О пенсионном обеспечении гpаждан в Республике Казахстан<*> Название Закона - в редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1

Закон Казахской Советской Социалистической Республики от 17 июня 1991 года. Утратил силу - Законом Республики Казахстан от 20 июня 1997 г. N 137-1 ~Z970137 (вступает в силу с 1 января 1998 г.).

Сноска. Преамбула Закона исключена в соответствии

с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в

Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении

граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Право граждан в Республике Казахстан на

государственное пенсионное обеспечение

Граждане, проживающие на территории Республики Казахстан, в том числе иностранные граждане и лица без гражданства, имеют право на пенсионное обеспечение на условиях настоящего Закона.

Сноска. Статья 1 - с изменениями, внесенными

Законом РК "О внесении изменений и дополнений в

Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении

граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 2. Пенсионное обеспечение военнослужащих

и их семей

Условия, нормы и порядок пенсионного обеспечения военнослужащих, а также лиц начальствующего и рядового состава органов внутренних дел и членов их семей, регулируются Законом Республики Казахстан "О пенсионном обеспечении военнослужащих, лиц начальствующего и рядового состава органов внутренних дел и их семей." При этом военнослужащим срочной службы и членам их семей при определении размеров пенсий, надбавок к пенсиям и повышений пенсий применяются нормы настоящего Закона.

Также военнослужащим, лицам начальствующего и рядового состава органов внутренних дел и членам их семей предоставляется право на получение пенсий на основаниях, предусмотренных настоящим Законом. При этом все виды денежного довольствия учитываются наравне с заработной платой рабочих и служащих.

Пенсионное обеспечение прокуроров и следователей, работников научных учреждений и учебных заведений прокуратуры Республики Казахстан, имеющих классные чины, и членов их семей осуществляется в соответствии с условиями, нормами и порядком, установленным для лиц начальствующего и рядового состава органов внутренних дел.

Сноска. Статья 2 - с изменениями, внесенными Законом от 14 июля 1994 года.

Постановлением Верховного Совета Республики Казахстан от 14 июля 1994 г. действие части третьей статьи 2 не распространяется на лиц, пенсия которым назначена до 1 августа 1994 г.

Указом Президента Республики Казахстан от 2 мая 1995 г. N 2253 действие части третьей статьи 2 распространяется также на лиц, пенсия которым назначена до 1 августа 1994 г. Выплату им пенсии на новых условиях производить с 1 мая 1995 года без компенсации за 1994 год и первые четыре месяца 1995 г.

Сноска. Статья 2 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 3. Действие настоящего Закона

Настоящий Закон действует на территории Республики Казахстан. Для лиц, не получающих пенсии, а также пенсионеров, переехавших в Республику Казахстан после введения закона в действие, назначение и перерасчет трудовых пенсий на условиях настоящего Закона производятся при наличии не менее половины требуемого стажа работы (общего, льготного или специального) в Республике Казахстан.

В тех случаях, когда соглашениями (договорами) о социальном

обеспечении с другими государствами предусмотрены иные правила, чем

те, которые содержатся в настоящем Законе, соответственно

применяются правила, установленные этими соглашениями

(договорами).

Сноска. Статья 3 - в редакции Закона РК "О внесении изменений и

дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в

Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 4. Виды государственных пенсий

По настоящему Закону назначаются:

1) трудовые пенсии;

по возрасту;

по инвалидности;

по случаю потери кормильца;

за выслугу лет;

2) социальные пенсии.

Статья 5. Лица, имеющие право на трудовую

и социальную пенсии

Право на трудовую пенсию имеют лица, занятые общественно полезным трудом и иной общественно полезной деятельностью, засчитываемой в трудовой стаж (пункты "1"- "14" статьи 40 настоящего Закона), и их семьи, а также учащиеся общеобразовательных школ (часть вторая пункта "2" статьи 23 настоящего Закона).

При отсутствии достаточного стажа для получения полной трудовой пенсии граждане имеют право на пенсию при неполном стаже в порядке, определяемом настоящим Законом.

Право на социальную пенсию имеют нетрудоспособные граждане (статья 39 настоящего Закона), не располагающие требуемыми условиями для получения трудовой пенсии.

Лицам, имеющим одновременно право на различные государственные пенсии, назначается одна пенсия по их выбору.

Статья 6. Обращение за назначением пенсий

Обращение за назначением пенсии может осуществляться в любое время после возникновения права на пенсию, без ограничения каким-либо сроком.

При этом пенсии по возрасту и по инвалидности назначаются независимо от того, прекращена работа ко времени обращения за пенсией или продолжается. Пенсии за выслугу лет назначаются при оставлении работы, дающей право на эту пенсию.

Пенсионное обеспечение по настоящему Закону производится органами социальной защиты населения.

Сноска. Статья 6 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 7. Контроль профессиональных союзов за

пенсионным обеспечением трудящихся

Профессиональные союзы осуществляют в целях защиты интересов трудящихся общественный контроль за правильным применением настоящего Закона.

Статья 8. Средства на выплату пенсий

Выплата пенсий по настоящему Закону осуществляется из средств Пенсионного фонда Республики Казахстан.

Средства Пенсионного фонда Республики Казахстан не входят в состав государственного бюджета Республики Казахстан и формируются за счет средств, отчисляемых юридическими лицами, расположенными на территории Республики Казахстан, независимо от форм собственности, по утверждаемым тарифам на цели социального страхования, страховых взносов лиц, занимающихся индивидуальной трудовой деятельностью, установленных страховых взносов граждан, добровольных пожертвований граждан и организаций, других отчислений и поступлений, не противоречащих законодательству Республики Казахстан.

Пенсионный фонд Республики Казахстан входит в систему социальной защиты населения Республики Казахстан. Правительство Республики Казахстан определяет структуру, подведомственность и полномочия органов управления Пенсионного фонда и утверждает Положение о нем.

Средства Пенсионного фонда хранятся на специальном счете в государственных банках Республики Казахстан. За хранение и использование свободных остатков средств банки выплачивают Пенсионному фонду проценты, определяемые на договорных условиях.

Сноска. Статья 8 в редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1; внесены изменения согласно Закону Республики Казахстан N 134 от 19 июня 1997 года. Z970134_

Статья 9. Вопросы, относящиеся к ведению

Правительства Республики Казахстан

К ведению Правительства Республики Казахстан, помимо предусмотренных в настоящем Законе, относятся также вопросы, связанные с порядком назначения, перерасчета и выплаты пенсий, определением особенностей исчисления стажа работы отдельных категорий граждан, проведением индексаций и доплат к пенсиям, с соблюдением гарантий, установленных настоящим Законом.

Сноска. Статья 9 в редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ II. ТРУДОВЫЕ ПЕНСИИ

Подраздел 1. Пенсии по возрасту

Статья 10. Условия назначения пенсий

Право на пенсию по возрасту имеют:

мужчины - по достижении 60 лет и при стаже работы не менее 25 лет;

женщины - по достижении 55 лет и при стаже работы не менее 20 лет.

Право досрочного выхода на пенсию по возрасту в случае увольнения по сокращению штатов или численности работников предприятий, организаций, учреждений (их реорганизации, ликвидации), а также по окончании полномочий по выборной должности, при невозможности их дальнейшего трудоустройства, имеют:

мужчины - по достижении на момент увольнения возраста не менее 58 лет, при стаже работы не менее 25 лет;

женщины - по достижении на момент увольнения возраста не менее 53 лет, при стаже работы не мене 20 лет.

Порядок и условия назначения и выплаты досрочных пенсий, а также возмещения средств предприятиями, организациями, учреждениями на эти цели, определяются Правительством Республики Казахстан.

Право на пенсию по возрасту при стаже работы, определенное

частью первой настоящей статьи, имеют:

с 1 июля 1996 года мужчины - по достижении 60 лет 6 месяцев,

женщины - 55 лет 6 месяцев;

с 1 июля 1997 года мужчины - по достижении 61 года, женщины -

56 лет;

с 1 июля 1998 года мужчины - по достижении 61 года 6 месяцев,

женщины - 56 лет 6 месяцев;

с 1 июля 1999 года мужчины - по достижении 62 лет, женщины - 57

лет;

с 1 июля 2000 года мужчины - по достижении 62 лет 6 месяцев,

женщины - 57 лет 6 месяцев;

с 1 июля 2001 года и в последующие годы мужчины - по достижении

63 лет, женщины - 58 лет.

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в части второй настоящей статьи, имеющим право досрочного выхода на пенсию по возрасту, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

В случае прекращения работы пенсия по возрасту может быть назначена при наличии условий, предусмотренных частью первой настоящей статьи. При этом пенсия выплачивается в размере 60 процентов полагающейся полной пенсии (без учета надбавок на иждивенцев) до достижения возраста, определенного частью четвертой настоящей статьи.

Мужчины, находящиеся на государственной службе, при достижении ими установленного статьей 33 Конституции Республики Казахстан предельного возраста нахождения на государственной службе, в случае ее непродления и при отсутствии требуемой выслуги лет, имеют право на пенсию по возрасту при наличии условий, предусмотренных частью первой настоящей статьи, с момента прекращения государственной службы.

Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 3 июля 1992 года.

Сноска. Статья 10 - с изменениями и дополнениями, внесенными с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 11. Пенсии на льготных условиях

На льготных условиях имеют право на пенсию по возрасту независимо от места последней работы:

1) работники, занятые полный рабочий день на подземных работах, на работах с особо вредными и особо тяжелыми условиями труда, по списку N 1 производств, работ, профессий, должностей и показателей, утверждаемому Правительством Республики Казахстан, и по результатам аттестации рабочих мест:

мужчины - по достижении 50 лет и при стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанных работах;

женщины - по достижении 45 лет и при стаже работы не менее 15 лет, из них не менее 7 лет 6 месяцев на указанных работах.

Абзац пятый - исключен в соответствии с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1

2) работники, занятые полный рабочий день на других работах с вредными и тяжелыми условиями труда, - по списку N 2 производств, работ, профессий, должностей и показателей, утверждаемому Правительством Республики Казахстан, и по результатам аттестации рабочих мест:

мужчины - по достижении 55 лет и при стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев на указанных работах;

женщины - по достижении 50 лет и при стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанных работах.

Абзац девятый - исключен в соответствии с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном в обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1

3) чабаны, помощники чабанов, табунщики, верблюдоводы, скотники (пастухи) колхозах, совхозах, других предприятиях сельского хозяйства, занятые на высокогорных пастбищах, а также в пустынных и полупустынных безводных районах:

мужчины - по достижении 55 лет и при стаже указанной работы не менее 25 лет;

женщины - по достижении 50 лет и при стаже указанной работы не менее 20 лет.

Перечень высокогорных пастбищ, пустынных и полупустынных безводных районов устанавливается в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

4) работники, занятые в отгонном животноводстве:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 20 лет на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 15 лет на указанной работе.

Перечень категорий работников и участков отгонного животноводства устанавливается в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

5) трактористы-машинисты, непосредственно занятые в производстве сельскохозяйственной продукции в колхозах, совхозах, других предприятиях сельского хозяйства, - мужчины по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 20 лет на указанной работе;

6) женщины, работающие в качестве трактористов-машинистов, машинистов строительных, дорожных и погрузочно-разгрузочных машин, смонтированных на базе тракторов и экскаваторов, - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее I5 лет на указанной работе;

7) дояры и доярки (операторы машинного доения), свинари-операторы, поливальщики посевов в колхозах, совхозах, других предприятиях сельского хозяйства:

мужчины - по достижении 55 лет и при стаже указанной работы не менее 25 лет;

женщины - по достижении 50 лет и при стаже указанной работы не менее 20 лет;

8) женщины, занятые в течение полного сезона: на выращивании и сборе сахарной свеклы и риса, выращивании хлопчатника и сборе хлопка-сырца, на выращивании, уборке и послеуборочной обработке табака, - по достижении 50 лет и при стаже указанной работы не менее 20 лет;

9) женщины, работающие в качестве телятницы и птичницы, в совхозах, колхозах и других предприятиях сельского хозяйства, - по достижении 50 лет и при стаже указанной работы не менее 20 лет;

10) работницы текстильного производства, занятые на станках и машинах, - по списку производств и профессий, утверждаемому в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, - по достижении 50 лет и при стаже указанной работы не менее 20 лет;

11) водители городского пассажирского транспорта (автобусов, трамваев и троллейбусов):

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее I2 лет 6 месяцев на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанной работе;

12) женщины, работающие в качестве:

машинистов башенных кранов, - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 15 лет на указанной работе;

водители грузового автомобильного транспорта, - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанной работе;

штукатуров и маляров, занятых на строительстве, реконструкции, техническом перевооружении, реставрации и ремонте зданий, сооружений и других объектов, по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанной работе;

13) рабочие, непосредственно занятые на полировке мебели в отделочных цехах и участках предприятий мебельного производства:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанной работе.

Предприятия из средств, предназначенных на оплату труда, вносят в Пенсионный фонд Республики Казахстан плату, покрывающую расходы на выплату пенсий в соответствии с пунктами 2, 5, 7, 9, 11 - 13 настоящей статьи до достижения работником пенсионного возраста, предусмотренного статьей 10 настоящего Закона в размере: 60 процентов по пенсиям, назначенным в 1992 году, 70 процентов - в 1993 году, 80 процентов - в 1994 году, 90 процентов - в 1995 году и 100 процентов - в 1996 году.

Начиная с 1996 года, назначение и выплата пенсий в соответствии с пунктами 2, 3, 5-9, 11 - 13 настоящей статьи производятся предприятиями в порядке, определяемом коллективным Договором, - за счет собственных средств.

В период до 1996 года работникам других производств, профессий и должностей досрочные пенсии в зависимости от условий труда (но не ранее чем по достижении 55 лет мужчинами и 50 лет женщинами) могут устанавливаться по результатам аттестации рабочих мест за счет средств предприятий, предназначенных на оплату труда, которые перечисляются в Пенсионный фонд Республики Казахстан на выплату пенсий до достижения работником пенсионного возраста, предусмотренного статьей 10 настоящего Закона.

Контроль за правильностью применения списков на льготное пенсионное обеспечение и качеством проведения аттестации рабочих мест на предприятиях, подготовка предложений по совершенствованию этих списков возлагаются на республиканские органы государственной экспертизы условий труда.

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в пунктах 1-13 настоящей статьи, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

Сноска. Статья 11 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 12. Особенности пенсионного обеспечения

работников, занятых на подземных и

открытых горных работах

Работники, непосредственно занятые полный рабочий день на подземных и открытых горных работах (включая личный состав горноспасательных частей) по добыче угля, сланца, руды и других полезных ископаемых, на строительстве шахт и рудников имеют право на пенсию независимо от возраста, если они были заняты на этих работах не менее 25 лет, а работники ведущих профессий на этих работах: горнорабочие очистного забоя, проходчики, забойщики на отбойных молотках, машинисты горных выемочных машин - при условии, если они были заняты на этих работах не менее 20 лет.

Списки работ и профессий, дающих право ухода на пенсию, порядок исчисления стажа на подземных и открытых горных работах указанным работникам определяются Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Часть вторая статьи 12 - исключена в соответствии с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1. Часть третью считать частью второй.

Статья 13. Пенсии на льготных условиях лицам,

работавшим в зонах экологического

бедствия Казахской ССР

Сноска. Действие статьи 13 приостановлено до 1 января 2001 г. в соответствии с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Лица, работавшие в зонах экологического бедствия Казахской ССР, имеют право на пенсию по возрасту на льготных условиях:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы в указанных зонах не менее 25 лет;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы в указанных зонах не менее 20 лет.

Зоны экологического бедствия Казахской ССР определяются Кабинетом Министров Казахской ССР, в отдельных случаях - Кабинетом Министров СССР и Верховным Советом Казахской ССР.

Статья 14. Особенности пенсионного обеспечения

женщин, имеющих детей

Женщины, родившие пять или более детей и воспитавшие их до восьмилетнего возраста, матери инвалидов с детства, воспитавшие их до этого возраста, а также матери, являющиеся инвалидами с детства, имеют право на пенсию по возрасту по достижении 50 лет и при стаже работы не менее 20 лет с зачетом в стаж времени ухода за детьми.

К числу детей, учитываемых при назначении пенсии по возрасту на условиях настоящей статьи, могут быть отнесены и неусыновленные дети умершей матери, если в новой семье их фактическое воспитание осуществлялось до восьмилетнего возраста.

Фактическое воспитание неусыновленных детей до восьмилетнего возраста определяется в судебном порядке.

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в настоящей статье, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

Сноска. Статья 14 в редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 15. Пенсии по возрасту инвалидам войны,

другим инвалидам из числа военнослужащих

срочной службы, участникам войны и других

боевых действий, имеющим инвалидность

Военнослужащие, ставшие инвалидами вследствие ранения, контузии или увечья, полученных при защите бывшего СССР и Республики Казахстан или при исполнении иных обязанностей военной службы (служебных обязанностей), либо вследствие заболевания, связанного с пребыванием на фронте или выполнением воинского и служебного долга на территории других государств, где велись боевые действия, или полученного в период прохождения военной службы, а также военнослужащие, ставшие инвалидами вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, имевших место во время пребывания их в плену, участники войны, других боевых действий, признанные инвалидами вследствие трудового увечья, профессионального, общего заболевания или иного повреждения здоровья (за исключением случаев инвалидности, наступившей вследствие собственных противоправных действий), имеют право на пенсию:

мужчины - по достижении 55 лет и при стаже работы не менее 25 лет;

женщины - по достижении 50 лет и при стаже работы не менее 20 лет.

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в настоящей статье, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

Сноска. Статья 15 в редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 16. Пенсии слепым гражданам, лилипутам и

карликам

Слепые граждане (имеющие 1 группу инвалидности по зрению),

а также лица, больные гипофизарным нанизмом (лилипуты), и

диспропорциональные карлики имеют право на пенсию по возрасту:

мужчины - по достижении 45 лет и при стаже работы не

менее 20 лет;

женщины - по достижении 40 лет и при стаже работы не

менее 15 лет.

#

Статья 17. Пенсии за особые заслуги перед Казахской ССР

(Статья 17 утратила силу - Указом Президента РК от 23 января

1996 г. N 2788)

Статья 18. Период, на который назначается пенсия

Пенсии по возрасту назначаются пожизненно, независимо

от состояния трудоспособности.

Подраздел 2. ПЕНСИИ ПО ИНВАЛИДНОСТИ

Статья 19. Условия назначения пенсий

Пенсии по инвалидности назначаются в случае наступления инвалидности вследствие:

1) трудового увечья или профессионального заболевания;

2) общего заболевания (в том числе увечья, не связанного с работой, инвалидности с детства).

Пенсии по инвалидности назначаются независимо от того, когда наступила инвалидность: в период работы, до поступления на работу или после прекращения работы.

Статья 20. Группы инвалидности

В зависимости от степени утраты трудоспособности инвалиды подразделяются на три группы.

Причины и группы инвалидности, а также время наступления инвалидности устанавливаются медико-социальными экспертными комиссиями (МСЭК), действующими на основании Положения о них, утверждаемого Правительством Республики Казахстан и Советом Федерации профсоюзов Республики Казахстан.

Сноска. Статья 20 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 21. Стаж работы, дающий право на пенсию

Пенсии по инвалидности вследствие трудового увечья

или профессионального заболевания (статья 22) назначаются

независимо от стажа работы.

Пенсии по инвалидности вследствие общего заболевания

рабочим, служащим и членам колхозов назначаются при наличии

следующего стажа работы ко времени наступления инвалидности:

-----------------------------------------------

Возраст ! Стаж работы

! (в годах)

-----------------------------------------------

До достижения 23 лет 1

От 23 лет до достижения 26 лет 2

От 26 лет до достижения 31 года 3

От 31 года до достижения 36 лет 5

От 36 лет до достижения 41 года 7

От 41 до достижения 46 лет 9

От 46 до достижения 51 года 11

От 51 до достижения 56 лет 13

От 56 до достижения 61 года 14

От 61 года и старше 15

Если был приобретен стаж работы, необходимый для соответствующей возрастной группы, и работа продолжалась при переходе в следующую возрастную группу, то условие о стаже считается выполненным независимо от требований, установленных для следующей возрастной группы.

Лицам, ставшим инвалидами вследствие общего заболевания в период работы или после ее прекращения до достижения 20 лет, пенсии назначаются независимо от стажа работы.

При переходе с пенсии по инвалидности вследствие трудового увечья или профессионального заболевания на пенсию по инвалидности вследствие общего заболевания необходимый стаж определяется по возрасту ко времени первоначального установления инвалидности.

Статья 22. Инвалидность вследствие трудового

увечья или профессионального заболевания

Инвалидность считается наступившей вследствие трудового увечья, если несчастный случай, вызвавший инвалидность, произошел (кроме случаев собственных противоправных действий) :

1) при выполнении трудовых обязанностей (в том числе во время коминдировки), а также при совершении каких-либо действий в интересах предприятия, хотя бы и без специального поручения;

2) в пути на работу или с работы;

3) на территории предприятия или в ином месте работы в течение рабочего времени (включая и установленные перерывы), в течение времени, необходимого для приведения в порядок орудий производства, одежды и т. п. перед началом или по окончании работы;

4) вблизи предприятия или иного места работы в течение рабочего времени (включая и установленные перерывы), если нахождение там не противоречило правилам внутреннего трудового распорядка;

5) при выполнении государственных или общественных обязанностей, а также при выполнении правомерных заданий государственных органов и общественных объединений, зарегистрированных в установленном порядке, хотя бы эти задания и не были связаны с основной работой;

6) при выполнении гражданского долга по спасанию человеческой жизни, по охране государственной, коллективной собственности, собственности граждан и правопорядка.

Список профессиональных заболеваний утверждается в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан и Советом Федерации профсоюзов Республики Казахстан.

Сноска. Статья 22 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 23. Пенсии учащимся

Учащимся высших и средних специальных учебных заведений, училищ, школ и курсов по подготовке кадров, аспирантам и клиническим ординаторам, не работавшим в качестве рабочих, служащих и членов колхозов до поступления в учебное заведение, на курсы, в аспирантуру или клиническую ординатуру, пенсии назначаются:

1) при инвалидности вследствие трудового увечья или профессионального заболевания, связанных с прохождением производственного обучения, практики или практическими занятиями, - независимо от продолжительности пребывания в учебном заведении, на курсах, в аспирантуре или клинической ординатуре. При этом к инвалидности вследствие трудового увечья, связанного с прохождением производственното обучения или практики, приравнивается инвалидность, наступившая в связи с выполнением государственных, общественных обязанностей либо заданий администрации, государственных органов и общественных организаций, зарегистрированных в установленном порядке, или в связи с выполнением гражданского долга по спасанию человеческой жизни, по охране государственной, коллективной собственности граждан и правопорядка;

2) при инвалидности вследствие общего заболевания - если учащийся, аспирант или клинический ординатор обучался в учебном заведении, на курсах, в аспирантуре или клинической ординатуре в течение соответствующего срока, указанного в статье 21 настоящего Закона.

Учащимся общеобразовательных школ пенсии назначаются при инвалидности вследствие увечья, связанного с прохождением производственного обучения, практики или практическими занятиями, независимо от продолжительности обучения.

Сноска. Статья 23 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 24. Пенсии гражданам Республики Казахстан -

переселенцам из других стран

Гражданам Республики Казахстан - переселенцам из других стран, не работавшим в Республике Казахстан, пенсии назначаются:

1) по инвалидности вследствие трудового увечья или профессионального заболевания - независимо от стажа работы;

2) по инвалидности вследствие общего заболевания - при наличии стажа работы, необходимого по возрасту ко дню установления инвалидности (статья 21).

Сноска. Статья 24 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 25. Период, на который назначается пенсия

Пенсии назначаются на все время инвалидности, установленной МСЭК. Инвалидам-мужчинам старше 60 лет и женщинам старше 55 лет пенсии по инвалидности назначаются пожизненно. Переосвидетельствование этих инвалидов производится только по их заявлению.

Сноска. Статья 25 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Подраздел 3. ПЕНСИИ ПО СЛУЧАЮ ПОТЕРИ КОРМИЛЬЦА

Статья 26. Члены семьи, имеющие право на пенсию

Право на пенсию по случаю потери кормильца имеют нетрудоспособные члены семьи умершего кормильца, состоявшие на его иждивении (статья 27). При этом детям и лицам, указанным в пункте 3 настоящей статьи, пенсии назначаются независимо от того, состояли ли они на иждивении кормильца.

Родители и супруг умерщего, не состоявшие на его иждивении, также имеют право на пенсию по случаю его смерти, если впоследствии утратили источник средств к существованию.

Нетрудоспособными членами семьи считаются:

1) дети (в том числе усыновленные, пасынки и падчерицы), братья, сестры и внуки, не достигшие 18 лет и старше этого возраста, если они стали инвалидами до достижения 18 лет, при этом братья, сестры и внуки - при условии, если они не имеют трудоспособных родителей, пасынки и падчерицы - если они не получали алиментов от родителей.

Несовершеннолетние, имеющие право на пенсию по случаю потери кормильца, сохраняют это право также и при их усыновлении;

2) отец, мать (в том числе усыновители), отчим, мачеха, жена, муж, если они достигли пенсионного возраста: мужчины - 60 лет, женщины - 55 лет, либо являются инвалидами. Отчим и мачеха - при условии, если воспитывали или содержали умершего пасынка или падчерицу не менее 5 лет;

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в настоящем пункте, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

Сноска. Пункт 2 статьи 26 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

3) один из родителей или супруг либо дед, бабушка, брат или сестра, независимо от возраста и трудоспособности, если он (она) занят уходом за детьми, братьями, сестрами или внуками умершего кормильца, не достигшими 8 лет, и не работает;

4) дед и бабушка - при отсутствии лиц, которые по закону обязаны их содержать.

Учащиеся профессионально-технических училищ, средних специальных и высших учебных заведений имеют право на пенсию по случаю смерти кормильца до окончания указанных учебных заведений, но не долее, чем до достижения ими 23-летнего возраста.

Все правила настоящего Закона, касающиеся семей умерших, соответственно распространяются (поскольку не оговорено иное) и на семьи безвестно отсутствующих или объявленных умершими, если зти факты установлены в судебном порядке.

Статья 27. Члены семьи, считающиеся иждивенцами

Члены семьи умершего считаются состоявшими на его иждивении, если они находились на его полном содержании или получали от него помощь, которая была для них постоянным и основным источником средств к существованию.

Члены семьи умершего, для которых его помощь была постоянным и основным источником средств к существованию, но которые сами получают какую-либо пенсию, имеют право перейти на новую пенсию.

Статья 28. Сохранение пенсии при вступлении в

новый брак

Пенсия, назначенная по случаю смерти супруга, сохраняется и при вступлении пенсионера в новый брак.

Статья 29. Стаж работы кормильца, дающий право

на пенсию

Семье кормильца, умершего вследствие трудового увечья или профессионального заболевания, а также семье умершего пенсионера пенсия назначается независимо от стажа работы кормильца.

Пенсия по случаю потери кормильца, умершего вследствие общего заболевания или увечья, не связанного с работой, назначается, если кормилец ко дню смерти имел стаж, который был бы необходим ему для назначения пенсии по инвалидности (статья 21).

Семьям учащихся, аспирантов и клинических ординаторов, не работавших до поступления в учебное заведение, на курсы, в аспирантуру или клиническую ординатуру, пенсии назначаются соответственно на тех же основаниях, что и пенсии по инвалидности этим учащимся, аспирантам и клиническим ординаторам (статья 23).

Семьям граждан Республики Казахстан - переселенцев из других стран, если кормилец не работал в Республике Казахстан, пенсии назначаются:

1) получавшим в других странах пенсию по случаю потери кормильца - независимо от стажа работы кормильца;

2) не получавшим пенсии - при условии, если кормилец по возрасту ко дню прекращения работы имел соответствующий стаж (статья 21), а в случае смерти его вследствие трудового увечья или профессионального заболевания - независимо от стажа работы кормильца.

Сноска. Статья 29 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 3О. Право на обращение за назначением

пенсии без ограничения сроком

Семья, имеющая право на пенсию по случаю потери кормильца, может обращаться за назначением пенсии в любое время после смерти или установления в судебном порядке безвестно отсутствующим, или объявления кормильца умершим без ограничения каким-либо сроком.

Пенсии по случаю потери кормильца назначаются:

1) семьям лиц, указанных в статье 5 настоящего Закона, - независимо от того, когда умер кормилец: в период работы (учебы) или после прекращения работы (учебы);

2) семьям пенсионеров - если кормилец умер в период получения пенсии или не позднее 5 лет после прекращения выплаты пенсии.

Статья 31. Период, на который назначается пенсия

Пенсия по случаю потери кормильца устанавливается на весь период, в течение которого член семьи умершего считается нетрудоспособным согласно статье 26 настоящего Закона, а членам семьи, достигшим: мужчины 6О лет, женщины 55 лет, - пожизненно.

Статья 32. Назначение одной пенсии на всех членов семьи

На всех членов семьи, имеющих право на пенсию, назначается одна общая пенсия.

По требованию члена семьи его доля пенсии выделяется и выплачивается ему отдельно.

Выделение доли пенсии производится со дня возникновения права на пенсию по случаю потери кормильца, но не более чем за 12 месяцев перед обращением за выделением доли пенсии.

При изменении числа членов семьи, обеспечиваемых пенсией по случаю потери кормильца, пенсия соответственно увеличивается или уменьшается по числу членов семьи, имеющих право на пенсию.

Такой же пересмотр пенсии производится и в тех случаях,

когда выплата пенсии одному из членов семьи приостанавливается

или возобновляется по миновании обстоятельств, вызвавших

приостановление выплаты пенсии.

Сноска. Статья 32 - с изменениями, внесенными Законом РК "О

внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном

обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Подраздел 4. ПЕНСИИ ЗА ВЫСЛУГУ ЛЕТ

Статья 33. Основания пенсионного обеспечения за

выслугу лет

Пенсии за выслугу лет устанавливаются отдельным категориям граждан, занятых на работах, выполнение которых ведет к утрате профессиональной трудоспособности и пригодности до наступления возраста, дающего право на пенсию по возрасту.

Статья 34. Работники, имеющие право па пенсию

Право на пенсию за выслугу лет имеют:

отдельные категории работников авиации и летно-испытательного состава;

рабочие локомотивных бригад и отдельные категории работников, непосредственно осуществляющих организацию перевозок и обеспечивающих безопасность движения на железнодорожном транспорте и метрополитене;

водители грузовых автомобилей, непосредственно занятые в технологическом процессе на шахтах, в рудниках, разрезах и рудных карьерах на вывозке угля, сланца, руды, породы;

механизаторы (докеры-механизаторы) комплексных бригад на погрузочно-разгрузочных работах в портах, а также плавсостав морского, речного флота и флота рыбной промышленности (кроме судов портовых, постоянно работающих на акватории порта, служебно - вспомогательных, разъездных, пригородного и внутригородского сообщения);

работники экспедиций, партий, отрядов, участков и бригад непосредственно занятые на полевых геологоразведочных, поисковых, топографо-геодезических, геофизических, гидрографических, гидрологических, лесоустроительных и изыскательских работах;

рабочие и мастера (в том числе старшие мастера), непосредсгвенно занятые на лесозаготовках и лесосплаве, включая занятых на обслуживании механизмов и оборудования;

отдельные категории работников народного образования, здравоохранения и социальной защиты населения;

некоторые категории артистов театров и других театрально-зрелищных предприятий и коллективов.

Пенсионное обеспечение за выслугу лет государственных служащих осуществляется в соответствии с законодательством о государственной службе.

Сноска. Статья 34 - дополнена частью второй в соответствии, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 35. Условия назначения пенсии за выслугу

лет отдельным категориям работников

авиации и летно-испытательного состава

Право на пенсию за выслугу лет имеют следующие категории рабочих и служащих авиации, а также летно-испытательного состава, независимо от ведомственной подчиненности предприятий, учреждений и организаций, в которых они заняты:

1) работники летного и летно-испытательного состава при выслуге лет в этих должностях не менее 25 лет у мужчин и не менее 2О лет у женщин.

Указанные работники, уволенные с летной работы по состоянию здоровья (болезни), при наличии выслуги лет у мужчин не менее 20 лет и у женщин не менее 15 лет имеют право на пенсию пропорционально отработанному времени.

Перечень должностей работников летного состава, порядок исчисления сроков выслуги лет для назначения им пенсий, а также порядок назначения и выплаты пенсий летно-испытательному составу утверждаются в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

2) работники, осуществляющие управление воздушным движением, имеющие свидетельство диспетчера:

мужчины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев работы по непосредственному управлению полетами воздушных судов;

женщины - по достижении 45 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 1О лет работы по непосредственному управлеиию полетами воздушных судов.

В выслугу лет работникам, осуществляющим управление воздушным движением, засчитывается также работа, указанная в пункте 1 настоящей статьи;

3) инженерно-технический состав по перечню должностей и работ, утверждаемому в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы в гражданской авиации не менее 25 лет, из них не менее 20 лет в указанных должностях;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы в гражданской авиации не менее 20 лет, из них не менее 15 лет в указанных должностях.

В выслугу лет работникам инженерно-технического состава засчитывается также работа, указанная в пунктах 1 и 2 настоящей статьи.

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в пунктах 2 и 3 настоящей статьи, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

Сноска. Статья 35 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 36. Условия назначения пенсий за выслугу

лет отдельным категориям работников

других отраслей народного хозяйства

Право на пенсию за выслугу лет имеют:

1) рабочие локомотивных бригад и отдельные категории работников, непосредственно осуществляющих организацию перевозок и обеспечивающих безопасность движения на железнодорожном транспорте и метрополитенах, - по спискам профессий и должностей, утверждаемым в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

водители грузовых автомобилей, непосредственно занятые в технологическом процессе на шахтах, в рудниках, разрезах и рудных карьерах на вывозке угля, сланца, руды, породы:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 2О лет, из них не менее 10 лет на указанной работе;

2) работники экспедиций, партий, отрядов, участков и бригад, непосредственно занятые на полевых геологоразведочных, поисковых, топографо-геодезических, геофизических, гидрографических, гидрологических, лесоустроительньх и изыскательских работах:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанной работе.

При этом период работы непосредственно в полевых условиях в течение полугода или более полугода учитывается за год работы, менее полугода - по фактической продолжительности, а на сезонных работах - в соответствии со статьей 42 настоящего Закона;

3) рабочие, мастера (в том числе старшие мастера), непосредственно занятые на лесозаготовках и лесосплаве, включая занятых на обслуживании механизмов и оборудования - по списку профессий, должностей и производств, утверждаемому в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 2О лет, из них не менее 10 лет на указанной работе;

4) механизаторы (докеры-механизаторы) комплексных бригад на погрузочно-разгрузочных работах в портах:

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 2О лет на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 15 лет на указанной работе;

5) плавсостав морского, речного флота и флота рыбной промышленности (кроме судов портовых, постоянно работающих на акватории порта, служебно-вспомогательных, разъездных, пригородного и внутригородского сообщения):

мужчины - по достижении 55 лет и при общем стаже работы не менее 25 лет, из них не менее 12 лет 6 месяцев на указанной работе;

женщины - по достижении 50 лет и при общем стаже работы не менее 20 лет, из них не менее 10 лет на указанной работе;

работники отдельных видов судов, профессий и должностей плавсостава судов морского, речного флота и флота рыбной промышленности независимо от возраста - по списку, утверждаемому в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан:

мужчины - при стаже работы на этих судах по зтим профессиям и должностям не менее 25 лет;

женщины - при стаже работы на этих судах по зтим профессиям и должностям не менее 2О лет.

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года лицам, указанным в пунктах 1-5 настоящей статьи, пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев.

Сноска. Статья 36 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 37. Условия назначения пенсии за выслугу

лет отдельным категориям работников

народного образования, здравоохранения

и социального обеспечения

Сноска. Действие статьи 37 приостановлено до 1 января 2001 г. в соответствии с Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Право на пенсию за выслугу лет - по перечню учреждений, организаций и должностей, утверждаемому Правительством Республики Казахстан, имеют:

1) учителя, непосредственно занятые на педагогической работе в школах, - при стаже указанной работы не менее 25 лет;

2) врачи и другие медицинские работники, непосредственно занятые на лечебной работе, - при стаже работы по специальности: мужчины не менее 30 лет, женщины не менее 25 лет;

3) работники домов-интернатов системы социального обеспечения, непосредственно занятые обслуживанием престарелых и инвалидов, - при стаже указанной работы: мужчины не менее 30 лет, женщины не менее 25 лет.

В стаж работы по специальности указанным работникам здравоохранения включается время их военной службы по специальности, если не менее двух третий стажа, требуемого для назначения пенсии за выслугу лет, приходится на работу в должностях, дающих право на эту пенсию.

Сноска. Статья 37 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1. #

Статья 38. Условия назначения пенсии за выслугу

лет некоторым категориям артистов театров

и других театрально-зрелищных предприятий и

коллективов

Право на пенсию за выслугу лет при стаже творческой деятельности от 20 до 30 лет имеют отдельные категории артистов театров и других театрально-зрелищных предприятий и коллективов - по перечням, утверждаемым в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

В стаж творческой работы артистов театров, других театрально-зрелищных предприятий и коллективов включается время их военной службы по специальности при условии, если не менее двух третей стажа, требуемого для назначения пенсии за выслугу лет, приходится на работу в должностях, дающих право на эту пенсию.

Сноска. Статья 38 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ III. СОЦИАЛЬНЫЕ ПЕНСИИ

Статья 39. Граждане, имеющие право на пенсию

Социальные пенсии назначаются гражданам при отсутствии права на трудовую пенсию:

инвалидам I, II и III групп, в том числе инвалидам с детства;

лицам, достигшим возраста: мужчины - 63 года, женщины - 58 лет, проживающим в зонах экологического бедствия Республики Казахстан: мужчины - 60 лет, женщины - 55 лет;

Начиная с 1 июля 1996 года до 1 июля 2001 года указанным лицам пенсионный возраст каждый год увеличивается на 6 месяцев;

детям - в случае потери кормильца (пункт 1 статьи 26);

детям-инвалидам в возрасте до 16 лет.

Перечень медицинских показаний, дающих право на получение социальной пенсии на детей-инвалидов в возрасте до 16 лет, определяется в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 39 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ IV. ИСЧИСЛЕНИЕ СТАЖА РАБОТЫ

Статья 40. Виды трудовой деятельности, засчитываемой

в стаж работы

В стаж работы засчитывается работа, выполняемая на основании трудового договора на предприятиях, в учреждениях, организациях и кооперативах, независимо от используемых форм собственности и хозяйствования, а также на основании членства в колхозах и других кооперативах, независимо от характера и продолжительности работы и длительности перерыва и при условии уплаты нанимателем страховых взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан.

При исчислении стажа работы в колхозе за период после 1965 года, если член колхоза не выполнял без уважительных причин установленного минимума трудового участия в общественном хозяйстве, учитывается время работы по фактической продолжительности.

В стаж работы также засчитывается:

1) любая другая работа, на которой работник подлежал государственному социальному страхованию;

2) индивидуальная трудовая деятельность, в том числе на условиях индивидуальной (групповой) аренды или в личном крестьянском хозяйстве, - при условии уплаты страховых взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан;

3) творческая деятельность членов творческих союзов, а также других творческих работников, не являющихся членами Творческих союзов, - при условии уплаты страховых взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан.

При этом творческая деятельность членов Союза писателей ССР, Союза художников ССР, Союза композиторов ССР, Союза кинематографистов ССР, Союза театральных деятелей ССР, других творческих работников, не являющихся членами творческих союзов, но объединяемых соответствующими профессиональными комитетами, до введения в действие настоящего Закона засчитывается в стаж работы независимо от уплаты страховых взносов. В этих случаях стаж творческой деятельности устанавливается секретариатами правления творческих союзов Республики Казахстан начиная со дня опубликования или первого публичного исполнения или публичного показа произведения данного автора;

3-1) Работа в религиозных объединениях, на их предприятиях и в учреждениях до начала установления социального страхования и фактической выплаты страховых взносов независимо от оплаты страховых взносов:

Сноска. Статья 40 дополнена пунктом 3-1 Законом от 26 июня 1992 года.

4) военная служба и пребывание в партизанских отрядах и соединениях, служба в органах государственной безопасности и в органах внутренних дел;

5) служба в военизированной охране, в органах специальной связи и в горноспасательных частях, независимо от ведомственной подчиненности и наличия специального или воинского звания;

6) обучение в высших и средних специальных учебных заведениях, в училищах, школах и на курсах по подготовке кадров, повышению квалификации и переквалификации, в аспирантуре, докторантуре и клинической ординатуре, а также в очных высших и средних духовных учебных заведениях;

Сноска. Пункт 6 статьи 40 дополнен словами - Законом Республики Казахстан от 26 июня 1992 года.

7) временная нетрудоспособность, начавшаяся в период работы;

8) время ухода за инвалидом I группы, одинокими инвалидом II группы и пенсионером по возрасту, нуждающимся в посторонней помощи, а также и престарелым, достигшим 8О-летнего возраста;

9) время ухода за ребенком-инвалидом в возрасте до 16 лет, за ребенком в возрасте до 16, пострадавшим от последствий атомных испытаний, экологических бедствий или зараженным вирусом иммунодефицита либо больным СПИДом;

1О) время ухода неработающей матери за малолетними детьми, но не долее чем до достижения каждым ребенком возраста 3 лет, в пределах 9 лет в общей сложности;

11) время содержания под стражей, отбытия наказания в местах лишения свободы и ссылки граждан, необосновано привлеченных к уголовной ответственности и репрессированных, впоследствии реабилитированных;

12) время нахождения трудоспособных граждан на временно оккупированной территори бывшего СССР и лиц (независимо от возраста) - на территории других государств в период Великой Отечественной войны, куда они были насильственно вывезены, содержания в фашистских концлагерях (гетто и других местах принудительного содержания в период войны), если в указанные периоды зти лица не совершили преступлений против Родины;

13) время нахождения граждан в возрасте от 12 лет и старше в г. Ленинграде в период его блокады с 8 сентября 1941 г. по 27 января 1944 г.;

14) время нахождения на инвалидности неработающих инвалидов войны и приравненных к ним инвалидов;

15) период проживания за границей жен (мужей) работников бывших советских учреждений, учреждений Республики Казахстан и международных организаций, но не более 1О лет в общей сложности;

16) период проживания жен лиц офицерского состава, прапорщиков, мичманов и военнослужащих сверхсрочной службы с мужьями в местностях, где отсутствовала возможность их трудоустройства по специальности, но не более 1О лет.

При увеличении размера пенсии по возрасту за каждый год работы (статья 46) наряду с работой учитываются также периоды, предусмотренные пунктами 1 - 14 настоящей статьи и статьей 41 настоящего Закона. Время работы после назначения пенсии по возрасту засчитывается в стаж после увольнения пенсионера с работы, за исключением случаев, предусмотренных статьей 68 настоящего Закона.

При исчислении стажа подземной работы, дающей право на пенсию по возрасту на льготных условиях (статья 12), время нахождения на инвалидности вследствие трудового увечья или профессионального заболевания, полученных на этой работе включается в указанный стаж.

17) работа за границей при условии уплаты страховых взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан";

Сноска. Статья 40 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 41. Льготы по исчислению стажа

В льготном исчислении засчитывается в стаж:

1) военная служба в составе действующей армии в период боевых действий, в том числе при выполнении воинского долга, а также пребывание в партизанских отрядах и соединениях в период боевых действий, а также время нахождения на лечении в лечебных учреждениях вследствие военной травмы - в порядке, установленном для исчисления сроков этой службы при назначении пенсий за выслугу лет военнослужащим;

2) работа, в том числе в качестве вольнонаемного состава в воинских частях, и служба, кроме военной службы, предусмотренной пунктом 1 настоящей статьи, в годы Великой Отечественной войны - в двойном размере;

3) работа в г. Ленинграде в период его блокады в годы Великой Отечественной войны с 8 сентября 1941 г. по 27 января 1944 г. - в тройном размере;

4) время нахождения граждан в возрасте от 12 лет и старше в г. Ленинграде в период его блокады с 8 сентября 1941 г. по 27 января 1944 г - в двойном размере;

5) время пребывания лиц на территории других государств в период Великой Отечественной войны, куда они были насильственно вывезены, а также время нахождения в фашистских концлагерях (гетто и других местах принудительного содержания в период войны), если в указанные периоды зти лица не совершили преступлений против Родины, - в двойном размере;

6) время содержания под стражей, отбытия наказания в местах лишения свободы, ссылки привлечения к принудительному труду с ограничением свободы, на спецпоселении и на принудительном лечении в психиатрических учреждениях граждан, необоснованно привлеченных к уголовной ответственности, и репрессированных, впоследствии реабилитированных, - в тройном размере;

7) работа и военная служба в районах, примыкающих к Семипалатинскому испытательному полигону, в период с 29 августа 1949 г. по 5 июля 1963 г.- в тройном размере, а с 6 июля 1963 г. по 1 января 1992 г. - в полуторном размере;

8) работа в лепрозорных и противочумных учреждениях, в инфекционных учреждениях по лечению лиц, зараженных вирусом иммунодефицита человека или больных СПИДом, - в двойном размере; в учреждениях судебно-медицинской экспертизы и в паталогоанатомических отделениях лечебных учреждений - по перечню работ, утверждаемому Правительством Республики Казахстан, - в полуторном размере.

Сноска. Статья 41 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 42. Порядок включения в стаж отдельных

видов работ

Работа на водном транспорте в течение полного навигационного периода засчитывается за год работы.

Работа в течение полного сезона на предприятиях сезонных отраслей промышленности, независимо от их ведомственной подчиненности, - по списку, утверждаемому Правительством Республики Казахстан, засчитывается в стаж за год работы.

Остальные сезонные работы засчитываются в стаж работы по их фактической продолжительности.

Сноска. Статья 42 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 43. Особенности зачета стажа работы при

назначении пенсий на льготных условиях и

за выслугу лет

При назначении пенсий на льготных условиях (статьи 11 и 12) и за выслугу лет (статьи 35-38) производится взаимный зачет периодов работы, предусмотренных этими статьями, при условии, что указанные работы дают право на пенсию на аналогичных или более льготных условиях.

Для назначения пенсий на льготных условиях на основаниях, предусмотренных пунктами 3, 4, 7-9, 11-13 статьи 11, и за выслугу лет, на основаниях, предусмотренных статьей 37, необходимо, чтобы не менее половины требуемых льготного и специального стажа приходилось на работу в Республике Казахстан.

При определении права на пенсию на льготных условиях (статьи 11-13) и за выслугу лет (статьи 35-38) льготный и специальный стаж, дающий на то право, исчисляется календарно.

Сноска. Статья 43 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 44. Порядок подтверждения стажа работы

Основным документом, подтверждающим стаж работы, является трудовая книжка. При отсутствии трудовой книжки или соответствующих записей в ней трудовой стаж устанавливается на основании иных документов, содержащих сведения о периодах работы, а также справок об уплате страховых взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан.

При отсутствии документов о трудовом стаже периоды работы устанавливаются комиссиями по назначению пенсий по свидетельским показаниям. Характер работы при наличии документов о периодах работы свидетельскими показаниями не устанавливается.

Порядок подтверждения имеющегося Трудового стажа при отсутствии трудовой книжки или соответствующих записей в ней устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 44 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 45. Условия включения в стаж иностранным

гражданам времени работы за границей

Иностранным гражданам и их семьям в тех случаях, когда для назначения пенсии требуется определенный стаж, пенсии назначаются при условии, что две трети необходимого стажа приходится на работу в Республике Казахстан, если соглашениями (статья 3) не предусмотрено иное.

Сноска. Статья 45 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ V. РАЗМЕРЫ ПЕНСИЙ

Статья 46. Размеры пенсий по возрасту

Пенсии по возрасту назначаются в размере 60 процентов заработка (статьи 58 и 67). За каждый полный год работы сверх 25 лет мужчинам и 20 лет женщинам, работникам, занятым на работах, предусмотренных пунктом 1 статьи 11 и статьей 12 настоящего Закона (кроме подземных), мужчинам сверх 20 лет и женщинам сверх 15 лет пенсия увеличивается на 1 процент, подземным работникам - на 1,2 процента заработка, но не ниже, чем от расчетного показателя.

Работникам, занятым на подземных работах, предусмотренных пунктом 1 статьи 11 и статьей 12 настоящего Закона, за каждый год такой работы, дающей право на пенсию на льготных условиях, пенсия увеличивается на 1,2 процента заработка, но не ниже, чем от расчетного показателя. Другим работникам, занятым на работах, предусмотренных пунктом 1 статьи 11 и статьей 12 закона, за каждый год такой работы, дающей право на пенсию на льготных условиях, сверх 10 лет у мужчин и 7 лет 6 месяцев у женщин пенсия увеличивается на 1 процент заработка, но не ниже, чем от расчетного показателя.

Общая сумма повышения за каждый полный год работы сверх требуемого общего стажа работы, предусмотренного частью первой, и работы, предусмотренной частью второй настоящей статьи, не может превышать 40 процентов учтенного заработка.

За каждый полный календарный год отсрочки выхода на пенсию по возрасту в связи с продолжением трудовой деятельности, предусмотренной частью четвертой статьи 10, а также пунктами 1-5 части третьей статьи 40 настоящего Закона, но не более трех лет, размер пенсии увеличивается на 10 процентов основного размера пенсии, но не ниже, чем от минимального размера пенсии по возрасту. В этом случае увеличение пенсии производится сверх ограничения, предусмотренного настоящей статьей.

Минимальный размер пенсии по возрасту устанавливается в размере 100 процентов расчетного показателя для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемого в республиканском бюджете.

В тех случаях, когда пенсия по возрасту, исчисленная в размере 60 процентов заработка, не достигает минимального размера пенсии, то увеличение, предусмотренное настоящей статьей, производится к минимальному размеру пенсии по возрасту.

Если сведения о заработке полностью отсутствуют, увеличение пенсии за стаж работы производится, исходя из расчетного показателя для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемого в республиканском бюджете.

Сноска. Статья 46 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 47. Размеры пенсий по инвалидности

Пенсии по инвалидности назначаются в следующих размерах: инвалидам I группы - 65 процентов, инвалидам II группы - 60 процентов, инвалидам III группы - 40 процентов заработка (статьи 58 и 67).

Если у инвалидов I и II групп имеется трудовой стаж, необходимый для назначения пенсии по возрасту, в том числе на льготных условиях, то пенсия по инвалидности назначается в размере пенсии по возрасту при соответствующем стаже работы.

Минимальные размеры пенсий устанавливаются: по I и II группам инвалидности в размере 100 процентов, по III группе инвалидности - 5О процентов минимальной пенсии по возрасту.

Статья 48. Размеры пенсий по инвалидности

военнослужащих срочной службы

Пенсии по инвалидности военнослужащих срочной службы назначаются в следующих размерах:

1) инвалидам войны, другим инвалидам, указанным в статье 15 закона, I и II групп - 85 процентов, III группы - 50 процентов заработка (суммы денежного довольствия);

2) другим инвалидам I и II групп - 75 процентов, III группы - 40 процентов заработка (суммы денежного довольствия).

Сноска. Статья 48 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 49. Размеры пенсий по случаю потери

кормильца

Пенсии по случаю потери кормильца назначаются на каждого нетрудоспособного члена семьи в размере 4О процентов заработка кормильца (статьи 58 и 67), но не менее социальной пенсии, установленной для соответствующей категории нетрудоспособных.

Семьям, в состав которых входят дети, потерявшие обоих родителей (круглые сироты), пенсия начисляется из общей суммы заработка обоих родителей. При этом пенсия на каждого ребенка, потерявшего обоих родителей, или ребенка умершей одинокой матери не может быть менее двухкратного размера социальной пенсии.

Статья 50. Размеры пенсий за выслугу лет

Пенсии за выслугу лет назначаются в размерах, установленных статьями 46, 56 и 57 настоящего Закона для пенсий, по возрасту.

Пенсии исчисляются из среднемесячного заработка (статьи 58-60, 67), получаемого перед прекращением работы, дающей право на пенсию за выслугу лет (статьи 35-38).

Статья 51. Размеры социальных пенсий

Социальные пенсии назначаются в следующих размерах:

1) инвалидам I группы, инвалидам с детства I и II групп и детям-инвалидам в возрасте до 16 лет - 100 процентов минимального размера пенсии по возрасту (статья 46);

2) инвалидам II группы (кроме инвалидов с детства), а также лицам, достигшим возраста, установленного частью 3 статьи 39, - 80 процентов минимального размера пенсии по возрасту.

Минимальные размеры трудовых пенсий и надбавки к пенсиям определяются по указанной норме без требований возраста, установленного настоящим пунктом;

3) детям (пункт 1 статьи 26) в случае потери кормильца на каждого ребенка - 60 процентов минимального размера пенсии по возрасту;

4) инвалидам III группы - 5О процентов минимального размера пенсии по возрасту.

Статья 52. Размеры пенсий при неполном стаже

работы по возрасту

Лицам, которые не имеют достаточного для назначения полной пенсии стажа работы (часть первая статьи 1О), назначаются пенсии по возрасту при неполном стаже в размере пропорциональном имеющемуся стажу (статья 62), но не менее социальной пенсии (пункт 2 статьи 51) .

При назначении пенсий при неполном стаже не применяются льготные условия по возрасту, установленные настоящим Законом.

Сноска. Статья 52 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 53. Размеры пенсии по инвалидности при

неполном стаже работы

Инвалидам I и II групп вследствие общего заболевания, которые не имеют достаточного для назначения полной пенсии стажа работы (статья 21), назначается пенсия по инвалидности при неполном стаже в размере, пропорциональном имеющемуся стажу, но не менее социальной пенсии, установленной соответственно по I и II группам инвалидности (статья 51).

Статья 54. Размеры пенсий по случаю потери

кормильца при неполном стаже работы

Членам семьи, потерявшей кормильца, умершего вследствие общего заболевания и не имевшего стажа, достаточного для назначения полной пенсии по инвалидности (статья 21), назначается пенсия при неполном стаже в размере, пропорциональном имеющемуся стажу работы кормильца.

Семьям умерших пенсионеров, получавших пенсию при неполном стаже, пенсия назначается пропорционально стажу работы, исходя из которого была назначена пенсия умершему кормильцу.

При этом пенсия на каждого нетрудоспособного члена семьи не может быть менее социальной пенсии, установленной для соответствующей категории нетрудоспособных.

Статья 55. Минимальные размеры пенсий

матерям-героиням и многодетным матерям,

награжденным подвеской "Алтын алка"

Матерям-героиням и многодетным матерям, награжденным подвеской "Алтын алка", размеры пенсий, в том числе и при неполном стаже работы по возрасту, инвалидности и по случаю потери кормильца, устанавливаются в размере 100 процентов минимальной пенсии по возрасту;

Сноска. Статья 55 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1. #

Статья 56. Надбавки к пенсиям

К пенсиям по возрасту, инвалидности, по случаю потери кормильца, в том числе исчисленным в минимальных размерах и при неполном стаже, к социальным пенсиям устанавливаются следующие надбавки:

1) неработающим пенсионорам по возрасту и по инвалидности I и II групп, получателям социальных пенсий (кроме инвалидов III группы и детей - статья 39), имеющим на своем иждивении нетрудоспособных членов семьи (пункты 1-4 статьи 26 и статья 27), - на каждого нетрудоспособного члена семьи в размере социальной пенсии, предусмотренной для соответствующей категории нетрудоспособных;

2) инвалидам I группы, а также одиноким, нуждающимся в посторонней помощи, инвалидам II группы и пенсионерам по возрасту, другим одиноким пенсионерам, достигшим 8О лет, аналогичным категориям получателей социальных пенсий - на уход за ними в размере социальной пенсии, предусмотренной для соответствующей категории пенсионеров.

При этом принадлежность пенсионеров к одиноким и нуждающимся в посторонней помощи устанавливается комиссией по назначению пенсий.

Надбавки, предусмотренные пунктами 1 и 2 настоящей статьи, могут начисляться одновремено.

Сноска. Статья 56 - с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 57. Повышение пенсий

Повышаются:

1) пенсии по возрасту, в том числе и минимальные, инвалидам войны, участникам войны и других боевых действий при исполнении воинского долга, признанным инвалидами вследствие трудового увечья, профессионального и общего заболеваний (за исключением случаев инвалидности, наступившей вследствие противоправных действий), инвалидам из числа военнослужащих срочной службы вследствие заболевания, полученного в период прохождения военной службы - на минимальные размеры пенсий для соответствующих категорий инвалидов войны, установленных Законом Республики Казахстан "О пенсионном обеспечении военнослужащих, лиц начальствующего и рядового состава органов внутренних дел и их семей.

2) инвалидам войны, а также лицам, указанным в статье 48 настоящего Закона, пенсии по инвалидности I и II групп - на 10О процентов, III группы - на 50 процентов минимальной пенсии по возрасту;

3) пенсии по возрасту, по инвалидности, по случаю потери кормильца, в том числе и минимальные, участникам войны и других боевых действий при исполнении воинского долга (за исключением лиц, указанных в пунктах 1 и 2 настоящей статьи) - на 50 процентов минимальной пенсии по возрасту;

4) пенсии по возрасту, по инвалидности и по случаю потери кормильца, в том числе и минимальные:

лицам вольнонаемного состава действующей армии в период Великой Отечественной войны - на 2О процентов;

лицам, проживающим в зонах экологического бедствия, в том числе получателям социальных пенсий, - на 20 процентов;

лицам, указанным в пункте 5 статьи 41, а также инвалидам с детства вследствие ранения, контузии или увечья, связанных с боевыми действиями в период Великой Отечественной войны либо с их последствиями, или пострадавшим от последствий атомных испытаний, экологических бедствий, в том числе получателям социальных пенсий, - на 15 процентов минимальной пенсии по возрасту;

5) пенсии по случаю потери кормильца за погибших военнослужащих и умерших военнослужащих срочной службы вследствие заболевания, полученного в период прохождения военной службы, - на 15 процентов минимальной пенсии по возрасту.

Сноска. Пункт первый статьи 57 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ VI. ИСЧИСЛЕНИЕ ПЕНСИЙ

Статья 58. Исчисление пенсий в процентах к

среднемесячному заработку

Пенсии исчисляются по установленным нормам в процентах к среднемесячному заработку, определяемому в соответствии со статьями 59 - 61 настоящего Закона, который граждане получали перед обращением за пенсией.

При этом для расчета пенсий принимается заработок в сумме не свыше пятнадцатикратного размера расчетного показателя для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемого в республиканском бюджете.

Сноска. Часть вторая статья 58 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 59. Общий порядок определения среднемесячного

заработка

Лицам, указанным в статье 5 настоящего Закона, среднемесячный фактический заработок для исчисления пенсий берется за любые 5 лет подряд (по выбору обратившегося за пенсией) из последних 15 лет работы перед обращением за пенсией, независимо от имеющихся перерывов в работе, за исключением случаев, когда член колхоза не работал в колхозе.

Среднемесячный заработок за 5 лет определяется путем деления общей суммы заработка за 60 календарных месяцев работы подряд (в пределах последних 15 лет работы) на шестьдесят. При этом, по желанию обратившегося за пенсией, месяцы с неполным числом рабочих дней в связи с поступлением на работу или увольнением, а также в связи с отпуском по уходу за ребенком в возрасте до 3 лет исключаются из подсчета и заменяются другими, непосредственно предшествовавшими указанному периоду или следовавшему за ними.

В тех случаях, когда обратившийся за пенсией проработал (состоял членом колхоза) менее 5 лет, среднемесячный заработок определяется путем деления общей суммы заработка за календарные месяцы работы на число этих месяцев.

Если часть периода, за который исчисляется среднемесячный заработок, приходится на работу в качестве члена колхоза, а часть - на иную работу, то заработок за каждый период учитывается по правилам, установленным соответственно для членов колхозов и для других лиц (статья 6О). Общая сумма заработка в этом случае делится на шестьдесят или соответственно на фактическое число месяцев указанных периодов работы, если это число месяцев составляет менее шестидесяти.

Если работник проработал менее одного календарного месяца, то заработок за все проработанное время делится на число проработанных дней и полученная сумма умножается на число рабочих дней в месяц, исчисленное в среднем за год (25,4 - при шестидневной рабочей неделе и 21, 2 - при пятидневной рабочей неделе). В этом случае для исчисления пенсии учитывается не более двух тарифных ставок (окладов).

При назначении пенсий работникам, занятым на сезонных работах, среднемесячный фактический заработок определяется путем деления заработка за 5 полных сезонов на шестьдесят.

По желанию обратившегося за пенсией не включается в 15-летний период время работы, в течение которого он по заключению МСЭК являлся инвалидом или получал возмещение ущерба, причиненного увечьем либо иным повреждением здоровья, осуществлял уход за инвалидом 1 группы, а также одинокими инвалидом 2 группы и пенсионером по возрасту, нуждающимся в посторонней помощи, за престарелым, достигшим 8О-летнего возраста, ребенком-инвалидом до 16 лет, ребенком в возрасте до 16 лет, пострадавшим от последствий атомных испытаний, экологических бедствий или зараженным вирусом иммунодефицита либо больным СПИДом.

Сноска. Статья 59 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 60. Виды оплаты труда, учитываемые при

исчислении пенсий

Лицам при исчислении пенсий в заработок включаются все виды оплаты труда, на которые начисляются страховые взносы (кроме членов колхозов), за исключением выплат единовременного характера, не обусловленных действующей системой оплаты труда (компенсация за неиспользованный отпуск, выходное пособие и другие), перечень которых утверждается в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

При исчислении пенсии членам колхозов включается заработная плата во всех ее видах за работу в общественном хозяйстве колхоза.

Также в указанный заработок включается за соответствующие периоды пособие по временной нетрудоспособности либо сохранявшийся за работником средний заработок.

Если работник выполнял другую работу на том же или другом предприятии, то пенсия исчисляется из общего заработка по всем местам работы.

В заработок для исчисления пенсии лицам, не подлежащим государственному социальному страхованию (статья 5, пункт "5" статьи 40), включаются все виды денежного довольствия, аналогичные тем видам оплаты труда, на которые начисляются страховые взносы.

Членам колхозов, иных кооперативов, работникам совхозов и других предприятий, получающим наряду с денежной оплатой натуральную, на стоимость которой начисляются страховые взносы, эта натуральная оплата при определении среднемесячного заработка учитывается по государственным розничным ценам того периода, когда производилась оплата труда.

Сноска. Статья 60 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 61. Исчисление пенсии отдельным категориям граждан

Членам творческих союзов и другим творческим работникам (статья 5, пункт "3" статьи 40) пенсии исчисляются из авторского гонорара, рассчитываемого по государственным ставкам, за любые 5 лет подряд из последних 15 лет творческой деятельности перед обращением за пенсией. В тех случаях, если они одновременно работают на предприятиях, для исчисления пенсии учитывается за соответствующий период авторский гонорар и заработок.

Лицам, занимающимся индивидуальной трудовой деятельностью, в том числе на условиях индивидуальной (групповой) аренды у отдельных граждан по договорам (домашним работницам, няням, секретарям, машинисткам, стенографисткам, сторожам, садовникам, водителям и другим), пенсии исчисляются из фактического заработка (суммы, принятой для определения взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан).

Учащимся, аспирантам и клиническим ординаторам, работавшим до поступления в учебное заведение, на курсы, в аспирантуру или клиническую ординатуру, при исчислении пенсии по их желанию за период учебы вместо заработка может учитываться стипендия.

Сноска. Статья 61 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 62. Исчисление пенсий при неполном стаже

работы

Пенсии при неполном стаже работы назначаются в размере, пропорциональном имеющемуся стажу. Исчисление пенсии производится следующим образом: сначала определяется соответствующая полная пенсия, эта пенсия делится на число месяцев требуемого полного стажа работы, полученная сумма умножается на число месяцев имеющегося фактического стажа работы (в этом стаже период свыше 15 дней округляется до полного месяца, период до 15 дней включительно не учитывается).

Если пенсия при полном стаже полагалась бы в минимальном размере, установленном настоящим Законом, то пенсия при неполном стаже назначается пропорционально имеющемуся стажу, исходя из минимального размера пенсии, но во всех случаях в размере не менее социальной пенсии, установленной для соответствующей категории нетрудоспособных, если иное не оговорено настоящим Законом.

Статья 63. Исчисление пенсий по случаю потери

кормильца

При исчислении пенсий по случаю потери кормильца соответственно применяются статьи 58-62, 65-67 настоящего Закона.

Семьям пенсионеров пенсии исчисляются из того же заработка, из которого исчислялась пенсия кормильца.

Семьям тех пенсионеров, которые имели право на перерасчет пенсии в порядке, предусмотренном статьей 68 настоящего Закона, пенсии исчисляются из заработка, из которого был произведен или мог быть произведен перерасчет пенсии кормильца.

Статья 64. Исчисление заработка при переходе с

одной пенсии на другую

При переходе с одной пенсии на другую заработок определяется на общих основаниях (статьи 59-61 настоящего Закона). Пенсия по новому основанию может также исчисляться (по желанию пенсионера) из заработка, из которого была исчислена ранее выплачиваемая пенсия или из которого мог быть произведен перерасчет пенсии.

Статья 65. Исчисление заработка за период работы

за границей

При исчислении среднемесячного заработка работников, направленных из Республики Казахстан на работу за границу, учитывается заработная плата, которую они получали до направления за границу (статьи 58-61), либо по их выбору заработок, определяемый в соответствии со статьей 66 настоящего Закона.

Сноска. Статья 65 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 66. Исчисление пенсии гражданам Республики

Казахстан - переселенцам из других стран

Пенсии гражданам Республики Казахстан - переселенцам из других стран, не работавшим в Республике Казахстан, исчисляются из расчета среднего заработка работников соответствующей профессии и квалификации в Республике Казахстан ко времени назначения пенсии (по данным соответствующего профессионального союза).

Сноска. Статья 66 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 67. Исчисление пенсий лицам, проживающим

в районах, где к заработной плате

установлены районные коэффициенты

Лицам, проживающим в районах, где к заработной плате рабочих и служащих установлены районные коэффициенты, при назначении пенсий учитывается фактическая заработная плата, исчисленная с применением районного коэффициента.

При этом пятнадцатикратный расчетный показатель для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемый в республиканском бюджете, предусмотренный статьей 58 настоящего Закона, исчисляется также с применением районного коэффициента, установленного в данном районе для рабочих и служащих непроизводственных отраслей.

Лицам, проживающим в районах, где коэффициенты к заработной плате устанавливаются впервые или их размеры увеличиваются, производится перерасчет среднемесячного заработка, из которого исчислена пенсия, путем применения установленного (увеличенного) коэффициента с соблюдением правил, предусмотренных частью второй настоящей статьи.

При выбытии этих лиц в районы, где коэффициент к заработной плате не установлен или установлен в меньшем размере, пенсия по их выбору, исчисляется в таком же порядке, но с исключением (уменьшением) из фактического заработка выплат по районным коэффициентам, либо из заработка, исчисленного в соответствии со статьями 58 и 60 настоящего Закона.

Лицам, прибывшим на постоянное жительство в районы, указанные в части первой настоящей статьи, из других регионов страны, для которых районные коэффициенты не установлены или установлены в меньшем размере, заработок для исчисления пенсии пересчитывается путем применения районного коэффициента с соблюдением правил, действующих в данном районе.

Минимальные размеры трудовых пенсий и размеры социальных пенсий, назначаемых в районах, где к заработной плате установлены районные коэффициенты, определяются на период проживания в этих районах с применением коэффициента, действующего в данном районе для рабочих и служащих непроизводственных отраслей.

Сноска. Статья 67 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 68. Перерасчет пенсий из более высокого

заработка

Пенсионерам, проработавшим после назначения и перерасчета пенсии по возрасту или инвалидности не менее 2 лет с более высоким заработком, чем тот, из которого была исчислена пенсия, устанавливается по заявлению пенсионера новый размер пенсий, исходя из этого более высокого заработка, определяемого за последние 2 года работы перед обращением за перерасчетом пенсии в соответствии со статьями 58-61 настоящего Закона.

На тех же условиях производится перерасчет пенсии, назначенной в минимальном размере в связи с отсутствием заработка.

В случае дальнейшего роста заработка пенсионера производится по его заявлению новый перерасчет пенсии. Каждый последующий перерасчет пенсии производится не ранее чем через 2 года работы после предыдущего перерасчета. #

Статья 69. Перерасчет пенсий при неполном стаже

работы

Если пенсионер, которому при неполном стаже назначена пенсия по возрасту либо по инвалидности I или II группы, проработал после назначения пенсии не менее 2 лет, то по его заявлению производится перерасчет пенсии исходя из стажа, имеющегося ко времени перерасчета. Каждый последующий перерасчет пенсии производится не ранее, чем через 2 года работы после предыдущего перерасчета.

Если пенсионер, продолжая работать, приобрел стаж, достаточный для назначения полной пенсии, то по заявлению пенсионера производится соответствующий перерасчет пенсии независимо от того, сколько времени прошло после назначения пенсии при неполном стаже. При этом полная пенсия по инвалидности устанавливается при условии, если пенсионер имеет стаж, достаточный для назначения полной пенсии соответственно возрасту пенсионера ко времени наступления инвалидности (статья 21).

Перерасчет пенсии производится по выбору пенсионера из заработка, из которого пенсия была первоначально назначена (или впоследствии пересчитана в порядке, предусмотренном статьей 68 настоящего Закона), или из последнего заработка.

Статья 70. Перерасчет пенсии в связи с изменением

в семейном положении, поступлением

на работу или ее прекращением

В тех случаях, когда после назначения пенсии пенсионер в связи с изменением в семейном положении, поступлением на работу или ее прекращением приобретает или теряет право на надбавку на нетрудоспособных членов семьи либо размер этой надбавки подлежит изменению, производится соответствующий перерасчет пенсии.

Статья 71. Порядок начисления надбавок и повышений пенсии

Надбавки к пенсиям, установленные для неработающих пенсионеров, имеющих на своем иждивении нетрудоспособных членов семьи, начисляются на членов семьи, указанных в пунктах 1-4 статьи 26 и 27 настоящего Закона. Эти надбавки не начисляются на тех членов семьи, которые получают трудовую или социальную пенсию.

При наличии одновременно права на социальную пенсию и надбавку на нетрудоспособных членов семьи назначается по выбору обратившегося либо пенсия, либо надбавка.

При наличии в семье двух или более неработающих пенсионеров каждый нетрудоспособный член семьи, находящийся на их общем иждивении, учитывается для начисления надбавки только одному из пенсионеров по их выбору. При наличии одновременно права на различные виды повышений пенсий применяется одно - более высокое по размеру повышение пенсии, за исключением повышения, предусмотренного для лиц, проживающих в зонах экологического бедствия Республики Казахстан.

Сноска. Статья 71 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 72. Повышение минимальных размеров пенсий

и предельных размеров заработка

Минимальные размеры пенсий и предельные размеры заработка, учитываемого для исчисления пенсии (статья 58), повышаются в связи с увеличением размера расчетного показателя для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемого в республиканском бюджете.

Сноска. Статья 2 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 73. Повышение пенсий в соответствии с

изменением индекса стоимости жизни и

ростом заработной платы

Пенсии, исчисленные на условиях настоящего Закона ежегодно повышаются в соответствии с изменением индекса стоимости жизни и ростом заработой платы, но не менее чем на 10 процентов минимальной пенсии по возрасту, в порядке, определяемом законодательными актами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 73 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ VII. НАЗНАЧЕНИЕ ПЕНСИЙ

Статья 74. Порядок обращения за назначением пенсии

Заявление о назначении пенсии рабочим, служащим и членам их семей (в случае потери кормильца) подается через администрацию предприятия, учреждения, организации по месту последней работы.

Заявление о назначении пенсии членам колхозов и других кооперативов и их семьям подается через правление колхоза (кооператива).

Администрация (правление) совместно с профсоюзным комитетом в 10-дневный срок со дня поступления заявления оформляет необходимые документы о стаже и заработке и вместе с поданным заявлением и своим представлением направляет их в районный (городской) отдел социальной защиты населения по месту нахождения предприятия или организации либо по месту жительства заявителя согласно порядку, определяемому органами социальной защиты населения. По согласованию с отделом социальной защиты населения документы для назначения пенсии могут представляться и ранее наступления пенсионного возраста у рабочих, служащих и членов колхозов (кооперативов).

Если работнику, обратившемуся за назначением пенсии, отказано в представлении к назначению пенсии, ему сообщается об этом в письменной форме с указанием причин отказа.

В тех случаях, когда обратившийся за пенсией не согласен с решением администрации (правления) и профсоюзного комитета об отказе в представлении его к назначению пенсии, он может подать заявление о назначении пенсии непосредственно в районный (городской) отдел социальной защиты населения по месту нахождения предприятия или организации либо по месту жительства заявителя согласно порядку, определяемому органами социальной защиты населения.

Заявление о назначении пенсии другим гражданам и членам их семей подается непосредственно в районный (городской) отдел социальной защиты граждан по месту жительства заявителя.

Отделы социального обеспечения обязаны давать разъяснения и справки по вопросам назначения пенсий, а также содействовать заявителю в получении необходимых документов.

Отделы социальной защиты населения имеют право требовать соответствующие документы от предприятий, организаций и отдельных лиц, а также проверять в необходимых случаях обоснованность их выдачи, запрашивать в органах государственной экспертизы условий труда заключения, об обоснованности выдачи документов о занятости обращающихся за пенсией на льготных условиях на работах с особыми условиями труда.

Предприятия и организации несут материальную ответственность перед пенсионером за ущерб, причиненный ему вследствие несвоевременного представления документов к пенсии (перерасчету пенсии) или представления документов, содержащих недостоверные сведения.

В случае нанесения ущерба государству из-за представления документов с недостоверными сведениями предприятием или пенсионером, причиненный ущерб возмещается Пенсионному фонду Республики Казахстан.

Сноска. Статья 74 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 75. Органы, назначающие пенсии

Пенсии назначаются комиссиями по назначению пенсии, образуемыми акимами соответствующих административно-территориальных единиц. Наряду с другими членами в состав комиссии включается заведующий районным (городским) отделом социальной защиты населения;

По уполномочию комиссии по назначению пенсий от ее имени пенсии могут назначаться единолично членом комиссии - заведующим районным (городским) отделом социального обеспечения. Однако во всех случаях по требованию обратившегося за пенсией и других заинтерсованных лиц и организаций вопрос о назначении пенсии решается комиссией по назначению пенсий.

Сноска. Статья 75 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 76. Сроки рассмотрения документов о

назначении пенсии

Документы о назначении пенсий рассматриваются органами, назначающими пенсию (статья 75), не позднее 10 дней со дня их поступления.

Решение об отказе в назначении пенсии во всех случаях принимается только комиссией по назначению пенсий. Отдел социальной защиты населения не позднее 5 дней после вынесения соответствующего решения выдает или посылает предприятию или заявителю извещение об отказе в пенсии с указанием причины отказа и порядка обжалования и одновременно возвращает все документы.

Сноска. Статья 76 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 77. Обжалование решений комиссии по

назначению пенсии

Жалоба на решение комиссии по назначению пенсий может быть подана акиму соответствующей административно-территориальной единицы либо в районный (городской) народный суд. Орган, рассматривающий спор о праве на пенсионное обеспечение, истребует в необходимых случаях заключение вышестоящего учреждения социальной защиты населения или государственной зкспертизы условий труда.

Сноска. Статья 77 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 78. Сроки назначения пенсий

Пенсии назначаются со дня обращения за пенсией, кроме следующих случаев, когда пенсии назначаются с более раннего срока:

1) пенсии по возрасту и инвалидности назначаются со дня достижения пенсионного возраста или соответственно установления инвалидности МСЭК, если обращение за пенсией последовало не позднее 3 месяцев со дня достижения пенсионного возраста или установления инвалидности.

2) пенсии по случаю потери кормильца назначаются со дня возникновения права на пенсию, но не более чем за 12 месяцев перед обращением за пенсией.

Днем обращения за пенсией считается день приема отделом социальной защиты населения заявления (представления) о назначении пенсии со всеми необходимыми документами. Если заявление (представление) о назначении пенсии пересылается по почте и при этом прилагаются также все необходимые документы, то днем обращения за пенсией считается дата, указанная на почтовом штемпеле отправления данного заявления (представления).

В тех случаях, когда к заявлению (представлению) приложены не все необходимые документы, отдел социальной защиты населения сообщает письмом администрации предприятия или заявителю, какие документы должны быть представлены дополнительно. Если они будут представлены не позднее 3 месяцев со дня получения извещения о необходимости представления дополнительных документов, то днем обращения за пенсией считается день приема заявления (представления) о назначении пенсии или дата, указанная на почтовом штемпеле места отправления заявления (представления).

По истечении указанного срока орган, назначающий пенсию, принимает решение о назначении или отказе в назначении пенсии по имеющимся документам.

Сноска. Статья 78 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 79. Сроки перерасчета назначенной пенсии

Перерасчет назначенной пенсии производится со следующих сроков, если иное не оговорено настоящим Законом:

при возникновении права на повышение пенсии - с первого числа месяца, в котором пенсионер обратился за перерасчетом пенсии, если соответствующее заявление со всеми необходимыми документами подано им до 15-го числа включительно, и с первого числа следующего месяца, если заявление со всеми необходимыми документами подано им после 15-го числа;

при наступлении обстоятельств, влекущих уменьшение пенсии, - с первого числа следующего месяца.

Статья 80. Перевод с одной пенсии на другую

Перевод с одной пенсии на другую производится членом Комиссии по назначению пенсий - заведующим районным (городским) отделом социальной защиты населения единолично.

Перевод производится со дня подачи соответствующего заявления со всеми необходимыми документами (если их нет в пенсионном деле).

Сноска. Статья 80 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ VIII. ВЫПЛАТА ПЕНСИЙ

Статья 81. Порядок выплаты пенсий

Пенсии выплачиваются в следующем порядке:

1) неработающим пенсионерам за истекший месяц - органами социальной защиты населения по месту фактического жительства пенсионера, независимо от прописки, в пределах административно-территориальной единицы, обслуживаемой органом социальной защиты населения, выплачивающим пенсию.

Доставка и пересылка пенсий осуществляется за счет средств Пенсионного фонда Республики Казахстан;

2) работающим пенсионерам - в размере 50 процентов пенсии (без надбавки на нетрудоспособных членов семьи), если размер получаемой заработной платы превышает пятнадцатикратную величину расчетного показателя для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемого в республиканском бюджете, другим пенсионерам, а также участникам войны, всем категориям инвалидов (независимо от получаемого заработка (дохода) - в полном размере (без надбавки на нетрудоспособных членов семьи) по месту работы за счет взносов на социальное страхование.

Выплата пенсий производится за истекший месяц одновременно с выплатой заработной платы за вторую половину месяца.

При переезде пенсионера из другого государства на территорию Республики Казахстан выплата пенсии производится со дня прекращения выплаты пенсии по прежнему месту жительства, но не более чем за 6 месяцев со дня письменного обращения в отдел социальной защиты населения по новому месту жительства.

Сноска. Статья 81 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1; внесены изменения Законом Республики Казахстан N 134 от 19 июня 1997 года. Z970134_

Статья 82. Обязанность пенсионеров и руководителей предприятий

извещать отделы социальной защиты населения

об изменении условий, влияющих на выплату пенсий

Во всех случаях поступления на работу пенсионеры обязаны об этом извещать отделы социальной защиты населения.

Пенсионеры, получающие пенсию по случаю потери кормильца или надбавку к пенсии на нетрудоспособных членов семьи, обязаны также извещать отделы социальной защиты населения об изменениях в составе членов семьи, на которых выплачивается пенсия или надбавка к пенсии.

Руководители предприятий обязаны сообщать в 5-дневный срок соответствующим отделам социальной защиты населения о приеме на работу пенсионеров.

Пенсионеры и руководители предприятий в случае нарушений требований настоящей статьи несут ответственность за причиненный материальный ущерб и обязаны возместить его.

Сноска. Статья 82 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 83. Выплата пенсии по доверенности и

порядок ее оформления

Пенсия может выплачиваться по доверенности. Доверенность может быть выдана на срок не свыше трех лет.

Если срок доверенности не указан, она сохраняет силу в течение одного года со дня ее совершения.

Доверенность должна быть удостоверена в нотариальном порядке или домоуправлением, либо другой организацией жилищного хозяйства по месту жительства пенсионера, или лечебным учреждением, в котором пенсионер находится на стационарном лечении.

Статья 84. Выплата пенсии за прошлое время

Начисленные суммы пенсии, не востребованые пенсионером своевременно, выплачиваются за прошлое время не более чем за 3 года перед обращением за получением пенсии.

Суммы пенсии, не полученные своевременно по вине органа, назначающего или выплачивающего пенсию, выплачиваются за прошлое время без ограничения каким-либо сроком.

Статья 85. Срок выплаты пенсий при изменении

группы инвалидности или восстановлении

трудоспособности

В случае изменения группы инвалидности пенсия в новом размере выплачивается со дня изменения группы инвалидности.

В случае признания переосвидетельствованного трудоспособным пенсия выплачивается до конца месяца, в котором он признан трудоспособным, но не более, чем до дня, по который установлена инвалидность.

Статья 86. Условия возобновления выплаты пенсии

при перерывах в инвалидности

Если инвалид не явился во МСЭК на переосвидетельствование в назначенный для этого срок, то выплата пенсии ему приостанавливается, а в случае признания его вновь инвалидом возобновляется со дня приостановления, но не более чем за один месяц.

При пропуске срока переосвидетельствования по уважительной причине выплата пенсии на основании решения комиссии по назначению пенсий производится со дня приостановления выплаты до дня переосвидетельствования, но не более, чем за 3 года, если МСЭК признает его за этот период инвалидом. При этом если при переосвидетельствовании инвалид переведен в другую группу инвалидности (более высокую или более низкую), то пенсия за указанное время выплачивается по прежней группе.

Если выплата пенсии инвалиду, утратившему трудоспособность вследствие общего заболевания, была прекращена ввиду восстановления трудоспособности или если он не получал пенсию вследствие неявки на переосвидетельствование без уважительных причин, то в случае последующего признания его инвалидом выплата ранее назначенной пенсии возобновляется со дня установления инвалидности вновь при условии, если после прекращения выплаты пенсии прошло не более 5 лет. Если прошло более 5 лет, пенсия назначается вновь на общих основаниях.

Сноска. Статья 86 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 87. Выплата пенсий в период пребывания на

стационарном лечении

За время пребывания пенсионера на стационарном лечении в больнице, клинике, госпитале и других лечебных учреждениях, а также в лепрозории пенсия выплачивается полностью.

Статья 88. Выплата пенсий лицам, проживающим в

домах интернатах для престарелых и

инвалидов

Пенсионерам, проживающим в домах-интернатах (пансионатах) для престарелых и инвалидов, выплачивается 30 процентов назначенной пенсии, но не менее 30 процентов минимальной пенсии по возрасту в месяц. В тех случаях, когда размер их пенсии превышает стоимость содержания в этих домах-интернатах (пансионатах), выплачивается разница между пенсией и стоимостью содержания, но не менее 30 процентов назначенной пенсии и не менее 30 процентов минимальной пенсии по возрасту в месяц. Если у пенсионера, проживающего в доме-интернате (пансионате) для престарелых и инвалидов, имеются нетрудоспособные члены семьи, состоящие на его иждивении (статьи 26 и 27), то пенсия выплачивается в следующем порядке: 30 процентов пенсии, но не менее 30 процентов минимальной пенсии по возрасту, выплачивается самому пенсионеру, а остальная часть пенсии, но не более 50

процентов назначенного размера, выплачивается указанным членам

семьи.

Статья 89. Выплата пенсии на время лишения свободы

В случае лишения пенсионера свободы выплата назначенной пенсии

на время лишения свободы производится в размере 10 процентов

назначенной пенсии, но не менее 20 процентов минимальной пенсии по

возрасту в месяц.

Статья 90. Выплата пенсии по случаю потери кормильца

детям, находящимся на полном государственном

обеспечении

Детям - круглым сиротам за период нахождения на полном

государственном содержании пенсии выплачиваются в полном

размере.

Другим детям, находящимся на полном государственном

содержании, выплачивается 50 процентов назначенной пенсии,

но не менее 50 процентов минимальной пенсии по возрасту в

месяц.

Статья 91. Выплата недополученной пенсии в связи

со смертью пенсионера и выплата пособия на

погребение

Суммы пенсии, причитающиеся пенсионеру и оставшиеся недополученными в связи с его смертью, не включаются в состав наследства и выплачиваются тем членам его семьи, которые относятся к кругу лиц, обеспечиваемых пенсией по случаю потери кормильца (статьи 26 и 27). Однако родители и супруг (супруга), а также члены семьи, проживающие совместно с пенсионером на день его смерти, имеют право на получение этих сумм и в том случае, если они не входят в круг обеспечиваемых пенсией по случаю потери кормильца.

При обращении нескольких членов семьи, причитающаяся им сумма пенсии делится между ними поровну.

Указанные суммы выплачиваются, если обращение за ними последовало не позднее 6 месяцев после смерти пенсионера.

В случае смерти пенсионера его семье выплачивается пособие на погребение в размере двухмесячной пенсии, но не менее десятикратного, а в случае смерти участника или инвалида Великой Отечественной войны - не менее тридцатипятикратного размера расчетного показателя для социальных и иных выплат, ежегодно устанавливаемого в республиканском бюджете.

Если похороны пенсионера осуществляются лицами, не являющимися членами семьи, то пособие выплачивается этим лицам в сумме не свыше фактически понесенных расходов на погребение в пределах указанного размера пособия.

Сноска. Часть четвертая статьи 91 - в новой редакции Закона РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 92. Выплата пенсий гражданам, выехавшим

за границу

Пенсии, назначенные в Республике Казахстан до выезда на постоянное жительство за границу, выплачиваются за 6 месяцев вперед перед отъездом за границу из расчета размера пенсии на день подачи в орган социальной защиты населения, выплачивающий пенсию, заявления о выезде. За время пребывания этих граждан за границей выплачиваются только пенсии, назначенные вследствие трудового увечья или профессионального заболевания.

Порядок перевода в другие страны пенсий, назначенных вследствие трудового увечья или профессионального заболевания, определяется Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 92 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1. #

Статья 93. Удержания из пенсии

Удержания из пенсии могут производиться:

1) на основании судебных решений, определений, постановлений и приговоров (в части имущественных взысканий), исполнительных надписей нотариальных контор и других решений и постановлений, исполнение которых в соответствии с законодательством Республики Казахстан производится в порядке, установленном для исполнения судебных решений;

2) на основании решений комиссий по назначению пенсий для взыскания сумм пенсий, излишне выплаченных пенсионеру вследствие злоупотреблений с его стороны (в результате представления документов с заведомо неправильными сведениями, сокрытия заработка или другого дохода, непредставления сведений об изменениях в составе членов семьи).

Никакие другие удержания из пенсий, кроме указанных выше, не допускаются.

Размер удержания из пенсии исчисляется из суммы, причитающейся пенсионеру к выплате.

Из пенсии может быть удержано не свыше 5О процентов пенсии: на содержание членов семьи (алименты), на возмещение ущерба от хищений имущества предприятий, на возмещение вреда, причиненного увечьем или другим повреждением здоровья, а также в связи со смертью кормильца, на возврат переполученных сумм заработной платы в предусмотренных законодательством случаях.

По всем остальным видам взысканий может быть удержано не свыше 20 процентов пенсии.

Удержания на основании решений комиссии по назначению пенсий производятся в размере не свыше 20 процентов пенсии сверх удержаний по другим основаниям.

Во всех случаях обращения взысканий на пенсию за пенсионером сохраняется не менее 5О процентов причитающейся пенсии.

В случае прекращения выплаты пенсии (например, вследствие восстановления трудоспособности) до полного погашения задолженности по излишне выплаченным суммам пенсии, удерживаемым на основании решений комиссии по назначению пенсий, оставшаяся задолженность взыскивается в судебном порядке.

Сноска. Статья 93 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

РАЗДЕЛ IХ. ПОРЯДОК ПЕРЕРАСЧЕТА ПЕНСИЙ НА УСЛОВИЯХ

НАСТОЯЩЕГО ЗАКОНА И НАЗНАЧЕНИЯ ЛЬГОТНЫХ ПЕНСИЙ

С ПРИМЕНЕНИЕМ РАНЕЕ ДЕЙСТВОВАВШЕГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Статья 94. Порядок перерасчета ранее назначенных

пенсий на условиях настоящего Закона

Перерасчет ранее назначенных пенсий на условиях настоящего Закона со дня введения его в действие производится на основании документов о возрасте, стаже, заработке и других, имеющихся ко времени перерасчета в пенсионном деле, а также дополнительных документов, представленных пенсионером ко времени перерасчета.

Если пенсионер впоследствии представит дополнительные документы, дающие право на дальнейшее повышение пенсии в связи с введением в действие настоящего Закона (о стаже работы, заработке, семейном положении и другие), то пенсия вновь пересчитывается по нормам настоящего Закона. При этом перерасчет производится за прошлое время, но не более чем за 12 месяцев перед представлением дополнительных документов и не ранее чем со дня введения в действие настоящего Закона.

Перерасчет пенсий, назначенных по ранее действовавшему союзному законодательству, по выбору пенсионеров производится из среднемесячного заработка за 2 года с применением статей 58-61 и 67 перед введением в действие настоящего Закона для соответствующей категории пенсионеров, либо перед назначением пенсии, либо из заработка, из которого была ранее исчислена пенсия, по документам, имеющимся в пенсионном деле, с

применением части второй статьи 58 и статьи 67 настоящего Закона.

Гражданам, которым пенсия назначена до введения в действие

Закона и не имеющим по условиям настоящего Закона права на более

высокую пенсию, она сохраняется в ранее установленном размере.

Статья 95. Порядок назначения льготных пенсий

лицам, имевшим право на пенсию на

льготных условиях до введения в

действие настоящего Закона

Лицам, работавшим до введения в действие настоящего

Закона на работах с вредными и тяжелыми условиями труда,

предусмотренных ранее действовавшим законодательством,

пенсии по возрасту назначаются на следующих условиях:

) лицам, имеющим ко дню введения в действие настоящего Закона полный стаж на указанных работах, дававших право на пенсию на льготных условиях, пенсии в размерах, предусмотренных настоящим Законом, назначаются в соответствии с требованиями по возрасту и стажу, установленными ранее действовавшим законодательством;

2) лицам, не имеющим полного стажа работы с вредными

и тяжелыми условиями труда, возраст, требуемый для назначения

пенсии в соответствии со статьей 10, снижается пропорционально

имеющемуся стажу в порядке, предусмотренном статьей 11 настоящего

Закона, исходя из требований этого стажа, установленных ранее

действовавшим законодательством.

РАЗДЕЛ Х. ПРАВА МЕСТНЫХ ПРЕДСТАВИТЕЛЬНЫХ

И ИСПОЛНИТЕЛЬНЫХ ОРГАНОВ

ДЕПУТАТОВ, ТРУДОВЫХ КОЛЛЕКТИВОВ

ПО УСТАНОВЛЕНИЮ ДОПОЛНИТЕЛЬНЫХ ВИДОВ

МАТЕРИАЛЬНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ ПЕНСИОНЕРОВ

Статья 96. Права местных представительных

и исполнительных органов

Советы народных депутатов областей, городов и других административно-территориальных единиц за счет средств соответствующих местных бюджетов в пределах своих прав могут устанавливать:

доплаты к пенсиям одиноких нетрудоспособных граждан, а также других пенсионеров, нуждающихся в посторонней помощи, которые не имеют достаточных средств, обеспечивающих прожиточный минимум;

пенсии за заслуги местного значения в области науки, культуры и в других сферах деятельности;

льготы для пенсионеров по оплате жилой площади, коммунальных услуг, медицинскому обслуживанию, проезду на общественном транспорте и другие виды льгот.

Местные представительные и исполнительные органы принимают и другие решения, направленные на улучшение условий жизни пенсионеров, прежде всего менее обеспеченных, одиноких, малолетних, круглых сирот и инвалидов, участников войны и тружеников тыла за счет средств местных бюджетов.

Сноска. Название раздела Х, название статьи и часть вторая статьи 96 - с изменениями, внесенными Законом РК "О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г. N 32-1.

Статья 97. Права трудовых коллективов

Трудовой коллектив предприятия вправе за счет собственных средств, предназначенных на оплату труда, решать вопросы, связанные с улучшением условий жизни ветеранов и инвалидов, трудившихся в данном коллективе, других пенсионеров, и в частности:

устанавливать доплаты к государственным пенсиям с учетом

трудового вклада работника, продолжительности общего и непрерывного

стажа работы;

вводить досрочные пенсии для работников, занятых в

неблагоприятных условиях труда, если они не пользуются

правом на льготные пенсии по условиям труда в соответствии

с настоящим Законом;

выплачивать пенсию работающим пенсионерам на более

льготных условиях, чем это установлено настоящим Законом;

устанавливать надбавки к пенсиям одиноких пенсионеров,

нуждающихся в посторонней помощи, на уход за ними;

вводить персональные надбавки (доплаты) к пенсиям,

выплачивать единовременное пособие при выходе на пенсию

работникам, имеющим особые заслуги перед данным трудовым

коллективом.

Предприятия вправе за счет собственных средств, предназначенных на социальное развитие, устанавливать пенсионерам льготы по оплате жилой площади, содержанию детей в детских учреждениях, находящихся в ведении предприятий, частично или полностью оплачивать стоимость топлива, коммунальных услуг, индивидуальных средств передвижения, других необходимых пенсионерам товаров, паевых взносов в жилищно-строительных, садовых, гаражно-строительных кооперативах, билетов для проезда на всех видах общественного транспорта и посещения культурно-просветительных и театрально-зрелищных учреждений, оказывать пенсионерам другую помощь.

Предприятия и организации обязаны предоставлять пенсионерам льготы при пользовании спортивно-оздоровительными комплексами, домами отдыха, пансионатами , санаториями и культурно-просветительными учреждениями, находящимися в ведении этих предприятий и организаций.

Статья 98. Добровольное дополнительное

пенсионное обеспечение

Граждане имеют право на добровольное пенсионное обеспечение.

Порядок и условия деятельности организаций, осуществляющих

добровольное пенсионное обеспечение, определяются законодательными

актами Республики Казахстан.

Сноска. Закон дополнен статьей 98 в соответствии с Законом РК

"О внесении изменений и дополнений в Закон Казахской ССР "О

пенсионном обеспечении граждан в Казахской ССР" от 16 июля 1996 г.

N 32-1.

Президент

Казахской Советской Социалистической

Республики

Қазақстан Республикасында азаматтарды зейнетақымен қамтамасыз ету туралы

Қазақстан Pеспубликасының 1991 жылғы 17 маусымдағы № 675-XII Заңы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 20 маусымдағы N 137 Заңымен (01.01.1998 бастап күшiне енгiзiледi)

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 20.06.1997 N 137 Заңымен (01.01.1998 бастап күшiне енгiзiледi).
Ескерту. Заңның тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).
Ескерту. Кіріспе алып тасталды - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

І Бөлім. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-статья. Қазақстан Республикасындағы азаматтардың мемлекеттік пенсиямен қамсыздандырылу правосы

Қазақстан Республикасы территориясында тұратын азаматтардың, оның ішінде шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдардың осы Заңның шарттары бойынша пенсиямен қамсыздандырылуға правосы бар.
Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

2-статья. Әскери қызметшілер мен олардың семьяларын пенсиямен қамсыздандыру

Әскери қызметшілерді, сондай-ақ ішкі істер органдарының басқарушы және қатардағы құрамының адамдарын, олардың семья мүшелерін пенсиямен қамсыздандыру шарттары, нормалары мен тәртібі "Әскери қызметшiлердi, iшкi iстер органдарының басқарушы және қатардағы құрамының адамдарын және олардың отбасыларын зейнетақымен қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі. Бұл орайда мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерге және олардың семья мүшелеріне пенсияның мөлшерін, пенсияға үстеме белгілеген және пенсияны арттырған кезде осы Заңның нормалары қолданылады.
Сондай-ақ әскери қызметшілерге, ішкі істер органдарының басқарушы және қатардағы құрамының адамдарына, олардың семья мүшелеріне де осы Заңда көзделген негізде пенсия алуға право беріледі. Бұл орайда ақшалай ақының барлық түрлері жұмысшылар мен қызметшілердің жалақысымен бірдей ескеріледі.
Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

3-статья. Осы Заңның күші

Осы Заңның Қазақстан Республикасының аумағында күшi бар. Зейнетақы алмайтын адамдар, сондай-ақ Заң күшiне енгiзiлгеннен кейiн Қазақстан Республикасына көшiп келген зейнеткерлер үшiн осы Заңның шарттары бойынша еңбек зейнетақысын тағайындау мен қайта есептеу Қазақстан Республикасында талап етiлетiн жұмыс стажының (жалпы жеңiлдiктi немесе арнаулы) кем дегенде тең жартысы болған жағдайда жүргiзiледi.
Басқа мемлекеттермен жасасылған әлеуметтiк қамсыздандыру туралы келiсiмдерде (шарттарда) осы Заңдағыдан өзгеше ережелер көзделген болса, тиiсiнше осы келiсiмдерде (шарттарда) белгiленген ережелер қолданылады.
Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

4-статья. Мемлекеттік пенсияның түрлері

Осы Заң бойынша мынадай пенсия тағайындалады:
1. еңбек пенсиясы:
жасына байланысты;
мүгедектігіне байланысты;
асыраушысынан айрылуына байланысты;
еңбек сіңірген жылдары үшін;
2. әлеуметтік пенсия.

5-статья. Еңбек және әлеуметтік пенсиялар алуға правосы бар адамдар

Еңбек стажына есептелетін (осы Заңның 40-статьясының 1 - 14 тармақтары) қоғамдық пайдалы еңбекпен және өзге де қоғамдық пайдалы кызметпен шұғылданатын адамдардың және олардың семьяларының, сондай-ақ жалпы білім беретін мектеп оқушыларының (осы 3аңның 23-статьясының 2-тармағының екінші бөлігі) еңбек пенсиясын алуға правосы бар.
Толық еңбек пенсиясын алу үшін жеткілікті стажы болмаған жағдайда азаматтардың осы Заңмен белгіленетін тәртіп бойынша стажы толық болмаған жағдайда пенсия алуға правосы бар.
Еңбек пенсиясын алу үшін талап етілетін шарттарға мүмкіндігі жоқ еңбекке жарамсыз азаматтардың (осы Заңның 39-статьясы) әлеуметтік пенсия алуға правосы бар.
Бір мезгілде әртүрлі мемлекеттік пенсия алуға правосы бар адамдарға олардың таңдауы бойынша бір пенсия тағайындалады.

6-статья. Пенсия тағайындауға өтініш жасау

Пенсия алу правосы пайда болғаннан кейін кез келген уақытта, қандай да болсын мерзіммен шектеусіз пенсия тағайындауға өтініш жасауға болады.
Бұл орайда жасына байланысты және мүгедектігіне байланысты пенсия алуға өтініш жасалған уақытқа қарай жұмыс істеу тоқтатылғанына немесе одан әрі жалғаса беруіне қарамастан тағайындалады. Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия осы пенсияны алуға право беретін жұмысты тастаған жағдайда тағайындалады.
Осы Заң бойынша пенсиямен қамтамасыз етуді халықты әлеуметтiк қорғау органдары жүргізеді.
Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

7-статья. Кәсіптік одақтардың еңбекшілерді пенсиямен қамсыздандыруға бақылау жасауы

Кәсіптік одақтар еңбекшілердің мүдделерін қорғау мақсатында осы Заңның дұрыс қолданылуын бақылауды жүзеге асырады.

8-бап. Зейнетақы төлеуге арналған қаражат

Осы Заң бойынша зейнетақы төлеу Қазақстан Республикасы Зейнетақы қорының қаражатынан жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Зейнетақы қорының қаражаты Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджетiнiң құрамына кiрмейдi және әлеуметтiк сақтандыру мақсаттары үшiн бекiтiлген тарифтер бойынша меншiк нысанына қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан заңды тұлғалар аударатын қаражат, жеке еңбек қызметiмен айналысатын адамдардың сақтық жарналары, азаматтардың белгiленген сақтық жарналары, азаматтар мен ұйымдардың ерiктi қайырымдылықтары, басқа да аударымдары есебiнен құралады және Қазақстан Республикасы заңдарына қайшы келмейтiн түсiмдер.
Қазақстан Республикасының Зейнетақы қоры Қазақстан Республикасы халқын әлеуметтiк қорғау жүйесiне енедi. Қазақстан Республикасының Үкiметi Зейнетақы қоры басқару органдарының құрылымын, ведомстволық бағыныстылығы мен өкiлеттiктер айқындайды және ол туралы Ережені бекiтедi.
Зейнетақы қорының қаражаты Қазақстан Республикасының мемлекеттiк банктерiндегi арнаулы шотта сақталады. Сақтағаны және қаражаттың еркiн қалдықтарын пайдаланғаны үшiн банктер зейнетақы қорына келiсiм-шарттарында белгiленген проценттердi төлейдi.
Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.06.1997 № 134 (01.01.1998 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарауына енетiн мәселелер

Осы Заңда көзделгендерден басқа, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарауына, сондай-ақ зейнетақы тағайындау, қайта есептеу және төлеу тәртiбiне, азаматтардың жекелеген санаттарының стажын есептеу ерекшелiктерiн анықтауға, осы Заң белгiлеген кепiлдiктердi сақтай отырып, зейнетақыларға индекстеу мен қосымша төлемдер жүргiзуге байланысты мәселелер де жатады.
Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

II бөлім. ЕҢБЕК ПЕНСИЯСЫ

І-бөлімше. ЖАСЫНА БАЙЛАНЫСТЫ БЕРІЛЕТІН ПЕНСИЯ

10-статья. Пенсия тағайындау шарттары

Жасына байланысты пенсия алуға:
еркектер - 60 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 25 жыл болған жағдайда;
әйелдер - 55 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда правосы бар.
Зейнетақыға осы баптың бiрiншi бөлiгiнде белгiленген еңбек стажы бар мына жастағы адамдардың құқығы бар:
1996 жылғы 1 шiлдеден - жасы 60-тан 6 ай асқан еркектердiң, жасы 55-тен 6 ай асқан әйелдердiң;
1997 жылғы 1 шiлдеден - жасы 61-ге толған еркектердiң, 56-ға толған әйелдердiң;
1998 жылғы 1 шiлдеден - жасы 61-ден 6 ай асқан еркектердiң, 56-ға толған әйелдердiң;
1999 жылғы 1 шiлдеден - жасы 62-ге толған еркектердiң, 57-ге толған әйелдердiң;
2000 жылғы 1 шiлдеден - жасы 62-ден 6 ай асқан еркектердiң, 57-ден 6 ай асқан әйелдердiң;
2001 жылғы 1 шiлдеден бастап және одан кейiнгi жылдар 63-ке толған еркектердiң, 58-ге толған әйелдердiң.
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы баптың екiншi бөлiгiнде көрсетiлген жасына байланысты зейнеткерлiк демалысқа мерзiмiнен бұрын шығуға құқығы бар адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
Жұмыс iстеудi тоқтатқан жағдайда жасына байланысты зейнетақы осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген шарттар бойынша тағайындалуы мүмкiн. Мұнымен қатар зейнетақы осы баптың төртiншi бөлiгiнде белгiленген жасқа жеткеннен кейiн толық төленуге тиiстi зейнетақының (асырауындағылар үшiн қосылатын үстемесiз) 60 процентi мөлшерiнде төленедi.
Мемлекеттiк қызметтегi еркектер, Қазақстан Республикасы Конституциясының 33-бабында оларға белгiленген мемлекеттiк қызметте болудың шектi жасына жеткен кезде, ол ұзарылмаған жағдайда және талап етiлетiн қызмет өткерген жылдары болмаған кезде, мемлекеттiк қызметтi тоқтатқан сәттен бастап, осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген шарттарға орай жасы бойынша зейнеткерлiкке құқығы бар.
Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

11-статья. Жеңілдік шартпен тағайындалатын пенсия

Соңғы жұмыс орнына қарамастан жасына байланысты жеңілдік шартпен пенсия алуға мына адамдардың правосы бар:
1. толық жұмыс күні бойына жер асты жұмыстарында жұмыстарда ерекше зиянды және еңбек жағдайлары ерекше ауыр жұмыстарда істейтін қызметкерлер - Қазақстан Республикасының Үкiметi бекітетін өндірістердің, жұмыстардың, кәсіптердің, қызметтердің және көрсеткіштердің № I тізімі бойынша және жұмыс орындарын аттестаттау нәтижелері бойынша:
еркектер - 50 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер - 45 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 15 жыл болып, оның кемінде 7 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда.
2. толық жұмыс күні бойына зиянды және еңбек жағдайлары ауыр басқа жұмыстарда істейтін қызметкерлер - Қазақстан Республикасының Үкiметi бекітетін өндірістердің, жұмыстардың, кәсіптердің, қызметтердің және көрсеткіштердің № 2 тізімі бойынша және жұмыс орындарын аттестаттау нәтижелері бойынша:
еркектер - 55 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер - 50 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда.
3. Колхоздардың, совхоздардың, ауыл шаруашылығының басқа да кәсіпорындарының биік таулы жайылымдарында, сондай-ақ шөл және шөлейт сусыз аймақтарында жұмыс істейтін шопандар, шопандардың көмекшілері, жылқышылар, түйешілер, малшылар (бақташылар):
еркектер — 55 жасқа толғанда және аталған жұмыста кемінде 25 жыл стажы болған жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және аталған жұмыста кемінде 20 жыл стажы болған жағдайда.
Биік таулы жайылымдардың, шөл және шөлейт сусыз аймақтардың тізбесі Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейтін тәртіппен анықталады;
4) шалғайдағы мал шаруашылығында iстейтiн қызметкерлер:
еркектер - 55 жасқа толғанда және жалпы еңбек стажы кемiнде 25 жыл болып, оның кемiнде 20 жылын аталған жұмыста iстегенде;
әйелдер - 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемiнде 20 жыл болып, оның кемiнде 15 жылын аталған жұмыста iстегенде.
Шалғайдағы мал шаруашылығы қызметкерлерiнiң санаттары мен учаскелерiнiң тiзбесi Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын тәртiппен белгiленедi;
5. колхоздарда, совхоздарда, ауыл шаруашылығының басқа да кәсіпорындарында тікелей ауыл шаруашылық өнімдері өндірісінде жұмыс істейтін тракторшы-машинистер — еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 20 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
6. тракторшы-машинистер, тракторлар мен экскаваторлар негізінде монтаждалған құрылыс, жол және жүк тиеу-түсіру машиналарының машинистері болып істейтін әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 15 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
7. колхоздардағы, совхоздардағы, ауыл шаруашылығының басқа да кәсіпорындарындағы сауыншы еркектер мен сауыншы әйелдер (машинамен сауу операторлары), шошқа өсіруші — операторлар, егістік суарушылар:
еркектер — 55 жасқа толғанда және аталған жұмыстағы стажы кемінде 25 жыл болған жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және аталған жұмыстағы стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда;
8. толық маусым бойына қант қызылшасы мен күріш өсіруде және оларды жинауда, мақта өсіру мен шиітті мақта жинауда, темекі өсіруде, жинауда және жинаудан кейінгі өңдеуде жұмыс істейтін әйелдер — 50 жасқа толғанда және аталған жұмыстағы стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда;
9. совхоздарда, колхоздарда және ауыл шаруашылығының басқа да кәсіпорындарында бұзау өсіруші және құс өсіруші болып істейтін әйелдер — 50 жасқа толғанда және аталған жұмыстағы стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда;
10. Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейтін тәртіппен бекітілетін өндірістер мен кәсіптердің тізімі бойынша — станоктар мен машиналарда жұмыс істейтін тоқыма өндірісіндегі қызметкер әйелдер — 50 жасқа толғанда және аталған жұмыстағы стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда;
11. қалалық жолаушы транспортының (автобус, трамвай және троллейбус) жүргізушілері:
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
12. мұнаралы крандардың машинистері болып істейтін әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 15 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
жүк таситын автомобиль транспортында жүргізуші болып істейтін әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
үйлерді, ғимараттарды және басқа да объектілерді салумен, қайта құрумен, техникалық жағынан кайта жабдықтаумен, қалпына келтірумен және жөндеумен шұғылданатын сылақшы және бояушы болып істейтін әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
13. мебель өндірісі кәсіпорындарының өңдеу цехтары мен учаскелерінде тікелей мебель жылтыратумен шұғылданатын жұмысшылар:
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда.
Кәсіпорындар еңбекақы төлеуге арналған қаржыдан Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына қызметкер осы Заңның 10-статьясында көзделген пенсия жасына жеткенге дейін осы статьяның 2, 5, 7, 9, 11 - 13-тармақтарына сәйкес. 1992 жылы тағайындалған пенсия бойынша — 60 процент, 1993 жылы — 70 процент, 1994 жылы — 80 процент, 1995 жылы — 90 процент және 1996 жылы 100 процент мөлшерінде пенсия төлеуге жұмсалатын шығындарды жабатын ақы төлейді.
1996 жылдан бастап осы статьяның 2, 3, 5-9, 11 — 13-тармақтарына сәйкес пенсия тағайындау мен төлеуді кәсіпорындар коллективтік шартпен белгіленетін тәртіп бойынша өз қаржысы есебінен жүргізеді.
1996 жылға дейінгі кезеңде басқа өндірістердің, кәсіптер мен қызметтердің қызметкерлеріне еңбек жағдайларына байланысты мерзімінен бұрын берілетін пенсия (бірақ еркектерге 55 жасқа толғаннан кейін және әйелдерге 50 жасқа толғаннан кейін) жұмыс орындарын аттестаттау нәтижелері бойынша кәсіпорындардың еңбекақы төлеуге арналған қаржысы есебінен белгіленуі мүмкін, ол пенсия төлеу үшін Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына қызметкер осы Заңның 10-статьясында көзделген пенсия жасына толғанға дейін аударылып тұрады.
Жеңілдікті пенсиямен қамсыздандыруға арналған тізімдердің дұрыс қолданылуына және кәсіпорындарда жұмыс орындарын аттестаттауды өткізу сапасына бақылау жасау, бұл тізімдерді жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу еңбек жағдайларын мемлекеттік сараптаудың республикалық органдарына жүктеледі.
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы баптың 1-13 тармақтарында көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

12-статья. Жер асты және ашық кен жұмыстарында істейтін қызметкерлерді пенсиямен қамсыздандырудың ерекшеліктері

Көмір, сланец, руда және басқа пайдалы қазбалар өндіру жөніндегі жер асты және ашық кен жұмыстарында (кен құтқару бөлімдерінің адам құрамын қоса), шахталар мен кеніштер құрылысында тікелей толық жұмыс күні бойына істейтін қызметкерлер, егер олар бұл жұмыстарда кемінде 25 жыл істеген болса, жасына қарамастан, ал сол жұмыстардағы жетекші кәсіп қызметкерлері: тазарту забойының кен жұмысшылары, проходкалаушылар, кен қопару балғаларымен жұмыс істейтін забойшылар, кен қазу машиналарының машинистері, егер олар бұл жұмыстарда кемінде 20 жыл істеген жағдайда, пенсия алуға праволы.
Аталған адамдардың пенсияға шығуына право беретін жұмыстар мен кәсіптердің тізімін, жер асты және ашық кен жұмыстарындағы стажын есептеу тәртібін Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілейді.
Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

13-статья. Қазақ ССР-інің экологиялық апат аймақтарында жұмыс істеген адамдарға жеңілдік шартпен тағайындалатын пенсия

Қазақ ССР-інің экологиялық апат аймақтарында жұмыс істеген адамдардың жеңілдік шартпен жасына байланысты пенсия алуға правосы бар:
еркектер — 55 жасқа толғанда және аталған аймақтардағы жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болған жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және аталған аймақтардағы жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда.
Қазақ ССР-інің экологиялық апат аймақтарын Қазақ ССР Министрлер Кабинеті, жекелеген реттерде — ССРО Министрлер Кабинеті және Қазақ ССР Жоғарғы Советі белгілейді.

14-бап. Балалы әйелдердi зейнетақымен қамтамасыз етудiң ерекшелiктерi

Бес және одан да көп бала туып, оларды сегiз жасқа дейiн тәрбиелеген әйелдердiң, оларды осы жасқа дейiн тәрбиелеген бала жасынан мүгедектердiң аналарының, сондай-ақ бала жасынан мүгедек аналардың 50 жасқа толғанда және жұмыс стажы балаларды күтуге кеткен уақытын қоса есептегенде кемiнде 20 жыл болғанда жасына байланысты зейнеткерлiк демалысқа шығуға құқығы бар.
Осы баптың шарттары бойынша жасына байланысты зейнетақы тағайындаған кезде ескерiлетiн балалардың қатарына егер жаңа отбасында олардың iс жүзiндегi тәрбиесi сегiз жасқа дейiн жүзеге асырылған болса, қайтыс болған ананың асырап алынбаған балалары да жатқызылуы мүмкiн.
Сегiз жасқа дейiнгi асырап алынбаған балалардың iс жүзiндегi тәрбиесi сот тәртiбiмен айқындалады.
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы бапта көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

15-бап. Соғыс мүгедектерiне, мерзiмдi әскери қызметтiң мүгедек әскери қызметшiлерiне, соғысқа және басқа да әскери қимылдарға қатысып мүгедек болғандарға жасы бойынша тағайындалатын зейнетақылар

Бұрынғы КСРО-ны және Қазақстан Республикасын қорғау кезiнде немесе әскери қызметтiң өзге де мiндеттерiн (қызмет мiндеттерiн) орындау кезiнде жарақаттануы, контузия алуы немесе мертiгуi салдарынан, яки майданда болуы немесе ұрыс қимылдары жүргiзiлген басқа да мемлекеттердiң аумағында әскери және қызмет борышын өтеуге байланысты немесе әскери қызметiн атқару кезеңiнде науқастануы салдарынан мүгедек болған әскери қызметшiлер, сондай-ақ тұтқында болған кезiнде жарақаттануы, контузияға ұшырауы, мертiгуi немесе науқастануы салдарынан мүгедек болған әскери қызметшiлер, еңбек ету кезiнде мертiгуiне, кәсiптiк, жалпы ауруы және денсаулығының өзге де зақымдануы (өзiнiң құқыққа қарсы әрекеттерiнiң нәтижесiнде мүгедек болған жағдайлардан басқа) салдарынан мүгедек деп танылған соғысқа, басқа да жауынгерлiк iс-қимылдарға қатысқан адамдар:
еркектер - 55 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемiнде 25 жыл болғанда,
әйелдер - 50 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемiнде 20 жыл болғанда зейнетақы алуға хақылы.
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы бапта көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

16-статья. Соқыр азаматтарға, ергежейлілер мен қортықтарға берілетін пенсия

Соқыр азаматтар (көруі жағынан I топтағы мүгедектігі бар), сондай-ақ гипофизарлы нанизммен ауыратын адамдар (ергежейлілер) және бойы өспей қалған қортықтар жасына байланысты:
еркектер — 45 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда;
әйелдер — 40 жасқа толғанда және жұмыс стажы кемінде 15 жыл болған жағдайда пенсия алуға праволы.

17-статья. Қазақ ССР-іне ерекше еңбек сіңіргені үшін берілетін пенсия

Қазақ ССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаттарына, Қазақ ССР-інің құрметті атақтарына ие болған адамдарға, сондай-ақ мемлекеттік, қоғамдық және шаруашылық қызметтерде, ғылым, мәдениет және республика өмірінің басқа да салаларында Қазақ ССР-іне ерекше еңбек сіңірген басқа да азаматтарға Қазақ ССР- іне ерекше еңбек сіңіргені үшін пенсия тағайындалуы мүмкін.
Қазақ ССР-іне ерекше еңбек сіңіргені үшін берілетін пенсия туралы ережені Қазақ ССР Жоғарғы Советі бекітеді.

18-статья. Пенсия тағайындалатын кезең

Жасына байланысты пенсия еңбек ету қабілеті жағдайына қарамастан өмір бойына тағайындалады.

2-бөлімше. МҮГЕДЕКТІГІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ БЕРІЛЕТІН ПЕНСИЯ

19-статья. Пенсия тағайындау шарттары

Мүгедектігіне байланысты пенсия:
1. еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыру;
2. жалпы ауыру (соның ішінде жұмысқа байланысты емес жарақат алу, бала жасынан мүгедектік) салдарынан мүгедектік туындаған ретте тағайындалады.
Мүгедектігіне байланысты пенсия мүгедектік қашан басталғанына — жұмыс кезінде, жұмысқа орналасардан бұрын немесе жұмысты тоқтатқаннан кейін басталғанына қарамастан тағайындалады.

20-статья. Мүгедектік топтары

Еңбек ету қабілетінен айрылу дәрежесіне байланысты мүгедектер үш топқа бөлінеді.
Мүгедектік себептері мен топтарын, сондай-ақ мүгедектік басталған уақытты медициналық-әлеуметтiк сараптау комиссиясы (МӘСК) белгілейді, олар Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы советі бекітетін сол комиссиялар туралы Ереже негізінде жұмыс істейді.
Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

21-статья. Пенсия алуға право беретін жұмыс стажы

Еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыру салдарынан мүгедек болуынан байланысты пенсия (22-статья) жұмыс стажына қарамастан тағайындалады.
Жалпы ауыру салдарынан мүгедек болуына байланысты жұмысшыларға, қызметшілерге және колхоз мүшелеріне пенсия мүгедектік басталған кезге қарай мынадай жұмыс стажы болған жағдайда тағайындалады:

Жасы	Жұмыс стажы (жылдар)
23 жасқа толғанға дейін	1
23 жастан 26 жасқа толғанға дейін	2
26 жастан 31 жасқа толғанға дейін	3
31 жастан 36 жасқа толғанға дейін	5
36 жастан 41 жасқа толғанға дейін	7
41 жастан 46 жасқа толғанға дейін	9
46 жастан 51 жасқа толғанға дейін	11
51 жастан 56 жасқа толғанға дейін	13
56 жастан 61 жасқа толғанға дейін	14
61 жастан және одан жоғары	15

Егер тиісті жастағы топқа қажетті жұмыс стажы болып, келесі жастағы топқа көшу кезінде жұмыс жалғастырылған болса, онда стаж туралы шарт келесі жастағы топ үшін белгіленген талаптарға қарамастан орындалды деп есептеледі.
Жұмыс істеген кезде немесе 20 жасқа толғанға дейін жұмысты тоқтатқаннан кейін жалпы ауыру салдарынан мүгедек болған адамдарға пенсия жұмыс стажына қарамастан тағайындалады.
Еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыру салдарынан мүгедек болуына байланысты пенсиядан жалпы ауыру салдарынан мүгедек болуына байланысты пенсияға көшіру кезінде қажетті стаж мүгедектік бастапқы белгіленген уақыт қарсаңындағы жасы бойынша анықталады.

22-статья. Еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыру салдарынан болған мүгедектік

Егер мүгедектікті туғызған бақытсыз жағдай (заңға қарсы өз әрекеттерінен басқа жағдайлар) мынадай реттерде болғанда мүгедектік еңбек жарақаты салдарынан болды деп есептеледі:
1. еңбек міндеттерін орындау кезінде (соның ішінде командировкада болған кезде), сондай-ақ арнайы тапсырма болмаса да, кәсіпорынның мүддесі үшін белгілі бір әрекет жасаған кезде;
2. жұмысқа бара жатқанда немесе жұмыстан келе жатқанда;
3. жұмыс уақыты ішінде (белгіленген үзілістерді қоса) кәсіпорынның территориясында немесе өзге жұмыс орнында, жұмыс басталарда немесе аяқталғаннан кейін өндіріс құралдарын, киімді және тағы басқаларын ретке келтіру үшін қажетті уақыт ішінде;
4. жұмыс уақыты ішінде (белгіленген үзілістерді қоса) кәсіпорынға немесе өзге жұмыс орнына жақын жерде, егер онда болу ішкі еңбек тәртібі ережелеріне қайшы келмейтін болса;
5. мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді орындау кезінде, сондай-ақ белгіленген тәртіппен тіркелген мемлекеттiк органдар және қоғамдық бiрлестiктердің заңды тапсырмаларын орындау кезінде, бұл тапсырмалар негізгі жұмыспен байланысты болмаса да;
6. адам өмірін құтқару, мемлекеттік, коллективтік меншікті, азаматтардың меншігін және право тәртібін қорғау жөніндегі азаматтық борышын орындау кезінде.
Кәсіптік аурулардың тізімі Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерадиясы советі белгілейтін тәртіппен бекітіледі.
Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

23-статья. Оқушыларға тағайындалатын пенсия

Оқу орнына, курстарға, аспирантураға немесе клиникалық ординатураға түскенге дейін жұмысшы, қызметші және колхоз мүшесі болып жұмыс істемеген жоғары және арнаулы орта оқу орындарының, училищелердің, мектептердің және кадрлар даярлау жөніндегі курстардың оқушыларына, аспиранттар мен клиникалық ординаторларға пенсия мынадай тәртіппен тағайындалады:
1. өндірістік оқудан, практикадан немесе практикалық сабақтардан өтуге байланысты еңбек жарақатын алу немесе кәсіптік ауыру салдарынан мүгедек болған жағдайда — оқу орнында, курстарда, аспирантурада немесе клиникалық ординатурада болу мерзімінің ұзақтығына қарамастан тағайындалады. Бұл орайда мемлекеттік, қоғамдық міндеттерді не әкімшіліктің, мемлекеттiк органдары мен қоғамдық ұйымдардың белгіленген тәртіппен тіркелген тапсырмаларын орындауға байланысты немесе адам өмірін құтқару мемлекеттік, азаматтардың коллективтік меншігін және право тәртібін қорғау жөніндегі азаматтық борышын атқаруға байланысты болған мүгедектік өндірістік оқудан немесе практикадан өтуге байланысты еңбек жарақатын алу салдарынан болған мүгедектікке теңестіріледі;
2. егер оқушы, аспирант немесе клиникалық ординатор осы Заңның 21-статьясында аталған тиісті мерзім ішінде оқу орнында, курстарда, аспирантурада немесе клиникалық ординатурада оқып жүрген болса, — жалпы ауыру салдарынан мүгедек болып қалған жағдайда тағайындалады.
Жалпы білім беретін мектептердің оқушыларына пенсия өндірістік оқудан, практикадан немесе практикалық сабақтардан өтуге байланысты жарақаттануы салдарынан мүгедек болып қалған жағдайда оқу мерзімінің ұзақтығына қарамастан тағайындалады.
Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

24-статья. Басқа елдерден қоныс аударушы - Қазақстан Республикасының азаматтарына тағайындалатын пенсия

Қазақстан Республикасында жұмыс істемеген басқа елдерден қоныс аударушы - Қазақстан Республикасының азаматтарына пенсия мынадай тәртіппен тағайындалады:
1. еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыруы салдарынан мүгедектігіне байланысты — жұмыс стажына қарамастан;
2. жалпы ауыру салдарынан мүгедектігіне байланысты — мүгедектік белгіленген күнге қарай жасына байланысты қажетті жұмыс стажы болған жағдайда (21-статья).
Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

25-статья. Пенсия тағайындалатын мерзім

Пенсия МӘСК белгілеген мүгедектіктің бүкіл уақытына тағайындалады. 60 жастан асқан мүгедек еркектер мен 55 жастан асқан мүгедек әйелдерге мүгедектігінде байланысты пенсия өмір бойына тағайындалады. Бұл мүгедектерді қайта куәландыру тек қана солардың өтініші бойынша жүргізіледі.
Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

3-бөлімше. АСЫРАУШЫСЫНАН АЙРЫЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ТАҒАЙЫНДАЛАТЫН ПЕНСИЯ

26-статья. Пенсия алуға правосы бар семья мүшелері

Асыраушысы қайтыс болған семьяның оның қарауында болған еңбекке жарамсыз мүшелерінің асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия алуға правосы бар (27-статья). Бұл орайда балаларға және осы статьяның 3-тармағында аталған адамдарға пенсия олардың асыраушысының қарауында болған-болмағанына қарамастан тағайындалады.
Қайтыс болған адамның асырауында болмаған ата-анасы мен жұбайы да кейіннен күнкөріс қаржы көзінен айрылған болса, оның қайтыс болуына байланысты пенсия алуға праволы.
Семьяның еңбекке жарамсыз мүшелері деп мыналар есептеледі:
1. 18 жасқа толмаған немесе бұл жастан асқан балалар (соның ішінде асырап алған балалар, өгей ұлдар мен өгей қыздар), інілері, сіңлі-қарындастары мен немерелері, егер олар 18 жасқа толғанға дейін мүгедек болып қалса, бұл орайда інілері, сіңлі-қарындастары мен немерелері — егер олардың еңбекке жарамды ата-аналары болмаған жағдайда, өгей ұлдар мен өгей қыздар — егер олар ата-анасынан алимент алмаған жағдайда.
Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия алуға правосы бар жасы толмағандар өздері асырап алынған жағдайда да бұл правоны сақтап қалады;
2. әкесі, шешесі (оның ішінде асырап алушылар), өгей әкесі, өгей шешесі, әйелі, күйеуі, егер олар пенсия жасына: еркектер — 60 жасқа, әйелдер — 55 жасқа толған болса, не мүгедектер болса. Өгей әкесі мен өгей шешесі — егер қайтыс болған өгей ұлы мен өгей қызын кемінде 5 жыл тәрбиелеген немесе асыраған жағдайда;
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы бапта көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
3. ата-ананың бірі, немесе жұбайы не атасы, әжесі, ағасы немесе апасы, жасына және еңбек ету қабілетіне қарамастан, егер ол қайтыс болған асыраушының 8 жасқа толмаған балаларына, інілеріне, сіңлі-қарындастарына немесе немерелеріне күтім жасаумен айналысса және жұмыс істемейтін болса;
4. атасы мен әжесі — заң бойынша оларды асырауға міндетті адамдар болмаған жағдайда.
Кәсіптік-техникалық училищелер, арнаулы орта және жоғары оқу орындары оқушыларының аталған оқу орындарын аяқтағанға дейін асыраушысының қайтыс болуына байланысты пенсия алуға правосы бар, бірақ олар мұндай правоны 23 жасқа толғанға дейін ғана пайдаланады.
Осы Заңның қайтыс болған адамдардың семьяларына қатысты барлық ережелері (өзгеше ескерілмегендіктен), егер бұл фактілер сот тәртібімен анықталған болса, тиісінше хабар-ошарсыз кеткендердің немесе қайтыс болды деп жарияланғандардың семьяларына да қолданылады.
Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

27-статья. Асырауындағы адамдар деп есептелетін семья мүшелері

Қайтыс болған адамның семья мүшелері, егер олар оның толық асырауында болса немесе одан өздері үшін күнкөріс қаржысының тұрақты және негізгі көзі болған көмекті алып тұрған болса, оның асырауында болған деп есептеледі.
Қайтыс болған адамның көмегі өздері үшін күнкөріс қаржысының тұрақты және негізгі көзі болған, бірақ өздері қандай да болсын пенсия алып отырған семья мүшелерінің жаңа пенсияға көшуге правосы бар.

28-статья. Жаңа некеге тұру кезінде пенсияның сақталуы

Жұбайының қайтыс болуына байланысты тағайындалған пенсия пенсионер жаңа некеге тұрған кезде де сақталады.

29-статья. Асыраушының пенсия алуға право беретін жұмыс стажы

Енбек жарақаты немесе кәсіптік ауыру салдарынан қайтыс болған асыраушының семьясына, сондай-ақ қайтыс болған пенсионердің семьясына пенсия асыраушының жұмыс стажына қарамастан тағайындалады.
Жалпы ауыру немесе жұмыспен байланысты емес жарақат алу салдарынан қайтыс болған асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия, егер асыраушы қайтыс болған күнге қарай оның мүгедектігіне байланысты пенсия тағайындау үшін қажетті стажы болса, тағайындалады (21-статья).
Оқу орнына, курстарға, аспирантураға немесе клиникалық ординатураға түскенге дейін жұмыс істемеген оқушылардың, аспиранттардың және клиникалық ординаторлардың семьяларына пенсия тиісінше осы оқушыларға, аспиранттарға және клиникалық ординаторларға мүгедектігіне байланысты тағайындалатын пенсия сияқты (23-статья) негіздерде тағайындалады.
Басқа елдерден қоныс аударушы — Қазақстан Республикасының азаматтарының семьяларына, егер асыраушысы Қазақстан Республикасында жұмыс істемеген болса, пенсия:
1. асыраушысынан айрылуына байланысты басқа елдерде пенсия алып келген адамдарға — асыраушының жұмыс стажына қарамастан;
2. пенсия алмағандарға — егер асыраушының жұмысты тоқтатқан күнге қарай жасына байланысты тиісті стажы болған жағдайда (21-статья), ал ол енбек жарақаты немесе кәсіптік ауыру салдарынан қайтыс болған ретте — асыраушының жұмыс стажына қарамастан тағайындалады.
Ескерту. 29-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

30-статья. Мерзімін шектемей пенсия тағайындауға өтініш жасау правосы

Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия алуға правосы бар семья асыраушы қайтыс болғаннан кейін немесе сот тәртібімен оның хабар-ошарсыз кеткені анықталғаннан кейін, немесе асыраушысы өлді деп жарияланғаннан кейін қандай да болсын мерзіммен шектемей пенсия тағайындауға өтініш жасай алады.
Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия:
1. осы Заңның 5-статьясында аталған адамдардың семьяларына — асыраушының қай кезде: жұмыс (оқу) кезеңінде немесе жұмысты (оқуды) тоқтатқаннан кейін өлгеніне қарамастан;
2. пенсионерлердің семьяларына — егер асыраушы пенсия алу кезеңінде немесе пенсия төлеу тоқтатылғаннан кейін 5 жылдан аспайтын уақыт ішінде өлген жағдайда тағайындалады.

31-статья. Пенсия тағайындалатын кезең

Асыраушысынан айрылуына байланысты тағайындалатын пенсия өлген адамның семья мүшесі осы Заңның 26-статьясына сәйкес еңбекке жарамсыз деп есептелетін бүкіл кезеңге, ал семья мүшелеріне — 60 жасқа толған еркекке, 55 жасқа толған әйелге — өмір бойына тағайындалады.

32-статья. Семьяның барлық мүшелеріне бір пенсия тағайындау

Пенсия алуға правосы бар семьяның барлық мүшелеріне ортақ бір пенсия тағайындалады.
Семья мүшесінің талап етуі бойынша пенсияның оған тиісті үлесі бөлініп, жеке төленеді.
Зейнетақыдан үлес бөлу асыраушысынан айрылуына байланысты берiлетiн зейнетақыға құқығы болған күннен бастап жүргiзiледi, бiрақ ол зейнетақыдан үлес бөлуге өтiнiш жасағаннан бұрынғы 12 айдан аспауға тиiс.
Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсиямен қамсыздандырылатын семья мүшелерінің саны өзгерген жағдайда пенсия алуға правосы бар семья мүшелерінің санына қарай пенсия тиісінше көбейтіледі немесе азайтылады.
Пенсияны осылайша қайта қарау семья мүшелерінің біріне пенсия төлеу тоқтатылатын немесе пенсия төлеудің тоқтатылуын туғызған жағдай өткеннен кейін қайта төленетін реттерде де жүргізіледі.
Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

4-бөлімше. ЕҢБЕК СІҢІРГЕН ЖЫЛДАРЫ ҮШІН ТАҒАЙЫНДАЛАТЫН ПЕНСИЯ

33-статья. Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсиямен қамсыздандыру негіздері

Еңбек сіңірген жылдары үшін тағайындалатын пенсия жасына байланысты пенсия алуға право беретін жасқа толғанға дейін кәсіптік енбек қабілетінен және жарамдылығынан айрылуға әкеп соқтыратын жұмыстарда істейтін азаматтардың жекелеген категорияларына тағайындалады.

34-статья. Пенсия алуға правосы бар қызметкерлер

Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия алуға мыналардың правосы бар:
авиация қызметкерлері мен ұшу-сынау құрамының жекелеген категориялары;
локомотив бригадаларының жұмысшылары және темір жол транспорты мен метрополитенде тасымалдау ісін ұйымдастыруды тікелей жүзеге асыратын және қозғалыс хауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметкерлердің жекелеген категориялары;
шахталарда, кеніштерде, разрездер мен руда карьерлерінде технологиялық процесте көмір, сланец, руда, жыныс тасумен тікелей айналысатын жүк автомобильдерінің жүргізушілері;
порттарда тиеу-түсіру жұмыстарындағы кешенді бригадалардың механизаторлары (механизатор-докерлер), сондай-ақ теңіз, өзен флотының және балық өнеркәсібі флотының жүзу құрамы (порт акваториясында тұрақты жұмыс істейтін порт, қосалқы қызмет, разъездік кемелерден, қала маңындағы және қала ішіндегі қатынас кемелерінен басқа);
экспедициялардың, партиялардың, отрядтардың, учаскелер мен бригадалардың даладағы геологиялық-барлау, іздеу, топографиялық-геодезиялық, геофизикалық, гидрографиялық, гидрологиялық, орман орналастыру және іздестіру жұмыстарымен тікелей айналысатын қызметкерлері;
ағаш дайындауда және ағаш ағызуда тікелей жұмыс істейтін, бұған қоса механизмдер мен жабдықтарға қызмет көрсетумен айналысатын жұмысшылар мен шеберлер (оның ішінде аға шеберлер);
халыққа білім беру, денсаулық сақтау және халықты әлеуметтiк қорғау қызметкерлерінің жекелеген категориялары;
театрлар мен басқа да театр-ойын-сауық кәсіпорындары мен коллективтері артистерінің кейбір категориялары.
Мемлекеттiк қызметшiлердi еңбек сiңiрген жылдары үшiн зейнетақымен қамтамасыз ету мемлекеттiк қызмет туралы заңға сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 34-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

35-статья. Авиация қызметкерлері мен ұшу-сынау құрамының жекелеген категорияларына еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындау шарттары

Авиация жұмысшылары мен қызметшілерінің, сондай-ақ ұшу-сынау құрамының мына категорияларының, олар жұмыс істейтін кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия алуға правосы бар:
1. ұшу және сынау құрамының қызметкерлері осы қызметте еркектер кемінде 25 жыл және әйелдер кемінде 20 жыл еңбек сіңірген жағдайда.
Денсаулық жағдайына (аурулығына) байланысты ұшу жұмысынан босаған аталған қызметкерлердің; еркектер кемінде 20 жыл және әйелдер кемінде 15 жыл еңбек сіңірген жағдайда, жұмыс істеген уақытына сәйкес пенсия алуға правосы бар.
Ұшу құрамы қызметкерлерінің қызмет тізбесі, оларға пенсия тағайындау үшін еңбек сіңірген жылдарының мерзімін есептеу тәртібі, сондай-ақ ұшу-сынау құрамына пенсия тағайындау және төлеу тәртібі Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілейтін тәртіппен бекітіледі;
2. әуе қозғалысын басқаруды жүзеге асыратын, диспетчерлік куәлігі бар қызметкерлер;
еркектер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын әуе кемелерінің ұшуын тікелей басқару жөніндегі жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 45 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын әуе кемелерінің ұшуын тікелей басқару жөніндегі жұмыста істеген жағдайда.
Әуе қозғалысын басқаруды жүзеге асыратын қызметкерлердің еңбек сіңірген жылдарына осы статьяның І-тармағында аталған жұмыс та есептеледі;
3. Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілейтін тәртіппен бекітілетін қызметтер мен жұмыстардың тізбесі бойынша инженер-техника құрамы:
еркектер — 55 жасқа толғанда және азаматтық авиациядағы жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 20 жылын аталған қызметтерде істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және азаматтық авиациядағы жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 15 жылын аталған қызметтерде істеген жағдайда.
Инженер-техник құрамы қызметкерлерінің еңбек сіңірген жылдарына осы статьяның I және 2-тармақтарында аталған жұмыс та есептеледі;
4. Алып тасталды - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы баптың 2 және 3-тармақтарында көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

36-статья. Халық шаруашылығының басқа салалары қызметкерлерінің жекелеген категорияларына еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындау шарттары

Еңбек сіңірген жылдары үшін мыналардың пенсия алуға правосы бар:
1. Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілейтін тәртіппен бекітілетін кәсіптер мен қызметтердің тізімі бойынша — локомотив бригадаларының жұмысшылары және темір жол транспорты мен метрополитендерде тасымалдау ісін ұйымдастыруды тікелей жүзеге асыратын және қозғалыс хауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметкерлердің жекелеген категориялары;
шахталарда, кеніштерде, разрездер мен руда карьерлерінде технологиялық процесте көмір, сланец, руда, жыныс тасумен тікелей айналысатын жүк автомобильдерінің жүргізушілері:
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста тістеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
2. экспедициялардың, партиялардың, отрядтардың, учаскелер мен бригадалардың даладағы геологиялық — барлау, іздеу, топографиялық-геодезиялық, геофизикалық, гидрографиялық, гидрологиялық, орман орналастыру және іздестіру жұмыстарымен тікелей айналысатын қызметкерлері:
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда.
Бұл орайда жарты жыл бойы немесе жарты жылдан астам уақыт тікелей дала жағдайында жұмыс істеген кезең бір жыл жұмысқа, жарты жылдан аз уақыт — нақты ұзақтығына қарай, ал маусымдық жұмыстардағы уақыт осы Заңның 42-статьясына сәйкес есептеледі;
3. Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілейтін тәртіппен бекітілетін кәсіптердің, қызметтер мен өндірістердің тізімі бойынша — ағаш дайындау мен ағаш ағызуда тікелей жұмыс істейтін, бұған қоса механизмдер мен жабдықтарға қызмет көрсетумен айналысатын жұмысшылар, шеберлер (оның ішінде аға шеберлер):
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
4. порттарда жүк тиеу-түсіру жұмыстарындағы кешенді бригадалардың механизаторлары (механизатор-докерлер):
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 20 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 15 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
5. теңіз, өзен флоты мен балық өнеркәсібі флотының (порт акваторийінде тұрақты жұмыс істейтін порт, қосалқы қызмет, разъездік, қала маңындағы және қала ішіндегі қатынас кемелерінен басқа) жүзу құрамы:
еркектер — 55 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 25 жыл болып, оның кемінде 12 жыл 6 айын аталған жұмыста істеген жағдайда;
әйелдер — 50 жасқа толғанда және жалпы жұмыс стажы кемінде 20 жыл болып, оның кемінде 10 жылын аталған жұмыста істеген жағдайда;
Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілейтін тәртіппен бекітілетін тізім бойынша кемелердің жекелеген түрлерінің, теңіз, өзен флоты және балық өнеркәсібі флоты кемелерінің жүзу құрамының кәсіптері мен қызметтерін атқаратын қызметкерлері жасына қарамастан:
еркектер — осы кәсіптер мен қызметтер бойынша сол кемелердегі жұмыс стажы кемінде 25 жыл болған жағдайда;
әйелдер — осы кәсіптер мен қызметтер бойынша сол кемелердегі жұмыс стажы кемінде 20 жыл болған жағдайда.
1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы бапта 1-5-тармақтарында көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады.
Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

37-статья. Халыққа білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қамсыздандыру қызметкерлерінің жекелеген категорияларына еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындау шарттары

Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия алуға Қазақстан Республикасының Үкiметi бекітетін мекемелер, ұйымдар мен қызметтер тізбесіне сәйкес мыналардың правосы бар:
1. мектептерде тікелей педагогикалық жұмыспен айналысатын мұғалімдер — аталған жұмыста кемінде 25 жыл стажы болған жағдайда;
2. тікелей емдеу жұмысымен айналысатын дәрігерлер және басқа да медицина қызметкерлері — мамандығы бойынша еркектердің кемінде 30 жыл, әйелдердің кемінде 25 жыл жұмыс стажы болған жағдайда;
3. әлеуметтік қамсыздандыру жүйесінің қартайғандар мен мүгедектерге қызмет көрсетумен тікелей айналысатын интернат-үйлерінің қызметкерлері — аталған жұмыста еркектердің кемінде 30 жыл, әйелдердің кемінде 25 жыл стажы болған жағдайда.
Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындауға қажетті стаждың кемінде үштен екісі осы пенсияны алуға право беретін қызметтердегі жұмысқа тура келетін болса, аталған денсаулық сақтау қызметкерлерінің мамандығы бойынша жұмыс стажына мамандығы бойынша олардың әскери қызметтегі уақыты енеді.
Ескерту. 37-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

38-статья. Театрлар және басқа да театр-ойын-сауық кәсіпорындары мен коллективтері артистерінің кейбір категорияларына еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындау шарты

Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейтін тәртіппен бекітілетін тізбелер бойынша театрлар және басқа да театр-ойын-сауық кәсіпорындары мен коллективтері артистерінің жекелеген категорияларының 20 жылдан 30 жылға дейін шығармашылық қызмет стажы болған жағдайда еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия алуға правосы бар.
Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындауға қажетті стаждың кемінде үштен екісін осы пенсияны алуға право беретін қызметтердегі жұмыста істеген жағдайда театрлар, басқа да театр-ойын-сауық кәсіпорындары мен коллективтері артистерінің мамандығы бойынша әскери қызмет атқару мерзімі олардың шығармашылық жұмыс стажына енеді.
Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

III бөлім. ӘЛЕУМЕТТІК ПЕНСИЯ

39-статья. Пенсия алуға правосы бар азаматтар

Әлеуметтік пенсия еңбек пенсиясын алуға правосы жоқ азаматтарға тағайындалады:
I, II және III топтағы мүгедектерге, оның ішінде бала жасынан мүгедектерге:
еркектер — 63 жасқа, әйелдер — 58 жасқа толғанда, Қазақстан Республикасының экологиялық апат аймақтарында тұратын еркектер — 60 жасқа, әйелдер — 55 жасқа толғанда 1996 жылғы 1 шiлдеден бастап 2001 жылғы 1 шiлдеге дейiн осы бапта көрсетiлген адамдардың зейнеткерлiк жасы жыл сайын 6 айға өсiп отырады;
балаларға — асыраушысынан айрылған жағдайда (26-статьяның І-тармағы);
16 жасқа дейінгі мүгедек балаларға.
16 жасқа дейінгі мүгедек балалардың пенсия алуына право беретін медициналық көрсеткіштер тізбесі Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейтін тәртіппен анықталады.
Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

IV бөлім. ЖҰМЫС СТАЖЫН ЕСЕПТЕУ

40-статья. Жұмыс стажына есептелетін еңбек қызметінің түрлері

Кәсіпорындарда, мекемелерде, ұйымдар мен кооперативтерде, меншік пен шаруашылықты жүргізудің пайдаланылатын формаларына қарамастан, еңбек шарты негізінде, сондай-ақ колхоздарға және басқа кооперативтерге мүше бөлу негізінде, жұмыстың сипаты мен ұзақтығына және үзілістердің ұзақтығына қарамастан орындалатын және жұмыс жалдаушы Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына сақтық жарнасын төлеген жағдайда жұмыс стажына есептеледі.
1965 жылдан кейінгі кезеңде колхоздағы жұмыс стажын есептеу кезінде, егер колхоз мүшесі дәлелсіз себептермен қоғамдық шаруашылықта еңбекпен қатысудың белгіленген минимумын орындамаған болса, жұмыс уақыты нақты ұзақтығы бойынша есептеледі.
Жұмыс стажына мыналар да есептеледі:
1. қызметкер мемлекеттік әлеуметтік сақтандырылуға жатқызылған кез-келген басқа жұмыс;
2. жеке еңбек қызметі, оның ішінде жеке (топтық) аренда немесе өзіндік шаруа шаруашылығы шартымен орындалған жұмыс —Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына сақтық жарнасын төлеген жағдайда;
3. шығармашылық одақ мүшелерінің, сондай-ақ шығармашылық одақтардың мүшелері болып табылмайтын басқа да шығармашылық қызметкерлердің шығармашылық қызметі —Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына сақтық жарнасын төлеген жағдайда.
Бұл орайда Жазушылар одағы, Суретшілер одағы, Композиторлар одағы, Кинематографистер одағы, Театр қайраткерлері одағы мүшелерінің, шығармашылық одақтардың мүшелері болып табылмайтын, бірақ тиісті кәсіптік комитеттерге бірігетін басқа да шығармашылық қызметкерлердің шығармашылық қызметі осы Заң күшіне енгізілгенге дейін сақтық жарналарын төлеген-төлемегеніне жұмыс стажына есептеледі. Бұл ретте шығармашылық қызмет стажын Қазақстан Республикасы шығармашылық одақтары басқармаларының секретариаттары осы автор шығармасының жарияланған немесе көпшілік алдында бірінші рет орындалған немесе көпшілік алдында көрсетілген күнінен бастап белгілейді;
4. әскери қызмет және партизан отрядтары мен құрамаларында болу, мемлекет хауіпсіздігі органдарындағы және ішкі істер органдарындағы қызмет;
5. әскерилендірілген күзеттегі, арнаулы байланыс органдарындағы немесе тау-кен құтқару бөлімшелеріндегі қызмет, ведомстволық бағыныстылығына және арнаулы немесе әскери атағының бар-жоғына қарамастан;
6. жоғары және арнаулы орта оқу орындарында, училищелерде, мектептерде және кадрлар даярлау, біліктілікті арттыру және мамандықты өзгерту жөніндегі курстарда, аспирантурада, докторантурада және клиникалық ординатурада оқу;
7. жұмыс кезінде басталған еңбекке уақытша жарамсыздық;
8. I топтағы мүгедекке, біреудің көмегіне мұқтаж жалғызілікті II топтағы мүгедекке және жасына байланысты пенсионерге, сондай-ақ 80 жасқа толған қарт адамға күтім жасауға кеткен уақыт;
9. 16 жасқа дейінгі мүгедек балаға, атом сынағынан, экологиялық апаттан зардап шеккен немесе иммунитет тапшылығы вирусын жұқтырған не СПИД-пен ауыратын 16 жасқа дейінгі балаға күтім жасауға кеткен уақыт;
10. жұмыс істемейтін ананың сәбилерге күтім жасауға кеткен уақыты, бірақ әрі кеткенде әрбір сәби 3 жасқа толғанға дейін, жалпы жиынтығы 9 жыл шегінде;
11. негізсіз қылмыстық жауапқа тартылған және қуғын-сүргінге ұшырап, кейіннен ақталған азаматтардың қамауда болған, бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеген және айдауда болған уақыты;
12. еңбек етуге қабілетті азаматтардың ССРО-ның уақытша оккупацияланған бұрынғы территориясында болған және Ұлы Отан соғысы кезінде басқа мемлекеттердің территорияларына күштеп әкетілген адамдардың (жасына қарамастан) сол территорияларда болған, фашистік тұтқын лагерьлерінде (гетто және соғыс кезінде еріксіз ұстаған басқа да жерлерде) ұсталған уақыты, егер бұл адамдар осы кезеңде Отанға қарсы қылмыс жасамаса;
13. 1941 жылғы 8 қыркүйектен 1944 жылғы 27 қаңтар аралығында Ленинград қаласы қоршауда болған кезеңде 12 жастағы және одан үлкен жастағы азаматтардың сонда тұрған уақыты;
14. жұмыс істемейтін соғыс мүгедектерінің және соларға теңестірілген мүгедектердің мүгедектікте болған уақыты;
15. бұрынғы кеңестiк мекемелер, Қазақстан Республикасының мекемелерi мен халықаралық ұйымдар қызметкерлерінің әйелдері (күйеулері) шетелде тұрған кезең, бірақ жалпы алғанда 10 жылдан аспауға тиіс;
16. офицерлер құрамындағы адамдардың, прапорщиктердің, мичмандар мен мерзімнен тыс қызметтегі әскери қызметшілердің әйелдері мамандығы бойынша жұмысқа орналасуға мүмкіндігі болмаған жерлерде күйеулерімен бірге тұрған кезең, бірақ 10 жылдан аспауға тиіс;
17) Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына сақтық жарналар төлеу шартымен шет елде жұмыс iстеу.
Жасына байланысты пенсия мөлшерін жұмыстың әрбір жылы үшін ұлғайтқан кезде (46-статья) жұмыспен қатар осы статьяның 1 — 14-тармақтарында және осы Заңның 41-статьясында көзделген кезеңдер де есептеледі. Зейнеткер жұмыстан босағаннан соң, осы Заңның 68-бабында көзделген жағдайлардан басқа реттерде стажға есептеледi.
Жеңілдік шартпен жасына байланысты пенсия алуға право беретін жер асты жұмысындағы стажды (12-статья) есептеген кезде осы жұмыста енбек жарақатын алуы немесе кәсіптік ауыруы салдарынан мүгедектікте болған уақыт осы стажға қосылады.
Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

41-статья. Стажды есептеу жөніндегі жеңілдіктер

Мына стаждар жеңілдікпен есептеуге жатқызылады:
1) жауынгерлiк iс-қимылдар кезiнде iс үстiндегi армияның құрамындағы, соның iшiнде әскери борышын орындау кезiндегi әскери қызмет, сондай-ақ жауынгерлiк iс-қимылдар кезiнде партизан отрядтары мен құрамаларында болу, сонымен қатар әскери қызмет кезiнде алған жарақат салдарынан емдеу мекемелерiнде емделген уақыт әскери қызметшiлердiң еңбек сiңiрген жылдары үшiн зейнетақы тағайындалар кезде осы қызметтiң мерзiмдерiн есептеу үшiн белгiленген тәртiпте;
2. Ұлы Отан соғысы жылдарында істеген жұмыс, оның ішінде әскер бөлімдерінде ерікті жалдамалы құрам ретінде істеген жұмыс және осы статьяның І-тармағында көзделген әскери қызметтен басқа қызмет — екі есе мөлшерде;
3. Ұлы Отан соғысы жылдарында 1941 жылғы 8 қыркүйектен 1944 жылғы 27 қаңтар аралығында Ленинград қаласы қоршауда болған кезеңде сонда істеген жұмыс — үш есе мөлшерде;
4. 1941 жылғы 8 қыркүйектен 1944 жылғы 27 қаңтар аралығында Ленинград қаласы қоршауда болған кезеңде 12 жастағы және одан үлкен жастағы азаматтардың сонда тұрған уақыты — екі есе мөлшерде;
5. Ұлы Отан соғысы кезінде басқа мемлекеттердің территориясына күштеп әкетілген адамдардың сонда болған уақыты, сондай-ақ фашистік тұтқын лагерьлерінде (геттоларда және соғыс кезінде еріксіз ұстаған басқа да жерлерде) болған уақыты, егер бұл адамдар осы кезеңде Отанға қарсы қылмыс жасамаса, — екі есе мөлшерде;
6) негiзсiз қылмыстық жауапқа тартылған және қуғын-сүргiнге ұшырап, соңынан ақталған азаматтардың қамауда болған, бас бостандығынан айыратын жерлерде, айдауда болған, бостандығы шектелiп мәжбүрлi жұмыс iстеуге тартылған уақыты, арнайы жер аударылған және жүйке ауруларын емдеу мекемелерiнде күшпен емделуге жiберiлген уақыты - үш есе мөлшерде;
7. Семейдегі сынау полигонына жапсарлас аудандарда 1949 жылғы 29 тамыздан 1963 жылғы 5 шілде аралығындағы кезеңдегі жұмыс және әскери қызмет — үш есе мөлшерде, ал 1963 жылғы 6 шілдеден 1992 жылғы I қаңтар аралығындағы кезеңдегі жұмыс және әскери қызмет — бір жарым есе мөлшерде;
8. алапес ауруын емдеу және обадан емдеу мекемелеріндегі, адамның иммунитет тапшылығы вирусын жұқтырған немесе СПИД-пен ауыратын адамдарды емдеу жөніндегі жұқпалы ауруларды емдеу мекемелеріндегі жұмыс — екі есе мөлшерде; сот-медициналық сараптама мекемелері мен емдеу мекемелерінің паталогоанатомиялық бөлімшелеріндегі жұмыс — Қазақстан Республикасының Үкiметi бекітетін жұмыс тізбесі бойынша — бір жарым есе мөлшерде.
Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

42-статья. Жекелеген жұмыс түрлерін стажға қосу тәртібі

Су транспортында толық жүзу кезеңі бойына істелген жұмыс бір жылғы жұмысқа есептеледі.
Өнеркәсіптің маусымдық салаларының кәсіпорындарында толық маусым бойына істелген жұмыс, олардың ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, Қазақстан Республикасының Үкiметi бекітетін тізім бойынша бір жылғы жұмыс стажына есептеледі.
Қалған маусымдық жұмыстар стажға нақты ұзақтығына қарай есептеледі.
Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

43-статья. Жеңілдік шартпен және еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындау кезінде жұмыс стажын есепке алудың ерекшеліктері

Жеңілдік шартпен (II және 12-статьялар) және еңбек сіңірген жылдары үшін 35—38-статьялар) пенсия тағайындау кезінде осы статьялар бойынша көзделген жұмыс кезеңдері, аталған жұмыстар осы сияқты немесе неғұрлым жеңілірек шартпен пенсия алуға право беретін жағдайда, өзара есепке алынады.
ІІ-статьяның 3, 4, 7—9, 11 — 13-тармақтарында көзделген негіздер бойынша жеңілдік шартпен және 37-статьяда көзделген негіздер бойынша еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия тағайындауға талап етілетін жеңілдікті және арнайы стаждың кемінде тең жартысы Қазақстан Республикасында жұмыс істеген уақытқа сай келуі қажет.
Жеңiлдiктi шарттардағы зейнетақыны (11-13 баптар) және еңбек сiңiрген жылдары үшiн зейнетақыны (35-38-баптар) алу құқығын белгiлеген кезде соған құқық беретiн жеңiлдiктi және арнайы стаж күнтiзбе бойынша есептеледi.
Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

44-статья. Жұмыс стажын растау тәртібі

Жұмыс стажын растайтын негізгі құжат еңбек кітапшасы болып табылады. Еңбек кітапшасы болмаған немесе онда тиісті жазбалар жазылмаған жағдайда еңбек стажы жұмыс істеген кезеңі туралы мәліметтер жазылған өзге құжаттар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Пенсия қорына сақтық жарна төлегені туралы анықтамалар негізінде анықталады.
Еңбек стажы туралы құжаттар болмаған жағдайда жұмыс істеген кезеңді куәлердің көрсетуі бойынша пенсия тағайындау жөніндегі комиссиялар анықтайды. Жұмыс істеген кезең туралы құжаттар болған жағдайда жұмыс сипаты куәлердің көрсетуімен анықталмайды.
Еңбек кітапшасы болмаған немесе онда тиісті жазбалар жазылмаған жағдайда еңбек стажын растау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкiметi анықтайды.
Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

45-статья. Шетел азаматтарына шетелде істеген жұмыс уақытын стажға қосу шарттары

Пенсия тағайындау үшін белгілі бір стаж қажет болған кезде шетел азаматтары мен олардың семьяларына пенсия, егер келісімдерде (3-статья) өзгеше көзделмеген болса, қажет стаждың үштен екісін Қазақстан Республикасында жұмыс істеген жағдайда тағайындалады.
Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

V бөлім. ПЕНСИЯНЫҢ МӨЛШЕРІ

46-бап. Жасына байланысты зейнетақы мөлшерi

Жасына байланысты зейнетақы табыстың 60 процентi мөлшерiнде (58 және 67-баптар) тағайындалады. Еркектер үшiн 25 жылдан, әйелдер үшiн 20 жылдан артық жұмыс iстеген әрбiр толық жыл үшiн, осы Заңның 11-бабының 1-тармағында және 12-бабында көзделген жұмыстарды iстейтiн қызметкерлерге (жер астында жұмыс iстейтiндерден басқа) еркектер үшiн 20 жылдан және әйелдер үшiн 15 жылдан артық iстеген әрбiр толық жыл үшiн зейнетақы еңбекақының 1 процентiне, жер асты қызметкерлерiне - 1,2 процентiне өсiрiледi, бiрақ есептiк көрсеткiштен кем болмауға тиiс.
Осы Заңның 11-бабының 1-тармағында және 12-бабында көзделген жер асты жұмыстарында iстейтiн қызметкерлерге жеңiлдiктi зейнетақы алуға құқық беретiн әрбiр жылы үшiн зейнетақы еңбекақының 1,2 процентiне өсiрiледi, бiрақ есептiк көрсеткiштен кем болмауға тиiс. Заңның 11-бабының 1-тармағында және 12-бабында көзделген жұмыстарда iстейтiн басқа қызметкерлерге - еркектер 10 жылдан және әйелдер 7 жыл 6 айдан астам уақыт жұмыс iстеген жеңiлдiктi шартпен зейнетақы алуға құқық беретiн жұмыс iстеген әрбiр жыл үшiн зейнетақы жалақының 1 процентiне өсiрiледi, бiрақ есептiк көрсеткiштен кем болмауға тиiс.
Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген талап етiлетiн жалпы еңбек стажынан тыс жұмыс iстеген әрбiр толық жыл үшiн және осы баптың екiншi бөлiгiнде көзделген жұмыс үшiн қосылатын жалпы сома есепке алынған еңбекақының 40 процентiнен аспауға тиiс.
Осы Заңның 10-бабының төртiншi бөлiгiнде, сондай-ақ 40-бабының үшiншi бөлiгiнiң 1-5-тармақтарында көзделгендей, еңбек қызметiн одан әрi жалғастыруына байланысты жасына қарай зейнеткерлiкке шығуды кейiнге қалдырған әрбiр толық жыл үшiн, бiрақ ол жыл үш жылдан аспауға тиiс, зейнетақы мөлшерi зейнетақының негiзгi мөлшерiнiң 10 процентiне өсiрiледi, бiрақ ол жасына байланысты зейнетақының ең төменгi мөлшерiнен кем болмауға тиiс. Бұл жағдайда зейнетақы осы бапта көзделген шектеуден тыс көбейтiледi.
Жасына байланысты зейнетақының ең төменгi мөлшерi республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арналған есептiк көрсеткiштiң 100 процентi мөлшерiнде белгiленедi.
Еңбекақының 60 процентi мөлшерiнде есептелген жасына байланысты зейнетақы оның ең төменгi мөлшерiне жетпеген жағдайда, осы бапта көзделген көбейту, жасына байланысты зейнетақының ең төменгi мөлшерiне қосылады.
Егер табысы туралы дерек мүлде жоқ болса, онда жұмыс стажы үшiн зейнетақыны көбейту республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арналған есептiк көрсеткiшке сүйене отырып жүргiзiледi.
Ескерту. 46-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

47-статья. Мүгедектігіне байланысты пенсияның мөлшері

Мүгедектігіне байланысты пенсия мынадай мөлшерде тағайындалады: I топтағы мүгедектерге табыстың 65 проценті, II топтағы мүгедектерге — 60 проценті, III топтағы мүгедектерге — 40 проценті (58 және 67-статьялар).
Егер I және II топтағы мүгедектердің жасына байланысты, соның ішінде жеңілдік шартпен пенсия тағайындау үшін қажетті еңбек стажы болса, онда мүгедектігіне байланысты пенсия тиісті жұмыс стажы болған жағдайда жасына байланысты пенсия мөлшерінде тағайындалады.
Пенсияның ең төменгі мөлшері: I және II топтағы мүгедектік бойынша жасына байланысты ең төменгі пенсияның 100 проценті, III топтағы мүгедектік бойынша — 50 проценті мөлшерінде белгіленеді.

48-бап. Мерзiмдi қызметтiң әскери қызметшiлерiне мүгедектiгiне байланысты берiлетiн зейнетақылардың мөлшерi

Мерзiмдi қызметтiң әскери қызметшiлерiне мүгедектiгiне байланысты зейнетақылар мынадай мөлшерде тағайындалады:
1) Заңның 15-бабында көрсетiлген соғыс мүгедектерiне, басқа мүгедектерге, I және II топтағыларға еңбекақының (ақшалай үлес сомасының) 85 процентi, III топтағыларға - 50 процентi мөлшерiнде;
2) I және II топтағы басқа мүгедектерге еңбекақының (ақшалай үлес сомасының) 75 процентi, III топтағыларға - 40 процентi мөлшерiнде.
Ескерту. 48-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

49-статья. Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсияның мөлшері

Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия семьяның еңбекке жарамсыз әрбір мүшесіне асыраушы табысының 40 проценті мөлшерінде тағайындалады (58 және 67-статьялар), бірақ еңбекке жарамсыз адамдардың тиісті категориялары үшін белгіленген әлеуметтік пенсия мөлшерінен кем болмауға тиіс.
Құрамына ата-анасының екеуінен де айрылған (тұлдыр жетім) балалар кіретін семьяларға пенсия ата-анасының екеуінің де табысының жалпы сомасынан есептеледі. Бұл орайда ата-анасының екеуінен де айрылған әрбір балаға немесе қайтыс болған жалғызілікті ананың баласына тағайындалатын пенсия әлеуметтік пенсияның екі есе мөлшерінен кем болмауға тиіс.

50-статья. Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсияның мөлшері

Еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия осы Заңның 46, 56 және 57-статьялары бойынша жасына байланысты пенсия үшін белгіленген мөлшерде тағайындалады.
Пенсия еңбек сіңірген жылдары үшін пенсия алуға право беретін (35 - 38-статьялар) жұмысты тоқтатар алдында алған орташа айлық табысынан (58—60, 67-статьялар) есептеледі.

51-статья. Әлеуметтік пенсияның мөлшері

Әлеуметтік пенсия мынадай мөлшерде тағайындалады:
1. I топтағы мүгедектерге, I және II топтардағы бала жасынан мүгедектерге және 16 жасқа дейінгі мүгедек балаларға — жасына байланысты тағайындалатын пенсияның (46-статья) ең төменгі мөлшерінің 100 проценті;
2. II топтағы мүгедектерге (бала жасынан мүгедектерден басқалары), сондай-ақ 39-статьяның үшінші бөлігінде белгіленген жасқа жеткен адамдарға — жасына байланысты пенсияның ең төменгі мөлшерінің 80 проценті.
Еңбек пенсиясының ең төменгі мөлшері және пенсияға үстемелер осы тармақта белгіленген жас талап етілмей аталған норма бойынша анықталады;
3. балаларға (26-статьяның І-тармағы) - асыраушысынан айрылған жағдайда әрбір балаға — жасына байланысты пенсияның ең төменгі мөлшерінің 60 проценті;
4. III топтағы мүгедектерге — жасына байланысты пенсияның ең төменгі мөлшерінің 50 проценті.

52-статья. Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда жасына байланысты пенсияның мөлшері

Толық пенсия тағайындау үшін жұмыс стажы жетпейтін адамдарға (10-баптың бiрiншi бөлiгi) стажы толық болмаған жағдайда жасына байланысты берілетін пенсия оның бар стажына сәйкес мөлшерде (62-статья) тағайындалады, бірақ ол әлеуметтік пенсиядан кем болмауға тиіс (51-статьяның 2-тармағы).
Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда пенсия тағайындаған кезде осы Заңмен белгіленген жасына байланысты жеңілдік шарттар қолданылмайды.
Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

53-статья. Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда мүгедектігіне байланысты пенсияның мөлшері

Жалпы ауыруы салдарынан толық пенсия тағайындау үшін жұмыс стажы жетпейтін I және II топтағы мүгедектерге (21-статья) стажы толық болмаған жағдайда мүгедектігіне байланысты берілетін пенсия оның бар стажына сәйкес мөлшерде тағайындалады, бірақ ол I және II топтағы мүгедектігіне сәйкес (51-статья) белгіленген әлеуметтік пенсиядан кем болмауға тиіс.

54-статья. Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда асыраушысынан айрылуына байланысты пенсияның мөлшері

Жалпы ауыруы салдарынан қайтыс болған және мүгедектігіне байланысты толық пенсия тағайындау үшін стажы жетпейтін асыраушысынан айрылған семья мүшелеріне (21-статья) стажы толық болмаған жағдайда, асыраушының бар жұмыс стажына сәйкес мөлшерде пенсия тағайындалады.
Стажы толық болмаған жағдайда пенсия алып келген қайтыс болған пенсионерлердің семьяларына пенсия қайтыс болған асыраушыға тағайындалған пенсияға сүйене отырып, жұмыс стажына сәйкес мөлшерде тағайындалады.
Бұл орайда семьяның еңбекке жарамсыз әрбір мүшесіне тағайындалатын пенсия еңбекке жарамсыз адамдардың тиісті категорияларына белгіленген әлеуметтік пенсиядан кем болмауға тиіс.

55-бап. Батыр аналарға және "Алтын алқа" алқасымен наградталған көп балалы аналарға берiлетiн зейнетақының ең төменгi мөлшерi

Батыр аналарға және "Алтын алқа" алқасымен наградталған көп балалы аналарға тағайындалатын зейнетақының, соның iшiнде жұмыс стажы толық болмаған жағдайда жасына байланысты, мүгедектiгi мен асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетақылардың мөлшерi жасына байланысты зейнетақының ең төменгi мөлшерiнiң 100 процентi мөлшерiнде белгiленедi.
Ескерту. 55-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

56-статья. Пенсияларға үстеме

Жасына, мүгедектiгiне, асыраушысынан айрылуына байланысты зейнетақыларға, соның iшiнде ең төменгi мөлшердегi және стажы толық болмаған жағдайда есептелген зейнетақыларға, әлеуметтiк зейнетақыларға мынадай үстемелер белгiленедi:
I. жасына байланысты, I және II топтағы мүгедектігіне байланысты жұмыс істемейтін пенсионерлерге, асырауында семьяның еңбекке жарамсыз мүшелері бар (26 және 27-баптардың 1-4 тармақтары) әлеуметтік пенсия алушыларға (III топтағы мүгедектер мен балалардан басқа — 39-статья) — cемьяның еңбекке жарамсыз әрбір мүшесіне еңбекке жарамсыз адамдардың тиісті категориясы үшін көзделген әлеуметтік пенсия мөлшерінде;
2. I топтағы мүгедектерге, сондай-ақ біреудің көмегіне мұқтаж II топтағы жалғызілікті мүгедектер мен жасына байланысты пенсионерлерге, 8 жасқа толған басқа да жалғызілікті жасына байланысты пенсионерлерге, әлеуметтік пенсия алушылардың осындай категориясына — оларға күтім жасау үшін пенсионерлердің тиісті категорияларына арнап көзделген әлеуметтік пенсия мөлшерінде.
Бұл орайда жалғызілікті және біреудің көмегіне мұқтаж пенсионерлерге қатыстылығын пенсия тағайындау жөніндегі комиссия анықтайды.
Осы статьяның 1 және 2-тармақтарында көзделген үстемелер бір мезгілде есептелуі мүмкін.
Ескерту. 56-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

57-статья. Пенсияны көбейту

Мына пенсиялар:
1) соғыс мүгедектерiне, әскери борышын орындау кезiнде еңбек жарақаты, кәсiптiк және жалпы ауруы салдарынан мүгедек деп танылған (заңға қарсы әрекеттерi салдарынан болған мүгедектiк жағдайынан басқа), соғысқа және басқа да жауынгерлiк iс-қимылдарға қатысушыларға, әскери қызметiн өткеру кезiнде ауруы салдарынан мүгедек болған мерзiмдi қызметтегi әскери қызметшiлердiң мүгедектерiне берiлетiн жасына байланысты зейнетақылар, соның iшiнде ең төменгi зейнетақылар - "Әскери қызметшiлердi, iшкi iстер органдарының басқарушы және қатардағы құрамының адамдарын және олардың отбасыларын зейнетақымен қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасының Заңы белгiлеген соғыс мүгедектерiнiң тиiстi санаттары үшiн тағайындалатын зейнетақының ең төменгi мөлшерiне көбейтiледi;
2. соғыс мүгедектеріне, сондай-ақ осы Заңның 48-статьясында аталған адамдарға I және II топтардағы мүгедектігіне байланысты пенсия — жасына байланысты ең төменгі аз пенсияның 100 процентіне, III топтағыларға — 50 процентіне;
3. әскери борышын орындау кезінде соғысқа және басқа да жауынгерлік іс-қимылдарға қатысушыларға (осы статьяның I және 2-тармақтарында аталған адамдардан басқа) жасына, мүгедектігіне, асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия, оның ішінде ең төменгі пенсия — жасына байланысты ең төменгі пенсияның 50 процентіне;
4. Жасына, мүгедектігіне және асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия, соның ішінде ең төменгі мөлшердегі пенсия:
Ұлы Отан соғысы кезінде майдандағы армияның ерікті жалдамалы құрамдағы адамдарына — 20 процентке;
экологиялық апат аймақтарында тұратын адамдарға, оның ішінде әлеуметтік пенсия алушыларға — 20 процентке;
41-статьяның 5-тармағында аталған адамдарға, сондай-ақ Ұлы Отан соғысы кезінде ұрыс қимылдарына байланысты не соның зардабынан жаралану, контузия алу немесе жарақаттану салдарынан немесе атом сынағы, экологиялық апат салдарынан зардап шеккен бала жасынан мүгедектерге, соның ішінде әлеуметтік пенсия алушыларға — жасына байланысты ең төмен пенсияның 15 процентіне;
5. әскери қызметін өткеру кезінде ауыруы салдарынан қаза тапқан әскери қызметшілер және мерзімді қызметтің қайтыс болған әскери қызметшілері үшін асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия — жасына байланысты ең төмен пенсияның 15 процентіне көбейтіледі.
Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

VI бөлім. ПЕНСИЯНЫ ЕСЕПТЕУ

58 статья. Пенсияны орташа айлық табысты процентке шағып есептеу

Пенсия азаматтар пенсияға өтініш бергенге дейін алып келген, осы Заңның 59—61-статьяларына сәйкес анықталатын орташа айлық табысты процентке шағып белгіленген нормалар бойынша есептеледі.
Мұнымен қатар зейнетақы есептеу үшiн республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арналған есептiк көрсеткiштiң он бес есе мөлшерiнен аспайтын табыс сомасы алынады.
Ескерту. 58-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

59-статья. Орташа айлық табысты анықтаудың жалпы тәртібі

Осы Заңның 5-статьясында аталған адамдарға пенсия есептеу үшін орташа нақты айлық табыс жұмыста болған үзілістерге қарамастан, пенсияға өтініш берердің алдындағы жұмыстың соңғы 15 жылының қатарынан кез-келген 5 жылынан (пенсияға өтініш берген адамның таңдауы бойынша) алынады, бұған колхоз мүшесі колхозда істемеген реттер кірмейді.
5 жылғы орташа айлық табыс қатарынан 60 календарлық ай істеген жұмысы үшін (жұмыстың соңғы 15 жылы шегінде) алған табыстың жалпы сомасын алпысқа бөлу арқылы анықталады. Бұл орайда пенсияға өтініш берген адамның қалауы бойынша, жұмысқа тұруға немесе жұмыстан шығуға байланысты, сондай-ақ 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасағаны жөніндегі демалысқа байланысты жұмыс күндерінің саны толық емес айлар есептен шығарылып тасталады да, олар тікелей аталған кезеңге дейінгі немесе одан кейінгі басқа айлармен ауыстырылады.
Пенсияға өтініш берген адам 5 жылдан аз уақыт (колхоз мүшесі болса) жұмыс істесе, орташа айлық табыс жұмыстың календарлық айлары үшін алған табыстың жалпы сомасын осы айлардың санына бөлу арқылы анықталады.
Егер орташа айлық табыс есептелетін кезеңнің бір бөлігі колхоз мүшесі болып істеген жұмысқа, ал бір бөлігі өзге жұмысқа тура келетін болса, онда әрбір кезеңдегі табыс тиісінше колхоз мүшелері үшін және басқа адамдар үшін (60-статья) белгіленген ережелер бойынша ескеріледі. Бұл ретте табыстың жалпы сомасы алпысқа немесе, егер айлардың бұл саны алпыстан аз болса, тиісінше аталған жұмыс кезеңі айларының нақты санына бөлінеді.
Егер қызметкер бір календарлық айдан аз уақыт жұмыс істесе, онда жұмыс істеген барлық уақыт үшін алған табыс жұмыс істеген күндердің санына бөлініп, алынған сома бір жылға орта есеппен алғанда бір айдағы жұмыс күндерінің санына (алты күндік жұмыс аптасында — 25,4 және бес күндік жұмыс аптасында — 21,2) көбейтіледі. Бұл ретте пенсияны есептеу үшін екі тарифтік ставкадан (окладтан) артық есептелмейді.
Маусымдық жұмыстарда істейтін қызметкерлерге пенсия тағайындаған кезде орташа айлық нақты табыс 5 толық маусым үшін алынған табысты алпысқа бөлу арқылы анықталады.
Пенсияға өтініш жасаған адамның қалауы бойынша МӘСК қорытындысы бойынша мүгедек болған немесе жарақат алуы не денсаулығына езге де зақым келуі салдарынан келтірілген залал үшін өтем алған, I топтағы мүгедекке, сондай-ақ біреудің көмегіне мұқтаж жалғызілікті II топтағы мүгедекке және жасына байланысты пенсионерге, 80 жасқа толған қартайған адамға, 16 жасқа дейінгі мүгедек балаға, атом сынағы, экологиялық апат салдарынан зардап шеккен 16 жасқа дейінгі балаға немесе иммунитет тапшылығы вирусын жұқтырған не СПИД-пен ауыратын адамдарға күтім жасауға кеткен жұмыс уақыты 15 жыл мерзімге қосылмайды.
Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

60-статья. Пенсия есептеу кезінде ескерілетін еңбекке ақы төлеу түрлері

Пенсия есептеген кезде адамдардың табысына сақтық жарналары есептелетін (колхоз мүшелерінен басқа) еңбекке ақы төлеудің барлық түрлері енгізіледі, бұған еңбекке ақы төлеудің қолданылып жүрген жүйесі бойынша енгізілмеген бір жолғы сипаттағы төлемдер (пайдаланылмаған демалыс үшін өтем, жәрдем ақша және басқалар) кірмейді, олардың тізімі Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейтін тәртіппен бекітіледі.
Колхоз мүшелеріне пенсия есептеген кезде оған колхоздың қоғамдық шаруашылығында жұмыс істегені үшін тапқан жалақының барлық түрлері жатқызылады.
Тиісті кезең үшін еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша төленетін жәрдем не қызметкер үшін сақталған орташа табыс та аталған табысқа жатқызылады.
Егер қызметкер тап сол кәсіпорында немесе өзге кәсіпорында басқа жұмысты орындаған болса, онда пенсия барлық жұмыс орындары бойынша жалпы табысынан есептеледі.
Мемлекеттік әлеуметтік сақтандырылуға жатпайтын адамдардың пенсиясын есептеу үшін (5-статья, 40-статьяның 5-тармағы) табысқа сақтық жарналары есептелетін еңбекке ақы төлеу түрлеріне ұқсас ақшалай табыстың барлық түрлері жатқызылады.
Ақшалай ақымен қатар құнына сақтандыру жарналары төленетін заттай ақы алатын колхоз, өзге де кооператив мүшелеріне, совхоздар мен басқа да кәсіпорындардың қызметкерлеріне орташа айлық табысты анықтау кезінде еңбекке ақы төленген кездегі мемлекеттік бөлшек сауда бағасы бойынша осы заттай ақы есептеледі.
Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

61-статья. Азаматтардың жекелеген категорияларына пенсия есептеу

Шығармашылық одақтардың мүшелеріне және басқа шығармашылық қызметкерлерге (5-статья, 40-статьяның 3-тармағы) пенсия оны тағайындау жөнінде өтініш жасар алдындағы шығармашылық қызметтің соңғы 15 жылының қатарынан кез келген 5 жылындағы мемлекеттік ставкалар бойынша есептелетін авторлық қаламақыдан есептеледі. Егер олар бір мезгілде кәсіпорындарда немесе ұйымдарда жұмыс істейтін болса, пенсияны есептеу үшін тиісті кезеңге авторлық қаламақы мен табыс ескеріледі.
Жеке еңбек қызметімен айналысатын, соның ішінде жеке (топтық) аренда жағдайында жекелеген азаматтарда шарт бойынша жұмыс істейтіндерге (үй қызметіндегі әйелдер, бала күтушілер, хатшылар, машинисткалар, стенографисткалар, күзетшілер, бағбандар, жүргізушілер және басқалар) пенсия шын мәніндегі табысынан (Қазақстан Республикасы Пенсия қорына төлейтін жарнаны белгілеуге арналған сомалар) есептеледі.
Жоғары оқу орындарына, курстарға, аспирантураға немесе клиникалық ординатураға оқуға түскенге дейін жұмыс істеген оқушыларға, аспиранттар мен клиникалық ординаторларға пенсия есептеу кезінде олардың қалауы бойынша оқу кезеңі үшін табыстың орнына стипендия есептелуі мүмкін.
Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

62-статья. Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда пенсияны есептеу

Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда пенсия бар стажына сәйкес мөлшерде тағайындалады. Пенсия былайша есептеледі: алдымен тиісті толық пенсия анықталады, бұл пенсия талап етіліп отырған толық жұмыс стажының айлары санына бөлінеді, алынған сома нақты жұмыс стажының айлары санына көбейтіледі (бұл стажда 15 күннен астам кезең толық айға есептеледі, ал 15 күнді қоса алғанға дейінгі кезең есептелмейді).
Егер стаж толық болған жағдайда пенсия осы Заңда белгіленген ең төменгі мөлшерде берілмекші болса, онда пенсия стаж толық болмаған жағдайда пенсияның ең төменгі мөлшерін негізге ала отырып, бар стажға сәйкес тағайындалады, бірақ барлық реттерде, егер осы Заңда өзгеше көзделмеген болса, еңбекке жарамсыз адамдардың тиісті категориясы үшін белгіленген әлеуметтік пенсияның мөлшерінен кем болмауға тиіс.

63-статья. Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсияны есептеу

Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсияны есептеген кезде тиісінше осы Заңның 58—62, 65—67-статьялары қолданылады.
Пенсионерлердің семьясына тағайындалатын пенсия асыраушысының пенсиясы есептелген табыстан есептеледі.
Осы Заңның 68-статьясында көзделген тәртіппен пенсияны қайта есептетуге правосы бар пенсионердің семьясына пенсия асыраушысының пенсиясы қайта есептелген немесе қайта есептелуі мүмкін болған табыстан есептеледі.

64-статья. Бір пенсиядан екінші пенсияға ауысқан кезде табысты есептеу

Бір пенсиядан екінші пенсияға ауысқан кезде табыс жалпы негізде анықталады (осы Заңның 59—61-статьялары). Жаңа негіз бойынша пенсия (пенсионердің қалауы бойынша) бұрын төленіп келген пенсия есептелген табыстан немесе пенсия қайта есептелуі мүмкін болған табыстан есептелуі де мүмкін.

65-статья. Шетелде жұмыс істеген кездегі табысты есептеу

Қазақстан Республикасынан шетелге жұмыс істеуге жіберілген қызметкерлердің орташа айлық табысын есептеген кезде олардың шетелге жіберілгенге дейін алған жалақысы (58—61-статьялар), не олардың қалауы бойынша, осы Заңның 66-статьясына сәйкес анықталатын табысы есептеледі.
Ескерту. 65-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

66-статья. Басқа елдерден қоныс аударушы Қазақстан Республикасының азаматтарына пенсия төлеу

Қазақстан Республикасында жұмыс істемеген, басқа елдерден қоныс аударушы Қазақстан Республикасының азаматтарына пенсия Қазақстан Республикасындағы тиісті кәсіп пен мамандық қызметкерлерінің пенсия тағайындау кезінде алатын орташа табысына (тиісті кәсіптік одақтың деректері бойынша) шағып есептеледі.
Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

67-статья. Жалақыға аудандық коэффициенттер белгіленген аудандарда тұратын адамдарға пенсия есептеу

Жұмысшылар мен қызметшілердің жалақысына аудандық коэффициенттер белгіленген аудандарда тұратын адамдарға пенсия тағайындау кезінде аудандық коэффициент қолданылып есептелген нақты жалақы ескеріледі.
Мұнымен қатар осы Заңның 58-бабында республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арнап көзделген есептiк көрсеткiштiң он бес есе мөлшерi, сондай-ақ сол ауданның өндiрiстiк емес салаларының жұмысшылары мен қызметкерлерi үшiн белгiленген аудандық коэффициент қолданыла отырып есептеледi.
Жалақысына коэффициент алғаш белгіленетін немесе оның мөлшері өсірілетін аудандарда тұратын адамдарға осы статьяның екінші бөлігінде көзделген тәртіп сақтала отырып белгіленген (көбейтілген) коэффициентті қолдану арқылы пенсия есептелген орташа айлық табысы қайта есептеледі.
Бұл адамдар жалақыға коэффициент белгіленбеген немесе аз мөлшерде белгіленген аудандарға кеткен кезде пенсия олардың таңдауы бойынша осындай тәртіппен, бірақ нақты табыстан аудандық коэффициент бойынша төлемдерді алып тастап (кемітіп), осы Заңның 58 және 60-статьяларына сәйкес есептелген табыстан eceптеледі.
Еліміздің аудандық коэффициенттер белгіленбеген немесе аз мөлшерде белгіленген басқа аймақтардан осы статьяның бірінші бөлігінде аталған аудандарға тұрақты тұруға келген адамдарға пенсия есептеу үшін табыс сол ауданда қолданылып жүрген ережелер сақтала отырып, аудандық коэффициентті қолдану арқылы қайта есептеледі.
Жалақыға аудандық коэффициенттер белгіленген аудандарда тағайындалатын еңбек пенсияларының ең төменгі мөлшері сол ауданда өндірістік емес салалардың жұмысшылары мен қызметшілеріне арналған коэффициентті қолдана отырып, осы аудандарда тұру кезеңіне арнап анықталады.
Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

68-статья. Пенсияны неғұрлым жоғары табыстан қайта есептеу

Жасына немесе мүгедектігіне байланысты пенсия тағайындалғаннан кейін және қайта есептелгеннен кейін пенсия есептелген жалақыдан гөрі неғұрлым жоғары табыс тауып, кемінде 2 жыл жұмыс істеген пенсионерлерге пенсионердің арызы бойынша осы Заңның 58—61-статьяларына сәйкес пенсияны қайта есептеуге өтініш жасар алдындағы соңғы 2 жыл ішіндегі жұмыспен анықталатын неғұрлым жоғары табысты негізге ала отырып, пенсияның жаңа мөлшері белгіленеді.
Табысының болмауына байланысты ең төменгі мөлшерде тағайындалған пенсия да осындай шарт бойынша қайта есептеледі.
Пенсионердің табысы одан әрі өсе түскен жағдайда оның арызы бойынша пенсия жаңадан қайта есептеледі. Пенсияны әрбір кезекті қайта есептеу соның алдындағы қайта есептеуден кейін кемінде 2 жыл жұмыс істеген соң жүргізіледі.

69-статья. Жұмыс стажы толық болмаған жағдайда пенсияны қайта есептеу

Егер стажы толық болмаған жағдайда жасына байланысты не I немесе II топтағы мүгедектігіне байланысты пенсия тағайындалған пенсионер пенсия тағайындалғаннан кейін кемінде 2 жыл жұмыс істесе, онда оның арызы бойынша қайта есептеу кезіне дейінгі стажы негізге алына отырып пенсия қайта есептеледі. Одан кейінгі әрбір қайта есептеу соның алдындағы қайта есептеуден кейін кемінде 2 жыл жұмыс істеген соң жүргізіледі.
Егер пенсионер одан әрі жұмыс істеп, толық пенсия тағайындауға жеткілікті стажға ие болса, онда пенсионердің арызы бойынша стажы толық болмаған жағдайда пенсия тағайындалғаннан кейін қанша уақыт өткеніне қарамастан, пенсия тиісінше қайта есептеледі. Бұл орайда мүгедектік басталған кезге қарай пенсионердің жасына сәйкес оның толық пенсия тағайындауға жеткілікті стажы болған жағдайда (21-статья) мүгедектігіне байланысты толық пенсия белгіленеді.
Пенсионердің қалауы бойынша пенсия бастапқыда пенсия тағайындалған (немесе кейіннен осы Заңның 68-статьясында көзделген тәртіппен қайта есептелген) табыстан немесе соңғы табыстан қайта есептеледі.

70-статья. Семья жағдайының өзгеруіне, жұмысқа тұруға немесе жұмысты тоқтатуға байланысты пенсияны қайта есептеу

Пенсия тағайындалғаннан кейін пенсионер семья жағдайының өзгеруіне, жұмысқа тұруына немесе жұмысты тоқтатуына байланысты семьяның еңбекке жарамсыз мүшелеріне үстеме ақы алу правосына ие болса немесе бұл праводан айрылса, не бұл үстеме ақының мөлшері өзгертілуге тиіс болса, пенсия тиісінше қайта есептеледі.

71-статья. Пенсияға үстеме ақы есептеу және пенсияны көбейту тәртібі

Өзінің асырауында семьяның еңбекке жарамсыз мүшелері бар жұмыс істемейтін пенсионерлер үшін белгіленген пенсияларға үстеме ақы осы Заңның 26-баптың 1-4-тармақтары және 27-бапта аталған семья мүшелеріне есептеледі. Бұл үстеме ақы семьяның еңбек немесе әлеуметтік пенсия алатыны мүшелеріне қосылмайды.
Семьяның еңбекке жарамсыз мүшелері үшін әлеуметтік пенсияны да және үстеме ақыны да алуға правосы болған жағдайда өтініш жасаушының таңдауы бойынша не пенсия, не үстеме ақы тағайындалады.
Семьяда екі немесе одан көп жұмыс істемейтін пенсионер болған жағдайда олардың ортақ асырауындағы семьяның еңбекке жарамсыз әрбір мүшесі, пенсионерлердің таңдауы бойынша, олардың біріне ғана үстеме ақы қосу үшін ескеріледі.
Пенсияны өсірудің бірнеше түріне бір мезгілде правосы болған жағдайда Қазақстан Республикасының экологиялық апат аймағында тұратын адамдар үшін көзделген өсімдерден басқа пенсия мөлшерін есірудің неғұрлым жоғары бір түрі қолданылады.
Ескерту. 71-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

72-статья. Пенсияның ең төменгі мөлшерін және табыстың шекті мөлшерін көбейту

Пенсияның ең төменгі мөлшері және пенсия есептеу үшін ескерілетін табыстың шекті мөлшері (58-статья) республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арналған есептiк көрсеткiш мөлшерінің өсуіне байланысты көбейіп отырады.
Ескерту. 72-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

73-статья. Тұрмыс құны индексінің өзгеруіне және жалақының өсуіне сәйкес пенсияны көбейту

Осы Заңның шарттары бойынша есептелген пенсия жыл сайын тұрмыс құны индексінің өзгеруіне және жалақының өсуіне сәйкес Қазақстан Республикасының заң актiлерi белгілейтін тәртіппен жасына байланысты пенсияның ең төменгі мөлшерінің кемінде 10 процентіне көбейтіліп отырады.
Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

VII бөлім. ПЕНСИЯ ТАҒАЙЫНДАУ

74-статья. Пенсия тағайындауға өтініш жасау тәртібі

Жұмысшыларға, қызметшілер мен олардың семья мүшелеріне (асыраушысынан айрылған ретте) пенсия тағайындау туралы арыз ең соңғы жұмыс орны бойынша кәсіпорынның, мекеменің, ұйымның әкімшілігі арқылы беріледі.
Колхоз және басқа да кооператив мүшелері мен олардың семьяларына пенсия тағайындау туралы арыз колхоз (кооператив) басқармасы арқылы беріледі.
Әкімшілік (басқарма) кәсіподақ комитетімен бірлесіп арыз түскен күннен бастап 10 күн мерзім ішінде стаж бен табыс туралы қажетті құжаттарды ресімдеп, берілген арызбен және өзінің ұсынысымен бірге оларды кәсiпорындардың немесе ұйымдардың орналасқан жерiндегi яки халықты әлеуметтiк қорғау органдары белгiлейтiн тәртiпке сәйкес өтiнiш жасаушының тұрғылықты жерi бойынша аудандық (қалалық) халықты әлеуметтiк қамсыздандыру бөлiмiне жібереді. Әлеуметтік қамсыздандыру бөлімімен келісе отырып, пенсия тағайындауға арналған құжаттар жұмысшылардың, қызметшілердің және колхоз (кооператив) мүшелерінің пенсияға жасы толмастан бұрын да табыс етілуі мүмкін.
Егер пенсия тағайындауға өтініш жасаған қызметкерге пенсия тағайындауға ұсынудан бас тартылған болса, оған бас тарту себептері көрсетіле отырып, бұл жөнінде жазбаша түрде хабарланады.
Пенсия алуға өтініш жасаған адам әкімшілік (басқарма) пен кәсіподақ комитетінің өзіне пенсия тағайындауға ұсынудан бас тарту туралы шешімімен келіспеген реттерде, ол тікелей кәсіпорын немесе ұйым тұрған жердегі аудандық (қалалық) әлеуметтік қамсыздандыру бөліміне пенсия тағайындау туралы арыз бере алады.
Басқа азаматтар мен олардың семья мүшелеріне пенсия тағайындау туралы арыз тікелей арыз беруші тұратын жердегі аудандық (қалалық) әлеуметтік қамсыздандыру бөліміне беріледі.
Әлеуметтік қамсыздандыру бөлімдері пенсия тағайындау мәселелері бойынша түсініктемелер мен анықтамалар беруге, сондай-ақ арыз берушінің қажетті құжаттар алуына көмектесуге міндетті.
Әлеуметтік қамсыздандыру бөлімдері кәсіпорындардан, ұйымдар мен жекелеген адамдардан тиісті құжаттар талап етуге, сондай-ақ қажет болған реттерде бұларды берудің негізділігін тексеруге, ерекше еңбек жағдайларында жұмыс істегені туралы жеңілдік шартпен пенсия тағайындау жөнінде өтініш берген адамның құжаттарының негізділігі туралы мемлекеттік сараптама органынан қорытынды сұратуға праволы.
Кәсіпорындар мен ұйымдар пенсия тағайындауға (пенсияны қайта есептеуге) құжаттарды дер кезінде бермеуі немесе құжаттардағы мәліметтердің күмәнді болуы салдарынан пенсионерге келтірген залалы үшін оның алдында материалдық жағынан жауапты болады.
Кәсіпорын немесе пенсионер мәліметтері күмәнді құжаттар ұсынғандықтан мемлекетке залал келтірген ретте келтірілген залал Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына өтеледі.
Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

75-статья. Пенсия тағайындайтын органдар

Зейнетақыны тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк шегiнде әкiмдер құратын зейнетақы тағайындау жөнiндегi комиссиялар тағайындайды. Комиссияның құрамына басқа мүшелерiмен қатар аудандық (қалалық) халықты әлеуметтiк қорғау бөлiмiнiң меңгерушiсi енедi.
Пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның өкілеттік беруі арқылы оның атынан пенсияны комиссияның мүшесі — аудандық (қалалық) әлеуметтік қамсыздандыру бөлімі меңгерушісінің жеке өзі тағайындауы мүмкін. Алайда барлық реттерде пенсия алуға өтініш берген адамның және басқа да мүдделі адамдар мен ұйымдардың талап етуі бойынша пенсия тағайындау туралы мәселені пенсия тағайындау жөніндегі комиссия шешеді.
Ескерту. 75-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

76-статья. Пенсия тағайындау туралы құжаттарды қарау мерзімі

Пенсия тағайындау туралы құжаттарды пенсия тағайындайтын органдар (75-статья) құжаттар келіп түскен күннен бастап 10 күннен кешіктірмей қарайды.
Пенсия тағайындаудан бас тарту туралы шешімді барлық реттерде пенсия тағайындау жөніндегі комиссия ғана қабылдайды. Халықты әлеуметтiк қорғау бөлімі тиісті шешім шығарылғаннан кейін 5 күннен кешіктірмей пенсия тағайындаудан бас тарту туралы хабарламаны бас тарту себептерін және шағым беру тәртібін көрсете отырып, кәсіпорынға немесе арыз берушіге тапсырады немесе жібереді және сонымен бірге барлық құжаттарды қайтарады.
Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

77-статья. Пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның шешімдеріне шағым беру

Пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның шешіміне тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң әкiмiне немесе аудандық (қалалық) халық сотына шағым берілуі мүмкін. Пенсиямен қамсыздандыру правосы туралы дауды қарайтын орган, қажет болған реттерде, жоғары тұрған халықты әлеуметтiк қорғау мекемесінің немесе енбек жағдайын мемлекеттік сараптау органының қорытындысын сұратып алады.
Ескерту. 77-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

78-статья. Пенсия тағайындау мерзімі

Пенсия неғұрлым ертерек мерзімде тағайындалатын мынадай жағдайлардан басқа реттерде пенсия оған өтініш берілген күннен бастап тағайындалады:
1. егер пенсия алуға өтініш пенсия жасына жеткен немесе мүгедектік белгіленген күннен бастан 3 айдан кешіктірілмей берілсе, жасына және мүгедектігіне байланысты пенсия пенсия жасына жеткен немесе тиісінше МӘСК мүгедектікті белгілеген күннен бастап тағайындалады;
2. асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия алу правосы пайда болған күннен бастап, бірақ пенсия алуға өтініш берердің алдындағы 12 ай өтпей тұрып тағайындалады.
Пенсия тағайындауға өтініш жасалған күн деп халықты әлеуметтiк қорғау бөлімі барлық қажетті құжаттармен қоса пенсия тағайындау туралы арызды (ұсынысты) қабылдаған күн есептеледі. Егер пенсия тағайындау туралы арыз (ұсыныс) почта арқылы жіберілсе және мұның өзінде барлық қажетті құжаттар қоса тіркелсе, онда пенсия алуға өтініш жасалған күн деп жіберілген осы арызға (ұсынысқа) почта белгісі соғылған күн есептеледі.
Арызға (ұсынысқа) барлық қажетті құжаттар қоса тіркелмеген реттерде халықты әлеуметтiк қорғау бөлімі қосымша қандай құжаттар керек екендігі туралы кәсіпорынның әкімшілігіне немесе арыз берушіге жазбаша түрде хабарлайды. Егер олар қосымша құжаттарды ұсыну қажеттігі туралы хабарламаны алған күннен бастап 3 айдан кешіктірілмей ұсынылса, онда пенсия алуға өтініш жасалған күн деп пенсия тағайындау туралы арызды (ұсынысты) қабылдаған күн немесе арызды (ұсынысты) жіберген жердің почта белгісі соғылған күн есептеледі.
Аталған мерзім өткен соң пенсия тағайындайтын орган қолда бар құжаттар бойынша пенсия тағайындау немесе оны тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.
Ескерту. 78-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

79-статья. Тағайындалған пенсияны қайта есептеу мерзімі

Тағайындалған пенсияны қайта есептеу, егер осы Заңда өзгеше ескерілмеген болса, мынадай мерзімде жүргізіледі:
пенсияны көбейтуге право пайда болған жағдайда — егер пенсионер тиісті арызды барлық қажетті құжаттармен бірге қоса есептегенде айдың 15-іне дейін тапсырса, ол пенсияны қайта есептеуге өтініш жасаған айдың бірінен бастап және, егер арызды барлық қажетті құжаттармен бірге айдың 15-інен кейін берсе, келесі айдың бірінен бастап;
пенсияны кемітуге әкеп соқтыратын мән-жайлар пайда болған жағдайда — келесі айдың бірінен бастап қайта есептеледі.

80-статья. Бір пенсиядан екінші пенсияға көшіру

Бір пенсиядан екінші пенсияға көшіруді Пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның мүшесі — аудандық (қалалық) халықты әлеуметтiк қорғау бөлімінің меңгерушісі жеке өзі жүргізеді.
Көшіру барлық қажетті құжаттармен бірге (егер олар пенсия ісінде жоқ болса) тиісті арыз берілген күннен бастап жүргізіледі.
Ескерту. 80-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

VIII бөлім. ПЕНСИЯ ТӨЛЕУ

81-статья. Зейнетақы төлеудің тәртібі

Зейнетақы мынадай тәртiппен төленедi:
1) жұмыс iстемейтiн зейнеткерлерге өткендегі ай үшiн - iс жүзiнде зейнеткердiң тұратын жерi бойынша қайда тiркелгенiне қарамастан зейнетақы төлейтiн халықты әлеуметтiк қорғау органы қызмет көрсететiн әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк шегiнде.
Зейнетақыларды жеткiзiп беру және жiберу Қазақстан Республикасы Зейнетақы қорының қаражаты есебiнен жүзеге асырылады;
2) жұмыс iстейтiн зейнеткерлерге - егер алып жүрген жалақысы республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арналған есептiк көрсеткiштiң он бес есе мөлшерiнен асатын болса, зейнетақысының 50 процентi мөлшерiнде (отбасының еңбекке жарамсыз мүшелерiне қосылатын үстемелерсiз), басқа зейнеткерлерге, сондай-ақ соғысқа қатысушыларға, мүгедектердiң барлық санаттарына - әлеуметтiк сақтық жарналары есебiнен жұмыс орны бойынша алатын табысына (кiрiсiне) қарамастан толық мөлшерде (отбасының еңбекке жарамсыз мүшелерiне қосылатын үстемелерсiз) төленедi.
Өткен ай үшiн зейнетақы айдың екiншi жартысындағы жалақымен бiр мезгiлде төленедi.
Зейнеткер басқа мемлекеттен Қазақстан Республикасының аумағына көшiп келген кезде зейнетақы бұрынғы тұрған жерi бойынша зейнетақы төлеу тоқтатылған күннен бастап төленедi, бiрақ жаңадан көшiп келiп тiркелген жерiндегi халықты әлеуметтiк қорғау бөлiмiне жазбаша өтiнiш берген күннен бұрынғы 6 айдан аспайтын уақытқа төленедi.
Ескерту. 81-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.06.1997 № 134 (01.01.1998 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

82-статья. Пенсионерлердің және кәсіпорындар басшыларының пенсия төлеуге ықпал ететін жағдайлардың өзгергені туралы әлеуметтік қамсыздандыру бөлімдеріне хабарлау міндеттілігі

Жұмысқа тұрған барлық реттерде пенсионерлер бұл туралы халықты әлеуметтiк қорғау бөлімдеріне хабарлауға міндетті.
Асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия алатын немесе семьяның енбекке жарамсыз мүшелері үшін пенсияға үстеме алатын пенсионерлер де пенсия төленетін немесе пенсиясына үстеме төленетін семья мүшелерінің құрамындағы өзгерістер туралы халықты әлеуметтiк қорғау бөлімдеріне хабарлауға міндетті.
Кәсіпорындардың басшылары тиісті пенсионерлерді жұмысқа алғаны туралы халықты әлеуметтiк қорғау бөлімдеріне 5 күн мерзім ішінде хабарлауға міндетті.
Осы статьяның талаптарын бұзған ретте пенсионерлер мен кәсіпорындардың басшылары келтірілген материалдық залал үшін жауапты болады және оны өтеуге міндетті.
Ескерту. 82-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

83-статья. Сенімхат арқылы пенсия төлеу және оны ресімдеу тәртібі

Пенсияны сенімхат арқылы төлеуге болады. Сенімхат үш жылдан аспайтын мерзімге берілуі мүмкін.
Егер сенімхатта мерзім көрсетілмеген болса, ол өзі қолданыла бастаған күннен бастап бір жыл бойы күшін сақтайды.
Сенімхатты нотариалдық тәртіппен немесе үй басқармасы не пенсионер тұратын жердегі тұрғын үй шаруашылығының басқа бір ұйымы, немесе пенсионер тұрақты емдеуде болған емдеу мекемесі куәландыруға тиіс.

84-статья. Өткен уақыт үшін пенсия төлеу

Пенсионер дер кезінде талап етпеген пенсияның есептелген сомасы өткен уақыт үшін пенсия алуға өтініш жасардың алдындағы 3 жылдан аспайтын уақытқа төленеді.
Пенсия тағайындайтын немесе төлейтін органның кінәсінен дер кезінде алынбай қалған пенсия сомасы өткен уақыт үшін ешқандай мерзіммен шектелмей төленеді.

85-статья. Мүгедектік тобы өзгерген немесе еңбек ету қабілеті қалпына келген жағдайда пенсия төлеу мерзімі

Мүгедектік тобы өзгерген ретте жаңа мөлшердегі пенсия мүгедектік тобы өзгерген күннен бастап төленеді.
Қайтадан куәландырылған адам еңбек етуге қабілетті деп танылған ретте пенсия ол еңбек етуге қабілетті деп танылған айдың аяғына дейін төленеді, бірақ бұл мүгедектік айқындалған күннен аспауға тиіс.

86-статья. Мүгедектікте үзілістер болған жағдайда пенсияны қайта төлеудің шарттары

Егер мүгедек қайта куәландыру үшін МӘСК-ге сол үшін тағайындалған мерзімде бармаса, онда оған пенсия төлеу тоқтатылады, ал ол қайтадан мүгедек деп танылған ретте пенсия тоқтатылған күннен бастап қайтадан төленеді, бірақ бұл бір айдан аспауға тиіс.
Қайта куәландыру мерзімін орынды себеппен өткізіп алған жағдайда пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның шешімі негізінде пенсия төлеу тоқтатылған күннен бастап қайта куәландырылған күнге дейін, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге, егер ДЕСК оны осы кезеңде мүгедек деп тапса, төленеді. Бұл орайда, егер қайта куәландыру кезінде мүгедек мүгедектіктің басқа (неғұрлым жоғары немесе неғұрлым төмен) тобына көшірілген жағдайда, аталған уақыт үшін пенсия бұрынғы топ бойынша төленеді.
Жалпы ауыруы салдарынан еңбек ету қабілетінен айрылған мүгедекке пенсия төлеу еңбек ету қабілетінің қалпына келуіне байланысты тоқтатылған болса немесе ол қайта куәландыруға орынды себептерсіз бармағандықтан пенсия алмаған болса, онда ол кейіннен мүгедек деп танылған ретте, бұрын тағайындалған пенсия мүгедектік қайтадан белгіленген күннен бастап, егер пенсияны төлеу тоқтатылғаннан кейін өткен уақыт 5 жылдан аспайтын жағдайда, қайта төлене бастайды. Егер 5 жылдан астам уақыт өтсе, пенсия жалпы негіздер бойынша қайтадан тағайындалады.
Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

87-статья. Тұрақты емдеуде болған кезде пенсия төлеу

Пенсионердің ауруханада, клиникада, госпитальда және басқа емдеу мекемелерінде, сондай-ақ алапес ауруынан емдейтін ауруханада тұрақты емдеуде болған кезінде пенсия толық төленеді.

88-статья. Қартайғандар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерде тұратын адамдарға пенсия төлеу

Қартайғандар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерде (пансионаттарда) тұратын пенсионерлерге тағайындалған пенсияның 30 проценті төленеді, бірақ ол жасына байланысты ай сайын төленетін ең төмен пенсияның 30 процентінен кем болмауы керек. Олардың пенсиясының мөлшері осы интернат-үйлердегі (пансионаттардағы) күтім жасау құнынан артық болған реттерде, пенсия мен күтім жасау құнының арасындағы айырма төленеді, бірақ ол тағайындалған пенсияның 30 процентінен және жасына байланысты ай сайын төленетін ең төмен пенсияның 30 процентінен кем болмауы керек. Егер қартайғандар мен мүгедектерге арналған интернат-үйде (пансионатта) тұратын пенсионердің қарауында еңбекке жарамсыз семья мүшелері болса (26 және 27-статьялар), онда пенсия мынадай тәртіппен төленеді: пенсияның 30 проценті, бірақ жасына байланысты ең төмен пенсияның кем дегенде 30 проценті пенсионердің өзіне төленеді, ал пенсияның қалған бөлігі семьяның аталған мүшелеріне төленеді, бірақ ол тағайындалған мөлшердің 50 процентінен аспауға тиіс.

89-статья. Бас бостандығынан айыру кезінде пенсия төлеу

Пенсионер бас бостандығынан айрылған ретте бас бостандығынан айрылған уақытта тағайындалған пенсияның 10 проценті мөлшерінде төленеді, бірақ ол жасына байланысты ай сайын төленетін ең төменгі пенсияның 20 процетінен кем болмауға тиіс.

90-статья. Мемлекеттің толық қамтуында тұрған балаларға асыраушысынан айрылуына байланысты пенсия төлеу

Тұлдыр жетім балаларға мемлекеттің толық асырауында болған кезеңде пенсия толық көлемінде төленеді.
Мемлекеттің толық асырауындағы басқа балаларға тағайындалған пенсияның 50 проценті төленеді, бірақ ол жасына байланысты ай сайын төленетін ең төмен пенсияның 50 процентінен кем болмауға тиіс.

91-статья. Пенсионердің қайтыс болуына байланысты алынбай қалған пенсияны төлеу және жерлеуге жәрдем ақша төлеу

Пенсионерге тиесілі және оның қайтыс болуына байланысты алынбай қалған пенсияның сомасы мұраның құрамына енбейді және оның семьясының асыраушысынан айрылуына байланысты пенсиямен қамсыздандырылатын адамдар тобына жататын мүшелеріне төленеді (26 және 27-статьялар). Алайда ата-анасы мен жұбайының (зайыбының), сондай-ақ пенсионер қайтыс болған күнге дейін, онымен бірге тұрған семья мүшелерінің, егер олар асыраушысынан айрылуына байланысты пенсиямен қамсыздандырылатын адамдар тобына енбейтін жағдайда да осы соманы алуға правосы бар.
Семьяның бірнеше мүшесі талап еткен жағдайда оларға тиесілі пенсия сомасы оларға тең бөлінеді.
Аталған сома, егер ол пенсионер қайтыс болғаннан кейін 6 айдан кешіктірілмей талап етілсе, төленеді.
Зейнеткер қайтыс болған жағдайда оның отбасына оны жерлеу үшiн екi айлық зейнетақысы мөлшерiнде, бiрақ есептiк көрсеткiштiң он есе мөлшерiнен аспайтын мөлшерде, ал Ұлы Отан соғысының қатысушысы немесе мүгедегi қайтыс болған жағдайда республикалық бюджетте жыл сайын белгiленетiн әлеуметтiк және өзге де төлемдерге арналған есептiк көрсеткiштiң отыз бес есе мөлшерiнен кем емес сомада жәрдем берiледi.
Егер пенсионерді оның семьясының мүшелері болып табылмайтын адамдар жерлеген болса, онда жәрдем ақша оның белгіленген мөлшері шегінде жерлеуге жұмсалған нақты шығыннан аспайтын сомада сол адамдарға төленеді.
Ескерту. 91-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

92-статья. Шетелге кеткен азаматтарға пенсия төлеу

Шетелге тұрақты тұруға кеткенге дейін Қазақстан Республикасында тағайындалған пенсия зейнетақы төлейтiн халықты әлеуметтiк қорғау органына шетелге кететiнi туралы өтiнiш берген күнгi зейнетақы мөлшерiнен шетелге кетер алдындағы 6 айға алдын-ала төленеді. Осы азаматтар шетелде болған уақытта еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыруы салдарынан тағайындалған пенсия ғана төленеді.
Еңбек жарақаты немесе кәсіптік ауыруы салдарынан тағайындалған пенсияны басқа елдерге аудару тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
Ескерту. 92-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

93-статья. Пенсиядан ақша ұстап қалу

Мынадай жағдайларда пенсиядан ақша ұстап қалынуы мүмкін:
1) сот шешімдері, ұйғарымдары, қаулылары мен үкімдері (мүліктік өндіріп алуға қатысты, нотариалдық кеңселердің орындау қағаздарының және сот шешімдерін орындау үшін белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес орындалатын басқа да шешімдер мен қаулылар негізінде;
2) пенсионерге оның тарапынан қиянат жасалуы салдарынан (көрінеу теріс мәліметтер жазылған құжаттар табыс етуі, табысын немесе басқа кірісін жасырып қалуы, семья мүшелерінің құрамындағы өзгерістер туралы мәліметтерді айтпау нәтижесінде) артық төленген пенсия сомасын өндіріп алу үшін пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның шешімдері негізінде.
Жоғарыда аталған себептермен басқа ешбір жағдайда пенсиядан ақша өндіріп алуға жол берілмейді.
Пенсиядан ұстап қалынатын ақша мөлшері пенсионерлерге төленуге тиісті сомадан есептеледі.
Пенсиядан: семья мүшелерін ұстауға (алимент), кәсіпорындардың мүлкін талан-таражға салудан келтірілген нұқсанды өтеуге, жарақаттану немесе денсаулықтың басқаша бұзылуы салдарынан келтірілген залалды өтеуге, сондай-ақ асыраушысының қайтыс болуына байланысты заңдарда көзделген реттерде жалақының артық алынған сомасын қайтаруға пенсияның 50 процентінен аспайтын мөлшерде ақша ұсталуы мүмкін.
Өндіріп алудың басқа барлық түрлері бойынша пенсиядан 20 проценттен аспайтын мөлшерде ақша ұсталуы мүмкін.
Пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның шешімдері негізінде басқа да себептермен ақша ұстап қалу пенсияның 20 процентінен аспайтын мөлшерде жүргізіледі.
Пенсиядан ақша өндіріп алудың барлық реттерінде пенсионерге тиесілі пенсияның кемінде 50 проценті оның өзінде сақталады.
Пенсия тағайындау жөніндегі комиссияның шешімдері негізінде ұстап қалынатын пенсияның артық төленген сомасы бойынша - қарыз толық өтелгенге дейін пенсия төлеу тоқтатылған ретте (мысалы, еңбек қабілеті қалпына келуі нәтижесінде) қалған қарыз сот арқылы өндіріп алынады.
Ескерту. 93-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

IX бөлім. ОСЫ ЗАҢНЫҢ ШАРТТАРЫ НЕГІЗІНДЕ ПЕНСИЯНЫ ҚАЙТА ЕСЕПТЕУ ЖӘНЕ БҰРЫН ҚОЛДАНЫЛЫП КЕЛГЕН ЗАҢДАРДЫ ПАЙДАЛАНА ОТЫРЫП ЖЕҢІЛДІКТІ ПЕНСИЯ ТАҒАЙЫНДАУ ТӘРТІБІ

94-статья. Осы Заңның шарттары негізінде бұрын тағайындалған пенсияны қайта есептеу тәртібі

Осы Заңның шарттары негізінде бұрын тағайындалған пенсияны қайта есептеу ол күшіне енгізілген күннен бастап жасы, стажы, табысы және қайта есептелетін уақытқа қарай пенсия ісіндегі басқа да құжаттар, сондай-ақ қайта есептелетін уақытқа қарай пенсионерге берілген қосымша құжаттар негізінде жүргізіледі.
Егер пенсионер осы Заңның күшіне енгізілуіне байланысты кейіннен пенсияны одан әрі көбейтуге право беретін қосымша құжаттар (жұмыс стажы, табысы, семья жағдайы туралы және басқа) тапсырса, онда пенсия осы Заңның нормалары бойынша қайтадан есептеледі. Бұл opайда қайта есептеу өткен уақыт үшін жүргізіледі, бірақ бұл қосымша құжаттарды беру алдындағы 12 айдан аспауға және әрі кеткенде осы Заң күшіне енгізілген күннен аспауға тиіс.
Бұрын қолданылып келген одақтық заңдар бойынша тағайындалған пенсияны қайта есептеу, пенсионерлердің таңдауына қарай, пенсионерлердің тиісті категориялары үшін 58 — 61 және 67-статьяларды қолдана отырып, осы Заң күшіне енгізілер алдындағы 2 жыл ішіндегі орташа айлық табыстан, не пенсия тағайындалар алдындағы, не осы Заңның 58-статьясының екінші бөлігін және 67-статьясын қолдана отырып, пенсия ісіндегі құжаттар бойынша бұрын пенсия есептелген табыстан жүргізіледі.
Заң күшіне енгізілгенге дейін пенсия тағайындалған және осы Заңның шарттарына сәйкес неғұрлым жоғары пенсия алуға правосы жоқ азаматтардың пенсиясы бұрын белгіленген мөлшерде сақталады.

95-статья. Осы Заң күшіне енгізілгенге дейін жеңілдік шартпен пенсия алуға правосы бар адамдарға жеңілдікті пенсия тағайындау тәртібі

Осы Заң күшіне енгізілгенге дейін бұрын қолданылып келген заңдарда көзделген еңбек жағдайлары зиянды және ауыр жұмыстарда істеген адамдарға жасына байланысты пенсия мынадай жағдайларда тағайындалады:
1. осы Заң күшіне енгізілген күнге қарай жеңілдік шартпен пенсия алуға право беретін аталған жұмыстарда толық стажы бар адамдарға осы Заңда көзделген мөлшердегі пенсия бұрын қолданылып келген заңдарда белгіленген жасына және стажына байланысты талаптарға сәйкес тағайындалады;
2. еңбек жағдайлары зиянды және ауыр жұмыста толық стажы жоқ адамдарға 10-статьяға сәйкес пенсия тағайындау үшін талап етілетін жас бұрын қолданылып келген заңдарда белгіленген осы стаждың талаптарына сүйене отырып, осы Заңның 11-статьясында көзделген тәртіппен нақты стажға сәйкес кемітіледі.

X бөлім. ЖЕРГІЛІКТІ ӨКІЛЕТТІ ЖӘНЕ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ, ЕҢБЕК КОЛЛЕКТИВТЕРІНІҢ ПЕНСИОНЕРЛЕРДІ МАТЕРИАЛДЫҚ ЖАҒЫНАН ҚАМСЫЗДАНДЫРУДЫҢ ҚОСЫМША ТҮРЛЕРІН БЕЛГІЛЕУ ЖӨНІНДЕГІ ПРАВОЛАРЫ

Ескерту. X-бөлімнің тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

96-статья. Жергілікті өкілетті және атқарушы органдардың праволары

Облыстардың, қалалардың және басқа да әкімшілік-территориялық единицалардың өкілетті және атқарушы органдары тиісті жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен өз праволары шегінде: күнкөріс минимумын қамтамасыз ететін жеткілікті қаржылары жоқ, біреудің көмегіне мұқтаж еңбекке жарамсыз жалғызілікті азаматтардың, сондай-ақ басқа да пенсионерлердің пенсияларына үстемелер;
ғылым, мәдениет және басқа қызмет салаларында жергілікті дәрежедегі сіңірген еңбегі үшін пенсия;
тұрғын үй алаңына, коммуналдық қызметке, медициналық қызмет көрсетуге, қоғамдық транспортпен жүріп-тұруға ақы төлеу жөнінде пенсионерлерге арналған жеңілдіктер және жеңілдіктердің басқа да түрлерін белгілей алады.
Жергілікті өкілетті және атқарушы органдар жергілікті бюджет есебінен пенсионерлердің, ең алдымен аз қамтылған, жалғызілікті адамдардың, сәбилердің, тұлдыр жетім балалар мен мүгедектердің, соғысқа қатысушылар мен тылдағы еңбеккерлердің тұрмыс жағдайларын жақсартуға бағытталған басқа да шешімдер қабылдайды.
Ескерту. 96-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

97-статья. Еңбек коллективтерінің праволары

Кәсіпорынның еңбек коллективі еңбекке ақы төлеуге арналған өз қаржысы есебінен осы коллективте жұмыс істеген ардагерлер мен мүгедектердің, басқа да пенсионерлердің тұрмыс жағдайын жақсартуға байланысты мәселелерді шешуге праволы, атап айтқанда:
қызметкердің еңбек үлесін, жалпы және үздіксіз жұмыс стажының ұзақтығын ескере отырып, мемлекеттік пенсияға қосымша ақы белгілеуге;
қолайсыз еңбек жағдайында жұмыс істейтін қызметкерлер үшін, егер олар осы Заңға сәйкес еңбек жағдайына байланысты жеңілдікті пенсия алу правосын пайдаланбайтын болса, мерзімінен бұрын тағайындалатын пенсия енгізуге;
осы Заңда белгіленгендегіден неғұрлым жеңілдікті жағдайда жұмыс істейтін пенсионерлерге пенсия төлеуге;
біреудің көмегіне мұқтаж жалғызілікті пенсионерлердің пенсиясына оларға күтім жасау үшін үстеме белгілеуге;
белгілі бір еңбек коллективінің алдында ерекше еңбек сіңірген қызметкерлерге дербес үстеме (қосымша ақы) енгізуге және пенсияға шыққан кезде бір жолғы төлем төлеуге праволы.
Кәсіпорындар әлеуметтік дамуға арналған өз қаржысы есебінен пенсионерлерге кәсіпорынның қарауындағы тұрғын үй алаңына, балалар мекемелеріндегі балаларды ұстауға ақы төлеу жөніндегі жеңілдіктер белгілеуге, отынның, коммуналдық қызметтердің құнын, жеке жүріп-тұру құралдарының, пенсионерлерге қажетті басқа да бұйымдардың құнына, тұрғын үй-құрылыс, бағбандық, гараж-құрылыс кооперативтеріне пай жарнаға, қоғамдық транспорттың барлық түрлеріне жүріп-тұру мен мәдени-ағарту және театр-ойын-сауық орындарына баруға арналған билеттерге ішінара немесе толық ақша төлеуге, пенсионерлерге басқа да көмек көрсетуге праволы.
Осы кәсіпорындар мен ұйымдардың қарауындағы спорт-сауықтыру кешендерін, демалыс үйлерін, пансионаттарды, санаторийлерді және мәдени-ағарту мекемелерін пенсионерлер пайдаланған кезде кәсіпорындар мен мекемелер оларға жеңілдік беруге міндетті.

98-бап. Ерiктi түрде қосымша зейнетақымен қамтамасыз ету

Азаматтардың ерiктi түрде зейнетақымен қамтамасыз етiлуге құқығы бар.
Ерiктi түрде қосымша зейнетақымен қамтамасыз етудi жүзеге асыратын ұйым қызметiнiң тәртiбi мен шарттары Қазақстан Республикасының заң актiлерiмен анықталады.
Ескерту. Заң 98-баппен толықтырылды - ҚР 16.07.1996 N 32-I Заңымен (жарияланған күнiнен бастап күшiне енгiзiледі).

Қазақ Советтік Социалистік Республикасының Президенті

Н. НАЗАРБАЕВ