О ратификации Меморандума о финансировании между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейского Сообщества

Закон Республики Казахстан от 27 декабря 2002 года N 368

Ратифицировать Меморандум о финансировании между Правительством Республики Казахстан и Комиссией Европейского Сообщества, совершенный в Астане 11 октября 1999 года.

Президент
Республики Казахстан

Программа Тасис на 1999 г.
Соглашение по условиям финансирования

Стороны:

Комиссия Европейских Сообществ (далее - Комиссия), выступающая от имени Европейского Сообщества (далее - Сообщество)
с одной стороны, и
Правительство Казахстана (далее - Правительство), выступающее от имени Казахстана (далее - Казахстан)
с другой стороны.
Принимается во внимание, что этими сторонами согласовано выполнение Индикативной программы по техническому содействию Сообщества (Тасис) на 1996-1999 в Казахстане
Настоящим согласовано следующее:

1. Сущность и предмет

Настоящим стороны соглашаются, что в рамках программы Тасис на 1999 финансовый год, Сообщество профинансирует в виде грантов внедрение мер по техническому содействию, установленных Программой действий на 1999 г. для Казахстана, приложенной здесь в Приложении 1, как неотъемлемая часть этого Соглашения по условиям финансирования. Для удобства названная программа определена как:
Программа N KZ9901 Название: Техническое содействие Казахстану

2. Внедрение

Меры, упомянутые выше в статье 1 должны быть выполнены и профинансированы из бюджета Сообщества в соответствии с положениями, установленными в этом Соглашении по условиям финансирования и в Основных правилах, применяемых к Соглашению по условиям финансирования, приложенным здесь в Приложении 2, как неотъемлемой части этого Соглашения по условиям финансирования.
Поправки к настоящему Соглашению по условиям финансирования, а также к Программе действий для Казахстана на 1999 г. и к Основным Правилам, применяемым к Соглашению по условиям финансирования, должны быть в письменной форме и могут быть согласованы путем обмена письмами между названными сторонами.

3. Обязательства сторон

Сообщество обязуется выделить для выполнения Программы действий 1999 г. для Казахстана 16,650,000 Евро =(шестнадцать миллионов шестьсот пятьдесят тысяч).

4. Продолжительность. Окончание срока

Настоящее Соглашение по условиям финансирования войдет в силу со времени подписания его обеими сторонами.
Окончание срока этого Соглашения по условиям финансирования - 31 декабря 2002 г. После этого окончательного срока прекратится любой финансирующий баланс по программе КZ9901.
Продление продолжительности этого Соглашения по условиям финансирования и соответствующей программы KZ9901 может быть согласовано представлением обоснованного запроса в письменной форме от Правительства.

5. Адреса

Любая и вся информация, относящаяся к настоящему Соглашению по условиям финансирования будет адресована:

Для Комиссии Для Правительства

Mr. F. Lamoureux г-н У.А.Джандосов
European Commission Заместитель Премьер-Министра
Tacis Programme ул.Чайковского, 144
CHAR 12/67 1 этаж, комната 109
Rue de Loi 200 480091 Алматы
B-1049 Brussels Казахстан
Belgium

6. Количество копий

Настоящее Соглашение по условиям финансирования подписано в двух экземплярах на английском и в двух экземплярах на русском языках, оба языка считаются оригинальными.

За и от имени За и от имени
Европейской Комиссии Правительства Казахстан

Имя: г-н Имя: г-н У.А.Джандосов
Должность: Член Комиссии Должность Заместитель
Премьер-Министра

Дата: Дата:

Место: Место:

Приложение 1

Европейское сообщество
Программа технического содействия

Проекты программы действий 1999
Республика Казахстан Программа действий - Казахстана
1999

млн. евро

А. Поддержка предприятий 8,8
1. Содействие осуществлению правовой реформы 1,0
2. Содействие промышленной
конкурентоспособности 1,0
3. Поддержка Министерства экономики 1,0
4. Содействие организационному развитию КИМЭП 2,3
5. Содействие Министерству природных ресурсов
и охраны окружающей среды 1,0
6. Организационное содействие Министерству
государственных доходов 2,5

Б. Производство, переработка и распределение
продуктов питания 2,0
7. Поддержка сельскохозяйственных производителей 2,0

В. Транспорт и телекоммуникации 2,0
8. Разработка политики транзитных коридоров 2,0

Г. Энергетика 2,0
9. Поддержка компании Казахойл 2,0

Д. Бистро 0,85

Е. Резервы 1,00

Итого 16,65

Кроме того, Казахстан извлечет для себя пользу от участия во вспомогательных программах (SPP & ATA). Это будет изложено в отдельном финансовом положении. В общей сложности 7,35 миллиона Евро было выделено на следующие сферы:

1. Темпус 2,0
2. Программа консультативного содействия в 2,5*
выработке стратегии
3. Таможня 0,5
4. Статистика 1,5
5. Лиен 0,3
6. Программа повышения эффективности менеджмента 0,3
7. Породнение городов 0,2
8. Механизм АТА 0,05
Всего 7,35

_________________
* Включая публикации журнала "Экономические Тенденции Казахстан"

Описание проекта N 1

Название проекта: Содействие осуществлению правовой
реформы
Сектор: Структурная и организационная
реформа
Стоимость проекта 1.0 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Основной бенефициар: Министерство юстиции Республики
Казахстан

Обоснование проекта:

С начала приобретения независимости, Правительство Казахстана сосредоточило свои усилия на установление рыночной экономики и обеспечение стабильных макроэкономических рамок путем обуздания уровня инфляции, контроля за дефицитом бюджета и введения систематических реформ, направленных на процесс либерализации и приватизации. Структурные реформы под контролем, в значительной степени устранен ценовой и торговый контроль, почти завершена приватизация малых и средних предприятий, приватизировано большинство колхозов и совхозов, и многие нефтяные, газовые и минеральные запасы переданы на разработку иностранным инвесторам. Несмотря на эти позитивные изменения, реформа законодательной системы отстала от программы экономического реформирования и не отвечает требованиям рыночной экономики. Слабая законодательная база в отношении выполнения обязательств по договору способствует увеличению риска и сдерживает приток частного капитала.
Полностью осознавая слабые стороны рамок существующего законодательства в отношении эффективной защиты частной собственности и экономических прав от посягательств, Правительство Казахстана утвердило Государственную программу реформирования законодательства при содействии международных доноров. Международный Банк Реконструкции и Развития (МБРР) на стадии утверждения займа технической помощи в размере 15 млн. долларов США, который будет направлен на осуществление проекта реформирования законодательства. Проект Тасис намерен дополнить проект МБРР с целью укрепления организационного развития законодательной сферы. Конкретные цели, задачи и организационная оценка проекта Тасис будет осуществляться в тесном сотрудничестве с МБРР и другими потенциальными донорами на стадии разработки подробного технического задания.

Цель проекта:

Общая цель предполагаемого проекта - укрепление законодательной системы, нормативной базы и организационных структур в ключевых областях в целях функционирования рыночной экономики.

Основные компоненты проекта:

Предполагается, что проект сосредоточит свою деятельность на одном или более компонентах:
- Составление законодательных документов . Этот компонент будет построен на усилиях Правительства улучшить качество, дееспособность, прозрачность и эффективность процесса принятия законов при содействии международных доноров и с особым акцентом на сферу экономики. Под этим компонентом Тасис может оказать содействие по одному или более пунктам: а) обучение государственных служащих, в частности тех, которые вовлечены в разработку законодательных актов, относящихся к экономической и рыночной реформам; б) совершенствование компетентности и организационных структур в органах, вовлеченных в составление законодательных документов; в) техническое консультирование по вопросам законодательных документов.
- Юридическое образование и осведомленность общества в вопросах законодательства . Данный компонент содействует развитию единой, современной системы юридического образования, ориентированной на сегодняшний рынок, задачами которого являются улучшения качества юридического образования и обучения, осведомленность и понимание обществом норм законодательства. Под этим компонентом проект Тасис может оказать содействие по одному или более пунктам: а) разработка учебных программ, курсов; б) разработка стандартов при выдачи документов об обучении юридических заведений; с) компании в средствах массовой информации с целью увеличения осведомленности общества о нормах законодательства и законодательного процесса.
- Доступ к юридической информации . Цель этого компонента - обеспечить своевременный и широкий доступ к надежной и исчерпывающей юридической информации для практикующих юристов, предприятий частного сектора, государственных служащих и общества в целом. Юридическая информация по данному компоненту включает в себя законы, указы, резолюции правительства, постановления министерств и ведомств, отдельные решения судов. По данному компоненту проект Тасис может оказать по одному или более пункту: а) разработка национальной стратегии по предоставлению юридической информации; б) разработка единой системы по осуществлению этой стратегии; в) осуществление части или всего стратегического плана, включая оборудование и услуги, относящиеся к электронным и неэлектронным средствам доступа к юридической информации; г) классификация и кодификация юридической информации.
- Укрепление законности . Целью этого компонента является укрепление независимости и увеличение качества и эффективности работы судов. По данному компоненту проект Тасис может оказать помощь по одному или более пунктам: а) обучение судебных исполнителей и судей применению законов в области экономического реформирования; б) разработка соответствующих законодательных и нормативных рамок для устранения механизмов принятия альтернативных решений при возникновении споров; с) осуществление механизмов принятия альтернативных решений через процесс обучения и переобучения судей.

Общий индикативный бюджет: 1.0 МЕВРО

Описание проекта N 2

Название проекта: Содействие промышленной
конкурентоспособности
Сектор: Структурная и институциональная
реформа
Стоимость проекта: 1 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Конечный получатель: Министерство энергетики,
индустрии и торговли
Республики Казахстан

Предыстория и обоснование:

Соглашение о партнерстве и сотрудничестве (СПС), ратифицированное в феврале 1998 года Правительством Республики Казахстан и находящееся в данный момент в процессе ратификации Европейским Парламентом и государствами-членами, направлено на создание основы политическим и экономическим взаимоотношениям между ЕС и Казахстаном. В частности, положение о промышленном сотрудничестве (ст. 45) нацелено на помощь Сообщества в усилиях Казахстана в реструктуризации и развитии своей промышленности в той степени, когда поддержка не противоречит действующим в ЕС правилам конкуренции.
Обязательства Правительства Казахстана в продвижении экономического роста в открытой рыночной экономике четко определены приоритетом в долгосрочной Стратегии развития "Казахстан-2030". После достижения приемлемого уровня инфляции, стратегия Правительства начала меняться в сторону обеспечения экономического роста путем реформ в обрабатывающей промышленности, составляющей 20,7% ВВП страны и 22,2% нанятой трудовой силы.
В политике прогрессивной либерализации и открытия экономики, для внешней торговли проводимой после получения независимости, выявляется недостаток в развитии конкурентоспособности казахстанской обрабатывающей промышленности как на внутреннем рынке, так и на рынках СНГ. Основными структурными недостатками, отрицательно влияющими на обрабатывающую промышленность в Казахстане, являются:

- Низкое качество продуктов и несоответствующий продуктовый состав
- Низкий спрос на готовую продукцию и полуфабрикаты
- Недостаточная квалификация в менеджменте и маркетинге
- Присутствие формальных и неформальных барьеров на экспорт
- Высокая степень риска, связанная с прямым инвестированием в производственный сектор, появившаяся в результате недостаточного инвестирования и технологической отсталости в обрабатывающей промышленности

В связи с этой ситуацией, Министерство энергетики, индустрии и торговли Республики Казахстан издало "Основные направления государственной промышленной политики на 1999-2003 годы". Однако, фундаментальные положения должны быть пересмотрены, если Казахстан хочет достигнуть признанного во всем мире уровня конкуренции и торговой практики.

Основные цели:

- Дать возможность предприятиям развиваться и конкурировать и на внутренних, и на международных рынках со всемирно признанной справедливой практикой
- Поддерживать развитие предприятий в производственном секторе путем проведения соответствующей политики, нацеленной на создание правовой базы и макроэкономической структуры для всех групп обрабатывающей промышленности
- Поддерживать развитие квалифицированных профессионалов в обрабатывающей промышленности

Основные компоненты:

Проект будет состоять из двух взаимосвязанных компонентов:
- По первому компоненту будет оказана поддержка в обучении профессионалов по таким узким темам, как маркетинг, продвижение экспорта, финансовый контроль путем трейнинга и туров обучения
- Второй компонент предусматривает помощь Министерству энергетики, индустрии и торговли в развитии и проведении соответствующей политики в области обрабатывающей промышленности, совместимой с правилами открытой рыночной экономики

Общий индикативный бюджет: 1 МЕВРО

Описание проекта N 3

Название проекта: Усиление институциональных
способностей Министерства
экономики Республики Казахстан по
макроэкономическому анализу
и прогнозу (Поддержка Агентства
Республики Казахстан по
экономическому планированию)

Сектор: Структурная и институциональная
реформа

Стоимость проекта: 1.0 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Конечный получатель: Министерство экономики
Республики Казахстан

Предыстория и обоснование:

Министерство экономики Республики Казахстан было создано в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева от 13 октября 1999 г. N 235.
Министерство экономики Республики Казахстан (далее - Министерство) является центральным исполнительным органом, уполномоченным на выполнение функций государственного управления и контроля в сфере организации разработки основных направлений социально-экономического развития Республики Казахстан, областей и гг. Алматы и Астаны. Министерство определяет экономическую политику, обеспечивает анализ и прогнозирование социально-экономического развития страны, подготовку и реализацию индикативных планов и других документов общеэкономического характера.
Министерство экономики разрабатывает сценарии развития экономики с учетом конъюктуры на мировых товарных рынках.
Обязанности Министерства экономики включают:
- подготовку Индикативных планов социально-экономического развития на кратко- и среднесрочный период;
- разработку макроэкономических показателей на кратко-, среднесрочный периоды, являющихся основой для формирования бюджетов всех уровней;
- разработку и контроль за реализацией региональной политики;
- разработку, координацию и контроль за реализацией Плана действий Правительства;
- подготовку государственных инвестиционных программ.
Министр экономики является членом Правительства.
К основным видам деятельности Министерства экономики Республики Казахстан относятся сбор информации, экономический анализ и прогноз, а также на их основе определение основных направлений экономической политики. Текущая деятельность Министерства ограничена несколькими факторами, включая неполноту информационной базы, устаревшие методологические подходы, недостаток технологий и оборудования для осуществления необходимых функций.
В своей деятельности Министерство экономики использует данные, предоставленные Агентством Республики Казахстан по статистике. Кроме того, для эффективного и своевременного выполнения своих задач Министерство использует необходимую информацию, собранную из различных источников, как отечественных, так и зарубежных.
Кроме того, существуют проблемы, как в повышении квалификации, так и в опыте штата Министерства экономики по макроэкономическому моделированию и технике прогноза. Также, одним из главных ограничений эффективного сбора анализа и обработки данных, является недостаток в системе информационных технологий и современном компьютерном оборудовании.

Основные цели и задачи Проекта:

Основной целью проекта является обеспечение специалистов Министерства экономики Республики Казахстан современными инструментами анализа и прогноза для выработки адекватных особенностей рыночной экономики мероприятий социально-экономической политики и параметров для разработки государственного бюджета.
Исходя из цели проекта, а также учитывая, что он является продолжением проекта Тасис EDKA 9602 "Усиление институциональных возможностей Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан" (АСПР), предусматривается решение следующих задач:
- обеспечение эффективной адаптации экономико-математических моделей, созданных в АСПР в Министерстве экономики;
- дальнейшее развитие и улучшение системы экономико-экономических моделей, с целью создания в Министерстве экономики финансового и бюджетного программирования, позволяющего обеспечивать прогнозирование важнейших показателей развития по кварталам, году и на период до 5 лет;
- разработка на базе существующих и вновь создаваемых моделей качественно нового инструмента, имитирующего функционирование социально-экономической системы с учетом внешних и внутренних факторов;
- обучение специалистов Министерства экономики технике экономического анализа, экономико-математического моделирования и прогнозирования;
- регулярное и незамедлительное обеспечение экономическими данными высокой степени точности, необходимые для создания микроэкономических и макроэкономических моделей в соответствии с международными стандартами.

Основные составляющие проекта

Дальнейшее расширение существующих возможностей экономического моделирования и анализа в Казахстане посредством проведения семинаров и практической помощи.
Разработка способностей предоставлять экономические данные необходимые для эффективного экономического моделирования и анализа экономических моделей.
Увеличение и стажировка не менее 8-10 специалистов Министерства экономики в ведущих европейских экономических институтах и ведомствах.

Ожидаемые результаты

В соответствии с проектом Реформы официальной статистики, создание точных, полных и своевременных экономических данных, необходимых для экономических моделей.
Дальнейшее развитие способностей Правительства Казахстана в построении экономических моделей необходимых для принятия экономических решений.
Увеличение способностей Правительства Казахстана интерпретировать и практически применять результаты экономических моделей и анализа.
Улучшение организационной, технологической и коммуникационных структур Министерства экономики, что позволит ему стать эффективным партнером в обсуждении экономической политики с другими министерствами и ведомствами.
Обученный и подготовленный персонал по адаптации и ведению экономико-математических моделей, разработанных в процессе работы проекта.

Общий индикативный бюджет: 1.0 MEBPO

Описание проекта N 4

Название проекта: Программа Магистра Бизнес
Администрации (МБА) в КИМЭП
(Содействие организационному
развитию КИМЭП)
Сектор: Структурная и институциональная
реформа
Стоимость проекта: 2.3 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Конечный получатель: КИМЭП

Предыстория и обоснование:

КИМЭП был образован Указом Президента Республики Казахстан от 14 января 1992 года. Его целью является создание бизнес и правительственных лидеров Казахстана путем обучения современному менеджменту и передачи знания на международном уровне, подготовка кадров, которые бы способствовали экономическому росту, придерживаясь принципов рыночной экономики, а также прогрессивная экстраполяция возможностей конкуренции Казахстана в мировой рыночной экономике.
С 1993 года Тасис непрерывно оказывал поддержку КИМЭП в частности, его программе МБА. За годы его функционирования число студентов возросло за счет создания еще двух программ, программы Магистра Государственного Управления (МГУ) при поддержке Британского Ноу-Хау Фонда и программы Магистра Экономики, финансируемой ЮСАИД. Поддержка донорских организаций КИМЭП, внесла огромный вклад в настоящий статус КИМЭП, поскольку сейчас этот институт рассматривается как "флагман" бизнес-школ в Центральной Азии (Ежегодный отчет Тасис за 1997 год).
В данный момент, в то время как три основные программы были и остаются зависимыми от зарубежного финансирования, перед КИМЭП стоит сложная задача достигнуть самофункционирования. Для ее достижения начала применяться двойная тактика: постепенная замена иностранного факультета эквивалентным местным факультетом, и получение прибыли, достаточной для балансирования затрат организации. Тасис способствовал развитию местного факультета, в чем он особенно прогрессировал в последние годы. Местный факультет МБА постепенно меняет преподавателей от иностранных экспертов на местных, хотя они еще не полностью приобрели современные навыки исследования и учебной методологии. (Европейские эксперты сейчас занимаются конкретно развитием Местного факультета).
Для того, чтобы завершить замену иностранного факультета местным, необходимо дальнейшее инвестирование в трейнинг и обучение местного факультета. Учитывая, что целью программы МБА в КИМЭП является достижение и сохранение уровня качества, которое можно будет сравнивать с пост-выпускными программами (аспирантурами) в Европейских Школах Бизнеса и Университетах, развитие и сохранение такого местного факультета МБА является главной задачей проекта.
Дополнительные ресурсы Тасис позволят КИМЭП укрепить местный факультет и администрацию МБА, достигая долгосрочную жизнеспособность и самофункционирование программы МБА. Между держателями акций КИМЭП достигнут консенсус о том, что в конце осуществления проекта, летом 2002 года должно быть достигнуто самофункционирование.
Более того, помощь Тасис позволит МБА КИМЭП вовлечься в сеть Европейских Бизнес-Школ и Университетов, гарантировать программе качество в общем, таким образом, оправдывая ее название как "флагмана" бизнес-школ в Центральной Азии.

Цели Проекта:

Общей целью программы МБА КИМЭП является выпуск высокообразованных профессионалов в бизнес-менеджменте, которые должны занять ключевые позиции в Казахстанском обществе для оказания эффективного влияния на дальнейшее развитие рыночной экономики.

Конкретными целями являются:

Обеспечение самофункционирования разработанной Тасис программы МБА в КИМЭП, гарантируя Европейское эквивалентное качество в контексте Казахстана.
Подготовка местных сотрудников к использованию менторной системы, группового преподавания, Докторантуры (PhD) как в КИМЭП, так и за рубежом.
Повышение качества курсов МБА, достижение высокого уровня знаний студентов МБА и качества научной деятельности и исследований в области точных наук.
Разработка программы МБА в контексте Казахстана путем введения примеров изучения и исследований по Казахстану.

Основные компоненты:
- Непрерывное развитие программы МБА и ее учебного плана;
- Непрерывное усиление международных связей;
- Повышение качества студентов;
- Дальнейшее развитие и усиление местного факультета;
- Стимулирование исследовательской деятельности;
- Приведение программы МБА в соответствие для аккредитации;
- Помощь в усилении администрации;
- Помощь в доходной деятельности;
- Помощь в развитии новых программ, бенефициарных для программы МБА, напр. Бакалавр Б.А.

Общий индикативный бюджет: 2.3 МЕВРО

Описание проекта N 5

Название проекта: Загрязнение городского воздушного
бассейна (Содействие Министерству
экологии)
Сектор: Структурные и институциональные
реформы
Стоимость проекта: 1.0 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Основной бенефициар: Министерство природных ресурсов и
охраны окружающей среды
Республики Казахстан

Обоснование проекта:

Проект сосредоточит свое внимание на проблемах загрязнения воздуха в городах. Так как эта проблема считается одной из приоритетных согласно действиям Правительства Национального плана действий по охране окружающей среды (НПДООС), которая была разработана Министерством природных ресурсов и охраны окружающей среды и завершена при многосторонней и двусторонней поддержке доноров, включая ЕС ТАСИС, Всемирный Банк, Австралию и Италию.
Быстрый рост числа автомобилей и их использование после приобретения Казахстаном независимости - одно из наиболее очевидных явлений процесса перехода к рыночной экономике. Однако, до сегодняшнего дня, постоянный рост дорожного транспорта не сопровождался параллельным принятием соответствующих государственных мер по защите здоровья населения и окружающей среды от вредных выбросов выхлопных газов в атмосферу.
Доказано, что существует прямое соотношение между увеличением объема дорожного транспорта и интенсивным загрязнением воздуха в городах. В таких больших городах, как Алматы и Шымкент, в 70-90% причиной загрязнения воздуха являются автомобили. Воздушный бассейн г. Алматы наиболее загрязненный в стране. За последние годы показатель загрязнения окружающей среды в г. Алматы приблизился к 55. Загрязнение воздуха создает непосредственную угрозу здоровью населения на долгий период, способствует росту хронических респираторных заболеваний, болезней рака, сокращению рождаемости и увеличению смертности в раннем возрасте. Статистика показывает, что г. Алматы занимает первое место по количеству респираторных заболеваний и второе место по числу онкологических заболеваний в стране.
Высокий уровень выбросов выхлопных газов автотранспортом также имеет негативное влияние на окружающую среду территории, прилегающей к городам. Согласно данным, предоставленным Казахским Институтом Гидрометеорологии, при существующем уровне выбросов углекислого газа в атмосферу число ледников в Казахстане может упасть на 1/3 к 2020 году и к 2050 году ледники могут полностью растаять. Следовательно, сотни километров территории подвержены опустыниванию и засухе. Климатическое потепление также может привести к увеличению грязевых потоков.
Правительство Казахстана взяло на себя обязательство сократить выбросы тепличных газов, утвердив программу "Углеродная Инициатива Казахстана". Этот правительственный проект ставит своей целью развитие единой национальной стратегии сокращения выбросов тепличных газов в атмосферу и подготовку к ратификации и осуществлению Казахстаном Протокола Киото, который обеспечивает рамки по распределению квот на сокращение тепличных выбросов в атмосферу в каждой стране.
При разработке национальной стратегии по сокращению выбросов тепличных газов в атмосферу необходимо принять во внимание влияние на окружающую среду роста парков автомобилей, который увеличился почти вдвое за последние годы. Следовательно, необходимо включить рассмотрение экологических проблем в национальную политику.

Основные цели проекта:

Всеобъемлющие цели:

- Укрепление экологической безопасности
- Укрепление здоровья населения

Специфические цели:

- Сокращение загрязнения воздуха автотранспортом
- Уменьшение негативного влияния, вызванного ядовитыми выбросами автотранспорта на здоровье населения в городах.

Задачи проекта:

- Исследование и сбор информации, окружающей негативное влияние на здоровье населения и окружающей среды выбросов выхлопных газов в атмосферу автотранспортными средствами;
- Подготовка национальной транспортной стратегии по проблемам окружающей среды в целях улучшения качества парка автомобилей, бензина, управления автотранспортными средствами в городах, увеличения осведомленности населения о проблемах окружающей среды и т.д.;
- Представление стратегии всем посредникам на республиканском семинаре, включая Министерство природных ресурсов и охраны окружающей среды, Министерство транспорта и коммуникаций, Агентство по стратегическому планированию и реформам, Центр Устойчивого Развития Национального плана действий по охране окружающей среды, местные власти;
- Осуществление пилотного проекта в г. Алматы, который сосредоточит внимание на следующей одной или нескольких задач:
- Разработка норм и правил экологической безопасности (например, о концентрации вредных веществ и выхлопных газов, требования по техническому обслуживанию автомобилей и т.д.);
- Подготовка преподавателей для специализированных центров по техническому обслуживанию автомобилей, специализированных лабораторий по контролю за качеством бензина, контролирующих организаций, включая городское управление дорожной полиции по контролю за экологической безопасностью, для повышения информированности и образовательного уровня населения;
- Оснащение лабораторий по контролю за качеством бензина, станций по контролю за загрязнением воздуха и станций по техническому осмотру автотранспортных средств;
- Предоставление рекомендаций по контролю за въездом автотранспортных средств в наиболее загрязненные районы города;
- Предоставление рекомендаций по разработке экологически безопасного общественного транспорта (например, электроприводной общественный транспорт);
- Увеличение общественной осведомленности через разработку специальной экологической образовательной программы на радио и телевидении.

Предполагаемые результаты:

- Разработана единая стратегия экологической безопасности дорожного транспорта;
- Налажена эффективность автомобильного парка;
- Налажено управление городским общественным транспортом;
- Налажено управление циркуляцией городского транспорта;
- Увеличилось использование высококачественного экологического топлива;
- Повысилась экологическая осведомленность среди разработчиков экологической стратегии, местных органов власти и пользователей автотранспортных средств;
- Разработано соответствующее законодательство по экологической безопасности автотранспортных средств.

Общий индикативный бюджет: 1 МЕВРО.

Описание проекта N 6

Название проекта: Реформа налогового управления
(Организационное содействие
Министерству государственных
доходов Республики Казахстан)
Сектор: Структурная и организационная
реформа
Стоимость проекта: 2.5 МЕВРО
Продолжительность проекта: 36 месяцев
Организация-партнер: Министерство государственных
доходов

Предыстория и обоснование проекта:

Основная черта переходного периода в странах СНГ - это жестокое и продолжительное давление на государственный бюджет, которое ведет к увеличению финансовой неустойчивости. Данная черта также присуща Казахстану, где большой дефицит относительно размера экономики. Поэтому, в такой ситуации сбор доходов вызывает острую обеспокоенность Правительства Казахстана. Действительно, доля доходов от сбора налогов составляет всего 12% валового внутреннего продукта (ВВП), тогда как в странах ЕС - 40% ВВП, в странах Центральной и Восточной Европы - 34%, а в странах Латинской Америки - 23%. Увеличение доходов от сбора налогов важно не только по причине контроля за дефицитом бюджета, а также для выполнения обязательств перед пенсионерами и рабочими государственных предприятий, для поддержания медицинских и образовательных учреждений, инвестирования средств для восстановления разрушенных инфраструктур. Без сбора доходов не сможет функционировать система государственных и социальных учреждений.
Доходы от сбора налогов ограничены наличием ряда факторов. Это низкий уровень управления, разрушение фундамента налогообложения, развитие бартера и других форм незаконного сокрытия доходов. В июне 1995 года Казахстан принял новый Налоговый Кодекс, ориентированный на рынок, в котором упростил структуру налогообложения и обеспечил законодательные рамки для усовершенствования системы налогового управления и улучшения показателей налоговых сборов. В последующие годы были внесены изменения в Налоговый Кодекс, последнее из которых имело место в декабре 1997 года, целью которого было усиление мер по выполнению обязательств налогоплательщиками. Однако, сегодняшний уровень сбора налогов остается низким и составляет 40%, тогда как эта цифра колеблется между 80-90% в странах с развитой рыночной экономикой и 60% в развивающихся странах (например Африка). В рамках данного контекста, реорганизация и реформирование налогово-административной системы возможно является единственной и наиболее важной бюджетной проблемой, с которой сталкивается Казахстан сегодня. Поэтому, очень важно использовать значительное количество ресурсов для реформирования процесса налогообложения, включая обучение и эффективное руководство с тем, чтобы увеличить организационную, управленческую и операционную мощность и компетентность органов, занимающихся сбором доходов.
USAID уже осуществляет грант на сумму 4.0 млн. долларов США в качестве технической помощи для расширения деятельности по проекту Налогового реформирования до конца 2001 года. Проект содействует усовершенствованию налоговой политики и внутригосударственному фискальному механизму финансирования.
Британский Фонд "Ноу-Хау" предоставляет материалы и организует курсы обучения управленческого персонала и работников Налогового Комитета.
Всемирный Банк недавно утвердил займ на сумму 17.3 млн. долларов США на финансирование 85% общего бюджета проекта по Усовершенствованию налоговой системы, целью которого является развитие республиканских, региональных и местных органов, занимающихся сбором налогов в бюджет и усовершенствование контроля за предоставлением услуг налогоплательщикам. По условиям займа Правительство Казахстана дало согласие на софинансирование деятельности проекта и его доля составляет 15% от общего бюджета проекта.
Предполагаемый проект Тасис будет строится на результатах деятельности доноров и будет более взаимосвязан с дальнейшим выполнением задач проекта Всемирного Банка по Усовершенствованию Налоговой Системы. Также будут направлены усилия на обеспечение тесного сотрудничества с другими донорами (напр. USAID, Британский Фонд "Ноу-Хау"). В Министерстве государственных доходов будет учрежден Комитет по координированию деятельности доноров в области налогового управления.

Организационная оценка:

В сентябре 1998 года полная ответственность за управление деятельностью по сбору налогов (в т.ч. акцизов и импортных пошлин) была передана вновь учрежденному Министерству государственных доходов. В структуру нового министерства входит Налоговый комитет, Таможенный комитет и Налоговая полиция наряду с другими комитетами по сбору доходов (например, Комитет по контролю за производством и оборотом алкогольной продукции). Основной организационной структурой является Налоговый Комитет, организованный на республиканском, городском и районном уровнях. В октябре 1997 года, еще при Министерстве финансов, Налоговый комитет принял новые функции совпадающие с реальными требованиями налоговой системы в условиях рыночной экономики, которые включали руководство за соответствием налогового законодательства, усиление контроля за налогоплательщиками и принятия мер в случае неуплаты налогов. Поэтому сейчас очень важно дальнейшее усовершенствование и реализация функций Налогового комитета на всех уровнях. Также необходимо усовершенствовать организационный и административный уровень Центрального Аппарата Министерства и содействовать объединению усилий Налогового комитета, Таможни по налоговым сборам, и внебюджетных фондов по сбору отчислений.
Существует два основных фактора, сдерживающих полную реорганизацию налогово-административной системы: 1) размер головного офиса и значительная нехватка персонала в отношении выполнения функций, если сравнивать с международной практикой; 2) низкий уровень заработной платы, что ограничивает Министерство в подборе, сохранении высококвалифицированного персонала и обеспечении его принципиальности. Однако, стоит заметить, что Министерство юстиции тоже ограничено в разрешении этих вопросов. В соответствии с новым Законом о государственной службе, который находится на стадии утверждения, политика в отношении персонала государственных служащих находится под прямой юрисдикцией нового Агентства Республики Казахстан по делам государственной службы.

Цели:

Общая цель проекта - улучшение показателей доходов налогово-административной системы.

Конкретные цели
- Повышение транспарентности (прозрачность) и принципиальности налогово-административных органов;
- Сокращение расходов, связанных с выполнением обязательств налогоплательщиками;
- Беспристрастное распределение имеющегося налогового бремени;
- Уменьшение задолженностей по выплатам налогов, сокрытия доходов и контрабандных грузов.

Стадии/Компоненты:

Проект разделен на две стадии осуществления:

1-ая стадия

1.1 Усовершенствование Центрального Аппарата Министерства государственных доходов

Под этим компонентом будет разрабатываться концепция функциональной структуры, с целью усовершенствования организационной и управленческой структуры Центрального аппарата.

Основная деятельность:

- Организационный обзор и анализ информации, поступавшей в центральный аппарат;
- Разработка проекта функциональной структуры для центрального аппарата, который ясно определит количество необходимого дополнительного персонала и отдельных подразделений в соответствии с принятой международной практикой по сбору доходов в условиях рыночной экономики;
- Обеспечить новые функциональные подразделения центрального аппарата концепциями, методологией и обучением;
- Разработать и учредить Информационную систему управления, чтобы содействовать планированию и принятию решений на уровне центрального аппарата с доступом к системе управления ресурсам других государственно-административных органов.

2-ая стадия

2-я стадия проекта будет осуществляться только при условии увеличения количества персонала головного офиса Налогового Комитета до адекватного уровня. Она включает в себя следующие компоненты:

2.1 Усовершенствование работы офиса Налогового Комитета

Налоговый Комитет принял функциональную систему организации в октябре 1997 года. Под этим компонентом, проект будет обеспечивать новые функциональные подразделения концепциями, операционными процедурами и инструментами с тем, чтобы они могли эффективно управлять деятельностью по сбору налогов, осуществляемой на областном (городском) и районном уровнях. Основной деятельностью являются:

- Выпуск Инструкции, обеспечивающей ясное и единое направление и распределение работы между головным, областным и районным офисами (Налоговый Комитет);
- Выпуск национальных стандартов отчетности, мониторинга и оценки выполнения функций (Офис, ответственный за выполнение функций управления);
- Выпуск национальных стандартов всех налоговых законов и инструкций и стандартов внутренней апелляции (Офис, ответственный за законодательные и нормативные рамки работы);
- Построение офиса, ответственного за законодательные и нормативные рамки работы с тем, чтобы контролировать выполнение различных законов и инструкций по налогообложению и выявлять лазейки и противоречия. Решения по этим вопросам будут использоваться для усовершенствования налогового законодательства страны;
- Выпуск национальных стандартов осуществления и управления едиными информационными технологиями (Офис, ответственный за информационные технологии);
- Выпуск: а) плана экономического анализа и проектирования; б) ежегодного аудиторского плана; в) стандартов аудита и исследования; г) технического справочника по аудиторским стандартам (Офис, ответственный за аудит);
- Выпуск: а) национального плана покрытия задолженностей; б) стандартов управления долгами; в) стандартов координации принудительных мер с налоговой политикой; г) технического справочника стандартов по сбору долгов (офис, ответственный за управление задолженностью);
- Усиление возможностей офиса, ответственного за политику общественных отношений с тем, чтобы он мог эффективно справляться с а) разработкой публикаций для кампании в средствах массовой информации; б) публикацией случаев квалифицированного аудита и сбора задолженностей; в) налаживать тесные отношения с прессой; г) публикации пресс-релизов.

2.2. Внедрение Функциональных Подразделений на Областном и Районном Уровнях:

Под этим компонентом проект будет осуществлять развитие концепции функциональной структуры и будет содействовать ее внедрению. Основной деятельностью являются:

- Разработка функциональной структуры, которая будет точно подразделяться на отдельные подразделения для обслуживания налогоплательщиков, управления апелляциями, аудит, принудительные меры и информационные технологии;
- Разработка подробной концепции, процесса и процедур по основным видам деятельности, которая будет осуществляться в районных и областных офисах;
- Описание должностных обязанностей для управленческого и операционного персонала в соответствии с новой структурой, процессом и процедурами;
- Подготовка обучающей программы с тем, чтобы налоговые инспекторы могли осуществлять обязанности в соответствии с функциями их работы.
Особое внимание будет уделено созданию справочников в области аудита, оказания помощи в обучении этого персонала.
- Разработка программы перестановки персонала областного и районного налоговых офисов, включая сохранение персонала, чьи предыдущие обязанности отличаются от нынешних;
- Разработка методологии оценки результатов работы областного и районного налоговых офисов при новых условиях работы. Методология должна включать средства оценки и постоянного усовершенствования функциональной структуры организации.

2.3 Объединение деятельности по сбору налогов

Под этим компонентом проект будет содействовать объединению усилий по сбору налогов Налоговым комитетом, Таможенным комитетом, Комитетом по контролю за выпуском и оборотом алкогольной продукции и внебюджетными фондами, занимающимися сбором подоходного налога. Для того, чтобы Налоговый комитет смог получить информацию по точности заполнения налоговых деклараций, проект также установит связь между электронными данными Министерства юстиции и другими имеющими к этому отношение органами. Основной деятельностью являются:

- Осуществление одновременной национальной программы по обновлению регистрационных данных Налогового Комитета с Министерством Юстиции и создание регистрационных данных на республиканском и областном уровнях;
- Осуществление одновременной программы по обновлению регистрационных данных Налогового Комитета и создание национальной регистратуры для физических лиц;
- Выпуск или принятие единой системы присвоения РНН для физических и юридических лиц сразу после создания национальных регистратур;
- Обсуждение протоколов по созданию электронной связи с Министерством юстиции и установление необходимости повторной регистрации и подшивки юридических документов при получении юридическими лицами РНН;
- Обсуждение протоколов по созданию автоматической связи с органами, имеющими важную информацию о регистрации физических лиц;
- Обсуждение протоколов по созданию автоматической связи между государственными органами с целью обеспечения правильности составления деклараций, подаваемых в налоговые органы;
- Объединять по необходимости аудит и принудительные меры с целью сокращения негативного влияния таких мер на частный сектор, тем самым давая возможность выявления сокрытия доходов через процесс аудита.

Ожидаемые результаты:

- Организация и оснащение налогово-административных органов с целью эффективного осуществления сбора доходов в условиях рыночной экономики;
- Оснащение налогово-административных органов с целью мониторинга эффективности налогового законодательства, честности и беспристрастности;
- Оснащение налогово-административных органов с целью воспитания у налогоплательщиков добровольности в уплате налогов;
- Оснащенные налогово-административные органы и способные выявить несоответствия и уклонения от налогов.

Потенциальные обязательства/риск:

- Приверженность на высшем политическом уровне реформированию налогово-административной системы;
- увеличение размера персонала в головных офисах Налогового Комитета и Центрального Аппарата Министерства государственных доходов и усовершенствование платежной политики для служащих налоговых органов;
- усовершенствование налогового кодекса при содействии USAID, в особенности положений в отношении регистрации НДС, возвращения денежных средств, системы штрафов и налоговых апелляций;
- разработка информационных технологий по схеме и при содействии Всемирного Банка;
- создание подразделения по осуществлению программы и ее функционированию по схеме и при содействии Всемирного Банка;
- создание Министерством государственных доходов Комитета по координации деятельности всех доноров в области налогового администрирования.

Распределение бюджета ЕС:

1-я стадия - 0.5 МЕВРО
2-я стадия - 2.0 МЕВРО
Всего 2.5 МЕВРО

Описание проекта N 7

Название проекта: Поддержка интегрированного
сельскохозяйственного маркетинга
(Поддержка сельскохозяйственных
производителей)
Сектор: Сельское хозяйство и
сельскохозяйственная
промышленность
Стоимость проекта: 2.0 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Конечный получатель: Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

Предыстория и обоснование:

Государственная система распределения продовольствия в Казахстане сейчас нарушена, и в то время как развивается новая маркетинговая система, общая ситуация все еще остается сложной. Система, в частности, фактически несуществующая инфраструктура сельскохозяйственного рынка, нуждается в срочном улучшении. Многие частные фермеры сталкиваются с трудностями при сбыте своей продукции, и соответственно получают мало прибыли от своих усилий. Без адекватной политики в области рыночных систем производства и средств производства, усилия в фермерской реструктуризации могут подвергнуться риску.
В системе распределения продовольствия произошли некоторые позитивные изменения. В настоящий момент в Алматы создан пилотный оптовый рынок. Другие города, включая Актюбинск, Караганду и Талды-Курган обратились с просьбой о поддержке со стороны Проекта Тасис в развитии оптовых рынков, и намереваются открыть сеть оптовых рынков. Данный проект также развивает информационные услуги для фермеров для того, чтобы они могли принимать правильные решения в маркетинге и эффективно использовать новые рыночные структуры. Однако создание структуры сельскохозяйственного рынка, связывающей частных производителей с этими рынками, является критическим. Приобретенный опыт показывает, что предпосылкой развитию различных форм сельскохозяйственного рынка является создание оптовых рынков в городах.

Цели Проекта:

Необходимо будет разработать различные подходы в каждой из избранных областей, которые, среди прочих, включают следующее:

- Создание сборочного рынка, включая, при необходимости, поставку средств производства;
- Развитие местных информационных систем рынка, связанных с национальной системой;
- Усиление фермерских групп и кооперативов;
- Поощрение в создании предпринимателей, специализирующихся на сельском хозяйстве в целях обеспечения эффективной конкуренции.

Данные подходы должны быть оценены в условиях разных предметов потребления, а также институционального и функционального аспектов, в частности:

- Предмета потребления - принимая во внимание ситуацию спроса и предложения на рынке на каждую продукцию;
- Институциональных аспектов - создать соответствующие организационные или бизнес-структуры и необходимые услуги поддержки (например финансы);
- Функциональных аспектов - принимая во внимание различные функции в маркетинге.

Проект должен проводится в двух стадиях:

Первая стадия - стадия стратегического планирования - будет концентрироваться на создание проекта в рамках Министерства сельского хозяйства и целевых областей. В ходе первой стадии будут оцениваться местные нужды, сильные и слабые стороны нынешней рыночной системы, а также будут определены новые маркетинговые структуры, создаваемые проектом в контексте общей стратегии сельскохозяйственного рынка.

Вторая стадия - стадия осуществления - предпримет рекомендуемую стратегию для каждой целевой области.

Общий индикативный бюджет: 2.0 МЕВРО

Описание проекта N 8

Название проекта: Поддержка политики развития
транзитных коридоров в Республике
Казахстан (Разработка политики
транзитных коридоров)
Сектор: Развитие инфраструктуры
Стоимость проекта: 2.0 МЕВРО
Продолжительность проекта: 18 месяцев
Конечный получатель: Министерство транспорта и
коммуникаций

Предыстория:

Отличительной характеристикой экономики Республики Казахстан является широкая дисперсия центров генерации и привлечения грузового транспорта. Основные промышленные объекты, занимающиеся добычей, черной и цветной металлургией, обработкой, производством теплоэнергии, зерновой обработкой, расположены вдоль всей обширной территории Казахстана так, что их обмен, экспорт и импорт сырья и полуфабрикатов составляют огромный груз, который необходимо перевозить на большие дистанции. При таких условиях транспорт становится важным компонентом промышленности и национальной экономики.
Более того, при изучении транспортной системы Казахстана и формулировании транспортной политики необходимо учитывать его географическое расположение в центре Азиатского континента. Казахстан является неизбежной транзитной страной для трансконтинентальных и межрегиональных транспортных связей многих евразийских государств.

Обоснование:

Проведение постоянного мониторинга транспортных грузовых и пассажирских потоков в международном и внутригосударственном сообщении по основным транспортным коридорам республики позволит осуществлять корректировку схемы формирования международных транспортных коридоров Республики Казахстан с учетом развития промышленности в отдельных регионах Казахстана и соседних государств, а также выявить физические и нефизические препятствия, стоящие на пути обеспечения требуемых сроков транспортировки грузов и пассажиров. Необходимо найти пути и средства преодоления этих препятствий, позволяющих увеличить торговые потоки, включая транзитные, по нашей территории. В этом контексте, проект закона "О транзите" для Республики Казахстан внесет вклад в рационализацию существующих процедур и практик, таких как тарифы и качество обслуживания, влияние на повышение конкурентоспособности транспортных коридоров в Республике Казахстан.
В настоящее время, в транспортно-коммуникационной сфере существует два важных принципа для клиентов:

- Время поставки
- Информация по местонахождению и условиям отправки во время транспортировки, включая их безопасность.

Поэтому нам необходимо улучшить продвижение груза путем создания централизованного сбора и обработки информации по перевозкам. Это снова доказывает полезность систематического мониторинга.
Эффективность транспортных операций и полная эксплуатация потенциала Республики требует от проекта пересмотра и установки тарифов в новой среде. Тарифы не только должны покрывать реальную себестоимость оказания транзитных транспортных услуг, но также стимулировать повышение их качества. Тарифная система должна установить разные тарифы в связи с разными региональными затратами. Качество грузового транспорта определяется быстротой поставки и хорошими условиями товаров при прибытии. Также желанием пассажиров является скорость и хорошие условия. Эти принципы подразумевают тщательное изучение и полный анализ детальных компонентов тарифной системы.
Известно, что инвестирование капитала в развитие транспортной инфраструктуры в большинстве случаев приносит низкий уровень прибыли, делая эту сферу инвестирования менее привлекательной для иностранного и частного капитала, что приводит к неадекватному развитию и установлению транспортной сети, поэтому транспортировка общества осуществляется не в полном необходимом объеме. Следовательно, для привлечения инвестиций и для того, чтобы постепенно позволить транспортным предприятиям стать самофинансируемыми, должна быть разработана и применена справедливая налоговая политика.
Такие меры, требующие интенсивное капиталовложение, как реабилитация, реконструкция или дублирование существующих дорог и создание новых, неизбежно требуют иностранное инвестирование, и это в свою очередь, может быть мобилизовано на основе детального технико-экономического обоснования.
Программа ТРАСЕКА содействует технической помощи по реализации транзитного потенциала республики, но в действительности около 2/3 общего потенциала остаются за зоной влияния программы ТРАСЕКА.
Следующим важным фактором является пересмотр законодательства Республики Казахстан с тем, чтобы упростить процедуру, не нанося при этом ущерб таможенным органам в их обязанностях контролирования и получения доходов.

Цели проекта:

Общими целями проекта являются повышение конкурентоспособности коридоров Республики Казахстан, что предусматривает:

- Сокращение затрат на грузовые и пассажирские перевозки
- Повышение скорости этих перевозок
- Поддержка увеличения и улучшения качества транспортных услуг путем:
- Проведения систематического мониторинга
- Централизованного сбора и обработки статистики.

Задачи:

- Пересмотр правовой базы по транспорту путем разработки модельного закона "О транзите" для Республики Казахстан
- Рекомендации по улучшению тарифных и налоговых процедур в транспортном секторе
- Рекомендации по упрощению таможенных процедур с тем, чтобы привлечь больше транзитных потоков через территорию Казахстана
- Развитие мер по улучшению качества учета транспорта, включая параметры скорости транспортных коридоров, предусматривающие создание централизованного сбора и обработки данных по перевозкам, и своевременное распространение полной и достоверной информации
- Исследование существующих пассажирских и грузовых потоков, в частности, тех относящихся к транзиту, импортным и экспортным операциям, подготовка транспортного прогнозирования в соответствии с ожидаемым развитием промышленного и нефтегазового производства Казахстана
- Подготовка технико-экономического обоснования основных проектов, что улучшит транзитную возможность
- Принятие во всех этих задачах в расчет развитие интермодальных и комбинированных транспортных практик.

Общий индикативный бюджет: 2.0 МЕВРО

Описание проекта N 9

Название проекта: Поддержка нефтедобывающего
сектора и сектора
транспортировки нефти Республики
Казахстан (Поддержка компаний
КазахОйл)
Сектор: Энергетика
Стоимость пpoeкта: 2.0 МЕВРО
Продолжительность проекта: 24 месяца
Основной бенефициар: Министерство энергетики,
индустрии и торговли

Предыстория и обоснование:

Национальная Нефтегазовая Компания "КазахОйл" была создана в 1997 году и имеет долевое участие в приблизительно 20 предприятиях в секторе нефти и газа Казахстана, включая предприятия с иностранным участием. Сюда входят АО "Мангистаумунайгаз" (25% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Актобемунайгаз" (20% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Узеньмунайгаз" (85% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Эмбамунайгаз" (85% акций принадлежит КазахОйлу), АО "Тенгизмунайгаз" (85% акций принадлежит КазахОйлу) и Совместное Предприятие "Тенгизшевройл" (25% принадлежит КазахОйлу). Объем нефтедобычи компаний, в которых КазахОйл владеет долей акций, насчитывал более 24 миллионов тонн нефти за 1997 год из общего количества 28 миллионов тонн.
КазахОйл представляет интересы государства в этих компаниях и может заключать соглашения на разведку, добычу и переработку нефти и газа от имени Республики Казахстан.
Компания "КазТрансОйл" была создана в апреле 1997 года по Постановлению Правительства Республики Казахстан N 461 с целью представления интересов страны в секторе транспортировки нефти и нефтепродуктов. В управлении Компании находятся около 6,300 километров основных магистральных трубопроводов и 3,400 водных трубопроводов (наиболее важные из которых обеспечивают подачу из Волги на месторождения Мангистауской области, включая гигантское месторождение Узень).
КазТрансОйл, кроме того, уполномочен представлять интересы Республики Казахстан в международных проектах трубопроводов.
Общее регулирование в секторе энергетики возложено на Министерство энергетики, индустрии и торговли Республики Казахстан. Ответственным за лицензирование разведочных работ и добыче нефти и газа является Агентство Республики Казахстан по инвестициям.

Основные задачи:

В 1997 году была проведена реструктуризация нефтегазового сектора Казахстана, где на КазахОйл была возложена традиционная роль национальной нефтегазовой компании.
Кроме Агентства Республики Казахстан по инвестициям, КазахОйл является получателем проекта Тасис 1996, направленного на обеспечение поддержки компании в организации мониторинга в нефтегазовом секторе; что включает в себя создание пилотной базы данных, которая позволит государственным структурам хранить и запрашивать данные, полученные нефтяными и газовыми компаниями-операторами, также одной из составных частей является усиление способности компании в развитии проектов; и кроме того включает обучение передовым технологиям бурения.
Вновь предлагаемый проект будет нацелен на дальнейшее усиление возможности государственных структур в роли наблюдателей и также будет направлен на некоторые другие вопросы, имеющие решающее значение для развития нефтегазового сектора, такие как независимый контроль качества и сертификация нефти и нефтепродуктов, содействие в вопросах безопасности и охраны окружающей среды при ведении морских операций.
Аналогично содействие в безопасности охраны окружающей среды для наземных трубопроводов окажет поддержку компании "КазТрансОйл" в ее развитии и признании как компании-оператора трубопроводами на международном уровне.

Основными задачами, таким образом, являются:

- Дальнейшее содействие Министерству энергетики, индустрии и торговли и/или ННК "КазахОйл" в их регулирующей и/или наблюдательной роли;
- Создание независимой системы сертификации нефти и нефтепродуктов;
- Содействие в вопросах безопасности и окружающей среды для морских операций;
- Содействие компании "КазТрансОйл" в вопросах безопасности и окружающей среды для операторов трубопроводами.

Основные компоненты:

Основные компоненты включают:

Дальнейшее содействие ННК "КазахОйл" и/или Министерству энергетики, индустрии и торговли в их регулирующей и/или наблюдательной роли:
- Содействие Министерству энергетики, индустрии и торговли в вопросах законодательства в газовом секторе и режима налогообложения в энергетической отрасли;
- Содействие ННК "КазахОйл" в организации международной системы учета, Информационной системы управления и других международных средств управления;
- Разработка вариантов и сбор материала для технико-экономического обоснования разработки месторождений Алибекмола, Кожасау и Урихтау.

Создание независимой системы сертификации и нефтепродуктов:
- Разработка стандартов для независимой системы сертификации нефти и нефтепродуктов;
- Создание пилотной лаборатории при существующей организации в г. Атырау для анализа и сертификации качества нефти и нефтепродуктов;
- Программа обучения по обеспечению качества и прочим сопутствующим вопросам по сертификации качества нефти и нефтепродуктов (место проведения - г. Атырау).

Содействие в вопросах безопасности и окружающей среды для морских операций:
- Разработка всеобщих стандартов и процедур безопасности и охраны окружающей среды при морских операциях;
- Разработка стандартов и процедур безопасности и охраны окружающей среды при морских операциях для определенной Казахстанской компании - оператора на море;
- Программа обучения по стандартам и процедурам безопасности и охраны окружающей среды при морских операциях (место проведения - г. Актау).

Содействие компании "КазТрансОйл" в вопросах безопасности и окружающей среды для операторов трубопроводов:
- Разработка всеобщих стандартов и процедур безопасности и охраны окружающей среды для операторов трубопроводами, включая такие вопросы, как системы предупредительного технического обслуживания;
- Создание пилотной системы мониторинга для небольшой секции трубопровода, оперируемого компанией "КазТрансОйл", где будут продемонстрированы такие вопросы, как системы предупредительного технического обслуживания, мониторинг трубопровода и системы моделирования, вопросы безопасности, мониторинг окружающей среды и реакция при аварийных ситуациях;
- Сбор материала для подготовки бизнес-плана по распределению такой системы как все операции КазТрансОйла;
- Программа обучения процедурам технического обслуживания, стандартам и процедурам безопасности и окружающей среды для операторов трубопроводов (место проведения - г. Актау).

Программа обучения должна быть проведена совместно с Учебным Центром Нефтегазовой промышленности, раннее основанным при содействии Тасис.
По данному проекту мероприятия в г. Актау будут обусловлены созданием соответствующей структуры, которая будет действовать как получатель на локальном уровне. Ответственность за создание такой структуры остается за казахстанскими уполномоченными органами.

Общий индикативный бюджет: 2.0 МЕВРО

Эксперты 1.5 МЕВРО
Оборудование 0.3 МЕВРО
Прочее 0.2 МЕВРО
Всего 2.0 МЕВРО

Европейское сообщество
программа технического содействия

Программа действий 1999
для Республики Казахстан

1. Определение

Название: Программа действий Тасис на 1999 г.
для Казахстана
Стоимость: 16.65 млн Евро
Вклад ЕС: 16.65 млн Евро
Продолжительность: до 31 декабря 2002 г.
Строка бюджета: В7-520
Координатор программ: Даниель Гиядер (DGIA-C4)
Внедрение проекта: отдел Свена Кьелстрома (SCR-A3)

2. Краткое изложение программы

Программа действий (ПД) по техническому содействию для Республики Казахстан объединяет ряд действий в ключевых секторах экономики, а именно: Структурная и Организационная Реформа, сельское хозяйство и агропромышленное, а также развитие инфраструктуры; некоторые из фондов распределяются по программам малых проектов, которые подробно описаны в финансовом предложении, под пунктом 10 "Смета затрат и финансирование". Эти действия, подлежащие к осуществлению как на национальном, так и на региональном уровнях, имеют общую цель - поддержать Казахстан во время его перехода к демократическим отношениям и рыночной экономике. Эти шаги будут предприниматься в рамках Индикативной программы 1996-1999 гг., согласованной между властями Казахстана и Управляющим комитетом Тасис. Они продолжат и расширят предыдущую Программу действий на 1997 г.
Программа будет профинансирована за счет грантов ЕС в размере 16.65 миллионов Евро; 7.35 миллионов будет выделено на участие Казахстана в программе малых проектов, а также в программе АТА. Другие действия, финансируемые ЕС, и представляющие интерес для Казахстана, будут обеспечиваться фондами отдельно, через межгосударственную программу.

3. Ситуация в стране

3.1 Политическое развитие

Казахстану удалось удержать свое лидирующее положение в сфере проведения рыночных реформ в Центральной Азии, и в большой степени, среди стран СНГ.
Действуя под руководством советов, со стороны международных сил, правительство прошло кардинальное реформирование; число министерств, также как и государственных комитетов, было сокращено. Президент укрепил свою власть, создав несколько влиятельных агентств, подконтрольных самому президенту: Агентство по стратегическому планированию и реформам (АСПиР), a позднее Агентство по делам государственной службы (АГС). В начале 1998 г. президент Назарбаев назначил г-на Джандосова, бывшего Председателя Национального Банка, на пост Первого заместителя Премьер-Министра. Министерство нефти и газа было преобразовано в государственную компанию Kaзахойл, которая будет управлять государственной долей от нефтегазовых операций. В сентябре 1998 г. упразднен Государственный налоговый комитет при Министерстве финансов, и создано Министерство государственных доходов.
С момента обретения независимости Казахстаном был сделан прогресс в области консолидации его демократических институтов. Парламент, и особенно его нижняя палата, Мажилис, много работает над законодательной инфраструктурой для современной рыночной экономики, а Тенге сейчас полностью конвертируемая валюта. Одним из наиболее важных новых законов является Положение по валютному регулированию, принятое в декабре 1996 г., которое завершило последний этап и позволило проводить международные сделки в иностранной валюте и российских рублях.
Продолжается проведение пенсионной реформы, в процессе обсуждения находятся вопросы, связанные с секторами образования и здравоохранения, а также новый гражданский кодекс.
По-прежнему, щекотливым вопросом для Казахстана остается вопрос о правах человека, хотя и здесь имеют место позитивные сдвиги, такие как: сотрудничество правительства и НПО. Однако, до сих пор имеются недостатки в их осуществлении, заметно преследуются политические митинги, проводимые без официального разрешения, организованная оппозиция, профессиональные союзы, НПО, средства массовой информации (когда они не являются собственностью партии власти или же непосредственно семьи президента и его друзей) находятся под постоянным давлением со стороны правительства, налоговой полиции и органов безопасности.
Следует заметить, что хотя смертный приговор не был отменен, сфера его применения была сокращена, а число выносимых смертных приговоров в последние годы сократилось.
Социальное положение большинства населения остается тяжелым: ловушка бедности за последний год углубилась, при доходах, находящихся ниже уровня минимальной потребительской корзины. Большая задержка выплат заработной платы обостряет проблему. Застой в экономике, особенно в производственном секторе, имеет прямой эффект на миграционный процесс из Казахстана. В 1997 г. число лиц, выбирающих эмиграцию из страны слегка уменьшилось, однако в 1998 г. оно вновь возросло, и из Казахстана эмигрировало еще 25.000 человек.
Основным политическим событием 1998 г. явилась официальная презентация города Астаны в качестве новой столицы государства. Огромные инвестиции были направлены на строительство инфраструктуры: правительственных зданий, гостиниц и аэропорта.

3.2 Макроэкономическое развитие

С момента обретения независимости в 1991 г. Казахстан столкнулся с набором трудностей, общих для всех новых независимых государств.
Казахское правительство в 1992 г. начало постепенный процесс реформ по направлению к рыночной экономике: постепенный подход был избран с целью сохранения социальной и национальной стабильности в стране, а также во ими избежания социального раскола. В то время как структурные преобразования начинались медленно по причине такого эволюционного подхода, реформенные действия существенно усилились с 1993 г., когда правительство предприняло программу макроэкономической стабилизации.
Первые признаки стабилизации наблюдались в 1995 г., когда, вслед за введением относительно жесткой монетарной и фискальной политики уровень инфляции был значительно снижен.
Во второй половине 1996 г. впервые в истории страны возобновился рост.
Волны шока, прокатившиеся недавно по зарубежью, относящиеся к финансовым кризисам в Юго-Восточной Азии и России, а также падение мировых цен на нефть и металлы, оказали негативное воздействие на казахскую экономику во второй половине 1998 г. После проведения обзора макроэкономических результатов, уровень инфляции составит 2.8%, а падение ВНП - 2.5%. В 1996 г., несмотря на затруднения со сбором налогов, казахские органы власти вышли на намеченный уровень бюджетного дефицита, составляющий 2.8% от ВНП, согласованный с МВФ. В 1997 г. правительство столкнулось с необходимостью срочно существенно уменьшить размеры невыплаченных пенсий и зарплат, и вынуждено было увеличить бюджетный дефицит, доведя его с согласия МВФ, до уровня 4,2% от ВНП.
Антиинфляционный подход Национального Банка помог стабилизировать внешнюю ценность Казахской Тенге и снизил процентные ставки. Курс обмена оставался в последние два года устойчивым в номинальном исчислении, при изменчивости менее 1% в 1997 г., и сопутствующем подъеме в реальной обменной ценности Тенге за тот же период.
Уровень валютных резервов в 1998 г. оставался стабильным, приблизительно составляя 1.9 миллиардов долларов США, несмотря на финансовый кризис в соседней России.
Что касается валюты, правительство и Национальный Банк выступили с заверениями о том, что девальвации не произойдет: основным аргументом в пользу этого является факт того, что большие резервы находятся в иностранной валюте и золоте. Для защиты Тенге Национальный Банк недавно поднял ставку рефинансирования с 18.5% до 25%.
Несмотря на такие оптимистические официальные прогнозы, зарубежные инвесторы сохраняют осторожность. Россия является основным торговым партнером Казахстана, хотя операции в рублях составляют лишь 7% от зарубежного торгового оборота страны, по объемам Россия составила более 30% от всего экспорта Казахстана, и 42.5% - его импорта. Связь между банками Казахстана и России очень сильна. Согласно официальным статистическим данным, объем инвестиций приблизительно 80 казахских банков в России в сумме составляет 600 миллионов Тенге (7 миллионов Евро).
Просьба о вступлении Казахстана в ВТО продвигается успешно, однако потребуется дальнейший прогресс, если он желает достичь намеченной цели и быть принятым в течение 1999 г.
Экономический кризис в России явился наиболее серьезным событием в 1998 г. Кризис не только сильно отбросил российскую экономику, но также оказал негативное воздействие и на республики Центральной Азии. Кризис уже повлиял, и будет продолжать оказывать влияние, в основном посредством своих последствий, на объем и стоимость торговли товарами, притоки зарубежных инвестиций, стабильность обменного курса, а также обязательства по выплатам внешнего долга. Данные последствия будут иметь существенное социально-экономическое значение во всех центральноазиатских странах. В краткосрочном плане экономический рост будет ослаблен, стабилизационный процесс будет подвергнут опасности, усилия, направленные на структурные реформы, будут заторможены, а на жизненные условия населения будет оказан негативный эффект.
В первой половине 1998 г. более трети своей торговли Казахстан осуществлял с Россией. Влияние российского кризиса на Казахстан принципиально ощутилось в снижении торговли. Казахстан временно запретил импорт большинства российских продовольственных товаров, которые в достаточном количестве уже производятся в стране. Особая проблема Казахстана состоит в полученном комбинированном эффекте: российского кризиса и низких текущих цен на нефть, ибо доходы с нефти составляют наибольшую долю всей прибыли государства.

3.3 Прогресс в реформах

Процесс реформирования еще весьма далек от своего завершения. Основные меры экономического реформирования, предпринятые после обретения независимости, состояли в либерализации большинства цен, а также освобождении внутренней торговли. Остальные реформы в последние годы продвигаются медленно: приватизация земли только началась, а некоторые секторы экономики были приватизированы не полностью, хотя программа массовой приватизации, а также приватизация малых предприятий были близки к завершению в 1995 г.
Процесс реформ в Казахстане начинался медленно: ускорился он лишь в последние два месяца, что получило большое одобрение со стороны международного сообщества, которое обязалось поддерживать процесс преобразований.
Структурная и организационная реформы не велись равномерно, с отставанием демократических реформ от рыночных экономических реформ.
Рыночные реформы были с успехом осуществлены во многих сферах, в то время как процесс экономических реформ еще далеко не завершен. Экономические реформы, проведенные в жизнь после обретения независимости в основном были сконцентрированы на вопросе либерализации цен и торговли. Либерализация потребительских цен в большинстве своем достигнута, однако перекрестное субсидирование сохраняется в предприятиях коммунального хозяйства. Был установлен либеральный режим внутренней торговли, и Казахстан находится на последнем этапе переговоров о членстве в ВТО.
Приватизация малых предприятий официально завершилась в 1997 г., при более 13,000 предприятии проданных через денежные аукционы и ваучеры. Быстрый прогресс был достигнут в приватизации средних и крупных предприятий, хотя государство продолжает удерживать большую долю капитала в приватизированных компаниях.
Правительством предприняты важные усилия по способствованию реструктуризации убыточных предприятий. В 1998 г. в закон о банкротстве были внесены поправки с целью применения его для сельского хозяйства. К середине 1998 г. 26 неплатежеспособных предприятий, бывших в государственной собственности, были либо ликвидированы, либо выставлены на продажу. Однако, убыточные предприятия продолжают задерживать выплаты поставщикам, своим работникам и в государственный бюджет, несмотря на усилия правительства по устранению "взаимозачетов", при которых налоговые обязательства зачитываются в отношении бюджетных задолженностей.
Приватизация предприятий коммунального обслуживания сделала значительный прогресс, приватизировав более 80% от генерационных мощностей энергетического сектора и продав большую часть миноритарной доли национального телекоммуникационного оператора. Попытки привлечь инвесторов в оставшиеся части энерго-распределительной системы, однако, не увенчались успехом из-за отсутствия должной схемы ценового регулирования. В июле 1998 г. Антимонопольный комитет, ответственный за регулирования цен, после попыток подчинить его Министерству промышленности и торговли, вновь стал независимым.
Укрепление банковского сектора произошло через приватизацию и зарубежное участие. Усовершенствования, проведенные в соответствии с правилами, касательно адекватности капитала, выставления единственного должника и связанное с ним кредитование, привели к отказу ряда банков и филиалов. Большая часть активов банковского сектора на сегодняшний день находится в частной собственности. Двадцать банков с иностранной долей владения составляют примерно 22% капитала банковского сектора. Недавняя отмена всяких ограничений на долю участия зарубежного капитала в банковском секторе похоже еще более увеличила иностранное участие.
В сентябре 1997 г. была основана казахская фондовая биржа, которая и сейчас пребывает еще на ранней стадии своего развития. Хотя биржа уже имеет свою инфраструктуру, нормативную структуру и требования к допуску ценных бумаг на биржу, приближающиеся к мировым стандартам, происходящих торгов не много, кроме того, они не достаточно открыты.
В январе 1998 г. правительство Казахстана запустило всеохватывающую пенсионную реформу, с целью преобразования существующей системы выплат у источника в полностью финансируемую систему. Однако, осуществление реформы оказалось проблематичным, и сдавливаемым как административными препятствиями, так и отсутствием привлекательных возможностей частных инвестиций для пенсионных фондов.
В настоящий момент предпринимаются существенные меры, нацеленные на уменьшение бюрократических структур во всех государственных секторах, таких как: здравоохранение, образование и социальная защита. С 1997 г. правительство продвигает реструктуризацию центральных исполнительных органов и реформирование процесса бюджетирования. Проводится реформа государственной службы, а в конце 1998 г. было основано Агентство по делам государственной службы при президенте с целью выработки политики реформы государственной службы.
Сельскохозяйственные ресурсы Казахстана являются колоссальными, составляя 20% от всей площади сельскохозяйственных земель СНГ. Однако, сельскохозяйственное производство в стране низкое, и продолжает снижаться (более, чем на 50% за последние 5 лет). Большие усилия предпринимались с целью приватизации фермерского сектора и агробизнеса в Казахстане, как часть попытки обеспечить большую самообеспеченность продовольствием. Пользование землей былo передано в частные руки на более, чем 90% государственных ферм. Выращивание сельскохозяйственных культур, включая хлопок, происходит на юге страны на небольших фермах и в кооперативах, в то время как перерабатывающие компании и дистрибьюторы находятся на севере страны. Система распределения сельскохозяйственной продукции в настоящий момент претерпевает значительные изменения, развиваясь из государственной системы в такую, которая будет отвечать требованиям рынка. Реструктуризация, а также повышение эффективности производства и распределения, на фермах и за их пределами, остается неуловимой и по-прежнему представляет собой колоссальную проблему. Урожай 1998 г. оказался наихудшим за последние 40 лет, при 6.9 миллионов тонн зерновых, из-за сильной засухи на западе страны.
Развитие данного сектора остается приоритетным вопросом, несмотря на то, что этот сектор уже в основном приватизирован.
Как и в других новых независимых государствах, потребление электроэнергии на душу населения в Казахстане остается намного большим, нежели в наиболее развитых экономических регионах.
Нефтегазовый сектор является наиболее быстро растущим сектором в Казахстане. Подтвержденные нефтяные запасы в итоге составляют более 15 миллиардов баррелей, однако потенциальные запасы, на дне Каспийского моря, могут быть значительно больше. Приблизительно 85% казахских запасов сосредоточено вблизи Каспийского моря, и половина продукции, поступает с трех крупных наземных месторождений.
Благодаря столь значимым инвестициям нефтегазовое производство растет, текущее годовое производство составляет при грубом расчете 26 миллионов тонн нефти и 8 миллионов кубических метров природного газа. Присутствие зарубежных компаний в этом секторе продолжает увеличиваться.
В настоящее время у Казахстана нет нефтегазового трубопровода с прямым выходом на международные рынки. Транспортировка ограничивается через российские трубопроводы и слишком дорогими железнодорожными перевозками. Консорциумом СРС планируется строительство нового трубопровода, который позволит экспортировать нефть из Тенгизского месторождения через российский порт Новороссийск на Черном море. Строительство уже начато, завершение работ намечено на 2001 г.
Казахстан имеет три основных очистительных завода, которые с момента обретения страной независимости пережили значительное снижение выпуска производимой продукции.
Установленные в законодательном порядке в 1996 и 1997 гг., рыночные реформы, затронувшие общественные коммунальные предприятия, привели к резкому подъему тарифов на электроэнергию, а также к улучшению порядка сбора платежей. Хотя энергетические тарифы установлены ниже их полной себестоимости, затрачиваемой на распределение энергии на единицу продукции, улучшенный порядок сбора платежей, а также ожидания потребителей о том, что тарифы продолжат свой рост в будущем постепенно, действуют как мощные стимулы к развитию и внедрению устойчивой системы энергосбережений.
Поэтому, основные проблемы, с которыми сталкивается страна в этом секторе, связаны с реструктурированием компании Казахойл, с транспортировкой углеводородов по более низкой цене, и с более эффективным использованием очистительных заводов.

4. Усовершенствование и доработка программы

Настоящая Программа действий составлена в рамках Индикативной программы 1996-1999 гг., в которой было подготовлено две Программы действий. Первая, охватывающая 1996/97 гг., была взята из бюджета 1997 г., а вторая, для которой требуется решение, охватывающая 1998/99 гг., была взята из бюджета 1999 г., стратегия для Индикативной программы 1996-99 гг. была подготовлена, на основе обсуждений, проведенных с властями Казахстана, принимая во внимание нужды Казахстана в переходный период, предыдущую помощь со стороны Тасис, а также помощь со стороны других международных доноров. Она была представлена Руководящему комитету Тасис в июне 1996 г., затем формально согласована между властями Казахстана и службами Комиссии, вслед за достигнутым согласием и принятием странами-членами ЕС в ноябре 1996 г. программа действий на 1997 г. была утверждена Руководящим комитетом Тасис в мае 1997 г.

5. Координация с другими донорами

По нескольким каналам предпринимаются координационные действия с другими донорами. С представителями основных международных доноров проводятся регулярные встречи, в частности с Всемирным банком и ЕБРР, с целью обзора целей и содержании различных программ, а также согласования действий. Далее, Комиссия и страны-члены ЕС регулярно обмениваются мнениями и информацией о соответствующих программах помощи для Казахстана. Представительство Комиссии в Алматы проводит регулярные встречи с международным донорским сообществом по конкретным секторам. Подобные обмены помогли выработать лучшее понимание соответствующих приоритетов и программ для доноров. Всемирный банк, членом которого Казахстан стал в 1992 г., активно поддерживает страну, в основном посредством технической помощи и политических займов. Вплоть до начала 1998 г. Банком утверждены операции с займом, на общую сумму равную 1.18 миллионов долларов США. Самый последний корректив и операционные займы, на сумму более 350 миллионов долларов США, включают поддержку Управления государственным сектором, модернизацию государственной казначейской службы, Реабилитацию нефтяных месторождений, а также два пилотных проекта, касающихся недвижимости и водоснабжения.
Ключевыми приоритетами для Европейского банка (ЕБРР) на этот год являются: Финансовые услуги (продолжение поддержки существующих финансовых средств МСП путем приобретения доли акционерного капитала в отобранных частных отраслях и небанковских организациях); Промышленная и Производственная поддержка процесса приватизации через финансирование реструктурирования, Инфраструктура (продолжающаяся поддержка порта Актау и в сети распределении через программу улучшения железной дороги), Энергетика и природные ресурсы, Сельское хозяйство и агропромышленность.
Азиатский банк развития дал добро, до настоящего момента, на шесть кредитов, на общую сумму 230 миллионов долларов США. Приоритетами для АБР являются: программа Пенсионной реформы, Сельскохозяйственное развитие, Реструктуризация ферм, Базовое образование, и Реабилитация дорог.
Международный Валютный фонд (МВФ) тесно работает с правительством над курсом стабилизации. К середине 1997 г. все макроэкономические задачи, изложенные в Программе расширенного кредитования МВФ, охватывающей 1996/98 гг. были достигнуты. Продолжается тесное сотрудничество по вопросам структурного регулирования.
При подготовке Программы действий 1999 г. были учтены инициативы, начатые или предусмотренные другими донорами, в частности Всемирным банком, ЕБРР, АБР, странами-членами ЕС по двусторонним программам, а также ЮСАИДом. В общем, проекты Тасис и действия других доноров хорошо дополняют друг друга. Это особенно очевидно в роли Тасис, как основной службы по техническому содействию, и Всемирного банка, ЕБРР, АБР, в качестве главных международных заемщиков.

6. Роль программы в Индикативной программе 1996-99 гг.

Общей целью помощи Тасис является поддержка преобразования политической, социальной и экономической ситуации в Казахстане, с целью поднятия уровня и качества жизни местного населения. Руководящим принципом, лежащим в основе деятельности, финансируемой Тасис, согласно предыдущей Индикативной программе (ИП), была поддержка макроэкономической и секторальной политики властей Казахстана. И это продолжает оставаться руководящим принципом ИП на 1996-1999 гг.
Основными целями программы реформ правительства в сотрудничестве с МВФ и Всемирным банком являются стабилизация макроэкономической ситуации, поворот в противоположное направление снижения выпуска производства, улучшение производительности и достижение устойчивого развития в среднесрочной перспективе, а также защита уязвимых слоев населения.
В результате переговоров с властями Казахстана было решено, что приоритетными сферами в рамках Индикативной программы 1996-1999, которые окажут поддержку основным осям программы реформ правительства Казахстана, включая Соглашение о партнерстве и сотрудничестве и вхождение в ВТО, являются: Структурная и Организационная реформы, Сельское хозяйство и Агропромышленность, а также Развитие Инфраструктуры. Что не исключает поддержки других проектов, если выявлена конкретная настойчивая необходимость, а также если подобная деятельность может рассматриваться в качестве дополнительной к общему стимулу политико-экономических реформ.
Индикативная программа 1996-1999 гг. вносит ряд новых элементов в метод определения и осуществления проекта, который вкратце может быть описан следующим образом: больше внимания ограниченному набору целей; большая горизонтальная связь проектов, как внутри, так и между секторами, в проектах Тасис, а также с Межгосударственной программой Тасис и с другими проектами доноров, с тем, чтобы достичь максимальной взаимной дополняемости и целесообразности, и, в конечном итоге, большей отдачи; больше внимания продолжительности и составлению проектов в рамках четырехлетней структуры, так, чтобы последующее отслеживание и продление проектов были более эффективно связаны и, как следствие, имели большую отдачу; и в соответствии с пожеланиями национальных правительств, проекты должны иметь более видимые и конкретные результаты, по мере возможности, подчеркивая инвестиции.
Программа действии (ПД) 1999 г. представляет собой продолжение целей, намеченных в ИП 1996/1999 гг., которая началась с ПД 1996/97. В общем ею охватываются 10 проектов по трем приоритетным направлениям. Количество проектов сократилось (15 в ПД 96/97), а жизнь проекта увеличилась. В результате этого будет достигнута большая концентрация усилий на конкретных секторах и большая устойчивость проектов. В рамках текущей Программы действий, а также в соответствии с пожеланиями казахского правительства, около 60% финансовых ресурсов проектов пойдет в наиболее приоритетную сферу, Структурную и организационную реформу. Широкой темой является реформа и переориентация организаций и учреждений, как в государственном, так и в частном секторах, имеющих общей целью поддержание зарождающейся рыночной экономики. Модернизация возможностей управления и администрирования через обучение/переобучение, а также консультативное содействие в выработке стратегии являются обязательным условием всего реформенного процесса. Если руководство не сможет спланировать развитие, и не сможет поставить на место организационную поддержку и структуры контроля, то политическое, экономическое и социальное напряжение может оказаться неизбежным. Обращение к государственным учреждениям проводится по пяти различным проектам: обучение и переобучение государственных служащих обеспечивается через осуществление проекта по правовой реформе; через содействие Министерству государственных доходов в развитии его организационных возможностей в управлении налогами; через поддержку, оказываемую Агентству по экономическому планированию в анализе информации и экономическом прогнозировании; через усовершенствование организационных структур Казахского института менеджмента, экономики и прогнозирования (КИМЭП); через содействие Министерству экологии в выработке экологической стратегии по уменьшению загрязнения воздушной среды в городах.
Деятельность по второму приоритетному направлению, Сельское хозяйство и Агропромышленность, будет обращена к сельскому хозяйству и его вспомогательным функциям. Казахстан по-прежнему сильно зависим от сельского хозяйства, составляющего 15% от его ВНП, и относящихся к нему отраслей, однако сектор сталкивается с острыми проблемами. Главным образом подобное происходит из-за наследия, оставленного командно-административной системой, а также из-за сбоев в службе распределении запуска и выпуска продукции. Первичные сельское хозяйство и службы по переработке продуктов еще не реструктурированы и в последние годы нуждаются в инвестициях. В результате приватизации многих ферм прекратились кредиты для многих поставщиков. Необходимость в исправлении настоящего положения и способствовании будущего развития сельского хозяйства признана казахским правительством.
Программа 1997 г. поддержала элементы приватизации, оказав особую поддержку частным фермам в получении кредитов, улучшении доступности фермерской техники, а также в развитии оптовых рынков и систем маркетинговой информации. Новый предлагаемый проект будет встроен в уже существующую сеть оптовых рынков и информационной маркетинговой системы, и расширит эти возможности в эффективную современную рыночную инфраструктуру и местные информационные системы на селе.

Третьей приоритетной областью является Развитие инфраструктуры, с основным ударением на транспорт и энергетику. Казахстан расположен на огромной равнинной местности, простирающейся от Каспийского моря до Китая, и от Сибири до юга Центральной Азии, что делает страну естественным перекрестком для региональных торговых потоков. Главные центры экономической жизнедеятельности рассеяны по этому огромному земельному массиву. Экономика в большой степени зависит от экспорта сырья (нефти, газа, минералов), а также импорта высококачественных товаров через соседние государства. Развитие всеохватывающей и конкурентоспособной транспортной сети, поэтому, является основным приоритетным направлением для Казахстана.

До сегодняшнего дня помощь Тасис в транспортном секторе в основном обеспечивалась через проекты ТРАСЕКА, со средствами из межгосударственного бюджета, в которых Казахстан благодаря своему стратегическому месторасположению, был ключевым государством-партнером. Однако, коридор ТРАСЕКА охватывает лишь 1/3 территории Казахстана, в то время как остальные транспортные пути, находящиеся вне проекта ТРАСЕКА, в равной степени важны для экономического развития страны.
Новый предлагаемый проект расширит достижения предыдущих проектов ТРАСЕКА и будет нацелен на увеличение конкурентности транспортных коридоров Казахстана путем внесения дополнительного вклада в модернизацию административных и таможенных процедур, помощью в улучшении правил транспортировки и тарифной политики, разработкой транспортных скоростных параметров, прогнозированием движения на транспортных магистралях в промышленных, нефтегазовых, добывающих регионах, местах большой стратегической значимости для экспорта страны, подготовкой Технико-экономических обоснований капитальных проектов, которые усовершенствуют транзитные возможности.
Что касается нефтегазовых ресурсов, Казахстан является членом программы INОGАТЕ (Иногейт - Межгосударственная программа по транспортировке нефти и газа в Европу), целью которой в основном является помощь в привлечении столь необходимых инвестиций для восстановления существующей сети, а также внедрение новых маршрутов трубопровода. Поскольку газовая сеть находится под управлением частных компаний, Казахстан не получил никакой выгоды для себя от помощи в этом подсекторе. Однако, что касается нефтяной сети и улучшения торговли, Казахстан принимал участие в проектах Иногейт по аудиту сети, и парафировал Зонтичное соглашение Иногейт по организационным рамкам межгосударственной нефтегазовой сети.
Параллельно с межгосударственной деятельностью, реструктуризация казахского сектора будет пo-прежнему среди приоритетов поддержки Тасис. Что включит в себя проект, нацеленный на укрепление возможностей компании Казахойл выполнять контролирующую роль в нефтегазовом секторе, такую как: контроль за качеством, сертификация нефти и нефтяных продуктов, продвижение процедур безопасности и защиты окружающей среды для оффшорных операций. Помощь становится особенно уместной в перспективе разработки нефтегазовых ресурсов в казахском водном секторе Каспийского моря.
Ввиду рискованного положения в экологии Республики Казахстан, и в связи с действующим Положением Тасис, особенно важно уделять должное внимание вопросам защиты окружающей среды при дизайне и осуществлении предлагаемых проектов.

7. Компоненты программы

Программа действий по предоставлению технической помощи на 1999 г. концентрирует свое внимание на трех приоритетных направлениях, а именно: Структурная и Организационная реформа, Сельское хозяйство и Агропромышленность, и Развитие инфраструктуры, особенно в отношении транспорта и энергетики. Кроме того, имеется ряд механизмов финансирования через Национальные Индикативные программы, которые могут быть мобилизованы для достижении целей программы Тасис, способами, дополнительными к основным проектам Программы действий.

7.1 Структурная и организационная реформа

Среди первоочередных приоритетов - Структурная и организационная реформа, широкой темой является реформа и переориентация организаций и учреждений в сторону поддержания зарождающейся рыночной экономики. Проект обращен к сферам, значимым для процесса преобразований, таким как: правовая реформа, реформа статистики, реформа налогоуправления, макроэкономическая политика, реформа высших учебных заведений, промышленная конкуренция, защита окружающей среды.
- Казахстан сосредоточил свои усилия на обеспечение стабильной макроэкономической структуры, через обуздывание темпов инфляции, приведение дефицита под контроль, а также введение системных реформ, подчеркивающих либерализацию и приватизацию. Осознавая слабость существующей правовой структуры, правительство одобрило Государственную программу по правовой реформе. Основной целью предложенного проекта является: (1) укрепление нормативно-правовой системы и организаций в областях, связанных с функционированием рыночной экономики, путем предоставления технических консультаций в сфере написания законопроектов, а также подготовки законов, относящихся к рыночным реформам, поддержанием развития рыночной учебной юридической системы, облегчением доступа к юридической информации, и путем обучения административных служащих судов и судей.
- Соглашение о партнерстве и сотрудничестве (СПС) обеспечивает содействие промышленному сотрудничеству, нацеленному на продвижение участия Сообщества в усилиях, предпринимаемых Казахстаном, по реструктуризации и развитию своей промышленности, если только не существует противоречий с правилами ЕС о конкуренции. Либерализация и открытие казахской экономики для внешней торговли продемонстрировали недостатки производства на национальном рынке и на рынках СНГ. Предлагаемый проект (2) должен дать возможность предприятиям развиваться в соответствии с международными стандартами, а также лучше конкурировать на национальном и мировом рынках.
- Сбор информации, экономический анализ и прогнозирование находятся в ведении Агентства по экономическому планированию. Данное Агентство ответственно за подготовку индикативных планов по социальному, экономическому и региональному развитию, а также за подготовку Программы государственных инвестиций. Предлагаемый проект (3) должен усовершенствовать навыки работников Агентства в области использования методик макроэкономического моделирования и прогнозирования.
- Осознавая необходимость формирования руководителей в сфере бизнеса и государственной службы, посредством обучения современным навыкам управления и знаниям международного уровня, государство Указом Президента создало в 1992 г. Казахский институт менеджмента, экономики и прогнозирования. В 1993 г. Тасис начал оказывать поддержку программе МБА в КИМЭПе (4).
За последние несколько лет число студентов и новых программ значительно возросло. Поддержка КИМЭПа международным сообществом доноров внесло свой вклад в дело признания данного учебного заведения как одного из лучших экономических школ в Центральной Азии.
Основной проблемой, возникшей на сегодняшний день, является достижение экономической самостоятельности и устойчивости, замещение зарубежного преподавательского состава на местный, аналогичного качества, а также генерация доходов, достаточных для покрытия всех административных затрат. Предлагаемый проект должен позволить КИМЭПу укрепить его вовлеченность в сеть европейских бизнес школ, улучшить его общее качество, а также обеспечить его экономическую самостоятельность и устойчивость.
- Основные экологические проблемы Казахстана связаны с загрязнением водных ресурсов, загрязнением воздуха, радиоактивным загрязнением. Государство страдает от неэффективного использования нефтяных и газовых ресурсов, а также от радиоактивного загрязнения в Семипалатинской области.
Министерство экологии и природных ресурсов, при поддержке международного сообщества доноров, включая Тасис, разработало Национальную экологическую программу действий по устойчивому развитию. Экологические проблемы были проанализированы и выделены в качестве приоритетных, согласно следующим критериям: здравоохранение, защита окружающей среды и экономическое развитие.
Продолжающийся рост числа дорожного транспорта способствует увеличению экологических проблем страны. Особенно это имеет место в больших городах, как Алматы и Шымкент, где более 70% загрязнения воздуха вызвано выхлопами транспортных средств, что очень плохо отражается на здоровье населения. Статистика демонстрирует быстрый рост респираторных заболеваний и рака. Требуются меры, направленные на улучшение качества топлива, снижения уровня транспортных выхлопов, а также общественного экологического сознания (5), они охватят основные вопросы, связанные с улучшением ситуации с загрязнением воздуха, путем поддержки развития стратегии политики экологии и транспорта.
В городе Алматы будет проведена пилотная акция по мерам, направленным на снижение негативного воздействия загрязнения на здоровье общественности.
- Министерство государственных доходов было основано Указом Президента в ноябре 1998 г. Основная обязанность нового министерства заключается в управлении налогами. Предлагаемый проект (6) будет нацелен на укрепление организационных возможностей Министерства государственных доходов в сборе и управлении налогами, путем разработки его функциональной структуры, в повышении умении и навыков налоговых служащих, и представления более упрощенных и справедливых процедур для налогоплательщиков.

7.2 Сельское хозяйство и агропромышленность

Сельское хозяйство играет важную роль в Казахстане, поддерживая более 2 миллионов домохозяйств в сельской местности, и внеся в 1995 г. примерно 15% от ВНП. Эта цифра упала, по сравнению с 1986-90 гг. с 25%, и вероятно недооценивает вклада недавно приватизированных отдельных ферм. В 1995 г. 194 миллиона гектаров были предназначены под сельскохозяйственные нужды, из которых только 16% попадают под категорию пахотных земель. Возделывание земель ограничивается коротким сезоном выращивания, в 125-175 дней, а также редкими и беспорядочными дождями. Несмотря на такие препятствия, сектор поставляет большую часть основных продуктов питания для домашнего потребления, импорт в основном ограничивается чаем, кофе, масличными семенами и сахаром.
Земельная реформа и реструктуризация ферм получили внимание со стороны правительства, однако территория, охваченная действительно частными фермами, остается небольшой. Большая часть сельскохозяйственной земли (75%) остается в бывшем государственном секторе, эксплуатируя якобы частную систему производства и продаж, обычно под руководством бывшего начальства. Кроме настоящей приватизации земли, ее пользование ограничивается экономическими, социальными и политическими факторами на региональном уровне. Существует опасность, что процесс реструктуризации ферм может остановиться, если не получит дальнейшего импульса через инициативы на областном уровне. Помощь Тасис, в этой второй по приоритетности области, в основном направляется в частный фермерский сектор и обращается к вопросу, являющемуся критическим в эволюции вибрирующего частного фермерского сектора, а именно: создание эффективной сельскохозяйственной маркетинговой инфраструктуры.
Суть усовершенствованной маркетинговой системы состоит в том, что цены, а не заказы на приобретение, становятся определяющим фактором в распределении фермерских ресурсов и удовлетворении нужд потребителей. В каждом звене маркетинговой цепочки должна присутствовать настоящая конкуренция. Развитие многоканальной маркетинговой системы, вкупе с информационной системой рынка, обеспечивающей прозрачность цен, является наиболее эффективным способом обеспечения конкурентных цен. Система распределения сельскохозяйственной продукции в настоящий момент проходит значительные перемены, развиваясь из государственной системы в такую, которая будет отвечать нуждам рынка.
Предлагаемый сельскохозяйственный маркетинговый проект (7) поможет Министерству и областным департаментам сельского хозяйства развить подходящую инфраструктуру сельскохозяйственного рынка и будет служить дополнением и опорой для инициатив, уже разработанных на оптовых рынках и рыночной информации.

7.3 Развитие инфраструктуры

Третьей приоритетной областью, определенной Индикативной программой 1996-1999 гг. является Развитие инфраструктуры, в частности, энергетики и транспорта.
- Стратегическое месторасположение Казахстана делает его необъятное пространство естественным перекрестком для торговли в регионе. Основные центры деловой экономической активности рассеяны по всей огромной территории. Экономика страны сильно зависит от экспорта сырья (нефти, газа, минеральных ресурсов) и импорта высококачественных товаров через территорию соседних государств. Эффективная транспортная система, таким образом, является крайне необходимой для экономического развития страны.
До сегодняшнего дня содействие Тасис в транспортном секторе в основном обеспечивалось через проекты ТРАСЕКА, в которых Казахстан, благодаря своему, стратегическому расположению, был ключевым государством-партнером. Однако, коридор ТРАСЕКА охватывает лишь 1/3 территории Казахстана, в то время как остальные транспортные пути, находящиеся вне проекта ТРАСЕКА, в равной степени важны для экономического развития страны.
Новый предлагаемый проект расширит достижения предыдущих проектов ТРАСЕКА и будет нацелен на увеличение конкурентности транспортных коридоров Казахстана путем внесения дополнительного вклада в модернизацию административных и таможенных процедур, помощью в улучшении правил транспортировки и тарифной политики, разработкой транспортных скоростных параметров, прогнозированием движения на транспортных магистралях в промышленных, нефтегазовых, добывающих регионах, местах большой стратегической значимости для экспорта страны, подготовкой Технико-экономических обоснований капитальных проектов, которые усовершенствуют транзитные возможности.
- Нефтегазовый сектор Казахстана был реструктурирован в 1997 г., предоставив компании Казахойл традиционную роль национальной нефтегазовой компании. Совсем недавно, вторая компания, имеющая дело с транспортировкой нефти, слилась в Казахойле, преобразовав последнюю в международную интегрированную компанию.
Казахойл является получателем проекта Тасис 1996 г., нацеленного на предоставление помощи в его роли наблюдателя в нефтегазовом секторе, что включает создание пилотной базы данных, дающей возможность государственным структурам сохранять и запрашивать информацию, получаемую действующими нефтегазовыми компаниями, а также элемент направленный на укрепление его возможностей в развитии проекта; кроме того, сюда входит и элемент обучения прогрессивным способам бурения.
Новое проектное предложение (9) будет направлено на дальнейшее усиление способности государственных структур исполнять свою роль контролера, а также обратиться к другим вопросам жизненно необходимым для дальнейшего развития нефтегазового сектора, таким как: независимый контроль за качеством и сертификация нефти и нефтяных продуктов, продвижение процедур безопасности и защиты окружающей среды для оффшорной деятельности, а также передача знаний в области современных технологий.

7.4 Бистро

Программой Бистро руководит представительство Европейской Комиссии в Алматы. Она предназначена для финансирования небольших проектов до 100.000 Евро. Ее основные цели: дополнить программу Тасис, быстро и гибко реагируя, когда информация, полученная на местах демонстрирует многообещающие малые проекты: проверить в небольших масштабах, на месте, обещающие предложения для проектов технической помощи, которые можно будет распространить или скопировать на основные проекты Тасис; и быть доступной для всех видов организаций-партнеров, для которых выход на крупные международные программы помощи не очень легок.

7.5 Программа малых проектов

Казахстан по-прежнему будет участвовать в большинстве программ малых проектов.

8. Осуществление программы

Осуществление предлагаемых шагов следует начать в 1999 г. Внедрение программы свяжет, насколько это возможно, частных и государственных операторов ЕС с их казахстанскими партнерами, или специальными институтами, предприятиями общественного пользования, фондами, и т.д. Будет поощряться работа организаций ЕС, занимающихся осуществлением проекта, с и через казахские партнерские предприятия и учреждения. Программа будет осуществляться Комиссией ЕС и казахскими органами власти, конечными получателями помощи, а также нанимающими компаниями и учреждениями. Контракты вручаются в соответствии с правилами Тасис.
Осуществление данной программы, что означает заключение соглашения, должно быть завершено к 31.12.2002 г. Платежи должны быть приведены в порядок до 31.12.2003 г. Программой будет руководить общественная служба по внешним связям, в тесном сотрудничестве с Генеральным Директоратом 1А.

Оценка и Мониторинг

В дополнение к обычному отслеживанию и контролю, проводимому на месте, если есть необходимость, службами Комиссии и Счетной Палатой Сообщества были подписаны соглашения с независимыми консультантами с целью наблюдения за прогрессом программы и действиями подрядчиков, а также для предпринятия всеохватывающего последующего оценивания факта достижения целей программ и соглашений.

Аудит

Деятельность, финансируемая по данной программе, будет находиться под контролем соответствующих служб Комиссии и Счетной Палаты Сообщества, для проведения на месте, если необходимо. Счета и записи о расходах, финансируемых настоящей программой, могут регулярно проверяться аудитором, нанятым Комиссией по контракту извне, без ущерба для обязанностей Комиссии и Счетной Палаты Сообщества.

9. Обязательства правительства по проведению
процесса реформ

Как определено Индикативной программой 1996-1999 гг., содействие Тасис в период 1996-1999 гг., осуществляется на основе определенных обоюдных экономически и политических ценностей и практических моментов, включенных в Соглашение о партнерстве и сотрудничестве, достигнутом между Европейским Союзом и Новыми независимыми государствами. Это относится к уважению демократических принципов и прав человека, как они определены в Хельсинкском заключительном Акте и в Парижской Хартии для новой Европы, а также принципов рыночной экономики, включая и те, что изложены в документах СБСЕ, Бонн. Данные принципы подводят фундамент под внутреннюю и внешнюю политику ЕС и его стран-членов, а также составляют обязательный элемент о вопросе предоставления помощи Европейской Комиссией.
Деятельность, финансируемая Программой Действий 1998/99 представляет собой единое целое макроэкономической и секторальной политики, основанных властями Казахстана. Выполнение данной Программы Действий может быть осуществлено лишь там, где власти продолжают предпринимать необходимые меры макроэкономических реформ, и там, где существует продолжающийся прогресс в сторону демократии. Равным образом, в рамках отобранного пространства для сотрудничества, установленного Программой Действий, осуществление проекта должно дополняться продолжающимся прогрессом о выполнении должных реформенных процессов властями Казахстана.

Программа действий - Казахстан 1999

10. Смета затрат и финансирование

М Евро

A. Поддержка предприятий 8.8
1. Содействие осуществлению правовой реформы 1.0
2. Содействие промышленной конкуренции 1.0
3. Поддержка Агентства по экономическому
планированию 1.0
4. Содействие организационному развитию КИМЭП 2.3
5. Содействие Министерству экологии 1.0
6. Организационное содействие Министерству
государственных доходов 2.5

В. Производство, переработка и распределение
продуктов питания 2.00
7. Поддержка сельскохозяйственных производителей 2.00

С. Транспорт и телекоммуникации 2.00
8. Разработка политики транзитных коридоров 2.00

D. Энергетика 2.00
9. Поддержка компании КАЗАХОЙЛ 2.00

Е. Бистро 0.85
F. Резервы 1.00
Итого 16.65

Кроме того, Казахстан извлечет для себя пользу от участия в программах (SPP & АТА). Это будет изложено в отдельном финансовом предложении. В общей сложности 7.35 миллиона Евро было выделено на следующие сферы:

1. Темпус 2.0
2. Программа
консультативного
содействия в
выработке
стратегии 2.5*
3. Таможня 0.5
4. Статистика 1.5
5. Лиен 0.3
6. Программа повышения
эффективности
менеджмента 0.3
7. Породнение городов 0.2
8. Механизм АТА 0.05
Всего 7.35

________________
* (Включая публикации журнала "Экономические Тенденции Казахстана")

Общие правила, применимые
к Меморандуму о финансировании

Комиссия Европейских сообществ, в дальнейшем именуемая "КОМИССИЕЙ", выступая за и от имени Европейского экономического сообщества, в дальнейшем именуемого "Сообществом",

с одной стороны, и

Правительство Республики Казахстан, в дальнейшем именуемое "ПРАВИТЕЛЬСТВОМ", выступая за и от имени Республики Казахстан,

с другой стороны,

в месте именуемые "Договаривающимися сторонами".
Ввиду того, что Республика Казахстан является страной, получающей помощь в виде МЕРОПРИЯТИЙ по программе технического содействия Сообщества, как предусмотрено в инструкции Совета Сообществ N 2157/91 от 15 июля 1991 г. и N 2053/93 от 19 июля 1993 г.
Ввиду того, что должны быть утверждены общие технические, законодательные и административные правила для осуществления МЕРОПРИЯТИЙ, финансируемых в Республике Казахстан по программе технического содействия Сообщества.
Договорились о следующем:

Статья 1

Чтобы содействовать сотрудничеству между Договаривающимися сторонами, с целью поддержания процесса экономической и социальной реформы в Республике Казахстан, Договаривающиеся стороны согласились осуществить МЕРОПРИЯТИЯ, как указано в вышеупомянутой инструкции, которые будут финансироваться и проводиться в жизнь в рамках технических, законодательных и административных структур, утвержденных в настоящих Общих правилах, применимых к Меморандуму
о финансировании. Отдельные детали каждого из МЕРОПРИЯТИЙ (или набора МЕРОПРИЯТИЙ) будут изложены в Меморандуме о финансировании, который должен быть принят Договаривающимися сторонами (в дальнейшем называемом "Меморандумом о финансировании").
Договаривающиеся стороны предпринимают все необходимые шаги для обеспечения должного выполнения всех МЕРОПРИЯТИЙ.
Договаривающиеся стороны могут модифицировать отдельное мероприятие по взаимному согласию в интересах его эффективного осуществления. Такая модификация не может вести к:
а) изменению в распределении различных количественных компонентов программ на более, чем 15 % от суммы, указанной в разбивке по стоимости Меморандума о финансировании;
б) воздействию на выполнение программы в изначально определенных условиях путем существенного изменения в содержании или технических элементах программы.

Статья 2

Каждое МЕРОПРИЯТИЕ, охваченное настоящими Общими правилами, применимыми к Меморандуму о финансировании, будет осуществляться в соответствии с общими положениями, изложенными в приложении к этому документу, которые полагается включить в каждый Меморандум о финансировании.
Меморандум о финансировании может, однако, модифицировать и дополнять эти Общие правила, в случае необходимости, для осуществления МЕРОПРИЯТИЯ.

Статья 3

Условия этих Общих правил будут также применяться к МЕРОПРИЯТИЯМ, финансируемым по программе технического содействия Сообщества, включая межгосударственные МЕРОПРИЯТИЯ в регионе, которые представляют интерес для Республики Казахстан и других стран, получающих помощь, но, которые по своей сущности не охвачены отдельным Меморандумом о финансировании.

Статья 4

Для вопросов, относящихся к МЕРОПРИЯТИЯМ, финансируемым по этим Общим правилам, Комиссия может направить представление в свое представительство, аккредитованное в Республике Казахстан (если оно имеется), которое Обеспечит, от имени Комиссии и в тесном сотрудничестве с соответствующими властями Республики Казахстан, осуществление МЕРОПРИЯТИЯ в соответствии с законной практикой финансового и технического управления.

Статья 5

Любой спор относительно настоящих Общих правил явится предметом консультаций между Договаривающимися сторонами, которые таким образом приложат все возможные усилия для разрешения проблемы, принимая во внимание цели данных Общих правил.

Статья 6

Эти Общие правила войдут в силу в день их подписания обеими сторонами.
Они будут применяться ко всем мероприятиям, осуществляемым по программе технического содействия Сообщества, как предусмотрено в инструкции Совета Сообщества N 2157/91 от 15 июля 1991 г. и N 2053/93 от 19 июля 1993 г.

Статья 7

Настоящие Общие правила, применимые к Меморандуму о финансировании, заменяют и отменяют Протокол, подписанный Европейским экономическим сообществом и Союзом Советских Социалистических Республик 2-го августа 1991 г.
Составлено в Брюсселе 4 февраля 1994 года, дубликаты на английском и русском языках в двух оригинальных копиях, каждый текст имеет одинаковую силу.

Комиссия Европейских Правительство Республики
Сообществ Казахстан

Сэр Леон Бриттан Д. Сембаев
Вице-президент Комиссии Первый Заместитель
Европейских сообществ Премьер-Министра
Республики Казахстан

Приложение

Общие правила, применимые
к Меморандуму о финансировании Глава I - Финансирование мероприятий

Статья 1
Намеченные финансовые ассигнования Сообщества

Намеченные финансовые ассигнования Сообщества, в дальнейшем именуемые "субсидией ЕЭС", величина которых устанавливается в каждом Меморандуме о финансировании, определяет предел вложений и осуществления платежей на основе надлежащим образом утвержденных контрактов или рабочих программ.

Статья 2
Выплаты

1. Выплаты будут произведены Комиссией непосредственно подрядчику или, в случае выполнения формальностей на основе рабочих программ, в форме авансов на предназначенный специально для проекта банковский счет, с которого производятся платежи подрядчиками от имени Комиссии или организации, отвечающей за выполнение Мероприятия, под надзором Комиссии.
Всякий раз, когда Мероприятие должно быть осуществлено на основе рабочих программ, авансовые выплаты на счет будут произведены, основываясь на соответствующих планах движения денежной наличности.
Контракты будут соответствовать международным моделям, таким, как стандартные контракты и общие положения для контрактов, применяемые Комиссией Европейских сообществ.

Глава II - Материально-техническое снабжение

Статья 3
Общее

Процедура, которая должна применяться для заключения контрактов по техническому сотрудничеству и контрактов по поставкам, будет установлена в Меморандуме о финансировании, придерживаясь принципов, сформулированных ниже.

Статья 4
Источник

За исключением отдельно санкционированных Комиссией случаев, материалы, ресурсы и услуги, требующиеся для выполнения контрактов, должны происходить из Сообщества или стран-бенефициариев, указанных в Инструкциях N 2157/91 от 15 июля 1991 г. и N 2053/93 от 19 июля 1993 г. Список стран-бенефициариев на момент подписания настоящего соглашения прилагается.
В отдельных случаях и с особого утверждения Комиссии, источник может быть расширен до стран-бенефициариев программы PHARE, средиземноморских стран и, в случае совместного финансирования, до других относящихся к делу третьих стран. Список стран-бенефициариев программы РHARE на момент подписания этих Общих правил прилагается.
Соглашения о группировании, консорциуме и субподрядах между фирмами одинакового или различного национального происхождения подпадают под данное правило источника.

Статья 5
Отход от стандартных процедур

В случаях, когда осознается безотлагательность вопроса или где находится оправдание по причине сущности, второстепенной важности или особых характеристик Мероприятия (например, операция двухэтапного финансирования, многофазовые операции, отдельные технические спецификации и т.д.), Комиссия может в виде исключения санкционировать:
- размещение контрактов по поставкам после ограниченного объявления в конкурсе проектов;
- заключение контрактов прямым соглашением.

Статья 6
Условия участия в контрактах по поставкам

По условиям статьи 5 равные условия для участия в контрактах по поставкам будет гарантировано, в частности, путем публикации в должное время приглашения принять участие в конкурсе проектов. Так как объявление Сообщества, как правило, будет публиковаться в Официальном журнале Европейских сообществ и соответствующих средствах массовой информации для Республики Казахстан и других заинтересованных государств.

Статья 7
Предоставление контрактов

Комиссия будет гарантировать, что для каждой операции выбранное предложение является наиболее экономически выгодным, особенно с точки зрения квалификаций и гарантий, предоставленных подающими заявку, затрат и качества поставок и услуг, характера и условий для осуществления, затрат на утилизацию и технической ценности.
Результаты конкурса проектов контрактов по поставкам будут опубликованы в Официальном журнале Сообщества.

Статья 8
Контракты по техническому содействию

1. Контракты по техническому содействию, как правило, будут заключаться вслед за ограниченным объявлением о конкурсе проектов или, когда это оправдано техническими, экономическими или финансовыми причинами, через процедуру прямого соглашения, в соответствии с финансовой инструкцией, применимой к общему бюджету Сообщества.
2. Контракты будут составлены, обсуждены и заключены либо КОМИССИЕЙ, либо, когда это предусмотрено в Меморандуме о финансировании, получателем помощи или юридическим лицом, выступающим от его имени, после утверждения КОМИССИЕЙ или ее представительством, аккредитованным в Республике Казахстан, если таковое имеется.
3. В рамках ограниченного объявления о конкурсе проектов КОМИССИЯ или, когда это предусмотрено в Меморандуме о финансировании, получатель помощи или юридическое лицо, выступающее от его имени, с санкции Комиссии, подготовит окончательный список потенциальных подрядчиков, которые будут приглашены для участия.
4. В рамках процедуры прямого соглашения КОМИССИЯ или, когда это предусмотрено Меморандумом о финансировании, получатель помощи или юридическое лицо, выступающее от его имени, с санкции Комиссии, выбирает кандидата и заключает контракт.

Глава III Предоставление льгот

Статья 9
Общие привилегии

Персонал, занятый в финансируемых Комиссией МЕРОПРИЯТИЯХ, получит статус откомандированных экспертов, и ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит этим экспертам и членам их семей, приезжающим с этой целью в Республику Казахстан, права и привилегии, не меньшие, чем у других экспатриантов , услуги которых требуются в Республике Казахстан для той же или подобной целей.

Статья 10
Учреждение, размещение, въезд и возможность
проживания

В случае контрактов по поставкам и услугам, лица, заинтересованные в участии в контрактах, получат право на посещение Республики Казахстан и временное размещение и проживание, если этого требует важность контракта. Это право будет получено только после того, как о контракте было объявлено, или приглашение на участие в конкурсе проектов было издано и рассмотрено персоналом, занятым в проведении исследований для подготовки контракта; оно потеряет свою силу через месяц после того, как будет назван подрядчик.
ПРАВИТЕЛЬСТВО выдаст персоналу, занятому в финансируемых Сообществом контрактах на услуги, и членам их семей, как указано в статье 9, многоразовые визы и обеспечит продление сроков действия виз в Республике Казахстан. Кроме того, ПРАВИТЕЛЬСТВО разрешит вышеуказанным откомандированным экспертам получить разрешение на местожительство, работать там и уезжать, как того будет требовать характер контракта и в пределах периода, необходимого для его выполнения, и в соответствии с соответствующими законами и правилами в Республике Казахстан.
По прибытии экспертов ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит им и их семьям разрешение и визу для свободного перемещения по всей территории РЕСПУБЛИКИ и проживания в любом городе без необходимости получения какого-либо дополнительного специального разрешения.

Статья 11
Импорт и реэкспорт оборудования

Правительство выдаст разрешения, необходимые для импорта профессионального оборудования, необходимого для осуществления Мероприятия, и в частности автомобилей.
Откомандированные эксперты зарегистрируют автомобили, ввезенные в целях выполнения проекта, в списке, содержащем указание на то, что эти автомобили были поставлены для согласованных проектов и находятся в ведении Сообщества или той организации, которая надлежащим образом заключила с Сообществом контракт на выполнение этого согласованного контракта.
Кроме того, ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит физическим и юридическим лицам, выполнившим контракты по поставкам и услугам, разрешения, необходимые для реэкспортирования вышеназванного оборудования и автомобилей в соответствии с существующим законодательством Республики Казахстан.

Статья 12
Контроль за импортом и обменом валюты

Для осуществления МЕРОПРИЯТИЙ ПРАВИТЕЛЬСТВО берет на себя выдачу разрешений на импорт и приобретение иностранной валюты и применение правил контроля за обменом валюты, без установления различий между членами Сообщества.
Правительство выдаст откомандированным экспертам и их семьям разрешения, необходимые для ввоза в Республику Казахстан и хранения в ней иностранной валюты в течение срока контракта по оказанию технической помощи.
Кроме того, откомандированные эксперты и члены их семей получат право вывоза неиспользованной иностранной валюты по собственному усмотрению.

Статья 13
Налогообложение и таможня

1. Налоги и таможенные пошлины не будут финансироваться из субсидии ЕС.
2. Товары, включая оборудование и автомобили, ввозимые в Республику Казахстан в рамках выполнения контрактов, финансируемых или совместно финансируемых из субсидии ЕС, не будут облагаться импортными пошлинами, налогами или фискальными сборами аналогичного характера, учрежденными правительством или каким-либо его органом.
По требованию Комиссии Правительство будет гарантировать, что импортируемые товары, о которых идет речь, будут пропущены в срок от пропускного пункта до получателя, как требуется для нормального выполнения контракта, независимо от каких бы то ни было споров об урегулировании вышеназванных налогов, пошлин и сборов.
В тех случаях, когда контракт по поставках, финансируемый из субсидии ЕС, включает продукцию, происходящую из Республики Казахстан, контракт будет заключен на основе цены, не включающей внутренние налоги или фискальные сборы, применяемые в Республике Казахстан к такому виду поставок, и представит список этих налогов и сборов отдельно.
3. Контракты, финансируемые из субсидии ЕС, не будут подпадать в Республике Казахстан под требование штампования документа или регистрационных пошлин или фискальных сборов, имеющих одинаковое действие, независимо от того, существуют ли подобные сборы или они должны быть введены.
4. Физические и юридические лица, включая служащих-экспатриантов, работающих по контрактам технического сотрудничества, финансируемым из субсидии ЕС, будут освобождены от уплаты взимаемых в Республике Казахстан Правительством или каким-либо подчиненным ему органом:
- отчислений на социальное страхование;
- налога на предпринимательскую деятельность и подоходного налога или сборов аналогичного характера с дохода, полученного от Сообщества или организации, с которой Сообщество заключило контракт.
5. Предметы личного и домашнего пользования так же, как питание, импортируемое для личного пользования физическими лицами (и членами их семей) - кроме занятых в данной местности - работающими над выполнением задач, определенных в контрактах по техническому сотрудничеству, будут освобождены от ввозных пошлин, налогов и прочих фискальных сборов, имеющих эквивалентное действие, взимаемых в Республике Казахстан Правительством или каким-либо подчиненным ему органом.
Означенные предметы личного и домашнего потребления могут быть либо реэкспортированы, либо подарены в Республике Казахстан в соответствии с правилами, действующими в Республике Казахстан, после завершения контракта.
Разрешен не облагаемый таможенной пошлиной импорт в Республику Казахстан одного моторного передвижного средства на семью, подчиняясь соблюдению существующих правил и инструкций, при условии, что это транспортное средство используется только в течение периода соответствующего контракта и реэкспортируется по окончании этого периода. Эксперты и члены их семей могут получить местные водительские права, предъявив водительские права, которыми они уже располагают.
6. Физические и юридические лица, импортирующие профессиональное оборудование, как означено в статье 11, получат, по их просьбе, привилегии по временному ввозу, как определено законодательством Республики Казахстан в отношении означенного оборудования. При ввозе и вывозе все это оборудование не будет облагаться таможенными пошлинами, налогами и сборами или сборами аналогичного характера, взимаемыми Правительством или каким-либо подчиненным ему органом.

Глава IV - Процедуры выплат

Статья 14
Процедуры выплат

1. Заявки на подряд по контрактам, финансируемым или совместно финансируемым из субсидии ЕС, как правило, будут составлены, и выплаты произведены в ЭКЮ. При особых основаниях использование других валют будет разрешаться Комиссией в отдельных случаях.
2. После того, как заявки на подряд составлены в ЭКЮ, соответствующие платежи будут произведены, как должно, в валюте, обозначенной в контракте, на основе эквивалента стоимости ЭКЮ по курсу в день, предшествующий платежу.

Глава V - Сотрудничество между Договаривающимися
сторонами

Статья 15
Информация и помощь

1. КОМИССИЯ будет незамедлительно информировать ПРАВИТЕЛЬСТВО о личностях экспертов и их иждивенцев, если таковые имеются, о согласованном проекте, над которым они будут работать, о дате их прибытия, местонахождении в Республике Казахстан и предположительном сроке их работы.
2. ПРАВИТЕЛЬСТВО будет оказывать любую административную помощь, которая потребуется для облегчения реализации согласованных проектов и выполнения условий этих Общих правил.

Статья 16
Инспектирование и ревизия

1. КОМИССИЯ вместе с Контрольной комиссией Европейских сообществ будут иметь право послать своих доверенных лиц или должным образом уполномоченных представителей для проведения такой технической и финансовой миссии или ревизии, какую они считают необходимой по осуществлению МЕРОПРИЯТИЯ. Однако, КОМИССИЯ и Контрольная комиссия будут давать предварительное предупреждение о таких миссиях и могут попросить власти Республики Казахстан участвовать в этих ревизиях.
ПРАВИТЕЛЬСТВО предоставит все относящиеся к делу информацию и документы в их распоряжение, какие будут требоваться, от него, и примет все необходимые меры для облегчения работы лиц, получивших указание провести ревизии или инспектирование.
2. В тех случаях, когда Меморандум о финансировании предоставляет средства для осуществления мероприятия получателем или юридическим лицом, выступающим от его имени, с одобрения КОМИССИИ, ПРАВИТЕЛЬСТВО должно обеспечить следующее:
(а) Сохраняются учетно-регистрационная документация и отчеты, достаточные для установления подлинности поставок и услуг, финансированных по Меморандуму о финансировании в соответствии с надлежащими бухгалтерскими процедурами;
(б) Вышеупомянутые доверенные лица или представители КОМИССИИ и Контрольная комиссия имеют право проверить всю документацию и отчеты, касающиеся пунктов, которые финансировались по Меморандуму о финансировании.

Статья 17
Мероприятия, принятые в развитие

Стороны могут, где уместно, в соответствии с графиком, указанным в Меморандуме о финансировании, контролировать мероприятия, принятые в развитие, и проводить имеющую обратную силу оценку выполнения МЕРОПРИЯТИЯ и информировать друг друга о результатах.

Глава VI - Общие и конечные положения

Статья 18
Консультации - споры

1. Любой вопрос, относящийся к выполнению или интерпретации Меморандума о финансировании или данных Общих правил, станут предметом консультаций между Договаривающимися сторонами, ведущими, где это необходимо, к созданию поправки к Меморандуму о финансировании.
2. В тех случаях, когда не выполняется обязательство, о котором говорится в Меморандуме о финансировании или настоящих Общих правилах, которое не было подвергнуто исправляющим мерам, предпринятым в должное время, КОМИССИЯ может приостановить или прекратить финансирование МЕРОПРИЯТИЯ после консультации с ПРАВИТЕЛЬСТВОМ.
3. ПРАВИТЕЛЬСТВО может отказаться в целом или частично от проведения МЕРОПРИЯТИЯ. Договаривающиеся стороны оговорят детали такого отказа путем обмена письмами.

Статья 19
Извещения - адреса

Любое извещение и любое соглашение между сторонами, представленное при сем, должно явиться предметом переписки, со ссылкой на номер и название МЕРОПРИЯТИЯ. Такие извещения или соглашения будут выражены в письме, отправленном стороне, получившей разрешение на то же мероприятие, и отправлено по адресу, указанному данной стороной. В случае крайней необходимости, сообщения через телефакс, телеграф или телекс также будут разрешены и будут считаться действительными при условии, что они сразу же подтверждены письмом.
Адреса указаны в Меморандуме о финансировании.

Приложение I

Список стран-получателей помощи по программе ТАСИС

Армения,
Азербайджан,
Беларусь,
Грузия,
Казахстан,
Кыргызстан,
Молдова,
Российская Федерация,
Таджикистан,
Туркменистан,
Украина,
Узбекистан,
Монголия.

Приложение II

Список стран-получателей помощи по программе ФАРЕ

Албания,
Болгария,
Венгрия,
Латвия,
Литва,
Польша,
Румыния,
Словакия,
Словения,
Чешская Республика,
Эстония.

Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропа Қоғамдастығы Комиссиясы арасындағы Қаржыландыру туралы меморандумды бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы. 2002 жылғы 27 желтоқсан N 368-II

Астанада 1999 жылғы 11 қазанда жасалған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Еуропа Қоғамдастығы Комиссиясы арасындағы Қаржыландыру туралы меморандум бекітілсін.

Қазақстан Республикасының
Президенті

1999 ЖЫЛҒА АРНАЛҒАН ТАСИС БАҒДАРЛАМАСЫ
ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ШАРТТАРЫ БОЙЫНША КЕЛIСIМ

Тараптар:

Еуропалық Қоғамдастықтың атынан (бұдан әрi Қоғамдастық) Еуропалық Қоғамдастықтар Комиссиясы (бұдан әрi Комиссия)
бiр жағынан және
Қазақстанның атынан (бұдан әрi Қазақстан) Қазақстан Үкiметi (бұдан әрi Үкiмет) екiншi жағынан.
Бұл тараптардың Қоғамдастықтың техникалық жәрдем жөнiндегi (Тасис) Қазақстандағы 1996-1999 жылдарға арналған Индикативтiк бағдарламасын орындауға келiскендігі ескерiледi.
Осымен мыналар келiсiлдi:

1. Мәнi мен мазмұны

Осымен тараптар 1999 қаржы жылына арналған Тасис бағдарламасы шеңберiнде келiседi, Қоғамдастық қаржыландыру шарттары бойынша осы Келiсiмнiң ажыратылмас бөлiгi ретiнде мұнда 1-қосымшада қоса берiлген, Қазақстан үшiн 1999 жылға арналған iс-қимыл бағдарламасымен белгiленген, гранттар түрiнде техникалық жәрдем жөнiндегi шараларды енгiзудi қаржыландырады. Қолайлылық үшiн аталған бағдарлама:
Бағдарлама N KZ 9901 Атауы: Қазақстанға техникалық жәрдем
ретiнде айқындалды

2. Енгiзу

Жоғарыда 1-бапта аталған шаралар қаржыландыру шарттары бойынша осы Келiсiмде және қаржыландыру шарттары бойынша осы Келiсiмнiң ажыратылмас бөлiгi ретiнде мұнда 2-қосымшада қоса берiлген, қаржыландыру шарттары бойынша Келiсiмге қолданылатын негiзгi ережелерде белгiленген ережелерге сәйкес Қоғамдастықтың бюджетiнен орындалуы және қаржыландырылуы тиiс.
Қаржыландыру шарттары жөнiндегi осы Келiсiмге, сондай-ақ 1999 жылға арналған Қазақстан үшiн iс-қимыл бағдарламасына және қаржыландыру шарттары жөнiндегi Келiсiмге қолданылатын Негiзгi Ережеге түзетулер жазбаша нысанда болуы тиiс және аталған тараптардың арасында хат алмасу жолымен келiсiлуi мүмкiн.

3. Тараптардың мiндеттемелерi

Қоғамдастық Қазақстан үшiн 1999 жылға арналған iс-қимыл бағдарламасын орындау үшiн 16,650,000 Евро=(он алты миллион алты жүз елу мың) бөлуге мiндеттенедi.

4. Ұзақтығы. Мерзiмнiң аяқталуы

Қаржыландыру шарттары жөнiндегi осы келiсiм оған тараптардың екеуi де қол қойған уақыттан бастап күшiне енедi.
Қаржыландыру шарттары жөнiндегi осы келiсiм мерзiмiнiң аяқталуы - 2002 жылғы 31 желтоқсан. Осы ақырғы мерзiмнен кейiн KZ9901 бағдарламасы бойынша кез келген қаржыландырушы баланс тоқтатылады.
Қаржыландыру шарттары жөнiндегi осы келiсiмнің және тиiстi KZ9901 бағдарламасының мерзiмiн ұзарту Үкiметтен жазбаша нысанда негiзделген сұрау түсiру арқылы келiсiлуi мүмкiн.

5. Мекен-жайлар

Қаржыландыру шарттары жөнiндегi осы келiсiмге жататын кез келген және барлық ақпарат мына мекен-жайға жiберiледi:

Комиссия үшін Үкiмет үшiн

Mr. F. Lamoureux Премьер-Министрдiң орынбасары
European Comission О.Ә. Жандосов мырза
Tacis Programme Қазақстан
CHAR 12/67 480091 Алматы
Rue de Loi 200 Чайковский көшесi, 144
В-1049 Brussels 1-қабат, 109-бөлме
Bergium

6. Көшiрмелер саны

Қаржыландыру шарттары жөнiндегi осы келiсiмге ағылшын тiлiнде екi данада және орыс тiлiнде екi данада қол қойылды, екi тiл де түпнұсқалық болып саналады.

Еуропалық комиссия үшiн Қазақстан Үкiметi үшiн
және оның атынан және оның атынан
Аты: мырза Аты: О.Ә. Жандосов мырза
Лауазымы: Комиссия мүшесi Лауазымы: Премьер-
Министрдiң орынбасары
Күні: Күні:
Орны: Орны:

1-қосымша

ЕВРОПА ҚОҒАМДАСТЫҒЫ
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘРДЕМДЕСУ БАҒДАРЛАМАСЫ

ІС-БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ЖОБАЛАРЫ 1999
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ IС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ - ҚАЗАҚСТАН
1999

млн. Евро

А. Кәсiпорындарды қолдау 8.8
1. Құқықтық реформаны жүзеге асыруға жәрдемдесу 1.0
2. Өнеркәсіптiк бәсекелестiкке жәрдемдесу 1.0
3. Экономика министрлiгiн қолдау 1.0
4. КИМЭП-тiң ұйымдық дамуына жәрдемдесу 2.3
5. Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау
министрлiгiне жәрдемдесу 1.0
6. Мемлекеттiк кiрiс министрлiгіне ұйымдық жәрдемдесу 2.5

Б. Тамақ өнiмдерiн өндiру, қайта өңдеу және бөлу 2.0
7. Ауыл шаруашылығы өндiрушілерiн қолдау 2.0

В. Көлiк және телекоммуникациялар 2.0
8. Транзиттiк дәлiздер саясатын әзiрлеу 2.0

Г. Энергетика 2.0
9. ҚАЗАҚОЙЛ компаниясын қолдау 2.0

Д. Бистро 0.85

Е. Резервтер 1.0

Жиыны 16.65

Бұдан басқа, Қазақстан көмекшi бағдарламаларға (SPP 8i АТА) қатысудан өзіне пайда табады. Бұл жеке қаржылық ұсыныста баяндалатын болады. Жалпы алғанда 7.35 миллион Евро мынадай салаларға бөлiндi:

1. Темпус 2.0
2. Стратегия жасауға консультативтiк жәрдемдесу
бағдарламасы 2.5*
3. Кеден 0.5
4. Статистика 1.5
5. Лиен 0.3
6. Менеджменттiң тиiмдiлiгiн арттыру бағдарламасы 0.3
7. Қалалардың бауырласуы 0.2
8. АТА тетігі 0.05
Барлығы 7.35

-------------------------
* ("Қазақстанның экономикалық үрдiстерi" журналының жарияланымдарын қоса алғанда)

N 1 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Құқықтық peфopмaны жүзеге асыруға жәрдемдесу
Сектор: Құрылымдық және ұйымдық реформа
Жобаның құны: 1.0 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Негiзгi бенефициар: Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi

Жобаның негiздемесi:

Тәуелсiздiк алғаннан бастап Қазақстан Үкiметi өзiнiң күш-жiгерiн нарықтық экономиканы орнатуға және инфляцияның деңгейiн ауыздықтау, бюджет тапшылығын бақылау және ырықсыздандыру мен жекешелендiру процесiне бағытталған жүйелiк реформаларды енгiзу жолымен тұрақты макроэкономикалық шеңберлердi қамтамасыз eтуге шоғырландырды. Құрылымдық реформалар бақылауда, баға және сауда бақылауы елеулi дәрежеде жойылды, шағын және орта кәсiпорындарды жекешелендiру аяқталды десе де болады, ұжымшарлар мен кеңшарлардың көпшiлiгi жекешелендiрiлдi және көптеген мұнай, газ және минералдық қорлар игеруге шетелдiк инвесторларға берiлдi. Осынау оң өзгерiстерге қарамастан, заң жүйесiн реформалау экономикалық реформалау бағдарламасынан қалып қойды және нарықтық экономиканың талаптарына жауап бермеуде. Әлсiз заңнамалық база шарт бойынша мiндеттемелердi орындауға қатысты тәуекелдiң артуына жағдай тудырады және жеке капиталдың құйылуын тежейдi.
Қазiргi қолданылып жүрген заңдар шеңберiнiң жеке меншiктi және экономикалық құқықтарды қол сұғушылықтан тиiмдi қорғауға қатысты әлсiз жақтарын толық сезiне отырып, Қазақстан Үкiметi халықаралық донорлардың жәрдемiмен Заңдарды реформалаудың мемлекеттiк бағдарламасын бекiттi. Қайта жаңарту және Даму Халықаралық Банкi (ҚЖДХБ) 15 млн. АҚШ доллары мөлшерiндегi техникалық көмек заемын бекiту сатысында, ол заңдарды реформалау жобасын жүзеге асыруға бағытталады. Заң саласын ұйымдық дамытуды нығайту мақсатында Тасис жобасы ҚЖДХБ жобасын толықтыру ниетiнде. Тасис жобасының нақты мақсаттары, мiндеттерi мен ұйымдық бағалануы ҚЖДХБ-мен және басқа да әлеуеттi донорлармен толық техникалық тапсырманы әзiрлеу сатысында тығыз ынтымақтастықта жүзеге асырылатын болады.

Жобаның мақсаты:

Көзделiп отырған жобаның жалпы мақсаты - нарықтық экономиканың жұмыс iстеуi мақсатында негiзгi салаларда заң жүйесiн, нормативтiк база мен ұйымдық құрылымдарды нығайту.

Жобаның негiзгi компоненттерi:

Жоба өзiнiң назарын мынадай бiр немесе одан көп компоненттерге шоғырландырылады деп көзделiнiп отыр:

- Заң құжаттарын құрастыру . Бұл компонент үкiметтiң халықаралық донорлардың жәрдемiмен және экономика саласына мән бере отырып, заңдардың сапасын, қабiлетсiздiгiн, ашықтығын және қабылдау процесiнiң тиiмдiлiгiн жақсартудағы күш-жiгерiне құрылатын болады. Осы компонент бойынша Тасис бiр немесе одан көп тармақ бойынша жәрдем көрсете алады: а) мемлекеттiк қызметшiлердi, атап айтқанда, экономикалық және нарықтық реформаларға қатысты заң актiлерiн әзiрлеуге тартылғандарын оқыту; б) заң құжаттарын жасауға тартылған органдарда құзыреттілікті және құрылымдық органдарды жетiлдiру; в) заңнамалық құжаттар мәселелерi бойынша техникалық консультация беру.
- Заң бiлiмiн беру және қоғамның заң мәселелерiндегi хабарластығы .
Бұл компонент бүгiнгi нарыққа бағдарланған бiрыңғай, қазiргi заманғы заң ғылымының жүйесiн дамытуға жәрдемдеседi, оның мiндетi заң бiлiмiн беру мен оқытудың сапасын жақсарту, қоғамның заң нормаларынан хабардарлығы мен түсiнiсушiлiгiн жақсарту болып табылады. Осы құрамдас бөлiк бойынша Тасис бiр немесе одан көп тармақ бойынша жәрдем көрсете алады: а) оқу бағдарламаларын, курстарды әзiрлеу; б) заң орындарын бiтiргендігі туралы құжаттар беру кезiнде стандарттар әзiрлеу; с) қоғамның заң нормалары мен заң процесi туралы хабардарлығын арттыру мақсатында бұқаралық ақпарат құралдарындағы науқан.
- Заң ақпаратына қол жеткiзу . Бұл компоненттiң мақсаты - тәжiрибеден өтушi Заңгерлер, жеке меншiк сектордың кәсiпорындары мен мемлекеттiк қызметшiлердiң және тұтас алғанда қоғамның сенiмдi және толық заң ақпаратына уақтылы және кең түрде қол жеткiзуiн қамтамасыз ету. Осы компонент бойынша заң ақпараты заңдарды, жарлықтарды, үкiмет қарарларын, министрлiктер мен ведомстволардың қаулыларын, жекелеген сот шешiмдерiн қамтиды. Осы компонент бойынша Тасис бiр немесе одан көп тармақ бойынша жәрдем көрсете алады: а) заң ақпаратын беру бойынша ұлттық стратегияны әзiрлеу; б) осы стратегияны iске асыру жөнiндегi бiрыңғай жүйенi әзiрлеу; в) заң ақпаратына қол жеткiзудiң электронды және электронды емес құралдарына қатысты жабдықтар мен қызмет көрсетулердi қоса алғанда, стратегиялық жоспардың бiр бөлiгiн немесе бүкiл өзiн жүзеге асыру; г) заң ақпаратын сыныптау және кодификациялау.
- Заңдылықты нығайту . Бұл құрамдас бөлiктiң мақсаты соттардың тәуелсiздiгiн нығайту және жұмысының сапасы мен тиiмдiлiгiн арттыру болып табылады. Осы компонент бойынша Тасис бiр немесе одан көп тармақ бойынша жәрдем көрсете алады: а) сот орындаушылары мен судьяларды экономикалық реформалау саласында заңдарды қолдануға оқыту; б) дау туындаған кезде баламалы шешiмдер қабылдау тетiктерiн белгiлеу үшiн тиiстi заңи және нормативтiк шеңберлердi әзiрлеу; с) судьяларды оқыту және қайта оқыту процесi арқылы баламалы шешiмдер қабылдаудың тетiктерiн жүзеге асыру.

Жалпы индикативтiк бюджет: 1.0 млн. ЕВРО

N 2 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Өнеркәсiптiк бәсекелестiк қабiлеттi қолдау
Сектор: Құрылымдық және институциональдық реформа
Жобаның құны: 1 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Түпкi алушы: Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия
және сауда министрлiгi

Алғы тарихы және негiздемесi:

Қазақстан Республикасының Үкiметi 1998 жылы ақпанда бекiткен және қазiргi кезде Европа Парламентi мен оған мүше мемлекеттердiң бекiту процесiндегi Әрiптестiк және ынтымақтастық туралы келiсiм (ӘЫК) ЕҚ мен Қазақстан арасындағы саяси және экономикалық өзара қатынастардың негiзiн жасауға бағытталған. Атап айтқанда, өнеркәсiптiк ынтымақтастық туралы ереже (45-бап) Қоғамдастықтың Қазақстанның өзiнiң өнеркәсiбiн ЕҚ-да қолданып жүрген бәсекелестiк қағидаларына қайшы келмейтiндей қолдау дәрежесiнде қайта құрылымдау мен дамытудағы күш-жiгерiне көмек беруге бағытталған.
Ашық нарықтық экономикада экономикалық өсудi жылжытудағы Қазақстан Үкiметінің мiндеттемелерi "Қазақстан-2030 дамуының ұзақ мерзiмдi стратегиясында басымдықпен айқындалған. Инфляцияның қолайлы деңгейiне қол жеткiзген соң Үкiметтiң стратегиясы елдiң ЖIӨ-нiң 20,7%-ын және жалданған жұмыс күшiнiң 22,2%-ын құрайтын өңдеу өнеркәсiбiндегi реформалар жолымен экономикалық өсудi қамтамасыз ету жағына қарай өзгере бастады.
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн жүргiзiлетiн сыртқы сауда үшiн экономиканың iлгерiлемелi ырықсыздандыру және ашықтық саясатында Қазақстанның өңдеушi өнеркәсiбiнде iшкi рынокта да, сол сияқты ТМД рыноктарында да бәсекелестiк қабiлетiн дамытуда кемшiлiктер бiлiнуде. Қазақстандағы өңдеушi өнеркәсiпке терiс әсер ететiн негiзгi құрылымдық кемшiлiктер мыналар болып табылады:

- Өнiмдер сапасының төмендiгi және сәйкес келмейтiн өнiмдiк құрам
- Дайын өнiм мен жартылай фабрикаттарға сұраныстың төмендiгi
- Менеджмент пен маркетингтегi жеткiлiксiз бiлiктiлiк
- Экспортқа шартты және шартсыз кедергiлердiң болуы
- Өңдеушi өнеркәсiптегi жеткiлiксiз инвестициялау мен
технологиялық артта қалушылықтың нәтижесiнде пайда болған өндiрiстiк секторды тiкелей инвестициялауға байланысты тәуекел дәрежесiнiң жоғарылығы.
Осы жағдайға байланысты Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия және сауда министрлiгi "Мемлекеттiк өнеркәсiп саясатының 1999-2003 жылдарға арналған негiзгi бағыттарын" шығарды. Алайда, егер Қазақстан бәсекелестiк пен сауда практикасының бүкiл дүниежүзiне танылған деңгейiне қол жеткiзгiсi келсе, iргелi қағидалар қайта қаралуы тиiс.

Негiзгi мақсаттары:

- Кәсiпорындарға iшкi де, сондай-ақ халықаралық рыноктарда да бүкiл әлемде танылған әдiл практикамен дамуға және бәсекелестiк етуге мүмкiншiлiк беру
- Өңдеушi өнеркәсiптiң барлық топтары үшiн құқықтық база мен макроэкономикалық құрылымды құруға бағытталған тиiстi саясат жүргiзу жолымен өндiрiстiк сектордағы кәсiпорындардың дамуын қолдау
- Өңдеушi өнеркәсiпте бiлiктi кәсiбилердiң дамуын қолдау

Негiзгi компоненттерi

Жоба бiр-бiрiмен өзара байланысты мынадай екi компоненттен тұратын болады:

- Бiрiншi компонент бойынша оқытудың трейнингi және турлары жолымен маркетинг, экспортты жылжыту, қаржы бақылауы сияқты тар тақырыптар бойынша кәсiбилердi оқытуда қолдау көрсетiлетiн болады.
- Екiншi компонент Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiне өңдеу өнеркәсiбi саласында ашық нарықтық экономика қағидаларына сай келетiн тиiстi саясатты дамытуға және жүргiзуге көмек берудi көздейдi.

Жалпы индикативтiк бюджет: 1 млн. ЕВРО

N 3 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстан Республикасы Экономика
министрлiгiнiң макроэкономикалық талдау және
болжау жөнiндегi қабiлетiн күшейту (Қазақстан
Республикасының Экономикалық жоспарлау
жөнiндегi агенттiгiн қолдау)
Сектор: Құрылымдық және институциональдық реформа
Жобаның құны: 1 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Түпкi алушы: Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгi

Алғы тарихы және негiздемесi:

Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгi Қазақстан Республикасының Президентi Н.Назарбаевтың 1999 жылғы 13 қазандағы N 235 Жарлығына сәйкес құрылған болатын.
Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгi (бұдан әрi - Министрлiк) Қазақстан Республикасының, облыстар мен Астана және Алматы қалаларының әлеуметтiк-экономикалық дамуының негiзгi бағыттарын әзiрлеудi ұйымдастыру саласында мемлекеттiк басқару және бақылау функцияларын орындауға уәкiлеттiк берiлген орталық атқарушы орган болып табылады. Министрлiк экономикалық саясатты айқындайды, елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуын талдау мен болжауды, индикативтiк жоспарлар мен жалпы экономикалық сипаттағы басқа да құжаттарды дайындау мен iске асыруды қамтамасыз етедi.
Экономика министрлiгi әлемдiк тауар рыноктарындағы конъюнктураны ескере отырып экономиканың даму сценарийiн әзiрлейдi.
Экономика министрлiгiнiң мiндеттерiне мыналар кiредi:
- қысқа және орта мерзiмдi кезеңге арналған әлеуметтiк-экономикалық дамудың индикативтiк жоспарларын дайындау;
- барлық деңгейдегi бюджеттердi қалыптастыру үшiн негiз болып табылатын қысқа-,
орта мерзiмдi кезеңдерге арналған макроэкономикалық көрсеткiштердi әзiрлеу;
- аймақтық саясатты әзiрлеу және iске асырылуын бақылау;
- Үкiметтiң iс-қимыл жоспарын әзiрлеу, үйлестiру және iске асырылуын бақылау;
- Мемлекеттiк инвестициялық бағдарламаларды дайындау.
Экономика министрi Үкiмет мүшесi болып табылады.
Қазақстан Министрлiгiнiң Экономика министрлiгi қызметiнiң негiзгi түрлерiне ақпарат жинау, экономикалық талдау және болжау, сондай-ақ олардың негiзiнде экономикалық саясаттың негiзгi бағыттарын айқындау жатады. Министрлiктiң ағымдағы қызметi ақпараттық базаның толық еместiгiн, методологиялық тәсiлдердiң ескiргендiгiн, қажеттi функцияларды жүзеге асыру үшiн технологиялар мен жабдықтардың жетiспеушiлiгiн қоса алғанда, бiрнеше факторлармен шектелген.
Қазақстан Республикасының Экономика министрлiгi өз қызметiнде Қазақстан Республикасы Статистика жөнiндегi агенттiгi берген деректердi пайдаланады. Бұдан басқа, Министрлiк өзiнiң мiндеттерiн тиiмдi және уақтылы орындау үшiн шетелдiк те қажеттi түрлi көздерден жиналған қажеттi ақпаратты пайдаланады.
Бұдан басқа, бiлiктiлiктi арттыруда да, сол сияқты Экономика министрлiгiнiң макроэкономикалық модельдеу және болжау техникасы бойынша штатының тәжiрибесiнде де проблемалар бар. Сондай-ақ деректердi тиiмдi жинаудың, талдау мен өңдеудiң басты шектеулерiнiң бiрi жүйеде ақпараттық технологиялар мен қазiргi заманғы компьютерлiк жабдықтардың жетiспеушiлігі болып табылады.

Жобаның негiзгi мақсаттары мен мiндеттерi

Жобаның негiзгi мақсаты Қазақстан Республикасы Экономика министрлiгiнiң мамандарын нарықтық экономиканың баламалы ерекшелiктерiн, мемлекеттiк бюджетті әзiрлеуге арналған әлеуметтiк-экономикалық саясат пен өлшемдердiң iс-шараларын әзiрлеу, талдау мен болжаудың қазiргi заманғы құралдарымен қамтамасыз ету болып табылады.
Жобаның мақсатын негiзге ала отырып, сондай-ақ оның "Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөнiндегi агенттiгiнiң институциональдық мүмкiндiктерiн күшейту" (СЖРА) 9602 EDKA Тасис жобасының жалғасы болып табылатындығын ескере отырып, мынадай мiндеттердi шешу көзделедi:
- СЖРА-да, Экономика министрлігінде жасалған экономикалық-математикалық модельдердiң тиiмдi бейiмделуiн қамтамасыз ету;
- Экономика министрлiгiнде тоқсандар, жыл бойынша және 5 жылға дейiнгi кезеңге арналған дамудың аса маңызды көрсеткiштерiн болжауды қамтамасыз етуге мүмкiндiк беретiн қаржылық және бюджеттiк бағдарламалау құру мақсатында экономикалық-математикалық модельдердiң жүйесiн одан әрi дамыту және жақсарту;
- Жұмыс iстеп тұрған және жаңадан құрылатын модельдердiң базасында сыртқы және iшкi факторларды ескере отырып, әлеуметтiк-экономикалық жүйенiң жұмыс iстеу әрекетiн елестететiн сапалық жаңа құралды әзiрлеу;
- Экономика министрлiгiнiң мамандарын экономикалық талдау, экономикалық-математикалық модельдеу және болжау техникасына оқыту;
- Халықаралық стандарттарға сәйкес микроэкономикалық және макроэкономикалық модельдер құру үшiн қажет, дәлдiктiң жоғары дәрежесiндегi экономикалық деректермен ұдайы және кiдiрiссiз қамтамасыз ету.

Жобаның негiзгi құрамдас бөлiктерi

Семинарлар өткiзу мен практикалық көмек арқылы Қазақстанда экономикалық модельдеу мен талдаудың қазiргi мүмкiндiктерiн одан әрi кеңейту.
Тиiмдi экономикалық модельдеу және экономикалық модельдердi талдау үшiн қажеттi экономикалық деректер ұсыну қабiлетiн әзiрлеу.
Экономика министрлiгiнiң кемiнде 8-10 маманын жетекшi Европалық экономикалық институттар мен ведомстволарда оқыту және тағлымдамадан өткiзу.

Күтiлетiн нәтижелер

Ресми статистика реформасының жобасына сәйкес экономикалық модельдер үшiн қажеттi дәл, толық және қазiргi заманға экономикалық деректер құру.
Қазақстан Үкiметiнiң экономикалық шешiмдер қабылдау үшiн қажеттi экономикалық модельдер құрудағы қабiлетiн одан әрi дамыту.
Қазақстан Үкiметiнiң экономикалық модельдер мен талдау нәтижелерiн түсiндiру және практикалық қолдану қабiлетiн арттыру.
Экономика министрлiгiнiң ұйымдық, технологиялық және коммуникациялық құрылымдарын жақсарту, бұл оның басқа министрлiктермен және ведомстволармен экономикалық саясатты талқылауында тиiмдi әрiптес болуына мүмкiндiк бередi.
Жобаның жұмыс процесiнде әзiрленген экономикалық-математикалық модельдердi бейiмдеу және жүргiзу жөнiндегi оқытылған және даярланған персонал.

Жалпы индикативтiк бюджет: 1.0 млн. ЕВРО

N 4 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: ҚИМЭП-тегi Әкiмшiлiк Бизнес Магистрiнiң (ӘБМ)
Бағдарламасы
(ҚИМЭП-тiң ұйымдық дамуына жәрдем)
Сектор: Құрылымдық және институциональдық реформа
Жобаның құны: 2.3 млн. EBPO
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Түпкi алушы: ҚИМЭП

Алғы тарихы мен негiздемесi:

ҚИМЭП Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1992 жылғы 14 қаңтардағы Жарлығымен құрылды. Оның мақсаты бизнес пен қазiргi заманғы менеджментке халықаралық оқыту және бiлiм беру жолымен Қазақстанның үкiмет жетекшiлерiн дайындау, нарықтық экономика қағидаттарын ұстана отырып, экономикалық өсуге мүмкiндiк туғызатындай кадрларды даярлау, сондай-ақ Қазақстанның әлемдiк нарықтық экономикадағы бәсекелестiк мүмкiншiлiктерiн iлгерiлемелi экстраполяциялау болып табылады.
1993 жылдан бастап Тасис ҚИМЭП-ке, атап айтқанда, оның ӘБМ бағдарламасына үздiксiз қолдау көрсетiп келедi. Оның жұмыс iстеген жылдары iшiнде студенттер саны тағы да екi бағдарламаны, Британдық Ноу-Хау Қорының қолдауымен мемлекеттiк басқару магистрi бағдарламасын және ЮСАИД қаржыландыратын экономика магистрi бағдарламасын құру есебiнен өстi. ҚИМЭП ұйымдарын донорлық қолдауға ҚИМЭП-тiң қазiргi мәртебесi орасан зор үлес қосты, өйткенi қазiр бұл институт Орталық Азиядағы бизнес мектептердiң "көшбасшысы" ретiнде қаралады (Тасистiң 1997 жылғы жыл сайынғы есебi).
Қазiргi сәтте, негiзгi үш бағдарлама шетелдiк қаржыландыруға тәуелдi болды және солай қалып отыр, ҚИМЭП-тiң алдында өзiн-өзi қаржыландыруға қол жеткiзудiң күрделi мiндетi тұр. Оған қол жеткiзу үшiн екi ұдай тактика қолданыла бастады: шетелдiк факультеттi бiрте-бiрте оған баламалы жергiлiктi факультетпен ауыстыру және ұйымның шығындарына теңгерiм жасауға жететiн пайда алу. Тасис жергiлiктi факультеттiң дамуына жәрдем жасады, бұл әсiресе соңғы жылдары iлгерiледi. ӘБМ-нiң жергiлiктi факультетi шетелдiк сарапшылардан алынған оқытушыларды бiрте-бiрте жергiлiктiлерге ауыстырады, дегенмен олар әлi зерттеу мен оқу методологиясының қазiргi заманғы дағдыларын толық игерiп болған жоқ (Европалық сарапшылар қазiргi кезде жергiлiктi факультеттi дамытумен айналысып жатыр).
Шетелдiк факультеттi жергiлiктiмен ауыстыруды аяқтау үшiн трейнингке одан әрi инвестиция жасау және жергiлiктi факультеттi оқыту қажет. ҚИМЭП-тегi ӘБМ бағдарламасының мақсаты Европа Бизнес Мектептерiндегi және Университеттерiндегi бұрынғы бiтiру бағдарламаларымен (аспирантуралармен) салыстыруға болатын сапа деңгейiне қол жеткiзу және оны сақтау болып табылатындығын ескеретiн болсақ, ӘБМ-нiң мұндай факультетiн дамыту мен сақтау жобаның басты мiндетi болып табылады.
Тасистiң қосымша ресурстары ҚИМЭП-ке ӘБМ бағдарламасының ұзақ мерзiмдi өмiршеңдiк қабiлетi мен өзiн-өзi қаржыландыруына қол жеткiзе отырып, жергiлiктi факультеттi және ӘБМ әкiмшiлiгiн нығайтуға мүмкiндiк бередi. ҚИМЭП акцияларын ұстаушылардың арасында жобаны жүзеге асырудың соңында, 2002 жылдың жазында өзiн-өзi қаржыландыруға қол жеткiзiлуге тиiс екендiгi туралы пәтуаға қол жеткiзiлдi.
Оның үстiне, Тасистiң көмегi ҚИМЭП ӘБМ-нің Европа Бизнес Мектептерi мен Университеттерiнiң желiсiне тартылуына, бағдарламаға жалпы осылайша кепiлдiк беруге, оның Орталық Азиядағы бизнес мектептерiнiң "көшбасшысы" ретiндегi атауын ақтауына мүмкiндiк бередi.

Жобаның мақсаты:

ҚИМЭП ӘБМ бағдарламасының жалпы мақсаты менеджмент бизнесiнде нарықтық экономиканың одан әрi дамуына тиiмдi ықпал ету үшiн Қазақстан қоғамында негiзгi позицияларға ие болуы тиiс жоғары бiлiмдi кәсiбилердi дайындап шығару болып табылады.

Нақты мақсаттар мыналар болып табылады :

Қазақстан контексiнде сапаның Европалық баламалы сапасына кепiлдiк бере отырып, Тасис әзiрлеген ҚИМЭП-тегi ӘБМ бағдарламасының өздiгiнен жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету.
Жергiлiктi қызметкерлердi ҚИМЭП-те де, сондай-ақ шет елдерде де менторлық жүйенi, топтық оқытуды, Докторантураны (PhD) пайдалануға даярлау.
ӘБМ курстарының сапасын арттыру, ӘБМ студенттерi бiлiмдерiнiң жоғары деңгейiне және дәл ғылымдар саласында ғылыми қызмет пен зерттеулердiң сапасына қол жеткiзу.
ӘБМ бағдарламасын Қазақстан контексiнде Қазақстан бойынша зерделеу мен зерттеулердiң үлгiлерiн енгiзу жолымен әзiрлеу.

Негiзгi компоненттерi:
- ӘБМ бағдарламасын және оқу жоспарын үздiксiз дамыту;
- Халықаралық байланыстарды үздiксiз күшейту;
- Студенттердiң сапасын арттыру;
- Жергiлiктi факультеттi одан әрi дамыту және күшейту;
- Зерттеу қызметiн ынталандыру;
- ӘБМ бағдарламасын тiркеу үшiн сәйкестiкке келтiру;
- Әкiмшiлiктi күшейтуге көмек;
- Табысты қызметке көмек;
- ӘБМ бағдарламасы үшiн бенефициарлық жаңа бағдарламаларды дамытуға көмек, мысалы Бакалавр Б.А.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.3 млн. EBPO

N 5 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қалалық ауа бассейнiнiң ластануы
(Экология министрлiгiне жәрдемдесу)
Сектор: Құрылымдық және институциональдық реформалар
Жобаның құны: 1.0 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Негiзгi бенефициар: Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстар және
қоршаған ортаны қорғау министрлiгi

Жобаның негiздемесi:

Жоба өзiнiң назарын қалалардағы ауаның ластану проблемаларына шоғырландырады. Өйткенi бұл проблема Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгi әзiрлеген және ЕҚ Тасис, Дүниежүзiлiк Банк, Австралия мен Италияны қоса алғанда, донорлардың көп тарапты және екi тарапты қолдауымен аяқталған, Үкiметтiң Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-қимылдың ұлттық жоспары (ҚОҚІҰЖ) iс-қимылына сәйкес басымдықтардың бiрi болып саналады.
Автомобиль санының тез өсуi және оларды пайдалану - Қазақстанның тәуелсiздiк алғаннан кейiнгi нарықтық экономикаға көшу процесiндегi мейлiнше айқын көрiнiстердiң бiрi. Алайда бүгiнгi күнге дейiн жол көлiгiнiң ұдайы өсуi пайдаланылған газдың атмосфераға зиянды тастандыларынан тұрғындардың денсаулығын және қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi тиiстi мемлекеттiк шаралар iлестiре жүргiзiлмедi.
Қалаларда жол көлiгiнiң саны мен ауаның қарқынды ластануының арасында тiкелей арақатынастың бар екендiгi дәлелденген. Алматы және Шымкент сияқты үлкен қалаларда ауаның ластану себебiнiң 70-90%-ы автомобильдер болып табылады. Елде Алматы қаласының ауа бассейнi мейлiнше ластанған. Соңғы жылдары Алматы қаласының ластану көрсеткiшi 55-ке жақындады. Ауаның ластануы тұрғындардың денсаулығына ұзақ кезеңге тiкелей қауiп туғызады, созылмалы респираторлық аурулардың, рак ауруларының өсуiне, туудың азаюына және жастай өлудiң ұлғаюына алып барады. Статистика Алматы қаласының елде респираторлық аурулардың саны бойынша бiрiншi орын және онкологиялық аурулардың саны бойынша екiншi орын алатындығын көрсетiп отыр.
Автокөлiктiң пайдаланылған газдарды тастандыларының жоғары деңгейi, сондай-ақ iрi қалаларға iргелес жатқан аумақтардың қоршаған ортасына да терiс әсерiн тигiзедi. Қазақ гидрометеорология институты ұсынған деректерге сәйкес атмосфераға тасталынатын көмiрқышқыл газының қазiргi деңгейi кезiнде Қазақстанда мұздықтардың саны 2020 жылға қарай 1/3-ке кемидi және 2050 жылға қарай толық ерiп кетуi мүмкiн. Демек, жүздеген километр аумақтар шөлейттену мен құрғақшылыққа душар болады. Климаттық жылыну, сондай-ақ лас ағындардың ұлғаюына әкелуi мүмкін.
Қазақстан Үкiметi "Қазақстанның көмiртегi бастамашылығы бағдарламасын бекiтiп, жылу газдарының тастандыларын қысқартуға мiндеттеме алды. Бұл үкiметтiк жоба атмосфераға жылу газдарының тастамаларының бiрыңғай ұлттық стратегиясын дамытуды және әрбiр елде атмосфераға жылу тастандыларын қысқартуға арналған квоталарды бөлу жөнiндегi шеңбердi қамтамасыз ететiн Киото Хаттамасын бекiтудi және дайындауды мақсат етiп қояды.
Атмосфераға жылу газдарының тастандыларын қысқарту бойынша ұлттық стратегияны әзiрлеу кезiнде соңғы жылдары екi есе дерлiк өскен автомобильдер паркiнiң қоршаған ортаға әсерiн ескеру қажет. Демек, экологиялық проблемаларды қарауды ұлттық саясатқа енгiзу қажет.

Жобаның негiзгi мақсаттары:

Бәрiн қамтитын мақсаттар:
- Экологиялық қауiпсiздiктi нығайту
- Халықтың денсаулығын нығайту
Ерекше мақсаттары:
- Автокөлiктiң ауаны ластауын қысқарту
- Қалаларда тұрғындардың денсаулығына автокөлiктiң улы тастандыларынан туындаған жағымсыз әсердi азайту

Жобаның мiндеттерi:

- Автокөлiк құралдарының атмосфераға пайдаланылған газдарынан тұрғындардың денсаулығы мен қоршаған ортаға жағымсыз әсерiн көрсететiн ақпаратты зерттеу және жинау;
- Автомобиль паркiнiң, бензиннiң сапасын жақсарту, қалаларда автокөлiк құралдарын басқару, тұрғындардың қоршаған ортаның проблемалары туралы хабардарлығын арттыру мақсатында қоршаған ортаның проблемалары жөнiнде ұлттық көлiк стратегиясын әзiрлеу және т.с.с.;
- Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгiн, Көлiк және коммуникациялар министрлiгiн, Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөнiндегi агенттiктi, Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-қимылдың Ұлттық Жоспарын Тұрақты Дамыту орталығын, жергiлiктi өкiметтi қоса алғанда, республикалық семинарда барлық делдалдарға стратегияны ұсыну;
- Алматы қаласында пилоттық жобаны жүзеге асыру, ол назарын мынадай бiр немесе бiрнеше мiндеттерге шоғырландырады:
- Экологиялық қауiпсiздiк нормалары мен ережелерiн әзiрлеу (пайдаланылған газдардағы зиянды заттардың шоғырлануы туралы, автомобильдерге техникалық қызмет көрсету жөнiндегi талаптар және т.с.с.);
- Автомобильдерге техникалық қызмет көрсету жөнiндегi мамандандырылған орталықтар, бензиннiң сапасына бақылау жасау жөнiндегi мамандандырылған зертханалар экологиялық қауiпсiздiк жөнiндегi жол полициясының қалалық басқармасын қоса алғанда, бақылаушы ұйымдар үшiн және тұрғындардың хабардарлығы мен бiлiмдiлiк деңгейiн арттыру үшiн оқытушылар даярлау;
- Бензиннiң сапасын бақылау жөнiндегi зертханаларды, ауаның ластануын бақылау жөнiндегi станцияларды және көлiк құралдарын техникалық тексеру жөнiндегi станцияларды жарақтандыру;
- Автокөлiк құралдарының қаланың мейлiнше ластанған аудандарына кiруiн бақылау жөнiнде ұсынымдар беру;
- Экологиялық қауiпсiз қоғамдық көлiк (мысалы электрмен жүргiзiлетiн қоғамдық көлiк) әзiрлеу жөнiнде ұсынымдар беру;
- Радио мен теледидарда арнаулы экологиялық бiлiм беру бағдарламаларын әзiрлеу арқылы қоғамдық хабардарлықты арттыру.

Көзделетiн нәтижелер:

- Жол көлiгi экологиялық қауiпсiздiгiнiң бiрыңғай стратегиясы әзiрленедi;
- Автомобиль паркiнiң тиiмдiлiгi жолға қойылады;
- Қалалық қоғамдық көлiктi басқару жолға қойылады;
- Қалалық көлiктiң айналымын басқару жолға қойылады;
- Экологиялық стратегияны әзiрлеушiлердiң, жергiлiктi өкiмет органдары мен автокөлiк құралдарын пайдаланушылардың арасында экологиялық хабардарлық артады;
- Автокөлiк құралдарының экологиялық қауiпсiздiгi жөнiнде тиiстi заңдар әзiрленедi.

Жалпы индикативтік бюджет: 1 млн. ЕВРО

N 6 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Салықтық басқару реформасы
(Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк кiрiс
министрлiгiне ұйымдық жәрдем)
Сектор: Құрылымдық және ұйымдық реформа
Жобаның құны: 2,5 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 36 ай
Серiктес ұйым: Мемлекеттiк кiрiс министрлiгi

Жобаның алғы тарихы және негiздемесi:

ТМД елдерiндегi өтпелi кезеңнiң негiзгi белгiсi - мемлекеттiк бюджетке қатаң және ұзақ уақыт бойы қысым жасау, бұл қаржылық тұрақсыздықтың ұлғаюына алып барады. Бұл белгi, сондай-ақ экономиканың мөлшерiне қатысты бюджеттiң үлкен тапшылығы бар Қазақстанға да тән. Сондықтан мұндай жағдайда кiрiстердi жинау Қазақстан Үкiметiнiң шұғыл алаңдаушылығын туғызады. Шынында да салық жинаудан түсетiн кiрiстердiң үлесi жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ) небары 12%-ын, ал бұл ЕҚ елдерiнде - ЖIӨ-нiң 40%-ын, Орталық және Шығыс Европа елдерiнде - 63%, ал Латын Америкасы елдерiнде - 23% құрайды. Салық жинаудан түсетiн кiрiстердi ұлғайту бюджет тапшылығын бақылау себебi бойынша ғана емес, сондай-ақ зейнеткерлер мен мемлекеттiк кәсiпорын жұмысшыларының алдындағы мiндеттемелердi орындау үшiн, медициналық және бiлiм беру мекемелерiн қолдау, қираған инфрақұрылымдарды қалпына келтiру үшiн қаражатты инвестициялау үшiн де маңызды. Кiрiстердiң жиналуынсыз мемлекеттiк және әлеуметтiк мекемелер жүйесi жұмыс iстей алмайды.
Салықтарды жинаудан түсетiн кiрiстер бiрқатар факторларға байланысты шектеулi. Бұл басқарудың төмен деңгейi, салық салу негiзiнiң бұзылуы, баспа-бас айырбастың және кiрiстердi заңсыз жасырып қалудың басқа да нысандарының дамуы. 1995 жылдың маусымында Қазақстан рынокқа бағдарланған жаңа Салық Кодексiн қабылдады, онда салық салу құрылымы жеңiлдетiлдi және салықтық басқару жүйесiн жетiлдiру мен салық жиындарының көрсеткiштерiн жақсарту үшiн заң шеңберiн қамтамасыз еттi. Одан кейiнгi жылдары Салық кодексiне өзгерiстер енгiзiлдi, олардың соңғысы 1997 жылғы желтоқсанда орын алды, оның мақсаты салық төлеушiлердiң мiндеттемелерiн орындау жөнiндегi шараларды күшейту болды. Алайда, салық жинаудың бүгiнгi деңгейi төмен күйiнде қалып отыр және ол 40%, ал бұл цифр дамыған нарықтық экономикалы елдерде 80-90% аралығында және дамушы елдерде (мысалы, Африка) 60% құрайды. Осы контекстiң шеңберiнде салық-әкiмшілік жүйесiн қайта ұйымдастыру және реформалау бұл күндерi Қазақстан бетпе-бет келiп отырған бiрден-бiр және мейлiнше маңызды бюджеттiк проблема болып табылады. Сондықтан ресурстардың елеулi мөлшерiн кiрiстердi жинаумен айналысатын органдардың ұйымдық, басқару және операциялық қуаттылығы мен құзыреттiлігін ұлғайту үшiн оқытуды және тиiмдi басшылық жасауды қоса алғанда, салық салу процесiн реформалауға пайдалану өте маңызды.
USAID қазiрдiң өзiнде 2001 жылдың аяғына дейiн салықтық реформалау жобасы жөнiндегi қызметтi кеңейту үшiн техникалық көмек ретiнде 4.0 млн. АҚШ доллары сомасына грантты жүзеге асырып отыр. Жоба салық саясатын және қаржыландырудың мемлекетiшiлiк фискальдық тетігін жетiлдiруге жәрдемдеседi.
"Hoy-Xoу" Британ қоры Салық комитетiнiң басқару персоналы мен қызметкерлерi үшiн материалдар ұсынады және оқыту курстарын ұйымдастырады.
Дүниежүзiлiк Банк таяуда Салық жүйесiн жетiлдiру жөнiндегi жобаның жалпы бюджетiнiң 85%-ын қаржыландыруға 17.3 млн. АҚШ доллары сомасындағы заемды бекiттi, оның мақсаты бюджетке салықтарды жинаумен айналысатын республикалық және аймақтық және жергiлiктi дамыту және салық төлеушiлерге қызмет көрсетулерді бақылауды жетiлдiрiлу болып табылады. Заемның шарттары бойынша Қазақстан Үкiметi жобаның қызметiн қоса қаржыландыруға келiсiм бердi және оның үлесi жобаның жалпы бюджетiнiң 15%-ын құрайды.
Тасистiң көзделiп отырған жобасы донорлар қызметiнiң нәтижелерiне құрылатын болады және Дүниежүзiлiк Банктiң Салық Жүйесiн Жетiлдiру жөнiндегi жобасының мiндеттерiн одан әрi орындаумен неғұрлым өзара байланысты болады. Сондай-ақ күш-жiгер басқа донорлармен (мысалы, USAID, "Ноу-Хоу" Британ қоры) тығыз ынтымақтастықты қамтамасыз етуге бағытталатын болады. Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiнде Салықтық басқару саласындағы донорлар қызметiн үйлестiру жөнiндегi комитет құрылатын болады.

Ұйымдық бағалау:

1998 жылғы қыркүйекте салықтарды (оның iшiнде акциздер мен импорттық баждарды) жинау жөнiндегi қызметтi басқару үшiн толық жауапкершiлiк жаңадан құрылған Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiне берiлген болатын. Жаңа министрлiктiң құрылымына кiрiстердi жинау жөнiндегi басқа комитеттермен бiрге (мысалы Алкоголь өнiмдерінің өндiрiсi мен айналымын бақылау жөнiндегi комитет) Салық комитетi, Кеден комитетi және Салық полициясы кiредi. Республикалық, қалалық және аудандық деңгейлерде ұйымдастырылған Салық Комитетi негiзгi ұйымдық құрылым болып табылады. 1997 жылғы қазанда, Қаржы министрлiгiне бағынысты болған кезiнде Салық комитетi нарықтық экономика жағдайларындағы салық жүйесiнiң нақты талаптарымен ұштасатын жаңа функцияларды қабылдады, олар салық заңдарының сәйкестiлігіне басшылықты, салық төлеушiлердi бақылауды күшейтудi және салықтарды төлемеген жағдайда шаралар қолдануды қамтыды. Сондықтан қазiр барлық деңгейлерде Салық комитетiнiң функцияларын одан әрi жетiлдiру мен енгiзу өте маңызды. Сондай-ақ Министрлiктiң орталық аппаратының ұйымдық және әкiмшiлiк деңгейiн жетiлдiру және салықтарды жинау бойынша Салық комитетiнiң, Кеденнiң және табыс салығын жинаумен айналысатын бюджеттен тыс қорлардың күш-жiгерiн бiрiктiруге жәрдемдесу қажет.
Салық-әкiмшiлiк жүйесiн толық қайта ұйымдастыруды тежейтiн екi негiзгi фактор бар: 1) бас кеңсенiң мөлшерi және егер халықаралық практикамен салыстыратын болсақ, функцияларды орындауға қатысты персоналдың едәуiр жетiспеушiлiгi; 2) еңбекақының төмен деңгейi, бұл Министрлiктiң жоғары бiлiктi қызметкерлердi iрiктеп алуын, сақтауын және олардың принциптiлігін қамтамасыз етудi шектейдi. Алайда, бұл жерде Әдiлет министрлiгiнiң де бұл мәселелердi шешуде шектеулi екенiн айтуға болады. Бекiту сатысындағы Мемлекеттiк қызмет туралы жаңа заңға сәйкес мемлекеттiк қызметшiлердiң персоналына қатысты саясат жаңа Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiктiң тiкелей заңдық құқығында.

Мақсаттар:

Жобаның жалпы мақсаты - салық-әкiмшiлiк жүйесi кiрiстерiнiң көрсеткiштерiн жақсарту.
Нақты мақсаттары
- Салық-әкiмшілік органдарының транспаренттілігiн (ашықтығын) және принциптiлiгiн арттыру;
- Салық төлеушiлердiң мiндеттемелерiн орындауларына байланысты шығыстарын қысқарту;
- Қазiргi бар салық ауыртпалығын бұра тартпай бөлу;
- Салықтарды төлеу жөнiндегi берешектердi, кiрiстердi жасыру мен контрабандалық жүктердi азайту.

Сатылар/компоненттер:

Жоба жүзеге асырудың екi сатысына бөлiнген:

1-iнші саты

1.1 Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiнiң орталық аппаратын жетiлдіру

Осы компонентте орталық аппараттың ұйымдық және басқару құрылымын жетiлдiру мақсатында функционалдық құрылымының тұжырымдамасы әзiрленетiн болады.
Негiзгi қызметi:
- Орталық аппаратқа түскен ақпаратты ұйымдық шолу және талдау;
- Орталық аппарат үшiн функционалдық құрылымның жобасын әзiрлеу, ол нарықтық экономика жағдайында кiрiстердi жинау жөнiнде қабылданған халықаралық практикаға сәйкес қажеттi қосымша персоналды және жекелеген бөлiмшелердiң санын анық белгiлейдi;
- Орталық аппараттың жаңа функционалдық бөлiмшелерiн тұжырымдамалармен, методологиямен және оқытумен қамтамасыз ету;
- Басқа мемлекеттiк-әкiмшiлiк органдардың басқару жүйесiне қол жеткiзе отырып, орталық аппараттың деңгейiнде шешiмдердi жоспарлау мен қабылдауға жәрдемдесу үшiн ақпараттық басқару жүйесін әзірлеу және құру.

2-ншi саты

Жобаның 2-ншi сатысы салық комитетi бас кеңсесi персоналының санын баламалы деңгейге дейiн өсiрген жағдайда ғана жүзеге асырылатын болады. Ол мынадай компоненттердi қамтиды:

2.1 Салық комитетi кеңсесiнiң жұмысын жетiлдiру

Салық Комитетi ұйымның функционалдық жүйесiн 1997 жылдың қазанында қабылдады. Осы құрамдас бөлiк бойынша жоба жаңа функционалдық бөлiмшелердi облыстық (қалалық) және аудандық деңгейлерде жүзеге асырылатын салықтарды жинау жөнiндегi қызметтi тиiмдi басқара алатындай тұжырымдамалармен, операциялық рәсiмдермен және құралдармен қамтамасыз етедi. Негiзгi қызметi:
- Бас, облыстық және аудандық кеңселердiң (Салық Комитетi) арасында жұмыстың анық және бiрыңғай бағыты мен бөлiнiсiн қамтамасыз ететiн Нұсқаулық шығару;
- Функцияларды орындау есептiлігінiң, мониторингi мен бағалануының ұлттық стандарттарын шығару (басқару функцияларын орындау үшiн жауапты кеңсе);
- Барлық салық заңдары мен нұсқаулықтарының және iшкi аппеляция стандарттарының ұлттық стандарттарын шығару (жұмыстың заңдық және нормативтiк шеңберiне жауапты кеңсе);
- Заң және нормативтiк жұмыс шеңберлерiне жауапты кеңсенi салық салу жөнiндегi түрлi заңдар мен нұсқаулықтардың орындалуын бақылайтындай, жасырын жолдар мен қайшылықтарын анықтайтындай етiп құру. Бұл мәселелер жөнiндегi шешiмдер елдiң салық заңдарын жетiлдiру үшiн пайдаланылатын болады;
- Бiрыңғай ақпараттық технологияларды жүзеге асыру мен басқарудың ұлттық стандарттарын шығару (ақпараттық технологиялар үшiн жауапты кеңсе);
- Мыналарды шығару: а) экономикалық талдау мен жобалау жоспары; б) жыл сайынғы аудиторлық жоспар; в) аудит пен зерттеу стандарттары; г) аудиторлық стандарттар бойынша техникалық анықтамалық (аудит үшiн жауапты кеңсе);
- Мыналарды шығару: а) берешектердi өтеудiң ұлттық жоспары; б) борыштарды басқару стандарттары; в) мәжбүрлеу шараларын салық саясатымен үйлестiру стандарттары; г) борыштарды жинау жөнiндегi стандарттардың техникалық анықтамалығы (берешектердi басқару үшiн жауапты кеңсе);
- Қоғамдық қатынастар саясаты үшiн жауапты кеңсенi: а) бұқаралық ақпарат құралдарында науқандық жарияланымдарды әзiрлеудi; б) бiлiктi аудит және берешектердi жинау жағдайларын жариялауды; в) баспасөзбен тығыз қатынасты жолға қою; баспасөз релизiн жариялауды тиiмдi жасайтындай етiп құру.

2.2 Облыстық және аудандық деңгейлердe функционалдық бөлiмшелердi енгiзу:

Осы компонент бөлiк бойынша жоба функционалдық құрылымның тұжырымдамасын дамытуды жүзеге асырады және оны енгiзуге жәрдемдесетiн болады. Негiзгi қызметi:
- Салық төлеушiлерге қызмет көрсету, шағым-арыздарды басқару, бухгалтерия, аудит, мәжбүрлеу шаралары мен ақпараттық технология үшiн жекелеген бөлiмшелерге дәл бөлiнетiн функционалдық құрылымды әзiрлеу;
- Қызметтiң негiзгi түрлерi бойынша аудандық және облыстық кеңселерде жүзеге асырылатын процестер мен рәсiмдердiң толық тұжырымдамасын жасау;
- Жаңа құрылымға, процесс пен рәсiмдерге сәйкес басқару және операциялық персонал үшiн лауазымдық мiндеттердiң сипаттамасы;
- Салық инспекторлары мiндеттерiн өз жұмыстарының функцияларына сәйкес жүзеге асыратындай оқыту бағдарламасын дайындау. Аудит саласында анықтамалықтар жасауға, осы персоналды оқытуға көмек көрсетуге ерекше көңiл бөлiнетiн болады;
- Бұрынғы мiндеттерi қазiргiсiнен ерекшеленетiн персоналды сақтауды қоса алғанда, облыстық және аудандық салық кеңселерiнiң персоналының орын ауыстыру бағдарламасын әзiрлеу;
- Жұмыстың жаңа жағдайлары кезiнде облыстық және аудандық салық кеңселерi жұмыстарының нәтижелерiн бағалаудың методологиясын әзiрлеу. Методология бағалау құралдарын және ұйымның функционалдық құрылымын ұдайы жетiлдiрудi қамтуы тиiс.

2.3 Салық жинау жөнiндегi қызметтi бiрiктiру

Осы компонент бойынша жоба Салық комитетiнiң, Кеден комитетiнiң, Алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуi мен айналымын бақылау жөнiндегi комитеттiң және табыс салығын жинаумен айналысатын бюджеттен тыс қорлардың салықтарды жинау жөнiндегi күш-жiгердi бiрiктiруге жәрдемдесетiн болады. Салық Комитетi салық декларацияларын толтырудың дәлдiгi жөнiнде ақпарат алуы үшiн, жоба сондай-ақ Әділет министрлiгiнiң және бұған қатысы бар басқа да органдардың электрондық деректерiнiң арасында байланыс орнатады. Негiзгi қызметi:
- Салық комитетiнiң Әдiлет министрлiгiмен бiрлесiп тiркеу деректерiн жаңарту жөнiндегi бiр мезгiлдегi ұлттық бағдарламаларын жүзеге асыруы және республикалық, облыстық деңгейлерде тiркеу деректерiн құру;
- Салық комитетiнiң тiркеу деректерiн жаңарту жөнiндегi бiр мезгiлдегi бағдарламасын жүзеге асыру және жеке тұлғаларға арналған ұлттық тiркеудi құру;
- Ұлттық тiркеулердi құрғаннан кейiн дереу жеке және заңды тұлғалар үшiн СТН берудiң бiрыңғай жүйесiн шығару немесе қабылдау;
- Электрондық байланыс құру жөнiндегi хаттамаларды Әдiлет министрлiгiмен талқылау және заңды тұлғалар СТН алуы кезiнде заң құжаттарын қайта тiркеудiң және тiгудiң қажеттiлiгiн белгiлеу;
- Жеке тұлғаларды тiркеу маңызды ақпаратқа ие органдармен автоматты байланыс құру жөнiндегi хаттамаларды талқылау;
- Салық органдарына берiлетiн декларациялардың дұрыс жасалуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттiк органдар арасында автоматты байланыс құру жөнiндегi хаттамаларды талдау;
- Қажет болғанда аудит пен аудит процесi арқылы кiрiстердiң жасырылуын анықтауға мүмкiншiлiк бере отырып, жеке меншiк секторда мәжбүрлеу шараларының жағымсыз әсерiн қысқарту мақсатындағы шараларды бiрiктiру.

Күтiлетiн нәтижелер:

- Нарықтық экономика жағдайында кiрiстердi жинауды тиiмдi жүзеге асыру мақсатында салық-әкiмшiлiк органдарын ұйымдастыру және жабдықтау;
- Салық заңдары тиiмдiлiгiнiң мониторингi, адалдық пен бұра тартпаушылық мақсатында салық-әкiмшілік органдарын жабдықтау;
- Салық төлеушiлерде салықтарды төлеудiң ерiктiлiгiн тәрбиелеу мақсатында салық-әкiмшiлiк органдарын жабдықтау;
- Салықтардың сәйкессiздiгi мен одан жалтаруды анықтауға қабiлеттi және жабдықталған салық-әкiмшiлiк органдары.

Ықтимал мiндеттемелер/тәуекел

- Салық-әкiмшiлiк жүйесiн реформалауды жоғары саяси деңгейде қолдау;
- Салық Комитетiнiң және Мемлекеттік кiрiс министрлiгi Орталық аппаратының бас кеңселерiндегi персоналдың санын өсiру және салық органдарының қызметшiлерi үшін төлем саясатын жетiлдiру;
- USAID жәрдемiмен салық кодексiн, әсiресе ҚҚС-тi тiркеуге, ақша қаражатын қайтаруға, айыппұл және салық арыз-шағымдары жүйесін жетiлдiру;
- Дүниежүзiлiк Банктiң схемасы бойынша және жәрдемiмен ақпараттық технологияларды әзiрлеу;
- Дүниежүзiлік Банктiң схемасы бойынша және жәрдемiмен бағдарламаны жүзеге асыру және оның жұмыс iстеуi жөніндегi бөлiмшенi құру;
- Мемлекеттiк кiрiс министрлігінiң Салық әкiмшiлiгi саласындағы барлық донорлардың қызметін үйлестiру жөнiндегі комитет құру.

ЕҚ бюджетiн бөлу:

1-інші саты - 0,5 млн. ЕВРО
2-ншi саты - 2.0 млн. ЕВРО
Барлығы 2.5 млн. ЕВРО

N 7 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Интеграцияланған ауыл шаруашылығы маркетингiн
қолдау
(Ауыл шаруашылығы өндiрушiлерiн қолдау)
Сектор: Ауыл шаруашылығы және ауыл шаруашылығы
өнеркәсiбi
Жобаның құны: 2.0 млн. EBPO
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Түпкi алушы: Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы
министрлiгi

Алдыңғы тарихы және негiздеме:

Азық-түлiк бөлудiң Қазақстандағы мемлекеттiк жүйесi қазiр бұзылды, және сол бiр мезгiлде жаңа маркетингтiк жүйе дами бастағанымен, жалпы ахуал әлi күрделi болып қалуда. Жүйе, атап айтқанда, ауыл шаруашылығы рыногының нақты алғанда жоқ инфрақұрылымы жедел жақсартуды қажет етедi. Көптеген жеке фермерлер өздерiнің өнiмдерiн өткiзу кезiнде қиыншылықтарға кездесiп отыр және тиiсiнше өздерiнiң күш-жiгерлерiнiң пайдасын аз көредi. Өндiрiстiң және өндiрiс құралдарының нарықтық жүйесi саласында баламалы саясат болмай, фермерлiк қайта құрылымдаудың талпынысы тәуекелге душар болуы мүмкiн.
Азық-түлiк бөлу жүйесiнде кейбiр оң өзгерiстер болды. Қазiргi кезде Алматыда пилоттық көтерме рынок құрылды. Ақтөбе, Қарағанды және Талдықорғанды қоса алғанда, басқа қалалар көтерме рыноктарды дамытуда Тасис Жобасы тарапынан қолдау туралы өтiнiш жасады, сөйтiп көтерме рыноктардың желiсiн ашуға ниет бiлдiруде. Бұл жоба сондай-ақ олар маркетингте дұрыс шешiмдер қабылдауы және жаңа нарықтық құрылымдарды тиiмдi пайдалана алуы үшiн фермерлерге көрсетiлетiн ақпараттық қызметтi дамытады. Алайда жеке өндiрушiлердi осы рыноктармен байланыстыратын ауыл шаруашылығы рыногының құрылымын құру күрделi болып табылады. Жинақталған тәжiрибе ауыл шаруашылығы рыногының түрлi түрлi нысандарын дамытудың алғышарты қалаларда көтерме рыноктар құру болып табылатындығын көрсетедi.

Жобаның мақсаттары:

Таңдап алынған облыстардың әрқайсысында түрлi тәсiлдер әзiрлеу қажет болады, олардың арасында мынаны қамтиды:
- Қажет болғанда, өндiрiс құралдарын жеткiзудi қоса алғанда, жинау рыногын құру;
- Рыноктың ұлттық жүйемен байланысты жергiлiктi ақпараттық жүйелерiн дамыту;
- Фермерлiк топтар мен кооперативтердi күшейту;
- Тиiмдi бәсекелестiктi қамтамасыз ету мақсатында ауыл шаруашылығына маманданатын кәсiпкерлер құруды көтермелеу.
Бұл тәсiлдер түрлi тұтыну заттары, сондай-ақ институционалдық және функционалдық аспектiлер жағдайында бағалануы тиiс, атап айтқанда:
- Тұтыну заты - рынокта әрбiр өнiмге сұраныс пен ұсыныс жағдайын ескере отырып;
- Институциональдық аспектiлер - тиiстi ұйымдық немесе бизнес құрылымдар және қолдаудың қажеттi қызметтерiн құру (мысалы, қаржы);
- Функционалдық аспектiлер - маркетингтегi түрлi функцияларды ескере отырып

Жоба мынадай екi сатыда жүргiзiлуi тиiс:

Бiрiншi саты - стратегиялық жоспарлау сатысы - Ауыл шаруашылығы министрлiгi мен нысаналы облыстардың шеңберiнде құруға шоғырландырылатын болады. Бiрiншi сатының барысында жергiлiктi мұқтаждықтар, қазiргi нарықтық жүйенiң күштi және осал жақтары бағаланады, сондай-ақ ауыл шаруашылығы рыногының жалпы стратегиясы контексiнде жоба құратын жаңа маркетингтiк құрылымдар айқындалатын болады.

Екiншi саты - жүзеге асыру сатысы - әрбiр нысаналы облыс үшiн ұсынылып отырған стратегияны қабылдайды.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.0 млн. ЕВРО

N 8 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстан Республикасында транзиттiк дәлiздердi
дамыту саясатын қолдау
(Транзиттiк дәлiздер саясатын әзiрлеу)
Сектор: Инфрақұрылымды дамыту
Жобаның құны: 2.0 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 18 ай
Түпкi алушы: Көлiк және коммуникациялар министрлiгi

Алғы тарихы:

Қазақстан Республикасы экономикасының өзiндiк ерекшелiктi сипаты жүк көлiгiн генерациялау мен тарту орталықтарының кең дисперсиясы болып табылады. Өндiрумен, қара және түстi металлургиямен, өңдеумен, жылу энергиясын өндiрумен, астықты өңдеумен айналысатын негiзгi өнеркәсiп объектiлерi Қазақстан аумағының бүкiл өне бойына орналасқан, сондықтан оларда алмастыру, шикiзат пен жартылай фабрикаттың экспорты мен импорты алыс қашықтыққа тасымалдауды қажет ететiн орасан мол жүктi құрайды. Мұндай жағдайда көлiк өнеркәсiп пен ұлттық экономиканың маңызды құрамдас бөлiгiне айналады.
Мұның үстiне Қазақстанның көлiк жүйесiн зерделеу мен көлiк саясатын қалыптастыру кезiнде оның Азия континентiнiң орталығында географиялық орналасуын ескеру қажет. Қазақстан көптеген Еуразия мемлекеттерiнiң трансконтиненттiк және аймақаралық көлiктiк байланыстары үшiн айналып өте алмайтын транзиттiк ел болып табылады.

Негiздеме:

Республиканың негiзгi көлiк дәлiздерi бойынша халықаралық және мемлекетiшілік қатынаста көлiк жүктерi мен жолаушылар ағындарының тұрақты мониторингiн жүргiзу Қазақстанның және көршiлес мемлекеттердiң жекелеген аймақтарындағы өнеркәсiптiң дамуын ескере отырып, Қазақстан Республикасының халықаралық дәлiздерiнiң қалыптасу схемасын түзетудi жүзеге асыруға, сондай-ақ жүктер мен жолаушыларды тасымалдаудың талап етiлетiн мерзiмдерiн қамтамасыз ету жолында тұрған табиғи және табиғи емес кедергiлердi анықтауға мүмкiндiк бередi. Осы кедергiлердi жоятын, бiздiң аумағымыз бойынша транзиттiктердi қоса алғанда, сауда ағындарын өсiруге мүмкiндiк беретiн жолдар мен құралдарды табу қажет. Бұл контексте "Транзит туралы" заңның жобасы Қазақстан Республикасы үшiн қызмет көрсетудiң тарифтерi мен сапасы, Қазақстан Республикасындағы көлiк дәлiздерiнiң бәсекелестiк қабiлетiн арттыруға ықпалы секiлдi қазiргi бар рәсiмдер мен практикаларды ұтымды етуге үлес қосады. Қазiргi уақытта көлiк-коммуникация саласында клиенттер үшiн мынадай екi маңызды қағидат бар:
- Жеткiзу уақыты
- Олардың қауiпсiздiгiн қоса алғанда, тасымалдау кезiндегi жөнелтудiң тұрған жерi мен шарттары жөнiнде ақпарат.
Сондықтан бiз тасымалдаулар бойынша ақпаратты орталықтандырылған жинау мен өңдеудi құру арқылы жүктiң жылжуын жақсартуымыз қажет. Бұл тағы да жүйелi мониторингтiң пайдалылығын дәлелдейдi.
Көлiк операцияларының тиiмдiлігі мен Республиканың әлеуетiн толық пайдалану жобадан жаңа ортада тарифтердi қайта қарауды және белгiлеудi талап етедi. Тарифтер тек транзиттiк көлiк қызметiн көрсетулерiнiң нақты өзiндiк құнын өтеуi ғана емес, сондай-ақ олардың сапасын арттыруды ынталандыруы тиiс. Тарифтiк жүйе түрлi аймақтық шығындарға байланысты түрлi тарифтер белгiлеуi тиiс. Жүк көлiгiнiң сапасы жеткiзудiң жылдамдығымен және тауарлардың келген кездегi жақсы жағдайымен айқындалады. Сондай-ақ жолаушылардың тiлегi жылдамдық пен жақсы жағдайлар болып табылады. Бұл қағидаттар тарифтiк жүйенiң егжей-тегжейлi құрамдас бөлiктерiн мұқият зерделеу мен толық талдауды бiлдiредi.
Көлiк инфрақұрылымын дамытуға капиталды инвестициялаудың көпшiлiк жағдайда пайданың төмен деңгейiн әкелетiндiгi, бұл саланы инвестициялаудың шетелдiк және жеке меншiк капитал үшiн тартымды еместiгi, мұның көлiк желiсiн тиiсiнше дамытпауға және орнықтырмауға әкелетiндiгi белгiлi, сондықтан қоғамда тасымалдау толық емес қажеттi көлемде жүзеге асырылады. Демек, инвестициялар тарту үшiн және көлiк кәсiпорындарына бiрте-бiрте өзiн-өзi қаржыландыруға мүмкiндiк беру үшiн әдiл салық саясаты әзiрленуi және қолданылуы тиiс.
Қазiргi бар жолдарды қалпына келтiру, қайта жаңарту немесе ұқсастарын пайдалану және жаңаларын салу секiлдi қарқынды күрделi салымды талап ететiн мұндай шаралар сөзсiз шетелдiк инвестициялауды талап етедi және бұл өз кезегiнде толық техникалық-экономикалық негiздеме негiзiнде жұмылдырылуы мүмкiн.
ТРАСЕКА бағдарламасы республиканың транзиттiк әлеуетiн iске асыру жөнiнде техникалық көмек беруге жәрдемдеседi, бiрақ шын мәнiнде, жалпы әлеуеттiң 2/3 жуығы ТРАСЕКА бағдарламасының ықпал ету аймағынан тыс қалып отыр.
Келесi маңызды фактор Қазақстан Республикасы заңдарының рәсiмiн оңайлататындай етiп, бұл ретте кеден органдарына өздерiнiң бақылау және кiрiстер алу мiндеттерiне залал келтiрмей қайта қарау болып табылады.

Жобаның мақсаты:

Жобаның жалпы мақсаты Қазақстан Республикасы дәлiздерiнiң бәсекелестiк қабiлетін арттыру болып табылады, ол мыналарды көздейдi:
- Жүк және жолаушы тасымалдауларына арналған шығындарды қысқарту;
- Осы тасымалдаулардың жылдамдығын арттыру;
- Жүйелi мониторинг жүргiзу;
- Статистиканы орталықтандырылған жинау және өңдеу жолымен көлiк қызметiн көрсетудiң сапасын арттыру мен жақсартуды қолдау.

Мiндеттерi:

- Қазақстан Республикасы үшiн "Транзит туралы модельдiк заң әзiрлеу жолымен көлiк жөнiндегi ұлттық базаны қайта қарау;
- Көлiк секторындағы тарифтiк және көлiктiк рәсiмдердi жақсарту жөнiндегi ұсынымдар;
- Кеден рәсiмдерiн Қазақстан аумағы арқылы транзиттiк тасқындарды көбiрек тартатындай етiп оңайлату жөнiндегi ұсынымдар;
- Тасымалдаулар жөнiндегi деректердi орталықтандырылған жинау мен өңдеудiң құрылуын және толық әрi ақиқат ақпараттың уақтылы таратылуын көздейтiн көлiк дәлiздерi жылдамдығының параметрлерiн қоса алғанда, көлiк есебiн жүргiзудiң сапасын жақсарту жөнiндегi шаралар;
- Қазiргi, атап айтқанда, транзитке, импорттық және экспорттық операцияларға жататын жолаушылар және жүк тасқындарын зерттеу, Қазақстанның өнеркәсiптiк және мұнай-газ өндiрiсiнiң күтiлiп отырған дамуына сәйкес көлiктiк болжауды дайындау;
- Негiзгi жобалардың техникалық-экономикалық негiздемелерiн дайындау, ол транзиттiк мүмкiндiктi жақсартады;
- Барлық осы мiндеттерде интермодальдi және құрастырмалы көлiктiк практиканың дамуын есепке алу.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.0 млн. ЕBPO

N 9 жобаның сипаттамасы

Жобаның атауы: Қазақстан Республикасының мұнай өндiру секторы
мен мұнайды тасымалдау секторын қолдау
(ҚазақОйл компаниясын қолдау)
Сектор: Энергетика
Жобаның құны: 2.0 млн. ЕВРО
Жобаның ұзақтығы: 24 ай
Негiзгi бенефициар: Энергетика, индустрия және сауда министрлiгi

Алғы тарихы және негiздеме:

Қазақстан Республикасының "ҚазақОйл" ұлттық мұнай-газ компаниясы 1997 жылы құрылды және шетелдер қатысатын кәсiпорындарды қоса алғанда, Қазақстанның мұнай және газ секторындағы 20-ға жуық кәсiпорында үлестiк қатысуға ие. Бұған "Маңғыстау мұнайгаз" АҚ (акцияларының 25%-ы ҚазақОйлға тиесілі), "Ақтөбемұнайгаз" АҚ (акцияларының 20%-ы ҚазақОйлға тиесiлi), "Өзенмұнайгаз" АҚ (акцияларының 85%-ы ҚазақОйлға тиесiлi), "Ембiмұнайгаз" АҚ (акцияларының 85%-ы ҚазақОйлға тиесiлi), "Теңiзмұнайгаз" АҚ (акцияларының 85%-ы ҚазақОйлға тиесiлi), және "Теңiзшевройл" бiрлескен кәсiпорны (акцияларының 20%-ы ҚазақОйлға тиесiлi) кiредi. ҚазақОйл акцияларының үлесiне ие компаниялардың мұнай өндiру көлемi 1997 жылы мұнайдың 28 млн. тонна жалпы санының 24 млн. тоннадан астамы тидi.
ҚазақОйл бұл компанияларда мемлекеттiң мүддесiн бiлдiредi және Қазақстан Республикасының атынан мұнай мен газды барлауға, өндiру мен қайта өңдеуге келiсiм жасаса алады.
"ҚазТрансОйл" компаниясы мұнайды және мұнай өнiмдерiн тасымалдау секторында елдiң мүддесiн бiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкiметiнің N 461 қаулысымен 1997 жылғы сәуiрде құрылды. Компанияның басқаруында 6,300 км шамасында негiзгi арналы құбырлар және 3,400 км су құбырлары бар (олардың iшiндегi ең маңыздылары алып Өзен кен орнын қоса алғанда, Маңғыстау облысының кен орындарына Волгадан су берудi қамтамасыз етедi).
ҚазтрансОйл бұдан басқа халықаралық құбыр жобаларында Қазақстан Республикасының мүдделерiн бiлдiруге уәкiлеттi.
Энергетика саласындағы жалпы реттеу Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiне жүктелген. Барлау жұмыстары және мұнай мен газ өндiрудi лицензиялауға жауапты Қазақстан Республикасының Инвестициялар жөнiндегi агенттiгi болып табылады.

Негiзгі мiндеттерi:

1997 жылы Қазақстанның мұнай-газ секторына қайта құрылымдау жүргiзiлдi. Мұнда Қазақойлға ұлттық мұнай-газ компаниясының дәстүрлi рөлi жүктелдi.
Қазақстан Республикасының Инвестициялар жөнiндегi агенттiгiнен басқа ҚазақОйл мұнай-газ секторында мониторинг ұйымдастыруда компанияны қолдауды қамтамасыз етуге бағытталған 1996 Тасис жобасының алушысы болып табылады; ол мемлекеттiк органдарға мұнай-газ компаниялары-операторлары алған деректердi сақтауға және сұратуға мүмкiндiк беретiн деректердiң пилоттық базасын құруды қамтиды, сондай-ақ оның құрамдас бөлiктерiнiң бiрi компанияның жобаларды дамытудағы қабiлетiн күшейту болып табылады; және бұдан басқа бұрғылаудың алдыңғы қатарлы технологияларына оқытуды қамтиды.
Жаңадан ұсынылып отырған жоба мемлекеттiк құрылымдардың бақылаушылар рөлiндегi мүмкiндiктерiн одан әрi күшейтуге және сондай-ақ мұнай мен мұнай өнiмдерінің сапасын тәуелсiз бақылау және оларды сертификаттау, теңiз операцияларын жүргiзу кезiнде қоршаған ортаның қауiпсiздiгi мен оны қорғау мәселелерiнде жәрдемдесу сияқты мұнай-газ секторын дамыту үшiн шешушi маңызы бар кейбiр басқа да мәселелерге бағытталатын болады.
Жер бетiндегi құбыр желiлерi үшiн қоршаған ортаның қауiпсiздiгiне осы секiлдi жәрдемдесу "ҚазТрансОйл" компаниясына оның дамуына және халықаралық деңгейде құбыр желiлерiнiң компания-операторы ретiнде тануда қолдау көрсетедi.

Сөйтiп, негiзгi мiндеттер мыналар болып табылады:

- Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiне және/немесе "ҚазақОйл" ұлттық мұнай компаниясына олардың реттеушi және/немесе бақылаушы рөлiне одан әрi жәрдемдесу;
- Мұнай және мұнай өнiмдерiн сертификаттаудың тәуелсiз жүйесiн құру;
- Теңiз операциялары үшiн қауiпсiздiк пен тәуелсiз орта мәселелерiне жәрдемдесу;
- "ҚазТрансОйл" компаниясына құбыр желiлерінiң операторлары үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған орта мәселелерiне жәрдемдесу.

Негiзгi компоненттер:

Негiзгi компоненттер мыналарды қамтиды:

"ҚазақОйл" ҰМК және/немесе Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiне олардың реттеушi және/немесе бақылаушы рөлiне одан әрi жәрдемдесу:
- Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiне газ секторындағы заңдар мен энергетика саласындағы салық салу режимiнiң мәселелерiнде жәрдемдесу;
- "ҚазақОйл" ҰМК-на халықаралық есеп жүйесiн, ақпараттық басқару жүйесiн және басқа да басқару құралдарын ұйымдастыруға жәрдемдесу;
- Әлiбекмола, Қожасай және Өрiктау кен орындарын игерудi техникалық-экономикалық негiздеудiң нұсқаларын әзiрлеу және материалдар жинау.

Мұнай мен мұнай өнiмдерiн сертификаттаудың тәуелсiз жүйесiн құру:
- Мұнай мен мұнай өнiмдерiн сертификаттаудың тәуелсiз жүйесi үшiн стандарттар әзiрлеу;
- Мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң сапасын талдау мен сертификаттау үшiн Атырау қаласында жұмыс iстеп тұрған ұйымның жанынан пилоттық зертхана құру;
- Сапаны және мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң сапасын сертификаттау жөнiндегi басқа да iлеспе мәселелердi қамтамасыз ету бойынша оқыту бағдарламасы (жүргiзу орны - Атырау қаласы);

Теңiз операциялары үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған орта мәселелерiне жәрдемдесу:
- Теңiз операциялары кезiнде қауiпсiздiк пен қоршаған ортаның жалпыға бiрдей стандарттары мен рәсiмдерiн әзiрлеу;
- Теңiзде белгiлi бiр қазақстандық компания-оператор үшiн теңiз операциялары кезiнде қауiпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғаудың стандарттары мен рәсiмдерiн әзiрлеу;
- Теңiз операциялары кезiнде қауiпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғаудың стандарттары мен рәсiмдерi бойынша оқыту бағдарламасы (оқыту орны - Ақтау қаласы).

"ҚазТрансОйл" компаниясына құбыр желiлерiнiң операторлары үшiн қауiпсiздiк және қоршаған орта мәселелерiнде жәрдемдесу:
- Ескертпелi техникалық қызмет көрсету жүйесi секiлдi мәселелердi қоса алғанда, құбыр желiлерiнiң операторлары үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған ортаның жалпыға бiрдей стандарттары мен рәсiмдерiн әзiрлеу;
- "ҚазТрансОйл" компаниясы операция жүргiзетiн, ескертпелi техникалық қызмет көрсету, құбыр желiсiнiң мониторингi жүйелерi және модельдеу жyйелерi секiлдi мәселелер, қоршаған ортаның қауiпсiздiгi, мониторингi және авариялық жағдайлар кезiндегi iс-әрекет мәселелерi көрсетiлетiн құбыр желiсiнiң шағын секциясы үшін мониторингтің пилоттық жүйесін құру;
- ҚазТрансОйлдың барлық операциялары сияқты осындай жүйенi бөлу бойынша бизнес-жоспар дайындау үшiн материал жинау;
- Құбыр желiлерiнiң операторлары үшiн техникалық қызмет көрсету рәсiмдерi, қауiпсiздiк пен қоршаған ортаның стандарттары мен рәсiмдерi бойынша оқыту бағдарламасы (оқыту орны - Ақтау қаласы).
Оқыту бағдарламасы бұрын Тасистiң жәрдемiмен негiзi қаланған Мұнай-газ өнеркәсiбiнiң оқу орталығымен бiрлесiп жүргiзiлуi тиiс.
Осы жоба бойынша iс-шаралар Ақтау қаласында жергiлiктi деңгейде алушы ретiнде iс-қимыл жасайтын тиiстi құрылымды құрумен байланысты болады. Осындай құрылымның құрылуына жауапкершiлiк қазақстандық уәкiлеттi органдарға жүктеледi.

Жалпы индикативтiк бюджет: 2.0 млн. ЕВРО

Сарапшылар 1.5 млн. EBPO
Жабдықтар 0,3 млн. EBPO
Басқалары 0,2 млн. EBPO
Барлығы 2.0 млн. EBPO

ЕВРОПА ҚОҒАМДАСТЫҒЫ
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘРДЕМДЕСУ БАҒДАРЛАМАСЫ

ІС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ 1999 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
үшін 1999 жылға арналған
ІС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ

1. Анықтама

Атауы: Қазақстан үшiн 1999 жылға арналған Тасис
iс-қимыл бағдарламасы
Құны: 16.65 млн. Евро
ЕО үлесi: 16.65 млн. Евро
Ұзақтығы: 2002 жылғы 31 желтоқсанға дейiн
Бюджет жолы: B7-520
Бағдарламаның
үйлестiрушiсi: Даниель Гиядер (DG1А-C4)
Жобаны енгiзу: Свен Кьелстром (SCR-A3) бөлiмi

2. Бағдарламаны қысқаша мазмұндау

Қазақстан Республикасы үшiн Техникалық жәрдемдесу жөнiндегi Іс-қимыл бағдарламасы (IБ) экономиканың негiзгi секторларындағы бiрқатар iс-қимылдарды бiрiктiредi, атап айтқанда: Құрылымдық және Институциональдық Реформа, ауыл шаруашылығы және агроөнеркәсiп, сондай-ақ инфрақұрылымды дамыту; кейбiреулерi қордан шағын жобалар бағдарламалары бойынша бөлiнедi, олар "Шығындар сметасы және қаржыландыру" 10-тармағындағы қаржылық ұсыныста толық жазылған. Ұлттық, сондай-ақ аймақтық деңгейлерде жүзеге асыруға жататын осы iс-қимылдардың мақсаты ортақ - Қазақстанға оның демократиялық қатынастарға және нарықтық экономикаға көшу кезеңiнде қолдау көрсету. Бұл қадамдар Қазақстанның билiк орындары мен Тасис Басқарушы комитетi арасында келiсiлген, 1996-1999 жылдарға арналған Индикативтiк бағдарлама шеңберiнде жасалатын болады. Олар алдындағы 1997 жылға арналған Іс-қимыл бағдарламасын жалғастырады және кеңейтедi.
Бағдарлама 16.65, миллион Евро мөлшерiнде EO гранттарының есебiнен қаржыландырылатын болады; 7.35 миллион Қазақстанның шағын жобалар бағдарламасына, сондай-ақ АТА бағдарламасына қатысуына бөлiнетiн болады. EO қаржыландыратын және Қазақстан үшiн мүдделiлiк танытатын басқа iс-қимылдар мемлекетаралық бағдарлама арқылы, қорлармен жеке қамтамасыз етiлетiн болады.

3. Елдегi ахуал

3.1 Саяси даму

Қазақстанға Орталық Азияда, және де көбiрек дәрежеде ТМД елдерiнiң арасында нарықтық реформаларды жүргiзу саласындағы өзiнiң көшбасшылық жағдайын сақтап қалудың сәтi түстi. Халықаралық ұйымдардың ұсынымдарына сүйене отырып, Үкiмет түбегейлi реформалауды басынан кештi, мемлекеттiк комитеттер тәрiздi, министрлiктердiң де саны қысқартылды. Президент өзiне тiкелей бағынысты бiрнеше ықпалды агенттiктер құру арқылы өз билiгiн нығайтты: Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөнiндегi агенттiк (СЖжРА), кейiнiрек Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiк (MҚA). 1998 жылдың басында Президент Назарбаев Ұлттық Банктiң бұрынғы Төрағасы Жандосов мырзаны Премьер-Министрдiң бiрiншi орынбасары қызметiне тағайындады. Мұнай және газ министрлiгi Қазақойл мемлекеттiк компаниясы болып қайта құрылды, ол мұнай-газ операцияларының мемлекеттiк үлесiн басқарады. 1998 жылғы қыркүйекте Қаржы министрлiгi жанындағы Мемлекеттiк салық комитетi таратылып, Мемлекеттiк кiрiс министрлiгi құрылды.
Қазақстан тәуелсiздiгiн алған кезiнен бастап оның демократиялық институттарын топтастыру саласында iлгерiлеушiлiкке қол жеткiзiлдi. Парламент, әсiресе оның төменгi палатасы Мәжiлiс қазiргi заманғы нарықтық экономика үшiн заңнамалық инфрақұрылым қалыптастыруға көп еңбек сiңiрдi, ал теңге қазiр толығымен еркiн айырбасталымды валюта. Неғұрлым маңызды жаңа заңдардың бiрi 1996 жылдың желтоқсанында қабылданған Валюталық реттеу жөнiндегi ереже болып табылады, ол соңғы кезеңдi аяқтады әрi шетел валютасымен және ресей рублiмен халықаралық мәмiлелер жасасуға мүмкiндiк бердi.
Зейнетақы реформасын жүргiзу жалғасуда, бiлiм беру және денсаулық сақтау секторларымен байланысты мәселелердi, сондай-ақ жаңа азаматтық кодекстi талқылау процесі жүруде.
Үкiметтiң және үкiметтiк емес ұйымдардың ынтымақтастығы сияқты мұнда да оң iлгерiлеушiлiктер болғанмен, бұрынғыша, Қазақстан үшiн адам құқығы туралы мәселе шетiн мәселе болып қалып отыр. Алайда осы уақытқа дейiн оларды жүзеге асыруда кемшiлiктер орын алып отыр, ресми рұқсатсыз өткiзiлетiн саяси митингiлер елеулi дәрежеде қуғындалуда, кәсiптiк одақтар, үкiметтiк емес ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдары (олар өкiметтiң немесе тiкелей президенттiң отбасы немесе оның достарының партиясының меншiгi болып табылмаған кезде) үкiметтiң, салық полициясы мен қауiпсiздiк органдары тарапынан тұрақты қысымға ұшырап отырады.
Өлiм жазасына кесу үкiмi жойылмаса да, оны қолдану аясы қысқарды, ал соңғы жылдары шығарылатын өлiм жазасына кесу үкiмдерiнiң саны қысқарды.
Халықтың көпшiлiгiнiң әлеуметтiк жағдайы ауыр күйде қалып отыр; кедейлiк тұзағы соңғы жылы ең төменгi тұтыну себетiнiң деңгейiнен төмен тұрған табыс жағдайында тереңдей түстi. Еңбекақы төлеудiң көп кешiктiрiлуi проблеманы шиелендiре түсуде. Экономикадағы, әсiресе өндiрiстiк сектордағы тоқыраудың Қазақстаннан қоныс аудару процесiне тiкелей әсерi бар. 1997 жылы елден көшiп кетудi таңдайтын адамдардың саны шамалы азайды, алайда 1998 жылы ол қайтадан көбейдi, сөйтiп Қазақстаннан тағы да 25000 адам қоныс аударды.
1998 жылдың негiзгi саяси оқиғасы Астана қаласының мемлекеттiң жаңа астанасы ретiндегi ресми тұсаукесерi болып табылады. Инфрақұрылымды: үкiмет ғимараттарын, мейманханалар мен әуежайды салуға орасан зор инвестициялар бағытталды.

3.2 Макроэкономикалық даму

1991 жылы тәуелсiздiк алған сәтiнен бастап Қазақстан барлық жаңа тәуелсiз мемлекеттер үшiн қиындықтарға тап болды.
Қазақстан үкiметi 1992 жылы нарықтық экономикаға бағытталған реформалар процесiн бастады: бiрте-бiрте жылжу тәсiлi елде әлеуметтiк және ұлттық тұрақтылықты сақтау мақсатында, сондай-ақ әлеуметтiк жiктелудi болдырмау үшiн таңдалды. Құрылымдық қайта құрулар осындай эволюциялық тәсiлдiң себебiнен баяу басталып жатқанда, реформалық iс-қимылдар үкiмет макроэкономикалық тұрақтандыру бағдарламасын қабылдаған 1993 жылдан бастап айтарлықтай күшейе түстi.
Тұрақтанудың алғашқы белгiлерi 1995 жылы бiршама қатаң монетарлық және фискальдық саясат енгiзiлгеннен кейiн инфляция деңгейi едәуiр төмендеген кезде байқала бастады.
1996 жылдың екiншi жартысында ел тарихында тұңғыш рет өсу қайта қылаң бердi.
Оңтүстiк-Шығыс Азиядағы және Ресейдегi қаржы дағдарыстарына қатысты таяуда шетелдi шарпып өткен есеңгiреу толқындары, сондай-ақ мұнай мен металдарға әлемдiк бағалардың құлдырауы қазақ экономикасына 1998 жылдың екiншi жартысында терiс әсерiн тигiздi. Макроэкономикалық нәтижелерге шолу жүргiзгеннен кейiн инфляция деңгейi 2,8%, ал жалпы ұлттық өнiмнiң (ЖҰӨ) құлдырауы - 2,5% құрады. 1996 жылы салық жинаудың қиындықтарына қарамастан, қазақ өкiмет органдары Халықаралық валюта қорымен (ХВҚ) келiсiлген ЖҰӨ-нiң 2,8% құрайтын бюджет тапшылығының белгiленген деңгейiне шықты. 1997 жылы үкiмет төленбеген зейнетақылар мен еңбекақылардың мөлшерiн жедел едәуiр азайту қажеттiгiмен бетпе-бет келдi де, бюджет тапшылығын ХВҚ келiсiмiмен оны ЖҰӨ-нiң 4,2% деңгейiне дейiн жеткiзе отырып, ұлғайтуға мәжбүр болды.
Ұлттық Банктiң инфляцияға қарсы тәсiлi қазақ теңгесiнiң сыртқы құндылығын тұрақтандыруға жәрдемдестi және пайыздық ставкаларды төмендеттi. Айырбас бағамы, 1997 жылы 1%-дан төмен өзгермелiлiгi мен нақ сол кезеңде Теңгенiң iс жүзiндегi айырбас құндылығының iлесе артуы жағдайында, соңғы екi жылда атаулы есебiнде тұрақты болды.
1998 жылы валюта резервтерiнiң деңгейi көршi Ресейдегi қаржы дағдарысына қарамастан, шамамен алғанда 1,9 млрд. АҚШ долларын құрай отырып, тұрақты қалыпта болды.
Ал валютаға келсек, Үкiмет пен Ұлттық Банк құнсыздану болмайды деп сендiрген мәлiмдемелер жасады, мұның негiзгi дәлелi шетел валютасы мен алтын түрiнде мол резервтердiң сақталу фактiсi болып табылды. Теңгенi қорғау үшiн Ұлттық банк таяуда қайта қаржыландыру ставкасын 18,5%-дан 25%-ға дейiн көтердi.
Осындай оптимистiк ресми болжамдарға қарамастан шетелдiк инвесторлар сақтық танытып отыр. Ресей Қазақстанның негiзгi сауда серiктесi болып табылады; рубльмен жасалған операциялар елдiң шетелдiк сауда айналымының тек қана 7%-ын құраса да, көлемдерi бойынша Ресей Қазақстанның күллi экспортының 30%-дан астамын және оның импортының 42,5%-ын құрады. Қазақстан мен Ресей банктерiнiң арасындағы байланыс өте күштi. Ресми статистикалық деректерге қарағанда шамамен 80 қазақ банктерiнiң Ресейдегi инвестицияларының көлемi жиынтығында 600 миллион Теңге (7 миллион Евро) құрайды.
Қазақстанның Дүниежүзiлiк сауда ұйымына (ДСҰ) кiруi жөнiндегi өтiнiшi ойдағыдай iлгерiлеуде, алайда егер ол белгiленген мақсатқа жетудi және 1999 жылдың iшiнде қабылдануды қаласа, одан әрi прогресс талап етiледi.
Ресейдегi экономикалық дағдарыс 1998 жылдың неғұрлым күрделi оқиғасы болып табылды. Дағдарыс Ресей экономикасын ғана қатты керi ысырып қоймай, сол сияқты Орталық Азия республикаларына да терiс әсерiн тигiздi. Дағдарыс негiзiнен өзiнiң зардаптары арқылы тауарлармен сауда-саттық көлемiне және құнына, шетелдiк инвестициялар ағынына, айырбас бағамының тұрақтылығына, сондай-ақ сыртқы қарызды төлеу жөнiндегi мiндеттемелерге әсерiн тигiздi әрi әсерiн тигiзе бермек. Бұл зардаптардың бүкiл Орта Азия елдерiнде елеулi әлеуметтiк-экономикалық мәнi болады. Қысқа мерзiмдi тұрғыда экономикалық өсу әлсiрейдi, тұрақтандыру процесiне қатер туындайды, құрылымдық реформаларға бағытталған күш-жiгер тежеледi, ал халықтың тұрмыс жағдайларына терiс әсерiн тигiзедi.
1998 жылдың бiрiншi жартысында Қазақстан өз саудасының үштен бiрiнен астамын Ресеймен жүзеге асырды. Ресей дағдарысының Қазақстанға әсерi сауданың төмендеуiнен мейлiнше сезiлдi. Қазақстан елде жеткiлiктi түрде өндiрiлетiн Ресей азық-түлiк тауарларының көпшiлiгiн импорттауға уақытша тыйым салды. Қазақстанның ерекше проблемасы өз үлесiне тиген аралас нәтижеге келiп саяды: ресейлiк дағдарыс пен мұнайға ағымдағы бағалардың төмендiгi, өйткенi мұнайдан түсетiн табыс мемлекеттiң бүкiл кiрiсiнiң басым бөлiгiн құрайды.

3.3 Реформалардағы iлгерiлеу

Реформалау процесi әлi өзiнiң аяқталуынан мүлде алыс. Тәуелсiздiкке ие болғаннан кейiн қолға алынған экономикалық реформалаудың негiзгi шаралары бағалардың көпшiлiгiн ырықтандыруға, сондай-ақ iшкi саудаға ерiк беруге келiп тiрелдi. Қалған реформалар соңғы жылдары баяу жылжуда: жердi жекешелендiру ендi ғана басталды, ал жаппай жекешелендiру бағдарламасы, сондай-ақ шағын кәсiпорындарды жекешелендiру 1995 жылы аяқталуға таяу болса да, экономиканың кейбiр секторлары толық жекешелендiрiлген жоқ. Қазақстанда реформалар процесi баяу бастау алды; ол тек соңғы екi айда жеделдедi, мұның өзi өзгерiстер процесiн қолдауға мiндеттенген халықаралық қоғамдастық тарапынан зор мақұлдауға ие болды.
Құрылымдық және ұйымдық реформалар демократиялық реформалардың нарықтық экономикалық реформалардан кенже қалуынан бiркелкi жүргiзiлген жоқ.
Нарықтық реформалар көптеген салаларда табысты жүзеге асырылды, дей тұрғанмен экономикалық реформалар процесi әлi де аяқтала қойған жоқ. Тәуелсiздiк алғаннан кейiн өмiрге енгiзiлген экономикалық реформалар негiзiнен бағаларды ырықтандыру мен сауда мәселесiнде шоғырландырылды. Тұтыну бағаларын ырықтандыруға негiзiнен қол жеткiзiлдi, алайда коммуналдық шаруашылық кәсiпорындарында екi жақты қаржыландыру сақталып отыр. Iшкi сауданың ырықтандырылған режимi орнықты және Қазақстан Халықаралық сауда ұйымына мүшелiгi туралы келiссөздердiң соңғы кезеңiнде.
Шағын кәсiпорындарды жекешелендiру ресми түрде 1997 жылы аяқталды, бұл ретте ақшалай аукциондар мен ваучерлер арқылы 13.000-нан астам кәсiпорын сатылды. Орташа және iрi кәсiпорындарды жекешелендiруде жедел iлгерiлеуге қол жеткiзiлдi, әйтсе де мемлекет жекешелендiрiлген компанияларда капиталдың қомақты үлесiн ұстап қалып отыр.
Үкiмет залалды кәсiпорындарды қайта құрылымдауға мүмкiндiк туғызу жөнiнде маңызды iс-қимылды қолға алды. 1998 жылы банкроттық туралы заңға оны ауыл шаруашылығы үшiн қолдану мақсатында түзетулер енгiзiлдi. 1998 жылдың ортасына қарай төлеуге қабылетсiз 26 кәсiпорын таратылды не сатуға шығарылды. Алайда салық мiндеттемелерi бюджет берешектерiне жатқызылатын "өзара есептесулердi" жою жөнiндегi үкiметтiң күш-жiгерiне қарамастан залалды кәсiпорындар жеткiзушiлерге, өз қызметкерлерi мен мемлекеттiк бюджетке төлемдердi кешiктiруiн жалғастыруда.
Коммуналдық қызмет көрсету кәсiпорындарын жекешелендiру энергетикалық сектордың генерациялық қуаттарының 80 пайызынан астамын жекешелендiрiп әрi ұлттық телекоммуникациялық оператордың миноритарлық үлесiнiң көбiрек бөлігін сатып, елеулi iлгерiлеуге қол жеткiздi. Энергия-үлестiру жүйесiнiң қалған бөлiктерiне инвесторлар тарту әрекеттерi, әйтсе де, бағаны реттеудiң тиiстi схемасының жоқтығынан табысты болмады. 1998 жылғы шiлдеде бағаларды реттеуге жауапты Монополияға қарсы комитет оны Өнеркәсiп және сауда министрлiгiне бағынысты ету әрекеттерiнен кейiн қайтадан тәуелсiз болды.
Банк секторын нығайту жекешелендiру мен шетелдiк қатысу арқылы жүзеге асты. Капиталдың толымдылығы, бiрден бiр борышкердi белгiлеу жөнiндегi ережелерге сәйкес жүргiзiлген жетiлдiру және сонымен байланысты бiрқатар банктер мен филиалдардың бас тартуына алып келдi. Бүгiнгi күнi банк секторы активтерінің қомақты бөлiгi жеке меншiкте. Иелiк етуде шетелдердiң үлесi бар жиырма банкi банк секторы капиталының шамамен 22%-ын құрайды. Шетел капиталының банк секторына қатысу үлесiне қандай да болмасын шектеулердiң жойылуы шетелдiк қатысуды одан әрi ұлғайтқан тәрiздi.
1997 жылғы қыркүйекте қазақ қор биржасының негiзi қаланды, ол қазiр де өз дамуының балаң кезеңiнде қалып отыр. Биржаның өз инфрақұрылымы, нормативтiк құрылымы және биржаға бағалы қағаздар жiберуге әлемдiк стандарттарға жуықтайтын талаптары болса да, жүргiзiлетiн сауда-саттық көп емес, оның үстiне олар жеткiлiктi дәрежеде ашық емес.
1998 жылғы қаңтарда Қазақстан үкiметi төлемдер көзiнен төлем жасалатын қазiргi жүйенi толығымен қаржыландырылатын жүйеге өзгерту мақсатында жан-жақты зейнетақы реформасын бастады. Алайда, реформаны жүзеге асыру күрделi болып шықты, әкiмшiлiк кедергiлер де, сол сияқты зейнетақы қорлары үшiн жеке меншiк инвестициялардың тартымды мүмкiндiктерiнiң жоқтығы да тұсау болып отыр.
Қазiргi кезде денсаулық сақтау, бiлiм беру және әлеуметтiк қорғау сияқты барлық мемлекеттiк секторларда бюрократиялық құрылымдарды азайтуға бағытталған елеулi шаралар қолға алынды. 1997 жылдан берi үкiмет орталық атқарушы органдарды қайта құрылымдауды және бюджеттеу процесiн реформалауды iлгерiлетуде. Мемлекеттiк қызметтi реформалау жүргiзiлуде, ал 1998 жылдың соңында мемлекеттiк қызмет реформасы саясатын жасау мақсатында Президент жанынан Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiк құрылды.
Қазақстанның ауыл шаруашылығы ресурстары ТМД ауыл шаруашылығы жерлерiнiң барлық көлемiнiң 20%-ын құрай отырып, орасан зор болып табылады. Алайда, елдегi ауыл шаруашылығы өндiрiсiнiң деңгейi төмен және төмендеуiн жалғастыруда (соңғы 5 жылда 50%-дан астам). Азық-түлiкпен өзiн-өзi қамсыздандыруды көбiрек қамтамасыз ету әрекетiнiң бiр бөлiгi ретiнде Қазақстанда шаруа қожалығы секторы мен агробизнестi жекешелендiру мақсатында көп күш-жiгер жұмсалды. Мемлекеттiк фермалардың 90%-ынан астамында жердi пайдалану жеке меншiкке берiлдi. Мақтаны қоса алғанда, ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiру елдiң оңтүстiгiндегi шағын фермалар мен кооперативтерде жүргiзiледi, ал өңдеушi компаниялар мен дистрибьюторлар (таратушылар) елдiң солтүстiгiнде орналасқан. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн бөлу жүйесi қазiргi кезде мемлекеттiк жүйеден нарық талаптарына жауап беретiн жүйеге дами отырып, елеулi өзгерiстерге ұшырауда. Фермаларда және олардан тыс жерлерде қайта құрылымдау, сондай-ақ өндiру мен бөлудiң тиiмділігін арттыру тұрақсыз күйде қалып отыр және бұрынғысынша орасан зор проблема болып табылады. 1998 жылдың астығы елдiң батысындағы күштi қуаңшылыққа байланысты 6,9 миллион тонна дәндi дақыл мөлшерiнде соңғы 40 жылдағы ең нашар түсiм болып шықты.
Осы секторды дамыту бұл сектордың негiзiнен жекешелендiрiлгенiне қарамастан, басым мәселе болып қалуда.
Басқа да жаңа тәуелсiз мемлекеттердегi тәрiздi Қазақстанда да электр энергиясын жан басына шаққандағы тұтыну неғұрлым дамыған экономикалық аудандарға қарағанда әлдеқайда жоғары болып қалып отыр.
Мұнай-газ секторы Қазақстанда неғұрлым жылдам өркендеушi сектор болып табылады. Анықталған мұнай қорлары жиынтығында 15 миллиард баррель құрайды, алайда Каспий теңiзiнiң табанындағы ықтимал қорлар едәуiр көбiрек болуы мүмкiн. Қазақстан қорларының шамамен 85%-ы Каспий теңiзiнiң маңында шоғырланған және өнiмнiң жартысы жер үстiндегi үш iрi кен орындарынан келiп түседi. Айтарлықтай ауқымды инвестицияларға орай мұнай-газ өндiрiсi өркендеп келедi, ағымдағы жылдық өндiрiс шамамен есептегенде 26 миллион тонна мұнай және 8 миллион текше метр табиғи газды құрайды. Шетелдiк компаниялардың бұл секторға қатысуы ұлғая түсуде.
Қазiргi кезде Қазақстанда халықаралық рыноктарға тiкелей шығатын мұнай-газ құбыры жоқ. Тасымалдау Ресей өткiзгiш құбырлары арқылы және тым қымбат темiр жол тасымалдарымен шектеледi. Каспий құбыр өткiзу консорциумы (КҚК) жаңа құбыр салуды жоспарлауда, ол мұнайды Теңiз кен орнынан Қара теңiздегi Ресей порты Новороссийск арқылы экспорттауға мүмкiндiк бередi. Құрылыс басталып та кеттi, жұмыстарды 2001 жылы аяқтау белгiленген.
Қазақстанда үш негiзгi мұнайды қайта өңдейтiн зауыт бар, олар елдiң тәуелсiздiк алған кезiнен бастап өндiрiлетiн өнiм шығарудың елеулi кемуiн бастан кештi.
1996 және 1997 жылдары заң тәртiбiмен белгiленген, қоғамдық коммуналдық кәсiпорындарға қатысты нарықтық реформалар электр қуатына тарифтердiң күрт өсуiне, сондай-ақ төлемдердi жинау тәртiбiнiң жақсаруына алып келдi. Энергетикалық тарифтер өнiм бiрлiгiне қуаттың бөлiнiсiне жұмсалатын олардың толық өзiндiк құнынан төмен белгiленсе де, төлемдердi жинаудың жақсартылған тәртiбi, сондай-ақ болашақта да тарифтер өсуiн бiрте-бiрте жалғастырады деген тұтынушылардың күтулерi тұрақты энергия сақтау жүйесiн дамытуға және енгiзуге қуатты стимул ретiнде әрекет етедi.
Сондықтан осы сектордағы ел кездесiп отырған негiзгi проблемалар Қазақойл компаниясын қайта құрылымдаумен, көмiр сутегiлердi неғұрлым төмен баға бойынша тасымалдаумен және тазартушы зауыттарды неғұрлым тиiмдi пайдаланумен байланысты.

4. Бағдарлама бойынша ағымдағы ахуал

Осы Іс-қимыл бағдарламасы 1996-1999 жылдардағы Индикативтiк бағдарлама шеңберiнде жасалды, онда екi Іс-қимыл бағдарламасы әзiрленген болатын. 1996-97 жылдарды қамтитын бiрiншiсi 1997 жылдың бюджетiнен алынды, ал шешiм талап етiлетiн, 1998-99 жылдарды қамтитын екiншiсi 1999 жылдың бюджетiнен алынды. 1996-1999 жылдардағы Индикативтiк бағдарламаға арналған стратегия Қазақстанның өтпелi кезеңдегi мұқтаждарын, Тасис тарапынан, сондай-ақ басқа да халықаралық донорлар тарапынан оған дейiн көрсетiлген көмектi назарға ала отырып, Қазақстанның билiк органдарымен жүргiзiлген талқылаулар негiзiнде әзiрлендi. Ол Тасис Басқару жөнiндегi комитетiне 1996 жылғы маусымда табыс етiлдi, кейiннен Қазақстан өкiметi мен Комиссия қызметтерi арасында құжат жүзiнде келiсiлдi, 1996 жылғы қарашада қол жеткiзiлген келiсiм мен Европа қоғамдастығына мүше елдер қабылдағаннан кейiн 1997 жылға арналған Iс-қимыл бағдарламасын Тасис Басқару жөнiндегi комитетi 1997 жылғы мамырда бекiттi.

5. Басқа донорлармен үйлестiру

Бiрнеше арналар бойынша басқа донорлармен үйлестiру әрекеттерi қолға алынуда. Негiзгi халықаралық донорлардың өкiлдерiмен, атап айтқанда Дүниежүзiлiк банк пен Европа Қайта Жаңарту және Даму банкiмен, әр түрлi бағдарламалардың мақсаттары мен мазмұнына шолу жасау, сондай-ақ iс-қимылдарды үйлестiру мақсатында жүйелi кездесулер өткiзiлiп тұрады. Мұның үстiне, Комиссия мен EО-ғa мүше елдер Қазақстанға арналған тиiстi көмек бағдарламалары туралы ұдайы пiкiрлер мен ақпарат алмасып отырады. Комиссияның Алматыдағы өкiлдiгi халықаралық донорлық қоғамдастықпен нақты секторлар бойынша жүйелi кездесулер өткiзедi. Осындай алмасулар донорлар үшiн тиiстi басымдықтар мен бағдарламаларды мейлiнше жақсы түсiнуге жәрдемдестi. Қазақстан 1992 жылы мүшелiгiне кiрген Дүниежүзiлiк банк негiзiнен техникалық көмек пен саяси заемдар арқылы елге белсендi қолдау көрсетуде. 1998 жылдың басына дейiн Банк жалпы сомасы 1.18 миллион АҚШ долларына тең заем операцияларын бекiттi. Ең соңғы түзету мен 350 миллион АҚШ долларынан астам сомадағы операциялық заемдар Мемлекеттiк секторды басқаруды, мемлекеттiк қазынашылық қызметiн жаңғыртуды, мұнай кен орындарын сауықтыруды, сондай-ақ жылжымайтын мүлiкке және сумен жабдықтауға қатысты екi пилоттық жобаны қолдау iсiн қамтиды.
Европа Банкi (EҚЖБ) үшiн осы жылға арналған негiзгi басымдықтар мыналар болып табылады: көрсетiлетiн қаржылық қызметтер (шағын және орташа кәсiпорындардың қазiргi қолда бар ақша қаражатын iрiктеп алынған жеке меншiк салалар мен банктiк емес ұйымдарда акционерлiк капиталдың үлесiн сатып алу жолымен қолдауды жалғастыру); қайта құрылымдауды қаржыландыру арқылы жекешелендiру процесiн Өнеркәсiптiк және Өндiрiстiк қолдау. Инфрақұрылым (Ақтау айлағын және темiр жолды жақсарту бағдарламасы арқылы тарату желiсiнде жалғастырылып отырған қолдау). Энергетика және табиғи ресурстар, Ауыл шаруашылығы және агроөнеркәсiп.
Азия Даму банкi (АДБ) осы кезге дейiн жалпы сомасы 230 миллион AҚШ доллары болатын алты кредитке келiсiмiн бердi. АДБ үшiн басымдықтар мыналар болып табылады: Зейнетақы реформасы бағдарламасы, Ауыл шаруашылығын дамыту Фермаларды қайта құрылымдау, Базалық бiлiм беру және Жолдарды қалпына келтiру.
Халықаралық Валюта қоры (ХВҚ) тұрақтандыру бағыты бойынша үкiметпен тығыз жұмыс iстеуде. 1997 жылдың ортасына қарай ХВҚ-ның 1996-98 жылдарды қамтитын кеңейтiлген кредит беру бағдарламасында баяндалған барлық макроэкономикалық мiндеттерге қол жеткiзiлдi. Құрылымдық реттеу мәселелерi жөнiнде тығыз ынтымақтастық жалғасуда.
1999 жылғы Іс-қимыл бағдарламасын дайындау кезiнде басқа донорлар, атап айтқанда Дүниежүзiлiк банк, EҚЖБ, АДБ, екi жақты бағдарламалар бойынша Европа қоғамдастығына мүшe елдер, сондай-ақ ЮСАИД бастаған немесе көздеген бастамашылықтар ескерiлдi. Тұтас алғанда, Тасис жобалары мен басқа донорлардың iс-қимылдары бiрiн-бiрi жақсы толықтырады. Мұның өзi техникалық жәрдемдесу бойынша негiзгi қызметi ретiндегi Тасистiң және басты халықаралық заемшылар ретiндегi Дүниежүзілік банктiң, EҚЖБ-нiң, АДБ-нiң рөлiнен айрықша көрiнедi.

6. Бағдарламаның 1996-99 жылдарға арналған Индикативтiк
бағдарламадағы ролi

Тасис көмегiнiң жалпы мақсаты жергiлiктi халықтың тұрмыс деңгейi мен сапасын көтеру мақсатында Қазақстанның саяси, әлеуметтiк және экономикалық ахуалындағы өзгерiстердi қолдау болып табылады. Тасис қаржыландыратын қызметтiң негiзiне алынған басшы қағидат алдыңғы Индикативтiк бағдарламаға (ИБ) сәйкес Қазақстанның билiк орындарының макроэкономикалық және секторалдық саясатын қолдау болатын. Және бұл ИБ-нiң 1996-99 жылдарға арналған басшы қағидаты болып қалып отыр.
ХВҚ-мен және Дүниежүзiлiк банкпен ынтымақ ынтымақтастықта Үкiмет реформалары бағдарламасының негiзгi мақсаты макроэкономикалық ахуалды тұрақтандыру, өндiрiс өнiмiн шығарудың кемуiн керi бағытқа бұру, өнiмдiлiктi жақсарту және орташа мерзiмдi перспективада тұрақты дамуға қол жеткiзу, сондай-ақ халықтың әлсiз топтарын қорғау болып табылады.
Қазақстанның билiк орындарымен келiссөздер нәтижесiнде 1996-1999 жылдардағы Индикативтiк бағдарлама шеңберiнде Қазақстан Yкiметiнiң реформалар бағдарламасының негiзгi желiлерiне қолдау көрсететiн басым салалар Серiктестiк пен ынтымақтастық туралы келiсiм мен Дүниежүзiлiк сауда ұйымына кiрудi қоса алғанда, мыналар болып табылады деп шешiлдi: Құрылымдық және Институциональдық реформалар, Ауыл шаруашылығы және Агроөнеркәсiп, сондай-ақ Инфрақұрылымды Дамыту. Мұның өзi, егер нақты өзeктi қажеттiлiк анықталса, сондай-ақ егер осындай қызмет саяси-экономикалық реформаларды жалпы ынталандыруға қосымша ретiнде қаралатын болса, басқа жобаларды қолдауды жоққа шығармайды.
1996-1999 жылдардың Индикативтiк бағдарламасы жобаны айқындау және жүзеге асыру әдiсiне бiрқатар жаңа элементтер енгiзедi, оны қысқаша былай сипаттауға болады: мақсаттардың шектеулi шоғырына көбiрек назар аудару; секторлардың iшiнде де, сол сияқты арасында да, Тасис жобаларында, сондай-ақ Мемлекетаралық Тасис бағдарламасымен және басқа да донорлар жобаларымен мейлiнше өзара толықтырушылық пен мақсаттылыққа және де нәтижесiнде, көбiрек қайырымдылыққа қол жеткiзу үшiн жобалардың үлкен көлбеу байланысы; жобаларды кейiннен қадағалап отыру және ұзарту неғұрлым тиiмдi байланыстырылып, нәтижесiнде, қайтарымдылығы көбiрек болуы үшiн жобалардың төрт жылдық құрылым шеңберiндегi ұзақтығы мен құрастырылуына көбірек назар аудару; және де ұлттық үкіметтердің тілектеріне сәйкес жобалардың мүмкiндiгiнше инвестицияларды атап көрсете отырып неғұрлым көрнекi және нақты нәтижелерi болуға тиiс.
1999 жылғы Iс-қимыл бағдарламасы (IБ) 1996/97 жылғы IБ-мен басталған 1996-1999 жылдар индикативтiк бағдарламасында белгiленген мақсаттардың жалғасы болып табылады. Жалпы алғанда ол үш басым бағыт бойынша 10 жобаны қамтиды. Жобалардың саны қысқарды (96/97 Iс-қимыл бағдарламасында 15), ал жобаның өмiршеңдігі артты. Осының нәтижесiнде нақты секторларда күш-жiгердiң неғұрлым ауқымды шоғырлануына және жобалардың неғұрлым тұрақты болуына қол жеткiзiледi. Ағымдағы Іс-қимыл бағдарламасы шеңберiнде, сондай-ақ қазақ үкiметiнiң тiлектерiне сәйкес, жобалардың қаржылық ресурстарының 60%-ына жуығы мейлiнше басым салаға, Құрылымдық және институциональдық реформаға жұмсалады. Мемлекеттiк, сол сияқты жеке меншiк секторларда туындап келе жатқан нарықтық экономиканы қолдауды ортақ мақсаты етіп қойған ұйымдар мен мекемелерді реформалау және қайта бағдарлау ауқымды тақырып болып табылады. Егер басшылық дамуды жоспарлай алмаса және ұйымдық қолдау мен бақылау құрылымын тиiстi орнына қоя бiлмесе, онда саяси, экономикалық және әлеуметтiк шиеленiстiң болмауы мүмкiн емес. Мемлекеттiк мекемелерге бет бұру әр түрлi бес жоба бойынша жүргiзiледi: мемлекеттiк қызметшiлердi оқыту және қайта оқыту құқықтық реформа жөнiндегi жобаны жүзеге асыру арқылы; салықтарды басқаруда оның ұйымдастырушылық мүмкiндiктерiн дамытуда Мемлекеттiк кiрiс министрлiгінің жәрдемi арқылы; Экономикалық жоспарлау жөнiндегi агенттiкке ақпаратты талдау мен экономикалық болжауда көрсетiлетiн қолдау арқылы; Қазақстандық Менеджмент, экономика және болжам институтының (ҚИМЭП) ұйымдық құрылымдарын жетiлдiру арқылы; Экология министрлiгiне қалаларда ауа кеңiстiгiнiң ластануын азайту жөнiндегi экологиялық стратегияны қалыптастыруға жәрдемдесу арқылы қамтамасыз етiледi.
Екiншi басым бағыт бойынша қызмет. Ауыл шаруашылығы мен Агроөнеркәсіп ауыл шаруашылығы мен оның қосалқы функцияларына арналады. Қазақстан бұрынғыша өзiнiң жалпы ұлттық өнiмiнiң 15%-ын құрайтын ауыл шаруашылығы мен оған жататын салаларға аса тәуелдi, алайда сектор өткiр проблемаларға тап болуда. Ең алдымен мұндай жағдай әмiршiл-әкiмшiл жүйе қалдырған мұраның орын алуынан, сондай-ақ өнiм өндiрудi жолға қою мен өндiрiлген өнiмдi бөлу қызметiндегi iркiлiстердiң себебiнен де болып отыр. Бастапқы ауыл шаруашылығы мен өнiмдi қайта өңдеу жөнiндегi қызметтер әлi қайта құрылымданбаған және соңғы жылдары инвестицияларға зәру. Көптеген фермаларды жекешелендiру нәтижесiнде бiрқатар өнiм жеткiзушiлер үшiн кредиттер тоқтатылды. Қазiр жағдайды түзету және ауыл шаруашылығын келешекте дамытуға жәрдемдесу қажеттiгiн қазақ үкiметi мойындап отыр.
1997 жылғы бағдарлама кредит алуда, шаруа қожалығы техникасына қол жетiмдiлiктi жақсартуда, сондай-ақ көтерме сауда рыноктары мен маркетингтiк ақпарат жүйелерiн дамытуда, жеке меншiк фермаларға ерекше қолдау көрсетiп, жекешелендiру элементтерiн қолдады. Жаңа, ұсынылатын жоба көтерме сауда рыноктары мен маркетингтiк ақпарат жүйесiнiң қазiргi желiсiне кiрiктiрiлетiн болады әрi осы мүмкiндiктердi тиiмдi қазiргi заманғы нарық инфрақұрылым мен ауылдағы жергіліктi ақпараттық жүйелерге кеңейтедi.
Үшiншi басым сала көлiк пен энергетикаға негiзгi мән бере отырып, Инфрақұрылымды дамыту болып табылады. Қазақстан Каспий теңiзiнен Қытайға дейiн, Сiбiрден Орталық Азияның оңтүстiгiне дейiн көсiлiп жатқан орасан зор жазық жерде орналасқан, мұның өзi елдi аймақтық сауда тасқындарының табиғи торабына айналдырады. Экономикалық өмiр тiршiлiгiнiң басты орталықтары осынау орасан зор жер алабында шашырай орналасқан. Экономика көбiрек дәрежеде шикiзат (мұнай, газ, минералдар) экспортына, сондай-ақ көршi мемлекеттер арқылы жоғары сапалы тауарлар импортына тәуелдi. СОНДЫҚТАН барлығын қамтитын және бәсекеге қабiлеттi көлiк желiсiн дамыту да Қазақстан үшiн негiзгi басым бағыт болып табылады.
Бүгiнгi күнге дейiн Тасистiң көлiк секторындағы көмегi негiзiнен ТРАСЕКА жобалары арқылы, мемлекетаралық бюджет қаражатынан қамтамасыз етiлiп келдi, оларда Қазақстан өзiнiң стратегиялық орналасқан жерiне қарай негiзгi серiктес мемлекет болды. Алайда TPACEKA дәлiзi Қазақстан аумағының 1/3-iн ғана қамтиды, ал ТРАСЕКА жобасынан тыс басқа көлiк жолдары елдiң экономикалық дамуы үшiн бiрдей дәрежеде маңызды.
Жаңа, ұсынылатын жоба алдыңғы ТРАСЕКА жобаларының жетiстiктерiн кеңейтедi әрi әкiмшiлiк және кеден рәсiмдерiн жаңартуға қосымша үлес енгiзу жолымен, тасымалдау ережелерi мен тариф саясатын жақсартудағы көмек, көлiк жылдамдығы параметрлерiн әзiрлеу, өнеркәсiп, мұнай-газ өндiрушi аймақтарда, ел экспорты үшiн зор стратегиялық маңызы бар жерлерде көлiк магистральдарындағы қозғалысты болжау, транзиттiк мүмкiндiктердi жетiлдiретiн iргелi жобалардың Техникалық-экономикалық негiздемелерiн даярлау арқылы Қазақстанның көлiк дәлiздерiнiң бәсекелестiгiн арттыруға бағытталады.
Мұнай-газ ресурстарына келсек, Қазақстан INOGATE (Иногейт - Европаға мұнай мен газды тасымалдау жөнiндегi бағдарлама) бағдарламасының мүшесi болып табылады, оның мақсаты негiзiнен жұмыс iстеп тұрған желiнi қалпына келтiру үшiн аса қажеттi инвестицияларды тартуға көмек, сондай-ақ өткiзгiш құбырдың жаңа бағыттарын енгiзу болып табылады. Газ желiсi жеке меншiк компаниялардың басқаруында болғандықтан, Қазақстан бұл шағын секторда өзi үшiн ешқандай пайдаға ие болған жоқ. Алайда мұнай желiсiне және сауданы жақсартуға келгенде, Қазақстан желiнi аудиттеу жөнiндегi Иногейт жобаларына қатысып, мемлекетаралық мұнай-газ желiсiнiң ұйымдық шеңберi жөнiндегi Иногейт Бағдарламасының Рамалық Келiсiмiне қол қойды.
Мемлекетаралық қызметпен қатар қазақ секторын қайта құрылымдау бұрынғыша Тасис қолдауы басымдықтарына кiредi. Қазақойл компаниясының мұнай-газ секторындағы мынадай мүмкiндiктерiн: мұнай мен мұнай өнiмдерiнiң сапасын бақылау, сертификаттау, оффшорлық операциялар үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғау рәсiмдерiн жүргiзу тәрiздi бақылаушы рөлiн орындау мүмкiндiгiн нығайтуға бағытталған жоба ненi қамтиды. Көмек Каспий теңiзiнiң қазақстандық су секторындағы мұнай-газ ресурстарын игеру перспективасында ерекше орынды бола түседi.
Қазақстан Республикасының экологиясындағы жағдай қатерлi болғандықтан және Тасистiң қолданылып жүрген Ережесiне байланысты ұсынылатын жобаларды жобалауда және жүзеге асыруда қоршаған ортаны қорғау мәселелерiне тиiсiнше назар аудару ерекше маңызды.

7. Бағдарламаның құрамдас бөлiктерi

1999 жылға арналған техникалық көмек көрсету жөнiндегi Iс-қимыл бағдарламасы өзiнiң назарын үш басым бағытқа шоғырландырады, атап айтқанда: құрылымдық және ұйымдық реформа; ауыл шаруашылығы мен агроөнеркәсiп; және әсiресе көлiк пен энергетикаға қатысты инфрақұрылымды дамыту. Бұдан басқа, Іс-қимыл бағдарламасының негiзгi жобаларына қосымша тәсiлдермен Тасис бағдарламасының мақсаттарына қол жеткiзу үшiн жұмылдырылуы мүмкiн Ұлттық Индикативтiк бағдарламалар арқылы қаржыландырудың бiрқатар тетiктерi бар.

7.1 Құрылымдық және институциональдық реформа

Бiрiншi кезектегi басымдықтар iшiнде - Құрылымдық және Институциональдық реформа, ұйымдар мен мекемелердi реформалау және туындап келе жатқан нарықтық экономиканы қолдау жағына қайта бағдарлау ауқымды тақырып болып табылады. Жоба өзгерiстер процесi үшiн маңызды болып табылатын: құқықтық реформа, статистика реформасы, салықтық басқару реформасы, макроэкономикалық саясат, жоғары оқу орындарын реформалау, өнеркәсiптiк бәсекелестiк, қоршаған ортаны қорғау сияқты салаларға арналған.

- Қазақстан өзiнiң күш-жiгерiн инфляция қарқынын ауыздықтау, тапшылықты бақылауға келтiру, сондай-ақ ырықтандыру мен жекешелендiруге бағытталған жүйелi реформалар енгiзу арқылы тұрақты макроэкономикалық құрылымды қамтамасыз етуге шоғырландырды. Жұмыс iстеп тұрған құқықтық құрылымның кемшiндiгiн ұғына отырып, үкiмет Құқықтық реформа жөнiндегi мемлекеттiк бағдарламаны мақұлдады. Ұсынылған жобаның негiзгi мақсаты: (1) заң жобаларын жазу саласында техникалық консультациялар беру, сондай-ақ нарықтық реформаларға жататын заңдар дайындау жолымен, нарықтық заң оқуы жүйесiн дамытуды қолдау, заң ақпаратына қол жеткiзудi жеңiлдету және соттардың әкiмшiлiк қызметшiлерi мен судьяларды оқыту жолымен нарықтық экономиканың жұмыс iстеуiне байланысты салаларда нормативтiк құқықтық жүйе мен ұйымдарды нығайту болып табылады.
- Серiктестiк пен ынтымақтастық туралы келiсiм (СЖЫК) егер тек ЕҚ-ның бәсекелестiк туралы ережелерiне қайшылықтар болмаса, өзiнiң өнеркәсiбiн қайта құрылымдау және дамыту жөнiнде Қазақстан жұмсап отырған күш-жiгерiне Қоғамдастықтың қатысуын iлгерiлетуге бағытталған өнеркәсiптiк ынтымақтастыққа жәрдемдесудi қамтамасыз етедi. Қазақстандық экономиканың ырықтандырылуы мен сыртқы сауда үшiн ашылуы ұлттық рынокта және ТМД рыноктарындағы өндiрiстiң кемшiлiктерiн көрсеттi. Ұсынылатын жоба (2) кәсiпорындардың халықаралық стандарттарға сәйкес дамуына, сондай-ақ ұлттық және әлемдiк нарықтарда неғұрлым бәсекеге қабiлеттi болу мүмкiндiгiн беруi тиiс.
- Ақпарат жинау, экономикалық талдау және болжау Экономикалық жоспарлау жөнiндегi агенттiктің қарауында. Осы Агенттiк әлеуметтiк, экономикалық және аймақтық жөнiндегi индикативтiк жоспарларды даярлау үшiн, сондай-ақ Мемлекеттiк инвестициялар бағдарламасын даярлау үшiн жауапты. Ұсынылатын жоба (3) Агенттiк қызметкерлерiнiң макроэкономикалық модельдеу және болжау әдiстемелерiн пайдалану саласындағы дағдыларын жетiлдiруi тиiс.
- Қазiргi заманғы басқару дағдылары мен халықаралық деңгейдегi бiлiм-бiлiкке оқытып-үйрету жолымен бизнес және мемлекеттiк қызмет саласында басшыларды қалыптастыру қажеттігін ұғына отырып, мемлекет Президент жарлығымен 1992 жылы Қазақ менеджмент, экономика және болжам институтын құрды. 1993 жылы Тасис КИМЭП-те Бизнес-Әкiмшiлiк ету магистратурасы (БӘМ) бағдарламасына қолдау көрсете бастады (4).
Соңғы бiрнеше жылда студенттер мен жаңа бағдарламалар саны едәуiр артты. Халықаралық донорлар қоғамдастығының КИМЭП-ке қолдауы осы оқу орнының Орталық Азиядағы үздiк экономикалық мектептердiң бiрi ретiнде танылуына өз үлесiн қосты.
Бүгiнгi күнге туындаған негiзгi проблема экономикалық дербестiк пен орнықтылыққа қол жеткiзу, шетелдiк оқытушылар құрамын сапасы қарайлас жергiлiктiлермен алмастыру, сондай-ақ барлық әкiмшiлiк шығындарды жабу үшiн жеткiлiктi табыс көзiн табу болып табылады. Ұсынылатын жоба КИМЭП-тiң Европалық бизнес мектептерiнiң желiсiне кiрiгуiн нығайтуға, оның жалпы сапасын жақсартуға, сондай-ақ оның экономикалық дербестiгi мен орнықтылығын қамтамасыз етуге мүмкiндiк беруге тиiс.
- Қазақстанның негiзгi экологиялық проблемалары су ресурстарының ластануымен, ауаның ластануымен, радиоактивтiк ластанумен байланысты. Мемлекет мұнай және газ ресурстарын тиiмсiз пайдаланудан, сондай-ақ Семей облысының радиоактивтiк ластануынан зардап шегiп отыр.
Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгi Тасистi қоса алғанда, донорлардың халықаралық қоғамдастығының қолдауымен тұрақты даму үшiн Қоршаған Ортаны Қорғау жөнiндегi Іс-қимылдың Ұлттық Бағдарламасын әзiрледi. Экологиялық проблемалар талданып, мынадай өлшемдерге сәйкес: денсаулық сақтау, қоршаған ортаны қорғау және экономикалық даму басымдықты проблемалар ретiнде атап көрсетiлдi.
Жалғасып отырған жол көлiгi санының өсуi елдiң экологиялық проблемаларының ұлғаюына әсер етiп отыр. Бұл әсiресе ауаның ластануының 70%-дан астамы көлiк құралдарының қалдық газдарынан туындайтын, мұның өзi халықтың денсаулығына нашар әсер ететiн Алматы және Шымкент сияқты үлкен қалаларда орын алуда. Статистика тыныс жолдары сырқаттары мен рактың жылдам өсуiн көрсетiп отыр. Отынның сапасын жақсартуға, көлiк қалдық газдарының деңгейiн төмендетуге, сондай-ақ қоғамдық экологиялық сананы (5) жақсартуға бағытталған шаралар талап етiледi, олар экология және көлiк саясатының стратегиясын дамытуды қолдау жолымен ауаның ластануына байланысты ахуалды жақсарту жөнiндегi негiзгi мәселелердi қамтиды.
Алматы қаласында ластанудың жұртшылық денсаулығына терiс әсерiн төмендетуге бағытталған шаралар бойынша пилоттық акция өткiзiлетiн болады.
- Мемлекеттiк кiрiс министрлiгi Президент жарлығымен 1998 жылғы қарашада құрылды. Жаңа министрлiктiң негiзгi мiндетi салықтарды басқару болып табылады. Ұсынылатын жоба (6) оның функционалдық құрылымын әзiрлеу жолымен салықтарды жинау мен басқарудағы, салық қызметшiлерiнiң бiлiмдерi мен дағдыларын арттырудағы және салық төлеушiлер үшiн неғұрлым қарапайым және әдiлеттi рәсiмдер ұсынудағы Мемлекеттiк кiрiс министрлiгiнiң ұйымдық мүмкiндiктерiн нығайтуға бағытталатын болады.

7.2 Ауыл шаруашылығы және агроөнеркәсiп

Ауылдық жерлердегi 2 миллионнан астам үй шаруашылығын қолдай отырып және 1995 жылғы iшкi ұлттық өнiмнiң шамамен 15%-ын бере отырып, ауыл шаруашылығы Қазақстанда маңызды рөл атқарады. Бұл сан 1986-1990 жылдармен салыстырғанда 25%-дан төмендеп кеттi және таяуда жекешелендiрiлген жекелеген фермалардың үлесiн жете бағаламауы ықтимал. 1995 жылы 194 миллион гектар жер ауыл шаруашылығының қажетiне арналған болатын, олардың тек 16%-ы ғана егiстiк жерлер санатына жатады. Жердi өңдеу қысқа мерзiмдi өсiру маусымымен, бұл 125-175 күн, сондай-ақ сирек және ретсiз жаңбырлармен шектеледi. Осындай кедергiлерге қарамастан сектор отбасылық тұтыну үшiн негiзгi тамақ өнiмдерiнiң едәуiр бөлігін берiп тұрады, импорт негiзiнен шай, кофе, зәйтүн тұқымдарымен және қантпен шектеледi.
Жер реформасы және фермаларды қайта құрылымдау үкiмет тарапынан назарға iлiктi, алайда шын мәнiсiнде жеке меншiк фермалармен қамтылған аумақ шағын болып қалып отыр. Ауыл шаруашылығы жерлерiнiң көпшiлiк бөлiгi (75%) әдетте, бұрынғы бастықтардың басшылығымен өндiру мен сатудың жеке меншiк жүйесi-мiс дегендi пайдаланып, бұрынғы мемлекеттiк секторда қалып отыр. Жердi шын мәнiнде жекешелендiруден өзге, оны пайдалану аймақтық деңгейде экономикалық, әлеуметтiк және саяси факторлармен шектеледi. Егер облыстық деңгейдегi бастамашылықтар арқылы одан әрi серпiн алмаса, фермаларды қайта құрылымдау процесi тоқтап қалу қаупi бар. Осы басымдылығы жөнiнен екiншi саладағы Тасистiң көмегi негiзiнен жеке меншiк фермерлiк сектордың дамуында өзектi болып табылатын мәселеге арналады, атап айтқанда: тиiмдi ауыл шаруашылығы маркетингтiк инфрақұрылымын құру.
Жетiлдiрiлген маркетинг жүйесiнiң мәнi фермерлiк ресурстарды бөлуде және тұтынушылардың мұқтаждықтарын қанағаттандыруда сатып алуға берiлген тапсырыстардың емес, бағаның айқындаушы факторға айналуында болып табылады. Маркетинг тiзбегiнiң әрбiр буынында нағыз бәсекелестiк болуға тиiс. Көп арналы маркетингтiк жүйенi дамыту, бағалардың ашықтығын қамтамасыз ететiн ақпараттық нарық жүйесiмен бiрге бәсекелес бағаларды қамтамасыз етудiң неғұрлым тиiмдi тәсiлi болып табылады. Ауыл шаруашылығы өнiмiн бөлу жүйесi қазiргi кезде мемлекеттiк жүйеден нарық мұқтаждарына жауап беретiндей жүйеге дами отырып, елеулi өзгерiстерге ұшырау үстiнде.
Ұсынылатын ауыл шаруашылығы маркетингтiк жобасы (7) Ауыл шаруашылығы министрлiгiне және облыстық департаменттерге ауыл шаруашылығы рыногының қолайлы инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседi және көтерме сауда рыноктарында әзiрленген бастамашылықтар мен нарықтық ақпарат үшiн қосымша әрi тiрек ретiнде қызмет ететiн болады.

7.3 Инфрақұрылымды дамыту

1996-1999 жылдардың Индикативтiк бағдарламасында айқындалған үшiншi басым сала инфрақұрылымды, атап айтқанда энергетика мен көлiктi дамыту болып табылады.

- Қазақстанның стратегиялық орналасқан жерi оның кең байтақ кеңiстiгiн аймақтағы сауда үшiн табиғи торапқа айналдырады. Іскерлiк экономикалық белсендiлiктiң негiзгi орталықтары бүкiл орасан зор аймақ бойынша шашырай орналасқан. Ел экономикасы шикiзат (мұнай, газ, минералдық ресурстар) экспортына және көршi мемлекеттер аумағы арқылы жоғары сапалы тауарлар импортына аса тәуелдi. Тиiмдi көлiк жүйесi, сонымен, елдiң экономикалық дамуы үшiн аса қажет болып табылады.
Бүгiнгi күнге дейiн Тасистiң көлiк секторындағы жәрдемi негiзiнен ТРАСЕКА жобалары арқылы қамтамасыз етiлiп келдi, онда Қазақстан өзiнiң стратегиялық орналасуына қарай негiзгi серiктес мемлекет болды. Алайда, ТРАСЕКА дәлiзi Қазақстан аумағының 1/3-iн ғана қамтиды, ал ТРАСЕКА жобасынан тыс қалған көлiк жолдары елдiң экономикалық дамуы үшiн бiрдей дәрежеде маңызды.
Жаңа ұсынылатын жоба (8) алдыңғы ТРАСЕКА жобаларының жетiстiктерiн кеңейтедi әрi әкiмшiлiк және кеден рәсiмдерiн жаңғыртуға қосымша үлес қосу жолымен, тасымалдау және тариф саясаты ережелерiн жақсартудағы көмекпен, көлiк жылдамдығы параметрлерiн әзiрлеумен, өнеркәсiптi, мұнай-газ, шикiзат өндiру аймақтарында, ел экспорты үшiн зор стратегиялық маңызы бар жерлерде көлiк магистральдарындағы қозғалысты болжаумен, транзиттiк мүмкiндiктердi жетiлдiретiн iргелi жобалардың Техникалық-экономикалық негiздемелерiн даярлаумен Қазақстанның көлiк дәлiздерiнiң бәсекелестiгiн арттыруға бағытталады.
- Қазақстанның мұнай-газ секторы Қазақойл компаниясына ұлттық мұнай-газ дәстүрлi рөлi берiле отырып, 1997 жылы қайта құрылымданған болатын. Таяуда ғана, мұнай тасымалдарымен айналысатын екiншi компания Қазақойлды халықаралық интеграцияланған компанияға қайта құра отырып, оған қосылды.
Қазақойл оның мұнай-газ секторындағы байқаушы рөлiне көмек көрсетуге бағытталған 1996 жылғы Тасис жобасының алушысы болып табылады, мұның өзi мемлекеттiк құрылымдарға жұмыс істеп тұрған мұнай-газ компаниялары алатын ақпаратты сақтауға және сұратуға мүмкiндiк беретiн пилоттық деректер базасын жасады, сондай-ақ жобаны дамытудағы оның мүмкiндiктерiн нығайтуға бағытталған элементтi қамтиды, бұдан басқа бұған бұрғылаудың алдыңғы қатарлы тәсiлдерiне үйрету элементi де кiредi.
Жаңа жобалық ұсыныс (9) мемлекеттiк құрылымдардың өздерiнiң бақылаушы рөлiн атқару, сондай-ақ мұнай және мұнай өнiмдерiнiң сапасын тәуелсiз бақылау және сертификаттау, оффшорлық қызмет үшiн қауiпсiздiк пен қоршаған ортаны қорғау рәсiмдерiн жүргiзу, сондай-ақ қазiргi заманғы технологиялар саласындағы бiлiм-бiлiктi беру сияқты мұнай-газ секторын одан әрi дамыту үшiн өмiрлiк қажеттi басқа да мәселелерге бет бұру қабiлетiн одан әрi күшейтуге бағытталатын болады.

7.4 Бистро

Бистро бағдарламасына Алматыдағы Европа комиссиясының өкiлдiгi басшылық жасайды. Ол 100000 Евроға дейiнгi шағын жобаларды қаржыландыруға арналған. Оның негiзгi мақсаты: жергiлiктi жерлерден алынған ақпарат көп үмiт күттiретiн шағын жобаларды көрсеткен кезде, жылдам әрi икемдi iс-қимыл жасай отырып, Tacиc бағдарламасын толықтыру; Тасистiң негiзгi жобаларына тарату немесе көшiру мүмкiн болатын, техникалық көмек жобалары үшiн үмiт күттiретiн ұсыныстарды шағын ауқымда, жергiлiктi жерде тексеру; сондай-ақ оларға iрi халықаралық көмек бағдарламаларына шығу оңайға түспейтiн серiктес ұйымдардың барлық түрлерi үшiн қол жетiмдiлiк ұсыну.

7.5 Шағын жобалар бағдарламасы

Қазақстан бұрынғысынша шағын жобалар бағдарламаларының көпшiлiгiне қатысатын болады.

8. Бағдарламаны жүзеге асыру

Ұсынылатын қадамдарды жүзеге асыруды 1999 жылы бастаған жөн. Бағдарламаны енгiзу, мүмкiн болғанынша, ЕҚ жеке меншiк және мемлекеттiк операторларын олардың қазақстандық серiктестерiмен немесе арнаулы институттарымен, қоғамдық пайдалану кәсiпорындарымен, қорларымен және т.с.с. байланыстырады. Қазақстандық серiктес кәсiпорындармен және мекемелермен және солар арқылы жобаны жүзеге асырумен айналысатын ЕҚ ұйымдарының жұмысы көтермеленетiн болады. Бағдарламаны ЕҚ Комиссиясы мен қазақстандық билiк органдары, көмектi ақырғы алушылар, сондай-ақ жалдаушы компаниялар мен мекемелер жүзеге асыратын болады. Келiсiм-шарттар Тасис ережелерiне сәйкес тапсырылады.
Келiсiм жасасу дегендi бiлдiретiн осы бағдарламаны жүзеге асыру 2002 жылғы 31 желтоқсанда аяқталуға тиiс. Төлемдер 2003 жылғы 31 желтоқсанға дейiн тәртiпке келтiрiлуi тиiс. Бағдарламаға DG1А Бас Директоратымен тығыз ынтымақтастықта Relex Соmmоn Service жобаларын орындау үшiн жауапты бөлiмше басшылық жасайтын болады.

Бағалау және Мониторинг

Егер қажеттiлiк болса, жергiлiктi жерде өткiзілетiн әдеттегi қадағалауға және бақылауға қосымша Комиссия қызметтерi мен Қоғамдастықтың Есеп Палатасы бағдарламаның iлгерiлеуiн және мердiгерлердiң iс-қимылын қадағалау мақсатында, сондай-ақ бағдараламалар мен келiсiмдердiң мақсаттарына қол жеткiзу фактiсiн кейiн жан-жақты бағалауды қолдану үшiн тәуелсiз консультанттармен келiсiмдерге қол қойды.

Аудит

Осы бағдарлама бойынша қаржыландырылатын қызмет Комиссияның тиiстi қызметтерi мен Қоғамдастық Есеп Палатасының, егер қажет болса, жергiлiктi жерде өткiзу үшiн, бақылауында болады. Осы бағдарлама қаржыландыратын шығыстар туралы есептер мен жазбаларды Комиссияның және Қоғамдастық Есеп Палатасының мiндеттерiне залал келтiрмей, Комиссия келiсiм-шарт бойынша сырттан жалдаған аудитор ұдайы тексере алады.

9. Реформалар процесiн жүргiзу жөнiндегi үкiмет
мiндеттемелерi

1996-1999 жылдардың индикативтiк бағдарламасында айқындалғандай, Тасистiң 1996-1999 жылдар кезеңiндегi жәрдемi Европалық Одағы мен Жаңа тәуелсiз мемлекеттер арасында қол жеткiзiлген Серiктестiк және ынтымақтастық туралы келiсiмге енгiзiлген белгiлi екi жақты экономикалық және саяси құндылықтар мен практикалық кезеңдер негiзiнде жүзеге асырылады. Бұл Хельсинки қорытынды Актiсiмен және жаңа Европаға арналған Париж Хартиясында айқындалғанындай демократиялық қағидаттар мен адам құқықтарын, сондай-ақ СБСЕ (ЕҚЫҰ), Бонн құжаттарында баяндалғандарды да қоса, нарықтық экономика қағидаттарын құрметтеуге қатысты. Осы қағидаттар Европа Одағы мен оған мүше елдердiң iшкi және сыртқы саясатының iргетасын қалайды, сондай-ақ Европа Комиссиясының көмек беру мәселесiнде мiндеттi элемент құрайды.
1998/99 Iс-қимыл бағдарламасымен қаржыландырылатын қызмет Қазақстан өкiметi негiздеген макроэкономикалық және секторальдық саясаттың тұтас бiрлiгi болып табылады. Осы Іс-қимыл бағдарламасының орындалуы өкiмет макроэкономикалық реформалардың қажеттi шараларын қолға алуды жалғастырып отырған жерде және демократияға қарай ұласып отырған iлгерiлеушiлiк бар жерде жүзеге асырылуы мүмкiн. Тап осы тәрiздi, Іс-қимыл бағдарламасы белгiлеген, ынтымақтастық үшiн таңдап алынған кеңiстiк шеңберiнде жобаларды жүзеге асыру Қазақстан үкiметiнiң тиiстi реформалық процестердi орындауында жалғасып отырған iлгерiлеушiлiкпен толықтырылуы тиiс.

IС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ - ҚАЗАҚСТАН
1999

10. ШЫҒЫНДАР СМЕТАСЫ МЕН ҚАРЖЫЛАНДЫРУ

млн. EBPO
А. Кәсiпорындарды қолдау 8.8
1. Құқықтық реформаны жүзеге асыруға жәрдемдесу 1.0
2. Өнеркәсiптiк бәсекелестiкке жәрдемдесу 1.0
3. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi Агенттiктi қолдау 1.0
4. КИМЭП-тiң ұйымдық дамуына жәрдемдесу 2.3
5. Экология министрлiгiне жәрдемдесу 1.0
6. Мемлекеттiк кiрiс министрлігіне ұйымдық жәрдемдесу 2.5
В. Тамақ өнiмдерiн өндiру, қайта өңдеу және бөлу 2.0
7. Ауыл шаруашылығы өндiрушiлерін қолдау 2.0
С. Көлiк және телекоммуникациялар 2.0
8. Транзиттiк дәлiздер саясатын әзiрлеу 2.0
О. Энергетика 2.0
9. ҚАЗАҚОЙЛ компаниясын қолдау 2.0
E. Бистро 0.85
Г. Резервтер 1.0
Жиыны 16.65

Бұдан басқа, Қазақстан шағын жобаларды қаржыландыру жөнiндегi бағдарламаларға (SPP 8i АТА) қатысатын болады. Бұл жеке қаржылық ұсыныста баяндалатын болады. Жалпы алғанда 7.35 миллион Евро мынадай салаларға бөлiндi:
1. Темпус 2.0
2. Стратегия жасауға консультативтiк жәрдемдесу бағдарламасы 2.5*
3. Кеден 0.5
4. Статистика 1.5
5. Лиен 0.3
6. Менеджменттiң тиiмдiлiгiн арттыру бағдарламасы 0.3
7. Қалалардың бауырласуы 0.2
8. АТА тетiгi 0.05
Барлығы 7.35

________________
* ("Қазақстанның экономикалық үрдiстерi" журналының жарияланымдарын қоса алғанда)

ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТУРАЛЫ МЕМОРАНДУМҒА ҚОЛДАНЫЛАТЫН
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Бiрге "Келiсушi тараптар" деп аталатын,

бiр жағынан,

бұдан әрi "КОМИССИЯ" деп аталатын Еуропалық қоғамдастықтар комиссиясы, бұдан әрi "Қоғамдастық" деп аталатын Еуропалық экономикалық қоғамдастық үшiн және оның атынан әрекет ете отырып,

және екіншi жағынан

бұдан әрi "Үкiмет" деп аталатын Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасы үшiн және оның атынан әрекет ете отырып,
Қазақстан Республикасы Қоғамдастық Кеңесiнiң 1991 жылғы 15 шiлдедегi N 2157/91 және 1993 жылғы 19 шiлдедегi N 2053/93 нұсқаулығында көзделгенiндей, Қоғамдастықтың техникалық жәрдем көрсету бағдарламасы бойынша IС-ШАРАЛАР түрiнде көмек алатын ел болып табылатындықтан,
Қоғамдастықтың Техникалық жәрдем көрсету бағдарламасы бойынша Қазақстан Республикасында қаржыландырылатын IС-ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыру үшiн жалпы техникалық, заңдық және әкiмшiлiк ережелерi бекiтiлуi тиiс болғандықтан,
МЫНАЛАР ТУРАЛЫ КЕЛIСТI:

1-БАП

Келiсушi тараптар арасындағы ынтымақтастыққа жәрдемдесу үшiн, Қазақстан Республикасындағы экономикалық және әлеуметтiк реформалар процесiн қолдау мақсатында, Келiсушi тараптар жоғарыда аталған нұсқаулықта көрсетiлгендей, Қаржыландыру туралы меморандумға қолданылатын осы Жалпы ережелерде бекiтiлген, техникалық, заңдық және әкiмшiлiк құрылымдардың шеңберiнде қаржыландырылатын және өмiрге енгiзiлетiн ІС-ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыруға келiстi. IС-ШАРАЛАРДЫҢ (немесе IС-ШАРАЛАР жиынтығының) әрқайсысының жекелеген бөлiктерi оны Келiсушi тараптар қабылдауы тиiс Қаржыландыру туралы меморандумда баяндалатын болады.
Келiсушi тараптар барлық IС-ШАРАЛАРДЫҢ тиiсiнше орындалуын қамтамасыз ету үшiн барлық қажеттi қадамдарды жасауда.
Келiсушi тараптар оның тиiмдi жүзеге асырылуы мүддесiнде өзара келiсiм бойынша жеке iс-шараны модификациялай алады. Мұндай модификациялау:
а) бағдарламалардың түрлi сандық компоненттерiн Қаржыландыру туралы меморандумның құны бойынша бөлiсте көрсетiлген соманың 15%-нан артығырақ бөлуде өзгерiске;
б) бағдарламаның мазмұнында немесе техникалық элементтерiнде елеулi өзгерiстер жолымен бастапқы белгiленген шарттарда бағдарламаны орындауға ықпал етуге әкеле алмайды.

2-БАП

Қаржыландыру туралы меморандумға қолданылатын осы Жалпы ережелермен қамтылған әрбiр ІС-ШАРА Қаржыландыру туралы әрбiр меморандумға енгiзу жобаланатын, осы құжатқа қосымшада баяндалған жалпы ережелерге сәйкес жүзеге асырылатын болады.
Қаржыландыру туралы меморандум алайда, ІС-ШАРАНЫ жүзеге асыру үшiн қажет болған жағдайда осы Жалпы ережелер түрлендiре және толықтыра алады.

3-БАП

Осы Жалпы ережелердiң шарттары сондай-ақ Қазақстан Республикасы және көмек алатын, бiрақ өзiнiң мәнi бойынша Қаржыландыру туралы жеке меморандуммен қамтылмаған басқа елдер үшiн мүдделiлiк бiлдiретiн, аймақтағы мемлекетаралық ІС-ШАРАЛАРДЫ қоса алғанда, Қоғамдастықтың техникалық жәрдем көрсету бағдарламасы бойынша қаржыландырылатын ІС-ШАРАЛАРҒА қолданылатын болады.

4-БАП

Осы Жалпы ережелер бойынша қаржыландырылатын ШАРАЛАРҒА қатысты мәселелер үшiн Комиссия Қазақстан Республикасында тiркелген өзiнiң өкiлдiгiне (егер ол бар болса) Комиссияның атынан және Қазақстан Республикасының тиiстi билiк органдарымен тығыз ынтымақтастықта қаржылық және техникалық басқарудың заңды практикасына сәйкес IС-ШAPAHЫҢ жүзеге асырылуын қамтамасыз ететiн ұсыным жiбере алады.

5-БАП

Осы Жалпы ережелерге қатысты кез келген дау осы Жалпы ережелердiң мақсаттарын ескере отырып, сөйтiп проблеманы шешу үшiн барлық мүмкiндiктi күш-жiгер жұмсайтын, Келiсушi тараптардың арасында консультациялар мәселесi болып табылады.

6-БАП

Осы Жалпы ережелер оларға тараптардың екеуi де қол қойған күнi күшіне енедi.
Олар Қоғамдастық Кеңесiнiң 1991 жылғы 15 шiлдедегi N 2157/91 және 1993 жылғы 19 шiлдедегі N 2053/93 нұсқаулығында көрсетiлгендей, Қоғамдастықтың техникалық жәрдем көрсету бағдарламасы бойынша жүзеге асырылатын барлық iс-шараларға қолданылатын болады.

7-БАП

Қаржыландыру туралы меморандумға қолданылатын осы Жалпы ережелер Еуропалық экономикалық қоғамдастық және Кеңестiк Социалистiк Республикалар Одағы 1991 жылғы 2 тамызда қол қойған Хаттаманы алмастырады және жояды.
Брюссельде 1994 жылғы 4 ақпанда жасалды, ағылшын және орыс тiлдерiндегi дубликаттары екi түпнұсқалық көшiрмеде, әрбiр мәтiннiң күшi бiрдей.

ЕУРОПАЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН
ҚОҒАМДАСТЫҚТАР РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
КОМИССИЯСЫ YКIМЕТI

Сэр Леон Бриттан Д. Сембаев
Еуропалық қоғамдастықтар Қазақстан Республикасы Премьер-
Комиссиясының-президенті Министрінің Екіншi орынбасары

ҚОСЫМША

ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТУРАЛЫ МЕМОРАНДУМҒА ҚОЛДАНЫЛАТЫН
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРI I ТАРАУ - IС-ШАРАЛАРДЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ 1-БАП
ҚOFAMДАСТЫҚТЫҢ БЕЛГIЛЕНГЕН ҚАРЖЫЛЫҚ ҚАРАЖАТ БӨЛУI

Мөлшерi қаржыландыру туралы әрбiр Меморандумда белгiленетiн, бұдан әрi "ЕЭҚ-тың субсидиясы" деп аталатын Қоғамдастықтың белгiленген қаржылық қаражат бөлуi тиiстi түрде бекiтiлген келiсiм-шарттардың немесе жұмыс бағдарламаларының негiзiнде салымдар шегiн және төлемдердi жүзеге асыруды айқындайды.

2-БАП
ТӨЛЕМДЕР

1. Төлемдердi Комиссия тiкелей мердiгерге немесе жұмыс бағдарламасының негiзiнде ресмилiктер орындалған жағдайда арнайы жоба үшiн арналған, мердiгерлер Комиссияның немесе Комиссияның қадағалауымен IС-ШАРАНЫ орындауға жауапты ұйымның атынан төлем жүргiзiлетiн банктiк шотқа аванс нысанында төлеудi жүргiзедi.
Әрбiр ретте, ІС-ШАРА жұмыс бағдарламасының негiзiнде жүзеге асырылуы тиiс болған кезде, шотқа аванстық төлемдер жасау қолдағы ақша қозғалысының тиiстi жоспарларына негiзделе отырып жүргiзiледi.
Келiсiм-шарттар стандартты келiсiм-шарттар және Европалық қоғамдастықтар Комиссиясы қолданатын келiсiм-шарттар үшiн жалпы ережелер сияқты халықаралық үлгiлерге сәйкес болады.

II ТАРАУ - МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАУ 3-БАП
ЖАЛПЫ

Техникалық ынтымақтастық жөнiндегi келiсiм-шарттар және жеткiзу жөнiндегi келiсiм-шарттар жасасу үшiн қолданылуға тиiс рәсiм төменде тұжырымдалған қағидаттарға сүйене отырып, қаржыландыру туралы Меморандумда белгiленетiн болады.

4-БАП
БАСТАУ

КОМИССИЯ рұқсат еткен жекелеген жағдайларды қоспағанда, келiсiм-шарттарды орындау үшiн талап етілетiн материалдар, ресурстар және қызмет көрсетулер Қоғамдастықтан немесе 1991 жылғы 15 шiлдедегi N 2157/91 және 1991 жылғы 19 шiлдедегi N 2053/93 нұсқаулықтарда көрсетiлген бенефициарий елдерден шығуы керек. Бенефициарий-елдердiң осы келiсiмге қол қою сәтiне жасалған тiзiмi қоса берiлiп отыр.
Жекелеген жағдайларда және Комиссияның айрықша ұйғарымымен бастау РНАRE бағдарламасының бенефициарий-елдерiне, жерорта теңiздiк елдерге дейiн және бiрлесiп қаржыландырған жағдайда iске қатысты басқа үшiншi елдерге дейiн кеңейтiлуi мүмкiн. РНАRE бағдарламасының бенефициарий-елдерiнiң осы келiсiмге қол қою сәтiне тiзiмi қоса берiлiп отыр.
Бiртектi немесе әртүрлi ұлттық тектен шыққан фирмалар арасындағы топтастыру, консорциум және субмердiгерлiктер туралы келiсiмдер осы бастау ережелерiнiң ықпалында болады.

5-БАП
СТАНДАРТТЫ РӘСIМДЕРДЕН БАС ТАРТУ

Мәселенiң кiдiрiссiздiгi немесе ІС-ШАРАНЫҢ мәнi, екiншi кезектегi маңыздылығы немесе ерекше сипаттарының (мысалы, екi кезеңдi қаржыландыру операциясы, көп желiлi операциялар, жекелеген техникалық ерекшелiктер және т.c.c.) себептерi бойынша ақталудың қайда екендiгi түсiндiрiлген жағдайларда КОМИССИЯ ерекшелiктер ретiнде:
- жобалар конкурсы туралы шектеулi хабарландырудан кейiн жеткізілім жөнiндегi келiсiм-шарттарды орналастыруға;
- тiкелей келiсiммен келiсiм-шарттар жасасуға рұқсат бере алады.

6-БАП
ЖЕТКIЗIЛIМДЕР ЖӨНIНДЕГI КЕЛIСIМ-ШАРТТАРҒА ҚАТЫСУ ШАРТТАРЫ

5-баптың шарттары бойынша жеткiзiлiмдер жөнiндегi келiсiм-шарттарға қатысу үшiн тең жағдайларға атап айтқанда, жобалар конкурсына қатысу үшiн шақыруды тиiстi уақытында жариялау жолымен кепiлдiк берiледi. Қоғамдастықтың хабарландыруы әдетте, Европалық қоғамдастықтардың Ресми журналында және тиiстi бұқаралық ақпарат құралдарында Қазақстан Республикасы және басқа да мүдделi елдер үшiн жарияланады.

7-БАП
КЕЛIСIМ-ШАРТТАРДЫ ҰСЫНУ

КОМИССИЯ әрбiр операция үшiн таңдалған ұсыныс әсiресе өтiнiм берушiлер ұсынған бiлiктiлiктер мен кепiлдiктер, жеткiзiлiмдер мен қызмет көрсетулердiң шығындары мен сапасы, жүзеге асырудың сипаты мен жағдайлары, кәдеге жаратуға жұмсалатын шығыстар мен техникалық құндылығы тұрғысынан неғұрлым экономикалық тиiмдi болып табылатындығына кепiлдiк беретiн болады.
Жеткiзiлiмдер бойынша келiсiм-шарттар жобалары конкурсының нәтижелерi Қоғамдастықтың ресми журналында жарияланатын болады.

8-БАП
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘРДЕМ КӨРСЕТУ ЖӨНIНДЕГI КЕЛIСIМ-ШАРТТАР

1. Техникалық жәрдем көрсету жөнiндегi келiсiм-шарттар әдетте, жобалар конкурсы туралы шектеулi хабарландырудың соңын ала, немесе бұл Қоғамдастықтың жалпы бюджетiне қолданылатын қаржылық нұсқаулыққа сәйкес тiкелей келiсiм рәсiмдерi арқылы техникалық, экономикалық немесе қаржылық себептермен ақталған кезде жасалады.
2. КЕЛIСIМ-ШАРТТАРДЫ не КОМИССИЯ не бұл қаржыландыру туралы Меморандумда көзделген кезде көмек алушы немесе оның атынан iс-қимыл жасайтын заңды тұлға КОМИССИЯ немесе оның Қазақстан Республикасында тiркелген өкiлi бекiткеннен кейiн, егер осындай бар болатын болса, құрайтын, талқылайтын және жасасатын болады.
3. Жобалар конкурсы туралы шектеулi хабарландыру шеңберiнде КОМИССИЯ немесе бұл қаржыландыру туралы Меморандумда көзделген кезде Комиссияның рұқсатымен көмек алушы немесе оның атынан iс-қимыл жасайтын заңды тұлға қатысуға шақырылатын әлеуеттi мердiгерлердiң түпкілікті тізімін даярлайды.
4. Тiкелей келiсiм рәсiмiнiң шеңберiнде КОМИССИЯ немесе бұл қаржыландыру туралы Меморандумда көзделген кезде Комиссияның рұқсатымен көмек алушы немесе оның атынан iс-қимыл жасайтын заңды тұлға үмiткердi таңдайды және келісім-шарт жасасады.

III ТАРАУ - ЖЕҢІЛДІКТЕР БЕРУ 9-БАП
ЖАЛПЫ АРТЫҚШЫЛЫҚТАР

Комиссия қаржыландыратын ІС-ШАРАЛАРМЕН қамтылған қызметшiлер iссапардағы сарапшылар мәртебесiн алады және Үкiмет осы мақсат үшiн Қазақстан Республикасына келетiн осы сарапшыларға және олардың отбасы мүшелерiне Қазақстан Республикасында қызмет көрсетулерi осындай немесе осыған ұқсас мақсаттар үшiн талап етiлетiн басқа экспатрианттардан кем емес құқықтар мен артықшылықтар бередi.

10-БАП
ҚҰРУ, ОРНАЛАСТЫРУ, КЕЛУ ЖӘНЕ ТҰРУ МҮМКIНДIГI

Жеткiзiлiмдер мен қызмет көрсетулер бойынша келiсiм-шарттар жасалған жағдайда келiсiм-шарттарға қатысуға мүдделi тұлғалар Қазақстан Республикасына келуге және егер мұны келiсiм-шарттың маңыздылығы талап етсе, уақытша орналасуға және тұруға құқық алады. Бұл құқық тек келiсiм-шарт туралы хабарланғаннан немесе жобалар конкурсына қатысуға шақыру жарияланғаннан және келiсiм-шартты даярлау үшiн зерттеулер жүргiзетiн қызметкерлер қарағаннан кейiн ғана алынады: ол өз күшiн мердiгер аталған соң бiр айдан кейiн жояды.
Үкiмет, 9-бапта көрсетiлгендей, Қоғамдастық қаржыландыратын қызмет көрсетуге жасалған келiсiм-шарттармен жұмыс iстейтiн қызметкерлерге және олардың отбасыларына бiрнеше дүркiн қолданылатын визалар бередi және визалардың Қазақстан Республикасында қолданылу мерзiмдерiнің ұзартылуын қамтамасыз етедi. Бұдан басқа, Үкiмет жоғарыда аталған iссапардағы сарапшыларға келiсiм-шарттың сипаты талап еткен кезден бастап және оны орындау үшiн қажеттi кезеңнiң шегiнде және Қазақстан Республикасының тиiстi заңдары мен ережелерiне сәйкес тұруға рұқсат алуға, онда жұмыс iстеуге және ол жерден шығып кетуге рұқсат бередi.
Сарапшылар келiсiмен ҮКIМЕТ оларға және олардың отбасыларына РЕСПУБЛИКАНЫҢ барлық аумағында еркiн орын ауыстыруға және кез келген қалада қандай да болмасын қосымша арнайы рұқсат алу қажеттiлiгiнсiз тұруға рұқсат және виза бередi.

11-бап
ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ЭКСПОРТЫ МЕН ИМПОРТЫ

ҮКIМЕТ ІС-ШАРАНЫ жүзеге асыруға арналған қажеттi кәсiби жабдықтардың және оның iшiнде автомобильдердiң импорты үшiн қажеттi рұқсат бередi.
Іссапарға келген сарапшылар жобаны орындау мақсатында әкелiнген автомобильдердi осы автомобильдердiң келiсiлген жобалар үшiн жеткiзiлгендiгi және Қоғамдастықтың немесе осы келiсiлген келiсiм-шартты орындау үшiн Қоғамдастықпен тиiстi үлгiде келiсiм-шарт жасасқан ұйымның қарауында тұратындығы көрсетiлген тiзiмге тiркейдi.
Бұдан басқа, Үкiмет жеткiзiлiмдер мен қызмет көрсетулер бойынша келiсiм-шарттарды орындаған жеке және заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес жоғарыда аталған жабдықтар мен автомобильдердi керi экспорттауға қажеттi рұқсат бередi.

12-БАП
ВАЛЮТА ИМПОРТЫ МЕН АЙЫРБАСЫН БАҚЫЛАУ

ІС-ШАРАЛАРДЫ жүзеге асыру үшiн ҮКIМЕТ шетел валютасының импортына және сатып алуға рұқсат берiлуiн және Қоғамдастық мүшелерiнiң арасында айырмашылықтар белгiлеместен валюта айырбастауды бақылау ережелерiнiң қолданылуын өз жауапкершiлiгiне алады.
ҮКIМЕТ iссапардағы сарапшыларға және олардың отбасыларына техникалық көмек көрсету жөнiндегi келiсiм-шарттың мерзiмi iшiнде Қазақстан Республикасына шетелдiк валюта әкелуге және онда сақтауға қажеттi рұқсат бередi.
Бұдан басқа, iссапардағы сарапшылар және олардың отбасылары өздерiнiң таңдауларына қарай пайдаланылмаған шетелдiк валютаны әкету құқығын алады.

13-БАП
САЛЫҚ САЛУ ЖӘНЕ KEДЕН

1. Салықтар және баж салығы ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылмайды.
2. ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын немесе бiрлесiп қаржыландырылатын келiсiм-шарттарды орындау шегiнде Қазақстан Республикасына әкелiнген жабдықтар мен автомобильдердi қоса алғанда, тауарлардан импорттық алымдар, салықтар немесе осындай сипаттағы, Үкiмет немесе оның қандай да болмасын органы бекiткен фискальдық алымдар алынбайды.
- КОМИССИЯНЫҢ талап етуi бойынша ҮКIМЕТ олар туралы әңгiме қозғалып отырған импортталған тауарлардың жоғарыда аталған салықтарды, баж салықтарын және алымдарды реттеу туралы қандай да болмасын дауларға қарамастан келiсiм-шарттың қалыпты орындалуы үшін өткiзу пунктiнен алушыға дейiн мерзiмiнде өткiзiлуiне кепiлдiк бередi.
- ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын жеткiзiлiмдер бойынша келiсiм-шартқа Қазақстан Республикасынан шығарылған өнiм енгiзiлген жағдайда, келiсiм-шарт осындай жеткiзiлiм түрiне Қазақстан Республикасында қолданылатын iшкi салықтар немесе фискальдық алымдар енгiзiлмеген бағаның негiзiнде жасалады және осындай салықтар мен алымдардың тiзiмiн бөлек беру керек.
3. ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын келiсiм-шарттар осындай алымдардың болуына немесе олардың енгiзiлуге тиiстi екендiгiне қарамастан қолданылуы бiрдей құжатты немесе тiркеу салымдарын немесе фискальдық алымдарды штампылау талаптарына жатпайды.
4. ЕҚ субсидиясынан қаржыландырылатын техникалық ынтымақтастық келiсiм-шарттары бойынша жұмыс iстейтiн экспатрианттарды қоса алғанда, жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасындағы Үкiмет немесе оның қандай да болмасын органы мынадай төлемдерден босатылады:
- әлеуметтiк сақтандыру шегерiмдерiнен;
- кәсiпкерлiк қызметке салынатын салықтан және табыс салығынан немесе Қоғамдастықтан немесе Қоғамдастық келiсiм-шарт жасасқан ұйымнан алынған осындай сипаттағы алымдардан.
5. Осы жерде жұмыс iстейтiндерден басқа - техникалық ынтымақтастық жөнiндегi келiсiм-шарттарда айқындалған мiндеттердi орындау мақсатында жұмыс iстейтiн жеке тұлғалардың (және олардың отбасы мүшелерi) жеке пайдаланулары үшін импортталған жеке және үйде пайдаланылатын заттар, сондай-ақ тағам әкелу алымдарынан, салықтардан және Қазақстан Республикасында ҮКIМЕТ немесе оған бағынысты қандай да болмасын орган алатын, баламалы күшi бар фискальдық алымдардан босатылады.
Айтылған үйде және жеке пайдаланылатын заттар келiсiм-шарт аяқталғаннан кейiн Қазақстанда қолданылып жүрген ережелерге сәйкес не керi экспортталуы не Қазақстан Республикасына сыйға тартылуы мүмкiн.
Қолданылып жүрген ережелер мен нұсқаулықтардың сақталуына бағына отырып, осы көлiк құралының тек қана тиiстi келiсiм-шарт кезеңi iшiнде пайдалану және осы кезеңнiң аяқталуы бойынша керi экспорттау шартымен бiр отбасына бiр моторлы жылжымалы құралды баж салығын салмастан Қазақстан Республикасына импорттауға рұқсат етiлдi. Сарапшылар және олардың отбасыларының мүшелерi олардың өздерiнде бар жүргiзушi куәлiктерiн көрсете отырып, жергiлiктi жүргiзушi куәлiктерiн ала алады.
6. 11-бапта көрсетiлгенiндей, кәсiби жабдықтарды импорттайтын жеке және заңды тұлғалар олардың өтiнiштерi бойынша аталған жабдықтарға қатысты Қазақстан Республикасының заңымен айқындалғандай, уақытша әкелу жөнiндегi артықшылықтарды алады. Әкелу және әкету кезiнде осы барлық жабдықтарға баж салығы, салықтар мен алымдар салынбайды немесе Үкiмет немесе оған бағынысты қандайда болмасын орган алатын, осыларға ұқсас алымдар алынбайды.

IV ТАРАУ - ТӨЛЕМДЕР РӘСIМI 14-БАП
ТӨЛЕМДЕР РӘСIМДЕРI

1. ЕҚ қаржыландыратын немесе бiрлесiп қаржыландыратын келiсiм-шарттар бойынша мердiгерлiкке өтiнiм, әдетте ЭКЮ-де жасалады және төленедi. Ерекше негiзделген жағдайларда басқа валютаны пайдалануға Комиссия жекелеген жағдайларда рұқсат етедi.
2. Мердiгерлiкке өтiнiм ЭКЮ-де жасалғаннан кейiн тиiстi төлемдер келiсiм-шартта көрсетiлген валютамен, төлем алдындағы күнгi бағам бойынша ЭКЮ құнына балама негiзде жүргiзiледi.

V ТАРАУ - КЕЛIСУШI ТАРАПТАРДЫҢ АРАСЫНДАҒЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ 15-БАП
АҚПАРАТ ЖӘНЕ КӨМЕК

1. КОМИССИЯ сарапшылардың жеке басы және олардың қарамағындағылар туралы, егер ондай бар болса, жұмыс iстейтiн келiсiлген жоба туралы, олардың келген күнi, Қазақстан Республикасындағы орналасқан жерi және олардың жұмыс iстеу мерзiмдерi туралы шұғыл түрде ҮКIМЕТТI хабардар етедi.
2. ҮКIМЕТ келiсiлген жобаларды жүзеге асыруды жеңiлдету және осы Жалпы ережелердi орындау үшiн қажет етiлетiн кез келген әкiмшiлiк көмек көрсететiн болады.

16-БАП
ИНСПЕКЦИЯЛАУ ЖӘНЕ ТЕКСЕРIС ЖҮРГIЗУ

1. КОМИССИЯ Европалық қоғамдастықтардың Бақылау комиссиясымен бiрге олар ІС-ШАРАНЫ жүзеге асыруға қажеттi деп санайтын техникалық немесе қаржылық миссиялар немесе тексерiстер жүргiзу үшiн өздерiнiң сенiмдi тұлғаларын немесе тиiстi түрде уәкiлдiк берiлген өкiлдерiн жiберуге құқылы.
Алайда КОМИССИЯ және Бақылау комиссиясы осындай миссиялар туралы алдын ала ескертедi және Қазақстан Республикасынан осындай тексерiстерге қатысуды сұрай алады.
ҮКIМЕТ iске қатысты барлық ақпаратты және одан талап етiлетiн, оның қарауындағы құжаттарды ұсынады және тексерiс немесе инспекциялау жүргiзуге нұсқау алған тұлғалардың жұмысын жеңiлдету үшiн барлық қажеттi шараларды қолданады.
2. Қаржыландыру туралы меморандум КОМИССИЯНЫҢ мақұлдауымен iс-шараны жүзеге асыру үшiн алушыға немесе оның атынан әрекет жасайтын заңды тұлғаға қаражат берген кезде YKIMET мыналарды қамтамасыз етуi тиiс:
(а) Қаржыландыру туралы меморандум бойынша қаржыландырылған жеткiзiлiмдер мен қызмет көрсетулердiң нақтылығын белгiлеу үшiн жеткiлiктi түрдегi есеп берулер тиiстi бухгалтерлiк рәсiмдерге сәйкес сақталады;
(б) КОМИССИЯ-ның жоғарыда аталған сенiмдi тұлғаларының немесе өкiлдерiнiң және Бақылау комиссиясының Қаржыландыру туралы меморандум бойынша қаржыландырылған тармақтарға қатысты барлық құжаттаманы және есеп берулердi тексеруге құқығы бар.

17-БАП
ДАМУ ҮШIН ҚАБЫЛДАНҒАН ШАРАЛАР

Тараптар ретi келген жерде Қаржыландыру туралы меморандумда көрсетiлген кестеге сәйкес даму үшiн қабылданған iс-шараларды бақылай және ШАРАЛАР орындалысын керi күшi бар бағалауды жүргiзе және нәтижелерi туралы бiр-бiрiн хабардар ете алады.

VI ТАРАУ - ЖАЛПЫ ЖӘНЕ СОҢҒЫ ЕРЕЖЕЛЕР 18-БАП
КОНСУЛЬТАЦИЯЛАР - ДАУЛАР

1. Қаржыландыру туралы меморандумды немесе Жалпы ережелердiң деректерiн орындауға және түсiндiруге қатысты кез келген сұрақ Қаржыландыру туралы меморандумға түзетулер жасауға қажет болатын, Тараптар арасындағы жүргiзiлетiн консультациялардың нысанасы болады.
2. Қаржыландыру туралы меморандумда немесе Жалпы ережелерде айтылатын, қолайлы уақытта қабылданған түзету шараларына ұшырамаған мiндеттеме орындалмаған жағдайларда КОМИССИЯ ҮКIМЕТПЕН келiскеннен кейiн ІС-ШАРАНЫ қаржыландыруды тоқтата тұра немесе тоқтата алады.
ҮКIМЕТ ІС-ШАРАНЫ жүргiзуден толық немесе iшiнара бас тарта алады.
Келiсушi тараптар осындай бас тартудың егжей-тегжейiн хат алмасу арқылы алдын ала келiседi.

19-БАП
ХАБАРЛАР - МЕКЕН-ЖАЙЛАР

Бұл ретте ұсынылған кез келген хабар және тараптар арасындағы кез келген келiсiмдер ІС-ШAPAHЫҢ нөмiрiне және атауына сiлтеме жасай отырып, хат алмасудың нысанасы болып табылуы тиiс. Осындай хабарлар немесе келiсiмдер сол iс-шараға рұқсат алған тарапқа жөнелтiлген хатта бiлдiрiлетiн болады және осы тарап көрсеткен мекен-жайға жөнелтiледi. Аса қажет болған жағдайда хабарды сондай-ақ телефакс, телеграф немесе телекс арқылы да жiберуге рұқсат етiледi және олар бiрден хат арқылы расталған жағдайда нақты шын болып саналады.
Мекен-жайлар Қаржыландыру туралы меморандумда көрсетiлген.

I қосымша

ТАСИС-тiң алушы елдерiнiң тiзiмi

Армения,
Әзербайджан,
Беларусь,
Грузия,
Қазақстан,
Қырғызстан,
Молдова,
Ресей Федерациясы,
Тәжiкстан,
Түрiкменстан,
Украина,
Өзбекстан,
Монғолия.

II қосымша

ФАРЕ-нiң алушы елдeрiнiң тiзiмi

Албания,
Болгария,
Венгрия,
Латвия,
Литва,
Польша,
Румыния,
Словакия.