немесе осы Қағидалардың 7-тармағына сәйкес айқындалған таза сыйымдылықтың артуына әкеліп соқса, кеменің осы жаңа сипаттамаларына сәйкес кеменің таза сыйымдылығы анықталып, дереу қолданылады.

11. Жүк маркалары бір уақытта тағайындалған кемелер үшін тек бір ғана таза сыйымдылық орнатылады. Осындай сыйымдылық кеме орындайтын тасымалдау сипатына сәйкес оған тағайындалған жүк маркасына қолданылады.

12. Егер осы Қағидалардың 6 және 7 тармақтарында айқындалған V, VС, d, N₁ немесе N₂ сияқты сипаттамалары өзгерсе немесе осы Қағидалардың 11-тармағында көрсетілген тағайындалған тиісті жүк маркасы, кеме орындайтын тасымалдау сипатының өзгеруіне байланысты өзгерсе, ол Қағидалардың 7-тармағының ережелеріне сәйкес айқындалған оның таза сыйымдылығының азаюын болжайды, онда осылай анықталған таза сыйымдылықты көрсететін Халықаралық өлшеу куәлігі (1969) алғашқы Куәлік берілген күннен бастап 12 ай өткеннен кейін ғана беріледі.

13. Көрсетілген талаптар мынадай жағдайларда:

1) егер кеме басқа мемлекеттің туын көтеріп жүзуге ауысса;

2) егер кеме тағайындалған жүк маркасын өзгертуді талап ететін, қондырманы алып тастау сияқты, маңызды, конструктивтік өзгерістерге немесе түрлендіруге ұшыраса;

3) арнайы рейстерде төсек орынсыз жолаушылардың көп санын тасымалдау үшін пайдаланатын жолаушылар кемелеріне қолданылмайды.

4-параграф. Көлемдерді есептеу тәртібі

14. Жалпы және таза сыйымдылық есебінен енгізілген барлық көлемдер корпус қаптамасының ішкі жағына немесе металл кемелеріндегі конструктивтік шектегіш қаптамаға дейін және корпус қаптамасының сыртқы бетіне дейін немесе басқа металдардан жасалған кемелердің конструктивтік шектегіш қаптамасының ішкі жағына дейін орнатылған оқшауларға және соған ұқсастарға қарамастан өлшенеді.

15. Шығып тұратын бөліктер көлемі жалпы көлемге енгізілуі тиіс.

16. Теңіз әсеріне ашық кеңістіктердің көлемі жалпы көлемнен алынып тасталуы мүмкін.

3-тарау. Халықаралық өлшеу куәлігі.

Ескерту. Қағида 3-тараумен толықтырылды - ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 08.07.2021 № 359 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Сыйымдылығы Қағидаларға сәйкес айқындалған халықаралық рейстерді орындайтын кемелерге шетелдік сыныптау қоғамдары Кемелерді өлшеу жөніндегі халықаралық конвенциямен бекітілген тәртіпте және нысан бойынша Халықаралық өлшеу куәлігін береді.

18. Кемеге Халықаралық өлшеу куәлігін беруді кеме иесінің өтінімі бойынша шетелдік сыныптау қоғамдары жүзеге асырады.

19. Кеменің жалауы, тіркеу порты, атауы, пайдалану кезіндегі шақыру сигналы өзгерген кезде Халықаралық өлшеу куәлігін ауыстыруға арналған өтінім өлшеу куәлігін бергенге дейін кемені жедел куәландыру мүмкіндігі бар шетелдік сыныптау қоғамдарына жіберіледі.

20. Кемеде бір ғана Халықаралық өлшеу куәлігі болады. Қолданыстағы халықаралық өлшеу куәлігі болған жағдайда кемеде сыйымдылық есебінің болуы міндетті емес.

4-тарау. Халықаралық өлшеу куәлігінің күшін жою.

Ескерту. Қағида 4-тараумен толықтырылды - ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 08.07.2021 № 359 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Егер кемеде кеменің жалпы сыйымдылығының немесе таза сыйымдылығының ұлғаюына әкелетін осындай өзгерістер орын алса, Халықаралық өлшеу куәлігі күшін жояды және оны берген ұйым күшін жояды.

22. Халықаралық өлшеу куәлігі кеменің атауы мен тіркелген порты өзгерген кезде, сондай-ақ Кемелерді өлшеу жөніндегі халықаралық конвенцияның 10-бабының 3-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, кемені басқа мемлекеттің туына берген кезде жарамсыз болады.

23. Халықаралық өлшеу куәлігі күшін жойған кезде шетелдік сыныптау қоғамдары бұл туралы Қазақстан Республикасы порттарының теңіз әкімшілігін хабардар етеді.

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 1-қосымша

Төменде берілген суреттерде:

0 – алынып тасталатын кеңістік;

С – жабық кеңістік;

1 – жабық кеңістік ретінде қарастырылуы тиіс кеңістік (штрихталған бөліктерді де жабық кеңістік ретінде қарау керек);

В – тесік ауданындағы палуба ені.

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 2-қосымша

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 3-қосымша

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 4-қосымша

h = кем дегенде Н/3 немесе 0,75 м (2,5 фута), қайсысы үлкен болуына байланысты

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 5-қосымша

Алынып тасталатын кеңістік ұзындығы

h= кем дегенде Н/3 немесе 0,75 м (2,5 фута) қайсысы үлкен, соған байланысты

Борт тесіктеріне қарама-қарсы	Тесік тек бір жағынан

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 6-қосымша

ABSD – палубаға тесік

ABCDEFGH кеңістігін алып тастау керек

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 7-қосымша

Кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларға 8-қосымша

К₁ және К₂ коэффициенттері V немесе Vc = текше метрмен берілген көлем

V немесе Vc	K1 немесе K2	V немесе Vc	K1 немесе K2	V немесе Vc	K1 немесе K2	V немесе Vc	K1 немесе K2
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000	0,2200 0,2260 0,2295 0,2320 0,2340 0,2356 0,2369 0,2381 0,2391 0,2400 0,2460 0,2495 0,2520 0,2510 0,2556 0,2569 0,2581 0,2591 0,2600 0,2660 0,2695 0,2720 0,2740 0,2756 0,2769 0,2781 0,2791 0,2800 0,2835 0,2860 0,2880 0,2895 0,2909 0,2920	45000 50000 55000 60000 65000 70000 75000 80000 85000 90000 95000 100000 110000 120000 130000 140000 150000 160000 170000 180000 190000 200000 210000 220000 230000 240000 250000 260000 270000 280000 290000 300000 310000 320000	0,2931 0,2940 0,2948 0,2956 0,2963 0,2969 0,2975 0,2981 0,2986 0,2991 0,2996 0,3000 0,3008 0,3016 0,3023 0,3029 0,3035 0,3041 0,3046 0,3051 0,3056 0,3060 0,3064 0,3068 0,3072 0,3076 0,3080 0,3083 0,3086 0,3089 0,3092 0,3095 0,3098 0,3101	330000 340000 350000 360000 370000 380000 390000 400000 410000 420000 430000 440000 450000 460000 470000 480000 490000 500000 510000 520000 530000 540000 550000 560000 570000 580000 590000 600000 610000 620000 630000 640000 650000 660000	0,3104 0,3106 0,3109 0,3111 0,3114 0,3116 0,3118 0,3120 0,3123 0,3125 0,3127 0,3129 0,3131 0,3133 0,3134 0,3136 0,3138 0,3140 0,3142 0,3143 0,3145 0,3146 0,3148 0,3150 0,3151 0,3153 0,3154 0,3156 0,3157 0,3158 0,3160 0,3161 0,3163 0,3164	670000 680000 690000 700000 710000 720000 730000 740000 750000 760000 770000 780000 790000 800000 810000 820000 830000 840000 850000 860000 870000 880000 890000 900000 910000 920000 930000 940000 950000 960000 970000 980000 990000 1000000	0,3165 0,3166 0,3168 0,3169 0,3170 0,3171 0,3173 0,3174 0,3175 0,3176 0,3177 0,3178 0,3180 0,3181 0,3182 0,3183 0,3184 0,3185 0,3186 0,3187 0,3188 0,3189 0,3190 0,3191 0,3192 0,3193 0,3194 0,3195 0,3196 0,3196 0,3197 0,3198 0,3199 0,3200