О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах

Закон Республики Казахстан от 31 декабря 2009 года № 236-IV

Ратифицировать Конвенцию Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах, принятую 8 ноября 1968 года в Вене.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

КОНВЕНЦИЯ О ДОРОЖНЫХ ЗНАКАХ И СИГНАЛАХ

Примечание РЦПИ. В Конвенцию предусмотрены изменения Законом РК от 28.02.2011 № 409.

ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ,

признавая, что единообразие дорожных знаков, сигналов и обозначений и разметки дорог в международном плане необходимо для облегчения международного дорожного движения и повышения безопасности на дорогах,
согласились о нижеследующем:

Глава первая
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1
Определения

При применении положений настоящей Конвенции нижеследующие термины имеют то значение, которое придается им в настоящей статье:
a) термин "национальное законодательство" Договаривающейся Стороны означает совокупность национальных или местных законов и правил, действующих на территории этой Договаривающейся Стороны;
b) термин "населенный пункт" означает застроенную территорию, въезды на которую и выезды с которой специально обозначены соответствующими знаками
или которая каким-либо иным образом определена в национальном законодательстве;
c) термин "дорога" означает всю полосу отвода любой дороги или улицы, открытой для движения;
d) термин "проезжая часть дороги" означает часть дороги, обычно используемую для движения транспортных средств; дорога может иметь несколько проезжих частей, четко разграниченных, в частности, разделительной полосой или находящихся на различных уровнях;
е) термин "полоса движения" означает любую из продольных полос, на которые может быть разделена проезжая часть дороги, обозначенных или не обозначенных посредством продольной разметки, но имеющих ширину, достаточную для движения в один ряд автомобилей, иных, чем мотоциклы;
f) термин "перекресток" означает любое пересечение на одном уровне, соединение или разветвление дорог, включая территорию, образуемую такими пересечениями, соединениями или разветвлениями;
g) термин "железнодорожный переезд" означает любое пересечение на одном уровне дороги с железнодорожными или трамвайными путями, имеющими независимое полотно;
h) термин "автомагистраль" означает дорогу, специально построенную и предназначенную для движения автотранспортных средств, которая не обслуживает придорожных владений и которая,
i) за исключением отдельных мест или во временном порядке, имеет для обоих направлений движения отдельные проезжие части, отделенные друг от друга разделительной полосой, не предназначенной для движения, или, в исключительных случаях, другими средствами;
ii) не имеет пересечений на одном уровне ни с дорогами, ни с железнодорожными или трамвайными путями, ни с пешеходными дорожками;
iii) специально обозначена в качестве автомагистрали;
i) транспортное средство считается:
i) "остановленным", если оно приведено в неподвижное состояние на период времени, необходимый либо для посадки или высадки людей, либо для погрузки или выгрузки грузов;
ii) "находящимся на стоянке", если оно приведено в неподвижное состояние по причине, иной, чем необходимость избежать столкновения с другим пользователем дороги или с каким-либо препятствием или выполнить предписания правил движения, и если его остановка не ограничивается временем, необходимым либо для посадки или высадки людей, либо для погрузки или выгрузки грузов.
Однако Договаривающиеся Стороны могут считать "остановленными" транспортные средства, приведенные в неподвижное состояние в условиях, определенных выше в подпункте "ii", если длительность этого состояния не превышает предела времени, установленного национальным законодательством, и могут считать "находящимися на стоянке" транспортные средства, приведенные в неподвижное состояние в условиях, определенных выше в подпункте "i", если длительность этого состояния превышает предел времени, установленный национальным законодательством;
j) термин "велосипед" означает любое транспортное средство, которое имеет по крайней мере два колеса и приводится в движение исключительно мускульной энергией лиц, находящихся на этом транспортном средстве, в частности, с помощью педалей или рукояток;
k) термин "велосипед с подвесным двигателем" означает любое двух- или трехколесное транспортное средство, снабженное двигателем внутреннего сгорания с объемом цилиндра, не превышающим 50 см³ (3,05 куб. дюйма), и максимальная конструктивная скорость которого не превышает 50 км/час (30 миль/час); однако Договаривающиеся Стороны могут не считать велосипедами с подвесным двигателем в соответствии со своим национальным законодательством те транспортные средства, которые не имеют характеристик велосипедов в отношении возможностей их использования, в частности возможности приведения их в движение с помощью педалей, или которые по своей максимальной конструктивной скорости, весу или некоторым характеристикам двигателя превышают установленные пределы. Ни одно положение настоящего определения не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам полностью приравнивать велосипеды с подвесным двигателем к велосипедам при применении предписаний своих национальных законодательств, касающихся дорожного движения;
l) термин "мотоцикл" означает любое двухколесное транспортное средство с коляской или без нее, имеющее двигатель. Договаривающиеся Стороны могут в своем национальном законодательстве приравнивать к мотоциклам трехколесные транспортные средства, вес которых без нагрузки не превышает 400 кг (900 фунтов). Термин "мотоцикл" не включает велосипеды с подвесным двигателем, однако Договаривающиеся Стороны могут при условии, что они сделают соответствующее заявление согласно пункту 2 статьи 46 настоящей Конвенции, приравнивать велосипеды с подвесным двигателем к мотоциклам при применении настоящей Конвенции;
m) термин "механическое транспортное средство" означает любое самоходное дорожное транспортное средство, за исключением велосипедов с подвесным двигателем на территории Договаривающихся Сторон, которые не приравнивают их к мотоциклам, и за исключением рельсовых транспортных средств;
n) термин "автомобиль" означает механическое транспортное средство, используемое обычно для перевозки по дорогам людей или грузов или для буксировки по дорогам транспортных средств, используемых для перевозки людей или грузов. Этот термин охватывает троллейбусы, т.е. нерельсовые транспортные средства, соединенные с электрическим проводом; он не охватывает такие транспортные средства, как сельскохозяйственные тракторы, использование которых для перевозки людей или грузов по дорогам или для буксировки по дорогам транспортных средств, используемых для перевозки людей или грузов, является лишь вспомогательной функцией;
о) термин "прицеп" означает любое транспортное средство, предназначенное для его буксировки механическим транспортным средством; этот термин охватывает также полуприцепы;
p) термин "полуприцеп" означает любой прицеп, предназначенный для сцепления с автомобилем таким образом, что часть его опирается на автомобиль, и последний несет на себе значительную часть веса полуприцепа и его груза;
q) термин "водитель" ("погонщик") означает всякое лицо, управляющее транспортным средством, автомобилем и т.д. (включая велосипеды) или ведущее по дороге скот, стада, упряжных, вьючных или верховых животных;
r) термин "разрешенный максимальный вес" означает максимальный вес груженого транспортного средства, объявленный допустимым компетентными органами государства, в котором зарегистрировано транспортное средство;
s) термин "вес с нагрузкой" означает фактический вес груженого транспортного средства, экипажа и пассажиров;
t) термины "направление движения" и "соответствующий направлению движения" означают правую сторону, если в соответствии с действующим национальным законодательством водитель транспортного средства должен при встрече с другим транспортным средством пропустить его слева; в противном случае эти термины означают левую сторону;
u) предписание для водителя "уступить дорогу" другим транспортным средствам означает, что водитель не должен продолжать или возобновлять движение или осуществлять маневр, если это может вынудить водителей других транспортных средств внезапно изменить направление движения или скорость.

Статья 2
Приложения к Конвенции

Нижеследующие приложения к настоящей Конвенции являются ее неотъемлемой частью:

Приложение 1 - Предупреждающие знаки, за исключением знаков, устанавливаемых вблизи от перекрестков или железнодорожных переездов.
Приложение 2 - Знаки, регулирующие преимущественное право проезда на перекрестках, предупреждающие знаки, устанавливаемые вблизи от перекрестков, и знаки, регулирующие преимущественное право проезда на узких участках дорог.
Приложение 3 - Знаки, относящиеся к железнодорожным переездам.
Приложение 4 - Знаки, означающие обязательное предписание, за исключением знаков, относящихся к преимущественному праву проезда, остановке и стоянке.
Приложение 5 - Указательные знаки, за исключением знаков, относящихся к стоянке.
Приложение 6 - Знаки, относящиеся к остановке и стоянке.
Приложение 7 - Дополнительные таблички.
Приложение 8 - Разметка дорог.
Приложение 9 - Цветное изображение сигнальных знаков, обозначений и табличек, о которых идет речь в приложениях 1-7 ^*/-.
^{____________________
*/- В соответствующих местах отпечатанного типографским способом текста Конвенции могут быть изображены сигнальные знаки, обозначения и таблички.}

Статья 3
Обязательства Договаривающихся Сторон

1. а) Договаривающиеся Стороны настоящей Конвенции принимают установленную в ней систему дорожных знаков и сигналов и разметки дорог и обязуются провести ее в жизнь в возможно короткий срок. С этой целью:
i) когда настоящая Конвенция определяет сигнальный знак, обозначение или разметку для указания предписания или для сообщения пользователям дороги определенной информации, Договаривающиеся Стороны обязуются с соблюдением сроков, предусмотренных в пунктах 2 и 3 настоящей статьи, не применять другого сигнального знака, другого обозначения или другой разметки для указания этого предписания или для сообщения этой информации;
ii) когда настоящая Конвенция не предусматривает сигнального знака, обозначения или разметки для указания предписания или для сообщения пользователям дороги определенной информации, Договаривающиеся Стороны могут пользоваться в этих целях избранным ими сигнальным знаком, обозначением или разметкой при условии, что этот сигнальный знак, обозначение или разметка не предусмотрены уже Конвенцией для указаний, имеющих иное значение, и при условии, что они соответствуют установленной ею системе.
b) Для улучшения контроля за движением и в связи с необходимостью проведения опытов, прежде чем предлагать поправки к настоящей Конвенции, Договаривающиеся Стороны могут в виде эксперимента и во временном порядке допускать на некоторых участках дорог отступления от положений настоящей Конвенции.
2. Договаривающиеся Стороны обязуются заменить или дополнить не позже, чем через четыре года со дня вступления в силу настоящей Конвенции на своей территории, все сигнальные знаки, обозначения, приспособления и разметки, которые при внешнем соответствии сигнальным знакам, обозначениям, приспособлениям и разметкам системы, установленной настоящей Конвенцией, могли бы давать указания, имеющие иное значение, чем то, которое придано данным сигнальным знакам, обозначениям, приспособлениям и разметкам в настоящей Конвенции.
3. Договаривающиеся Стороны обязуются заменить в течение пятнадцати лет со дня вступления в силу настоящей Конвенции на своей территории все сигнальные знаки, обозначения, приспособления и разметки, не соответствующие системе, установленной настоящей Конвенцией. В течение этого периода для того, чтобы пользователи дороги привыкли к системе, установленной настоящей Конвенцией, можно будет наряду с сигнальными знаками и обозначениями, предусмотренными настоящей Конвенцией, пользоваться прежними сигнальными знаками и обозначениями.
4. Ни одно положение настоящей Конвенции не может толковаться как возлагающее на Договаривающиеся Стороны обязательство принять все типы сигнальных знаков и разметки, определенные в настоящей Конвенции. Напротив, Договаривающиеся Стороны ограничат необходимым минимумом число сигнальных знаков и разметки, которые они примут.

Статья 4

Договаривающиеся Стороны обязуются принять меры, чтобы было запрещено:
а) помещать на знаке, на его опоре или на любом другом приспособлении, предназначенном для регулирования движения, что-либо, что не имеет отношения к этому сигнальному знаку или приспособлению; однако, если Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения разрешают какой-либо ассоциации, не имеющей целью получение материальной выгоды, устанавливать указательные знаки, они могут допустить, чтобы эмблема этой ассоциации обозначалась на этом знаке или на его опоре при условии, что это не затруднит его понимания;
b) помещать плакаты, афиши, производить разметку, и устанавливать приспособления, которые либо могут быть приняты за сигнальные знаки или другие приспособления для регулирования движения, либо могут уменьшать их видимость или эффективность, либо ослеплять пользователей дороги или отвлекать их внимание, создавая тем самым опасность для дорожного движения.

Глава II
ДОРОЖНЫЕ ЗНАКИ И СИГНАЛЫ

Статья 5

1. В системе, предписанной настоящей Конвенцией, различаются следующие категории сигнальных знаков:
а) знаки, предупреждающие об опасности: эти знаки имеют целью предупредить пользователей дороги о существовании опасности на дорогах и о характере этой опасности;
b) знаки, означающие обязательное предписание: эти знаки имеют целью уведомить пользователей дороги об обязательствах, ограничениях и специальных запрещениях, которые они должны соблюдать; они подразделяются на:
i) знаки преимущественного права проезда,
ii) знаки запрещающие или ограничивающие,
iii) знаки предписывающие;
с) указательные знаки: эти знаки имеют целью давать пользователям дороги по пути их следования необходимую информацию или другие полезные указания; они подразделяются на:
i) предварительные указатели направлений,
ii) указатели направлений,
iii) маршрутные марки,
iv) указатели наименований,
v) подтверждающие знаки,
vi) другие знаки, дающие водителям транспортных средств полезные указания,
vii) другие знаки, обозначающие объекты, которые могут быть полезны для пользователей дороги.
2. В тех случаях, когда настоящая Конвенция предоставляет возможность выбора между несколькими знаками или обозначениями:
a) Договаривающиеся Стороны обязуются применять на всей своей территории лишь один знак или одно обозначение;
b) Договаривающиеся Стороны должны попытаться достигнуть соглашения на региональном уровне, с тем чтобы был выбран тот же знак или то же обозначение;
c) положения пункта 3 статьи 3 настоящей Конвенции применимы к сигнальным знакам и обозначениям, которые не были выбраны.

Статья 6

1. 3наки устанавливаются таким образом, чтобы их легко и своевременно могли распознавать водители, для которых они предназначены. Обычно они устанавливаются на стороне дороги, соответствующей направлению движения; однако они могут быть помещены или повторены над проезжей частью дороги. Любой знак, установленный на стороне дороги, соответствующей направлению движения, должен быть повторен над проезжей частью или на противоположной стороне дороги, если местные условия таковы, что этот знак может не быть вовремя замечен водителями транспортных средств, для которых он предназначен.
2. Действие каждого знака распространяется на всю ширину проезжей части открытой для движения дороги для тех водителей, для которых он предназначен. Однако действие знака может быть ограничено одной или несколькими полосами движения, разграниченными продольной разметкой на проезжей части.
3. Когда, по мнению компетентных органов, тот или иной знак, помещенный на обочине дороги с раздельными проезжими частями, является неэффективным, он может устанавливаться на разделительной полосе, и в этом случае его можно не повторять на обочине.
4. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что:
а) знаки устанавливаются таким образом, чтобы не мешать движению транспортных средств по проезжей части, а знаки, установленные на обочинах, должны в возможно меньшей мере мешать движению пешеходов. Расстояние между кромкой уровня дороги с той стороны, где установлен знак, и нижним краем знака должно быть по возможности более или менее одинаковым для знаков одной и той же категории на одной и той же дороге;
b) размеры знаков должны быть такими, чтобы знак был хорошо виден издали и легко различим при приближении к нему; с оговоркой относительно положений подпункта "с" настоящего пункта эти размеры устанавливаются с учетом обычной скорости транспортных средств.
c) размеры предупреждающих знаков и знаков, означающих обязательное предписание, должны быть стандартизованы на территории каждой Договаривающейся Стороны. Как правило, для каждого вида сигнальных знаков устанавливается четыре категории размеров: малые, нормальные, большие и очень большие размеры. Знаки малого размера должны устанавливаться в тех случаях, когда условия не позволяют применять знаки нормального размера или когда возможно движение лишь на малой скорости. Они могут также устанавливаться для повторения предшествующего знака. Знаки большого размера должны устанавливаться на очень широких дорогах со скоростным движением. Знаки очень большого размера должны устанавливаться на дорогах со сверхскоростным движением, в частности на автомагистралях.

Статья 7

1. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве следующее: для того чтобы дорожные знаки, в частности предупреждающие знаки и знаки, означающие обязательное предписание, за исключением знаков, регламентирующих остановку или стоянку на освещенных улицах населенных пунктов, были лучше видны и могли легче читаться ночью, следует освещать их или пользоваться светоотражающими материалами или приспособлениями, при условии, что это не приводит к ослеплению пользователей дороги.
2. Ни одно положение настоящей Конвенции не воспрещает использовать для оповещения или предупреждения, относящегося только к некоторым часам или некоторым дням, знаки, которые видны лишь тогда, когда действует содержащаяся в них информация.

Статья 8

1. Для облегчения понимания знаков в международном плане система дорожных знаков и сигналов, установленная настоящей Конвенцией, основана на формах и цветах, характерных для каждой категории знаков, а также во всех случаях, когда это представляется возможным, на использовании графических обозначений, а не надписей. Если Договаривающиеся Стороны считают необходимым внести в предусмотренные обозначения какие-либо изменения, эти изменения не должны менять основные характеристики сигнальных знаков.
2. Договаривающиеся Стороны, желающие принять в соответствии с положениями подпункта "a" "ii" пункта 1 статьи 3 настоящей Конвенции сигнальный знак или обозначение, не предусмотренные Конвенцией, должны попытаться достигнуть договоренности в региональном плане относительно этого нового сигнального знака или обозначения.
3. Ни одно положение настоящей Конвенции не запрещает добавлять в целях облегчения толкования сигнальных знаков надпись на прямоугольной табличке, помещаемой под сигнальным знаком, или внутри прямоугольного щитка, содержащего сигнальный знак; такая надпись может помещаться также на самом знаке в тех случаях, когда это не затрудняет понимания знака теми водителями, которые не могут понять надпись.
4. В тех случаях, когда компетентные органы считают полезным уточнить значение сигнального знака или обозначения либо ограничить действие знаков, означающих обязательное предписание, некоторыми категориями пользователей дороги или некоторыми периодами времени, и когда необходимые указания не могут даваться дополнительным знаком или цифрами в условиях, определенных в приложениях к настоящей Конвенции, на прямоугольной табличке под знаком помещается надпись, причем это не исключает возможности замены или дополнения надписей одним или несколькими графическими обозначениями, помещаемыми на той же табличке.
5. Указанные в пунктах 3 и 4 настоящей статьи надписи выполняются на национальном языке или на одном или нескольких национальных языках и, кроме того, если соответствующая Договаривающаяся Сторона сочтет это необходимым, на других языках, в частности на официальных языках Организации Объединенных Наций.

ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

Статья 9

1. В разделе А приложения 1 к настоящей Конвенции упомянуты образцы предупреждающих знаков, а в разделе В этого приложения приведены обозначения, помещаемые на этих сигнальных знаках, а также некоторые предписания, касающиеся использования этих знаков. Однако знаки и обозначения, предупреждающие о приближении к перекрестку описаны в приложении 2 к настоящей Конвенции, а обозначения, предупреждающие о приближении к железнодорожному переезду, описаны в приложении 3. В соответствии с пунктом 2 статьи 46 настоящей Конвенции каждое государство уведомляет Генерального Секретаря о том, какой образец для предупреждающих знаков она избрала: А^a или А^b .
2. Предупреждающие знаки не должны повторяться без необходимости, но такие знаки следует устанавливать для обозначения возможных дорожных опасностей, которые трудно своевременно обнаружить водителю, соблюдающему необходимую осторожность.
3. Предупреждающие знаки должны устанавливаться на таком расстоянии от опасного участка, которое обеспечивает их максимальную эффективность как днем, так и ночью, с учетом условий дороги и движения и, в частности, обычной скорости движения транспортных средств и расстояния, с которого виден знак.
4. Расстояние между сигнальным знаком и началом опасного участка может указываться на дополнительной табличке образца 1 приложения 7 к настоящей Конвенции, которая помещается в соответствии с положениями указанного приложения; это указание должно даваться тогда, когда расстояние между знаком и началом опасного участка не может быть определено водителями и является иным, чем они могут нормально ожидать.
5. Предупреждающие знаки могут повторяться, в частности, на автомагистралях и приравненных к ним дорогах. Если предупреждающие знаки повторяются, расстояние между знаком и началом опасного участка должно указываться в соответствии с положениями пункта 4 настоящей статьи.
Однако в отношении предупреждающих знаков, устанавливаемых перед разводными мостами и железнодорожными переездами, Договаривающиеся Стороны могут применять вместо положений настоящего пункта положения пункта 3 статьи 35 или пункта 5 раздела В приложения 1 к настоящей Конвенции.
6. Если предупреждающий знак устанавливается для указания опасности на довольно длинном отрезке дороги (например, ряд опасных поворотов, отрезок проезжей части дороги в плохом состоянии) и если считается желательным указать длину этого отрезка, соответствующее указание дается на дополнительной табличке образца 2 приложения 7 к настоящей Конвенции, которая помещается в соответствии с положениями указанного приложения.

ЗНАКИ, ОЗНАЧАЮЩИЕ ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ ПРЕДПИСАНИЕ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ
ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К ОСТАНОВКЕ ИЛИ СТОЯНКЕ

Статья 10
Знаки преимущественного права проезда

1. Сигнальными знаками, имеющими целью доводить до сведения пользователей дороги особые правила преимущественного проезда на перекрестках, являются знаки В, 1, В, 2, В, 3 и В, 4, описанные в разделе А приложения 2 к настоящей Конвенции. Сигнальными знаками, имеющими целью доводить до сведения пользователей дороги правило преимущественного проезда на узких участках дорог, являются знаки В,5 и В,6, описанные в разделе С приложения 2.
2. Сигнальный знак В,1 "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ" применяется для указания того, что на перекрестке, на котором установлен этот сигнальный знак, водители должны уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по дороге, к которой они приближаются.
3. Сигнальный знак В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" применяется для указания того, что перед выездом на перекресток, на котором установлен этот сигнальный знак, водители должны остановиться и уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по дороге, к которой они приближаются. В соответствии с пунктом 2 статьи 46 настоящей Конвенции каждое государство уведомляет Генерального Секретаря о том, какой образец знака "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" оно избрало: В,2^а или В,2^b .
4. Сигнальный знак В,2 может устанавливаться вне перекрестка тогда, когда компетентные органы считают необходимым указать водителям, что они должны останавливаться при подъезде к знаку и продолжать движение лишь после того, как убедятся, что могут делать это, не создавая опасности.
5. Знаки В,1 и В,2 устанавливаются в непосредственной близости от перекрестка, по мере возможности в том месте, где транспортные средства должны останавливаться или за которое они не должны выезжать, не уступив предварительно дорогу другим транспортным средствам.
6. Знак А с обозначением А,23 или А,24 может использоваться в качестве знака предварительной сигнализации, который устанавливается соответственно перед знаками В,1 или В,2. Однако в государствах, применяющих знаки А^а в качестве предупреждающих знаков, предупреждающими знаками, которые устанавливаются перед знаком В,1 или В,2, могут быть те же знаки, к которым добавлена дополнительная табличка образца 1, упомянутого в приложении 7 к настоящей Конвенции.
7. Знак В,3 "ГЛАВНАЯ ДОРОГА" применяется для указания пользователям дороги, что на пересечениях этой главной дороги с другими дорогами водители транспортных средств, движущихся по этим другим дорогам или выезжающих с них, обязаны уступать дорогу транспортным средствам, движущимся по главной дороге. Этот знак может устанавливаться в начале дороги и повторяться после каждого пересечения; кроме того, он может устанавливаться до пересечения или на нем. Если на дороге установлен сигнальный знак В,3, сигнальный знак В,4 "КОНЕЦ ГЛАВНОЙ ДОРОГИ" должен устанавливаться вблизи того места, где дорога перестает пользоваться приоритетом по отношению к другим дорогам. Знак В,4 может повторяться один или несколько раз до места прекращения приоритета; в таком случае знак или знаки, установленные перед этим местом, дополняются табличкой образца 1 приложения 7.
8. Если для указания приближения к перекрестку на дороге устанавливается предупреждающий знак с одним из обозначений А,22 или если на перекрестке дорога является главной дорогой, обозначенной в качестве таковой сигнальными знаками В,3 в соответствии с положениями пункта 7 настоящей статьи, на всех других дорогах должен устанавливаться на перекрестке знак В,1 или знак В,2; однако установка знаков В,1 или В,2 не является обязательной на таких дорогах, как проселочные и грунтовые, при движении по которым водители, даже при отсутствии этих знаков, должны уступать дорогу на перекрестке. Знак В,2 должен устанавливаться лишь в том случае, если компетентные органы считают необходимым предписать водителям остановку транспортного средства, в частности, ввиду того, что водителям этих транспортных средств плохо видны расположенные с той или другой стороны перекрестка участки дороги, к которой они приближаются.

Статья 11
Запрещающие и ограничивающие знаки

Запрещающие и ограничивающие знаки, за исключением знаков, относящихся к остановке или стоянке, описаны с указанием их значения в разделе А приложения 4 к настоящей Конвенции. В этом разделе описаны также знаки, означающие конец этих запрещений и ограничений или одного из них.

Статья 12
Предписывающие знаки

Предписывающие знаки описаны с указанием их значения в разделе В приложения 4.

Статья 13
Общие предписания, относящиеся к сигнальным знакам, описанным
в приложении 4 к настоящей Конвенции

1. Запрещающие, ограничивающие знаки и предписывающие знаки устанавливаются в непосредственной близости от места, где вступает в силу предписание, ограничение или запрещение и могут повторяться, если компетентные органы считают это необходимым. Однако в том случае, когда компетентные органы сочтут это желательным в связи с плохой видимостью или для того, чтобы заранее предупредить пользователей дороги, эти знаки могут устанавливаться на соответствующем расстоянии перед тем местом, где вступает в силу предписание, ограничение или запрещение. Под знаками, установленными перед местом, где вступает в силу предписание, ограничение или запрещение, помещается дополнительная табличка, соответствующая образцу 1 приложения 7.
2. Знаки, означающие обязательное предписание, установленные рядом с указателем наименования населенного пункта или непосредственно после него, означают, что эти предписания применяются во всем населенном пункте, за исключением случаев, когда другие знаки, установленные на некоторых участках дорог населенного пункта, содержат иное предписание.

УКАЗАТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ,
ОТНОСЯЩИХСЯ К СТОЯНКЕ

Статья 14

1. В приложении 5 к настоящей Конвенции описаны знаки, дающие полезные указания пользователям дороги, за исключением знаков, относящихся к стоянке, или приведены образцы таких знаков; в этом приложении содержатся также некоторые предписания относительно их использования.
2. Надписи на указательных знаках "i"-"v", перечисленных в подпункте "с" пункта 1 статьи 5, в странах, не пользующихся латинским алфавитом, наносятся как на национальном языке, так и латинскими буквами, передающими по мере возможности транслитерацию и произношение слов на национальном языке.
3. В странах, не пользующихся латинским алфавитом, слова, написанные латинскими буквами, могут помещаться как на знаке, содержащем текст на национальном языке, так и на дополнительном знаке.
4. На знаке должны наноситься надписи не более чем на двух языках.

Статья 15
Предварительные указатели направлений

Предварительные указатели направлений устанавливаются на таком расстоянии от перекрестка, которое обеспечивает их максимальную эффективность как днем, так и ночью, с учетом условий дороги и движения и, в частности, обычной скорости транспортных средств и расстояния, с которого виден этот знак; это расстояние может не превышать 50 м (55 ярдов) в населенных пунктах, но на автомагистралях и на дорогах со скоростным движением оно должно составлять не менее 500 м (550 ярдов). Эти знаки могут повторяться. На дополнительной табличке, помещенной под знаком, может быть указано расстояние между знаком и перекрестком; это расстояние может быть указано также в нижней части самого знака.

Статья 16
Указатели направлений

1. На одном и том же указателе направлений могут быть обозначены названия нескольких населенных пунктов; в этом случае названия указываются на сигнальном знаке одно под другим. Для названия одного населенного пункта можно пользоваться более крупными буквами, чем для названий других населенных пунктов, лишь в том случае, если данный населенный пункт является самым крупным.
2. Когда на знаках обозначены расстояния, соответствующие цифры должны помещаться на одном уровне с названием населенного пункта. На указателях направлений, имеющих форму стрелки, эти цифры должны помещаться между названием населенного пункта и острием стрелки; на знаках прямоугольной формы они должны помещаться после названия населенного пункта.

Статья 17
Маршрутные марки

Знаки, используемые для обозначения дорог либо с помощью их номера, состоящего из цифр, букв или комбинации цифр и букв, либо с помощью названия дорог, могут состоять из этого номера или этого названия, заключенного в прямоугольную или щитообразную рамку. Однако Договаривающиеся Стороны, имеющие систему классификации дорог, могут заменить эту рамку обозначением классификации.

Статья 18
Указатели наименований

1. Указатели наименований могут использоваться для указания границы между двумя государствами или границы между двумя административными единицами одной и той же страны, либо названия населенного пункта, реки, перевала, местности и т.д.
2. Знаки Е,9^a или Е,9^b устанавливаются при въезде в населенный пункт; знаки Е,9^c или Е,9^d устанавливаются при выезде из населенного пункта. Национальное законодательство может предусмотреть, что эти знаки указывают пользователям дороги, что от знаков Е,9^a или Е,9^b до знаков Е,9^с или Е,9^d применяются правила движения, действующие на территории данной страны в населенных пунктах, за исключением тех случаев, когда на некоторых участках дороги в населенном пункте иные правила предписываются другими знаками; однако знак В,4 должен всегда устанавливаться на главных дорогах, имеющих сигнальный знак В,3, в тех случаях, когда преимущественное право проезда прекращает свое действие в населенном пункте.
3. Указатели наименований, дающие указания, иные, чем название населенного пункта, должны заметно отличаться, в частности по цвету, от знаков Е,9^а - Е,9^b.

Статья 19
Подтверждающие знаки

Подтверждающие знаки имеют целью подтверждать направление дороги, когда компетентные органы считают это необходимым например при выезде из крупных населенных пунктов. На них указаны названия одного или нескольких населенных пунктов, как это предусмотрено в пункте 1 статьи 16 настоящей Конвенции. В случае указания расстояний соответствующие цифры помещаются после названия населенного пункта.

Статья 20
Знак на пешеходных переходах

Знак Е,11^а или Е,11^b помещается на пешеходных переходах там, где компетентные органы считают это целесообразным.

Статья 21
Общие предписания, касающиеся различных указательных знаков

1. Упомянутые в статьях 15-20 настоящей Конвенции указательные знаки устанавливаются там, где компетентные органы считают это целесообразным. Другие указательные знаки устанавливаются с учетом положений пункта 1 статьи 6 лишь там, где компетентные органы считают это необходимым; в частности, знаки F,2-F,7 устанавливаются только на дорогах, на которых пункты ремонта в случае аварии, пункты заправки горючим, ночлега и питания расположены на большом расстоянии друг от друга.
2. Указательные знаки могут повторяться. Помещенная под знаком дополнительная табличка может указывать расстояние от знака до места, на наличие которого указывает этот знак; это расстояние может обозначаться также в нижней части самого знака.

ЗНАКИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ОСТАНОВКЕ И СТОЯНКЕ

Статья 22

В разделе А приложения 6 к настоящей Конвенции описаны знаки, запрещающие или ограничивающие остановку или стоянку, а в разделе В описаны другие знаки, дающие полезные указания относительно стоянки; в этом приложении дается значение этих знаков, а также содержатся некоторые предписания относительно их использования.

Глава III
СВЕТОВЫЕ ДОРОЖНЫЕ СИГНАЛЫ

Статья 23
Сигналы предназначенные для регулирования движения
транспортных средств

1. При условии соблюдения положений пункта 12 настоящей статьи в качестве световых сигналов, регулирующих движение транспортных средств, помимо тех сигналов, которые предназначены исключительно для транспортных средств общего пользования, могут использоваться только указанные ниже огни, имеющие следующее значение:
а) немигающие огни
i) зеленый огонь означает разрешение проезда; однако зеленый огонь, предназначенный для регулирования движения на перекрестке, не дает водителям разрешения проезда, если в направлении, в котором они намерены двигаться, образуется такой затор движения, при котором в случае выезда на перекресток они не могут, вероятно, освободить его при перемене фазы сигнала;
ii) красный огонь означает запрещение проезда; транспортные средства не должны пересекать линию остановки или, если не имеется линии остановки, проезжать за светофор; если светофор установлен посредине или на противоположной стороне перекрестка, они не должны выезжать на перекресток или на пешеходный переход на данном перекрестке;
iii) желтый огонь, который включается один или одновременно с красным огнем; когда он применяется один, это означает, что ни одно транспортное средство не должно пересекать линию остановки или выезжать за светофор, за исключением случаев, когда в момент включения огня оно находится так близко, что уже не может остановиться перед линией остановки или перед светофором с учетом требований безопасности движения. Если сигнал находится посредине перекрестка или за ним, желтый огонь означает, что ни одно транспортное средство не должно выезжать на перекресток или на пешеходный переход на данном перекрестке, за исключением случаев, в момент включения огня когда оно находится так близко, что уже не может остановиться до въезда на перекресток с учетом требований безопасности движения. Желтый огонь при одновременном включении с красным огнем означает незамедлительную смену указаний сигнала, но он не изменяет запрещения проезда, предписанного красным огнем;
b) мигающие огни
i) - один красный мигающий огонь или
- два попеременно мигающих красных огня, один из которых включается, когда другой выключается, помещенные на одной и той же колонке на одинаковой высоте и обращенные в одну и ту же сторону, означают, что транспортные средства не должны пересекать линию остановки или, если не имеется линии остановки, проезжать за светофор; эти огни применяются только на железнодорожных переездах и при въезде на разводные мосты или на пристани судов-паромов, а также для обозначения запрещения проезда в связи с выездом на дорогу пожарных автомобилей или приближением летательного аппарата, траектория которого пересекает на небольшой высоте автомобильную дорогу;
ii) желтый мигающий огонь или два попеременно мигающих желтых огня означают, что водители могут продолжать движение, но обязаны соблюдать при этом особую осторожность.
2. Световые сигналы трехцветной системы состоят из трех немигающих огней, а именно красного, желтого и зеленого; зеленый огонь должен включаться только после выключения красного и желтого огней.
3. Световые сигналы двухцветной системы состоят из красного и зеленого немигающих огней. Красный и зеленый огни не должны включаться одновременно. Световые сигналы двухцветной системы применяются лишь в виде временных установок с оговоркой относительно срока замены существующих приспособлений, предусмотренного пунктом 3 статьи 3 настоящей Конвенции.
4. Указанные в пунктах 2 и 3 настоящей статьи огни трехцветной и двухцветной системы располагаются вертикально или горизонтально.
5. В тех случаях, когда огни расположены вертикально, красный огонь помещается вверху; если огни расположены горизонтально, красный огонь помещается на стороне, противоположной стороне, соответствующей направлению движения.
6. При трехцветной системе желтый огонь помещается посредине.
7. В сигналах трехцветной и двухцветной системы, упомянутых в пунктах 2 и 3 настоящей статьи, все огни должны быть круглыми. Упомянутые в пункте 1 настоящей статьи красные мигающие огни также должны быть круглыми.
8. Желтый мигающий огонь может устанавливаться отдельно; в часы слабого движения этот огонь может также заменять огни трехцветной системы.
9. Когда зеленый огонь трехцветной системы имеет одну или несколько стрелок, включение этой стрелки или стрелок означает, что транспортные средства могут проезжать только в направлении или в направлениях, которые указаны стрелками. Стрелки, означающие разрешение двигаться прямо, должны быть направлены острием вверх.
10. Когда сигнал трехцветной системы дополнен одним или несколькими зелеными огнями, имеющими стрелку или стрелки, включение этой дополнительной стрелки или этих дополнительных стрелок означает, - независимо от того, какой огонь трехцветной системы в это время включен, - что транспортные средства могут продолжать движение в направлении или в направлениях, указанных стрелкой или стрелками; это означает также, что если транспортные средства находятся на полосе, которая предназначена исключительно для движения в направлении, указанном стрелкой, или по которой должно осуществляться это
движение, их водители должны - при условии, что они уступают дорогу транспортным средствам, двигающимся в том направлении, в котором эти водители намерены следовать, и при условии, что они не будут угрожать безопасности пешеходов, - следовать в указанном направлении в тех случаях, когда остановка их транспортных средств препятствовала бы движению других транспортных средств, находящихся позади них на той же полосе. Эти дополнительные зеленые огни должны помещаться предпочтительно на одном уровне с обычным зеленым огнем.
11. Когда зеленые или красные огни установлены над обозначенными продольными линиями полосами движения дороги, имеющей несколько полос движения, красный огонь означает запрещение движения по полосе, над которой он установлен, а зеленый огонь означает разрешение движения по ней. Установленный таким образом красный огонь должен иметь форму двух перекрещивающихся наклонных полос, а зеленый огонь - форму стрелки, направленной вниз.
12. Национальное законодательство может предусмотреть установку на некоторых железнодорожных переездах медленно мигающего бело-лунного огня, означающего разрешение проезда.
13. Если световые дорожные сигналы предназначаются только для водителей велосипедов, на самом сигнале, если, это необходимо во избежание путаницы, может быть изображен силуэт велосипеда или может использоваться сигнал малого размера, дополненный прямоугольной табличкой с изображением велосипеда.

Статья 24
Сигналы, предназначенные только для пешеходов

1. В качестве световых сигналов, предназначенных только для пешеходов, могут использоваться лишь указанные ниже огни, имеющие следующее значение:
а) немигающие огни:
i) зеленый огонь означает разрешение движения пешеходов;
ii) желтый огонь означает запрещение движения пешеходов, но позволяет закончить переход тем из них, которые уже вышли на проезжую часть;
iii) красный огонь означает запрещение пешеходам выходить на проезжую часть;
b) мигающие огни:
зеленый мигающий огонь означает, что время, в течение которого пешеходы могут переходить через проезжую часть, истекает и что незамедлительно появится красный огонь.
2. Предназначенные для пешеходов световые сигналы должны быть предпочтительно двухцветной системы, состоящей из двух огней, а именно красного и зеленого; однако они могут быть трехцветной системы, включающей три огня, а именно красный, желтый и зеленый. Никогда не должны включаться одновременно два огня.
3. Огни должны быть расположены вертикально, причем красный огонь должен быть всегда вверху, а зеленый огонь - всегда внизу. Красный огонь должен предпочтительно иметь форму силуэта неподвижного пешехода или неподвижных пешеходов, а зеленый огонь - форму силуэта движущегося пешехода или движущихся пешеходов.
4. Конструкция пешеходных светофоров и способ их размещения должны исключать всякую возможность их восприятия водителями как световых сигналов, предназначенных для регулирования движения транспортных средств.

Глава IV
РАЗМЕТКА ДОРОГ

Статья 25

Обозначения на проезжей части (разметка дорог) применяются в тех случаях, когда компетентные органы считают это необходимым с целью регулирования движения, предупреждения или ориентировки пользователей дороги. Эти обозначения могут применяться как самостоятельно, так и в сочетании с другими дорожными сигнальными знаками, с тем чтобы усилить или уточнить их указания.

Статья 26

1. Продольная разметка, состоящая из сплошной линии, проведенной по проезжей части, означает, что всем транспортным средствам запрещается переезжать через нее или наезжать на нее; равным образом, когда разметка разделяет оба направления движения, она означает, что ни одно транспортное средство не должно следовать с той стороны разметки, которая является для водителя противоположной краю проезжей части, соответствующей направлению движения. Продольная разметка, состоящая из двух сплошных линий, имеет аналогичное значение.
2. а) Продольная разметка, состоящая из прерывистой линии, проведенной по проезжей части дороги, не имеет значения запрещения, но предназначена
i) либо для разграничения полос движения, а также для разделения направления потоков движения;
ii) либо для предупреждения о приближении к сплошной линии и об устанавливаемом ею запрещении или о приближении к другому участку, представляющему особую опасность.
b) Отношение длины расстояния между чертами к длине черты должно быть значительно меньшим прерывистых в линиях, которые используются в целях, изложенных в подпункте "a" "ii" настоящего пункта, чем в линиях, которые используются в целях, изложенных в подпункте "a" "i" того же пункта.
3. В тех случаях, когда продольная разметка состоит из сплошной линии, нанесенной на проезжей части дороги рядом с прерывистой линией, водители должны руководствоваться указаниями только той линии, которая находится на их стороне. Это положение не препятствует водителям, совершившим разрешенный обгон, вновь вернуться на полосу, соответствующую направлению движения.
4. При применении положений настоящей статьи продольной разметкой не являются продольные линии, которые обозначают края проезжей части дороги, для того чтобы обеспечить их большую видимость, или которые, будучи соединены с поперечными линиями, обозначают на проезжей части дороги места, предназначенные для стоянки.

Статья 27

1. Поперечная разметка, состоящая из сплошной линии или из двух параллельных сплошных линий, проведенных через всю ширину одной или нескольких полос движения, обозначает линию остановки транспортных средств, предписанной сигнальным знаком В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН", указанным в пункте 3 статьи 10 настоящей Конвенции. Такая разметка может также применяться для указания линии остановки, которая может быть предписана световым дорожным сигналом, лицом, уполномоченным регулировать дорожное движение, или перед железнодорожным переездом. Перед разметкой, сопровождающей сигнальный знак В,2, на проезжей части дороги может быть нанесено слово "СТОП".
2. В тех случаях, когда это технически возможно, указанная в пункте 1 настоящей статьи поперечная разметка должна наноситься всякий раз, когда устанавливается знак В,2.
3. Поперечная разметка, состоящая из одной прерывистой линии или двух проведенных рядом прерывистых линий, нанесенная по всей ширине одной или нескольких полос движения, обозначает линию, которую транспортные средства не должны обычно пересекать, когда они обязаны уступать дорогу в соответствии со знаком В,1 "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ", упомянутым в пункте 2 статьи 10 настоящей Конвенции. Перед этой разметкой для обозначения знака В,1 на проезжей части дороги может быть изображен треугольник с широкой каймой, одна из сторон которого параллельна разметке, а противоположная вершина направлена в сторону приближающихся транспортных средств.
4. Для обозначения пешеходных переходов предпочтительно наносить довольно широкие полосы, параллельные оси проезжей части дороги.
5. Для обозначения переездов для велосипедистов наносятся либо поперечные линии, либо другая разметка, которую невозможно принять за разметку, наносимую на пешеходных переходах.

Статья 28

1. Другие виды разметки на проезжей части дороги, как-то стрелки, параллельные или косые линии или надписи, могут применяться для повторения предписаний сигнальных знаков или для того, чтобы дать пользователям дороги указания, которые не могут быть удовлетворительным образом даны сигнальными знаками. Такие виды разметки используются, в частности, для обозначения границ зон или полос стоянки, мест остановки автобусов или троллейбусов, на которых стоянка запрещена, а также для обозначения предварительного перестроения в рядах при подъезде к перекресткам. Однако, если на проезжей части, разделенной продольной разметкой на полосы движения, имеется стрелка, водители должны продолжать движение в направлении или в одном из направлений, указанных на полосе, по которой они двигаются.
2. При условии соблюдения положений пункта 4 статьи 27 настоящей Конвенции, касающихся пешеходных переходов, разметка зоны проезжей части дороги или зоны, слегка выступающей над уровнем проезжей части дороги, параллельными косыми линиями, обведенными сплошной или прерывистой полосой, означает что при наличии сплошной полосы транспортные средства не должны въезжать в эту зону, а при наличии прерывистых полос транспортные средства могут въезжать в эту зону только в том случае, если это совершенно безопасно или если это необходимо для въезда в поперечную улицу с противоположной стороны проезжей части.
3. Зигзагообразная линия у края проезжей части дороги означает запрещение стоянки с указанной стороны проезжей части по всей длине этой линии.

Статья 29

1. Разметка, упомянутая в статьях 26 - 28 настоящей Конвенции, может наноситься на проезжей части дороги краской или любым другим способом при условии, что он является столь же эффективным.
2. Если разметка проезжей части дороги наносится краской, она должна быть желтого или белого цвета; однако может применяться синий цвет для разметки, обозначающей места разрешенной или ограниченной стоянки. Когда на территории Договаривающейся Стороны применяются оба цвета - желтый и белый, разметка одинаковой категории должна быть одинакового цвета. При применении положений настоящего пункта термин "белый" включает оттенки "серебристый" или "светло-серый".
3. При нанесении надписей, изображений и стрел, которые включены в разметку, следует, учитывать необходимость значительного увеличения их размеров в направлении движения транспортных средств ввиду того, что эти надписи, изображения и стрелы видны водителю под очень небольшим углом.
4. Рекомендуется, чтобы дорожная разметка, предназначенная для движущихся транспортных средств, была светоотражающей в тех случаях, когда этого требует интенсивность движения, и при плохой освещенности или при полном отсутствии освещения.

Статья 30

Приложение 8 к настоящей Конвенции представляет собой совокупность рекомендаций, касающихся схем или рисунков разметки дорог.

Глава V
ПРОЧИЕ ДОРОЖНЫЕ ЗНАКИ И СИГНАЛЫ

Статья 31
Сигнализация ремонтных работ

1. Границы участков проезжей части дороги, на которых производятся ремонтные работы, должны ясно обозначаться сигнальными знаками.
2. Когда это вызывается объемом ремонтных работ и интенсивностью движения, для обозначения границ участков проезжей части дороги, на которых производятся ремонтные работы, устанавливаются прерывистые или сплошные барьеры, окрашенные чередующимися белыми и красными, желтыми и красными, черными и белыми или черными и желтыми полосами, и, кроме того, ночью, если барьерам не приданы светоотражающие свойства, устанавливаются огни и светоотражающие приспособления. Светоотражающие приспособления и немигающие огни должны быть красного или темно-желтого цвета, а мигающие огни - темно-желтого цвета. Однако
a) огни и приспособления могут быть белого цвета, если они видны только в одном направлении движения и обозначают границы участка на стороне, противоположной этому направлению движения;
b) огни и приспособления могут быть белого или светло-желтого цвета, если они обозначают границы участка, разделяющего оба направления движения.

Статья 32
Разметка с помощью огней или светоотражающих приспособлений

Каждая Договаривающаяся Сторона будет применять на всей своей территории один и тот же цвет или одну и ту же систему цветов для огней или светоотражающих приспособлений, применяемых для обозначения края проезжей части.

ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫЕ ПЕРЕЕЗДЫ

Статья 33

1. а) Если у железнодорожного переезда установлена сигнализация для предупреждения о приближении поездов или о предстоящем закрытии шлагбаумов или полушлагбаумов, она должна состоять из мигающего красного огня или попеременно мигающих красных огней, как это предусмотрено в подпункте "b" пункта 1 статьи 23 настоящей Конвенции. Однако
i) красные мигающие огни могут быть дополнены или заменены световым сигналом трехцветной системы красный-желтый-зеленый, описанной в пункте 2 статьи 23 настоящей Конвенции, или сигналом, в котором отсутствует зеленый огонь, если на дороге вблизи от железнодорожного переезда установлены другие трехцветные световые сигналы или если на железнодорожном переезде установлены шлагбаумы;
ii) на грунтовых дорогах с весьма слабым движением и на пешеходных дорожках может применяться только звуковой сигнал.
b) Во всех случаях световая сигнализация может дополняться звуковым сигналом.
2. Светофоры устанавливаются на краю проезжей части дороги, соответствующей направлению движения; когда это требуется обстоятельствами, например условиями видимости сигналов или интенсивностью движения, огни должны повторяться на противоположной стороне дороги. Однако, если в силу местных условий это считается предпочтительным, огни могут быть повторены на островке безопасности посредине проезжей части дороги или установлены над проезжей частью дороги.
3. В соответствии с пунктом 4 статьи 10 настоящей Конвенции сигнальный знак В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" может устанавливаться у железнодорожного переезда без шлагбаумов, полушлагбаумов или световой сигнализации, предупреждающей о приближении поездов; если на железнодорожном переезде установлен этот знак, водители должны остановить свои транспортные средства у линии остановки или при отсутствии линии остановки - у знака и продолжать движение, лишь убедившись в том, что к переезду не приближается поезд.

Статья 34

1. На железнодорожных переездах со шлагбаумами или полушлагбаумами, расположенными в шахматном порядке с каждой стороны железнодорожного пути, горизонтальное положение этих шлагбаумов или полушлагбаумов означает, что каждый пользователь дороги обязан остановиться перед ближайшим от него шлагбаумом или полушлагбаумом; движение шлагбаумов для занятия горизонтального положения и движение полушлагбаумов имеют то же значение.
2. Включение красного огня или красных огней, упомянутых в подпункте "а" пункта 1 статьи 33 настоящей Конвенции, или подача звукового сигнала, упомянутого в том же пункте 1, означает также, что ни один пользователь дороги не имеет права пересекать линию остановки или, если не имеется линии остановки, проезжать за светофор. Включение желтого огня трехцветной системы, упомянутой в подпункте "a" "i" пункта 1 статьи 33, означает, что ни один пользователь дороги не имеет права пересекать линию остановки или, если не имеется линий остановки, проезжать за светофор, за исключением тех случаев, когда в момент включения желтого огня транспортные средства находятся настолько близко к сигналу, что они не могут уже остановиться перед ним, не создавая опасности.

Статья 35

1. Шлагбаумы и полушлагбаумы железнодорожных переездов должны быть ясно обозначены чередующимися красными и белыми, красными и желтыми, черными и белыми или желтыми и черными полосами. Однако они могут быть окрашены только в белый или желтый цвет при условии помещения посредине большого красного диска.
2. У каждого железнодорожного переезда без шлагбаумов и полушлагбаумов должен быть установлен в непосредственной близости от железнодорожного пути сигнальный знак В,7, описанный в приложении 3. При наличии светофора, предупреждающего о приближении поездов, или знака В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН", сигнальный знак В,7 помещается на опоре знака В,2 или на колонке светофора. Установка сигнального знака В,7 не обязательна:
a) на пересечениях автомобильных дорог с железными дорогами, на которых железнодорожное движение осуществляется на очень небольшой скорости, а дорожное движение регулируется сопровождающим лицом железнодорожных транспортных средств, подающим рукой необходимые сигналы;
b) на пересечениях железнодорожных путей с грунтовыми дорогами с весьма незначительным движением и с пешеходными дорожками.
3. Под любым предупреждающим знаком с одним из обозначений А,26 или А,27, описанных в приложении 3 к настоящей Конвенции, может быть установлен прямоугольный щиток с вертикальной длинной стороной и тремя косыми красными полосами на белом или желтом фоне, но в этом случае примерно на одной трети и двух третях расстояния между знаком и железнодорожным путем устанавливаются дополнительные знаки, состоящие из щитков идентичной формы, на которых нанесены соответственно одна или две красные косые полосы на белом или желтом фоне. Эти знаки могут быть повторены на противоположной стороне проезжей части дороги. Упомянутые в настоящем пункте щитки описаны в разделе С приложения 3 к настоящей Конвенции.

Статья 36

1. В силу особой опасности, возникающей на железнодорожных переездах. Договаривающиеся Стороны обязуются принять меры к тому, чтобы
a) перед каждым железнодорожным переездом был установлен один из предупреждающих знаков с одним из обозначений А,26 или А,27; однако можно не устанавливать никакого знака
i) в особых случаях, которые могут иметь место в населенных пунктах;
ii) на грунтовых и проселочных дорогах, по которым движение механических транспортных средств осуществляется только в очень редких случаях;
b) все железнодорожные переезды были оборудованы шлагбаумами или полушлагбаумами или системой сигнализации, предупреждающей о приближении поездов, за исключением тех случаев, когда железнодорожный путь виден пользователям дороги с обеих сторон данного переезда таким образом, что с учетом, в частности, максимальной скорости поездов, водитель дорожного транспортного средства, приближающегося к железнодорожному переезду с той или другой стороны, может вовремя остановиться до въезда на железнодорожный переезд, если покажется поезд, а также таким образом, что пользователи дороги, которые уже находятся на переезде в момент появления поезда, могут вовремя с него съехать; однако Договаривающиеся Стороны могут допускать отступления от положений настоящего пункта на тех железнодорожных переездах, где скорость движения поездов относительно невысока или движение дорожных механических транспортных средств незначительно;
с) все железнодорожные переезды с шлагбаумами или полушлагбаумами, приводимыми в действие с поста, с которого шлагбаумы или полушлагбаумы не видны, были оборудованы одной из систем сигнализации, предупреждающих о приближении поездов и указанных в пункте 1 статьи 33 настоящей Конвенции;
d) все железнодорожные переезды с шлагбаумами или полушлагбаумами, автоматически приводимыми в действие приближением поездов, были оборудованы одной из систем сигнализации, предупреждающих о приближении поездов и указанных в пункте 1 статьи 33 настоящей Конвенции;
е) шлагбаумы и полушлагбаумы покрывались для улучшения их видимости светоотражающими материалами или оборудовались светоотражающими приспособлениями и, в случае необходимости, освещались ночью; кроме того, чтобы на дорогах с интенсивным ночным автомобильным движением предупреждающие знаки, устанавливаемые перед железнодорожным переездом, покрывались светоотражающими материалами или оборудовались светоотражающими приспособлениями и в случае необходимости освещались ночью;
f) посредине проезжей части дороги вблизи от железнодорожных переездов, оборудованных полушлагбаумами, наносилась по мере возможности продольная разметка, запрещающая транспортным средствам, которые приближаются к железнодорожному переезду, выезжать на сторону проезжей части, противоположную направлению движения, или даже сооружались направляющие островки, разделяющие оба направления движения.
2. Положения настоящей статьи не применяются в случаях, предусмотренных последней фразой, пункта 2 статьи 35 настоящей Конвенции.

Глава VI
ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 37

1. Настоящая Конвенция открыта в Центральных Учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке до 31 декабря 1969 года для подписания всеми государствами-членами Организации Объединенных Наций или членами любых специализированных учреждений, или членами Международного агентства по атомной энергии, или сторонами Статута Международного Суда и любым другим государством, приглашенным Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций стать Стороной настоящей Конвенции.
2. Настоящая Конвенция подлежит ратификации. Ратификационные грамоты передаются на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций.
3. Настоящая Конвенция остается открытой для присоединения к ней любого из государств, указанных в пункте 1 настоящей статьи. Документы о присоединении передаются на хранение Генеральному Секретарю.

Статья 38

1. Каждое государство может при подписании, ратификации настоящей Конвенции или при присоединении к ней, или в любой момент впоследствии заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что Конвенция становится применимой ко всем территориям или части территорий, за внешние сношения которых оно ответственно. Конвенция начинает применяться на территории или на территориях, указанных в нотификации, по истечении тридцати дней со дня получения Генеральным Секретарем упомянутой нотификации или в момент вступления Конвенции в силу в отношении государства, сделавшего нотификацию, если эта дата является более поздней.
2. Каждое государство, делающее нотификацию, упомянутую в пункте 1 настоящей статьи, должно от имени территорий, по поручению которых им была сделана такая нотификация, направлять нотификацию, содержащую заявления, предусмотренные в пункте 2 статьи 46 настоящей Конвенции.
3. Каждое государство, сделавшее заявление в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, может в любой момент впоследствии заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что Конвенция перестанет применяться на территории, указанной в нотификации, и Конвенция перестанет применяться на территории, указанной в нотификации, по истечении одного года со дня получения Генеральным Секретарем этой нотификации.

Статья 39

1. Настоящая Конвенция вступает в силу по истечении двенадцати месяцев со дня сдачи на хранение пятнадцатого документа о ратификации или о присоединении.
2. В отношении каждого государства, которое ратифицирует настоящую Конвенцию или присоединится к ней после сдачи на хранение пятнадцатого документа о ратификации или присоединении, Конвенция вступает в силу по истечении двенадцати месяцев со дня сдачи этим государством на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении.

Статья 40

С момента вступления настоящей Конвенции в силу ею отменяются и заменяются в отношениях между Договаривающимися Сторонами Конвенция по введению единообразия в дорожные знаки и сигналы, открытая для подписания в Женеве 30 марта 1931 года, и Протокол о дорожных знаках и сигналах, открытый для подписания в Женеве 19 сентября 1949 года.

Статья 41

1. Через один год после вступления в силу настоящей Конвенции каждая Договаривающаяся Сторона может предложить одну или несколько поправок к Конвенции. Текст любой предложенной поправки вместе с пояснительным меморандумом направляется Генеральному Секретарю, который препровождает его всем Договаривающимся Сторонам. Договаривающиеся Стороны имеют возможность уведомить его в двенадцатимесячный срок, начиная со дня препровождения этого текста, о том: а) принимают ли они поправку, b) отклоняют ли они поправку, или с) желают ли они, чтобы для рассмотрения этой поправки была созвана конференция. Генеральный Секретарь направляет также текст предложенной поправки всем другим государствам, указанным в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции.
2. а) Любая предложенная поправка, разосланная в соответствии с предыдущим пунктом, считается принятой, если в течение упомянутого выше двенадцатимесячного срока менее трети Договаривающихся Сторон информируют Генерального Секретаря о том, что они отклоняют поправку или желают созыва конференции для рассмотрения этой поправки. Генеральный Секретарь уведомляет все Договаривающиеся Стороны о каждом принятии или отклонении предложенной поправки и о любом поступлении просьбы о созыве конференции. Если в течение установленного двенадцатимесячного срока такие отклонения и просьбы будут получены менее чем от трети всех Договаривающихся Сторон, Генеральный Секретарь информирует все Договаривающиеся Стороны о том, что эта поправка вступает в силу через шесть месяцев по истечении двенадцатимесячного срока, указанного в предыдущем пункте, для всех Договаривающихся Сторон, за исключением тех, которые в течение установленного срока отклонили поправку или обратились с просьбой созвать конференцию для ее обсуждения.
b) Каждая Договаривающаяся Сторона, которая в течение вышеуказанного двенадцатимесячного срока отклонила предложенную поправку или попросила созвать конференцию для ее рассмотрения, может в любое время после истечения этого срока уведомить Генерального Секретаря о принятии ею поправки, и Генеральный Секретарь рассылает это уведомление всем остальным Договаривающимся Сторонам. Поправка вступает в силу в отношении Договаривающихся Сторон, направивших такие уведомления о принятии, через шесть месяцев после получения их Генеральным Секретарем.
3. Если предложенная поправка не была принята в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и если в течение двенадцатимесячного срока, предусмотренного в пункте 1 настоящей статьи, менее половины общего числа Договаривающихся Сторон информируют Генерального Секретаря о том, что они отклоняют предложенную поправку, и если по крайней мере треть всех Договаривающихся Сторон, но не менее десяти, информируют его о том, что они принимают ее или желают созыва конференции для обсуждения этой поправки, Генеральный Секретарь созывает конференцию для рассмотрения предложенной поправки или любого другого предложения, которое может быть ему представлено в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.
4. Если конференция созывается в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, Генеральный секретарь приглашает на нее все государства, указанные в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции. Генеральный Секретарь обращается ко всем приглашенным на конференцию государствам с просьбой представить ему по крайней мере за шесть месяцев до открытия конференции любые предложения, которые они в дополнение к предложенной поправке могут пожелать, рассмотреть на конференции, и уведомляет об этих предложениях по крайней мере за три месяца до открытия конференции все приглашенные на конференцию государства.
5. а) Любая поправка к настоящей Конвенции считается принятой, если она принимается большинством в две трети государств, представленных на Конференции, при условии, что это большинство включает по крайней мере две трети всех Договаривающихся Сторон, представленных на Конференции. Генеральный Секретарь извещает все Договаривающиеся Стороны о принятии поправки, и она вступает в силу через двенадцать месяцев со дня такого уведомления в отношении всех Договаривающихся Сторон, за исключением тех, которые в течение этого срока сообщили Генеральному Секретарю об отклонении поправки.
b) Каждая Договаривающаяся Сторона, отклонившая в течение вышеуказанного двенадцатимесячного срока поправку, может в любое время уведомить Генерального Секретаря о принятии ею поправки, и Генеральный Секретарь извещает об этом все остальные Договаривающиеся Стороны. Поправка вступает в силу в отношении Договаривающейся Стороны, уведомившей о ее принятии, через шесть месяцев после получения уведомления Генеральным Секретарем или по истечении вышеуказанного двенадцатимесячного срока, если этот срок истекает позднее.
6. Если предложенная поправка не считается принятой в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и если не выполнены условия созыва Конференции, предписанные в пункте 3 настоящей статьи, предложенная поправка считается отклоненной.

Статья 42

Каждая Договаривающаяся Сторона может денонсировать настоящую Конвенцию посредством письменной нотификации, адресованной Генеральному Секретарю. Денонсация вступает в силу по истечении одного года со дня получения Генеральным Секретарем этой нотификации.

Статья 43

Настоящая Конвенция теряет силу, если число Договаривающихся Сторон составляет в течение какого-либо периода последовательных двенадцати месяцев менее пяти.

Статья 44

Всякий спор между двумя или более Договаривающимися Сторонами относительно толкования или применения настоящей Конвенции, который Стороны не смогут разрешить путем переговоров или другими средствами урегулирования, может быть по просьбе любой из заинтересованных Договаривающихся Сторон передан для разрешения Международному Суду.

Статья 45

Никакое положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее какой-либо из Договаривающихся Сторон принимать совместимые с Уставом Организации Объединенных Наций и ограничиваемые создавшимся положением меры, которые она считает необходимыми для обеспечения своей внешней или внутренней безопасности.

Статья 46

1. Каждое государство может при подписании настоящей Конвенции или при сдаче на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении заявить, что оно не считает себя связанным статьей 44 настоящей Конвенции. Другие Договаривающиеся Стороны не являются связанными статьей 44 в отношении любой Договаривающейся Стороны, сделавшей такое заявление.
2. а) В момент сдачи на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении каждое государство заявляет посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю о том,
i) какой из образцов - А^а или А^b - оно выбирает в качестве предупреждающего знака (пункт 1 статьи 9); и
ii) какой из образцов В,2^a или В,2^b оно выбирает в качестве знака "ПРОЕЗД ВЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" (пункт 3 статьи 10) в целях применения настоящей Конвенции.
В любое время впоследствии каждое государство может посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, изменить свой выбор, заменив свое заявление другим.
b) В момент сдачи на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении каждое государство может заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что в целях применения настоящей Конвенции она приравнивает велосипеды с подвесным двигателем к мотоциклам (пункт "l" статьи 1).
В любое время впоследствии каждое государство может посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, взять обратно свое заявление.
3. Предусмотренные в пункте 2 настоящей статьи заявления вступают в силу через шесть месяцев после получения Генеральным Секретарем нотификации или в момент вступления в силу Конвенции в отношении государства, сделавшего заявление, если эта дата является более поздней.
4. Оговорки в настоящей Конвенции и к приложениям к ней, иные, чем оговорка, предусмотренная в пункте 1 настоящей статьи, разрешаются при условии представления их в письменной форме и, если они сделаны до сдачи на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении, при условии подтверждения их в ратификационной грамоте или документе о присоединении. Генеральный Секретарь сообщает об указанных оговорках всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции.
5. Каждая Договаривающаяся Сторона, которая делает оговорку или заявление в соответствии с пунктами 1 и 4 настоящей статьи, может в любой момент взять свою оговорку обратно путем нотификации, адресованной Генеральному Секретарю.
6. Любая оговорка, сделанная в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи,
a) изменяет для Договаривающейся Стороны, сделавшей вышеуказанную оговорку, в рамках этой оговорки положения Конвенции, к которым она относится;
b) изменяет в такой же мере эти положения и для других Договаривающихся Сторон в их взаимоотношениях с Договаривающейся Стороной, сделавшей оговорку.

Статья 47

Помимо заявлений, нотификаций и уведомлений, предусмотренных в статьях 41 и 46 настоящей Конвенции, Генеральный Секретарь
сообщает всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 37,
a) о подписаниях, ратификациях и присоединениях к Конвенции в соответствии со статьей 37;
b) о заявлениях в соответствии со статьей 38;
с) о датах вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии со статьей 39;
d) о дате вступления в силу поправок к настоящей Конвенции в соответствии с пунктами 2 и 5 статьи 41;
е) о денонсациях в соответствии со статьей 42;
f) об утрате настоящей Конвенцией силы в соответствии со статьей 43.

Статья 48

Подлинник настоящей Конвенции, составленный в одном экземпляре на английском, испанском, китайском, русском и французском языках, причем все пять текстов являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций, который препровождает надлежащим образом заверенные копии всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции.
В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся представители, надлежащим образом на то уполномоченные своими правительствами, подписали настоящую Конвенцию.

СОВЕРШЕНО в Вене ноября месяца восьмого дня тысяча девятьсот шестьдесят восьмого года.

Приложение 1

ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ,
ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, УСТАНАВЛИВАЕМЫХ
ВБЛИЗИ ОТ ПЕРЕКРЕСТКОВ ИЛИ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫХ ПЕРЕЕЗДОВ

Примечание: В отношении предупреждающих знаков, устанавливаемых вблизи от перекрестков, см. раздел В приложения 2. В отношении предупреждающих знаков, устанавливаемых, вблизи от железнодорожных переездов, см. разделы А и С приложения 3.

РАЗДЕЛ А. ОБРАЗЦЫ ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИХ ЗНАКОВ

Образцами предупреждающих знаков являются
образцы А^a или А^b. Образец А^a представляет собой равносторонний треугольник, одна сторона которого расположена горизонтально, а противоположная ей вершина обращена вверх; фон должен быть белого или желтого цвета, кайма - красного цвета. Образец А^b представляет собой квадрат, одна из диагоналей которого проходит вертикально; фон должен быть желтого цвета, кайма, представляющая собой узкую полоску, - черного цвета. Обозначения, имеющиеся на этих знаках, должны быть при отсутствии иных указаний, содержащихся в их описании, черного или темно-синего цвета.
Для знаков А^a нормального размера длина стороны составляет примерно 0,9 м (3 фута); для знаков А^a малого размера - не менее 0,6 м (2 фута). Для знаков А^b нормального размера длина стороны составляет примерно 0,6 м (2 фута), для знаков А^b малого размера - не менее 0,4 м (1 фута 4 дюйма).
В отношении выбора между образцами А^a и А^b см. пункт 2 статьи 5 и пункт 1 статьи 9 Конвенции.

РАЗДЕЛ В. ОБОЗНАЧЕНИЯ ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИХ ЗНАКОВ И ПРЕДПИСАНИЯ
ОТНОСИТЕЛЬНО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ЭТИХ ЗНАКОВ

1. Опасный поворот или опасные повороты.

Для предупреждения о приближении к опасному повороту или к следующим один за другим опасным поворотам используется в зависимости от обстоятельств один из следующих знаков:
А,1^a: ПОВОРОТ НАЛЕВО
А,1^b: ПОВОРОТ НАПРАВО
А,1^c: ДВОЙНОЙ ПОВОРОТ ИЛИ БОЛЕЕ ДВУХ ПОВОРОТОВ, СЛЕДУЮЩИХ ОДИН ЗА ДРУГИМ, С ПЕРВЫМ ПОВОРОТОМ НАЛЕВО
А,1^d: ДВОЙНОЙ ПОВОРОТ ИЛИ БОЛЕЕ ДВУХ ПОВОРОТОВ, СЛЕДУЮЩИХ ОДИН ЗА ДРУГИМ, С ПЕРВЫМ ПОВОРОТОМ НАПРАВО

2. Крутой спуск

Для предупреждения о приближении к спуску с большим уклоном используется обозначение А,2^a с образцом знака А^a и обозначение А,2^b с образцом знака А^b.
Левая сторона обозначения А,2^a занимает левый угол щитка сигнального знака, а его основание - всю ширину этого щитка. На обозначениях А,2^a и А,2^b цифра указывает уклон в процентах; это указание может заменяться отношением (1:10). Однако Договаривающиеся Стороны могут вместо обозначения А,2^a или А,2^b, но учитывая по мере возможности положения подпункта "b" пункта 2 статьи 5 Конвенции, выбрать обозначение А,2^c, если они приняли образец знака А^a, и обозначение А,2^d, если они приняли образец знака A^b.

3. Крутой подъем

Для предупреждения о приближении к крутому подъему используется обозначение А,3^a с образцом знака А^a и обозначение А,3^b с образцом знака А^b .
Правая сторона обозначения A,3^a занимает правый угол щитка сигнального знака, а его основание - всю ширину этого щитка. На обозначениях А,3^a и А,3^b цифра указывает подъем в процентах; это указание может заменяться отношением (1:10). Однако Договаривающиеся Стороны, которые выберут для крутого спуска обозначение А,2^c , могут вместо обозначения А,3^а выбрать обозначение А,3^c , а Договаривающиеся Стороны, которые выберут обозначение А,2^d , могут вместо обозначения А,3^b выбрать обозначение А,3^d .

4. Сужение дороги

Для предупреждения о приближении к сужению дороги используется обозначение А,4^a или обозначение, указывающее более ясно конфигурацию данного места, как, например, А,4^b .

5. Разводный мост

Для предупреждения о приближении к разводному мосту используется обозначение А,5.
Под предупреждающим знаком с обозначением А,5 может помещаться прямоугольная табличка образца А,29^а , описанного в разделе С приложения 3, но в этом случае приблизительно на одной трети и двух третях расстояния между знаком с обозначением А,5 и разводным мостом помещаются таблички образцов А,29^b и А,29^c , описанных в указанном приложении.

6. Выезд на набережную или на берег

Для предупреждения о том, что дорога выходит на набережную или на берег, используется обозначение А,6.

7. Неровная дорога

Для предупреждения о приближении к выбоинам, горбатым мостам или буграм или местам, где проезжая часть дороги находится в плохом состоянии, используется обозначение А,7^а_.
Для обозначения горбатых мостов или бугров обозначение А,7^а может быть заменено обозначением А,7^b_.
Для обозначения выбоин обозначение А,7^a может быть заменено обозначением А,7^c .

8. Скользкая дорога

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором скользкость может быть особенно высокой, используется обозначение А,8.

9. Выброс гравия

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором может произойти выброс гравия, используется обозначение А,9^а с образцом знака А^а и обозначение А,9^b с образцом знака А^b .
При левостороннем движении обозначение обращено в противоположную сторону.

10. Падение камней

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором существует опасность падения камней и вызванная этим опасность наличия камней на дороге, используется обозначение А,10^a с образцом знака А^а и обозначение А,10^b с образцом знака А^b .
В обоих случаях правая сторона обозначения занимает правый угол щитка сигнального знака.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

11. Пешеходный переход

Для предупреждения о приближении к пешеходному переходу, обозначенному дорожной разметкой или знаком Е,11^а или Е,11^b , используется обозначение А,11, имеющее два образца: А,11^а и А,11^b .
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

12. Дети

Для предупреждения о приближении к участку дороги, часто пересекаемому детьми, как, например, выход из школы или с площадки для игр, используется обозначение А,12.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

13. Выезд велосипедистов

Для предупреждения о приближении к месту, в котором велосипедисты часто выезжают на дорогу или ее пересекают, используется обозначение А,13.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

14. Место прогона скота и появления других животных

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором существует опасность пересечения дороги животными, используется обозначение, состоящее из силуэта домашнего или дикого животного чаще всего встречающегося вида, как, например: для домашнего животного обозначение А,14^a; для дикого животного - А,14^b.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

15. Ремонтные работы

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором производятся дорожные работы, используется обозначение А,15.

16. Световая сигнализация

Если считается необходимым предупредить о приближении к месту, на котором движение регулируется трехцветными огнями, в тех случаях, когда пользователи дороги не могут предвидеть, что они приближаются к такому месту, используется обозначение А,16. Имеется три образца обозначения А,16: А,16^а; А,16^b и А,16^c , которые соответствуют расположению огней в трехцветной системе, описанной в пунктах 4-6 статьи 23 настоящей Конвенции.
Это обозначение включает три цвета огней, а именно цвета огней, о приближении к которым оно предупреждает.

17. Взлетно-посадочная полоса

Для предупреждения о приближении к участку дороги, над которым могут пролетать на небольшой высоте летательные аппараты, совершающие взлет или посадку на взлетно-посадочную полосу, используется обозначение А,17.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

18. Боковой ветер

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором часто дует сильный боковой ветер, используется обозначение А,18.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

19. Двустороннее движение

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором производится временно или постоянно двустороннее движение на одной проезжей части, в то время как на предыдущем участке оно производилось по дороге с односторонним движением или по дороге с несколькими проезжими частями, предназначенными для движения в одном направлении, используется обозначение А,19.
Знак с этим обозначением должен повторяться при въезде на данный участок и, кроме того, на данном участке так часто, как это представляется необходимым. При левостороннем движении стрелки должны быть обращены в противоположную сторону.

20. Прочие опасности

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором имеется опасность, не предусмотренная обозначениями, указанными выше в пунктах 1-19 или в приложениях 2 и 3, может использоваться обозначение А,20.
Однако Договаривающиеся Стороны могут принять графические обозначения в соответствии с положениями подпункта "а" "ii" пункта 1 статьи 3 Конвенции.
Знак А,20 может применяться, в частности, для предупреждения о пересечении железнодорожного пути, на котором железнодорожное движение осуществляется на очень небольшой скорости, а дорожное движение регулируется сопровождающим лицом железнодорожных транспортных средств, подающим рукой необходимые сигналы.

Приложение 2

ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО ПРОЕЗДА НА
ПЕРЕКРЕСТКАХ, ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ ВБЛИЗИ ОТ
ПЕРЕКРЕСТКОВ, И ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО
ПРОЕЗДА НА УЗКИХ УЧАСТКАХ ДОРОГ

Примечание: Если на перекрестке, включающем главную дорогу, направление этой последней изменяется, под знаками, предупреждающими о приближении к перекрестку, или под знаками, регулирующими преимущественное право проезда, установленными на перекрестке или перед ним, может помещаться табличка, показывающая на схеме перекрестка направление главной дороги.

РАЗДЕЛ А. ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО ПРОЕЗДА НА ПЕРЕКРЕСТКАХ

1. Знак "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ"
Знаком "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ" является знак В,1. Он имеет форму равностороннего треугольника, одна сторона которого расположена горизонтально, а противоположная ей вершина обращена вниз; фон должен быть белого или желтого цвета, а кайма красного цвета; обозначений на знаке не имеется.
Для знаков нормального размера длина стороны треугольника составляет примерно 0,9 м (3 фута), для знаков малого размера - не менее 0,6 м (2 футов).

2. Знак "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН"
Знаком "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" является знак В,2, включающий два образца:
- образец В,2^а должен быть восьмиугольным с красным фоном, на котором белыми буквами на английском языке или на языке соответствующего государства написано слово "СТОП"; высота букв слова должна быть равна по крайней мере трети высоты таблички;
- образец В,2^b должен быть круглым с белым или желтым фоном и красной каймой; на нем помещен внутри знак В,1 без надписи и, кроме того, в верхней части большими черными или синими буквами на английском языке или на языке соответствующего государства написано слово "СТОП".
Высота знака В,2^а нормальных размеров и диаметр знака В,2^b нормальных размеров должны составлять примерно 0,9 м (3 фута); соответственно высота и диаметр знаков малых размеров должны быть не менее 0,6 (2 футов).
В отношении выбора между образцами В,2 ^а и В,2 ^b см. пункт 2 статьи 5 и пункт 3 статьи 10 Конвенции.

3. Знак "ГЛАВНАЯ ДОРОГА"
Знаком "ГЛАВНАЯ ДОРОГА" является знак В,3. Он имеет форму квадрата, одна из диагоналей которого расположена вертикально. Квадрат окружен черным ободком; посредине помещен желтый или оранжевый квадрат с черным ободком; пространство между обоими квадратами должно быть белого цвета.
Для знаков нормального размера длина стороны квадрата составляет примерно 0,5 м (1 фут 8 дюймов), для знаков малого размера - не менее 0,35 м (1 фут 2 дюйма).

4. Знак "КОНЕЦ ГЛАВНОЙ ДОРОГИ"
Знаком "КОНЕЦ ГЛАВНОЙ ДОРОГИ" является знак В,4. Этот знак состоит из изображенного выше знака В,3, к которому добавлена чeрная или серая центральная полоса, перпендикулярная нижней левой стороне и верхней правой стороне квадрата, или ряд черных или серых параллельных штрихов, образующих вышеуказанную полосу.

РАЗДЕЛ В. ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ ВБЛИЗИ ОТ ПЕРЕКРЕСТКОВ

1. Знаки
Предупреждающие знаки, устанавливаемые вблизи от перекрестков, должны соответствовать образцам А^a или А^b описанным в разделе А приложения 1.

2. Обозначения
Обозначения должны быть черными или синими.
а) В отношении обозначений, которые помещаются на знаке А^a или А^b различают следующие случаи:
i) Перекресток, преимущественное право проезда по которому определяется действующим в государстве общепринятым правилом преимущественного проезда; используется обозначение А,21^a с образцом знака А^a и обозначение А,21^b с образцом знака А^b .
Обозначения А,21^а и А,22^b могут быть заменены обозначениями, указывающими более ясно характер перекрестка, как, например, А,21^c,
А,21^d, А,21^e, А,21^f, и А,21^g .
ii) Пересечение с дорогой, пользователи которой должны уступать дорогу; используется обозначение А,22 ^а .
Обозначение А,22^а может быть заменено обозначениями, указывающими более ясно характер перекрестка, как, например, А,22^b и А,22^c.
Эти обозначения могут применяться на дороге лишь в том случае, если на дороге или на дорогах, с которыми она образует обозначенный перекресток, установлен знак В,1 или знак В,2 или если характер этих дорог таков (например, проселочные или грунтовые дороги), что в силу национального законодательства едущие по ним водители должны даже при отсутствии этих знаков уступать дорогу на перекрестке. Использование этих обозначений на дорогах, на которых установлен знак В,3, будет ограничиваться некоторыми исключительными случаями.
iii) Пересечение с дорогой, пользователям которой следует уступать дорогу.
Если на перекрестке установлен знак "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ", то применяется обозначение А,23.
Если на перекрестке установлен знак "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩEН" (В,2), то применяется из обозначений А,24^а и А,24^b которое соответствует образцу знака В,2.
Однако вместо сигнального знака А^a с его обозначениями могут применяться знаки В,1 или В,2 в соответствии с пунктом 6 статьи 10 настоящей Конвенции.
iv) Перекресток с круговым движением: используется обозначение А,25.
При левостороннем движении направление стрелок должно быть обратным.
b) В тех случаях, когда движение на перекрестке регулируется световыми сигналами, в дополнение к знакам, описанным в настоящем разделе В, или вместо этих знаков может помещаться знак А ^a или А ^b с обозначением А,16, описанным в разделе В приложения 1.

РАЗДЕЛ С. ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО ПРОЕЗДА НА УЗКИХ УЧАСТКАХ ДОРОГ

1. Знак, предоставляющий приоритет встречному транспорту

Если на узком участке дороги, где встречный разъезд затруднителен или невозможен, движение регламентируется, и если эта регламентация состоит в предоставлении приоритета движению в одном направлении, а не в установке световых дорожных сигналов, поскольку водители могут ясно видеть проезд на всем его протяжении как днем, так и ночью, знак В,5 "ПРИОРИТЕТ ВСТРЕЧНОМУ ТРАНСПОРТУ" устанавливается лицом к движению с той стороны проезда, где не имеется приоритета. Этот знак указывает запрещение въезда на узкий участок дороги до тех пор, пока нельзя проехать по этому участку, не вынуждая остановиться водителей встречных транспортных средств.
Этот знак должен быть круглым с белым или желтым фоном и красной каймой; стрелка, обозначающая направление, в котором предоставляется приоритет, должна быть черного цвета, а стрелка, обозначающая другое направление, - красного цвета.
В государствах с левосторонним движением расположение стрелок должно быть обратным.

2. Знак, предоставляющий приоритет по отношению к встречному транспорту

Для того чтобы предупредить водителей о том, что на узком участке дороги они пользуются приоритетом по отношению к встречному транспорту, используется знак В,6.
Этот знак имеет прямоугольную форму с голубым фоном; стрелка, направленная вверх, должна быть белого цвета, а другая - красного цвета.
При левостороннем движении расположение стрелок должно быть обратным.
Когда на дороге используется знак В,6, с другой стороны узкого участка дороги в обязательном порядке устанавливается знак В,5, предназначенный для транспортных средств, движущихся в обратном направлении.

Приложение 3

ЗНАКИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫЙ ПЕРЕЕЗДАМ

РАЗДЕЛ А. ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

Подлежащий установке знак является знаком А^а или знаком А^b, которые описаны в разделе А приложении 1. В отношении обозначения, которое помещается на знаке, различают следующие случаи:
а) для обозначения железнодорожных переездов с шлагбаумами или полушлагбаумами, расположенными в шахматном порядке с каждой стороны железнодорожного пути, используется обозначение - А,26;
b) для обозначения других железнодорожных переездов используется обозначение А,27, которое включает два образца: А,27^a и А,27^b ;
c) для предупреждения о приближении к пересечению с трамвайной линией и при условии, что это пересечение не является железнодорожным переездом согласно определению, содержащемуся в статье 1 Конвенции, может использоваться обозначение А,28.

Примечание: Если считается необходимым предупредить о приближении к пересечению автомобильной дороги железнодорожными путями, на которых железнодорожное движение осуществляется на очень небольшой скорости, а дорожное движение регулируется сопровождающим лицом железнодорожных транспортных средств, подающим необходимые сигналы рукой, используется знак А,20, описанный в разделе В приложения 1.

РАЗДЕЛ В. ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ В НЕПОСРЕДСТВЕННОЙ БЛИЗОСТИ ОТ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫХ ПЕРЕЕЗДОВ

Знак В,7, о котором говорится в пункте 2 статьи 35 настоящей Конвенции, имеет три образца: В,7^а, В,7^b и В,7^c.
Образцы В,7^а и В,7^b имеют белый или желтый фон с красной или черной каймой; образец В,7^с имеет белый или желтый фон с черной каймой, надписи на образце В,7^c выполняются черными буквами. Образец В,7^b используется, если путь имеет не менее чем две колеи; при использовании образца В,7^с дополнительная табличка применяется лишь тогда когда путь имеет не менее чем две колеи, и в этом случае на ней указывается их количество.
Обычная длина креста должна быть не менее 1,2 м (4 футов). При отсутствии достаточного пространства знак может изображаться таким образом, чтобы его концы были направлены вверх и вниз.

РАЗДЕЛ С. ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ ВБЛИЗИ ОТ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫХ ПЕРЕЕЗДОВ

Щитками, упомянутыми в пункте 3 статьи 35, является знаки А,29^a, А.,29^b, и А,29^c.
Наклон полос обращен к проезжей части.
Над знаками А,29^b и А,29^c может помещаться, так же как он должен помещаться над знаком А,29^а, знак, предупреждающий о приближении к железнодорожному переезду.

Приложение 4

ЗНАКИ, ОЗНАЧАЮЩИЕ ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ ПРЕДПИСАНИЕ,
ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К ПРЕИМУЩЕСТВЕННОМУ ПРАВУ
ПРОЕЗДА, ОСТАНОВКЕ И СТОЯНКЕ

Примечание : В отношении знаков, регулирующих преимущественное право проезда, см. приложение 2; в отношении знаков, относящихся к остановке и стоянке, см. приложение 6.

РАЗДЕЛ А. ЗАПРЕЩАЮЩИЕ ИЛИ ОГРАНИЧИВАЮЩИЕ ЗНАКИ

1. Характеристики знаков и обозначений

а) Запрещающие и ограничивающие знаки должны быть круглыми; их диаметр должен быть не менее 0,6 м (2 футов) вне населенных пунктов и не менее 0,4 м (16 дюймов) в населенных пунктах.
b) Исключая отступления, указанные ниже в связи с описанием знаков, запрещающие или ограничивающие знаки должны иметь белый или желтый фон и широкую красную кайму, а обозначения, равно как и надписи, если таковые имеются, должны быть черного или синего цвета; наклонные полосы, если они имеются, должны быть красного цвета и пересекать знаки слева вниз направо.

2. Описание знаков

а) Запрещение и ограничение движения

i) Для указания запрещения въезда любых транспортных средств используется знак С,1 "ВЪЕЗД ЗАПРЕЩЕН". Имеется два образца этого знака: С,1^а и С,1^b.
ii) Для указания запрещения всякого движения транспортных средств в обоих направлениях используется знак С,2 "ДВИЖЕНИЕ В ОБОИХ НАПРАВЛЕНИЯХ ЗАПРЕЩЕНО".
iii) Для указания запрещения движения только некоторых категорий транспортных средств или пользователей дороги используется знак, обозначение которого состоит из силуэта транспортных средств или пользователей дороги, для которых движение запрещено. Указанные знаки С,3^a, С,3^b, С,3^c, С,3^d, С,3^е, С,3^f, C,3^g, С,3^h,C,3^J и С,3^k имеют следующие значения:
С,3^a "ДВИЖЕНИЕ ВСЕХ МЕХАНИЧЕСКИХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ДВУХКОЛЕСНЫХ МОТОЦИКЛОВ БЕЗ КОЛЯСКИ, ЗАПРЕЩЕНО";
С,3^b "МОТОЦИКЛЕТНОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО";
С,3^c "ВЕЛОСИПЕДНОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО";
С,3^d "ДВИЖЕНИЕ ВЕЛОСИПЕДОВ С ПОДВЕСНЫМ ДВИГАТЕЛЕМ ЗАПРЕЩЕНО";
С,3^е "ГРУЗОВОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО";
Указание цифры тоннажа либо светлым цветом на силуэте транспортного средства, либо, в соответствии с пунктом 4 статьи 8 Конвенции, на дополнительной табличке, помещенной под знаком С,3^е, означает, что запрещение применяется лишь в том случае, когда разрешенный максимальный вес транспортного средства или состава транспортных средств превышает указанную цифру.
С,3^f "ДВИЖЕНИЕ ЛЮБОГО МЕХАНИЧЕСКОГО ТРАНСПОРТНОГО СРЕДСТВА, БУКСИРУЮЩЕГО ПРИЦЕП, КРОМЕ ПОЛУПРИЦЕПА ИЛИ ОДНООСНОГО ПРИЦЕПА, ЗАПРЕЩЕНО"
Указание цифры тоннажа либо светлым цветом на силуэте прицепа, либо, в соответствии с пунктом 4 статьи 8 настоящей Конвенции, на дополнительной табличке, помещенной под знаком С,3^f означает, что запрещение применяется лишь в том случае, когда разрешенный максимальный вес прицепа превышает указанную цифру.
Договаривающиеся Стороны могут в тех случаях, когда они сочтут это целесообразным, заменить силуэт задней части грузового автомобиля силуэтом задней части легкового автомобиля, а силуэт прицепа (в том виде, в каком он изображен) - силуэтом прицепа, который может быть сцеплен с таким автомобилем.
C,3^g "ДВИЖЕНИЕ ПЕШЕХОДОВ ЗАПРЕЩЕНО"
С,3^h "ГУЖЕВОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО"
C,3^J "ДВИЖЕНИЕ РУЧНЫХ ТЕЛЕЖЕК ЗАПРЕЩЕНО"
С,3^k "ДВИЖЕНИЕ САМОХОДНЫХ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ЗАПРЕЩЕНО"

Примечание. Договаривающиеся Стороны могут решить не проводить на знак как С,3^а - С,3^к наклонную красную полосу, соединяющую левый верхний квадрант с правым нижним квадрантом, или, если это не ухудшает видимость или понимание обозначения, не прерывать полосу на уровне этого обозначения.
iv) Для указания запрещения движения нескольких категорий транспортных средств или пользователей дороги можно использовать либо столько же запрещающих знаков, сколько имеется запрещенных категорий, либо запрещающий знак, на котором изображены силуэты различных транспортных средств или пользователей дороги, движение которых запрещено. Указанные ниже знаки С,4^а "ДВИЖЕНИЕ МЕХАНИЧЕСКИХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ЗАПРЕЩЕНО" и С,4^b "ДВИЖЕНИЕ МЕХАНИЧЕСКИХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ И ГУЖЕВОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО" являются примерами такого знака.
Вне населенных пунктов нельзя устанавливать знаки, на которых имеется больше двух силуэтов, а в населенных пунктах нельзя устанавливать знаки, на которых имеется больше трех силуэтов.
v) Для указания запрещения движения транспортных средств, вес или габариты которых превышают определенные пределы, используются следующие знаки:
С,5 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ГАБАРИТНАЯ ШИРИНА КОТОРЫХ ПРЕВЫШАЕТ... МЕТРОВ (... ФУТОВ), ЗАПРЕЩЕНО";
С,6 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ГАБАРИТНАЯ ВЫСОТА КОТОРЫХ ПРЕВЫШАЕТ...МЕТРОВ (... ФУТОВ), ЗАПРЕЩЕНО";
С,7 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ВЕС КОТОРЫХ С НАГРУЗКОЙ ПРЕВЫШАЕТ ...ТОНН, ЗАПРЕЩЕНО";
С,8 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ С НАГРУЗКОЙ НА ОСЬ, ПРЕВЫШАЮЩЕЙ... ТОНН, ЗАПРЕЩЕНО";
С,9 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ИЛИ СОСТАВОВ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ДЛИНОЙ БОЛЕЕ... МЕТРОВ (... ФУТОВ) ЗАПРЕЩЕНО".
vi) Для указания запрещения движения транспортных средств без сохранения между ними дистанции, указанной на знаке, используется знак С,10 "ЗАПРЕЩАЕТСЯ ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ БЕЗ СОХРАНЕНИЯ МЕЖДУ НИМИ ДИСТАНЦИИ ПО КРАЙНЕЙ МЕРЕ В.... МЕТРОВ (... ЯРДОВ)".

b) Запрещение поворота
Для указания запрещения поворота (направо или налево, в зависимости от направления стрелки) используется знак С,11^а "ПОВОРОТ НАЛЕВО ЗАПРЕЩЕН" или знак С,11^b "ПОВОРОТ НАПРАВО ЗАПРЕЩЕН".

c) Запрещение разворота
Для указания запрещения разворота используется знак С,12 "РАЗВОРОТ ЗАПРЕЩЕН".

d) Запрещение обгона
i) Для указания того, что, помимо относящихся к обгону общих предписаний, предусмотренных действующими правилами, запрещается обгон всех движущихся по дорогам механических транспортных средств, за исключением двухколесных велосипедов с подвесным двигателем и двухколесных мотоциклов без коляски, используется знак С,13 ^a "ОБГОН ЗАПРЕЩЕН".
Имеется два образца этого знака: С,13 ^aa и С,13 ^ab
ii) Для указания того, что обгон запрещен лишь грузовым транспортным средствам, разрешенный максимальный вес которых превышает 3,5 т (7 700 фунтов), используется знак С,13 ^b "ГРУЗОВЫМ ТРАНСПОРТНЫМ СРЕДСТВАМ ОБГОН ЗАПРЕЩЕН". Имеется два образца этого знака: С,13 ^bа и С,13 ^bb .
На дополнительной табличке, помещенной под знаком в соответствии с пунктом 4 статьи 8 Конвенции, может быть помещено указание об изменении разрешенного максимального веса транспортных средств, при превышении которого применяется запрещение.
iii) При левостороннем движении, цвет автомобилей на знаках С,13^aa и С,13^bа следует соответственно изменить.

е) Ограничение скорости
Для указания ограничения скорости используется знак С,14 "МАКСИМАЛЬНАЯ СКОРОСТЬ, ОГРАНИЧИВАЕМАЯ УКАЗАННОЙ ЦИФРОЙ". Обозначенная на знаке цифра указывает максимальную скорость в единице измерения, чаще всего используемой в данном государстве для указания скорости транспортных средств. После или ниже цифры, обозначающей скорость, могут быть, например, добавлены обозначения "км" (километров) или "миль".
Для указания ограничения скорости, применяемого только к транспортным средствам, разрешенный максимальный вес которых превышает определенную цифру, надпись с указанием этой цифры помещается на дополнительной табличке под знаком в соответствии с пунктом 4 статьи 8 Конвенции.

f) Запрещение подачи звукового сигнала
Для указания запрещения подачи звуковых сигналов, за исключением случаев, когда это необходимо во избежание дорожно-транспортных происшествий, используется знак С,15 "ПОДАЧА ЗВУКОВОГО СИГНАЛА ЗАПРЕЩЕНА". Если этот знак не установлен у въезда в населенный пункт рядом с указателем наименования населенного пункта или непосредственно после этого знака, он должен быть дополнен табличкой образца 2, описанной в приложении 7, на которой указывается расстояние, на котором действует запрещение. Рекомендуется не устанавливать этот знак у въезда в населенные пункты, если запрещение распространяется на все населенные пункты, и предусмотреть, чтобы при въезде в населенный пункт указатель наименования населенного пункта указывал пользователям дороги, что, начиная с этого места, применяются правила движения, действующие на данной территории в населенных пунктах.

g) Проезд без остановки запрещен
Для указания близости таможни, где остановка обязательна, используется знак С,16 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН". В отступление от положений статьи 8 Конвенции на этом знаке обозначено слово "таможня", причем предпочтительно его указывать на двух языках; Договаривающиеся Стороны, которые будут пользоваться знаками С,16, должны попытаться достигнуть на региональном уровне договоренности о том, чтобы это слово было обозначено на одном и том же языке на всех устанавливаемых ими знаках.
Этот знак может использоваться также для указания других случаев запрещения проезда без остановки; при этом слово "таможня" заменяется другой очень краткой надписью указывающей причину остановки.

h) Знаки, указывающие конец запрещений или ограничений
i) Для указания места, где прекращается действие всех запрещений, доводимых до сведения водителей движущихся транспортных средств запрещающими знаками, используется знак С,17^а "КОНЕЦ ВСЕХ ЗАПРЕЩЕНИЙ МЕСТНОГО ХАРАКТЕРА, ОТНОСЯЩИХСЯ К ДВИЖУЩИМСЯ ТРАНСПОРТНЫМ СРЕДСТВАМ". Этот знак должен быть круглым с белым или желтым фоном без бордюра или с узкой черной каймой и с диагональной полосой, имеющей наклон справа сверху вниз налево, которая может быть черного или темно—серого цвета или состоять из черных или серых параллельных линий.
ii) Для указания места, где прекращается действие запрещения или ограничения, доведенного до сведения водителей движущихся транспортных средств запрещающим или ограничивающим знаком, используется знак С,17^b "КОНЕЦ ОГРАНИЧЕНИЯ СКОРОСТИ" или знак С,17^c "КОНЕЦ ЗАПРЕЩЕНИЯ ОБГОНА". Эти знаки аналогичны знаку С,17 ^a, но на них, кроме того, нанесено светло-серое обозначение запрещения или ограничения, действие которого прекращается.
В отступление от положений пункта 1 статьи 6 Конвенции указанные в настоящем подпункте "h" знаки могут устанавливаться на обратной стороне запрещающего или ограничивающего знака, предназначенного для транспорта, идущего во встречном направлении.

РАЗДЕЛ В. ПРЕДПИСЫВАЮЩИЕ ЗНАКИ

1. Общие характеристики знаков и обозначений
a) Предписывающие знаки должны быть круглыми; их диаметр должен быть не менее 0,6 м (2 футов) вне населенных пунктов и не менее 0,4 м (16 дюймов) в населенных пунктах. Однако знаки диаметром не менее 0,3 м (12 дюймов) могут использоваться в сочетании со световыми дорожными сигналами или устанавливаться на тумбах островков безопасности.
b) При отсутствии иных указаний, эти знаки должны быть голубого цвета; а обозначения должны быть белого или светлого цвета или, как возможный вариант, знаки должны быть белого цвета с красной каймой, а обозначения должны быть черного цвета.

2. Описание знаков

а) Обязательное направление
Для указания того, что транспортные средства должны следовать в данном направлении или только в определенных направлениях, используется образец D,l^a знака D,l "ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ НАПРАВЛЕНИЕ", в котором стрелка или стрелки направлены в соответствующем направлении или соответствующих направлениях. Однако в отступление от положений пункта 1 настоящего раздела вместо знака D,l^a может использоваться знак D,l^b. Знак D,l^b должен быть черного цвета с белой каймой и иметь обозначение белого цвета.

b) Обязательный объезд препятствия
Знак D,2 "ОБЯЗАТЕЛЬНЫЙ ОБЪЕЗД ПРЕПЯТСТВИЯ", установленный, в отступление от положений пункта 1 статьи 6 Конвенции, на островке безопасности или перед каким-либо препятствием на дороге, указывает, что транспортные средства обязаны объезжать островок безопасности или препятствие со стороны, указанной стрелкой.
c) Обязательное круговое движение
Знак D,3 "ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ КРУГОВОЕ ДВИЖЕНИЕ" указывает водителям, что они должны соблюдать правила, касающиеся кругового движения.
При левостороннем движении стрелки должны быть направлены в противоположную сторону.
d) Обязательная велосипедная дорожка
Знак D,4 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ ВЕЛОСИПЕДНАЯ ДОРОЖКА" указывает велосипедистам, что они обязаны пользоваться велосипедной дорожкой, в начале которой он установлен, и указывает водителям других транспортных средств, что они не имеют права пользоваться этой дорожкой. Однако водители велосипедов с подвесным двигателем также обязаны пользоваться этой дорожкой, если это предусматривается национальным законодательством или предписывается дополнительной табличкой, содержащей надпись или обозначение знака С,3^d .
e) Обязательная дорожка для пешеходов
Знак D,5 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ ДОРОЖКА ДЛЯ ПЕШЕХОДОВ" указывает пешеходам, что они обязаны пользоваться дорожкой, в начале которой он установлен, и указывает другим пользователям дороги, что они не имеют права пользоваться этой дорожкой.
f) Обязательная дорожка для всадников
Знак D,6 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ ДОРОЖКА ДЛЯ ВСАДНИКОВ" указывает всадникам, что они обязаны пользоваться дорожкой, в начале которой он установлен, и указывает другим пользователям дороги, что они не имеют права пользоваться этой дорожкой.
g) Обязательная минимальная скорость
Знак D,7 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ МИНИМАЛЬНАЯ СКОРОСТЬ" указывает, что транспортные средства, движущиеся по дороге, в начале которой он установлен, должны двигаться по крайней мере с указанной скоростью; обозначенная на знаке цифра указывает эту скорость в единице измерения, чаще всего используемой в государстве для указания скорости транспортных средств. После цифры, обозначающей скорость, могут быть добавлены, например, обозначения "км" (километров) или "миль".
h) Конец обязательной минимальной скорости
Знак D,8 "КОНЕЦ ОБЯЗАТЕЛЬНОЙ МИНИМАЛЬНОЙ СКОРОСТИ" указывает на прекращение действия обязательной минимальной скорости, предписанной знаком D,7. Знак D,8 идентичен знаку D,7, но он перечеркивается наклонной красной полосой, проходящей справа сверху вниз налево.
i) Цепи противоскольжения обязательны
Знак D,9 "ЦЕПИ ПРОТИВОСКОЛЬЖЕНИЯ ОБЯЗАТЕЛЬНЫ" указывает, что транспортные средства, движущиеся по дороге, в начале которой он установлен, обязаны иметь не менее чем на двух ведущих колесах цепи противоскольжения.

Приложение 5

УКАЗАТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К
СТОЯНКЕ

Примечание : В отношении указательных знаков, относящихся к стоянке, см. приложение 6.

Общие характеристики знаков и обозначений разделов A-F (в отношении характеристик знаков и обозначений раздела G см. этот раздел)

1. Указательные знаки являются обычно прямоугольными; однако указатели направления могут иметь форму удлиненного, оканчивающегося стрелой прямоугольника, длинная сторона которого расположена горизонтально.
2. На указательных знаках нанесены белые или светлые обозначения или надписи на темном фоне или темные обозначения или надписи на белом или светлом фоне; красный цвет может использоваться лишь в виде исключения и никогда не должен преобладать.

РАЗДЕЛ А. ПРЕДВАРИТЕЛЬНЫЕ УКАЗАТЕЛИ НАПРАВЛЕНИЙ

1. Общий случай
Примеры предварительных указателей направлений: Е,1^а; Е,1^b и Е,1^c

2. Особые случаи
a) Примеры предварительных указателей направлений для дороги, ведущей в тупик: Е,2^а и Е,2^b .
b) Пример предварительного указателя направлений для маршрута, по которому надлежит следовать, чтобы повернуть налево, если поворот налево на следующем перекрестке запрещен: Е,3.
с) Пример знака предварительного перестроения в рядах на перекрестках дорог с несколькими полосами движения: Е,4.

РАЗДЕЛ В. УКАЗАТЕЛИ НАПРАВЛЕНИЙ

1. Примеры знаков, указывающих направление к населенному пункту: Е,5^а, Е,5^b, Е,5^c и Е,5^d.
2. Примеры знаков, указывающих направление к аэропорту: Е,6^a, Е,6^b и Е,6^c .
3. Знак Е,7 указывает направление к лагерю автотуристов.
4. Знак Е,8 указывает направление к туристской базе для молодежи.

РАЗДЕЛ С. УКАЗАТЕЛИ НАИМЕНОВАНИЙ

Длинная сторона прямоугольника, образующего этот знак, расположена горизонтально.
1. Примеры знаков, указывающих начало населенного пункта: Е,9^а и Е,9^b.
2. Примеры знаков, указывающих конец населенного пункта: Е,9^c и Е,9^d .
В отступление от положений пункта 1 статьи 6 Конвенции, эти знаки могут помещаться на обратной стороне указателей наименований населенных пунктов.

РАЗДЕЛ D. ПОДТВЕРЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

Знак E,10 является примером подтверждающего знака.
В отступление от положений пункта 1 статьи 6 настоящей Конвенции, этот знак может помещаться на обратной стороне другого знака, предназначенного для транспортных средств, движущихся во встречном направлении.

РАЗДЕЛ Е. ПЕШЕХОДНЫЙ ПЕРЕХОД

Знак Е,11^а "ПЕШЕХОДНЫЙ ПЕРЕХОД" используется для указания пешеходам и водителям места, на котором находится пешеходный переход.
Щиток голубого или черного цвета с треугольником белого или желтого цвета с черным или синим обозначением; используется обозначение А,11.
Однако можно также использовать знак Е,11^b, имеющий форму неправильного пятиугольника с голубым фоном и белым обозначением.

РАЗДЕЛ F. ДРУГИЕ ЗНАКИ, ДАЮЩИЕ ВОДИТЕЛЯМ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ПОЛЕЗНЫЕ УКАЗАНИЯ

Эти знаки должны иметь голубой фон.

1. Знак "БОЛЬНИЦА"
Этот знак используется для указания водителям транспортных средств на необходимость принятия мер предосторожности, требуемых близостью лечебных учреждений, и, в частности, на необходимость избегать по мере возможности шума. Имеется два образца этого знака: Е,12^а и Е,12^b.
Изображенный на знаке Е,12^b красный крест может быть заменен одним из обозначений, указанных в подпункте "а" пункта 2 раздела G.

2. Знак "ДОРОГА С ОДНОСТОРОННИМ ДВИЖЕНИЕМ"
Когда считается необходимым подтвердить пользователям дороги, что они находятся на дороге с односторонним движением, могут быть установлены два различных знака "ДОРОГА С ОДНОСТОРОННИМ ДВИЖЕНИЕМ":
а) знак Е,13^а, установленный более или менее перпендикулярно оси проезжей части дороги; щиток знака, должен быть квадратным;
b) знак E,13^b, установленный почти параллельно оси проезжей части дороги; щиток знака представляет собой удлиненный прямоугольник, длинная сторона которого расположена горизонтально. На стрелке знака Е,13^b могут быть нанесены на национальном языке или на одном из национальных языков государства слова "одностороннее движение".
Знаки Е,13^a и Е,13^b могут устанавливаться независимо от того, установлены ли до въезда на улицу запрещающие или предписывающие знаки.

3. Знак "ДОРОГА ВЕДЕТ В ТУПИК"
Знак Е,14 "ДОРОГА ВЕДЕТ В ТУПИК", установленный при въезде на дорогу, указывает, что дорога ведет в тупик.
4. Знаки, предупреждающие о въезде на автомагистраль или о выезде с автомагистрали
Знак Е,15 "АВТОМАГИСТРАЛЬ" должен устанавливаться в месте, начиная с которого применяются специальные правила движения по автомагистралям. Знак Е,16 "КОНЕЦ АВТОМАГИСТРАЛИ" должен устанавливаться в месте, где перестают применяться указанные правила.
Знак Е,16 можно также использовать и повторять для предупреждения о приближении к концу автомагистрали; в нижней части каждого установленного таким образом знака указывается расстояние между знаком и концом автомагистрали.

5. Знаки, предупреждающие о въезде на дорогу, на которой действуют правила движения, применимые к автомагистралям, или о выезде с такой дороги

Знак Е,17 "АВТОМОБИЛЬНАЯ ДОРОГА" должен устанавливаться в месте, начиная с которого применяются специальные правила движения по дорогам, иным, чем автомагистрали, которые предназначаются для автомобильного движения и не обслуживают придорожных владений. На дополнительной табличке, помещенной под знаком Е,17, может быть указано, что в отступление от правил въезд в придорожные владения разрешается.
Знак Е,18 "КОНЕЦ АВТОМОБИЛЬНОЙ ДОРОГИ" можно также использовать и повторять для предупреждения о приближении к концу автомобильной дороги; в нижней части каждого установленного таким образом знака, указывается расстояние между знаком и концом автомобильной дороги.

6. Знаки, обозначающие автобусную или трамвайную остановку
Е,19 "АВТОБУСНАЯ ОСТАНОВКА" и Е,20 "ТРАМВАЙНАЯ ОСТАНОВКА".

7. Знак "ВОЗМОЖНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ДОРОГИ "
Знак Е,21 "ВОЗМОЖНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ДОРОГИ" устанавливается для указания того, является ли горная дорога, в частности, при проезде через перевал открытой или закрытой; он устанавливается при въезде на дорогу или на дороги, ведущие к данному проезду.
Название проезда (перевала) наносится белыми буквами. На знаке название "Furka" дано в качестве примера.

Таблички 1, 2 и 3 являются съемными.
Если проезд закрыт, применяется табличка 1 красного цвета с надписью "Закрыт"; если проезд открыт, применяется табличка зеленого цвета с надписью "Открыт". Надписи наносятся белой краской и предпочтительно на нескольких языках.
Таблички 2 и 3 имеют белый фон с надписями и обозначениями черного цвета.
Если проезд открыт, на табличке 3 не имеется никакого указания, а на табличке 2, в зависимости от состояния дороги, либо нет никакого указания, либо изображен знак D,9 "Цепи противоскольжения обязательны", либо имеется следующее обозначение Е,22, означающее "Рекомендуется применение цепей противоскольжения или зимних шин". Это обозначение должно быть черного цвета.
Если проезд закрыт, на табличке 3 указывается название населенного пункта, до которого дорога открыта, а на табличке 2, в зависимости от состояния дороги, либо нанесена надпись "Открыт до", либо обозначение Е,22, либо знак D,9.

РАЗДЕЛ G. ЗНАКИ, ОБОЗНАЧАЮЩИЕ ОБЪЕКТЫ, КОТОРЫЕ МОГУТ БЫТЬ ПОЛЕЗНЫ ДЛЯ ПОЛЬЗОВАТЕЛЕЙ ДОРОГИ

1. Характеристики, знаков и обозначений раздела
а) Знаки F должны иметь голубой или зеленый фон; на них изображен белый или желтый прямоугольник, на котором нанесено обозначение.
b) На голубой или зеленой полосе в нижней части знака может быть указано белыми цифрами расстояние до обозначенной установки или до въезда на ведущую к ней дорогу; на знаке с обозначением F,5 может быть таким же образом нанесена надпись "гостиница" или "мотель". Знаки могут также устанавливаться при въезде на дорогу, ведущую к установке, и в этом случае на голубой или зеленой полосе в нижней части знака может быть нанесена белая направляющая стрелка. Обозначение должно быть черного или темно-синего цвета, за исключением обозначений F,l^a F,l^b и F,l^c, которые должны быть красного цвета.

2. Описание обозначений

а) Обозначения "ПУНКТ МЕДИЦИНСКОЙ ПОМОЩИ"

Для указания пунктов медицинской помощи используются обозначения, применяющиеся в соответствующих государствах. Эти обозначения должны быть красного цвета.
Примерами этих обозначений являются: F,l^a, F,l^b и F,l^c.

b) Прочие обозначения
F,2 "ПУНКТ ТЕХНИЧЕСКОГО ОБСЛУЖИВАНИЯ"
F,3 "ТЕЛЕФОН".
F,4 "АВТОЗАПРАВОЧНАЯ СТАНЦИЯ"
F,5 "ГОСТИНИЦА или МОТЕЛЬ"
F,6 "РЕСТОРАН"
F,7 "БУФЕТ или КАФЕТЕРИЙ"
F,8 "УЧАСТОК ДЛЯ ПИКНИКА"
F,9 "УЧАСТОК ДЛЯ НАЧАЛЬНЫХ ПУНКТОВ ПЕШЕХОДНЫХ МАРШРУТОВ"
F,10 "ЛАГЕРЬ АВТОТУРИСТОВ (КЕМПИНГ)"
F,11 "МЕСТО СТОЯНКИ ПРИЦЕПОВ ДЛЯ КЕМПИНГА"
F,12 "УЧАСТОК ДЛЯ ЛАГЕРЯ АВТОТУРИСТОВ И МЕСТО СТОЯНКИ ПРИЦЕПОВ ДЛЯ КЕМПИНГА"
F,13 "ТУРИСТСКАЯ БАЗА ДЛЯ МОЛОДЕЖИ"

Приложение 6

ЗНАКИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ОСТАНОВКЕ И СТОЯНКЕ

РАЗДЕЛ А. ЗНАКИ, ЗАПРЕЩАЮЩИЕ ИЛИ ОГРАНИЧИВАЮЩИЕ ОСТАНОВКУ ИЛИ СТОЯНКУ

Общие характеристики знаков и обозначений
Эти знаки должны быть круглыми; их диаметр должен быть не менее 0,6 м (2 футов) вне населенных пунктов и не менее 0,25 м (10 дюймов) в населенных пунктах. При отсутствии в настоящем приложении иных указаний их фон должен быть голубым, а кайма и наклонные полосы — красными.

Описание знаков

1. а) Для указания мест, где стоянка запрещена, используется знак С,18 "СТОЯНКА ЗАПРЕЩЕНА"; для указания мест, где остановка и стоянка запрещены, используется знак С,19 "ОСТАНОВКА И СТОЯНКА ЗАПРЕЩЕНЫ".
b) Знак С,18 может быть заменен круглым знаком с красной каймой и красной поперечной полосой, на котором изображена черной краской на белом или желтом фоне буква Р или идеограмма, применяемая в данном государстве для обозначения "стоянки".
c) Надписи на дополнительной табличке, помещаемой под знаком, могут ограничивать запрещение и указывать, в зависимости от случая,
i) дни недели или месяца или время дня, когда действует запрещение;
ii) время, после которого знак С,18 запрещает стоянку, или время, после которого знак С,19 запрещает остановку и стоянку;
iii) исключения, касающиеся некоторых категорий пользователей дороги.
d) Надписи относительно продолжительности стоянки или остановки, применение которой запрещается, могут помещаться не на дополнительной табличке, а в нижней части красного круга знака.
2. a) Когда стоянка разрешена то на одной, то на другой стороне дороги, вместо знака С,18 используются знаки С,20^а или С,20^b "ПОПЕРЕМЕННАЯ СТОЯНКА".
b) Запрещение стоянки применяется со стороны знака С,20^a по нечетным дням и со стороны знака С,20^b по четным дням, причем час замены стороны определяется национальным законодательством и им не обязательно должна быть полночь. Национальное законодательство может также определять периодичность чередования стоянки, иную, чем ежедневная; в этом случае цифры I и II на знаке заменяются датами, указывающими периоды чередования, например 1-15 и 16-31 для чередования с 1 и с 16 числа каждого месяца.
с) Знак С,18 с дополнительными надписями в соответствии с положениями пункта 4 статьи 8 Конвенции может использоваться государствами, которые не применяют знаки С,19, С,20^а и С,20^b.
3. а) За исключением особых случаев, знаки устанавливаются таким образом, чтобы их диск был перпендикулярен оси дороги или слегка наклонен по отношению к плоскости, перпендикулярной этой оси.
b) Все запрещения и ограничения стоянки применяются только на стороне дороги, на которой установлены знаки.
с) При отсутствии иных указаний, которые могут даваться
- либо на дополнительной табличке, соответствующей образцу 2 приложения 7, на которой указывается расстояние, в пределах которого применяется запрещение,
- либо в соответствии с предписаниями, содержащимися в подпункте "е" настоящего пункта, запрещения применяются, начиная от знака и до ближайшего выхода дороги.
d) Под знаком, устанавливаемым в месте, от которого начинает применяться запрещение, может помещаться дополнительная табличка, соответствующая образцу 3^a или 4^a, упомянутому в приложении 7. Под знаками, повторяющими запрещение, может помещаться дополнительная табличка, соответствующая образцу 3^b или 4^b, упомянутому в приложении 7. В месте, где прекращается запрещение, может помещаться еще один запрещающий знак с дополнительной табличкой, соответствующей образцу 3^с или 4^с, упомянутому в приложении 7. Таблички образца 3 помещаются параллельно оси дороги, а таблички образца 4 - перпендикулярно этой оси. Если на табличках образца 3 указаны расстояния, они означают расстояния, на которых применяется запрещение в направлении, указанном стрелкой.
е) Если действие запрещения прекращается до ближайшего выхода дороги, устанавливается знак с описанной выше в подпункте "d" дополнительной табличкой, на которой указывается конец запрещения. Однако когда запрещение применяется лишь на коротком расстоянии, может устанавливаться лишь один знак, состоящий:
- либо из круга красного цвета с указанием расстояния, в пределах которого данное запрещение применяется,
- либо из дополнительной таблички образца 3.
f) В местах, оборудованных паркометрами, наличие этих паркометров означает, что стоянка является платной и что ее продолжительность ограничивается временем работы минутного механизма.
g) В зонах с ограниченной, но не платной стоянкой это ограничение стоянки может обозначаться не знаками С,18 с дополнительной табличкой, а синей полосой, наносимой примерно на высоте 2 м на расположенных вдоль дороги столбах освещения, деревьях и т.д., или полосами на бордюре проезжей части.
4. Для указания в населенных пунктах места въезда в зону, в которой продолжительность стоянки ограничена, независимо от того, является ли она платной или бесплатной, может устанавливаться знак С, 21 "ЗОНА ОГРАНИЧЕННОЙ СТОЯНКИ". Фон этого знака, на котором помещается знак С,18, должен быть светлым. Знак С,18 может быть заменен знаком Е,23; в этом случае фон знака может быть голубым.
В нижней части таблички может быть изображен дополнительно стояночный диск или паркометр для указания условий ограничения стоянки в зоне.
В соответствующих случаях на самом знаке или на дополнительной табличке, помещенной под знаком С,21, указываются дни и часы дня, в течение которых действует ограничение, и условия этого ограничения.

РАЗДЕЛ В. ЗНАКИ, ДАЮЩИЕ ПОЛЕЗНЫЕ УКАЗАНИЯ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К СТОЯНКЕ

1. Знак "МЕСТО СТОЯНКИ"
Знак Е,23 "МЕСТО СТОЯНКИ", который может быть установлен параллельно оси дороги, указывает места, где стоянка транспортных средств разрешена. Щиток имеет форму квадрата. На нем наносится буква или идеограмма, используемая в соответствующем государстве для указания стоянки. Этот знак имеет голубой фон.
На дополнительной табличке, помещаемой под знаком, или на самом знаке, могут находиться обозначения или надписи, указывающие направление к месту стоянки или категории транспортных средств, для которых это место предназначено; эти надписи могут также ограничивать продолжительность разрешенной стоянки.

2. Знак, указывающий выезд из зоны ограниченной стоянки
Для указания в населенных пунктах мест выезда из зоны, в которой продолжительность стоянки ограничена и въезд в которую обозначен знаком С,21, в который включен знак С,18, используется знак Е,24; этот знак состоит из светлого квадрата, в который включен знак С,18 светло-серого цвета и диагональная черная или темно-серая полоса либо серые или черные параллельные линии, образующие такую полосу. Если у въезда в зону устанавливаются знаки С,21, в которые включен знак Е,23, выезды могут обозначаться табличкой с диагональной черной или темно-серой полосой либо серыми или черными параллельными линиями, образующими такую полосу, и стояночным диском на светлом фоне.

Приложение 7

ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ТАБЛИЧКИ

1. Эти таблички имеют белый, или желтый фон и черную, синюю или красную кайму, а расстояние или длина обозначаются в этом случае черными или синими цифрами, или же таблички имеют черный или синий фон и белую, желтую или красную кайму, а расстояние или длина обозначаются в этом случае белыми или желтыми цифрами.
2. а) Дополнительные таблички ОБРАЗЦА 1 указывают расстояние между знаком и началом опасного участка или зоны, в которой применяются правила.
b) Дополнительные таблички ОБРАЗЦА 2 указывают длину опасного участка или зоны, в которой применяется предписание.
с) Дополнительные таблички помещаются под знаками. Однако, что касается предупреждающих знаков образца А^b, то предусмотренные для дополнительных табличек обозначения могут также помещаться в нижней части знака.
3. Дополнительными табличками ОБРАЗЦА 3 и ОБРАЗЦА 4, касающимися запрещения или ограничения стоянки, являются соответственно таблички ОБРАЗЦА 3^а, 3^b, 3^c, 4^a, 4^b и 4^c (см. пункт 3 раздела А приложения 6).

Приложение 8
РАЗМЕТКА ДОРОГ

Глава I
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

1. Разметка на проезжей части дороги (разметка дорог) должна наноситься с применением материалов, не вызывающих скольжения, и не должна выступать более чем на 6 мм над уровнем дороги. Если для разметки дороги применяются кнопки (вставки) или другие подобные им приспособления, они не должны выступать более чем на 1,5 см над уровнем дороги (или более чем на 2,5 см в тех случаях, когда применяются светоотражающие кнопки (вставки)); их использование должно отвечать требованиям безопасности дорожного движения.

Глава II
ПРОДОЛЬНАЯ РАЗМЕТКА

А. Размеры обозначений

2. Ширина сплошных и прерывистых линий при продольной разметке должна быть не менее 0,1 м (4 дюймов).
3. Расстояние между двумя проведенными рядом продольными линиями (двойная линия) должно составлять от 0,1 м (4 дюймов) до 0,18 м (7 дюймов).
4. Прерывистая линия состоит из черт равной длины, разделенных одинаковыми промежутками. При определении длины черт и промежутков между ними должна приниматься во внимание скорость транспортных средств на данном участке дороги или в данной зоне.
5. Вне населенных пунктов прерывистая линия должна состоять из черт длиной от 2 м (6 футов 6 дюймов) до 10 м (32 футов); длина черт линии, обозначающей приближение, указанной в пункте 23 настоящего приложения, должна в 2-3 раза превышать длину интервалов.
6. В населенных пунктах длина черт и промежутки между ними должны быть меньше, чем длина черт и промежутков, применяемых для обозначений вне населенных пунктов. Длина черт может быть уменьшена до 1 м (3 футов 4 дюймов). Однако на некоторых больших городских скоростных магистралях характеристики продольной разметки могут быть теми же, что и вне населенных пунктов.

В. Обозначение полос движения

7. Разметка полос движения производится либо прерывистыми, либо сплошными линиями, либо другими соответствующими средствами.
i) Вне населенных пунктов
8. На дорогах с двусторонним движением, имеющих две полосы движения, осевая линия проезжей части дороги должна обозначаться продольной разметкой. Осевая линия, как правило, обозначается прерывистой линией. В исключительных случаях с этой целью применяется сплошная линия.
9. На дорогах с тремя полосами движения полосы на участках с нормальной видимостью должны, как правило, быть указаны прерывистыми линиями. В некоторых отдельных случаях для повышения безопасности движения могут применяться сплошные линии или же прерывистые линии, проведенные рядом со сплошными линиями.
10. На дорогах, имеющих более трех полос движения, разделительная линия направлений движения должна обозначаться сплошной линией или двойной сплошной линией, за исключением случаев, когда направление движения на центральных полосах может быть изменено. Кроме того, полосы движения должны обозначаться прерывистыми линиями (диаграммы 1 а и 1 b).
ii) В населенных пунктах
11. В населенных пунктах рекомендации, изложенные в пунктах 8-10 настоящего приложения, распространяются на улицы с двусторонним движением и на улицы с односторонним движением, имеющие не менее двух полос движения.
12. Полосы движения должны обозначаться в тех пунктах, где ширина проезжей части дороги ограничена вследствие наличия бордюров, островков безопасности или направляющих островков.
13. Около больших перекрестков (особенно регулируемых), где ширина дороги достаточна для движения транспортных средств в два или несколько рядов, полосы движения должны обозначаться согласно диаграммам 2 и 3. В этих случаях линии, разграничивающие полосы, могут быть дополнены стрелами (см. пункт 39 настоящего приложения).

С. Обозначение особых случаев
i) Применение сплошных линий
14. В целях повышения безопасности дорожного движения на некоторых перекрестках осевые прерывистые линии (диаграмма 4) следует заменять или дополнять сплошной линией (диаграммы 5 и 6).
15. Если возникает необходимость запретить использование части дороги, предназначенной для движения в обратном направлении, в тех местах, где расстояние видимости сокращено (на переломах дорог, на поворотах и т.д.), или на тех участках, где проезжая часть дороги сужается или имеет какие-либо другие особенности, ограничения, предписываемые для тех участков дороги, где расстояние видимости ниже минимального расстояния видимости М, должны обозначаться сплошной линией, нанесенной в соответствии с диаграммами 7а-16 ^1/. В странах, где это соответствует конструкции транспортных средств, указанная на диаграммах 7а-10b высота на уровне глаза, равная 1 метру, может быть увеличена до 1,2 метра.
16. Величина, которую следует принять для М, меняется в зависимости от характеристик дороги. На диаграммах 7а, 7b, 8а, 8b, 8c и 8d показано нанесение линий соответственно для дорог с двумя и тремя полосами движения на переломе дороги, где расстояние видимости ограничено. Эти диаграммы соответствуют продольному профилю, показанному в верхней части страницы, на которой они находятся, и расстоянию М, определенному в соответствии с нижеследующим пунктом 24: А (или D) является пунктом, где расстояние видимости становится меньше М, в то время как С (или В) является пунктом, где расстояние видимости становится снова больше М ^2/.
______________
^1/ Под указанным в настоящем пункте, расстоянием видимости подразумевается расстояние, на котором предмет, установленный на высоте 1 метра (3 футов 4 дюймов) над уровнем проезжей части дороги, виден находящемуся на проезжей части наблюдателю, глаз которого также находится на высоте 1 метра (3 футов 4 дюймов) над уровнем проезжей части.
^2/ Разметка, изображенная на диаграммах 7, может быть заменена между А и D одной сплошной осевой линией без нанесения рядом прерывистой линии. Ей может предшествовать прерывистая осевая линия, состоящая по крайней мере из трех черт. Однако это упрощенное обозначение должно применяться с осторожностью и только в исключительных случаях, поскольку на определенном расстоянии оно мешает водителю производить обгон, тогда как имеется соответствующее расстояние видимости. Во избежание недоразумений следует по мере возможности избегать применения обоих методов на одном и том же маршруте или на однотипных маршрутах в одном и том же районе.
17. В тех случаях, когда отрезки АВ и CD перекрывают друг друга, т.е. в тех случаях, когда видимость в обоих направлениях больше расстояния видимости М до того, как будет достигнут перелом дороги, линии должны располагаться тем же способом, причем сплошные линии, нанесенные рядом с прерывистой линией, не соприкасаются, как это изображено на диаграммах 9, 10а и 10b.
18. Диаграммы 11а и 11b указывают обозначение линий при той же гипотезе на изогнутом участке дороги с двумя полосами движения при ограниченной видимости.
19. На дорогах с тремя полосами движения возможно применение двух методов. Они указаны на диаграммах 8а, 8b, 8с и 8d (или, в зависимости от случая, 10а и 10b). Диаграмма 8а или 8b (или, в зависимости от случая, 10а) должна применяться к дорогам со значительным движением двухколесных транспортных средств, а диаграммы 8с и 8d (или, в зависимости от случая, 10b) - к дорогам с движением главным образом четырехколесных транспортных средств. Диаграмма 11с указывает обозначение линий при той же гипотезе на изогнутом участке дороги с тремя полосами движения при ограниченной видимости.
20. На диаграммах 12, 13 и 14 показаны линии, обозначающие сужение проезжей части дороги.
21. На диаграммах 8а, 8b, 8c, 8d, 10a и 10b наклон косых переходных линий по отношению к осевой линии не должен быть больше 1/20.
22. На диаграммах 13 и 14, иллюстрирующих разметку при изменении ширины проезжей части дороги, а также на диаграммах 15, 16 и 17, указывающих препятствия, требующие отклонения сплошной(ых) линии(й), этот наклон линии или линий должен быть по преимуществу меньше 1/50 на дорогах с большой скоростью движения и меньше 1/20 на дорогах, где скорость движения не превышает 50 км (30 миль) в час. Кроме того, сплошным наклонным линиям должна предшествовать для того направления движения, к которому они применяются, сплошная линия, параллельная оси проезжей части дороги и по длине соответствующая расстоянию, проходимому автомобилем в 1 секунду при средней скорости движения.
23. В случае, когда нет необходимости обозначать полосы движения прерывистыми линиями на обычном участке дороги, сплошной линии должна предшествовать обозначающая приближение линия, представляющая собою прерывистую линию на расстоянии, зависящем от нормальной скорости транспортных средств, т.е. не менее 50 метров. В случае, когда полосы движения обозначаются прерывистыми линиями на обычном участке дороги, сплошной линии также должна предшествовать обозначающая приближение линия на расстоянии, зависящем от нормальной скорости транспортных средств, т.е. не менее 50 метров. Разметка может дополняться стрелой или несколькими стрелами, предписывающими водителям ту полосу движения, по которой они должны следовать.
ii) Условия применения сплошных линий
24. Выбор расстояния видимости, которое должно быть принято при установлении участков дороги, на которых сплошная линия желательна или нежелательна, а также определение надлежащей длины этой линии неизбежно является результатом компромисса. Приведенная ниже таблица дает рекомендуемую для М величину, соответствующую различным скоростям приближения ^3/:
_______________________
^3/ Скорость приближения принятая для этого расчета - это скорость движения, которую не превышает 85 % транспортных средств, или основная скорость, если она является более высокой.

Скорость приближения Таблица величин М

100 км/ч (60 миль в час) от 160 м (480 футов) до 320 м (960 футов)
80 км/ч (50 миль в час) от 130 м (380 футов) до 260 м (760 футов)
65 км/ч (40 миль в час) от 90 м (270 футов) до 180 м (540 футов)
50 км/ч (30 миль в час) от 60 м (180 футов) до 120 м (360 футов)

25. Для скоростей, не указанных в этой таблице, соответствующая величина М должна вычисляться с помощью интерполяции или экстраполяции.

D. Граничные линии, обозначающие границы проезжей части дороги

26. Разметка линий, обозначающих границы проезжей части дороги, состоит преимущественно из сплошной линии. В сочетании с этими линиями могут применяться плитки, кнопки или отражатели света.

E. Обозначение препятствий

27. На диаграммах 15, 16 и 17 изображены примеры разметки, которая должна наноситься около островков или других препятствий, находящихся на проезжей части дороги.

F. Линии поворота

28. На некоторых перекрестках желательно указывать водителям, как должен производиться левый поворот в странах с правосторонним движением или как должен производиться правый поворот в странах с левосторонним движением.

Глава. III
ПОПЕРЕЧНАЯ РАЗМЕТКА

А. Общие положения

29. С учетом угла зрения, под которым водителям видна разметка дороги, поперечные обозначения должны быть шире, чем продольные.

В. Стоп-линии

30. Минимальная ширина стоп-линии должна составлять 0,2 м (8 дюймов), а максимальная ширина - 0,6 м (24 дюйма). Рекомендуется ширина в 0,3 м (12 дюймов).
31. В том случае, когда эта линия применяется в сочетании с дорожным знаком, обозначающим остановку, стоп-линия должна быть нанесена таким образом, чтобы водитель, остановившийся непосредственно перед ней, мог, по возможности, свободно наблюдать движение на других подъездах к перекрестку; при этом должны приниматься во внимание требования, вызываемые движением других транспортных средств и пешеходов.
32. Стоп-линии могут быть дополнены продольными линиями (см. диаграммы 18 и 19). Они могут быть дополнены также словом "СТОП", обозначенным на проезжей части дороги; примеры такой разметки даны на диаграммах 20 и 21. Расстояние между верхней кромкой букв слова "СТОП" и стоп-линией должно составлять не менее 2 м (6 футов 7 дюймов) и не более 25 м (82 футов 2 дюймов).

С. Линии, обозначающие место, где водители обязаны уступать дорогу

33. Минимальная ширина каждой линии должна составлять 0,2 м (8 дюймов), а максимальная ширина - 0,6 м (24 дюйма); если имеются две линии, расстояние между ними должно составлять не менее 0,3 м (12 дюймов). Линия может быть заменена расположенными рядом на дороге треугольниками, вершина которых направлена в сторону водителя, который обязан уступить дорогу. Эти треугольники должны иметь основание не менее 0,4 м (16 дюймов) и не более 0,6 м (24 дюймов) и высоту не менее 0,5 м (24 дюймов) и не более 0,7 м (28 дюймов).
34. Поперечная разметка должна наноситься в таких же условиях, что и стоп-линии, упомянутые в пункте 31 настоящего приложения.
35. Указанная в пункте 34 разметка может дополняться треугольником, который наносится на проезжей части дороги и пример которого дается на диаграмме 22. Расстояние между основанием этого треугольника и поперечной разметкой должно составлять от 2 м (6 футов 7 дюймов) до 25 м (82 футов 2 дюймов). Основание этого треугольника должно быть не менее 1 м (3 футов 4 дюймов); его высота должна быть в три раза больше его основания.
36. Эта поперечная разметка может дополняться продольными линиями.

D. Пешеходные переходы

37. Расстояние между полосами, которыми обозначен пешеходный переход, должно быть по меньшей мере равным ширине этих полос и не превышать ее более чем в два раза. Общая ширина одной полосы и промежутка между полосами должна составлять от 1 м (3 футов 4 дюймов) до 1,4 м (4 Футов 8 дюймов). Рекомендуемая минимальная ширина пешеходных переходов должна быть 2,5 м (8 футов) на дорогах, где скорость ограничивается 60 км/час, и 4 м (13 футов) на дорогах, где допускается более высокая скорость или где скорость не ограничивается.

Е. Переезды для велосипедистов

38. Переезды для велосипедистов должны обозначаться двойными прерывистыми линиями. Эти прерывистые линии должны состоять по преимуществу из квадратов (0,4-0,6) х (0,4-0,6) м [(16-24) х (16-24) дюймов]. Расстояние между этими квадратами должно составлять 0,4 - 0,6 м (16-24 дюйма). Ширина переезда должна быть не меньше 1,8 м (6 Футов). Употребление плиток и кнопок не рекомендуется.

Глава IV
ДРУГИЕ ВИДЫ РАЗМЕТКИ

А. Стрелы

39. На дорогах с достаточным количеством полос движения, позволяющих перестроение транспортных средств при приближении к перекрестку, полосы, которые должны быть использованы для движения, могут указываться при помощи стрел, наносимых на поверхность проезжей части дороги (диаграммы 2, 3, 19 и 23). Стрелы могут также применяться на дорогах с односторонним движением для подтверждения направления движения. Длина этих стрел должна быть не менее 2 м (6 футов 7 дюймов). Обозначение стрел может быть дополнено надписями на проезжей части.

B. Параллельные косые линии

40. На диаграммах 24 и 25 приводятся примеры зон, в которые транспортным средствам въезд запрещен.

C. Надписи

41. Надписи на проезжей части дороги могут применяться с целью регулирования движения, предупреждения или ориентировки пользователей дороги. Употребляемые при этом слова должны быть предпочтительно либо названиями населенных пунктов, либо номерами дорог, либо словами, общепринятыми в международном плане (например: "stop", "bus", "taxi").
42. Буквы должны быть значительно вытянуты по направлении движения вследствие очень малого угла зрения, под которым водителям видны надписи (см. диаграмму 20).
43. В тех случаях, когда скорость приближения превышает 50 км (30 миль) в час, минимальная длина букв должна составлять 2,5 м (8 футов).

D. Обозначения, касающиеся остановки и стоянки

44. Ограничения остановки и стоянки могут быть указаны разметкой на бордюрах или на проезжей части. Границы мест стоянки могут обозначаться соответствующими линиями, проведенными по поверхности проезжей части дороги.

Е. Разметка на проезжей части дороги и на примыкающих к ней сооружениях

i) Разметка, указывающая места, где стоянка транспортных средств ограничена

45. На диаграмме 26 дается пример зигзагообразной линии.

ii) Обозначения на предметах, представляющих собой препятствие

46. Пример обозначений на предметах, представляющих собой препятствие, приведен на диаграмме 27.

Примечание РЦПИ. Диаграммы 1а - 27 см. бумажный вариант

Приложение 9 - Цветное изображение сигнальных знаков, обозначений и табличек, о которых идет речь в приложениях 1-7 ^*/-.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенциясын ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 31 желтоқсандағы № 236-IV Заңы

Венада 1968 жылғы 8 қарашада қабылданған Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенциясы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н.Назарбаев.

ЖОЛ БЕЛГІЛЕРІ МЕН СИГНАЛДАРЫ ТУРАЛЫ КОНВЕНЦИЯ

РҚАО-ның ескертпесі! Конвенцияға өзгерту енгізу көзделген - ҚР 2011.02.28 N 409-IV, 2011.02.28 N 410-IV Заңдарымен.

УАҒДАЛАСУШЫ ТАРАПТАР,
жол белгілерінің, сигналдар мен белгілеулердің және жол таңбаларының халықаралық тұрғыдан біркелкі болуы халықаралық жол қозғалысын жеңілдету және жолдардағы қауіпсіздікті арттыру үшін қажет екенін мойындай отырып,
төмендегілер туралы келісті:

Бірінші тарау
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап
Анықтамалар

Осы Конвенцияның ережелерін қолдану кезінде төмендегі терминдер оларға осы бапта берілетін мағынаға ие:
а) Уағдаласушы Тараптың «ұлттық заңнамасы» термині осы Уағдаласушы Тараптың аумағында қолданылатын ұлттық немесе жергілікті заңдар мен ережелердің жиынтығын білдіреді;
b) «елді мекен» термині құрылыстар салынған аумақты білдіреді, оған кірер және одан шығар жолдар тиісті белгілермен арнайы белгіленеді немесе ол ұлттық заңнамада қандай да бір өзгеше түрде айқындалады;
с) «жол» термині кез келген жол немесе көше бөлінісінің қозғалыс үшін ашық бүкіл жолағын білдіреді;
d) «жолдың жүріс бөлігі» термині, әдетте көлік құралдарының қозғалысы үшін пайдаланылатын жол бөлігін білдіреді; жолдың нақты, атап айтқанда бөлу жолағымен белгіленген немесе әртүрлі деңгейдегі бірнеше жүріс бөлігі болуы мүмкін;
е) «қозғалыс жолағы» термині жолдың жүріс бөлігінің бөлінуі мүмкін, ұзына бойы таңбалау арқылы, белгіленген немесе белгіленбеген, бірақ автомобильдердің, мотоциклдерден басқа өзге де көліктердің бір қатармен қозғалуы үшін жеткілікті ені бар ұзына бойы жолақтардың кез келгенін білдіреді;
f) «жол қиылысы» термині бір деңгейдегі кез келген қиылысты, осындай қиылыстардан, қосылған немесе тармақталған жолдардан құралатын аумақты қоса алғанда, жолдардың қосылған жерлерін немесе тармақталуын білдіреді;
g) «темір жол өтпесі» термині тәуелсіз төсемі бар, жолдың темір жол немесе трамвай жолдарымен бір деңгейдегі кез келген қиылысын білдіреді;
h) «автомагистраль» термині автокөлік құралдарының қозғалысы үшін арнайы салынған және соған арналған, жол жиегіндегі иеліктерге қызмет көрсетпейтін және
і) жекелеген орындарды қоспағанда немесе уақыт тәртібімен, қозғалыстың екі бағыты үшін бір-бірінен қозғалысқа арналмаған бөлу жолағымен немесе ерекше жағдайларда, басқа да құралдармен бөлінген жекелеген жүріс бөліктері бар;
іі) жолдармен де, темір жол немесе трамвай жолдарымен де, жаяу жүргінші жолдарымен де бір деңгейде қиылыспайтын;
ііі) автомагистраль ретінде арнайы белгіленген жолды білдіреді;
i) көлік құралы:
і) егер ол адамдарды отырғызу немесе түсіру не жүктерді тиеу немесе түсіру үшін қажетті уақыт кезеңінде қозғалыссыз күйге келтірілсе, «тоқтатылған»;
іі) егер ол басқа жол пайдаланушымен немесе қандай да бір кедергімен қақтығысуды болдырмау немесе қозғалыс ережелерінің нұсқамаларын орындау қажеттігінен басқа себеп бойынша қозғалыссыз күйге келтірілсе, және егер оны тоқтату адамдарды отырғызу немесе түсіру не жүктерді тиеу немесе түсіру үшін қажетті уақытпен шектелмесе, «тұрақта тұрған» деп есептеледі;
Алайда Уағдаласушы Тараптар жоғарыда, «іі» тармақшасында айқындалған жағдайларда қозғалыссыз күйге келтірілген көлік құралдарын, егер бұл жай-күйдің ұзақтығы ұлттық заңнамада белгіленген уақыт шегінен аспаса, «тоқтатылған» деп есептеуі және жоғарыда, «і» тармақшасында айқындалған жағдайларда қозғалыссыз күйге келтірілген көлік құралдарын, егер бұл жай-күйдің ұзақтығы ұлттық заңнамада белгіленген уақыт шегінен асса, «тұрақта тұрған» деп есептеуі мүмкін;
j) «велосипед» термині кемінде екі доңғалағы бар және осы көлік құралында отырған адамдардың бұлшық ет энергиясымен ғана, атап айтқанда педальдардың немесе тұтқалардың көмегімен қозғалысқа келтірілетін кез келген көлік құралын білдіреді;
k) «аспалы қозғалтқышы бар велосипед» термині цилиндрінің көлемі 50 см³ (3,05 текше дюйм) аспайтын іштен тұтанатын қозғалтқышпен жабдықталған және оның ең жоғары конструктивтік жылдамдығы 50 км/сағ-тан (30 миль/сағ) аспайтын екі немесе үш доңғалақты кез келген көлік құралын білдіреді; алайда Уағдаласушы Тараптар өздерінің ұлттық заңнамаларына сәйкес оларды пайдалану мүмкіндігіне, атап айтқанда оларды педальдардың көмегімен қозғалысқа келтіру мүмкіндігіне қарай велосипедтердің сипаттамасына жатпайтын немесе өзінің ең жоғары конструктивтік жылдамдығы, салмағы немесе қозғалтқыштың кейбір сипаттамалары бойынша белгіленген шектен асатын көлік құралдарын аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер деп есептемеуі мүмкін. Осы анықтаманың бірде-бір ережесі жол қозғалысына қатысты өз ұлттық заңнамаларының нұсқамаларын қолдану кезінде аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді велосипедтерге толық теңестіру үшін Уағдаласушы Тараптарға кедергі ретінде түсіндірілмеуге тиіс;
l) «мотоцикл» термині қозғалтқышы бар арбалы немесе онсыз кез келген екі доңғалақты көлік құралын білдіреді. Уағдаласушы Тараптар.өздерінің ұлттық заңнамасында мотоциклдерге жүктемесіз салмағы 400 кг-нан (900 фунт) аспайтын үш доңғалақты көлік құралдарын теңестіруі мүмкін. «Мотоцикл» терминіне аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер кірмейді, алайда Уағдаласушы Тараптар осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағына сәйкес тиісті өтініш білдірген жағдайда, осы Конвенцияны қолдану кезінде аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестіруі мүмкін;
m) «механикалық көлік құралы» термині аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестірмейтін Уағдаласушы Тараптардың аумағында аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді қоспағанда және рельсті көлік құралдарын қоспағанда, кез келген өздігінен жүретін жол көлік құралын білдіреді;
n) «автомобиль» термині әдетте, адамдарды немесе жүктерді жолда тасымалдау үшін немесе адамдар мен жүктерді тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдарын жолда сүйретпеге алу үшін пайдаланылатын механикалық көлік құралын білдіреді. Бұл термин троллейбустарды, яғни электр сымдарына жалғанған рельсті емес көлік құралдарын қамтиды; ол адамдарды немесе жүктерді жолда тасымалдау үшін немесе адамдарды немесе жүктерді тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдарын жолда сүйретпеге алу үшін пайдаланылуы олардың қосымша функциялары ғана болып табылатын ауыл шаруашылығы тракторлары сияқты көлік құралдарын қамтымайды;
o) «тіркеме» термині механикалық көлік құралымен сүйретпеге алуға арналған кез келген көлік құралын білдіреді; бұл термин жартылай тіркемелерді де қамтиды;
p) «жартылай тіркеме» термині оның бір бөлігін автомобильге асып қойып, автомобильге тіркеуге арналған кез келген тіркемені білдіреді және автомобиль жартылай тіркеме мен оның жүгі салмағының едәуір бөлігін тартады;
q) «жүргізуші» («мал айдаушы») термині көлік құралын, автомобильді және т.б. (велосипедтерді қоса алғанда) басқаратын немесе жол бойында мал, табын, жегілген, теңдеп жүк артылған немесе салт мінетін жануарларды айдайтын кез келген адамды білдіреді;
r) «рұқсат етілген ең жоғары салмақ» термині тиелген көлік құралының көлік құралы тіркелген мемлекеттің құзыретті органы рұқсат етілген ретінде жариялаған ең жоғары салмағын білдіреді;
s) «жүктемесі бар салмақ»» термині тиелген көлік құралының, экипаждың және жолаушылардың нақты салмағын білдіреді;
t) «қозғалыс бағыты» және «қозғалыс бағытына сәйкестік» терминдері егер қолданыстағы ұлттық заңнамаға сәйкес көлік құралының жүргізушісі басқа көлік құралымен кездескен кезде оны сол жағынан өткізуге тиіс болса, оң жақты білдіреді; керісінше жағдайда бұл терминдер сол жақты білдіреді;
u) жүргізушіге басқа көлік құралдарына «жол беру» жөніндегі нұсқама, егер жүргізушінің қозғалысты жалғастыруы немесе қайта бастауы немесе маневр жасауы басқа көлік құралдарының жүргізушілерін кенеттен қозғалыс бағытын немесе жылдамдықты өзгертуге мәжбүр ететін болса, оның мұндай іс-қимылдар жасауға тиіс еместігін білдіреді.

2-бап
Конвенцияға қосымшалар

Осы Конвенцияға төмендегі қосымшалар оның ажырамас бөлігі болып табылады:
1-қосымша - Жол қиылыстарына немесе темір жол өтпелеріне жақын жерлерге орнатылатын белгілерді қоспағанда, ескерту белгілері.
2-қосымша - Жол қиылыстарында жүріп өтудің басым құқығын реттейтін белгілер, жол қиылыстарына жақын жерлерге орнатылатын ескерту белгілері және жолдың тар учаскелерінде жүріп өтуге басым құқықты реттейтін белгілер.
3-қосымша - Темір жол өтпелеріне қатысты белгілер.
4-қосымша - Жүріп өтудің басым құқығына, тоқтауға және тоқтап тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, міндетті нұсқаманы білдіретін белгілер.
5-қосымша - Тоқтап тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, көрсету белгілері.
6-қосымша - Тоқтауға және тоқтап тұруға қатысты белгілер.
7-қосымша - Қосымша тақтайшалар.
8-қосымша - Жол таңбалары.
9-қосымша - 1-7 ^*/-қосымшаларда айтылған сигналдық белгілердің, белгілеулер мен тақтайшалардың түрлі-түсті суреті.

_________
^*/-Конвенция мәтінінің баспаханалық тәсілмен басылған тиісті жерлерінде соңына сигналдық белгілер, белгілеулер мен тақтайшалар суреті салынуы мүмкін.

3-бап
Уағдаласушы Тараптардың міндеттемелері

1. а) Осы Конвенцияның Уағдаласушы Тараптары онда белгіленген жол белгілері мен сигналдарының және жол таңбаларының жүйесін қабылдайды және оны мүмкіндігінше қысқа мерзімде іске асыруға міндеттенеді. Осы мақсатта:
і) осы Конвенция нұсқаманы көрсету үшін немесе жолды пайдаланушыларға белгілі бір ақпаратты хабарлау үшін сигналдық белгіні, белгілеулерді немесе таңбаларды айқындайтын жағдайда, Уағдаласушы Тараптар осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген мерзімдерді сақтай отырып, осы нұсқаманы көрсету үшін немесе осы ақпаратты хабарлау үшін басқа сигналдық белгіні, басқа белгілеуді немесе басқа таңбаларды қолданбауға міндеттенеді;
іі) осы Конвенция нұсқаманы көрсету үшін немесе жолды пайдаланушыларға белгілі бір ақпаратты хабарлау үшін сигналдық белгіні, белгілеулерді немесе таңбаларды көздемейтін жағдайда, Уағдаласушы Тараптар осы мақсаттарда егер Конвенцияда бұл сигналдық белгі, белгілеу немесе таңба өзге мағынасы бар нұсқамалар үшін көзделмеген болса және олар онда белгіленген жүйеге сәйкес келсе, өздері таңдаған сигналдық белгіні, белгілеуді немесе таңбаларды пайдалануы мүмкін.
b) Қозғалысты бақылауды жақсарту үшін және тәжірибелер жүргізу қажеттігіне байланысты осы Конвенцияға түзетулер ұсынбас бұрын Уағдаласушы Тараптар эксперимент түрінде және уақыт тәртібімен кейбір жол учаскелерінде осы Конвенцияның ережелерінен ауытқуларға жол беруі мүмкін.
2. Уағдаласушы Тараптар өз аумағында осы Конвенция күшіне енген күннен бастап төрт жылдан кешіктірмей, осы Конвенцияда белгіленген жүйенің сигналдық белгілеріне, белгілеулеріне, құрылғылары мен таңбаларына сырттай сәйкес болған кезде осы Конвенцияда мұндай сигналдық белгілерге, белгілеулерге, құрылғылар мен таңбаларға берілгеннен өзге мағынасы бар нұсқамаларды көрсете алатын барлық сигналдық белгілерді, белгілеулерді, құрылғылар мен таңбаларды ауыстыруға немесе толықтыруға міндеттенеді.
3. Уағдаласушы Тараптар өз аумағында осы Конвенция күшіне енген күннен бастап он бес жыл ішінде осы Конвенцияда белгіленген жүйеге сәйкес келмейтін барлық сигналдық белгілерді, белгілеулерді, құрылғылар мен таңбаларды ауыстыруға міндеттенеді. Осы кезең ішінде жол пайдаланушылар осы Конвенцияда белгіленген жүйеге үйрену үшін осы Конвенцияда көзделген сигналдық белгілермен және белгілеулермен қатар бұрынғы сигналдық белгілерді және белгілеулерді пайдалануға болады.
4. Осы Конвенцияның бірде-бір ережесі Уағдаласушы Тараптарға осы Конвенцияда айқындалған сигналдық белгілер мен таңбалардың барлық түрлерін қабылдау міндеттемесін жүктеу ретінде түсіндірілмейді. Керісінше, Уағдаласушы Тараптар өздері қабылдайтын сигналдық белгілер мен таңбалар санын қажетті минимуммен шектейді.

4-бап

Уағдаласушы Тараптар:
а) қозғалысты реттеуге арналған белгіде, оның тіреуішінде немесе кез келген басқа құрылғыда осы сигналдық белгіге немесе құрылғыға қатысы жоқ нәрселерді орнатуға тыйым салу шараларын қабылдауға міндеттенеді; алайда, егер Уағдаласушы Тараптар немесе олардың аумақтық бөлімшелері материалдық пайда табу мақсатын көздемейтін қандай да бір қауымдастыққа нұсқау белгілерін орнатуға рұқсат етсе, олар белгілердің мағынасын түсінуді қиындатпайтын жағдайда осы қауымдастық эмблемасының осы белгіде немесе оның тіреуішінде белгіленуіне жол беруі мүмкін;
b) қозғалысты реттеуге арналған сигналдық белгілер немесе басқа да құрылғылар ретінде қабылдануы не олардың көрінуін немесе тиімділігін төмендетуі не жол пайдаланушылардың көздерін қарықтыруы немесе сол арқылы жол қозғалысына қауіп төндіре отырып, олардың назарын аударуы мүмкін плакаттарды, афишаларды орнатуға, таңбалар салуға және құрылғылар орнатуға тыйым салу шараларын қабылдауға міндеттенеді.

II тарау
ЖОЛ БЕЛГІЛЕРІМЕН СИГНАЛДАРЫ

5-бап

1. Осы Конвенцияда нұсқалған жүйеде сигналдық белгілердің мынадай санаттары белгіленеді:
а) қауіп туралы ескертетін белгілер: бұл белгілердің мақсаты жол пайдаланушыларға жолдағы қауіп және сол қауіптің сипаты туралы ескерту;
b) міндетті нұсқаманы білдіретін белгілер: бұл белгілердің мақсаты жол пайдаланушыларды олардың міндеттемелері, олар сақтауға тиіс шектеулер мен арнаулы тыйым салулар туралы хабардар ету; олар:
і) жүріп өтудің басым құқығының белгілері;
іі) тыйым салу немесе шектеу белгілері;
ііі) нұсқамалық белгілер болып бөлінеді;
с) нұсқау белгілері: бұл белгілердің мақсаты жол пайдаланушыларға олар жүріп келе жатқан жолда қажетті ақпарат немесе басқа да пайдалы нұсқау беру; олар:
і) бағыттарды алдын ала көрсету белгілері;
іі) бағыттарды көрсету белгілері;
ііі) маршруттық маркалар;
іv) атауларды көрсету белгілері;
v) растау белгілері;
vі) көлік құралдарының жүргізушілеріне пайдалы нұсқау беретін басқа да белгілер;
vіі) жол пайдаланушыларға пайдалы болуы мүмкін объектілерді көрсететін басқа да белгілер болып бөлінеді.
2. Осы Конвенция бірнеше белгілер немесе белгілеулер арасынан таңдауға мүмкіндік беретін жағдайларда:
а) Уағдаласушы Тараптар өзінің бүкіл аумағында бір ғана белгіні немесе бір ғана белгілеуді қолдануға міндеттенеді;
b) Уағдаласушы Тараптар нақ сол белгі немесе нақ сол белгілеу таңдап алыну үшін өңірлік деңгейдегі келісімге қол жеткізуге тырысуға тиіс;
с) Осы Конвенцияның 3-бабы 3-тармағының ережелері таңдап алынбаған сигналдық белгілер мен белгілеулерге қатысты қолданылады.

6-бап

1. Белгілер осы белгілер соларға арналған жүргізушілер оңай және дер кезінде байқай алатындай етіп орнатылады. Әдетте олар жолдың қозғалыс бағытына сәйкес келетін жағына орнатылады; алайда олар жолдың жүріс бөлігінің үстіңгі жағына орналастырылуы немесе қайталануы мүмкін. Жолдың қозғалыс бағытына сәйкес келетін жағына орнатылған кез келген белгі, егер жергілікті жағдайларға байланысты осы белгі соларға арналған көлік құралдары жүргізушілерінің оны дер кезінде көрмей қалуы мүмкін болса, жолдың жүріс бөлігінің үстіңгі жағында немесе жолдың қарсы бетінде қайталануға тиіс.
2. Әрбір белгі жолдың қозғалыс үшін ашық жүріс бөлігінің бүкіл ені бойынша осы белгі соларға арналған жүргізушілерге қатысты қолданылады. Алайда белгінің қолданылуы жүріс бөлігінде ұзына бойы таңбамен бөлінген бір немесе бірнеше қозғалыс жолақтарымен шектелуі мүмкін.
3. Құзыретті органдардың пікірінше, бөлек жүріс бөліктері бар жолдың жиегінде орналастырылған қандай да болсын белгі тиімсіз болып табылса, ол айырым жолағында орнатылуы мүмкін және мұндай жағдайда оны жол жиегінде қайталамауға болады.
4. Ұлттық заңнамада мыналарды көздеу ұсынылады:
а) белгілер жүріс бөлігіндегі көлік құралдарының қозғалысына кедергі келтірмейтіндей етіп орнатылады, ал жол жиегінде орнатылған белгілер жаяу жүргізушілер қозғалысына мейлінше аз кедергі келтіруге тиіс. Белгі орнатылған жақтағы жол деңгейінің жиегі мен белгінің төменгі шетінің арасындағы қашықтық дәл сондай жолда тең санаттағы белгілер үшін мүмкіндігінше бірдей болуға тиіс;
b) белгілердің көлемі алыстан жақсы көрінетіндей және оған жақындаған кезде оңай айыратындай болуға тиіс; осы тармақтың «с» тармақшасының ережелеріне қатысты ескертпелермен, мұндай көлемдер көлік құралдарының әдеттегі жылдамдығы ескеріле отырып орнатылады;
с) ескерту белгілерінің және міндетті нұсқаманы білдіретін белгілердің көлемдері әрбір Уағдаласушы Тараптың аумағында стандартталуға тиіс. Әдетте, сигналдық белгілердің әрбір түрі үшін көлемдердің төрт санаты белгіленеді: кіші, қалыпты, үлкен және өте үлкен көлемдер. Кіші көлемдегі белгілер қалыпты көлемдегі белгіні қолдану мүмкіндігі болмаған жағдайларда немесе темен жылдамдықпен ғана қозғалу мүмкін болғанда орнатылуға тиіс. Олар алдыңғы белгіні қайталау үшін орнатылуы да мүмкін. Үлкен көлемдегі белгілер жылдам қозғалысқа арналған өте кең жолдарда орнатылуға тиіс. Өте үлкен көлемдегі белгілер аса жылдам қозғалысқа арналған жолдарда, атап айтқанда автомагистральдарда орнатылуға тиіс.

7-бап

1. Ұлттық заңнамада мыналарды көздеу ұсынылады: елді мекендердің жарық түсірілген көшелерінде тоқтауды немесе тоқтап тұруды реттейтін белгілерді қоспағанда, жол белгілері, атап айтқанда ескерту белгілері және міндетті нұсқаманы білдіретін белгілер түнде жақсы көрінуі және оңай оқылуы үшін жол пайдаланушылардың көзін қарықтыруға әкеп соқпайтындай етіп оларға жарық түсіру немесе жарыққа шағылысатын материалдарды немесе құрылғыларды пайдалану керек.
2. Осы Конвенцияның бірде-бір ережесі кейбір сағаттарға немесе кейбір күндерге ғана қатысты хабарлаулар немесе ескертулер үшін солардағы ақпаратты іске қосқан жағдайда ғана көрінетін белгілерді пайдалануға тыйым салмайды.

8-бап

1. Белгілердің халықаралық тұрғыдан түсінікті болуын жеңілдету үшін осы Конвенцияда белгіленген жол белгілері мен сигналдарының жүйесі белгілердің әрбір санатына тән нысандар мен түстерге, сондай-ақ мүмкін болатын барлық жағдайларда, жазбаларды емес, графикалық белгілеулерді пайдалануға негізделген. Егер Уағдаласушы Тараптар көзделген белгілеулерге қандай да бір өзгерістер енгізуді қажет деп есептесе, бұл өзгерістер сигналдың белгілердің негізгі сипаттамаларын өзгертпеуге тиіс.
2. Конвенцияда көзделмеген сигналдық белгілерді немесе белгілеулерді осы Конвенцияның 3-бабының 1-тармағы «а» «іі» тармақшасының ережелеріне сәйкес қабылдауға ниет білдірген Уағдаласушы Тараптар осы жаңа сигналдық белгіге немесе белгілеуге қатысты өңірлік тұрғыдан уағдаластыққа қол жеткізуге тырысуға тиіс.
3. Осы Конвенцияның бірде-бір ережесі сигналдық белгілерді түсіндіруді жеңілдету мақсатында сигналдық белгінің астына немесе сигналдық белгі көрсетілген тікбұрышты қалқанның ішіне орналастырылатын тікбұрышты тақтайшада жазба қосуға тыйым салмайды; мұндай жазба оны түсіне алмайтын жүргізушілердің белгіні түсінуін қиындатпайтын жағдайларда белгінің өзінде де орналастырылуы мүмкін.
4. Құзыретті органдар сигналдық белгінің немесе белгілеудің мағынасын нақтылау не міндетті нұсқаманы білдіретін белгілердің қолданылуын кейбір жол пайдаланушылар санаттарымен немесе кейбір уақыт кезеңдерімен шектеу тиімді деп есептейтін және қажетті нұсқаулар осы Конвенцияға қосымшаларда айқындалған шарттарда қосымша белгімен немесе сандармен көрсетіле алмайтын жағдайларда, белгі астындағы тікбұрышты тақтайшада жазба орналастырылады, бұл ретте ол жазбаларды нақ сол тақтайшада орналастырылатын бір немесе бірнеше графикалық белгілеулермен ауыстыру немесе толықтыру мүмкіндігін жоққа шығармайды.
5. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында көрсетілген жазбалар ұлттық тілде немесе бір немесе бірнеше ұлттық тілдерде және бұдан басқа, егер тиісті Уағдаласушы Тарап осыны қажет деп есептесе, басқа тілдерде, атап айтқанда Біріккен Ұлттар Ұйымының ресми тілдерінде жазылады.

ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІ

9-бап

1. Осы Конвенцияға 1-қосымшаның А бөлімінде ескерту белгілерінің үлгілері атап көрсетілген, ал осы қосымшаның В бөлімінде сол сигналдық белгілерде орналастырылатын белгілеулер, сондай-ақ осы белгілерді пайдалануға қатысты кейбір нұсқамалар келтірілген. Алайда жол қиылысына жақындағаны жөнінде ескертетін белгілер мен белгілеулер осы Конвенцияға 2-қосымшада, ал темір жол өтпесіне жақындағаны жөнінде ескертетін белгілеулер 3-қосымшада сипатталған. Осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағына сәйкес әрбір мемлекет ескерту белгілері үшін қай үлгіні: А^a-ны немесе А^b-ны таңдап алғаны туралы Бас Хатшыны хабардар етеді.
2. Ескерту белгілері қажет болмаса, қайталанбауы тиіс, бірақ мұндай белгілерді қажетті сақтық жағдайларын ескеріп келе жатқан жүргізушінің дер кезінде байқауына қиындық туғызатын ықтимал жол қауіптіліктерін белгілеу үшін орнату керек.
3. Ескерту белгілері қауіпті учаскеден жол мен қозғалыс жағдайлары, атап айтқанда көлік құралдары қозғалысының әдеттегі жылдамдығы және белгі сол тұстан көрінетін қашықтық ескеріле отырып, күндіз де, түнде де олардың ең жоғары тиімділігін қамтамасыз ететін қашықтықта орнатылуға тиіс.
4. Сигналдық белгі мен қауіпті учаскенің басталуы арасындағы ара қашықтық осы Конвенцияға 7-қосымшаның 1-үлгісіндегі қосымша тақтайшаларда көрсетілуі мүмкін, ол аталған қосымшаның ережелеріне сәйкес орналастырылады; бұл нұсқау белгі мен қауіпті учаскенің басталуы арасындағы ара қашықтықты жүргізушілер анықтай алмайтын болса және мұндай ара қашықтық олардың әдеттегі күткенінен өзгеше болғанда берілуге тиіс.
5. Ескерту белгілері қайталануы, атап айтқанда автомагистральдарда және оларға теңестірілген жолдарда қайталануы мүмкін. Егер ескерту белгілері қайталанса, белгі мен қауіпті учаскенің басталуы арасындағы ара қашықтық осы баптың 4-тармағының ережелеріне сәйкес көрсетілуге тиіс. Алайда Уағдаласушы Тараптар ажыратылатын көпірлер мен темір жол өтпелерінің алдында орнатылатын ескерту белгілеріне қатысты осы тармақтың ережелерінің орнына 35-баптың 3-тармағының немесе осы Конвенцияға 1-қосымшаның В бөлімі 5-тармағының ережелерін қолдануы мүмкін.
6. Егер ескерту белгісі жолдың мейлінше ұзақ бөлігінде қауіпті (мысалы бірнеше қауіпті бұрылыстарды, нашар жолдың жүріс бөлігін) көрсету үшін орнатылса және осындай бөліктің ұзақтығын көрсеткен жөн деп есептелсе, тиісті көрсету осы Конвенцияға 7-қосымшаның 2-үлгісінің қосымша тақтайшасында беріледі, ол аталған қосымшаның ережелеріне сәйкес орналастырылады.

ТОҚТАУҒА НЕМЕСЕ ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕРДІ ҚОСПАҒАНДА, МІНДЕТТІ НҰСҚАМАНЫ БІЛДІРЕТІН БЕЛГІЛЕР

10-бап
Жүріп өтудің басым құқығының белгілері

1. Осы Конвенцияға 2-қосымшаның А бөлімінде сипатталған В,1, В,2, В,3 және В,4 белгілері жол қиылыстарында басымдықпен жүріп өтудің айрықша ережелерін жол пайдаланушылар назарына жеткізу мақсатындағы сигналдық белгілер болып табылады. 2-қосымшаның С бөлімінде сипатталған В,5 және В,6 белгілері жолдың тар учаскелерінде басымдықпен жүріп өтудің айрықша ережелерін жол пайдаланушылар назарына жеткізу мақсатындағы сигналдық белгілер болып табылады.
2. «БАСТЫ ЖОЛМЕН ҚИЫЛЫСУ» деген В,1 сигналдық белгісі жүргізушілердің осы белгі орнатылған жол қиылысында олар жақындаған жолмен жүріп келе жатқан көлік құралына жол беруге тиіс екенін көрсету үшін қолданылады.
3. «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген В,2 сигналдық белгісі жүргізушілердің осы белгі орнатылған жол қиылысына жете бере тоқтауға және олар жақындаған жолмен жүріп келе жатқан көлік құралына жол беруге тиіс екенін көрсету үшін қолданылады. Осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағына сәйкес әрбір мемлекет «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген белгінің қай үлгісін: В,2^а-ны немесе В,2^b-ны таңдап алғаны туралы Бас Хатшыны хабардар етеді.
4. Құзыретті органдар жүргізушілерге олардың белгіге жете бере тоқтауға және қауіп туғызбайтынына көз жеткізгеннен кейін ғана қозғалысты жалғастыруға тиіс екенін көрсету қажет деп есептесе, В,2 сигналдық белгісі жол қиылысынан тысқары жерде орналастырылуы мүмкін.
5. В,1 және В,2 белгілері жол қиылысына жақын жерде, мүмкіндігінше көлік құралдары тоқтауға тиіс немесе олар басқа көлік құралдарына алдын ала жол бермей, одан асып кетуге тиіс емес жерлерде орнатылады.
6. А,23 немесе А,24 белгілеуі бар А белгісі алдын ала сигнал беру белгісі ретінде пайдаланылуы мүмкін, ол тиісінше В,1 немесе В,2 белгілеріне дейін орнатылады. Алайда А^а белгілерін ескерту белгілері ретінде қолданатын мемлекеттерде осы Конвенцияға 7-қосымшада айтылған 1-үлгідегі қосымша тақтайша қосылған нақ сол белгілер В,1 немесе В,2 белгілеріне дейін орнатылатын ескерту белгілері болып қарастырылуы мүмкін.
7. «БАСТЫ ЖОЛ» деген В,3 белгісі жол пайдаланушыларға осы басты жолдың басқа жолдармен қиылысында осы басқа жолдармен жүріп келе жатқан немесе солардан шығып келе жатқан көлік құралдарының жүргізушілері басты жолмен жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол беруге міндетті екенін көрсету үшін қолданылады. Бұл белгі жолдың басында орнатылуы және әрбір жол қиылысынан кейін қайталануы мүмкін; сонымен қатар ол жол қиылысына дейін немесе жол қиылысында орнатылуы мүмкін. Егер жолда В,3 сигналдық белгісі орнатылған болса, «БАСТЫ ЖОЛДЫҢ АЯҚТАЛУЫ» деген В,4 сигналдық белгісі жолдың басқа жолдарға қарағанда басымдықта болуы аяқталатын жерге жақын орнатылуға тиіс. В,4 белгісі басымдық жойылатын жерге дейін бір немесе бірнеше рет қайталануы мүмкін; бұл жағдайда осы жерге дейін орнатылған белгі немесе белгілер 7-қосымшаның 1-үлгісіндегі тақтайшамен толықтырылады.
8. Егер жол қиылысына жақындауды көрсету үшін жолда А,22 белгілеулерінің бірі бар ескерту белгісі орнатылса немесе егер осы баптың 7-тармағының ережелеріне сәйкес В,3 сигналдық белгілерімен белгіленген, жол басты жол болып табылады деген жол қиылысында, барлық басқа жолдарда жол қиылыстарында В,1 белгісі немесе В,2 белгісі орнатылуға тиіс; алайда ауыл аралық және қара жолдар сияқты жолдарда В,1 немесе В,2 белгілерін орнату міндетті болмайды, осындай жолдармен жүріп келе жатқан жүргізушілер мұндай белгілер болмаса да, жол қиылысында жол беруге тиіс. Құзыретті органдар жүргізушілерге көлік құралын тоқтатуды, атап айтқанда бұл көлік құралдарының жүргізушілеріне жол қиылысының екі жағында да орналасқан, олар жақындаған жол учаскесінің, нашар көрінуіне байланысты тоқтатуды нұсқау қажет деп есептеген жағдайда ғана В,2 белгісі орнатылуға тиіс.

11-бап
Тыйым салу және шектеу белгілері

Тоқтауға немесе тоқтап тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, тыйым салу және шектеу белгілері осы Конвенцияға 4-қосымшаның А бөлімінде олардың мәні көрсетіле отырып сипатталған. Бұл бөлімде осы тыйым салулардың және шектеулердің немесе олардың бірінің аяқталуын білдіретін белгілер де сипатталған.

12-бап
Нұсқамалық белгілер

Нұсқамалық белгілер 4-қосымшаның В бөлімінде олардың мәні көрсетіле отырып сипатталған.

13-бап
Осы Конвенцияға 4-қосымшада сипатталған сигналдық белгілерге қатысты жалпы нұсқамалар

1. Тыйым салу, шектеу белгілері және нұсқамалық белгілер нұсқама, шектеу немесе тыйым салу күшіне енетін жерге жақын жерде орнатылады және егер құзыретті органдар мұны қажет деп есептесе, қайталануы мүмкін. Алайда, құзыретті органдар жолдың нашар көрінуіне байланысты осы белгілерді орнатқан жөн деп есептесе немесе жол пайдаланушыларды алдын ала ескерту үшін бұл белгілер нұсқама, шектеу немесе тыйым салу күшіне енетін жерге дейін тиісті ара қашықтықта орнатылуы мүмкін. Нұсқама, шектеу немесе тыйым салу күшіне енетін жерге дейін орнатылған белгілердің астында 7-қосымшаның 1-үлгісіне сәйкес қосымша тақтайша орналастырылады.
2. Міндетті нұсқаманы білдіретін, елді мекен атауының көрсеткішімен қатар немесе тікелей содан кейін орнатылған белгілер елді мекен жолдарының кейбір учаскелерінде орнатылған басқа белгілер өзге нұсқаманы қамтитын жағдайларды қоспағанда, бұл нұсқамалардың бүкіл елді мекенде қолданылатынын білдіреді.

ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕРДІ ҚОСПАҒАНДА, КӨРСЕТУ БЕЛГІЛЕРІ

14-бап

1. Осы Конвенцияға 5-қосымшада тоқтап тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, жол пайдаланушыларға пайдалы нұсқаулар беретін белгілер сипатталған немесе осындай белгілердің үлгілері келтірілген; бұл қосымшада оларды пайдалануға қатысты кейбір нұсқамалар да қамтылады.
2. 5-баптың 1-тармағының «с» тармақшасында санамаланған «і» - «v» көрсету белгілеріндегі жазбалар латын әліпбиін қолданбайтын елдерде ұлттық тілде, мүмкіндігінше ұлттық тілде сөздердің транслитерациясы мен айтылуын беретін латын әріптерімен де жазылады.
3. Латын алфавитін қолданбайтын елдерде латын әріптерімен жазылған сөздер мәтіні ұлттық тілде жазылған белгіде де, қосымша белгіде де орналастырылуы мүмкін.
4. Белгідегі жазбалар екі тілден аспайтындай болып жазылуға тиіс.

15-бап
Бағыттардың алдын ала көрсетулері

Бағыттардың алдын ала көрсетулері жол қиылысынан жол мен қозғалыс жағдайлары, атап айтқанда көлік құралдарының әдеттегі жылдамдығы мен белгі сол жерден көрінетін қашықтық ескеріле отырып, күндіз де, түнде де олардың ең жоғары тиімділігін қамтамасыз ететін қашықтықта орнатылады; бұл қашықтық елді мекендерде 50 м-ден (55 ярд) аспауға тиіс, бірақ автомагистральдарда және жоғары жылдамдықтағы қозғалыс жолдарында ол кемінде 500 м (550 ярд) болуға тиіс. Бұл белгілер қайталануы мүмкін. Белгінің астына орналастырылған қосымша тақтайшада белгі мен жол қиылысының арасындағы ара қашықтық көрсетілуі мүмкін; бұл ара қашықтық сол белгінің төменгі бөлігінде көрсетілуі де мүмкін.

16-бап
Бағыт көрсетулері

1. Бір ғана бағыт көрсетуінде бірнеше елді мекеннің атауы белгіленуі мүмкін; бұл жағдайда атаулар сигналдық белгіде бірінің астына бірі жазылып көрсетіледі. Бір елді мекеннің атауы, егер осы елді мекен ең ірі болып табылса ғана, басқа елді мекендердің атауларына қарағанда анағұрлым үлкен әріптермен жазылуы мүмкін.
2. Белгілерде қашықтық белгіленсе, тиісті цифрлар елді мекен атауымен бір деңгейде орналастырылуға тиіс. Сілтеме нысанындағы бағыт көрсетуде бұл цифрлар елді мекеннің атауы мен сілтеме ұшының арасында орналастырылуға тиіс; тік бұрышты нысандағы белгілерде олар елді мекеннің атауынан кейін орналастырылуы тиіс.

17-бап
Маршруттық маркалар

Жолдарды не цифрлардан, әріптерден немесе цифрлар мен әріптер комбинациясынан тұратын олардың нөмірлерінің көмегімен не жолдар атауының көмегімен белгілеу үшін пайдаланылатын белгілер тік бұрышты немесе қалқан тәріздес рамкаға алынған осы нөмірден немесе осы атаудан тұруы мүмкін. Алайда жолдарды жіктеу жүйесі бар Уағдаласушы Тараптар бұл рамканы жіктеуді белгілеумен алмастыра алады.

18-бап
Атауларды көрсетулер

1. Атауларды көрсетулер екі мемлекет арасындағы шекараны немесе бір елдің екі әкімшілік бірлігі арасындағы шекараны не елді мекеннің, өзеннің, өткелдің, жергілікті жердің және тағы басқалардың атауын көрсету үшін пайдаланылуы мүмкін.
2. Е,9^а немесе Е,9^b белгілері елді мекенге кірер жолда; Е,9^с немесе Е,9^d белгілері елді мекеннен шығар жолда орнатылады. Ұлттық заңнама елді мекендегі кейбір жол учаскелерінде өзге ережелер басқа белгілермен нұсқалған жағдайларды қоспағанда, бұл белгілердің жол пайдаланушыларға Е,9^а немесе Е,9^b белгілерінен бастап Е,9^с немесе Е,9^d белгілеріне дейін осы елдің аумағында елді мекендерде қолданыста болатын қозғалыс ережелерін қолдануды көрсететіндігін қарастыруы мүмкін; алайда В,4 белгісі елді мекенде жол жүрудің басым құқығы өз әрекетін тоқтататын жағдайларда В,3 сигналдық белгісі бар басты жолдарда әрқашан орнатылуы тиіс.
3. Елді мекеннің атауынан өзге нұсқаулар беретін атауларды көрсетулер Е,9^а - Е,9^b белгілерінен ерекше болуға, атап айтқанда түсі бойынша ерекшеленуі тиіс.

19-бап
Растау белгілері

Растау белгілері құзыретті органдар қажет деп есептегенде, мысалы ірі елді мекендерден шығар жолда жол бағытын растау мақсатында қолданылады. Оларда осы Конвенцияның 16-бабының 1-тармағында көзделгендей, бір немесе бірнеше елді мекеннің атауы көрсетіледі. Қашықтық көрсетілген жағдайда тиісті цифрлар елді мекен атауынан кейін орналастырылады.

20-бап
Жаяу жүргінші өтпелеріндегі белгі

Е,11^а немесе Е,11^b белгісі жаяу жүргінші өтпелерінде құзыретті органдар қажет деп есептеген жерлерде орналастырылады.

21-бап
Әр түрлі көрсету белгілеріне қатысты жалпы нұсқамалар

1. Осы Конвенцияның 15-20-баптарында айтылған көрсету белгілері құзыретті органдар оларды орнату орынды болады деп есептеген жерлерде орнатылады. Басқа көрсету белгілері 6-баптың 1-тармағының ережелері ескеріле отырып, құзыретті органдар бұл қажет деп есептеген жерлерде орнатылады; атап айтқанда F,2-F,7 белгілері оларда апат болған жағдайда жөндеу пункттері, жанар-жағар май құю, түнеу және тамақтану пункттері бір-бірінен алыс қашықтықта орналасқан жолдарда ғана орнатылады.
2. Көрсету белгілері қайталануы мүмкін. Белгінің астында орналастырылған қосымша тақтайша белгіден бастап осы белгіде көрсетілген жерге дейінгі ара қашықтықты көрсетеді; бұл ара қашықтық сол белгінің төменгі жағында да белгіленуі мүмкін.

ТОҚТАУҒА ЖӘНЕ ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕР

22-бап

Осы Конвенцияға 6-қосымшаның А бөлімінде тоқтауға немесе тоқтап тұруға тыйым салатын немесе шектейтін белгілер сипатталған, ал В бөлімінде тоқтап тұруға қатысты пайдалы нұсқаулар беретін басқа белгілер сипатталған; бұл қосымшада осы белгілердің мағынасы беріледі, сондай-ақ оларды пайдалануға қатысты кейбір нұсқамалар қамтылады.

III тарау
ЖАРЫҚ ЖОЛ СИГНАЛДАРЫ

23-бап
Көлік құралдары қозғалысын реттеуге арналған сигналдар

1. Осы баптың 12-бабының ережелері сақталған жағдайда, ортақ пайдаланудағы көлік құралдарына ғана арналған сигналдардан басқа көлік құралдары қозғалысын реттейтін жарық сигналдары ретінде төменде көрсетілген, мынадай мағынадағы шамдар ғана пайдаланылуы мүмкін:
а) жанып-сөніп тұрмайтын шамдар;
і) жасыл шам жүріп өтуге рұқсатты білдіреді; алайда жол қиылысындағы қозғалысты реттеуге арналған жасыл шам жүргізушілерге, егер олар қозғалмақ болған бағытта олардың жол қиылысына шыққаннан кейін сигнал фазасы ауысқан кезде оны босата алмауы ықтимал қозғалыс кептелісі қалыптасатын болса, жүріп өтуге рұқсат бермейді;
іі) қызыл шам жүріп өтуге тыйым салуды білдіреді; көлік құралдары тоқтау сызығынан аспауға немесе, егер тоқтау сызығы болмаса, бағдаршамнан асып кетпеуге тиіс; егер бағдаршам жол қиылысының ортасында немесе қарсы бетінде орнатылған болса, олар жол қиылысынан немесе осы жол қиылысындағы жаяу жүргінші өтпесінен асып кетпеуге тиіс;
ііі) сары шам, ол бір өзі немесе қызыл шаммен бірге қосылады; ол бір өзі қолданылғанда, шам қосылған кезде көлік құралының тоқтау сызығына немесе бағдаршамға тым жақын келіп қалуына байланысты қозғалыс қауіпсіздігі талаптарын ескере отырып, оған жетпей тоқтауы мүмкін болмайтын жағдайларды қоспағанда, ешбір көлік құралының тоқтау сызығынан аспауға немесе бағдаршамнан асып кетпеуге тиіс екенін білдіреді. Егер сигнал жол қиылысының ортасында немесе одан кейін орналасқан болса, сары шам жанған кезде жол қиылысына тым жақын келіп қалған, қозғалыс қауіпсіздігі талаптарын ескере отырып, жол қиылысына шығуға дейін тоқтау мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда, ол ешбір көлік құралының жол қиылысына немесе осы жол қиылысындағы жаяу жүргіншілер өтпесіне шықпауға тиіс екенін білдіреді. Сары шам қызыл шаммен бірге қосылған кезде сигнал көрсетулерінің шұғыл ауысатынын білдіреді, бірақ ол қызыл шаммен нұсқалған жүріп өтуге тыйым салуды өзгертпейді;
b) жанып-сөнетін шамдар
і) - бір қызыл жанып-cөнетін шам немесе
- біреуі қосылғанда, екіншісі сөнетін, бір ғана бағанада бірдей биіктікте орналастырылған және бір ғана бағытқа қаратылған, кезекпен жанып-сөнетін екі қызыл шам көлік құралының тоқтау сызығынан аспауға немесе егер тоқтау сызығы болмаса, бағдаршамнан асып кетпеуге тиіс екенін білдіреді; бұл шамдар тек қана темір жол өтпелерінде және ажыратылатын көпірлерге шығатын жерлерде немесе кеме-паромдар кемежайында, сондай-ақ жолға өрт сөндіруші автомобильдерінің шығуына немесе, траекториясы жақын биіктікте автомобиль жолымен қиылысатын ұшу аппаратының жақындауына байланысты жүріп өтуге тыйым салуды белгілеу үшін қолданылады;
іі) жанып-сөнетін сары шам немесе кезекпен жанып-сөнетін екі сары шам жүргізушіге қозғалысты жалғастыруға болатынын, бірақ бұл ретте оның ерекше сақ болуға міндетті екенін білдіреді.
2. Үш түсті жарық сигналдарының жүйесі үш жанып-сөніп тұрмайтын шамнан, атап айтқанда қызыл, сары және жасыл шамдардан тұрады; жасыл шам қызыл және сары шамдар сөнгеннен кейін ғана қосылуға тиіс.
3. Екі түсті жарық сигналдарының жүйесі жанып-сөніп тұрмайтын қызыл және жасыл түстерден тұрады. Қызыл және жасыл шамдар бірге қосылмауға тиіс. Екі түсті жарық сигналдарының жүйесі осы Конвенцияның 3-бабының 3-тармағында көзделген қолда бар құрылғыларды ауыстыру мерзіміне қатысты сілтеме жасала отырып, уақытша қондырғылар ретінде ғана қолданылады.
4. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында көрсетілген үш түсті және екі түсті жүйелердің шамдары тігінен немесе көлденеңінен орнатылады.
5. Шамдар тігінен орнатылған жағдайларда қызыл шам жоғары жағында орналастырылады; егер шамдар көлденеңінен орнатылған болса, қызыл шам тиісті қозғалыс бағытына қарама-қарсы жақта орналастырылады.
6. Үш түсті жүйеде сары шам ортасында орналастырылады.
7. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында айтылған үш түсті және екі түсті 1 жүйелердің сигналдарында бүкіл шамдар дөңгелек болуға тиіс. Осы баптың 1-тармағында айтылған жанып-сөнетін қызыл шамдар дөңгелек болуы тиіс.
8. Жанып-сөнетін сары шам жеке орнатылуы мүмкін; қозғалыс азайған кезде бұл шам үш түсті жүйе шамдарын ауыстыруы да мүмкін.
9. Үш түсті жүйенің жасыл шамының бір немесе бірнеше сілтемесі болса, бұл сілтеменің немесе сілтемелердің қосылуы көлік құралдарының сілтемелерде көрсетілген бағытта немесе бағыттарда ғана жүре алатынын білдіреді. Тура жүруге рұқсат беретін сілтемелердің ұшы жоғары қарай бағытталуы тиіс.
10. Үш түсті жүйенің сигналы сілтеме немесе сілтемелер бар бір немесе бірнеше жасыл шаммен толықтырылған жағдайда, осы қосымша сілтеме немесе қосымша сілтемелердің қосылуы сол кезде үш түсті жүйенің қай шамы қосылғанына қарамастан, көлік құралдарының сілтемеде немесе сілтемелерде көрсетілген бағытта немесе бағыттарда жүре алатынын білдіреді; бұл сондай-ақ, егер көлік құралдары сілтемеде көрсетілген бағытта жүруге ғана арналған жолақта немесе сол бойынша қозғалыс жүзеге асырылуға тиіс жолақта болса, олардың жүргізушілері өздері жүрмек болған бағытта жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол берген жағдайда және олар жаяу жүргіншілерге қауіп төндірмейтін жағдайда, олардың көлік құралдарының тоқтауы өздерінің артында нақ сол жолақта келе жатқан басқа көлік құралдарының қозғалысына кедергі жасайтын жағдайларда көрсетілген бағытпен жүруге тиіс екенін білдіреді. Бұл қосымша жасыл шамдар кәдімгі жасыл шаммен бірдей деңгейде орнатылуға тиіс.
11. Жасыл немесе қызыл шамдар бірнеше қозғалыс жолақтары бар ұзына бойы сызықтармен белгіленген жол қозғалысы жолақтарының үстінде орнатылған жағдайда, қызыл шам өзі соның үстінде орнатылған жолақ бойынша қозғалысқа тыйым салуды, ал жасыл шам ол бойынша қозғалысқа рұқсат беруді білдіреді.
Осылайша орнатылған қызыл шам айқастырыла сызылған екі еңіс жолақ нысанында, ал жасыл шам төменге бағытталған сілтеме нысанында болуға тиіс.
12. Ұлттық заңнама кейбір темір жол өтпелерінде жүріп өтуге рұқсатты білдіретін баяу жанып-сөнетін ай түстес ақ шам орнатуды көздей алады.
13. Егер жарық жол сигналдары велосипед жүргізушілеріне ғана арналған болса, шатастыруды болғызбау үшін қажет болғанда, сигналдың өзінде велосипед сұлбасы бейнеленуі немесе велосипед суреті салынған тік бұрышты тақтайшамен толықтырылған кіші көлемді сигнал пайдаланылуы мүмкін.

24-бап
Жаяу жүргіншілерге ғана арналған сигналдар

1. Жаяу жүргіншілерге ғана арналған жарық сигналдары ретінде мынадай мағынасы бар төменде көрсетілген шамдар ғана пайдаланылуы мүмкін:
а) жанып-сөніп тұрмайтын шамдар:
і) жасыл сигнал жаяу жүргіншілер қозғалысына рұқсатты білдіреді;
іі) сары сигнал жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салуды білдіреді, бірақ жүріс бөлігіне шығып үлгергендерге одан өтуді аяқтауға мүмкіндік береді;
ііі) қызыл сигнал жаяу жүргіншілердің жүріс бөлігіне шығуына тыйым салуды білдіреді;
b) жанып-сөнетін шамдар:
жанып-сөнетін жасыл шам жаяу жүргіншілердің жүріс бөлігінен өту уақыты аяқталғанын және тез арада қызыл сигнал қосылатынын білдіреді.
2. Жаяу жүргіншілерге арналған жарық сигналдары екі түсті шамнан, атап айтқанда қызыл және жасыл түсті шамнан тұратын екі түсті жүйені құрауға тиіс; алайда олар қызыл, сары және жасыл түстерден тұратын үш түсті жүйені құрауы мүмкін. Екі шам ешқашан бір мезгілде іске қосылмауы тиіс.
3. Сигналдар тігінен орнатылуға тиіс, бұл ретте қызыл сигнал әрқашан үстінде, жасыл сигнал - әрқашан астында болуы тиіс. Қызыл сигналда қозғалмайтын жаяу жүргіншінің немесе қозғалмайтын жаяу жүргіншілердің сұлбасы, ал жасыл сигналда - қозғалыстағы жаяу жүргіншінің немесе қозғалыстағы жаяу жүргіншілердің сұлбасы салынып көрсетілгені жөн.
4. Жаяу жүргіншілерге арналған бағдаршамдардың конструкциясы және оларды орнату тәсілі жүргізушілердің оларды көлік құралдары қозғалысын реттеуге арналған жарық сигналдары ретінде қабылдауына ешбір мүмкіндікті болдырмауы тиіс.

IV бөлім
ЖОЛ ТАҢБАСЫ

25-бап

Жүріс бөлігіндегі белгілеулер (жол таңбасы) құзыретті органдар бұл жол қозғалысын реттеу, жол пайдаланушыларды ескерту немесе оларға бағыт беру мақсатында қажет деп есептеген жағдайларда қолданылады. Бұл белгілеулер дербес те, олардың көрсетулерін күшейту немесе нақтылау үшін басқа жол сигналдық белгілерімен бірге де қолданылуы мүмкін.

26-бап

1. Жүріс бөлігі бойынша сызылған тұтас сызықтан тұратын ұзына бойы таңба барлық көлік құралдарына оны кесіп өтуге немесе оны басуға тыйым салынатынын білдіреді; дәл осылайша таңба қозғалыстың екі бағытын бөлетін жағдайда, ол жүргізуші үшін қозғалыс бағытына сәйкес келетін жүріс бөлігінің қарсы шеті болып табылатын таңба жақтан ешбір көлік құралы жүрмеуге тиіс екенін білдіреді. Екі тұтас сызықтан тұратын ұзына бойы таңбаның мағынасы да осындай.
2. а) Жолдың жүріс бөлігі бойынша сызылған үзік сызықтардан тұратын ұзына бойы таңбаның тыйым салу мағынасы жоқ, бірақ ол:
і) не қозғалыс жолақтарын бөліп көрсетуге, сондай-ақ қозғалыс ағындарының бағыттарын бөліп көрсетуге;
іі) не тұтас сызыққа жақындау туралы және ол белгілеген тыйым салу туралы немесе аса қауіпті басқа учаскеге жақындау туралы ескертуге арналған;
b) сызықтар арасындағы ара қашықтық ұзындығының сызық ұзындығына қатынасы осы тармақтың «а» «і» тармақшасында жазылған мақсаттарда пайдаланылатын сызықтарға қарағанда, осы тармақтың «а» «іі» тармақшасында жазылған мақсаттарда пайдаланылатын үзік сызықтарда едәуір кіші болуға тиіс.
3. Ұзына бойы таңба жолдың жүріс бөлігінде үзік сызықпен қатар салынған тұтас сызықтан тұратын жағдайларда, жүргізушілер өз жағындағы сызықтардың көрсетулерін ғана басшылыққа алуға тиіс. Бұл ереже рұқсат етілген басып озуды іске асырған жүргізушілерге қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолаққа қайта оралуға кедергі келтірмейді.
4. Осы баптың ережелерін қолдану кезінде олардың жақсы көрінуін қамтамасыз ету үшін жолдың жүріс бөлігінің шетін белгілейтін немесе көлденең сызықтармен қосыла отырып, жолдың жүріс бөлігінде тоқтап тұруға арналған жерлерді белгілейтін ұзына бойы сызықтар ұзына бойы таңбалар болып табылмайды.

27-бап

1. Бір немесе бірнеше қозғалыс жолақтарының бүкіл еніне жүргізілген тұтас сызықтан немесе екі қатарлас тұтас сызықтан тұратын көлденең таңба осы Конвенцияның 10-бабының 3-тармағында көрсетілген «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген В,2 сигналдық белгісімен нұсқалған, көлік құралдарының тоқтау сызығын белгілейді. Мұндай таңба жол жарық сигналдары, жол қозғалысын реттеуге уәкілетті тұлға нұсқауы мүмкін тоқтау сызығын көрсету үшін де немесе теміржол өтпесінің алдында қолданылуы мүмкін. В,2 сигналдық белгісіне ілеспелі таңбаның алдында жолдың жүріс бөлігінде «ТОҚТА» деген сөз жазылуы мүмкін.
2. Техникалық жағынан мүмкін болмаған жағдайларда, осы баптың 1-тармағында көрсетілген көлденең таңба әрбір В,2 белгісі орнатылған кезде салынуға тиіс.
3. Бір немесе бірнеше қозғалыс жолақтарының бүкіл ені бойынша салынған, бір үзік сызықтан немесе қатар жүргізілген екі үзік сызықтан тұратын көлденең таңба осы Конвенцияның 10-бабының 2-тармағында айтылған «БАСТЫ ЖОЛМЕН ҚИЫЛЫСУ» деген В,1 белгісіне сәйкес көлік құралдары жол беруге міндетті болған жағдайда, көлік құралдары оны кесіп өтпеуге тиіс сызықты белгілейді. Бұл таңбаның алдында В,1 белгісін белгілеу үшін жолдың жүріс бөлігінде жалпақ көмкерілген үшбұрыш бейнеленуі мүмкін, оның бір жағы таңбаға параллель болады, ал қарама-қарсы ұшы жақындап келе жатқан көлік құралдары жағына бағытталған.
4. Жаяу жүргіншілер өтпелерін белгілеу үшін жолдың жүріс бөлігінің осіне параллель сызылатын жалпақ жолақтар салған жөн.
5. Велосипедшілерге арналған өтпелерді белгілеу үшін не көлденең сызықтар не оларды жаяу жүргіншілер өтпелеріне салынған таңба ретінде қабылдау мүмкін болмайтын басқа таңба салынады.

28-бап

1. Сілтемелер, қатарлас немесе қиғаш сызықтар немесе жазбалар сияқты жолдың жүріс бөлігіндегі таңбалардың басқа түрлері сигналдық белгілердің нұсқамаларын қайталау үшін немесе жол пайдаланушыларға сигналдық белгілер қанағаттанарлық түрде бере алмайтын көрсетулерді беру үшін қолданылуы мүмкін. Таңбалардың мұндай түрлері, атап айтқанда тоқтап тұру аймақтарының немесе жолақтарының шекараларын, оларда тоқтап тұруға тыйым салынған, автобустар немесе троллейбустар аялдайтын жерлерді, сондай-ақ жол қиылыстарына жақындаған кезде қатардан қатарға алдын ала орын ауыстыруды белгілеу үшін пайдаланылады. Алайда егер қозғалыс жолақтарына ұзына бойы таңбалармен бөлінген жүріс бөлігінде сілтеме болса, жүргізушілер өздері жүріп келе жатқан жолақта көрсетілген бағытта немесе бағыттардың бірімен қозғалысты жалғастыруға тиіс.
2. Осы Конвенцияның 27-бабы 4-тармағының жаяу жүргіншілерге қатысты ережелері сақталған жағдайда, жолдың жүріс бөлігінің аймағын немесе жолдың жүріс бөлігі деңгейінен сәл шығыңқы аймақты тұтас немесе үзік жолақтармен жиектелген қатарлас көлбеу сызықтармен таңбалау тұтас жолақтар болған кезде көлік құралдарының бұл аймаққа өтпеуге тиіс екенін, ал үзік сызықтар болған кезде көлік құралдарының бұл аймаққа, егер мұндай өту қауіпсіз түрде жасалған жағдайда ғана немесе жүріс бөлігінің қарама-қарсы жағына көлденең көшеге өту үшін қажет болғанда ғана өте алатынын білдіреді.
3. Жолдың жүріс бөлігінің шетіндегі ирек сызық жүріс бөлігінің көрсетілген жағынан осы сызықтың бүкіл ұзына бойы тоқтап тұруға тыйым салынғанын білдіреді.

29-бап

1. Осы Конвенцияның 26-28-баптарында айтылған таңба жолдың жүріс бөлігінде бояумен немесе ол да соншалықты тиімді болып табылатын кез келген тәсілмен салынуы мүмкін.
2. Егер жолдың жүріс бөлігінің таңбасы бояумен салынса, ол сары немесе ақ түсті болуға тиіс; алайда рұқсат етілген немесе шектеулі тоқтап тұру орны белгіленетін таңба үшін көк түс қолданылуы мүмкін. Уағдаласушы Тараптың аумағында сары және ақ түстің екеуі де қолданылатын болса, бірдей санаттағы таңба бір түсті болуға тиіс. Осы тармақтың ережелерін қолданған кезде «ақ» терминіне «күміс түстес» немесе «ақ-сұр» бояулары да жатады.
3. Таңбаға енгізілген жазбаларды, суреттер мен сілтемелерді салу кезінде жазбалардың, суреттер мен сілтемелердің жүргізушілерге кіші бұрышты қиғаштықта көрінуіне байланысты көлік құралдарының қозғалысы бағытында олардың көлемін едәуір ұлғайту қажеттігін ескеру керек.
4. Қозғалыс қарқындылығы талап ететін жағдайларда және жарық нашар түсетін немесе мүлдем жарық жоқ жерлерде жылжымалы көлік құралдарына арналған жол таңбасының жарыққа шағылысатын болуы ұсынылады.

30-бап

Осы Конвенцияға 8-қосымша жол таңбаларының схемаларына немесе суреттеріне қатысты ұсынымдардың жиынтығын білдіреді.

V тарау
ӨЗГЕ ЖОЛ БЕЛГІЛЕРІМЕН СИГНАЛДАРЫ

31-бап
Жөндеу жұмыстарының сигнализациясы

1. Жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан жолдың жүріс бөлігі учаскелерінің шекаралары сигналдық белгілермен анық белгіленуі тиіс.
2. Жөндеу жұмыстарының көлеміне және қозғалыс қарқындылығына байланысты жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан жолдың жүріс бөлігі учаскелерінің шекараларын белгілеу үшін ақ пен қызыл, сары мен қызыл, қара мен ақ немесе қара және сары жолақтармен қатарынан боялған арасы ашық немесе тұтас тосқауыл қойылады және сонымен қатар, түнде, егер тосқауылдың жарыққа шағылысатын қасиеті болмаса, жарықтар мен жарыққа шағылысатын құрылғылар орнатылады. Жарыққа шағылысатын құрылғылар мен жанып-сөніп тұрмайтын шамдар - қызыл немесе қою сары түсті, ал жанып-сөнетін шамдар қою сары түсті болуға тиіс. Алайда
а) шамдар мен құрылғылар, егер олар қозғалыстың бір бағытында ғана көрінсе және осы қозғалыс бағытының қарама-қарсы жағындағы учаскенің шекараларын белгілейтін болса, ақ түсті болуы мүмкін;
b) шамдар мен құрылғылар, егер олар қозғалыстың екі бағытын бөліп тұратын учаскенің шекараларын белгілейтін болса, ақ немесе ақшыл-сары түсті болуы мүмкін.

32-бап
Шамдардың немесе жарық шағылысатын құрылғылардың көмегімен таңбалау

Әрбір Уағдаласушы Тарап өзінің бүкіл аумағында жүріс бөлігінің шетін белгілеу үшін қолданылатын шамдар немесе жарық шағылысатын құрылғылар үшін бір ғана түсті немесе түстердің бір ғана жүйесін қолданатын болады.

ТЕМІР ЖОЛ ӨТПЕЛЕРІ

33-бап

1. а) Егер темір жол өтпесінде поездардың жақындағанын немесе шлагбаумдардың немесе жартылай шлагбаумдардың жабылатынын ескерту үшін сигнализация орнатылған болса, ол осы Конвенцияның 23-бабы 1-тармағының «b» тармақшасында көзделгендей, жанып-сөнетін қызыл шамнан немесе кезекпен жанып-сөнетін қызыл шамдардан тұруға тиіс. Алайда
і) жанып-сөнетін қызыл шамдар осы Конвенцияның 23-бабының 2-тармағында сипатталған, қызыл-сары-жасыл түстес үш түсті жарық сигналдары жүйесімен немесе егер темір жол өтпесіне жақын жерде басқа үш 1 түсті жарық сигналдары орнатылған немесе темір жол өтпесінде шлагбаумдар орнатылған болса, жасыл шамы жоқ сигналмен толықтырылуы немесе алмастырылуы мүмкін;
іі) қозғалыс өте аз қара жолдарда және жаяу жүргіншілер жолдарында дыбыстық сигнал ғана қолданылуы мүмкін.
b) Барлық жағдайларда жарық сигнализациясы дыбыстық сигналмен толықтырылуы мүмкін.
2. Бағдаршамдар қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолдың жүріс бөлігінің шетінде орнатылады; мұны талап ететін мән-жайлар болғанда, мысалы сигналдардың көрінуіне немесе қозғалыс қарқындылығына байланысты шамдар жолдың қарама-қарсы бетінде қайталануға тиіс. Алайда, егер жергілікті жердің ерекшелігіне қарай бұл қажет деп есептелсе, шамдар жолдың жүріс бөлігінің ортасында қауіпсіз жерде қайталануы немесе жолдың жүріс бөлігінің үстінде орнатылуы мүмкін.
3. Осы Конвенцияның 10-бабының 4-тармағына сәйкес «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген В, 2 сигналдық белгісі шлагбаумдары, жартылай шлагбаумдары немесе поездардың жақындағанын ескертетін жарық сигнализациясы жоқ темір жол өтпесінде орнатылуы мүмкін; егер темір жол өтпесінде осы белгі орнатылса, жүргізушілер өздерінің көлік құралдарын тоқтау сызығына жете бере немесе тоқтау сызығы болмағанда - белгіге жете бере тоқтатуға және өтпеге поездың жақындамағанына көз жеткізгеннен кейін ғана қозғалысты жалғастыруға тиіс.

34-бап

1. Темір жолдың әрбір жағында шахматтық тәртіппен орналастырылған шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар темір жол өтпелерінде осы шлагбаумдардың немесе жартылай шлагбаумдардың көлденең орналасуы әрбір жол пайдаланушының өзі жақындаған шлагбаумға немесе жартылай шлагбаумға жете бере тоқтауға міндетті екенін білдіреді; шлагбаумдардың көлденең түсуге бағытталған қозғалысының және жартылай шлагбаумдар қозғалысының мағынасы бірдей.
2. Осы Конвенцияның 33-бабы 1-тармағының «а» тармақшасында айтылған қызыл шамның немесе қызыл шамдардың іске қосылуы немесе нақ сол 1-тармақта айтылған дыбыстық сигналдың берілуі бірде-бір жол пайдаланушының тоқтау сызығын кесіп өтуге немесе егер тоқтау сызығы болмаса, бағдаршамнан асып кетуге құқығы жоқ екенін білдіреді. 33-баптың 1-тармағының «а» «і» тармақшасында айтылған үш түсті жүйенің сары шамының қосылуы бірде-бір жол пайдаланушының тоқтау сызығын кесіп өтуге немесе егер тоқтау сызығы болмаса, сары сигнал іске қосылған кезде көлік құралдары сигналға соншалықты жақындап, қауіп төндірместен оған жетпей тоқтай алмайтын жағдайларды қоспағанда, бағдаршамнан асып кетуге құқығы жоқ екенін білдіреді.

35-бап

1. Темір жол өтпелерінің шлагбаумдары мен жартылай шлагбаумдары қатарынан қызыл мен ақ, қызыл мен сары, қара мен ақ немесе сары және қара жолақтармен анық белгіленуге тиіс. Алайда оның ортасына үлкен қызыл диск орналастырылған жағдайда, олар ақ немесе сары түспен ғана боялуы мүмкін.
2. Шлагбаумдары және жартылай шлагбаумдары жоқ әрбір темір жол өтпесінде темір жолға жақын жерде 3-қосымшада сипатталған В,7 сигналдық белгісі орнатылуға тиіс. Поездардың жақындағанын ескертетін бағдаршам немесе «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген В,2 белгісі болған кезде В,7 сигналдық белгісі В,2 белгісінің тіреуінде немесе бағдаршамның тіреуінде орналастырылады. В,7 сигналдық белгісін:
а) темір жол қозғалысы өте төмен жылдамдықта жүзеге асырылатын, ал жол қозғалысын темір жол көлігі құралдарына ілесіп жүретін адам қажетті сигналдарды қолымен көрсетіп реттейтін автомобиль жолдары темір жолдармен қиылысқан жерлерде;
b) темір жолдар қозғалыс аз қара жолдармен және жаяу жүргінші жолдарымен қиылысқан жерлерде орнату міндетті емес.
3. Осы Конвенцияға 3-қосымшада сипатталған А, 26 немесе А, 27 белгілеулерінің бірі бар кез келген ескерту белгісінің астында ұзын жағы тігінен қойылған және ақ немесе сары фонға салынған қызыл көлбеу жолақтары бар тік бұрышты қалқанша орнатылуы мүмкін, бірақ бұл жағдайда белгі мен темір жол арасындағы қашықтықтың үштен біріндей және үштен екісіндей аралықта ақ немесе сары фондағы тиісінше бір немесе екі қызыл көлбеу жолақ салынған бірыңғай нысандағы қалқаншалардан тұратын қосымша белгілер орнатылады. Бұл белгілер жолдың жүріс бөлігінің қарама-қарсы жағында қайталануы мүмкін. Осы тармақта айтылған қалқаншалар осы Конвенцияға 3-қосымшаның С бөлімінде сипатталған.

36-бап

1. Темір жол өтпелерінде туындайтын айрықша қауіптілікке орай Уағдаласушы Тараптар:
а) әрбір темір жол өтпесіне жете бере А,26 немесе А,27 белгілеулерінің бірі бар ескерту белгілерінің бірін орнату шараларын қабылдауға міндетті; алайда
і) елді мекендерде орын алуы мүмкін айрықша жағдайларда;
іі) механикалық көлік құралдары өте сирек жүретін қара жолдарда және ауыл аралық жолдарда ешбір белгі орнатпауға болады;
b) егер поезд көрінсе, темір жол өтпесіне қай жағынан болсын жақындап қалған жол көлік құралының жүргізушісі поездардың ең жоғары жылдамдығын ескере отырып, темір жол өтпесіне жете бере дер кезінде тоқтай алатындай етіп, сондай-ақ поезд өтпеге жетіп қалған кезде сол жерде болған жол пайдаланушылар одан дер кезінде түсіп кете алатындай етіп, жол пайдаланушыларға өтпенің екі жағынан да көрінетін жағдайларды қоспағанда, барлық темір жол өтпелерін шлагбаумдармен немесе жартылай шлагбаумдармен немесе поездардың жақындағанын ескертетін сигнализация жүйесімен жабдықтау шараларын қабылдауға міндетті; алайда Уағдаласушы Тараптар поездардың қозғалыс жылдамдығы салыстырмалы түрде жоғары емес немесе жол механикалық көлік құралдары сирек жүретін темір жол өтпелерінде осы тармақтың ережелерінен ауытқуға жол бере алады;
с) шлагбаумдар немесе жартылай шлагбаумдар көрінбейтін бекеттен әрекетке келтірілетін шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар барлық темір жол өтпелерінің поездардың жақындағаны туралы ескертетін және осы Конвенцияның 33-бабының 1-тармағында көрсетілген сигнализация жүйелерінің бірімен жабдықталуы;
d) поезд жақындағанда өздігінен іске қосылатын шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар барлық темір жол өтпелерінің поездардың жақындағаны туралы ескертетін және осы Конвенцияның 33-бабының 1-тармағында көрсетілген сигнализация жүйелерінің бірімен жабдықталуы;
е) олардың жақсы көрінуі үшін шлагбаумдарды немесе жартылай шлагбаумдарды жарыққа шағылысатын материалдармен жабылуы немесе жарыққа шағылысатын құрылғылармен жабдықталуы және қажет жағдайда, түнде жарықтандырылуы; бұдан басқа, қарқынды түнгі автомобиль қозғалысы бар; жолдарда темір жол өтпелері алдында орнатылатын ескерту белгілерінің жарыққа шағылысатын материалдармен жабылуы немесе жарық шағылыстырғыш құрылғылармен жабдықталуы және қажет болған жағдайда түнде жарықтандырылуы;
f) жартылай шлагбаумдармен жабдықталған темір жолға жақын жолдардың жүріс бөлігінің ортасына, мүмкіндігінше темір жол өтпесіне жақындаған көлік құралдарына тыйым салатын ұзына бойғы таңба салу, қозғалыс бағытына қарама-қарсы жүріс бөлігі жағына шығу немесе қозғалыстың қос бағытын бөліп тұратын бағыттаушы аралдарды жарақтау үшін шаралар қабылдауға міндетті.
2. Осы баптың ережелері осы Конвенцияның 35-бабы 2-тармағының соңғы фразасында көзделген жағдайларда қолданылмайды.

VI тарау
ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

37-бап

1. Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше мемлекеттердің барлығы немесе кез келген мамандандырылған мекемелер мүшелерінің, немесе Атом энергиясы бойынша халықаралық агенттік мүшелерінің, немесе Халықаралық атом энергиясы жөніндегі агенттік мүшелерінің, немесе Халықаралық Сот Статуты Тараптарының және Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы осы Конвенцияның Тарапы болуға шақырған кез келген басқа мемлекеттің қол қоюы үшін Нью-Йорктегі Біріккен Ұлттар Ұйымының Орталық Мекемелерінде 1969 жылғы 31 желтоқсанға дейін ашық.
2. Осы Конвенция ратификациялауға жатады. Ратификациялау грамоталары сақтау үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына беріледі.
3. Осы Конвенция осы баптың 1-тармағында көрсетілген мемлекеттердің кез келгені оған қосылу үшін ашық болып қалады. Қосылу туралы құжаттар Бас Хатшыға сақтау үшін тапсырылады.

38-бап

1. Әрбір мемлекет осы Конвенцияға қол қою, ратификациялау кезінде немесе оған қосылу кезінде, немесе кейіннен кез келген сәтте Бас Хатшыға жіберілетін нотификация арқылы сыртқы байланысы үшін ол жауапты барлық аумақтарға немесе аумақтардың бөлігіне Конвенцияның қолданылатынын мәлімдей алады. Конвенция нотификацияда көрсетілген аумақта немесе аумақтарда Бас Хатшы аталған нотификацияны алған күннен бастап отыз күн өткен соң немесе егер бұл күн кешірек болса, нотификация жасаған мемлекетке қатысты Конвенция күшіне енген сәтте қолданыла бастайды.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған нотификацияны жасайтын әрбір мемлекет олардың тапсырмасы бойынша осындай нотификация жасалған аумақтардың атынан осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағында көзделген мәлімдемені қамтитын нотификация жіберуге тиіс.
3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес мәлімдеме жасаған әрбір мемлекет кейіннен кез келген сәтте Бас Хатшыға жіберілетін нотификация арқылы Конвенцияның нотификацияда көрсетілген аумақта қолданылуы тоқтатылатынын мәлімдей алады және Бас Хатшы осы нотификацияны алған күннен бастап бір жыл өткен соң нотификацияда көрсетілген аумақта Конвенцияның қолданылуы тоқтатылады.

39-бап

1. Осы Конвенция ратификациялау немесе қосылу туралы он бесінші құжат сақтау үшін тапсырылған күннен бастап он екі ай өткеннен кейін күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияны ратификациялайтын немесе қосылатын әрбір мемлекетке қатысты ратификациялау немесе қосылу туралы он бесінші құжат сақтау үшін тапсырылғаннан кейін Конвенция осы мемлекет ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатты сақтау үшін тапсырған күннен бастап он екі ай өткен соң күшіне енеді.

40-бап

Осы Конвенция күшіне енген сәттен бастап ол 1931 жылғы 30 наурызда Женевада қол қою үшін ашық Жол белгілері мен сигналдарына бірізділік енгізу жөніндегі конвенцияның және 1949 жылғы 19 қыркүйекте Женевада қол қою үшін ашық Жол белгілері мен сигналдары туралы хаттаманың күшін жояды және Уағдаласушы Тараптар арасындағы қатынастарда оларды ауыстырады.

41-бап

1. Осы Конвенция күшіне енгеннен кейін бір жылдан соң әрбір Уағдаласушы Тарап Конвенцияға бір немесе бірнеше түзетулер ұсына алады. Ұсынылған кез келген түзетудің мәтіні түсіндірме меморандуммен бірге Бас Хатшыға жіберіледі, ол оны барлық Уағдаласушы Тараптарға қайта жолдайды. Уағдаласушы Тараптар осы мәтінді қайта жолдаған күннен бастап он екі ай мерзімде оған: а) олар түзетуді қабылдайтыны, b) олар түзетуді қабыл алмайтыны немесе с) осы түзетуді қарау үшін конференция шақырылғанын қалайтыны туралы хабарлауға олардың мүмкіндігі бар. Бас Хатшы, сондай-ақ ұсынылған түзету мәтінін осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық басқа мемлекеттерге жібереді.
2. а) Алдыңғы тармаққа сәйкес таратылған кез келген ұсынылған түзету, егер жоғарыда айтылған он екі ай мерзім ішінде Уағдаласушы Тараптардың кемінде үштен бірі Бас Хатшыға олар түзетуді қабыл алмайтыны немесе осы түзетуді қарау үшін конференция шақыруды қалайтыны туралы хабарласа, ол қабылданған болып есептеледі. Бас Хатшы барлық Уағдаласушы Тараптарға ұсынылған түзетуді әрбір қабылдау немесе қабыл алмау туралы және конференция шақыру туралы келіп түскен кез келген өтініш туралы хабарлайды. Егер белгіленген он екі ай мерзім ішінде мұндай қабыл алмау мен өтініштер барлық Уағдаласушы Тараптардың кемінде үштен бірінен алынған болса, Бас Хатшы барлық Уағдаласушы Тараптарға алдыңғы тармақта көрсетілген он екі ай мерзім өткеннен кейін алты айдан соң белгіленген мерзім ішінде түзетуді қабыл алмаған немесе оны талқылау үшін конференция шақыруға өтініш білдіргендерді қоспағанда, барлық Уағдаласушы Тараптар үшін түзету күшіне енетіні туралы хабарлайды.
b) Жоғарыда көрсетілген он екі ай мерзімде ұсынылған түзетуді қабыл алмаған немесе оны қарау үшін конференция шақыруды өтінген әрбір Уағдаласушы Тарап бұл мерзім өткеннен кейін кез келген уақытта Бас Хатшыға өзінің түзетуді қабылдайтыны туралы хабарлай алады және Бас Хатшы бұл хабарламаны қалған барлық Уағдаласушы Тараптарға таратады. Қабылдау туралы мұндай хабарламаларды жіберген Уағдаласушы Тараптарға қатысты түзету оларды Бас Хатшы алғаннан кейін алты айдан соң күшіне енеді.
3. Егер ұсынылған түзету осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданбаған болса және егер осы баптың 1-тармағында көзделген он екі ай мерзім ішінде Уағдаласушы Тараптардың жалпы санынан кемінде жартысы ұсынылған түзетуді олардың қабыл алмайтыны туралы Бас Хатшыға хабарласа және егер барлық Уағдаласушы Тараптардың кем дегенде үштен бірі, бірақ оннан кем емес, олар оны қабылдайтыны немесе бұл түзетуді талқылау үшін конференция шақыруды қалайтыны туралы оған хабарласа, Бас Хатшы ұсынылған түзетуді немесе оған осы баптың 4-тармағына сәйкес оған ұсынылуы мүмкін кез келген басқа ұсынысты қарау үшін конференция шақырады.
4. Егер конференция осы баптың 3-тармағына сәйкес шақырылса, Бас Хатшы оған осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерді шақырады. Бас Хатшы конференцияға шақырылған барлық мемлекеттерге ұсынылған түзетуге қосымша олар конференцияда қарауды қалайтын кез келген ұсынысты конференция ашылғанға дейін кемінде алты ай бұрын оған ұсыну туралы өтініш білдіреді және бұл ұсыныстар туралы конференция ашылғанға дейін кемінде үш ай бұрын конференцияға шақырылған барлық мемлекеттерге хабарлайды.
5. а) Осы Конвенцияға кез келген түзету, егер оны Конференцияға келген мемлекеттердің үштен екісінен көбі қабылдаса, бұл көпшілік Конференцияға келген Уағдаласушы Тараптардың кемінде үштен екісін қамтыған жағдайда қабылданды деп есептеледі. Бас Хатшы түзетуді қабылдау туралы барлық Уағдаласушы Тараптарға хабарлайды және ол түзетуді қабыл алмау туралы осы мерзім ішінде Бас Хатшыға хабарлағандарды қоспағанда, барлық Уағдаласушы Тараптарға қатысты осылай хабарлаған күнінен бастап он екі ай өткен соң күшіне енеді.
b) Жоғарыда көрсетілген он екі ай мерзім ішінде түзетуді қабыл алмаған әрбір Уағдаласушы Тарап өзінің түзетуді қабылдағаны туралы Бас Хатшыға кез келген уақытта хабарлай алады және Бас Хатшы бұл туралы барлық қалған Уағдаласушы Тараптарға хабарлайды. Түзету оны қабылдау туралы хабарлаған Уағдаласушы Тарапқа қатысты хабарламаны Бас Хатшы алғаннан кейін алты ай өткен соң немесе егер бұл мерзім кешірек өтсе, жоғарыда көрсетілген он екі ай мерзім өткеннен кейін күшіне енеді.
6. Егер ұсынылған түзету осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданды деп есептелмесе және егер осы баптың 3-тармағында нұсқалған конференция шақыру талаптары орындалмаған болса, ұсынылған түзету қабыл алынбады деп есептеледі.

42-бап

Әрбір Уағдаласушы Тарап осы Конвенцияны Бас Хатшыға жіберілетін жазбаша нотификациялау арқылы бұза алады. Бұзу Бас хатшының бұл нотификацияны алған күнінен бастап бір жыл өткен соң күшіне енеді.

43-бап

Егер Уағдаласушы Тараптардың саны қандай да бір реттік он екі ай кезең ішінде кемінде бесеуді құраса, осы Конвенция күшін жояды.

44-бап

Осы Конвенцияны түсіндіруге немесе қолдануға қатысты, Тараптар келіссөздер жолымен немесе басқа реттеу құралдары арқылы шеше алмайтын екі немесе одан көп Уағдаласушы Тараптар арасындағы кез келген дау кез келген мүдделі Уағдаласушы Тараптардың өтініші бойынша шешу үшін Халықаралық Сотқа беріле алады.

45-бап

Осы Конвенцияның ешқандай ережесі қандай да бір Уағдаласушы Тарапқа Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына сәйкес келетін және өзінің сыртқы немесе ішкі қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ол қажет деп есептейтін, қалыптасқан жағдаймен шектелетін шаралар қабылдауға кедергі келтіретін деп түсіндірілмеуге тиіс.

46-бап

1. Әрбір мемлекет осы Конвенцияға қол қою кезінде немесе сақтау үшін тапсыру кезінде өзінің ратификациялау грамотасымен немесе қосылу туралы құжатымен ол өзін осы Конвенцияның 44-бабымен байланыстымын деп есептемейтіні туралы мәлімдей алады. Басқа Уағдаласушы Тараптар мұндай мәлімдеме жасаған кез келген Уағдаласушы Тарапқа қатысты 44-баппен байланысты болып табылмайды.
2. а) Өзінің ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатын сақтау үшін тапсыру сәтінде әрбір мемлекет Бас Хатшыға жіберілетін нотификация арқылы
і) ескерту белгісі (9-баптың 1-тармағы) ретінде А^а немесе A^b үлгілерінің қайсысын таңдайтыны; және
іі) осы Конвенцияны қолдану мақсатында «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» (10-баптың 3-тармағы) белгісі ретінде В,2^а немесе В,2^b үлгілерінің қайсысын таңдайтыны туралы хабарлайды.
Кейіннен кез келген уақытта әрбір мемлекет Бас Хатшыға жіберілетін нотификация арқылы өзінің мәлімдемесін басқасымен ауыстырып, өз таңдауын өзгерте алады.
b) Өзінің ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатын сақтау үшін тапсыру сәтінде әрбір мемлекет Бас Хатшыға жіберілетін нотификация арқылы осы Конвенцияны қолдану мақсатында ол аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге (1-баптың «l» тармақшасы) теңестіретінін мәлімдей алады.
Кейіннен кез келген уақытта әрбір мемлекет Бас Хатшыға жіберілетін нотификация арқылы өзінің мәлімдемесін кері ала алады.
3. Осы баптың 2-тармағында көзделген мәлімдемелер Бас Хатшы нотификацияны алғаннан кейін немесе егер бұл күн кешірек болып табылса, мәлімдеме жасаған мемлекетке қатысты Конвенцияның күшіне енген сәтінен кейін алты ай өткен соң күшіне енеді.
4. Осы Конвенцияға және оған қосымшаларға ескертпелер, осы баптың 1-тармағында көзделген ескертпеден өзгелері, егер олар ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатты сақтау үшін тапсырғанға дейін жасалса, олар ратификациялау грамотасында немесе қосылу туралы құжатта расталған жағдайда, олар жазбаша нысанда ұсынылған жағдайда шешіледі. Бас Хатшы көрсетілген ескертпелер туралы осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге хабарлайды.
5. Осы баптың 1 және 4-тармақтарына сәйкес ескертпе немесе мәлімдеме жасайтын әрбір Уағдаласушы Тарап Бас хатшыға жіберілетін нотификация арқылы кез келген сәтте өзінің ескертпесін кері ала алады.
6. Осы баптың 4-тармағына сәйкес жасалған кез келген ескертпе:
а) жоғарыда көрсетілген ескертпені жасаған Уағдаласушы Тарап үшін бұл ескертпенің шеңберінде ол жататын Конвенцияның ережелерін өзгертеді;
b) ескертпе жасаған Уағдаласушы Тараппен өзара қарым-қатынаста басқа Уағдаласушы Тараптар үшін де бұл ережелерді сондай шамада өзгертеді.

47-бап

Осы Конвенцияның 41 және 46-баптарында көзделген мәлімдемелерден, нотификациялардан және хабарламалардан басқа Бас Хатшы
37-баптың 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге,
а) 37-бапқа сәйкес Конвенцияға қол қою, ратификациялау және қосылу туралы;
b) 38-бапқа сәйкес мәлімдемелер туралы;
с) 39-бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшіне енген күндері туралы;
d) 41-баптың 2 және 5-тармақтарына сәйкес осы Конвенцияға түзетулердің күшіне енген күні туралы;
е) 42-бапқа сәйкес бұзу туралы;
f) 43-бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшін жоюы туралы хабарлайды.

48-бап

Бір данада ағылшын, испан, қытай, орыс және француз тілдерінде жасалған барлық бес мәтін тең түпнұқса болып табылатын осы Конвенцияның түпнұсқасы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына сақтау үшін тапсырылады, ол куәландырылған көшірмесін осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге тиісті түрде жолдайды.
ОСЫНЫ КУӘЛАНДЫРУ ҮШІН өз үкіметтері тиісті түрде уәкілеттік берген, төменде қол қойған өкілдер осы Конвенцияға қол қойды.
Вена қаласында бір мың тоғыз жүз алпыс сегізінші жылғы қараша айының сегізінші күні жасалды.

1-қосымша ЖОЛ ҚИЫЛЫСТАРЫНА НЕМЕСЕ ТЕМІР ЖОЛ ӨТПЕЛЕРІНЕ ЖАҚЫН ЖЕРЛЕРГЕ ОРНАТЫЛАТЫН БЕЛГІЛЕРДІ ҚОСПАҒАНДА, ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІ

Ескертпе: Жол қиылыстарына жақын орнатылатын ескерту белгілеріне қатысты 2-қосымшаның В бөлімін қараңыз. Темір жолөтпелеріне жақын орнатылатын ескерту белгілеріне қатысты 3-қосымшаның А және С бөлімдерін қараңыз.

А БӨЛІМІ. ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІНІҢ ҮЛГІЛЕРІ
Ескерту белгілерінің үлгілері
А^а немесе А^b болып табылады. А^а үлгісі тең қабырғалы үшбұрыш болады, оның бір қабырғасы көлденең, ал оған қарама-қарсы бұрыш жоғары қарайды; фоны ақ немесе сары түсті, жиегі қызыл түсті болады. А^b үлгісі шаршы болады, оның диагональдарының бірі тік орналасқан; фоны сары түсті, жіңішке жолақ болатын жиегі қара түсті болуы тиіс. Осы белгілердегі белгілеулер оларды сипаттарындағы өзге нұсқамаларсыз қара немесе қою көк түсті болуы тиіс.
Қалыпты көлемдегі А^а белгілері үшін қабырғаларының ұзындығы шамамен 0,9 м (3 фут); кіші көлемдегі А^а белгілері үшін - 0,6 м (2 фут) құрайды. Қалыпты көлемдегі А^b белгілері үшін қабырғаларының ұзындығы шамамен 0,6 м (2 фут), кіші көлемдегі А^b белгілері үшін 0,4 м (1 фут 4 дюйм) құрайды.
А^а және А^b үлгілері арасындағы таңдауға қатысты Конвенцияның 5-бабының 2-тармағын және 9-бабының 1-тармағын қараңыз.

В БӨЛІМІ. ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІНІҢ БЕЛГІЛЕНУІ ЖӘНЕ ОСЫ
БЕЛГІЛЕРДІ ПАЙДАЛАНУҒА ҚАТЫСТЫ НҰСҚАМАЛАР

1. Қауіпті бұрылыс немесе қауіпті бұрылыстар
Қауіпті бұрылысқа немесе бірінен соң бірі болатын қауіпті бұрылыстарға жақындағанын ескерту үшін жағдайға байланысты мына белгілердің бірі пайдаланылады:
А,1^а:СОЛҒА БҰРЫЛЫС
А,1^b:ОҢҒА БҰРЫЛЫС
А,1^c: ҚОСАРЛЫ БҰРЫЛЫС НЕМЕСЕ БІРІНШІ СОЛҒА БҰРЫЛАТЫН БІРІНЕН СОҢ БІРІ БОЛАТЫН ЕКЕУДЕН КӨП БҰРЫЛЫСТАР
А,1^d: ҚОСАРЛЫ БҰРЫЛЫС НЕМЕСЕ БІРІНШІ ОҢҒА БҰРЫЛАТЫН БІРІНЕН СОҢ БІРІ БОЛАТЫН ЕКЕУДЕН КӨП БҰРЫЛЫСТАР
2. Тік ылди
Үлкен еңісті тік ылдиға жақындағаны туралы ескерту үшін А^абелгісінің үлгісімен А,2^а белгілеуі және А^b белгісінің үлгісімен А,2^b белгілеуі пайдаланылады.
А,2^а белгілеуінің сол жағы сигналдық белгі қалқанының сол бұрышын, ал оның негізі осы қалқанның бүкіл енін алады. А,2^а және А,2^b белгілеулерінде цифр еңістің пайызын көрсетеді; бұл көрсеткіш қатынаспен (1:10) алмастырылуы мүмкін. Алайда Уағдаласушы Тараптар А,2^а немесе А,2 белгілеулерінің орнына, бірақ Конвенцияның 5-бабының 2-тармағы «b» тармақшасының ережелерін мүмкіндігінше ескере отырып, егер олар А^а белгісінің үлгісін қабылдаса, А,2^c белгілеуін және А белгісінің үлгісін қабылдаса, А,2^d белгілеуін таңдай алады.
3. Тік өр
Тік өрге жақындағаны туралы ескерту үшін А^а белгісінің үлгісімен А,3^а белгілеуі және А^b белгісінің үлгісімен А,3^b белгілеуі пайдаланылады.
А,3^а белгілеуінің оң жағы сигналдық белгі қалқанының оң бұрышын, ал оның негізі осы қалқанның бүкіл енін алады. А,3^а және А,3^b белгілеулеріндегі цифр өрді процентпен пайызын көрсетеді; бұл көрсеткіш қатынаспен (1:10) алмастырылуы мүмкін. Алайда тік өр үшін А,2^с белгілеуін таңдап алатын Уағдаласушы Тараптар А,3^а белгілеуінің орнына А,3^с белгілеуін, ал А,2^d белгілеуін таңдап алатын Уағдаласушы Тараптар А,3^b белгілеуінің орнына А,3^d белгілеуін таңдай алады.
4. Жолдың тарылуы
Жолдың тарылған жеріне жақындағанын ескерту үшін А,4^а белгілеуі немесе осы жердің конфигурациясын неғұрлым анық көрсететін, мысалы А,4^b сияқты белгілеу пайдаланылады.
5. Ажыратылатын көпір
Ажыратылатын көпірге жақындағаны туралы ескерту үшін А,5 белгілеуі пайдаланылады.
А,5 белгілеуі бар ескерту белгісінің астына 3-қосымшаның С бөлімінде сипатталған А,29^а үлгісіндегі тік бұрышты тақтайша орналастырылуы мүмкін, бірақ бұл жағдайда А,5 белгілеуі мен ажыратылатын көпірдің арасындағы кашықтықтың шамамен үштен біріне және үштен екісіне көрсетілген қосымшада сипатталған А,29^b және А,29^с үлгілерінің тақтайшалары орналастырылады.
6. Жағалауға немесе жағаға шығу
Жолдың жағалауға немесе жағаға шығатыны туралы ескерту үшін А,6 белгілеуі пайдаланылады.
7. Тегіс емес жол
Шұңқырларға, дөңес көпірлерге немесе төмпешіктерге немесе жолдың жүріс бөлігі нашар жағдайдағы жерлерге жақындағаны туралы ескерту үшін А,7^а белгілеуі пайдаланылады.
Дөңес көпірлерді немесе төмпешіктерді белгілеу үшін А,7^а белгілеуі А,7^b белгілеуімен алмастырылуы мүмкін.
Шұңқырларды белгілеу үшін А,7^а белгілеуі А,7^с белгілеуімен алмастырылуы мүмкін.
8. Тайғақ жол
Тайғақтығы ерекше жоғары болуы мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,8 белгілеуі пайдаланылады.
9. Қиыршық тастың ұшуы
Қиыршық тастардың ұшуы болуы мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А^а белгісінің үлгісіндегі А,9^а белгілеуі және А^bбелгісінің үлгісіндегі А,9^Ь белгілеуі пайдаланылады.
Сол жақты қозғалыс кезінде белгілеулер қарама-қарсы жаққа қаратылады.
10. Тастардың құлауы
Тастардың құлау қаупі бар және оның салдарынан жолдарда тастардың болуы мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А^а белгісінің I үлгісіндегі А,10^а белгілеуі және А^b белгісінің үлгісіндегі А,10^b белгілеуі пайдаланылады.
Екі жағдайда да белгілеудің оң жағы сигналдық белгі қалқанының оң бұрышын алады.
Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
11. Жаяу жүргінші өтпесі
Жол таңбасымен немесе Е,11^а немесе Е,11^b белгісімен белгіленген жаяу жүргінші өтпесіне жақындағаны туралы ескерту үшін екі - А,11^а және А,11^b үлгісі бар А,11 белгілеуі пайдаланылады.
Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
12. Балалар
Балалар жиі кесіп өтетін, мысалы, мектептен немесе ойынға арналған алаңдардан шығатын жер сияқты жол учаскелеріне жақындағаны туралы ескерту үшін А,12 белгілеуі пайдаланылады.
Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
13. Велосипедшілердің шығуы
Велосипедшілер жолға жиі шығатын немесе оны кесіп өтетін жерге жақындағаны туралы ескерту үшін А,13 белгілеуі пайдаланылады.
Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
14. Мал айдайтын және басқа да жануарлардың шығуы мүмкін жерлер
Жолды жануарлардың кесіп өту қаупі бар жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін үй немесе жабайы жануардың жиі кездесетін түрінің сұлбасынан тұратын белгілеулер, мысалы үй жануары үшін А,14^а белгілеуі;;жабайы аңдар үшін А,14^Ь белгілеуі пайдаланылады.
Белгілеулер қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
15. Жөндеу жұмыстары
Жол жұмыстары жүргізіліп жатқан жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,15 белгілеуі пайдаланылады.
16. Жарық сигнализациясы
Егер қозғалыс үш түсті шаммен реттелетін жерге жақындағаны туралы ескерту қажет деп есептелсе, жолды пайдаланушылар осындай жерге жақындағанын олар алдын ала байқай алмайтын жағдайларда, А,16 белгілеуі пайдаланылады. А,16 белгілеуінің үш үлгісі бар: А,16^а; А,16^b және А,16^с, олар осы Конвенцияның 23-бабының 4-6-тармақтарында сипатталған үш түсті жүйедегі шамдардың орналасуына сәйкес келеді.
Бұл белгілеуге шамдардың үш түсі, атап айтқанда оған жақындағаны туралы ескертетін шамдардың түстері кіреді.
17. Ұшу-қону жолағы
Ұшу-қону жолағынан ұшатын немесе оған қонатын ұшу аппараттарының шағын биіктікте ұшып өтуі мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,17 белгілеуі пайдаланылады.
Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
18. Бүйірден соғатын жел
Бүйірден қатты жел жиі соғатын жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,18 белгілеуі пайдаланылады.
Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.
19. Екі жақты қозғалыс
Мұның алдындағы учаскеде қозғалыс бір бағытты немесе бір бағыттағы қозғалысқа арналған бірнеше жүріс бөліктері бар жолда жүргізілсе, онда бір жүріс бөлігінде уақытша немесе ұдайы екі жақты қозғалыс жүргізілетін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,19 белгілеуі пайдаланылады. Осындай белгілеуі бар белгі осы учаскеге кірер жерде және бұдан басқа, сол учаскеде қажеттілігіне қарай жиі қайталануға тиіс. Сол жақты қозғалыс кезінде сілтемелер қарама-қарсы жаққа қаратылуға тиіс.
20. Өзге қауіптер
Жоғарыда 1-19-тармақтарда немесе 2 және 3-қосымшаларда көрсетілген белгілеулерде көзделмеген қауіп бар жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,20 белгілеуі пайдаланылуы мүмкін.
Алайда Уағдаласушы Тараптар Конвенцияның 3-бабы 1-тармағының «а» «іі» тармақшасының ережелеріне сәйкес графикалық белгілеулерді қабылдай алады.
А,20 белгісі, атап айтқанда темір жол қозғалысы өте жоғары емес жылдамдықта жүзеге асырылатын, ал жол қозғалысын қажетті сигналдарды қолмен беретін темір жол көлік құралдарына ілесіп жүретін адам реттейтін жол қиылысы туралы ескерту үшін қолданылуы мүмкін.

2-қосымша ЖОЛ ҚИЫЛЫСТАРЫНДА ЖҮРІП ӨТУДІҢ БАСЫМ ҚҰҚЫҒЫН РЕТТЕЙТІН БЕЛГІЛЕР, ЖОЛ ҚИЫЛЫСТАРЫНА ЖАҚЫН ЖЕРЛЕРГЕ ОРНАТЫЛАТЫН ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІ ЖӘНЕ ЖОЛДЫҢ ТАР УЧАСКЕЛЕРІНДЕ ЖҮРІП ӨТУГЕ БАСЫМ ҚҰҚЫҚТЫ РЕТТЕЙТІН БЕЛГІЛЕР

Ескертпе: Егер басты жол кіретін жол қиылысында соңғысының бағыты өзгерсе, жол қиылысына жақындағаны туралы ескертеті белгілердің астында немесе жол қиылысында немесе оның алдында орнатылған жүріп өтудің басым құқығын реттейтін белгілердің астында жол қиылысының схемасында басты жолдың бағытын көрсететін тақтайша орналастырылуы мүмкін.

А БӨЛІМІ. ЖОЛ ҚИЫЛЫСТАРЫНДА ЖҮРІП ӨТУДІҢ БАСЫМ ҚҰҚЫҚТАРЫН
РЕТТЕЙТІН БЕЛГІЛЕР
1. «БАСТЫ ЖОЛМЕН ҚИЫЛЫСУ» деген белгі
В,1 белгісі «БАСТЫ ЖОЛМЕН ҚИЫЛЫСУ» деген белгісі болып табылады. Оның нысаны бір қабырғасы көлденең орналасқан, ал оған қарама-қарсы төбесі төмен қараған, тең қабырғалы үшбұрыш болады; фоны ақ немесе сары түсті, ал жиегі қызыл түсті болуы тиіс; белгіде белгілеулер болмайды.
Қалыпты көлемдегі белгілер үшін үшбұрыш қабырғасының ұзындығы шамамен 0,9 м-ді (3 фут), ал кіші көлемдегі белгілер үшін кем дегенде 0,6 м-ді (2 фут) құрайды.
2. «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген белгі
В,2 белгісі «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген белгі болып табылады, ол екі үлгіні қамтиды:
- В,2^а үлгісі қызыл фоны бар сегіз бұрыш болуға тиіс, оған ағылшын тілінде немесе тиісті мемлекеттің тілінде ақ әріптермен «ТОҚТА» деген сөз жазылған; сөздің әріптерінің биіктігі тақтайша биіктігінің кемінде үштен біріне тең болуы тиіс;
- В,2^b үлгісі ақ немесе сары фоны және қызыл жиегі бар дөңгелек болуы тиіс; оның ішінде В,1 белгісі жазбасыз орналастырылады және бұдан басқа, үстіңгі бөлігінде қара немесе көк түсті әріптермен ағылшын тілінде немесе тиісті мемлекеттің тілінде «ТОҚТА» деген сөз жазылған.
Қалыпты көлемдегі В,2^а белгісінің биіктігі және қалыпты көлемдегі В,2^b белгісінің диаметрі 0,9 м-ді (3 фут) құрауы тиіс; тиісінше кіші көлемдегі белгілердің биіктігі мен диаметрі кемінде 0,6 м (2 фут) болуы тиіс.
В,2^а және В,2^b үлгілерінің арасындағы таңдауға қатысты Конвенцияның 5-бабының 2-тармағын және 10-бабының 3-тармағын қараңыз.
3. «БАСТЫ ЖОЛ» деген белгі
В,3 белгісі «БАСТЫ ЖОЛ» деген белгі болып табылады. Ол шаршы нысанды, оның диагональдарының бірі тік орналасқан. Шаршы қара жиекпен көмкерілген; ортасына қара жиегі бар сары немесе қызғылт сары түсті шаршы орналасқан; екі шаршының арасындағы кеңістік ақ түсті болуы тиіс.
Қалыпты көлемдегі белгілер үшін шаршы қабырғаларының ұзындығы шамамен 0,5 м (1 фут 8 дюйм), кіші көлемдегі белгілер үшін кем дегенде 0,35 м-ді (1 фут 2 дюйм) құрайды.
4. «БАСТЫ ЖОЛДЫҢ АЯҚТАЛУЫ» деген белгі
В,4 белгісі «БАСТЫ ЖОЛДЫҢ АЯҚТАЛУЫ» деген белгі болып табылады. Бұл белгі жоғарыда бейнеленген В,3 белгісінен тұрады, оған шаршының төменгі сол жағына және жоғары оң жағына перпендикуляр қара немесе сұр орталық жолақ немесе жоғарыда көрсетілген жолақты құрайтын параллель қара немесе сұр штрихтар қосылған.

В БӨЛІМІ. ЖОЛ ҚИЫЛЫСТАРЫНА ЖАҚЫН ОРНАТЫЛАТЫН ЕСКЕРТУ
БЕЛГІЛЕРІ

1. Белгілер
Жол қиылыстарына жақын орнатылатын ескерту белгілері 1-қосымшаның А бөлімінде сипатталған А^а немесе А^b үлгілеріне сәйкес болуы тиіс.
2. Белгілеулер
Белгілеулер қара немесе көк болуы тиіс.
а) А^а немесе А^ь белгісіне орналастырылатын белгілеулерге қатысты мынадай жағдайлар болады:
і) ол бойынша жүріп өтудің басым құқығы мемлекетте қолданылатын жалпы қабылданған жүріп өтудің басым ережесімен айқындалатын жол қиылысы; А^а белгісінің үлгісіндегі А,21^а белгілеуін және А^b белгісінің үлгісіндегі А,21^b белгілеуін пайдаланады.
А,21^а және А,22^b белгілеулері жол қиылысының сипатын анағұрлым анық көрсететін, мысалы, А,21^c, А,21^d, А,21^e, А,21^f және А,21^g сияқты белгілеулермен алмастырылуы мүмкін.
іі) пайдаланушылары жол беруге тиіс жолмен қиылыс; А,22^а белгілеуі пайдаланылады.
А,22^а белгілеуі жол қиылысының сипатын анағұрлым анық көрсететін, мысалы А,22^b және А,22^с сияқты белгілеулермен алмастырылуы мүмкін.
Бұл белгілеулер, егер жолда немесе ол белгіленген жол қиылысын құрайтын жолдарда В,1 белгісі немесе В,2 белгісі қойылса немесе егер бұл жолдардың сипаты (мысалы ауыл аралық немесе қара жолдарда) ұлттық заңнамаға байланысты онымен жүріп келе жатқан жүргізушілер бұл белгілеулер жоқ болғанда да жол қиылысында жол беруге тиіс болса, осындай жағдайларда ғана жолда бұл белгілеулер қолданылуы мүмкін. В,3 белгі орнатылған жолдарда осы белгілеулерді пайдалану кейбір ерекше жағдайлармен шектелетін болады.
ііі) Пайдаланушылары жол беруге тиіс жолмен қиылысу.
Егер жол қиылысында «БАСТЫ ЖОЛМЕН ҚИЫЛЫСУ» деген белгі орнатылған болса, А,23 белгілеуі қолданылады.
Егер жол қиылысында «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген белгі (В,2) орнатылған болса, онда А,24^а және А,24^b белгілеулерінен В,2 белгісінің үлгісіне сәйкес келетіні қолданылады.
Алайда белгілеулерімен бірге А^а сигналдық белгісінің орнына осы Конвенцияның 10-бабының 6-тармағына сәйкес В,1 немесе В,2 белгілері қолданылуы мүмкін.
iv) Айналмалы қозғалысы бар жол қиылысы: А,25 белгілеуі пайдаланылады.
Сол жақты қозғалыс кезінде сілтемелердің бағыты кері болуға тиіс.
b) Жол қиылысындағы қозғалыс жарық сигналдарымен реттелетін жағдайларда, осы В бөлімінде сипатталған белгілерге қосымша немесе осы белгілердің орнына 1-қосымшаның В бөлімінде сипатталған А,16 белгілеумен бірге А^а немесе А^b белгісі орналастырылуы мүмкін.

С БӨЛІМІ. ЖОЛДЫҢ ТАР УЧАСКЕЛЕРІНДЕ ЖҮРІП ӨТУДІҢ БАСЫМ
ҚҰҚЫҒЫН РЕТТЕЙТІН БЕЛГІЛЕР

1. Қарсы келе жатқан көлікке басымдық беретін белгі
Егер қарсы жол айрығы қиын немесе мүмкін емес жолдың тар учаскесінде қозғалыс реттелсе және жүргізушілер күндіз де, түнде де оның бүкіл жүріп өту жолын анық көре алатындықтан, бұл реттеу жарық жол сигналдарын орнатуда емес, бір бағыттағы қозғалысқа басымдық беруді білдірсе, «ҚАРСЫ КЕЛЕ ЖАТҚАН КӨЛІКТІҢ БАСЫМДЫҒЫ» деген В,5 белгісі басымдығы жоқ жүріп өту жағындағы қозғалысқа қаратып орнатылады. Бұл белгі қарсы келе жатқан көлік құралдарының жүргізушілерін тоқтауға мәжбүр етпей, осы учаске арқылы өтіп болғанша жолдың тар учаскесіне шығуға тыйым салынатынын көрсетеді.
Бұл белгі дөңгелек ақ немесе сары фонды және қызыл жиекті болуға тиіс; басымдық берілген бағытты білдіретін сілтеме қара түсті, ал басқа бағытты білдіретін сілтеме қызыл түсті болуы тиіс.
Сол жақты қозғалысы бар мемлекеттерде сілтемелер кері орналастырылуы тиіс.
2. Қарсы келе жатқан көлікке қатысты басымдық беретін белгі
Жүргізушілерді жолдың тар учаскесінде қарсы келе жатқан көлікке қатысты басымдықты пайдаланатынын ескерту үшін В,6 белгісі қолданылады.
Бұл белгінің нысаны көгілдір түсті фоны бар тік бұрышты болады; жоғарыға бағытталған сілтеме ақ, ал басқасы қызыл түсті болуға тиіс.
Сол жақты қозғалыс кезінде сілтемелер кері бағытта орналасуға тиіс.
Жолда В,6 белгісі пайдаланылса, жолдың тар учаскесінің екінші жағынан кері бағытта келе жатқан көлік құралдарына арналған В,5 белгісі міндетті түрде орнатылады.

3-қосымша ТЕМІР ЖОЛ ӨТПЕЛЕРІНЕ ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕР

А БӨЛІМІ. ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІ

Орнатуға жататын белгі 1-қосымшаның А бөлімінде сипатталған А^а белгісі немесе А^b белгісі болып табылады. Белгіде орналастырылатын белгілеуге қатысты мына жағдайлар болады:
а) шахматтық тәртіппен орналасқан шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар темір жол өтпелерін белгілеу үшін темір жолдың әр жағынан А,26 белгілеуі пайдаланылады;
b) басқа темір жол өтпелерін белгілеу үшін екі үлгіні: А,27^а және А,27^b қамтитын А,27 белгілеуі пайдаланылады;
с) трамвай желісінің қиылысына жақындағаны туралы ескерту үшін және бұл қиылысу Конвенцияның 1-бабында қамтылған анықтамаға сәйкес темір жол өтпесі болып табылмаған жағдайда А,28 белгілеуі пайдаланылуы мүмкін.
Ескертпе: Егер темір жол қозғалысы өте үлкен емес жылдамдықта жүзеге асырылатын, ал жол қозғалысын қажетті сигналдарды қолмен беретін темір жол көлік құралдарына ілесіп жүретін адам реттейтін темір жолдардың автомобиль жолдарымен қиылысына жақындағаны туралы ескерту қажет деп есептелсе, 1-қосымшаның В бөлімінде сипатталған А,20 белгісі пайдаланылады.

В БӨЛІМІ. ТЕМІР ЖОЛ ӨТПЕЛЕРІНЕ ТІКЕЛЕЙ ЖАҚЫН ОРНАТЫЛАТЫН
БЕЛГІЛЕР

Осы Конвенцияның 35-бабының 2-тармағында айтылған В,7 белгісінің үш үлгісі бар: В,7^а, В,7^b және В,7^с.
В,7^а және В,7^b үлгілерінің қызыл немесе қара жиекті ақ немесе сары фоны болады; В,7^С үлгісінің қара жиекті ақ немесе сары фоны болады, В,7^С үлгісіндегі жазулар қара әріптермен жазылады. Егер жолдың кем дегенде екі ізі болса, В,7^b үлгісі пайдаланылады; В,7^С үлгісін пайдаланған кезде қосымша тақтайша жолдың кем дегенде тек екі ізі ғана болғанда қолданылады және бұл жағдайда олардың саны көрсетіледі.
Крестің қалыпты ұзындығы кемінде 1,2 м (4 фут) болуы тиіс. Жеткілікті кеңістік болмаған жағдайда белгі оның ұштары жоғары және төмен бағытталып бейнеленуі мүмкін.

С БӨЛІМІ. ТЕМІР ЖОЛ ӨТПЕЛЕРІНЕ ЖАҚЫН ОРНАТЫЛАТЫН ҚОСЫМША
БЕЛГІЛЕР

35-баптың 3-тармағында аталған қалқандар А,29^а, А,29^b және А,29^с белгілері болып табылады.
Жолақтардың көлбеуі жүріс бөлігіне қаратылған.
А,29^b және А,29^с белгілерінің үстіне А,29^а белгісінің үстінде орнатылатындай, темір жол өтпесіне жақындағаны туралы ескертетін белгі қойылуы мүмкін.

4-қосымша ЖҮРІП ӨТУДІҢ БАСЫМ ҚҰҚЫҒЫНА, ТОҚТАУҒА ЖӘНЕ ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕРДІ ҚОСПАҒАНДА, МІНДЕТТІ СІЛТЕМЕНІ БІЛДІРЕТІН БЕЛГІЛЕР

Ескертпе: Жүріп өтудің басым құқығын реттейтін белгілерге қатысты 2-қосымшаны қараңыз; тоқтауға және тоқтап тұруға қатысты 6-қосымшаны қараңыз.

А БӨЛІМІ. ТЫЙЫМ САЛАТЫН НЕМЕСЕ ШЕКТЕЙТІН БЕЛГІЛЕР

1. Белгілер мен белгілеулердің сипаттамалары
а) Тыйым салатын және шектейтін белгілер дөңгелек болуға тиіс; олардың диаметрі елді мекендерден тыс жерлерде кемінде 0,6 м (2 фут) және елді мекендерде кемінде 0,4 м (16 дюйм) болуы тиіс.
b) Белгілерді сипаттаумен байланысты төменде көрсетілген ауытқуларды қоспағанда, тыйым салатын және шектейтін белгілерде ақ немесе сары фон кең қызыл жиек болуы тиіс, ал егер белгілеулер болса, онда олар жазбалар сияқты қара немесе көк түсті болуы тиіс; көлбеу жолақтар болса, онда олар қызыл түсті және белгіні солдан оңға төмен қарай кесіп өтуі тиіс.
2. Белгілердің сипаттамасы
а) Қозғалысқа тыйым салу және шектеу
і) Кез келген көлік құралының кіруіне тыйым салуды көрсету үшін «КІРУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,1 белгісі пайдаланылады. Бұл белгінің екі үлгісі: С,1^а және С,1^b бар.
іі) екі бағыттағы да көлік құралдарының барлық қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін «ЕКІ БАҒЫТТАҒЫ ҚОЗҒАЛЫСҚА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,2 белгісі пайдаланылады.
ііі) Көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың кейбір санаттарының қозғалысына ғана тыйым салуды көрсету үшін қозғалысына тыйым салынған көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың сұлбасынан тұратын белгі пайдаланылады. КөрсетілгенС,3^a, С,3^b, С,3^c, С,3^d, С,3^е, С,3^f, C,3^g, С,3^h, C,3^J және С,3^k белгілерінің мынадай мәндері болады:
С,3^а: «АРБАСЫЗ ЕКІ ДОҢҒАЛАҚТЫ МОТОЦИКЛДЕРДІ ҚОСПАҒАНДА, БАРЛЫҚ МЕХАНИКАЛЫҚ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,3^b: «МОТОЦИКЛ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,3^c: «ВЕЛОСИПЕД ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,3^d: «АСПАЛЫ ҚОЗҒАЛТҚЫШЫ БАР ВЕЛОСИПЕДТЕРДІҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,3^е: «ЖҮК ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
Тоннаж санын не болмаса көлік құралының сұлбасында ақшыл түспен не болмаса Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес С,3^е белгісінің астында орналасқан қосымша тақтайшада көрсету көлік құралының немесе көлік құралдары құрамының рұқсат етілген ең жоғары салмағы көрсетілген саннан асып кеткен жағдайда ғана қозғалысқа тыйым салынатынын білдіреді.
С,3^f: «ЖАРТЫЛАЙ ТІРКЕМЕДЕН НЕМЕСЕ БІР ОСЬТІ ТІРКЕМЕДЕН БАСҚА, ТІРКЕМЕНІ СҮЙРЕТПЕГЕ АЛҒАН КЕЗ КЕЛГЕН МЕХАНИКАЛЫҚ КӨЛІК ҚҰРАЛЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»
Тоннаж санын не болмаса тіркеменің сұлбасында ақшыл түспен не болмаса Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес С,3^f белгісінің астында орналасқан қосымша тақтайшада көрсету тіркеменің рұқсат етілген ең жоғары салмағы көрсетілген саннан асып кеткен жағдайда ғана қозғалысқа тыйым салынатынын білдіреді.
Уағдаласушы Тараптар мұны орынды деп есептеген жағдайларда жүк автомобилінің артқы бөлігінің сұлбасын жеңіл автомобильдің артқы бөлігінің сұлбасымен, ал тіркеменің сұлбасын (ол бейнеленген түрде) оны осындай автомобильге тіркеуге болатын тіркеменің сұлбасымен алмастыра алады.
C,3^g: «ЖАЯУ ЖҮРГІНШІЛЕР ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»
С,3^h: «АТ-АРБА ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»
C,3^J: «ҚОЛ АРБАЛАРДЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»
С,3^k: «ӨЗІ ЖҮРЕТІН АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»
Ескертпе. Уағдаласушы Тараптар С,3^а - С,3^k белгілерінде сол жақтағы жоғарғы квадранты оң жақтағы төменгі квадрантпен қосатын қызыл көлбеу жолақты жүргізбеу немесе, егер ол белгілеудің көрінуін немесе түсінілуін нашарлатпайтын болса, жолақты осы белгілеудің деңгейінде үзбеу туралы шешім қабылдай алады.
iv) Көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың кейбір санаттарының қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін қанша тыйым салу санаттары болса, сонша тыйым салу белгілерін, не болмаса қозғалысына тыйым салынған әр түрлі көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың сұлбалары бейнеленген тыйым салу белгісін қолдануға болады. Төменде көрсетілген «МЕХАНИКАЛЫҚ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,4^а және «МЕХАНИКАЛЫҚ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ЖӘНЕ АТ-АРБА ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,4 белгілері осындай белгінің үлгісі болып табылады. Елді мекендерден тыс екеуден көп сұлба бар белгілерді, ал елді мекендерде үшеуден көп сұлба бар белгілерді орнатуға болмайды.
v) Салмағы немесе габариті белгіленген шектерден асатын көлік құралдарының қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін мынадай белгілер пайдаланылады;
С,5: «ГАБАРИТТІК ЕНІ... МЕТРДЕН (... ФУТТАН) АСАТЫН КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,6: «ГАБАРИТТІК БИІКТІГІ... МЕТРДЕН (... ФУТТАН) АСАТЫН КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,7: «ЖҮКТЕМЕСІ БАР САЛМАҒЫ... ТОННАДАН АСАТЫН КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,8: «ОСІНЕ ЖҮКТЕМЕСІ.... ТОННАДАН АСАТЫН КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ»;
С,9: «ҰЗЫНДЫҒЫ... МЕТРДЕН (... ФУТТАН) АСАТЫН КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ НЕМЕСЕ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫ ҚҰРАМДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ».
vi) Белгіде көрсетілген көлік құралдарының арасындағы қашықтықты сақтамай олардың қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін «АРАСЫНДА КЕМІНДЕ... МЕТР (... ЯРД) ҚАШЫҚТЫҚТЫ САҚТАМАЙ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,10 белгісі пайдаланылады.
b) Бұрылуға тыйым салу
Бұрылуға (сілтеменің бағытына байланысты оңға немесе солға) тыйым салуды көрсету үшін «СОЛҒА БҰРЫЛУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,11^a белгісі немесе «ОҢҒА БҰРЫЛУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,11^b белгісі пайдаланылады.
с) Артқа бұрылуға тыйым салу
Артқа бұрылуға тыйым салуды көрсету үшін «АРТҚА БҰРЫЛУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,12 белгісі пайдаланылады.
d) Басып озуға тыйым салу
і) Қолданыстағы ережелерде көзделген басып озуға қатысты жалпы сілтемелерден басқа, аспалы қозғалтқышы бар екі доңғалақты велосипедтер мен коляскасы жоқ екі доңғалақты мотоциклдерді қоспағанда, жолдармен қозғалатын барлық механикалық көлік құралдарына басып озуға тыйым салуды көрсету үшін «БАСЫП ОЗУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,13^а белгісі пайдаланылады.
Осы белгінің екі үлгісі бар: С,13^аа және С,13^аb.
іі) Рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3,5 т-дан (7 700 фунт) асатын жүк көлік құралдарына ғана басып озуға тыйым салуды көрсету үшін «ЖҮК КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНА БАСЫП ОЗУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,13^b белгісі пайдаланылады. Бұл белгінің екі үлгісі бар: С,13^bа және С,13^bb.
Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес белгінің астында орналасқан қосымша тақтайшада көлік құралының рұқсат етілген ең жоғары салмағын өзгерту туралы сілтеме орналастырылуы мүмкін, одан асқан кезде тыйым салу белгісі қолданылады.
ііі) Сол жақты қозғалыс кезінде С,13^аа және С,13^bа белгілерінде автомобильдердің түстерін тиісінше өзгерту керек.
е) Жылдамдықты шектеу
Жылдамдықты шектеуді көрсету үшін «КӨРСЕТІЛГЕН ЦИФРМЕН ШЕКТЕЛЕТІН ЕҢ ЖОҒАРЫ ЖЫЛДАМДЫҚ» деген С,14 белгісі пайдаланылады. Белгіде берілген цифр көлік құралдарының жылдамдығын көрсету үшін осы мемлекетте жиі пайдаланылатын өлшем бірлігімен ең жоғары жылдамдықты көрсетеді. Жылдамдықты білдіретін цифрдан кейін немесе төмен мысалы, «км» (километр) немесе «миль» деген белгілеулер қосымша берілуі мүмкін.
Рұқсат етілген ең жоғары салмағы белгіленген саннан асатын көлік құралдарына ғана қолданылатын жылдамдықты шектеуді көрсету үшін осы цифр көрсетілген жазба Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес белгінің астындағы қосымша тақтайшаға орналастырылады.
f) Дыбыстық сигнал беруге тыйым салу
Жол-көлік оқиғаларын болдырмау үшін қажет жағдайларды қоспағанда, дыбыстық сигналдар беруге тыйым салуды көрсету үшін «ДЫБЫСТЫҚ СИГНАЛ БЕРУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,15 белгісі пайдаланылады.
Егер бұл белгі елді мекенге кірер жерде елді мекен атауының көрсеткішімен қатар немесе осы белгіден кейін тікелей орнатылмаған болса, ол 7-қосымшада сипатталған 2-үлгідегі тақтайшамен толықтырылуға тиіс, онда тыйым салу әрекет ететін ара қашықтық көрсетіледі. Егер тыйым салу барлық елді мекендерге таратылатын болса, бұл белгіні елді мекенге кірер жерде орнатпау және елді мекенге кірер жерге елді мекен атауының көрсеткіші жол пайдаланушыларға осы жерден бастап елді мекендердегі осы аумақта қолданылатын қозғалыс ережелері қолданылатындығын көрсету қажет екенін көздеуді ұсынады.
g) Тоқтамай жүріп өтуге тыйым салынады
Тоқтау міндетті болатын кеденнің жақындығын көрсету үшін «ТОҚТАМАЙ ЖҮРІП ӨТУГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,16 белгісі пайдаланылады. Конвенцияның 8-бабының ережесінен ауытқи отырып, бұл белгіде «кеден» сөзі белгіленген, бұл ретте оны екі тілде көрсеткен жөн; С,16 белгілерін пайдаланатын Уағдаласушы Тараптар олар барлық орнататын белгілерде бұл сөз бір тілде белгіленуі үшін өңірлік деңгейде уағдаластыққа қол жеткізуге тиіс.
Бұл белгі тоқтамай жүріп өтуге тыйым салудың басқа да жағдайларын көрсету үшін пайдаланылуы мүмкін; бұл ретте «кеден» сөзі тоқтау себебін көрсететін өте қысқа жазбамен алмастырылады.
h) Тыйым салулардың немесе шектеулердің аяқталғанын білдіретін белгілер:
і) Жүріп келе жатқан көлік құралдары жүргізушілерінің назарына жеткізілетін барлық тыйым салулардың әрекеті аяқталатын жерді көрсету үшін «ЖҮРІП КЕЛЕ ЖАТҚАН КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНА ҚАТЫСТЫ ЖЕРГІЛІКТІ СИПАТТАҒЫ БАРЛЫҚ ТЫЙЫМ САЛУЛАР АЯҚТАЛАДЫ» деген С,17^а белгісі пайдаланылады. Бұл белгі өрнеусіз, ақ немесе сары түсті немесе жіңішке қара жиекті дөңгелек болуы және оң жақ жоғарыдан солға қарай төмен бағытталған қара диагональ жолағы бар болуы тиіс, жолақ қара немесе қара сұр түсті болуы немесе қара немесе сұр қатарлас сызықтарынан тұруы мүмкін.
іі) Тыйым салу немесе шектеу белгісімен жүріп келе жатқан көлік құралы жүргізушілерінің назарына жеткізілген тыйым салудың немесе шектеудің әрекеті аяқталатын жерді көрсету үшін «ЖЫЛДАМДЫҚТЫ ШЕКТЕУ АЯҚТАЛАДЫ» деген С,17^b белгісі немесе «БАСЫП ОЗУҒА ТЫЙЫМ САЛУ АЯҚТАЛАДЫ» деген С,17^с белгісі пайдаланылады. Бұл белгілер С,17^а белгісіне ұқсас, бірақ оларға сонымен қатар әрекеті тоқтатылатын тыйым салу немесе шектеудің ашық сұр белгісі жазылады.
Осы «h» тармақшасында көрсетілген Конвенцияның 6-бабы 1-тармағының ережелерінен ауытқи отырып, белгілер қарсы бағытта келе жатқан көлікке арналған тыйым салу немесе шектеу белгісінің артқы жағында орнатылуы мүмкін.

В БӨЛІМІ. НҰСҚАМАЛЫҚ БЕЛГІЛЕР

1. Белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамасы
а) Нұсқамалық белгілер дөңгелек болуы тиіс; елді мекендерден тыс жерлерде олардың диаметрі кемінде 0,6 м (2 фут) және елді мекендерде кемінде 0,4 м (16 дюйм) болуы тиіс. Алайда диаметрі 0,3 м-ден (12 дюйм) кем емес белгілер жарық жол сигналдарымен бірге пайдаланылуы немесе қауіпсіздік аралдарының тумбаларда орнатылуы мүмкін.
b) Өзге нұсқаулар болмаған кезде бұл белгілер көгілдір түсті болуы тиіс; белгілеулер ақ немесе ақшыл түсті немесе ықтимал нұсқа ретінде, белгілер қызыл жиекті ақ түсті, ал белгілеулер қара түсті болуы тиіс.
2. Белгілеулердің сипаттамасы
а) Міндетті бағыт
Көлік құралдары осы бағытта немесе тек белгілі бір бағыттарда ғана қозғалуы тиіс екенін көрсету үшін «МІНДЕТТІ БАҒЫТ» деген D,1 белгісінің D,1^а үлгісі пайдаланылады, онда сілтеме немесе сілтемелер тиісті бағытқа немесе тиісті бағыттарға бағытталған. Алайда осы бөлімнің 1-тармағының ережелерінен ауытқи отырып, D,1^а белгісінің орнына D,1^b белгісі пайдаланылуы мүмкін. D,1^b белгісі ақ жиегі бар қара түсті болуы және ақ түсті белгілеу болуы тиіс.
b) Кедергіні міндетті түрде айналып өту
Конвенцияның 6-бабы 1-тармағының ережелерінен ауытқи отырып, қауіпсіздік аралында немесе жолдағы қандайда бір кедергінің алдында орнатылған «КЕДЕРГІНІ МІНДЕТТІ ТҮРДЕ АЙНАЛЫП ӨТУ» деген В,2 белгісі қауіпсіздік аралын немесе сілтемемен көрсетілген жақтан кедергіні көлік құралы айналып өтуге міндетті екенін көрсетеді.
с) Міндетті айналма қозғалыс
«МІНДЕТТІ АЙНАЛМАЛЫ ҚОЗҒАЛЫС» деген D,3 белгісі жүргізушілерге олардың айналма қозғалысқа қатысты ережелерді сақтауға тиіс екенін көрсетеді.
Сол жақты қозғалыс кезінде сілтемелер қарама-қарсы жаққа бағытталуға тиіс.
d) Міндетті велосипед жолы
«МІНДЕТТІ ВЕЛОСИПЕД ЖОЛЫ» деген D,4 белгісі жолдың басында орнатылып, велосипед жолын велосипедшілер пайдалануға міндетті екенін көрсетеді және басқа көлік құралдарының жүргізушілеріне олардың осы жолды пайдалануға құқығы жоқ екенін көрсетеді. Алайда егер бұл ұлттық заңнамада көзделсе немесе жазба немесе C,3^d белгісінің белгілеуі бар қосымша тақтайшада сілтенген болса, аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілері де осы жолды пайдалануға міндетті.
е) Жаяу жүргіншілер үшін міндетті жол
«ЖАЯУ ЖҮРГІНШІЛЕР ҮШІН МІНДЕТТІ ЖОЛ» деген D,5 белгісі жолдың басында орнатылып, жолды жүргіншілер пайдалануға міндетті екенін көрсетеді және басқа жолды пайдаланушыларға олардың осы жолды пайдалану құқығы жоқ екенін көрсетеді.
f) Салт аттылар үшін міндетті жол
«САЛТ АТТЫЛАР ҮШІН МІНДЕТТІ ЖОЛ» деген D,6 белгісі жолдың басында орнатылып, жолды салт аттылардың пайдалануға міндетті екенін және басқа жолды пайдаланушыларға олардың осы жолды пайдалану құқығы жоқ екенін көрсетеді.
а) Міндетті ең төмен жылдамдық
«МІНДЕТТІ ЕҢ ТӨМЕН ЖЫЛДАМДЫҚ» деген D,7 белгісі жолдың басында орнатылып, жолмен келе жатқан көлік құралдары кем дегенде көрсетілген жылдамдықпен қозғалуы керек екенін көрсетеді; белгіде берілген цифр көлік құралдарының жылдамдығын көрсету үшін осы мемлекетте жиі пайдаланылатын өлшем бірлігінде жылдамдықты көрсетеді. Жылдамдықты білдіретін цифрдан кейін, мысалы «км» (километр) немесе «миль» белгілеулері қосылуы мүмкін.
h) Міндетті ең төмен жылдамдықтың аяқталуы
«МІНДЕТТІ ЕҢ ТӨМЕН ЖЫЛДАМДЫҚ АЯҚТАЛДЫ» деген D,8 белгісі D,7 белгісінде нұсқалған міндетті ең төмен жылдамдықтың қолданылуы аяқталғанын көрсетеді. D,8 белгісі D,7 белгісімен бірдей, бірақ ол оң жақ жоғарыдан төмен солға қарай ететін көлбеу қызыл жолақпен сызылады.
і) Тайғаққа қарсы шынжыр болуы міндетті
«ТАЙҒАҚҚА ҚАРСЫ ШЫНЖЫР БОЛУЫ МІНДЕТТІ» деген D,9 белгісі жолдың басында орнатылып, жолмен жүріп келе жатқан көлік құралдарында кемінде екі жетекші доңғалағында тайғаққа қарсы шынжырлар болуы міндетті екенін көрсетеді.

5-қосымша ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕРДІ ҚОСПАҒАНДА,
КӨРСЕТУ БЕЛГІЛЕРІ

Ескертпе: Тоқтап тұруға қатысты көрсету белгілеріне байланысты 6-қосымшаны қараңыз.
А-F бөлімдеріндегі белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамалары (G бөліміндегі белгілер мен белгілеулердің сипаттамаларына қатысты осы бөлімді қараңыз)
1. Көрсету белгілері, әдетте тікбұрышты болады; алайда бағыт көрсеткіштері ұзын қабырғасы көлденең орналасқан тікбұрыштың сілтемемен аяқталатын ұзынша нысанды болуы мүмкін.
2. Көрсету белгілерінде қара фонға ақ немесе ақшыл белгілеулер немесе жазбалар немесе ақ немесе ақшыл фонға қара белгілеулер немесе жазбалар түсірілген; қызыл түс ерекше жағдайларда ғана пайдаланылуы мүмкін және ешқашан басым болмауы тиіс.

А БӨЛІМІ. БАҒЫТТАРДЫҢ АЛДЫН АЛА КӨРСЕТКІШТЕРІ

1. Жалпы жағдай
Бағыттардың алдын ала көрсеткіштерінің үлгілері: Е,1^а; Е,1^b және Е,1^c.
2. Ерекше жағдайлар
а) Тұйыққа апаратын жолға арналған бағыттарды алдын ала көрсеткіштердің үлгілері: Е,2^а және Е,2^b.
b) Егер келесі жол қиылысында солға бұрылуға тыйым салынса, солға бұрылу үшін жүруге тиісті маршрутқа арналған бағыттардың алдын ала көрсеткіштерінің үлгісі: Е,3.
с) бірнеше қозғалыс жолағы бар жолдардың қиылыстарында қатарларға алдын ала ауысу белгісінің үлгісі: Е,4.

В БӨЛІМІ. БАҒЫТТАРДЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ

1. Елді мекенге бағытты көрсететін белгілердің үлгілері: Е,5^а, Е,5^b, Е,5^c және Е,5^d.
2. Әуежайға бағытты көрсететін белгілердің үлгілері: Е,6^a, Е,6^b және Е,6^c .
3. Е,7 белгісі автотуристер лагеріне бағытты көрсетеді.
4. Е,8 белгісі жастардың туристік базасына бағытты көрсетеді.

С БӨЛІМІ. АТАУЛАРДЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ

Осы белгіні құрайтын тікбұрыштың ұзын қабырғасы көлденең орналасқан.
1. Елді мекеннің басталғанын көрсететін белгілердің үлгілері: Е,9^а және Е,9^b.
2. Елді мекеннің аяқталғанын көрсететін белгілердің үлгілері: Е,9^c және Е,9^d .
Осы Конвенцияның 6-бабы 1-тармағының ережелерінен ауытқи отырып, бұл белгілер елді мекендер атаулары көрсеткіштерінің артқы жағында орналасуы мүмкін.

D БӨЛІМІ. РАСТАУ БЕЛГІЛЕРІ

Е,10 белгісі растау белгісінің үлгісі болып табылады.
Осы Конвенцияның 6-бабы 1-тармағының ережелерінен ауытқи отырып, бұл белгі қарсы бағытта жүріп келе жатқан көлік құралдарына арналған басқа белгінің артқы жағында орналасуы мүмкін.

Е БӨЛІМІ. ЖАЯУ ЖҮРГІНШІЛЕР ӨТПЕСІ

«ЖАЯУ ЖҮРГІНШІЛЕР ӨТПЕСІ» деген Е,11^а белгісі жаяу жүргіншілер мен жүргізушілерге жаяу жүргінші өтпесі бар жерлерді көрсету үшін пайдаланылады.
Қара немесе көк белгілеуі бар ақ немесе сары түсті үшбұрышты көгілдір немесе қара түсті қалқан; А,11 белгіленуі пайдаланылады.
Алайда көгілдір фоны және ақ белгілеулері бар бұрыс бесбұрыш нысанындағы Е,11^b белгісін пайдалануға болады.

F БӨЛІМІ. КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ЖҮРГІЗУШІЛЕРІНЕ ПАЙДАЛЫ
СІЛТЕМЕЛЕР БЕРЕТІН БАСҚА ДА БЕЛГІЛЕР

Бұл белгілердің көгілдір фоны болуға тиіс.
1. «АУРУХАНА» деген белгі
Бұл белгі көлік құралдарының жүргізушілеріне емдеу мекемелерінің жақын болуымен талап етілетін сақтық шараларын қабылдау қажеттілігін және, атап айтқанда мүмкіндігінше шуды болдырмау қажеттілігін көрсету үшін пайдаланылады. Бұл белгінің екі үлгісі бар:Е,12^а және Е,12^b.
Е,12^b белгісінде бейнеленген қызыл крест G бөлімінің 2-тармағының «а» тармақшасында көрсетілген белгілеулердің бірімен алмастырылуы мүмкін.
2. «БІР ЖАҚТЫ ҚОЗҒАЛЫС ЖОЛЫ» деген белгі
Жолды пайдаланушыларға олар бір жақты қозғалысты жолда екенін растау қажет деп есептелгенде екі түрлі «БІР ЖАҚТЫ ҚОЗҒАЛЫС ЖОЛЫ» деген белгі орнатылуы мүмкін:
а) жолдың жүріс бөлігінің осіне барынша немесе кемінде перпендикуляр орнатылған Е,13^а белгісі; белгінің қалқаны шаршы болуға тиіс;
b) жолдың жүріс бөлігінің осіне параллель дерлік орнатылған Е,13^b белгісі; белгінің қалқаны ұзартылған тікбұрыш болады, оның ұзын жағы көлденең орналасқан. Е,13^b белгісінің сілтемесінде мемлекеттің ұлттық тілінде немесе ұлттық тілдерінің бірінде «бір жақты қозғалыс» деген сөздер жазылуы мүмкін.
Е,13^а және Е,13^b белгілері көшеге кіретін жерге дейін тыйым салатын немесе нұсқамалық белгілердің орнатылған-орнатылмағанына қарамастан орнатылуы мүмкін.
3. «ТҰЙЫҚҚА АПАРАТЫН ЖОЛ» деген белгі
Жолға кіретін жерде орнатылған «ТҰЙЫҚҚА АПАРАТЫН ЖОЛ» деген Е,14 белгісі жолдың тұйыққа әкелетінін көрсетеді.
4. Автомагистральға кіру немесе автомагистральдан шығу туралы ескерту белгілері
«АВТОМАГИСТРАЛЬ» деген Е,15 белгісі автомагистральдар бойынша қозғалыстың арнайы ережелерінің қолданылуы басталатын жерге орнатылады. «АВТОМАГИСТРАЛЬ АЯҚТАЛДЫ» деген Е,16 белгісі көрсетілген ережелердің қолданылуы тоқтатылатын жерге орнатылуы тиіс.
Е,16 белгісін автомагистральдің аяқталуына жақындағаны туралы ескерту үшін пайдалануға және қайталауға болады; осылайша орнатылған әрбір белгінің астыңғы бөлігінде белгі мен автомагистральдің аяқталуы арасындағы ара қашықтық көрсетіледі.
5. Автомагистральдарға қолданылатын қозғалыс ережелері қолданылатын жолға шығу туралы немесе осындай жолдан шығу туралы ескерту белгілері
«АВТОМОБИЛЬ ЖОЛЫ» деген Е,17 белгісі автомагистральдардан өзге, автомобиль қозғалысына арналған және жол бойындағы иеліктерге қызмет көрсетпейтін жолдар бойынша қозғалыстың арнайы ережелерінің қолданылуы басталатын жерге орнатылуға тиіс. Е,17 белгісінің астында орналасқан қосымша тақтайшада ережелерден ауытқи отырып, жол бойындағы иеліктерге кіруге рұқсат етілетіні көрсетілуі мүмкін.
«АВТОМОБИЛЬ ЖОЛЫ АЯҚТАЛАДЫ» деген Е,18 белгісін, сондай-ақ автомобиль жолының соңына жақындағаны туралы ескерту үшін пайдалануға және қайталауға болады; осылайша орнатылған әрбір белгінің төменгі бөлігінде белгі мен автомобиль жолының аяқталуы арасындағы ара қашықтық көрсетіледі.
6. «АВТОБУС АЯЛДАМАСЫ» деген Е,19 және «ТРАМВАЙ АЯЛДАМАСЫ» деген Е,20 автобус немесе трамвай аялдамасын білдіретін белгілер
7. «ЖОЛДЫ ПАЙДАЛАНУ МҮМКІНДІГІ» деген белгі
«ЖОЛДЫ ПАЙДАЛАНУ МҮМКІНДІГІ» деген Е,21 белгісі, атап айтқанда асу арқылы өту кезінде тау жолы ашық немесе жабық екендігін көрсету үшін орнатылады; ол осы өткелге апаратын жолға немесе жолдарға шығатын жерге орнатылады.
Өткелдің (асу) атауы ақ әріптермен жазылады. Белгідегі «FURKA» деген атау мысал ретінде берілген.
1, 2 және 3-тақтайшалар алмалы-салмалы болып табылады.
Егер өткел жабық болса, «Жабық» деген жазуы бар қызыл түсті 1-тақтайша қолданылады; егер өткел ашық болса, «Ашық» деген жазуы бар жасыл түсті тақтайша қолданылады. Жазулар ақ бояумен және бірнеше тілде жазылады.
2 және 3-тақтайшалардың ақ фонда жазылған қара түсті жазулары мен белгілеулері болады.
Егер өткел ашық болса, 3-тақтайшада ешқандай нұсқау болмайды, ал 2-тақтайшада жолдың жай-күйіне қарай не ешқандай нұсқау болмайды, не «Тайғанаққа қарсы шынжыр болуы міндетті» деген D,9 белгісі бейнеленеді, не «Тайғанауға қарсы шынжырды немесе қысқы шиналарды қолдану ұсынылады» деген Е,22 белгісі болады. Бұл белгілеу қара түсті болуы тиіс.
Егер өткел жабық болса, 3-тақтайшада оған дейін жол ашық елді мекеннің атауы көрсетіледі, ал 2-тақтайшада жолдың жай-күйіне байланысты не «... дейін ашық» деген жазу, не Е,22 белгілеуі не D,9 белгісі жазылады.

G БӨЛІМІ. ЖОЛДЫ ПАЙДАЛАНУШЫЛАР ҮШІН ПАЙДАЛЫ БОЛУЫ МҮМКІН
ОБЪЕКТІЛЕРДІ БІЛДІРЕТІН БЕЛГІЛЕР

1. Бөлімдегі белгілер мен белгілеулердің сипаттамалары
а) F белгілерінің фоны көгілдір немесе жасыл болуы тиіс; оларда белгілеу түсірілетін ақ немесе сары тікбұрыш бейнеленген.
b) Белгінің төменгі бөлігінде көгілдір немесе жасыл жолақта белгіленген жерге дейінгі немесе оған апаратын жолға шыққанға дейінгі ара қашықтық ақ цифрлармен көрсетілуі тиіс; F,5 белгілeуі бар белгіде осылайша «қонақ үй» немесе «мотель» деген жазу берілуі мүмкін. Белгілер, сондай-ақ белгіленген жерге апаратын жолға шығар жерге орнатылуы мүмкін және бұл жағдайда белгінің төменгі бөлігінде көгілдір немесе жасыл жолақта бағыттаушы ақ сілтеме салынуы мүмкін. Қызыл түсті болуға тиіс F,l^a F,l^b және F,l^c белгілеулерін қоспағанда, белгілеу қара немесе қара көк түсті болуы тиіс.
2. Белгілеулердің сипаттамасы
а) «МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК ПУНКТІ» деген белгілеу
Медициналық көмек пункттерін көрсету үшін тиісті мемлекеттерде қолданылатын белгілеулер пайдаланылады. Бұл белгілеулер қызыл түсті болуы тиіс.
F,l^a F,l^b және F,l^c осы белгілеулердің үлгілері болып табылады.
b) Өзге де белгілеулер
F,2 «ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ ПУНКТІ»
Ғ,3 «ТЕЛЕФОН»
F,4 «АВТОЖАНАРМАЙ ҚҰЮ СТАНЦИЯСЫ»
F,5 «ҚОНАҚ ҮЙ немесе МОТЕЛЬ»
F,6 «МЕЙРАМХАНА»
F,7 «БУФЕТ немесе ДӘМХАНА»
F,8 «СЕЙІЛГЕ АРНАЛҒАН УЧАСКЕ»
F,9 «ЖАЯУ ЖҮРГІНШІЛЕР МАРШРУТТАРЫНЫҢ БАСТАПҚЫ ПУНКТТЕРІНЕ АРНАЛҒАН УЧАСКЕ»
F,10 «АВТОТУРИСТЕР ЛАГЕРІ (КЕМПИНГ)»
F,11 «КЕМПИНГ ҮШІН ТІРКЕМЕЛЕРДІҢ ТҰРАҚ ОРНЫ»
F,12 «АВТОТУРИСТЕР ЛАГЕРІНЕ АРНАЛҒАН УЧАСКЕ ЖӘНЕ КЕМПИНГ ҮШІН ТІРКЕМЕЛЕРДІҢ ТҰРАҚ ОРНЫ»
F,13 «ЖАСТАРҒА АРНАЛҒАН ТУРИСТІК БАЗА»

6-қосымша
ТОҚТАУҒА ЖӘНЕ ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ БЕЛГІЛЕР

А БӨЛІМІ. ТОҚТАУҒА НЕМЕСЕ ТОҚТАП ТҰРУҒА ТЫЙЫМ САЛАТЫН
НЕМЕСЕ ШЕКТЕЙТІН БЕЛГІЛЕР

Белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамасы
Бұл белгілер дөңгелек болуы тиіс; елді мекендерден тыс олардың диаметрі кемінде 0,6 м (2 фут) және елді мекендерде кемінде 0,25 м (10 дюйм) болуы тиіс. Осы қосымшада өзге нұсқаулар болмаған жағдайда олардың фоны көгілдір, жиегі мен көлбеу жолақтары қызыл болуы тиіс.
Белгілердің сипаттамасы
1. а) Тоқтап тұруға тыйым салынған жерлерді көрсету үшін «ТОҚТАП ТҰРУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,18 белгісі; ал тоқтауға және тоқтап тұруға тыйым салынатын жерлерді көрсету үшін «ТОҚТАУҒА ЖӘНЕ ТОҚТАП ТҰРУҒА ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ» деген С,19 белгісі пайдаланылады.
b) С,18 белгісі қызыл жиекті және қызыл көлденең жолақты дөңгелек белгімен алмастырылуы мүмкін, онда ақ немесе сары фонда қара бояумен Р әрпі немесе осы мемлекетте «тұрақтар» деп белгілеу үшін қолданылатын идеограмма бейнеленген.
с) Белгінің астында орналастырылатын қосымша тақтайшадағы жазбалар тыйым салуды шектеуі және жағдайларға байланысты:
і) тыйым салу қолданылатын аптаның немесе айдың күндерін немесе күннің уақытын;
іі) С,18 белгісі тоқтап тұруға тыйым салынатын уақытты немесе С,19 белгісі тоқтауға және тоқтап тұруға тыйым салынатын уақытты;
ііі) жолды пайдаланушылардың кейбір санаттарына қатысты ерекшеліктерді көрсетуі мүмкін.
d) Асыруға тыйым салынатын тоқтап тұрудың немесе тоқтаудың ұзақтығына қатысты жазбалар қосымшада тақтайшада емес, белгінің қызыл шеңберінің төменгі бөлігінде орналасуы мүмкін.
2. а) Егер тоқтап тұру жолдың кейде бір жағында, кейде екінші жағында рұқсат етілген болса, С,18 белгісінің орнына «КЕЗЕКТЕСЕТІН ТҰРАҚ» деген С,20^а немесе С,20^b белгілері пайдаланылады.
b) Тоқтап тұруға тыйым салу С,20^а белгісі жағынан тақ күндері және С,20^b белгісі жағынан жұп күндері қолданылады, бұл ретте жолдың әр жағын ауыстыру сағаты ұлттық заңнамамен белгіленеді және ол түн ортасы болуы міндетті емес. Ұлттық заңнама, сондай-ақ күнделіктіден өзге, тоқтап тұрудың кезектесу мерзімділігін белгілейді; бұл жағдайда белгідегі I және II цифрлары кезектесу кезеңдерін көрсететін, мысалы әр айдың 1-і мен 16-сы күндерін кезектестіру үшін 1-15 және 16-31 күндермен алмастырылады.
с) Конвенцияның 8-бабы 4-тармағының ережелеріне сәйкес қосымша жазбалары бар С,18 белгісі С,19, С,20^а және С,20^b белгілерін қолданбайтын мемлекеттерде пайдаланылуы мүмкін.
3. а) Ерекше жағдайларды қоспағанда, белгілер олардың дискісі жолдың осіне перпендикуляр немесе осы оське перпендикуляр жазықтыққа қатысты сәл көлбеу болып орнатылады.
b) Тоқтап тұруға қатысты барлық тыйым салулар мен шектеулер жолдың белгілер орнатылған жағында ғана қолданылады.
с) Мыналарда берілуі мүмкін:
- не шегінде тыйым салу қолданылатын ара қашықтық көрсетілетін, 7-қосымшаның 2-үлгісіне сәйкес қосымша тақтайшада;
- не осы тармақтың «е» тармақшасында қамтылған нұсқамаларға сәйкес өзге нұсқамалар болмаған жағдайда тыйым салулар белгіден бастап, жолға шығатын ең жақын жерге дейін қолданылады.
d) Тыйым салуды қолдану басталатын жерге орнатылған белгінің астында 7-қосымшада айтылған 3^а немесе 4^а үлгісіне сәйкес келетін қосымша тақтайша орналастырылуы мүмкін. Тыйым салуды қайталайтын белгілердің астында 7-қосымшада айтылған 3^b немесе 4^b үлгісіне сәйкес келетін қосымша тақтайша орналастырылуы мүмкін. Тыйым салу тоқтатылатын жерде 7-қосымшада айтылған 3^c немесе 4^c үлгісіне сәйкес келетін қосымша тақтайшасы бар тағы бір тыйым салатын белгі орналастырылуы мүмкін. 3-үлгідегі тақтайша жолдың осіне қатарлас, ал 4-үлгідегі тақтайша осы оське перпендикуляр орналастырылады. Егер 3-үлгідегі тақтайшаларда ара қашықтық көрсетілсе, олар сілтемемен көрсетілген бағыттағы тыйым салу қолданылатын қашықтықты білдіреді.
е) Егер тыйым салудың қолданылуы жолға шығатын ең жақын жерге дейін тоқтатылса, жоғарыда, «d» тармақшасында сипатталған қосымша тақтайшасы бар тыйым салудың аяқталғанын көрсететін белгі орнатылады. Алайда тыйым салу тек қысқа қашықтықта қолданылатын болса, бір ғана белгі орнатылуы мүмкін, ол:
- не шегінде осы тыйым салу қолданылатын қашықтықты көрсете отырып, қызыл түсті шеңберден,
- не 3-үлгідегі қосымша тақтайшадан тұрады.
f) Паркометрлермен жабдықталған жерлерде осы паркометрлердің болуы тұрақтың ақылы болып табылатынын және оның ұзақтығы минуттық механизмнің жұмыс уақытымен шектелетінін білдіреді.
g) Шектеулі, бірақ ақылы емес тұрақтар аймақтарында тоқтап тұруды бұл шектеу қосымша тақтайшасы бар С,18 белгілерімен емес, жол бойында орналасқан жарық бағандарында, ағаштарда және т.б. шамамен 2 м биіктікте көк жолақпен немесе жүріс бөлігінің жиегінде жолақтармен белгіленеді.
4. Оның ақылы немесе тегін екендігіне қарамастан, елді мекендерде онда тұру ұзақтығы шектелген аймаққа кіру орнын көрсету үшін «ТҰРУДЫҢ ШЕКТЕЛГЕН АЙМАҒЫ» деген С,21 белгісі қойылады. С,18 белгісі орналастырылатын осы белгінің фоны ашық түсті болуы тиіс. С,18 белгісі Е,23 белгісімен алмастырылуы мүмкін; бұл жағдайда белгінің фоны көгілдір болады.
Тақтайшаның төменгі бөлігінде қосымша тұрақтық диск немесе аймақтағы тұрақты шектеу шарттарын көрсету үшін паркометр бейнеленуі мүмкін.
Тиісті жағдайларда белгінің өзінде немесе С,21 белгісінің астында орналасқан қосымша тақтайшада шектеу күшінде болатын күндер мен сағаттар және шектеу шарттары көрсетіледі.

В БӨЛІМІ. ТОҚТАП ТҰРУҒА ҚАТЫСТЫ ПАЙДАЛЫ НҰСҚАУЛАР БЕРЕТІН
БЕЛГІЛЕР

1. «ТҰРАҚ ОРНЫ» деген белгі
Жолдың осіне қатарлас орнатылуы мүмкін «ТҰРАҚ ОРНЫ» деген Е,23 белгісі көлік құралдарының тоқтап тұруына рұқсат етілген орындарды көрсетеді. Қалқан шаршы нысанында болады. Оған тиісті мемлекетте тұрақты көрсету үшін пайдаланылатын әріп немесе идеограмма жазылады. Бұл белгінің көгілдір фоны болады.
Белгінің астында орналасатын қосымша тақтайшада немесе белгінің өзінде тұрақ орнына бағытты немесе осы орын арналған көлік құралдарының санаттарын көрсететін белгілеулер немесе жазбалар болады; бұл жазбалар рұқсат етілген тоқтап тұру ұзақтығын шектеуі мүмкін.

2. Шектеулі тоқтап тұру аймағынан шығатын жерді көрсету белгісі
Елді мекендерде тоқтап тұру ұзақтығы шектеулі аймақтан шығатын және С,18 белгісі енгізілген С,21 белгісімен белгіленген кіретін жерлерді көрсету үшін Е,24 белгісі пайдаланылады; бұл белгі ақшыл-сұр түсті С,18 белгісі және диагональ қара немесе қара-сұр түсті жолақтан, не болмаса сұр немесе осындай жолақтарды құрайтын қара қатарлас сызықтар енгізілген ақшыл шаршыдан тұрады. Егер аймаққа кіретін жерде Е,23 белгілері енгізілген С,21 белгілері орнатылса, шығатын жер диагональ қара немесе қара-сұр түсті жолақтар, не болмаса сұр немесе осындай жолақтарды құрайтын қара қатарлас сызықтар және ақшыл фондағы тұрақ дискісі бар тақтайшамен белгіленуі мүмкін.

7-қосымша
ҚОСЫМША ТАҚТАЙШАЛАР

1. Бұл тақтайшалардың ақ немесе сары фоны және қара, көк немесе қызыл жиегі болады, ал ара қашықтығы немесе ұзындығы бұл жағдайда қара немесе көк цифрлармен белгіленеді немесе тақтайшалардың қара немесе көк фоны және ақ, сары немесе қызыл жиегі болады да, ал ара қашықтығы немесе ұзындығы ақ немесе сары цифрлармен белгіленеді.
2. а) 1-ҮЛГІДЕГІ қосымша тақтайшалар белгі мен ереже қолданылатын қауіпті учаскенің немесе аймақтың басталатын жердің арасындағы ара қашықтықты көрсетеді.
b) 2-ҮЛГІДЕГІ қосымша тақтайшалар нұсқама қолданылатын қауіпті учаскенің немесе аймақтың ұзындығын көрсетеді.
с) Қосымша тақтайшалар белгілердің астында орналасады. Алайда А^ь үлгісінің ескерту белгілеріне қатысты қосымша тақтайшалар үшін қарастырылған белгілеулер де белгілердің астыңғы бөлігіне орналасуы мүмкін.
3. Тоқтап тұруға тыйым салуға немесе шектеуге қатысты 3 және 4-ҮЛГІЛЕРДІҢ қосымша тақтайшалары тиісінше 3^а, 3^b, 3^c, 4^a, 4^b және 4^c ҮЛГІСІНІҢ тақтайшалары (6-қосымшаның А бөлімінің 3-тармағын қараңыз)болып табылады.

8-қосымша
ЖОЛ ТАҢБАСЫ

I тарау
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1. Жолдың жүріс бөлігіндегі таңба (жол таңбасы) тайғақтық тудырмайтын материалдарды қолдана отырып жасалуы және жол деңгейінен 6 мм аспауы тиіс. Егер жол таңбалау үшін кнопкалар (сыналар) немесе осыған ұқсас құрылғылар қолданылса, олар жол деңгейінен 1,5 см аспауға (немесе жарыққа шағылысатын кнопкалар (сыналар) қолданылған жағдайларда, 2,5 см аспауға) тиіс; оларды пайдалану жол қозғалысы қауіпсіздігінің талаптарына сай болуы тиіс.

II тарау
ҰЗЫНА БОЙЫ ТАҢБА

А. Белгілеулердің көлемдері

2. Ұзына бойы таңбалау кезінде тұтас және үзік сызықтардың ені кемінде 0,1 м (4 дюйм) болуы тиіс.
3. Қатар жүргізілген ұзына бойғы екі сызықтың ара қашықтығы (қос сызық) 0,1 м-ден (4 дюйм) 0,18 м-ге (7 дюйм) дейін болуы тиіс.
4. Үзік сызықтар бірдей ұзындықтағы, бірдей аралықтармен бөлінген кесінділерден тұрады. Сызықтардың және олардың араларының ұзындығын айқындау кезінде жолдың осы учаскесіндегі немесе осы аймақтағы көлік құралдарының жылдамдығы назарға алынуы тиіс.
5. Елді мекендерден тыс үзік сызық ұзындығы 2 м-ден (6 фут 6 дюйм) 10 м-ге (32 фут) дейін болатын кесінділерден тұрады; осы қосымшаның 23-тармағында көрсетілген жақындауды білдіретін кесінді сызықтардың ұзындығы ара қашықтық ұзындығынан 2-3 есе артық болуы тиіс.
6. Елді мекендерде кесінділер мен олардың арасындағы аралықтардың ұзындығы елді мекендерден тыс қолданылатын кесінділер мен аралықтардың ұзындығынан кем болуы тиіс. Кесінділердің ұзындығы 1 м-ге (3 фут 4 дюйм) дейін азайтылуы мүмкін. Алайда кейбір үлкен қалалық жылдамдығы жоғары магистральдарда ұзына бойғы таңбалардың сипаттамалары елді мекендерден тыс жердегідей болуы мүмкін.

В. Қозғалыс жолақтарын белгілеу

7. Қозғалыс жолақтарын таңбалау үзік не тұтас сызықтармен не басқа тиісті құралдармен жүргізіледі.
і) Елді мекендерден тыс жерлерде
8. Екі қозғалыс жолағы бар екі жақты қозғалысы бар жолдарда жолдың жүріс бөлігінің осьтік сызығы ұзына бойғы таңбамен белгіленуі тиіс. Осьтік сызық, әдетте, үзік сызықтармен белгіленеді. Ерекше жағдайларда осы мақсатта тұтас сызық қолданылады.
9. Үш жолақты қозғалысы бар жолдарда көрінуі қалыпты учаскелерде жолақтар, әдетте, үзік сызықтармен көрсетілуге тиіс. Кейбір жекелеген жағдайларда қозғалыс қауіпсіздігін арттыру үшін тұтас сызықтар немесе тұтас сызықтармен қатар жүргізілген үзік сызықтар қолданылуы мүмкін.
10. Орталық жолақтардағы қозғалыс бағыты өзгеруі мүмкін жағдайларды қоспағанда, үш жолақты қозғалысы бар жолдарда қозғалыс бағыттарын бөлу сызығы тұтас сызықпен немесе екі тұтас сызықпен белгіленуі тиіс. Сонымен қатар қозғалыс жолақтары үзік сызықтармен белгіленуі тиіс (1а және 1b диаграммалары).
іі) Елді мекендерде
11. Елді мекендерде осы қосымшаның 8-10-тармақтарында баяндалған ұсынымдар кемінде екі қозғалыс жолағы бар екі жақты және бір жақты қозғалысы бар көшелерге қолданылады.
12. Қозғалыс жолақтары жолдың жүріс бөлігінің ені ернеулердің, қауіпсіздік аралдарының немесе бағыттаушы аралдардың болуы салдарынан шектелген пункттерінде белгіленуі тиіс.
13. Жолдың ені екі немесе бірнеше қатар көлік құралдарының қозғалысына жеткілікті үлкен жол қиылыстары (әсіресе реттелетін) маңайында қозғалыс жолақтары 2 және 3-диаграммаларға сәйкес белгіленуі тиіс. Бұл жағдайларда жолақтардың ара-жігін ажырататын сызықтар сілтемелермен толықтырылуы мүмкін (осы қосымшаның 39-тармағын қараңыз).

С. Ерекше жағдайларды белгілеу

і) Тұтас сызықтарды қолдану
14. Жол қауіпсіздігін арттыру мақсатында кейбір жол қиылыстарында осьтік үзік сызықтарды (4-диаграмма) тұтас сызықпен (5 және 6-диаграммалар) алмастыру немесе толықтыру керек.
15. Егер кері бағыттағы қозғалысқа арналған жолдың бөлігін пайдалануға тыйым салу қажеттілігі туындаса, көру қашықтығы кеміген (жолдың сынуы, бұрылыстарда және т.б.) жерлерде немесе жолдың жүріс бөлігі тарылатын немесе басқа қандай да бір ерекшеліктері бар учаскелерде көру қашықтығы ең аз М көру қашықтығынан төмен жол учаскелері үшін нұсқалатын шектеулер 7а-16^1/ диаграммаларына сәйкес жасалған тұтас сызықтармен белгіленуге тиіс. Бұл көлік құралдарының конструкциясына сәйкес келетін елдерде 7а-10b диаграммаларында көрсетілген 1 метрге тең көз деңгейіндегі биіктік 1,2 метрге дейін ұлғайтылуы мүмкін.
16. М үшін қабылдануы қажет шама жолдың сипаттамаларына қарай өзгереді. 7а, 7b, 8а, 8b, 8с және 8y диаграммаларында ара қашықтықты көру шектеулі жол бөлігінде тиісінше екі және үш қозғалыс жолағы бар жолдар үшін сызықтар салу көрсетілген. Бұл диаграммалар олар орналасқан беттің жоғары бөлігінде көрсетілген ұзына бойғы профильдерге және төмендегі 24-тармаққа сәйкес айқындалған М қашықтығына сәйкес келеді: А (немесе D) пункті көру қашықтығы М-дан кіші пункт, ал С (немесе В) көру қашықтығы қайтадан М^2/ жоғары болатын пункт болып табылады.

_________
^1/ Осы тармақта көрсетілген көру ара қашықтығы ретінде жолдың жүріс бөлігінің деңгейінен 1 метр (3 фут 4 дюйм) биіктікте орнатылған зат жүріс бөлігіндегі бақылаушыға көріну керек, оның көзі де жүріс бөлігі деңгейінен 1 метр (3 фут 4 дюйм) биіктікте болады.
^2/ 7-ші диаграммада бейнеленген таңба А және D арасында оның жанына үзік сызықты қатарластырмай, бір тұтас осьтік сызықпен алмастырылуы мүмкін. Оның алдында кемінде үш сызықтан тұратын үзік осьтік сызық жүргізілуі мүмкін. Алайда бұл жеңілдетілген белгілеу сақтықпен, тек ерекше жағдайларда ғана қолданылуға тиіс, себебі көру қашықтығына сәйкес келетін белгілі бір қашықтықта ол жүргізушінің басып озуына кедергі келтіреді. Түсініспеушілік болмау үшін мүмкіндігінше, бір бағытта немесе сол аудандағы бір типті бағыттарда екі әдісті қолдануды болдырмаған жөн.
17. АВ және СD кесінділері бірін-бірі жабатын жағдайларда, яғни егер екі бағыттағы көріну жағдайы жол ойығына жеткенге дейін, М көріну қашықтығынан жоғары болған жағдайда, үзік сызықтармен қатар түсірілген тұтас сызықтар 9, 10а және 10b диаграммаларында көрсетілгендей, түйіспейтін тәсілмен орналастырылуы тиіс.
18. 11а және 11b диаграммалары көрінуі шектеулі екі қозғалыс жолағы бар жолдың иілген учаскесінде осы гипотезадағы сызық белгілеуін көрсетеді.
19. Үш қозғалыс жолағы бар жолдарда екі әдіс қолданылуы мүмкін. Олар 8а, 8b, 8с және 8d диаграммаларында (немесе, жағдайға байланысты - 10а және 10b) көрсетілген 8а немесе 8b диаграммасы (немесе, жағдайға байланысты - 10а) екі доңғалақты көлік құралдарының қозғалысы айтарлықтай жолдарға, ал 8с және 8d диаграммалары (немесе, жағдайға байланысты - 10b) - төрт доңғалақты көлік құралдарының қозғалысы басым жолдарға қолданылады. 11с диаграммасы көрінуі шектеулі үш қозғалыс жолағы бар жолдың иілген учаскесінде сол гипотезадағы сызықтың белгіленуін көрсетеді.
20. 12, 13 және 14-диаграммаларда жолдың жүріс бөлігінің тарылуын белгілейтін сызықтар көрсетілген.
21. 8а, 8b, 8с, 8d, 10а және 10b диаграммаларындағы ауыспалы сызықтардың осьтік сызыққа қатысты көлбеу түсуі 1/20-дан аспауға тиіс.
22. Жолдың жүріс бөлігінің ені өзгерген кездегі таңбаны бейнелейтін 13 және 14-диаграммаларда, сондай-ақ тұтас сызықтың (сызықтардың) алынуын талап ететін кедергілерді көрсететін 15, 16 және 17-диаграммаларда бұл сызықтың немесе сызықтардың көлбеулігі жоғары жылдамдықты жолдарда 1/50-ден кіші басымдықта және қозғалыс жылдамдығы сағатына 50 км-ден (30 миль) аспайтын жолдарда 1/20-дан кем болуы тиіс. Сонымен қатар көлбеу тұтас сызықтардың алдында оның қолданылатын қозғалыс бағытына жолдың жүріс бөлігінің осіне параллель және автомобильдің орташа жылдамдығымен 1 секундта өте алатын қашықтық ұзындығына сәйкес тұтас сызық өтуі тиіс.
23. Жолдың қалыпты учаскесінде үзік сызықтармен қозғалыс жолақтарын белгілеу қажеттілігі болмаған жағдайда, тұтас сызықтың алдында көлік құралдарының қалыпты жылдамдығына тәуелді, яғни кемінде 50 метр қашықтықта үзік сызық болып табылатын жақындағанын көрсететін сызық болуы тиіс. Жолдың қалыпты учаскесінде қозғалыс жолақтары үзік сызықтармен белгіленген жағдайда тұтас сызықтың алдында көлік құралдарының қалыпты жылдамдығына тәуелді, яғни кемінде 50 метр қашықтықта үзік сызық болып табылатын жақындағанын көрсететін сызық болуы тиіс. Таңба сілтемемен немесе жүргізушілерге олар жүруге тиіс қозғалыс жолағын алдын ала сілтейтін бірнеше сілтемелермен толықтырылуы мүмкін.
іі) Тұтас сызықтарды қолдану шарттары
24. Тұтас сызықтар қажет немесе қажет емес жол учаскелерін белгілеу кезінде көру қашықтығын таңдау қабылдануға тиіс, сондай-ақ осы сызықтың тиісті ұзындығын белгілеу ымыра нәтижесі болып табылады. Төменде берілген кесте жақындаудың түрлі жылдамдықтарына сәйкес үшін ұсынылатын шаманы береді^3/:

Жақындау жылдамдығы М шамаларының кестесі
100 км/сағ (сағатына 60 миль) 60 м-ден (480 футтан) 320 м-ге (960
фут) дейін
80 км/сағ (сағатына 50 миль) 130 м-ден(380 футтан) 260 м-ге (760
фут) дейін
65 км/сағ (сағатына 40 миль) 90 м-ден (270 футтан) 180 м-ге (540
фут) дейін
50 км/сағ (сағатына 30 миль) 60 м-ден (180 футтан) 120 м-ге (360
фут) дейін

__________
^3/ Осы есептеуге қабылданған жақындау жылдамдықты - көлік құралдарының 85%-і асырмайтын қозғалыс жылдамдығы немесе егер ол жоғарырақ болса, негізгі жылдамдық.

25. Осы кестеде көрсетілмеген жылдамдықтар үшін тиісті М шамасы интерполяцияның немесе экстраполяцияның көмегімен есептелуі тиіс.

D. Жолдың жүріс бөлігінің шекарасын белгілейтін шектес сызықтар

26. Жолдың жүріс бөлігінің шекараларын белгілейтін сызықтар таңбасы көбіне тұтас сызықтан тұрады. Осы сызықтармен үйлесімде плиткалар, кнопкалар немесе жарық шағылыстырғыштар қолданылуы мүмкін.

Е. Кедергілерді белгілеу

27. 15, 16 және 17-диаграммаларда жолдың жүріс бөлігіндегі аралдардың немесе басқа да кедергілердің маңайына жасалуы тиіс таңбаның үлгілері бейнеленген.

F. Бұрылыс сызықтары

28. Кейбір жол қиылыстарында оң жақты қозғалысты елдерде солға бұрылу қалай жүргізілетінің немесе сол жақты қозғалысты елдерде оңға бұрылу қалай жүргізілетінің жүргізушілерге көрсету қажет.

III ТАРАУ
КӨЛДЕНЕҢ ТАҢБА

А. Жалпы ережелер

29. Жүргізушілерге жол таңбасы көрінетін көру бұрышын ескере отырып, көлденең белгілеулер ұзына бойғы белгілеулерден жалпақ болуы тиіс.

В. Тоқтау сызығы

30. Тоқтау сызығының ең кіші ені 0,2 м (8 дюйм), ал ең жоғары ені 0,6*м (24 дюйм) болуы тиіс. Ұсынылатын ені 0,3 м (12 дюйм).
31. Бұл сызық тоқтауды білдіретін жол белгісімен қатар қолданылған жағдайда, тоқтау сызығы оның тікелей алдына келіп тоқтаған жүргізуші жол қиылысының басқа кіреберістеріндегі қозғалысты еркін байқай алуына мүмкіндік беретіндей етіп жасалуы тиіс; бұл ретте басқа көлік құралдары мен жаяу жүргіншілер қозғалысынан туындайтын талаптар назарға алынуы тиіс.
32. Тоқтау сызығы ұзына бойғы сызықтармен толықтырылуға тиіс (18 және 19-диаграммаларды қараңыз). Олар жолдың жүріс бөлігінде белгіленген «ТОҚТА» деген сөзбен толықтырылуы мүмкін; мұндай таңбаның үлгілері 20 және 21-диаграммаларда берілген. «ТОҚТА» деген сөз әріптерінің жоғары төбесі мен тоқтау сызығының арасындағы қашықтық 2 м-ден (6 фут 7 дюйм) кем болмауы және 25 м-ден (82 фут 2 дюйм) аспауы тиіс.

С. Жүргізушілер жол беруге міндетті жерді белгілейтін сызықтар

33. Әрбір сызықтың ең кіші ені 0,2 м (8 дюйм), ал ең жоғары ені 0,6 м-ді (24 дюйм) құрауы тиіс; егер екі сызық болса, олардың арасындағы қашықтық кемінде 0,3 м-ді (12 дюйм) құрауы тиіс. Сызық жолда қатар орналасқан үшбұрыштармен ауыстырылуы мүмкін, олардың ұшы жол беруге міндетті жүргізуші жаққа бағытталған. Бұл үшбұрыштардың кемінде 0,4 м (16 дюйм) және 0,6 м-ден (24 дюйм) аспайтын негізі және кемінде 0,5 м (24 дюйм) және 0,7 м-ден (28 дюйм) аспайтын биіктігі болуға тиіс.
34. Көлденең таңба осы қосымшаның 31-тармағында айтылған тоқтау сызығына ұқсас жағдайларда жүргізілуі тиіс.
35. 34-тармақта көрсетілген таңба жолдың жүріс бөлігіне жасалатын және үлгісі 22-диаграммада берілген үшбұрышпен толықтырылуы мүмкін. Осы үшбұрыштың негізі мен көлденең таңбаның арасындағы қашықтық 2 м-ден (6 фут 7 дюйм) 25 м-ге (82 фут 2 дюйм) дейін болуы тиіс. Осы үшбұрыштың негізі кемінде 1 м (3 фут 4 дюйм) болуы тиіс; оның биіктігі негізінен үш есе артық болуы тиіс.
36. Бұл көлденең таңба ұзына бойғы сызықтармен толықтырылуы мүмкін.

D. Жаяу жүргіншілер өтпелері

37. Жаяу жүргіншілер өтпесі белгіленген жолақтардың ара қашықтығы кемінде осы жолақтардың еніне тең болуы және одан екі еседен артық аспауы тиіс. Бір жолақтың жалпы ені және жолақтардың арасындағы аралық 1 м-ден (3 фут 4 дюйм) 1,4 м-ге (4 фут 8 дюйм) дейін болуы тиіс. Жаяу жүргіншілер өтпесінің ұсынылатын ең кіші ені жылдамдық 60 км/сағ-пен шектелетін жолдарда 2,5 м (8 фут) және жоғарырақ жылдамдыққа рұқсат етілген немесе жылдамдық шектелмейтін жолдарда 4 м (13 фут).

Е. Велосипедшілерге арналған өтпелер

38. Велосипедшілерге арналған өтпелер қосарланған үзік сызықтармен белгіленуі тиіс. Бұл үзік сызықтар басымдылығы бойынша шаршылардан (0,4 - 0,6) х (0,4 - 0,6) м [(16-24) х (16-24) дюйм] тұруы тиіс. Бұл шаршылардың арасындағы ара қашықтық 0,4 - 0,6 м-ді (16-24 дюйм) құрауы тиіс. Өтпенің ені 1,8 м-ден (6 фут) кем болмауы тиіс. Плиткалар мен кнопкаларды қолдану ұсынылмайды.

IV ТАРАУ
ТАҢБАЛАРДЫҢ БАСҚА ТҮРЛЕРI

А. Сілтемелер

39. Жол қиылысына жақындаған кезде көлік құралдарының орын ауыстыруына мүмкіндік беретін жеткілікті қозғалыс жолақтары бар жолдарда қозғалыс үшін пайдаланылуға тиіс жолақтар жолдың жүріс бөлігінің үстіне түсірілетін сілтемелердің көмегімен (2, 3, 19 және 23-диаграммалар) көрсетілуі мүмкін. Сілтемелер, сондай-ақ бір жақты қозғалысты жолдарда қозғалыс бағытын растау үшін қолданылуы мүмкін. Бұл сілтемелердің ұзындығы 2 м-ден (6 фут 7 дюйм) кем болмауы тиіс. Сілтемелердің белгіленуі жүріс бөлігіндегі жазулармен толықтырылуы мүмкін.

В. Қатарлас көлбеу сызықтар

40. 24 және 25-диаграммаларда көлік құралдарының кіруіне тыйым салынған аймақтар мысалға келтірілген.

С. Жазбалар

41. Жолдың жүріс бөлігіндегі жазбалар қозғалысты реттеу, жолды пайдаланушыларға ескерту немесе бағыттау мақсатында қолданылуы мүмкін. Бұл ретте қолданылатын сөздер елді мекендердің атаулары не болмаса жолдардың нөмірлері, не болмаса халықаралық тұрғыда жалпыға бірдей қабылданған сөздер (мысалы: «stop», «bus», «taxi») болуы тиіс.
42. Жүргізушілерге жазбалар көрінетін өте кіші көру бұрышы салдарынан әріптер қозғалыс бағытына қарай едәуір созылыңқы болуы тиіс (20-диаграмманы қараңыз).
43. Жақындау жылдамдығы сағатына 50 км-ден (30 миль) асатын жағдайларда әріптердің ең кіші ұзындығы 2,5 м-ді (8 фут) құрауы тиіс.

D. Тоқтауға және тоқтап тұруға қатысты белгілеулер

44. Тоқтауды және тоқтап тұруды шектеулер өрнеулердегі немесе жүріс бөлігіндегі таңбамен көрсетілуі мүмкін. Тоқтап тұру орындарының шекаралары жолдың жүріс бөлігінің үстіңгі бетіне жүргізілген тиісті сызықтармен белгіленуі мүмкін.

Е. Жолдың жүріс бөлігіндегі және оған іргелес құрылыстардағы таңба

і) Көлік құралдарының тоқтап тұруы шектелген орынды көрсететін таңба
45. 26-диаграммада ирек түріндегі сызықтың үлгісі беріледі.
іі) Кедергі болатын заттардағы белгілеулер
46. Кедергіні білдіретін заттардағы белгілеулердің үлгісі 27-диаграммада келтірілген.

РҚАО-ның ескертпесі. 1а - 27 диаграммаларды қағаз мәтінен қараңыз.

9-қосымша

1-7 қосымшаларда көрсетілген сигналдық белгілер, белгілеулер мен сілтемелердің түрлі-түсті бейнелері.

РҚАО-ның ескертпесі. Суреттерді қағаз мәтінен қараңыз.

Ауғанстан үшін:
Албания үшін:
Алжир үшін:
Аргентина үшін:
Австралия үшін:
Австрия үшін:
Барбадос үшін:
Бельгия үшін:
Боливия үшін:
Ботсвана үшін:
Бразилия үшін:
Болгария үшін:
Бирма үшін:
Бурунди үшін:
Белоруссия Кеңістік Социалистік Республикасы үшін:
Камбоджа үшін:
Камерун үшін:
Канада үшін:
Орталық Африка Республикасы үшін:
Цейлон үшін:
Чад үшін:
Чили үшін:
Қытай үшін:
Колумбия үшін:
Конго (Браззавиль) үшін:
Конго Демократиялық Республикасы үшін:
Коста-Рика үшін:
Куба үшін:
Кипр үшін:
Чехословакия үшін:
Дагомей үшін:
Дания үшін:
Доминикан Республикасы үшін:
Эквадор үшін:
Сальвадор үшін:
Эфиопия үшін:
Германия Федеративтік Республикасы үшін:
Финляндия үшін:
Франция үшін:
Габон үшін:
Гамбия үшін:
Гана үшін:
Греция үшін:
Гватемала үшін:
Гвинея үшін:
Гвиана үшін:
Гаити үшін:
Әулие тағы үшін:
Гондурас үшін:
Венгрия үшін:
Исландия үшін:
Үндістан үшін:
Индонезия үшін:
Иран үшін:
Ирак үшін:
Ирландия үшін:
Израиль үшін:
Италия үшін:
Піл сүйегі жағалауы үшін:
Ямайка үшін:
Жапония үшін:
Иордания үшін:
Кения үшін:
Кувейт үшін:
Лаос үшін:
Ливан үшін:
Лесото үшін:
Либерия үшін:
Ливия үшін:
Лихтенштейн үшін:
Люксембург үшін:
Мадагаскар үшін:
Малавия үшін:
Малай Федерациясы үшін:
Мальдиви аралдары үшін:
Мали үшін:
Мальта үшін:
Мавритания үшін:
Маврикий үшін:
Мексика үшін:
Монако үшін:
Монғолия үшін:
Марокко үшін:
Непал үшін:
Нидерланды үшін:
Жаңа Зеландия үшін:
Никарагуа үшін:
Нигер үшін:
Нигерия үшін:
Норвегия үшін:
Пәкістан үшін:
Панама үшін:
Парагвай үшін:
Перу үшін:
Филиппин үшін:
Польша үшін:
Португалия үшін:
Корей Республикасы үшін:
Вьетнам Республикасы үшін:
Румыния үшін:
Руанда үшін:
Сан-Марино үшін:
Сауд Арабиясы үшін:
Сенегал үшін:
Сьерра-Леоне үшін:
Сингапур үшін:
Сомали үшін:
Оңтүстік Африка үшін:
Оңтүстік Йемен үшін:
Испания үшін:
Судан үшін:
Свазиленд үшін:
Швеция үшін:
Швейцария үшін:
Сирия үшін:
Таиланд үшін:
Того үшін:
Тринидад және Тобаго үшін:
Тунис үшін:
Түркия үшін:
Уганда үшін
Украин Кеңістік Социалистік Республикасы үшін:
Кеңістік Социалистік Республикалар Одағы үшін:
Біріккен Араб Республикасы үшін:
Ұлыбритания Біріккен корольдігі және Солтүстік Ирландия үшін:
Біріккен Танзания Республикасы үшін:
Америка Құрама Штаттары үшін:
Жоғарғы Вольта үшін:
Уругвай үшін:
Венесуэла үшін:
Самоа үшін:
Йемен үшін:
Югославия үшін:
Замбия үшін:

Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенциясының қазақ тіліндегі мәтіні орыс тіліндегі мәтінімен сәйкес келтірілді.

Қазақстан Республикасы
Мемлекеттік тіл және ақпарат
департаментінің бастығы Қ. Жұманов