Об утверждении Правил разработки программы управления отходами

Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 9 августа 2021 года № 318. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 9 августа 2021 года № 23917.

      В соответствии с подпунктом 1 статьи 335 Экологического Кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые Правила разработки программы управления отходами.

      2. Департаменту государственной политики в управлении отходами Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан после его официального опубликования;

      3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

      3. Признать утратившим силу приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 25 ноября 2014 года № 146 "Об утверждении Правил разработки программы управления отходами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10031).

      4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан.

      5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      И.о. министра экологии, геологии и
природных ресурсов
Республики Казахстан
А. Примкулов

  Утвержден
приказом И.о. министра
экологии, геологии и
природных ресурсов
Республики Казахстан
от 9 августа 2021 года № 318

Правила разработки программы управления отходами

Глава 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила разработки программы управления отходами (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 1 статьи 335 Экологического кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) в целях обеспечения единого подхода к разработке программы управления отходами (далее – Программа).

      2. В настоящих Правилах используются понятия в значениях, определенные в Кодексе, а также следующие понятия:

      1) плановый период - период, на который разработана Программа не более 10 лет;

      2) приоритетные виды отходов – виды отходов, предотвращение образования и увеличение доли восстановления, которых в рамках планового периода будет более эффективно с точки зрения снижения антропогенной нагрузки на окружающую среду.

Глава 2. Порядок разработки Программы управления отходами

      3. Операторы объектов I и (или) II категории, а также лица, осуществляющие операции по сортировке, обработке, в том числе по обезвреживанию, восстановлению и (или) удалению отходов, разрабатывают Программу в соответствии с требованиями статьи 335 Кодекса и настоящими Правилами.

      4. Разработка Программы для объектов I категории осуществляется лицом, имеющим лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      5. Программа для объектов I категории разрабатывается с учетом необходимости использования наилучших доступных техник в соответствии с заключениями по наилучшим доступным техникам, разрабатываемыми и утверждаемыми в соответствии со статьей 113 Кодекса.

      6. Программа разрабатывается в соответствии с принципом иерархии и должна содержать сведения об объеме и составе образуемых и (или) получаемых от третьих лиц отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их повторного использования, переработки и утилизации.

      7. Программа разрабатывается на плановый период в зависимости от срока действия экологического разрешения, но на срок не более десяти лет.

      8. Программы, разработанные операторами объектов I и II категорий, а также лицами, осуществляющими операции по сортировке, обработке, в том числе по обезвреживанию, восстановлению и (или) удалению отходов, до вступления в силу настоящих Правил, пересматриваются до момента получения нового экологического разрешения в соответствии со статьей 106 Кодекса.

      9. При разработке Программы операторы объектов I и II категорий, а также лица, осуществляющие операции по сортировке, обработке, в том числе по обезвреживанию, восстановлению и (или) удалению отходов включают следующие разделы в Программу:

      1) "Введение" - содержит обоснование необходимости Программы, сроки ее действия и вводная информация;

      2) "Анализ текущего состояния управления отходами" - содержит:

      оценку текущего состояния управления отходами с описанием (характеристика) всех видов отходов, образующихся на объекте и (или) получаемых от третьих лиц, а также накопленных отходов и отходов, подвергшихся захоронению, с включением сведений об объеме и составе, средней скорости образования (т/год), классификации, способах накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления отходов;

      количественные и качественные показатели текущей ситуации с отходами в динамике за последние три года;

      анализ управления отходами в динамике за последние три года, основные проблемы, тенденции и предпосылки на основе предварительного анализа сильных и слабых сторон, возможностей и угроз в сфере управления отходами;

      определение приоритетных видов отходов для разработки мероприятий по сокращению образования отходов, увеличению доли их восстановления и осуществляется на основе анализа вида опасности и количества отходов, а также экономических аспектов и доступности специализированных мощностей по обращению с отходами.

      3) "Цель, задачи и целевые показатели" - содержит:

      цель Программы, которая заключается в достижении установленных показателей, направленных на постепенное сокращение объемов и (или) уровня опасных свойств образуемых и накопленных отходов, а также отходов, подвергаемых удалению, увеличение доли восстановления отходов и рекультивации полигонов;

      задачи Программы, которые определяют пути достижения поставленной цели наиболее эффективными и экономически обоснованными методами;

      целевые показатели Программы, которые представлены в виде количественных (выраженных в числовой форме) или качественных значений (изменения опасных свойств; изменение вида отхода; агрегатного состояния и т.п.). Целевые показатели рассчитываются разработчиком самостоятельно с учетом производственных факторов, региональных особенностей, экологической эффективности, технической и экономической целесообразности.

      В данном разделе указываются базовые значения показателей, характеризующие текущее состояние управления отходами. Базовые показатели определяются как среднее значение за последние три года. В Программе на объекте для новых объектов базовые показатели определяются согласно проектной документации.

      4) "Основные направления, пути достижения поставленной цели и соответствующие меры" содержит пути достижения цели и решения стоящих задач, а также систему мер, которая в полном объеме и в сроки обеспечит достижение установленных целевых показателей. Пути достижения и система мер может включать организационные, научно-технические, технологические, а также экономические меры, направленные на совершенствование системы управления отходами.

      В данном разделе Программы на предприятиях операторами объектов I и II категорий обосновываются лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов в соответствии с пунктом 5 статьи 41 Кодекса и методикой расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5) "Необходимые ресурсы" содержит потребности в ресурсах для реализации Программы (финансово-экономические, материально-технические, трудовые) и источники их финансирования;

      6) "План мероприятий по реализации Программы" является составной частью Программы и содержит совокупность действий/мероприятий, направленных на полное достижение цели и задач Программы, с указанием показателей результатов по мероприятиям (ожидаемые мероприятия), с определением сроков, исполнителей, формы завершения, необходимых затрат на реализацию программы и источников финансирования.

      Данный раздел включает организационные, экономические, научно-технические и другие мероприятия, результат реализации которых приведет к сокращению роста объемов образуемых отходов, постепенному сокращению накопленных отходов и уменьшению негативного влияния отходов на окружающую среду и здоровье людей. Разработчик приводит обоснование достижения запланированными мероприятиями поставленной цели и задач.

      10. Программа утверждается первым руководителем юридического лица, в собственности или ином законном пользовании которого находится объект Программы.

Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 9 тамыздағы № 318 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 9 тамызда № 23917 болып тіркелді

      Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 335-бабының 1-тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Қалдықтарды басқарудағы мемлекеттік саясат департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

      3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынылуын қамтамасыз етсін.

      3. "Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2014 жылғы 25 қарашадағы № 146 бұйрығының (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10031 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министріне жүктелсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасы
Экология, геология және табиғи
ресурстар министрінің м.а.
А. Примкулов

  Қазақстан Республикасы
Экология, геология және табиғи
ресурстар министрінің м.а.
2021 жылғы 9 тамыздағы
№ 318 бұйрығымен бекітілген

Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидалары (бұдан әрі – қағидалар) қалдықтарды басқару бағдарламасын (бұдан әрі – бағдарлама) әзірлеуге бірыңғай тәсілді қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Экология кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 335-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленді.

      2. Осы Қағидаларда Кодексте айқындалған мәндердегі ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) жоспарлы кезең-бағдарлама 10 жылдан аспайтын кезең;

      2) қалдықтардың басым түрлері – Жоспарлы кезең шеңберінде қоршаған ортаға антропогендік жүктемені азайту тұрғысынан неғұрлым тиімді болатын қалдықтардың түзілуін болғызбайтын және қалпына келтіру үлесін ұлғайтатын қалдықтардың түрлері.

2-тарау. Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу тәртібі

      3. I және (немесе) II санаттағы объектілердің операторлары, сондай-ақ қалдықтарды сұрыптау, өңдеу, оның ішінде залалсыздандыру, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар Кодекстің 335-бабының талаптарына және осы Қағидаларға сәйкес бағдарлама әзірлейді.

      4. I санаттағы объектілер үшін бағдарламаны әзірлеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар тұлға жүзеге асырады.

      5. I санаттағы объектілерге арналған бағдарлама кодекстің 113-бабына сәйкес әзірленетін және бекітілетін ең үздік қолжетімді техникалар бойынша қорытындыларға сәйкес ең үздік қолжетімді техникаларды пайдалану қажеттілігін ескере отырып әзірленеді.

      6. Бағдарлама иерархия қағидатына сәйкес әзірленеді және үшінші тұлғалардан түзілетін және (немесе) алынатын қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды Жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды қайта пайдалану, қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасын қамтуға тиіс.

      7. Бағдарлама экологиялық рұқсаттың қолданылу мерзіміне байланысты жоспарлы кезеңге, бірақ он жылдан аспайтын мерзімге әзірленеді.

      8. I және II санаттағы объектілердің операторлары, сондай-ақ қалдықтарды сұрыптау, өңдеу, оның ішінде залалсыздандыру, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар әзірлеген бағдарламалар осы Қағидалар күшіне енгенге дейін Кодекстің 106-бабына сәйкес жаңа экологиялық рұқсат алған кезге дейін қайта қаралады.

      9. Бағдарламаны әзірлеу кезінде I және II санаттағы объектілердің операторлары, сондай-ақ қалдықтарды сұрыптау, өңдеу, оның ішінде залалсыздандыру, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар бағдарламаға мынадай бөлімдерді қосады:

      1) "Кіріспе" - бағдарлама қажеттілігінің негіздемесін, оның қолданылу мерзімдерін және кіріспе ақпаратты қамтиды;

      2) "Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін талдау" - қамтиды:

      объектіде түзілетін және (немесе) үшінші тұлғалардан алынатын қалдықтардың барлық түрлерін, сондай-ақ жинақталған қалдықтар мен көмуге ұшыраған қалдықтарды сипаттай (сипаттай) отырып, қалдықтардың көлемі мен құрамы, түзілу жылдамдығы (т/жыл), сыныптамасы, оларды Жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді қоса отырып, қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалауды қамтиды;

      соңғы үш жылдағы серпіндегі қалдықтармен ағымдағы ахуалдың сандық және сапалық көрсеткіштері;

      соңғы үш жылдағы қалдықтарды басқаруды талдау, қалдықтарды басқару саласындағы күшті және әлсіз жақтарды, мүмкіндіктер мен қауіптерді алдын ала талдау негізінде негізгі проблемалар, үрдістер мен алғышарттар;

      қалдықтардың пайда болуын қысқарту, оларды қалпына келтіру үлесін ұлғайту жөніндегі іс-шараларды әзірлеу үшін қалдықтардың басым түрлерін айқындау қалдықтардың қауіптілік түрі мен санын, сондай-ақ қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі мамандандырылған қуаттардың экономикалық аспектілері мен қолжетімділігін талдау негізінде жүзеге асырылады.

      3) "Мақсат, міндеттер және нысаналы көрсеткіштер" - қамтиды:

      түзілетін және жинақталған қалдықтардың, сондай-ақ жоюға жататын қалдықтардың көлемін және (немесе) қауіпті қасиеттерінің деңгейін біртіндеп қысқартуға, қалдықтарды қалпына келтіру мен полигондарды рекультивациялау үлесін ұлғайтуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізуді көздейтін бағдарламаның мақсаты;

      қойылған мақсатқа неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен қол жеткізу жолдарын айқындайтын бағдарламаның міндеттері;

      сандық (сандық нысанда көрсетілген) немесе сапалық мәндер (қауіпті қасиеттердің өзгеруі; қалдық түрінің өзгеруі; агрегаттық жай-күй және т.б.) түрінде ұсынылған бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері. Нысаналы көрсеткіштерді әзірлеуші өндірістік факторларды, өңірлік ерекшеліктерді, экологиялық тиімділікті, техникалық және экономикалық орындылықты ескере отырып дербес есептейді.

      Бұл бөлімде қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін сипаттайтын көрсеткіштердің базалық мәндері көрсетіледі. Базалық көрсеткіштер соңғы үш жылдағы орташа мән ретінде айқындалады. Объектідегі бағдарламада жаңа объектілер үшін базалық көрсеткіштер жобалау құжаттамасына сәйкес айқындалады.

      4) "Негізгі бағыттар, қойылған мақсатқа қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар" мақсатқа қол жеткізу және тұрған міндеттерді шешу жолдарын, сондай-ақ белгіленген нысаналы көрсеткіштерге толық көлемде және мерзімдерде қол жеткізуді қамтамасыз ететін шаралар жүйесін қамтиды. Қол жеткізу жолдары мен шаралар жүйесі қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіруге бағытталған ұйымдастырушылық, ғылыми-техникалық, технологиялық, сондай-ақ экономикалық шараларды қамтуы мүмкін.

      Бағдарламаның осы бөлімінде кәсіпорындарда I және II санаттағы объектілердің операторлары Кодекстің 41-бабының 5-тармағына және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесіне сәйкес қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін негіздейді.

      5) "Қажетті ресурстар" Бағдарламаны іске асыруға арналған ресурстарға (қаржылық-экономикалық, материалдық-техникалық, еңбек) қажеттілікті және оларды қаржыландыру көздерін қамтиды;

      6) "Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары" бағдарламаның құрамдас бөлігі болып табылады және іс-шаралар (күтілетін іс-шаралар) бойынша нәтижелер көрсеткіштерін көрсете отырып, мерзімдерді, орындаушыларды, аяқтау нысанын, бағдарламаны іске асыруға қажетті шығындарды және қаржыландыру көздерін айқындай отырып, Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне толық қол жеткізуге бағытталған іс-қимылдар/іс-шаралар жиынтығын қамтиды.

      Бұл бөлім ұйымдастырушылық, экономикалық, ғылыми-техникалық және басқа да іс-шараларды қамтиды, оларды іске асыру нәтижесі түзілетін қалдықтар көлемінің өсуін қысқартуға, жинақталған қалдықтарды біртіндеп қысқартуға және қалдықтардың қоршаған ортаға және адамдардың денсаулығына теріс әсерін азайтуға әкеледі. Әзірлеуші жоспарланған іс-шаралардың қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізуінің негіздемесін келтіреді.

      10. Бағдарламаны меншігінде немесе өзге де заңды пайдалануында бағдарлама объектісі бар заңды тұлғаның бірінші басшысы бекітеді.