Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының кейбір нормативтік қаулыларына қылмыстық және қылмыстық-процестік заңнама бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2023 жылғы 28 қыркүйектегі № 1 Нормативтік қаулысы.

      1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының мына нормативтік қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

      1. "Ауруға шалдығуына байланысты жазаны одан әрі өтеуден босату, жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру туралы" 2002 жылғы 11 сәуірдегі № 7 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2011 жылғы 21 сәуірдегі № 1, 2018 жылғы 20 сәуірдегі № 8 нормативтік қаулыларына енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

      1) тақырып мынадай редакцияда жазылсын:

      "Ауруына байланысты жазадан босату, жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру немесе жазаны өтеуді кейінге қалдыру туралы";

      2) бүкіл мәтін бойынша:

      "ауруға шалдыққан", "науқасқа шалдығуы", "ауруға шалдыққанының", "Ауруға шалдығуына", "ауруға шалдығуына" деген сөздер тиісінше "ауырған", "науқастануы", "ауруының бар-жоғының", "Ауруына", "ауруына" деген сөздермен ауыстырылсын;

      3) кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:

      "Соттардың сотталған адамның ауруына байланысты жазаны өтеуден босату, жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру немесе жазаны өтеуді кейінге қалдыру туралы заңнаманы қолдану практикасын қорыту нәтижелерін талқылай отырып, дұрыс сот практикасын қалыптастыру мақсатында жалпы отырыс қаулы етеді:";

      4) 1-тармақта:

      "адамды ауруға шалдығуына" деген сөздер "адамның ауруына" деген сөздермен ауыстырылсын;

      "одан әрі" деген сөздер алып тасталсын;

      5) 3-тармақта:

      бірінші абзацта:

      "дәрігерлік комиссия" деген сөздер "арнаулы медициналық комиссия" деген сөздермен ауыстырылсын;

      "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 19 тамыздағы № 530 бұйрығымен" деген сөздер "Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 30 маусымдағы № ҚР ДСМ-58 бұйрығымен" деген сөздермен ауыстырылсын;

      екінші абзацтағы "арнайы медициналық комиссияның" деген сөздер "арнаулы медициналық комиссияның" деген сөздермен ауыстырылсын;

      6) 5-тармақта:

      бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

      "Өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталғаннан басқа, жазаны өтеуге кедергі келтіретін өзге де ауыр науқастан зардап шегуші адамға сот жазаны өтеуді кейінге қалдыруды қолдануы мүмкін не оны сот жазаны өтеуден босатады немесе жаза неғұрлым жеңіл жаза түріне ауыстырылуы мүмкін.";

      екінші абзацтағы "жазаның сипаты", "мұндай ауыстыру болуы" деген сөздер тиісінше "аурудың сипаты", "жаза ауыстырылуы" деген сөздермен ауыстырылсын;

      мынадай мазмұндағы төртінші абзацпен толықтырылсын:

      "Жазаны өтеуді кейінге қалдыру ҚК-нің 75-бабының төртінші бөлігінде көрсетілген адамдарға қолданылмайды.";

      7) 6-тармақта:

      бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

      "Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінің (бұдан әрі – ҚАК) 162-бабының бесінші және алтыншы бөліктеріне және Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің (бұдан әрі – ҚПК) 478-бабының үшінші бөлігіне сәйкес ауруына байланысты жазадан босату немесе жазаны өтеуді кейінге қалдыру туралы мәселені сот жазаны орындайтын мекеменің немесе органның ұсынуы бойынша немесе сотталған адамның (оның заңды өкілінің) не оның қорғаушысы - адвокаттың куәлігі мен қорғау (өкілдік ету) туралы жазбаша хабарламаны ұсынған адвокаттың өтінішхаты бойынша қарайды.";

      үшінші абзацтағы "дәрігерлік қорытынды" деген сөздер "арнаулы медициналық комиссияның қорытындысы" деген сөздермен ауыстырылсын;

      8) 6-1-тармақта:

      бірінші абзацтағы "емдеу-алдын алу мекемесінің дәрігерлік-бақылау комиссиясының шешімімен Арнайы" деген сөздер "қылмыстық-атқару жүйесі мекемесіндегі медициналық ұйым консилиумының шешімімен Арнаулы" деген сөздермен ауыстырылсын;

      екінші абзацтағы "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2014 жылғы 19 тамыздағы № 530 бұйрығымен бекітілген Ауруына байланысты жазасын өтеуден босатуға ұсынылатын сотталғандарды медициналық куәландыру қағидасына" деген сөздер "Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 30 маусымдағы № ҚР ДСМ-58 бұйрығымен бекітілген Ауруына байланысты жазасын өтеуден босатуға ұсынылатын сотталғандарды медициналық куәландырудан өткізу қағидаларына" деген сөздермен ауыстырылсын;

      9) 7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "7. ҚАК-тің 162-бабының жетінші бөлігіне сәйкес қоғамдық жұмыстарға тарту, түзеу жұмыстары немесе бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеп жатқан адамға бірінші немесе екінші топтағы мүгедектік белгілеу сотқа оны жазасын өтеуден мерзімінен бұрын босату туралы ұсыну енгізу үшін негіз болып табылады.";

      10) 8-тармақтағы "одан әрі" деген сөздер алып тасталсын;

      11) 9-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын;

      "Сот жазаны өтеуден босатуға жатпайтын сотталған адамның жазадан босатылып кетуіне жол бермеу мақсатында дәрігерлік қорытындының негізділігін, стационардағы емдеудің нәтижелерін мұқият тексеруі тиіс.";

      12) 10-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "10. Сотталған адамды ауруына байланысты жазадан босату, жазаны өтеуді кейінге қалдыру, жазаның өтелмеген бөлігін ауыстыру туралы мәселені ҚПК-нің 477, 478 және 481-баптарында көзделген тәртіппен үкімді орындау орны бойынша аудандық және оған теңестірілген сот шешеді.";

      13) 12-тармақта:

      бірінші сөйлемде:

      "алтыншы бөлігіне" деген сөздер "алтыншы және жетінші бөліктеріне" деген сөздермен ауыстырылсын;

      "жазадан босату" деген сөздерден кейін ", жазаны өтеуді кейінге қалдыру" деген сөздермен толықтырылсын;

      "дәрігерлік" деген сөз "медициналық" деген сөзбен ауыстырылсын;

      14) 14-тармақта:

      бірінші абзацтағы "Ауруға шалдығуына байланысты жазадан босату" деген сөздер "Адамды ауруына байланысты жазадан босату, жазаны өтеуді кейінге қалдыру" деген сөздермен ауыстырылсын;

      екінші абзацтағы "Жазаны одан әрі өтеуден босату туралы қаулыда" деген сөздер "Қаулыда" деген сөзбен ауыстырылсын;

      мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:

      "Сотталған адамды ауруына байланысты жазадан босату немесе оның жазасын өтеуді кейінге қалдыру, жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру туралы сот қаулылары сотталған адамды күзеттен босату бөлігінде дереу орындалуға тиіс.";

      15) 17-тармақтың үшінші абзацындағы "бас бостандығынан айырудың бір күніне" деген сөздерден кейін "не қамаққа алудың бір күніне" деген сөздермен толықтырылсын;

      16) 18-тармақтың бірінші және екінші абзацтарындағы "одан әрі" деген сөздер алып тасталсын;

      17) 19-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "19. Сотталған адамды ауруына байланысты жазадан босату, жазаны өтеуді кейінге қалдыру, жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру мәселесі бойынша сот қаулысы апелляциялық тәртіппен қайта қаралуы мүмкін.";

      2. "Бөтеннің мүлкін заңсыз иемдену жөніндегі істер бойынша сот тәжірибесі туралы" 2003 жылғы 11 шілдедегі № 8 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 19 желтоқсандағы № 14; 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 12; 2007 жылғы 11 мамырдағы № 3; 2011 жылғы 21 сәуірдегі № 1; 2017 жылғы 29 маусымдағы № 6, 2018 жылғы 20 сәуірдегі № 8; 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6, 2022 жылғы 22 желтоқсандағы № 10 нормативтік қаулыларына енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

      1) 13-тармақта:

      төртінші абзац мынадай мазмұндағы екінші сөйлеммен толықтырылсын:

      "Кіру белгісі кінәлі адам жымқырылған заттарды үй-жайдан, қоймадан не көлік құралынан ашық терезелер, форточкалар, есіктер және т.б. арқылы техникалық құралдар мен өзге де құрылғыларды пайдаланбай (мысалы - қолдарымен) алған жағдайларда да орын алады.";

      мынадай мазмұндағы сегізінші абзацпен толықтырылсын:

      "Көлік құралы оның салонына кіру арқылы жымқырылған кезде кінәлі адамның әрекеттері көлік құралына кіру белгісі бойынша қосымша саралануға жатпайды.";

      2) 15-тармақ мынадай мазмұндағы сегізінші абзацпен толықтырылсын:

      "Бөтеннің мүлкі ұрланған кезде мiндеттi түрде жымқырылған мүлiктiң мөлшерi мен құны анықталуға тиiс. Сонымен бірге кінәлі адамның пиғылы жымқыруға бағытталған нақты мүліктің мөлшері мен құны осы қылмыс оған байланысты емес мән-жайлар бойынша соңына дейін жеткізілмеген жағдайларда анықталуға тиіс. Қандай да бір пиғылы болмай, яғни ұрлық нысанасын анықтамай бөтеннің мүлкін ұрлауға оқталу кезінде кінәлі адамның әрекеттері дәлелденген қылмыс белгілері бойынша саралануға жатады (мысалы: адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен қоймаға заңсыз кірумен бөтеннің мүлкін ұрлауға оқталуы және т.б.), бірақ ірі немесе аса ірі мөлшерде ұрлық ретінде саралануы мүмкін емес. Егер кінәлі адамның бөтеннің мүлкін жымқыру пиғылы мүлдем дәлелденбесе не адамның жоспарланған ұрлық жасаудан өз еркімен бас тартуы орын алса, онда оның әрекеттері ұрлыққа оқталу ретінде саралануы мүмкін емес. Мұндай жағдайларда бұл адам өзге қылмыстық құқық бұзушылық құрамын қамтитын іс жүзінде жасаған іс-әрекеті үшін ғана қылмыстық жауаптылыққа тартылуға жатады, мысалы, тұрғынжайға қолсұғылмаушылықты бұзу (ҚК-нің 149-бабы), бөтеннің мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру (ҚК-нің 202-бабы), бөтеннің мүлкін абайсызда жою немесе бүлдіру (ҚК-нің 204-бабы) және т.б.";

      3. "Бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің түрлерін тағайындау жөніндегі сот практикасы туралы" 2006 жылғы 23 маусымдағы № 7 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2011 жылғы 21 сәуірдегі № 1; 2018 жылғы 20 сәуірдегі № 8; 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6, 2022 жылғы 22 желтоқсандағы № 10 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

      1) 3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "3. Сотталған адамдарға (еркектерге және әйелдерге) қылмыстық-атқару жүйесінің орташа қауіпсіз мекемелерінде бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеу:

      бұрын бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтемеген, қасақана қылмыс (ауырлығы орташа, ауыр және аса ауыр) жасағаны үшін екі жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталғандарға;

      бұрын бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтемеген, ҚК-нің 366-бабының 1-1, екінші және үшінші бөліктерінде, 367-бабының екінші және үшінші бөліктерінде, 368-бабының екінші бөлігінде көзделген қылмыстарды жасағаны үшін бас бостандығынан айыруға, оның ішінде екі жылдан аз мерзімге сотталғандарға;

      бұрын бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтемеген, айыппұл, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, бас бостандығын шектеу бас бостандығынан айыруға ауыстырылған адамдарға тағайындалады.";

      2) 4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "4. Сотталған адамдарға (еркектерге және әйелдерге) қылмыстық-атқару жүйесінің қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерінде бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеу:

      бұрын қасақана қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыруды өтеген, бас бостандығынан айыруға сотталғандарға;

      бұрын қасақана немесе абайсызда қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыруды өтеген, ҚК-нің 366-бабының 1-1, екінші және үшінші бөліктерінде, 367-бабының екінші және үшінші бөліктерінде, 368-бабының екінші бөлігінде көзделген қылмыстарды жасағаны үшін бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға;

      бұрын қасақана немесе абайсызда қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыруды өтеген, айыппұл, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, бас бостандығын шектеу бас бостандығынан айыруға ауыстырылған адамдарға тағайындалады.";

      3) мынадай мазмұндағы 4-1, 4-2, 4-3 және 4-4-тармақтармен толықтырылсын:

      "4-1. ҚПК-нің 19-бабы үшінші бөлігінің ережелерін ескере отырып, абайсызда жасаған қылмысы үшін бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген адамдарға (еркектер мен әйелдерге) бас бостандығынан айыруды өтеу:

      ҚК-нің 46-бабы бесінші бөлігінің 1) тармағында көрсетілген сотталғандарға қылмыстық-атқару жүйесінің қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерінде;

      қасақана қылмыстарды жасағаны үшін екі жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталғандарға қылмыстық-атқару жүйесінің орташа қауіпсіз мекемелерінде;

      ҚК-нің 366-бабының 1-1, екінші және үшінші бөліктерінде, 367-бабының екінші және үшінші бөліктерінде, 368-бабының екінші бөлігінде көзделген қылмыстарды жасағаны үшін бас бостандығынан айыруға сотталғандарға және айыппұл, түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстарға тарту, бас бостандығын шектеу бас бостандығынан айыруға ауыстырылған адамдарға қылмыстық-атқару жүйесінің қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерінде тағайындалады.

      4-2. ҚК-нің 46-бабының ережелерін "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қылмыстық сот ісін жүргізу саласындағы адам құқықтары, жазаны орындау, сондай-ақ азаптау мен басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарым-қатынас түрлерінің алдын алу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының 2023 жылғы 17 наурыздағы № 212-VII Заңының (бұдан әрі – жаңа қылмыстық заң) редакциясында қолданған кезде жаңа қылмыстық заң ресми жарияланған күнінен кейін (2023 жылғы 20 наурыздағы № 53 "Казахстанская правда" газеті) күнтізбелік алпыс күн өткен соң, яғни 2023 жылғы 20 мамырдан бастап қолданысқа енгізілетінін негізге алу керек.

      Осыған байланысты сот актісін шығару кезінде2023 жылғы 20 мамырға дейін ҚК-нің 46-бабының ережелері Заңның 2023 жылғы 17 наурызға дейінгі редакциясында, ал 2023 жылғы 20 мамырдан бастап жаңа қылмыстық заң қолданылатынын негізге алу қажет. 2023 жылғы 20 мамырға дейін күшіне енген сот актілері үкімді орындау тәртібімен ҚК-нің 6-бабының бірінші бөлігі негізінде қайта қаралуға тиіс.

      Бұл ретте ҚК-нің 79-бабының жаңа редакциясына сәйкес адамның сотталғандығын жою немесе алып тастау оның бас бостандығынан айыруды өтеу фактісінің күшін жоймайтынын назарда ұстаған жөн, оны сотталған адамға жаңадан жасаған қылмысы үшін қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің түрін айқындаған кезде сот ескеруге тиіс. Осыған байланысты бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген, соттылығы заңда белгіленген тәртіппен жойылған немесе алынған адамдарға қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің түрі бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген адамдар ретінде ҚК-нің 46-бабы бесінші бөлігі 3) тармағының және алтыншы бөлігінің ережелерін ескере отырып тағайындалуға тиіс. Сонымен бірге мұндай жағдайларда ҚК-нің 6-бабы үшінші бөлігінің талаптарына сәйкес жаңа қылмыстық заң 2023 жылғы 19 мамырдан кейін қылмыс жасаған адамдарға ғана қолданылатынын ескеру қажет.

      4-3. Жаңа қылмыстық заңды ҚК-нің 6-бабының тәртібімен қолдану кезінде "Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 6-бабын қолдану жөніндегі сот практикасы туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2016 жылғы 22 желтоқсандағы № 15 нормативтік қаулысының 9-тармағындағы қылмыстық заңның кері күші туралы қағидаларды қолданған кезде сол бір мәселе бойынша, бір мезгілде жаңа және ескі қылмыстық заңның қылмыстық жауаптылыққа тартылған адам үшін жағдайды жақсартатын нормаларын таңдап қолдануға жол берілмейтіндігі туралы түсіндірмесін негізге алу қажет.

      4-4. Аса ауыр қылмыстар жасағаны үшін бес жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталған деп, бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген, қылмыстардың қауіпті қайталануы кезінде жаза мерзімінің бір бөлігін, бірақ бес жылдан аспайтын қылмыстық-атқару жүйесінің толық қауіпсіз мекемелерінде өтеу тағайындалуы мүмкін, жиынтығында көрсетілген үш негіздің барлығы бар адамдар түсініледі.";

      4) 6-тармақтағы ", жаңа қылмыс жасаған сәтте осы соттылығы заңмен белгiленген тәртiппен жойылмаған және алынбаған" деген сөздер алып тасталсын;

      5) 6-1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "6-1. ҚК-нің 46-бабы бесінші бөлігінің 3) тармағына қатысты бұрын бас бостандығынан айыруды өтегендер деп соттылықты өтеу мерзімінің өткеніне және бұрын жасаған қылмысы үшін жауапқа тартудың ескіру мерзімінің өтуіне қарамастан, бұрын қылмыс жасағаны үшін жазасын қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде өтеген адамдар түсініледі.

      Бұл қағида кәмелетке толмаған жаста қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға да қолданылады.

      Бас бостандығынан айыру ҚК-нің 63-бабын қолдана отырып, шартты түрде тағайындалған адамдар бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген адамдарға жатпайды. Сондықтан мұндай соттылық ҚК-нің 46-бабы бесінші бөлігінің 3) тармағында көзделген қағидалар бойынша қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің түрін айқындау кезінде ескерілмейді.

      Бұрын бас бостандығынан айыруға сотталған адамның әрекеттерінде қылмыстың қайталану түрін тану туралы мәселені шешу үшін "Қылмыстық жаза тағайындаудың кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2015 жылғы 25 маусымдағы № 4 нормативтік қаулысының 12-тармағын басшылыққа алған жөн.";

      6) 8-тармақтың алтыншы абзацындағы "ауруға шалдығуына байланысты жазадан босатылуына (ҚК-нiң 75-бабы)" деген сөздер "ауруына байланысты жазадан босату немесе жазаны өтеуді кейінге қалдыру (ҚК-нің 75-бабы)" деген сөздермен ауыстырылсын;

      7) 9-тармақтағы "Қылмыстардың қауiптi қайталануы жағдайында қылмыс жасағаны үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған, сондай-ақ өмір бойы" деген сөздер "Өмір бойы" деген сөздермен ауыстырылсын;

      8) 10-тармақта:

      "айыруға соттаған," деген сөздерден кейін "өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталған адамдардан басқа, бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген" деген сөздермен толықтырылсын;

      "сондай-ақ" деген сөздер алып тасталсын;

      9) 11-тармақта:

      бірінші абзацтағы "және қылмыстық-атқару жүйесінің қауіпсіздігі барынша жоғары және төтенше мекемесін тағайындауға негiз бола алмайды" деген сөздер алып тасталсын;

      екінші абзацтағы "қасақана қылмыс жасағаны үшін" деген сөздер алып тасталсын;

      4. "Қылмыстық және қылмыстық процестік заңнаманың адамның жеке бас бостандығын сақтау және қадір-қасиетіне қол сұқпау, қинауға, зорлық-зомбылыққа, басқа да қатыгез немесе адамның ар-намысын қорлайтын әрекеттер мен жазалау түрлеріне қарсы мәселелер жөніндегі нормаларын қолдану туралы" 2009 жылғы 28 желтоқсандағы № 7 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2011 жылғы 21 сәуірдегі № 1; 2017 жылғы 31 наурыздағы № 3; 2020 жылғы 24 қаңтардағы № 2, 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6, 2021 жылғы 8 желтоқсандағы № 3 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

      1) 15-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "15. Қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарым-қатынастар мен азаптауларды ҚК-нің 362-бабында жауаптылық көзделген билікті немесе лауазымдық өкілеттіктерді асыра пайдаланумен байланысты өзге де әрекеттерден ажырату қажет. Егер жасалған іс-әрекет ҚК-нің 146-бабының тиісті бөлігінің диспозициясымен қамтылса, онда ҚК-нің 13-бабы үшінші бөлігінің жалпы және арнайы нормаларының бәсекелестігі туралы талаптарын ескере отырып, бұл іс-әрекет ҚК-нің 362-бабы бойынша қосымша сараланбай ҚК-нің 146-бабының тиісті бөлігі - арнайы норма бойынша ғана сараланады.

      ҚК-нің 146-бабында көрсетілген басқа адамға он алты жасқа толған кез келген есі дұрыс жеке тұлға жатады.";

      2) 15-1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "15-1. ҚК-нің 146-бабында көрсетілген субъектінің үнсіз келісімі деп басқа адамдардың қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарым-қатынасты не азаптауларды, соның ішінде осындай әрекеттер жасалған уақытта үнсіз көну арқылы қолдануына келісуінен (мақұлдауынан) көрінетін осы адамның әрекетін (әрекетсіздігін), сол сияқты басқа адамдардың құқыққа қарсы әрекеттері туралы хабардар болған не кейін қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарым-қатынас не азаптаулар қолданылған сол адамға басқа адамдарды заңсыз жіберу кезіндегі әрекетсіздігін түсіну керек.";

      3) 15-2-тармақ алып тасталсын;

      4) 16-тармақта:

      бірінші абзацта:

      "бірінші бөлігінде" деген сөздер "екінші бөлігінде" деген сөздермен ауыстырылсын;

      "тергеушінің, анықтау жүргізушінің өзге де лауазымды адамның не басқа адамның" деген сөздер "лауазымды адамның немесе ресми түрде әрекет ететін адамның не олардың айдап салуымен не олар біле тұрып немесе олардың үнсіз келісімімен басқа адамның" деген сөздермен ауыстырылсын;

      үшінші абзацтағы "102-бабының" деген сөздер "105-бабының" деген сөздермен ауыстырылсын;

      5) 16-1-тармақ алып тасталсын;

      6) 17-тармақтағы "бабының бірінші бөлігінде" деген сөздер "бабында" деген сөзбен ауыстырылсын;

      5. "Қылмыстық жаза тағайындаудың кейбір мәселелері туралы" 2015 жылғы 25 маусымдағы № 4 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 13; 2020 жылғы 11 желтоқсандағы № 6; 2021 жылғы 8 желтоқсандағы № 3, 2022 жылғы 22 желтоқсандағы № 10 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

      1) 4-тармақта:

      екінші абзацтағы "есеңгірететін" деген сөз "уытқұмар" деген сөзбен ауыстырылсын;

      алтыншы абзац мынадай редакцияда жазылсын:

      "Егер кінәлі адамның жасаған іс-әрекеті өзінің жас балаларына немесе олардың басқа ата-анасына (анасына немесе әкесіне) қарсы бағытталған болса, не егер жас балалар сотталушының асырауында болмаса немесе егер ол ата-аналық құқықтарынан айырылған болса, ҚК-нің 53-бабы бірінші бөлігінің 4) тармағына сәйкес, жас балаларының болуы оның қылмыстық жауаптылығы мен жазасын жеңілдететін мән-жай деп танылмайды.";

      2) 14-тармақ мынадай мазмұндағы бесінші және алтыншы абзацтармен толықтырылсын:

      "Санаты бойынша онша ауыр емес қылмыстық құқық бұзушылық үшін ғана қосымша жаза тағайындалған жағдайларда, онша қатаң емес жазаны неғұрлым қатаң жазаға сіңіру арқылы жаза тағайындау кезінде қосымша жаза қылмыстық құқық бұзушылықтардың жиынтығы бойынша тағайындалған түпкілікті негізгі жазаға қосылуға жатады.

      ҚК-нің Ерекше бөлігінің бабына оның санкциясын қатаңдату жағына өзгерістер енгізілген жағдайларда, осы бап бойынша мұндай өзгерістер енгізілгенге дейін және одан кейін адам жасаған бірнеше құқық бұзушылықтарды саралау кезінде кінәлі адамға жаза ҚК-нің 58-бабының қағидасын қолданбай жаңа редакциядағы бір бап бойынша тағайындалады.";

      3) 16-тармақтың бесінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

      "бас бостандығын шектеуге немесе қоғамдық жұмыстарға сотталған кезде – жаңа қылмыстық құқық бұзушылық жасалған күнгі жағдай бойынша өтелмеген жаза.";

      6. "Қылмыстық істі сот отырысына дайындау барысында қылмыстық-процестік заңнама нормаларын қолданудың кейбір мәселелері туралы" 2017 жылғы 8 желтоқсандағы № 10 (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2022 жылғы 22 желтоқсандағы № 10 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістермен және толықтырулармен):

      1) 21-тармақтың бірінші абзацындағы бірінші сөйлем "негізінде" деген сөзден кейін "ҚПК-нің 31-бабы үшінші бөлігінің талаптарын сақтай отырып," деген сөздермен толықтырылсын;

      2) 24-тармақтағы "айыптау актісінде көрсетілген айыптау күдіктінің әрекетін саралау туралы қаулыда көрсетілген айыптауға сәйкес келмеген;" деген сөздер алып тасталсын.

      2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының Төрағасы
А. Мерғалиев
      Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы
Г. Әлмағамбетова

О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные постановления Верховного Суда Республики Казахстан по уголовному и уголовно-процессуальному законодательству

Нормативное постановление Верховного Суда Республики Казахстан от 28 сентября 2023 года № 1.

      1. Внести изменения и дополнения в следующие нормативные постановления Верховного Суда Республики Казахстан:

      1. "Об освобождении от дальнейшего отбывания наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания в связи с болезнью" от 11 апреля 2002 года № 7 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 21 апреля 2011 года № 1, от 20 апреля 2018 года № 8):

      1) заголовок изложить в следующей редакции:

      "Об освобождении от наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания или отсрочке отбывания наказания в связи с болезнью";

      2) по всему тексту внесены изменения на казахском языке, текст на русском языке не изменяется;

      3) в преамбуле:

      слова "дальнейшего отбывания" исключить;

      после слов "видом наказания" дополнить словами "или отсрочке отбывания наказания";

      4) в пункте 1 слово "дальнейшего" исключить;

      5) в пункте 3:

      в абзаце первом:

      слова "врачебной комиссией" заменить словами "специальной медицинской комиссией";

      слова "приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 19 августа 2014 года №530 (далее – Перечень заболеваний)" заменить словами "приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 июня 2022 года № ҚР ДСМ-58 (далее – Перечень заболеваний)";

      в абзаце втором слова "специальной врачебной комиссии" заменить словами "специальной медицинской комиссии";

      6) в пункте 5:

      абзац первый изложить в следующей редакции:

      "Лицу, страдающему иной тяжелой болезнью, препятствующей отбыванию наказания, кроме осужденного к пожизненному лишению свободы, судом может быть применена отсрочка отбывания наказания, либо оно освобождается судом от отбывания наказания или наказание может быть заменено более мягким видом наказания.";

      в абзаце втором слова "Такая замена" заменить словами "Замена наказания";

      дополнить абзацем четвертым следующего содержания:

      "Отсрочка отбывания наказания не применяется в отношении лиц, указанных в части четвертой статьи 75 УК.";

      7) в пункте 6:

      абзац первый изложить в следующей редакции:

      "В соответствии с частями пятой и шестой статьи 162 Уголовно-исполнительного кодекса Республики Казахстан (далее - УИК) и частью третьей статьи 478 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан (далее - УПК) вопрос об освобождении от наказания или отсрочке отбывания наказания в связи с болезнью рассматривается судом по представлению учреждения или органа, исполняющих наказание, или по ходатайству осужденного (его законного представителя) либо его защитника – адвоката, предъявившего удостоверение адвоката и письменное уведомление о защите (представительстве).";

      в абзаце третьем слова "врачебное заключение" заменить словами "заключение специальной медицинской комиссии";

      8) в пункте 6-1:

      в абзаце первом слова "врачебно-консультативной комиссии лечебно-профилактического учреждения" заменить словами "консилиума медицинской организации в учреждении уголовно-исполнительной системы";

      в абзаце втором слова "Правилами медицинского освидетельствования осужденных, представляемых к освобождению от отбывания наказания в связи с болезнью, утвержденными приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 19 августа 2014 года № 530" заменить словами "Правилами проведения медицинского освидетельствования осужденных, представляемых к освобождению от отбывания наказания в связи с болезнью, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 июня 2022 года № ҚР ДСМ-58";

      9) пункт 7 изложить в следующей редакции:

      "7. Установление инвалидности первой или второй группы лицу, отбывающему наказание в виде привлечения к общественным работам, исправительных работ или ограничения свободы, согласно части седьмой статьи 162 УИК является основанием для внесения в суд представления о его досрочном освобождении от отбывания наказания.";

      10) в пункте 8 слово "дальнейшего" исключить;

      11) в пункте 9 в абзаце первом слово "дальнейшего" исключить;

      12) пункт 10 изложить в следующей редакции:

      "10. Вопрос об освобождении лица от наказания, отсрочке отбывания наказания, замене неотбытой части наказания в связи с болезнью разрешается районным и приравненным к нему судом по месту исполнения приговора в порядке, предусмотренном статьями 477, 478 и 481 УПК.";

      13) в пункте 12:

      в первом предложении:

      слова "частью шестой" заменить словами "частями шестой и седьмой";

      после слов "об освобождении от наказания" дополнить словами ", отсрочке отбывания наказания";

      слово "врачебной" заменить словом "медицинской";

      14) в пункте 14:

      в абзаце первом слова "освобождения лица от отбывания наказания" заменить словами "освобождения лица от наказания, отсрочки отбывания наказания";

      в абзаце втором слова "об освобождении от дальнейшего отбывания наказания" исключить;

      дополнить абзацем третьим следующего содержания:

      "Постановления суда об освобождении от наказания или отсрочке отбывания наказания осужденного, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания в связи с болезнью подлежат немедленному исполнению в части освобождения осужденного из-под стражи.";

      15) в пункте 17 в абзаце третьем после слов "лишения свободы" дополнить словами "либо за один день ареста";

      16) в пункте 18 в абзацах первом и втором слово "дальнейшего" исключить;

      17) пункт 19 изложить в следующей редакции:

      "19. Постановление суда по вопросу освобождения лица от наказания, отсрочки от отбывания наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания в связи с болезнью, может быть пересмотрено в апелляционном порядке.";

      2. "О судебной практике по делам о хищениях" от 11 июля 2003 года № 8 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 19 декабря 2003 года № 14; от 25 декабря 2006 года № 12; от 11 мая 2007 года № 3; от 21 апреля 2011 года № 1; от 29 июня 2017 года № 6, от 20 апреля 2018 года № 8; от 11 декабря 2020 года № 6, от 22 декабря 2022 года № 10):

      1) в пункте 13:

      абзац четвертый дополнить предложением вторым следующего содержания:

      "Признак проникновения имеет место и в случаях, когда виновным похищаемые предметы извлекаются из помещения, хранилища либо транспортного средства без использования технических средств и иных приспособлений (например - руками) через открытые окна, форточки, двери (дверцы) и т.п.";

      дополнить абзацем восьмым следующего содержания:

      "При похищении транспортного средства, совершенном с проникновением в его салон, действия виновного не подлежат дополнительной квалификации по признаку - проникновение в транспортное средство.";

      2) пункт 15 дополнить абзацем восьмым следующего содержания:

      "При краже чужого имущества обязательно должны быть установлены размер и стоимость похищенного имущества. Также должны быть установлены размер и стоимость конкретного имущества, на похищение которого был направлен умысел виновного, в случаях, когда это преступление не было доведено до конца по не зависящим от него обстоятельствам. При покушении на кражу чужого имущества без определенного умысла, то есть без определения предмета кражи, действия виновного подлежат квалификации по доказанным признакам преступления (например: покушение на кражу чужого имущества группой лиц по предварительному сговору, с незаконным проникновением в хранилище и др.), но не могут быть квалифицированы как кража в крупном или особо крупном размере. Если же умысел виновного лица на хищение чужого имущества вообще не доказан либо имел место добровольный отказ лица от совершения запланированной кражи, то его действия не могут быть квалифицированы как покушение на кражу. В таких случаях это лицо подлежит уголовной ответственности лишь за фактически совершенное им деяние, содержащее состав иного уголовного правонарушения, например нарушение неприкосновенности жилища (статья 149 УК), умышленное уничтожение или повреждение чужого имущества (статья 202 УК), неосторожное уничтожение или повреждение чужого имущества (статья 204 УК) и т.п.";

      3. "О судебной практике назначения видов учреждений уголовно-исполнительной системы лицам, осужденным к лишению свободы" от 23 июня 2006 года № 7 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 21 апреля 2011 года № 1; от 20 апреля 2018 года № 8; от 11 декабря 2020 года № 6, от 22 декабря 2022 года № 10):

      1) пункт 3 изложить в следующей редакции:

      "3. Лицам (мужчинам и женщинам) отбывание наказания в виде лишения свободы в учреждениях уголовно-исполнительной системы средней безопасности назначается:

      осужденным к лишению свободы на срок свыше двух лет за совершение умышленных преступлений (средней тяжести, тяжких и особо тяжких), ранее не отбывавшим наказание в виде лишения свободы;

      осужденным к лишению свободы, в том числе на срок менее двух лет, за совершение преступлений, предусмотренных частями 1-1, второй и третьей статьи 366 УК, частями второй и третьей статьи 367 УК, частью второй статьи 368 УК, ранее не отбывавшим наказание в виде лишения свободы;

      лицам, ранее не отбывавшим наказание в виде лишения свободы, которым штраф, исправительные работы, привлечение к общественным работам, ограничение свободы заменены лишением свободы.";

      2) пункт 4 изложить в следующей редакции:

      "4. Отбывание наказания в виде лишения свободы в учреждениях уголовно-исполнительной системы максимальной безопасности назначается лицам (мужчинам и женщинам):

      осужденным к лишению свободы, ранее отбывавшим лишение свободы за совершение умышленного преступления;

      лицам, осужденным к лишению свободы за совершение преступлений, предусмотренных частями 1-1, второй и третьей статьи 366 УК, частями второй и третьей статьи 367 УК, частью второй статьи 368 УК, ранее отбывавшим лишение свободы за совершение умышленного преступления или преступления по неосторожности;

      лицам, ранее отбывавшим лишение свободы за совершение умышленного преступления или преступления по неосторожности, которым штраф, исправительные работы, привлечение к общественным работам, ограничение свободы заменены лишением свободы.";

      3) дополнить пунктами 4-1, 4-2, 4-3 и 4-4 следующего содержания:

      "4-1. С учетом положений части третьей статьи 19 УПК лицам (мужчинам и женщинам), ранее отбывавшим лишение свободы за преступления по неосторожности, отбывание лишения свободы назначается:

      осужденным, указанным в пункте 1) части пятой статьи 46 УК, в учреждениях уголовно-исполнительной системы минимальной безопасности;

      осужденным к лишению свободы на срок свыше двух лет за совершение умышленных преступлений в учреждениях уголовно-исполнительной системы средней безопасности;

      осужденным к лишению свободы за совершение преступлений, предусмотренных частями 1-1, второй и третьей статьи 366 УК, частями второй и третьей статьи 367 УК, частью второй статьи 368 УК, и лицам, которым штраф, исправительные работы, привлечение к общественным работам, ограничение свободы заменены лишением свободы, в учреждениях уголовно-исполнительной системы максимальной безопасности.

      4-2. При применении положений статьи 46 УК в редакции Закона Республики Казахстан от 17 марта 2023 года № 212-VII "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам прав человека в сфере уголовного судопроизводства, исполнения наказания, а также предупреждения пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения" (далее - новый уголовный закон) нужно исходить из того, что новый уголовный закон вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его официального опубликования (газета "Казахстанская правда" от 20 марта 2023 года № 53), то есть с 20 мая 2023 года.

      В этой связи необходимо исходить из того, что при вынесении судебного акта до 20 мая 2023 года применяются положения статьи 46 УК в редакции Закона до 17 марта 2023 года, а с 20 мая 2023 года - новый уголовный закон. Судебные акты, вступившие в силу до 20 мая 2023 года, подлежат пересмотру на основании части первой статьи 6 УК в порядке исполнения приговора.

      При этом следует иметь в виду, что в соответствии с новой редакцией статьи 79 УК погашение или снятие судимости лица не аннулирует сам факт отбывания им лишения свободы, который подлежит учету судом при определении осужденному вида учреждения уголовно-исполнительной системы за вновь совершенное преступление. В этой связи, лицам, ранее отбывавшим лишение свободы, судимости по которым погашены или сняты в установленном законом порядке, вид учреждения уголовно-исполнительной системы должен назначаться с учетом положений пункта 3) части пятой и части шестой статьи 46 УК как лицам, ранее отбывавшим лишение свободы. Необходимо также учесть, что в этих случаях новый уголовный закон в соответствии с требованиями части третьей статьи 6 УК применяется лишь к лицам, совершившим преступление после 19 мая 2023 года.

      4-3. При применении нового уголовного закона в порядке статьи 6 УК необходимо соблюдать разъяснения пункта 9 нормативного постановления Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2016 года № 15 "О судебной практике по применению статьи 6 Уголовного кодекса Республики Казахстан" о том, что при применении правил об обратной силе уголовного закона не допускается по одному и тому же вопросу выборочное применение норм, улучшающих положение лица, привлеченного к уголовной ответственности, одновременно нового и старого уголовного закона.

      4-4. Под лицами, осужденными к лишению свободы на срок свыше пяти лет за совершение особо тяжких преступлений, при опасном рецидиве преступлений, ранее отбывавшим лишение свободы, которым может быть назначено отбывание части срока наказания, но не более пяти лет в учреждениях уголовно-исполнительной системы полной безопасности, понимаются лица, у которых имеются в совокупности все три указанные основания.";

      4) в пункте 6 слова ", если эта судимость не была снята и не погашена в установленном законом порядке на момент совершения нового преступления" исключить;

      5) пункт 6-1 изложить в следующей редакции:

      "6-1. Применительно к пункту 3) части пятой статьи 46 УК под ранее отбывавшими лишение свободы понимаются лица, которые в прошлом за совершение преступления отбывали наказание в учреждениях уголовно-исполнительной системы, независимо от истечения срока погашения судимости и истечения срока давности привлечения к ответственности за преступление, совершенное в прошлом.

      Данное правило распространяется и на лиц, осужденных к лишению свободы за совершение преступления в несовершеннолетнем возрасте.

      Лица, которым лишение свободы было назначено условно с применением статьи 63 УК, не относятся к лицам, ранее отбывавшим лишение свободы. Поэтому такая судимость не учитывается при определении вида учреждений уголовно-исполнительной системы по правилам, предусмотренным пунктом 3) части пятой статьи 46 УК.

      Для решения вопроса о признании вида рецидива в действиях лица, ранее осужденного к лишению свободы, следует руководствоваться пунктом 12 нормативного постановления Верховного Суда Республики Казахстан от 25 июня 2015 года № 4 "О некоторых вопросах назначения уголовного наказания.";

      6) в пункте 8 в абзаце шестом слова "освобождения от наказания в связи с болезнью (статья 75 УК)" заменить словами "освобождения от наказания или отсрочки отбывания наказания в связи с болезнью (статья 75 УК)";

      7) в пункте 9 слова "к лишению свободы за совершение преступления при опасном рецидиве преступлений, а также осужденные" исключить;

      8) в пункте 10:

      слова "а также" исключить;

      после слов "при опасном рецидиве преступлений" дополнить словами ", ранее отбывавшим лишение свободы, кроме лиц, осужденных к пожизненному лишению свободы,";

      9) в пункте 11:

      в абзаце первом слова "и не могут являться основанием для назначения учреждения уголовно-исполнительной системы максимальной и чрезвычайной безопасности" исключить;

      в абзаце втором слова "за совершение умышленного преступления" исключить;

      4. "О применении норм уголовного и уголовно-процессуального законодательства по вопросам соблюдения личной свободы и неприкосновенности достоинства человека, противодействия пыткам, насилию, другим жестоким или унижающим человеческое достоинство видам обращения и наказания" от 28 декабря 2009 года № 7 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 21 апреля 2011 года № 1; от 31 марта 2017 года № 3; от 24 января 2020 года № 2; от 11 декабря 2020 года № 6; от 8 декабря 2021 года № 3):

      1) пункт 15 изложить в следующей редакции:

      "15. Жестокое, бесчеловечное или унижающее достоинство обращение и пытки необходимо отличать от иных действий, связанных с превышением власти или должностных полномочий, ответственность за которые предусмотрена статьей 362 УК. Если совершенное деяние охватывается диспозицией соответствующей части статьи 146 УК, то с учетом требований части третьей статьи 13 УК о конкуренции общей и специальной норм это деяние квалифицируется лишь по специальной норме – соответствующей части статьи 146 УК без дополнительной квалификации по статье 362 УК.

      К другому лицу, указанному в статье 146 УК, относится любое вменяемое физическое лицо, достигшее шестнадцатилетнего возраста.";

      2) пункт 15-1 изложить в следующей редакции:

      "15-1. Под молчаливым согласием субъекта, указанного в статье 146 УК, следует понимать действие (бездействие) этого лица, выразившееся в согласии (одобрении) на применение другими лицами жестокого, бесчеловечного или унижающего достоинство обращения либо пыток, в том числе путем безмолвного дозволения при нахождении во время совершения таких действий, а равно бездействие при осведомленности о противоправных действиях других лиц, либо в незаконном допуске других лиц к тому лицу, в отношении которого затем были применены жестокое, бесчеловечное или унижающее достоинство обращение либо пытки.";

      3) пункт 15-2 исключить;

      4) в пункте 16:

      в абзаце первом:

      слова "следователем, дознавателем, иным должностным лицом либо другим лицом" заменить словами "должностным лицом или лицом, выступающим в официальном качестве, либо другим лицом с их подстрекательства либо с их ведома или молчаливого согласия";

      слова "части первой" заменить словами "части второй";

      в абзаце третьем слова "статье 102" заменить словами "статье 105";

      5) пункт 16-1 исключить;

      6) в пункте 17 слова "части первой статьи" заменить словом "статье";

      5. "О некоторых вопросах назначения уголовного наказания" от 25 июня 2015 года № 4 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 13; от 11 декабря 2020 года № 6; от 8 декабря 2021 года № 3; от 22 декабря 2022 года № 10):

      1) в пункте 4:

      в абзаце втором слова "других одурманивающих" заменить словом "токсикоманических";

      абзац шестой изложить в следующей редакции:

      "Наличие малолетних детей не может признаваться в соответствии с пунктом 4) части первой статьи 53 УК обстоятельством, смягчающим уголовную ответственность и наказание виновного лица, если совершенное им деяние было направлено против собственных малолетних детей или другого их родителя (матери или отца) либо если малолетние дети не находятся на иждивении подсудимого (подсудимой) или если он (она) лишен родительских прав.";

      2) пункт 14 дополнить абзацами пятым и шестым следующего содержания:

      "При назначении наказания путем поглощения менее строгого наказания более строгим в случаях, когда дополнительное наказание назначено только за менее тяжкое по категории уголовное правонарушение, дополнительное наказание подлежит присоединению к окончательному основному наказанию, назначенному по совокупности уголовных правонарушений.

      В случаях, когда в статью Особенной части УК были внесены изменения в сторону ужесточения ее санкции, то при квалификации по данной статье нескольких правонарушений, совершенных лицом до и после внесения таких изменений, наказание виновному назначается по одной статье в новой редакции без применения правила статьи 58 УК.";

      3) в пункте 16 абзац пятый изложить в следующей редакции:

      "при осуждении к ограничению свободы или к общественным работам – неотбытое наказание по состоянию на день совершения нового уголовного правонарушения.";

      6. "О некоторых вопросах применения судами норм уголовно-процессуального законодательства по поступившему уголовному делу" от 8 декабря 2017 года № 10 (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2022 года № 10):

      1) в пункте 21 в абзаце первом предложение первое дополнить словами "с соблюдением требований части третьей статьи 31 УПК";

      2) в пункте 24 слова "обвинение, изложенное в обвинительном акте, не соответствует обвинению, изложенному в постановлении о квалификации деяния подозреваемого;" исключить.

      2. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, является общеобязательным и вводится в действие со дня первого официального опубликования.

      Председатель Верховного Суда
Республики Казахстан
А. Мергалиев
      Судья Верховного Суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания
Г. Альмагамбетова