ИПС "Әділет"

О внесении изменений и дополнений в приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 28 сентября 2013 года № 764 "Об утверждении Типовых программ профессиональной подготовки авиационного персонала, участвующего в обеспечении безопасности полетов"

Приказ Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 6 января 2023 года № 4. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 13 января 2023 года № 31688.

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 28 сентября 2013 года № 764 "Об утверждении Типовых программ профессиональной подготовки авиационного персонала, участвующего в обеспечении безопасности полетов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8785) следующие изменения и дополнения:

в Типовых программах профессиональной подготовки авиационного персонала, участвующего в обеспечении безопасности полетов, утвержденных указанным приказом:

в пункте 4:

подпункт 11) исключить;

подпункт 15) изложить в следующей редакции:

"15) командир воздушного судна под наблюдением (PICUS) – второй пилот, выполняющий функции и обязанности в качестве командира воздушного судна под наблюдением. Время PICUS фиксируется в летной книжке второго пилота, удостоверяется подписью КВС или инструктора и засчитывается в общий налет в качестве КВС;";

подпункт 17) изложить в следующей редакции:

"17) тип воздушного судна – все ВС одной принципиальной конструкции, в том числе все их модификации, за исключением тех, которые приводят к изменению пилотажных или летных характеристик;";

подпункты 19) и 20) исключить;

подпункт 79) исключить;

подпункт 98) исключить;

пункты 6 и 7 изложить в следующей редакции:

"6. Программы, реализуемые для профессиональной подготовки в рамках настоящих Типовых программ, подлежат согласованию с уполномоченной организацией, за исключением программ, реализующих общие аспекты изучения иностранного языка.

7. Программы, реализуемые для профессиональной подготовки, не предусмотренные настоящими Типовыми программами, не подлежат согласованию с уполномоченной организацией.";

пункт 22 исключить;

пункты 30 и 31 изложить в следующей редакции:

"30. Претендент на ULАPL (MHG) имеет налет не менее 20 часов летной подготовки на мотодельтаплане, в том числе, по меньшей мере:

10 часов с летным инструктором на мотодельтаплане, на котором будет производиться проверка готовности к самостоятельным полетам, из них не менее:

1) 25 подлетов на высотах 3, 15, 30 и 50 метров;

2) 40 посадок с задросселированным двигателем;

3) 1 час полета на критически малых воздушных скоростях, опознание и вывод из начальной и развившейся стадии сваливания, предупреждение складывания крыла;

4) 2 часа полета по маршрутам протяженностью не менее 40 километров (далее-км);

5) 6 часов самостоятельного налета, из них не менее 2 часов самостоятельного полета по маршрутам протяженностью не менее 40 км.

31. Летная подготовка учитывает принципы управления факторами угроз и ошибок, а также включает в себя:

1) предполетную подготовку, включая расчеты массы и центровки ВС, предполетный осмотр и обслуживание ВС;

2) изучение аэродромных схем движения и полетов, меры и процедуры по предотвращению столкновений;

3) управление ВС с использованием внешних визуальных ориентиров;

4) полеты на критически малых воздушных скоростях, опознание и вывод из начальной и развившейся стадии сваливания, предупреждение попадания в штопор;

5) полеты на критически высоких воздушных скоростях, опознание и вывод, крутая спираль на планировании и вывод;

6) взлет и посадка в нормальных условиях и с боковым ветром;

7) особые летные характеристики (взлет с короткой полосы и преодоление препятствий, посадка на ограниченную полосу);

8) полеты по маршруту с использованием визуальных ориентиров, счислением пути и с применением навигационных средств;

9) действия в особых случаях полета чрезвычайные операции, включая имитацию неисправностей бортового оборудования;

10) соблюдение правил воздушного движения, процедур связи и фразеологии.";

пункты 40 и 41 изложить в следующей редакции:

"40. Претендент на ULАPL(AG) имеет налет не менее 25 часов летной подготовки на автожире, в том числе, по меньшей мере:

15 часов с летным инструктором на автожире, на котором производится проверка готовности к самостоятельным полетам, из них не менее:

1) 10 посадок с задросселированным двигателем;

2) 1 час полета на критически малых воздушных скоростях, опознание и вывод из начальной и развившейся стадии замедления оборотов ротора;

3) 2 часа полета по маршруту протяженностью не менее 100 км с одной посадкой до полной остановки на другом аэродроме, отличающийся от аэродрома вылета;

4) 6 часов самостоятельного налета, из них не менее 3 часов самостоятельного полета по маршрутам, в том числе 1 (один) полет по маршруту протяженностью не менее 100 км с одной посадкой до полной остановки на другом аэродроме, отличающийся от аэродрома вылета.

41. Летная подготовка учитывает принципы управления факторами угроз и ошибок, а также включает в себя:

1) предполетную подготовку, включая расчеты массы и центровки ВС, предполетный осмотр и обслуживание ВС;

2) изучение аэродромных схем движения и полетов, меры и процедуры по предотвращению столкновений;

3) управление ВС с использованием внешних визуальных ориентиров;

4) полеты на критически малых воздушных скоростях, опознание и вывод из начальной и развившейся стадии замедления оборотов ротора;

5) полеты на критических высоких воздушных скоростях, опознание и вывод, крутая спираль на планировании и вывод;

6) взлет и посадка в нормальных условиях и с боковым ветром;

7) особые летные характеристики (взлет с короткой полосы преодоление препятствий, посадка на ограниченную полосу);

10) прилет и вылет, пролет транзитом контролируемого аэродрома, соблюдение правил обслуживания воздушного движения, процедур связи и фразеологии.";

пункт 72 изложить в следующей редакции:

"72. Летная подготовка учитывает принципы управления факторами угроз и ошибок, а также включает в себя:

1) предполетную подготовку, включая расчеты массы и центровки ВС, предполетный осмотр и обслуживание ВС;

2) изучение аэродромных схем движения и полетов, меры и процедуры по предотвращению столкновений;

3) управление ВС с использованием внешних визуальных ориентиров;

6) взлет и посадка в нормальных условиях и с боковым ветром;

7) особые летные характеристики ВС (взлет с короткой полосы и преодоление препятствий, посадка на ограниченную полосу;

8) полеты по маршруту с использованием визуальных ориентиров, счислением пути и с применением радионавигационных средств;

пункт 83 изложить в следующей редакции:

"83. Летная подготовка учитывает принципы управления факторами угроз и ошибок, а также включает в себя:

1) предполетную подготовку, включая расчеты массы и центровки ВС, предполетный осмотр и обслуживание ВС;

2) изучение аэродромных схем движения и полетов, меры и процедуры по предотвращению столкновений;

3) управление ВС с использованием внешних визуальных ориентиров;

6) взлет и посадка в нормальных условиях и с боковым ветром;

8) полет по приборам, включая выполнение разворота на 180°;

9) полеты по маршруту с использованием визуальных ориентиров, счислением пути и с применением цифровых и радионавигационных средств;

10) действия в особых случаях полета, чрезвычайные операции, включая имитацию неисправностей бортового оборудования;

11) прилет и вылет, пролет транзитом контролируемого аэродрома, соблюдение правил обслуживания воздушного движения, процедур связи и фразеологии.";

пункт 95 изложить в следующей редакции:

"95. Летная подготовка учитывает принципы управления факторами угроз и ошибок, а также включает в себя:

1) предполетную подготовку, включая расчеты веса и центровки, предполетный осмотр и обслуживание вертолета;

2) изучение аэродромных схем движения и полетов, меры и процедуры по предотвращению столкновений;

3) управление вертолетом с использованием внешних визуальных ориентиров;

4) взлеты, посадки, висение, осмотрительность, развороты, нормальный переход на висение и выход с него;

5) аварийные процедуры, основы авторотации, имитация отказа двигателя выход из земного резонанса, если это свойственно конкретному типу вертолета;

6) перемещение на висении вбок и назад, развороты на месте;

7) распознание вихревого кольца в начальной стадии и вывод;

8) приземление на авторотации, посадки с имитацией отказа двигателя, практика выполнения вынужденных посадок;

9) имитация отказов оборудования и аварийные процедуры при неисправностях двигателя, управления, электрических и гидравлических систем;

10) развороты с максимальными углами крена;

11) переходы, быстрые остановки, маневрирование с попутным ветром, посадки и взлеты на склонах;

12) маневрирование с ограниченной мощностью и в ограниченном пространстве, включая выбор неподготовленных площадок для выполнения на них и из них различных заданий;

13) полет с использованием только основных пилотажных приборов, в том числе выполнение разворота на 1800 и вывод из необычного положения, имитируя случайное попадание в облачность (обучение выполняется с инструктором);

14) полеты по маршруту с использованием визуальных ориентиров, счислением пути и с применением радионавигационных средств, где это возможно; имитация ухудшения погодных условий и действия по возвращению или выполнению вынужденной посадки;

15) прилет и вылет, пролет транзитом контролируемого аэродрома, соблюдение правил обслуживания воздушного движения, процедур связи и фразеологии.";

дополнить главой 22-1 следующего содержания:

"Глава 22-1. Типовая программа профессиональной подготовки сотрудника по обеспечению полетов - инструктора (полетного диспетчера-инструктора) FDI (flight dispatch instructor)

469-1. Настоящие Типовые программы профессиональной подготовки сотрудника по обеспечению полетов-инструктора (полетного диспетчера-инструктора) FDI (flight dispatch instructor) определяют минимальные объемы профессиональной подготовки для следующих инструкторов:

1) инструктора, участвующего в теоретической и практической подготовке;

2) инструктора, осуществляющего стажировку на рабочем месте (OJTI - on the job training instructor).

469-2. Программа профессиональной подготовки инструкторов, участвующих в теоретической и или практической подготовке, а также осуществляющих стажировку на рабочем месте (OJTI - on the job training instructor) по обеспечению полетов /полетных диспетчеров включает обучение, по направлениям, приведенным в приложении 89-1 к настоящим Типовым программам.

469-3. Общий объем первоначальной подготовки составляет не менее 60 часов, из которых практическая подготовка составляет не менее 18 часов.

Поддержание профессионального уровня реализуется с периодичностью один раз в три года, и в объеме не менее 20 часов, включающих не менее 8 часов практической подготовки.

469-4. Инструктор, осуществляющий стажировку на рабочем месте (OJTI - on the job training instructor) проходит стажировку на рабочем месте в организации гражданской авиации.";

пункт 540 изложить в следующей редакции:

"540. Лица, впервые принятые или у которых был перерыв в работе более 12 месяцев, проходят первоначальную подготовку для осуществления профессиональной деятельности по электросветотехническому обеспечению полетов. Лица, ранее работавшие по аналогичной специализации в отрасли гражданской авиации, первоначальную подготовку не проходят.";

пункт 542 изложить в следующей редакции:

"542. Переподготовка специалистов по электросветотехническому обеспечению полетов осуществляется в рамках ввода в эксплуатацию новых систем и технологий по программам АУЦ.";

пункты 720 и 721 изложить в следующей редакции:

"720. Допуск к самостоятельному выполнению работ специалистов по аэродромному обеспечению полетов осуществляется приказом первого руководителя аэропорта или лица, исполняющего его обязанности.

721. Переподготовка специалистов по аэродромному обеспечению полетов осуществляется в рамках ввода в эксплуатацию новых процедур и технологий по программам АУЦ.";

пункты 733 и 734 изложить в следующей редакции:

"733. Допуск к самостоятельному выполнению работ специалистов по орнитологическому обеспечению полетов осуществляется приказом первого руководителя аэропорта или лица, исполняющего его обязанности.

734. Переподготовка специалистов по орнитологическому обеспечению полетов осуществляется в рамках ввода в эксплуатацию новых процедур и оборудований по программам АУЦ не менее одного раза в два года.";

пункт 742 изложить в следующей редакции:

"742. Лица, впервые принятые для осуществления профессиональной деятельности по обеспечению авиаГСМ в аэропортах, проходят первоначальную подготовку. Лица, ранее работавшие по аналогичной специализации в отрасли гражданской авиации, первоначальную подготовку не проходят.";

пункты 745 и 746 изложить в следующей редакции:

"745. Допуск к самостоятельному выполнению работ специалистов по обеспечению авиаГСМ в аэропортах осуществляется приказом первого руководителя аэропорта или лица, исполняющего его обязанности.

746. Переподготовка специалистов по обеспечению авиаГСМ осуществляется в рамках ввода в эксплуатацию новых процедур и технологий по программам АУЦ.";

пункт 754 изложить в следующей редакции:

"754. Лица, впервые принятые для осуществления профессиональной деятельности по аварийно-спасательному обеспечению полетов, проходят первоначальную подготовку. Лица, ранее работавшие по аналогичной специализации в отрасли гражданской авиации, первоначальную подготовку не проходят.";

пункты 757 и 758 изложить в следующей редакции:

"757. Допуск к самостоятельному выполнению работ специалистов по аварийно-спасательному обеспечению полетов осуществляется приказом первого руководителя аэропорта или лица, исполняющего его обязанности.

758. Переподготовка специалистов по аварийно-спасательному обеспечению полетов осуществляется в рамках ввода в эксплуатацию новых процедур, технологий, нового оборудования по программам АУЦ.";

пункт 774 изложить в следующей редакции:

"774. Лица, впервые принятые для осуществления профессиональной деятельности по координационному центру поиска и спасания, проходят первоначальную подготовку. Лица, ранее работавшие по аналогичной специализации в отрасли гражданской авиации, первоначальную подготовку не проходят.";

дополнить приложением 89-1 согласно приложению к настоящему приказу.

2. Комитету гражданской авиации Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр индустрии
и инфраструктурного развития
Республики Казахстан

М. Карабаев

	Приложение к приказу Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 6 января 2023 года № 4
	Приложение 89-1 к Типовым программам профессиональной подготовки авиационного персонала, участвующего в обеспечении безопасности полетов

Программа профессиональной подготовки инструкторов, участвующих в теоретической и или практической подготовке, а также осуществляющих стажировку на рабочем месте (OJTI - on the job training instructor) по обеспечению полетов /полетных диспетчеров

№ п/п	Наименование модуля	Краткое содержание
1.	Организация стажировки	Нормативные правовые акты Республики Казахстан в области профессиональной подготовки авиационного персонала; вопросы обеспечения безопасности полетов; должностные обязанности и ответственность; задачи, стоящие перед инструктором и слушателями; обучение и усвоение материала; создание условий для обучения, организация и планирование подготовки стажера; предварительная и практическая подготовка, программа и план стажировки для допуска к работе.
2.	Человеческий фактор	Аспекты человеческого фактора, рабочие знания и навыки, ограничения человека, психологические факторы, медицинские аспекты, организационные и социальные факторы, коммуникация, стресс, человеческая ошибка, методы работы, непрерывное повышение уровня квалификации; мотивация, лидерство, конфликты, коммуникационное взаимодействие и обратная связь, принятие решений.
3.	Техника проведения стажировки	Руководство стажерами, проведение обучения, инструктаж для стажера, постановка задач и целей, инструктирование, наблюдение и обеспечение корректирующих действий при работе стажера, разбор действий стажера, инструкторский показ.
4.	Методы оценки и введение документации	Оценка достижений стажера, проведение оценки курса, документирование, связанное с оценкой достижений стажера. Ознакомление с содержанием оценочной формы и принципы ее заполнения инструктором.

"Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын авиация персоналының кәсіптік даярлығының үлгілік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 28 қыркүйектегі № 764 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2023 жылғы 6 қаңтардағы № 4 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 13 қаңтарда № 31688 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын авиация персоналының кәсіптік даярлығының үлгілік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 28 қыркүйектегі № 764 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8785 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын авиация персоналының кәсіптік даярлығының үлгілік бағдарламасында:

4-тармақта:

11) тармақша алып тасталсын;

15) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"15) әуе кемесінің бақылаудағы командирі (PICUS) – бақыланатын әуе кемесінің командирі ретінде функциялар мен міндеттерді орындайтын екінші ұшқыш. PICUS уақыты екінші пилоттың ұшу кітапшасында тіркеледі, нұсқаушының немесе ӘКК қолымен куәландырылады және ӘКК ретінде жалпы ұшуға есептеледі;";

17) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"17) әуе кемесінің типі – бір қағидаттық конструкциядағы барлық ӘК, оның ішінде пилотаждық және ұшу сипаттамаларының өзгерісіне алып келетіндерді есепке алмағанда олардың барлық модификациялары;";

19) және 20) тармақшалар алып тасталсын;

79) тармақша алып тасталсын;

98) тармақша алып тасталсын;

6 және 7-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Осы Үлгілік бағдарламаның шеңберінде кәсіптік даярлау үшін іске асыратын бағдармаларды тек шетел тілін үйренудің жалпы аспектілерін іске асыратын бағдарламаларды қоспағанда, уәкілетті ұйыммен келісуге жатады.

7. Кәсіптік даярлау үшін іске асырылатын, осы Үлгілік бағдарламаларда көзделмеген бағдарламалар уәкілетті ұйыммен келісуге жатпайды.";

22-тармақ алып тасталсын;

30 және 31-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"30. LАPL (MHG)-қа үміткердің мотодельтапланда кемі 20 сағат ұшу даярлығы болуы керек, оның ішінде кем дегенде:

жеке өзінің ұшу даярлығын тексеру үшін мотодельтапланда пилот-нұсқаушымен 10 сағат, оның ішінде:

1) 3, 15, 30 және 50 метр биіктіктерде 25 рет ұшуы;

2) дроссельденген қозғалтқышпен кемі 40 рет қонуы;

3) өте төмен әуе жылдамдығында 1 сағат ұшу, құлаудың бастапқы және үдей түсетін кезеңдерін анықтау және одан шығару, қанаттың жиналуын алдын алу;

4) 40 километрден (бұдан әрі - км) кем емес қашықтық маршруты бойынша 2 сағат ұшуы;

5) 6 сағат жеке ұшуы, оның ішінде 2 сағат 40 км кем емес қашықтық маршрутымен жеке ұшуы.

31. Ұшу даярлығы қатерлер және қателер факторларын басқару қағидаттарын ескереді, сондай-ақ мыналарды қамтиды:

1) ұшу алдындағы даярлық, оның ішінде ӘК салмағы мен орталықтандыру есептеулері, ӘК ұшу алдында тексеру және қызмет көрсетулер;

2) қозғалыс және ұшулардың әуеайлақтық сызбаларын, соқтығысып қалудан сақтандырудың шаралары мен рәсімдерін зерттеу;

3) ӘК сыртқы көзге көрінетін бағдарларды қолданып басқару;

4) өте төмен әуе жылдамдығындағы ұшулар, құлаудың бастапқы және үдей түсетін кезеңдерін анықтау және одан шығару, ауа ағысына тап болудың алдын алу;

5) өте жоғары әуе жылдамдығындағы ұшулар, жоспарлау кезінде оны анықтау және қауіптен шығару, шұғыл бұрылыс пен одан шығару;

6) қалыпты және қапталдан жел соғып тұрған кезде ұшу және қону;

7) ерекше ұшу сипаттамалары (қысқа жолақтан ұшу және кедергілерден өту, шектеулі жолаққа қондыру);

8) көзбен көрінетін бағдарларды пайдалану бойынша маршрутпен ұшу, жолды есептеп шығару және навигациялық құралдарды қолдану;

9) төтенше операциялар кезінде ұшудың айрықша жағдайларындағы әрекет, оның ішінде борт жабдықтарының істен шығуының ұқсас кезінде;

10) әуе қозғалысы ережелерін, байланыс рәсімдерін және фразеологиясын сақтау.";

40 және 41-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"40. LАPL (АG)-қа үміткердің автожирда кемі 25 сағат ұшу даярлығы болуы керек, оның ішінде кем дегенде:

жеке өзінің ұшу даярлығын тексеру үшін автожирда пилот-нұсқаушымен 15 сағат, оның ішінде кем дегенде:

1) дроссельденген қозғалтқышпен кемі 10 рет қону;

2) аса төмен әуе жылдамдықтарында ұшудың 1 сағаты, ротор айналымдарының баяулауының бастапқы және дамыған сатысын тану және одан шығару;

3) ұшу әуеайлағынан ерекшеленетін басқа әуеайлақта толық тоқтағанға дейін бір қонумен ұзақтығы кемінде 100 км маршрут бойынша ұшудың 2 сағаты;

4) 6 сағат дербес ұшу, оның ішінде маршруттар бойынша кемінде 3 сағат дербес ұшу, оның ішінде ұшу әуеайлағынан ерекшеленетін басқа әуеайлақта толық тоқтағанға дейін бір қонумен ұзақтығы кемінде 100 км маршрут бойынша 1 (бір) ұшу.

41. Ұшу даярлығы қатерлер және қателер факторларын басқару қағидаттарын ескереді, сондай-ақ мыналарды қамтиды:

1) ұшу алдындағы даярлық, оның ішінде ӘК салмағы мен орталықтандыру есептеулері, ӘК ұшу алдында тексеру және қызмет көрсет;

2) қозғалыс және ұшулардың әуежайлық сызбаларын, соқтығысып қалудан сақтандырудың шаралары мен рәсімдерін зерттеу;

3) ӘК сырт көзге көрінетін бағдарларды қолданып басқару;

4) өте төмен әуе жылдамдығындағы ұшулар, ротор айналымының бәсеңдеуінің бастапқы және үдей түсетін кезеңдерін анықтау және одан шығару;

5) өте жоғары әуе жылдамдығында ұшулар, жоспарлау кезінде оны анықтау және қауіптен шығару, шұғыл бұрылыс пен одан шығару;

6) қалыпты және қапталдан жел соғып тұрған кезде ұшу және қону;

7) ерекше ұшу сипаттамалары (қысқа жолақтан ұшу және кедергілерден өту, шектеулі жолаққа қондыру);

10) қону және ұшу, бақыланатын әуеайлақ транзитімен ұшып өту, әуе қозғалысына қызмет көрсету ережелерін, байланыс рәсімдерін және фразеологиясын сақтау.";

72-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"72. Ұшу даярлығы қатерлер мен қателер факторларын басқару қағидаттарын ескереді, сондай-ақ мыналарды қамтиды:

1) ұшу алдындағы даярлық, оның ішінде ӘК салмағы мен орталықтандыру есептеулері, ұшу алдындағы тексеру және ӘК-ға қызмет көрсету;

3) ӘК-ні сыртқы көзге көрінетін бағдарларды қолдана отырып басқару;

6) қалыпты және бүйірлеп жел соғып тұрған кезде ұшу және қону; планерді іске қосудың түрлі әдістері;

7) ӘК-нің ерекше ұшу сипаттамалар (қысқа жолақтан ұшу және кедергілерден өту, шектеулі жолаққа қондыру);

8) көзбен көрінетін бағдарларды пайдалану бойынша маршрутпен ұшу, жолды есептеп шығару және радионавигациялық құралдарды қолдану;

10) қону және ұшу, бақыланатын әуеайлақтың транзитімен ұшып өту, әуе қозғалысына қызмет көрсету ережелерін, байланыс және фразеология рәсімдерін сақтау.";

83-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"83. Ұшу даярлығы қатерлер және қателер факторларын басқару қағидаттарын ескереді, сондай-ақ мыналарды қамтиды:

1) ұшу алдындағы даярлық, оның iшiнде ӘК жүктеу есептеулерi мен орталық бiлiгi, ӘК ұшуалды даярлығы мен қызмет көрсетулер;

3) ӘК сыртқы көзге көрiнетiн бағдарлар бойынша басқару;

4) қауіпті ең төменгі әуе жылдамдығында ұшу, құлаудың бастапқы және үдей түсетiн кезеңдерiн анықтау және одан шығару, ауа ағысына тап болудың алдын алу;

5) ұшуды өте жоғары әуе жылдамдығында басқару, жоспарлау кезiнде оны анықтау және қауiптен шығару, шұғыл бұрылыс пен одан шығару;

6) қалыпты және бүйiрлеп жел соғып тұрған кезде ұшу және қону;

7) ӘК ерекше ұшу сипаттамалары (қысқа жолақтан ұшу және кедергiлерден өту, шектеулi жолаққа қондыру);

8) құралдар бойынша ұшу, оның iшiнде 180^о бұрылу;

9) көрiнетiн бағдарларды пайдалану бойынша маршрутпен ұшу, жолды есептеп шығару, сандық және радионавигациялық құралдарды қолдану;

10) айрықша жағдайда ұшуға әрекет ету, төтенше операциялар, оның iшiнде борт жабдығының iстен шығуын да қарастыру;

11) бақылау әуеайлағына ұшып келу және кету, соқпай өте шығу, әуе қозғалысына қызмет көрсету ережелерiн сақтау, байланыс және фразеологиялар рәсімдері.";

95-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"95. Ұшу даярлығы қатерлер және қателер факторларын басқару қағидаттарын ескереді, сондай-ақ мыналарды:

1) ұшу алдындағы дайындық, соған қоса салмақ пен ортаны көздеу есебi, ұшар алдындағы тексеру мен тiкұшаққа қызмет көрсетуді;

2) қозғалыс пен ұшудың әуеайлақтық кестесiн зерттеуді, қақтығысудың алдын алу бойынша iс-шаралары мен тәртiптерiн зерттеуді;

3) тікұшақты сыртқы көзге көрiнетiн бағдарлар бойынша басқаруды;

4) ұшу, қону, салбырау, абайлаушылық, бұрылу, салбырау режиміне қалыпты ауысуды және одан шығуды;

5) авариялық тәртіптер, автоайналымның негіздері, қозғалтқыштың тоқтап қалуын ұқсатуды, егер бұл нақты тікұшақтың түріне сай болса, жердегі резонансынан шығуды;

6) салбырау режимінде жанына және кейін ауысуды, орнында айналуды;

7) бастапқы дәрежеде құйындатып айналуды анықтауды және қорытынды жасауды;

8) автоайналыммен қонуды, қозғалтқыштың тоқтап қалуын ұқсатумен қонуды, амалсыздан қону тәжiрибесiн орындауды;

9) жабдықтардың тоқтап қалуын ұқсатуды және қозғалтқыштың, басқару, электроникалық және гидровикалық жүйелердiң бұзылған жағдайындағы апаттық тәртiптерді;

10) жантаюдың ең үлкен бұрышымен бұрылуды;

11) ауысулар, жылдам тоқтаулар, қума желмен оңтайландыруды, баурайларға қонуды және ұшуды;

12) әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін дайындалмаған алаңдарды таңдауды ескере отырып, шектелген кеңістікте және шектелген қуаттылықпен жағдайды оңтайландыруды;

13) тек қана негiзгi пилоттық құралдарды қолданумен ұшуды, соның iшiнде аяқасты бұлтты жағдайға тап болуды ұқсатумен, 180^о бұрылуды орындау және әдеттен тыс жағдайдан шығуды (оқу нұсқаушымен орындалады);

14) көзбен шолып тұспалдауды, жолды есептеу және радионавигациялық құралдарды қолданумен маршрут бойынша ұшуды; ауа-райының бұзылуын ұқсату және сондағы керi қайту немесе амалсыздан қонуды орындау бойынша әрекеттерді;

15) ұшып келу және ұшу, бақыланатын әуеайлақпен транзиттiк ұшу, әуе қозғалысына қызмет көрсету ережелерiн, байланыс және фразеология тәртiптерiн қамтиды.";

мынадай мазмұндағы 22-1-тараумен толықтырылсын:

"22-1-тарау. Ұшуды қамтамасыз ету жөніндегі қызметкерді-нұсқаушыны (ұшу диспетчерін) FDI (flight dispatch instructor) кәсіби даярлаудың үлгілік бағдарламасы

469-1. Ұшуды қамтамасыз ету жөніндегі қызметкерді-нұсқаушыны (ұшу диспетчерін) FDI (flight dispatch instructor) кәсіби даярлаудың үлгілік бағдарламалары мынадай нұсқаушылар үшін кәсіби даярлықтың ең аз көлемін айқындайды:

1) теориялық және практикалық даярлыққа қатысатын нұсқаушы;

2) жұмыс орнында тағылымдамадан өтетін нұсқаушы (OJTI - on the job training instructor).

469-2. Теориялық және немесе практикалық даярлыққа қатысатын, сондай-ақ ұшу /ұшу диспетчерлерін қамтамасыз ету бойынша жұмыс орнында (OJTI - on the job training instructor) тағылымдаманы жүзеге асыратын нұсқаушыларды кәсіптік даярлық бағдарламасы кем дегенде осы Үлгілік бағдарламаларға 89-1-қосымшада келтірілген бағыттар бойынша оқытуды қамтиды.

469-3. Бастапқы дайындықтың жалпы көлемі кемінде 60 сағатты құрайды, оның ішінде практикалық дайындық кемінде 18 сағатты құрайды.

Кәсіби деңгейді ұстап тұру үш жылда бір рет кезеңділікпен және кемінде 8 сағаттық практикалық дайындықты қамтитын кемінде 20 сағат көлемінде іске асырылады.

469-4. Жұмыс орнында тағылымдаманы жүзеге асыратын нұсқаушы (OJTI - on the job training instructor) азаматтық авиация ұйымының жұмыс орнында тағылымдамадан өтеді.";

540-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"540. Алғаш рет қабылданған немесе жұмысында 12 айдан астам үзіліс болған адамдар ұшуды электрлі жарықпен техникалық қамтамасыз ету бойынша кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін бастапқы даярлықтан өтеді. Бұрын азаматтық авиация саласында осындай мамандану бойынша жұмыс істеген адамдар бастапқы даярлықтан өтпейді.";

542-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"542. Ұшуды электр жарығымен техникалық қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды қайта даярлау АОО бағдарламалары бойынша жаңа жүйелер мен технологияларды пайдалануға беру шеңберінде жүзеге асырылады.";

720 және 721-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"720. Ұшуларды әуеайлақтық қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды өз бетінше жұмыс орындауға жіберу әуежайдың бірінші басшысының немесе оның міндетін атқарушы тұлғаның бұйрығымен жүзеге асырылады.

721. Ұшуларды әуеайлақтық қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды қайта даярлау АОО бағдарламалары бойынша жаңа ресімдер мен технологияларды пайдалануға беру шеңберінде жүзеге асырылады.";

733 және 734-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"733. Ұшуларды орнитологиялық қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды өз бетінше жұмыс орындауға жіберу әуежайдың бірінші басшысының немесе оның міндетін атқарушы тұлғаның бұйрығымен жүзеге асырылады.

734. Ұшуларды орнитологиялық қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды қайта даярлау АОО бағдарламалары бойынша екі жылда бір реттен кем емес жаңа ресімдер мен жабдықтарды пайдалануға беру шеңберінде жүзеге асырылады.";

742-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"742. Әуежайларда әуе ЖЖМ-мен қамтамасыз ету жөніндегі кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін алғаш рет қабылданған тұлғалар бастапқы даярлықтан өтеді. Бұрын азаматтық авиация саласында осындай мамандану бойынша жұмыс істеген адамдар бастапқы даярлықтан өтпейді.";

745 және 746-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"745. Әуежайларда авиаЖЖМ қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды өз бетінше жұмыс орындауға жіберу әуежайдың бірінші басшысының немесе оның міндетін атқарушы тұлғаның бұйрығымен жүзеге асырылады.

746. Әуе ЖЖМ қамтамасыз ету жөніндегі мамандары қайта даярлау АОО бағдарламалары бойынша жаңа рәсімдер мен технологияларды пайдалануға беру шеңберінде жүзеге асырылады.";

754-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"754. Алғашқы рет қабылданған тұлғалар ұшуларды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету жөніндегі кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін бастапқы даярлау өткізеді Бұрын азаматтық авиация саласында осындай мамандану бойынша жұмыс істеген адамдар бастапқы даярлықтан өтпейді.";

757 және 758-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"757. Ұшуды аппаттық-құтқару қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды өз бетінше жұмыс орындауға жіберу әуежайдың бірінші басшысының немесе оның міндетін атқарушы тұлғаның бұйрығымен жүзеге асырылады.

758. Ұшуларды апаттық-құтқарумен қамтамасыз ету жөніндегі мамандарды қайта даярлау АОО бағдарламалары бойынша жаңа рәсімдер мен технологияларды, жаңа жабдықтарды пайдалануға беру шеңберінде жүзеге асырылады.";

774-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"774. Алғаш рет қабылданған тұлғалар іздестіру мен құтқаруды үйлестіру орталығы бойынша кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін бастапқы даярлау өтеді. Бұрын азаматтық авиация саласында осындай мамандану бойынша жұмыс істеген адамдар бастапқы даярлықтан өтпейді.";

осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес 89-1-қосымшамен толықтырылсын.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Азаматтық авиация комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі

М. Карабаев

	Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2023 жылғы 6 қаңтардағы № 4 Бұйрыққа қосымша
	Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын авиация персоналын кәсіптік даярлаудың үлгілік бағдарламасына 89-1-қосымша

Теориялық және немесе практикалық даярлыққа қатысатын, сондай-ақ ұшу /ұшу диспетчерлерін қамтамасыз ету бойынша жұмыс орнында (OJTI - on the job training instructor) тағылымдаманы жүзеге асыратын нұсқаушыларды кәсіптік даярлау бағдарламасы

№ п/п	Модуль атауы	Қысқаша мазмұны
1.	Тағылымдаманы ұйымдастыру.	Авиациялық персоналды кәсіптік даярлау саласындағы Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері; ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері; лауазымдық міндеттері мен жауапкершілігі; нұсқаушы мен тыңдаушылардың алдында тұрған міндеттер; материалды оқыту және игеру; оқу үшін жағдай жасау, тағылымдамадан өтушіні даярлауды ұйымдастыру және жоспарлау; жұмысқа жіберу үшін алдын ала және практикалық даярлық, бағдарлама және тағылымдама жоспары.
2.	Адам факторы	Адам факторының аспектілері, жұмыс білімі мен дағдылары, адамның шектеулері, психологиялық факторлар, медициналық аспектілер, ұйымдастырушылық және әлеуметтік факторлар, қарым-қатынас, стресс, адамның қателігі, жұмыс әдістері, үздіксіз біліктілікті арттыру; мотивация, көшбасшылық, қақтығыстар, коммуникациялық өзара әрекеттесу және кері байланыс, шешім қабылдау.
3.	Тағылымдамадан өту техникасы.	Тағылымдамадан өтушілерге басшылық жасау, оқытуды жүргізу, тағылымдамадан өтушіге нұсқау беру, міндеттер мен мақсаттар қою, тағылымдамадан өтушінің жұмысы кезінде түзету іс-әрекеттерін нұсқау беру, қадағалау және қамтамасыз ету, тағылымдамадан өтушінің іс-әрекеттерін талдау, нұсқаушылық көрсету.
4.	Бағалау әдістері және құжаттаманы енгізу	Тағылымдамадан өтушінің жетістіктерін бағалау, курсты бағалау, тағылымдамадан өтушінің жетістіктерін бағалауға байланысты құжаттама. Бағалау нысанының мазмұнымен танысу және оны нұсқаушымен толтыру қағидаттары.