ИПС "Әділет"

ОГЛАВЛЕНИЕ

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, возникающие в связи с добровольным участием граждан Республики Казахстан в обеспечении общественного порядка.

Статья 1. Законодательство Республики Казахстан об участии граждан в обеспечении общественного порядка

1. Законодательство Республики Казахстан об участии граждан в обеспечении общественного порядка основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

3. Действие настоящего Закона не распространяется на правоотношения, возникающие в связи с оперативно-розыскной деятельностью, регламентируемые законами Республики Казахстан.

Статья 2. Участие граждан в обеспечении общественного порядка

1. Участие граждан в обеспечении общественного порядка осуществляется путем добровольного оказания ими содействия органам внутренних дел в соответствии с настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Граждане, участвующие в обеспечении общественного порядка, осуществляют свою деятельность на основе принципов законности, уважения и соблюдения прав и свобод человека и гражданина.

Статья 3. Компетенция местных представительных и исполнительных органов по вопросам участия граждан в обеспечении общественного порядка

1. Местные представительные органы:

1) рассматривают и утверждают бюджетные программы, разработанные соответствующими акиматами, касающиеся выделения средств на поощрение граждан, оказывающих содействие органам внутренних дел в обеспечении общественного порядка;

2) контролируют деятельность комиссий соответствующих акиматов по поощрению граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

3) осуществляют в соответствии с законодательством Республики Казахстан иные полномочия по обеспечению прав и законных интересов граждан.

2. Местные исполнительные органы района (города областного значения):

1) регистрируют и ведут персональный учет граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

2) создают районные (городские в городах областного значения) комиссии по поощрению граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

3) определяют виды и порядок поощрений, а также размер денежного вознаграждения граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

3-1) принимают меры по вовлечению граждан в охрану общественного порядка;

4) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

3. Местные исполнительные органы области, города республиканского значения, столицы :

1) ведут региональный учет граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

2) создают комиссии по поощрению граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка, области, города республиканского значения, столицы;

Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 02.11.2015 № 388-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 4. Компетенция органов внутренних дел по вопросам участия граждан в обеспечении общественного порядка

Органы внутренних дел:

1) в соответствии с законодательством Республики Казахстан определяют порядок, формы и виды привлечения граждан к мероприятиям по обеспечению общественного порядка, не связанным с контрольными и надзорными функциями;

2) разрабатывают и утверждают образец удостоверения и символику эмблемы для граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

3) взаимодействуют с местными исполнительными органами по вопросам деятельности граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

4) разъясняют гражданам, участвующим в обеспечении общественного порядка, их права и обязанности в сфере обеспечения общественного порядка;

5) организуют на базе участковых пунктов полиции правовую подготовку граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка;

6) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 4 с изменением, внесенным Законом РК от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011).

Статья 5. Порядок регистрации граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка

1. Гражданин, изъявивший желание участвовать в обеспечении общественного порядка, обращается в орган внутренних дел с заявлением, к которому прилагает копию удостоверения личности либо паспорта гражданина Республики Казахстан. Гражданин вправе приложить к указанным документам копию свидетельства о страховании жизни и здоровья.

2. Орган внутренних дел в течение тридцати календарных дней со дня поступления заявления проверяет гражданина по наркологическим, психоневрологическим и иным учетам, после чего обращается в местный исполнительный орган района (города областного значения) с соответствующим ходатайством, к которому приобщаются копии предоставленных документов, либо в письменном виде отказывает заявителю с указанием причин принятого решения.

3. Местный исполнительный орган района (города областного значения) в течение семи рабочих дней рассматривает поступившее ходатайство, производит регистрацию гражданина и ставит его на учет граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка, о чем письменно информирует орган внутренних дел.

4. Не допускаются к участию в обеспечении общественного порядка граждане, не достигшие совершеннолетия, и лица, в отношении которых проводится досудебное расследование либо имеющие не погашенную или не снятую в порядке, установленном законом, судимость, а также состоящие на учетах в наркологическом, психоневрологическом диспансерах либо признанные по решению суда недееспособными или ограниченно дееспособными.

5. Отклонение заявления не препятствует повторному обращению заявителя при условии устранения причин, послуживших основанием для отказа.

6. Основаниями для прекращения участия гражданина в обеспечении общественного порядка являются:

заявление гражданина о нежелании дальнейшего участия в обеспечении общественного порядка;

привлечение к уголовной ответственности;

неоднократное (два и более раза в течение года) совершение умышленных административных правонарушений;

выезд на постоянное местожительство за пределы Республики Казахстан;

наступление обстоятельств, исключающих его дальнейшее участие в обеспечении общественного порядка (психическое, поведенческое расстройство (заболевание), в том числе связанное с употреблением психоактивных веществ, иной болезнью, представляющей опасность для окружающих, согласно перечню, утвержденному уполномоченным органом в области здравоохранения, либо смерть).

7. При наступлении обстоятельств, указанных в пункте 6 настоящей статьи, местный исполнительный орган района (города областного значения) по представлению соответствующего органа внутренних дел снимает данного гражданина с учета граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка.

Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Ограничения деятельности граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка

Гражданам, участвующим в обеспечении общественного порядка, запрещается:

1) осуществлять процессуальную и иную деятельность, отнесенную в соответствии с законодательством Республики Казахстан к исключительной компетенции правоохранительных и других государственных органов;

2) присваивать полномочия сотрудников правоохранительных органов;

3) препятствовать законной деятельности сотрудников правоохранительных органов;

4) выступать понятыми при участии в мероприятиях по обеспечению общественного порядка;

5) совершать действия, унижающие честь и достоинство человека и гражданина либо неправомерно ограничивающие права и свободы граждан;

6) использовать при участии в мероприятиях по обеспечению общественного порядка специальные средства, находящиеся на вооружении правоохранительных органов, за исключением средств, указанных в подпункте 3) статьи 7 настоящего Закона.

Статья 7. Права и обязанности граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка

1. Граждане, участвующие в обеспечении общественного порядка, имеют право:

1) оказывать содействие органам внутренних дел в мероприятиях по обеспечению общественного порядка, не связанных с контрольными и надзорными функциями;

2) предупреждать и пресекать уголовные и административные правонарушения;

3) применять в целях пресечения правонарушений и задержания правонарушителей физическую силу и другие средства, если иными способами достичь указанных целей не представляется возможным. При этом не должно быть допущено превышение необходимых для этого мер. Запрещается применять физическую силу и другие средства в отношении женщин, лиц с явными признаками инвалидности, несовершеннолетних, когда их возраст известен или очевиден, кроме случаев совершения ими вооруженного либо группового нападения (насилия);

4) в предусмотренных законами Республики Казахстан случаях задерживать и доставлять в правоохранительные или иные органы государственной власти лиц, совершивших уголовное или административное правонарушение. При необходимости, когда есть основания полагать, что при задержанном лице находятся оружие или иные опасные предметы либо предметы, имеющие значение для уголовного дела, осматривать одежду задержанного и изымать их для передачи в указанные органы;

5) участвовать в оказании медицинской и иной помощи гражданам, пострадавшим от противоправных посягательств, дорожно-транспортных происшествий, стихийных бедствий и иных чрезвычайных ситуаций;

6) осуществлять разъяснительную и правовую работу по профилактике правонарушений, немедицинского употребления психоактивных веществ;

7) требовать от граждан соблюдения общественного порядка.

2. Граждане, участвующие в обеспечении общественного порядка, обязаны:

1) соблюдать конституционные права и свободы граждан;

2) незамедлительно информировать органы внутренних дел о ставших известными им фактах готовящихся либо совершенных уголовных правонарушений;

3) в предусмотренных законодательством случаях предъявлять по требованию граждан удостоверение, подтверждающее правомерность его участия в обеспечении общественного порядка;

4) разъяснять гражданам, задержанным за совершение уголовного или административного правонарушения, основания применяемых к ним принудительных мер;

5) проходить правовую подготовку перед участием в мероприятиях по обеспечению общественного порядка.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Меры поощрения

1. Мерами поощрения граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка, являются:

1) объявление благодарности;

2) награждение грамотой;

3) выдача денежной премии;

4) иные меры, определяемые местными представительными и исполнительными органами в пределах своей компетенции.

2. Вопросы поощрения граждан, участвующих в обеспечении общественного порядка, по представлению органа внутренних дел рассматриваются комиссией, создаваемой решением соответствующего местного исполнительного органа.

3. В состав комиссии включаются представители местных представительных и исполнительных органов, а также органа внутренних дел, представившего гражданина к поощрению. Комиссия вправе поощрить также граждан, не зарегистрированных в местных исполнительных органах, в порядке, установленном настоящим Законом, если они способствовали предупреждению, пресечению или раскрытию уголовных правонарушений.

Сноска. Статья 8 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 9. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан об участии граждан в обеспечении общественного порядка

Лица, виновные в нарушении законодательства Республики Казахстан об участии граждан в обеспечении общественного порядка, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Президент
Республики Казахстан

МАЗМҰНЫ

Осы Заң қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге Қазақстан Республикасы азаматтарының өз еркiмен қатысуына байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейдi.

1-бап. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы туралы Қазақстан Республикасының заңдары

1. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы туралы Қазақстан Республикасының заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

3. Осы Заңның күшi жедел-iздестiру қызметiне байланысты туындайтын, Қазақстан Республикасының заңдарымен регламенттелетiн құқықтық қатынастарға қолданылмайды.

2-бап. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы

1. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес олардың iшкi iстер органдарына ерiктi түрде жәрдемдесуi арқылы жүзеге асырылады.

2. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар өз қызметiн заңдылық, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу мен сақтау принциптерi негiзiнде жүзеге асырады.

3-бап. Жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысу мәселелерi жөнiндегi құзыретi

1. Жергiлiктi өкiлдi органдар:

1) тиiстi әкiмдiктер қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуде iшкi iстер органдарына жәрдемдесетiн азаматтарды көтермелеуге қаражат бөлуге қатысты әзiрлеген бюджеттiк бағдарламаларды қарайды және бекiтедi;

2) тиiстi әкiмдiктердiң қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөнiндегi комиссияларының қызметiн бақылайды;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органдары:

1) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды тiркейдi және олардың дербес есебiн жүргiзедi;

2) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөнiндегi аудандық (облыстық маңызы бар қалалардағы қалалық) комиссияларды құрады;

3) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеудiң түрлерi мен тәртiбiн, сондай-ақ оларға ақшалай сыйақының мөлшерiн айқындайды;

3-1) азаматтарды қоғамдық тәртіпті сақтауға тарту жөнінде шаралар қолданады;

4) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

3. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары:

1) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтардың өңiрлiк есебiн жүргiзедi;

2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу жөнiндегi комиссияларын құрады;

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.11.2015 № 388-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Iшкi iстер органдарының қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысу мәселелерi жөнiндегi құзыретi

Ішкі істер органдары:

1) бақылау және қадағалау функцияларына байланысты емес, қоғамдық тәртiптi қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларға азаматтарды тартудың тәртiбiн, нысандары мен түрлерiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес айқындайды;

2) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар куәлiгiнiң үлгiсiн және эмблемасының нышанын әзiрлейдi және бекiтедi;

3) жергiлiктi атқарушы органдармен қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар қызметiнiң мәселелерi бойынша өзара iс-қимыл жасайды;

4) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарға қоғамдық тәртiптi қамтамасыз ету саласындағы құқықтары мен мiндеттерiн түсiндiредi;

5) полицияның учаскелiк пункттерi базасында қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды құқықтық даярлауды ұйымдастырады;

6) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды тiркеу тәртiбi

1. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысуға ниет бiлдiрген азамат iшкi iстер органына өтiнiш бередi, оған Қазақстан Республикасының азаматы жеке куәлiгiнiң не паспортының көшiрмесiн қоса бередi. Азамат көрсетiлген құжаттарға өмiрi мен денсаулығын сақтандыру туралы куәлiгiнiң көшiрмесiн қоса беруге құқылы.

2. Iшкi iстер органы өтiнiш келiп түскен күннен бастап күнтiзбелiк отыз күн iшiнде азаматты наркологиялық, психоневрологиялық және өзге де есепке алу бойынша тексередi, одан кейiн ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органына тиiстi қолдаухат берiп, оған ұсынылған құжаттардың көшiрмелерiн қоса тiркейдi, не қабылданған шешiмнiң себептерiн көрсете отырып, өтiнiш берушiге жазбаша түрде бас тартады.

3. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органы келiп түскен қолдаухатты жетi жұмыс күнi iшiнде қарайды, азаматты тiркеудi жүргiзедi және оны қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтардың есебiне қояды, бұл туралы iшкi iстер органын жазбаша түрде хабардар етедi.

4. Кәмелеттік жасқа толмаған азаматтардың және өздеріне қатысты сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізіліп жатқан не заңда белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған сотталғандығы бар, сондай-ақ наркологиялық, психоневрологиялық диспансерлерде есепте тұрған не соттың шешімімен әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеттілігі шектеулі деп танылған адамдардың қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысуына жол берілмейді.

5. Өтiнiштi қабылдамай тастау бас тартуға негiз болған себептер жойылған жағдайда өтiнiш берушiнiң қайта өтiнiш жасауына кедергi болмайды.

6. Құқықтық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтың қатысуын тоқтатуға негiз болатын жағдайлар мыналар:

азаматтың қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге одан әрi қатысуға ниетiнiң жоқтығы туралы өтiнiшi;

қылмыстық жауапқа тартылуы;

бiрнеше рет (бiр жыл iшiнде екi және одан да көп рет) қасақана әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасауы;

Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерге тұрақты тұру үшiн кетуi;

қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге одан әрi қатысуын болғызбайтын мән-жайлардың басталуы (психикалық, мінез-құлықтық, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты бұзылушылық (ауру), денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекiткен тiзбеге сәйкес айналадағылар үшiн қауiп төндiретiн өзге де ауру не қайтыс болу).

7. Осы баптың 6-тармағында аталған мән-жайлар туындаған кезде ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органы тиiстi iшкi iстер органының ұсынымы бойынша бұл азаматты қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар есебiнен шығарады.

Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілд - ҚР 04.07.2014 № 233-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтардың қызметiн шектеу

Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарға:

1) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құқық қорғау және басқа да мемлекеттiк органдардың айрықша құзыретiне жатқызылған iс жүргiзу қызметi мен өзге де қызметтi жүзеге асыруға;

2) құқық қорғау органдары қызметкерлерiнiң өкiлеттiгiн иеленiп алуға;

3) құқық қорғау органдары қызметкерлерiнiң заңды қызметiне кедергi жасауға;

4) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларға қатысу кезiнде куәгер болуға;

5) адам мен азаматтың ар-ожданы мен қадiр-қасиетiн қорлайтын не азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын заңсыз шектейтiн iс-әрекеттер жасауға;

6) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларға қатысу кезiнде осы Заңның 7-бабының 3) тармақшасында аталған құралдарды қоспағанда, құқық қорғау органдары қаруланатын арнаулы құралдарды пайдалануға тыйым салынады.

7-бап. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтардың құқықтары мен мiндеттерi

1. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтардың:

1) бақылау және қадағалау функцияларына байланысты емес, қоғамдық тәртiптi қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларда iшкi iстер органдарына жәрдемдесуге;

2) қылмыстық және әкiмшiлiк құқық бұзушылықтардың алдын алуға және жолын кесуге;

3) құқық бұзушылықтың жолын кесу және құқық бұзушыларды ұстау мақсатында, егер аталған мақсаттарға өзге тәсiлдермен қол жеткiзу мүмкiн болмаса, дене күшiн және басқа құралдарды қолдануға құқығы бар. Бұл орайда ол үшiн қажеттi шаралар шегiнен шығуға жол берiлмеуге тиiс. Әйелдерге, мүгедектiк белгiлерi айқын адамдарға, жасы белгiлi немесе анық көрiнiп тұрған кәмелетке толмағандарға қатысты, олар қаруланып не топтасып шабуыл (зорлық-зомбылық) жасаған жағдайларды қоспағанда, дене күшiн және басқа құралдарды қолдануға тыйым салынады;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда қылмыстық немесе әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған адамдарды ұстап алуға және құқық қорғау немесе өзге де мемлекеттiк билiк органдарына жеткізуге құқығы бар. Қажет болған жағдайда, ұстап алынған адамда қару немесе өзге де қауiптi заттар не қылмыстық iс үшiн мәндi нәрселер бар деп ұйғаруға негiздер болған кезде, ұстап алынған адамның киiмiн тексеруге және аталған органдарға тапсыру үшiн оларды алып қоюға;

5) құқыққа қарсы қол сұғушылықтан, жол-көлiк оқиғаларынан, дүлей зілзалалардан және өзге төтенше жағдайлардан зардап шеккен азаматтарға медициналық және өзге де көмек көрсетуге қатысуға;

6) құқық бұзушылық, психикаға белсенді әсер ететін заттарды медициналық емес мақсатта тұтыну профилактикасы жөнінде түсiндiру және құқықтық жұмысты жүзеге асыруға;

7) азаматтардан қоғамдық тәртiптi сақтауды талап етуге құқығы бар.

2. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтар:

1) азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын сақтауға;

2) iшкi iстер органдарын өздерiне мәлiм болған, дайындалып жатқан не жасалған қылмыстық құқық бұзушылықтар фактiлерi туралы дереу хабардар етуге;

3) заңдарда көзделген жағдайларда азаматтардың талап етуi бойынша өзiнiң қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысуының заңдылығын растайтын куәлiгiн көрсетуге;

4) қылмыстық немесе әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасағаны үшiн ұстап алынған азаматтарға қолданылатын мәжбүрлеу шараларының негiздерiн түсiндiруге;

5) қоғамдық тәртiптi қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларға қатысуы алдында құқықтық дайындықтан өтуге мiндеттi.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Көтермелеу шаралары

1. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу шаралары мыналар:

1) алғыс жариялау;

2) грамотамен марапаттау;

3) ақшалай сыйлықақы беру;

4) жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар өз құзыретi шегiнде айқындайтын өзге де шаралар.

2. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге қатысатын азаматтарды көтермелеу мәселелерiн тиiстi жергiлiктi атқарушы органның шешiмiмен құрылатын комиссия iшкi iстер органының ұсынымы бойынша қарайды.

3. Комиссияның құрамына жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың, сондай-ақ азаматты көтермелеуге ұсынған ішкі істер органының өкiлдерi енгiзiледi. Комиссия жергiлiктi атқарушы органдарда тiркелмеген азаматтарды да, егер олар қылмыстық құқық бұзушылықтардың алдын алуға, жолын кесуге немесе оларды ашуға ықпал етсе, осы Заңда белгiленген тәртiппен көтермелеуге құқылы.

Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

9-бап. Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы туралы Қазақстан Республикасының заңдарын бұзғаны үшiн жауаптылық

Қоғамдық тәртiптi қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы туралы Қазақстан Республикасы заңдарының бұзылуына кiнәлi тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Об участии граждан в обеспечении общественного порядка

Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге азаматтардың қатысуы туралы