ИПС "Әділет"

Вниманию пользователей!

Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ.

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, возникающие в связи с реализацией прав детей на получение и распространение информации, соответствующей их возрасту, и направлен на защиту детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) информационная продукция – продукция средств массовой информации, а также иная аудиовизуальная и (или) печатная продукция, предназначенные для неограниченного круга лиц;

2) распространение информационной продукции – деятельность по продаже, подписке, доставке, раздаче, показу, прокату и (или) аренде информационной продукции;

3) распространитель информационной продукции (далее – распространитель) – физическое или юридическое лицо, осуществляющее распространение информационной продукции по договору с ее собственником, производителем информационной продукции или на иных законных основаниях;

4) производитель информационной продукции – физическое или юридическое лицо, осуществляющее материально-техническое и (или) организационное обеспечение производства и (или) изготовления информационной продукции;

5) информационная продукция для детей – информационная продукция, соответствующая по направленности, тематике, содержанию и оформлению возрастной категории;

6) защита детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, – совокупность правовых, организационных, технических и других мер, проводимых в целях информационной безопасности детей;

7) уполномоченный орган в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию (далее – уполномоченный орган), – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

8) доступ детей к информации – право детей свободно получать и распространять информационную продукцию для детей;

9) информационная безопасность детей – обеспечение защиты прав и законных интересов детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

10) возрастная категория – категория, присваиваемая информационной продукции в порядке, определенном настоящим Законом;

11) знак возрастной категории – графическое и (или) текстовое обозначения возрастной категории;

12) возрастная классификация – процесс присвоения информационной продукции возрастной категории;

13) натуралистические описание и (или) изображение – описание и (или) изображение человека, животного, предмета, события, явления, действия (бездействия) и их последствий, фиксирующие внимание человека на деталях, анатомических подробностях и (или) физиологических либо технических процессах объекта изображения (описания);

14) информация, содержащая ненормативную лексику, – информация, содержащая бранные, вульгарные, нецензурные слова, речевые обороты и выражения.

Статья 2. Сфера действия настоящего Закона

Действие настоящего Закона не распространяется на отношения, связанные с распространением информационной продукции:

1) содержащей научную, научно-методическую, учебную, учебно-методическую, статистическую информацию;

2) относящейся к культурным ценностям в соответствии с законодательством Республики Казахстан о культуре.

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию

1. Законодательство Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Глава 2. ПРИНЦИПЫ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОЛИТИКИ, ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ, ОБЩЕСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ И УЧАСТИЕ В СФЕРЕ ЗАЩИТЫ ДЕТЕЙ ОТ ИНФОРМАЦИИ, ПРИЧИНЯЮЩЕЙ ВРЕД ИХ ЗДОРОВЬЮ И РАЗВИТИЮ

Статья 4. Принципы государственной политики в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию

Государственная политика в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, основывается на принципах:

1) обеспечения государством защиты прав и законных интересов детей с учетом психовозрастных особенностей, уязвимости от негативного влияния информационной среды;

2) системности и комплексности государственных мер по обеспечению защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

3) учета исторических и иных традиций, культурных ценностей общества и государства в целях надлежащего воспитания и полноценного развития детей;

4) допустимости ограничения законами Республики Казахстан прав детей свободно получать и распространять информацию, причиняющую вред их здоровью и развитию.

Статья 5. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан разрабатывает основные направления государственной политики в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, и организует их осуществление.

Сноска. Статья 5 - в редакции Закона РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:

1) формирует и реализует государственную политику в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

2) осуществляет межотраслевую координацию в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

3) осуществляет международное сотрудничество в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

4) утверждает правила и методику присвоения информационной продукции возрастной классификации;

5) утверждает требования к знаку возрастной категории;

6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 6 с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Компетенция государственных органов и местных исполнительных органов в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию

1. Уполномоченный орган в области масс-медиа в пределах своей компетенции:

1) реализует государственную политику в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

2) осуществляет мониторинг масс-медиа на предмет соблюдения требований настоящего Закона;

3) осуществляет государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, в масс-медиа;

4) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

2. Уполномоченный орган в области связи и информатизации в пределах своей компетенции:

2) осуществляет государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, в сетях телекоммуникаций;

3) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

3. Уполномоченный орган в области образования в пределах своей компетенции:

2) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

4. Органы внутренних дел в пределах своей компетенции:

1) реализуют государственную политику в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

2) осуществляют государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, при распространении несовершеннолетним информационной продукции, содержащей информацию, запрещенную для детей;

3) осуществляют иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

5. Местные исполнительные органы областей в пределах своей компетенции:

1) обеспечивают реализацию государственной политики в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию;

2) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

6. Местные исполнительные органы городов республиканского значения и столицы, районов, городов областного значения в пределах своей компетенции:

2) осуществляют государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, на соответствующей административно-территориальной единице, за исключением:

масс-медиа, а также информации, распространяемой посредством сетей телекоммуникаций;

распространения несовершеннолетним информационной продукции, содержащей информацию, запрещенную для детей;

3) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными Законом РК от 19.06.2024 № 94-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Общественный контроль и участие в сфере защиты детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию

1. Общественный контроль за соблюдением требований настоящего Закона осуществляется физическими лицами и некоммерческими организациями в соответствии с их уставами.

2. Физические лица и некоммерческие организации вправе:

1) осуществлять мониторинг распространения информационной продукции и доступа детей к информации, в том числе посредством создания и поддержания "горячих линий", применения технических, аппаратных и иных форм мониторинга и выявления информации, информационной продукции и действий лиц, причиняющих вред здоровью и развитию детей;

2) представлять сведения о нарушениях настоящего Закона в государственные органы и местные исполнительные органы;

3) проводить мероприятия, направленные на повышение уровня информированности детей о возможностях, потенциале, риске и угрозах распространяемой информации, а также по обучению родителей навыкам контроля за несовершеннолетним при получении и использовании им информации;

4) проводить анализ информационной грамотности среди детей и родителей;

5) осуществлять иные действия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 3. ВОЗРАСТНАЯ КЛАССИФИКАЦИЯ, ВОЗРАСТНАЯ КАТЕГОРИЯ И ЗНАК ВОЗРАСТНОЙ КАТЕГОРИИ

Статья 9. Возрастная классификация

1. Возрастная классификация осуществляется до начала распространения информационной продукции на территории Республики Казахстан:

1) собственником на информационную продукцию, произведенную и (или) изготовленную в Республике Казахстан;

2) собственником или распространителем на информационную продукцию, ввозимую (доставленную) на территорию Республики Казахстан.

Нормы настоящего пункта не распространяются на осуществление возрастной классификации фильмов.

2. При осуществлении возрастной классификации оценке подлежат:

1) тематика, жанр, содержание и художественное оформление информационной продукции;

2) особенности восприятия детьми определенной возрастной категории информации, содержащейся в информационной продукции;

3) вероятность причинения вреда здоровью и развитию ребенка.

3. Возрастная классификация осуществляется с присвоением информационной продукции следующих возрастных категорий:

1) "до 6 лет" – информационная продукция для детей, не достигших шести лет;

2) "с 6 лет" – информационная продукция для детей, достигших шести лет;

3) "с 12 лет" – информационная продукция для детей, достигших двенадцати лет;

4) "с 14 лет" – информационная продукция для детей, достигших четырнадцати лет;

5) "с 16 лет" – информационная продукция для детей, достигших шестнадцати лет;

6) "с 18 лет" – информационная продукция, содержащая информацию, запрещенную для детей.

4. Возрастная классификация фильмов осуществляется в соответствии с требованиями настоящего Закона и Закона Республики Казахстан "О кинематографии".

Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными Законом РК от 26.12.2019 № 289-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Информационная продукция возрастной категории "до 6 лет"

К информационной продукции возрастной категории "до 6 лет" относится информационная продукция, содержащая оправданные жанром и (или) сюжетом эпизодические описания и (или) изображения без натуралистических описаний и (или) изображений физического и (или) психического, и (или) психологического насилия, при условии, что в информационной продукции содержатся идея торжества добра над злом, сострадание к жертве и (или) осуждение насилия.

Статья 11. Информационная продукция возрастной категории "с 6 лет"

К информационной продукции возрастной категории "с 6 лет" относятся информационная продукция, предусмотренная статьей 10 настоящего Закона, а также информационная продукция, не содержащая описания и (или) изображения несчастных случаев, аварий, катастроф, смерти и их последствий, вызывающих у детей страх, панику или ужас, а также унижающих человеческое достоинство.

Статья 12. Информационная продукция возрастной категории "с 12 лет"

К информационной продукции возрастной категории "с 12 лет" относятся информационная продукция, предусмотренная статьей 11 настоящего Закона, а также информационная продукция, содержащая описания и (или) изображения несчастных случаев, аварий, катастроф, ненасильственной смерти без описания и (или) изображения их последствий, которые могут вызвать у детей страх, панику или ужас.

Статья 13. Информационная продукция возрастной категории "с 14 лет"

К информационной продукции возрастной категории "с 14 лет" относятся информационная продукция, предусмотренная статьей 12 настоящего Закона, а также информационная продукция, содержащая оправданные жанром и (или) сюжетом:

1) эпизодические описания и (или) изображения наркотических средств, психотропных веществ, их аналогов и прекурсоров, табачных изделий, алкогольной продукции с напоминанием об опасности их потребления, порицающие влечение к ним как провоцирующие антиобщественные и противоправные действия;

2) эпизодические описания и (или) изображения без натуралистических описаний и (или) изображений смерти человека вследствие применения силы на пути защиты прав человека и законных интересов общества и государства.

Статья 14. Информационная продукция возрастной категории "с 16 лет"

К информационной продукции возрастной категории "с 16 лет" относятся информационная продукция, предусмотренная статьей 13 настоящего Закона, а также информационная продукция, содержащая оправданные жанром и (или) сюжетом:

1) эпизодические описания и (или) изображения сюжетов самоубийства и (или) убийства человека, которые вызывают чувство сострадания к жертвам и осуждение жестокости и насилия;

2) эпизодические описания и (или) изображения сексуальных отношений людей, за исключением описания и (или) изображения действий сексуального характера.

Сноска. Статья 14 с изменением, внесенным Законом РК от 19.06.2024 № 94-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Знак возрастной категории

1. Знак возрастной категории наносится на информационную продукцию или указывается на ней распространителем путем обозначения:

1) "до 6 лет" – знака "6–" в ромбе и (или) текстового предупреждения в виде словосочетания "для детей, не достигших шести лет";

2) "с 6 лет" – знака "6+" в ромбе и (или) текстового предупреждения в виде словосочетания "для детей, достигших шести лет";

3) "с 12 лет" – знака "12+" в ромбе и (или) текстового предупреждения в виде словосочетания "для детей, достигших двенадцати лет";

4) "с 14 лет" – знака "14+" в ромбе и (или) текстового предупреждения в виде словосочетания "для детей, достигших четырнадцати лет";

5) "с 16 лет" – знака "16+" в ромбе и (или) текстового предупреждения в виде словосочетания "для детей, достигших шестнадцати лет";

6) "с 18 лет" – знака "18+" в ромбе и (или) текстового предупреждения в виде словосочетания "запрещено для детей".

2. Распространение информационной продукции без знака возрастной категории на территории Республики Казахстан не допускается, за исключением:

1) информационных, развлекательных и спортивных теле-, радиопрограмм, транслируемых в прямом эфире;

2) периодических печатных изданий, специализирующихся на распространении информации общественно-политического характера;

3) новостных, информационно-аналитических, общественно-политических телепрограмм;

4) информационной продукции, распространяемой посредством радиовещания;

5) рекламы;

6) интернет-ресурсов, кроме сетевых изданий.

Знак возрастной категории может наноситься на перечисленную в части первой настоящего пункта информационную продукцию или указываться на ней на добровольной основе.

2-1. Знак возрастной категории при распространении информационной продукции на телеканалах наносится на весь период ее трансляции.

3. В случае распространения информационной продукции, состоящей из нескольких частей, относящихся к разным возрастным категориям, знак возрастной категории должен соответствовать информационной продукции для детей старшей возрастной категории.

4. Текстовое предупреждение о возрастной категории должно соответствовать языку, на котором распространяется информационная продукция.

Сноска. Статья 15 с изменением, внесенным Законом РК от 19.06.2024 № 94-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. ТРЕБОВАНИЯ К РАСПРОСТРАНЕНИЮ ИНФОРМАЦИОННОЙ ПРОДУКЦИИ

Статья 16. Общие требования к информации и информационной продукции для детей

1. К информации, причиняющей вред здоровью и развитию детей, относится информация:

1) запрещенная Конституцией и законами Республики Казахстан;

2) запрещенная для детей настоящим Законом;

3) ограниченная для детей определенных возрастных групп законами Республики Казахстан.

2. К запрещенной для детей информации относится информация:

1) побуждающая детей к совершению действий, представляющих угрозу их жизни и (или) здоровью, в том числе к самоубийству;

2) провоцирующая детей на антиобщественные и противоправные действия;

3) содержащая специальный сексуально-эротический характер;

4) содержащая описание и (или) изображение сексуального насилия;

5) содержащая ненормативную лексику;

6) распространение которой среди детей запрещено иными законами Республики Казахстан.

3. Не допускается распространение несовершеннолетним информационной продукции, содержащей информацию, запрещенную для детей, за исключением информационной продукции, распространяемой посредством сети Интернет.

При распространении несовершеннолетним информационной продукции, содержащей информацию, запрещенную для детей, посредством сети Интернет применяются административные, технические, программные средства или иные способы ограничения доступа детей к информации.

4. Распространение информационной продукции, содержащей информацию, ограниченную для распространения среди детей определенных возрастных групп, допускается в соответствии с требованиями статей 10 – 14 настоящего Закона.

Сноска. Статья 16 с изменением, внесенным Законом РК от 19.06.2024 № 94-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Особые требования к информационной продукции, распространяемой посредством телерадиовещания

1. Информационная продукция, содержащая информацию, отнесенную настоящим Законом к возрастной категории "с 18 лет", не подлежит распространению посредством телерадиовещания с 6.00 часов до 22.00 часов по местному времени, за исключением информационной продукции, распространяемой на платной основе с применением декодирующих технических устройств.

2. Распространение информационной продукции посредством радиовещания, за исключением радиопрограмм, транслируемых в прямом эфире, сопровождается сообщением о возрастной категории радиопрограммы в начале ее трансляции.

3. При распространении информационной продукции, соответствующей статьям 10 – 14 настоящего Закона, посредством телерадиовещания в начале теле-, радиопрограммы, а также при каждом возобновлении после ее прерывания указывается знак возрастной категории или сообщается возрастная категория.

Статья 18. Особые требования к информационной продукции, распространяемой посредством сетей телекоммуникаций

Деятельность по предоставлению доступа детям к информации, распространяемой посредством сетей телекоммуникаций, в том числе сети Интернет, предоставляемого лицом во временное пользование посредством аппаратно-программного комплекса и (или) технологий, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 19. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию

Нарушение законодательства Республики Казахстан о защите детей от информации, причиняющей вред их здоровью и развитию, влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 20. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования.

Президент Республики Казахстан

Н. НАЗАРБАЕВ

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға қолайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 20-баптан қараңыз.

Осы Заң балалардың өз жасына сәйкес келетін ақпаратты алу және тарату құқықтарын іске асыруға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді және балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғауға бағытталады.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) ақпараттық өнім – бұқаралық ақпарат құралдарының өнімі, сондай-ақ адамдардың шектелмеген тобына арналған өзге де аудио-бейне және (немесе) баспа өнімі;

2) ақпараттық өнімді тарату – ақпараттық өнімді сату, оған жазылу, жеткізу, үлестіру, көрсету, прокаттау және (немесе) жалға беру жөніндегі қызмет;

3) ақпараттық өнімді таратушы (бұдан әрі – таратушы) – ақпараттық өнімді оның меншік иесімен, ақпараттық өнімді шығарушымен жасалған шарт бойынша немесе өзге де заңды негіздерде таратуды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

4) ақпараттық өнімді шығарушы – ақпараттық өнім жасауды және (немесе) дайындауды материалдық-техникалық және (немесе) ұйымдастырушылық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

5) балаларға арналған ақпараттық өнім – бағыты, тақырыбы, мазмұны және безендірілуі бойынша жас санатына сәйкес келетін ақпараттық өнім;

6) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау – балалардың ақпараттық қауіпсіздігі мақсатында жүргізілетін құқықтық, ұйымдастырушылық, техникалық және басқа да шаралар жиынтығы;

7) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

8) балалардың ақпаратқа қол жеткізуі – балаларға арналған ақпараттық өнімді балалардың еркін алу және тарату құқығы;

9) балалардың ақпараттық қауiпсiздiгі – балалардың құқықтары мен заңды мүдделерiн олардың денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғауды қамтамасыз ету;

10) жас санаты – осы Заңда айқындалған тәртіппен ақпараттық өнімге берілетін санат;

11) жас санаты белгісі – жас санатын графикалық және (немесе) мәтіндік белгілеу;

12) жас сыныптамасы – ақпараттық өнімге жас санатын беру процесі;

13) натуралистік сипаттау және (немесе) бейнелеу – адамның назарын бейнелеу (сипаттау) объектісінің бөлшектеріне, анатомиялық ерекшеліктеріне және (немесе) физиологиялық не техникалық процестеріне аударатын, адамды, жануарды, затты, оқиғаны, құбылысты, әрекетті (әрекетсіздікті) және олардың салдарын сипаттау және (немесе) бейнелеу;

14) нормативтік емес лексика бар ақпарат – былапыт, тұрпайы, бейәдеп сөздер, сөз орамдары мен тіркестер бар ақпарат.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

Осы Заңның күші:

1) ғылыми, ғылыми-әдістемелік, оқу, оқу-әдістемелік, статистикалық ақпаратты қамтитын;

2) Қазақстан Республикасының мәдениет туралы заңнамасына сәйкес мәдени құндылықтарға жатқызылатын ақпараттық өнімді таратуға байланысты қатынастарға қолданылмайды.

3-бап. Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғаннан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

2-тарау. БАЛАЛАРДЫ ДЕНСАУЛЫҒЫ МЕН ДАМУЫНА ЗАРДАБЫН ТИГІЗЕТІН АҚПАРАТТАН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТТЫҢ ҚАҒИДАТТАРЫ, МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ, ҚОҒАМДЫҚ БАҚЫЛАУ МЕН ҚАТЫСУ

4-бап. Балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың қағидаттары

Балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы мемлекеттік саясат:

1) психологиялық жас ерекшеліктерін, ақпараттық ортаның теріс ықпалына осалдығын ескере отырып, мемлекеттің балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуі;

2) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік шаралардың жүйелілігі мен кешенділігі;

3) балаларды тиісінше тәрбиелеу және толыққанды дамыту мақсатында тарихи және өзге де дәстүрлерді, қоғам мен мемлекеттің мәдени құндылықтарын ескеру;

4) Қазақстан Республикасының заңдарымен балалардың денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпаратты еркін алу және тарату құқықтарын шектеуге жол беру қағидаттарына негізделеді.

5-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының Үкіметі балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және олардың жүзеге асырылуын ұйымдастырады.

6-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:

1) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

2) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;

3) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

4) ақпараттық өнімге жас сыныптамасын беру қағидалары мен әдістемесін бекітеді;

5) жас санаты белгісіне қойылатын талаптарды бекітеді;

6) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-бап. Мемлекеттік органдардың және жергілікті атқарушы органдардың балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы құзыреті

1. Масс-медиа саласындағы уәкiлеттi орган өз құзыреті шегінде:

1) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

2) осы Заң талаптарының сақталуы тұрғысынан масс-медиаға мониторингті жүзеге асырады;

3) масс-медиада Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Байланыс және ақпараттандыру саласындағы уәкiлеттi орган өз құзыреті шегінде:

2) телекоммуникация желілерінде Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

3. Білім беру саласындағы уәкiлеттi орган өз құзыреті шегінде:

2) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

4. Ішкі істер органдары өз құзыреті шегінде:

2) балаларға тыйым салынған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнім кәмелетке толмағандарға таратылған кезде Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

5. Облыстардың жергілікті атқарушы органдары өз құзыреті шегінде:

1) балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың іске асырылуын қамтамасыз етеді;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асырады.

6. Республикалық маңызы бар қалалардың және астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары өз құзыреті шегінде:

2) мыналарды:

масс-медианы , сондай-ақ телекоммуникация желілері арқылы таратылатын ақпаратты;

балаларға тыйым салынған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнімнің кәмелетке толмағандарға таратылуын қоспағанда, тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау саласындағы қоғамдық бақылау мен қатысу

1. Осы Заң талаптарының сақталуына қоғамдық бақылауды жеке тұлғалар және коммерциялық емес ұйымдар өздерінің жарғыларына сәйкес жүзеге асырады.

2. Жеке тұлғалар және коммерциялық емес ұйымдар:

1) ақпараттық өнімнің таратылуына және балалардың ақпаратқа қол жеткізуіне мониторингті жүзеге асыруға, оның ішінде "қызу желілерді" құру және ұстау, балалардың денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпаратты, ақпараттық өнімді және тұлғалардың әрекеттерін мониторингтеу мен анықтаудың техникалық, аппараттық және өзге де нысандарын қолдану арқылы жүзеге асыруға;

2) осы Заңның бұзушылықтары туралы мәліметтерді мемлекеттік органдарға және жергілікті атқарушы органдарға ұсынуға;

3) таратылатын ақпараттың мүмкіндіктері, әлеуеті, тәуекелі мен қатерлері туралы балалардың хабардар болу деңгейін арттыруға бағытталған, сондай-ақ ата-аналарды кәмелетке толмаған адам ақпаратты алған және пайдаланған кезде оны бақылау дағдыларына үйрету жөніндегі іс-шаралар жүргізуге;

4) балалар мен ата-аналар арасында ақпараттық сауаттылыққа талдау жүргізуге;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де әрекеттерді жүзеге асыруға құқылы.

3-тарау. ЖАС СЫНЫПТАМАСЫ, ЖАС САНАТЫ ЖӘНЕ ЖАС САНАТЫ БЕЛГІСІ

9-бап. Жас сыныптамасы

1. Жас сыныптамасын:

1) Қазақстан Республикасында жасалған және (немесе) дайындалған ақпараттық өнімге – меншік иесі;

2) Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін (жеткізілген) ақпараттық өнімге меншік иесі немесе таратушы Қазақстан Республикасының аумағында ақпараттық өнімнің таратылуы басталғанға дейін жүзеге асырады.

Осы тармақтың нормалары фильмдердің жас сыныптамасын жүзеге асыруға қолданылмайды.

2. Жас сыныптамасын жүзеге асыру кезінде:

1) ақпараттық өнімнің тақырыбы, жанры, мазмұны және көркемдік безендірілуі;

2) белгілі бір жас санатындағы балалардың ақпараттық өнімде қамтылған ақпаратты қабылдау ерекшеліктері;

3) баланың денсаулығы мен дамуына зардабын тигізу ықтималдығы бағалауға жатады.

3. Жас сыныптамасы ақпараттық өнімге мынадай жас санаттары беріле отырып жүзеге асырылады:

1) "6 жасқа дейін" – алты жасқа толмаған балаларға арналған ақпараттық өнім;

2) "6 жастан бастап" – алты жасқа толған балаларға арналған ақпараттық өнім;

3) "12 жастан бастап" – он екі жасқа толған балаларға арналған ақпараттық өнім;

4) "14 жастан бастап" – он төрт жасқа толған балаларға арналған ақпараттық өнім;

5) "16 жастан бастап" – он алты жасқа толған балаларға арналған ақпараттық өнім;

6) "18 жастан бастап" – балаларға тыйым салынған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнім.

4. Фильмдердің жас сыныптамасы осы Заңның және "Кинематография туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. "6 жасқа дейін" жас санатының ақпараттық өнімі

"6 жасқа дейін" жас санатының ақпараттық өніміне, ақпараттық өнімде жақсылықтың зұлымдықты жеңіп, салтанат құру идеясы, зорлық-зомбылық құрбанына аяушылық білдіру және (немесе) зорлық-зомбылықты айыптау қамтылады деген шартпен, жанр және (немесе) сюжет тұрғысынан ақталған, физикалық және (немесе) психикалық және (немесе) психологиялық күш көрсетудің натуралистік сипаттауларсыз және (немесе) бейнелеулерсіз эпизодтық сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қамтитын ақпараттық өнім жатқызылады.

11-бап. "6 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өнімі

"6 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өніміне осы Заңның 10-бабында көзделген ақпараттық өнім, сондай-ақ балаларда қорқыныш, үрей туғызатын немесе олардың жанын түршіктіретін, сондай-ақ адами қадір-қасиетті қорлайтын жазатайым оқиғалардың, авариялардың, апаттардың, өлімнің және олардың зардаптарының сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қамтымайтын ақпараттық өнім жатқызылады.

12-бап. "12 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өнімі

"12 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өніміне осы Заңның 11-бабында көзделген ақпараттық өнім, сондай-ақ балаларда қорқыныш, үрей туғызуы немесе жанын түршіктіруі мүмкін, зардаптары сипатталмай және (немесе) бейнеленбей, жазатайым оқиғалардың, авариялардың, апаттардың, зорлықсыз өлімнің сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қамтитын ақпараттық өнім жатқызылады.

13-бап. "14 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өнімі

"14 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өніміне осы Заңның 12-бабында көзделген ақпараттық өнім, сондай-ақ жанр және (немесе) сюжет тұрғысынан ақталған, мыналарды:

1) есірткі, психотроптық заттардың, сол тектестер мен прекурсорлардың, темекі өнімдерінің, алкоголь өнімінің оларды тұтыну қауіптілігі туралы ескерте отырып, оларға әуестенуді қоғамға жат және құқыққа қайшы әрекеттерге арандату ретінде жазғыратын эпизодтық сипатталуын және (немесе) бейнеленуін;

2) адамның құқықтарын және қоғам мен мемлекеттің заңды мүдделерін қорғау жолында күш қолдану салдарынан болған адам өлімінің натуралистік сипаттаусыз және (немесе) бейнелеусіз эпизодтық сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қамтитын ақпараттық өнім жатқызылады.

14-бап. "16 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өнімі

"16 жастан бастап" жас санатының ақпараттық өніміне осы Заңның 13-бабында көзделген ақпараттық өнім, сондай-ақ жанр және (немесе) сюжет тұрғысынан ақталған, мыналарды:

1) қатыгездік пен зорлық-зомбылық құрбандарына аяушылық сезімді және қатыгездік пен зорлық-зомбылықты айыптауды туғызатын, өзін-өзі өлтіру және (немесе) адам өлтіру сюжеттерінің эпизодтық сипатталуын және (немесе) бейнеленуін;

2) сексуалдық сипаттағы әрекеттердің сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қоспағанда, адамдардың сексуалдық қарым-қатынастарының эпизодтық сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қамтитын ақпараттық өнім жатқызылады.

Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Жас санаты белгісі

1. Жас санаты белгісін таратушы ақпараттық өнімге мыналарды белгілеу арқылы түсіреді немесе онда көрсетеді:

1) "6 жасқа дейін" – ромбтағы "6–" белгісі және (немесе) "алты жасқа толмаған балаларға арналған" деген сөз тіркесі түріндегі мәтіндік ескерту;

2) "6 жастан бастап" – ромбтағы "6+" белгісі және (немесе) "алты жасқа толған балаларға арналған" деген сөз тіркесі түріндегі мәтіндік ескерту;

3) "12 жастан бастап" – ромбтағы "12+" белгісі және (немесе) "он екі жасқа толған балаларға арналған" деген сөз тіркесі түріндегі мәтіндік ескерту;

4) "14 жастан бастап" – ромбтағы "14+" белгісі және (немесе) "он төрт жасқа толған балаларға арналған" деген сөз тіркесі түріндегі мәтіндік ескерту;

5) "16 жастан бастап" – ромбтағы "16+" белгісі және (немесе) "он алты жасқа толған балаларға арналған" деген сөз тіркесі түріндегі мәтіндік ескерту;

6) "18 жастан бастап" – ромбтағы "18+" белгісі және (немесе) "балаларға тыйым салынған" деген сөз тіркесі түріндегі мәтіндік ескерту.

2. Мыналарды:

1) тікелей эфирде трансляцияланатын ақпараттық, көңіл көтеретін және спорттық теле-, радиобағдарламаларды;

2) қоғамдық-саяси сипаттағы ақпаратты таратуға маманданатын мерзімді баспа басылымдарын;

3) жаңалықты, ақпараттық-талдамалық, қоғамдық-саяси телебағдарламаларды;

4) радио хабарлары арқылы таратылатын ақпараттық өнімді;

5) жарнаманы;

6) желілік басылымдардан басқа, интернет-ресурстарды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында жас санаты белгісі жоқ ақпараттық өнімді таратуға жол берілмейді.

Жас санаты белгісі осы тармақтың бірінші бөлігінде санамаланған ақпараттық өнімге ерікті негізде түсірілуі немесе онда көрсетілуі мүмкін.

2-1. Телеарналарда ақпараттық өнімді тарату кезінде жас санаты белгісі оны таратудың бүкіл кезеңіне қойылады.

3. Әртүрлі жас санаттарына жатқызылатын бірнеше бөліктен тұратын ақпараттық өнім таратылған жағдайда, жас санаты белгісі жас санаты үлкен балаларға арналған ақпараттық өнімге сәйкес келуге тиіс.

4. Жас санаты туралы мәтіндік ескерту ақпараттық өнім таратылатын тілге сәйкес келуге тиіс.

Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-тарау. АҚПАРАТТЫҚ ӨНІМДІ ТАРАТУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР

16-бап. Балаларға арналған ақпаратқа және ақпараттық өнімге қойылатын жалпы талаптар

1. Балалардың денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпаратқа:

1) Қазақстан Республикасының Конституциясымен және заңдарымен тыйым салынған;

2) осы Заңмен балаларға тыйым салынған;

3) Қазақстан Республикасының заңдарымен белгілі бір жас топтарындағы балаларға шектеу қойылған ақпарат жатқызылады.

2. Балаларға тыйым салынған ақпаратқа:

1) балаларды өміріне және (немесе) денсаулығына қатер төндіретін әрекеттер жасауға, оның ішінде өзін-өзі өлтіруге итермелейтін;

2) балаларды қоғамға жат және құқыққа қайшы әрекеттерге арандататын;

3) арнайы сексуалдық-эротикалық сипаттағы;

4) сексуалдық зорлық-зомбылықтың сипатталуын және (немесе) бейнеленуін қамтитын;

5) нормативтік емес лексиканы қамтитын;

6) балалар арасында таратуға Қазақстан Республикасының өзге де заңдарымен тыйым салынған ақпарат жатқызылады.

3. Интернет желісі арқылы таратылатын ақпараттық өнімді қоспағанда, балаларға тыйым салынған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнімді кәмелетке толмағандарға таратуға жол берілмейді.

Балаларға тыйым салынған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнімді кәмелетке толмағандарға Интернет желісі арқылы таратқан кезде балалардың ақпаратқа қол жеткізуін шектеудің әкімшілік, техникалық, бағдарламалық құралдары немесе өзге де тәсілдері қолданылады.

4. Белгілі бір жас топтарындағы балалар арасында таратуға шектеу қойылған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнімді таратуға осы Заңның 10 – 14-баптарының талаптарына сәйкес жол беріледі.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. Телерадио хабарлары арқылы таратылатын ақпараттық өнімге қойылатын ерекше талаптар

1. Кодын ашатын техникалық құрылғылар қолданыла отырып, ақылы негізде таратылатын ақпараттық өнімді қоспағанда, осы Заңмен "18 жастан бастап" жас санатына жатқызылған ақпаратты қамтитын ақпараттық өнім жергілікті уақыт бойынша сағат 6.00-ден сағат 22.00-ге дейін телерадио хабарлары арқылы таратылмауға тиіс.

2. Тікелей эфирде трансляцияланатын радиобағдарламаларды қоспағанда, ақпараттық өнімді радио хабарлары арқылы тарату радиобағдарламаны трансляциялау басталғанда оның жас санаты туралы хабарлаумен сүйемелденеді.

3. Осы Заңның 10 – 14-баптарына сәйкес келетін ақпараттық өнімді телерадио хабарлары арқылы тарату кезінде теле-, радиобағдарлама басталғанда, сондай-ақ ол бөлінгеннен кейін әрбір қайта басталған кезде жас санаты белгісі көрсетіледі немесе жас санаты хабарланады.

18-бап. Телекоммуникация желілері арқылы таратылатын ақпараттық өнімге қойылатын ерекше талаптар

Аппараттық-бағдарламалық кешен және (немесе) технологиялар арқылы уақытша пайдалануға тұлға ұсынатын, телекоммуникация желілері, оның ішінде Интернет желісі арқылы таратылатын ақпаратқа балалардың қол жеткізуін ұсыну жөніндегі қызмет Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

19-бап. Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының балаларды денсаулығы мен дамуына зардабын тигізетін ақпараттан қорғау туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді.

20-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті