Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению особо опасных инфекционных заболеваний"

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 ноября 2021 года № ҚР ДСМ-114. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 ноября 2021 года № 25151

В соответствии с подпунктом 132-1) пункта 16 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению особо опасных инфекционных заболеваний" согласно приложению к настоящему приказу.

2. Признать утратившим силу приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 14 декабря 2018 года ҚР ДСМ №-40 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению особо опасных инфекционных заболеваний" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17995).

3. Комитету санитарно-эпидемиологического контроля Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридической департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения Республики Казахстан

А. Цой

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Приложение к приказу Министр здравоохранения Республики Казахстан от 12 ноября 2021 года № ҚР ДСМ-114

Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению особо опасных инфекционных заболеваний"

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению особо опасных инфекционных заболеваний" (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с подпунктом 132-1) пункта 16 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 и устанавливают требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, направленных на предупреждение особо опасных инфекционных заболеваний.

2. Контроль за выполнением настоящих Санитарных правил осуществляет государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

3. В соответствии с подпунктом 1) пункта 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" Планы по организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению особо опасных инфекционных заболеваний утверждаются местными исполнительными органами (далее – МИО).

4. В настоящих Санитарных правилах применяются следующие термины и определения:

1) особо опасные инфекции – заболевания, способные передаваться от животных и человека к человеку, вызывая среди населения массовые вспышки с большой смертностью и (или) инвалидизацией, быстро распространяющиеся на обширные территории и поражающие большие количества людей (эпидемические вспышки и эпидемии);

2) буферная зона – территория, установленная между неблагополучной территорией и зоной наблюдения, где проводятся систематическая вакцинация животных и мероприятия с целью недопущения распространения инфекции;

3) резервуар возбудителя инфекционной болезни – биологические хозяева патогенных микроорганизмов, для сапронозов – объекты окружающей среды (почва, вода);

4) носители инфекции – теплокровные животные (грызуны, мелкие млекопитающие, птицы), являющиеся в природе резервуаром возбудителей болезней;

5) переносчики инфекции – членистоногие, кровососущие насекомые и клещи, определяющие трансмиссивный механизм передачи возбудителя инфекции;

6) инсектоакарицидные препараты – средства, вызывающие гибель насекомых и клещей;

7) импрегнация – обработка верхней одежды инсектицидами или репеллентами с целью недопущения попадания кровососущих насекомых и клещей на человека;

8) контаминация (соприкосновение) – нахождение на предметах окружающей среды микроорганизмов;

9) стационарно-неблагополучный по сибирской язве пункт (далее – СНП) – населенный пункт (город, село, поселок), животноводческая ферма, пастбище, урочище, на территории которых обнаружен эпизоотический очаг (падеж животного) или случай заболевания сибирской язвой человека независимо от срока давности возникновения;

10) угрожаемая по сибирской язве территория – территория, хозяйства, населенные пункты, административные районы, непосредственно граничащие с неблагополучным по сибирской язве населенным пунктом, или территория, на которой возможно заболевание людей или животных;

11) почвенные очаги сибирской язвы – скотомогильники, биотермические ямы и места захоронения трупов животных, павших от сибирской язвы;

12) реконвалесцент – больной человек в стадии выздоровления;

13) санитарно-защитная зона – территория, отделяющая зоны специального назначения, а также промышленные организации и производственные, коммунальные и складские объекты в населенном пункте от близлежащих селитебных территорий, зданий и сооружений жилищно-гражданского назначения в целях ослабления воздействия на них неблагоприятных факторов;

14) природный очаг – участок земной поверхности, в пределах которого неопределенно долгое время осуществляется циркуляция возбудителя болезни без заноса извне;

15) природная очаговость (энзоотия) – существование на определҰнных территориях земной поверхности стойких эпизоотических очагов, эволюционно возникших независимо от человека и его деятельности;

16) барьерная дератизация – создание защитной полосы вокруг постоянных или временных населенных пунктов, а также в местах отдыха населения, оздоровительных организаций с уничтожением грызунов с использованием любых из существующих методов (механический, химический, биологический);

17) барьерная дезинсекция – создание защитной полосы вокруг постоянных и (или) временных населенных пунктов, а также в местах отдыха населения, оздоровительных организаций с уничтожением кровососущих членистоногих и насекомых (переносчиков инфекций) с использованием любых из существующих методов (механический, химический, биологический);

18) защитная зона – территория вокруг населенного пункта, на которой уничтожены переносчики и (или) носители инфекции;

19) химический метод борьбы – уничтожение носителей и переносчиков возбудителей инфекционных болезней с использованием пестицидов;

20) эпидемический очаг – место пребывания источника инфекции (больного и (или) трупа человека) с окружающей его территорией в тех пределах, в которых возбудитель способен передаваться от источника инфекции к людям, находящимся в общении с ними;

21) эпизоотический очаг – ограниченная территория или помещение, где находится источник возбудителя инфекции, факторы передачи, восприимчивые животные, синантропные животные и их эктопаразиты (насекомые).

Глава 2. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению сибирской язвы

5. Организация и проведение санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению сибирской язвы в СНП и на угрожаемых по сибирской язве территориях территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения (далее – территориальные подразделения) и подведомственными организациями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения (далее - организации) включает:

1) выявление, регистрацию и учет эпидемических очагов сибирской язвы, СНП с регистрацией случаев заболевания сибирской язвой человека, их картографирование с обозначением географических координат;

2) контроль недопущения использования в деятельности человека земельных участков, расположенных в санитарно-защитной зоне вокруг очагов сибирской язвы;

3) контроль за выполнением противоэпидемических мероприятий в очагах сибирской язвы;

4) контроль за профилактической вакцинацией людей против сибирской язвы;

5) организацию профилактической, текущей и заключительной дезинфекции в эпидемических очагах;

6) проведение санитарно–просветительной работы с населением, а также среди лиц, профессионально занятых заготовкой, сбором, хранением, транспортировкой, переработкой и реализацией сырья животного происхождения с указанием источников инфекции, факторов, путей ее передачи и мер профилактики сибирской язвы.

6. В санитарно-защитной зоне СНП и почвенных очагов сибирской язвы не допускается отвод земельных участков для проведения агромелиоративных, изыскательских, гидромелиоративных, строительных работ, связанных с выемкой и перемещением грунта сибиреязвенных захоронений, затоплением, а также передача в аренду, продажа земельных участков в личную собственность, выделение под сады, огороды или землепользование.

7. Профилактическая прививка людей против сибирской язвы осуществляется в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 сентября 2020 года № 612 "Об утверждении перечня заболеваний, против которых проводятся обязательные профилактические прививки в рамках гарантированного объема медицинской помощи, правил, сроков их проведения и групп населения, подлежащих профилактическим прививкам" (далее – Постановление № 612).

8. Плановая профилактическая прививка населения против сибирской язвы проводится организациями здравоохранения следующим контингентам населения:

1) специалистам органов и организаций, осуществляющих деятельность в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, в области здравоохранения, в области ветеринарии и лабораторий, работающим в очагах сибирской язвы и с материалом, подозрительным на инфицирование возбудителем сибирской язвы и проводящим отбор проб, исследования на наличие возбудителя сибирской язвы;

2) работникам мясоперерабатывающих предприятий, убойных пунктов, убойных площадок и объектов внутренней торговли, осуществляющих заготовку (убой), хранение, переработку и реализацию животных, продукции и сырья животного происхождения;

3) лицам, занятым убоем животных, сбором, хранением, транспортировкой и первичной переработкой продукции и сырья животного происхождения с территории СНП.

9. Руководители организаций, учреждений, осуществляющие заготовку (убой), хранение, переработку и реализацию животных, продукции и сырья животного происхождения, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности организуют и проводят санитарно-профилактические и дезинфекционные мероприятия, направленные на предупреждение заражения людей сибирской язвой.

10. В случаях регистрации заболевания сибирской язвой животных или падежа животных с подозрением на сибирскую язву согласно подпункту 1) пункта 1 статьи 10 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии" (далее – Закон) главный государственный ветеринарный врач ветеринарного подразделения местных исполнительных органов, осуществляющего деятельность в области ветеринарии (далее – ветеринарные подразделения МИО) в течение часа информирует главного государственного ветеринарно-санитарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы, одновременно территориальное подразделение.

11. При выявлении больного или подозрении на сибирскую язву у человека территориальное подразделение в течение часа извещает ветеринарное подразделение МИО и территориальное подразделение государственного органа, осуществляющего государственный ветеринарно-санитарный контроль и надзор (далее – территориальное подразделение ведомства ветеринарии).

12. Организации здравоохранения, выявившие больного или пациента с подозрением на заболевание сибирской язвой, собирают эпидемиологический анамнез, госпитализируют больного в инфекционный стационар, при его отсутствии – в изолированную отдельную терапевтическую палату (бокс), где ему оказывают квалифицированную терапевтическую помощь с соблюдением необходимых мер биологической безопасности (далее – биобезопасности).

13. Ветеринарные подразделения МИО совместно с представителем территориального подразделения и соответствующими подразделениями МИО по регистрации случая заболевания (подозрения) животных и (или) человека сибирской язвой:

1) составляют план мероприятий по локализации, ликвидации эпизоотического и (или) эпидемического очага;

2) не допускают реализацию и вывоз продукции (молоко, мясо, шкура), подозреваемой на зараженность возбудителями сибирской язвы;

3) устанавливают места нахождения больных животных, мяса, мясопродуктов, шкур и сырья, полученного после вынужденного убоя, в том числе вывезенные за пределы очага;

4) организуют меры по уничтожению павших животных и продукции животноводства, кожевенных, меховых и производств, которые явились вероятными источниками инфекции и (или) факторами передачи инфекции;

5) введение усиленного надзора за системой водоснабжения, благоустройством территории и соблюдением противоэпидемического режима в организациях и учреждениях, вовлеченных в эпидемический и (или) эпизоотический процесс;

6) организуют дезинфекционные, дезинсекционные и дератизационные мероприятия в эпизоотическом очаге, проведение заключительной дезинфекции препаратами, обладающими спороцидными свойствами, и контроль их эффективности;

7) проводят санитарно-просветительную работу среди населения.

14. Специалисты территориальных подразделений в эпидемическом очаге сибирской язвы обеспечивают организацию и проведение комплекса санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, направленных на локализацию и ликвидацию эпидемического очага:

1) эпидемиологическое обследование очага, выявление лиц, контактировавших с содержащим возбудитель сибирской язвы материалом, ухаживавших за больными животными, приготовивших и (или) употреблявших в пищу мясо больных животных;

2) совместно с ветеринарными подразделениями МИО проводят эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага;

3) совместно с ветеринарными подразделениями МИО определяют границы эпидемического очага, причины и факторы, способствующие формированию очага, выявляют источник и резервуар инфекции;

4) совместно с организациями здравоохранения устанавливают круг лиц (поименно), подвергшихся риску заражения, подлежащих антибактериальному профилактическому лечению;

5) организуют дезинфекционные, дезинсекционные и дератизационные мероприятия в эпидемическом очаге, проведение заключительной дезинфекции препаратами, обладающими спороцидными свойствами, и контроль их эффективности;

6) проводят санитарно-просветительную работу среди населения.

15. Организации здравоохранения осуществляют:

1) активное выявление, диагностику и госпитализацию больных людей, подворные (поквартирные) обходы;

2) медицинское наблюдение за контактировавшими с источником инфекции лицами в течение 14 (четырнадцати) календарных дней с ежедневным осмотром кожных покровов, двукратной термометрией с момента выявления последнего больного;

3) экстренную профилактику по назначению врача инфекциониста;

4) санитарно-просветительную работу.

16. Забор материала от больных или лиц с подозрением на заболевание сибирской язвой (содержимое везикул, отделяемое карбункула или язвы, струпья, мокрота, кровь, спинномозговая жидкость, моча, испражнения, экссудаты в зависимости от формы заболевания) для направления на лабораторное исследование проводят сотрудники инфекционного стационара (отделении), куда госпитализирован больной.

17. Забор материала от больных (подозрительных на заболевание) людей организациями здравоохранения производится до начала специфического лечения.

18. Лабораториями особо опасных инфекций филиалов (далее – филиал), противочумных станций проводится отбор проб продукции животного происхождения, а также материала из внешней среды (почва, навоз, сено).

19. Лабораторное исследование материала проводят лаборатории, имеющие разрешение соответствующей комиссии по контролю за соблюдением требований биобезопасности на работу с микроорганизмами II-группы патогенности (далее – Режимная комиссия).

20. В лаборатории материал исследуется микроскопическим, молекулярно-генетическим методами или полимеразной цепной реакцией (далее – ПЦР), бактериологическим и биологическим (с заражением биопробных животных) методами.

21. Диагноз сибирская язва у человека устанавливается на основании клинических проявлений заболевания, эпидемиологического анамнеза и данных лабораторного исследования.

22. К уходу за больными сибирской язвой животными, в том числе животными с подозрением на сибирскую язву, не допускается привлечение не привитого против сибирской язвы персонала.

23. К мероприятиям по уходу за больными животными, уборке их трупов, очистке и дезинфекции загрязненных возбудителем помещений не допускаются работники с повреждениями кожного покрова на открытых участках тела.

24. Руководители организаций независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности обеспечивают своих работников, осуществляющих заготовку (убой), хранение, переработку и реализацию животных, продукции и сырья животного происхождения, средствами индивидуальной защиты, личной гигиены и дезинфекционными средствами.

25. За работниками, осуществляющими заготовку (убой), хранение, переработку и реализацию животных, продукции и сырья животного происхождения, в очаге устанавливается медицинское наблюдение. Перед началом работы под роспись проводится инструктаж о соблюдении мер биобезопасности.

26. При всех клинических формах сибирской язвы у людей обеззараживают: одежду, белье и обувь больного, изделия медицинского назначения, перевязочный материал, предметы ухода за больными, посуду столовую и лабораторную, игрушки, поверхности помещений, мебели, санитарно-техническое оборудование, медицинские отходы, постельные принадлежности. При кишечной, легочной и септической формах дополнительно обеззараживают выделения больного, остатки пищи, посуду из-под выделений.

27. Для обеззараживания объектов, контаминированных возбудителем сибирской язвы, применяют методы и обладающие спороцидной активностью дезинфицирующие средства:

1) высокая температура путем кипячения, действия сухого горячего воздуха или пара; камерные методы обеззараживания вещей с использованием парового, паровоздушного и пароформалинового методов;

2) химические дезинфицирующие средства на основе спороцидно действующих веществ, а также композиционные препараты на их основе или применяемые при повышенной температуре плюс 50-70 градусов по шкале Цельсия (далее – ᵒС).

28. Заключительную дезинфекцию в очаге инфекции выполняют в течение 3-6 часов с момента госпитализации больного или вывоза (выноса) трупа, погибшего от сибирской язвы, а по месту работы – в течение 24 часов.

29. Заключительную дезинфекцию проводят филиалы после выписки или смерти больного в помещениях и домашних очагах. Обеззараживанию подлежат все объекты и помещения, которые подверглись контаминации возбудителя сибирской язвы.

30. При проведении заключительной дезинфекции обязательно проводится камерная дезинфекция вещей больного и постельных принадлежностей.

Глава 3. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению туляремии

31. Санитарно-эпидемиологическими требованиями к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению возникновения и распространения случаев заболевания туляремии являются наблюдение за эпизоотическим и эпидемическим процессом, включая мониторинг заболеваемости, изучение эндемичности территории, слежение за циркуляцией возбудителя, оценку ситуации, прогнозирование и контроль эффективности проводимых мероприятий.

32. Слежение за циркуляцией возбудителя в природных очагах осуществляется мобильными зоолого–паразитологическими группами (далее – МЗПГ) не менее двух раз в год (март-июнь, сентябрь-октябрь) в зависимости от ландшафтных типов природных очагов (начиная с территории, где в прошлом возникали вспышки и были изолированы культуры возбудителя туляремии), а также ранее не обследованные на туляремию территории населенных пунктов.

33. МЗПГ формируются из профильных специалистов филиалов и территориальных подразделений, противочумных станций. В состав МЗПГ входят зоолог, помощник зоолога, энтомолог, помощник энтомолога, дезинструктор, дезинфектор, лаборант, водитель автотранспорта.

34. МЗПГ на территории природного очага туляремии осуществляет:

1) учет численности (определение индексов обилия, доминирования и встречаемости) клещей и кровососущих членистоногих по видам и биотопам;

2) сбор клещей на разных стадиях их развития в открытой местности и в местах выплода (помещения, норы) для лабораторного исследования;

3) сбор клещей с сельскохозяйственных животных и птиц для оценки уровня их пораженности путем осмотра 5-10 голов в контрольных стадах;

4) определение видового состава клещей и кровососущих членистоногих;

5) определение основных и второстепенных прокормителей клещей на разных стадиях их развития;

6) анализ влияния природных, антропогенных и хозяйственных факторов на численность популяций клещей;

7) фенологические наблюдения за циклом жизнедеятельности клещей;

8) обследование подворий при массовом появлении клещей и активном нападении их на людей;

9) обследование населенных пунктов и очага при регистрации больных туляремией;

10) учет численности, мест концентрации и отлов грызунов (переносчиков возбудителя туляремии) для лабораторного исследования на наличие возбудителя туляремии;

11) оценку интенсивности размножения грызунов и кратковременный прогноз изменений их численности, определение видового состава и уровня эпизоотии в их популяциях;

12) сбор данных по кормовой базе грызунов и погодным условиям;

13) сбор материалов из внешней среды (вода, гнездовой материал, зерно-фураж, сено, экскременты и погадки диких животных и птиц) для лабораторного исследования на наличие возбудителя туляремии;

14) ландшафтно-географическое районирование контролируемой территории по степени активности природных очагов туляремии, выявление активных природных очагов;

15) оценку степени оздоровления территории природного очага и эффективности проведенных дезинсекционных и дератизационных мероприятий, согласно действующих нормативно-правовых актов.

35. На основании зоолого-паразитологического обследования природных очагов туляремии территориальные подразделения совместно с МИО составляют комплексную программу санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, предусматривающую:

1) оздоровление природных очагов туляремии (дератизация, уничтожение клещей) с обоснованием объема и сроков проведения мероприятий с последующей оценкой их эффективности;

2) предупреждение завоза инфекции на новые территории;

3) подготовку медицинских работников;

4) проведение санитарно-просветительной работы среди населения.

36. Территориальные подразделения определяют необходимость и объемы проведения профилактических прививок населения против туляремии.

37. Профилактические прививки людей против туляремии осуществляется в соответствии с Постановлением № 612.

38. Планирование и отбор контингентов, подлежащих профилактическим прививкам осуществляется дифференцированно, с учетом степени эпидемической активности природных очагов.

39. Плановая профилактические прививка населения против туляремии проводится организациями здравоохранения в соответствии с прилагаемой к вакцине инструкцией следующим контингентам населения:

1) специалистам МЗПГ, лабораторий проводящих отбор проб, исследования на наличие возбудителя туляремии филиалов и противочумных станций;

2) всему населению в природных очагах пойменно-болотного, предгорно-ручьевого типов и на территории зоны постоянной резервации, за исключением детей до 7 лет, лиц старше 55 лет и лиц, имеющих противопоказания в соответствии с прилагаемой к вакцине инструкцией;

3) лицам, проживающим в природном очаге на территории зоны отдельных районов, локально четко ограниченных очагах туляремии;

4) лицам, входящим в группы риска: охотникам, рыбакам, членам их семей, пастухам, полеводам, мелиораторам, а также лицам, работающим сезонно или вахтовым методом в природных очагах тугайного, степного типов.

40. Ревакцинация населения проводится каждые 5 лет.

41. Иммунный статус населения на туляремию определяется организациями здравоохранения путем выборочного обследования взрослого работоспособного населения с помощью накожной пробы с тулярином согласно инструкции к препарату. Общее число проверяемых людей в конкретном административном районе составляет не менее 1 (одного) процента (далее – %) к общему числу проживающих (или не менее 10 % в отдельно взятом населенном пункте).

42. При выявлении уровня иммунной прослойки ниже 70% в луго-полевых очагах и ниже 90% в пойменно-болотных очагах проводится ревакцинация.

43. Контроль своевременности и качества проведения вакцинации против туляремии осуществляют территориальные подразделения.

44. Организациями здравоохранения при выявлении больных:

1) с лихорадкой более пяти дней с лимфаденитами, конъюктивитами, паротитами, ангинами и длительно текущими пневмониями неясной этиологии проводятся отбор проб сыворотки крови на туляремию;

2) с абдоминальной, легочной, конъюнктивально-бубонной, ангинозно-бубонной, язвенно-бубонной и бубонной формами туляремии среднетяжелом или тяжелом течении госпитализируются в инфекционный стационар (отделение) или в изолированную отдельную терапевтическую палату (бокс);

3) кожно-бубонной и бубонной формах заболевания с легким течением, умеренно выраженным лимфаденитом и лихорадочной реакцией, не превышающей 37,5ºС, допускается лечение в амбулаторных условиях;

4) за контактными и лицами, находившимися в одинаковых по риску заражения с больным условиях, проводят медицинское наблюдение в течение 21 (двадцати одного) календарного дня.

45. Специалисты территориальных подразделений, филиалов и противочумных станций в эпидемическом очаге туляремии обеспечивают организацию и проведение комплекса санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, направленных на локализацию и ликвидацию очага:

1) эпидемиологическое и зоолого-паразитологическое обследование очага;

2) определение границ очага, источника, резервуара инфекции, причин и факторов, способствующих формированию очага;

3) совместно с организациями здравоохранения активное выявление больных;

4) установление круга лиц (поименно), подвергшихся риску заражения;

5) сбор клещей, отлов грызунов, отбор проб из объектов окружающей среды (вода, гнездовой материал, зерно-фураж, сено, экскременты и погадки диких животных и птиц) для лабораторных исследований;

6) проведение внеплановых мероприятий по контролю за санитарно-эпидемиологическим состоянием организации (хозяйства, производства), с которыми связано формирование очага;

7) совместно соответствующими подразделениями МИО введение усиленного надзора за системой водоснабжения, благоустройством территории и соблюдением противоэпидемического режима в организациях и учреждениях, вовлеченных в эпидемический процесс;

8) совместно с соответствующими подразделениями МИО уничтожение продукции животноводства, кожевенных и меховых производств, которые явились вероятными источниками инфекции и (или) факторами передачи инфекции;

9) организация дезинфекционных, дезинсекционных (блохи, клещи, комары, слепни) и дератизационных мероприятий в очаге и контроль их эффективности;

10) проведение по эпидемическим показаниям вакцинации подвергшихся риску заражения лиц;

11) проведение санитарно-просветительной работы среди населения.

46. Организации здравоохранения в эпидемическом очаге осуществляют:

1) активное выявление больных методом опроса, осмотра и подворных (поквартирных) обходов;

2) медицинское наблюдение за контактными лицами с источником инфекции в течение 21 (двадцати одного) календарного дня, двукратным измерением температуры тела с момента выявления последнего больного;

3) экстренную антибиотикопрофилактику по назначению врача инфекциониста;

4) санитарно-просветительную работу.

47. Забор материала (содержимое бубона, материал из зева, конъюнктивы глаза, отделяемое язвы, мокроту, кровь, сыворотку крови и от умерших биоптаты легких, трахеи, содержимое увеличенных лимфатических узлов) от больных или лиц с подозрением на заболевание туляремией для направления на лабораторное исследование проводят сотрудники инфекционного стационара (отделении), куда госпитализирован больной.

48. Забор материала от больных (подозрительных на заболевание) людей организациями здравоохранения производится до начала специфического лечения.

49. Лабораториями особо опасных инфекций филиалов и противочумных станций для исследования на туляремию проводится отбор проб клещей, грызунов, объектов окружающей среды (вода, гнездовой материал, зерно-фураж, сено, экскременты и погадки диких животных и птиц).

50. Лабораторное исследование материала проводят лаборатории, имеющие разрешение соответствующей Режимной комиссии на работу с микроорганизмами II группы патогенности.

51. К работе с материалом, подозрительным на инфицирование возбудителем туляремии, допускается привитый против туляремии персонал.

52. Для диагностики туляремии используются аллергические, серологические, бактериологические, биологические и генетические методы.

53. Диагноз туляремии подтверждается любым из лабораторных методов (выявление живых бактерий, специфических антигенов, антител против туляремийного возбудителя из материала от подозрительных на заболевание больных (умерших) людей).

54. Экстренное зоолого-паразитологическое обследование и мероприятия по уничтожению носителей и переносчиков возбудителя туляремии проводятся по эпидемиологическим показаниям.

55. При возникновении массовых заболеваний туляремией, в зависимости от типа вспышки или случая заболевания, филиалами и (или) противочумными станциями проводится бактериологическое исследование:

1) воды, заготовленных шкурок, тушек добытых животных (при промысловом типе заболеваемости);

2) кровососущих членистоногих (при трансмиссивном типе);

3) сена, зерна и продуктов, от которых могло произойти заражение (при сельскохозяйственном типе);

4) пищевых продуктов, питьевой воды, грызунов, обитающих в жилье (при бытовом типе);

5) сырья, снятых со скота клещей (при производственном типе).

56. При возникновении массовых заболеваний туляремией санитарно-противоэпидемические, санитарно-профилактические мероприятия проводятся совместно с заинтересованными структурными подразделениями МИО в зависимости от типа заболеваемости:

1) при водных вспышках туляремии – ревизия, очистка и дезинфекция источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, не допускается использование зараженных водоемов для купания, для питья используется только кипяченая вода;

2) при трансмиссивных вспышках – ограничивается доступ не привитых против туляремии лиц на неблагополучные территории, мероприятия по снижению численности и уничтожению насекомых, в том числе клещей (дезинсекция), используется защитная одежда и репелленты;

3) при вспышках, связанных с работами в сельском хозяйстве – дератизация, обеззараживание зерна и грубых кормов, уничтожение иксодовых клещей на животных (обрабатывать заклещеванных животных экстренно), предупреждение инфицирования сельскохозяйственной продукции и сырья;

4) при бытовых вспышках – истребление грызунов, очистка дворов, улиц, пустырей от мусора, соломы, хозяйственных отбросов. В жилых зданиях и помещениях обеспечивается непроницаемость грызунам, влажная уборка проводится с применением дезинфицирующих средств;

5) при производственных заражениях – обеззараживание инфицированного сырья и продукции термическим путем, на мясокомбинатах уничтожаются клещи на животных, поступивших для переработки;

6) на охоте – дезинфекция рук после снятия шкурок и потрошения тушек зайцев, ондатр, кротов и водяных крыс, обеззараживание снятых шкурок.

57. Дезинсекционные и дератизационные мероприятия при массовых заболеваниях проводятся согласно статье 107 Кодекса Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее – Кодекс) в следующих направлениях:

1) уничтожение кровососущих членистоногих (иксодовые, гамазовые и краснотельковые клещи, слепни, комары) и грызунов в частных подворьях, жилых домах, в садово-огородных кооперативах, летних оздоровительных организациях и учреждениях, включая дезинсекционную обработку надворных построек и содержащихся здесь животных;

2) барьерная дератизация и дезинсекция методом дустации или аэрозоляции нор грызунов.

58. Плановые дератизационные мероприятия на эндемичной по туляремии территории проводятся ежегодно не менее двух раз в год (весна, осень) и дезинсекционные один раз в период активности кровососущих членистоногих (весной и летом).

Глава 4. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению Конго-Крымской геморрагической лихорадки

59. Санитарными требованиями к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению Конго-Крымской геморрагической лихорадки (далее – ККГЛ) являются наблюдение за зоолого-паразитологическим и эпидемическим процессом, включая мониторинг заболеваемости, изучение эндемичности территории, слежение за циркуляцией возбудителя, оценку ситуации, прогнозирование и контроль эффективности проводимых мероприятий.

60. На эндемичной по ККГЛ территории обеспечивается обследование МЗПГ не менее двух раз в год (март-июне и сентябре-декабре), в годы с ранней и теплой весной обследование начинается раньше.

61. МЗПГ осуществляет:

1) учет численности (определение индексов обилия, доминирования и встречаемости) клещей по видам и биотопам;

2) сбор клещей в населенных пунктах с охватом не менее 10 (десяти) дворов (помещений для домашних и сельскохозяйственных животных) для оценки уровня заклещеванности;

3) сбор клещей с сельскохозяйственных, домашних животных и домашних птиц для оценки уровня заклещеванности путем осмотра не менее 5-10 голов каждого из них;

4) сбор клещей с грызунов и нор для оценки уровня заклещеванности;

5) определение видового состава клещей;

6) определение основных и второстепенных прокормителей клещей на разных стадиях их развития;

7) анализ влияния природных, антропогенных и хозяйственных факторов на численность популяций клещей;

8) фенологические наблюдения за циклом жизнедеятельности клещей;

9) сбор клещей на разных стадиях их развития в открытой местности и местах выплода (помещения, норы) для лабораторного исследования;

10) обследование подворий при массовом появлении клещей и активном нападении их на людей;

11) обследование населенных пунктов и очагов при регистрации больных ККГЛ;

12) обследование на наличие клещей животноводческих помещений, загонов и временных стоянок при переходе на летние выпасы (не реже одного раза в месяц);

13) оценку степени оздоровления территории природного очага и эффективности проведенных дезинсекционных и дератизационных мероприятий, согласно действующих нормативно-правовых актов.

62. На основании зоолого-паразитологического и эпидемиологического обследования природных очагов ККГЛ территориальные подразделения совместно с заинтересованными структурными подразделениями МИО составляют комплексную программу санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, предусматривающую:

1) слежение за эпидемической и эпизоотической активностью природных очагов ККГЛ;

2) выявление участков повышенного эпидемиологического риска (активные природные очаги), на территории которых регистрируются случаи заболевания людей, выявляется антиген или рибонуклеиновая кислота (далее – РНК) вируса ККГЛ (от клещей, птиц, грызунов, диких и домашних животных);

3) контроль своевременности выявления больных ККГЛ, полноты их лабораторного обследования;

4) установление контингентов населения, групп повышенного риска, находящихся или выезжающих в природные очаги (или зоны риска), с целью проведения среди них целенаправленной работы по вопросам профилактики ККГЛ;

5) определение периода эпидемического сезона по ККГЛ на территории (по зоолого-паразитологическим показателям);

6) оздоровление природных очагов ККГЛ (дезинсекция, дератизация и окультуривание выпасов, пастбищ) с обоснованием объема и сроков проведения профилактических мероприятий с последующей оценкой их эффективности;

7) предупреждение завоза инфекции на новые территории;

8) подготовку медицинских работников;

9) проведение санитарно-просветительной работы среди населения.

63. В зоне природной очаговости ККГЛ МИО ежегодно согласно статье 107 Кодекса осуществляется:

1) проведение мероприятий по организации закупок дезинсекционных средств (препаратов) для противоклещевых обработок не позднее января;

2) организация очистки (от навоза, мусора) животноводческих помещений, частных подворий в населенных пунктах, дислоцированных в зоне природной очаговости ККГЛ, до начала противоклещевых обработок;

3) организация очистки временных стоянок, загонов и окружающей территории при выгоне скота на летние пастбища до начала противоклещевых обработок;

4) координация проведения противоклещевых мероприятий филиалами, ветеринарными подразделениями МИО;

5) обеспечение ликвидации самопроизвольных свалок мусора;

6) обеспечение благоустройства территорий населҰнных пунктов, парков, скверов, оздоровительных организаций, учреждений, сельскохозяйственных объектов, мест массового отдыха и пребывания населения;

7) организация и проведение противоклещевой обработки скота, скотопомещений и буферных зон;

8) организация работы по трансформация естественных или несельскохозяйственных угодий в пашни, культурные сенокосы и пастбища посредством комплекса агротехнических мероприятий;

9) организация работы по определению маршрутов прогона сельскохозяйственных животных;

10) осуществление ротации пастбищ с регулируемым выпасом скота;

11) организация и проведение в средствах массовой информации работы по гигиеническому воспитанию населения, связанной с вопросами профилактики ККГЛ, клиническими проявлениями ККГЛ, условиями заражения и средствами индивидуальной защиты.

64. Противоклещевые мероприятия проводят по типу заблаговременной (плановой) или экстренной профилактики.

65. Все противоклещевые мероприятия проводятся в специальном защитном костюме (комбинезон с капюшоном и маска) (далее – защитный костюм), специальной обуви (сапоги или высокие ботинки) и плотных резиновых или нитриловых перчатках с еженедельной и после каждой стирки импрегнацией одежды акарорепеллентами или инсектоакарицидными средствами.

66. ОбъҰмы и сроки проведения профилактических мероприятий определяются территориальными подразделениями на основании результатов зоолого-паразитологических работ.

67. Плановые противоклещевые мероприятия на эндемичной по ККГЛ территории проводятся ежегодно не менее двух раз в год (весна, осень).

68. Заблаговременные профилактические работы намечают заранее, в предшествующем обработкам году и выполняют в плановом порядке, в местах регистрации больных, в течение трех лет с момента регистрации последнего заболевания, в местах выявления клещей с положительными результатами за последние два года и при высокой численности клещей переносчиков ККГЛ в предшествующем обработкам году.

69. Мероприятия по типу экстренной профилактики проводятся согласно статье 107 Кодекса на незапланированных под обработки участках:

1) в случаях регистрации заболеваний человека ККГЛ;

2) при положительных результатах исследования клещей на наличие вируса ККГЛ;

70. Противоклещевые мероприятия согласно статье 107 Кодекса проводятся одновременно в следующих направлениях:

1) уничтожение клещей на сельскохозяйственных и домашних животных и в животноводческих помещениях – организуют ветеринарные подразделения МИО согласно подпунктам 4) и 6) пункта 2 статьи 35 Закона;

2) уничтожение клещей в частных подворьях населенных пунктов, включая противоклещевую обработку надворных построек и содержащихся здесь животных, в том числе домашней птицы – проводят владельцы подворий и животных согласно подпунктам 4) и 6) пункта 2 статьи 35 Закона;

3) барьерная дезинсекция для создания защитных зон вокруг населенных пунктов инсектоакарицидными препаратами кустарников, травостоя, а также нор грызунов – проводят филиалы и противочумные станции;

4) создание буферных зон инсектоакарицидными препаратами кустарников, водопоев и мест нахождения сельскохозяйственных животных в окрестностях постоянных или временных населенных пунктов – организуют соответствующие структурные подразделения МИО;

5) агротехнические и общесанитарные мероприятия (механическая очистка помещений и территории от навоза и мусора, кустарников, ремонт и заделка щелей, трещин, нор с предварительной заливкой их мазутом, автолом, креолином или глиной, пропитанной указанными веществами) осуществляют домовладельцы и хозяйствующие субъекты.

71. Юридические, физические лица, индивидуальные предприниматели на принадлежащей им территории проводят противоклещевые обработки согласно пункта 1 статьи 107 Кодекса.

72. Руководители организаций и учреждений, имеющие загородные летние оздоровительные организации, расположенные в зоне природных очагов (или зонах риска) ККГЛ, перед их открытием обеспечивают:

1) расчистку прилегающих территорий от мусора, валежника, сухостоя в радиусе 500 метров (далее – м) вокруг организации;

2) ограждение территорий с целью предотвращения захода сельскохозяйственных, домашних и диких животных;

3) проведение барьерных противоклещевых обработок, создавая ширину барьера не менее 300 м по периметру ограждения. Противоклещевые обработки проводят за 5-7 календарных дней до заезда отдыхающих граждан, детей и перед каждой сменой с обязательной оценкой эффективности проведҰнных работ;

4) создание резерва репеллентов для использования детьми при выходе их за пределы территории организации;

5) проведение бесед о мерах защиты от нападения клещей с персоналом организации, отдыхающими гражданами и детьми при заезде последних в летние оздоровительные организации.

73. Барьерные противоклещевые обработки территорий пришкольных летних оздоровительных организаций проводятся при наличии эпидемиологических показаний.

74. Для проведения противоклещевых мероприятий используют инсектоакарицидные средства, разрешенные к применению на территории Республики Казахстан и государств-участников Евразийского экономического союза.

75. Противоклещевые мероприятия в районах доминирования клещей Hyalomma asiaticum (гиалома азиатикум) проводятся согласно статье 107 Кодекса в марте-июле и сентябре-октябре, в местах преобладания клещей Hyalomma anatolicum (гиалома азиатикум) – в июле-августе. При наличии в паразитарной системе очага, помимо названных видов, клещей Dermacentor niveus (дермацентор нивеус) противоклещевые мероприятия проводят на протяжении всего теплого периода года.

76. Начало противоклещевых мероприятий при ранней активности клещей сдвигают на месяц ранее: первый тур профилактических противоклещевых мероприятий начинают в марте и заканчивают не позднее начала апреля. Одну из обработок проводят за 1 – 2 недели перед стрижкой животных.

77. Кратность обработок определяют в зависимости от длительности остаточного действия применяемых акарицидов, в связи с этим частота обработок меняется от 2 – 3 раз в месяц до 2 – 3 раз за весь теплый период года.

78. Нормы расхода любых инсектоакарицидных средств для борьбы с клещами рода Hyalomma (гиалома) увеличивают в 2,5-3 раза по сравнению с рекомендуемыми для клещей рода Ixodes (Иксодес).

79. Не допускается проведение обработки пастбищ инсектоакарицидными средствами в местах активного выпаса животных. В эндемичной зоне применяют их регулируемое использование (исключение из оборота очаговых участков на 1 – 2 года, следующих за годом выявления возбудителя ККГЛ).

80. Выявление больных ККГЛ осуществляются организациями здравоохранения.

81. За всеми лицами, пострадавшими от укусов клещей, устанавливается медицинское наблюдение с ежедневной двукратной термометрией, осмотром кожных покровов в течение 14 (четырнадцати) календарных дней и, при необходимости, назначают профилактическую терапию противовирусными препаратами или госпитализируют в организацию здравоохранения.

82. Больные, находящиеся на лечении в амбулаторных условиях по поводу лихорадок неясной этиологии, в случае присоединения геморрагического синдрома, экстренно госпитализируются в инфекционный стационар (отделение) вне зависимости от тяжести заболевания на момент первичного осмотра с соблюдением мер биобезопасности.

83. При обращении человека с подозрением на заболевание ККГЛ за медицинской помощью в зоне природной очаговости и прилегающих к ним территориях медицинскими работниками с соблюдением мер биобезопасности (в отношении самого медицинского работника, больного и всех окружающих) принимаются меры по его экстренной госпитализации с целью дифференциальной диагностики (с обязательным сбором эпидемиологического анамнеза) и лечения вне зависимости от тяжести заболевания на момент первичного осмотра.

84. Организации здравоохранения, выявившие больного или пациента с подозрением на заболевание ККГЛ, собирают эпидемиологический анамнез, госпитализируют больного в ближайший инфекционный стационар (отделение), в изолированную отдельную палату или бокс, где ему оказывают квалифицированную медицинскую помощь с соблюдением необходимых мер биобезопасности.

85. В случае заболевания ККГЛ приезжего, территориальное подразделение по месту регистрации больного немедленно извещает территориальное подразделение по месту его проживания.

86. Случаи заболевания человека ККГЛ подлежат эпидемиологическому расследованию с энтомологическим обследованием очага территориальным подразделением.

87. Специалисты территориальных подразделении, филиалов и организации здравоохранения в эпидемическом очаге ККГЛ обеспечивают организацию и проведение комплекса санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, направленных на локализацию и ликвидацию очага:

1) установление круга лиц (поименно), подвергшихся риску заражения;

2) определение границ очага, источника, резервуара инфекции, причин и факторов, способствующих формированию очага;

3) сбор для исследования из окружающей среды и с сельскохозяйственных, домашних животных и птиц иксодовых клещей;

4) проведение энтомологического обследования территории;

5) совместно с соответствующими подразделениями МИО введение усиленного надзора за благоустройством территории и соблюдением противоэпидемического режима в организациях и учреждениях, вовлеченных в эпидемический процесс;

6) организация дезинфекционных и дезинсекционных мероприятий в очаге и контроль их эффективности;

7) проведение санитарно-просветительной работы среди населения.

88. Всем лицам, действия которых связаны с осмотром и (или) любой медицинской манипуляцией, транспортировкой, работой в очаге, госпитализацией, лечением и обслуживанием больных с подозрением на ККГЛ, необходимо использовать защитные костюмы I типа с дополнительным включением фартука, второй пары резиновых перчаток, нарукавников, экрана для защиты лица. Необходимо использование масок или высокой степени защиты респираторов (не менее 2 класса), плотно прилегающих по краям к лицу человека.

89. Организациями здравоохранения в эпидемическом очаге проводится:

1) активное выявление больных методом опроса, осмотра и подворных (поквартирных) обходов;

2) выявление и госпитализацию больных;

3) отбор материала от больных и подозрительных на заболевание ККГЛ;

4) медицинское наблюдение за контактными в течение 14 (четырнадцати) календарных дней с ежедневной двукратной термометрией, осмотром кожных покровов с момента выявления последнего больного;

5) по назначению врача инфекциониста в зависимости от вида контакта с больным ККГЛ назначают профилактическую терапию противовирусными препаратами с провизорной госпитализацией его в организацию здравоохранения с соблюдением мер биобезопасности;

6) санитарно-просветительная работа.

90. Забор материала от больных или лиц с подозрением на заболевание ККГЛ (цельную кровь, плазму, сгусток крови, сыворотку крови и от умерших печень, лҰгкие, селезҰнку, почки, головной мозг) для направления на лабораторное исследование проводят сотрудники инфекционного стационара (отделении), куда госпитализирован больной.

91. Забор материала от больных (подозрительных на заболевание) ККГЛ людей организациями здравоохранения производится до начала специфического лечения с соблюдением мер биобезопасности.

92. Лабораторное исследование материала проводят лаборатории, имеющие разрешение соответствующей Режимной комиссии на работу с микроорганизмами II группы патогенности.

93. Исследование материала от больных ККГЛ проводятся иммуноферментным анализом (далее – ИФА), ПЦР, вирусологическим методами.

94. Диагноз ККГЛ выставляется на основании эпидемиологических, клинических и лабораторных данных.

95. Клинический диагноз ККГЛ считается подтвержденным при выделении вируса ККГЛ из крови больного и (или) при положительном результате ПЦР и (или) обнаружения антител класса Ig М в сыворотке крови.

96. В эпидемическом очаге специалистами МЗПГ обследуются объекты и территории возможного контакта больного с клещами (животноводческие фермы, личные подворья, жилые и нежилые помещения всего населҰнного пункта, природные биотопы), проводится осмотр на наличие иксодовых клещей сельскохозяйственных и домашних животных, находящихся в пределах очага.

97. По результатам обследования эпидемического очага при наличии клещей проводится дезинсекционная обработка объектов, биотопов, сельскохозяйственных и домашних животных согласно статье 107 Кодекса.

98. В эпидемических очагах ККГЛ специалистами дезинфекционного профиля филиалов при наличии больных ККГЛ проводят текущую и заключительную дезинфекцию дезинфектантами, разрешҰнными для применения при вирусных инфекциях. Обеззараживанию подлежат все предметы, загрязнҰнные или подозрительные на загрязнение кровью и выделениями больного, а также имевшие контакт со слизистыми оболочками больного.

99. На эндемичной территории эпидемическим очагом ККГЛ считается весь населенный пункт, где есть один больной, в городах и поселках, дислоцированных вне эндемичной зоны, – места пребывания больного (отдельное домовладение, квартира или организация здравоохранения).

100. Все работы в очагах ККГЛ проводятся в защитном костюме II-типа, специальной обуви (сапоги или высокие ботинки) и резиновых перчатках.

101. При отсутствии защитных костюмов используются комбинезоны, при этом ее верхняя часть заправляется в брюки, брюки заправляются в носки.

102. Через каждый час работы в очагах ККГЛ необходимо проводить осмотры (себя и друг друга) для своевременного обнаружения попавших на одежду клещей.

103. Персонал МЗПГ использует аэрозольные акарорепелленты или порошковидные инсектоакарицидные препараты для импрегнации защитной одежды. Импрегнацию производят не реже одного раза в неделю и после каждой стирки.

104. Стрижка, обработка шерсти, забой и разделка туши сельскохозяйственных животных выполняется в защитной одежде и перчатках

Глава 5. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению геморрагической лихорадки с почечным синдромом

105. Санитарными требованиями к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению геморрагической лихорадки с почечным синдромом (далее – ГЛПС) является ежемесячное наблюдение за эпидемическим процессом, включая мониторинг заболеваемости, изучение эндемичности территории, слежение за циркуляцией возбудителя, оценку ситуации, прогнозирование и контроль эффективности проводимых мероприятий.

106. МЗПГ на очаговой по ГЛПС территории проводится зоолого-паразитологическое обследование, включающее:

1) учет мест концентрации и численности грызунов с определением видовой структуры мелких млекопитающих и уровня эпизоотии в их популяциях (апрель – май и октябрь – декабрь);

2) оценку интенсивности размножения грызунов и кратковременный прогноз изменений их численности;

3) сбор данных по кормовой базе грызунов и погодным условиям;

4) отлов грызунов для лабораторного исследования на наличие хантавирусного антигена и определение уровня инфицированности хантавирусом мышевидных грызунов;

5) выявление активных природных очагов ГЛПС и ландшафтно-географическое районирование контролируемой территории по степени активности природных очагов;

6) обследование населенных пунктов и очага при регистрации больных ГЛПС.

107. Территориальными подразделениями проводится:

1) инвентаризация природных, антропургических очагов ГЛПС и прогнозирование их активности;

2) ретроспективный и оперативный анализ динамики заболеваемости;

3) контроль раннего выявления больных ГЛПС и методической правильности их серологического обследования;

4) изучение уровня естественного иммунитета населения;

5) выявление групп повышенного риска инфицирования ГЛПС;

6) обоснование объемов и сроков проведения профилактических мероприятий;

7) подготовка медицинских работников по вопросам эпидемиологии и профилактики ГЛПС;

8) санитарно-просветительная работа по вопросам профилактики ГЛПС среди населения, в том числе целенаправленно с выявлением контингентов населения, групп и участков повышенного эпидемического риска.

108. Соответствующими структурными подразделениями МИО согласно статье 107 Кодекса в неблагополучных по ГЛПС территориях проводятся:

1) механическая очистка лесопарковых и лесных массивов садов внутри и черте населенных пунктов и на прилегающих к ним территориях, в 500-метровой зоне валежника, от мусора, сухостоя, густого подлеска, примыкающих к населенным пунктам;

2) обеспечение непроницаемости для грызунов хозяйственных построек и жилых помещений;

3) организация сплошной поселковой дератизации на расчищенных территориях (населенных пунктов, рекреационных зонах и зонах культурного земледелия, лесопарковых зонах (парков, скверов), кладбищах, оздоровительных организациях, учреждениях (в том числе баз отдыха), сельскохозяйственных объектах, в местах массового отдыха и пребывания населения) и в постройках, дислоцированных в активных природных очагах ГЛПС, в осенний период (октябрь-декабрь);

4) организация и контроль за проведением сплошной дератизации территорий, отводимых под дачные участки, строительство предприятий, оздоровительных учреждений и детских организаций в энзоотичной по ГЛПС местности.

109. При обращении человека с подозрением на заболевание ГЛПС за медицинской помощью в зоне природной очаговости и прилегающих к ним территориях организациями здравоохранения принимаются меры по его госпитализации с целью дифференциальной диагностики (с обязательным сбором эпидемиологического анамнеза) и симптоматического лечения вне зависимости от тяжести заболевания на момент первичного осмотра.

110. Случаи заболевания человека ГЛПС подлежат эпидемиологическому расследованию территориальным подразделением с осуществлением:

1) зоолого-паразитологического обследования очага;

2) определения границ очага, источника, резервуара инфекции, причин и факторов, способствующих формированию очага;

3) установления круга лиц (поименно), подвергшихся риску заражения;

4) организации дезинфекционных и дератизационных мероприятий в очаге и контроль их эффективности;

5) проведение санитарно-просветительной работы среди населения.

111. Организациями здравоохранения в эпидемическом очаге проводится:

1) активное выявление больных методом опроса, осмотра и подворных (поквартирных) обходов;

2) выявление и госпитализации больных;

3) отбор материала от больных и подозрительных на заболевание ГЛПС;

4) санитарно-просветительная работа.

112. Забор материала от больных или лиц с подозрением на заболевание ГЛПС (цельную кровь, плазму, сгусток крови, сыворотку крови и от умерших печень, лҰгкие, селезҰнку, почки, головной мозг) для направления на лабораторное исследование проводят сотрудники стационара (отделения), куда госпитализирован больной.

113. Забор материала от больных (подозрительных на заболевание) ГЛПС людей организациями здравоохранения производится до начала специфического лечения с соблюдением мер биобезопасности.

114. Лабораторное исследование материала проводят лаборатории, имеющие разрешение соответствующей Режимной комиссии с микроорганизмами II-III групп патогенности.

115. Диагноз ГЛПС выставляется на основании эпидемиологических, клинических и лабораторных данных.

116. В случае активизации среди грызунов эпизоотического процесса и роста заболеваемости ГЛПС согласно статье 107 Кодекса территориальным подразделением совместно с соответствующими подразделениями МИО и организациями здравоохранения обеспечивается:

1) организация и проведение организациями здравоохранения, ветеринарной и коммунальной служб, лесхозов, торговли, общественного питания, оздоровительных организаций, мероприятий, направленных на профилактику ГЛПС;

2) организация и проведение зоолого-паразитологического обследования мест активизации очагов ГЛПС и ранее не обследованных территории населенных пунктов районов и городов;

3) организация проверок санитарного состояния населенных пунктов, оздоровительных, детских, торговых организаций;

4) проведение эпидемиологического расследования множественных случаев заболеваний с выявлением мест и условий заражения людей;

5) проведение барьерной дератизации филиалами и противочумными станциями вокруг населенных пунктов, лесных массивов, примыкающих к населенным пунктам и местам концентрации населения со скрытой подачей отравленной приманки;

6) организация подворных обходов с целью выявления больных ГЛПС и лиц, находившихся в сходных с ними условиях;

7) анализ обращаемости больных (за последние 1-2 месяца) в амбулаторно-поликлинические организации, стационары, фельдшерско-акушерские пункты на неблагополучных по ГЛПС территориях с диагнозами (олигоурия, полиурия, конъюнктивит), не исключающими наличия хантавирусной инфекции;

8) усиление санитарно-просветительной работы.

117. Руководителями летних оздоровительных организаций и учреждений, расположенных в зоне природных очагов ГЛПС согласно статье 107 Кодекса, перед их открытием обеспечиваются соблюдение следующих требований:

1) проведение механической очистки лесных массивов от мусора, валежника, сухостоя, густого подлеска примыкающих к пунктам оздоровительных организаций, и учреждений радиусом шириной в 500-метровой зоне;

2) обеспечение непроницаемости для грызунов хозяйственных построек и жилых помещений;

3) проведение мероприятий по истреблению мышевидных грызунов и сплошной (поселковой) дератизации;

4) проведение барьерной дератизации в 500-метровой зоне со скрытой подачей отравленной приманки;

5) проветривание и высушивание на солнце в течение 6-8 часов постельных принадлежностей и проведение камерной обработки постельного белья;

6) проведение влажной дезинфекции помещений перед началом оздоровительного сезона, а затем перед началом каждой смены;

7) проведение инструктажа персонала по мерам профилактики ГЛПС;

8) проведение консервации летних сезонных оздоровительных организаций и учреждений на зиму с применением длительно действующих родентицидных средств, разрешенных к применению на территории Республики Казахстан и государств-участников Евразийского экономического союза.

Глава 6. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению бешенства

118. Санитарными требованиями к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению бешенства являются оценка ситуации и разработка санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий, направленных на недопущение распространения инфекции среди людей.

119. Эпидемиологический надзор за заболеваемостью бешенством включает:

1) мониторинг обращаемости населения по поводу нападения и укусов животными;

2) мониторинг заболеваемости бешенством людей с учетом условий территориальности, сезонности, цикличности эпидемических и эпизоотических процессов;

3) определение необходимости и объема проведения профилактической вакцинации людей против бешенства;

4) слежение за проведением профилактических прививок лицам, профессиональная деятельность которых связана с риском заражения бешенства, и анализ данных по результатам оказания антирабической помощи;

5) оценку эффективности проводимых мероприятий;

6) анализ заболеваемости населения бешенством и прогнозирование развития эпидемиологической ситуации;

7) санитарно-просветительная работа среди населения.

120. Профилактическая вакцинация людей против бешенства осуществляется в соответствии с Постановлением № 612.

121. Плановые профилактические прививки населения против бешенства проводятся организациями здравоохранения следующему контингенту населения:

1) сотрудникам научно-исследовательских организаций, лабораторий, в том числе персоналу, проводящему отбор проб, вивариев, организаций и учреждений, проводящих исследования на наличие возбудителя бешенства и работающих с животными;

2) лицам, выполняющим работу по отлову и содержанию безнадзорных животных;

3) сотрудникам органов охотничьего и лесного хозяйств, егерям, работникам убойных пунктов (площадок), таксидермистам, кинологам и лицам, имеющим потенциальный риск контакта с больными бешенством животными;

4) сотрудникам организаций здравоохранения, участвующих в проведении парентеральных вмешательств больным бешенством, и патологоанатомам.

122. В случаях регистрации заболевания (подозрении) животных бешенством согласно Закону главный государственный ветеринарный врач ветеринарного подразделения МИО немедленно информирует главного государственного ветеринарно-санитарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы, одновременно территориальное подразделение.

123. Организации здравоохранения, выявившие лиц (пострадавших от укусов, оцарапывания или ослюнения животными, а также при разделке павших от бешенства животных), подвергшихся риску инфицирования вирусом бешенства, немедленно сообщают о них в территориальное подразделение и ветеринарное подразделение МИО.

124. Лица, с подозрением на бешенство госпитализируются в отдельные боксы инфекционных стационаров (отделений).

125. Территориальное подразделение в случае заболевания и обращения людей по поводу риска инфицирования вирусом бешенства информирует ветеринарное подразделение МИО об известных животных, нанесших повреждение, с целью их изолирования и установления ветеринарного наблюдения за животными.

126. Территориальное подразделение совместно с представителем ветеринарного подразделения МИО в случае заболевания и обращения лиц по поводу риска инфицирования вирусом бешенства:

1) немедленно проводят совместное эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага;

2) определяют границы угрожаемой зоны и разрабатывает план мероприятий по локализации эпизоотического очага;

3) совместно с организациями здравоохранения выявляет круг лиц (поименно), подвергшихся риску инфицирования вирусом бешенства и нуждающихся в профилактических прививках;

4) организуют подворный (поквартирный) обход в неблагополучном пункте для выявления больных бешенством, подозреваемых в заражении животных, проверки условий содержания животных (кошек, собак);

5) организуют работу по умертвлению выявленных больных бешенством животных с последующим сжиганием, кроме покусавших людей и животных, которых изолируют и оставляют под наблюдением;

6) организуют меры по уничтожению продукции животноводства, кожевенных, меховых производств, которые явились вероятными источниками инфекции и (или) факторами передачи инфекции;

7) не допускают реализацию и вывоз продукции (молоко, мясо, шкуры), подозреваемой на зараженность возбудителями бешенства;

8) организуют дезинфекционные мероприятия в эпидемическом и эпизоотическом очагах;

9) проводят мероприятия по недопущению случаев заболевания среди людей и разъяснительные работы об опасности заболевания бешенством и мерах его предупреждения.

127. При выявлении случаев бешенства диких животных соответствующими структурными подразделениями МИО проводятся мероприятия по отлову и уничтожению безнадзорных собак, кошек и диких животных.

128. Местными органами государственного управления здравоохранением организуется центры (кабинеты) антирабической помощи на базе организаций здравоохранения. Антирабическая помощь осуществляется врачами травматологами, хирургами травматологических пунктов, хирургических кабинетов организаций здравоохранения.

129. Специалисты организаций здравоохранения всем лицам, обратившимся по поводу укуса, оцарапывания, ослюнения любым животным, а также лицам, пострадавшим при разделе туш, вскрытии трупов животных, павших от бешенства, немедленно оказывают первичную медико-санитарную помощь (обильное промывание 20 % водно-мыльным раствором) и направляют в травматологические пункты или хирургические кабинеты.

130. Оказание медицинской помощи пострадавшим от укусов, оцарапывания или ослюнения животными, а также при разделке павших от бешенства животных, включает:

1) немедленную обработку места повреждения (ран, царапин, ссадин), ослюнения обильным промыванием 20 % водно-мыльным раствором, обработку краев ран спиртовым раствором йода, наложение стерильной повязки. Края ран в течение первых трех календарных дней не иссекают и не зашивают, исключая повреждения, требующие вмешательства по жизненным или косметическим показаниям;

2) после местной обработки, немедленно проводится иммунизация лиц, подвергшихся риску инфицирования вирусом бешенства, в порядке и в сроки, предусмотренные инструкцией (наставлением) по применению антирабической вакцины и антирабического иммуноглобулина;

3) проведение экстренной профилактики столбняка при укушенных ранах, в соответствии с действующими нормативными правовыми актами и инструкцией (наставлением) по применению противостолбнячных препаратов;

4) доставку пострадавших из сельской местности медицинским транспортом, обеспечение явки уклоняющихся для продолжения курса антирабических прививок;

5) уточнение для каждого пострадавшего курса прививок, на основании справок ветеринарной службы о состоянии здоровья животного, нанесшего повреждение;

6) принятие необходимых мер при уклонении или самовольном прерывании пострадавшими курса профилактического лечения;

7) предупреждение прививаемого о недопустимости употребления алкоголя с момента начала иммунизации сроком на шесть месяцев, а также избегать переутомления, переохлаждения и перегревания;

8) предоставление в территориальные подразделения информацию о смене пострадавшим места жительства до окончания курса профилактических прививок.

131. Организацией здравоохранения на каждого обратившегося заполняется форма № 065/у "Карта профилактических прививок", утвержденная приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстана от 30 октября 2020 года № ҚР ДСМ 175/2020 "Об утверждении форм учетной документации в области здравоохранения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21579).

132. Госпитализация прививаемого организациями здравоохранения осуществляется по клиническим показаниям.

133. Покусавшие людей или животных собаки, кошки (за исключением животных с явными признаками бешенства) подлежат немедленной доставке владельцем или специальной бригадой по отлову безнадзорных собак и кошек в ближайшую ветеринарную лечебную организацию для изоляции и наблюдения ветеринарными специалистами в течение 10 (десяти) календарных дней.

134. В отдельных случаях, по разрешению ветеринарной лечебной организации, животное, покусавшее людей или животных, оставляют у владельца, выдавшего письменное обязательство содержать это животное в изолированном помещении в течение 10 (десяти) календарных дней и представлять его для осмотра ветеринарному врачу.

135. Ветеринарным врачом, обслуживающим данную территорию, ведется наблюдение за изолированными животными. Информация о результатах наблюдения сообщается не позднее 2 (двух) календарных дней после окончания наблюдения в письменном виде в организацию здравоохранения, где прививают пострадавшего человека, и в территориальное подразделение, ветеринарное подразделение МИО по месту жительства пострадавшего.

136. При положительном результате лабораторной диагностики животного, обследованного на бешенство, начатый курс специфического антирабического лечения пострадавшего человека продолжается, при отрицательном результате – курс профилактических прививок прекращается.

137. При наличии клинических проявлений у животного, подозрительного на бешенство, курс антирабического лечения человека, продолжается, несмотря на отрицательный результат лабораторной диагностики.

Глава 7. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению листериоза

138. Санитарными требованиями к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению заболевания листериозом является оценка ситуации и разработка мер, направленных на недопущение возникновения, распространения инфекции среди людей и формирования эпидемических очагов.

139. Эпидемиологический надзор за заболеваемостью листериозом включает:

1) слежение за циркуляцией возбудителя в окружающей среде, контаминацией пищевых продуктов, наличием и состоянием эпидемиологически значимых объектов;

2) анализ заболеваемости населения листериозом с учетом условий районирования (территориальности) и прогнозирование развития эпидемиологической ситуации;

3) постановка на учет и динамическое наблюдение за переболевшими с целью выявления и санации бактерионосителей, особенно декретированных групп населения;

4) определение необходимости и объема проведения санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий;

5) проведение комплекса санитарно-гигиенических мероприятий, предупреждающих передачу возбудителей через пищевые продукты при их производстве, хранении, транспортировке и реализации;

6) санитарно-просветительная работа среди населения.

140. Лица профессионального риска, деятельность которых связана с осуществлением выращивания животных, заготовку (убой), хранение, переработку и реализацию животных, продукции и сырья животного происхождения, ежегодно согласно статье 86 Кодекса проходят профилактические медицинские осмотры на листериоз.

141. Профилактические медицинские осмотры работников хозяйствующих субъектов проводятся через 1-2 месяца после окончания массового окота и отела животных, работников предприятий по переработке сырья и продукции животного происхождения – через 1-2 месяца после массового убоя животных.

142. Лица, не достигшие восемнадцатилетнего возраста, беременные и кормящие женщины не допускаются к работе, связанной с уходом за животными и контактом с продуктами животноводства (забой, хранение, переработка и реализация животных, продукции и сырья животного происхождения).

143. Работники хозяйствующих субъектов, в том числе временно привлекаемые лица, не допускаются к работе без средств личной гигиены и индивидуальной защиты (халаты, резиновые перчатки, нарукавники, клеенчатые фартуки, соответствующая обувь).

144. Лица, не прошедшие инструктаж по работе с заразным материалом и мерам личной безопасности, не допускаются к приему, транспортированию и убою животных с положительными серологическими реакциями и больных листериозом животных, разделке туш и переработке сырья от них.

145. Руководители организаций, учреждений, независимо от их ведомственной принадлежности и форм собственности организуют и проводят санитарно-профилактические и дезинфекционные мероприятия, направленные на предупреждение заражения людей листериозом.

146. Профилактическому лабораторному обследованию на листериоз подлежат:

1) лица с рецидивирующими ангинами, симптомами инфекционного заболевания с лимфаденитом и конъюнктивитом, септическими проявлениями, явлениями менингита и энцефалита, профессионально связанные с животными, переработкой животноводческой продукции (ветеринарные специалисты, работники убойных пунктов (площадок), мясокомбинатов, молочно-товарных ферм, животноводческих хозяйств, звероферм, лабораторий, биофабрик, культурно-массовых или спортивных организаций, учреждений, содержащих или работающих с животными);

2) лица с признаками любых инфекционных заболеваний, имеющих связь с неблагополучным по листериозу хозяйством (если в хозяйстве выявлено заболевание животного листериозом);

3) лица, временно привлекаемые к уходу за животными и к переработке сырья и продукции животного происхождения (через 1-2 месяца после сезонных работ);

4) женщины репродуктивного возраста по клиническим показаниям (с гриппоподобными заболеваниями, с частыми ангинами, лимфаденитом и конъюнктивитом, воспалением яичников, шейки матки, септическими проявлениями, явлениями менингита и энцефалита) при наличии контакта с больным листериозом;

5) беременные и роженицы с отягощенным акушерско-гинекологическим анамнезом (самопроизвольный аборт, рождение мертвого плода, патологическим течением беременности или предшествующих родов), патологией предполагающей листериоз;

6) беременные с катаральными явлениями, имеющие связь с животноводческим хозяйством или профессионально связанные с животными;

7) пожилые лица и лица с иммунодефицитом с признаками менингита и менингоэнцефалита без установленной ранее причины состояния;

8) лица в септическом состоянии без установленного ранее диагноза;

9) новорожденные с подозрением на листериоз;

10) трупы мертворожденных или умерших в первые дни жизни детей по показаниям.

147. Выявление больных листериозом осуществляют организации здравоохранения при оказании всех видов медицинской помощи.

148. При установлении диагноза листериоз у животного и выявлении листерий в продуктах животноводства государственный ветеринарный врач ветеринарного подразделения МИО немедленно сообщает об этом в соответствующее территориальное подразделение и территориальное подразделение ведомства ветеринарии.

149. При выявлении больного или подозрения на листериоз у человека территориальное подразделение извещает ветеринарное подразделение МИО и территориальное подразделение, ветеринарии.

150. Территориальное подразделение совместно с ветеринарным подразделением МИО:

1) проводит эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага;

2) определяют границы угрожаемой зоны и разрабатывает план мероприятий по локализации эпидемического и эпизоотического очага;

3) организует работу по введению ограничительных мероприятий на территории предприятия (хозяйства), где сформировался эпизоотический очаг листериоза;

4) организует работу по введению запрета на использование продукции животного происхождения, с которыми связано формирование очага и вероятных факторов передачи инфекции;

5) совместно с организациями здравоохранения организуют подворный (поквартирный) обход для выявления лиц, подвергшихся риску инфицирования листериозом;

6) организует работу по проведению оценки заселенности объекта грызунами и согласно статье 107 Кодекса дезинфекционных, дератизационных мероприятий в очаге;

7) организует работу со средствами массовой информации по вопросам профилактики листериоза среди населения.

151. Организации здравоохранения осуществляют:

1) активное выявление, госпитализацию больных людей, их осмотр и подворные (поквартирные) обходы;

2) медицинское наблюдение за лицами, подвергшихся риску инфицирования листериозом, в течение 45 (сорока пяти) календарных дней с ежедневным осмотром кожных покровов, двукратной термометрией с момента выявления последнего больного;

3) отбор материала от больных (подозрительных на заболевание) людей, беременных женщин, трупов и контактных лиц, подвергшихся риску заражения листериозом для лабораторного исследования;

4) экстренную профилактику контактным по назначению врача инфекциониста;

5) санитарно-разъяснительную работу.

152. Госпитализация больных людей (подозрительных на заболевание) листериозом, листерионосителей организациями здравоохранения проводится по клиническим и эпидемиологическим показаниям.

153. Беременные женщины, подвергшиеся риску заражения в эпизоотическом очаге, обследуются на листериоз (бактериологически) в обязательном порядке.

154. Материалом для исследований на листериоз является:

1) слизь из носа и ротоглотки, отделяемое глаз, кровь, ликвор, меконий, околоплодная жидкость, плацента, отделяемое урогенитального тракта, плевральная и суставная жидкости от больных или подозрительных на заболевание людей;

2) трупный материал – кровь, экссудаты, внутренние органы (печень, легкие, селезенка, лимфатические узлы);

3) продовольственное сырье и продукция животного происхождения;

4) объекты окружающей среды - почва, трава, фураж, подстилка, вода.

155. Забор материала от больных (подозрительных на заболевание) людей организациями здравоохранения производится до начала специфического лечения.

156. Отбор проб из окружающей среды, продовольственного сырья и продукции животного происхождения в эпидемических очагах проводится филиалами.

157. Лабораторное исследование материала проводят лаборатории, имеющие разрешение соответствующей Режимной комиссии на работу с микроорганизмами III-группы патогенности.

158. Диагноз листериоз выставляется на основе клинической картины с учетом эпидемиологического анамнеза при подтверждении наличия листерий в организме человека (в первую очередь из ликвора, крови, плевральной и суставной жидкости) любым из существующих методов диагностики.

159. Все беременные женщины в эпизоотическом очаге (неблагополучном по листериозу хозяйстве) переводятся на работу, не связанную с уходом за животными и контактом с продуктами животноводства из неблагополучного хозяйства.

160. При регистрации случая листериоза в организации здравоохранения (стационаре) проводится:

1) выявление лиц, подвергшихся риску заражения и установление за ними медицинского наблюдения;

2) перевод больных (подозрительных на заболевание) в инфекционный стационар (отделение), в том числе новорожденных;

3) заключительная дезинфекция.

161. Реконвалесценты, больные и листерионосители выписываются из стационара после клинического выздоровления и двукратного отрицательного результата бактериологического исследования.

162. После выписки из стационара больные и бессимптомные листерионосители подлежат динамическому наблюдению у врача-инфекциониста в течении 2 (двух) лет с обязательным проведением специфических лабораторных исследований один раз в 6 (шесть) месяцев.

163. Динамическое наблюдение беременных женщин организациями здравоохранения проводится на ранних стадиях беременности с проведением серологических, а в случае положительных серологических тестов – бактериологических исследований. В случае положительных бактериологических исследований на листерии проводится соответствующее антибактериальное и патогенетическое лечение.

164. Допуск переболевших листериозом лиц на работу и в организованные коллективы проводится без ограничений после клинического выздоровления и отрицательного результата бактериологического обследования.

Глава 8. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению лептоспироза

165. Санитарными требованиями к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению заболевания лептоспирозом является оценка ситуации и разработка адекватных мер, направленных на недопущение возникновения, распространения инфекции среди людей и формирования эпидемических очагов.

166. Эпидемиологический надзор за заболеваемостью лептоспирозом включает:

1) слежение за циркуляцией возбудителя в окружающей среде и определение наличия и типа очагов;

2) постоянный контроль эпизоотической активности очага;

3) мониторинг динамики численности синантропных грызунов;

4) изучение видового состава носителей лептоспир;

5) установление серологической структуры лептоспир;

6) определение взаимосвязи очагов лептоспироза с эпидемиологически значимыми объектами (зоны отдыха, животноводческие фермы, районы проведения сельскохозяйственных, гидромелиоративных работ, пищевой промышленности, общественного питания и торговли);

7) оперативный анализ изменений эпидемиологической ситуации, оценка степени их эпидемической опасности;

8) прогнозирование дальнейшего развития событий и проведение профилактических мероприятий;

9) определение необходимости и объема проведения санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий против лептоспироза;

10) проведение дезинфекции в очагах, на объектах, дератизация (экстренной дератизации) на угрожаемых участках и территории природного очага;

11) санитарно-просветительная работа среди населения.

167. К лицам профессионального риска заболевания лептоспирозом относятся:

1) лица, деятельность которых связана с осуществлением выращивания животных, забоем, хранением, переработкой и реализацией животных, продукции и сырья животного происхождения;

2) работники канализационной сети, портов, складских помещений, шахтеры;

3) работники культурных и спортивных организаций, учреждений, работающие с животными (цирки, конно-спортивные, зоопарки);

4) персонал лабораторий, работающих с патогенными лептоспирами и различных организаций, работающих с мелкими млекопитающими в полевых условиях;

5) сельскохозяйственные работники, занятые на покосах, жатве, возделыванию риса.

168. Профилактические медицинские осмотры лиц профессионального риска заболевания лептоспирозом проводятся ежегодно согласно статье 86 Кодекса.

169. Работники хозяйствующих субъектов из группы профессионального риска, в том числе временно привлекаемые лица, не допускаются к работе без средств личной гигиены, индивидуальной защиты (халаты, резиновые перчатки, нарукавники, клеенчатые фартуки, соответствующая обувь) и гигиенического обучения по правилам профилактики лептоспироза.

170. Руководители организаций, учреждений, независимо от их ведомственной принадлежности и форм собственности организуют и проводят санитарно-профилактические и дезинфекционные мероприятия, направленные на предупреждение заражения людей лептоспирозом.

171. При обращении человека с подозрением на заболевание лептоспироз за медицинской помощью в зоне природной очаговости и прилегающих к ним территориях организациями здравоохранения принимаются меры по его госпитализации с целью дифференциальной диагностики (с обязательным сбором эпидемиологического анамнеза) и симптоматического лечения вне зависимости от тяжести заболевания на момент первичного осмотра.

172. Все случаи, подозрительные на заболевание лептоспирозом, подлежат лабораторному обследованию.

173. При установлении диагноза лептоспироз у животного государственный ветеринарный врач ветеринарного подразделения МИО немедленно сообщает об этом в соответствующее территориальное подразделение и территориальное подразделение государственного органа, осуществляющего в области ветеринарии.

174. При выявлении больного или подозрения на лептоспироз у человека территориальное подразделение извещает ветеринарное подразделение МИО и территориальное подразделение ведомства ветеринарии.

175. Территориальное подразделение совместно с ветеринарным подразделением МИО:

1) проводит эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага;

2) определяют границы угрожаемой зоны и разрабатывает план мероприятий по локализации эпидемического и эпизоотического очага;

3) организует работу по введению ограничительных мероприятий на территории предприятия (хозяйства), где сформировался эпизоотический очаг лептоспироза;

4) с соответствующими структурными подразделениями МИО организуют ведение усиленного надзора за системой водоснабжения, благоустройством территории и соблюдением противоэпидемического режима в организациях и учреждениях, где выявлены случаи заболеваний;

5) организует работу по введению запрета на использование продукции животного происхождения, с которыми связано формирование очага;

6) организует работу по проведению оценки заселенности объекта грызунами и согласно статье 107 Кодекса дезинфекционных, дератизационных мероприятий в очаге инфекции;

7) совместно с организациями здравоохранения организуют подворный (поквартирный) обход для выявления лиц, подвергшихся риску инфицирования лептоспирозом;

8) организует отбор проб из объектов окружающей среды (вода, почва, подстилка, продукты питания, не подвергающиеся повторной термической обработке) для лабораторного исследования;

9) организует работу со средствами массовой информации по вопросам профилактики лептоспироза среди населения.

176. Организации здравоохранения в очагах лептоспироза выполняют следующие меры:

1) подворный (поквартирный) обход для выявления, подвергшихся риску инфицирования лептоспирозом;

2) отбор материала от больных (подозрительных на заболевание), рожениц и контактных лиц, подвергшихся риску заражения лептоспирозом (кровь, цереброспинальная жидкость, моча), трупного материала (кровь, экссудаты, внутренние органы – почки, печень, легкие, мозговая ткань, сердце);

3) регистрация всех больных и бактерионосителей с указанием серологической группы возбудителя;

4) госпитализация больных в инфекционный стационар (отделение) и лечение в амбулаторных условиях носителей инфекции;

5) клинический и лабораторный мониторинг лихорадящих в течение двух недель;

6) бактериоскопическое и серологическое обследование рожениц (по клиническим показаниям);

7) организует в течение 30 (тридцати) календарных дней медицинское наблюдение за лицами, подвергшимся риску инфицирования лептоспирозом;

8) санитарно-просветительная работа среди населения.

177. Забор материала от больных (подозрительных на заболевание) людей организациями здравоохранения производится до начала специфического лечения.

178. Отбор проб из окружающей среды, продовольственного сырья и продукции животного происхождения в эпидемических очагах проводится филиалами.

179. Лабораторное исследование материала проводят лаборатории, имеющие разрешение соответствующей Режимной комиссии на работу с микроорганизмами III-группы патогенности.

180. Диагноз лептоспироз выставляется на основе клинической картины с учетом эпизоотологического и эпидемиологического анамнеза при подтверждении любым из существующих методов лабораторной диагностики (серологическим, микроскопическим, молекулярно-генетическим, микробиологическим методами).

181. Организациями здравоохранения проводится динамическое наблюдение за реконвалесцентами в течение 6 (шести) месяцев, с обязательным клиническим обследованием окулистом, невропатологом и терапевтом (детей – педиатром) в первый месяц после перенесенного заболевания.

182. Динамическое наблюдение за реконвалесцентами в последующие месяцы осуществляется ежемесячно участковыми врачами с привлечением специалистов по профилю клинических проявлений.

183. Лабораторные исследования анализов крови и мочи реконвалесцентов, перенесших желтушную форму и биохимический анализ крови в первые два месяца после заболевания проводят ежемесячно, а в дальнейшем в зависимости от результатов обследования.

184. Допуск переболевших лептоспирозом лиц на работу и в организованные коллективы проводится без ограничений после клинического выздоровления.

185. Снятие с медицинского наблюдения проводится при полном клиническом выздоровлении (при нормализации лабораторных и клинических показателей).

186. При наличии стойких остаточных явлений переболевшие передаются под наблюдение специалистам по профилю клинических проявлений (окулистам, невропатологам, нефрологам) не менее чем на 2 (два) года.

187. Динамическое наблюдение проводится согласно статье 88 Кодекса.

Глава 9. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению бруцеллеза

188. Организация и проведение санитарно-противоэпидемических и санитарно-профилактических мероприятий по предупреждению бруцеллеза направлены на недопущение заражения людей бруцеллезом.

189. Эпизоотолого-эпидемиологическое обследование эпизоотического очага проводится специалистами ветеринарных подразделений МИО и территориальных подразделений.

190. Эпизоотолого-эпидемиологическое обследование эпизоотического очага начинают в течение одних суток после получения экстренного извещения из организации здравоохранения, а также информации от ветеринарной службы о случаях выявления в хозяйствующих субъектах больных бруцеллезом животных.

191. Для выявления путей заражения проводится эпизоотолого-эпидемиологическое обследование хозяйствующих субъектов, независимо от форм собственности, предприятий по переработке сырья и продукции животного происхождения (мясоперерабатывающие предприятия, убойные пункты, убойные площадки, молокозаводы).

192. Эпизоотолого-эпидемиологическое обследование очага проводится по следующей схеме:

1) выявление места возникновения эпизоотического очага (населенный пункт, ферма, отара, перерабатывающее животноводческое сырье предприятие, хозяйствующий субъект);

2) составление и утверждение плана по локализации и ликвидации эпизоотического очага бруцеллеза;

3) выявление источника возбудителя инфекции, факторов (абортированный мертворожденный плод животного, молоко, молочная продукция, шерсть, шкура, навоз) передачи непосредственных причин возникновения эпизоотического очага и условий, способствовавших заражению и заболеванию людей;

4) анализ полученных данных, выбор санитарно-противоэпидемических противоэпизоотических мер по локализации и ликвидации возникшего эпизоотического очага и составление заключения о причинах его возникновения и проведенных мероприятиях.

193. При эпизоотолого-эпидемиологическом обследовании фермы, предприятия (хозяйствующего субъекта) специалистами территориальных подразделении совместно с представителем ветеринарного подразделения МИО проводится:

1) оценка санитарно-гигиенического состояния объекта, оборудование скотомогильников (биотермических ям), ям Беккери или трупосжигательных печей, наличие уборочного инвентаря, в том числе для уборки абортированных и мертворожденных плодов и последов;

2) оценка наличия средств индивидуальной защиты персонала: специальной одежды и обуви, рукавиц, резиновых (клеенчатых) фартуков, перчаток, их количество, пригодность для использования, порядок хранения, смены, централизация стирки, наличие аптечек, умывальников, дезинфицирующих средств, мыла;

3) оценка режима пастеризации молока, условий хранения и обработки молочной посуды, фильтрующего материала, установить порядок реализации молока и молочных продуктов;

4) оценка первичной обработки и транспортировки сырья и продуктов животноводства из обследуемого хозяйства, проверить организацию проведения профилактических осмотров персонала хозяйства или предприятия;

5) оценка ежегодного профилактического медицинского осмотра работников хозяйствующего субъекта;

6) анализ заболеваемости бруцеллезом работников хозяйствующего субъекта;

7) составление и утверждение плана по локализации и ликвидации эпизоотического очага бруцеллеза.

194. В целях защиты людей от инфицирования проводятся следующие ветеринарные (ветеринарно-санитарные) и санитарно-гигиенические мероприятия:

1) соблюдение правил убоя животных в хозяйствующих субъектах, неблагополучных по бруцеллезу, с последующей дезинфекцией оборудования, помещений и обеззараживанием отходов, дезинфекцией транспорта, которым перевозились больные животные;

2) к приему, транспортировке и убою реагирующих при исследовании на бруцеллез животных, разделке туш и переработке сырья, получаемого от них, допускаются только постоянные работники предприятия, прошедшие медицинское обследование на бруцеллез, в том числе с положительными иммунологическими реакциями при обследовании на бруцеллез, но не имеющие роста титров в динамике, в отношении которых соответствующими организациями здравоохранения исключено заболевание манифестными формами бруцеллеза;

3) лица, имеющие на кистях рук порезы, ссадины и повреждения кожи, допускаются к работе только в резиновых перчатках после предварительной обработки пораженного участка кожи. При переработке скота всех видов (и продуктов его убоя), реагирующего при обследовании на бруцеллез, поступившего из хозяйствующих субъектов, неблагополучных по бруцеллезу, все участвующие в этих работах одевают на руки резиновые перчатки;

4) не допускаются к приему, транспортировке, забою положительно реагирующих на бруцеллез животных и переработке туш и сырья, полученного от них, лица не достигшие восемнадцатилетнего возраста, беременные и кормящие женщины, сезонные рабочие, больные с острыми и хроническими (в стадии обострения) заболеваниями различной этиологии, больные с клиническими проявлениями бруцеллеза, а также лица не прошедшие медицинские осмотры;

5) соблюдение обработки и использования продуктов убоя и молока от животных из хозяйствующих субъектов, неблагополучных по бруцеллезу;

6) соблюдение правил работы с животными на предприятиях и в хозяйствующих субъектах: обеспечение персонала, в том числе лиц, временно привлекаемых к работам, связанным с риском заражения бруцеллезом, средствами личной гигиены, индивидуальной и спецодеждой (халаты, резиновые перчатки, нарукавники, клеенчатые фартуки, специальная обувь);

7) соблюдение правил эксплуатации бытовых помещений: комнат для отдыха, мест приема пищи, душевых;

8) обеспечение горячей водой, моющими средствами, дезинфицирующими средствами;

9) организация в хозяйствующих субъектах и на предприятиях централизованной дезинфекции, стирки и чистки спецодежды;

10) инструктаж работников хозяйствующих субъектов о правилах гигиены, использования средств индивидуальной защиты, соблюдении противобруцеллезного режима;

11) допуск к работам, связанным с риском заражения бруцеллезом, только после прохождения инструктажа.

195. Контроль за организацией и проведением противобруцеллезных мероприятий и соблюдением противобруцеллезного режима в хозяйствующих субъектах, на предприятиях, перерабатывающих продукцию и сырье животного происхождения, лабораториях, работающих с вирулентными культурами, осуществляет территориальное подразделение совместно с ветеринарными подразделениями МИО.

196. Обследования по соблюдению противоэпидемического режима в хозяйствующих субъектах, на отгонных пастбищах, убойных пунктах, пунктах стрижки овец, мясокомбинатах и молокозаводах и предприятиях, где имеется риск заражения бруцеллезом, проводятся территориальными подразделениями, а также государственными ветеринарными врачами, государственными ветеринарно-санитарными инспекторами соответствующих территории.

197. С целью своевременного выявления инфицированных и заболевших бруцеллезом людей согласно статье 86 Кодекса обязательным медицинским профилактическим осмотрам при поступлении на работу и далее ежегодно подлежат следующие категории граждан:

1) животноводы и члены их семей;

2) временно привлеченные работники, занятые обслуживанием скота, строители, механизаторы, привлекаемые к работе в животноводческих хозяйствующих субъектах;

3) постоянные и временные работники предприятий по переработке сырья и продукции животноводства;

4) рабочие каракулевых, кожевенных заводов, фабрик первичной обработки шерсти, малых предприятий по обработке шкур, шерсти;

5) медицинский, ветеринарный и персонал, работающий с живыми культурами бруцелл, зараженным материалом, вакцинными препаратами;

6) лица с первично-латентным бруцеллезом и положительно реагирующие на бруцеллез по серологическим реакциям.

198. Согласно статье 88 Кодекса динамическое наблюдение за перечисленным контингентам проводится не только в официально объявленных неблагополучными по бруцеллезу хозяйствующих субъектах, но и в благополучных.

199. В сельской местности весь указанный контингент согласно статье 86 Кодекса обследуется на бруцеллез при поступлении на работу (клинический осмотр, исследование крови в реакции Хеддельсона).

200. Территориальные подразделения осуществляют контроль за полнотой охвата периодическими медицинскими осмотрами и динамическим наблюдением, определяют контингент, подлежащий периодическим медицинским осмотрам на бруцеллез.

201. Администрация объектов представляет утвержденные списки работающих с указанием фамилии, имени, отчества (при наличии), подлежащих периодическим медицинским осмотрам на бруцеллез.

202. Лица, положительно реагирующие на бруцеллез, больные с клиническими проявлениями, характерными для бруцеллезной инфекции, подлежат углубленному медицинскому осмотру с привлечением специалистов по профилю клинических проявлений (инфекционист, невропатолог, гинеколог, уролог, хирург).

203. Установление связи бруцеллеза с профессиональной деятельностью проводится согласно действующих нормативных правовых актов с обязательным участием инфекциониста и эпидемиолога, руководителя хозяйствующего субъекта и специалиста ветеринарной службы.

204. Все лица, имевшие контакт в очаге с животными личного хозяйства, включая детей, подлежат немедленному обследованию (клинический осмотр, исследование крови серологическим, бактериологическим и генетическим методами) согласно действующим нормативным правовым актам.

205. Медицинское наблюдение за контактными лицами устанавливается в течение 6 (шести) месяцев от момента уничтожения больных животных и санации очага.

206. Контактным лицам проводят лабораторное исследование и наблюдение каждые 2 (два) месяца в течение года.

207. Лица, переболевшие острым бруцеллезом, наблюдаются в течение 2 (двух) лет с момента заболевания при отсутствии клинико-иммунологических признаков хронизации процесса.

208. Территориальными подразделениями совместно с ветеринарными подразделениями МИО, территориальными подразделениями ветеринарии и организациями здравоохранения с целью доведения до широких слоев населения необходимых санитарно-гигиенических знаний по бруцеллезу проводится санитарно-просветительная работа.

Глава 10. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий по транспортировке и захоронении трупа человека, умершего от особо опасного инфекционного заболевания

209. При выявлении предположительного, вероятного или подтвержденного случая гибели человека от особо опасных инфекционных заболеваний объем и характер мероприятий определяются нозологической формой инфекционной болезни и данными эпидемиологического обследования, которое проводят немедленно после выявления трупа с соблюдением требований противоэпидемического режима.

210. При установлении предварительного диагноза и проведении санитарно-противоэпидемических, санитарно-профилактических мероприятий необходимо руководствоваться следующими сроками инкубационного периода инфекционных болезней:

1) чума – 6 (шесть) календарных дней;

2) холера – 5 (пять) календарных дней;

3) желтая лихорадка – 6 (шесть) календарных дней;

4) Конго-Крымская геморрагическая лихорадка – 14 (четырнадцать) календарных дней;

5) туляремия – 21 (двадцать один) календарных дней;

6) сибирская язва – 8 (восемь) календарных дней;

7) болезни, вызванные вирусами Эбола, Марбург, Ласса – 21 (двадцать один) календарных дней;

8) полиомиелит, вызванный диким полиовирусом – 21 (двадцать один) календарных дней;

9) грипп – 7 (семь) календарных дней;

10) лихорадка Западного Нила – 8 (восемь) календарных дней;

11) лихорадка Денге – 14 (четырнадцать) календарных дней;

12) лихорадка Рифт-Валли – 6 (шесть) календарных дней;

13) менингоккоковая инфекция – 10 (десять) календарных дней.

211. Трупы людей с подозрением на особо опасные инфекции подлежат обязательному, патологоанатомическому вскрытию, а их внутренние органы – бактериологическому, вирусологическому, серологическому и ПЦР исследованию.

212. Трупы людей, умерших от сибирской язвы, ККГЛ, контагиозных вирусных геморрагических лихорадок (далее – КВГЛ) с лабораторным подтверждением диагноза, вскрытию не подвергаются.

213. Вскрытие трупов людей, умерших от карантинных, особо опасных и вновь возникающих инфекций или при подозрении на их наличие, проводят в специальной прозекторской в присутствии консультантов по карантинным и особо опасным инфекциям, в качестве которых привлекаются соответствующие специалисты противочумных станций или территориальных подразделений.

214. При возникновении подозрения на карантинные и особо опасные инфекции в момент вскрытия необходимо:

1) приостановить вскрытие до приезда консультантов-специалистов (труп накрыть клеенкой без применения дезинфицирующих средств). Если в этом помещении проводят вскрытия трупов - прекратить работу;

2) немедленно информировать патологоанатомическую службу (далее – ПАС), руководителя организации здравоохранения или лицо, его замещающее о предварительных результатах вскрытия и возникшем подозрении;

3) принять меры к нераспространению инфекции: отключить секционный стол от централизованной канализации, окна, форточки и двери секционной и помещения прозекторской закрыть, вентиляцию отключить (кроме случаев подозрения на холеру, малярию, полиомиелит, вызванный диким полиовирусом);

4) лицам, находящимся в прозекторской, необходимо покинуть помещение и приступить к принятию мер по обеспечению личной безопасности. В чистом помещении снять рабочую одежду, поместив ее в емкости с дезинфекционным средством, обработать открытые части тела дезинфекционным средством или 70°С этиловым спиртом. Рот и горло прополоскать 70°С этиловым спиртом. Слизистые оболочки глаз и носа обработать раствором антибиотиков, а при подозрении на КВГЛ – слабым раствором марганцево-кислого калия;

5) дальнейшую работу в секционном зале выполнять после приезда специалистов только в защитной одежде в соответствии с подозреваемой нозологической формой;

6) в случаях невозможности прибытия консультантов в ближайшие 4-6 часов необходимо продолжить вскрытие с обеспечением эпидемиологической безопасности использованием специальной укладки на случай выявления трупа человека, погибшего от особо опасной инфекции. Завершает вскрытие патологоанатом.

7) провести забор материала стерильными инструментами для лабораторного исследования;

8) проводить во время вскрытия текущую дезинфекцию;

9) после окончания вскрытия труп обработать дезинфекционным средством, завернуть в простыню, смоченную в дезинфицирующем средстве, и поместить в металлический или деревянный, обитый внутри клеенкой гроб, на дно которого насыпано дезинфицирующее средство слоем 10 сантиметров (далее – см). В помещении прозекторской провести заключительную дезинфекцию;

10) при подтверждении подозрения на особо опасную инфекцию персонал, непосредственно занимавшийся вскрытием, рассматривается как контактное с инфекционными больными лицо;

11) за лицами, находившимися в помещении прозекторской на момент возникновения подозрения на особо опасную инфекцию, но непосредственно не участвующими во вскрытии, проводится медицинское наблюдение.

215. При вскрытии тел, умерших от особо опасных инфекций, не предусматривается метод эвисцерации (извлечение органов), из-за возможности большого загрязнения и инфицирования окружающей обстановки: разбрызгивание, стекание жидкости с препаровального столика. Применяется осмотр и вскрытие органов "на месте" без извлечения их из трупа.

216. Вскрытие проводят в дополнительном комплекте специальной одежды, включающем противочумный комплект, фартук, пластиковые нарукавники, две пары перчаток (анатомические поверх хирургических), пластиковый щиток для защиты лица или защитные очки.

217. Во вскрытии участвуют два человека – врач-патологоанатом или судебно-медицинский эксперт и средний медицинский работник. Помощь оказывает санитар отделения.

218. Вскрытие тел умерших от особо опасных инфекций производится при дневном освещении с обязательной последующей заключительной дезинфекцией помещений, инструментария, средств индивидуальной защиты и всех предметов, бывших в употреблении.

219. В исключительных случаях, обусловленных эпидемиологическими показаниями, вскрытие можно провести при искусственном освещении.

220. В секционной устанавливают: две емкости по 20 (двадцать) литров (далее – л) с дезинфицирующими растворами для проведения текущей дезинфекции, обеззараживания отработанного в ходе вскрытия материала. Под секционный стол ставят бачок емкостью 10 л с дезинфицирующим раствором.

221. На секционном столе раскладывают инструменты, устанавливают три эмалированные емкости (по 2 л) с дезинфицирующим раствором, емкости с ватными или марлевыми тампонами для обработки рук, тела умершего, секционного стола во время вскрытия.

222. На отдельном столике размещают стерильную посуду для отбора материала на бактериологическое, вирусологическое, генетическое, гистологическое исследования, предметные стекла, спиртовку, фиксатор, бумагу, карандаши, спички.

223. У выхода из секционной располагают большую емкость с дезинфицирующими растворами, рядом ставят емкость с ватными тампонами, которые используют для обработки сапог дезинфицирующим раствором. У дверей секционной, внутри и снаружи настилают коврики из ветоши, смоченные дезинфицирующими растворами.

224. В холодное время года, в холодном помещении (или на открытом воздухе) следует пользоваться подогретым дезинфицирующим раствором.

225. Не допускается в процессе вскрытия трупов слив необеззараженных жидкостей в канализацию.

226. Изъятие материала для исследования производится в первые 24 (двадцать четыре) часа после наступления смерти.

227. После осмотра внутренних органов берут материал для лабораторных исследований и только после этого проводят более полное патологоанатомическое исследование.

228. Забор биологического материала для лабораторного исследования производят стерильным инструментом в стерильную посуду.

229. Кровь из сердца и содержимое кожных высыпаний берут пастеровской пипеткой и шприцем в стерильную пробирку (мышцу сердца в месте прокола прижигают раскаленным скальпелем).

230. Каждую вырезанную часть органа помещают в отдельную стерильную лабораторную посуду с соблюдением правил асептики, после чего инструменты обеззараживаются.

231. Для серологического, бактериологического, вирусологического и генетического исследований части соответствующих органов может изыматься из трупа в зависимости от подозреваемой инфекции.

232. Протоколы вскрытия, этикетки, направления, написанные простым карандашом, карандаши и канцелярские принадлежности обеззараживают путем погружения их в соответствующие дезинфицирующие растворы.

233. Инструментарий, защитные костюмы персонала и все предметы, соприкасавшиеся с трупом, а также транспорт, на котором перевозили труп, подлежат тщательному обеззараживанию.

234. Защитную одежду снимают и обеззараживают после полного завершения обработки инструментов, трупа, секционного стола и помещения, транспорта. Защитную одежду, обеззараженную дезинфицирующими растворами соответствующей концентрации и экспозиции, прополаскивают, сушат и вновь используют в работе.

235. Тело умершего, подозрительного на карантинную и особо опасную инфекцию, до получения результатов лабораторного исследования родственникам не выдается.

236. Тело тщательно зашивают обычным способом, обтирают дезинфицирующим раствором и сохраняют в специально выделенной промаркированной кассетной холодильной камере.

237. Информированное согласие родственников на вскрытие трупов, умерших от особо опасных инфекций, не требуется.

238. В случаях, когда диагноз особо опасного инфекционного заболевания подтвержден, трупы людей, умерших от карантинных инфекций, сибирской язвы и контагиозных вирусных геморрагических лихорадок, родственникам не выдаются. Если же диагноз вызывает сомнение, то:

1) в случаях отсутствия условия изолированного хранения трупа или чрезвычайных ситуациях проводится захоронение трупа в соответствии с требованиями противоэпидемического режима, не дожидаясь результатов лабораторных исследований;

2) захоронение задерживается до получения результатов лабораторных исследований при условии обеспечения полной изоляции и сохранности трупа;

3) при положительном результате любого исследования захоронение трупа проводится с соблюдением мер биобезопасности;

4) при согласии родственников проводится кремация трупа и выдача урн с прахом (пеплом) трупа родственникам для обычного захоронения;

5) в случае отрицательных результатов исследования на особо опасные инфекции труп выдается родственникам для обычного захоронения.

239. Кремацию и захоронение трупов людей, умерших от инфекционных болезней, вызванных микроорганизмами I-II групп патогенности, осуществляют в общих крематориях и на общих кладбищах с соблюдением мер биобезопасности.

240. Транспортировка тел (останков) умерших к месту погребения осуществляется на специальном транспорте организаций здравоохранения.

241. Захоронение патологоанатомических, операционных отходов, инфицированных возбудителями особо опасных инфекций и инфекций неясной этиологии, не допускается.

242. Патологоанатомические, операционные отходы, инфицированные возбудителями особо опасных инфекций и инфекций неясной этиологии, сжигают в общих крематориях с соблюдением требований мер биобезопасности.

243. Труп умершего от карантинных, особо опасных инфекций, ККГЛ, КВГЛ, сибирской язвы, мелиоидоза, к месту погребения перевозится в металлическом или плотно закрытом деревянном гробу, обитом внутри клеенкой.

244. Во избежание вытекания трупной жидкости, швы в клеенке лежат сверху вниз и располагается на боковых сторонах гроба, гроб имеет крышку и прочные ручки для удобства транспортировки трупа до места захоронения. Труп заворачивается в материал, пропитанный вирулицидным, спороцидным дезинфицирующим раствором.

245. Дно гроба и труп в гробу сверху засыпают дезинфицирующими средствами толщиной 10 (десяти) см.

246. При захоронении без гроба (кроме тела умершего от сибирской язвы, натуральной оспы, ККГЛ и КВГЛ) тело умершего от карантинных и особо опасных инфекций обмывают дезинфицирующим раствором и в соответствии с национальными обычаями заворачивают в ткань (и) или кошму, которые пропитываются соответствующим дезинфицирующим раствором и концентрации. На дно могилы, по бокам и на уложенный труп насыпается дезинфицирующее средство толщиной 10 (десять) см.

247. Для соблюдения мер биобезопасности при перевозке и погребении трупа комплектуется группа захоронения, включающая не менее 5-7 человек, в сопровождении специалистов противочумных учреждений или территориальных подразделений.

248. Группа обеспечивается специальными средствами индивидуальной защиты, защитными костюмами, лопатами, веревками, гидропультом, ведрами, канистрами или флягами с водой, дезинфицирующими растворами.

249. При захоронении на дно могилы длиной 2 (два) м, шириной 1 (один) м и глубиной 2 (два) м насыпают слой дезинфицирующих средств толщиной 10 (десять) см. Гроб, опущенный в могилу, также засыпают слоем дезинфицирующих средств в 10-15 см. После этого могилу закапывают.

250. По окончании погребения инструменты, защитная одежда, транспорт обеззараживаются непосредственно в месте захоронения на краю могилы дезинфицирующими средствами соответствующей концентрации и экспозиции.

251. Не допускается дезинфекция транспорта в местах, не предусмотренных для этих целей и вывоз с места захоронения не обеззараженных инструментов, использованной защитной одежды и предметов, использованных в транспортировке и захоронении трупа.

252. Транспорт, которым пользовались для перевозки тел умерших к месту вскрытия или захоронения, обеззараживают путем тщательного мытья или интенсивного орошения из гидропульта дезинфицирующими средствами соответствующей концентрации при экспозиции в 1 (один) час. В случаях сибирской язвы проводят двукратное орошение с интервалом 15 (пятнадцать) минут при экспозиции 2 (два) часа.

253. Лица, принимавшие участие в захоронении, подлежат медицинскому наблюдению в течение срока инкубационного периода той инфекции, от которой погиб больной.

254. В случае смерти на территории страны от особо опасных инфекционных болезней иностранных граждан, все мероприятия по транспортировке трупа и его захоронению осуществляются в соответствии с действующими нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

255. При соблюдении установленных правил безопасности родственники умершего иностранного гражданина могут участвовать в похоронных мероприятиях, после окончания которых они подлежат медицинскому наблюдению в течение срока инкубационного периода той инфекции, от которой погиб больной.

256. Эксгумация и перезахоронение останков умерших производится в случаях и порядке, установленных действующим законодательством.

257. Могила в случае извлечения останков при эксгумации или перезахоронения продезинфицируются дезинфекционными средствами, разрешенными к применению в Республике Казахстан.

258. Останки из могил переносятся в герметичной таре.

259. При эксгумации и перезахоронении останков умерших персонал кладбища прививается против сибирской язвы и столбняка. Дезинфекция спецодежды и обуви (резиновые сапоги, резиновые рукавицы, средства защиты органов дыхания (респираторы)) осуществляется централизованно.

260. Инструмент после произведения работ, связанных с захоронением и перезахоронением трупов и останков, подлежит обеззараживанию и не выносится за пределы кладбища. Средства для перевозки останков изготавливаются из легко очищаемых покрытий и подлежат дезинфекции после проведенных работ.

261. Не разрешается перезахоронение трупов людей, умерших от сибирской язвы, в связи с высокой жизнеспособностью и вирулентностью микроба, устойчивости к факторам внешней среды, в целях предотвращения распространения спор Вacillus anthracis (бацилус антрацис) во внешней среде.

262. Для обеззараживания объектов, контаминированных возбудителем сибирской язвы, применяют методы и дезинфицирующие средства, соответствующей концентрацией обладающие спороцидной активностью.

Глава 11. Математический рассчет площади защитной полосы вокруг населенных пунктов.

Площадь (геометрическое значение), S – приблизительный расчет части геометрической фигуры расположенная в двух пространственных измерениях.

Для приблизительного определения площади используют прибор планиметр.

Формула периметра прямоугольника: P = 2a + 2b = 2(a + b).

Периметр треугольника-это сумма длин всех сторон.

Формула периметра треугольника: P = a + b + c.

Площадь прямоугольника равна произведению его сторон.

Формула определения площади прямоугольника: S = a • b.

Площадь поверхности прямоугольного параллелепипеда равна удвоенной сумме площадей трех граней этого параллелепипеда: V = abc.

Периметр квадрата равен сумме 4-х сторон

Формула периметра квадрата: P = 4a, a — длина сторон.

Формула определения площади квадрата : S = a2.

Формула определения объема куба: V = a3.

Примечание:

В ходе определения площади защитной полосы:

вычитываются площади рек, озер, посевных угодий, площадь не подлежащая обработке;

выявляется процент кустарниковой и равнинной части защитной полосы, для определения вида и объема необходимых для обработки средств.

Вид сверху схемы противоклещевых работ 200 метровой защитной полосы вокруг села и населенных пунктов

.

-Территория населенного пункта.

Не более 50 метровая санитарная зона между населенным пунктом и подлежащей обработке территории.

-защитная полоса подлежащая противоклещевой обработке.

Организация и рассчет площади барьерных обработок (дератизации и дезинсекции) осуществляется группой в составе специалистов местных исполнительных органов (далее – МИО) и представителей заинтересованных органов и организаций (городских, районных):

аким административно-территориальной единицы (подготовка карты села, района, определение количества и площади домов соответственно);

специалист территориального подразделения;

специалист административно-территориальной единицы МИО по регулированию земельных отношений (организатор на уровне области, района)

ветеринар административно-территориальной единицы МИО (определение поголовья скота в населенном пункте);

специалист ветеринарного подразделения МИО (информирует о количестве и наименовании расходуемых дезинфицирующих средств на 1 вид скота и 1 м² скотопомещений);

специалист филиала (информирует о количестве и наименовании расходуемых дезинфицирующих средств на 1 м² защитной полосы).

"Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 12 қарашадағы № ҚР ДСМ-114 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 15 қарашада № 25151 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 132-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес "Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. "Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 14 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-40 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17995 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі

А. Цой

"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі 2021 жылғы 12 қарашадағы № ҚР ДСМ-114 Бұйрығына қосымша

"Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы "Аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 132-1) тармақшасына сәйкес әзірленген және аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алуға бағытталған санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптарды белгілейді.

2. Осы Санитариялық қағидалардың орындалуын бақылауды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган жүзеге асырады.

3. "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес аса қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі жоспарларды жергілікті атқарушы органдар (бұдан әрі – ЖАО) бекітеді.

4. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) аса қауіпті инфекциялар – халық арасында өлім-жітімнің және (немесе) мүгедектенудің көп болуымен жаппай өршуді тудыра отырып, үлкен аумақтарға тез таралатын және адамдардың көпшілігін зақымдайтын (эпидемиялық өршулер мен эпидемиялар), жануарлардан және адамнан адамға берілуге қабілетті аурулар;

2) буферлік аймақ – қолайсыз аумақ пен жануарларды жүйелі түрде вакцинациялау және инфекцияның таралуын болдырмау мақсатында іс-шаралар жүргізілетін бақылау аумағы арасында белгіленген аумақ;

3) инфекциялық ауру қоздырғышының резервуары – патогенді микроорганизмдердің биологиялық иелері, сапроноздар үшін – қоршаған орта объектілері (топырақ, су);

4) инфекция таратушылар – табиғатта ауру қоздырғыштарының резервуары болып табылатын жылы қанды жануарлар (кеміргіштер, ұсақ сүтқоректілер, құстар);

5) инфекция тасымалдаушылар – инфекция қоздырғышы берілуінің трансмиссивті тетігін айқындайтын, буынаяқтылар, қансорғыш жәндіктер мен кенелер;

6) инсектоакарицидті препараттар – жәндіктер мен кенелердің жойылуын тудыратын құралдар;

7) импрегнация – қансорғыш жәндіктер мен кенелердің адамға түсуін болдырмау мақсатында сыртқы киімді инсектицидтермен немесе репелленттермен өңдеу;

8) контаминация (жанасу) – қоршаған ортадағы заттарда микроорганизмдердің табылуы;

9) күйдіргі бойынша стационарлық қолайсыз пункт (бұдан әрі – СҚП) – пайда болу мерзімінің ескіруіне қарамастан, аумағында эпизоотиялық ошақ (жануарлардың қырылуы) немесе адамның күйдіргімен сырқаттану жағдайы анықталған елді мекен (қала, село, кент), мал шаруашылығы фермасы, жайылым, шатқал;

10) күйдіргі бойынша қауіп төндіретін аумақ – күйдіргі бойынша қолайсыз елді мекенмен тікелей шекараласатын аумақ, шаруашылық, елді мекендер, әкімшілік аудандар немесе адамдардың немесе жануарлардың сырқаттануы ықтимал аумақ;

11) күйдіргінің топырақ ошақтары – күйдіргіден қырылған жануарлардың өлекселерін көметін мал қорымдары, биотермиялық шұңқырлар және көму орындары;

12) реконвалесцент – сауығу сатысындағы науқас адам;

13) санитариялық-қорғаныш аймағы – елді мекендегі арнайы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ жақын жердегі қоныстану аумақтарына, ғимараттар мен тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы құрылыстарға қолайсыз факторлардың әсер етуін әлсірету мақсатында оларды өнеркәсіптік ұйымдар мен өндірістік, коммуналдық және қоймалық объектілерден бөліп тұратын аумақ;

14) табиғи ошақ – белгісіз ұзақ уақыт бойы сырттан әкелінбей, ауру қоздырғышының айналымы жүзеге асырылатын жер бетінің учаскесі;

15) табиғи ошақтылық (энзоотия) – жер бетінің белгілі бір аумақтарында адамға және оның қызметіне тәуелсіз эволюциялық түрде пайда болған, тұрақты эпизоотиялық ошақтардың болуы;

16) тосқауылды дератизация – тұрақты немесе уақытша елді мекендердің айналасында, сондай-ақ халық демалатын жерлерде, сауықтыру ұйымдарының айналасында қолданыстағы әдістердің (механикалық, химиялық, биологиялық) кез келгенін пайдалана отырып, кеміргіштерді жою арқылы қорғаныш жолағын жасау;

17) тосқауылды дезинсекция – тұрақты және (немесе) уақытша елді мекендердің айналасында, сондай-ақ халық демалатын жерлерде, сауықтыру ұйымдарының айналасында қолданыстағы әдістердің (механикалық, химиялық, биологиялық) кез келгенін пайдалана отырып, қансорғыш буынаяқтылар мен жәндіктерді (инфекция тасымалдаушылар) жою арқылы қорғаныш жолағын жасау;

18) қорғаныш аймағы – инфекция тасымалдаушылар және/немесе таратушылар жойылған елді мекеннің айналасындағы аумақ;

19) химиялық күресу әдісі – пестицидтерді пайдалана отырып, инфекциялық аурулар қоздырғыштарының таратушылары мен тасымалдаушыларын жою;

20) эпидемиялық ошақ – қоздырғыш инфекция көзінен онымен қарым-қатынаста болатын адамдарға берілуге қабілетті шектерде оның қоршаған аумағы бар инфекция көзінің (науқастың және (немесе) адам мәйітінің) болатын жері;

21) эпизоотиялық ошақ – инфекция қоздырғышының көзі, берілу факторлары, қабылдағыш жануарлар, синатропты жануарлар және олардың эктопаразиттері (жәндіктер) болатын шектеулі аумақ немесе үй-жай.

2-тарау. Күйдіргінің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

5. СҚП-да және күйдіргі бойынша қауіп төндіретін аумақтарда халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері (бұдан әрі – аумақтық бөлімшелер) мен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның ведомстволық бағынысты ұйымдарының (бұдан әрі – ұйымдар) күйдіргінің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруы және жүргізуі мыналарды:

1) адамның күйдіргімен сырқаттану жағдайларын тіркей отырып, күйдіргінің эпидемиялық ошақтарын, СҚП-ны анықтау, тіркеу және есепке алуды, олардың географиялық координаттарын белгілей отырып, картаға түсіруді;

2) күйдіргі ошақтарының айналасындағы санитариялық-қорғаныш аймағында орналасқан жер учаскелерін адамның қызметінде пайдалануын болдырмауды бақылауды;

3) күйдіргі ошақтарында эпидемияға қарсы іс-шаралардың орындалуын бақылауды;

4) адамдарды күйдіргіге қарсы профилактикалық вакцинациялауды бақылауды;

5) эпидемиялық ошақтарда профилактикалық, ағымдағы және қорытынды дезинфекциялау ұйымдастыруды;

6) күйдіргінің инфекция көздерін, оның берілу факторларын, жолдарын және профилактика шараларын көрсете отырып, халық арасында, сондай-ақ жануарлардан алынатын шикізатты дайындаумен, жинаумен, сақтаумен, тасымалдаумен, қайта өңдеумен және өткізумен кәсіби түрде айналысатын адамдар арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізуді қамтиды.

6. СҚП және күйдіргінің топырақ ошақтарындағы санитариялық-қорғаныш аймағында жер учаскелерін агромелиоративтiк, барлау, гидромелиоративтік, күйдіргі көмілген жердің топырағын қазумен және жылжытумен, су жаюмен байланысты құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін бөлуге, сондай-ақ жер учаскелерін жалға беруге, жеке меншікке сатуға, бақтарға, бақшаларға немесе жер пайдалануға беруге жол берілмейді.

7. Күйдіргіге қарсы адамдарды профилактикалық егу "Медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде оларға қарсы міндетті профилактикалық екпелер жүргізілетін аурулардың тізбесін, екпелерді жүргізу қағидаларын, мерзімдерін және халықтың профилактикалық екпелерге жататын топтарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 24 қырқүйектегі № 612 қаулысына (бұдан әрі – № 612 қаулы) сәйкес жүзеге асырылады.

8. Халықты күйдіргіге қарсы жоспарлы профилактикалық егуді денсаулық сақтау ұйымдары халықтың мынадай контингентіне:

1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында, денсаулық сақтау, ветеринария саласында қызметті жүзеге асыратын органдар мен ұйымдардың және күйдіргі ошақтарында және күйдіргі қоздырғышын жұқтыру күдігі бар материалмен жұмыс істейтін және күйдіргі қоздырғышының болуына сынама алуды, зерттеуді жүргізетін зертханалардың мамандарына;

2) жануарларды, жануардан алынатын өнімдер мен шикізатты дайындауды (сою), сақтауды, қайта өңдеуді және өткізуді жүзеге асыратын ет өңдеу кәсіпорындарының, мал соятын пункттердің, мал соятын алаңдардың және ішкі сауда объектілерінің жұмыскерлеріне;

3) мал союмен, СҚП аумағынан әкелінген жануардан алынатын өнімдер мен шикізатты жинаумен, сақтаумен, тасымалдаумен және алғашқы өңдеумен айналысатын адамдарға жүргізеді.

9. Ведомстволық тиістілігіне және меншік нысанына қарамастан, жануарларды, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты дайындауды (союды), сақтауды, қайта өңдеуді және өткізуді жүзеге асыратын ұйымдардың, мекемелердің басшылары адамдарға күйдіргінің жұғуының алдын алуға бағытталған санитариялық-профилактикалық және дезинфекциялық іс-шараларды ұйымдастырады және жүргізеді.

10. Жануарлардың күйдіргімен ауыруы немесе күйдіргіге күдігі бар жануарлардың өлуі тіркелген жағдайда "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 10-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес ветеринария саласында қызметті жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдардың ветеринариялық бөлімшелерінің (бұдан әрі – ЖАО ветеринариялық бөлімшелері) бас мемлекеттік ветеринариялық дәрігері бір сағат ішінде тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің бас мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторына, сонымен бірге аумақтық бөлімшеге хабарлайды.

11. Күйдіргімен ауыратын науқас немесе оған күдікті адам анықталған жағдайда аумақтық бөлімше бір сағат ішінде ЖАО ветеринариялық бөлімшесіне және мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесіне (бұдан әрі – ветеринария ведомствосының аумақтық бөлімшесі) хабарлайды.

12. Күйдіргімен ауырған науқасты немесе оған күдікті пациентті анықтаған денсаулық сақтау ұйымдары эпидемиологиялық анамнез жинайды, науқасты инфекциялық стационарға жатқызады, ол болмаған жағдайда қажетті биологиялық қауіпсіздік (бұдан әрі - биоқауіпсіздік) шараларын сақтай отырып, білікті терапевтік көмек көрсететін оқшауланған жеке терапевтік палатаға (боксқа) жатқызады.

13. ЖАО ветеринариялық бөлімшелері аумақтық бөлімшенің өкілімен және жануарлардың және (немесе) адамның күйдіргімен ауыру (күдікті) жағдайының тіркелуі бойынша ЖАО тиісті бөлімшелерімен бірлесіп:

1) эпизоотиялық және (немесе) эпидемиялық ошақты шоғырландыру, жою бойынша іс-шаралар жоспарын жасайды;

2) күйдіргінің қоздырғыштарын жұқтырған деп күдіктенген өнімдерді (сүт, ет, тері) өткізуге және шығаруға жол бермейді;

3) ауырған жануарлардың, жануарды еріксіз сойғаннан кейін алынған, оның ішінде ошақтан сыртқа шығарылған ет, ет өнімдері, тері және шикізаттың орналасқан жерін анықтайды;

4) өлген жануарларды және ықтимал инфекция көздері және (немесе) инфекцияның берілу факторлары болған мал шаруашылығы өнімдерін, былғары, тері және өндірістерді жою бойынша шараларды ұйымдастырады;

5) эпидемиялық және (немесе) эпизоотиялық процеске қатысатын ұйымдар мен мекемелерде сумен жабдықтау жүйесін, аумақты абаттандыру және эпидемияға қарсы режимді сақтауды күшейтіп қадағалауды енгізу;

6) эпизоотиялық ошақта дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық іс-шараларды ұйымдастырады, спороцидті қасиеттері бар препараттармен қорытынды дезинфекциялау жүргізеді және олардың тиімділігін бақылайды;

7) халық арасында санитариялық-түсіндіру жұмысын жүргізеді.

14. Аумақтық бөлімшелердің мамандары күйдіргінің эпидемиялық ошағында эпидемиялық ошақты шоғырландыру мен жоюға бағытталған мынадай санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар кешенін ұйымдастыруды және жүргізуді қамтамасыз етеді:

1) ошақты эпидемиологиялық тексеру, күйдіргі қоздырғышы бар материалмен жанасқан адамдарды, ауру жануарды күтіп-ұстаған, ауру жануардың етінен тамақ дайындаған және (немесе) оны тамаққа пайдаланған адамдарды анықтау;

2) ЖАО ветеринариялық бөлімшелерімен бірлесіп ошаққа эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру жүргізеді;

3) ЖАО ветеринариялық бөлімшелерімен бірлесіп эпидемиялық ошақтың шекарасын, ошақтың қалыптастыруына ықпал ететін себептер мен факторларды айқындау, инфекция көзі мен резервуарын анықтайды;

4) денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп антибактериялық профилактикалық емдеуге жататын, жұқтыру қаупі бар адамдар (аты-жөні бойынша) тобын анықтайды;

5) эпидемиялық ошақта дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық іс-шараларды ұйымдастырады, спороцидті қасиеттері бар препараттармен қорытынды дезинфекциялау жүргізеді және олардың тиімділігін бақылайды;

6) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізеді.

15. Денсаулық сақтау ұйымдары:

1) науқастарды белсенді түрде анықтауды, диагностикасын және оларды емдеуге жатқызуды, аулаларды (пәтерлерді) аралауды;

2) соңғы науқас анықталған сәттен бастап күн сайын тері жабынын қарау арқылы күнтізбелік 14 (он төрт) күн бойы инфекция көзімен қарым-қатынаста болған адамдарды медициналық бақылауды;

3) инфекционист дәрігердің тағайындауы бойынша шұғыл профилактиканы;

4) санитариялық-ағарту жұмысын жүзеге асырады.

16. Зертханалық зерттеуге жіберу үшін науқастардан немесе күйдіргімен сырқаттануға күдікті адамдардың материалын (везикул ішіндегісі, карбункул немесе жара, қабыршақ бөліндісі, қақырық, қан, жұлын-ми сұйықтығы, несеп, нәжіс, ауру нысанына қарай экссудаттар) алуды науқас емдеуге жатқызылған инфекциялық стационардың (бөлімшенің) қызметкерлері жүргізеді.

17. Денсаулық сақтау ұйымдары науқас (ауруға күдікті) адамдардан материал алуды арнайы емдеу басталғанға дейін жүргізеді.

18. Филиалдардың (бұдан әрі – филиал), обаға қарсы күрес станцияларының аса қауіпті инфекциялар зертханалары жануарлардан алынатын өнімдердің сынамаларын, сондай-ақ сыртқы ортадан (топырақ, көң, шөп) материал алуды жүргізеді.

19. Материалды зертханалық зерттеуді патогендігі II топтағы микроорганизмдермен жұмыс істеуге биоқауіпсіздік талаптарының сақталуын бақылау бойынша тиісті комиссияның (бұдан әрі – Режимдік комиссия) рұқсаты бар зертханалар жүргізеді.

20. Зертханада материал микроскопиялық, молекулалық-генетикалық әдістермен немесе полимеразды-тізбекті реакциямен (бұдан әрі – ПТР), бактериологиялық және биологиялық (биосынақ жануарларына жұқтыру арқылы) әдістермен зерттеледі.

21. Адамда күйдіргі диагнозы аурудың клиникалық көріністері, эпидемиологиялық анамнез және зертханалық зерттеу деректерінің негізінде қойылады.

22. Күйдіргімен ауырған ауру жануарларды, оның ішінде күйдіргіге күдікті жануарларды бағуға күйдіргіге қарсы егілмеген персоналды тартуға жол берілмейді.

23. Денесінің ашық учаскелерінде тері жабыны зақымданған жұмыскерлер ауру жануарларды бағу, олардың өлекселерін жинау, қоздырғышпен ластанған үй-жайларды тазарту және дезинфекциялау бойынша іс-шараларға жіберілмейді.

24. Ведомстволық тиістілігіне және меншік нысанына қарамастан, ұйымдардың басшылары жануарлар, жануардан алынатын өнім мен шикізатты дайындауды (союды), сақтауды, қайта өңдеу мен өткізуді жүзеге асыратын өзінің жұмыскерлерін жеке қорғаныш құралдарымен, жеке гигиена және дезинфекциялық құралдармен қамтамасыз етеді.

25. Жануарлар, жануардан алынатын өнім мен шикізатты дайындауды (союды), сақтауды, қайта өңдеу мен өткізуді жүзеге асыратын жұмыскерлерге ошақта медициналық бақылау белгіленеді. Жұмыс басталар алдында биоқауіпсіздік шараларын сақтау туралы қолы қойылып, нұсқама жүргізіледі.

26. Адамдардағы күйдіргінің барлық клиникалық түрлерінде: науқастың киімі, іш киімі және аяқкиімі, медициналық мақсаттағы бұйымдар, таңып-байлау материалы, науқасты күту заттары, асханалық және зертханалық ыдыс-аяқ, ойыншықтар, үй-жайлардың, жиһаздың беттері, санитариялық-техникалық жабдық, медициналық қалдықтар, төсек-орын жабдықтары зарарсыздандырылады. Ішек, өкпе және септикалық түрлері кезінде қосымша науқастың бөлінділерін, тамақ қалдықтарын, бөлінділерге арналған ыдысты зарарсыздандырады.

27. Күйдіргі қоздырғышымен жанасқан объектілерді зарарсыздандыру үшін әдістерді және спороцидті белсенділікке ие дезинфекциялық құралдарды қолданады:

1) қайнату арқылы жоғары температура, құрғақ ыстық ауа немесе будың әсері; бу, бу-ауа және бу-формалин әдістерін пайдалана отырып, заттарды камералық зарарсыздандыру әдістері;

2) спороцидті әсер ететін заттар негізіндегі химиялық дезинфекциялық құралдар, сондай-ақ олардың негізіндегі немесе Цельсий шкаласымен плюс 50-70 градус (бұдан әрі – ᵒС) жоғары температурада қолданылатын композициялық препараттар.

28. Инфекция ошағында қорытынды дезинфекцияны науқасты емдеуге жатқызған немесе күйдіргіден қайтыс болған мәйітті шығарған сәттен бастап 3-6 сағат ішінде, ал жұмыс орны бойынша 24 сағат ішінде орындайды.

29. Қорытынды дезинфекциялауды филиалдар үй-жайларда және үй ошақтарында науқас ауруханадан шыққаннан кейін немесе қайтыс болғаннан кейін жүргізеді. Күйдіргі қоздырғышымен жанасқан барлық объектілер мен үй-жайлар зарарсыздандыруға жатады.

30. Қорытынды дезинфекциялауды жүргізу кезінде міндетті түрде науқастың киімдеріне және төсек-орнына камералық дезинфекциялау жүргізіледі.

3-тарау. Туляремияның алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

31. Туляремиямен сырқаттану жағдайларының пайда болуының және таралуының алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар сырқаттанушылық мониторингін, аумақтың эндемиялылығын зерделеу, қоздырғыштың айналымын бақылау, жағдайды бағалау, болжамдау және жүргізіліп жатқан іс-шаралардың тиімділігін бақылауды қоса алғанда, эпизоотиялық және эпидемиялық процестерді бақылау болып табылады.

32. Табиғи ошақтарда қоздырғыштардың айналымын бақылауды мобильді зоологиялық-паразитологиялық топтар (бұдан әрі – МЗПТ) жылына кемінде екі рет (наурыз-маусым, қыркүйек-қазан) табиғи ошақтардың ландшафтылық типтеріне байланысты (бұрын туляремия өршулері болған және қоздырғышының өсірінділері оқшауланған аумақтан бастап), сондай-ақ бұрын туляремияға тексерілмеген елді мекендердің аумақтарында жүзеге асырады.

33. МЗПТ филиалдар мен аумақтық бөлімшелердің, обаға қарсы күрес станцияларының бейінді мамандарынан құралады. МЗПТ құрамына зоолог, зоологтың көмекшісі, энтомолог, энтомологтың көмекшісі, дезинструктор, дезинфектор, зертханашы, автокөлік жүргізушісі кіреді.

34. МЗПТ туляремияның табиғи ошағының аумағында:

1) түрлері және биотоптары бойынша кенелер мен қансорғыш буынаяқтылар санын есепке алуды (көп болу, басымдылық және кездесу индекстерін анықтау);

2) зертханалық зерттеу үшін ашық жерлерде және көбейетін орындарда (үй-жайлар, індер) кенелердің әртүрлі даму кезеңдерінде оларды жинауды;

3) бақылаудағы табындарда 5-10 мал басын тексеру жолымен олардың жұқтыру деңгейін бағалау үшін ауыл шаруашылығы малдарынан және құстардан кенелер жинауды;

4) кенелердің және қансорғыш буынаяқтылардың түрлік құрамын айқындауды;

5) кенелердің әртүрлі даму кезеңдерінде олардың негізгі және жанама қоректендірушілерін айқындауды;

6) кенелер популяциясының санына табиғи, антропогенді және шаруашылық факторларының әсерін талдауды;

7) кенелердің тіршілік әрекеті циклін фенологиялық бақылауды;

8) кенелердің жаппай пайда болуы және олардың адамдарға белсенді шабуылы кезінде аулаларды тексеруді;

9) туляремиямен ауыратын науқастар тіркелген кезде елді мекендерді және ошақты тексеруді;

10) туляремия қоздырғышының болуын зертханалық зерттеу үшін кеміргіштердің санын, кеміргіштердің (туляремия қоздырғыштарын тасымалдаушылар) шоғырлану орындарын есепке алуды, оларды аулауды;

11) кеміргіштердің көбею қарқындылығын бағалауды және олардың санының өзгеруіне қысқа мерзімді болжам жасауды, олардың популяцияларындағы түрлік құрамын және эпизоотия деңгейін анықтауды;

12) кеміргіштердің азық базасы және ауа-райы жағдайлары бойынша деректер жинауды;

13) туляремия қоздырғышының болуын зертханалық зерттеу үшін сыртқы ортадан (су, ұя материалы, астық-жем, жем-шөп, жабайы жануарлар мен құстардың экскременттері және құсалары) материалдар алуды;

14) туляремияның табиғи ошақтарының белсенділік дәрежесі бойынша бақыланатын аумақты ландшафтылық-географиялық аудандастыруды, белсенді табиғи ошақтарды анықтауды;

15) табиғи ошақ аумағын сауықтыру дәрежесін және қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жүргізілген дезинсекциялық және дератизациялық іс-шаралардың тиімділігін бағалауды жүзеге асырады.

35.Туляремияның табиғи ошақтарын зоологиялық-паразитологиялық тексеру негізінде аумақтық бөлімшелер ЖАО-мен бірлесіп санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралардың кешенді бағдарламасын жасайды, онда мыналар көзделеді:

1) іс-шаралар өткізудің көлемін және мерзімін негіздеу арқылы кейін оның тиімділігін бағалай отырып, туляремияның табиғи ошақтарын сауықтыру (дератизация, кенелерді жою);

2) жаңа аумақтарға инфекцияның әкелінуінің алдын алу;

3) медицина қызметкерлерін дайындау;

4) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу.

36. Аумақтық бөлімшелер халықты туляремияға қарсы халықты профилактикалық егу қажеттілігін және жүргізу көлемін айқындайды.

37. Адамдарды туляремияға қарсы профилактикалық егу № 612 қаулыға сәйкес жүзеге асырылады.

38. Профилактикалық егуге жататын контингентті жоспарлау және іріктеу сараланып, табиғи ошақтарының эпидемиялық белсенділік дәрежесі ескеріле отырып жүзеге асырылады.

39. Халықты туляремияға қарсы жоспарлы профилактикалық егуді денсаулық сақтау ұйымдары вакцинаға қоса берілетін нұсқаулыққа сәйкес халықтың мынадай контингентіне:

1) МЗПТ, филиалдар мен обаға қарсы күрес станцияларының туляремия қоздырғышының болуына сынамалар алу, зерттеу жүргізетін зертханалары мамандарына;

2) жайылмалы-батпақты, тау бөктеріндегі бұлақ типтеріндегі табиғи ошақтар мен тұрақты резервация аймағының аумағындағы 7 жасқа дейінгі балаларды, 55 жастан асқан және вакцинаға қоса берілетін нұсқаулыққа сәйкес қарсы көрсетілімдері бар адамдарды қоспағанда, халықтың барлығына;

3) туляремияның нақты шектелген жергілікті ошақтарының жеке аудандары аумағындағы табиғи ошақта тұратын адамдарға;

4) тәуекел тобына жататын адамдарға: аңшылар, балықшылар, олардың отбасы мүшелері, бақташылар, егіншілер, мелиораторлар, сонымен бірге маусымдық немесе вахталық тәртіппен тоғай, дала типіндегі табиғи ошақтарда жұмыс істейтін адамдарға жүргізеді.

40. Халықты қайта вакцинациялау әрбір 5 жыл сайын жүргізіледі.

41. Халықтың туляремияға иммундық мәртебесін денсаулық сақтау ұйымдары ересек еңбекке жарамды халықты іріктеп тексеру жолымен препаратқа қоса берілген нұсқаулыққа сәйкес туляринмен тері үстілік сынама көмегімен айқындайды. Нақты әкімшілік ауданда тексерілетін адамдардың жалпы саны тұратын адамдардың жалпы санының кем дегенде 1 (бір) пайызын (бұдан әрі – %) (немесе жеке алынған елді мекенде кем дегенде 10 %) құрайды.

42. Иммундық топ деңгейі шалғынды-далалы ошақтарда 70 %-дан төмен және жайылмалы-батпақты ошақтарда 90 %-дан төмен анықталған кезде қайта вакцинациялау жүргізіледі.

43. Туляремияға қарсы вакцинациялау жүргізудің уақтылығы және сапалылығын бақылауды аумақтық бөлімшелер жүзеге асырады.

44. Денсаулық сақтау ұйымдары:

1) этиологиясы белгісіз лимфоадениттермен, коньюнктивиттермен, паротиттермен, ангиналармен және ұзақ уақыт бойы пневмониялармен ауырған, бес күннен астам қызбасы бар науқастар анықталған кезде туляремияға қан сарысуының сынамасын алады;

2) орташа немесе ауыр өтетін туляремияның абдоминалды, өкпе, конъюнктивалды-бубонды, ангина-бубонды, жара-бубонды және бубонды түрлерімен науқастар анықталған кезде инфекциялық стационарға (бөлімшеге) немесе оқшауланған бөлек терапевтік палатаға (боксқа) емдеуге жатқызады;

3) аурудың жеңіл өтетін, бірқалыпты анық лимфаденитпен және 37,5 ºС-тан аспайтын қызба реакциясы бар тері-бубонды және бубонды түрі кезінде амбулаториялық жағдайларда емдеуге жол беріледі;

4) қарым-қатынаста болған және жұқтыру қаупі бойынша науқаспен бірдей жағдайларда болған адамдарды медициналық бақылауды күнтізбелік 21 (жиырма бір) күн бойы жүргізеді.

45. Аумақтық бөлімшелердің, филиалдар мен обаға қарсы күрес станцияларының мамандары туляремияның эпидемиялық ошағында ошақты оқшаулауға және жоюға бағытталған мынадай санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар кешенінің ұйымдастырылуын және өткізілуін қамтамасыз етеді:

1) ошақты эпидемиологиялық және зоологиялық-паразитологиялық тексеру;

2) ошақтың шекарасын, инфекция көзін, резервуарын, ошақтың қалыптасуына ықпал ететін себептер мен факторларды айқындау;

3) денсаулық сақтау ұйымдарымен бірге науқастарды белсенді түрде анықтау;

4) жұқтыру қаупіне ұшыраған адамдар тобын (аты-жөні бойынша) анықтау;

5) кенелерді жинау, кеміргіштерді аулау, зертханалық зерттеулер үшін қоршаған орта объектілерінен сынамалар (су, ұя материалы, астық-жем, жем-шөп, экскременттер және жабайы жануарлар мен құстардың құсалары) алу;

6) ошақтың қалыптасуымен байланысты ұйымның (шаруашылық, өндіріс) санитариялық-эпидемиологиялық жай-күйін бақылау бойынша жоспардан тыс іс-шараларды өткізу;

7) ЖАО-ның тиісті бөлімшелерімен бірлесіп сумен жабдықтау жүйесін, аумақты абаттандыруды және эпидемиялық процеске тартылған ұйымдар және мекемелерде эпидемияға қарсы режимнің сақталуын күшейтілген қадағалауды енгізу;

8) ЖАО-ның тиісті бөлімшелерімен бірлесіп инфекцияның ықтимал көздері және (немесе) инфекцияның берілу факторлары болған мал шаруашылығы, былғары және тері өндірістерінің өнімдерін жою;

9) ошақта дезинфекциялық, дезинсекциялық (бүргелер, кенелер, масалар, соналар) және дератизациялық іс-шараларды ұйымдастыру және олардың тиімділігін бақылау;

10) эпидемиялық көрсетілімдер бойынша жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарға иммундау жүргізу;

11) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу.

46. Денсаулық сақтау ұйымдары эпидемиялық ошақта:

1) сауалнама жүргізу, тексеру және аулаларды (пәтерлерді) аралау арқылы науқастарды белсенді түрде анықтауды;

2) инфекция көзімен қарым-қатынаста болған адамдарды соңғы науқас анықталған сәттен бастап күнтізбелік 21 (жиырма бір) күн бойы күнделікті екі рет дене температурасын өлшеу арқылы медициналық бақылауды;

3) инфекционист дәрігердің тағайындауы бойынша шұғыл антибиотиктік профилактиканы;

4) санитариялық-ағарту жұмысын жүзеге асырады.

47. Науқас жатқызылған инфекциялық стационар (бөлімше) қызметкерлері зертханалық зерттеуге жіберу үшін туляремиямен ауырған және оған күдікті адамдардан материал (бубон ішіндегісі, жұтқыншақтан материал, көз конъюктивалары, жараның бөліндісі, қақырық, қан, қан сарысуы және қайтыс болған адамдардан өкпе, трахеяның биоптаттары, ұлғайған лимфа түйіндерінің ішіндегісі) алуды жүргізеді.

48. Денсаулық сақтау ұйымдары науқас (ауруға күдікті) адамдардан материал алуды арнайы емдеу басталғанға дейін жүргізеді.

49. Филиалдардың және обаға қарсы күрес станцияларының аса қауіпті инфекциялар зертханалары туляремияны зерттеу кенелер, кеміргіштер, қоршаған орта объектілерінен (су, ұя материалы, астық-жем, жем-шөп, экскременттер және жабайы жануарлар мен құстардың құсалары) сынамалар алады.

50. Материалды зертханалық зерттеуді тиісті Режимдік комиссияның патогендігі II топтағы микроорганизмдермен жұмыс жүргізуге рұқсаты бар зертханалар жүргізеді.

51. Туляремия қоздырғышын жұқтыруға күдікті материалмен жұмыс жасауға туляремияға қарсы егілген персонал жіберіледі.

52. Туляремияны диагностикалау үшін аллергиялық, серологиялық, бактериологиялық, биологиялық және генетикалық әдістер пайдаланылады.

53. Туляремия диагнозы кез келген зертханалық әдістермен расталады (ауруға күдікті (қайтыс болған) адамдардың материалынан туляремия қоздырғышына қарсы тірі бактериялар, ерекше антигендер, антиденелердің анықталуы).

54. Шұғыл зоологиялық-паразитологиялық тексеру және туляремия қоздырғышының таратушылары мен тасымалдаушыларын жою бойынша іс-шаралар эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша жүргізіледі.

55. Туляремиямен жаппай сырқаттану туындаған жағдайда аурудың өршу типіне немесе жағдайына байланысты филиалдар және (немесе) обаға қарсы күрес станциялары:

1) суға, дайындалған теріге, ауланған жануарлардың тұтас еттеріне (сырқаттанушылықтың кәсіпшілік типі кезінде);

2) қансорғыш буынаяқтыларға (трансмиссивті типі кезінде);

3) ауру жұқтыруы мүмкін шөпке, астыққа және өнімдерге (ауыл шаруашылығы типі кезінде);

4) тамақ өнімдеріне, ауыз суға, үйде тіршілік ететін кеміргіштерге (тұрмыстық типінде);

5) шикізатқа, малдан алынған кенелерге (өндірістік типінде) бактериологиялық зерттеу жүргізеді.

56. Туляремиямен жаппай сырқаттану пайда болған жағдайда санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар аурудың типіне қарай ЖАО-ның мүдделі құрылымдық бөлімшелерімен бірлесіп жүргізіледі:

1) туляремияның су арқылы өршуі кезінде – шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көздерін тексеру, тазалау және дезинфекциялау, жұқпалы су айдындарында шомылуға пайдалануға жол берілмейді, ішу үшін тек қайнаған су ғана пайдаланылады;

2) трансмиссивті өршу кезінде – туляремияға қарсы егілмеген адамдардың қолайсыз аумақтарға баруы шектеледі, жәндіктердің, соның ішінде кенелердің санын азайту және оларды жою жөніндегі іс-шаралар (дезинсекция), қорғаныш киімі мен репеленттер пайдаланылады;

3) ауыл шаруашылығы жұмыстарымен байланысты өршу кезінде – дератизация, астық пен ірі жем-шөптерді зарарсыздандыру, жануарлардағы иксод кенелерін жою (кене басқан жануарларды шұғыл өңдеу), ауыл шаруашылығы өнімдері мен шикізаттарға жұғудың алдын алу;

4) тұрмыстық өршу кезінде – кеміргіштерді жою, аулаларды, көшелерді, алаңдарды қоқыстан, сабаннан, шаруашылық қалдықтарынан тазалау. Тұрғын ғимараттар мен үй-жайларда кеміргіштерді өткізбеу қамтамасыз етіледі, ылғалды жинау дезинфекциялық құралдарды пайдалана отырып жүргізіледі;

5) өндірістік жұқтыру кезінде – ауру жұқтырылған шикізат пен өнімдерді термиялық өңдеу жолымен зарарсыздандыру, ет комбинаттарында қайта өңдеуге түсетін жануарлардағы кенелер жойылады;

6) аң аулаған кезде – қоян, ондатр, көртышқандар мен су егеуқұйрықтарының терісін сыпырып, денесін бөлшектегеннен кейін қолды дезинфекциялау, алынған терілерді зарарсыздандыру.

57. Жаппай сырқаттанушылық кезінде дезинсекциялық және дератизациялық іс-шаралар "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 107-бабына сәйкес мынадай бағыттарда жүргізіледі:

1) аула жанындағы құрылысты және онда мекендейтін жануарларды дезинсекциялық өңдеуді қоса алғанда, жеке аулаларда, тұрғын үйлерде, бау-бақша кооперативтері, жазғы сауықтыру мекемелері және ұйымдарында қансорғыш буынаяқтыларды (иксодты, гамазды және қызыл денелі кенелер, соналар, масалар) және кеміргіштерді жою;

2) кеміргіштердің індерін дустациялау немесе аэрозольдау әдісімен тосқауылды дератизация және дезинсекция.

58. Туляремия бойынша эндемиялық аумақта жоспарлы дератизациялық іс-шаралар жыл сайын кемінде екі рет (көктем, күз) және дезинсекциялық іс-шаралар қансорғыш буынаяқтылардың белсенді кезеңінде (көктем және жазда) бір рет жүргізіледі.

4-тарау. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

59. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының (бұдан әрі – КҚГҚ) алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық талаптар сырқаттанушылық мониторингін, аумақтың эндемиялылығын зерделеу, қоздырғыштың айналымын бақылау, жағдайды бағалау, болжамдау және өткізілетін іс-шаралардың тиімділігін бақылауды қоса алғанда, зоологиялық-паразитологиялық және эпидемиялық процестерді бақылау болып табылады.

60. КҚГҚ бойынша эндемиялық аумақта жылына кемінде екі рет (сәуір-маусымда және қыркүйек-желтоқсанда) МЗПТ-ның тексеруі қамтамасыз етіледі, ерте және жылы көктем болатын жылдары тексеру ерте басталады.

61. МЗПТ:

1) түрлері және биотоптары бойынша кенелер санын есепке алуды (көп болу, басымдылық және кездесу индекстерін анықтау);

2) кене басу деңгейін бағалау үшін кемінде 10 (он) ауланы (үйлер және ауыл шаруашылығы жануарлары қоралары үшін) қамту арқылы елді мекендерде кенелер жинауды;

3) әрқайсысынан кемінде 5-10 басты тексеру арқылы кене басу деңгейін бағалау үшін ауыл шаруашылығы, үй жануарлары мен үй құстарынан кене жинауды;

4) кене басу деңгейін бағалау үшін кеміргіштерден және індерден кене жинауды;

5) кенелердің түрлік құрамын айқындауды;

6) кенелердің әртүрлі даму кезеңдерінде олардың негізгі және жанама қоректендірушілерін айқындауды;

7) кенелер популяциясының санына табиғи, антропогенді және шаруашылық факторларының әсерін талдауды;

8) кенелердің тіршілік әрекеті циклін фенологиялық бақылауды;

9) зертханалық зерттеу үшін ашық жерлерде және көбейетін орындарда (үй-жайлар, індер) кенелердің әртүрлі даму кезеңдерінде оларды жинауды;

10) кенелердің жаппай пайда болуы және олардың адамдарға белсенді шабуылы кезінде аулаларды тексеруді;

11) КҚГҚ-мен ауыратын науқастар тіркелген кезде елді мекендерді тексеруді;

12) жаздық жайылымға көшкен кезде мал шаруашылығы үй-жайларында, ашық қораларда және уақытша тұрақтарда кенелердің болуын тексеруді (айына бір реттен сиретпей);

13) табиғи ошақ аумағын сауықтыру дәрежесін және қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жүргізілген дезинсекциялық және дератизациялық іс-шаралардың тиімділігін бағалауды жүзеге асырады.

62. КҚГҚ-ның табиғи ошақтарын зоологиялық-паразитологиялық және эпидемиологиялық тексеру негізінде аумақтық бөлімшелер ЖАО-ның мүдделі құрылымдық бөлімшелерімен бірлесіп санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралардың кешенді бағдарламасын жасайды, онда мыналар көзделеді:

1) КҚГҚ-ның табиғи ошақтарының эпидемиялық және эпизоотиялық белсенділігін бақылау;

2) аумақтарында адамның сырқаттану жағдайлары тіркелетін, КҚГҚ вирусының (кенелер, құстар, кеміргіштер, жабайы және үй жануарларынан) антигені немесе рибонуклеин қышқылы (бұдан әрі - РНҚ) анықталатын жоғары эпидемиологиялық тәуекел учаскелерін анықтау (белсенді табиғи ошақтар);

3) КҚГҚ-мен ауыратын адамдарды уақтылы анықтауды бақылау, оларды зертханалық зерттеулердің толықтығы;

4) КҚГҚ-ның алдын алу мәселелері бойынша олардың арасында мақсатты бағытталған жұмыс жүргізу үшін табиғи ошақтардағы (немесе тәуекел аймағындағы) немесе оларға баратын халық контингентін, жоғары тәуекел топтарын анықтау;

5) аумақтағы КҚГҚ бойынша эпидемиялық маусымның кезеңін анықтау (зоологиялық-паразитологиялық көрсетілімдер бойынша);

6) профилактикалық іс-шаралар өткізудің көлемін және мерзімін негіздеу арқылы кейін оның тиімділігін бағалай отырып, КҚГҚ-ның табиғи ошақтарын сауықтыру (дезинсекциялау, дератизациялау және жайылымдарды, өрістерді құнарландыру);

7) жаңа аумақтарға инфекцияның әкелінуінің алдын алу;

8) медицина қызметкерлерін дайындау;

9) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу.

63. КҚГҚ табиғи ошақтылығы аймағында ЖАО жыл сайын Кодекстің 107-бабына сәйкес:

1) қаңтардан кешіктірмей кенеге қарсы өңдеу үшін дезинсекциялық құралдарды (препараттарды) сатып алуды ұйымдастыру бойынша іс-шаралар жүргізуді;

2) КҚГҚ-ның табиғи ошақтылығы аймағында шоғырланған елді мекендердегі мал шаруашылығы қора-жайларын, жеке аулаларды кенеге қарсы өңдеу басталғанға дейін (қидан, қоқыстан) тазалауды ұйымдастыруды;

3) малды жазғы жайылымға айдау кезінде уақытша тұрақты, мал қораларын және айналасындағы аумақты кенеге қарсы өңдеу басталғанға дейін тазалауды ұйымдастыруды;

4) филиалдардың, ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшелерінің кенеге қарсы іс-шараларды жүргізуін үйлестіруді;

5) өздігінен пайда болған қоқыс үйіндісін жоюды қамтамасыз етуді;

6) елді мекендердің, саябақтардың, гүл бақтарының, сауықтыру ұйымдарының, мекемелердің, ауыл шаруашылығы объектілерінің, жаппай демалыс орындарының және адамдар жиналатын орындардың аумақтарын абаттандыруды қамтамасыз етуді;

7) мал, мал қоралары және буферлік аймақтарды кенеге қарсы өңдеуді ұйымдастыру және өткізуді;

8) табиғи немесе ауыл шаруашылығына арналмаған алқаптарды егістікке, дақылдар шабындықтарына және өрістерге агротехникалық іс-шаралар кешені арқылы трансформациялау бойынша жұмысты ұйымдастыруды;

9) ауыл шаруашылығы малдарын айдап өту бағыттарын айқындау бойынша жұмыстарды ұйымдастыруды;

10) мал жаюды реттей отырып, жайылымдарды алмастыруды жүзеге асыруды;

11) бұқаралық ақпарат құралдарында КҚГҚ-ның алдын алу мәселелерімен, КҚГҚ клиникалық көріністерімен, жұқтыру жағдайлары және жеке қорғану құралдарымен байланысты халықты гигиеналық тәрбиелеу бойынша жұмысты ұйымдастыру мен жүргізуді жүзеге асырады.

64. Кенеге қарсы іс-шаралар алдын ала (жоспарлы) немесе шұғыл профилактика типі бойынша жүргізіледі.

65. Кенеге қарсы барлық іс-шаралар арнайы қорғаныш костюмінде (капюшоны бар комбинезон және маска) (бұдан әрі – қорғаныш костюмі), арнайы аяқкиім (етік немесе қонышы ұзын бәтеңке) және тығыз резеңке немесе нитрилді қолғапта апта сайын және киімді әрбір жуғаннан кейін акарорепелленттер немесе инсектоакарицидті құралдарымен импрегнациялай отырып жүргізіледі.

66. Профилактикалық іс-шараларды өткізудің көлемдері мен мерзімдерін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласының аумақтық бөлімшелері зоологиялық-паразитологиялық жұмыс нәтижесі негізінде айқындайды.

67. Кенеге қарсы жоспарлы іс-шаралар КҚГҚ бойынша эндемиялық аумақта жыл сайын кемінде екі рет (көктем, күз) өткізіледі.

68. Уақытынан бұрынғы профилактикалық жұмыс алдын ала өңдеу алдындағы жылы белгіленеді және жоспарлы түрде науқастар тіркелген орындарда, соңғы ауру тіркелген сәттен бастап үш жыл бойы, соңғы екі жылда оң нәтижемен кенелер анықталған орындарда және өңдеу алдындағы жылы КҚГҚ тасымалдаушы кенелер саны көп болғанда орындалады.

69. Шұғыл профилактика типі бойынша іс-шаралар Кодекстің 107-бабына сәйкес өңдеу жоспарланбаған учаскелерде:

1) адамның КҚГҚ-мен сырқаттануы тіркелген жағдайда;

2) кенелерді КҚГҚ вирусының болуына зерттеудің оң нәтижесі болғанда;

70. Кодекстің 107-бабына сәйкес кенеге қарсы іс-шаралар бір уақытта мынадай бағыттарда жүргізіледі:

1) ауыл шаруашылығы және үй жануарларында және мал шаруашылығы қора–жайларында кенелерді жоюды Заңның 35-бабы 2-тармағының 4) және 6) тармақшаларына сәйкес ЖАО ветеринариялық бөлімшелері ұйымдастырады;

2) аулалық құрылыстарды және онда ұсталатын жануарларды, оның ішінде үй құстарын кенеге қарсы өңдеуді қоса алғанда, елді мекендердің жеке аулаларында кенелерді жоюды Заңның 35-бабы 2-тармағының 4) және 6) тармақшаларына сәйкес аулалар мен жануарлардың иелері жүргізеді;

3) елді мекендердің айналасында қорғаныш аймағын құру үшін бұталарды, көгалды, сондай-ақ кеміргіштердің індерін инсектоакарицидті препараттармен тосқауылды дезинсекцияны филиалдар мен обаға қарсы күрес станциялары жүргізеді;

4) тұрақты немесе уақытша елді мекендердің айналасында бұталардың, суаттардың және ауыл шаруашылығы жануарларының орналасқан жерлерін инсектоакарицидті препараттармен буферлік аймағын құруды ЖАО-ның тиісті құрылымдық бөлімшелері ұйымдастырады;

5) агротехникалық және жалпы санитариялық іс-шараларды (үй-жайларды және аумақты қи мен қоқыстан, бұталардан механикалық тазалау, саңылаулар, жарықтар, індерді мазутпен, автолмен, креолинмен немесе көрсетілген заттар сіңірілген балшықпен алдын ала құйып, жөндеу және бітеу) үй иелері мен шаруашылық жүргізуші субъектілер жүзеге асырады.

71. Заңды, жеке тұлғалар, жеке кәсіпкерлер Кодекстің 107-бабының 1-тармағына сәйкес өздеріне тиесілі аумақта кенеге қарсы өңдеу жүргізеді.

72. КҚГҚ табиғи ошақтары аймақтарында (немесе тәуекел аймақтарда) орналасқан, қала сыртындағы жазғы сауықтыру ұйымдары бар ұйымдар мен мекемелер басшылары оларды ашу алдында мыналарды:

1) ұйымның айналасында 500 метр (бұдан әрі – м) радиуста іргелес аумақты қоқыстан, ағаш қалдықтарынан, қураған шөптен тазартуды;

2) ауыл шаруашылығы, үй және жабайы жануарлардың кіріп кетуін болдырмау мақсатында аумақты қоршауды;

3) тосқауыл енін қоршау периметрі бойынша кемінде 300 м жасай отырып, тосқауылды кенеге қарсы өңдеуді жүргізуді қамтамасыз етеді. Кенеге қарсы өңдеуді демалушы азаматтардың, балалардың келуінен күнтізбелік 5-7 күн бұрын және жүргізілген жұмыстардың тиімділігін бағалай отырып, әрбір ауысым алдында жүргізеді;

4) ұйым аумағынан тыс шыққан кезде балалардың пайдалануы үшін репелленттер резервін құруды;

5) ұйым персоналы, демалушы азаматтар және балалар жазғы сауықтыру мекемелеріне келген кезде олармен кенелердің шабуылынан қорғану шаралары туралы әңгіме жүргізуді қамтамасыз етеді.

73. Мектеп жанындағы жазғы сауықтыру ұйымдарының аумақтарын тосқауылды кенеге қарсы өңдеу эпидемиологиялық көрсетілімдер болған кезде жүргізіледі.

74. Кенеге қарсы іс-шараларды жүргізу үшін Қазақстан Республикасының және Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттердің аумағында қолдануға рұқсат етілген инсектоакарицидті құралдар пайдаланылады.

75. Hyalomma asiaticum (гиалома азиатикум) кенелері көп аудандарда кенеге қарсы іс-шаралар Кодекстің 107-бабына сәйкес наурыз-шілдеде және қыркүйек-қазанда, Hyalomma anatolicum (гиалома азиатикум) кенелері басым орындарда шілде-тамызда жүргізіледі. Ошақтың паразиттік жүйесінде аталған түрлерден басқа Dermacentor niveus (дермацентор нивеус) кенелері болған жағдайда кенеге қарсы іс-шаралар жылдың барлық жылы кезеңі ішінде жүргізіледі.

76.Кенелердің ерте белсенділігі анықталған жағдайда кенеге қарсы іс-шаралардың басталуы бір айға ерте жылжытылады: профилактикалық кенеге қарсы іс-шаралардың бірінші туры наурызда басталады, сәуірдің басынан кешіктірілмей аяқталады. Өңдеудің біреуін мал қырқу алдында 1-2 апта бұрын жүргізеді.

77.Өңдеулер жиілігін қолданылатын акарицидтердің қалдық әсерінің ұзақтығына байланысты айқындайды, осыған байланысты өңдеу жиілігі айына 2-3 реттен жылдың барлық жылы кезеңінде 2-3 ретке дейін өзгертіледі.

78.Hyalomma (гиалома) тұқымдас кенелермен күресу үшін кез келген инсектоакарицидті құралдардың шығын нормасын Ixodes (иксодес) тұқымдас кенелерге ұсынылғанмен салыстырғанда 2,5-3 есе көбейтеді.

79.Жануарлар белсенді жайылатын жерлерде жайылымдарды инсектоакарицидті құралдармен өңдеу жүргізуге жол берілмейді. Эндемиялық аймақта олардың реттелетін пайдаланылуы (КҚГҚ қоздырғышы анықталған жылдан кейінгі келесі 1-2 жылға ошақтық учаскелерді айналымнан алып тастау) қолданылады.

80.КҚГҚ-мен ауыратын науқастарды анықтауды денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.

81.Кене шағуынан зардап шеккен барлық адамдарға күнделікті екі рет дене қызуын өлшеу, күнтізбелік 14 (он төрт) күн бойы тері жабындарын тексеру арқылы медициналық бақылау белгіленеді және қажет болған жағдайда вирусқа қарсы препараттармен профилактикалық терапия тағайындалады немесе денсаулық сақтау ұйымына емдеуге жатқызылады.

82.Этиологиясы белгісіз қызба салдарынан амбулаториялық жағдайда емдеудегі науқастар геморрагиялық синдром қосылған жағдайда шұғыл түрде алғашқы қарау кезіндегі аурудың ауырлығына қарамастан, биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып, инфекциялық стационарға (бөлімшеге) емдеуге жатқызылады.

83.Табиғи ошақтылық аймағында және оған іргелес аумақтарда КҚГҚ ауруына күдігі бар адам медициналық көмекке жүгінген жағдайда биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып (медицина қызметкерінің өзіне, науқасқа және барлық айналадағыларға қатысты), медицина қызметкерлері оны саралап диагностикалау (міндетті түрде эпидемиологиялық анамнез жинау арқылы) және бастапқы тексеру кезіндегі аурудың ауырлығына қарамастан емдеу мақсатында шұғыл емдеуге жатқызу бойынша шаралар қабылдайды.

84.ҚКГҚ-мен ауыратын науқасты немесе ауруға күдікті пациентті анықтаған денсаулық сақтау ұйымдары эпидемиологиялық анамнез жинайды, науқасты жақын жердегі инфекциялық стационарға (бөлімшеге), оқшауланған бөлек палатаға немесе боксқа жатқызады, онда қажетті биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып, оған білікті медициналық көмек көрсетіледі.

85.Сырттан келген адам ҚКГҚ-мен сырқаттанған жағдайда науқастың тіркелген орны бойынша аумақтық бөлімше оның тұрғылықты орны бойынша аумақтық бөлімшені хабардар етеді.

86.Адамның КҚГҚ-мен сырқаттану жағдайлары аумақтық бөлімшенің ошақты энтомологиялық зерттеу арқылы эпидемиологиялық тергеп-тексеруіне жатады.

87. Аумақтық бөлімшенің, филиалдар мен денсаулық сақтау ұйымдарының мамандары КҚГҚ-ның эпидемиялық ошағында ошақты шоғырландыруға және оқшаулауға бағытталған санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралар кешенін ұйымдастыруды және жүргізуді қамтамасыз етеді:

1) жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдар тобын (аты-жөні бойынша) анықтау;

2) ошақтың шекарасын, инфекция көзі мен резервуарын, ошақты қалыптастыруға ықпал ететін себептер мен факторларды анықтау;

3) қоршаған ортадан және ауыл шаруашылығы, үй жануарлары мен құстардан иксодты кенелерін зерттеу үшін жинау;

4) аумаққа энтомологиялық зерттеу жүргізу;

5) ЖАО-ның тиісті бөлімшелерімен бірлесіп эпидемиялық процеске тартылған ұйымдарда және мекемелерде аумақтың абаттандырылуын және эпидемияға қарсы режимнің сақталуын күшейтіп қадағалауды енгізу;

6) ошақта дезинфекциялық және дезинсекциялық іс-шараларды ұйымдастыру және олардың тиімділігін бақылау;

7) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу.

88. Іс-әрекеттері КҚГҚ-ға күдігі бар адамдарды тексеру және (немесе) кез келген медициналық манипуляциямен, тасымалдау, ошақта жұмыс істеу, емдеуге жатқызу, емдеу және оларға қызмет көрсетумен байланысты барлық адамдарға қосымша алжапқыш, резеңке қолғаптың екінші жұбы, жеңқаптар, бетті қорғауға арналған экран қосылған І-типті қорғаныш костюмдерін пайдалану қажет. Адамның бетіне жиегімен тығыз жанасатын және қорғау деңгейі жоғары (кемінде 2-сынып) маскаларды немесе респираторларды қолдану қажет.

89. Денсаулық сақтау ұйымдары эпидемиялық ошақта:

1) сауалнама, қарап-тексеру және аулаларды (пәтерлерді) аралау арқылы науқастарды белсенді анықтау;

2) науқастарды анықтау және емдеуге жатқызу;

3) науқастардан және ҚКГҚ ауруына күдікті адамдардан материал алу;

4) соңғы науқас анықталған сәттен бастап күн сайын тері жабынын қарау, екі рет қызу өлшеу арқылы күнтізбелік күнтізбелік 14 (он төрт) күн бойы қарым-қатынаста болған адамдарды медициналық бақылау;

5) КҚГҚ ауырған науқаспен қарым-қатынастың түріне байланысты инфекционист дәрігердің тағайындауы бойынша биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып, денсаулық сақтау ұйымына провизорлық емдеуге жатқызу арқылы вирусқа қарсы препараттармен профилактикалық терапияны тағайындау;

6) санитариялық-ағарту жұмысын жүргізеді.

90. Зертханалық зерттеу жүргізуге жіберу үшін КҚГҚ-мен ауыратын науқастардан немесе ауруға күдікті адамдардан материал (таза қан, плазма, ұйысқан қан, қан сарысуы және қайтыс болғандардан бауыр, өкпе, көкбауыр, бүйрек, бас миы) алуды науқас емдеуге жатқызылған инфекциялық стационардың (бөлімшенің) қызметкерлері жүргізеді.

91. Денсаулық сақтау ұйымдары КҚГҚ-мен ауырған науқастардан (ауруға күдіктілерден) материал алуды арнайы емдеу басталғанға дейін биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып жүргізеді.

92. Материалды зертханалық зерттеуді патогендігі II топтағы микроорганизмдермен жұмыс жүргізуге тиісті Режимдік комиссияның рұқсаты бар зертханалар жүргізеді.

93. КҚГҚ-мен ауырған науқастардың материалын зерттеу иммундық-ферментті талдау (бұдан әрі – ИФТ), ПТР, вирусологиялық әдістермен жүргізіледі.

94. КҚГҚ диагнозы эпидемиологиялық, клиникалық және зертханалық деректер негізінде қойылады.

95. КҚГҚ клиникалық диагнозы науқастың қанынан КҚГҚ вирусы бөлінген кезде және (немесе) ПТР оң нәтижесі болғанда және (немесе) қан сарысуында Ig М сыныбының антиденелері анықталған кезде расталған деп есептеледі.

96. Эпидемиялық ошақта МЗПТ мамандары науқастың кенемен ықтимал жанасу объектілері мен аумағын (елді мекеннің барлық мал шаруашылығы фермалары, жеке аулалары, тұрғын және тұрғын емес үй-жайлары, табиғи биотоптарды) тексереді, ошақ шегінде орналасқан ауыл шаруашылығы және үй жануарларында иксодты кененің болуын тексереді.

97. Эпидемиялық ошақты тексеру нәтижесі бойынша кенелер болған жағдайда Кодекстің 107-бабына сәйкес объектілер, биотоптар, ауыл шаруашылығы және үй жануарларына дезинсекциялық өңдеу жүргізіледі.

98. КҚГҚ эпидемиялық ошақтарында филиалдардың дезинфекциялық бейіндегі мамандары КҚГҚ-мен ауыратын науқастар болған жағдайда вирустық инфекциялар кезінде қолдануға рұқсат етілген дезинфектанттармен ағымдағы және қорытынды дезинфекцияны жүргізеді. Қанмен және науқастың бөлінділерімен ластанған немесе ластануына күдікті заттар, сонымен қатар науқастың сілемейлі қабықтарымен жанасқан заттар зарарсыздандыруға жатады.

99. Эндемиялық аумақта бір науқас бар болатын бүкіл елді мекен КҚГҚ-ның эндемиялық ошағы болып есептеледі, эндемиялық аймақтан тыс орналасқан қалаларда және кенттерде науқастың болатын орны (жеке үй иелігі, пәтер немесе денсаулық сақтау ұйымы) эндемиялық ошақ болып есептеледі.

100. КҚГҚ ошағындағы барлық жұмыстар ІІ-типті қорғаныш костюмімен, арнайы аяқкиіммен (етік немесе қонышы ұзын бәтеңке) және резеңке қолғаппен жүргізіледі.

101. Қорғаныш костюмі болмаған жағдайда комбинезон пайдаланылады, бұл ретте оның жоғарғы бөлігі шалбарға, шалбар шұлыққа салынады.

102. КҚГҚ ошақтарында жұмыстың әр сағаты сайын киімге түскен кенелерді уақтылы анықтау үшін тексеру (өзіне және бір-біріне) жүргізу қажет.

103. МЗПТ персоналы қорғаныш киімін импрегнациялау үшін аэрозольды акарорепелленттерді немесе ұнтақ тәрізді инсектоакарицидті заттарды пайдаланады. Импрегнация аптасына бір реттен сиретпей және әрбір кір жуған сайын жүргізіледі.

104. Ауыл шаруашылығы малдарын қырқу, жүндерді өңдеу, сою және етін бөлшектеу қорғаныш киімі мен қолғаптарды киіп орындалады.

5-тарау. Бүйрек синдромы бар геморрагиялық қызбаның алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

105. Бүйрек синдромы бар геморрагиялық қызбаның (бұдан әрі – БСГҚ) алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық талаптар сырқаттанушылық мониторингін, аумақтың эндемиялылығын зерделеу, қоздырғыштың айналымын бақылау, жағдайды бағалау, болжамдау және өткізілетін іс-шаралардың тиімділігін бақылауды қоса алғанда, эпидемиялық процесті ай сайынғы бақылау болып табылады.

106. МЗПТ БСГҚ бойынша ошақтылық аумағында зоологиялық-паразитологиялық тексеру жүргізеді, ол мыналарды қамтиды:

1) кеміргіштердің шоғырлану орындарын және санын ұсақ сүтқоректілердің түрлік құрылымын және олардың популяцияларындағы эпизоотия деңгейін (сәуір-мамыр және қазан-желтоқсан) анықтау арқылы есепке алу;

2) кеміргіштердің көбею қарқындылығын бағалау және олардың санының өзгеруін қысқа мерзімді болжау;

3) кеміргіштердің азықтық базасы мен ауа райы жағдайларына байланысты деректер жинау;

4) хантавирустық антигеннің болуына зертханалық зерттеу үшін кеміргіштерді аулау және тышқан текті кеміргіштердің хантавирусты жұқтыру деңгейін айқындау;

5) БСГҚ белсенді табиғи ошақтарын анықтау және табиғи ошақтардың белсенділік дәрежесі бойынша бақыланатын аумақты ландшафтылы-географиялық аудандастыру;

6) БСГҚ-мен ауыратын науқастар тіркелген жағдайда елді мекендер мен ошақтарды тексеру.

107. Аумақтық бөлімшелер:

1) БСГҚ табиғи, антропургиялық ошақтарын түгендеу және олардың белсенділігін болжауды;

2) сырқаттанушылық динамикасын ретроспективті және жедел талдауды;

3) БСГҚ-мен ауыратын науқастарды ерте анықтауды, оларды серологиялық тексерудің әдістемелік дұрыстығын бақылауды;

4) халықтың табиғи иммунитет деңгейін зерделеуді;

5) БСГҚ-ны жұқтыру тәуекелі жоғары топтарды анықтауды;

6) профилактикалық іс-шараларды жүргізу көлемдері мен мерзімдерін негіздеуді;

7) БСГҚ профилактикасы және эпидемиологиясы мәселелері бойынша медицина қызметкерлерін дайындауды;

8) БСГҚ профилактикасы мәселелері бойынша тұрғындар арасында санитариялық-ағарту жұмысын, оның ішінде эпидемиялық тәуекелі жоғары контингентті, топтарды және учаскелерді анықтау арқылы мақсатты түрде жүргізеді.

108. ЖАО-ның тиісті құрылымдық бөлімшелері Кодекстің 107-бабына сәйкес БСГҚ бойынша қолайсыз аумақтарда:

1) елді мекендер ішіндегі және олардың шекарасындағы және оларға іргелес аумақтарда 500 м аймақтағы орманды саябақ және бақтардың орманды алқаптарын шөпшектерден, қоқыстан, қураған шөптен, қалың бұталардан механикалық тазартуды;

2) кеміргіштерді шаруашылық құрылыстарға және тұрғын үй-жайларына кіргізбеуді қамтамасыз етуді;

3) тазартылған аумақтарда (елді мекендер, рекреациялық аймақтар мен егін шаруашылығы аймақтары, орманды саябақтар (саябақтар, бақтар), зираттар, сауықтыру ұйымдары, мекемелері (оның ішінде демалыс базалары), ауыл шаруашылығы объектілері, адам көп жиналатын және демалатын орындарда) және БСГҚ белсенді табиғи ошақтарында орналасқан құрылыстарда күз кезінде (қазан-желтоқсан) тұтас кенттік дератизациялау ұйымдастыруды;

4) БСГҚ бойынша энзоотиялық жерлерде саяжай учаскелеріне, кәсіпорындардың құрылысына, сауықтыру мекемелеріне және балалар ұйымдарына берілетін аумақтарда жаппай дератизациялау жүргізуді ұйымдастыруды және бақылауды жүргізеді.

109. Табиғи ошақтылық аймағында және оған іргелес аумақтарда БСГҚ ауруына күдікті адам медициналық көмекке жүгінгенде денсаулық сақтау ұйымдары саралап диагностикалау (міндетті түрде эпидемиологиялық анамнез жинай отырып) және симптоматикалық емдеу мақсатында алғашқы қарау кезіндегі аурудың ауырлығына қарамастан, оны емдеуге жатқызу бойынша шараларды қабылдайды.

110. Адамның БСГҚ ауруымен сырқаттану жағдайын аумақтық бөлімшелер:

1) ошақты зоологиялық-паразитологиялық тексеру;

2) ошақтың шекарасын, инфекция көзін, резервуарын, ошақтың қалыптастыруына ықпал ететін себептер мен факторларды айқындау;

3) жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдар (аты-жөні бойынша) тобын анықтау;

4) ошақтарда дезинфекциялық және дератизациялық іс-шараларды ұйымдастыру және олардың тиімділігін бақылау;

5) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізуді жүзеге асыру арқылы эпидемиологиялық тергеп-тексереді.

111. Денсаулық сақтау ұйымдары эпидемиялық ошақта:

1) сауалнама, қарап-тексеру және аулаларды (пәтерлерді) аралау арқылы науқастарды белсенді анықтауды;

2) науқастарды анықтау және емдеуге жатқызуды;

3) БГСҚ-мен ауыратын науқас және күдікті адамдардан материал алуды;

4) санитариялық-ағарту жұмысын жүргізеді.

112. Зертханалық зерттеулер жүргізуге жіберу үшін БСГҚ-мен ауыратын науқастардан немесе ауруға күдікті адамдардан материалдар (таза қанды, плазманы, ұйысқан қанды, қан сарысуын және қайтыс болғандардан бауыр, өкпе, көкбауыр, бүйрек, бас миын) алуды науқас емдеуге жатқызылған стационардың (бөлімшенің) қызметкерлері жүргізеді.

113. Денсаулық сақтау ұйымдары БСГҚ-мен ауырған науқастардан (ауруға күдіктілерден) материал алуды арнайы емдеу басталғанға дейін биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып жүргізеді.

114. Материалды зертханалық зерттеуді патогендігі II-ІІІ топтағы микроорганизмдермен жұмыс істеуге тиісті Режимдік комиссияның рұқсаты бар зертханалар жүргізеді.

115. БСГҚ диагнозы эпидемиологиялық, клиникалық және зертханалық деректер негізінде қойылады.

116. Кеміргіштер арасында эпизоотиялық процесс жанданған және БСГҚ-мен сырқаттанушылық өскен жағдайда Кодекстің 107-бабына сәйкес аумақтық бөлімше ЖАО-ның тиісті бөлімшелерімен және денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп:

1) денсаулық сақтау ұйымдарының, ветеринариялық және коммуналдық қызметтердің, орман шаруашылығының, сауда, қоғамдық тамақтану, сауықтыру ұйымдарының БСГҚ профилактикасына бағытталған іс-шараларды ұйымдастыруын және жүргізуін;

2) БСГҚ ошақтары жанданған орындарына және аудандар мен қалалардың бұрын тексерілмеген елді мекендерінің аумақтарына зоологиялық-паразитологиялық тексеруді ұйымдастыруды және жүргізуді;

3) елді мекендердің, сауықтыру, балалар, сауда ұйымдарының санитариялық жағдайына тексеру ұйымдастыруды;

4) адамдардың жұқтырған орындарын және жағдайларын анықтай отырып, аурулардың көптеген жағдайларын эпидемиологиялық тергеп-тексеру жүргізуді;

5) филиалдар мен обаға қарсы күрес станцияларының елді мекендер, елді мекендерге іргелес орманды алқаптар және халық шоғырланған жерлердің айналасында уланған қармақжемді жасырын беру арқылы тосқауылды дератизацияны жүргізуін;

6) БСГҚ-мен ауыратын науқастарды және соларға ұқсас жағдайларда болған адамдарды анықтау мақсатында аулаларды аралауды ұйымдастыруды;

7) БСГҚ бойынша қолайсыз аумақтардағы амбулаториялық-емханалық ұйымдарға, стационарларға, фельдшерлік-акушерлік пункттерге хантавирустық инфекцияның болуын жоққа шығармайтын диагноздары бар (олигоурия, полиоурия, конъюнктивит) науқастардың жүгінуін (соңғы 1-2 айда) талдауды;

8) санитариялық-ағарту жұмысын күшейтуді қамтамасыз етеді.

117. Кодекстің 107-бабына сәйкес БСГҚ-ның табиғи ошақтарының аймағында орналасқан жазғы сауықтыру ұйымдары мен мекемелерінің басшылары оларды ашу алдында мынадай талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді:

1) сауықтыру ұйымдары мен мекемелері пункттеріне ені 500 м радиус аймақтағы іргелес орман алқаптарын қоқыстан, шөпшектерден, қураған шөптен, қалың бұталардан механикалық тазартуды жүргізу;

2) кеміргіштерді шаруашылық құрылыстарға және тұрғын үй-жайларына кіргізбеуді қамтамасыз ету;

3) тышқан тәрізді кеміргіштерді жою және жаппай (кенттік) дератизациялау бойынша іс-шараларды жүргізу;

4) 500 метрлік аймақта уланған қармақжемдерді жасырын беру арқылы тосқауылды дератизацияны жүргізу;

5) төсек-орын жабдықтарын 6-8 сағат бойы желдету және күнде кептіру және төсек-орын жабдықтарына камералық өңдеу жүргізу;

6) сауықтыру маусымы басталу алдында, содан кейін әрбір ауысым басталар алдында үй-жайларда ылғалды дезинфекциялау жүргізу;

7) БСГҚ профилактикасы шаралары бойынша персоналға нұсқама жүргізу;

8) Қазақстан Республикасының және Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттердің аумағында қолдануға рұқсат етілген ұзақ әсер ететін родентицидті заттарды қолдана отырып, жаздық маусымдық сауықтыру ұйымдары мен мекемелерін қыс мезгіліне консервациялауды жүргізу.

6-тарау. Құтырудың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

118. Құтырудың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық талаптар жағдайды бағалау мен адамдар арасында инфекцияның таралуын болдырмауға бағытталған санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды әзірлеу болып табылады.

119. Құтырумен сырқаттанушылықты эпидемиологиялық қадағалау:

1) жануарлардың шабуылдауы және тістеуі себебі бойынша халықтың жүгінуіне мониторинг жүргізуді;

2) аумақтастыру, эпидемиялық және эпизоотиялық процестердің маусымдылығы, кезеңділігі жағдайларын ескере отырып адамдардың құтырумен сырқаттануына мониторинг жүргізуді;

3) адамдарды құтыруға қарсы профилактикалық вакцинациялау жүргізу қажеттілігі мен көлемін айқындауды;

4) кәсіби қызметі құтыруды жұқтыру тәуекеліне байланысты адамдарға профилактикалық егу жүргізуді бақылауды және антирабиялық көмек көрсету нәтижесі бойынша деректерді талдауды;

5) жүргізілетін іс-шаралардың тиімділігін бағалауды;

6) халықтың құтырумен сырқаттануын талдауды және эпидемиологиялық жағдайдың дамуын болжауды;

7) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізуді қамтиды.

120. Адамдарды құтыруға қарсы профилактикалық вакцинациялау № 612 қаулыға сәйкес жүзеге асырылады.

121. Халықты құтыруға қарсы жоспарлы профилактикалық егуді денсаулық сақтау ұйымдары халықтың мынадай контингентіне:

1) ғылыми-зерттеу ұйымдарының, зертханалардың қызметкерлеріне, оның ішінде сынама алуды жүргізетін, виварийлер, құтыру қоздырғышының болуына зерттеу жүргізетін және жануарлармен жұмыс істейтін ұйымдар мен мекемелердің персоналына;

2) қараусыз қалған жануарларды аулау және ұстау бойынша жұмысты орындайтын адамдарға;

3) аңшылық және орман шаруашылығы органдарының қызметкерлеріне, қорықшыларға, мал сою орындарының (алаңдарының) жұмыскерлеріне, таксидермистерге, кинологтарға және құтырумен ауыратын жануарлармен ықтимал қарым-қатынас тәуекелі бар адамдарға;

4) құтырумен ауыратын науқасқа парентеральды араласуды жүргізуге қатысатын денсаулық сақтау ұйымдарының қызметкерлеріне және патологоанатомдарға жүргізеді.

122. Жануардың құтырумен ауыруы (күдік) тіркелген жағдайда Заңға сәйкес ЖАО ветеринариялық бөлімшесінің бас мемлекеттік ветеринариялық дәрігері тез арада тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің бас мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторына, сонымен бірге аумақтық бөлімшеге хабарлайды.

123. Құтыру вирусын жұқтыру тәуекеліне ұшыраған (жануарлардың тістеуі, тырнауы немесе сілекейлеуінен, сондай-ақ құтырудан өлген жануарларды бөлшектеу кезінде зардап шеккен) адамдарды анықтаған денсаулық сақтау ұйымдары олар туралы тез арада аумақтық бөлімшеге және ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесіне хабарлайды.

124. Құтыруға күдікті адамдар инфекциялық стационарлардың (бөлімшелердің) жеке бокстарына жатқызылады.

125. Аумақтық бөлімше адамдар құтырумен ауырған немесе құтыру вирусын жұқтыру тәуекелі бойынша жүгінген жағдайда зақым келтірген жануарларды оқшаулау және ветеринариялық бақылауды белгілеу мақсатында белгілі жануарлар туралы ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесіне хабарлайды.

126. Адамдар құтырумен ауырған немесе құтыру вирусын жұқтыру тәуекелі бойынша жүгінген жағдайда аумақтық бөлімше ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесінің өкілімен бірлесіп:

1) ошаққа тез арада бірлескен эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру жүргізеді;

2) қауіп төндіретін аймақтың шекарасын айқындайды және эпизоотиялық ошақты таратпау бойынша іс-шаралар жоспарын әзірлейді;

3) денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп құтыру вирусын жұқтыру тәуекеліне ұшыраған және профилактикалық егуге мұқтаж адамдар тобын (аты-жөні бойынша) анықтайды;

4) қолайсыз пунктте құтырумен ауыратын, ауруды жұқтыруға күдікті жануарларды анықтау, жануарларды (иттер, мысықтар) ұстау жағдайларын тексеру үшін аулаларды (пәтерлерді) аралауды ұйымдастырады;

5) оқшаулап және бақылауда қалдырылатын тістеген адамдар мен жануарларды қоспағанда, анықталған құтырумен ауыратын жануарларды кейіннен өртеу арқылы оларды өлтіру бойынша жұмысты ұйымдастырады;

6) ықтимал инфекция көзі және (немесе) инфекцияның берілу факторлары болған мал шаруашылығы, былғары, тері өндірістері өнімдерін жою бойынша шараларды ұйымдастырады;

7) құтыру қоздырғыштарын жұқтыруға күдікті өнімдерді (сүт, ет, тері) өткізуге және сыртқа шығаруға жол бермейді;

8) эпидемиялық және эпизоотиялық ошақтарда дезинфекциялық іс-шараларды ұйымдастырады;

9) адамдар арасында ауру жағдайларына жол бермеу бойынша іс-шараларды және құтырумен сырқаттанудың қауіптілігі және оның алдын алу шаралары туралы түсіндіру жұмысын жүргізеді.

127. Жабайы жануарлар арасында құтыру жағдайлары анықталған жағдайда ЖАО-ның тиісті құрылымдық бөлімшелері қараусыз иттер, мысықтар мен жабайы жануарларды аулау және жою бойынша іс-шаралар жүргізеді.

128. Денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары денсаулық сақтау ұйымдары базасында антирабиялық көмек орталықтарын (кабинеттерін) ұйымдастырады. Антирабиялық көмекті денсаулық сақтау ұйымдарының травматологиялық пункттерінің, хирургиялық кабинеттерінің травматологтары, хирургтары жүргізеді.

129. Денсаулық сақтау ұйымдарының мамандары кез келген жануардың тістеуі, тарнауы, сілекейлеуі себебі бойынша жүгінген барлық адамдарға, сондай-ақ құтырудан өлген жануардың етін бөлшектеу, өлекселерін ашу кезінде зардап шеккен адамдарға тез арада медициналық-санитариялық алғашқы көмек көрсетеді (көп мөлшерде 20% сулы-сабынды ерітіндімен шаю) және травматологиялық пункттерге немесе хирургиялық кабинеттерге жібереді.

130. Жануарлардың тістеуінен, тырнауынан немесе сілекейлеуінен, сондай-ақ құтырудан өлген жануарды бөлшектеу кезінде зардап шеккендерге медициналық көмек көрсету мыналарды қамтиды:

1) зақымданған, сілекейленген жерді (жара, сызат, тырналған жер) тез арада 20% сулы-сабынды ерітіндімен өңдеу, жараның шеттерін спиртті йод ерітіндісімен өңдеу, стерильді таңып байлау. Алғашқы күнтізбелік үш күн ішінде өмірлік немесе косметикалық көрсетілімдер бойынша араласуды талап ететін зақымдарды қоспағанда, жараның шеттері алынбайды және тігілмейді;

2) жергілікті өңдеу жүргізілген соң құтыру вирусын жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарға антирабиялық вакциналар мен антирабиялық иммуноглобулин қолдану туралы нұсқаулықта (ережеде) көзделген тәртіппен және мерзімдерде тез арада иммундау жүргізіледі;

3) тістелген жаралар кезінде қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге және сіреспеге қарсы препараттарды қолдану жөніндегі нұсқаулыққа (ережеге) сәйкес сіреспенің шұғыл профилактикасын жүргізу;

4) зардап шеккен адамды ауылдық жерден медициналық көлікпен жеткізу, келуден жалтарғандарды антирабиялық екпелер курсын жалғастыру үшін әкелуді қамтамасыз ету;

5) зақым келтірген жануардың денсаулық жағдайы туралы ветеринариялық қызметтің анықтамасы негізінде әрбір зардап шегуші адам үшін екпелер курсын нақтылау;

6) профилактикалық емдеу курсынан жалтарған немесе өз еркімен тоқтатқан жағдайда қажетті шараларды қабылдау;

7) егілетін адамға иммундау басталған сәттен бастап алты ай мерзімге алкогольді тұтынуға жол берілмеуі, сондай-ақ қатты шаршау, салқын тию және қатты қыздырынуды болдырмау туралы ескерту;

8) аумақтық бөлімшеге зардап шеккен адамның профилактикалық егу курсы аяқталғанға дейін тұрғылықты жерді ауыстырғаны туралы ақпарат ұсыну.

131. Денсаулық сақтау ұйымы әрбір жүгінген адамға "Денсаулық сақтау саласындағы есепке алу құжаттамасының нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ 175/2020 бұйрығымен Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579 болып тіркелген) бекітілген "Профилактикалық екпелердің картасы" № 065/е нысанын толтырады.

132. Денсаулық сақтау ұйымдары егілетін адамды емдеуге жатқызуды клиникалық көрсетілімдер бойынша жүзеге асырады.

133. Адамдарды немесе жануарларды тістеген иттерді, мысықтарды (анық құтыру белгілері бар жануарларды қоспағанда) тез арада иелері немесе қараусыз иттер мен мысықтарды аулайтын арнайы бригада күнтізбелік 10 (он) күн ішінде оқшаулау және ветеринариялық мамандардың бақылауы үшін жақын жердегі ветеринариялық емдеу ұйымына жеткізуі тиіс.

134. Жекелеген жағдайларда ветеринариялық емдеу ұйымының рұқсаты бойынша адамдар немесе жануарларды тістеген жануар иесінде қалдырылады, ол осы жануарды күнтізбелік 10 (он) күн ішінде оқшауланған үй-жайда ұстау және оны ветеринариялық дәрігердің тексеруіне әкелу туралы жазбаша міндеттеме береді.

135. Осы аумаққа қызмет көрсететін ветеринариялық дәрігер оқшауланған жануарларға бақылау жүргізеді. Бақылау нәтижесі туралы ақпарат бақылау аяқталғаннан кейін күнтізбелік 2 (екі) күннен кешіктірілмей зардап шеккен адамды егетін денсаулық сақтау ұйымына және аумақтық бөлімшеге, зардап шеккен адамның тұрғылықты жері бойынша ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесіне жазбаша түрде беріледі.

136. Құтыруға тексерілген жануардың зертханалық диагностикасының нәтижесі оң болған жағдайда зардап шеккен адамның басталған арнайы антирабиялық емдеу курсы жалғастырылады, нәтижесі теріс болған жағдайда профилактикалық егу курсы тоқтатылады.

137. Жануарда құтыруға күдікті клиникалық көріністер бар болған жағдайда адамды антирабиялық емдеу курсы зертханалық диагностиканың теріс нәтижесіне қарамастан жалғастырылады.

7-тарау. Листериоздың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

138. Листериозбен сырқаттанудың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық талаптар жағдайды бағалау және адамдар арасында инфекцияның туындауына, таралуына, эпидемиялық ошақтарды қалыптастыруға жол бермеуге бағытталған шараларды әзірлеу болып табылады.

139. Листериозбен сырқаттанушылықты эпидемиологиялық қадағалау мыналарды қамтиды:

1) қоршаған ортада қоздырғыштың айналымын, тамақ өнімдерінің ластануын, эпидемиологиялық маңызды объектілердің болуын және жағдайын бақылау;

2) аудандастыру (аумақтандыру) және эпидемиологиялық жағдайдың дамуын болжау жағдайларын ескере отырып, халықтың листериозбен сырқаттанушылығын талдау;

3) бактерия тасымалдаушыларды анықтау және санациялау мақсатында әсіресе халықтың декреттелген топтарын, ауырып сауыққан адамдарды есепке алу және динамикалық бақылау;

4) листериозға қарсы санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шаралардың қажеттілігі мен жүргізу көлемін анықтау;

5) тамақ өнімдерін өндіру, сақтау, тасымалдау және өткізу кезінде қоздырғыштардың берілуінің алдын алатын санитариялық-гигиеналық іс-шаралар кешенін жүргізу;

6) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысы.

140. Қызметі жануарларды өсіру, дайындау (сою), сақтау, қайта өңдеу және жануарларды, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты өткізуді жүзеге асырумен байланысты кәсіби тәуекелі бар адамдар Кодекстің 86-бабына сәйкес жыл сайын листериозға профилактикалық медициналық тексеруден өтеді.

141. Шаруашылық жүргізуші субъектілер жұмыскерлерін профилактикалық медициналық тексеру жануарлардың жаппай төлдеуі және бұзаулауы аяқталғаннан кейін 1-2 айдан соң, кәсіпорындар жұмыскерлерін жануарларды жаппай сойғаннан кейін 1-2 айдан соң жүргізіледі.

142. Он сегіз жасқа толмаған адамдар, жүкті және бала емізетін әйелдер жануарларды күтумен және мал шаруашылығы өнімдерімен жанасумен байланысты жұмысқа (жануарларды сою, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты сақтау, қайта өңдеу және өткізу) жіберілмейді.

143. Шаруашылық жүргізуші субъектілер жұмыскерлері, оның ішінде уақытша тартылатын адамдар жеке гигиена және жеке қорғаныш құралынсыз (халат, резеңке қолғап, жеңқап, клеенка алжапқыштар, тиісті аяқкиім) жұмыс істеуге жіберілмейді.

144. Жұқпалы материалмен жұмыс iстеу және жеке қауiпсiздiк шаралары бойынша нұсқамадан өтпеген адамдар серологиялық реакциялары оң жануарларды және листериозбен ауыратын жануарларды қабылдауға, тасымалдауға және союға, етін бөлшектеуге және олардың шикiзатын қайта өңдеуге жіберiлмейдi.

145. Ұйымдардың, мекемелердің басшылары олардың ведомстволық тиістілігі мен меншік нысанына қарамастан, адамдардың листериозды жұқтыруының алдын алуға бағытталған санитариялық-профилактикалық және дезинфекциялау іс-шараларын ұйымдастырады және жүргізеді.

146. Листериозға профилактикалық зертханалық тексерілуге мыналар жатады:

1) қайталанатын ангинамен, лимфаденит және конъюнктивитпен инфекциялық ауру симптомдарымен, септикалық белгілермен, менингит және энцефалит белгілерімен, жануарлармен, мал шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеумен кәсіби байланысты (ветеринариялық мамандар, мал сою орындары (алаңдары), ет комбинаттары, сүт-тауар фермалары, мал шаруашылықтары, аң фермалары, зертханалар, биофабрикалар, жануарларды ұстайтын немесе олармен жұмыс істейтін көпшілік мәдени немесе спорттық ұйымдар, мекемелер жұмыскерлері) адамдар;

2) кез келген инфекциялық аурулардың белгілері бар, листериоз бойынша қолайсыз шаруашылықпен байланысы бар (егер шаруашылықта жануардың листериозбен ауыруы анықталса) адамдар;

3) жануарларды күтуге және жануарлардан алынатын өнімдерді және шикізатты қайта өңдеуге уақытша тартылған адамдар (маусымдық жұмыстан 1 – 2 айдан кейін);

4) листериозбен ауырған науқаспен қарым-қатынаста болған жағдайда клиникалық көрсетілімдері бойынша репродуктивтік жастағы әйелдер (тұмау тәрізді аурулармен, жиі ангинамен, лимфаденитпен және конъюнктивитпен, аналық бездің, жатыр мойнының қабынуымен ауыратын, септикалық белгілері, менингит және энцефалит белгілері бар);

5) қолайсыз акушерлік-гинекологиялық анамнезі бар (өздігінен түсік тастау, нәрестені өлі туу, жүктіліктің немесе алдыңғы босанудың патологиялық өтуі), листериоз болжанатын патологиясы бар жүкті және босанатын әйелдер;

6) мал шаруашылығымен немесе кәсібі бойынша жануарлармен байланысы бар, катаралдық белгілері бар жүкті әйелдер;

7) қарт адамдар мен жағдайдың бұрын анықталмаған себептерінсіз менингит және менингоэнцефалит белгілері бар иммундық дефицитпен ауыратын адамдар;

8) бұрын анықталған диагнозы жоқ септикалық жағдайдағы адамдар;

9) листериозға күдікті жаңа туған нәрестелер;

10) көрсетілімдері бойынша өлі туған немесе өмірінің алғашқы күндері қайтыс болған балалардың мәйіттері.

147. Листериозбен ауыратын науқастарды анықтауды медициналық көмектің барлық түрлерін көрсету кезінде денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.

148. Жануарда листериоз диагнозы қойылғанда және мал шаруашылығы өнімдерінде листерия анықталған кезде ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесінің мемлекеттік ветеринариялық дәрігері тез арада тиiстi аумақтық бөлімшеге және ветеринария ведомствосының аумақтық бөлімшесіне хабарлайды.

149. Листериозбен ауыратын немесе адамда оған күдік анықталған жағдайда аумақтық бөлімше ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесіне және аумақтық ветеринария бөлімшесіне хабарлайды.

150. Аумақтық бөлімше ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесімен бірлесіп:

1) ошақта эпизоотиялық-эпидемиологиялық тексеру жүргізеді;

2) қауiп төндіретін аймақтың шекараларын айқындайды және эпидемиялық және эпизоотиялық ошақты шоғырландыру бойынша іс-шаралар жоспарын әзiрлейдi;

3) листериоздың эпизоотиялық ошағы қалыптасқан кәсіпорынның (шаруашылық) аумағында шектеу іс-шараларын енгізу жөніндегі жұмысты ұйымдастырады;

4) ошақтың қалыптасуы және инфекцияның ықтимал берілу факторларымен байланысты жануарлардан алынатын өнiмдердi пайдалануға тыйым салуды енгiзу жөнiндегi жұмысты ұйымдастырады;

5) денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп листериозды жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарды анықтау үшін аулаларды (пәтерлерді) аралауды ұйымдастырады;

6) объектінің кеміргіштермен қоныстануын бағалау және Кодекстің 107-бабына сәйкес ошақта дезинфекциялық, дертизациялық іс-шараларды жүргізу бойынша жұмыстарды ұйымдастырады;

7) халық арасында листериоздың алдын алу мәселелері бойынша бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмысты ұйымдастырады.

151. Денсаулық сақтау ұйымдары:

1) науқастарды белсенді түрде анықтауды, емдеуге жатқызуды, оларды тексеруді және аулаларды (пәтерлерді) аралауды;

2) соңғы науқас анықталған сәттен бастап күн сайын тері жабынын қарау, екі рет қызу өлшеу арқылы күнтізбелік 45 (қырық бес) күн бойы листериозды жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарды медициналық бақылауды;

3) зертханалық зерттеу үшін листериозды жұқтыру тәуекеліне ұшыраған науқас (ауруға күдікті) адамдардан, жүкті әйелдерден, мәйіттерден және қарым-қатынаста болған адамдардан материал алуды;

4) инфекционист дәрігердің тағайындауы бойынша қарым-қатынаста болған адамдарға шұғыл профилактиканы;

5) санитариялық-түсіндіру жұмысын жүзеге асырады.

152. Листериозбен ауыратын науқас (ауруға күдікті) адамдарды, листерия таратушыларды емдеуге жатқызуды денсаулық сақтау ұйымдары клиникалық және эпидемиологиялық көрсетілімдері бойынша жүргізеді.

153. Эпизоотиялық ошақта жұқтыру тәуекеліне ұшыраған жүкті әйелдер листериозға (бактериологиялық) міндетті түрде тексеріледі.

154. Листериозға зерттеуге материал:

1) науқастар мен ауруға күдікті адамдардың мұрын және мұрын-жұтқыншақ шырышы, көздің бөліндісі, қан, жұлын сұйығы, тоңғақ, қағанақ сұйықтығы, ұрықжолдас, урогениталды жол бөліндісі, өкпеқап және буын сұйықтығы;

2) мәйіт материалы – қан, экссудаттар, ішкі ағзалар (бауыр, өкпе, көкбауыр, лимфа түйіндері);

3) азық-түлік шикізаты және жануардан алынатын өнім;

4) қоршаған орта объектілері – топырақ, шөп, жем-шөп, төсем, су.

155. Науқас (ауруға күдікті) адамдардан материал алуды денсаулық сақтау ұйымдары арнайы емдеу басталғанға дейін жүргізеді.

156. Эпидемиялық ошақтарда қоршаған ортадан, азық-түлік шикізатынан және жануарлардан алынатын өнімдерден сынама алуды филиалдар жүргізеді.

157. Материалды зертханалық зерттеуді патогендігі ІІІ топтағы микроорганизмдермен жұмыс жүргізуге тиісті Режимдік комиссияның рұқсаты бар зертханалар жүргізеді.

158. Листериоз диагнозы кез келген қолданыстағы диагностика әдістерімен адам организмінде (бірінші кезекте жұлын сұйығында, қанда, өкпеқап және буын сұйықтығында) листериялардың бар екендігі расталған жағдайда эпидемиологиялық анамнез ескеріле отырып, клиникалық көрініс негізінде қойылады.

159. Эпизоотиялық ошақтағы (листериоз бойынша қолайсыз шаруашылықтағы) барлық жүкті әйелдер жануарларды күтумен байланысты емес және қолайсыз шаруашылықтардың мал шаруашылығы өнімдерімен жанаспайтын жұмысқа ауыстырылады.

160. Денсаулық сақтау ұйымында (стационарда) листериоз жағдайы тіркелген кезде:

1) жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарды анықтау және оларға медициналық бақылауды белгілеу;

2) науқастарды (ауруға күдікті адамдарды), оның ішінде жаңа туған нәрестелерді инфекциялық стационарға (бөлімшеге) ауыстыру;

3) қорытынды дезинфекциялау жүргізіледі.

161. Клиникалық сауықтырылғаннан кейін және бактериологиялық зерттеудің екі рет теріс нәтижесінен кейін реконвалесценттер, науқастар және листерия таратушылар стационардан шығарылады.

162. Стационардан шыққаннан кейін науқастар мен симптомдары жоқ листериоз таратушылар 2 (екі) жыл бойы 6 (алты) айда бір рет арнайы зертханалық зерттеуден міндетті түрде өту арқылы инфекционист дәрігерде динамикалық бақылауға жатады.

163. Денсаулық сақтау ұйымдары жүкті әйелдерді динамикалық бақылауды жүктіліктің ерте кезеңінде серологиялық, ал серологиялық тесттер оң болған жағдайда бактериологиялық зерттеу жүргізу арқылы тексереді. Листерияға бактериологиялық зерттеу оң болған жағдайда тиісті бактерияға қарсы және патогенетикалық емдеу жүргізіледі.

164. Листериозбен ауырып сауыққан адамдарды жұмысқа және ұйымдасқан ұжымдарға жіберу клиникалық сауықтырудан кейін және бактериологиялық зерттеудің теріс нәтижесі бойынша шектеусіз жүргізіледі.

8-тарау. Лептоспироздың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

165. Лептоспироздың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық талаптар жағдайды бағалау, адамдар арасында инфекцияның пайда болуын, таралуын және эпидемиялық ошақтардың қалыптасуын болдырмауға бағытталған барабар шараларды әзірлеу болып табылады.

166. Лептоспирозбен сырқаттанушылықты эпидемиологиялық қадағалау:

1) қоршаған ортада қоздырғыштың айналымын бақылау және ошақтардың болуын және типін айқындау;

2) ошақтың эпизоотиялық белсенділігін тұрақты бақылау;

3) синантропты кеміргіштер санының динамикасы мониторингі;

4) лептоспиралар таратушыларының түрлік құрамын зерделеу;

5) лептоспиралардың серологиялық құрылымын анықтау;

6) лептоспироз ошағының эпидемиологиялық маңызы бар объектілермен (демалыс аймағы, мал шаруашылығы фермасы, ауыл шаруашылығы, гидромелиорациялық жұмыстарды жүргізу, тамақ өнеркәсібі, қоғамдық тамақтану, сауда аудандары) өзара байланысын анықтау;

7) эпидемиологиялық жағдайдың өзгерістерін жедел талдау, олардың эпидемиялық қауіптілігі дәрежесін бағалау;

8) жағдайлардың одан әрі дамуын болжау және профилактикалық іс-шараларды өткізу;

9) лептоспирозға қарсы санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу көлемі мен қажеттілігін анықтау;

10) ошақтарда, объектілерде дезинфекциялау, қауіп төндіретін учаскелер мен табиғи ошақ аумағында дератизациялау (шұғыл дератизация);

11) халық арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу.

167. Лептоспирозбен сырқаттанудың кәсіби тәуекеліне мынадай адамдар жатады:

1) қызметі жануарларды өсіру, сою, сақтау, жануарларды, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты қайта өңдеу және өткізуге байланысты адамдар;

2) кәріз желілерінің, порттардың, қойма үй-жайларының жұмыскерлері, кеншілер;

3) мәдени және спорттық ұйымдар, жануарлармен жұмыс істейтін ұйымдар (цирктер, ат спорты, зоопарктер) жұмыскерлері;

4) патогенді лептоспирамен жұмыс істейтін зертханалардың және далалық жағдайларда ұсақ сүт қоректілермен жұмыс істейтін әртүрлі ұйымдардың персоналы;

5) шөп шабу, егін ору, күріш өсірумен айналысатын ауыл шаруашылығы жұмыскерлері.

168. Лептоспирозбен сырқаттанудың кәсіби тәуекеліне жататын адамдарды профилактикалық медициналық тексеру Кодекстің 86-бабына сәйкес жыл сайын жүргізіледі.

169. Кәсіби тәуекел тобының шаруашылық жүргізуші субъектілерінің жұмыскерлері, оның ішінде уақытша тартылған адамдар жеке гигиена, жеке қорғаныш құралдарынсыз (халаттар, резеңке қолғаптар, жеңқаптар, клеенка алжапқыштар, тиісті аяқкиім) және лептоспироздың алдын алу қағидалары бойынша гигиеналық оқытусыз жұмысқа жіберілмейді.

170. Ұйымдар, мекемелердің басшылары ведомстволық тиістілігіне және меншік нысанына қарамастан, адамдардың лептоспирозды жұқтыруының алдын алуға бағытталған санитариялық-профилактикалық және дезинфекциялық іс-шараларды ұйымдастырады және жүргізеді.

171. Табиғи ошақтылық аумағында және оларға іргелес аумақтарда лептоспироз ауруына күдікті адам жүгінген жағдайда денсаулық сақтау ұйымдары саралап диагностикалау (міндетті түрде эпидемиологиялық анамнез жинай отырып) алғашқы қаралған сәттегі аурудың ауырлығына қарамастан, сиптомдық емдеу мақсатында оны емдеуге жатқызу бойынша шаралар қабылдайды.

172. Лептоспироз ауруына күдікті барлық жағдайлар зертханалық зерттелуге жатады.

173. Жануарларда лептоспироз диагнозы анықталған кезде ЖАО ветеринариялық бөлімшесінің мемлекеттік ветеринариялық дәрігері тиiстi аумақтық бөлімшеге және ветеринария саласында жүзеге асыратын мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесіне бұл туралы тез арада хабарлайды.

174. Лептиспирозбен ауыратын науқас немесе оған күдікті адам анықталған жағдайда аумақтық бөлімше ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесіне және ветеринария ведомствосының аумақтық бөлімшесіне хабарлайды.

175. Аумақтық бөлімше ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесімен бірлесіп:

1) ошаққа эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру жүргізеді;

2) қауіп төндіретін аймақтың шекараларын айқындайды және эпидемиялық және эпизоотологиялық ошақты шоғырландыру бойынша іс-шаралар жоспарын әзірлейді;

3) лептоспироздың эпизоотиялық ошағы қалыптасқан кәсіпорынның (шаруашылықтың) аумағында шектеу іс-шараларын енгізу жұмысын ұйымдастырады;

4) ЖАО-ның тиісті аумақтық бөлімшелерімен сумен жабдықтау жүйесін, аумақты абаттандыруды және ауру жағдайлары анықталған ұйымдар мен мекемелерде эпидемияға қарсы режимнің сақталуын күшейтілген қадағалауды ұйымдастырады;

5) ошақтың қалыптасуы байланысты жануарлардан алынатын өнімдерді пайдалануға тыйым салуды енгізу бойынша жұмысты ұйымдастырады;

6) объектіде кеміргіштердің қоныстануын бағалау және Кодекстің 107-бабына сәйкес инфекция ошағында дезинфекциялық, дератизациялық іс-шараларды жүргізу бойынша жұмысты ұйымдастырады;

7) денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп лептоспироз ауруын жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарды анықтау үшін аулаларды (пәтерлерді) аралауды ұйымдастырады;

8) зертханалық зерттеу үшін қоршаған орта объектілерінен (су, топырақ, төсем, қайталап термиялық өңделмеген тамақ өнімдері) сынамалар алуды ұйымдастырады;

9) тұрғындар арасында лептоспироздың алдын алу мәселелері бойынша бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмысты ұйымдастырады.

176. Денсаулық сақтау ұйымы лептоспироз ошақтарында мынадай шараларды орындайды:

1) лептоспирозды жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарды анықтау үшін аулаларды (пәтерлерді) аралау;

2) науқастардан (ауруға күдікті адамдардан), босанатын әйелдерден және лептоспирозды жұқтыру тәуекеліне ұшыраған қарым-қатынаста болған адамдардан материал (қан, жұлын-ми сұйықтығы, несеп), мәйіт материалын (қан, экссудаттар, ішкі ағзалар – бүйрек, бауыр, өкпе, ми тіні, жүрек) алу;

3) барлық науқастарды және бактерия таратушыларды қоздырғыштың серологиялық тобын көрсете отырып тіркеу;

4) науқастарды инфекциялық стационарға (бөлімшеге) емдеуге жатқызу және инфекция таратушыларды амбулаторлық жағдайда емдеу;

5) екі апта бойы қызбасы барларды клиникалық және зертханалық мониторингтеу;

6) босанатын әйелдерді (клиникалық көрсетілімдері бойынша) бактериоскопиялық және серологиялық тексеру;

7) күнтізбелік 30 (отыз) күн бойы лептоспирозды жұқтыру тәуекеліне ұшыраған адамдарды медициналық бақылауды ұйымдастыру;

8) тұрғындар арасында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізу.

177. Науқас (ауруға күдікті) адамдардан материал алуды денсаулық сақтау ұйымдары арнайы емдеу басталғанға дейін жүргізеді.

178. Қоршаған ортадан, азық-түлік шикізатының және жануарлардан алынатын өнімнің сынамаларын алуды эпидемиялық ошақтарда филиалдар жүргізеді.

179. Материалды зертханалық зерттеуді патогендігі ІІІ топтағы микроорганизмдермен жұмыс жүргізуге тиісті Режимдік комиссияның рұқсаты бар зертханалар жүргізеді.

180. Лептоспироз диагнозы кез келген қолданыстағы зертханалық диагностика әдістерімен (серологиялық, микроскопиялық, молекулярлық-генетикалық, микробиологиялық әдістер) расталған жағдайда эпизоотологиялық және эпидемиологиялық анамнез ескеріле отырып, клиникалық көрініс негізінде қойылады.

181. Денсаулық сақтау ұйымдары аурудан сауыққаннан кейін бірінші айында окулисттің, невропатологтың және терапевттің (балаларды педиатр) міндетті клиникалық тексеруі арқылы 6 (алты) ай бойы реконвалесценттерді динамикалық бақылауды жүргізеді.

182. Кейінгі айларда реконвалесценттерді динамикалық бақылауды ай сайын учаскелік дәрігер клиникалық көріністер бейіні бойынша мамандарды тарта отырып, жүзеге асырады.

183. Сарғайған түрімен ауырып сауыққан реконвалесценттердің қаны мен несебінің талдауларын зертханалық зерттеулер және қанның биохимиялық талдауы аурудан кейін алғашқы екі айда ай сайын, ал кейіннен тексеру нәтижесіне байланысты жүргізіледі.

184. Лептоспирозбен ауырып сауыққан адамдарды жұмысқа және ұйымдасқан ұжымдарға жіберу клиникалық сауыққаннан кейін шектеусіз жүргізіледі.

185. Медициналық бақылаудан алу толық клиникалық сауыққаннан кейін жүргізіледі (зертханалық және клиникалық көрсетілімдер қалыпқа келген кезде).

186. Тұрақты қалдық көріністер болған кезде ауырып сауыққан адамдар кемінде 2 (екі) жылға клиникалық көріністер бейіні бойынша мамандардың (окулист, невропатолог, нефролог) бақылауына беріледі.

187. Динамикалық бақылау Кодекстің 88-бабына сәйкес жүргізіледі.

9-тарау. Бруцеллездің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

188. Бруцеллездің алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу адамдардың бруцеллезді жұқтыруын болдырмауға бағытталған.

189. Эпизоотиялық ошақты эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеруді ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшелерінің және аумақтық бөлімшелердің мамандары жүргізеді.

190. Эпизоотиялық ошақты эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру денсаулық сақтау ұйымынан шұғыл хабарлама, сондай-ақ ветеринариялық қызметтен шаруашылық жүргізуші субъектілерде бруцеллезбен ауыратын жануарлардың анықталу жағдайлары туралы ақпарат алынғаннан кейін басталады.

191. Жұқтыру жолдарын анықтау үшін меншік нысанына қарамастан, шаруашылық жүргізуші субъектілерге, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты қайта өңдейтін кәсіпорындарға (ет өңдеу кәсіпорындары, сою пункттері, сою алаңдары, сүт зауыттары) эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру жүргізіледі.

192. Ошақты эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру мына схема бойынша жүргізіледі:

1) эпизоотиялық ошақтың пайда болған жерін анықтау (елді мекен, ферма, отар, мал шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу кәсіпорны, шаруашылық жүргізуші субъект);

2) бруцеллездің эпизоотиялық ошағын оқшаулау және жою жөнінде жоспарды құру және бекіту;

3) инфекция қоздырғышының көзін, берілу факторларын (жануардың түсік тасталған өлі туған ұрығы, сүт, сүт өнімі, жүн, тері, қи), эпизоотиялық ошақтың тікелей туындау себептерін және адамдарға жұғуға және олардың сырқаттануына ықпал ететін жағдайларды анықтау;

4) алынған деректерді талдау, пайда болған эпизоотиялық ошақты оқшаулау және жою бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы эпизоотияға қарсы шараларды таңдау және оның туындау себептері мен жүргізілген іс-шаралар туралы қорытынды жасау.

193. Ферманы, кәсіпорынды (шаруашылық жүргізуші субъектіні) эпизоотологиялық-эпидемиологиялық тексеру кезінде аумақтық бөлімшенің мамандары ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесінің өкілімен бірлесіп мыналарды жүргізеді:

1) объектінің санитариялық-гигиеналық жағдайын бағалау, мал қорымдарын (биотермиялық шұңқырларды), Беккери шұңқырларын немесе мәйіттерді өртеу пештерін жабдықтау, жинау мүкәммалының, оның түсік тасталған және өлі туылған ұрықтар мен қағанақты жинауға арналған құралдың болуы;

2) персоналдың жеке қорғаныш құралдарының болуын бағалау: арнайы киім және аяқкиім, қолғаптар, резеңке (клеенка) алжапқыштар, қолғаптар, олардың саны, пайдалануға жарамдылығы, сақтау, ауыстыру тәртібі, орталықтандырылған жуу, дәрі қобдишасының, қол жуғыштардың, дезинфекциялық заттардың, сабынның болуы;

3) сүтті пастерлеу режимін, сүт ыдыстарын, сүзгіш материалды сақтау және өңдеу шарттарын бағалау, сүт және сүт өнімдерін өткізу тәртібін белгілеу;

4) тексерілетін шаруашылықтың мал шаруашылығы шикізаты мен өнімдерін бастапқы өңдеу және тасымалдауды бағалау, шаруашылық немесе кәсіпорын персоналына профилактикалық тексеру жүргізуді ұйымдастыруды тексеру;

5) шаруашылық жүргізуші субъекті жұмыскерлерінің жыл сайынғы профилактикалық медициналық тексеруін бағалау;

6) шаруашылық жүргізуші субъекті жұмыскерлерінің бруцеллезбен сырқаттанушылығын талдау;

7) бруцеллездің эпизоотиялық ошағын оқшаулау және жою бойынша жоспарды құру және бекіту.

194. Адамдарды ауру жұқтырудан қорғау мақсатында мынадай ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) және санитариялық-гигиеналық іс-шаралар жүргізіледі:

1) кейіннен жабдықтарды, үй-жайларды дезинфекциялау және қалдықтарды зарарсыздандыру, ауру жануарлар тасымалданған көлікті дезинфекциялау арқылы бруцеллез бойынша қолайсыз шаруашылық жүргізуші субъектілерде жануарларды сою қағидаларын сақтау;

2) жануарларды зерттеу, етті бөлшектеу және олардан алынатын шикізатты қайта өңдеу кезінде бруцеллезге әсер беретіндерді қабылдауға, тасымалдауға және союға тек бруцеллезге медициналық тексеруден өткен, оның ішінде бруцеллезге зерттеу кезінде иммунологиялық реакциялары оң, бірақ динамикасында титрлардың өсімі жоқ, оларға қатысты тиісті денсаулық сақтау ұйымдары бруцеллездің манифесттік түрлерімен ауруды жоққа шығарған кәсіпорындардың тұрақты жұмыскерлері ғана жіберіледі;

3) қолының буынында тіліктер, жара және терінің зақымдары бар адамдар жұмысқа терінің зақымдалған учаскесін алдын ала өңдегеннен кейін резеңке қолғаппен ғана жіберіледі. Бруцеллез бойынша қолайсыз шаруашылық жүргізуші субъектілерден келіп түскен, бруцеллезге тексерген кезде әсер беретін малдың барлық түрлерін (және оны сою өнімдерін) қайта өңдеу кезінде осы жұмысқа қатысатындардың барлығы қолдарына резеңке қолғап киеді;

4) бруцеллезге әсер беретін жануарларды қабылдауға, тасымалдауға, союға және тұтас еттері мен олардан алынған шикізатты қайта өңдеуге он сегіз жасқа толмаған адамдар, жүкті және бала емізетін әйелдер, маусымдық жұмысшылар, этиологиясы әртүрлі жіті және созылмалы (асқыну сатысындағы) аурулармен ауыратын науқастар, бруцеллездің клиникалық белгілері бар науқастар, сондай-ақ медициналық тексеруден өтпеген адамдар жіберілмейді;

5) бруцеллез бойынша қолайсыз шаруашылық жүргізуші субъектілердің жануарларынан алынатын сою өнімдері мен сүтті өңдеу және пайдалануды сақтау;

6) кәсіпорындарда және шаруашылық жүргізуші субъектілерде жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын сақтау: персоналды, оның ішінде бруцеллезді жұқтыру тәуекеліне байланысты жұмысқа уақытша тартылатын адамдарды жеке гигиена құралдарымен, жеке және арнайы киіммен (халаттар, резеңке қолғаптар, жеңқаптар, клеенка алжапқыштар, арнайы аяқкиім) қамтамасыз ету;

7) тұрмыстық үй-жайларды: демалысқа арналған бөлме, тамақ ішетін орындар, себезгі бөлмелерін пайдалану қағидаларын сақтау;

8) ыстық сумен, жуу құралдарымен, дезинфекциялау құралдарымен қамтамасыз ету;

9) шаруашылық жүргізуші субъектілерде және кәсіпорындарда орталықтандырылған дезинфекциялауды, арнайы киімді жууды және тазалауды ұйымдастыру;

10) гигиена қағидалары, жеке қорғаныш құралдарын қолдану, бруцеллезге қарсы режимді сақтау туралы шаруашылық жүргізуші субъектілердің жұмыскерлеріне нұсқама жүргізу;

11) бруцеллезді жұқтыру тәуекелімен байланысты жұмысқа нұсқамадан өткеннен кейін ғана жіберу.

195. Шаруашылық жүргізуші субъектілерде, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты қайта өңдеу кәсіпорындарында, вирулентті өсірінділермен жұмыс істейтін зертханаларда бруцеллезге қарсы іс-шаралардың ұйымдастырылуын және жүргізілуін және бруцеллезге қарсы режимнің сақталуын бақылауды аумақтық бөлімше ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшелерімен бірлесіп жүзеге асырады.

196. Бруцеллезді жұқтыру тәуекелі бар шаруашылық жүргізуші субъектілерде, шалғайдағы жайылымдарда, сою пункттерінде, қой қырқу пункттерінде, ет комбинаттарында және сүт зауыттарында және кәсіпорындарда аумақтық бөлімшелер, сондай-ақ мемлекеттік ветеринариялық дәрігерлер, тиісті аумақтардағы мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторлар жүргізеді.

197. Бруцеллез жұқтырған және бруцеллезбен ауыратын адамдарды уақтылы анықтау мақсатында Кодекстің 86-бабына сәйкес міндетті медициналық профилактикалық тексеруге жұмысқа тұру кезінде және одан әрі жыл сайын азаматтардың мынадай санаттары жатады:

1) малшылар және олардың отбасы мүшелері;

2) малға қызмет көрсетумен айналысатын уақытша тартылған жұмыскерлер, құрылысшылар, механизаторлар, мал шаруашылығының шаруашылық жүргізуші субъектілерінде жұмыс істеуге тартылатын адамдар;

3) мал шаруашылығы шикізатын және өнімдерін қайта өңдеу кәсіпорындарының тұрақты және уақытша жұмыскерлері;

4) қаракөл, тері зауыттарының, жүнді алғашқы өңдеу фабрикаларының, тері, жүн өңдеу бойынша шағын кәсіпорындардың жұмысшылары;

5) медицина, ветеринария және бруцелланың тірі өсірінділерімен, жұқтырылған материалмен, вакцина препараттарымен жұмыс істейтін персонал;

6) алғашқы латентті бруцеллезбен ауыратын және серологиялық реакциялар бойынша бруцеллезге оң әсер беретін адамдар.

198. Кодекстің 86-бабына сәйкес санамаланған контингентті динамикалық бақылау бруцеллез бойынша ресми қолайсыз деп жарияланған шаруашылық жүргізуші субъектілерде ғана емес, сонымен бірге қолайлы аумақтарда да жүргізіледі.

199. Кодекстің 86-бабына сәйкес барлық көрсетілген контингент жұмысқа тұру алдында бруцеллезге тексеріледі (клиникалық тексеру, қанды Хеддельсон реакциясында зерттеу).

200. Аумақтық бөлімшелер мерзімдік медициналық тексерумен және динамикалық бақылаумен қамтудың толықтығын бақылауды жүзеге асырады, бруцеллезге мерзімдік медициналық тексерілуге жататын контингентті айқындайды.

201. Объектілердің әкімшілігі бруцеллезге мерзімдік медициналық тексерілуге жататын адамдардың тегі, аты, әкесінің атын (бар болса) көрсете отырып, жұмыс істейтіндердің бекітілген тізімдерін ұсынады.

202. Бруцеллезге оң әсер беретін адамдар, бруцеллез инфекциясына тән клиникалық көріністері бар науқастар клиникалық көріністер бейіні бойынша мамандарды (инфекционист, невропатолог, гинеколог, уролог, хирург) тарта отырып, тереңдетілген медициналық тексерілуге жатады.

203. Бруцеллездің кәсіби қызметпен байланысын анықтау қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес инфекционист пен эпидемиологтың, шаруашылық жүргізуші субъекті басшысының және ветеринариялық қызмет маманының міндетті түрде қатысуымен жүргізіледі.

204. Ошақта жеке шаруашылық жануарларымен байланыста болған барлық адамдар, балаларды қоса алғанда, қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес тез арада тексерілуге жатады (клиникалық тексеру, қанды серологиялық, бактериологиялық және генетикалық әдістермен зерттеу).

205. Қарым-қатынаста болған адамдарды медициналық бақылау ауру жануарлар жойылған және ошақ санацияланған сәттен бастап 6 (алты) ай бойы белгіленеді.

206. Қарым-қатынаста болған адамдарға жыл бойы әрбір 2 (екі) ай сайын зертханалық зерттеу және бақылау жүргізіледі.

207. Жіті бруцеллезбен ауырып сауыққан адамдар процестің клиникалық-иммунологиялық хронизациялау белгілері болмаған жағдайда ауырған сәттен бастап 2 (екі) жыл бойы бақыланады.

208. Аумақтық бөлімшелер ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшелерімен, аумақтық ветеринария бөлімшелерімен және денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп бруцеллез бойынша қажетті санитариялық-гигиеналық білімді халықтың үлкен топтарына жеткізу мақсатында санитариялық-ағарту жұмысын жүргізеді.

10-тарау. Аса қауіпті инфекциялық аурудан қайтыс болған адамның мәйітін тасымалдау және жерлеу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

209. Адамның болжалды, ықтимал немесе расталған аса қауіпті инфекциялық аурудан қайтыс болу жағдайы анықталған кезде іс-шаралар көлемі мен сипаты инфекциялық аурудың нозологиялық нысанымен және мәйіт анықталғаннан кейін тез арада эпидемияға қарсы режим сақтала отырып, жүргізілетін эпидемиологиялық тексерудің деректерімен айқындалады.

210. Алдын ала диагнозды қою және санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу кезінде инфекциялық аурулардың инкубациялық кезеңінің мынадай мерзімдерін басшылыққа алу қажет:

1) оба – күнтізбелік 6 (алты) күн;

2) тырысқақ – күнтізбелік 5 (бес) күн;

3) сары қызба – күнтізбелік 6 (алты) күн;

4) Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы – күнтізбелік 14 (он төрт) күн;

5) туляремия – күнтізбелік 21 (жиырма бір) күн;

6) күйдіргі – күнтізбелік 8 (сегіз) күн;

7) Эбола, Марбург, Ласса вирустары тудырған аурулар – күнтізбелік 21 (жиырма бір) күн;

8) жабайы полиовирус тудырған полиомиелит – күнтізбелік 21 (жиырма бір) күн;

9) тұмау – күнтізбелік 7 (жеті) күн;

10) Батыс Ніл қызбасы – күнтізбелік 8 (сегіз) күн;

11) Денге қызбасы – күнтізбелік 14 (он төрт) күн;

12) Рифт-Валли қызбасы – күнтізбелік 6 (алты) күн;

13) менингокк инфекциясы – күнтізбелік 10 (он) күн.

211. Аса қауіпті инфекцияларға күдікпен қайтыс болған адамдардың мәйіттері міндетті патологиялық-анатомиялық ашуға, ал олардың ішкі ағзалары – бактериологиялық, вирусологиялық, серологиялық және ПТР зерттеуге жатады.

212. Диагнозы зертханалық расталған күйдіргі, КҚГҚ, контагиозды вирустық геморрагиялық қызбалардан (бұдан әрі – КВГҚ) қайтыс болған адамдардың мәйіттері ашылмайды.

213. Карантиндік, аса қауіпті және жаңадан пайда болатын инфекциялардан қайтыс болған немесе олардың болуына күдікті адамдардың мәйіттерін ашу карантиндік және аса қауіпті инфекциялар бойынша консультанттардың қатысуымен арнайы прозекторлық үй-жайда жүргізіледі, консультанттар ретінде обаға қарсы күрес станцияларының немесе аумақтық бөлімшелердің тиісті мамандары тартылады.

214. Карантиндік және аса қауіпті инфекцияларға күдік пайда болған кезде ашу кезінде:

1) консультант-мамандар келгенге дейін ашуды тоқтата тұру (мәйітті дезинфекциялық құралдарды қолданбай клеенкамен жабу). Егер осы үй-жайда мәйіттерді ашу жүргізілсе – жұмысты тоқтату;

2) патологиялық-анатомиялық қызметті (бұдан әрі – ПАҚ), денсаулық сақтау ұйымының басшысын немесе оны алмастыратын адамды ашудың және пайда болған күдіктің алдын ала нәтижесі туралы тез арада хабардар ету;

3) инфекцияны таратпау үшін шаралар қабылдау: секциялық үстелді орталықтандырылған кәрізден ажырату, секциялық және прозекторлық үй-жайлардың терезелерін, желкөздерін және есіктерін жабу, желдеткішті өшіру (тырысқаққа, безгекке, жабайы полиовирус тудырған полиомиелитке күдікті жағдайлардан басқа);

4) прозекторлық орындағы адамдар үй-жайдан шығуы және жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шараларды қабылдауға кірісуі қажет. Таза үй-жайда жұмыс киімін шешу, оны дезинфекциялық құрал бар ыдысқа салу, дененің ашық жерлерін дезинфекциялық құралмен немесе 70⁰ этил спиртімен өңдеу. Ауызды және тамақты 70⁰ этил спиртімен шаю. Көз және мұрынның сілемейлі қабықтарын антибиотиктер ерітіндісімен, ал КВГҚ-ға күдік болған жағдайда сұйық марганец қышқылды калий ерітіндісімен өңдеу;

5) секциялық залда одан арғы жұмысты күдік тудырған нозологиялық нысанға сәйкес қорғаныш киіміндегі мамандар келгеннен кейін ғана орындау;

6) алдағы 4-6 сағатта консультанттардың келуі мүмкін болмаған жағдайда ашуды эпидемиологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ете отырып, аса қауіпті инфекциядан қайтыс болған адамның мәйітінің анықталу жағдайына арналған арнайы жинақты пайдалану арқылы жалғастыру қажет. Ашуды патологоанатом аяқтайды;

7) зертханалық зерттеулер үшін материал алуды стерильді аспаппен жүргізу;

8) ашу кезінде ағымдағы дезинфекциялауды жүргізу;

9) ашу аяқталғаннан кейін мәйітті дезинфекциялық құралмен өңдеу, дезинфекциялық құралмен суланған ақ жаймаға орау және түбіне 10 сантиметр (бұдан әрі – см) қалыңдықта дезинфекциялық құрал себілген, іші клеенкамен қапталған металл немесе ағаш табытқа салу. Прозекторлық үй-жайда қорытынды дезинфекциялау жүргізу қежет;

10) аса қауіпті инфекцияға күдік расталған жағдайда ашумен тікелей айналысқан персонал инфекциялық науқастармен қарым-қатынаста болған адам ретінде қаралады;

11) аса қауіпті инфекцияға күдік туындаған кезде прозекторлық үй-жайда болған, бірақ ашуға тікелей қатыспаған адамдарға медициналық бақылау жүргізіледі.

215. Аса қауіпті инфекциялардан қайтыс болған адамдардың мәіттерін ашу кезінде қоршаған заттарды қатты ластау: шашырау, препарация жасау үстелінен сұйықтықтың ағуына және оларға инфекция жұқтыру мүмкін болуына байланысты эвисцерация әдісі (ағзаларды алып шығу) көзделмейді. Ағзаларды мәйіттен алмай, "тұрған орнында" тексеру және ашу қолданылады.

216. Ашуды обаға қарсы жиынтық, алжапқыш, пластикалық жеңқаптар, екі жұп қолғап (хирургиялық үстінен анатомиялық), бетті қорғау үшін пластикалық қалқанша немесе қорғаныш көзілдірігін қамтитын арнайы киімнің қосымша жиынтығымен жүргізеді.

217. Ашуға екі адам қатысады – дәрігер-патологоанатом немесе сот-медициналық сарапшысы және ортаңғы медицина қызметкері. Бөлімшенің санитары көмек көрсетеді.

218. Аса қауіпті инфекциялардан қайтыс болған адамдардың мәйіттерін ашу күндізгі жарықта, кейіннен үй-жайлар, құрал-саймандар, жеке қорғаныш құралдары және пайдаланылған барлық заттарды қорытынды дезинфекциялау арқылы жүргізіледі.

219. Эпидемиологиялық көрсетілімдерге негізделген ерекше жағдайларда ашуды жасанды жарықтандыру кезінде жүргізуге болады.

220. Секциялық бөлмеде мыналар: ағымдағы дезинфекциялау жүргізу, ашу барысында пайдаланылған материалды зарарсыздандыру үшін ішінде дезинфекциялық ерітіндісі бар 20 (жиырма) литрден (бұдан әрі – л) екі ыдыс орнатылады. Секциялық үстелдің астына ішінде дезинфекциялық ерітінді бар сыйымдылығы 10 л бак қойылады.

221. Секциялық үстелде құрал-саймандар жайылып қойылады, дезинфекциялық ерітіндісі бар үш эмальданған ыдыс (2 л), қолды, қайтыс болған адамның денесін, ашу кезінде секциялық үстелді өңдеу үшін мақта немесе дәке тампондары бар ыдыс орнатылады.

222. Жеке үстелде бактериологиялық, вирусологиялық, генетикалық, гистологиялық зерттеулерге материал алу үшін стерильді ыдыс, заттық шыны, спиртовка, бекіткіш, қағаз, қарындаш, сіріңке қойылады.

223. Секциялық бөлмеден шығатын жерде дезинфекциялық ерітіндісі бар үлкен ыдыс, жанында дезинфекциялық ерітіндімен етікті өңдеуге пайдаланылатын мақта тампондары бар ыдыс қойылады. Секциялық бөлменің есігі жанында, ішінде және сыртында дезинфекциялық ерітіндімен суланған шүберектен кілемшелер төселеді.

224. Жылдың суық мезгілінде салқын үй-жайда (немесе ашық ауада) қыздырылған дезинфекциялық ерітіндіні пайдалану керек.

225. Мәйіттерді ашу процесінде зарарсыздандырылмаған сұйықтықтарды кәрізге төгуге жол берілмейді.

226. Зерттеуге материал алу қайтыс болғаннан кейін алғашқы 24 (жиырма төрт) сағатта жүргізіледі.

227. Ішкі ағзаларды тексергеннен кейін зертханалық зерттеулер үшін материал алады және тек осыдан кейін ғана неғұрлым толық патологиялық-анатомиялық зерттеу жүргізеді.

228. Зертханалық зерттеулер үшін биологиялық материал стерильді құралмен стерильді ыдысқа алынады.

229. Жүректің қанын және тері бөртпелерінің ішіндегісін пастер тамшуырымен және шприцпен стерильді түтікшеге алады (тескен жердегі жүректің бұлшықетін қыздырылған скальпельмен күйдіреді).

230. Ағзаның әрбір кесілген бөлігін асептика қағидаларын сақтай отырып, бөлек стерильді зертханалық ыдысқа салады, содан кейін құрал-саймандар зарарсыздандырылады.

231. Серологиялық, бактериологиялық, вирусологиялық және генетикалық зерттеулер үшін тиісті ағзалардың бөліктері күдік тудырған инфекцияға байланысты мәйіттен алынуы мүмкін.

232. Қарапайым қарындашпен жазылған ашу хаттамалары, жапсырмалар, жолдамалар, қарындаштар және кеңсе керек-жарақтары оларды тиісті дезинфекциялық ерітіндіге батыру арқылы зарарсыздандырылады.

233. Құрал-саймандар, персоналдың қорғаныш костюмдері және мәйітпен жанасқан барлық заттар, сондай-ақ мәйіт тасымалданған көлік мұқият зарарсыздандырылуға жатады.

234. Қорғаныш киімін шешеді және құрал-саймандарды, мәйітті, секциялық үстел мен үй-жайларды, көлікті өңдеу толық аяқталғаннан кейін зарарсыздандырады. Тиісті шоғырланудағы және экспозициядағы дезинфекциялық ерітіндімен зарарсыздандырылған қорғаныш киімін шаяды, кептіреді және жұмыста қайта пайдаланады.

235. Карантиндік және аса қауіпті инфекцияға күдікті қайтыс болған адамның денесі зертханалық зерттеу нәтижесі алынғанға дейін туыстарына берілмейді.

236. Денесін қарапайым тәсілмен мұқият тігеді, дезинфекциялық ерітіндімен сүртеді және арнайы бөлінген таңбаланған кассеталы тоңазытқыш камерасында сақтайды.

237. Аса қауіпті инфекциялардан қайтыс болған адамдардың мәйітін ашуға туыстарының ақпараттандырылған келісімі талап етілмейді.

238. Аса қауіпті инфекциялық ауру диагнозы расталған жағдайларда карантиндік инфекциялар, күйдіргі және контагиозды вирусты геморрагиялық қызбалардан қайтыс болған адамдардың мәйіттері туыстарына берілмейді. Егер диагноз күдік туғызатын болса, онда:

1) мәйітті оқшаулап сақтау шарттары болмаған немесе төтенше жағдайларда мәйітті көму эпидемияға қарсы режим талаптарына сәйкес зертханалық зерттеулер нәтижесін күтпестен жүргізіледі;

2) көму мәйіттің толық оқшаулауы және сақталуы қамтамасыз етілген жағдайда зертханалық зерттеулер нәтижесі алынғанға дейін кешіктіріледі;

3) кез келген зерттеу нәтижесі оң болған жағдайда мәйітті көму биоқауіпсіздік шараларын сақтай отырып жүргізіледі;

4) туыстары келіскен жағдайда мәйітті кремациялау және әдеттегі көму үшін туыстарына мәйіттің мүрдесі (күлі) бар урналарды беру жүргізіледі;

5) аса қауіпті инфекцияларға зерттеудің нәтижесі теріс болған жағдайда мәйіт туыстарына әдеттегі көму үшін беріледі.

239. Патогендігі I-II топтағы микроорганизмдер тудырған инфекциялық аурулардан қайтыс болған адамдардың мәйіттерін кремациялау және көму биоқауіпсіздік талаптары сақтала отырып, ортақ крематорийлерде және ортақ зираттарда жүзеге асырылады.

240. Қайтыс болған адамдардың денелерін (мәйіттерін) жерлеу орнына тасымалдау денсаулық сақтау ұйымының арнайы көлігімен жүзеге асырылады.

241. Аса қауіпті инфекциялардың және этиологиясы белгісіз инфекциялық аурулардың қоздырғыштарын жұқтырған патологиялық-анатомиялық, операциялық қалдықтарды көмуге жол берілмейді.

242. Аса қауіпті инфекциялардың және этиологиясы белгісіз инфекциялық аурулардың қоздырғыштарын жұқтырған патологиялық-анатомиялық, операциялық қалдықтарды биоқауіпсіздік талаптарын сақтай отырып, ортақ крематорийлерде өртейді.

243. Карантиндік, аса қауіпті инфекциялар, КҚГҚ, КВГҚ, күйдіргі, мелиоидозадан қайтыс болған адамның мәйіті іші клеенкамен қапталған, металл немесе тығыз жабылған ағаш табытта тасымалданады.

244. Мәйіт сұйықтығының ағуын болдырмау үшін клеенкадағы тігістер жоғарыдан төмен қарай жатады және табыттың бүйір жақтарында орналасады, табыттың қақпағы және көму орнына дейін мәйітті тасымалдауға ыңғайлы мықты тұтқалары болады. Мәйіт вирулицидті, спороцидті дезинфекциялық ерітінді сіңірілген материалға оралады.

245. Табыттың түбіне және табыттағы мәйітке қалыңдығы 10 (он) см дезинфекциялық құрал себіледі.

246. Табытсыз көмген кезде (күйдіргі, табиғи шешек, КҚГҚ, КВГҚ-дан қайтыс болған адамның денесінен басқа) карантиндік және аса қауіпті инфекциялардан қайтыс болған адамның мәйітін дезинфекциялық ерітіндімен жуады және ұлттық әдет-ғұрыптарға сәйкес тиісті дезинфекциялық және шоғырланудағы ерітінді сіңірілген матаға және (немесе) киізге орайды. Қабірдің түбіне, бүйірлеріне және салынған мәйітке қалыңдығы 10 (он) см дезинфекциялық құрал себіледі.

247. Мәйітті тасымалдау және жерлеу кезінде биоқауіпсіздік шараларын сақтау үшін обаға қарсы күрес мекемелері немесе аумақтық бөлімшелер мамандарының қатысуымен кемінде 5-7 адамды қамтитын көму тобы жасақталады.

248. Топ арнайы жеке қорғаныш құралдарымен, қорғаныш костюмдерімен, күрек, жіптер, гидропульт, ішінде су, дезинфекциялық ерітінділер бар шелектер, канистралар немесе флягалармен қамтамасыз етіледі.

249. Көму кезінде ұзындығы 2 (екі) м, ені 1 (бір) м, тереңдігі 2 (екі) м қабірдің түбіне қалыңдығы 10 (он) см дезинфекциялық құралдың қабаты себіледі. Қабірге түсірілген табытқа да 10-15 см дезинфекциялық құралдың қабаты себіледі. Содан кейін қабірді көміп тастайды.

250. Жерлеу аяқталғаннан кейін құрал-саймандар, қорғаныш киімі, көлік тікелей жерленген жерде қабірдің шетінде тиісті шоғырланудағы және экспозициядағы дезинфекциялық құралдармен зарарсыздандырылады.

251. Көлікті осы мақсатқа көзделмеген жерлерде дезинфекциялауға және жерлеу орнынан зарарсыздандырылмаған құрал-саймандарды, пайдаланылған қорғаныш киімін және мәйітті тасымалдау мен көмуге пайдаланылған заттарды шығаруға жол берілмейді.

252. Қайтыс болған адамдардың денелерін ашу немесе жерлеу орнына тасымалдау үшін пайдаланылған көлікті экспозициясы 1 (бір) сағат тиісті шоғырланудағы дезинфекциялық құралдары бар гидропульттан мұқият жуу немесе қарқынды суландыру жолымен зарарсыздандырады. Күйдіргі жағдайында экспозициясы 2 (екі) сағат 15 (он бес) минуттық интервалмен екі рет суландыру жүргізіледі.

253. Жерлеуге қатысқан адамдар науқас қайтыс болған инфекцияның инкубациялық кезеңінде медициналық бақылауға жатады.

254. Елдің аумағында аса қауіпті инфекциялық аурудан шетелдік азаматтар қайтыс болған жағдайда мәйітті тасымалдау және жерлеу бойынша барлық іс-шаралар Қазақстан Республикасының қолданыстағы нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.

255. Белгіленген қауіпсіздік қағидалары сақталған жағдайда қайтыс болған шетелдік азаматтың туыстары жерлеу іс-шараларына қатыса алады, ол аяқталғаннан кейін олар науқас қайтыс болған инфекцияның инкубациялық кезеңінде медициналық бақылауға жатады.

256. Қайтыс болған адамдардың сүйектерін эксгумациялау және қайта жерлеу қолданыстағы заңнамада белгіленген жағдайларда және тәртіппен жүргізіледі.

257. Эксгумациялау немесе қайта жерлеу кезінде сүйектерін алған жағдайда қабір Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялық құралдармен дезинфекцияланады.

258. Қабірден алынатын сүйектер герметикалық ыдыста тасымалданады.

259. Қайтыс болған адамдардың сүйектерін эксгумациялау және қайта жерлеу кезінде зираттың персоналы күйдіргіге және сіреспеге қарсы егіледі. Арнайы киім мен аяқкиімді (резеңке етік, резеңке қолғап, тыныс алу ағзаларын қорғау құралдары (респираторлар) дезинфекциялау орталықтандырылып жүзеге асырылады.

260. Мәйіттер мен сүйектерді жерлеумен және қайта жерлеумен байланысты жұмыстарды жүргізгеннен кейін құрал-сайман зарарсыздандырылуға жатады және зираттан тыс жерге шығарылмайды. Сүйектерді тасымалдауға арналған құралдар жеңіл тазартылатын жабыннан дайындалады және жүргізілген жұмыстан кейін дезинфекциялануға жатады.

261. Сыртқы ортада Вacillus anthracis (бацилус антрацис) спораларының таралуының алдын алу мақсатында микробтың тіршілік қабілеттілігіне және жоғары вируленттілігіне, сыртқы орта факторларына төзімділігіне байланысты күйдіргіден қайтыс болған адамдардың мәйіттерін қайта жерлеуге рұқсат етілмейді.

262. Күйдіргінің қоздырғышымен жанасқан объектілерді зарарсыздандыру үшін спороцидті белсенділігі бар тиісті шоғырланудағы әдістер және дезинфекциялық құралдар қоданылады.

11-тарау. Елді мекендер айналасындағы қорғаныш жолағының алаңын математикалық есептеу

Ауданы (геометриялық мән), S – екі кеңістіктік өлшемде орналасқан геометриялық фигураның бөліктерін шамамен есептеу.

Ауданды шамамен айқындау үшін планиметр аспабын пайдаланады.

Тік төртбұрыш периметрі формуласы: P = 2a + 2b = 2(a + b).

Үшбұрыш периметрі - бұл барлық қабырғалар ұзындықтарының жиынтығы.

Үшбұрыш периметрінің формуласы: P = a + b + c.

Тік төртбұрыш ауданы оның қабырғаларының көбейтіндісіне тең.

Тік төртбұрыштың ауданын анықтау формуласы: S = a • b.

Тік бұрышты параллелепипед бетінің ауданы осы параллелепипедтің үш қыры аудандарының екі еселенген жиынтығына тең: V = abc.

Шаршының периметрі 4 қабырғасының жиынтығына тең.

Шаршы периметрінің формуласы: P = 4a, a — қабырғалар ұзындығы.

Шаршының ауданын анықтау формуласы: S = a².

Шаршының көлемін анықтау формуласы: V = a³.

Ескертпе:

Қорғаныш жолағының ауданын анықтау барысында:

өзен, көл, егістік алқаптарының алаңы, өңдеуге жатпайтын алаң шегеріледі;

өңдеуге қажетті құралдың түрі мен көлемін анықтау үшін қорғаныш жолағының бұталы және жазық бөлігінің пайызы анықталады.

Ауылдар мен елді мекендер айналасындағы 200 метрлік қорғаныш жолағының кенеге қарсы жұмыстар схемасының жоғарыдан қарағандағы түрі

- елді мекеннің аумағы.

- елді мекен мен өңдеуге жататын аумақ арасындағы 50 метрден аспайтын санитариялық аймақ.

- кенеге қарсы өңдеуге жататын қорғаныш жолағы.

Тосқауылды өңдеу (дератизациялау және дезинсекциялау) алаңдарын ұйымдастыру және есептеуді құрамында ЖАО мамандары және мүдделі органдар мен ұйымдардың (қалалық, аудандық) өкілдері бар топ жүзеге асырады:

әкімшілік-аумақтық бірлік әкімі (ауылдың, ауданның картасын дайындау, тиісінше үйлер санын және алаңын анықтау);

аумақтық бөлімшенің маманы;

жер қатынастарын реттеу бойынша ЖАО-ның әкімшілік-аумақтық бірлігінің маманы (облыс, аудан деңгейіндегі ұйымдастырушы);

ЖАО-ның әкімшілік-аумақтық бірлігінің ветеринары (елді мекендегі мал басын анықтау);

ЖАО-ның ветеринариялық бөлімшесінің маманы (малдың 1 түріне және мал қорасының 1 м²-на шығындалатын дезинфекциялық құралдар мөлшері мен атауы туралы ақпараттандырады);

филиал маманы (қорғаныш жолағының 1 м²-на шығындалатын дезинфекциялық құралдар мөлшері мен атауы туралы ақпараттандырады).