Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 46)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 22 июня 2020 года № 244. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 23 июня 2020 года № 20890

В соответствии с подпунктом 16-1) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 46) согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 декабря 2012 года № 493-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 46)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8232, опубликован 2 октября 2013 года № 286 (27560) в газете "Казахстанская правда").

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Сарбасова А. А.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Б. Нурымбетов

СОГЛАСОВАН
Министерство образования и науки
Республики Казахстан

СОГЛАСОВАН
Министерство индустрии и
инфраструктурного развития
Республики Казахстан

Приложение к приказу Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 22 июня 2020 года № 244

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 46)

Глава 1. Введение

1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 46) (далее - ЕТКС (выпуск 46) содержит работы по швейному производству.

2. ЕТКС (выпуск 46) разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС (выпуск 46).

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по швейному производству

Параграф 1. Монтажник аппаратуры специальных головных уборов, 4 разряд

4. Характеристика работ:

монтаж аппаратуры в шлемофонах и в других специальных головных уборах;

проверка правильности монтажа.

5. Должен знать:

методы и приемы монтажа аппаратуры специальных головных уборов;

виды специальных головных уборов;

правила и методы проверки вмонтированной аппаратуры.

Параграф 2. Формовщик головных уборов, 4 разряд

6. Характеристика работ:

формование каркасов женских шляп;

проклеивание, просушивание каркасов;

загрузка и выгрузка форм из сушильного шкафа.

7. Должен знать:

методы и приемы формования каркасов женских шляп;

виды и свойства применяемых материалов;

ассортимент изделий и виды форм;

режимы просушивания;

качество клея;

принцип работы сушильного шкафа.

Параграф 3. Формовщик головных уборов, 5 разряд

8. Характеристика работ:

формование фетровых шляп из шерстяных и пуховых колпаков;

проклеивание, распаривание, растягивание в длину и ширину;

натягивание на форму;

укладывание рельефов, складок, ворса;

закрепление на форме и просушивание фетровых шляп;

загрузка и выгрузка форм из сушильного шкафа.

9. Должен знать:

методы и приемы проклеивания, распаривания, растягивания, натягивания на форму, укладывания рельефов, складок, ворса, закрепления на форме;

ассортимент фетровых шляп и виды форм, свойства фетра;

режимы просушивания;

причины возникновения дефектов и меры их предупреждения.

Параграф 4. Модистка головных уборов, 3 разряд

10. Характеристика работ:

изготовление и ремонт на машинах или вручную по образцам всех видов головных уборов летнего типа из хлопчатобумажной и льняной ткани (кроме бархата, вельвета).

11. Должен знать:

методы и приемы изготовления и ремонта головных уборов из хлопчатобумажной и льняной ткани;

ассортимент головных уборов летнего типа;

виды и свойства применяемых материалов;

назначение машин, применяемые приспособления и правила пользования ими.

Параграф 5. Модистка головных уборов, 4 разряд

12. Характеристика работ:

изготовление и ремонт на машинах или вручную по образцам кепи, фуражек, бескозырок, шапок всех видов, женских летних шляп с выстроченными полями из различных материалов, головных уборов из шерстяных и шелковых материалов, бархата и вельвета, хлопчатобумажной соломенной тесьмы, искусственных меха, кожи и замши.

13. Должен знать:

методы и приемы изготовления и ремонта головных уборов из указанных материалов;

виды и свойства применяемых материалов;

технологию изготовления головных уборов;

принцип действия обслуживаемых машин.

Параграф 6. Модистка головных уборов, 5 разряд

14. Характеристика работ:

изготовление и ремонт на машинах или вручную по образцам головных уборов типа "чалма", драпированных, со сложными отделками из различных материалов, головных уборов из натурального меха, кожи и замши, синтетического вельвета, шелкового бархата, ленты "пух-перо", целлофан, рафии, "пеньки", моноволокна.

15. Должен знать:

методы и приемы изготовления и ремонта головных уборов из указанных материалов;

последовательность выполнения операций;

виды и свойства применяемых материалов;

причины возникновения дефектов и меры их предупреждения;

устройство обслуживаемых машин.

Параграф 7. Модистка головных уборов, 6 разряд

16. Характеристика работ:

изготовление на машинах или вручную моделей и образцов головных уборов из различных материалов, кожи и меха.

17. Должен знать:

методы и приемы изготовления головных уборов из указанных материалов;

последовательность выполнения операций;

виды и свойства применяемых материалов;

причины возникновения дефектов и меры их предупреждения;

устройство обслуживаемых машин.

Параграф 8. Клейщик, 1 разряд

18. Характеристика работ:

выполнение работ по промыванию бензином деталей и швов швейных изделий, предназначенных для наклеивания, склеивания;

пропудривание поверхности специальных тканей и швов швейных изделий после проклеивания.

19. Должен знать:

методы и приемы промывания бензином деталей и швов швейных изделий, предназначенных для наклеивания, склеивания;

способы пропудривания поверхности тканей и швов швейных изделий после проклеивания.

Параграф 9. Клейщик, 2 разряд

20. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную работ по наклеиванию прокладочных деталей на материалы по рисункам, склеиванию деталей швейных изделий;

накладывание мягкого пресса на наклеенные детали швейных изделий;

просушивание и прикатывание деталей и швов швейных изделий после наклеивания, склеивания;

склеивание пакетов из полиэтиленовой пленки на машине для сварки полимерных пленок.

21. Должен знать:

методы и приемы наклеивания прокладочных деталей на материалы, склеивания, прикатывания;

назначение и правила применения машин и приспособлений для выполняемых работ.

Параграф 10. Клейщик, 3 разряд

22. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную работ по наклеиванию основных деталей на швейные изделия, на швы швейных изделий с изнаночной стороны;

склеивание с центровкой отверстий швов;

нанесение клеящих смесей на склеиваемые детали.

23. Должен знать:

методы и приемы наклеивания основных деталей, склеивания, нанесения клеящих смесей;

назначение швейных изделий;

виды и свойства применяемых материалов;

принцип работы применяемых машин.

Параграф 11. Клейщик, 4 разряд

24. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную работ по наклеиванию основных деталей на швы швейных изделий с лицевой стороны, вклеиванию деталей, проклеиванию швов перчаток.

25. Должен знать:

методы и приемы вклеивания деталей, проклеивания швов перчаток;

устройство применяемых машин.

Параграф 12. Вышивальщица, 1 разряд

26. Характеристика работ:

заправка материалов в пяльцы;

закрепление концов нитей;

вырезание нитей переходов на вышитых полотнах;

подбор бисера, ниток;

расчет, надрезание и выдергивание нитей по краю деталей, изделий для образования кисточек, щеточек, бахромы;

обработка уголков изделий.

27. Должен знать:

приемы заправки материалов в пяльцы, закрепления концов нитей, вырезания нитей переходов, выдергивания нитей по краю в тканях с различным переплетением нитей;

правила расчета нитей;

виды и расцветки ниток, бисера;

номера игл и ниток.

Параграф 13. Вышивальщица, 2 разряд

28. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах (кроме капрона, шифона, жоржета, тюля, бархата, крепдешина), линейных мережек простым или фасонным ажуром, строчек по контуру рисунка, реквизитов на кусках тканей, операционных вышивок;

обвязывание краев изделий бахромой;

приметывание аппликаций;

вырезание специальными ножницами вышитых и штучных изделий, фестонов, кружев и шитья, изготовленных на вышивальных машинах;

расчет, надрезание и выдергивание нитей для образования прямолинейных мережек, простых мотивов прямолинейных форм;

заметывание рубца под простой или фасонный ажур.

29. Должен знать:

методы и приемы вышивания линейных мережек простым или фасонным ажуром, реквизитов, строчек по контуру рисунка, приметывания аппликаций, вырезания специальными ножницами без подрезов и нарушения рисунка вышитых штучных изделий, фестонов, кружев и шитья, выдергивания нитей для образования прямолинейных мережек, простых мотивов прямолинейных форм, заметывания рубца;

правила расчета нитей;

назначение применяемых машин;

правила регулирования натяжения нитей, частоты строчки, заправления ниток, установки игл и пяльцев, смены шпуль, пуска и остановки применяемых машин.

Параграф 14. Вышивальщица, 3 разряд

30. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах (кроме капрона, шифона, жоржета, крепдешина, тюля и бархата) простых и средней сложности узоров и рисунков аппликацией, гладью, крестом различных видов, мережками уступчатых форм, мотивами, бридами, насыпью различных видов, гладьевым валиком, настилом, петельками на бридах и по контуру рисунка, прикрепом, ришелье, канителью, мишурой, стеклярусом;

вырезание специальными ножницами по местам свободным от рисунка, аппликаций, мотивов, рисунков, ришелье, кружев, изготовленных на кружевных машинах;

вырезание на машине по местам свободным от рисунков, кружев и шитья, изготовленных на вышивальных машинах;

расчет, надрезание и выдергивание нитей для образования, ломаных, зигзагообразных и фигурных мережек, фигурных мотивов в виде ромбов, треугольников, уголков.

31. Должен знать:

методы и приемы вышивания простых и средней сложности узоров и рисунков, выдергивания нитей для образования ломаных, зигзагообразных и фигурных мережек, фигурных мотивов в виде ромбов, треугольников, уголков;

принцип работы применяемых машин;

правила расчета и расположения узоров и рисунков.

Параграф 15. Вышивальщица, 4 разряд

32. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах (кроме капрона, шифона, жоржета, крепдешина, тюля и бархата) сложных узоров и рисунков (узоров и рисунков, требующих соблюдения параллельности линий и геометрических фигур, рисунков мелкой формы, а также требующих при вышивке частых отрывов нитей), аппликацией, гладью, крестом различных видов, мережками, мотивами, ришелье, бридами, гладьевым валиком, насыпью различных видов, настилом, петельками на бридах и по контуру рисунка, прикрепом, стягом, швами: "бабий", "барашек", "гусиный", "корзиночка", "каракуль", "обкрутка", канителью, мишурой, стеклярусом;

прикрепление с подкладыванием картона или скрученной веревки сеток, блесток, петелек.

33. Должен знать:

методы и приемы вышивания сложных узоров и рисунков;

устройство, принцип действия и правила эксплуатации применяемых машин.

Параграф 16. Вышивальщица, 5 разряд

34. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах особо сложных художественных, стилизованных, многоцветных и филейных узоров, техникой "гипюр", "вологодское стекло", "венецианское шитье", "торжокский кованый шов", швами: "шнур", "крутильный", "ковровый", всех видов узоров и рисунков на капроне, шифоне, жоржете, крепдешине, тюле, бархате;

вышивание портретов, картин, эмблем;

усложненная многоцветная вышивка;

выполнение аппликаций с различными видами полотен: цветов на оборудовании с программным управлением с записью программы на дискету, с набивкой на перфокарты.

35. Должен знать:

методы и приемы вышивания всех видов узоров и рисунков различными швами и видами техники;

конструктивные особенности и правила эксплуатации применяемых машин.

Параграф 17. Вышивальщица, 6 разряд

36. Характеристика работ:

художественная вышивка на машинах или вручную на различных материалах особо сложных художественных, стилизованных узоров из разнообразных элементов геометрического или растительного орнамента, других элементов или мотивов с введением различных сложных отделок и видов техники требующих, предварительного изучения художественного материала, вспомогательных зарисовок и проработок со сложным расчетом.

37. Должен знать:

методы и приемы выполнения сложных расчетов и всех видов узоров различными видами техники художественной вышивки;

элементы вышивки народного костюма.

Параграф 18. Художник по костюму, 3 разряд

38. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов несложной одежды с учетом тенденций моды и проработка в материале единичных изделий: халатов, пижам, легких платьев, производственной одежды;

подбор образцов материалов для создания изделий;

самостоятельная проработка сложных технологических узлов.

39. Должен знать:

классификацию одежды по назначению;

основы рисунка, живописи, композиции, пластической анатомии;

способы конструирования и моделирования одежды;

технологию изготовления и современной обработки одежды.

Параграф 19. Художник по костюму, 4 разряд

40. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов сложных изделий одежды для тканей различного ассортимента с учетом тенденций моды;

изготовление конструкций и лекал согласно эскизу модели;

технологическая обработка изделий и выполнение их в материале блузки, юбки, брюки, жилеты, изделия детского ассортимента;

41. Должен знать:

современные потребительские требования, предъявляемые к одежде, понятие "стиль" в одежде;

способы поузловой технологической обработки изделий;

методы и системы конструирования одежды, историю костюма.

Параграф 20. Художник по костюму, 5 разряд

42. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов одежды легкого и верхнего ассортимента различного назначения и их изготовление: платья, куртки, жакеты, плащи, пальто, полупальто, фраки, пиджаки из различных тканей.

43. Должен знать:

историю костюма, художественное конструирование и моделирование одежды, декоративное оформление одежды;

все виды технологической обработки изделий одежды.

Параграф 21. Художник по костюму, 6 разряд

44. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов;

проектирование моделей;

изготовление комплектов и ансамблей одежды различного назначения с учетом национальных традиций с использованием аксессуаров и тканей с художественной росписью.

45. Должен знать:

современные направления оформления текстильных изделий;

национальные особенности развития костюма и орнамента.

Параграф 22. Художник по костюму, 7 разряд

46. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов коллекций эксклюзивных моделей;

создание коллекций перспективных моделей и их изготовление.

47. Должен знать:

принципы прогнозирования формы костюма на основе изучения и анализа развития формообразования в различные периоды;

закономерности создания эксклюзивных коллекций.

Параграф 23. Копировщик, 2 разряд

48. Характеристика работ:

копирование контуров рисунков по трафарету на различных материалах при помощи парафина, кисти или тампона.

49. Должен знать:

методы и приемы копирования рисунка по трафарету;

свойства парафина.

Параграф 24. Копировщик, 3 разряд

50. Характеристика работ:

копирование на машинах или вручную раскладок лекал изделий в уменьшенном масштабе.

51. Должен знать:

методы и приемы копирования раскладок лекал изделий на машинах или вручную;

устройство обслуживаемых машин.

Параграф 25. Изготовитель лекал, 3 разряд

52. Характеристика работ:

изготовление рабочих и вспомогательных лекал из различных материалов для всех видов изделий одежды по готовым лекалам путем вырезания с нанесением на лекалах прорези для разметки вытачек, складок, контрольных надсечек, долевого направления нитей, основы допускаемых отклонений от долевого направления, допускаемых надставок по минимальным и максимальным величинам с указанием реквизитов, клеймением, окантовыванием, пробиванием отверстий для связывания;

построение простых и средней сложности лекал на узлы изделий одежды в соответствии с чертежами;

размножение лекал деталей изделий одежды всех размеров;

изготовление контрольных рабочих и вспомогательных лекал серийных изделий одежды по эталонам и шаблонам;

заполнение паспортных данных лекал (в парашютном производстве).

53. Должен знать:

методы и приемы вырезания, окантовывания, клеймения рабочих и вспомогательных лекал из различных материалов;

виды и свойства применяемых материалов;

технические требования на раскрой материалов;

способы выполнения расчетов для построения кривых при изготовлении лекал;

правила чтения чертежей изделий одежды;

технические условия на изготовление лекал;

правила пользования применяемым контрольно-измерительным инструментом.

Параграф 26. Изготовитель лекал, 4 разряд

54. Характеристика работ:

изготовление контрольных,

рабочих и вспомогательных лекал всех размеров и ростов из различных материалов для всех видов изделий одежды путем копирования с помощью резца и последующего вырезания с нанесением на лекалах прорези для разметки вытачек, складок, контрольных надсечек, долевого направления нитей, основы допускаемых отклонений от долевого направления, допускаемых надставок по минимальным и максимальным величинам с указанием реквизитов, клеймением, окантовыванием, пробиванием отверстий для связывания лекал;

построение сложных лекал в соответствии с чертежами куполов, ранцев, камер, чехлов парашютов;

изготовление лекал для опытных партий парашютов и парашютных систем (в парашютном производстве).

55. Должен знать:

методы и приемы копирования лекал;

ассортимент изделий одежды и наименования их деталей;

количество деталей в изделии одежды;

особенности технологии раскроя сложных узлов изделий одежды;

методы выполнения расчетов и построения лекал;

технические условия на изготовление лекал и способы их доводки;

устройство контрольно-измерительного инструмента, правила его применения при разметке изготовляемых лекал.

Параграф 27. Изготовитель лекал, 5 разряд

56. Характеристика работ:

изготовление контрольных, рабочих и вспомогательных лекал всех размеров и ростов из различных материалов для всех видов изделий одежды путем копирования на электронном оборудовании и последующее вырезание на лазерной машине с нанесением на лекалах прорези для разметки вытачек, складок, контрольных надсечек, долевого направления нитей, основы допускаемых отклонений от долевого направления, допускаемых надставок по минимальным и максимальным величинам и указанием реквизитов, клеймением, окантовыванием лекал;

раскладка лекал без их зарисовок на графическом экране в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов;

измерение площади лекал и сохранение данных измерения в блоке памяти электронного оборудования.

57. Должен знать:

устройство и технико-эксплуатационные характеристики электронного оборудования, используемого при изготовлении лекал;

технологическую последовательность изготовления лекал;

методы и приемы копирования лекал;

правила рациональной раскладки лекал;

ассортимент изделий одежды и наименования их деталей;

количество деталей в изделии одежды;

технические условия на изготовление лекал и нормы расхода материалов.

Параграф 28. Раскладчик лекал, 3 разряд

58. Характеристика работ:

раскладка по зарисовкам или без зарисовок раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей отделочных приклада, постельного и столового белья, кашне, шарфов, платков, чехлов разных деталей в производстве иных изделий и игрушек в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов;

нанесение на деталях зарисовки раскладки реквизитов;

отметка мест обработки отдельных деталей изделия;

отметка мелом неясных линий готовой зарисовки раскладки полученной по трафарету;

измерение на машинах площадей лекал деталей изделий;

запись результатов определения площадей лекал;

59. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей изделий;

виды и свойства материалов;

способы настилания;

нормативно-техническую документацию;

методы и приемы измерения площадей лекал;

количество деталей в изделии;

нормы расхода материалов;

принцип работы обслуживаемых машин.

Параграф 29. Раскладчик лекал, 4 разряд

60. Характеристика работ:

раскладка по зарисовкам раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей подкладки верхних сорочек, нательного белья, корсетных изделий, головных уборов, изделий производственной одежды и других изделий.

61. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей изделий;

технические условия раскладки;

места допусков текстильных пороков;

конструкцию изделий;

количество деталей в изделии;

ассортимент изделий.

Параграф 30. Раскладчик лекал, 5 разряд

62. Характеристика работ:

раскладка по зарисовкам раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей верха изделий одежды пальтово-костюмного и плательного (кроме верхних сорочек) ассортимента;

раскладка без зарисовок раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей подкладки верхних сорочек, нательного белья, корсетных изделий, головных уборов, изделий производственной одежды и других изделий в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов.

63. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей изделий;

нормы расхода материалов;

правила определения направления ворса, начеса, рисунка;

особенности выполнения раскладки лекал с учетом вида поверхности и рисунка материала.

Параграф 31. Раскладчик лекал, 6 разряд

64. Характеристика работ:

раскладка без зарисовок раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей верха изделий одежды пальтово-костюмного и плательного (кроме верхних сорочек) ассортимента в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов.

65. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей всех изделий;

виды брака изделий, зависящие от неправильной раскладки и обводки контуров лекал, способы их предупреждения и устранения.

Параграф 32. Оператор проектирования раскладки лекал, 7 разряд

66. Характеристика работ:

математическая обработка моделей при подготовке и раскладке лекал изделий пальтово-костюмного и плательного ассортимента из различных материалов;

введение в электронно-вычислительные машины информации об условиях составления раскладки лекал;

обработка рабочей раскладки и создание ее оптимального варианта;

запись готовой раскладки лекал в базу данных электронно-вычислительных машин.

67. Должен знать:

методы и технику математической обработки моделей при подготовке к раскладке лекал;

приемы и технику введения информации в электронно-вычислительные машины;

методы обработки рабочей раскладки лекал и создания ее оптимального варианта;

способы предупреждения и устранения неправильной раскладки лекал.

68. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное и профессиональное) образование.

Параграф 33. Отделочник материалов и готовых изделий, 2 разряд

69. Характеристика работ:

накрахмаливание вручную готовых изделий, деталей, различных материалов с определением режима накрахмаливания в зависимости от свойств материалов;

просушивание накрахмаленных изделий, деталей, различных материалов;

приготовление крахмального раствора;

подкрашивание лоскута;

стачивание на швейной машине кусков лоскута.

70. Должен знать:

методы и приемы накрахмаливания, просушивания и стачивания;

режимы накрахмаливания;

виды и свойства применяемых материалов;

влияние процесса накрахмаливания на свойства отдельных видов материалов;

технологию изготовления крахмального раствора;

виды и сорта крахмала, требования к их качеству;

принцип работы швейной машины.

Параграф 34. Отделочник материалов и готовых изделий, 3 разряд

71. Характеристика работ:

нанесение аппретирующего раствора равномерно на поверхность ткани мелким распылением из пульверизатора;

расправка краев ткани;

создание определенного натяжения ткани;

поддержание температуры нагрева сушильной камеры в пределах нормы;

приготовление аппретирующего раствора.

72. Должен знать:

методы и приемы аппретирования, изготовления отделочных цветов;

технические требования по приготовлению аппретирующего раствора;

технику заправки бачка готовым раствором;

структуру и назначение материалов;

устройство сушильной камеры, применяемых приспособлений и измерительных приборов.

Параграф 35. Приемщик материалов, полуфабрикатов и готовых изделий, 2 разряд

73. Характеристика работ:

прием и сдача различных материалов, кроме натуральных меховых материалов, полуфабрикатов, кроя, фурнитуры по ассортименту, количеству, массе, сорту в соответствии с данными, указанными в сопроводительных документах, перемещение их на рабочие места и места хранения;

проверка упаковки и маркировки;

оформление документов поступлений и сдачи материалов.

74. Должен знать:

правила приема и сдачи, виды принимаемых и сдаваемых материалов;

установленный порядок маркировки, упаковки и хранения материалов, полуфабрикатов, кроя, фурнитуры, правила их учета;

ведение отчетности.

Параграф 36. Приемщик материалов, полуфабрикатов и готовых изделий, 3 разряд

75. Характеристика работ:

прием и сдача натуральных меховых материалов и готовых изделий из различных материалов по ассортименту, количеству, сорту в соответствии с данными указанными в сопроводительных документах;

ведение оперативного учета объема готовой продукции.

76. Должен знать:

правила приема и сдачи;

виды принимаемого и сдаваемого натурального меха;

ассортимент изделий;

установленный порядок маркировки, упаковки и хранения натуральных меховых материалов и готовых изделий, правила их учета.

Параграф 37. Приемщик материалов, полуфабрикатов и готовых изделий, 4 разряд

77. Характеристика работ:

прием и сдача различных материалов, полуфабрикатов по ассортименту, количеству, весу, сорту согласно картам раскроя;

учет кроя отходов по видам сырья, моделям с применением персональных электронно-вычислительных машин;

анализ использования основных и прикладных материалов в соответствии с картами раскроя;

контроль за своевременной упаковкой и сдачей отходов на склад;

составление актов и оформление претензий поставщика по приему сырья.

78. Должен знать:

правила приемки и сдачи материалов, полуфабрикатов и готовых изделий;

виды принимаемых и сдаваемых материалов, ассортимент изделий;

порядок учета кроя, отходов, прикладных материалов;

правила оформления карт раскроя;

ведение учета с помощью персональных электронно-вычислительных машин.

Параграф 38. Контролер материалов, лекал и изделий, 1 разряд

79. Характеристика работ:

контроль длины лент, кружев, тесьмы, сутажа и других отделочных материалов;

измерение концевых остатков материалов;

запись результатов измерений материалов в ведомости.

80. Должен знать:

методы и приемы контроля длины материалов;

правила заполнения ведомостей измерения материалов.

Параграф 39. Контролер материалов, лекал и изделий, 2 разряд

81. Характеристика работ:

контроль на промерочных машинах или столах длины и ширины различных материалов.

82. Должен знать:

методы и приемы контроля длины и ширины материалов;

государственные стандарты и техническую документацию на контролируемые материалы;

принцип работы промерочных машин.

Параграф 40. Контролер материалов, лекал и изделий, 3 разряд

83. Характеристика работ:

контроль качества и определение сортности: столового, постельного белья всех видов, косынок, платков, шарфов, лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами;

учет выявленных дефектов контролируемых материалов и изделий;

проверка четкости и правильности заполнения товарных ярлыков с учетом надбавок и скидок на отделку и сортность материалов и изделий, соответствия реквизитов товарных ярлыков контрольным.

84. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя;

правила определения сортности материалов и изделий;

государственные стандарты и нормативно-техническую документацию на контролируемые материалы и изделия;

технологию изготовления контролируемых изделий;

порядок учета обнаруженных их дефектов.

Параграф 41. Контролер материалов, лекал и изделий, 4 разряд

85. Характеристика работ:

контроль качества и определение сортности: нательного белья, стеганых одеял, галстуков, игрушек всех видов, перчаточных, чулочно-носочных, галантерейных и других изделий;

контроль качества лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами;

контроль качества фурнитуры и отделочных материалов;

контроль настила материалов с оформлением карт раскроя;

проверка соответствия изделий обмерным данным.

86. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, фурнитуры и отделочных материалов;

правила определения сортности материалов и изделий;

государственные стандарты и нормативно-техническую документацию на контролируемые материалы и изделия;

технологию изготовления контролируемых изделий;

правила контроля настила материалов и оформления карт раскроя.

Параграф 42. Контролер материалов, лекал и изделий, 5 разряд

87. Характеристика работ:

контроль качества полуфабрикатов и изделий плательного ассортимента курток, бушлатов, жилетов, брюк, полукомбинезонов, рубах-форменок, корсетных изделий, изделий производственной одежды, головных уборов, такелажных изделий;

контроль качества лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами;

контроль качества различных материалов сорта с применением электронно-вычислительных машин;

определение сортности изделий массового производства и готовности к сдаче заказчику изделий изготовленных и отремонтированных по индивидуальным заказам, в соответствии с государственными стандартами и техническими условиями на них;

участие в составлении актов на некачественную продукцию, в оформлении и предъявлении претензий поставщикам;

участие в разборе жалоб заказчиков на качество изделий, изготовленных по индивидуальным заказам.

88. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, материалов;

правила определения сортности материалов и изделий массового производства;

требования государственных стандартов, предъявляемые к качеству контролируемых материалов и изделий;

технологию изготовления и ремонта контролируемых изделий;

устройство браковочно-промерочного оборудования;

устройство и технико-эксплуатационные характеристики электронно-вычислительных машин.

89. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное и профессиональное) образование.

Параграф 43. Контролер материалов, лекал и изделий, 6 разряд

90. Характеристика работ:

контроль качества полуфабрикатов и изделий пальтово-костюмного ассортимента пальто, верхних меховых изделий, курток на подкладке и бортовой прокладке шинелей, пиджаков, фраков, визиток, мундиров, кителей, плащей, жакетов, комбинезонов;

контроль качества лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами;

определение сортности изделий массового производства и готовности к сдаче заказчику изделий, изготовленных и отремонтированных по индивидуальным заказам в соответствии с государственными стандартами.

91. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий;

правила определения сортности изделий указанного ассортимента массового производства;

требования государственных стандартов, предъявляемые к качеству контролируемых материалов и изделий;

технологию изготовления и ремонта контролируемых изделий.

92. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное и профессиональное) образование.

Параграф 44. Комплектовщик материалов, кроя и изделий, 1 разряд

93. Характеристика работ:

комплектование отходов швейного производства по виду материала и составу волокна.

94. Должен знать:

требования, предъявляемые к комплектованию отходов швейного производства.

Параграф 45. Комплектовщик материалов, кроя и изделий, 2 разряд

95. Характеристика работ:

комплектование полуфабрикатов швейных изделий, кроя, кусков материалов всех видов, фурнитуры по: артикулу, сорту, цвету, ширине и виду в пачки, комплекты, партии;

проверка по сопроводительным документам соответствия кроя деталей верха, подкладки и приклада изделий одежды, полуфабрикатов швейных изделий их назначению;

раскладывание непарных деталей и перестилание деталей с ворсом направленным рисунком;

комплектование отдельных обработанных узлов швейных изделий в соответствии с технологической последовательностью изготовления готовых изделий.

комплектование шнуров и тесем по артикулу и цвету без предварительного расчета их использования;

заполнение карт раскроя в парашютном производстве;

комплектование в пары чулок по: цвету, качеству, высоте пяток, длине ножек торса;

подбор и вырезание ластовиц;

отметка мест обработки отдельных деталей рейтуз со следом;

заполнение маршрутных листов согласно данным карт раскроя без определения цены готового швейного изделия.

96. Должен знать:

правила комплектования полуфабрикатов швейных изделий, кроя, кусков материалов всех видов, фурнитуры и шнуров в пачки, партии и комплекты по: артикулу, сорту, цвету, ширине и виду;

ассортимент полуфабрикатов швейных изделий, материалов, фурнитуры, шнуров, тесем и их назначение;

количество деталей в комплектуемом изделии;

правила заполнения маршрутных листов.

Параграф 46. Комплектовщик материалов, кроя и изделий, 3 разряд

97. Характеристика работ:

комплектование готовых изделий из различных материалов по: виду, фасону, размеру, росту, цвету и прейскуранту в соответствии с маршрутными листами и нарядами;

проверка по сопроводительным документам соответствия швейных изделий, шкурок их назначению;

комплектование воротников, манжет и других деталей меховой отделки, подкладки из натурального меха по виду, сорту и размеру;

комплектование кроя в пачки, комплекты с подрезкой неточностей его и заменой отдельных деталей;

комплектование кусков и остатков материалов для раскроя по артикулу, цвету, размерам без предварительного расчета их использования.

комплектование шнуров, тесем для раскроя с предварительным расчетом их использования (в парашютном производстве);

заполнение маршрутных листов согласно данным карт раскроя с определением цены готового швейного изделия с учетом различных групп материалов и отделок по прейскуранту цен на готовые швейные изделия.

98. Должен знать:

правила комплектования готовых изделий из различных материалов по виду, фасону, размеру, росту, цвету, прейскуранту в соответствии с маршрутными листами и нарядами;

комплектование кусков материалов, шнуров и тесем для раскроя;

ассортимент и размеры швейных изделий;

приемы подрезки и правила замены деталей кроя;

нормы расхода материалов на изготовление комплектуемого изделия, схемы раскладок;

правила заполнения маршрутных листов с учетом определения цены готового швейного изделия;

прейскурант цен на готовые швейные изделия.

Параграф 47. Комплектовщик материалов, кроя и изделий, 4 разряд

99. Характеристика работ:

расчет различными способами кусков и остатков материалов для использования их в настилах без остатков или с минимальными остатками;

заполнение карт расчета и раскроя;

расчет кусков и остатков материалов и их комплектование для раскроя по артикулу, цвету и размеру;

рассортировка остатков кроя по категориям совместно с настильщиком, сдача их на склад;

составление планировочных карт в парашютном производстве;

подготовка и ввод информации для расчета кусков и остатков материалов в персональных электронно-вычислительных машинах и распечатка заполненных карт.

100. Должен знать:

устройство и технико-эксплуатационные характеристики применяемого оборудования;

правила расчета кусков материалов различными способами;

графики раскроя, нормы расхода материалов на комплектуемые изделия;

правила заполнения карт расчета и раскроя;

артикулы материалов;

порядок составления паспортов, планировочных карт, промерочных ведомостей на комплектуемые материалы, крой и изделия.

Параграф 48. Комплектовщик материалов, кроя и изделий, 5 разряд

101. Характеристика работ:

оформление наряд-задания согласно графику раскроя по всем моделям швейных изделий и видам материалов с подбором паспортов ткани;

выполнение расчета рационального использования материалов;

расчет фурнитуры на персональных электронно-вычислительных машинах;

оформление карты раскроя по всем видам материалов и ярлыков.

102. Должен знать:

устройство и технико-эксплуатационные характеристики применяемого оборудования;

порядок выписки наряд-задания и оформления карты раскроя;

расчета фурнитуры на персональных электронно-вычислительных машинах;

правила и способы расчета рационального использования материалов и графики раскроя;

ассортимент и размеры швейных изделий;

нормы расхода материалов на комплектуемые швейные изделия

Параграф 49. Раскройщик, 2 разряд

103. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную на части: тесьмы, кромки, ленты, кружев, резинки, бахромы, канта, обмотки, кромочной или пленочной ткани на полоски, материалов для флагов, знамен, накидок, прямых покрывал и штор, столового и постельного белья, дорожек, платков, шарфов, кашне, подшлемников, мешков, черновых заготовок из мешковины, миткаля, бязи, парусины для всех видов мебели, всех видов ткани на купоны, ткани для художественной росписи, гардинных, вязаных, тюлевых и вышитых полотен в текстильно-галантерейном производстве, подкладки для скосов и донышек, деталей для налобников, картонных изделий, стальки для каркасов;

разрезание круглого трикотажного полотна вдоль куска;

разрезание с разметкой или по шаблону тесьмы для всех видов сумок, мешков, петель, шнуров;

вощение в расплавленном воске всех видов шнуров, ниток, концов тесем, лент;

оплавление на терморезах концов тесем, шнуров, лент после раскроя;

комплектование шнуров и тесем в партии с приложением паспорта и маршрутного листа в парашютном производстве.

104. Должен знать:

методы и приемы раскроя, оплавления, вощения;

виды и свойства материалов;

количество деталей в партии, допуски и правила чтения чертежей;

правила применения машин, измерительного инструмента и приспособлений для раскроя различных материалов.

Параграф 50. Раскройщик, 3 разряд

105. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную материалов для фигурных покрывал и штор, для всех видов изделий в производстве игрушек: ваты, ватина, марли, облицовочных материалов на заготовки деталей для всех видов мебели, трикотажных изделий из лоскута, погон, звездочек, петлиц, пуговиц, скрепов и других мелких деталей;

комплексный раскрой материалов на галстуки, колготки, мешковины, миткаля, бязи, парусины на заготовки деталей для всех видов мебели;

раскрой с разметкой, маркировка и комплектование в партии лент для ленточных куполов, строп куполов, тесьмы ранцев и камер с наколами, звеньев соединительных, поясов усилительных, стренг, шнуров монтажных в парашютном производстве.

106. Должен знать:

методы и приемы раскроя;

количество деталей в изделии;

назначение деталей и их конфигурацию;

принцип работы машин для раскроя различных материалов.

Параграф 51. Раскройщик, 4 разряд

107. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную хлопчатобумажных и льняных тканей, хлопчатобумажного трикотажного полотна, лоскута трикотажного полотна из полушерстяной и "ПАН" - пряжи на детали нательного белья корсетных изделий, подкладки, приклада, перчаточных изделий, головных уборов, детали трикотажных изделий для детей;

раскрой полотен с текстильными пороками на детали изделий указанного ассортимента (настилание, раскладка лекал, обводка контуров лекал, раскрой и комплектование);

подкрой полурегулярных и купонных изделий из хлопчатобумажного трикотажного полотна;

комплексный раскрой материалов для всех видов мебели;

раскрой парашютов, вытяжных квадратной формы клапанов, сумок переносных, мешков мягких, чехлов коушей, соединительных звеньев, стренг по фигурным линиям обводки контуров лекал или лекалам;

раскладка лекал на верхнем полотне настила;

обводка контуров лекал деталей из хлопчатобумажных и шелковых тканей расположенных по прямой нитке;

нанесение наколок на настил в парашютном производстве;

проверка по лекалам и подрезка неточностей кроя деталей изделий;

подгонка и подрезка деталей в соответствии с рисунком;

подкрой деталей верха и подкладки;

проверка комплектности.

108. Должен знать:

методы и приемы раскроя, проверки деталей по лекалам и подрезки неточностей;

правила определения лицевой стороны ткани, направления рисунка, начеса, ворса, порядок нанесения контрольных точек;

классификацию причин дефектов и пороков, конструкцию изделия, схемы раскладок;

особенности и свойства полотен;

артикулы и размеры применяемых тканей, лекал и трафаретов;

нормы расхода материалов и их рациональное использование;

виды текстильных пороков материалов;

устройство обслуживаемых машин;

правила пользования и устройство применяемых контрольно-измерительных инструментов и приспособлений.

Параграф 52. Раскройщик, 5 разряд

109. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную хлопчатобумажных и льняных тканей;

хлопчатобумажного и шерстяного трикотажного полотна на детали верха изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента шерстяных, шелковых тканей, шерстяного, шелкового трикотажного полотна, тканей с примесями химических волокон, прорезиненных тканей, меха, кожи на отделочные детали для меховых изделий, кожи на детали нательного белья, корсетных изделий, подкладки, перчаточных изделий, головных уборов, материалов на детали изделий производственной одежды и такелажного производства;

раскрой полотен с текстильными пороками на детали изделий указанного ассортимента (настилание, раскладка лекал, обводка контуров лекал, раскрой и комплектование);

раскрой шерстяных, шелковых, хлопчатобумажных, трикотажных полотен на детали изделий экспериментальных, опытных и авторских образцов плательного и плательно-костюмного ассортимента;

подкрой полурегулярных и купонных изделий из шелкового и шерстяного полотна;

раскрой куполов парашютов, чехлов куполов, камер, мягких фильтров, мешков, портледов, ранцев из различных материалов по фигурным линиям обводки контуров лекал или по лекалам независимо от расположения волокон;

выбор схемы раскладок;

подборка, раскладка и обводка контуров лекал в парашютном производстве.

110. Должен знать:

методы и приемы оптимального раскроя;

схемы расположения лекал;

приемы выбора схем раскладок, обводки контуров лекал;

конструктивные особенности применяемых машин.

Параграф 53. Раскройщик, 6 разряд

111. Характеристика работ:

раскрой на раскройных машинах или вручную различных материалов (кроме хлопчатобумажных и льняных тканей) на детали верха изделий одежды пальтово-костюмного ассортимента;

раскрой полотен с текстильными пороками на детали изделий указанного ассортимента (настилание, раскладка лекал, обводка контуров лекал, раскрой и комплектование);

раскрой различных материалов на детали верха подкладки и приклада изделий образцов-эталонов, опытных и авторских образцов верхнего и плательного ассортимента;

комплектование изделий прикладными материалами;

раскрой экспериментальных и опытных образцов парашютных принадлежностей, ранцев, стренг и изделий особого назначения в парашютном производстве.

112. Должен знать:

методы и приемы раскроя;

особенности технологии раскроя деталей и узлов парашютных принадлежностей и изделий особого назначения, а также опытных и уникальных образцов;

особенности раскроя материалов;

методы наладки и регулировки раскройных машин.

Параграф 54. Плиссировщик-гофрировщик, 3 разряд

113. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование на машине;

заправка материала в машину, установление режимов плиссирования и гофрирования;

приготовление и нанесение раствора для закрепления плиссе и гофре.

114. Должен знать:

методы, приемы и режимы плиссирования и гофрирования на машине;

виды плиссировок и гофрировок;

виды и свойства применяемых материалов;

рецептуру и технологию приготовления растворов, методы и приемы их нанесения.

Параграф 55. Плиссировщик-гофрировщик, 4 разряд

115. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование вручную с применением готовых форм;

укладывание материала в форму;

запаривание и просушивание форм.

166. Должен знать:

методы и приемы плиссирования и гофрирования вручную;

запаривания и просушивания форм для разных видов материалов.

Параграф 56. Плиссировщик-гофрировщик, 5 разряд

117. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование вручную с применением форм для плиссирования и гофрирования прямыми складками;

расчет, разметка и изготовление форм для плиссирования и гофрирования прямыми складками.

118. Должен знать:

правила расчета, разметки и изготовления форм для плиссирования и гофрирования прямыми складками;

виды и свойства бумаги, применяемой для изготовления форм.

Параграф 57. Плиссировщик-гофрировщик, 6 разряд

119. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование вручную с применением форм для плиссирования и гофрирования фигурными складками;

расчет, разметка и изготовление форм для плиссирования и гофрирования фигурными складками;

создание новых видов плиссе и гофре.

120. Должен знать:

правила расчета, разметки и изготовления форм для плиссирования и гофрирования фигурными складками.

Параграф 58. Сварщик швейных изделий на установках токов высокой частоты, 3 разряд

121. Характеристика работ:

выполнение операций по соединению деталей и узлов изделий из термопластических материалов на высокочастотных сварочных установках с применением шаблонов-электродов в соответствии с установленными технологическими требованиями;

определение режимов сварки;

установка электродов.

122. Должен знать:

методы и приемы соединения деталей и изделий;

режимы сварки;

формы шаблонов-электродов;

правила установки шаблонов-электродов;

свойства применяемых материалов;

принцип работы обслуживаемых установок.

Параграф 59. Сварщик швейных изделий на установках токов высокой частоты, 4 разряд

123. Характеристика работ:

выполнение операций по обработке бортов, воротников, петель изделий;

соединение рукавов с открытыми проймами и воротников с изделиями из термопластических материалов на высокочастотных сварочных установках с применением шаблонов-электродов в соответствии с установленными технологическими требованиями.

124. Должен знать:

методы и приемы выполнения указанных операций на установке токов высокой частоты;

регулирование выходной мощности, времени сварки и других параметров установки токов высокой частоты;

технологию изготовления швейных изделий;

устройство обслуживаемых установок.

Параграф 60. Сварщик швейных изделий на установках токов высокой частоты, 5 разряд

125. Характеристика работ:

выполнение операций по соединению рукавов с закрытыми проймами с изделиями из термопластических материалов на высокочастотных сварочных установках с применением шаблонов-электродов в соответствии с установленными технологическими требованиями.

126. Должен знать:

методы и приемы выполнения указанных операций;

ассортимент швейных изделий;

последовательность выполнения операций;

конструктивные особенности установок токов высокой частоты.

Параграф 61. Термоотделочник швейных изделий, 1 разряд

127. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании белья столового, постельного (простыней), всех видов белья в производстве игрушек, косынок, платков, других аналогичных изделий, материалов и кроя деталей для устранения сгибов, заломов, заминов, помятости;

регулирование степени нагрева гладильного оборудования;

увлажнение в зависимости от свойства материала.

128. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки изделий указанного ассортимента;

температурные режимы;

способы регулирования температуры;

виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 62. Термоотделочник швейных изделий, 2 разряд

129. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании белья фасонного постельного, готовых головных уборов и различных штучных изделий в трикотажном и текстильно-галантерейном производствах, деталей и готовых изделий в производстве игрушек, прочих изделий, кроме прессования погон, малых деталей изделий без выправления канта, швов притачивания надставок, подкладки, несоединенной с верхом изделий;

декатирование материалов;

соединение клеевой бортовой прокладки с одновременным прикреплением волосяной и плечевой накладок;

отпаривание деталей головных уборов из бархата.

130. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки изделий указанного ассортимента;

виды и свойства применяемых материалов;

виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 63. Термоотделочник швейных изделий, 3 разряд

131. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании готовых изделий белья нательного, изделий производственной одежды, верхних трикотажных изделий, галстуков, фартуков, корсетных изделий, головных уборов, передних половинок брюк, швов деталей и изделий, швов подкладки из искусственного меха, пройм открытых верхних плечевых накладок, подкладки соединенной с верхом изделия, пристегивающейся утепляющей прокладки, выстеганной на подкладке, верха изделий перед соединением с подкладкой в меховом производстве;

соединение деталей верха с клеевыми прокладками, кромками, аппликаций с деталями, изделиями;

отпаривание изделий плательного ассортимента;

отпаривание, правка, сушка шляп-панам, беретов, жокеек, тюбетеек, капоров, пилоток, шлемов, шапок (кроме шапок-ушанок) из различных материалов;

правка-обтяжка суконного и кожаного колпаков, носков, унтов;

правка рукавиц, перчаток;

прессование деталей из искусственного меха в производстве головных уборов, погон.

132. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки, отпаривания, правки деталей и изделий указанного ассортимента;

технологию изготовления швейных изделий;

виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента;

способы устранения мелких неполадок в работе применяемого оборудования.

Параграф 64. Термоотделочник швейных изделий, 4 разряд

133. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании готовых изделий: бушлатов, жилетов, комбинезонов, полукомбинезонов, рубах-форменок, брюк, изделий одежды плательного ассортимента, изделий верхнего трикотажа плательного, пальтово-костюмного ассортимента и других, горловин, воротников, лацканов, погон, хлястиков из контрастной ткани, бортов, шлиц, пройм, закрытых окатов рукавов, низа изделий, задних половинок брюк;

соединение бортов, лацканов, погон, пат, хлястиков из контрастной ткани с кромками;

отпаривание, правка, сушка головных уборов из меха, шерсти, шелка, бархата, натуральной и искусственной тесьмы;

отпаривание готовых изделий пальтово-костюмного ассортимента и изделий из бархата плательного ассортимента.

134. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки, правки, сушки изделий указанного ассортимента;

ассортимент швейных изделий;

последовательность выполнения операций;

виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 65. Термоотделочник швейных изделий, 5 разряд

135. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании готовых изделий: пальто, шинелей, верхних меховых изделий, плащей, курток, пиджаков, фраков, визиток, мундиров, кителей, жакетов на прокладке и подкладке;

формование чашек бюстгальтеров;

отпаривание, правка, сушка кепи, фуражек, шапок-ушанок из различных материалов.

136. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки, отпаривания, правки, сушки изделий указанного ассортимента;

виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 66. Оператор швейного оборудования, 3 разряд

137. Характеристика работ:

ведение процесса обработки деталей средней сложности на швейном автоматическом или полуавтоматическом оборудовании;

обеспечение бесперебойной работы обслуживаемого оборудования;

устранение мелких неполадок в работе обслуживаемого оборудования;

контроль качества кроя, соответствия цвета деталей, изделий, ниток, пуговиц и прикладных материалов.

138. Должен знать:

технологические параметры обработки деталей;

виды швов, виды и свойства применяемых материалов;

назначение и принцип работы обслуживаемого оборудования;

назначение и правила пользования различными приспособлениями, устройствами и средствами автоматизации.

139. Примеры работ:

1) зашивание мыска чулочно-носочных изделий;

2) обметывание петель отверстий;

3) обработка клапанов, хлястиков, манжет, листочек, шлиц, пат;

4) пришивание пуговиц;

5) скрепление деталей одежды;

6) соединение фурнитуры;

7) стачивание швов, вытачек.

Параграф 67. Оператор швейного оборудования, 4 разряд

140. Характеристика работ:

ведение процесса обработки сложных деталей швейных изделий на швейном автоматическом или полуавтоматическом оборудовании;

обеспечение бесперебойной работы обслуживаемого оборудования, участие в их наладке;

ведение процесса настилания различных материалов с соблюдением расчетов их рационального использования на автоматизированном настилочном комплексе.

141. Должен знать:

ассортимент швейных изделий и технологические параметры обработки их деталей;

назначение и принцип работы обслуживаемого оборудования, правила его наладки;

методы и приемы настилания материалов с учетом их рационального использования;

систему установки режимов настилания на панели управления автоматического оборудования;

допуски и правила установки длины настила;

способы регулирования механизмов подъема и скорости движения настилочного устройства;

требования, предъявляемые к качеству настила;

свойства материалов и особенности их настилания.

142. Примеры работ:

1) выстегивание полотен фигурными строчками;

2) обработка воротников, бортов, лацканов, карманов;

3) соединение деталей изделий (колготок).

Параграф 68. Оператор швейного оборудования, 5 разряд

143. Характеристика работ:

ведение процесса изготовления особо сложных изделий на швейном автоматическом или полуавтоматическом оборудовании;

ведение процесса раскроя различных материалов на автоматизированном раскройном комплексе с программным управлением;

техническое обслуживание автоматизированного раскройного комплекса;

ведение процесса контроля качества различных материалов с применением электронно-вычислительных машин;

расчет кусков и остатков материалов на электронно-вычислительной машине и их комплектование для раскроя по артикулу, цвету и размеру.

144. Должен знать:

устройство обслуживаемого оборудования, способы его наладки;

принцип работы и правила эксплуатации автоматизированного раскройного комплекса;

корректировку режимов раскроя;

требования предъявляемые к качеству кроя;

методы и приемы проверки качества контролируемых материалов;

правила и способы расчетов кусков материалов, графики раскроя;

нормы расхода материалов и допустимый процент технологических отходов.

Параграф 69. Оператор швейного оборудования, 6 разряд

145. Характеристика работ:

ведение процесса раскроя различных материалов на автоматизированном раскройном комплексе с программным управлением и его наладка;

участие в разработке программы раскроя;

техническое обслуживание автоматизированного раскройного комплекса и участие в его ремонте.

146. Должен знать:

принцип работы и правила эксплуатации автоматизированного раскройного комплекса;

конструктивные особенности обслуживаемого комплекса;

устройство механической, электрической и пневматической подсистем;

причины возникновения неисправностей в работе автоматизированного раскройного комплекса, способы их предупреждения;

требования, предъявляемые к качеству кроя;

корректировку режимов раскроя.

147. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное и профессиональное) образование.

Параграф 70. Портной, 2 разряд

148. Характеристика работ:

ремонт на машинах или вручную суровых и одноцветных тканей и изделий, гладких чулочно-носочных изделий с помощью штопки;

чистка готового изделия;

соединение вручную фурнитуры, пуговиц без обтяжки ножки при пошиве и ремонте различных изделий;

снятие фурнитуры, отделки, меховых воротников с изделий;

упаковка фурнитуры, отделки;

маркировка по номерам вещей в химической чистке и крашении одежды.

149. Должен знать:

методы и приемы штопки, чистки готовых изделий, соединения фурнитуры, снятия фурнитуры, отделки, меховых воротников, упаковки фурнитуры, маркировки изделий;

назначение и принцип работы применяемых машин.

Параграф 71. Портной, 3 разряд

150. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов;

ремонт нательного белья (трусов и распашонок), столового и постельного белья (простыней), рукавиц из различных материалов на машинах или вручную в соответствии с паспортами заказов, государственными стандартами, техническими условиями и установленной технологией обработки;

обработка и ремонт подкладки, бортовой и утепляющей прокладки;

выстегивание мехового кроя с прокладкой;

обметывание срезов деталей, петель на специальной машине;

копирование линий намеченных закройщиком на симметричные детали различными способами;

пришивание пуговиц с обтяжкой ножки;

распарывание изделий и чистка деталей;

склеивание прямых разрывов материала;

влажно-тепловая обработка мелких деталей при пошиве и ремонте различных изделий.

151. Должен знать:

методы и приемы пошива, ремонта и влажно-тепловой обработки указанных швейных изделий;

технологию обработки деталей швейных изделий;

виды и свойства применяемых материалов;

устройство применяемых машин.

Параграф 72. Портной, 4 разряд

152. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов;

ремонт и обновление жилетов на меховой подкладке, нательного белья (пижам, кальсонов, ночных и нижних сорочек), постельного фасонного белья (пододеяльников), одеял, фартуков, перчаток, изделий производственной одежды и других подобных изделий из различных материалов на машинах или вручную без разделения или с разделением труда;

участие в запуске новых моделей в производство;

пошив с разделением труда и ремонт брюк, полукомбинезонов, верхних сорочек, курток, жилетов мужских (кроме жилетов на меховой подкладке), корсетных изделий, бушлатов, рубах-форменок при наличии в составе работ операций по обработке бортов, лацканов, воротника, горловины, пройм, прорезных карманов, обтачанных петель, разрезов переда планками, соединению воротника с горловиной, вметанных рукавов с проймами, обметыванию петель вручную, выкраиванию и подгонке подкладки по верху изделия, влажно-тепловой обработке вручную полочек верха для создания формы в области груди, посадки вметанных рукавов, наметанного подборта верхнего воротника, окончательной влажно-тепловой обработке указанных изделий кроме брюк;

обработка деталей верха и низа изделия;

наметывание полочек на бортовую прокладку вручную;

выстегивание подкладки с утепляющей прокладкой;

соединение деталей верха;

соединение подкладки и утепляющей прокладки с изделием;

влажно-тепловая обработка изготовленной бортовой прокладки для придания формы вручную;

дублирование деталей на прессе;

влажно-тепловая обработка деталей изделий после распарывания и чистки;

ремонт путем вклеивания, втачивания, притачивания;

настрачивание вставок, надставок, накладок (наколенники, налокотники) на участках верха при пошиве и ремонте различных изделий;

заделывание пороков в штучных изделиях с сохранением рисунка;

штопка рисунчатых и капроновых изделий, трикотажного полотна;

расправка затяжек.

153. Должен знать:

технологию, методы и приемы пошива, ремонта влажно-тепловой обработки, штопки указанного ассортимента швейных изделий;

ассортимент, конструкцию, составные части и детали изделий;

виды швов, виды и свойства применяемых материалов;

порядок устранения мелких неполадок в работе применяемых машин.

Параграф 73. Портной, 5 разряд

154. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов;

ремонт и обновление брюк, полукомбинезонов, верхних сорочек, курток, жилетов мужских (кроме жилетов на меховой подкладке), корсетных изделий, бушлатов, рубах-форменок из различных материалов на машинах или вручную без разделения или с разделением труда при наличии в составе работ операций: по восстановлению меловых линий нанесенных после примерки, выкраиванию, подкраиванию деталей верха, подрезке деталей верха с предварительной наметкой линий, обработке пояса брюк, вметыванию или втачиванию ластовиц, рукавов в закрытую пройму, втачиванию чашек бюстгальтера в закрытый срез, влажно-тепловой обработке задних половинок брюк и окончательной влажно-тепловой обработке брюк;

пошив с разделением труда и ремонт пальто, пиджаков, фраков, визиток, жакетов на прокладке и подкладке, верхних меховых изделий, шинелей, плащей, кителей, мундиров, комбинезонов, курток на подкладке и бортовой прокладке, изделий плательного ассортимента (кроме верхних сорочек, брюк и полукомбинезонов) при наличии в составе работ операций по обработке бортов, лацканов, воротника, горловины, пройм, прорезных карманов, обтачных петель, разрезов переда планками, соединению воротника с горловиной, вметанных рукавов с проймами, лифа с юбкой, подкладки с верхом изделия при окантованных деталях верха, обметыванию петель вручную, выкраиванию и подгонке подкладки по верху изделия, влажно-тепловой обработке вручную полочек верха для создания формы в области груди, посадки вметанных рукавов, наметанного подборта, верхнего воротника;

ремонт головных уборов из натурального меха с подбором меха;

художественная штопка, штуковка, вплетение вставок, расшивка швов при ремонте различных изделий и материалов.

155. Должен знать:

технологию, методы и приемы пошива, ремонта влажно-тепловой обработки, художественной штопки, штуковки, вплетения вставок расшивки швов указанного ассортимента швейных изделий;

конструкцию, составные части и детали изделий;

конструктивные особенности применяемых машин.

Параграф 74. Портной, 6 разряд

156. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов;

ремонт и обновление пальто, пиджаков, фраков, визиток, жакетов на подкладке и прокладке, верхних меховых изделий, шинелей, плащей, кителей, мундиров, комбинезонов, курток на подкладке и бортовой прокладке, изделий плательного ассортимента (кроме верхних сорочек, брюк, полукомбинезонов) из различных материалов на машинах или вручную без разделения или с разделением труда при наличии в составе работ операций: по восстановлению меловых линий нанесенных после примерки, выкраиванию, подкраиванию деталей верха, подрезке деталей верха с предварительной наметкой линий, окончательной влажно-тепловой обработке указанных изделий, вметыванию или втачиванию ластовиц рукавов в закрытую пройму.

157. Должен знать:

технологию, методы и приемы пошива, ремонта, влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента;

конструкцию, составные части и детали швейных изделий.

Параграф 75. Портной, 7 разряд

158. Характеристика работ:

пошив эксклюзивных моделей одежды по индивидуальным эскизам, образцов-эталонов и опытных образцов изделий одежды различного назначения, разнообразных по конструктивному решению из натуральных, синтетических и смесовых тканей, трикотажных полотен.

159. Должен знать:

технологию изготовления образцов одежды различного назначения;

новые методы, приемы и особенности технологической обработки изделий указанного ассортимента.

Параграф 76. Закройщик, 4 разряд

160. Характеристика работ:

раскрой материала при пошиве;

перекраивание при ремонте нательного и постельного белья, корсетных изделий со снятием мерок по силуэтным основам лекал, полученных от моделирующих организаций;

выбор фасонов изделий;

примерка изделий на фигуре заказчиков;

отметка мелом и подрезание деталей после примерки;

сдача готовых изделий заказчикам;

согласование с заказчиками характера ремонта нательного белья, корсетных изделий;

выявление дефектов материала или корсетных изделий, принесенных для ремонта - при работе под руководством закройщика более высокой квалификации.

161. Должен знать:

основы конструирования и раскроя;

технологию раскроя, пошива и ремонта нательного и постельного белья, корсетных изделий;

современное направление моделирования;

назначение и свойства применяемых материалов.

Параграф 77. Закройщик, 5 разряд

162. Характеристика работ:

раскрой материала при пошиве;

перекраивание при ремонте, обновлении, перешиве изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды со снятием мерок по силуэтным основам лекал, полученных от моделирующих организаций;

выбор фасонов изделий, примерка изделий на фигуре заказчиков;

отметка мелом и подрезание деталей после примерки;

сдача готовых изделий заказчикам;

согласование с заказчиками пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды;

выявление дефектов материалов или изделий, принесенных для ремонта, обновления, перешива - при работе под руководством закройщика более высокой квалификации;

раскрой материала при пошиве и перекраивании, при ремонте нательного и постельного белья, корсетных изделий по лекалам или путем построения чертежей деталей непосредственно на материале;

выбор фасонов с зарисовкой их в паспорте заказов;

снятие мерок с фигуры заказчиков;

изготовление лекал для раскроя изделий выбранных фасонов;

примерка изделий на фигуре заказчиков в процессе изготовления;

отметка мелом и подрезание деталей после примерки;

проверка качества готовых изделий по эстетическим и конструктивно-эргономическим показателям;

сдача готовых изделий заказчикам;

согласование с заказчиками характера ремонта нательного и постельного белья, корсетных изделий;

выявление дефектов материалов или изделий принесенных для ремонта при самостоятельной работе.

163. Должен знать:

основы конструирования и раскроя, технологию раскроя, пошива, ремонта, обновления и перешива изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды;

современное направление моделирования;

свойства применяемых материалов;

прогрессивные методы конструирования и раскроя, технологию раскроя, пошива и ремонта нательного и постельного белья, корсетных изделий;

способы устранения дефектов и подгонки изделий одежды по фигуре;

способы рационального использования материалов и нормы расхода материалов на изделия;

технику зарисовки фасонов;

действующую техническую документацию по раскрою материала при пошиве и ремонте одежды;

методы организации пошива при работе с разделением и без разделения труда.

Параграф 78. Закройщик, 6 разряд

164. Характеристика работ:

раскрой материала при пошиве;

перекраивание при ремонте, обновлении и перешиве изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды по лекалам или путем построения чертежей деталей непосредственно на материале;

выбор фасонов с зарисовкой их в паспорте заказов;

снятие мерок с фигуры заказчиков;

изготовление лекал для раскроя изделий выбранных фасонов;

примерка изделий на фигуре заказчиков в процессе изготовления;

отметка мелом и подрезание деталей после примерки;

проверка качества готовых изделий по эстетическим и конструктивно-эргономическим показателям;

сдача готовых изделий заказчикам;

согласование с заказчиками характера ремонта одежды;

выявление дефектов материала или изделий принесенных для ремонта, обновления, перешива - при самостоятельной работе.

165. Должен знать:

прогрессивные методы конструирования и раскроя;

технологию раскроя, пошива и ремонта изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды;

особенности выбора фасонов, материалов, конструирования и моделирования изделий одежды;

способы устранения дефектов и подгонки изделий одежды по фигуре;

способы рационального использования материалов и нормы расхода материалов на изделия одежды;

технику зарисовки фасонов одежды;

действующую техническую документацию по раскрою материала при пошиве и ремонте одежды;

методы организации пошива при работе с разделением и без разделения труда.

Параграф 79. Закройщик, 7 разряд

166. Характеристика работ:

выполнение комплекса работ по пошиву особо сложных высокохудожественных изделий одежды, требующих индивидуального моделирования;

участие в разработке новых моделей по эскизам художника-модельера или заказчика;

руководство закройщиками более низкой квалификации при выполнении особо сложных высокохудожественных изделий.

167. Должен знать:

технологию, прогрессивные методы конструирования одежды и раскроя материала;

отечественный и зарубежный опыт по моделированию одежды;

особенности выбора фасонов одежды и материала для ее раскроя;

методы конструирования и моделирования особо оригинальных изделий одежды;

действующую техническую документацию по конструированию и моделированию одежды.

Примечание:

закройщик выполняющий работы по моделированию изделий одежды может именоваться "Закройщик-модельер".

Параграф 80. Швея, 2 разряд

168. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную подготовительных и простейших операций по пошиву изделий из различных материалов;

контроль качества кроя, соответствия фурнитуры цвету и назначению изделия;

ликвидация обрыва нитей;

смена шпуль;

регулирование натяжения нитей и частоты строчки.

169. Должен знать:

методы и приемы выполнения подготовительных и простейших операций;

назначение и правила эксплуатации обслуживаемых машин, номера игл;

правила закрепления нитей, смены шпуль, регулирования натяжения нитей и частоты строчки.

170. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, такелажное и иные производства текстильной промышленности:

вдевание:

1) бретели в регуляторы;

2) ленты эластичные в пряжки;

вывертывание:

1) детали;

2) детали, изделия с выправлением канта, углов;

3) изделия;

вырезание:

1) детали отделочные;

2) прокладки бортовые под кромки и петли;

заготовка:

1) обтачки из различных материалов;

2) тара мягкая;

3) фирменная лента (оплавленная);

подрезка:

1) излишки швов;

2) излишки деталей верха, подкладки, прокладки;

3) швы обтачивания;

изготовление:

1) петли ниточные;

намелка:

1) знаки меловые;

нанесение:

1) знаки на погонах, упаковках, подкладках, налобниках, лентах;

обработка:

1) белье столовое, постельное (типа простыней);

обтягивание:

1) пуговицы;

подшивание вручную:

1) отверстия, оставленные для вывертывания деталей и иные аналогичные работы;

прикрепление:

1) швы подкладок, прокладок к швам верха;

разгибание:

1) петли крючка;

проклеивание:

1) детали;

рассекание:

1) края деталей;

2) швы;

разрезание:

1) бейки под петли;

2) детали по длине;

нарезание:

1) шнуров, тесьмы, ярлыков, вешалок, шлевок, пояса;

соединение:

1) вешалки с деталями, изделиями;

2) концы резинки;

3) концы резинки, тесьмы, кромки с деталями, изделиями;

4) пояс вручную с изделием;

5) этикетки с изделиями;

пристегивание:

1) деталей верха, подкладки, изделий на кнопки, пуговицы, "молнию";

подтягивание:

1) нитки для образования сборки после прострачивания строчки;

намотка:

1) брючной тесьмы на спецприспособление;

2) стачанные пояса на кассету;

вкладывание:

1) деталей, пуговиц, кнопок и другое в карман;

ремонт:

1) тара мягкая;

удаление:

1) нити временных строчек;

чистка:

1) детали, изделия щеткой или химическим составом;

2) изделия от производственного мусора встряхиванием;

3) изделия от производственного мусора (нитки, ярлыки, нитки временной строчки);

4) петли в изделиях с утепляющей прокладкой;

трикотажное производство:

обработка:

1) зашивка мыска чулочно-носочных изделий (хлопчатобумажные изделия);

2) изделия чулочно-носочные, изготовленные на кругло-чулочных автоматах;

пошив без разделения труда:

головные уборы:

соединение:

1) изделия чулочно-носочные и перчаточные в пары;

2) куски полотна по длине;

3) куски полотна по ширине;

обметывание:

1) бортика колготок;

2) верх колготок с одновременной обработкой петли;

текстильно-галантерейное производство:

соединение:

1) купоны по длине для вышивки;

2) производство головных уборов;

вырезание:

1) отверстия ушные;

2) рамки смотровых отверстий шлемов;

загибание:

1) ремни;

измерение:

1) детали и изделия;

обработка:

1) детали отделочные;

2) налобники;

обкатывание:

1) борта верхние и нижние шапок;

подстригание:

1) головные уборы из искусственного меха;

пробивание:

1) отверстия;

расчесывание:

1) головные уборы;

утонение:

1) места утолщения;

2) производство прочих изделий;

заготовка:

1) капоты, лямки;

натягивание:

1) флаги;

развивание:

1) веревки, канаты на части;

2) тросы;

соединение:

1) перемычки запряжников, подпряжники с гортами;

валяльно-войлочное производство:

соединение:

1) детали, технические войлочные фильтры, прокладки, сальники и иное;

иные производства текстильной промышленности:

пошив:

1) автопрокладки и иные изделия;

2) мешки и иные изделия;

закрепление:

1) швы тамбурные;

зашивание:

1) кипы готовых тканей;

соединение:

1) ткани;

шерстяное производство:

обработка:

1) платки.

Параграф 81. Швея, 3 разряд

171. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную простых операций по пошиву изделий из различных материалов;

контроль соответствия цвета деталей, изделий, прикладных материалов, ниток.

172. Должен знать:

методы и приемы выполнения простых операций по пошиву изделий;

типы швов, виды и свойства материалов;

устройство обслуживаемых машин.

173. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, валяльно-войлочное и такелажное и иные производства текстильной промышленности:

выстегивание:

1) подкладки с утепляющими прокладками;

выстрачивание:

1) рисунки на погонах и перчатках;

закрепление:

1) блочки;

2) кнопки;

3) крючки, петли в брюках;

4) хольнитены;

5) швы;

намелка:

1) линии на деталях;

2) места расположения кнопок, петель, блочков, пуговиц;

наметывание вручную:

1) детали из меха;

2) подкладки с утепляющими прокладками на верх изделий;

3) полочки на бортовые прокладки;

обметывание:

1) кольца;

2) края одеял и пледов;

3) края ковров и ковровых изделий;

4) отверстия;

5) петли;

6) срезы деталей и изделий отделочной строчкой;

7) срезы деталей и изделий с подгибом кроя;

8) срезы, швы деталей и изделий;

нумерация:

1) детали;

обработка:

1) детали верха (клапаны, листочки, хлястики, паты, шлицы и другое);

2) низ изделия на однониточном оверлоке (трикотажные полотна);

3) подкладки;

4) подкладки карманов;

5) прокладки;

6) узлы изделий с прокладыванием тесьмы;

подрезка:

1) детали верха;

подшивание:

1) подкладки рукавов по проймам;

прикрепление:

1) края утепляющих прокладок к бортовым прокладкам;

2) швы;

3) швы к прокладкам;

соединение:

1) детали изделий;

2) кромки, прокладки с деталями верха;

3) подкладки, прокладки бортовые с утепляющими прокладками;

4) рукава подкладок, утепляющих прокладок с открытыми проймами;

5) спирали с тесьмой на специальной машине для изготовления застежки "молния";

6) тесьма "молния" с деталями;

7) фурнитура вручную;

8) фурнитура отделочная с изделиями, деталями;

окантовывание:

1) швы;

вычесывание:

1) швов изделий из искусственного меха;

складывание:

1) сорочки;

меховое производство:

выстегивание:

1) крой меховой;

прикрепление:

1) края открытых прокладок к соответствующим швам мехового верха с подгибом срезов прокладок внутрь;

трикотажное производство:

выполнение:

1) работы резиновотяжечные на специальных машинах;

обработка:

1) детали переда планками в мужском белье;

2) зашивка мыска чулочно-носочных изделий (капрон, эластик);

3) изделия чулочно-носочные на машинах для автоматизированной зашивки мыска (слепая кетлевка);

текстильно-галантерейное производство:

обшивание:

1) изделия художественные штучные;

вставка:

1) каркасы в остовы и чехлы фуражек;

такелажное производство:

заготовка:

1) отеплители;

2) подрамники;

настрачивание:

1) ленты бортовые на край плащ-палаток;

2) наплечники с прокладыванием тесьмы на плащ-палатки;

3) планки к прорези плащ-палаток;

подрезка:

1) изделия такелажные;

производство прочих изделий:

обработка:

1) мешки вещевые;

пошив:

1) патрубки вентиляционные;

2) суфле на локомотивы, рукава;

3) чехлы для утепления.

Параграф 82. Швея, 4 разряд

174. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную средней сложности операций по пошиву изделий из различных материалов;

устранение мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

175. Должен знать:

методы и приемы выполнения операций средней сложности;

ассортимент изделий, виды и качество пошивочных материалов применяемых в авиации;

способы устранения мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

176. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, валяльно-войлочное, такелажное производства:

обработка:

1) карманы внутренние на подкладке;

2) низ изделий;

3) низ рукавов;

4) проймы открытые;

5) рассекание тесьмы с петлями или крючками на полуавтомате одновременно с обработкой срезов деталей;

6) складки, защипы (трикотажные полотна) средней сложности;

окантовывание:

1) детали верха;

2) детали подкладки;

3) детали меховой подкладки;

4) края гардинного полотна;

прострачивание:

1) отделочные строчки на любых деталях;

2) отделочные строчки по притачным поясам и манжетам в несколько рядов, вставляя эластичную тесьму;

подгонка:

1) подкладки по верху изделия, по пристегивающимся утепляющим прокладкам;

соединение:

1) боковые и средние срезы брюк;

2) деталей чашек в корсетных изделиях накладным швом;

3) кружево с деталями, изделиями;

4) ластовицы с задней деталью грации;

5) манжеты с рукавами;

6) отрезной детали с чашкой в корсетных изделиях накладным швом;

7) подкладки с верхом изделия, с низом рукавов;

8) плечевые накладки, подокатники;

9) плечевые срезы с хлопчатобумажной тесьмой;

10) рукава подкладок, утепляющих прокладок с закрытыми проймами;

11) рукава с проймами в открытую пройму и реглан;

12) тесьмы "молния" с изделиями;

13) тесьмы с петлями или крючками с изделием;

14) шлевок с верхом брюк и поясом;

15) штрипок с низом брюк, рейтуз;

16) чашек в корсетных изделиях из 3, 4 деталей (на подкладке);

17) чашек с открытым срезом стана в корсетных изделиях накладным швом за один прием с последующим настрачиванием каркасной тесьмы;

образование:

1) сборки на деталях изделия с большой посадкой на машине;

настрачивание:

1) аппликации;

2) бейки на детали на 2 игольной машине;

3) кожи на машине "зиг-заг";

4) обтачки или отделки по боковым, нижнему и верхнему срезам пояса, трусов, вставляя размерную ленту или одновременно прокладывая эластичную полоску;

5) обтачки или эластичной тесьмы по боковым, нижним и верхним срезам корсетных изделий, вставляя размерную ленту или бретели;

6) отделки по боковым срезам чашек и верхним срезам боковых деталей в корсетных изделиях, прокладывая эластичную полоску;

7) отделки с обтачкой по срезам чашек в корсетных изделиях, одновременно притачивая боковые детали и ластовицу;

8) шва втачивания нижних деталей чашек в корсетных изделиях, одновременно настрачивая обтачку и вставляя каркасы;

9) эластичной тесьмы на лиф с юбкой;

10) эластичной тесьмы по замкнутому контуру шва притачивания юбки к бюстгальтеру, полуграции;

расстрачивание:

1) швов стачивания деталей чашек в корсетных изделиях;

пропушивание:

1) подкладки к меховому верху;

2) подкладки, соединенные с утепляющими прокладками, к меховому верху;

меховое производство:

соединение:

1) заглушки с головными уборами;

2) подкладки меховые с верхом рукавиц, перчаток;

трикотажное производство:

подшивание:

1) изделия верхние на специальных машинах с прокладыванием эластичной тесьмы;

прострачивание:

1) отделочные строчки по горловине, манжету, воротнику;

2) отделочные строчки по низу изделий или рукава с подгибом края;

соединение:

1) воротника с горловиной;

2) накладного кармана, листочки, клапана с деталями (изделием);

3) планки с изделием;

4) рельефных швов;

обработка:

1) воротника;

пошив без разделения труда:

1) брюки;

2) детские костюмы с чулочных автоматов;

3) изделия бельевого трикотажа (комбинации, ночные сорочки, пеньюары);

4) изделия перчаточные;

5) колготки;

6) рейтузы;

образование:

1) сборки на деталях с большей посадкой;

расшивание:

1) горловины, проймы, кокетки, низ (верх) юбки, брюк, джемпера;

2) швы;

текстильно-галантерейное производство:

пошив без разделения труда:

1) банты;

2) вставки;

3) галстуки;

4) погоны;

5) подвязки мужские;

6) помочи мужские;

7) пояса мужские и женские;

8) регаты;

срезание:

1) уголков одеял и пледов с 4 сторон (закругление);

обшивание:

1) одеял и пледов со всех сторон лентой и отделочной строчкой "зиг-заг";

производство головных уборов:

загибание:

1) колпаки по контуру со спуском края;

обтягивание:

1) козырьки картонные, парусиновые и иные;

такелажное производство:

отделка:

1) палатки с затросткой смольных и пеньковых тросов;

пошив:

1) брезенты;

2) изделия из шелка, брезента и других материалов, применяемых в авиации: шнуровое шитье для отделки кабин самолетов, инструментальные сумки, чехлы на кресла пилотов и штурманов, чехлы для моторов, рукавов, штуковка, накладывание заплат с незаметным швом, раскрой материала по несложным чертежам и шаблонам, ремонт и пошив мягкого самолетного инвентаря;

3) крыши, тупики, боковые стенки палаток без заделки окон, входов, вентиляционных отверстий;

4) тенты;

5) чехлы для антенн;

соединение:

1) веревки, отбойки, планки деревянные и иные детали с изделиями;

шерстяное производство:

сращивание:

1) технические сукна простых переплетений;

производство прочих изделий:

обработка:

1) рюкзаки;

обтачивание:

1) отверстия любой формы;

соединение:

1) края тросов смольных, пеньковых.

Параграф 83. Швея, 5 разряд

177. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную сложных операций по пошиву изделий из различных материалов;

устранение мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

178. Должен знать:

методы и приемы выполнения сложных операций;

ассортимент швейных изделий;

способы устранения мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

179. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, валяльно-войлочное, такелажное производства:

намелка и подрезка (в изделии):

1) борта, лацканы, горловины, проймы, низ изделий;

2) воротники;

3) детали верха при подгонке рисунка (клетки, полоски);

обметывание вручную:

1) петли;

обработка:

1) борта;

2) воротники;

3) горловины;

4) детали с большой посадкой (трикотажные полотна);

5) капюшоны;

6) карманы прорезные на деталях верха;

7) лацканы;

8) петли обтаченные;

9) проймы закрытые;

10) разрезы передов планками;

11) рельефы (трикотажные полотна, искусственный мех);

12) складки, защипы (трикотажные полотна) повышенной сложности;

13) складки, защипы не менее 5 складок на 10 сантиметров (полотно гардинное основовязанное);

прострачивание:

1) отделочные строчки по низу изделия или рукава;

2) отделочные строчки по низу рукава с одновременным вкладыванием резинки;

3) отделочные строчки по бортам, лацканам, воротнику;

4) погоны в кант;

прикрепление:

1) подкладки, прокладки к швам пройм;

разрезание:

1) отверстия карманов на деталях верха;

2) переда для обработки планками;

соединение:

1) воротники и капюшоны с горловинами;

2) карманы накладные с внутренней стороны с деталями верха;

3) карманы накладные с деталями, изделиями;

4) кромки с бортами, лацканами полочек;

5) лифы с юбками;

6) манжеты с низом рукавов одной строчкой;

7) напалки с перчатками;

8) пальцы большие с перчатками;

9) подкладки с верхом изделия при окантованных деталях верха;

10) пояса с верхом брюк, юбок, курток;

11) рукава с закрытыми проймами изделий без посадки;

12) тесьма "молния" с изделиями (трикотажные полотна);

13) чашки со станом бюстгальтера в закрытый срез;

меховое производство:

образование:

1) сборки на юбках меховых изделий;

расстрачивание:

1) перчатки узором (тыльные части);

соединение:

1) канты, оторочки, подборки с рукавами с посадкой рукавов;

2) перчатки;

трикотажное производство:

пошив без разделения труда:

1)изделия верхнего трикотажа;

соединение:

1) варежки с напалками;

2) перчатки;

3) полоски с перчатками;

текстильно-галантерейное производство:

пошив без разделения труда:

1) фата для невест;

производство головных уборов и валяльно-войлочное производство:

вставка:

1) каркасы в фуражки;

настрачивание:

1) тесьма из натуральных и синтетических волокон по форме моделей;

обработка:

1) колпаки кожаных шапок;

подстригание:

1) головные уборы из натурального меха;

прострачивание:

1) шляпы из соломки;

соединение:

1) гребешки амортизаторов с верхом шлемофонов;

2) детали головных уборов с кантами, галунами;

производство такелажных изделий:

обметывание:

1) отверстия круглые с подкладыванием веревочных колец или тупиковых веревок;

отделывание:

1) палатки с обметыванием отверстий, с прокладыванием веревочных колец или тупиковых веревок, с затросткой стальных тросов;

пошив:

1) крышки, тупики, боковые стенки палаток с заделкой окон, входов, вентиляционных отверстий с настрочкой рифов;

расстановка:

1) каркасы палаток;

шерстяное производство:

сращивание:

1) технические сукна сложных переплетений;

производство прочих изделий:

вращивание:

1) коуши в концы веревок, канатов смольных, тросов;

набивание:

1) буйки, кранцы, нагрудники пробкой;

нанесение:

1) рисунки сложные на флагах;

пришивание:

1) окантовки сумок;

соединение:

1) края тросов стальных;

прошивание:

1) париков для кукол на полиэтиленовых и пластизольных колпаках.

Параграф 84. Швея, 6 разряд

180. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную особо сложных операций по пошиву изделий из различных материалов.

181. Должен знать:

методы и приемы выполнения особо сложных операций;

конструктивные особенности обслуживаемых машин.

182. Примеры работ:

швейное, меховое производства:

соединение деталей изделий пальтово-костюмного ассортимента:

1) рукава с проймами пальто, шинелей, верхних меховых изделий, пиджаков, фраков, визиток, мундиров, кителей, плащей, курток, жакетов, комбинезонов с посадкой;

меховое производство:

соединение:

1) лифы с юбками с одновременным прокладыванием кантов в овчинно-шубных изделиях;

производство головных уборов:

драпировка:

1) шляпы;

соединение:

1) козырьки фибровые одновременно с налобниками, с фуражками;

производство такелажных изделий:

соединение:

1) подпольники с изделиями;

2) тупики с боковыми стенками, крышками палаток.

Параграф 85. Настильщик, 2 разряд

183. Характеристика работ:

настилание с помощью механизмов и приспособлений материалов для раскроя упаковочных мешков, чехлов скоб, соединительных звеньев;

свертывание полотен настилов в парашютном производстве;

настилание отходов раскроя материалов по длине.

184. Должен знать:

свойства и артикулы настилаемых материалов;

методы и приемы настилания отходов раскроя материалов по длине;

принцип работы применяемых механизмов и приспособлений.

Параграф 86. Настильщик, 3 разряд

185. Характеристика работ:

настилание на машинах или вручную всех видов материалов без расчета рационального их использования;

разметка стола для настилания материалов по длине секций;

проверка высоты настилов;

накладывание на верхние полотна настилов зарисовок раскладок и трафаретов;

настилание материалов с подбором их по паспортным данным, физико-механическим показателям, цвету, эталону для раскроя куполов парашютов, ранцев, камер, чехлов куполов;

разметка полотна согласно схеме или чертежу в парашютном производстве.

186. Должен знать:

методы и приемы настилания материалов без расчета рационального их использования;

порядок разметки столов на секции и способы настилания материалов;

правила подбора настилаемых материалов для определения видов кроя;

свойства настилаемых материалов;

правила чтения схем и чертежей при настиле полотен в парашютном производстве.

Параграф 87. Настильщик, 4 разряд

187. Характеристика работ:

настилание на машинах или вручную всех видов материалов с расчетом рационального их использования;

просматривание полотен, предназначенных для раскроя изделий в парашютном производстве при их настилании с отметкой или вырезанием дефектов.

188. Должен знать:

методы и приемы настилания материалов с расчетом рационального их использования;

способы отметки дефектов, допустимых в готовом изделии и размещение их в местах выпадов или на закрытых участках изделия;

лимиты нерациональных остатков, потерь материалов по длине;

допуски и правила разметки материалов;

устройство применяемых машин.

Параграф 88. Фурнитурщик, 2 разряд

189. Характеристика работ:

вытяжка чашечек и обтяжка пуговиц, пряжек различными материалами;

подготовка деталей и изделий к лакированию;

лакирование и шлифование деталей и изделий;

изготовление отделочного шнура и других декоративных украшений из различных материалов;

изготовление кистей для кавалерийского снаряжения и выездной упряжи;

изготовление костыльков к потниковым крышкам кавалерийского седла.

190. Должен знать:

методы и приемы вытяжки, обтяжки, лакирования, шлифования деталей и изделий и изготовления отделочных деталей и декоративных украшений;

режимы грунтования, крашения, лакирования, сушки;

качество лака, виды и свойства применяемых материалов;

правила подбора расцветок.

Параграф 89. Фурнитурщик, 3 разряд

191. Характеристика работ:

подборка пряжи, иных материалов по цветам;

изготовление различных отделочных деталей (кисточек, кутасов, помпонов, бархаток, рюшей, вуалеток и иное) вручную или при помощи приспособлений;

заправка, чистка, смазка, мелкий ремонт приспособлений для изготовления отделочных деталей;

контроль качества изделий.

192. Должен знать:

методы и приемы изготовления отделочных деталей;

способы применения приспособлений для изготовления фурнитуры;

ассортимент изготавливаемых изделий, виды пряжи, материалов;

причины возникновения дефектов, меры их предупреждения и способы устранения;

требования, предъявляемые к качеству изготовляемых деталей.

Параграф 90. Фурнитурщик, 4 разряд

193. Характеристика работ:

изготовление образцов отделочных пуговиц, пряжек из целлулоида, дерева и иных материалов.

194. Должен знать:

методы и приемы изготовления отделочных пуговиц, пряжек;

формы пуговиц и пряжек;

причины возникновения дефектов, меры их предупреждения и способы устранения.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

195. Алфавитный указатель профессий рабочих приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 46).

	Приложение к Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и
	профессий рабочих (выпуск 46)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№ п/п	Наименование профессий	Диапазон разрядов	Страница
1.	Монтажник аппаратуры специальных головных уборов	4	3
2.	Формовщик головных уборов	4-5	3
3.	Модистка головных уборов	3-6	4
4.	Клейщик	1-4	6
5.	Вышивальщица	1-6	7
6.	Художник по костюму	3-7	10
7.	Копировщик	2-3	12
8.	Изготовитель лекал	3-5	12
9.	Раскладчик лекал	3-6	14
10.	Оператор проектирования раскладки лекал	7	16
11.	Отделочник материалов и готовых изделий	2-3	17
12.	Приемщик материалов, полуфабрикатов и готовых изделий	2-4	18
13.	Контролер материалов, лекал и изделий	1-6	19
14.	Комплектовщик материалов, кроя и изделий	1-5	22
15.	Раскройщик	2-6	25
16.	Плиссировщик-гофрировщик	3-6	28
17.	Сварщик швейных изделий на установках токов высокой частоты	3-5	30
18.	Термоотделочник швейных изделий	1-5	31
19.	Оператор швейного оборудования	3-6	33
20.	Портной	2-7	36
21.	Закройщик (Закройщик-модельер)	4-7	40
22.	Швея	2-6	43
23.	Настильщик	2-4	57
24.	Фурнитурщик	2-4	58

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (46-шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 22 маусымдағы № 244 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 23 маусымда № 20890 болып тіркелді

2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (46-шығарылым) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (46-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 493-ө-м бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8232 болып тіркелген, 2013 жылғы 2 қазанда № 224 (28163) "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі А.Ә. Сарбасовқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі

Б. Нурымбетов

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрлігі

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасы

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 22 маусымдағы № 244 бұйрығына қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (46-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (46-шығарылым) (бұдан әрі – БТБА (46-шығарылым) тігін өндірісі жұмыстарын қамтиды.

2. БТБА-ны (46-шығарылым) Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әзірлеген.

3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар осы БТБА-да (46-шығарылым) көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Тігін өндірісі жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

Параграф 1. Арнайы баскиімдер аппаратурасының монтаждаушысы, 4-разряд

4. Жұмыс сипаттамасы:

шлемофондар мен басқа да арнайы баскиімдерде аппаратураны монтаждау;

монтаждаудың дұрыстығын тексеру.

5. Білуге тиіс:

арнайы баскиімдер аппаратураны монтаждау әдістері мен амалдары;

арнайы баскиімдердің түрлері;

монтаждалған аппаратураны тексеру қағидалары мен әдістері.

Параграф 2. Баскиімдерді қалыптаушы, 4-разряд

6. Жұмыс сипаттамасы:

әйелдерге арналған шляпалардың қаңқаларын қалыптау;

қаңқаларды желімдеу, кептіру;

қалыптарды кептіру шкафына салу және одан шығару.

7. Білуге тиіс:

әйелдерге арналған шляпалардың қаңқалар қалыптаудың әдістері мен амалдары;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

бұйымдардың ассортименті мен қалыптардың түрлері;

кептіру режимдері;

желімнің сапасы;

кептіру шкафының жұмыс істеу принципі.

Параграф 3. Баскиімдерді қалыптаушы, 5-разряд

8. Жұмыс сипаттамасы:

жүн және құс жүні қалпақтарынан фетр шляпаларды қалыптау;

желімдеу, сөгу, ұзындығы мен еніне қарай созу;

қалыпқа керу;

рельефтерді, бүкпелерді, түктерді келтіру;

фетр шляпаларды қалыпқа бекіту және кептіру;

қалыптарды кептіру шкафына салу және одан шығару.

9. Білуге тиіс:

желімдеу, сөгу, созу, қалыпқа керу, рельефтерді, бүкпелерді, түктерді келтіру, қалыпқа бекіту әдістері мен амалдары;

фетр шляпалардың ассортименті мен қалыптардың түрлерін, фетрдің қасиеттері;

кептіру режимдері;

ақаулардың пайда болу себептерін және оларды алдын алу шаралары.

Параграф 4. Баскиімдердің сәнгері, 3-разряд

10. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен мақта-мата мен зығыр матадан (барқыттан, вельветтен басқасы) жазғы баскиімнің барлық түрін үлгілер бойынша жасау және жөндеу.

11. Білуге тиіс:

мақта-мата мен зығып матадан баскиім жасаудың және жөндеудің әдістері мен амалдары;

жазғы типті баскиімнің ассортименті;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

машиналардың мақсаты, қолданылатын құралдар мен оларды пайдалану қағидалары.

Параграф 5. Баскиімдердің сәнгері, 4-разряд

12. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен жүн және жібек материалдардан, барқыт вельветтен, үлгілер бойынша сабан жиектеме, жасанды теріден, былғары мен күдеріден кепештер, фуражкаларды, күнқағарсыз шапкалардың барлық түрін, түрлі материалдардан жиектері қайып тігілген әйелдерді жазғы шляпаларын, баскиімдер жасау және жөндеу.

13. Білуге тиіс:

көрсетілген материалдардан баскиімдер жасау және жөндеу әдістері мен амалдары;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

баскиім жасау технологиясы;

қызмет көрсететін машиналардың жұмыс істеу принципі.

Параграф 6. Баскиімдердің сәнгері, 5-разряд

14. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен үлгілер бойынша "сәлде" типті, бүрмеленген, әртүрлі материалдармен күрделі әшекейленген, табиғи үлбірден, былғары мен күдеріден, синтетикалық вельветтен, жібек барқыттан, "жүн-қауырсын", целлофаннан, рафтан, "кендірден", моноталшықтан баскиімдер жасау және жөндеу.

15. Білуге тиіс:

көрсетілген материалдардан баскиімдер жасаудың және жөндеудің әдістері мен амалдары;

операцияларды орындау жүйелілігі;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

ақаулардың пайда болу себептерін және олардың алдын алу шаралары;

қызмет көрсететін машиналардың құрылысы.

Параграф 7. Баскиімдердің сәнгері, 6-разряд

16. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдардан, былғары мен үлбірден баскиімдердің модельдері мен үлгілерін жасау.

17. Білуге тиіс:

көрсетілген материалдардан баскиім жасаудың және жөндеудің әдістері мен амалдары;

операцияларды орындау жүйелілігі;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

ақаулардың пайда болу себептері және олардың алдын алу шаралары;

қызмет көрсететін машиналардың құрылысы.

Параграф 8. Желімдеуші, 1-разряд

18. Жұмыс сипаттамасы:

желімдеуге, жабыстыруға арналған тігін бұйымдарының бөлшектері мен тігістерін бензинмен жуу жұмыстарын орындау;

желімдегеннен кейін арнайы маталардың бетін және тігін бұйымдарының тігістерін пудралау.

19. Білуге тиіс:

желімдеуге, жабыстыруға арналған тігін бұйымдарының бөлшектері мен тігістерін бензинмен жуу жұмыстарын орындау әдістері мен амалдары;

желімдегеннен кейін арнайы маталардың бетін және тігін бұйымдарының тігістерін пудралау тәсілдері.

Параграф 9. Желімдеуші, 2-разряд

20. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен суреттер бойынша материалдарға төсеме бөлшектерін желімдеу жұмыстарын орындау, тігін бұйымдарының бөлшектерін желімдеу;

тігін бұйымдарының жабыстырылған бөлшектеріне жұмсақ пресс салу;

желімдеуден, жабыстырудан кейін тігін бұйымдарының бөлшектері мен тігістерін кептіру және орау;

полиэтилен пленкадан жасалған пакеттерді полимер пленкаларды дәнекерлеуге арналған машинада желімдеу.

21. Білуге тиіс:

төсеме бөлшектерді материалдарға жабыстырудың, желімдеу және илемдеу әдістері мен амалдары;

орындалатын жұмыстарға арналған машиналар мен құрылғылардың мақсаты мен қолдану қағидалары.

Параграф 10. Желімдеуші, 3-разряд

22. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен негізгі бөлшектерді тігін бұйымдарына, тігін бұйымдарының тігістеріне теріс жағынан жабыстыру жұмыстарын орындау;

тігіндердің саңылау орталықтай отырып желімдеу;

жабыстырылатын бөлшектерге желімдеу қоспасын жағу.

23. Білуге тиіс:

негізгі бөлшектерді жабыстыру, желімдеу, қоспасын жағу әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарының мақсаты;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

қолданылатын машиналардың жұмыс істеу принципі.

Параграф 11. Желімдеуші, 4-разряд

24. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен негізгі бөлшектерді тігін бұйымдарына, тігін бұйымдарының тігістеріне оң жағынан жабыстыру, бөлшектерді жабыстыру, қолғаптың тігістерін желімдеу жұмыстарын орындау.

25. Білуге тиіс:

бөлшектерді жабыстыру, қолғаптың тігістерін желімдеудің әдістері мен амалдары;

қолданылатын машиналардың құрылысы.

Параграф 12. Кестеші, 1-разряд

26. Жұмыс сипаттамасы:

материалдарды кергішке тарту;

жіптердің ұшын түю;

кестеленген жаймадағы аралық жіптерді кесу;

майда моншақтарды, жіптерді таңдау;

жаққыштар, щеткалар, шашақтар жасау үшін бөлшекті және бұйымды есептеу, кесу шетіндегі жіптерді тарту;

бұйымның бұрыштарын өңдеу.

27. Білуге тиіс:

материалды кергішке тарту, жіптің ұшын түю, аралық жіптерді кесу, жіптері әртүрлі өрілген матаның шетіндегі жіптерді тарту тәсілдері;

жіптерді есептеу қағидалары;

жіптердің, майда моншақтардың түрлері мен түстері;

ине мен жіптердің нөмірлері.

Параграф 13. Кестеші 2-разряд

28. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдарға (капрон, шифон, жоржет, тюль, барқыт, крепдешиннен басқа) кесте тігу, қарапайым немесе фасонды айшықпен сызықты мережкамен суреттің бойымен қайып тігу, мата қиындыларындағы деректемелерді, операциялық кестелерді салу;

бұйымның шетіне шашақ тоқу;

аппликация салып тігу;

кестеленген және жеке бұйымдарды, фестондар мен шілтерді және тігіндерді машиналарда жасалған тігіндерді арнайы қайшымен кесу;

тік мережка, тік сызықты нысандағы қарапайым мотивтер жасау үшін жіпті есептеу, кесу және тарту;

қарапайым немесе фасонды айшықпен көмкерлеу.

29. Білуге тиіс:

сызықты мережканы, қарапайым немесе фасонды айшықпен кестелеудің, суреттің жиегін қайып тігудің, аппликация жабыстырудың, кесіп алмай және жеке тігілген бұйымдардың суреті, фестондар мен шілтерді, тігіндерді бұзып алмай арнайы қайшымен қиюдың, тік мережка, тік сызықты нысандағы қарапайым мотивтер жасау үшін жіптерді тартудың, жиектерін көмкерудің әдістері мен амалдары;

жіптерді есептеу қағидалары;

қолданылатын машиналардың мақсаты;

жіпті керуді, тігіс жиілігін, жіпті сабақтауды, ине мен кергішті орнатуды, шөлмекті ауыстыруды, қолданылатын машинаны іске қосу және орнатуды реттеу қағидалары.

Параграф 14. Кестеші, 3-разряд

30. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдарда (капрон, шифон, жоржет, тюль, барқыт, крепдешиннен басқа) қарапайым және күрделілігі орташа айшықтар мен суреттерді аппликациямен, біртегіспен, әртүрлі креспен, сатылы формалы мережкамен, мотивпен, бридпен, әртүрлі сеппемен, біртегіс білікшемен, төсемемен, бридтегі ілмекпен және суреттің жиегімен, бекіткішпен, ришельемен, канительмен, мишурамен, стекляруспен тігу;

шілтерлі машиналарда жасалған айшықтардың суреті жоқ жерлерін, аппликацияларды, мотивтерді, суреттерді, ришельені арнайы қайшымен кесу;

кестелеу машиналарында жасалған суреті жоқ айшықтарды және тігіндерді машинада кесу;

сынық, зигзаг тәрізді, фигуралық мережка, ромб, үшбұрыш, бұрыш түріндегі фигуралық мотивтер жасау үшін жіптерді есептеу, кесу және тарту.

31. Білуге тиіс:

қарапайым және күрделілігі орташа айшықтар мен суреттерді кестелеудің, сынық, зигзаг тәрізді және фигуралық мережка, ромб, үшбұрыш, бұрыш түріндегі фигуралық мотивтерді жасау үшін жіптерді тартудың әдістері мен амалдары;

қолданылатын машиналардың жұмыс істеу принципі;

айшықтар мен суреттердің орналасуын есептеу және орналастыру қағидалары.

Параграф 15. Кестеші, 4-разряд

32. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдарда (капрон, шифон, жоржет, крепдешин, тюль, барқыттан басқа) күрделі айшықтар мен суреттерді (сызықтар мен геометриялық фигуралардың параллельдігін сақтауды талап ететін айшықтар мен суреттер, шағын пішінді суреттер, сондай-ақ кестелеу кезінде жіпті жиі үзуді талап ететін суреттер), аппликациямен, біртегіспен, әртүрлі креспен, сатылы формалы мережкамен, себеппен, бридпен, әртүрлі сеппемен, біртегіс білікшемен, төсемемен, бридтегі ілмекпен және суреттің жиегімен, бекіткішпен, ришельеме тартпамен кестелеп тігу: "бабий", "кепе", "қаз", "себетше", "қаракүл", "айналдыра орау" тігістерімен, канительмен, әсемдікпен, стекляруспен тігу;

картон сала отырып немесе тордың бұралған жібімен, жылтырақпен, ілмекпен бекіту.

33. Білуге тиіс:

күрделі айшықтар мен суреттерді кестелеп тігудің әдістері мен амалдары;

қолданылатын машиналарының құрылысы, жұмыс принципі және пайдалану қағидалары.

Параграф 16. Кестеші, 5-разряд

34. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдарда аса күрделі көркем стильді түрлі түсті және кестелі айшықтарды "гипюр", "вологод шынысы", "венециандық тігіс", "қапталған тігіс" техникасымен, "жіп", "иірмелі", "кілем тәрізді" тігістерімен кестелеп тігу, капрон, шифон, жоржет, крепдешин, тюль, барқыт матаға салатын айшықтар мен суреттердің барлық түрлерін кестелеу;

кісінің суреті, сурет, эмблемаларды кестелеу;

күрделендірілген көп түсті кестелеу;

жаймалардың әртүрлі және түрлі түсті түрлеріне бағдарламамен басқарылатын жабдықтарда бағдарламаны дискетке жаза отырып және перфокартаға баса отырып, аппликация орнату.

35. Білуге тиіс:

айшықтар мен суреттердің барлық түрлерін әртүрлі тігістермен және техника түрлерімен кестелеудің әдістері мен амалдары;

қолданылатын машиналардың құрылымдық ерекшеліктері мен пайдалану қағидалары.

Параграф 17. Кестеші, 6-разряд

36. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдарда әртүрлі геометриялық немесе өсімдік оюларынан алынған аса күрделі көркем стильді айшықтарды, басқа да элементтер мен мотивтерді, көркем материалды алдын ала зерттеуді, қосымша суреттемелерді және күрделі есептерді қажет ететін әр түрлі күрделі әшекейлерді және техника түрлерін қоса отырып көркем кестелеу.

37. Білуге тиіс:

күрделі есептер мен айшықтардың барлық түрлерін көркем кестелеу техникасының әртүрлі түрлерімен орындаудың әдістері мен амалдары;

ұлттық киімдерді тігу элементтерін.

Параграф 18. Костюм жөніндегі суретші, 3-разряд

38. Жұмыс сипаттамасы:

сән үрдісін ескере отырып, күрделі емес киімдердің эскиздерін шығармашылық дайындау және материалда жекелеген бұйымдарды: халат, пижама, жеңіл көйлектер, өндірістік киімдерді жасау бұйым жасау үшін материалдардың үлгілерін өңдеу;

күрделі технологиялық буындарды өз бетінше жасау.

39. Білуге тиіс:

киімді мақсаты бойынша жіктеуі;

сурет, бейне, композиция, пластикалық анатомия негіздері;

киімді құрастыру және үлгісін жасау тәсілдері;

киім жасау және заманауи өңдеу технологиясы.

Параграф 19. Костюм жөніндегі суретші, 4-разряд

40. Жұмыс сипаттамасы:

сән үрдісін ескере отырып, әртүрлі ассортименттегі маталар үшін киім бұйымдарының күрделі эскиздерін шығармашылық дайындау;

үлгі эскизіне сәйкес құрылымдар мен лекалолар жасау;

бұйымдарды технологиялық өңдеу және оларды материалда: жейде, юбка, шалбар, жилет, балалар киімдерінде жасау.

41. Білуге тиіс:

киімге қойылатын заманауи тұтынушылық талаптары, киімдегі "стиль" ұғымы;

бұйымдарды түйіндер бойынша технологиялық өңдеу тәсілдері;

киімді құрастыру әдістері мен жүйелері, костюм тарихы.

Параграф 20. Костюм жөніндегі суретші, 5-разряд

42. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі мақсаттағы жеңіл және сыртқы ассортимент киімдерінің эскиздерін шығармашылық өңдеу және оларды: көйлек, куртка, жакет, плащ, пальто, қысқа пальто, фрак, әртүрлі матадан жасалған пиджактарды жасау.

43. Білуге тиіс:

костюм тарихы, киімді көркем құрастыру және модельдеу, киімді декоративті дайындау;

киім бұйымдарын технологиялық өңдеудің барлық түрлері.

Параграф 21. Костюм жөніндегі суретші, 6-разряд

44. Жұмыс сипаттамасы:

эскиздерді шығармашылық дайындау;

үлгілерді жобалау;

ұлттық дәстүрді ескере отырып, аксессуарлар мен көркем суреттелген маталарды пайдалана отырып, әртүрлі мақсаттағы киім-кешек жинақтары мен ансамбльдерін жасау.

45. Білуге тиіс:

текстиль бұйымдарын рәсімдеудің заманауи бағыттары;

костюм мен оюды дамытудағы ұлттық ерекшеліктері.

Параграф 22. Костюм жөніндегі суретші, 7-разряд

46. Жұмыс сипаттамасы:

эксклюзивті үлгілер топтамасын шығармашылық дайындау;

перспективті үлгілер топтамасын құрастыру және оларды жасау.

47. Білуге тиіс:

әртүрлі кезеңдердегі қалып үлгілерінің дамуын зерттеу және талдау негізінде костюм қалыптарын жобалау принциптері;

эксклюзивті топтама жасаудың заңдылықтары.

Параграф 23. Көшірме жасаушы, 2-разряд

48. Жұмыс сипаттамасы:

сурет жиегін трафарет бойынша әртүрлі материалдарда парафин, жаққыш немесе тампонның көмегімен көшірме жасау.

49. Білуге тиіс:

суреттің көшірмесін трафарет бойынша жасаудың әдістері мен амалдары;

парафиннің қасиеттері.

Параграф 24. Көшірме жасаушы, 3-разряд

50. Жұмыс сипаттамасы:

лекало жаймасын кішірейтілген көлемде машинада немесе қолмен көшіру.

51. Білуге тиіс:

лекало жаймасын машинада немесе қолмен көшірудің әдістері мен амалдары;

қызмет көрсететін машиналардың құрылысы.

Параграф 25. Лекало жасаушы, 3-разряд

52. Жұмыс сипаттамасы:

бүкпе, бүрме, соңғы кертпені белгілеу үшін лекалоға тілік жасау, жіптің үлестік бағыты және үлестік бағыттан шекті ауытқулар, минималды және максималды көлем бойынша шекті жалғау арқылы, деректемелерін көрсете отырып, таңбалап, жиектеп, байлауға арналған саңылау тесе отырып, дайын лекало бойынша киімнің барлық бұйымдарына арналған әртүрлі материалдардан жасалған жұмыс және қосалқы лекало жасау;

киім бұйымдарының бауларына сызбаларға сәйкес қарапайым және күрделілігі орташа лекало жасау;

барлық өлшемді киімдер бұйымдарының лекалоларын көбейту;

жұмыс және қосалқы лекалоларды эталон мен шаблон бойынша жасау;

лекалоның паспорттық деректерін толтыру (парашют өндірісінде).

53. Білуге тиіс:

әртүрлі материалдардан жасалған жұмыс және қосалқы лекалоларды кесу, жиектеу және таңбалаудың әдістері мен амалдары;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

материалдарды пішуге қойылатын техникалық талаптары;

лекало жасау кезінде қисық сызықтарды салу үшін есептеу тәсілдері;

киім бұйымдарының сызбаларын оқу қағидалары;

лекалоларды жасауға қойылатын техникалық шарттары;

қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану қағидалары.

Параграф 26. Лекало жасаушы, 4-разряд

54. Жұмыс сипаттамасы:

бүкпе, бүрме, соңғы кертпені белгілеу үшін лекалоны тіле отырып, тіліктің көмегімен көшіру және кейіннен кесу арқылы жасау, жіптің үлестік бағыты және үлестік бағыттан шекті ауытқулар, минималды және максималды көлем бойынша шекті жалғау арқылы, деректемелерін көрсете отырып, таңбалап, жиектеп, байлауға арналған саңылау тесе отырып, дайын лекало бойынша киімнің барлық бұйымдарына арналған әртүрлі материалдардан жасалған барлық өлшемді соңғы жұмыс және қосалқы лекало жасау;

сызбаларға сәйкес парашюттің күмбезіне, ранеціне, камерасына, тысына лекало жасау;

парашюттердің сынақ партиясына және парашют жүйелеріне (парашют өндірісінде) лекало жасау.

55. Білуге тиіс:

лекалоны көшірудің әдістері мен амалдары;

киім бұйымдарының ассортименті және олардың бөлшектерінің атаулары;

киім бұйымындағы бөлшектердің саны;

киім бұйымдарының күрделі бауларын пішу технологиясының ерекшеліктері;

есептерді орындау және лекало жасау әдістері;

лекало жасаудың техникалық шарттары және оларды келтіру тәсілдері;

бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы, жасалатын лекалоларды таңбалау кезінде оны пайдалану қағидалары.

Параграф 27. Лекало жасаушы, 5-разряд

56. Жұмыс сипаттамасы:

бүкпе, бүрме, соңғы кертпені белгілеу үшін лекалоны тіле отырып, электронды жабдықта көшіру және кейіннен лазерлік машинада кесу арқылы жасау, жіптің үлестік бағыты және үлестік бағыттан шекті ауытқулар, минималды және максималды көлем бойынша шекті жалғау арқылы, деректемелерін көрсете отырып, таңбалап, жиектеп, байлауға арналған саңылау тесе отырып, дайын лекало бойынша киімнің барлық бұйымдарына арналған әртүрлі материалдардан жасалған барлық өлшемді соңғы жұмыс және қосалқы лекало жасау;

лекалоны графикалық экранда суретін салмай-ақ белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалды жұмсау нормасына сәйкес орнату;

лекалоның көлемін өлшеу және өлшем деректерін электронды жабдықтың жады блогында сақтау.

57. Білуге тиіс:

лекало жасау кезінде қолданылатын электронды жабдықтың құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы;

лекало жасаудың технологиялық жүйелілігі;

лекало көшірудің әдістері мен амалдары;

лекалоны тиімді орналастыру қағидалары;

киім бұйымдарының ассортименті және олардың бөлшектерінің атаулары;

киім бұйымдарындағы бөлшектердің саны;

лекалоны жасаудың техникалық шарттары және материалдарды жұмсау нормалары.

Параграф 28. Лекало жаюшы, 3-разряд

58. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша немесе суреттемесіз әртүрлі материалдарға жаю және өңдеу, жамау, төсек-орын және ас үй жаймасы, кашне, шарф, орамал, әртүрлі тыстардың, өндірістегі әртүрлі бөлшектер, басқа да бұйымдар мен ойыншықтар бөлшектері лекалосының жиектерін белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалдарды жұмсау нормаларына сәйкес айналдыра орау;

жайманың суреттемесінің бөлшектеріне деректемелерді енгізу;

бұйымның жекелеген бөлшектерінің өңделетін жерлерін белгілеу;

жайманың трафарет бойынша алынған дайын суреттемесінің анық емес сызықтарын бормен белгілеу;

бұйымдардың бөлшектері лекалосының аумағын машинамен өлшеу;

лекало аумағын айқындаудың нәтижесін жазу.

59. Білуге тиіс:

бұйымдардың бөлшектері лекалосын тиімді жаю және жиектеу қағидалары;

материалдардың түрлері мен қасиеттері;

жаю тәсілдері;

нормативтік техникалық құжаттамасы;

лекалосының аумағын өлшеудің әдістері мен амалдары;

бұйымдағы бөлшектердің саны;

материалдарды жұмсау нормалары;

қызмет көрсететін машиналардың жұмыс принципі.

Параграф 29. Лекало жаюшы, 4-разряд

60. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша әртүрлі материалдарға жаю және астар, сыртқы жейде, іш киім, корсет бұйымдары, баскиім, өндірістік киім бұйымдары мен басқа да бұйымдар бөлшектері лекалосының жиектерін айналдыра орау.

61. Білуге тиіс:

бұйымдардың бөлшектері лекалосын тиімді жаю және жиектеу қағидалары;

жаюдың техникалық шарттары;

текстильдік кінәраттарға жол берілетін орындар;

бұйымдардың құрылымы;

бұйымдардағы бөлшектердің саны;

бұйымның ассортименті.

Параграф 30. Лекало жаюшы, 5-разряд

62. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша әртүрлі материалдарға жаю және пальто – костюм және көйлек (сыртқы жейдеден басқа) ассортименті киімдерінің сыртқы бұйымдарының бөлшектері лекалосының жиектерін айналдыра орау;

жайманы суреттеме бойынша әртүрлі материалдарға жаю және астар, сыртқы жейде, іш киім, корсет бұйымдары, баскиім, өндірістік киім бұйымдары мен басқа да бұйымдар бөлшектері лекалосының жиектерін белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалдарды жұмсау нормаларына сәйкес айналдыра орау.

63. Білуге тиіс:

бұйымдардың бөлшектері лекалосын тиімді жаю және жиектеу қағидалары;

материалдарды жұмсау нормалары;

түктің, суреттің бағытын анықтау қағидалары;

материалдың беті мен суретінің түрін ескере отырып, лекалоны жаю ерекшеліктері.

Параграф 31. Лекало жаюшы, 6-разряд

64. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша әртүрлі материалдарға жаю және пальто-костюм және көйлек (сыртқы жейдеден басқа) ассортименті киімдерінің сыртқы бұйымдарының бөлшектері лекалосының жиектерін белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалдарды жұмсау нормаларына сәйкес айналдыра орау.

65. Білуге тиіс:

барлық бұйымдардың бөлшектері лекалосын тиімді жаю және жиектеу қағидалары;

лекалоны дұрыс жаймау және жиектерін дұрыс жиектемеуге байланысты туындайтын бұйым ақаулықтарының түрлері, оларды жою және алдын алу тәсілдері.

Параграф 32. Лекалоның орналасуын жобалаушы оператор, 7-разряд

66. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан жасалған пальто-костюм және көйлек ассортименті бұйымдарына лекало дайындаған және салған кезде үлгілерді математикалық өңдеу;

лекалоны салу шарттары туралы ақпаратты электронды есептеу машинасына енгізу;

жұмыс жаймасын өңдеу және оның ең тиімді нұсқасын жасау;

лекалоның дайын жаймасын электронды есептеу машинасының дерекқорына енгізу.

67. Білуге тиіс:

лекало дайындаған және салған кезде үлгілерді математикалық өңдеудің әдістері мен техникасы;

ақпаратты электронды есептеу машинасына енгізудің амалдары мен техникасы;

жұмыс жаймасын өңдеу және оның ең тиімді нұсқасын жасау әдістері;

лекалоны дұрыс жаймаудың алдын алу және жою тәсілдері.

68. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

Параграф 33. Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші, 2-разряд

69. Жұмыс сипаттамасы:

дайын өнімдерді, бөлшектерді, әртүрлі материалдарды, олардың қасиеттеріне қарай крахмалдау режимін айқындай отырып, қолмен крахмалдау;

крахмалданған бұйымдарды, бөлшектерді, әртүрлі материалдарды кептіру;

крахмал ерітіндісін дайындау;

құрақтарды бояу;

құрақ бөліктерін тігін машинасында қайып тігу.

70. Білуге тиіс:

крахмалдау, кептіру және қайып тігудің әдістері мен амалдары;

крахмалдау режимдері;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

материалдардың жекелеген түрлеріне крахмалдау процесінің тигізетін әсері;

крахмал ерітіндісін дайындау технологиясы;

крахмалдың түрі мен сорттары, олардың сапасына қойылатын талаптар;

тігін машинасының жұмыс істеу принципі.

Параграф 34. Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші, 3-разряд

71. Жұмыс сипаттамасы:

матаның бетіне аппреттеуіш ерітіндіні бүріккішпен бүрке отырып, тегістеп жағу;

матаның жиектерін түзету;

матаны белгілі бір мөлшерде керу;

кептіру камерасының қыздыру температурасын норма шегінде сақтау;

аппреттеуіш ерітіндіні дайындау.

72. Білуге тиіс:

аппреттеудің, өңдеу түстерін жасаудың әдістері мен амалдары;

аппреттеуіш ерітіндіні дайындауға қойылатын техникалық талаптар;

бөшкеге дайын ерітіндіні құю техникасы;

материалдардың құрылысы мен мақсаты;

кептіру камерасының, қолданылатын құралдар мен өлшеу аспаптарының құрылысы.

Параграф 35. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы, 2-разряд

73. Жұмыс сипаттамасы:

табиғи үлбір материалдар, жартылай дайын бұйымдар, пішім, фурнитурадан басқа, әртүрлі материалдардың ассортименті, саны, салмағы, сорты бойынша ілеспе құжатта көрсетілген деректерге сәйкес қабылдау және тапсыру, оларды жұмыс орнына және сақтайтын жерлерге тасымалдау;

орамасы мен таңбалануын тексеру;

түскен және жөнелтілетін материалдардың құжаттарын рәсімдеу.

74. Білуге тиіс:

қабылдау және тапсыру қағидалары, қабылданатын және тапсырылатын материалдардың түрлері;

материалдарды, жартылай дайын бұйымдарды, пішімдерді, фурнитураны таңбалаудың, орау мен сақтаудың белгіленген тәртібі, оларды есепке алу қағидалары;

есептілік жүргізу.

Параграф 36. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы, 3-разряд

75. Жұмыс сипаттамасы:

табиғи үлбір материалдар және әртүрлі материалдардан жасалған дайын бұйымдарды ассортименті, саны, сорты бойынша ілеспе құжаттарда көрсетілген деректерге сәйкес қабылдау және тапсыру;

дайын өнім көлемінің жедел есебін жүргізу.

76. Білуге тиіс:

қабылдау және тапсыру қағидалары;

қабылданатын және тапсырылатын табиғи үлбір түрлері;

бұйымдардың ассортименті;

табиғи үлбір материалдары мен дайын бұйымдарды таңбалау, орау және сақтаудың белгіленген тәртібі, оларды есепке алу қағидалары.

Параграф 37. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы, 4-разряд

77. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдарды, жартылай дайын бұйымдарды ассортименті, саны, салмағы, сорты бойынша пішім картасына сәйкес қабылдау және тапсыру;

пішімді, қалдықтарды шикізат түріне, үлгісіне қарай дербес электрондық есептеуіш машиналарын қолдана отырып, есепке алу;

негізгі және қосымша материалдардың қолданылуын пішім картасына сәйкес талдау;

қалдықтарды уақтылы орау және қоймаға тапсыруды бақылау;

шикізатты қабылдау бойынша өнім берушіге жасалған шағымдардың актісін жасау және рәсімдеу.

78. Білуге тиіс:

материалдарды, жартылай дайын бұйымдарды және дайын бұйымдарды қабылдау және тапсыру қағидалары;

қабылданатын және тапсырылатын материалдардың түрлері, бұйымдардың ассортименті;

пішімді, қалдықтарды, қосымша материалдарды есепке алу тәртібі;

пішім картасын рәсімдеу қағидалары;

дербес электронды-есептеуіш машиналарын қолдана отырып, есебін жүргізуі.

Параграф 38. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 1-разряд

79. Жұмыс сипаттамасы:

лента, шілтер, таспа, сутаж және басқа да өңдеу материалдарының ұзындығын бақылау;

материалдардың ұштық қалдықтарын өлшеу;

материалдарды өлшеу қорытындысын ведомоске жазу.

80. Білуге тиіс:

материалдар ұзындығын бақылаудың әдістері мен амалдары;

материалдарды өлшеу ведомостерін толтыру қағидалары.

Параграф 39. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 2-разряд

81. Жұмыс сипаттамасы:

өлшеу машиналарында немесе үстелде әртүрлі материалдардың ұзындығы мен енін бақылау.

82. Білуге тиіс:

материалдардың ұзындығы мен енін бақылаудың әдістері мен амалдары;

бақыланатын материалдардың мемлекеттік стандарттары мен техникалық құжаттамасы;

өлшеу машиналарының жұмыс істеу принципі.

Параграф 40. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 3-разряд

83. Жұмыс сипаттамасы:

барлық түрлі ас үй, төсек-орын жабдықтарын, үшкіл орамал, орамал, шарф, лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің және сол бұйымдарға жасалған пішімнің сапасының эталон үлгілерге сәйкестілігін бақылау және сұрыптылығын анықтау;

бақыланатын материалдар мен бұйымдардың ақаулықтарын анықтаудың есебін жүргізу;

тауарлық белгілерді толтырудың дәлдігі мен дұрыстығын материалдар мен бұйымдардың өңделуі мен сұрыптылығына үстемеақылар мен жеңілдіктерді ескере отырып, тауарлық белгілер деректемелерінің соңғысына сәйкестігін тексеру.

84. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдардың, лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын анықтаудың әдістері мен амалдары;

материалдар мен бұйымдардың сұрыптылығын айқындау қағидалары;

бақыланатын материалдар мен бұйымдардың мемлекеттік стандарттары мен нормативтік техникалық құжаттамасы;

бақыланатын бұйымдардың жасау технологиясы;

анықталған ақаулықтарын есепке алу тәртібі.

Параграф 41. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 4-разряд

85. Жұмыс сипаттамасы:

іш киімнің, сырма көрпе, галстук, әртүрлі ойыншықтардың, қолғап, нәски-шұлық, галантереялық және басқа да бұйымдардың сапасын бақылау және сұрыптылығын анықтау;

осы бұйымдарға арналған лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын эталон үлгілерге сәйкестігін бақылау;

фурнитура мен өңдеу материалдарының сапасын бақылау;

пішім картасын рәсімдей отырып, материал төсемесін бақылау;

бұйымдардың өлшеу деректеріне сәйкестігін тексеру.

86. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдардың, фурнитура мен өңдеу материалдарының сапасын тексерудің әдістері мен амалдары;

материалдар мен бұйымдардың сұрыптылығын айқындау қағидалары;

бақыланатын материалдар мен бұйымдардың мемлекеттік стандарттары мен нормативтік техникалық құжаттамасы;

бақыланатын бұйымдарды жасау технологиясы;

материал жаймасын бақылау және пішім картасын рәсімдеу қағидалары.

Параграф 42. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 5-разряд

87. Жұмыс сипаттамасы:

көйлек ассортиментін, куртка, бушлат, көкірекше, шалбар, қысқа комбинезон, жейде-форма, корсет бұйымдарын, өндірістік киім бұйымдарын, баскиім, такелаждық бұйымдардың және жартылай дайын өнімдердің сапасын бақылау;

осы бұйымдарға арналған лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын эталон үлгілерге сәйкестігін бақылау;

әртүрлі материалдардың сапасын электрондық есептеуіш машиналарын пайдалана отырып, бақылау;

жаппай өндіріс бұйымдарының сұрыптылығын және олардың мемлекеттік стандарттары мен техникалық шарттарына сәйкес жеке тапсырыстар бойынша жөнделген және жасалған бұйымдарды айқындау;

сапасыз өнімге акт жасауға, рәсімдеуге және өнім жеткізушілерге шағым білдіруге қатысу;

тапсырыс берушілердің жеке тапсырыс бойынша жасалған бұйымның сапасына жасаған шағымдарын қарауға қатысу.

88. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдар мен материалдардың сапасын тексерудің әдістері мен амалдары;

жаппай өндіріс бұйымдары мен материалдарының сұрыптылығын айқындау қағидалары;

бақыланатын бұйымдар мен материалдардың сапасына қойылатын мемлекеттік стандарттардың талаптары;

бақыланатын бұйымдарды жасау және жөндеу технологиясы;

ақаулығын анықтау-өлшеу жабдықтың құрылысы;

электрондық есептеуіш машиналарының құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы.

89. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

Параграф 43. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 6-разряд

90. Жұмыс сипаттамасы:

жартылай дайын өнімдер мен пальто-костюм бұйымдарын: пальто ассортименті, жоғары үлбір бұйымдарының, астарлы және жиекті салымды курткалар, шинель, пиджак, фрак, визитка, мундир, китель, жалбағай, жакет, комбинезонның сапасын бақылау;

осы бұйымдарға арналған лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын эталон үлгілерге сәйкестігін бақылау;

жаппай өндіріс бұйымдарының сұрыптылығын және мемлекеттік стандарттарға сәйкес жеке тапсырыс бойынша жөнделген және жасалған бұйымдарды тапсырыс берушіге дайын екенін анықтау.

91. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдардың сапасын тексерудің әдістері мен амалдары;

көрсетілген жаппай өндіру өндірісінің ассортименті бұйымдардың сұрыптылығын анықтау қағидалары;

мемлекеттік стандарттың бақыланатын бұйымдар мен материалдардың сапасына қойылатын талаптар;

бақыланатын бұйымдарды жасау және жөндеу технологиясын.

92. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

Параграф 44. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 1-разряд

93. Жұмыс сипаттамасы:

тігін өндірісінің қалдықтарын материал түрі мен талшық құрамына қарай жинақтау.

94. Білуге тиіс:

тігін өндірісі қалдықтарын жинақтауға қойылатын талаптар.

Параграф 45. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 2-разряд

95. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарының, пішімнің жартылай дайын өнімдерін, әртүрлі материалдардың қалдықтарын, фурнитураларды артикулы, сорты, түсі, ені мен түрі бойынша буда, жиынтық, партияларға жинақтау;

ілеспе құжаттар бойынша киім бұйымдарының, тігін бұйымдарының жартылай дайын өнімдерінің үстінің, астарлы мен қосымшаларының мақсатына сәйкестігін тексеру;

дара бөлшектерді жаю және сурет түрінде бағытталған түгі бар бөлшектерді қайта жаю;

тігін бұйымдарының жекелеген өңделген бауларын дайын өнімдерді жасаудың технологиялық жүйелілігіне сәйкес жинақтау;

баулар мен таспаны артикулы мен түсі бойынша олардың қолданылуын алдын ала есептеусіз жинақтау;

парашют өндірісіндегі пішім картасын толтыру;

шұлықтарды түсі, сапасы, өкшесінің биіктігі, қонышының ұзындығы бойынша жұптау;

жарғақ таңдау және кесу;

ізі бар рейтуздың жекелеген бөлшектерін өңдейтін жерлерін белгілеу;

пішім картасының деректеріне сәйкес бағдар парақтарын дайын тігін бұйымының бағасын анықтамай толтыру.

96. Білуге тиіс:

тігін бұйымдарының, пішімнің жартылай дайын өнімдері, әртүрлі материалдардың қалдықтары, фурнитуралары мен бауларын буданың, партияның, жинақтарды артикулы, сорты, түсі, ені мен түрі бойынша жинақтау қағидалары;

тігін бұйымдарының жартылай дайын өнімдерінің, материалдардың, фурнитураның, баулардың, таспаның ассортименті және олардың мақсаты;

жинақталатын бұйымдағы бөлшектердің саны;

бағдар парақтарын толтыру қағидалары.

Параграф 46. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 3-разряд

97. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан жасалған дайын өнімдерді бағдар парағы мен нарядқа сәйкес түрі, фасоны, өлшемі, ұзындығы, түсі және прейскуранты бойынша жинақтау;

ілеспе құжаттар бойынша тігін бұйымдарының, терінің өз мақсатына сәйкес келуін тексеру;

үлбірмен өңделген жаға, манжет және басқа да бөлшектерді, табиғи үлбірден жасалған астарды түрі, сорты және өлшемі бойынша жинақтау;

пішімді дәлсіздіктерді кесу және жекелеген бөлшектерін ауыстыра отырып, буда, жинақ етіп жинақтау;

пішімге арналған материалдың бөлшектері мен қалдықтарын артикулы, түсі, өлшемі бойынша олардың қолданылуын алдын ала есептемей жинақтау;

пішімге арналған бау мен таспаны олардың (парашют өндірісінде) қолданылуын алдын ала есептеп, жинақтау;

материалдар мен құрақтардың әртүрлі топтарын ескере отырып, дайын тігін бұйымының бағасын дайын бұйымдардың бағалар прейскуранты бойынша айқындай отырып, пішім картасының деректеріне сәйкес бағдар парақтарын толтыру.

98. Білуге тиіс:

әртүрлі материалдардан жасалған дайын өнімдерді бағдар парағы мен нарядқа сәйкес түрі, фасоны, өлшемі, ұзындығы, түсі, прейскуранты бойынша жинақтау қағидалары;

пішімге арналған материал бөлшектері, баулар мен таспаларды жинақтау;

тігін бұйымдарының ассортименті мен өлшемдері;

тілу амалдары және пішім бөлшектерін ауыстыру қағидалары;

жинақталатын бұйымды жасауға арналған материалдардың жұмсау нормалары, орналастыру схемасы;

дайын тігін бұйымының бағасын айқындай отырып, бағдар парақтарын толтыру қағидалары;

дайын тігін бұйым бағаларының прейскуранты.

Параграф 47. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 4-разряд

99. Жұмыс сипаттамасы:

материалдардың бөлшектері мен қалдықтарын төсемеде қалдықсыз немесе барынша аз қалдықпен пайдалану үшін әртүрлі тәсілдермен есептеу;

есептеу және пішу картасын толтыру;

материалдардың бөлшектері мен қалдықтарын есептеу және оларды артикулы, түсі мен өлшемі бойынша жинақтау;

төсеушімен бірлесе отырып, пішімнің қалдықтарын сұрыптап, оларды қоймаға тапсыру;

парашют өндірісінде жоспарлау карталарын жасау;

материалдардың бөлшектері мен қалдықтарын есептеу үшін ақпаратты дайындау және дербес электрондық есептеуіш машиналарына енгізу, толтырылған карталарды басып шығару.

100. Білуге тиіс:

қолданылатын жабдықтың құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы;

материалдардың қалдықтарын әртүрлі тәсілдермен есептеу қағидалары;

пішім кестелері, жинақталатын бұйымдарға материалдарды жұмсау нормалары;

есептеу және пішу картасын толтыру қағидалары;

материалдардың артикулдары;

жинақталатын материалдарға, пішім мен бұйымдарға арналған паспорттарды, жоспарлау карталарын, өлшеу ведомостерін толтыру тәртібі.

Параграф 48. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 5-разряд

101. Жұмыс сипаттамасы:

пішім кестесіне сәйкес тігін бұйымдарының барлық модельдері және материалдардың түрлері бойынша матаның паспортын таңдай отырып, наряд-тапсырмаларды рәсімдеу;

материалдарды тиімді пайдалану есебін орындау;

дербес электрондық есептеуіш машиналарда жұмсалатын фурнитураны есептеу;

материалдар мен жапсырмалардың барлық түрлері бойынша пішім картасын рәсімдеу.

102. Білуге тиіс:

қолданылатын жабдықтың құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы;

наряд-тапсырма жазу және пішім картасын рәсімдеу тәртібі;

дербес электрондық есептеуіш машиналарда жұмсалатын фурнитураны есептеуі;

материалдарды тиімді пайдалануды есептеудің әдістері мен тәсілдері, және пішу кестелері;

тігін бұйымдарының ассортименті мен өлшемдері;

жинақталатын тігін бұйымдарына арналған материалдарды жұмсау нормалары.

Параграф 49. Пішуші, 2-разряд

103. Жұмыс сипаттамасы:

таспалар, жиектер, ленталар, шілтерлер, резеңкелер, шашақтар, жиектер, ораулар, жолақтарға жиекті немесе үлдірлі маталар, ту, жалаулар, тік жапқыштар мен перделер, асхана және төсек әбзелдері, жолдар, орамалдар, шарфтар, кашне, шлем астарлары, қаптарға арналған маталар, қаптан дайындалған алғашқы жазылған дайындамалар, миткаль, бөздер, жиһаздың барлық түрлеріне арналған желкеншелер, купондарға арналған матаның барлық түрлері, тоқыма-галантерея өндірісінде көркем сурет салуға арналған маталар, перде, тоқылған, тюль және кестеленген маталар, қиғаштар мен түптерге арналған төсемдер, маңдайларға арналған бөлшектер, картон бұйымдары, қаңқаға арналған болатты машиналарда немесе қолмен бөлшектерге пішу;

дөңгелек трикотаж жайманы бөлік бойына кесу;

әртүрлі сөмке, қап, ілмек, бауларға арналған таспаны белгілеу немесе шаблон бойынша кесу;

әртүрлі бауларға, жіптерге, таспаның, ленталардың ұштарына балқытылған балауыз жағу;

термокескіштерде таспалардың, баулардың, ленталардың ұштарын пішуден кейін балқыту;

парашют өндірісінде паспорт пен бағдарлық парақты қоса отырып, баулар мен таспаны жинақтау.

104. Білуге тиіс:

пішу, балқыту, балауыз жағудың әдістері мен амалдары;

материалдардың түрлері мен қасиеттері;

партиядағы бөлшектердің саны, шектеулер мен сызбаларды оқудың қағидалары;

әртүрлі материалдарды пішуге арналған машиналарды, өлшеу құралдары мен құрылғыларды пайдалану қағидалары.

Параграф 50. Пішуші, 3-разряд

105. Жұмыс сипаттамасы:

фигуралық жапқыштар мен перделерге, ойыншықтар өндірісіндегі бұйымдардың барлық түрлеріне арналған материалдарды: мақта, мақта, дәке, жиһаздың барлық түрлеріне арналған бөлшектердің дайындамаларына қаптау материалдарын, құрақтан, погоннан, жұлдызшалардан, ілмектерден, түймелерден, скрептерден және басқа да ұсақ бөлшектерден жасалған трикотаж бұйымдарын машиналарда немесе қолмен пішу;

жиһаздың барлық түрлеріне арналған бөлшектерді дайындау үшін галстуктарға, колготкаларға, қаптарға, миткальға, бөзге, желкенге материалдарды кешенді пішу;

парашют өндірісіндегі ленталы күмбездерге, күмбез арқандарына, жармалар мен тесіктері бар камералардың таспаларына, қосқыш буындарына, күшейткіш белдеулерге, стренгтерге, монтаждау бауларына арналған таспаларды белгілеумен пішу, таңбалау және партияда жинақтау.

106. Білуге тиіс:

пішудің әдістері мен амалдары;

бұйымдағы бөлшектердің саны;

бөлшектердің мақсатын және олардың пішіні;

әртүрлі материалдарды пішуге арналған машиналардың жұмыс істеу принципі.

Параграф 51. Пішуші, 4-разряд

107. Жұмыс сипаттамасы:

мақта - мата және зығыр маталарын, жартылай жүннен жасалған трикотаж жаймасының кесіндісін және "ПАН" - корсет бұйымдарының іш киімінің бөлшектеріне иірімжіпті, астарды, аралық қабатты, қолғап бұйымдарын, баскиімдерді, балаларға арналған трикотаж бұйымдарының бөлшектерін машиналарда немесе қолмен пішу;

көрсетілген ассортименттегі бұйымдардың бөлшектеріне тоқыма ақаулары бар жайманы пішу (төсеу, лекалоны жаю, лекалоның жиегін жиектеу, пішу және жинақтау);

мақта-мата трикотаж жаймадан жасалған жартылай тұрақты және купондық бұйымдарды пішу;

жиһаздың барлық түрлеріне арналған материалдарды кешенді пішу;

парашюттарды, тартпалы шаршы қалыпты клапандарды, ауыспалы сөмкелерді, жұмсақ қаптарды, коуш тыстарын, жалғастырушы буындарды, лекало жиектері немесе лекалолар бойынша жиектеудің фигуралы сызықтары бойынша стренгілерді пішу;

лекалоны жайманың жоғарғы қабатына жаю;

тік сызықты жіп бойында орналасқан мақта-мата және жібек матадан жасалған бөлшектер лекалосының жиегін жиектеу;

парашют өндірісінде жаймаға белгі салу;

лекало бойынша тексеру және бұйым бөлшектерінің жиегіндегі дәлсіздіктерді кесу;

бөлшектерді суретке сәйкес қиыстырып келтіру және кесу;

оң беті мен астардың бөлшектерін пішу;

жинақтылығын тексеру.

108. Білуге тиіс:

бөлшектерді лекало бойынша пішудің, тексерудің және кемшіліктерді кесу әдістері мен амалдары;

матаның оң бетін, сурет, шаш, түктің бағыттарын айқындау қағидалары, бақылау нүктелерін салу тәртібі;

ақаулықтар мен кінәраттардың себептерін жіктеу, бұйымның конструкциясы, жайманы жаю схемасы;

маталардың ерекшеліктері мен қасиеттері;

қолданылатын лекало мен трафареттердің, маталардың артикулары мен өлшемдері;

материалдарды жұмсау нормалары және оларды тиімді пайдалану;

материалдардың тоқыма кінәраттарының түрлері;

қызмет көрсететін машиналардың құрылысы;

қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары мен құрылғыларын пайдалану қағидалары мен құрылысы.

Параграф 52. Пішуші, 5-разряд

109. Жұмыс сипаттамасы:

мақта-мата және зығыр маталарын, мақта-мата және жүн трикотаж маталарын пальто-костюм киімдерінің және жүн, жібек маталарынан, жүн, жібек тоқыма маталарынан көйлектік ассортиментінің жоғарғы бұйымдары бөлшектерін, химиялық талшықтар қоспасы бар маталарды, резеңкеленген маталарды, үлбірді, үлбір бұйымдарына арналған өңдеу бөлшектеріне былғарыны, корсет бұйымдарын, астарларды, қолғап бұйымдарын, баскиімдерді, өндірістік киім және такелаж өндірісі бұйымдарының бөлшектеріне материалдарды машиналарда немесе қолмен пішу;

көрсетілген ассортименттегі бұйымдардың бөлшектеріне тоқыма ақаулары бар жайманы пішу (төсеу, лекалоны жаю, лекалоның жиегін жиектеу, пішу және жинақтау);

жүн, жібек, мақта-мата, трикотаж жаймаларды эксперименталдық, тәжірибелік және авторлық киім және киім-кешек ассортименті бұйымдарының бөлшектеріне пішу;

жібек және жүн жаймадан жасалған жартылай тұрақты және купондық бұйымдарды пішу;

парашют күмбездерді, күмбез, камера тыстарын, жұмсақ сүзгілерді, қаптарды, портледтерді, лекало жиектерін жиектеу фигуралық сызықтары немесе талшықтардың орналасуына байланыссыз лекалолар бойынша әртүрлі материалдардан жасалған аспалы сөмкелерді пішу;

орналастыру схемасын таңдау;

парашют өндірісінде лекалоларды іріктеу, жаю және лекалолардың жиектерін айналдыра сызу.

110. Білуге тиіс:

тиімді пішудің әдістері мен амалдары;

лекало орналастыру схемалары;

лекалолардың жиектерін айналдыра сызу, жаю схемаларын таңдау амалдары;

қолданылатын машиналардың құрылымдық ерекшеліктері.

Параграф 53. Пішуші, 6-разряд

111. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдарды пальто-костюм ассортиментінің жоғарғы бұйымдары бөлшектеріне (мақта-мата мен зығыр маталарынан басқа) пішу машиналарында немесе қолмен пішу;

көрсетілген ассортименттегі бұйымдардың бөлшектеріне тоқыма ақаулары бар жайманы пішу (төсеу, лекалоны жаю, лекалоның жиегін жиектеу, пішу және жинақтау);

әртүрлі материалдарды жоғары және көйлек ассортиментінің тәжірибелік және авторлық үлгілердің, үлгі-эталон бұйымдарының астарлары мен ұсақ-түйектерінің жоғарғы бұйымдарына пішу;

бұйымдарды қолданбалы материалдардан жинақтау;

парашют өндірісіндегі парашюттік керек-жарақтарының, стренгтердің және ерекше мақсаттағы бұйымдардың эксперименталдық және тәжірибелік үлгілерін пішу.

112. Білуге тиіс:

пішудің әдістері мен амалдары;

парашют жабдықтары мен ерекше мақсаттағы бөлшектер мен тораптар, сондай-ақ тәжірибелік және бірегей үлгілерін пішу технологиясының ерекшеліктері;

материалдарды пішу ерекшеліктері;

пішу машиналарын баптау және реттеу әдістері.

Параграф 54. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 3-разряд

113. Жұмыс сипаттамасы:

машинада плиссирлеу және бүрмелеу;

материалды машинаға салу, плиссирлеу және бүрмелеу режимдерін орнату;

плиссирлеу мен бүрмені бекітуге арналған ерітінді дайындау және жағу.

114. Білуге тиіс:

машинада плиссирлеу және бүрмелеудің әдістері, амалдары мен режимдері;

плиссирлеу және бүрмелеу түрлері;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

ерітіндіні дайындау рецептурасы мен технологиясы, оларды жағудың әдістері мен амалдары.

Параграф 55. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 4-разряд

115. Жұмыс сипаттамасы:

дайын қалыптарды пайдалана отырып, қолмен плиссирлеу және бүрмелеу;

материалды қалыптарға салу;

қалыптарды буландыру және кептіру.

116. Білуге тиіс:

қолмен плиссирлеу және бүрмелеудің әдістері мен амалдары;

әртүрлі материалдарға арналған қалыптарды буландыру және кептіру.

Параграф 56. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 5-разряд

117. Жұмыс сипаттамасы:

тік бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды пайдалана отырып, қолмен плиссирлеу мен бүрмелеу;

тік бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау.

118. Білуге тиіс:

тік бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау қағидалары;

қалыптарды жасауға қолданылатын қағаздың түрлері мен қасиеттері.

Параграф 57. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 6-разряд

119. Жұмыс сипаттамасы:

фигуралық бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды пайдалана отырып, қолмен плиссирлеу және бүрмелеу;

фигуралық бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау;

плиссе мен бүрменің жаңа түрлерін жасау.

120. Білуге тиіс:

фигуралық бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау қағидалары.

Параграф 58. Тігін бұйымдарын жоғары жиілікті токтар құрылғысында дәнекерлеу, 3-разряд

121. Жұмыс сипаттамасы:

белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес шаблон-электродтарды пайдалана отырып, жоғары жиілікті дәнекерлеу құрылғыларында термопластикалық материалдардан жасалған бұйымдардың бөлшектері мен тораптарын біріктіру бойынша операцияларды орындау;

дәнекерлеу режимдерін айқындау;

электродтарды орнату.

122. Білуге тиіс:

бөлшектер мен бұйымдарды біріктірудің әдістері мен амалдары;

дәнекерлеу режимдері;

шаблон-электродтардың формалары;

шаблон-электродтарды орнату қағидалары;

қолданылатын материалдардың қасиеттері;

қызмет көрсететін құрылғылардың жұмыс істеу принципі.

Параграф 59. Тігін бұйымдарын жоғары жиілікті токтар құрылғысында дәнекерлеу, 4-разряд

123. Жұмыс сипаттамасы:

бұйымдардың борттарын, жағаларын, ілмектерін өңдеу операцияларын орындау;

белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес шаблон-электродтарды қолдана отырып, жеңдерді ашық жең ойындыларымен және жағаларды жоғары жиілікті дәнекерлеу қондырғыларында термопластикалық материалдардан жасалған бұйымдармен біріктіру.

124. Білуге тиіс:

көрсетілген операцияларды жоғары жиілікті токтар құрылғыларында орындаудың әдістері мен амалдары;

шығын қуатын реттеуін, дәнекерлеу уақыты мен жоғары жиілікті токтар құрылғысының басқа да параметрлері;

тігін бұйымдарын жасау технологиясы;

қызмет көрсететін жабдықтардың құрылысы.

Параграф 60. Тігін бұйымдарын жоғары жиілікті токтар құрылғысында дәнекерлеу, 5-разряд

125. Жұмыс сипаттамасы:

белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес шаблон-электродтарды қолдана отырып, жеңдерді жабық жең ойындыларымен жоғары жиілікті дәнекерлеу қондырғыларында термопластикалық материалдардан жасалған бұйымдармен біріктіру операцияларын орындау.

126. Білуге тиіс:

көрсетілген операцияларды орындаудың әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарының ассортименті;

операцияларды орындаудың жүйелілігі;

жоғары жиілікті токтар құрылғыларының құрылымдық ерекшеліктері.

Параграф 61. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 1-разряд

127. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі жабдықтарда ас үй және төсек-орын (жаймаларын), ойыншық өндірісіндегі жаймалардың барлық түрлерін, үшкіл орамалдарды, орамалдарды, басқа да ұқсас бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеу және бүгуді, сынуды, мыжылғанды, қыртыстарды жою үшін бөлшектерді пішу;

үтіктеу жабдығын қыздыру дәрежесін реттеу;

материалдың қасиеттеріне байланысты ылғалдандыру.

128. Білуге тиіс:

көрсетілген ассортименттегі бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің әдістері мен амалдары;

температуралық режимдері;

температураны реттеу тәсілдері;

көрсетілген ассортиментінің тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеуде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

Параграф 62. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 2-разряд

129. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі жабдықтарда фасонды төсек-орын жаймаларын, дайын баскиімдерді, трикотаж және тоқыма-галантерея өндірісінде әртүрлі жеке бұйымдарды, ойыншық өндірісіндегі бөлшектер мен дайын бұйымдарды, бұйымның жоғарымен біріктірілмеген жалғауларды, астарларды қосып тігілмеген, тігістерді, жиектерді түзетпей погондарды, бұйымдардың шағын бөлшектерін престеуден басқа, өзге бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеу;

материалдарды әшекейлеу;

түкті және иық жапсырмаларын бір мезгілде тіркей отырып, желімді борт төсемдерін біріктіру;

барқыттан жасалған баскиімнің бөлшектерін булау.

130. Білуге тиіс:

көрсетілген ассортименттегі бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің әдістері мен амалдары;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

көрсетілген ассортименттегі тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеуде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

Параграф 63. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 3-разряд

131. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі жабдықтарда іш киімнің дайын бұйымдарын, өндірістік киім бұйымдарын, жоғарғы трикотаж бұйымдарын, галстуктерді, алжапқыштарды, корсет бұйымдарын, баскиімдерді, шалбардың алдыңғы жартысын, бөлшектер мен бұйымдардың тігістерін, жасанды үлбірден жасалған астардың тігістерін, ашық жоғарғы иық жапсырмасының жең ойындыларын, бұйымның жоғарғы жағына қосылған астарларды, қосылатын жылы астармен қоса отырып, үлбір өндірісінде бұйымның тысын астармен қоса отырып ылғалды-жылумен өңдеу;

астарына төселген үлбір өндірісінде астарымен біріктіру алдында бұйымның жоғарғы бөлігін ылғалды-жылумен өңдеу;

жоғарғы бөлшектердің желім төсемдерімен, жиектермен, аппликацияларды бөлшектерге, бұйымдарға жабыстыру;

көйлек ассортиментінің бұйымдарын булау;

әртүрлі материалдардан жасалған қалпақ-панамаларды, береттерді, жокейлерді, тақияларды, капорларды, пилоткаларды, шлемдерді, малақайларды (құлақшындардан басқа) булау, түзету, кептіру;

мауыты және былғары қалпақтарды, нәски, унтыларды керіп түзету;

биялай, қолғаптарды түзету;

баскиім, погон өндірісінде жасанды үлбірден жасалған бөлшектерді престеу.

132. Білуге тиіс:

көрсетілген ассортименттегі бөлшектер мен бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің, булаудың, түзетудің әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарын дайындаудың технологиясы;

көрсетілген ассортименттегі тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеу үшін қолданылатын жабдықтардың түрлері;

қолданылатын жабдықтар жұмысындағы ұсақ ақауларды жою тәсілдері.

Параграф 64. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 4-разряд

133. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі жабдықтарда дайын бұйымдарды: бушлаттарды, жилеттерді, комбинезондарды, қысқа комбинезондарды, форма жейделерді, шалбарларды, көйлек ассортиментіндегі киім бұйымдарын, көйлек және көйлек-костюм ассортиментіндегі жоғарғы трикотаж бұйымдарын және басқаларын, мойындарды, жағаларды, қайырмаларды, погондарды, контрастылы матадан жасалған белдікшелерді, борттарды, шлицтерді, жең ойындыларын, жеңдердің жабық жеңтүптерді, бұйымдардың төменгі жағын, шалбарлардың артқы жартысын ылғалды-жылумен өңдеу;

борттарды, қайырмаларды, погондарды, паттарды, контрастылы матадан жасалған белдікшелерді жиектермен қосу;

үлбір, жүн, жібек, барқыт, табиғи және жасанды таспадан жасалған баскиімдерді булау, түзету, кептіру;

пальто-костюм ассортиментіндегі дайын бұйымдарды және барқыттан жасалған көйлек ассортиментінің бұйымдарын булау.

134. Білуге тиіс:

көрсетілген ассортименттегі бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің, түзетудің, кептірудің әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарының ассортименті;

операцияларды орындау жүйелілігі;

көрсетілген ассортименттегі тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеу кезінде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

Параграф 65. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 5-разряд

135. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі жабдықтарда дайын бұйымдарды: пальтоларды, шинельдерді, сыртқы үлбір бұйымдарды, плащтарды, күрткелерді, пиджактарды, фрактарды, визиткаларды, мундирлерді, кительдерді, астарлы және жылыланған жакеттерді ылғалды-жылумен өңдеу;

бюстгальтерлердің көкірекшелерін қалыптау;

әртүрлі материалдардан жасалған қалпақтарды, фуражкаларды, құлақшындарды булау, түзету, кептіру.

136. Білуге тиіс:

көрсетілген ассортименттегі тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеудің, булаудың, түзетудің, кептірудің әдістері мен амалдары;

көрсетілген ассортименттегі тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеу кезінде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

Параграф 66. Тігін жабдығының операторы, 3-разряд

137. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа бөлшектерді автомат немесе жартылай автомат тігін жабдығында өңдеу процесін жүргізу;

қызмет көрсететін жабдықтың үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету;

қызмет көрсететін жабдықтың жұмысындағы ұсақ ақауларды жою;

пішім сапасын, бөлшектердің, бұйымдардың, жіптердің, түймелердің және қосымша материалдар түсінің сәйкестігін бақылау.

138. Білуге тиіс:

бөлшектерді өңдеудің технологиялық параметрлері;

тігіс түрлері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

қызмет көрсететін жабдықтың мақсаты мен жұмыс істеу принципі;

әртүрлі құралдарды, құрылғылар мен автоматтандыру құралдарының мақсаты мен оларды пайдалану қағидалары.

139. Жұмыс үлгілері:

1) нәски-шұлық бұйымдарының сүйір басын тігу;

2) саңылаулардың ілмектерін түю;

3) клапандарды, белдіктерді, манжеттерді, сыналарды, шлицаларды, паттарды өңдеу;

4) түймелерді тігу;

5) киімнің бөлшектерін бекіту;

6) фурнитураларды қосу;

7) тігістер мен бүкпелерді тегістеу.

Параграф 67. Тігін жабдығының операторы, 4-разряд

140. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарының күрделі бөлшектерін автомат немесе жартылай автомат тігін жабдығында өңдеу процесін жүргізу;

қызмет көрсететін жабдықтың үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету, оларды баптауға қатысу;

автоматтандырылған төсеу кешенінде әртүрлі материалдарды оңтайлы пайдалануды есептеуді сақтаумен оларды төсеу процесін жүргізу.

141. Білуге тиіс:

тігін бұйымдарының ассортименті және олардың бөлшектерін өңдеудің технологиялық параметрлері;

қызмет көрсететін жабдықтардың мақсаты мен жұмыс істеу принципі, оны баптау қағидалары;

материалдарды оңтайлы пайдалану есебімен оларды төсеу әдістері мен амалдары;

автоматтандырылған жабдықты басқару панеліне төсеу режимдерін орнату жүйесі;

төсем ұзындығының шегі мен орнату қағидалары;

көтеру механизмін реттеу тәсілдері және төсеу құрылғысының қозғалу жылдамдығы;

төсем сапасына қойылатын талаптар;

материалдардың қасиеттері мен оларды төсеу ерекшеліктері.

142. Жұмыс үлгілері:

1) жайманы фигуралық сырмамен сырып тігу;

2) жағаларды, борттарды, қайырмаларды, қалталарды өңдеу;

3) бұйым (шұлық) бөлшектерін қосу.

Параграф 68. Тігін жабдығының операторы, 5-разряд

143. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі бұйымдарды автомат немесе жартылай автомат тігін жабдығында дайындау процесін жүргізу;

әртүрлі материалдарды бағдарламалық басқарумен автоматтандырылған пішу кешенінде пішу процесін жүргізу;

автоматтандырылған пішу кешеніне техникалық қызмет көрсету;

электрондық есептеуіш машиналарын пайдалана отырып, әртүрлі материалдардың сапасын бақылау процесін жүргізу;

материалдардың бөліктері мен қалдықтарын электрондық есептеуіш машинада есептеу және оларды пішу үшін артикулы, түсі мен көлемі бойынша жинақтау.

144. Білуге тиіс:

қызмет көрсететін жабдықтың құрылысы, оны жөндеу тәсілдері;

автоматтандырылған пішу кешенінің жұмыс істеу принципі және пайдалану қағидалары;

пішу режимдерін түзету;

пішім сапасына қойылатын талаптар;

бақыланатын материалдардың сапасын тексеру әдістері мен амалдары;

материалдардың бөліктерін есептеудің қағидалары мен тәсілдері, пішу кестесі;

материалдардың шығын нормалары және технологиялық қалдықтардың шекті пайызы.

Параграф 69. Тігін жабдығының операторы, 6-разряд

145. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдарды бағдарламалық басқарумен автоматтандырылған пішу кешенінде пішу процесін жүргізу және оны баптау;

пішу бағдарламасын әзірлеуге қатысу;

автоматтандырылған пішу кешеніне техникалық қызмет көрсету және оны жөндеуге қатысу.

146. Білуге тиіс:

автоматтандырылған пішу кешенінің жұмыс істеу принципі және пайдалану қағидалары;

қызмет көрсететін кешеннің құрылымдық ерекшеліктері;

механикалық, электрлік және пневматикалық шағын жүйелердің құрылысы;

автоматтандырылған пішу кешенінде ақаулықтардың пайда болуы себептері, олардың алдын алу тәсілдері;

пішу сапасына қойылатын талаптар;

пішу режимдерін түзету.

147. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

Параграф 70. Тігінші, 2-разряд

148. Жұмыс сипаттамасы:

қатты және біртүсті маталар мен бұйымдарды, тегіс нәски-шұлық бұйымдарын торлап жамау арқылы машиналарда немесе қолмен жөндеу;

дайын бұйымдарды тазалау;

әртүрлі бұйымдарды тігу және жөндеу кезінде фурнитураны, түймелерді түбін тартпай қолмен қосу;

бұйымдардан фурнитурасын, әшекейлерін, үлбір жағаларын алу;

фурнитура мен әшекейлегіштерді орау;

химиялық тазарту және киімді бояу кезінде заттарды нөмірлеп таңбалау.

149. Білуге тиіс:

торлап жамау, дайын бұйымдарды тазалау, фурнитураны қосу, фурнитураны, әшекейлерін, үлбір жағаларды, фурнитура орамасын, бұйымның таңбасын алу, өңдеудің әдістері мен амалдары;

қолданылатын машиналардың мақсаты мен жұмыс істеу принципі.

Параграф 71. Тігінші, 3-разряд

150. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, модельдер мен үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу;

тапсырыс төлқұжаттарына, мемлекеттік стандарттарға, техникалық шарттарға және белгіленген өңдеу технологиясына сәйкес машиналарда немесе қолмен әртүрлі материалдардан жасалған іш киімді (дамбал мен жейде), ас үй және төсек-орын жаймаларын, биялайларды жөндеу;

астарларды, борттарды және жылыланған астарларды өңдеу және жөндеу;

үлбір қаптамасын төсемесімен тарту;

бөлшектердің тіліктерін, ілмектерін арнайы машинада орау;

пішуші белгілеген сызықтарды симметриялы бөлшектерге әртүрлі тәсілдермен көшіру;

түймені түбін тарта отырып, тігу;

бұйымды сөгу және бөлшектерін тазалау;

материалдың тік кесіктерін жабыстыру;

әртүрлі бұйымдарды тігу және жөндеу кезінде ұсақ бөлшектерді ылғалды-жылумен өңдеу.

151. Білуге тиіс:

көрсетілген тігін бұйымдарын тігу, жөндеу және ылғалды-жылумен өңдеу әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарының бөлшектерін өңдеу технологиясы;

қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

қолданылатын материалдардың құрылысы.

Параграф 72. Тігінші, 4-разряд

152. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, модельдер мен үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу;

үлбірлі астарлы жилеттерді, іш киімді (пижамаларды, кальсондарды, түнгі және астыңғы іш көйлектерді), фасонды төсек-орын жабдықтарын (көрпе тысы), көрпелерді, алжапқыштарды, қолғаптарды, өндірістік киім бұйымдарын және әртүрлі материалдардан жасалған басқа да ұқсас бұйымдарды машиналарда немесе қолмен еңбек бөлінісімен немесе еңбекті бөліспей жөндеу және жаңарту;

өндіріске жаңа модельдерді енгізуге қатысу;

шалбарларды, қысқа комбинезондарды, сырт жейделерді, курткаларды, ер адамдарға арналған жилеттерді (үлбір астарлы жилеттерден басқа), корсет бұйымдарын, бушлаттарды, форма жейделерді жұмыс құрамында борттарды, қайырмаларды, жағаларды, мойындарды, жең ойындыларын, ойық қалталарды, қайралған ілмектерді, алдыңғы жақты планкамен кесулерді өңдеу, жағаны мойынмен қосу, көктелген жеңді жең ойындыларына орнату, ілмекті қолмен көктеу, астарды бұйымның үстімен пішу және қиыстырып келтіру, кеуде тұсында форма жасау үшін жоғарғы бөлікті қолмен ылғалды-жылумен өңдеу, көктелген жеңнің, жоғарғы жағаның көктелген борт астарын орналасуын, көрсетілген бұйымдарды, шалбардан басқасын, соңғы ылғалды-жылумен өңдеу операциялары болған жағдайда еңбек бөлінісімен тігу және жөндеу;

бұйымның жоғарғы және төменгі бөлшектерін өңдеу;

борт астарына қатпарды қолмен көктеу;

астарға жылы қабат астарды сырып тігу;

жоғарғы бөлшектерді қосу;

астар мен жылы қабатты бұйыммен қосу;

қолмен қалып беру үшін жасалған борт қабатын ылғалды-жылумен өңдеу;

бөлшектердің көшірмесін престе алу,

булау мен тазалаудан кейін бұйымның бөлшектерін ылғалды-жылумен өңдеу;

жапсыру, тігу, қайрау арқылы жөндеу;

әртүрлі бұйымдарды тігу және жөндеу кезінде үстіңгі учаскеде қондырмаларды, жапсырмаларды (тізешелерді, шынтақатқыштарды) теңшеу;

жеке бұйымдардағы ақаулықтарды суретті сақтай отырып, түзету;

суретті және капрон бұйымдарды, трикотаж жайманы торлап жамау;

тартылып қалған жіптерді түзету.

153. Білуге тиіс:

тігін бұйымдарының көрсетілген ассортиментін тігу, жөндеу, ылғалды-жылумен өңдеу, торлап жамау технологиясы, әдістері мен амалдары;

бұйымдардың ассортименті, құрылысы, құрамдас бөліктері мен бөлшектері;

тігістердің түрлері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

қолданылатын машиналардың жұмысындағы ұсақ ақауларды жою тәртібі.

Параграф 73. Тігінші, 5-разряд

154. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, модельдер мен үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу;

әртүрлі материалдардан шалбарларды, қысқа комбинезондарды, сырт жейделерді, курткаларды, ер адамдарға арналған жилеттерді (үлбір астарлы жилеттерден басқа), корсет бұйымдарын, бушлаттарды, форма жейделерді жұмыс құрамында өлшеуден кейін бормен сызылған сызықтарды қалпына келтіру, жоғарғы бөлшектерін пішу, сызықтарды алдын ала белгілеп алып, жоғарғы бөлшектерін кесу, шалбардың белдігін өңдеу, жеңнің жең ойындыларын көктеу немесе жеңді жабық ойындыға қондырып тігу, бюстгальтердің көкірекшелерін жабық кесіндіге қондырып тігу, шалбардың артқы бөлігін ылғалды-жылумен өңдеу және шалбарды соңғы ылғалды-жылумен өңдеу операциялары болған жағдайда машиналарда немесе қолмен еңбек бөлінісімен немесе еңбекті бөліспей жөндеу және жаңарту;

пальтоларды, пиджактарды, фрактарды, визиткаларды, астарлы жакеттерді, сыртқы үлбір киімдерді, шинельдерді, плащтарды, кительдерді, мундирлерді, комбинезондарды, астарлы және борттық астарлы курткаларды, көйлек ассортиментінің бұйымдарын (жоғарғы іш көйлектерден, шалбарлар мен қысқа комбинезондардан басқа) жұмыс құрамында борттарды, қайырмаларды, жағаларды, мойындарды, жең ойындыларын, ойық қалталарды, қайралған ілмектерді, алдыңғы жақты планкамен кесулерді өңдеу, жағаны мойынмен қосу, көктелген жеңді жең ойындыларына орнату, лифті юбкамен қосу, бұйымның үстімен астарларды жиектеу және қиыстырып келтіру, кеуде тұсында форма жасау үшін жоғарғы бөліктерді қолмен ылғалды-жылумен өңдеу, көктелген жеңдерді, көктелген борттарды, жоғарғы жағаларды орнату операциялары болған жағдайда еңбек бөлінісімен тігу және жөндеу;

үлбірді таңдай отырып, табиғи үлбірден жасалған баскиімдерді жөндеу;

көркем торлап жамау, білдірмей торлау, жапсырмаларды қосып өру, әртүрлі бұйымдар мен материалдарды жөндеу кезінде тігістерді сөгу.

155. Білуге тиіс:

көрсетілген тігін бұйымдарының ассортиментін тігу, жөндеу, ылғалды-жылумен өңдеу, көркем торлап жамау, білдірмей торлау, жапсырмаларды қосып өру технологиясы, әдістері мен амалдары;

бұйымның құрылысын, құрамдас бөліктері мен бөлшектер;

қолданылатын машиналардың құрылымдық ерекшеліктері.

Параграф 74. Тігінші, 6-разряд

156. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, модель мен үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу;

әртүрлі материалдардан пальтоларды, пиджактарды, фрактарды, визиткаларды, астарлы жакеттерді, сыртқы үлбір киімдерді, шинельдерді, плащтарды, кительдерді, мундирлерді, комбинезондарды, астарлы және борттық астарлы курткаларды, көйлек ассортиментінің бұйымдарын (жоғарғы іш көйлектерден, шалбарлар мен қысқа комбинезондардан басқа) жұмыс құрамында өлшеуден кейін бормен сызылған сызықтарды қалпына келтіру, жоғарғы бөлшектерін пішу, сызықтарды алдын ала белгілеп алып, жоғарғы бөлшектерін кесу, көрсетілген бұйымдарды соңғы ылғалды-жылумен өңдеу, жеңдердің қиындысын жабық жең ойындысына қондыра көктеу немесе тігу операциядары болған жағдайда машиналарда немесе қолмен еңбек бөлінісімен немесе еңбекті бөліспей жөндеу және жаңарту.

157. Білуге тиіс:

көрсетілген тігін бұйымдарының ассортиментін тігу, жөндеу, ылғалды-жылумен өңдеу технологиясы, әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарының құрылысы, құрамдас бөліктері мен бөлшектері.

Параграф 75. Тігінші, 7-разряд

158. Жұмыс сипаттамасы:

жеке эскиздер, әртүрлі мақсаттағы киім бұйымдарын үлгі-эталондар және тәжірибелік үлгілер бойынша, табиғи, синтетикалық және аралас маталардан, трикотаж жаймалардан жасалған конструктивтік шешімі бойынша әртүрлі киімдердің эксклюзивті модельдерін тігу.

159. Білуге тиіс:

әртүрлі мақсаттағы киім үлгілерін жасау технологиясы;

көрсетілген ассортименттегі бұйымдарды технологиялық өңдеудің жаңа әдістері, амалдары мен ерекшеліктері.

Параграф 76. Тігіп пішуші, 4-разряд

160. Жұмыс сипаттамасы:

материалды тігу кезінде пішу;

іш киім мен төсек-орын жабдықтарын, модельдеуші ұйымдардан алынған лекалолардың силуэттік негіздері бойынша өлшемдерді алумен корсет бұйымдарын жөндеу кезінде қайта пішу;

бұйымдардың фасондарын таңдау;

бұйымдарды тапсырыс берушілердің дене бітіміне өлшеу;

өлшеуден кейін бормен белгілеу және бөлшектерді кесу;

дайын бұйымдарды тапсырыс берушілерге тапсыру;

іш киім, корсет бұйымдарын жөндеу сипатын тапсырыс берушілермен келісу;

жөндеуге әкелінген материалдың немесе корсет бұйымдарының ақаулығын анықтау - біліктілігі жоғары пішушінің басшылығымен жұмыс жасаған кезде.

161. Білуге тиіс:

құрастыру және пішу негіздері;

іш киім мен төсек-орын жабдықтары, корсет бұйымдарын пішу, тігу және жөндеу технологиясы;

модельдің заманауи бағыттары;

қолданылатын материалдардың мақсаты мен қасиеттері.

Параграф 77. Тігіп пішуші, 5-разряд

162. Жұмыс сипаттамасы:

материалды тігу кезінде пішу;

модельдеуші ұйымдардан алынған лекалолардың силуэттік негіздері бойынша өлшемдерді алумен пальто-костюм және көйлек киімдерінің ассортименттерін, өндірістік киімдердің бұйымдарын жөндеу, жаңарту, қайта тігу кезінде қайта пішу;

бұйымдардың фасондарын таңдау, бұйымдарды тапсырыс берушілердің дене бітіміне өлшеу;

өлшеуден кейін бормен белгілеу және бөлшектерді кесу;

дайын бұйымдарды тапсырыс берушілерге тапсыру;

пальто-костюм мен көйлек ассортиментінің, өндірістік киімдерді тапсырыс берушілермен келісу;

жөндеуге, жаңартуға, қайта тігуге әкелінген материалдардың немесе бұйымдардың ақаулықтарын анықтау - біліктілігі жоғары пішушінің басшылығымен жұмыс жасаған кезде.

материалда бөлшектердің сызбасын жасау арқылы немесе лекалолар бойынша іш киім мен төсек-орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын тігу және қайта пішу, жөндеу кезінде материалдарды пішу;

фасондарды тапсырыс төлқұжатында суретін сала отырып, оларды таңдау;

тапсырыс берушілердің дене бітімінің өлшемдерін алу;

таңдалған фасондардың бұйымдарын пішу үшін лекалоларды жасау;

жасау процесі кезінде бұйымдарды тапсырыс берушілерінің дене бітімі бойынша өлшеу;

өлшеуден кейін бормен белгілеу және бөлшектерді кесу;

дайын бұйымдардың сапасын эстетикалық және құрылымдық-эргономикалық көрсеткіштері бойынша тексеру;

дайын өнімдерді тапсырыс берушілерге тапсыру;

іш киімді және төсек-орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын жөндеу сипатын тапсырыс берушілермен келісу;

дербес жұмыс жасау кезінде жөндеуге әкелінген материалдардың немесе корсет бұйымдарының ақаулықтарын анықтау.

163. Білуге тиіс:

пальто-костюм және көйлек ассортиментінің киімдерін, өндірістік киімдерді пішу, тігу және жөндеу технологиясы, құрастыру және пішу негіздері;

модельдеудің заманауи бағыттары;

қолданылатын материалдардың қасиеттері;

іш киім және төсек-орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын құрастыру және пішудің прогрессивті әдістері, пішу, тігу және жөндеу технологиясы;

ақаулықтарды жою және киім бұйымдарын дене бітіміне келтіру тәсілдері;

материалдарды оңтайлы пайдалану тәсілдері және материалдарды бұйымдарға шығындау нормалары;

фасондарды суретін салу техникасы;

киімді тігу және жөндеу кезінде материалды пішу бойынша қолданыстағы техникалық құжаттама;

еңбек бөлінісімен және еңбекті бөліспей жұмыс жасаған кезде тігуді ұйымдастыру әдістері.

Параграф 78. Тігіп пішуші, 6-разряд

164. Жұмыс сипаттамасы:

материалды тігу кезінде пішу;

материалда бөлшектердің сызбасын жасау арқылы немесе лекалолар бойынша пальто-костюм мен көйлек ассортиментіндегі киімдерінің, өндірістік киімдердің бұйымдарын жөндеу, жаңарту және қайта тігу кезінде қайта пішу;

фасондарды тапсырыс төлқұжатында суретін сала отырып, оларды таңдау;

тапсырыс берушілердің дене бітімінің өлшемдерін алу;

таңдалған фасондардың бұйымдарын пішу үшін лекалоларды жасау;

жасау процесі кезінде бұйымдарды тапсырыс берушілерінің дене бітімі бойынша өлшеу;

өлшеуден кейін бормен белгілеу және бөлшектерді кесу;

дайын бұйымдардың сапасын эстетикалық және құрылымдық-эргономикалық көрсеткіштері бойынша тексеру;

дайын өнімдерді тапсырыс берушілерге тапсыру;

киімді жөндеу сипатын тапсырыс берушілермен келісу;

жөндеуге, жаңартуға әкелінген материалдың немесе бұйымдардың ақаулықтарын анықтау - өздігінен жұмыс жасаған кезде.

165. Білуге тиіс:

құрастыру және пішудің прогрессивті әдістері;

пальто-костюм және көйлек ассортиментінің киімдері, өндірістік киімдерді пішу, тігу және жөндеу технологиясы;

фасондарды, материалдарды таңдау, киім бұйымдарын құрастыру және модельдеудің ерекшеліктері;

ақаулықтарды жою және киім бұйымдарын дене бітіміне келтіру тәсілдері;

материалдарды оңтайлы пайдалану тәсілдері және материалдарды киім бұйымдарына шығындау нормалары;

фасондарды суретін салу техникасы;

киімді тігу және жөндеу кезінде материалды пішу бойынша қолданыстағы техникалық құжаттама;

еңбек бөлінісімен және еңбекті бөліспей жұмыс жасаған кезде тігуді ұйымдастыру әдістері.

Параграф 79. Тігіп пішуші, 7-разряд

166. Жұмыс сипаттамасы:

жеке модельдеуді қажет ететін киімнің аса күрделі көркемділігі жоғары бұйымдарды тігу бойынша жұмыстар кешенін орындау;

суретші-модельердің немесе тапсырыс берушінің эскизі бойынша жаңа модельдерді дайындауға қатысу;

аса күрделі көркемділігі жоғары бұйымдарды орындау кезінде біліктілігі төмен тігіп пішушілерге басшылық жасау.

167. Білуге тиіс:

киімді құрастыру мен материалды пішудің технологиясы, прогрессивті әдістері;

киімді модельдеу бойынша отандық және шетелдік тәжірибе;

киім фасондары және материалды пішу үшін оны таңдау ерекшеліктері;

киімнің аса оригиналды бұйымдарын құрастыру және модельдеу әдістері;

киімді құрастыру және модельдеу бойынша қолданыстағы техникалық құжаттама.

Ескерту:

киім бұйымдарын модельдеумен айналысатын тігіп пішуші "Тігіп пішуші-модельер" деп аталуы мүмкін.

Параграф 80. Тігуші, 2-разряд

168. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан бұйымдар тігу бойынша дайындық және қарапайым операцияларды машиналарда немесе қолмен орындау;

пішім сапасын, фурнитураның бұйымның түсі мен мақсатына сәйкестігін бақылау;

жіптердің үзілуін болдырмау;

шөлмекті ауыстыру;

жіптердің тартылуын және тігістің жиілігін реттеу.

169. Білуге тиіс:

дайындық және қарапайым операцияларды орындаудың әдістері мен амалдары;

қызмет көрсететін машиналардың мақсаты және пайдалану қағидалары, инелердің нөмірі;

жіпті бекіту, шөлмекті ауыстыру, жіптердің тартылуы және тігістің жиілігін реттеу қағидалары.

170. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, баскиім, басқа бұйымдар, такелаждық және тоқыма өнеркәсібінің басқа да өндірістер:

өткізу:

1) реттеуіштерге аспа баулары;

2) иіргішке иілімді ленталары;

айналдыру:

1) бөлшектер;

2) жиектерді, бұрыштарды түзете отырып, бөлшектер, бұйымдар;

3) бұйымдар;

қию:

1) өңдеу бөлшектері;

2) жиекке және ілмекке борт астарлары;

дайындау:

1) әртүрлі материалдардан сүйірлер;

2) жұмсақ тара;

3) фирмалық лента (балқыту);

кесу:

1) тігістің артығы;

2) сырт бетінің, астарының, ілкі қабатының артығы;

3) тегістеу тігістері;

жасау:

1) жіптен жасалған ілмектер;

бор жағу:

1) бормен таңбалау;

жағу:

1) погондағы, орамадағы, астарлардағы, маңдайшалардағы, лентадағы белгілер;

өңдеу:

1) ас үй, төсек-орын жаймасы;

қаптау:

1) түймелер;

қолмен тігу:

1) бөлшектерді айналдыруға қалдырылған саңылаулар және осыған ұқсас өзге жұмыстар;

біріктіру:

1) астарлардың тігістері, сырт бетінің тігістеріне төсеу;

бүгу:

1) біздің ілмегі;

жабыстыру:

1) бөлшектер;

жару:

1) бөлшектердің жиектері;

2) тігістер;

жарып кесу:

1) жиектерін ілмектерге;

2) бөлшектерді ұзын бойына;

тілу:

1) бауларды, шілтерді, жапсырмаларды, ілмектерді, белдіктерді;

қосу:

1) ілмекті бөлшектермен, бұйымдармен;

2) резеңкенің ұштарын;

3) резеңкенің, таспаның, жиектің ұштарын бөлшектермен, бұйымдармен;

4) белдікті бұйыммен қолмен;

5) этикеткаларды бұйымдармен;

бекіту:

1) сыртқы қабаттың, астардың ішкі қабаттың бөлшектерін батырмаға, түймеге, "найзағайға";

тарту:

1) тігістен кейін жинақтау үшін жіпті;

орау:

1) шалбардың таспасын арнайы құрылғыға;

2) тегістелген белдікті кассетаға;

ішіне салу:

1) бөлшектерді, түймелерді, батырмаларды және басқа да қалтаға;

жөндеу:

1) жұмсақ тара;

алып тастау:

1) көктеу жіптерін;

тазалау:

1) бөлшектерді, бұйымдарды щеткамен немесе химиялық құраммен;

2) бұйымдарды өндірістік қоқыстардан қағу арқылы;

3) бұйымдарды өндірістік қоқыстардан (жіп, жапсырма, көктеу жіптерінен);

4) ішінде жылылау қабаты бар бұйымдардың ілмектерін;

трикотаж өндірісі:

өңдеу:

1) нәски-шұлық бұйымдарының сүйір басын тігу (мақта-мата бұйымдары);

2) дөңгелек шұлық автоматында жасалған нәски-шұлық бұйымдары.

еңбек бөлінісінсіз тігу:

баскиім:

біріктіру:

1) нәски-шұлық және қолғап бұйымдарын жұптау;

2) жайманың бөлшектерін ұзындығы бойынша;

3) жайманың бөлшектерін ені бойынша;

торлау:

1) шұлықтың борттарын;

2) ілмекті бір уақытта өңдей отырып, шұлықтың жоғарғы жағын;

тоқыма-галантерея өндірісі:

біріктіру:

1) кестелеу үшін ұзындығы бойынша купондар;

2) баскиім өндірісі;

кесу:

1) құлақ саңылауы;

2) шлемнің қарауға арналған рамалары;

бүгу:

1) белбеулерді;

өлшеу:

1) бөлшектер мен бұйымдарды;

өңдеу:

1) өңдеу бөлшектерін;

2) маңдайшаларды;

орау:

1) жоғарғы және төменгі бөріктің борттары;

қию:

1) жасанды үлбірден жасалған баскиімдер;

тесу:

1) саңылаулар;

тарау:

1) баскиімдер;

жұқалау:

1) қалың жерлерді;

2) басқа бұйымдар өндірісі;

дайындау:

1) қақпақтар, баулар;

керу:

1) тулар;

иіру:

1) жіптерді, арқанды жеке бөліктерге;

2) сым арқандар;

біріктіру:

1) жегілдің бөгеттері, жегілдің астары;

киіз басу өндірісі:

біріктіру:

1) бөлшектер, техникалық киіз сүзгілер, төсемелер, тығыздама және басқалары;

тоқыма өнеркәсібінің басқа да өндірістері:

тігу:

1) автотөсемелер және басқа да бұйымдар;

2) қаптар мен басқа да бұйымдар;

бекіту:

1) тамбурлық тігістер;

қосып тігу:

1) дайын маталардың бумасы;

біріктіру:

1) маталар;

жүн өндірісі:

өңдеу:

1) орамалдар.

Параграф 81. Тігуші, 3-разряд

171. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан бұйымдарды тігудің қарапайым операцияларын машиналарда немесе қолмен орындау;

бөлшектердің, бұйымдардың, қосымша материалдардың, жіптердің түсіне сәйкестігін бақылау.

172. Білуге тиіс:

бұйымдарды тігудің қарапайым операцияларын орындаудың әдістері мен амалдары;

тігістердің типтерін, материалдардың түрлері мен қасиеттері;

қызмет көрсететін машиналардың құрылысы.

173. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, баскиім, басқа бұйымдар, киіз басу мен такелаждық және өзге тоқыма өнеркәсібінің өндірісі:

сырып тігу:

1) жылы салмасы бар астарлар;

қайып тігу:

1) погон мен қолғаптағы суреттер;

бекіту:

1) блоктар;

2) батырмалар;

3) шалбардағы ілмектер;

4) хольнитендер;

5) тігістер;

бор жағу:

1) бөлшектердегі сызықтар;

2) батырма, ілмек, блок, түймелердің орналасқан орны;

қолмен орау:

1) үлбірден жасалған бөлшектер;

2) бұйымның сыртына жылы салмасы бар астарлар;

3) борт астарының қабаттары;

торлау:

1) сақиналарды;

2) көрпе мен пледтердің жиектерін;

3) кілем мен кілем бұйымдарының жиектерін;

4) саңылауларды;

5) ілмекті;

6) бөлшектер мен бұйымдарды өңдеу тігісімен кесу;

7) жиектерін бүге отырып, бөлшектер мен бұйымдарды кесу;

8) бөлшектер мен бұйымдардың кесіндісі, тігістері;

нөмірлеу:

1) бөлшектер;

өңдеу:

1) жоғарғы бөлшектерін (клапандар, қабаттар, белдіктер, паттар, қайырмалар және басқалары);

2) біржіпті оверлоктағы бұйымның етегі (трикотаж жайма);

3) астарлар;

4) қалтаның астарлары;

5) ішкі қабаттар;

6) таспа сала отырып, бұйымның тораптары;

тілу:

1) жоғарғы бөлшектерін;

көмкеріп тігу:

1) жең ойындысы бойынша жеңдерінің астарлары;

бекіту:

1) жылы астардың жиегін борт астарларына;

2) тігістер;

3) астар тігістері;

біріктіру:

1) бұйымның бөлшектерін;

2) жиектерін, астарларын сырт бұйымдарға;

3) астарларды, борт төсемдерін жылытатын төсемдермен;

4) төсем жеңдері, жылытатын төсемдерді ашық жең ойындыларымен;

5) спиральді "найзағай" ілгегін жасауға арналған арнайы машинада таспаға;

6) "найзағай" таспасын бөлшектермен;

7) қолмен фурнитураны;

8) өңдеу фурнитурасын бұйымдармен, бөлшектермен;

жиектеу:

1) тігістер;

тарау:

1) жасанды үлбірден жасалған бұйымдардың тігістерін;

бүктеу:

1) ішкөйлектерді;

үлбір өндірісі:

сырып тігу:

1) үлбір пішімі;

бекіту:

1) ашық төсеменің жиегін төсемені ішке қарай бүге отыра, үлбір сыртының тиісті тігістеріне;

трикотаж өндірісі:

орындау:

1) арнайы машиналарда резина тарту жұмыстары;

өңдеу:

1) ерлер іш киімінің алдыңғы бөлігінің бөлшектерін планкамен;

2) нәски-шұлық бұйымдарының сүйір басын тігу (капрон, эластик);

3) нәски-шұлық бұйымдарының сүйір басын автоматтандырылған тігу үшін машиналарда (соқыр ілмелеу);

тоқыма-галантерея өндірісі:

қаптау:

1) көркем дара бұйымдар;

салу:

1) қаңқаны фуражканың тірегі мен тысына;

такелаждық өндіріс:

дайындау:

1) жылытқыштар;

2) рамалардың тұғыры;

сырып тігу:

1) борт ленталарын плащ-палатканың жиегіне;

2) плащ-палаткаға таспаны сала отырып, иыққа орнататын салманы;

3) планканы плащ-палатканың тілігіне;

тілу:

1) такелаждық бұйымдар;

басқа бұйымдар өндірісі:

өңдеу:

1) заттық қаптар;

тігу:

1) желдеткіш келте құбырлар;

2) локомотивтерге, жеңге суфлені;

3) жылытуға арналған тыстар.

Параграф 82. Тігуші, 4-разряд

174. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан бұйымдарды тігудің күрделілігі орташа операцияларды машиналарда немесе қолмен орындау;

қызмет көрсететін машиналар жұмысындағы ұсақ ақауларды жою.

175. Білуге тиіс:

күрделілігі орташа операцияларды орындаудың әдістері мен амалдары;

бұйымдардың ассортименті, авиацияда қолданылатын тігу материалдарының түрлері мен сапасы;

қызмет көрсететін машиналар жұмысындағы ұсақ ақауларды жою тәсілдері.

176. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, баскиім, басқа бұйымдар, киіз басу, такелаждық өндірісі:

өңдеу:

1) астарлы ішкі қалталарды;

2) бұйымның етегін;

3) жеңнің ұшын;

4) ашық жең ойындыларын;

5) бұйымдардың кесіндісін өңдей отырып, ілмекті немесе ілгекті таспаны жартылай автоматта жару;

6) күрделілігі орташа қатпар, жиырылыс (трикотаж жайма);

жиектеу:

1) жоғарғы бөлшектерін;

2) астардың бөлшектерін;

3) үлбір астардың бөлшектерін;

4) перделік жайманың жиектерін;

сырып тігу:

1) кез келген бөлшектегі өңдеу тігістері;

2) иілімді таспаны қоя отырып, қайып тігілген белбеу мен манжет бойынша өңдеу сырма тігістері;

қиыстырып келтіру:

1) бұйымның үстімен, біріктірілетін жылылау бөлігіне астарды;

біріктіру:

1) шалбардың қыры мен орта бөліктері;

2) корсет бұйымдарындағы көкірекше бөлшектерін жеке салынатын тігіспен;

3) шілтерді бөлшектермен және бұйымдармен;

4) грацияның артқы бөлшектері бар жарғақтар;

5) жеңі бар манжеттер;

6) кесінді бөлшекті корсет бұйымдарындағы көкірекше бөлшектерін жеке салынатын тігіспен;

7) астарды бұйымның үстімен, жеңнің төменгі бөлігімен;

8) иықтың салмасы, жеңнің түпкі қондырмасы;

9) иық жең ойындыларын мақта-мата таспасымен;

10) астардың, жылылаушы астардың жеңін жабық жең ойындыларымен;

11) жеңді ашық ойындыға және регланға;

12) "найзағай" таспасын бұйымдармен;

13) ілмекті немесе ілгекті таспаны бұйыммен;

14) бастырманы шалбардың жоғарғы бөлігімен және белбеумен;

15) балақбауды шалбардың, рейтуздың балағымен;

16) 3, 4 бөлшектен тұратын корсет бұйымдарының көкірекшелерін (астарлы);

17) корсет бұйымдарында орнақтың ашық кесіндісі бар көкірекшелерді жеке салынатын тігіспен бір қабылдауда кейіннен қаңқалы таспамен сырып тігу;

қалыптастыру:

1) машинада үлкен етіп бөліп бұйымның бөлшектерінде жинау;

сырып тігу:

1) аппликацияны;

2) 2 инелі машинада бөлшектердің көмкермесі;

3) былғарыны "зиг-заг" машинада;

4) өлшемдік таспа сала отырып немесе иілімді сызық сала отырып, белдікті қырынан, астынан және үстінен әдіпті немесе өңдеуді;

5) өлшемдік таспа немесе ілмек бау сала отырып, корсет бұйымдарын қырынан, астынан және үстінен әдіпті немесе иілімді таспаны;

6) иілімді таспаны сала отырып, корсет бұйымдарындағы көкірекшелерді қырынан және бүйіріндегі бөлшектерін үстінен өңдеуді;

7) бүйір бөлшектерін және қиындыларды әдіптей отырып, корсет бұйымдарындағы көкірекшені тіліктері бойынша өңдеу;

8) әдіпті әдіптей отырып және қаңқаны сала отырып, корсет бұйымдарындағы көкірекшенің төменгі бөлшектерін әдіптеу тігістері;

9) иілімді таспаны етегі бар лифке;

10) юбканы бюстгальтерге, жартылай грацияға жабық жиек бойынша иілімді таспаны;

сырып тігу:

1) корсет бұйымдарындағы көкірекшені әдіптеу тігістерін;

жүн салу:

1) астарды үлбір тысқа;

2) жылылау қабатына қосылған астарды үлбір қабатқа;

үлбір өндірісі:

біріктіру:

1) тығынды баскиімдерге;

2) үлбір астарды жеңнің, қолғаптың сыртқы қабатына;

трикотаж өндірісі:

қосып тігу:

1) иілімді таспаны жүргізе отырып, арнайы машинада сыртқы бұйымдарды;

сырып тігу:

1) мойны, манжеті, жағасы бойымен өңдеу тігістері;

2) жиектерін бүге отырып, бұйымның немесе жеңнің төменгі бөлігі бойынша өңдеу тігістері;

біріктіру:

1) жағаны мойынмен;

2) жапсырма қалтаны, қабатты, клапанды бөлшектермен (бұйыммен);

3) планканы бұйыммен;

4) рельефті тігістерді;

өңдеу:

1) жағаны;

еңбек бөлінісінсіз тігу:

1) шалбарлар;

2) шөлке автоматтарынан балалардың киім-кешегі;

3) іш киімге арналған трикотаж бұйымдарын (комбинациялар, түнгі іш көйлектер, пеньюарлар);

4) қолғап бұйымдары;

5) шұлықтар;

6) рейтуздар;

жасау:

1) жалпағынан бүгіп бұйымдарда бүкпе жасау;

сөгу:

1) юбканың, шалбардың, тоқыма көйлектің мойнын, жең ойындыларын, инішін, етегін (үстін);

2) тігістерді;

тоқыма-галантерея өндірісі:

еңбек бөлінісінсіз тігу:

1) банттар;

2) жапсырмалар;

3) галстуктар;

4) погондар;

5) ерлер баулары;

6) ерлер помочтері;

7) ерлер мен әйелдер белбеулері;

8) регаттар;

қию:

1) көрпе мен пледтердің бұрыштарын 4 жағынан (дөңгелектеу);

айналдыра тігу:

1) көрпе мен пледтерді "зиг-заг" тігісімен айналдыра тігу;

баскиім өндірісі:

майыстыру:

1) жиектердің еңісімен контурлармен қалпақтарды;

қаптау:

1) картон, парусина және тағыда басқа күнқағарларды;

такелаждық өндіріс:

өңдеу:

1) майланған кендір арқанмен тартылған палаткалар;

тігу:

1) брезенттер;

2) авиацияда қолданылатын жібек, брезент және басқа да материалдардан жасалған бұйымдар: ұшақ кабинасын іштен қаптауға арналған баулап тігу, құрал-жабдықтардың сөмкесі, ұшқыш пен штурманның креслосының тысы, мотор мен жеңге арналған тыс, тегістеу, жамауды байқалмайтын тігіспен тігу, материалды қүрделі емес сызбалар мен шаблондар бойынша пішу, ұшақтың жұмсақ керек-жарағын жөндеу және тігу;

3) терезелерді, есіктерді, желдеткіш саңылауларын өңдеусіз палатканың шатыры, тұйығы, бүйірлік қабырғасы;

4) тенттер;

5) антеннаға арналған қаптама;

біріктіру:

1) жіп, ағаш қақпалар, планкалар және басқа да бөлшектер;

жүн өндірісі:

өсіру:

1) қарапайым өрілген техникалық мауыттары;

басқа бұйымдардың өндірісі:

өңдеу:

1) рюкзактар;

әдіптеу:

1) кез келген формалы саңылауларды;

біріктіру:

1) майланған, кендір арқанның ұштарын.

Параграф 83. Тігуші, 5-разряд

177. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан бұйымдарды тігудің күрделі операцияларын машиналарда немесе қолмен орындау;

қызмет көрсететін машиналар жұмысындағы ұсақ ақауларды жою.

178. Білуге тиіс:

күрделі операцияларды орындаудың әдістері мен амалдары;

тігін бұйымдарының ассортименті;

қызмет көрсететін машиналар жұмысындағы ұсақ ақауларды жою тәсілдері.

179. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, баскиім, басқа бұйымдар, киіз басу, такелаждық өндірісі:

бормен белгілеу және қию (бұйымда):

1) борттар, қайырмалар, мойындар, жең ойындылары, бұйымның етегі;

2) жағалар;

3) суретті (торды, жолақтарды) қиыстырып келтіру кезінде жоғарғы бөлшектері;

қолмен орау:

1) ілмектерді;

өңдеу:

1) борттар;

2) жағалар;

3) мойындар;

4) бөлшектерді терең отырғыза отырып (трикотаж жаймалары);

5) капюшондар;

6) жоғарғы бөлшектердегі тілік қалталар;

7) қайырмалар;

8) құрастырып тігілген ілмектер;

9) жабық ойындылар;

10) алдының планкамен тіліктері;

11) рельефтер (трикотаж жайма, жасанды үлбір);

12) күрделілігі жоғары бүрмелер, тартпалар (трикотаж жайма);

13) 10 сантиметрге 5 бүрмеден кемінде келетін бүрмелер мен тартпалар (негізі тоқыма перделік жайма);

сырып тігу:

1) бұйымның етегі немесе жеңін сырып тігу;

2) резина сала отырып, жеңнің төменгі жағын сырып тігу;

3) борттарды, қайырмаларды, жағаны сырып тігу;

4) погондарды жиекке;

бекіту:

1) астарды, ішкі салманы ойындылардың тігістеріне;

қию:

1) жоғарғы бөлшектерде қалталардың саңылауларын;

2) планкамен өңдеу үшін алдыңғы жағын;

біріктіру:

1) жағалар мен капюшондарды мойындармен;

2) ішкі жағынан жапсырма қалталарды жоғарғы бөлшектерімен;

3) жапсырма қалталарды бөлшектермен, бұйымдармен;

4) жиектерді борттармен, қабат қайырмалармен;

5) лифтерді юбкамен;

6) манжеттерді жеңнің төменгі бөлігімен бір тігіспен;

7) саусақшаларды қолғапқа;

8) үлкен саусақты қолғапқа;

9) жоғарғы бөлшектері жиектелген жағдайда астарды бұйымның жоғарғы бөлігімен;

10) белдікті шалбардың, юбканың, куртканың жоғарғы бөлігімен;

11) жеңді бұйымның жабық жең ойындыларымен орнатпай;

12) "найзағай" таспасын бұйымдармен (трикотаж жайма);

13) көкірекшелерді бюстгальтердің жабық кесіндісіне;

үлбір өндірісі:

жасау:

1) үлбір бұйымдардың юбкасындағы бүрмелер;

сырып тігу:

1) оюланған қолғап (сыртқы беті);

біріктіру:

1) жеңдерді орналастырумен жеңдерді іріктеу, жиектерді, әдіптерді;

2) қолғаптар;

трикотаж өндірісі:

еңбек бөлінісінсіз тігу:

1) жоғарғы трикотаж бұйымдары;

біріктіру:

1) биялайды саусақшалармен;

2) қолғаптар;

3) сызықтарды қолғаппен;

тоқыма-галантерея өндірісі:

еңбек бөлінісінсіз тігу:

1) қалыңдықтың желегі;

баскиім және киіз басу өндірісі:

жапсырмалар:

1) фуражкаларға тіректі;

сырып тігу:

1) табиғи және жасанды талшықтардан жасалған таспаны модель формасы бойынша;

өңдеу:

1) былғары баскиімнің қалпақтары;

кесу:

1) табиғи үлбірден жасалған баскиімдер;

сырып тігу:

1) сабаннан жасалған шляпалар;

біріктіру:

1) амортизаторлардың тарамдарын шлемофонның үстімен;

2) жиекті, оқаны баскиімдердің бөлшектерімен;

такелаждық бұйымдардың өндірісі:

орау:

1) бау сақиналарды немесе тұйық жіптерді сала отырып, дөңгелек саңылауларды;

өңдеу:

1) саңылауларды қаптап, сақина бауларды немесе тұйық бауларды салып, болат арқанмен тарта отырып палаткалар;

тігу:

1) рифтерді сырып тігу арқылы терезелерді, есіктерді, желдеткіш саңылауларын өңдеумен палатканың шатыры, тұйығы, бүйірлік қабырғасы;

орналастыру:

1) палаткалардың қаңқасы;

жүн өндірісі:

өсіру:

1) күрделі өрімдердің техникалық мауыттары;

басқа бұйымдардың өндірісі:

өсіру:

1) жіптердің, майланған кендір арқандардың, сым арқандардың ұштарын коушке;

салу:

1) буйкаларды, кранецтерді, кеудешелерді тығынмен;

салу:

1) туларға күрделі суреттер;

қосып тігу:

1) сөмкелердің жиектерін;

біріктіру:

1) болат арқандардың бастарын;

арасын тігу:

1) қуыршақтарға арналған париктерді полиэтилен және пластизоль қалпақтарға.

Параграф 84. Тігуші, 6-разряд

180. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалдардан бұйымдарды тігудің аса күрделі операцияларын машиналарда немесе қолмен орындау;

181. Білуге тиіс:

аса күрделі операцияларды орындаудың әдістері мен амалдары;

қызмет көрсететін машиналардың құрылымдық ерекшеліктері.

182. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір өндірісі:

пальто-костюм ассортименті бұйымдарының бөлшектерін біріктіру:

1) жеңдерді пальтолар, шинельдер, сырт үлбір бұйымдары, пиджактар, фрактар, визиткалар, мундирлер, кительдер, плащтар, курткалар, жакеттер, комбинезондардың жең ойындыларымен;

үлбір өндірісі:

біріктіру:

1) қой терісі-ішік бұйымдарына жиектерді сала отырып, лифтерді юбкаға;

баскиім өндірісі:

перделеу:

1) шляпалар;

біріктіру:

1) фибра күнқағарларды маңдайшамен, фуражкамен;

такелаждық бұйымдардың өндірісі:

біріктіру:

1) астарды бұйымдармен;

2) тұйықты палатканың қабырғасымен, шатырымен.

Параграф 85. Төсеуші, 2-разряд

183. Жұмыс сипаттамасы:

біріктіру буындарын, орау қаптарын, қапсырма тыстарын пішуге арналған механизмдер мен құралдарының көмегімен материалдарды төсеу;

парашют өндірісінде төсем жаймаларын орау;

материалдарды ұзындығы бойынша пішу қалдықтарын төсеу.

184. Білуге тиіс:

төселетін материалдардың қасиеттері мен артикулы;

материалдарды ұзындығы бойынша пішу қалдықтарын төсеудің әдістері мен амалдары;

қолданылатын механизмдер мен құралдардың жұмыс істеу принципі.

Параграф 86. Төсеуші, 3-разряд

185. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен материалдардың барлық түрлерін, олардың тиімді қолданылуын есептеуінсіз төсеу;

материалдарды секцияның ұзындығы бойынша төсеуге арналған үстелді белгілеу;

төсемнің ұзындығын тексеру;

төсемнің жоғарғы бетіне жаймалар мен трафареттердің суреттерін салу;

материалдарды парашюттің күмбезін, ранецтерін, камераларын, күмбез тысы пішу үшін олардың паспорттық деректерін, физикалық-механикалық көрсеткіштерін, түсін, эталонын бойынша таңдай отырып, оларды төсеу;

парашют өндірісінде схемаға немесе сызбаларға сәйкес жайманы белгілеу.

186. Білуге тиіс:

материалдарды олардың тиімді қолданылуын есептеуінсіз төсеудің әдістері мен амалдары;

секцияларға үстелдерді белгілеу тәртібі және материалдарды төсеу тәсілдері;

пішім түрін айқындау үшін төселетін материалдарды таңдау қағидалары;

төселетін материалдардың қасиеттері;

парашют өндірісінде жайма төсеу кезінде схемалар мен сызбаларды оқу қағидалары.

Параграф 87. Төсеуші, 4-разряд

187. Жұмыс сипаттамасы:

машиналарда немесе қолмен материалдардың барлық түрлерін, олардың тиімді қолданылуын есептеумен төсеу;

парашют өндірісінде бұйымдарды пішуге арналған төсемдерді қаптау кезінде ақауларды белгілеп немесе кесіп тастап, тексеру.

188. Білуге тиіс:

материалдарды, олардың тиімді қолданылуын есептеумен төсеудің әдістері мен амалдары;

дайын бұйымдағы шекті ақаулықтарды белгілеу тәсілдерін және оларды бұйымның жасырын немесе жабық жерлеріне келтіру;

тиімсіз қалдықтар, ұзындығы бойынша материалдардың жоғалту лимиттерін;

материалдардың шектері мен белгілеу қағидаларын;

қолданылатын машиналардың құрылысын.

Параграф 88. Фурнитурашы, 2-разряд

189. Жұмыс сипаттамасы:

көкірекшелерді және түймені тарту, иірімжіптерді әртүрлі материалдармен керу;

бөлшектер мен бұйымдарды лактауға дайындау;

бөлшектер мен бұйымдарды лактау және тегістеу;

әшекей баулар мен басқа да әшекейлерді әртүрлі материалдардан жасау;

кавалериялық жабдықтарға арналған саптарды және серуен әбзелдерін жасау;

кавалериялық ер-тоқымның терлігіне үлкен сүре жасау.

190. Білуге тиіс:

бөлшектер мен бұйымдарды тарту, керу, лактау, тегістеу және өңдеу бөлшектері мен декоративті әшекейлерді жасаудың әдістері мен амалдары;

алғашқы бояу, бояу, лактау, кептіру режимдері;

лак сапасы, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері;

түстерді таңдау қағидалары.

Параграф 89. Фурнитурашы, 3-разряд

191. Жұмыс сипаттамасы:

иірімжіптерді және басқа да материалдарды түстері бойынша таңдау;

әртүрлі өңдеу бөлшектерін (жаққыш, кутас, помпон, шашақ, желбірек, вуалетка және басқалары) қолмен немесе құрылғылардың көмегімен жасау;

өңдеу бөлшектерін жасауға арналған құрылғыларды толтыру, тазалау, майлау, ұсақ жөндеу;

бұйымдардың сапасын бақылау.

192. Білуге тиіс:

өңдеу бөлшектерін жасаудың әдістері мен амалдары;

фурнитураны жасауға арналған құрылғыларды пайдалану тәсілдері;

жасалатын бұйымдардың ассортименті, иірімжіптердің, материалдардың түрлері;

ақаулықтардың пайда болу себептері, олардың алдын алу шаралары мен жою тәсілдері;

жасалатын бұйымдардың сапасына қойылатын талаптар.

Параграф 90. Фурнитурашы, 4-разряд

193. Жұмыс сипаттамасы:

өңдеу түймелерінің, иірімжіптердің үлгілерін целлулоидтан, ағаштан және басқа да материалдардан жасау.

194. Білуге тиіс:

өңдеу түймелері мен иірімжіптерді жасаудың әдістері мен амалдары;

түймелер мен иірімжіптердің формалары;

ақаулықтардың пайда болу себептері, олардың алдын алу шаралары мен жою тәсілдері.

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

195. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші (46-шығарылым) БТБА-ға қосымшада көрсетілген.

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік- біліктілік анықтамалығына (46-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с №	Кәсіптердің атауы	Разряд диапазоны	Беті
1.	Арнайы баскиімдер аппаратурасының монтаждаушысы	4	3
2.	Баскиімдерді қалыптаушы	4-5	3
3.	Баскиімдердің сәнгері	3-6	4
4.	Желімдеуші	1-4	6
5.	Кестеші	1-6	7
6.	Костюм жөніндегі суретші	3-7	10
7.	Көшірме жасаушы	2-3	12
8.	Лекало жасаушы	3-5	12
9.	Лекало жаюшы	3-6	14
10.	Лекалоның орналасуын жобалаушы оператор	7	16
11.	Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші	2-3	16
12.	Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы	2-4	17
13.	Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы	1-6	19
14.	Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы	1-5	22
15.	Пішуші	2-6	25
16.	Плиссирлеуші-бүрмелеуші	3-6	28
17.	Тігін бұйымдарын жоғары жиілікті токтар құрылғысында дәнекерлеу	3-5	30
18.	Тігін бұйымдарын термоөңдеуші	1-5	31
19.	Тігін жабдығының операторы	3-6	33
20.	Тігінші	2-7	36
21.	Тігіп пішуші (Тігіп пішуші-модельер)	4-7	40
22.	Тігуші	2-6	43
23.	Төсеуші	2-4	56
24.	Фурнитурашы	2-4	58