Об утверждении Правил деятельности службы психолого-педагогического сопровождения в организациях образования

Приказ Министра просвещения Республики Казахстан от 29 апреля 2025 года № 92. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 апреля 2025 года № 36047

В соответствии с подпунктом 36) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Правила деятельности службы психолого-педагогического сопровождения в организациях образования согласно приложению 1 к настоящему приказу.

2. Признать утратившими силу некоторые приказы согласно приложению 2 к настоящему приказу.

3. Департаменту инклюзивного и специального образования Министерства просвещения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства просвещения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический департамент Министерства просвещения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра просвещения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр просвещения Республики Казахстан

Г. Бейсембаев

Приложение 1 к приказу Министр просвещения Республики Казахстан от 29 апреля 2025 года № 92

Правила
деятельности службы психолого-педагогического сопровождения в организациях образования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила деятельности службы психолого-педагогического сопровождения в организациях образования (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 36) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" (далее – Закон) и определяют порядок деятельности службы психолого-педагогического сопровождения в организациях образования (далее – СППС).

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) специальные условия для получения образования – условия, включающие учебные, а также специальные, индивидуально развивающие и коррекционно-развивающие программы и методы обучения, технические, учебные и иные средства, среду жизнедеятельности, психолого-педагогическое сопровождение, медицинские, социальные и иные услуги, без которых невозможно освоение образовательных программ лицами (детьми) с особыми образовательными потребностями, а также детьми с ограниченными возможностями;

2) лица (дети) с особыми образовательными потребностями – лица (дети), которые испытывают постоянные или временные потребности в специальных условиях для получения образования соответствующего уровня и дополнительного образования;

3) оценка особых образовательных потребностей – определение необходимых специальных условий для получения образования;

4) психолого-педагогическое сопровождение – системно-организованная деятельность, реализуемая в организациях образования, в процессе которой создаются социальные и психолого-педагогические условия для успешного обучения и развития обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, на основе оценки особых образовательных потребностей.

3. Деятельность СППС организуется:

1) на уровне начального образования – поддержка обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями в развитии и укреплении познавательной и учебной мотивации, самостоятельности и саморегуляции при адаптации к учебной деятельности, социализации и формировании творческих способностей каждого обучающегося;

2) на уровне основного среднего образования - адаптация к новым условиям обучения, развитие активной познавательной и учебной деятельности обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, поддержка в решении задач личностного и ценностно-смыслового саморазвития, самосознания и самоопределения, формирование устойчивости к познавательным процессам и социализации;

3) на уровне общего среднего образования – оказание помощи обучающимся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями в личностной идентичности, профессиональном самоопределении, содействие развитию способности целеполагания и принятия самостоятельных решений, формированию устойчивого мировоззрения и социализации;

4) на уровне технического и профессионального образования, послесреднего образования – психолого-педагогическое сопровождение обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями в процессе обучения, получения профессии и социализации.

4. СППС является коллегиальным органом организации образования, ответственным за обеспечение психологического благополучия обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, формирование их учебной мотивации, успеваемости, творческой самореализации, профессиональную ориентацию, оказание психолого-педагогического сопровождения участникам образовательного процесса.

В состав СППС, утверждаемой руководителем организации образования, входят заместители руководителей, педагоги-психологи, социальные педагоги, специальные педагоги, педагоги-ассистенты, педагоги- профориентаторы.

Координируют деятельность СППС заместители руководителей организации образования.

Администрация организации образования, специалисты СППС, а также учителя всех специальностей участвуют в процессе психолого-педагогического сопровождения обучающихся в соответствии с должностными обязанностями, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 13 июля 2009 года № 338 "Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей педагогов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 5750).

Структура, состав специалистов, годовой план работы определяется типом, видом и задачами организации образования.

5. Деятельность СППС осуществляется с учетом:

1) соблюдения профессиональной этики;

2) эмпатии и уважения к личности обучающихся;

3) индивидуальных, возрастных особенностей и особых образовательных потребностей обучающихся;

4) интеграции психологических и педагогических знаний, применения основ педагогической психологии;

5) конфиденциальности информации с соблюдением прав и интересов обучающихся;

6) исключение возможности нанесения вреда здоровью, чести и достоинству обучающихся;

7) научности, комплексности, последовательности, поэтапности и непрерывности психолого-педагогического сопровождения обучающихся в образовательном процессе.

Глава 2. Порядок деятельности Службы психолого-педагогического сопровождения в организациях образования

6. Деятельность специалистов СППС включает диагностическое, консультативное, развивающее (коррекционное), психолого-педагогическое просвещение и организационно-методическое направления:

1) диагностическое направление предусматривает индивидуальную и групповую деятельность, психолого-педагогическое изучение обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями на протяжении всего периода обучения, определение их индивидуальных особенностей и склонностей, потенциальных возможностей в процессе обучения и воспитания, в профессиональном самоопределении, а также выявление причин трудностей в обучении, развитии, социализации;

2) консультативное направление предусматривает индивидуальную и групповую деятельность, в форме оказания помощи участникам образовательного процесса: в анализе и решении психологических проблем, в актуализации личностных особенностей; содействие сознательному и активному присвоению нового социального опыта; помощь в формировании новых установок и принятии собственных решений; решение различного рода психологических проблем, связанных с трудностями в межличностных отношениях, самосознании и саморазвитии; помощь родителям или иным законным представителям в вопросах воспитания и развития обучающихся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями;

3) развивающее (коррекционное) направление предусматривает индивидуальную, подгрупповую, групповую работу с обучающимися, в том числе лицами (детьми) с особыми образовательными потребностями по формированию образовательного пространства, мотивации к обучению, а также развитию знаний, умений и навыков, возможностей и способов их приобретения и проявления в воспитательно-образовательной, учебной и познавательной деятельности. Включает организацию работы педагогов по выявлению и преодолению трудностей в воспитании, обучении и поведении обучающихся, выявляемых в ходе оценки особых образовательных потребностей на основе комплексного взаимодействия специалистов СППС (педагоги-психологи, социальные педагоги, специальные педагоги, педагоги-ассистенты);

4) психолого-педагогическое просвещение предусматривает содействие личностному профессиональному росту, самоопределению обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, педагогов; содействие формированию потребности у педагогов, родителей или иных законных представителей в психолого-педагогических знаниях и желании использовать их для исключения затруднений в обучении, воспитании и развитии обучающихся (классные часы, семинары, родительские собрания, педагогические советы, интерактивные методы и лектории для педагогов и родителей или иных законных представителей);

5) организационно-методическое направление предусматривает проведение организационно-методической и научно-методической работы: мониторинг условий образовательной и развивающей среды, анализ результатов социального, психолого-педагогического сопровождения и разработка рекомендаций по его сопровождению, выработка междисциплинарного подхода в сопровождении обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями; изучение передовых инновационных технологий психолого-педагогического, социального сопровождения в организациях образования, организация и проведение семинаров, тренингов и консультаций по овладению технологиями психолого-педагогического и социального сопровождения обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями.

7. Психолого-педагогическое сопровождение включает в себя:

1) выявление трудностей в обучении, воспитании и развитии и оценку особых образовательных потребностей обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями;

2) консультативно-методическую помощь педагогам и семьям обучающихся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями;

3) создание социальных и психолого-педагогических условий для успешного обучения, развития и социализации обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями.

8. Психолого-педагогическое сопровождение осуществляется для обучающихся, в том числе лицам (детям) с особыми образовательными потребностями:

1) с поведенческими и эмоциональными проблемами, неблагоприятными психологическими факторами;

2) с барьерами социально-психологического, экономического, языкового и культурного характера;

3) с ограниченными возможностями.

9. Психолого-педагогическое сопровождение осуществляется на основе правил и программ оценки особых образовательных потребностей, разработанных в соответствии с подпунктом 72) статьи 5 Закона:

1) на уровне класса педагогами в отношении обучающихся с применением индивидуального и дифференцированного подходов в обучении;

2) на уровне специалистов СППС организации образования с применением индивидуально-развивающих и коррекционно-развивающих программ;

3) на уровне организации образования с привлечением узких специалистов (сурдопедагог, тифлопедагог), а также во взаимодействии с заинтересованными органами и организациями.

10. Психолого-педагогическое сопровождение осуществляется:

1) для обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 8 настоящих Правил, в процессе занятий/уроков, факультативов, предметных кружков и дополнительных занятий по предметам педагогами, а также педагогами-психологами, социальными педагогами на основе оценки особых образовательных потребностей;

2) для детей с ограниченными возможностями в процессе занятий/уроков, факультативов, предметных кружков и дополнительных занятий по предметам педагогами, а также специальными педагогами, психологами, социальными педагогами, педагогами-ассистентами на основе оценки особых образовательных потребностей и рекомендаций психолого-медико-педагогических консультаций (далее – ПМПК).

11. Психологическая диагностика, консультирование и тренинги (групповые, индивидуальные) с обучающимися, в том числе лицами (детьми) с особыми образовательными потребностями проводятся с письменного согласия родителей или иных законных представителей согласно приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 января 2016 года № 93 "Об утверждении форм типового договора оказания образовательных услуг для дошкольных организаций, организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, типового договора на проведение профессиональной практики и типового договора о дуальном обучении для организаций технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13227).

Согласие родителей или иных законных представителей на проведение психолого-педагогического сопровождения, обучающегося оформляется по форме согласно приложению к настоящим Правилам.

12. Содержание психолого-педагогического сопровождения для лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 8 настоящих Правил, включает комплекс мероприятий, направленных на минимизацию воздействия неблагоприятных факторов, улучшение учебных достижений, развитие личностных и социальных навыков, а также содействие социализации:

1) реализация индивидуального подхода в воспитании и обучении без изменения учебного плана и учебных программ;

2) организация дополнительных занятий (включая занятия по преодолению языковых и культурных барьеров) за счет вариативного компонента типового учебного плана;

3) индивидуальная работа с педагогом-психологом, социальным педагогом;

4) профориентационная работа;

5) оказание социальной помощи;

6) организация досуговой деятельности;

7) работа с родителями или иными законными представителями.

13. Содержание психолого-педагогического сопровождения для детей с ограниченными возможностями включает следующие социальные и психолого-педагогические условия:

1) адаптацию общеобразовательных учебных программ, составление индивидуальных программ развития, индивидуальных учебных планов и программ;

2) изменения способов оценивания результатов воспитания и обучения (достижений обучающегося). При изменении способов оценивания подбираются контрольные задания и критерии оценивания с учетом индивидуальных возможностей обучающегося и с учетом содержания реализуемой учебной программы;

3) использование вариативных, специальных и альтернативных методов воспитания и обучения. Форма или способ применения методов воспитания и обучения адаптируются под индивидуальные особенности обучающегося (уменьшение объема и количества заданий, сокращение или увеличение времени на выполнение заданий, упрощение учебных заданий, использование коротких и поэтапных инструкций, проговаривание заданий вслух, предоставление образцов выполнения заданий, таблицы, справочные материалы). Альтернативные методы и технологии воспитания и обучения применяются педагогами-психологами и специальными педагогами в индивидуально-развивающей работе с обучающимися со специфическими трудностями обучения, обусловленными нарушениями отдельных психических функций (восприятия, памяти, внимания);

4) подбор учебников, учебных пособий, подготовка индивидуальных учебных материалов. Специальные учебники, рабочие тетради и учебные материалы предназначенные для детей с нарушениями зрения (книги с укрупненным шрифтом, учебные пособия для незрячих, напечатанные шрифтом Брайля; рельефные рисунки, схемы, специальные муляжи), опорно-двигательного аппарата (прописи с крупным шрифтом), слуха (учебные пособия с использованием символов (жестовой речи), видеоматериалы с титрами, учебные компьютерные программы), нарушениями интеллекта (учебники и учебно-методические комплексы, изданные для специальных школ соответствующего вида);

5) создание безбарьерной среды и адаптация места обучения для обеспечения физического доступа в организацию образования для детей с ограниченными возможностями: с ограниченной мобильностью (подвоз к школе, пандусы, перила, подъемники, лифт, специально оборудованное учебное место (стол, стул), места общего пользования (туалет, столовая), с нарушением зрения (незрячих, слабовидящих) (тактильные дорожки, тактильные указатели, перила), с нарушением слуха (визуальные таблицы, звукоусиливающая аппаратура). Адаптация учебного места предполагает приспособление среды обучения под индивидуальные особенности детей с ограниченными возможностями (физические особенности (слух, зрение), поведенческие особенности);

6) использование оборудования и мебели в соответствии с Нормами оснащения оборудованием и мебелью организаций дошкольного, среднего образования, а также специальных организаций образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 января 2016 года № 70 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13272) (далее – Приказ № 70).

7) оказание специальной психолого-педагогической поддержки детям с ограниченными возможностями (педагогом-психологом, специальным педагогом, педагогом-ассистентом) на основе заключений и рекомендаций ПМПК.

14. Психолого-педагогическое сопровождение в организациях образования состоит из двух этапов:

Первый этап:

Руководитель общеобразовательной организации образования издает приказ о создании СППС и утверждает его состав.

Заместители руководителя организации образования организуют процесс оценки образовательных потребностей обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, регулируют взаимодействие педагогов, специалистов и родителей или иных законных представителей на этапе проведения оценки образовательных потребностей и в процессе психолого-педагогического сопровождения, контролируют сбор и формирование документации специалистов, осуществляющих психолого-педагогическое сопровождение.

Классные руководители организуют взаимодействие педагогов и родителей или иных законных представителей, изучают социальную ситуацию развития ребенка совместно с социальным педагогом организации образования, создают условия для благоприятного эмоционально-психологического климата в урочное и внеурочное время.

Педагоги организации образования изучают индивидуальные способности, интересы, склонности и потребности обучающихся, в том числе лиц(детей) с особыми образовательными потребностями, проводят мониторинг учебных достижений с целью установления трудностей в освоении учебных программ, консультируют родителей или иных законных представителей, соблюдают профессиональную этику и конфиденциальность в отношении индивидуальных особенностей обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, при необходимости обращаются за консультацией к психологам, социальным педагогам или специальным педагогам организации образования.

Педагоги-психологи участвуют в оценке особых образовательных потребностей обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями и разрабатывают индивидуально-развивающие программы, оказывают психолого-педагогическое сопровождение в форме консультаций, индивидуальных, подгрупповых и групповых развивающих занятий, оказывают консультативную помощь и психологическую поддержку обучающимся, педагогам, родителям или иным законным представителям в решении психологических проблем, связанных с трудностями в образовательной деятельности.

Социальные педагоги выявляют интересы и потребности обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, определяют задачи, формы, методы социально-педагогической работы, способы решения личных и социальных проблем ребенка, принимают меры по социальной защите и социальной помощи в реализации прав и свобод личности обучающихся, осуществляют комплекс мер по воспитанию, образованию, развитию и социальной защите обучающихся в организациях образования и по месту жительства, обеспечивающих адаптацию личности к жизни в обществе.

Второй этап:

На основе оценки особых образовательных потребностей или рекомендации ПМПК руководитель организации образования утверждает индивидуальную программу психолого-педагогического сопровождения лица (детей) с особыми образовательными потребностями, включающую индивидуальные учебные планы и программы для детей с нарушением интеллекта, индивидуально-развивающие и коррекционно-развивающие программы для лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, список лиц (детей) с особыми образовательными потребностями для психолого-педагогического сопровождения.

Заместители руководителя организации образования организуют и контролируют процесс психолого-педагогического сопровождения, участвуют в составлении индивидуальных учебных планов и программ, индивидуально-развивающих и коррекционно-развивающих программ, обсуждении результатов сопровождения, учебных достижений обучающегося, включают детей с ограниченными возможностями во внеклассные и досуговые мероприятия.

Педагоги организации образования выполняют адаптацию учебных программ, индивидуализируют процесс обучения и оценки достижений лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, восполняя пробелы в знаниях, умениях, навыках, подбирают учебники, учебные материалы, организуют учебно-воспитательный процесс с учетом индивидуальных особенностей развития лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, создают атмосферу эмоционального комфорта на занятиях/уроках и во внеклассной деятельности с целью сохранения физического, психического и нравственного здоровья лиц (детей) с особыми образовательными потребностями.

Специальные педагоги осуществляют оценку особых образовательных потребностей обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, разрабатывают и реализуют индивидуальные учебные, коррекционно-развивающие программы и проводят индивидуальные, подгрупповые, групповые занятия с детьми с ограниченными возможностями, консультируют педагогов, родителей или иных законных представителей по обучению и воспитанию детей с ограниченными возможностями.

Педагоги-ассистенты оказывают индивидуальное сопровождение детям с ограниченными возможностями в образовательном процессе до формирования навыков самостоятельной учебной деятельности, участвуют в оценке образовательных потребностей, в составлении индивидуальных учебных планов и программ, а также индивидуально-развивающих и коррекционно-развивающих программ.

Индивидуальное сопровождение педагогом-ассистентом осуществляется на основании рекомендаций ПМПК. Решением заседания СППС педагог-ассистент назначается на одну четверть. Дальнейшая потребность в помощи педагоге-ассистента определяется ПМПК.

15. По решению СППС администрация организации образования направляет обучающихся, в том числе лиц(детей) с особыми образовательными потребностями, а также их родителей или иных законных представителей в Центры психологической поддержки при местных исполнительных органах в области образования для углубленного психолого-педагогического сопровождения.

16. Для проведения подгрупповых (2-4 ребенка), групповых (6-8 детей) занятий специальные педагоги объединяют детей с ограниченными возможностями по принципу идентичности нарушений в развитии. Количество индивидуальных, подгрупповых, групповых занятий в неделю для детей с ограниченными возможностями устанавливается с учетом их индивидуальных образовательных потребностей и возможностей.

17. Индивидуальные, подгрупповые и групповые занятия для детей с ограниченными возможностями проводятся в соответствии с коррекционно-развивающими программами, разработанными специальными педагогами в рамках коррекционного компонента в соответствии с приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

Индивидуальные, подгрупповые и групповые занятия для обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 8 настоящих Правил проводятся в соответствии с индивидуально-развивающими программами, разработанными специалистами СППС.

Продолжительность подгруппового и группового занятия для детей дошкольного возраста составляет от 35 до 45 минут, школьного возраста – 45 минут.

Продолжительность индивидуальных занятий для детей дошкольного возраста составляет 20 минут, школьного возраста - 30 минут.

18. Для проведения специалистами СППС индивидуальных, подгрупповых, групповых занятий с лицами (детьми) с особыми образовательными потребностями в организациях образования предусматриваются кабинеты, оснащенные оборудованием и мебелью в соответствии с Приказом № 70.

19. Содержание и объем психолого-педагогического сопровождения определяется на основе оценки особых образовательных потребностей обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями.

20. Психолого-педагогическое сопровождение обучающихся, в том числе лиц (детей) с особыми образовательными потребностями на основе оценки особых образовательных потребностей осуществляется в течение учебного года.

21. На 1 (одного) специального педагога в ходе психолого-педагогического сопровождения в организации образования количество детей с ограниченными возможностями составляет не более 12-14 детей.

Педагог-ассистент осуществляет индивидуальное сопровождение 1 (одного) обучающегося с учетом его учебной нагрузки.

22. Специальные организации образования оказывают педагогам общеобразовательных организаций образования консультативную и методическую помощь по вопросам воспитания, обучения и развития детей с ограниченными возможностями.

23. Перечень документов, обязательных для ведения специалистами СППС, определен приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 6 апреля 2020 года № 130 "Об утверждении перечня документов, обязательных для ведения педагогами организаций дошкольного воспитания и обучения, среднего, специального, дополнительного, технического и профессионального, послесреднего образования, и их формы" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20317).

Деятельность СППС отражается в плане учебно-воспитательной работы организации образования.

	Приложение к Правилам деятельности службы психолого- педагогического сопровождения в организациях образования
	Форма

Согласие родителя или иного законного представителя на проведение
психолого-педагогического сопровождения

Я ____________________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) родителя или иного законного
представителя

Согласен(-на) на психолого-педагогическое сопровождение моего ребенка

______________________________________________________________________
(Фамилия, имя, отчество (при его наличии) ребенка, класс)

"____" _______________ 20__ года Подпись ___________

Приложение 2 к приказу Министр просвещения Республики Казахстан от 29 апреля 2025 года № 92

Перечень утративших силу некоторых приказов

1. Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 12 января 2022 года № 6 "Об утверждении Правил психолого-педагогического сопровождения в организациях дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, дополнительного образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26513).

2. Пункт 2 Перечня некоторых приказов, в которые вносятся изменения, утвержденного приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 29 сентября 2023 года № 300 "О внесении изменений в некоторые приказы" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 33498).

3. Пункт 5 Перечня некоторых приказов, в которые вносятся изменения и дополнения, утвержденного приказом исполняющего обязанности Министра просвещения Республики Казахстан от 28 июня 2024 года № 165 "О внесении изменений и дополнений в некоторые приказы" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 34642).

4. Приказ исполняющего обязанности Министра просвещения Республики Казахстан от 25 августа 2022 года № 377 "Об утверждении Правил деятельности психологической службы в организациях среднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29288).

5. Пункт 6 Перечня некоторых приказов Министерства просвещения Республики Казахстан, в которые вносятся изменения, утвержденного приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 29 июня 2023 года № 186 "О внесении изменений в некоторые приказы Министерства просвещения Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32978).

Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 29 сәуірдегі № 92 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 30 сәуірде № 36047 болып тіркелді

"Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 36) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмыс істеу қағидалары бекітілсін.

2. Осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес кейбір бұйрықтардың күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Инклюзивті және арнайы білім беру департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрі

Г. Бейсембаев

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрі 2025 жылғы 29 сәуірдегі № 92 Бұйрыққа 1-қосымша

Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмыс істеу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмыс істеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 5-бабының 36) тармақшасына сәйкес әзірленді және білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің (бұдан әрі – ППҚҚ) жұмыс істеу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) білім алу үшін арнаулы жағдайлар – ерекше білім беруді қажет ететін адамдардың (балалардың), сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі балалардың оларсыз білім беру бағдарламаларын меңгеруі мүмкін болмайтын, оқу, сондай-ақ арнаулы, жеке дамыту мен түзеу-дамыту бағдарламаларын және оқыту әдістерін, техникалық, оқу және өзге де құралдарды, тыныс-тіршілік ортасын, психологиялық-педагогикалық қолдауды, медициналық, әлеуметтік және өзге де көрсетілетін қызметтерді қамтитын жағдайлар;

2) ерекше білім беруді қажет ететін адамдар (балалар) – тиісті деңгейде білім алу және қосымша білім алу үшін арнаулы жағдайларға тұрақты немесе уақытша қажеттілік көріп жүрген адамдар (балалар);

3) ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау – білім алу үшін қажетті арнаулы жағдайларды айқындау;

4) психологиялық-педагогикалық қолдап отыру – білім беру ұйымдарында іске асырылатын, процесінде білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау негізінде ерекше білім беруді қажет ететін адамдарды (балаларды) ойдағыдай оқыту және дамыту үшін әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық жағдайлар жасалатын жүйелі-ұйымдастырылған қызмет.

3. ППҚҚ-ның қызметі мынадай деңгейлерде ұйымдастырылады:

1) бастауыш білім беру деңгейінде – әрбір білім алушыны оқу іс-әрекетіне бейімдеу, әлеуметтендіру және шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру кезінде танымдық және оқу ұмтылысын, өздігінен жұмыс істеуін және өзін-өзі реттеуді дамытуда білім алушыларға, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарға (балаларға) қолдау көрсету;

2) негізгі орта білім беру деңгейінде – оқытудың жаңа жағдайларына бейімдеу, білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) белсенді танымдық және оқу іс-әрекетін дамыту, жеке және құндылық-мағыналық өзін-өзі дамыту, өзін-өзі тану және өзін-өзі анықтау міндеттерін шешуде қолдау көрсету, танымдық процестерге және әлеуметтенуге төзімділікті қалыптастыру;

3) жалпы орта білім беру деңгейінде – білім алушыға, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарға (балаларға) тұлғалық бірегейлікке, кәсіби тұрғыдан өзін-өзі анықтауға көмек көрсету, мақсат қою және дербес шешімдер қабылдау қабілетін дамытуға, тұрақты дүниетанымды қалыптастыруға және әлеуметтендіруге жәрдемдесу;

4) техникалық және кәсіптік білім беру, орта білімнен кейінгі білім беру деңгейінде – білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) оқыту және кәсіп алу және әлеуметтендіру процесінде психологиялық-педагогикалық қолдау.

4. ППҚҚ білім беру ұйымының білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) психологиялық салауаттылығын қамтамасыз етуге, олардың оқу ұмтылысын, үлгерімін, шығармашылық өзін-өзі іске асыруын, кәсіби бағдарын қалыптастыруға, білім беру процесінің қатысушыларын психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуге жауапты алқалы органы болып табылады.

Білім беру ұйымының басшысы бекітетін ППҚҚ құрамына басшылардың орынбасарлары, педагог-психологтар, әлеуметтік педагогтер, арнайы педагогтер, педагог-ассистенттер, педагог-кәсіби бағдар берушілер кіреді.

ППҚҚ қызметін білім беру ұйымдары басшыларының орынбасарлары үйлестіреді.

Білім беру ұйымының әкімшілігі, ППҚҚ мамандары, сондай-ақ барлық мамандықтардың пән мұғалімдері "Педагог лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы 13 шілдедегі № 338 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5750 болып тіркелген) бекітілген лауазымдық міндеттеріне сәйкес білім алушыларды психологиялық-педагогикалық қолдау процесіне қатысады.

Құрылымы, мамандардың құрамы, жылдық жұмыс жоспары білім беру ұйымдарының типімен, түрімен және міндеттерімен айқындалады.

5. ППҚҚ қызметі:

1) кәсіби әдепті сақтау;

2) білім алушылардың жеке басына эмпатия және құрмет көрсету;

3) білім алушының жеке, жас ерекшеліктері мен ерекше білім беру қажеттіліктері;

4) психологиялық және педагогикалық білімді интеграциялау, педагогикалық психология негіздерін қолдану;

5) білім алушылардың құқықтары мен мүдделерін сақтай отырып, ақпараттың құпиялылығы;

6) білім алушылардың денсаулығына, ар-намысы мен қадір-қасиетіне зиян келтіру мүмкіндігін болғызбау;

7) білім алушыларды білім беру процесінде психологиялық-педагогикалық қолдаудың ғылымилығы, кешенділігі, бірізділігі, кезеңділігі және үздіксіздігі ескеріле отырып жүзеге асырылады.

2-тарау. Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмыс істеу тәртібі

6. ППҚҚ мамандарының қызметі диагностикалық, консультативтік, дамыту (түзету), психологиялық-педагогикалық ағарту және ұйымдастыру-әдістемелік бағыттарды қамтиды:

1) диагностикалық бағыт оқытудың бүкіл кезеңі ішінде білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) жеке және топтық қызметін, психологиялық-педагогикалық зерделеуін, олардың жеке ерекшеліктері мен бейімділіктерін, оқыту және тәрбиелеу процесіндегі, өзін-өзі кәсіптік тұрғыдан айқындаудағы әлеуетті мүмкіндіктерін анықтауды, сондай-ақ оқудағы, дамудағы, әлеуметтенудегі қиындықтардың себептерін анықтауды көздейді;

2) консультативтік бағыт білім беру процесіне қатысушыларға психологиялық проблемаларды талдау мен шешуде; тұлғалық ерекшеліктерді өзектендіруде көмек көрсету нысанында жеке және топтық қызметті; жаңа әлеуметтік тәжірибені саналы және белсенді игеруге жәрдемдесуді; жаңа көзқарастарды қалыптастыруға және өз шешімдерін қабылдауға көмектесуді; тұлғааралық қатынастардағы, өзін-өзі тану және өзін-өзі дамытудағы қиындықтарға байланысты әртүрлі психологиялық проблемаларды шешуді; ата-аналарға немесе өзге де заңды өкілдерге білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) тәрбиелеу және дамыту мәселелерінде көмек көрсетуді қарастырады;

3) дамытушылық (түзету) бағыт білім алушылармен, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдармен (балалармен) білім беру кеңістігін қалыптастыру, оқуға ынталандыру, сондай-ақ білімді, іскерлікті және дағдыларды, оларды тәрбиелеу-білім беру, оқу және танымдық қызметте игеру және таныту мүмкіндіктері мен тәсілдерін дамыту бойынша жеке, кіші топтық, топтық жұмыс жүргізуді көздейді. ППҚҚ мамандарының (педагог-психологтар, әлеуметтік педагогтер, арнайы педагогтер, педагог-ассистенттер) кешенді өзара іс-қимылы негізінде ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау барысында анықталған білім алушыларды тәрбиелеудегі, оқытудағы және мінез-құлқындағы қиындықтарды анықтау және еңсеру бойынша педагогтердің жұмысын ұйымдастыруды қамтиды;

4) психологиялық-педагогикалық ағарту білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың), педагогтердің жеке кәсіби өсуіне, өзін-өзі анықтауына жәрдемдесуді; педагогтердің, ата-аналардың немесе өзге де заңды өкілдердің психологиялық-педагогикалық білімге қажеттілігін қалыптастыруға және оларды білім алушылардың оқуындағы, тәрбиесі мен дамуындағы қиындықтарды болдырмау үшін пайдалануға деген ұмтылысын қалыптастыруға жәрдемдесуді көздейді (сынып сағаттары, семинарлар, ата-аналар жиналыстары, педагогикалық кеңестер, педагогтер мен ата-аналарға немесе өзге де заңды өкілдерге арналған интерактивті әдістер мен дәрістер);

5) ұйымдастыру-әдістемелік бағыт ұйымдастыру-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жұмыс жүргізуді: білім беру және дамыту ортасының жағдайына мониторинг жүргізуді, әлеуметтік, психологиялық-педагогикалық қолдау нәтижелерін талдауды және оны қолдау бойынша ұсынымдар әзірлеуді, білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) қолдауда пәнаралық тәсілді әзірлеуді; білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық, әлеуметтік қолдаудағы озық инновациялық технологияларды зерделеу, білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) психологиялық-педагогикалық және әлеуметтік қолдау технологияларын меңгеру бойынша семинарлар, тренингтер мен консультациялар ұйымдастыруды және өткізуді көздейді.

7. Психологиялық-педагогикалық қолдау мыналарды қамтиды:

1) білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) оқытудағы, тәрбиелеудегі және дамытудағы қиындықтарды анықтау және ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау;

2) педагогтерге және білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) отбасыларына консультациялық-әдістемелік көмек көрсету;

3) білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) табысты оқыту, дамыту және әлеуметтендіру үшін әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық жағдайлар жасау.

8. Психологиялық-педагогикалық қолдау білім алушылар, оның ішінде мынадай ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдар (балалар) үшін жүзеге асырылады:

1) мінез-құлық және эмоционалдық проблемалары, қолайсыз психологиялық факторлары бар;

2) әлеуметтік-психологиялық, экономикалық, тілдік және мәдени сипаттағы кедергілері бар;

3) мүмкіндіктері шектеулі.

9. Психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу Заңының 5-бабының 72) тармақшасына сәйкес әзірленген ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау қағидалары мен бағдарламаларының негізінде:

1) сынып деңгейінде педагогтердің білім алушыларға қатысты оқытуда жеке және сараланған тәсілдерді қолдануы арқылы;

2) білім беру ұйымының ППҚҚ мамандары деңгейінде жеке-дамыту және түзету-дамыту бағдарламаларын қолдана отырып;

3) білім беру ұйымы деңгейінде бейінді мамандар (сурдопедагог, тифлопедагог) тартыла отырып, сондай-ақ мүдделі органдармен және ұйымдармен өзара іс-қимыл жасала отырып жүзеге асырылады.

10. Психологиялық-педагогикалық қолдауды:

1) білім алушылар, оның ішінде осы Қағидалардың 8-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдар (балалар) үшін оқыту/сабақ беру, факультативтер, пәндік үйірмелер және пәндер бойынша қосымша сабақтар процесінде педагогтер, сондай-ақ ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау негізінде педагог-психологтар, әлеуметтік педагогтер;

2) мүмкіндіктері шектеулі балалар үшін оқыту/сабақ беру, факультативтер, пәндік үйірмелер және пәндер бойынша қосымша сабақтар процесінде педагогтер, сондай-ақ ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау және психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардың (бұдан әрі – ПМПК) ұсынымдары негізінде арнайы педагогтер, психологтар, әлеуметтік педагогтер, педагог-ассистенттер жүзеге асырады.

11. Білім алушылармен, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдармен (балалармен) психологиялық диагностика, консультация және тренингтер (топтық, жеке) "Мектепке дейінгі ұйымдар, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім беру қызметтерін көрсетудің үлгілік шартының, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін кәсіптік практиканы өткізуге арналған үлгілік шарттың және дуальды оқыту туралы үлгілік шарттың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 93 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13227 болып тіркелген) сәйкес ата-аналардың немесе өзге де заңды өкілдердің жазбаша келісімімен өткізіледі.

Білім алушының психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуін жүргізуге ата-аналарының немесе өзге де заңды өкілдерінің келісімі осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

12. Осы қағидалардың 8-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) психологиялық-педагогикалық қолдаудың мазмұны қолайсыз факторлардың әсерін азайтуға, оқу жетістіктерін жақсартуға, жеке және әлеуметтік дағдыларды дамытуға, сондай-ақ әлеуметтенуге жәрдемдесуге бағытталған іс-шаралар кешенін қамтиды:

1) оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларын өзгертусіз тәрбиелеу мен оқытуда жеке тәсілді іске асыру;

2) үлгілік оқу жоспарының вариативтік компоненті есебінен қосымша сабақтарды ұйымдастыру (тілдік және мәдени кедергілерді еңсеруге бағытталған сабақтарды қосқанда);

3) педагог-психологпен, әлеуметтік педагогпен жеке жұмыс;

4) кәсіби бағдар беру жұмысы;

5) әлеуметтік көмек көрсету;

6) тынығу іс-шараларын ұйымдастыру;

7) ата-аналармен немесе өзге де заңды өкілдермен жұмыс жүргізу.

13. Мүмкіндігі шектеулі балаларды психологиялық-педагогикалық қолдаудың мазмұны мынадай әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық жағдайларды қамтиды:

1) жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын бейімдеу, жеке даму бағдарламаларын, жеке оқу жоспарлары мен бағдарламаларын жасау;

2) тәрбие мен оқыту нәтижелерін (білім алушының жетістігі) бағалау тәсілдерін өзгерту. Бағалау тәсілдері өзгерген кезде бақылау тапсырмалары мен бағалау өлшемшарттары білім алушының жеке мүмкіндіктері мен іске асырылатын оқу бағдарламасының мазмұны ескеріле отырып таңдалады;

3) вариативтік, арнайы және баламалы тәрбиелеу және оқыту әдістерін қолдану. Тәрбиелеу және оқыту әдістерін қолдану нысаны немесе әдісі білім алушының жеке ерекшеліктеріне бейімделеді (тапсырмалардың көлемін және санын азайту, тапсырмаларды орындау уақытын қысқарту немесе ұлғайту, оқу тапсырмаларын жеңілдету, қысқа және қадамдық нұсқауларды қолдану, тапсырмаларды дауыстап айту, тапсырма үлгілерін, кестелерді, анықтамалық материалдарды ұсыну). Тәрбиелеу мен оқытудың баламалы әдістері мен технологияларын педагог-психологтар мен арнайы педагогтер жекелеген психикалық функциялардың (қабылдау, жады, назар) бұзылуынан туындаған ерекше оқу қиындықтары бар білім алушылармен жеке дамытушы жұмыс жүргізу барысында қолданады;

4) оқулықтарды, оқу құралдарын таңдау, жеке оқу материалдарын дайындау. Көру қабілеті (үлкейтілген қаріпті кітаптар, Брайль қарпімен басылған зағиптарға арналған оқу құралдары; бедерлі суреттер, сызбалар, арнайы муляждар), тірек-қимыл аппараты (ірі қаріптермен жазылған жазбалар), есту қабілеті (символдарды пайдаланатын оқу құралдары (ыммен сөйлеу), титрі бар бейнематериалдар; оқу компьютерлік бағдарламалар), зияты бұзылған балаларға арналған арнайы оқулықтар, жұмыс дәптерлері және оқу материалдары (тиісті үлгідегі арнайы мектептер үшін шығарылған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер);

5) мүмкіндіктері шектеулі: қозғалысы шектелген (мектепке тасымалдау, пандустар, қоршаулар, көтергіштер, лифт, арнайы жабдықталған орын (үстел, орындық), жалпы пайдалану орны (дәретхана, асхана), көру қабілеті нашар (соқырлар, нашар көретіндер) (тактильді жолдар, тактильді көрсеткіштер, қоршаулар), есту қабілеті нашар (көру кестелері, дыбыс күшейтетін жабдық) балалардың білім беру ұйымына физикалық қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін кедергісіз орта құру және оқыту орнын бейімдеу. Оқитын орынды бейімдеу мүмкіндіктері шектеулі балалардың жеке ерекшеліктертеріне (дене ерекшеліктері (есту, көру), мінез-құлық ерекшеліктері) байланысты оқу ортасын бейімдеуді көздейді;

6) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 70 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13272 болып тіркелген) (бұдан әрі – № 70 Бұйрық) бекітілген Мектепке дейінгі, орта білім беру ұйымдарын, сондай-ақ арнайы білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларына сәйкес жабдықтар мен жиһаздарды пайдалану;

7) ПМПК қорытындысы мен ұсынымы негізінде мүмкіндіктері шектеулі балаларды арнайы психологиялық-педагогикалық қолдау (педагог-психолог, арнайы педагог, педагог-ассистент).

14. Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау екі кезеңнен тұрады:

Бірінші кезең:

Жалпы білім беру ұйымының басшысы ППҚҚ құру туралы бұйрық шығарады және оның құрамын бекітеді.

Білім беру ұйымы басшысының орынбасарлары білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) білім беру қажеттіліктерін бағалау процесін ұйымдастырады, білім беру қажеттіліктерін бағалау кезеңінде және психологиялық-педагогикалық қолдау процесінде педагогтердің, мамандардың және ата-аналардың немесе өзге де заңды өкілдердің өзара іс-қимылын реттейді, психологиялық-педагогикалық қолдауды жүзеге асыратын мамандардың құжаттамаларын жинау мен қалыптастыруды бақылайды.

Сынып жетекшілері педагогтер мен ата-аналардың немесе өзге де заңды өкілдердің өзара іс-қимылын ұйымдастырады, білім беру ұйымының әлеуметтік педагогімен бірге баланың дамуының әлеуметтік жағдайын зерделейді, сабақта және сабақтан тыс уақытта қолайлы эмоционалдық-психологиялық ахуал қалыптастыру үшін жағдай жасайды.

Білім беру ұйымының педагогтері білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) жеке қабілеттерін, мүдделерін, бейімділігі мен қажеттіліктерін зерделейді, оқу бағдарламаларын меңгерудегі қиындықтарын анықтау мақсатында оқу жетістіктеріне мониторинг жүргізеді, ата-аналарға немесе өзге де заңды өкілдерге кеңес береді, білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) жеке ерекшеліктеріне қатысты кәсіби этика мен құпиялылықты сақтайды, қажет болған жағдайда, кеңес алу үшін психологтарға, әлеуметтік педагогтерге немесе білім беру ұйымының арнайы педагогтеріне жүгінеді.

Педагог-психологтар білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалауға қатысады және жеке-дамыту бағдарламаларын әзірлейді, консультациялар, жеке, кіші топтық және топтық дамыту сабақтары нысанында психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетеді, білім беру іс-әрекетіндегі қиындықтарға байланысты психологиялық проблемаларды шешуде білім алушыларға, педагогтерге, ата-аналарға немесе өзге де заңды өкілдерге консультациялық көмек және психологиялық қолдау көрсетеді.

Әлеуметтік педагогтер білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) мүдделері мен қажеттіліктерін анықтайды, әлеуметтік-педагогикалық жұмыстың міндеттерін, нысандарын, әдістерін, баланың жеке және әлеуметтік проблемаларын шешу тәсілдерін айқындайды, білім алушылардың жеке басының құқықтары мен бостандықтарын іске асыруда әлеуметтік қорғау және әлеуметтік көмек көрсету жөнінде шаралар қабылдайды, білім алушыларды білім беру ұйымдарында және тұрғылықты жері бойынша жеке тұлғаның қоғамдағы өмірге бейімделуін қамтамасыз ететін тәрбиелеу, дамыту және әлеуметтік қорғау жөніндегі шаралар кешенін жүзеге асырады.

Екінші кезең:

Ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау немесе ПМПК ұсынымы негізінде білім беру ұйымының басшысы зияты зақымдалған балаларға арналған жеке оқу жоспарлары мен бағдарламаларын, ерекше білім беру қажеттіліктері бар (адамдарға) балаларға арналған жеке-дамыту және түзету-дамыту бағдарламаларын, психологиялық-педагогикалық қолдау үшін ерекше білім беру қажеттіліктері бар (адамдардың) балалардың тізімін қамтитын ерекше білім беру қажеттіліктері бар (адамдарды) балаларды психологиялық-педагогикалық қолдаудың жеке даму бағдарламаларын бекітеді.

Білім беру ұйымы басшысының орынбасарлары психологиялық-педагогикалық қолдау процесін ұйымдастырады және бақылайды, жеке оқу жоспарлары мен бағдарламаларын, жеке-дамыту және түзету-дамыту бағдарламаларын жасауға, қолдау нәтижелерін, білім алушының оқу жетістіктерін талқылауға қатысады, мүмкіндіктері шектеулі балаларды сыныптан тыс және бос уақыттағы іс-шараларға қосады.

Білім беру ұйымының педагогтері оқу бағдарламаларын бейімдеуді орындайды, білімдегі, іскерліктегі, дағдылардағы олқылықтарды толтыра отырып, ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) оқыту және жетістіктерін бағалау процесін даралайды, оқулықтарды, оқу материалдарын таңдайды, ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) жеке даму ерекшеліктерін ескере отырып, оқу-тәрбие процесін ұйымдастырады, ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) физикалық, психикалық саулығы мен адамгершілік саламаттылығын сақтау мақсатында оқуда/сабақта және сыныптан тыс жұмыстарда эмоционалдық жайлы ахуал құрады.

Арнайы педагогтер білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалауды жүзеге асырады, жеке оқу, түзету-дамыту бағдарламаларын әзірлейді және іске асырады және мүмкіндіктері шектеулі балалармен жеке, кіші топтық, топтық сабақтар өткізеді, педагогтерге, ата-аналарға немесе өзге де заңды өкілдерге мүмкіндіктері шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеу бойынша кеңес береді.

Педагог-ассистенттер мүмкіндігі шектеулі балаларға дербес оқу іс-әрекеті дағдыларын қалыптастырғанға дейін білім беру процесінде жеке қолдау көрсетеді, білім беру қажеттіліктерін бағалауға, жеке оқу жоспарлары мен бағдарламаларын, сондай-ақ жеке-дамыту және түзету-дамыту бағдарламаларын құрастыруға қатысады.

Педагог-ассистенттің жеке қолдауы ПМПК ұсынымдары негізінде жүзеге асырылады. ППҚҚ отырысының шешімімен педагог-ассистент бір тоқсанға тағайындалады. Педагог-ассистент көмегінің одан әрі қажеттілігін ПМПК айқындайды.

15. ППҚҚ шешімі бойынша білім беру ұйымының әкімшілігі білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) сондай-ақ олардың ата-аналарын немесе өзге де заңды өкілдерін терең психологиялық-педагогикалық қолдау үшін білім беру саласындағы жергілікті атқарушы органдар жанындағы Психологиялық қолдау орталықтарына жібереді.

16. Кіші топтық (2-4 бала), топтық (6-8 бала) сабақтарды өткізу үшін арнайы педагогтер мүмкіндіктері шектеулі балаларды дамуындағы бұзушылықтардың бірегейлігі қағидаты бойынша біріктіреді. Мүмкіндігі шектеулі балалар үшін аптадағы жеке, кіші топтық, топтық сабақтардың саны олардың жеке білім беру қажеттіліктері мен мүмкіндіктері ескеріле отырып белгіленеді.

17. Мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған жеке, кіші топтық және топтық сабақтар "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген) сәйкес түзету компоненті шеңберінде арнайы педагогтер әзірлеген түзету-дамыту бағдарламалары негізінде жүргізіледі.

Білім алушыларға, оның ішінде осы Қағидалардың 8-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарға (балаларға) арналған жеке, кіші топтық және топтық сабақтар ППҚҚ мамандары әзірлеген жеке-дамыту бағдарламаларына сәйкес жүргізіледі.

Мектепке дейінгі жастағы балаларға кіші топтық және топтық сабақтың ұзақтығы 35-тен 45 минутқа дейінгі уақытты, мектеп жасындағыларға 45 минутты құрайды.

Мектепке дейінгі жастағы балаларға жеке сабақтардың ұзақтығы 20 минутты, мектеп жасындағы балаларға 30 минутты құрайды.

18. ППҚҚ мамандары білім беру ұйымдарында ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдармен (балалармен) жеке, кіші топтық, топтық сабақтарды өткізу үшін №70 Бұйрыққа сәйкес жабдықтармен және жиһазбен жарақтандырылған кабинеттер көзделеді.

19. Психологиялық-педагогикалық қолдаудың мазмұны мен көлемі білім алушылардың, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың (балалардың) ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалаудың негізінде айқындалады.

20. Ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау негізінде білім алушыларды, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды (балаларды) психологиялық-педагогикалық қолдау оқу жылы ішінде жүзеге асырылады.

21. Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау барысында 1 (бір) арнайы педагогке мүмкіндігі шектеулі балалардың саны 12-14 баладан аспайды.

Педагог-ассистент баланың оқу жүктемесін ескере отырып, 1 (бір) білім алушыны жеке сүйемелдеуді жүзеге асырады.

22. Арнайы білім беру ұйымдары жалпы білім беру ұйымдарының педагогтеріне мүмкіндіктері шектеулі балаларды тәрбиелеу, оқыту және дамыту мәселелері бойынша консультативтік және әдістемелік көмек көрсетеді.

23. ППҚҚ мамандары жүргізу үшін міндетті құжаттардың тізбесі "Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту, орта, арнаулы, қосымша, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының педагогтері жүргізу үшін міндетті құжаттардың тізбесін және олардың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 6 сәуірдегі № 130 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20317 болып тіркелген) анықталған.

ППҚҚ қызметі білім беру ұйымының оқу-тәрбие жұмысының жоспарында көрініс табады.

Білім беру ұйымдарындағы психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің жұмыс істеу қағидаларына қосымша

Нысан

Ата-ананың немесе өзге де заңды өкілдің психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетуге келісімі

Мен ________________________________________________________

(Ата-ананың немесе өзге де заңды өкілдің толық аты-жөні (ол болған жағдайда))

балам _______________________________________________________

(баланың толық аты-жөні (ол болған жағдайда), сынып)

психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетуге келісім беремін.

"___" _______________ 20__ жыл

Қолы _____________

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрі 2025 жылғы 29 сәуірдегі № 92 Бұйрыққа 2-қосымша

Күші жойылған кейбір бұйрықтардың тізбесі

1. "Мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру, қосымша білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық қолдап отыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2022 жылғы 12 қаңтардағы № 6 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26513 болып тіркелген).

2. "Кейбір бұйрықтарға өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 29 қыркүйектегі № 300 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33498 болып тіркелген) бекітілген Өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтар тізбесінің 2-тармағы.

3. "Кейбір бұйрықтарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің міндетін атқарушының 2024 жылғы 28 маусымдағы № 165 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 34642 болып тіркелген) бекітілген Өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін кейбір бұйрықтар тізбесінің 5-тармағы.

4. "Орта білім беру ұйымдарындағы психологиялық қызметтің жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 25 тамыздағы № 377 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29288 болып тіркелген).

5. "Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2023 жылғы 29 маусымдағы № 186 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32978 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтары тізімінің 6-тармағы.