О Концепции создания в городе Алматы международного (регионального) финансового центра

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 декабря 2004 года № 1364. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 ноября 2010 года № 1189

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 11.11.2010 № 1189 (вводится в действие с 01.01.2011).

В целях развития существующих и создания новых конкурентных преимуществ в финансовом секторе Казахстана Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Одобрить прилагаемую Концепцию создания в городе Алматы международного (регионального) финансового центра.
2. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

проект

Одобрена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 24 декабря 2004 года N 1364

Концепция создания
в городе Алматы международного (регионального)
финансового центра

1. Введение

Исторически возникновение финансовых центров было связано с концентрацией капиталов в крупных городах. Однако такая концентрация сама по себе не ведет к развитию города как финансового центра. При этом необходимо отметить, что если часть международных финансовых центров становилась таковыми стихийно (Нью-Йорк, Лондон, Токио, Гонконг, Швейцария и др.), то, начиная с 70-х годов, отдельные страны проводили целенаправленную работу по их созданию (Дубаи, Дублин, Лабуан, Сингапур).
Прирост доступных для инвестирования капиталов вызывает встречное предложение новых финансовых инструментов. В этих условиях город становится финансовым центром. Такова упрощенная модель возникновения финансовых столиц мира - Лондона и Нью-Йорка.
Отличие молодых финансовых центров (Гонконга, Сингапура, Брунея и других) в упрощенном виде заключается в преднамеренном стимулировании притоков капитала и финансовых инструментов для использования привлеченного капитала. Главные механизмы стимулирования - либеральные таможенный и налоговый режимы, либеральные режимы государственного регулирования и репатриации капитала, совмещаемые с высоким качеством бытового и бизнес-сервиса, требуемого инвесторами, предпринимателями и профессиональными финансовыми посредниками.
В то же время необходимо отметить определенную тенденцию по распространению финансовых центров, в связи с чем ускорение работы по созданию международного финансового центра представляется особенно актуальным. Так, в начале 2002 года о наличии достаточного потенциала и соответствующем решении по созданию международного финансового центра в городе Шанхай было заявлено руководством Народного Банка Китая. В августе 2004 года детали нового международного финансового центра в Брунее были объявлены Министерством финансов Султаната. Возможность создания международного финансового центра в городе Сеул с использованием модели Лондона рассматривается также Правительством Кореи.
Идея развития города Алматы как регионального финансового центра (первоначально под регионом имелись в виду постсоветские республики Средней Азии и Казахстан) впервые была оглашена в 1995 году во время встречи членов и руководящего состава Ассоциации банков Казахстана с Президентом Республики Казахстан. Однако в тот момент она не получила поддержки по ряду причин, основной из которых было то, что Казахстан только начал реформирование банковской системы (и даже еще не приступил к реформам в других секторах финансового рынка) и стремление Казахстана к региональному лидерству в этой сфере выглядело преждевременным.
В этой связи было принято постановление Правительства Республики Казахстан от 27 июля 2001 года N 1014 "О развитии города Алматы как регионального финансового центра", в последующем утратившее силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 апреля 2003 года N 356 "Об утверждении Плана мероприятий на 2003-2005 годы по реализации Государственной программы развития города Алматы на 2003-2010 годы".
В то время работа по решению вопроса развития города Алматы как регионального финансового центра была самостоятельно продолжена администрацией города Алматы, Национальным Банком Республики Казахстан.
Распоряжением Премьер-Министра Республики Казахстан от 30 января 2004 года N 25-р "О создании Межведомственной рабочей группы по выработке предложений по вопросу развития города Алматы как финансового центра" работа по выработке предложений по вопросу развития города Алматы как финансового центра была возобновлена.
В состав рабочей группы вошли представители Правительства Республики Казахстан, акимата города Алматы, Национального Банка Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций.
В рамках работы рабочей группы был изучен опыт создания и развития международных финансовых центров таких городов, как Сингапур, Дублин (Ирландия), Дубаи (ОАЭ), Лабуан (Малайзия) (Приложения).

2. Перспективы развития города Алматы как международного
(регионального) финансового центра: преимущества и
недостатки

Международный (региональный) финансовый центр в городе Алматы (далее - Центр) может исполнить роль так называемой "точки роста", не только производя прямой экономический эффект, но и послужив катализатором и мультипликатором экономического развития Казахстана, создавая в дальнейшем дополнительные конкурентные преимущества страны.
Видение
Центр должен стать признанным и узнаваемым во всем мире региональным центром оказания широкого спектра финансовых услуг международного класса.
Миссия
Миссия Центра заключается в стимулировании экономического роста и диверсификации экономики через создание и развитие всемирно признанного центра финансовых услуг международного класса.
Основные цели
Основными целями Центра можно провозгласить:
1) содействие экономическому развитию страны, и
2) импорт передовых финансовых знаний и техник.
Вместе с тем, как показывает международный опыт создания и функционирования международных финансовых центров, создание и деятельность Международного финансового центра может быть лишь одним из переходных этапов экономической политики государства.
В целях скорейшего запуска Центра, а также последующего его успеха, развитие Центра в начале будет осуществлено как финансового центра регионального масштаба. При этом, ключевым вопросом является наличие и эффективное использование конкурентных преимуществ страны как имеющихся, так и культивируемых.
В настоящее время сектор финансовых услуг Казахстана представлен банками второго уровня, кредитными товариществами, ломбардами и другими организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, страховыми организациями, накопительными пенсионными фондами, фондовой биржей, брокерами, дилерами рынка ценных бумаг, компаниями по управлению пенсионными активами и управляющими инвестиционным портфелем, регистраторами, кастодианами, страховыми брокерами и агентами.
Относительные показатели развития финансового рынка Казахстана в сравнении с развитыми странами показывают, что уровень финансового посредничества в Казахстане недостаточен для адекватного обслуживания национальной экономики, хотя по сравнению с другими постсоветскими странами эти показатели являются одними из лучших.
Слабыми сторонами города Алматы как потенциального международного финансового центра являются:
относительно высокие ставки, как по корпоративным, так и по индивидуальным налогам;
недостаточно богатая история в финансовой сфере и поэтому вполне возможно недоверие со стороны иностранных инвесторов;
отсутствие недорогой и быстрой системы коммуникаций;
относительно высокий уровень преступности;
экологическая ситуация города (загазованность, загрязненность города в целом);
транспортная инфраструктура (низкая пропускная мощность аэропорта, плохое качество дорог, отсутствие морских портов);
наиболее привлекательные сектора экономики уже приватизированы;
недостаток опыта создания свободных экономических зон.
Сильными сторонами являются:
Страновые условия:
значительный потенциал экономического и торгового сотрудничества между Казахстаном и соседними государствами, а также удобное географическое положение города Алматы позволяют в перспективе ориентироваться на создание финансового центра, охватывающего центрально-азиатский регион, Западный Китай, крупные регионы России;
русский язык употребляется наравне с казахским, что является привлекательным фактором для финансовых организаций России и других стран бывшего СССР и Восточной Европы;
политическая стабильность, значительный экономический рост и хорошие перспективы дальнейшего роста экономики;
низкая стоимость ресурсов в сравнении с развитыми странами (человеческие ресурсы прежде всего);
разнообразные природные условия (возможность занятия различными видами спорта и т.д.).
Локальные условия:
развитая финансовая система по сравнению с соседними странами, а также значительная концентрация различных типов финансовых институтов, в том числе и с участием иностранного капитала, которые по объему осуществляемых операций опережают столицы близлежащих государств - Бишкек, Ташкент, Душанбе, Ашгабат и Баку;
достаточно высокий инвестиционный потенциал, сформированный прежде всего за счет компаний по управлению пенсионными активами и банков второго уровня, который уже начал привлекать интерес эмитентов соседних государств;
развитое регулирование и надзор финансового рынка по сравнению с другими странами СНГ;
город Алматы выгодно отличается от крупных городов соседних государств тем, что в нем проживает достаточное количество людей с высоким уровнем индивидуального дохода - как иностранных, так и казахстанских граждан, которые представляют интерес как платежеспособные потребители финансовых услуг.
Учитывая вышеизложенное, до момента перехода к статусу международного финансового центра необходимо дальнейшее развитие существующих конкурентных преимуществ Казахстана и создание следующих новых:
финансовые рынки страны должны расширить свою текущую роль до роли активного участия в нацеленном регионе;
финансовые организации, расположенные в Казахстане, должны активно аккумулировать и распределять активы региона, а также служить проводниками международных финансовых рынков, находящихся за пределами региона;
финансовые посредники должны активно торговать широким спектром финансовых активов и создать значительные рынки листинговых инструментов, обеспечивая тем самым чрезмерную ликвидность, являющуюся неотъемлемой для успеха рынков капитала;
финансовые рынки и посредники должны глубоко интегрироваться в международное сообщество путем развития связей с другими финансовыми центрами и посредниками в мире;
создание привлекательного бизнес- социального окружения для ведения бизнеса (поощряющего инновации и креативность с минимальным риском);
способствовать появлению и совершенствованию таких продуктов, как рейтинги, фондовые индексы.
Особо следует отметить, что Казахстан опередил страны региона по такому показателю, как регулирование деятельности финансовых организаций. В 2004 году все надзорные и регулятивные функции были объединены в рамках одного специализированного органа - Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций.
В 2004 году совместной миссией Международного Валютного Фонда (МВФ) и Всемирного Банка (ВБ) по Программам оценки финансового сектора (FSAP) и борьбы с отмыванием денег и противодействия финансированию терроризма (БОД/ПФТ) отмечено, что имеющаяся законодательная база соответствует наилучшей международной практике. Вместе с тем, отмечена необходимость ее эффективного внедрения и дальнейшего совершенствования уже имеющихся процедур. В частности, для полного соответствия Ключевым принципам эффективного банковского надзора, минимальным требованиям, установленным Международной организацией комиссий по ценным бумагам (IOSCO) и Международной ассоциацией страхового надзора (IAIS), рекомендовано дальнейшее расширение практики эффективного консолидированного надзора и мониторинга систем риск - менеджмента финансовых организаций.
Концепция создания в городе Алматы международного (регионального) финансового центра ясно следует из тех слабых и сильных сторон, которые в настоящее время присущи финансовому рынку и экономике Казахстана в целом.
Для признания Центра на международном уровне требуется обеспечить такие законодательные и регулятивные рамки осуществления деятельности в Центре, которые вызывали бы доверие и интерес со стороны международных компаний. Для этого необходимо создание правового поля, позволяющего обеспечить условия деятельности, соответствующие высоким стандартам регулирования и надзора, применяющимся на передовых мировых финансовых рынках.
Предлагаемая Концепция Центра позволяет создать правовое поле, учитывающее практику лучших мировых финансовых центров, и в то же время наиболее адаптированное к действующему казахстанскому законодательству.
Вместе с тем, следует особо отметить, что детальный порядок создания, регистрации и регулирования участников финансовой зоны не может быть разработан на данном этапе, а будет возможен только после проведения технико-экономического обоснования проекта создания Центра (далее - ТЭО проекта). ТЭО проекта должно определить показатели регионального рынка, потенциальных инвесторов, ожидаемые финансовые потоки, и виды финансовых услуг.
Реализация большей части вышеназванных приоритетов уже определена в отдельных программных документах, в частности, в Стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы, утвержденной указом Президента Республики Казахстан от 17 мая 2003 года N 1096, в Концепции развития финансового сектора Республики Казахстан, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 июля
2003 года N 753, в Программе развития страхового рынка на 2004-2006 годы, в проекте Программы развития рынка ценных бумаг на 2005-2006 годы, находящейся на стадии рассмотрения Правительством Республики Казахстан.

3. Правовой статус международного (регионального)
финансового центра в городе Алматы

3.1. Законодательство, регулирующее деятельность Центра

1. Законодательство, регулирующее деятельность Центра, будет полностью основано на действующей Конституции Республики Казахстан. Создание Центра не потребует внесения изменений в Основной Закон страны, поскольку не планируется полное копирование моделей других государств и создание непредусмотренных Конституцией Республики Казахстан государственных институтов.
2. Кроме того, законодательство Республики Казахстан на сегодняшний день содержит нормы, которыми регулируются образования, аналогичные Центру. Речь идет об институте специальных экономических зон, регулируемых Законом Республики Казахстан "О специальных экономических зонах в Республике Казахстан".
Однако Центр обладает и принципиальными отличиями от специальных экономических зон (далее - СЭЗ), уже существующих на территории Казахстана.
Особый правовой режим на территории СЭЗ ограничивается налоговыми и таможенными привилегиями.
На территории же Центра для эффективного его функционирования, необходимо создать правовой режим, который будет наравне с налоговыми и таможенными льготами предусматривать и ряд отличий от гражданского и финансового законодательств, действующих на остальной территории Казахстана.
К примеру на территории Центра будет предусмотрен упрощенный порядок создания и функционирования акционерных обществ, упрощенный порядок регистрации представительств иностранных компаний, снятие некоторых ограничений по доступу на рынок финансовых услуг для иностранных компаний и т.д. Создание правового режима, устанавливающего особенности практически во всех, кроме криминального, сферах права, несомненно является более сложным.
Также следует иметь в виду, что объем налоговых льгот и преференций в настоящее время унифицирован для всех СЭЗ. Правовой же режим для финансовых центров не может быть единым, поскольку зависит от ряда специфических критериев, к примеру, географии местонахождения финансового центра, а, следовательно, привлекаемых финансовых потоков.
По вышеизложенным причинам будет инициировано принятие Закона Республики Казахстан "О финансовом центре города Алматы".
Одновременно с Законом "О финансовом центре города Алматы" необходимо разработать поправки в действующее законодательство с целью избежания коллизий в законодательстве.
Эта означает, что потребуется внести изменения во все законодательные акты, регулирующие сферы отношений, в которых будет установлен специальный правовой режим.
В зависимости от его содержания изменения могут потребоваться в Гражданский , Налоговый , Бюджетный кодексы Республики Казахстан, в законы, составляющие законодательство о хозяйственных товариществах и так далее.
Изменения будут приняты одновременно с основным законом, так как во-первых, возникновение противоречия в законодательстве нежелательно вообще, а во-вторых, существующая иерархия актов не позволит применять закон без изменения соответствующих вышестоящих нормативных правовых актов (например, кодексов).

3.2. Закон "О финансовом центре города Алматы"

Данным Законом будут урегулированы вопросы, принятие которых на уровне Закона необходимо в соответствии со статьей 61 Конституции Республики Казахстан. Данная статья определяет перечень отношений, регулирование которых возможно только законодательными актами. Все другие отношения могут быть урегулированы подзаконными актами, при наличии соответствующего полномочия государственных органов в законе.
В частности, в Законе будут решены следующие вопросы:
1. Организационно-правовая форма Центра.
2. Территория Центра.
3. Принципы деятельности Центра.
4. Субъекты, подлежащие регистрации на территории Центра.
5. Виды деятельности.
6. Органы управления.
7. Порядок регистрации субъектов на территории Центра.
8. Трудовое законодательство на территории Центра.
9. Принципы надзора и регулирования деятельности финансовых организаций.
10. Языки на территории Центра.
11. Денежная единица.
12. Льготы и преференции.

3.2.1. Организационно-правовая форма Центра

Центр предлагается создавать как определенную границами специальную территорию (зону), на которой будет функционировать специальный правовой режим, отличный от правового режима на остальной территории Республики Казахстан.
По содержанию специальный правовой режим будет состоять из ряда льгот и преференций для лиц, осуществляющих свою деятельность на территории Центра и зарегистрированных на его территории. Международный (региональный) финансовый центр в городе Алматы будет оншорным , подразумевая тем самым необходимость физического присутствия финансовой организации.
Специальный правовой режим будет обеспечиваться законами, которые будут приниматься Парламентом Республики Казахстан. В целях реализации принимаемых Парламентом законов будут издаваться и подзаконные нормативные правовые акты. К примеру, Уполномоченным органом по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, административным органом управления Центра.
Согласно дубайской модели Финансового центра, данный центр является юридическим лицом, которое создается на определенной территории. На территории этого центра действительно только уголовное законодательство, финансовое и гражданское законодательство устанавливается регулятивным органом самого центра.
Создание аналогичного международного финансового центра в условиях Республики Казахстан невозможно по ряду следующих причин.
Во-первых, для Казахстана неприемлемо создание Центра в форме юридического лица. Одним из основных принципов, на котором строится все законодательство государства, является принцип равенства всех юридических лиц перед законом, в том числе и юридических лиц, создаваемых государством. А принцип равенства перед законом предполагает создание государством одинаковых правовых условий для хозяйствования для всех организаций на законодательном уровне.
Кроме того, создание Центра в форме юридического лица, в рамках нашего законодательства не позволит создавать внутри Центра другие юридические лица, представительства, филиалы и т.д.
Во-вторых, Республика Казахстан является унитарным государством с единой правовой системой. Единственным органом государства, имеющим право принимать законодательные акты, за исключением случаев прямо определенных Конституцией , является Парламент Республики Казахстан.
В этой связи функционирование на территории Центра регулятивного органа, наделенного полномочиями самостоятельно определять правовую систему на отдельной территории государства, будет противоречить Конституции Республики, территориальной целостности и безопасности страны.

3.2.2. Территория Центра

Рассматриваются два варианта определения территории Центра:
1) территория всего города Алматы;
2) территория определенной части города Алматы.
Каждый вариант имеет свои положительные и отрицательные стороны.
Преимуществом создания Центра на территории города Алматы является развитие всего города, а не только отдельной его части, как это будет при создании Центра на территории части города Алматы.
Очевидным недостатком является длительность и сложность развития соответствующей инфраструктуры на территории всего города, в то время как создание Центра на территории определенной части города дает возможность быстрого создания привлекательного для иностранных инвесторов уровня инфраструктуры.
В этой связи, считаем целесообразным создание Центра осуществлять на территории определенной части города Алматы. В целях скорейшего запуска Центра и избежания больших затрат на создание физической инфраструктуры в отдельном выделенном анклаве на начальном этапе функционирования Центр будет являться виртуально выделенным, то есть офис финансовой организации сможет географически находиться в любой точке территории города Алматы.
При этом, законом о создании Центра должен быть установлен срок, в течение которого компания должна открыть свой офис на физической территории Центра для сохранения регистрации.

3.2.3. Принципы деятельности Центра

Осуществление операций в пользу нерезидентов.
Прозрачность и простота правил и инструкций.
Возможность 100 % иностранного владения.
Возможность полной репатриации капитала и доходов.
Эффективный и квалифицированный регуляторный режим.
Доступность.
Высокое качество технической инфраструктуры и сервиса.

3.2.4. Субъекты, подлежащие регистрации на территории Центра

В Центре могут осуществлять деятельность компании, осуществляющие виды услуг, разрешенные на территории Центра, такие как: банки, инвестиционные банки, страховые компании, компании по управлению активами, пенсионные фонды, фонды хеджирования, профессиональные участники рынка ценных бумаг.
Компании могут быть как инкорпорированные на территории других стран (нерезиденты), так и инкорпорированные на территории Центра.

3.2.5. Виды деятельности, разрешенные на территории Центра

Виды деятельности, разрешенные на территории Центра, будут подразделяться на основные и вспомогательные.
Основными видами деятельности являются непосредственно финансовые услуги. Вспомогательные виды деятельности включают услуги по техническому обеспечению деятельности компаний Центра, бухгалтерскую и аудиторскую поддержку.
В долгосрочной перспективе Центр будет специализироваться на следующих видах финансовых услуг:
банковские услуги;
рынок капитала;
управление активами;
страхование и перестрахование;
операции бэк-офиса;
финансовые услуги, совместимые с принципами Ислама.
На начальном этапе деятельности Центр будет сосредоточен на следующих основных секторах:
банковские услуги;
рынки капитала;
финансовые услуги, совместимые с принципами Ислама.
Банковские услуги
Банковский сектор Казахстана является самым большим сегментом национальной финансовой системы. Согласно оценкам зарубежных экспертов финансовый сектор республики, в котором преобладают банки, является одним из наиболее быстро растущих секторов экономики. Этому процессу способствует благоприятная макроэкономическая конъюнктура, поддерживаемая благодаря осмотрительному курсу налогово-бюджетной политики, рост доходов от нефти, а также приверженность страны решительным реформам финансовой системы.
У казахстанских банков накопился значительный инвестиционный потенциал, чем объясняется их активизация при расширении "географии" присутствия в соседних Киргизии, России, Беларуси, на Украине, что связано с их планами инвестирования в экономику этих стран.
Рынки капитала
Одним из основных направлений развития Центра может стать активное использование возможностей специальных юридических лиц (Special Purpose Vehicle), создание которых предусматривается в проекте Закона Республики Казахстан "О секьюритизации". Предоставление возможности этим лицам выпускать ценные бумаги под уступку прав требований других организаций через Центр без затрат, необходимых для выхода на международный рынок капитала, позволит привлечь значительные средства как внутренних, так и внешних инвесторов.
Существует значительный потенциал для использования средств, аккумулируемых институциональными инвесторами региона, в частности пенсионными фондами, инвестиционными фондами.
Необходимо будет также создание фондовой и фьючерсных бирж, которые обеспечат бесперебойность функционирования рынка ценных бумаг и интеграции его в мировой финансовый рынок путем повышения уровня автоматизации указанных бирж до уровня бирж развитых стран и подписания договоренностей о взаимном признании с передовыми мировыми биржами.
Финансовые услуги, совместимые с принципами Ислама
Мировая исламская финансовая система охватывает 75 стран мира и по состоянию на март 2003 года обладала капиталом размером в 230 млрд. долларов. Мировой объем исламского инвестиционного рынка оценивается в размере 1 трлн. долл. США.
Исторически основная часть населения стран Центральной Азии исповедуют Ислам. В то же время до последнего времени жители центральноазиатских стран были лишены этой возможности в связи с отсутствием соответствующей законодательной основы.
При этом очевидна мировая тенденция по оказанию данных услуг не только в мусульманских странах, но и в Англии, Германии и так далее. Так, ряд немецких банков уже выпустил исламские бонды "сукук" (менее чувствительны к процентному риску и неликвидны). Кроме того, в марте 2003 года в Англии было объявлено, а в сентябре 2004 года получил лицензию и начал деятельность первый исламский банк.
Создание исламских окон имеет преимущество внедрения исламского банковского дела в Казахстане. В настоящее время к подобной системе уже проявлен интерес со стороны коммерческих банков в Казахстане. В дальнейшем, по мере расширения спектра предлагаемых исламских банковских услуг, может быть создан отдельно взятый исламский банк.
По имеющейся информации весной текущего года в Республике Азербайджан было заявлено о создании исламского банка, однако ему было отказано в регистрации в связи с отсутствием соответствующей законодательной базы для его деятельности.
Центр имеет хорошие перспективы развития данного направления.

3.2.6. Органы управления

Система государственных органов будет построена таким образом, чтобы порядок регистрации субъектов, осуществляющих деятельность на территории Центра, был максимально упрощенным, а контроль за их деятельностью осуществлялся с наименьшими неудобствами для них.
Предлагается создание следующих органов:
1. Совет Центра.
Под председательством Президента Республики Казахстан с участием руководителей органов Центра, финансовых организаций, инкорпорированных на территории Центра, институтов развития Республики Казахстан, акима города Алматы будет создан постоянно действующий совещательный высший руководящий орган Центра. Основной функцией Совета будет определение стратегии и политики развития Центра.
2. Административный орган Центра.
Административный орган будет создан в форме государственного учреждения (например, Дирекции).
Основными задачами Административного органа будут представление интересов Центра и его пользователей, а также исполнение задач, возложенных на местные исполнительные органы в соответствии с Законом "О местном государственном управлении". При этом, немаловажным является исключение территории Центра из юрисдикции местного исполнительного органа города Алматы.
Административный орган будет ответственен за:
работу с уже привлеченными компаниями по всем направлениям их деятельности (консультации по рекрутингу, размещению производства, связям с государственными органами, представителями отрасли, подбору юридических, бухгалтерских фирм, других вспомогательных фирм и услуг и т.д.);
аренду рабочих офисов на территории города Алматы с их последующим предоставлением в пользование финансовым организациям Центра;
реализацию проекта по строительству Центра и поддерживающей инфраструктуры;
выдачу разрешений на аренду земельных участков;
заключение контрактов с подрядчиками по строительству зданий и инфраструктуры;
привлечение инвестиций для развития физической инфраструктуры Центра;
маркетинговые мероприятия;
ведение регистра компаний, инкорпорированных в Центре;
обеспечение соответствующей защиты пользователей Центра и их клиентов;
поддержание инфраструктуры Центра, его коммунальное и строительное администрирование;
взаимодействие с государственными органами Республики Казахстан;
координацию выполнения перечисленных выше мероприятий.
В случае возникновения у организаций Центра каких-либо вопросов с хозяйствующими субъектами Республики Казахстан интересы первых будет представлять Административный орган.
3. Уполномоченный орган по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - Уполномоченный орган), который будет независимым органом, полномочным контролировать деятельность субъектов Центра, а также осуществлять их регистрацию.
Задачами Уполномоченного органа будут:
обеспечение и поддержание эффективности, прозрачности и целостности Центра;
выдача разрешений (регистрация) для осуществления деятельности на территории Центра;
разработка нормативных и регулятивных актов, соответствующих лучшим стандартам международного законодательства;
обеспечение и поддержание уверенности в Центре пользователями и потенциальными пользователями;
обеспечение финансовой стабильности Центра, например, путем минимизации системного риска;
предотвращение и устранение ведения бизнеса, который может повредить репутации Центра;
развитие новых видов финансовых услуг.
Основными принципами деятельности будут:
содействие позиционированию города Алматы как центра финансовых услуг;
содействие и поддержание конкурентоспособности Центра;
использование ресурсов наиболее эффективным образом;
соответствие общепризнанным принципам корпоративного управления.
Финансирование деятельности Уполномоченного органа будет осуществляться за счет сборов с участников рынка. Будут различаться следующие виды сборов:
ежегодный надзорный сбор, который будет обеспечивать большую часть финансирования, необходимого для осуществления предписанных законом функций. Исходя из нужд Уполномоченного органа, сумма будет ежегодно пересматриваться;
сбор за обслуживание, покрывающий часть расходов, возникающих при обработке отдельных заявлений, в соответствии с требованиями Уполномоченного органа либо в соответствии с Законом. Данный сбор будет включать в себя стоимость обработки заявлений, полученных от фирм, намеревающихся получить лицензию. Эта плата также взимается, когда существующие уполномоченные лица (организации) желают получить значительные изменения в лицензиях. Данный сбор должен быть оплачен вне зависимости от того будет выдано разрешение или нет, и он не будет восстанавливаемым;
сбор за специальные проекты по регуляторной деятельности, осуществляемые по просьбе плательщиков взносов и большая польза от которых предназначается им, например, передача бизнеса.
Сумма ежегодных сборов будет полностью расходоваться на нужды Центра. Уполномоченный орган будет иметь право инвестирования своих временно свободных финансовых ресурсов в соответствии с собственной инвестиционной политикой.
Сбор будет зависеть не от размеров бизнеса, а от времени и усилий, затраченных на осуществление надзора.
Доход от деятельности Уполномоченного органа не будет налогооблагаемым.
Деятельность Уполномоченного органа будет ежегодно аудирована международными аудиторскими организациями из числа "Большой четверки".
Уполномоченный орган не будет являться кредитором последней инстанции, в случае несостоятельности либо несоответствия финансовой организации требованиям Центра у нее будет отзываться лицензия.
К работе в Уполномоченном органе будут привлечены международно-признанные профессионалы с опытом работы в банковском, страховом секторах, на рынке ценных бумаг, регуляторных органах иностранных государств, в консалтинговых компаниях, специализирующихся на предоставлении консультаций по разработке стратегий в области финансовых услуг.
4. Суды на территории Центра.
На территории Центра будет создан арбитражный суд, который будет носить характер третейского суда и рассматривать хозяйственные споры в соответствии со своим регламентом.
В настоящее время на рассмотрении Парламента Республики Казахстан находится проект Закона "О третейских судах" , внесенный постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 августа 2003 года N 883.
В соответствии с данным законопроектом, если решение третейского суда не исполнено добровольно в установленный срок, то оно подлежит принудительному исполнению. Принудительное исполнение решения третейского суда осуществляется по правилам исполнительного производства, действующим на момент исполнения решения третейского суда, на основе выданного компетентным судом исполнительного листа на принудительное исполнение решения третейского суда.
При этом, при рассмотрении заявления о выдаче исполнительного листа соответствующий компетентный суд не вправе исследовать обстоятельства, установленные третейским судом, либо пересматривать решение третейского суда по существу.
Иными словами, после принятия данного законопроекта, будет решен вопрос, который являлся главным препятствием развития арбитража в Республике Казахстан - вопрос признания государством решений арбитражных судов.
В случае необходимости на территории Центра будет создан специализированный экономический суд Республики Казахстан.
В настоящее время Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан уже предусматривает существование межрайонных специализированных судов. Поэтому, считаем возможным внесение в ГПК РК изменений, разрешающих создание специализированных экономических судов на территории финансовых центров.

3.2.7. Порядок регистрации ¹ субъектов на территории Центра

Процедуры регистрации будут разработаны в соответствии с наилучшей международной практикой регистрации организаций в свободных экономических зонах и максимально упрощена.
Время регистрации будет зависеть от предварительных условий, компания может быть зарегистрирована за один день.
При Административном органе Центра будет организован фронт-деск, основными функциями которого будут:
разъяснение основных принципов деятельности Центра;
разъяснение функций его органов;
разъяснение процедур учреждения компании;
содействие в заполнении и подготовке пакета документов, необходимых для деятельности в Центре;
консультации по рекрутингу, связям с государственными органами Республики Казахстан, представителями отрасли, подбору юридических, бухгалтерских фирм, других вспомогательных фирм и услуг и т.д.
Неотъемлемой частью данного процесса будут ознакомительные брошюры и подробные руководства, которые будут доступны как в офисе Административного органа, так и на официальном вебсайте Центра.

_____________________________
¹ Данные положения учтены также в разделе 3.2.9. "Принципы надзора и регулирования деятельности финансовых организаций".

Название организаций
Название организаций может быть на любом языке с латинским алфавитом. При этом, название организации не может включать вид деятельности, на который у нее нет лицензии, например, следующие названия организаций должны обеспечиваться соответствующей лицензией: Bank (банк), Loans (ссуды), Insurance (страхование), Assurance (страхование жизни), Re-Insurance (перестрахование), Fund Management (управление фондами), Investment Fund (инвестиционный фонд), Trust (траст), Trustees (доверенные лица), Chamber of Commerce (торговая палата) или их эквиваленты на других языках или любое название на английском или ином языке, позволяющее предположить ассоциацию с финансовым сектором.
Ограничениями относительно названий будут:
любое название, подобное или идентичное уже существующему названию;
любое название основных международных компаний без письменного разрешения.

3.2.8. Визовый режим и трудовое законодательство
на территории Центра

В целях создания благоприятного визового режима для лиц, пребывающих в Центр, будут приняты следующие меры:
введение отдельной категории визы, действующей только на территории Центра сроком до 90 суток для лиц, въезжающих в Центр;
предоставление лицам, получающим данную визу, возможность освобождения от уплаты консульского сбора и регистрации в органах внутренних дел;
проработка возможности оформления виз без приглашения для граждан экономически развитых и политически стабильных стран (в соответствии с Перечнем, определяемым МИД и МВД Республики Казахстан по согласованию с КНБ Республики Казахстан), в остальных случаях - по приглашению организаций, инкорпорированных на территории Центра.
Иммиграционная политика будет осуществляться на либеральных условиях. Чтобы облегчить процесс получения разрешений, в Центре будет создан специальный комитет, выдающий разрешения на привлечение иностранной рабочей силы, в чьих услугах нуждаются организации в Центре. Заявители, которым требуется немедленно приступить к работе, будут получать временное разрешение на работу, пока их заявление будет проходить рассмотрение.
В целях получения большего экономического эффекта для страны будет рассмотрена возможность привлечения иммигрантов только профессиональной категории. Иммигрантам, получившим разрешение на работу, будет выдаваться многократная въездная виза.
На работников организаций, расположенных на территории Центра, независимо от признака резидентства будет распространяться законодательство о труде Республики Казахстан.

3.2.9. Принципы надзора и регулирования деятельности
финансовых организаций

Основными принципами, которыми будет руководствоваться Уполномоченный орган при разработке надзорной и регуляторной политик, будут:
высокие стандарты регулирования, и в то же время нечрезмерная зарегулированность;
прозрачный и согласованный регуляторный режим с рациональным балансом между защитой интересов инвесторов и содействием развитию финансового рынка.
В действующие законодательные акты Республики Казахстан по регулированию и надзору деятельности финансовых организаций будут внесены отдельные нормы и положения, направленные на регулирование и надзор деятельности финансовых организаций, инкорпорированных на территории Центра. Суть данных норм будет заключаться в том, что финансовые организации Центра будут выведены из сферы действия каких-либо ограничений по доступу на рынок финансовых услуг, т.е. в отношении финансовых организаций будут действовать лишь ограничения пруденциального характера. Данные нормы будут полностью соответствовать таким международным принципам, как Ключевые принципы эффективного банковского надзора и прочие рекомендации Базельского Комитета, принципы Международной организации комиссий по рынку ценных бумаг (IOSCO), Основные принципы страхового надзора Международной ассоциации органов страхового надзора (IAIS), Международные стандарты финансовой отчетности, FATF 40+8.
Нормы и положения законодательных актов, направленные на регулирование деятельности финансовых организаций Центра, будут предметом периодического пересмотра в целях своевременного приведения в соответствие с наилучшей международной практикой и отражения меняющихся потребностей регуляторной политики.
В целях большей прозрачности нормативная правовая база будет проходить согласование и предварительное ознакомление организациями Центра путем размещения на официальном сайте Центра. Нормативная правовая база будет публиковаться на английском языке.
В целях привлечения устойчивых финансовых организаций будут установлены минимальные требования по их капитализации, а также по минимальному рейтингу.
Основными аспектами, принимаемыми во внимание при лицензировании финансовых организаций, будут:
юридический статус организации и регуляторные следствия этого статуса,
близкие связи лицензиата с другими организациями и юрисдикциями,
владение (индивидуальное или корпоративное),
регуляторная история,
профессиональная и моральная пригодность (fit and proper test) руководящего состава,
предпосылки для наличия соответствующих систем по управлению рисками,
процедуры по предотвращению отмывания денег.
Корпоративные документы финансовых организаций могут быть на любом языке при условии, что они обеспечены переводом на английский язык.
Принципы регулирования будут основаны на оценке рисков, присущих деятельности финансовой организации (risk based supervision). Так, будут приняты пруденциальные нормативы, руководство по осуществлению дистанционного надзора.
В целях упрощения процедуры создания на территории Центра наравне с дочерними организациями будут иметь возможность осуществления деятельности и филиалы, при надзоре за которыми Уполномоченный орган в основном будет полагаться на регулирование уполномоченным органом родительской страны. В этой связи, одним из основных элементов эффективного надзора за финансовым рынком будет соглашение о сотрудничестве и обмене информацией с уполномоченными органами других юрисдикций.
Уполномоченный орган сможет запрашивать у финансовых организаций, инкорпорированных на территории Центра, любую информацию, необходимую для осуществления своих полномочий.
Центр присоединится ко всем международным конвенциям, касающимся обеспечения прозрачности и защиты прав инвесторов, а также направленных на предотвращение незаконного отмывания денег и борьбу с терроризмом.

3.2.10. Языки на территории Центра

Предлагается на территории Центра ввести наравне с государственным и русским, третий рабочий язык - английский.

3.2.11. Денежная единица

На период до 2007 года финансовые операции на территории Центра будут деноминированы в широком спектре свободно-конвертируемых валют (по выбору финансовой организации) - доллар США, евро и т.д.

3.2.12. Льготы и преференции

1) Налоговая система
Налоговый режим, действующий на территории Центра, будет отвечать следующим принципам:
соблюдение баланса интересов организаций, зарегистрированных на территории Центра, и государства;
налоговые обязательства организаций, зарегистрированных в Центре, должны быть сопоставимы с объемом средств, затрачиваемых на содержание Центра.
Возможны два варианта налогового режима:
1. Установление фиксированной платы за эксплуатацию инфраструктуры Центра, взимаемой с ее пользователей, с параллельным применением режима полного освобождения от налогов на доходы и имущество организаций, зарегистрированных и ведущих деятельность на территории Центра.
2. Применение пониженной ставки налогов на доходы и имущество организаций, зарегистрированных и ведущих деятельность на территории Центра, с последующей полной отменой каких-либо налогов, либо наоборот.
Механизм налогообложения должен включать нормы, запрещающие проведение налоговых проверок субъектов, инкорпорированных на территории Центра. Необходимо предусмотреть ежегодный аудит финансовых организаций. Налоговые проверки на предмет соблюдения налогового законодательства будут осуществляться путем ревизии аудиторских отчетов налоговыми органами, в случае необходимости без проведения повторных или дополнительных налоговых проверок. Кроме того, целесообразно заключить межгосударственные договора об избежании двойного налогообложения. Необходимо, чтобы подоходный налог у источника выплаты по вознаграждению, выплачиваемому компаниями Центра, не удерживался. Предлагается рассмотреть возможность создания специального внебюджетного фонда, который будет использоваться для инвестирования в строительные проекты на территории Центра, поддержку инфраструктуры, а также для оплаты расходов, связанных с привлечением международных консультантов, независимых судей в Третейский суд. Данный фонд может формироваться за счет всех сборов и налогов, полученных на территории Центра. По завершении возведения инфраструктуры, целесообразно направлять в фонд только сборы.
2) Валютный контроль
На компании, имеющие лицензии на осуществление деятельности в Центре, отдельные нормы валютного законодательства не будут распространяться. Кроме того, будет функционировать упрощенная система валютного контроля. Исключения из требований валютного законодательства Республики Казахстан будут предусмотрены только в отношении операций, осуществляемых с нерезидентами и в пользу нерезидентов.
Все лицензированные финансовые организации, работающие в Центре, могут свободно осуществлять операции в иностранной валюте, как с нерезидентами, так и с другими лицензированными финансовыми организациями Центра.
Согласно Программе либерализации валютного режима в Республике Казахстан на 2005-2007 годы, принятой постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 июня 2004 года N 705 на основании Концепции развития финансового сектора Республики Казахстан, к 2007 году также ожидается либерализация валютных отношений, определяющая снятие существующих ограничений по валютным операциям, т.е. будет обеспечена полная конвертируемость тенге.

3.3. Закон "О внесении изменения и дополнений в законодательные акты
Республики Казахстан по вопросам международного (регионального)
финансового центра в городе Алматы"

Данный Закон должен предусматривать изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. Гражданский кодекс Республики Казахстан.
2. Кодекс Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).
3. Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан.
4. Бюджетный кодекс Республики Казахстан.
5. Закон Республики Казахстан "О труде в Республике Казахстан".
6. Закон Республики Казахстан "О занятости населения".
7. Закон Республики Казахстан "О государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и представительств".
8. Закон Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг".
9. Закон Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".
10. Закон Республики Казахстан "О страховой деятельности".
11. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан".
12. Закон Республики Казахстан "О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан".
13. Закон Республики Казахстан "О валютном регулировании".
14. Закон Республики Казахстан "О лицензировании".
15. Закон Республики Казахстан "О государственном регулировании и надзоре финансового рынка и финансовых организаций".
16. Кодекс Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

4. Развитие инфраструктуры Центра

Одним из приоритетных условий успешной реализации идеи создания международного финансового Центра является создание комфортных условий жизни и работы в Алматы для финансовых институтов и их клиентов.
В связи с этим город Алматы должен восприниматься не только как удобное место для ведения бизнеса, но и как приятное для постоянного или временного пребывания место, предоставляющее максимально широкий спектр возможностей для отдыха и развлечений.
Для решения этих задач будут:
1) созданы и будут функционировать эффективная транспортная сеть, связывающая страны Центральноазиатского региона, включая расширение "географии" маршрутов полетов авиакомпаний, а также расширение международного терминала в аэропорту Алматы;
2) реконструированы автомобильные дороги Алматы - Бишкек, Алматы - Хоргос, Алматы - Иссык-Куль, превратив их в высокоскоростные (возможно, платные) и обустроенные магистрали;
3) реконструированы транспортные узлы Алматы, железнодорожных и автовокзалов с ориентацией на существующий зарубежный опыт в организации деятельности и уровня сервиса аналогичных структур;
4) приведены в надлежащее состояние автодороги Алматы и модернизирована городская система общественного транспорта;
5) оказаны содействия развитию телекоммуникационных и почтовых услуг связи, отвечающих последним техническим достижениям;
6) обеспечены своевременное и полноценное обслуживание потребности населения в наличных деньгах, в том числе бесперебойное функционирование и расширение сети банкоматов;
7) развивать предоставление услуг "бизнес-класса" (повышенного качества) в сферах воздушного и железнодорожного транспорта, телекоммуникаций и в других отраслях;
8) осуществляться контроль за поддержанием сложившегося архитектурного стиля и ландшафта Алматы;
9) приняты все необходимые меры по улучшению экологической обстановки в Алматы;
10) производиться регулярная очистка от мусора природных объектов, находящихся в пределах или вблизи Алматы, прежде всего, Медео, Чимбулака, Большого алматинского ущелья, рек, протекающих через Алматы;
11) поддерживаться частное предпринимательство в создании и развитии новых форм отдыха и развлечений;
12) оказаны содействия созданию сервис центров, вспомогательных служб, сфера обслуживания и т.д.
Обеспечение высокого уровня общественной безопасности будет подразумевать выполнение следующих мероприятий:
1) внедрение системы "электронного правительства";
2) продолжение борьбы с коррупцией;
3) кардинальный пересмотр приоритетов работы полиции и дорожной полиции с их ориентацией в первую очередь на предотвращение преступлений и нарушений общественного порядка, неукоснительное обеспечение безопасности и всемерное соблюдение гражданских прав жителей и гостей Алматы;
4) обеспечение достаточной освещенности городских дорог и территорий в ночное время;
5) устранение нищенства и попрошайничества, в том числе путем открытия пунктов сбора бывших в употреблении вещей и благотворительных столовых;
6) внедрение упрощенных процедур въезда и регистрации иностранных граждан;
7) повышение культуры работы служб аэропорта Алматы, а также таможенной и пограничной служб, действующих в аэропорту Алматы;
8) внедрение экономических мер, направленных на стимулирование отказа от эксплуатации старого автопарка и других транспортных средств.

5. Прочие условия

Одним из основных условий успешной реализации проекта по созданию Центра будет промоушен и маркетинг, финансирование которого будет проводиться за счет государства.
Подробная информация о деятельности и структуре Центра с указанием контактной информации (телефоны, адреса) будет предусмотрена на официальном сайте Центра. В целях повышения уровня популярности Центра соответствующие брошюры будут разосланы в основные организации - партнеры, в прочие международные финансовые центры, в посольства, консульства, торговые палаты Республики Казахстан за рубежом, уполномоченные органы иностранных государств.
Вебсайт Центра будет удобным для пользователя (user friendly).

Приложения

Международный финансовый центр города Дубаи
(Dubai International Financial Center)

За последние 7 лет среднегодовой рост ВВП Дубаи превышал 6 %, а в 2002 году составил 7,5 %. При этом роль нефти в развитии "экономического чуда" продолжала неуклонно снижаться от чуть менее 50 % в 1985 году, до 24 % в 1993 году и до 7 % в 2002 году. К 2010 году ожидается, что доля нефти в экономике составит менее 1 % ВВП.
Между тем, Дубаи является быстро развивающимся центром международных финансовых услуг. Индустрия финансовых услуг Эмиратов продолжает расширяться, и в период с 1990 по 2000 годы ее годовой рост составлял более 12 %. Данный сектор отмечен Правительством Дубаи как основной сектор для развития и его рост ожидается от 10 % ВВП города до 20 % путем создания Дубайского международного финансового центра (DIFC).
Создание DIFC было стратегически запланировано, и он является одним из проектов, осуществляемых Органом по развитию (Dubai Development and Investment Authority).
Необходимо отметить огромный опыт Дубаи в создании свободных зон в различных направлениях. Так, в настоящее время на территории города представлены до 15 различных зон (Internet City, Media City, Jebel Ali Free zone, E - mirsal, Dubai Airport Free Zone и т.д.).
Основной целью создания DIFC являлась дальнейшая диверсификация экономики от нефтяного сектора, создание благоприятных условий для предполагаемых правительством ОАЭ приватизации в водном, энергетическом, транспортном секторах страны, планируемой приватизации в регионе (всего более 90 объектов приватизации). При этом целью приватизации является не выручка средств, а создание своего рода прецедента.
Основными источниками капитала предполагаются: капитал стран Персидского залива, привлеченный финансовыми центрами Нью-Йорка, Гонконга и др. финансовых центров, капитал стран Индийского субконтинента, Каспийского региона, Северной и Восточной Африки, Китая, и рынок финансовых услуг, совместимых с принципами Ислама (в настоящее время данный рынок оценивается более 200 млрд. долл. США с возможным годовым ростом от 12 до 15 % в течение следующих 10 лет).
Более трех лет тому назад были приглашены лучшие консультанты-фирмы MacKenzie&Company для проведения исследования с целью подтверждения экономической целесообразности создания такого центра в регионе в целом и его последующей успешной деятельности. Было изучено мнение значительного количества финансовых институтов, правительств соседних государств.
В феврале 2002 года было объявлено о намерении создать DIFC, способным заполнить пробел (часовых поясов), не покрытый между международными финансовыми центрами Лондона и Гонконга. DIFC является правительственной организацией города Дубаи, и создан в соответствии с федеральным декретом и Законом Дубаи. В целом многие вопросы DIFC разрешаются очень быстро, большие достижения в быстрой застройке и развитии DIFC отмечены как благодаря личной заинтересованности Шейха города Дубаи, так и благодаря поддержке федерального Правительства.
Правительством Дубаи на создание и развитие DIFC было выделено 2 млрд. долл. США, около половины суммы приходится на стоимость земли (около 100 акров).
Процесс разработки нормативной правовой базы был поделен на четыре периода:
1) разработка федерального закона ОАЭ, позволяющего создать концепцию финансовых свободных зон в ОАЭ (принят 14.07.03 года), и осуществление отмены на территории зоны гражданского и коммерческого права (федеральный декрет ОАЭ о создании DIFC, принят 07.09.04 года);
2) разработка Декрета Дубаи о создании Уполномоченного органа по финансовым услугам Дубаи (DFSA) и прочих основных организаций;
3) разработка регуляторной и юридической базы DIFC;
4) разработка подзаконных нормативных правовых актов DFSA для завершения регуляторной системы (в процессе завершения).
В это же время возглавить DFSA была приглашена команда международно-признанных профессионалов с опытом работы в банковском, страховом и прочих финансовых секторах, на рынке ценных бумаг, регуляторных органах. Основной целью данной команды являлась разработка соответствующих изменений в федеральное законодательство и нормативных правовых актов по регулированию и надзору деятельности финансовых услуг на территории DIFC.
В конце прошлого года после долгих обсуждений в руководящем составе страны были одобрены изменения в Конституцию страны, в соответствии с которыми на территорию DIFC распространяется только федеральное криминальное право, тогда как гражданское и коммерческое законодательство DIFC будет отдельное. Был создан своего рода законодательный "вакуум" в целях разработки законодательства, предназначенного только для DIFC.
Основными принципами DIFC являются целостность, прозрачность, простота, что предполагает избежание ненужных бюрократических процедур, и законодательство, явившееся результатом консультаций с финансовыми организациями и профессиональными консультантами. DIFC предполагает создание благоприятного инвестиционного климата путем предоставления следующих условий:
возможность 100 % иностранного владения;
отсутствие налогов (корпоративных и индивидуальных);
отсутствие какого-либо валютного контроля;
не имеющая себе подобной операционная поддержка: современные офисы, современная технология, защита данных, business continuity facilities;
не имеющее себе равных управление безопасностью.
Вместе с тем, как и Гонконг, Лондон и Нью-Йорк DIFC "оншорный", предполагая тем самым необходимость физического присутствия компании на территории DIFC и совершение операций на территории DIFC. Официальной валютой DIFC является доллар США.
Стратегическое местонахождение DIFC между Европой и Азией позволяют ему нацелиться на страны Персидского залива, Индийского субконтинента, Каспийского региона, Северной и Восточной Африки, Китая, являющихся нетто экспортерами капитала (рынок оценивается более триллиона долларов).
DIFC не нацелен на местный бизнес, планируется привлечение до 200 только международных мультинациональных финансовых организаций и состоятельных частных лиц (High Net Worth Individuals - с инвестициями более чем 1 млн. долл. США). На настоящий момент свое присутствие уже подтвердили около 100 компаний (по состоянию на сентябрь 2004 года выданы лицензии 3 компаниям - Credit Suisse, Deutche Bank, Julius Baer). При этом, DIFC не проводится какая-либо маркетинговая работа, а предполагается reactive business. Кроме того, будет проводиться только "оптовый бизнес", без какого-либо "розничного бизнеса".
В связи с отсутствием на территории DIFC в настоящее время какой-либо инфраструктуры в течение 4 лет с момента выдачи лицензии организации имеют право нахождения на территории города Дубаи.

Международный финансовый центр города Дублин
(International Financial Services Centre)

Ирландия присоединилась к Европейскому Экономическому сообществу (European Economic Community) 1 января 1973 года.
В 1980-х годах:
1) уровень безработицы достиг максимального уровня в 17 % при условиях активной трудовой эмиграции (в основном молодежи, так ежегодно в Великобританию эмигрировало порядка 40 тысяч человек);
2) стагнация производства;
3) бюджетный дефицит превысил 12 % ВНП.
Первый проект концепции международного финансового центра был написан в середине 1980-х Дермотом Дезмондом (Dermot Desmond), а затем ее основные положения вошли в предвыборную программу партии под руководством Чарльза Хоги (Charles Haughey), который в 1987 стал Премьер-Министром. В апреле этого же года был создан Комитет IFSC, даже среди членов которого было много скептически настроенных относительно самой идеи центра.
Несмотря на это, политическое решение было принято Премьер-Министром.
IFSC создался как постоянный и активный финансовый центр, который:
1) способен генерировать устойчивую качественную занятость для молодежных трудовых ресурсов с хорошим образованием;
2) может содействовать модернизации и возрождению депрессивного района Дублина - Custom House Docks.
Европейская комиссия одобрила специальный режим IFSC в соответствии с правилами ЕС по государственной помощи в качестве исключительной меры для стимулирования занятости, учитывая высокий уровень безработицы в Ирландии, отсталое развитие по сравнению с другими странами ЕС и высокую долю молодого населения.
В истории практики Ирландии в области налоговых преференций необходимо отметить следующее:
1) в 1956 году была внедрена нулевая ставка корпоративного подоходного налога для прибыли по экспортируемым произведенным товарам, так называемая "export sales relief";
2) в 1980 году его заменили ставкой корпоративного подоходного налога в 10 % (стандартная ставка в тот период была 50 %) для прибыли от продаж товаров, произведенных в Ирландии (вне зависимости, экспортировались они или нет). Данный режим также применялся в отношении компаний сферы услуг (в том числе финансовых), зарегистрированных в зоне аэропорта Шэннон (Shannon Airport Zone);
3) в свою очередь, в июле 1987 года в соответствии с 1987 Finance Act именно этот режим был распространен и на финансовые организации, зарегистрированные в IFSC.
Для того, чтобы на компанию распространялся вышеописанный режим налогообложения, она должна быть сертифицирована Министерством финансов (Department of Finance). Основными
требованиями к операциям для получения сертификата в соответствии с Законом Ирландии
"О налогах" являлось:
1) соответствие определению финансовых услуг, закрепленному в законодательстве;
2) осуществление операций с нерезидентами и в пользу нерезидентов;
3) оказание содействия развитию IFSC путем генерирования занятости и добавленной стоимости экономики;
4) размещение компаний, оказывающих эти операции на территории IFSC.
Помимо ставки корпоративного налога в 10 %, налоговый режим формировался с помощью широкой (38 договоров) сети межгосударственных договоров об избежании двойного налогообложения, что критически важно для клиентов IFSC, и того, что подоходный налог у источника выплаты по вознаграждению, выплачиваемому компаниями IFSC, не удерживался. Кроме того, в первые годы застройки IFSC в целях стимулирования развития района Custom House Docks применялись налоговые стимулы (вычеты по подоходному налогу в размере удвоенной платы за аренду помещений в IFSC, освобождение от налога на имущество, вычеты по подоходному налогу по стоимости строительства).
Помимо налоговых мотивов, которые, по мнению представителей финансового сектора (Dublin Funds Industry Association, Financial Services Ireland), естественно были главным стимулом для переноса операций в IFSC, можно отметить еще ряд конкурентных преимуществ Ирландии и IFSC, которые в комплексе сделали IFSC чрезвычайно привлекательным для финансового сектора:
1) эффективный и квалифицированный регуляторный режим. Регулирование Ирландии основано на директивах ЕС, вместе с тем целенаправленно стимулируется внедрение и развитие наиболее сложных финансовых продуктов (например, на ранней стадии - инвестиционные фонды, сейчас - деривативы). С 1 мая 2003 года действует единый финансовый регулятор - Irish Financial Services Regulatory Authority. Лицензирование и надзор финансовых компаний, регистрируемых в IFSC, осуществлялись в общем порядке, все специфические требования предъявлялись Министерством финансов;
2) наличие высококвалифицированного персонала. Первыми работниками компаний IFSC были недавние трудовые эмигранты - ирландцы, ранее работавшие в финансовых организациях США и Великобритании;
3) англоязычное население. Лишь около 42 % ирландцев говорят на ирландском языке;
4) доступ к европейским рынкам. В результате процесса конвергенции законодательства ЕС финансовые компании, получившие лицензию в Ирландии, имели право оказывать финансовые услуги на территории всего ЕС;
5) развитая инфраструктура (телекоммуникации, информационные технологии, квалифицированные бухгалтера, юристы, специалисты по ИТ);
6) относительная низкая (по сравнению с США и странами ЕС) себестоимость продукции в течение 1980-х и 90-х годов.
Для коммунального, включая строительное, администрирования в 1987 году было создана Custom House Docks Development Company Ltd, реорганизованная в январе 2001 года в соответствии со специальным Законом в Dublin Docklands Development Authority. Застройку первой очереди IFSC (около 11 Га) по тендеру за плату выиграл британо-ирландский консорциум, затем было создано СП с вышеуказанной компанией, которая внесла свою часть уставного капитала в виде переданной ей на баланс государством земли. После реализации СП зданий, компания компенсировала государству стоимость земли (с 1987 года стоимость 1 Га земли на территории IFSC выросла в 20 раз и составила по оценкам 20 млн. евро). Кроме того, одними из первых застройщиков были крупнейшие ирландские банки, например AIB.
В развитии IFSC трудно переоценить и роль Агентства по развитию Ирландии (Ireland Development Authority). Работа по промоушену и маркетингу IFSC в основном осуществлялась этим агентством. IDA - автономное финансируемое государством агентство, функциями которого являются:
1) привлечение иностранных компаний для развития экономики и создания рабочих мест (для реализации этой функции созданы 14 представительств за рубежом);
2) работа с уже привлеченными компаниями (консультации по рекрутингу, размещению производства, связям с государственными органами, представителями отрасли, подбору юридических, бухгалтерских фирм, других вспомогательных фирм и услуг и т.д.);
3) стимулирование регионального развития (компаниям, создающим рабочие места вне Дублина, выплачивается порядка 6-7 тыс. евро за одно рабочее место).
Вместе с тем, финансовый сектор является лишь одной из приоритетных индустрии. Также Ирландия отдает приоритет следующим секторам:
1) ИТ и электроника;
2) фармацевтика;
3) производство медицинского оборудования.
Результатами деятельности IDA стало то, что 1237 компаниями, привлеченными IDA, создано 138 тыс. рабочих мест, выручка данных компаний составляет 52,7 млрд. евро, ими производится свыше 80 % промышленного экспорта, и свыше 35 % ВНП.
В настоящее время:
1) в IFSC создано около 12 тыс. рабочих мест для финансовых работников, кроме того, косвенно создано еще около 40 тыс. рабочих мест (бэк-оффисы, сервис центры, вспомогательные службы, сфера обслуживания и т.д.);
2) IFSC стал лидирующим центром для централизованного корпоративного управления (представлены Coca-Cola, McDonald ^, s, BMW и другие, всего 73 корпоративных казначейств и 316 управляемых казначейств);
3) IFSC является лидирующим центром по авиационному лизингу;
4) в IFSC представлена половина 50 крупнейших мировых банков и 20 крупнейших страховых компаний;
5) управляются около 440 млрд. евро активов инвестиционных фондов (занято около 50 % рабочих мест IFSC, 43 администратора инвестиционных фондов, 23 кастодиана, свыше 3 тыс. инвестиционных фондов);
6) активы иностранных банков составляют около 214 млрд. евро (120 банков и кредитных организаций);
7) полученные страховые премии составляют 10 млрд. евро и 5,6 млрд. евро иностранных премий по страхованию жизни (33 международных компаний по страхованию жизни, 45 страховых и перестраховочных компаний, 183 кэптивных страховых компаний);
8) корпоративный подоходный налог финансовых компаний IFSC в 2002 году составил 705 млн. евро или 15 % совокупного корпоративного подоходного налога Ирландии (по сравнению с 4,7 млн. евро в 1989 году);
9) территория IFSC представляет собой несколько современнейших кварталов Дублина (22 Га) с гармоничной инфраструктурой (184 тыс. м ² оффисов, 1,5 тыс. квартир).
В 1998 году Комиссия ЕС пересмотрела свое разрешение на специальный режим для IFSC на основании того, что цели установления данного режима были достигнуты. Соглашением по переходному положению между Еврокомиссией и Ирландией было установлено, что компании, получившие сертификат Департамента финансов до 31 июля 1998 года, будут облагаться корпоративным подоходным налогом по ставке 10 % до конца 2005 года, прибыль компаний, сертифицированных после 31 июля 1998 года, облагалась налогом по ставке 10 % до конца 2002 года, но при этом ни одна компания не могла получить сертификат после 1 января 2000 года.
Вместе с тем, в связи с отменой режима IFSC Правительство Ирландии в 1997 году приняло решение о движении к единой ставке корпоративного налога на уровне 12,5 % по прибыли от торговых (активных) операций для всех секторов экономики. Ставка в 25 % будет применяться к прибыли по пассивной неторговой деятельности (например, доходы по переоценке). В связи с принятым решением ставка стандартного корпоративного налога поэтапно снижалась с 32 % в 1998 году до 12,5 %, начиная с 1 января 2003 года. Новая ставка корпоративного подоходного налога была утверждена ЕС и полностью соответствует международным обязательствам Ирландии.
Таким образом, отмена специального режима для IFSC (так как ранее поставленные цели были достигнуты) фактически сняла все различия между компаниями IFSC и компаниями, зарегистрированными в Ирландии. В настоящее время вопрос IFSC для Ирландии уже не актуален, все задачи формулируются в отношении всего финансового сектора Ирландии.

Международный оффшорный финансовый центр города Лабуан
(Labuan International Offshore Financial Center)

Малайзия в течение длительного времени привлекает иностранные инвестиции, особенно в производственном секторе, который является основным направлением ее экономического роста. Проводя такую политику, Малайзия предоставляет ряд налоговых льгот в виде вычетов при обложении подоходным налогом, скидок и других льгот при налогообложении для привлечения местных и иностранных инвесторов.
Чтобы повысить привлекательность Малайзии как инвестиционного центра, правительство 1 октября 1990 года создало Международный оффшорный финансовый центр (IOFC) в пределах федеральной территории Лабуан.
Создание лабуанского IOFC придает еще одну степень свободы налоговому режиму Малайзии. Лабуанский IOFC дополнит финансовую систему страны с центром в городе Куала Лумпур и усилит вклад финансового сектора в валовой национальный продукт Малайзии.
Лабуан обладает всеми необходимыми предпосылками для успешного развития IOFC: политическая стабильность, стабильная валюта с минимальным валютным контролем, секретность и конфиденциальность банковской деятельности, а также минимум правил и инструкций, хорошая инфраструктура, включающая прекрасную связь с другими финансовыми центрами и высококвалифицированную и опытную рабочую силу.
Остров Лабуан занимает территорию 92 км ² , население составляет 60000 человек. Через него проходят основные морские и воздушные пути АСЕАНского региона, остров расположен примерно на одинаковом расстоянии от Бангкока, Гонконга, Джакарты, Куала Лумпур, Манилы и Сингапура. Он является свободным портом, в котором нет никаких налогов на продажу, добавочных налогов, акцизных сборов, экспортных и импортных пошлин. Однако существуют пошлины на нефть и нефтепродукты.
Малайзийское правительство прикладывает усилия для улучшения и совершенствования инфраструктуры Лабуана и повышения его доступности из основных финансовых и экономических центров, таких как Токио, Гонконг и Сингапур.
Правительство Малайзии активно занимается развитием IOFC на федеральной территории Лабуан. Создаются наилучшие условия для следующих видов деятельности, подлежащих льготному налогообложению в IOFC Лабуан:
1. Оффшорные банковские операции;
2. Управление трастами и фондами;
3. Оффшорное страхование и бизнес, связанный с оффшорным страхованием;
4. Оффшорные инвестиционные холдинговые компании.
Чтобы создать предпосылки, необходимые для существования IOFC, парламент принял в июне 1990 года пять новых законов и одно изменение существующего закона:
1) Закон об оффшорных компаниях 1990 года;
2) Закон о лабуанских трастовых компаниях 1990 года;
3) Закон об оффшорной банковской деятельности 1990 года;
4) Закон об оффшорном страховании 1990 года;
5) Закон о налогообложении оффшорной предпринимательской деятельности в Лабуане 1990 года;
6) Закон о подоходном налоге (измененный) 1990 года.
Приведенные выше законы вступили в силу 1 октября 1990 года.
Эти законы и изменения к ним были приняты для того, чтобы обеспечить следующие особенности:
1) минимум правил и инструкций
Чтобы Лабуан мог конкурировать с другими известными IOFC, законы были сделаны простыми, с минимумом правил и инструкций, но вместе с тем обеспечивающими необходимый законодательный базис.
2) обеспечение секретности и конфиденциальности.
Важно подчеркнуть, что обычно Малайзия не принимает законы, гарантирующие полную секретность банковской деятельности. Однако в отношении IOFC Лабуан, Малайзия обеспечивает конфиденциальность, чтобы создать законодательную основу для клиентов, которые хотят сохранить в секрете свой бизнес и финансовое состояние. Это достигается за счет различных статей о конфиденциальности в Законе об оффшорных компаниях 1990 года, Законе о лабуанских трастовых компаниях 1990 года, Законе об оффшорной банковской деятельности 1990 года и Законе об оффшорном страховании 1990 года.
Статьи о секретности в рамках Закона об оффшорных компаниях 1990 года обеспечивают:
ограничение государственной проверки документов компании;
запрет на разглашение (если это не предусмотрено законом) сведений о держателях акций и о реальных владельцах, о руководстве и деятельности финансовых и других делах компании;
закрытое слушание дел против оффшорной компании (в отличие от уголовных дел).
Закон об оффшорной банковской деятельности 1990 года гарантирует:
секретность сведений о личности, счетах и операциях клиента оффшорного банка;
запрет на разглашение любой информации и документов, связанных с операциями или счетами клиента директором или работником оффшорного банка.
Власти все сделали для того, чтобы клиенты, ведущие законный бизнес, пользовались всеми преимуществами конфиденциальности и чтобы в этом было отказано клиентам, относительно которых доказано что они являются преступниками. Это привело к созданию точно сбалансированного закона, в котором власти ясно проявили свое намерение обеспечить конфиденциальность законному бизнесу и иметь возможность лишить права на конфиденциальность операций физических лиц и корпораций, имеющих преступные намерения.
Преимуществами Лабуана как международного оффшорного финансового центра являются:
1. Низкие операционные расходы и благоприятный налоговый режим.
Материальные операционные расходы и расходы за профессиональные услуги бухгалтеров, юристов и других провайдеров услуг ниже в Лабуане, чем в других финансовых центрах.
Льготный налоговый режим дает возможность осуществлять свою деятельность оффшорным компаниям в Лабуане. Ставка налога составляет 3 % годовых от чистой прибыли или 5300 долларов США. Оффшорные компании имеют возможность выбирать ту или иную ставку налога. Также существуют другие налоги, в том числе налог на прибыль и пошлины, которые базируются на различных видах ставках платежа и документации.
2. Создание единого регулирующего органа надзора за финансовыми услугами.
Деятельность оффшорного бизнеса и финансовых организаций в Лабуане регулируется оффшорным законодательством Лабуана и органом надзора (LOFSA).
3. Поддержка и обязательства Малазийского Правительства.
Федеральное Правительство Малайзии полностью обязалось развивать Лабуан как международный оффшорный финансовый центр и продолжает поддерживать, развивать и усиливать инфраструктуру Лабуана.
4. Современная инфраструктура Лабуана.
В Лабуане находятся международная школа, больница, отели, обслуживающие на международном уровне, институт, университет с международным кампусом и финансовая инфраструктура.
Дальнейшее развитие IOFC должно быть направлено на большее сотрудничество между частным сектором страны и правительством.

Международный финансовый центр города Сингапур

Базовыми факторами становления Сингапура как мирового финансового центра стали открытая экономика страны, широко вовлеченная в международную торговлю, открытость рынков капитала и благоразумная фискальная политика, чему способствовали такие шаги Правительства Сингапура, как:
учреждение Банка Развития Сингапура как крупнейшего источника долгосрочного кредитования и венчурного финансирования;
создание эффективной системы единого регулирования финансового сектора;
стимулирование прозрачности на финансовом рынке, облегчение процедуры получения "экономического гражданства" для нерезидентов; и
введение ряда налоговых льгот для финансовых институтов, потребителей их услуг и инвесторов.
Основными мерами по стимулированию развития финансового рынка Сингапура и становлению его как мирового финансового центра являлись:
создание Азиатского долларового рынка (аналога рынка евродолларов), чему способствовали либерализация валютного режима (отмена контроля за обменными валютными операциями);
привлечение зарубежных финансовых и нефинансовых организаций и вовлечение финансовых организаций в международные операции путем установления налоговых льгот на услуги, оказываемые нерезидентам, отмены налога с капитала и налога с процентов по депозитам, выплачиваемых в пользу нерезидентов;
стимулирование появления и развития новых видов финансовых услуг (управление портфелем ценных бумаг, забалансовое корпоративное финансирование, рынок производных ценных бумаг и валютный рынок);
разделение банков по ограниченности их деятельности (полная лицензия, ограниченная лицензия, оффшорные виды);
привлечение в финансовый сектор ведущих западных специалистов и обеспечение бесперебойности функционирования рынка ценных бумаг и интеграции его в мировой финансовый рынок путем повышения уровня автоматизации фондовой и фьючерсной биржи до уровня бирж развитых стран и подписания договоренностей о взаимном признании с некоторыми биржами США.
К 90-м годам Сингапур стал одним из крупнейших финансовых центров мира. На тот момент объем валютных операций уступал только Лондону, Нью-Йорку и лишь немногим отставал от Токио. Фундаментом для развития финансового центра было соблюдение принципа верховенства закона, существование независимого суда и стабильного, компетентного, честного правительства, проводившего разумную макроэкономическую политику, практически ежегодно сводя бюджет с профицитом.
На сегодняшний день разработанные Департаментом Развития Финансового Центра Агентства по Монетарной политике Сингапура меры по дальнейшему развитию финансового центра предполагают ряд налоговых льгот (пониженный налог - около 5-10 %, налоговые исключения или налоговые каникулы) для участников финансового сектора, в том числе для оффшорных банков, для региональных офисов иностранных банков, по страхованию и перестрахованию обязательств, по страхованию финансовых гарантий, для посредников на фондовом рынке, по услугам, предоставляемым нерезидентам, по ценным бумагам нерезидентов и процентному доходу по облигациям, по сделкам с новыми видами производных финансовых инструментов, по выплатам в пользу нерезидентов по производным финансовым инструментам, для управляющих портфелем ценных бумаг, в управлении которых находится определенный объем активов нерезидентов и их клиентов - нерезидентов, по кастодиальным услугам, синдицированным финансовым услугам и других налоговых льгот, направленных на привлечение иностранных финансовых организаций в Сингапур.
В числе мер, направленных на развитие Сингапура как финансового центра, входит Фонд развития финансового сектора, оказывающий финансовую поддержку повышающим квалификацию работникам финансового сектора и проведению специализированных тренингов, а также учреждает гранты на инновационные технологии на финансовом рынке.
Сингапур относится к оффшорной зоне.
Сингапуру потребовалось 30 лет с момента начала операций на рынке "азиатских долларов" в 1968 году, чтобы создать репутацию хорошо управляемого международного финансового центра.
В течение последних лет Сингапур утрачивает статус мирового финансового центра. Ведущие инвестбанки Lehman Brothers и Goldman Sachs уже заявили о планах перемещения основной части банковского инвестиционного бизнеса из Сингапура в Гонконг. За ними последовали другие представители крупного транснационального бизнеса. Голландская компания Philips также намерена переместить региональную штаб-квартиру в Гонконг, а немецкий производитель автомобилей BMW заявил о частичном переводе своих региональных операций в Малайзию. Сравнивая Сингапур с Гонконгом, инвесторы считают Сингапурское финансовое регулирование чрезмерным - "в Гонконге разрешено все, что не запрещено, а в Сингапуре запрещено все, что не разрешено".

Выводы

Анализ опыта создания и функционирования международных финансовых центров показал достаточно различные между собой модели развития как по причинам создания, так и по механизму реализации международного финансового центра. По результатам их рассмотрения можно сделать основной вывод о том, что их успех был определен целым рядом уникальных конкурентных преимуществ, основная часть которых в настоящее время нехарактерна Казахстану.

Алматы қаласында халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығын құру тұжырымдамасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 24 желтоқсандағы N 1364 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 11 қарашадағы № 1189 Қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2010.11.11 № 1189 (2011.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

Қазақстанның қаржы секторында бар бәсекелi басымдықтарды дамыту және жаңа басымдықтар құру мақсатында Қазақстан Республикасының Yкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
1. Қоса берiліп отырған Алматы қаласында халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығын құру тұжырымдамасы мақұлдансын.
2. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Жоба

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2004 жылғы 24 желтоқсандағы
N 1364 қаулысымен
мақұлданған

Алматы қаласында
халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығын құру
тұжырымдамасы

1. Кiрiспе

Қаржы орталықтарының тарихи пайда болуы капиталдардың iрi қалаларға шоғырлануымен байланысты болды. Алайда, мұндай шоғырлану қаланың қаржы орталығы ретінде дамуына өздiгiнен жол аша алмайды. Бұл peттe халықаралық қаржы орталықтарының бір бөлiгі ретсiз құрылса (Нью-Йорк, Лондон, Токио, Гонконг, Швейцария және т.б.), 70-шi жылдардан бастап жекелеген елдер оларды құру жөнiнде мақсатты жұмыстар жүргізгенін (Дублин, Лабуан, Сингапур) атап өткен жөн.
Инвестициялау үшiн қол жетiмдi капитал өсiмі жаңа қаржы құралдарының қарсы ұсынысын туындатады. Мұндай жағдайларда қала қаржы орталығына айналады. Әлемдегi қаржы астаналары - Лондон мен Нью-Йорк сияқты пайда болуының қарапайым моделi осындай.
Жас қаржы орталықтарының (Гонконгтiң, Сингапурдың, Брунейдің және басқалардың) қарапайым түрдегi ерекшелiгi - артылған капиталды пайдалану үшін капитал ағындары мен қаржы құралдарын әдейі көтермелеуiнде. Көтермелеудiң басты тетігі: ырықтандырылған кеден және салық режимдерi, инвесторлар, кәсіпкерлер мен кәсіпқой қаржы делдалдары талап ететiн тұрмыстық және бизнес сервистің жоғары сапасы мен үйлестiрiлетiн капиталды мемлекеттiк реттеу мен қайтарудың ырықтандырылған режимдерi.
Сонымен қатар қаржы орталықтарын құру жөнiндегі белгілі бір үрдiсті атап өткен қажет, осыған байланысты халықаралық қаржы орталығын құру жөнiндегi жұмысты жеделдету аса өзектi болып отыр. Мысалы, 2002 жылдың басында Қытай Халық Банкiнiң басшылығы Шанхай қаласында жеткiлiктi әлеуеттiң болуы және халықаралық қаржы орталығын құру жөнiндегі тиісті шешім туралы мәлiмдеді. 2004 жылы тамызда Сұлтандықтың Қаржы министрлігі Брунейдегi жаңа халықаралық қаржы орталығын құру тетiктерiн жариялады. Корея Yкiметi де Лондон моделiн пайдалану арқылы Сеул қаласында халықаралық қаржы орталығын құру мүмкіндігін қарау үстiнде.
Алматы қаласын өңiрлiк қаржы орталығы ретінде дамыту идеясы (бастапқыда өңір ретінде бұрынғы кеңестiк Орта Азия республикалары мен Қазақстан меңзелді) алғаш рет 1995 жылы Қазақстан банктерi қауымдастығының мүшелерi мен басшы құрамының Қазақстан Республикасының Президентiмен кездесуi кезiнде жария етілген болатын. Алайда, ол кезде бұл идея бiрқатар себептерге байланысты қолдау таппады, олардың iшiнде, ең негiзгісi Қазақстанның өзі банк жүйесін реформалауды ендi ғана бастағаны (тiптi, қаржы рыногының басқа секторларындағы реформаларға әлi кiрiскен де жоқ болатын) және Қазақстанның бұл салада өңiрлiк жетекшілікке ұмтылуы тым ерте болып көріндi.
Осыған байланысты "Алматы қаласын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын iске асыру жөнiндегі 2003-2005 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2003 жылғы 14 сәуiрдегi N 356 қаулысымен күшi жойылған "Алматы қаласын өңірлік қаржы орталығы ретінде дамыту туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2001 жылғы 27 шілдедегi N 1014 қаулысы бекiтілдi.
Ол уақытта Алматы қаласын өңiрлiк қаржы орталығы ретінде дамыту мәселесiн шешу жөнiндегі жұмысты Алматы қалалық әкiмшiлiгі, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі дербес жалғастырды.
"Алматы қаласын қаржы орталығы ретiнде дамыту мәселесi бойынша ұсыныстарды әзiрлеу жөнiндегi ведомствоаралық жұмыс тобын құру туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң 2004 жылғы 30 қаңтардағы N 25-ө өкiмiмен Алматы қаласын қаржы орталығы ретiнде дамыту мәселесi бойынша тұжырымдарды әзiрлеу жөнiндегі жұмыс қайта жанданды.
Жұмыс тобының құрамына Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, Алматы қалалық әкiмшiлiгінiң, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігінiң өкiлдерi кiрдi.
Жұмыс тобы жұмысының шеңберінде Сингапур, Дублин (Ирландия), Дубаи (БАӘ), Лабуан (Малайзия) (қосымшалар) сияқты қалалардың халықаралық қаржы орталықтарын құру және дамыту тәжiрибесi зерттелдi.

2. Алматы қаласын халықаралық қаржы орталығы
ретiнде дамыту перспективалары: артықшылықтары
мен кемшiлiктерi

Алматы қаласындағы халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығы (бұдан әрi - Орталық) бұдан әрi тiкелей экономикалық тиiмділік келтiрiп қана қоймай, сонымен қатар елдiң қосымша бәсекелiк артықшылығын жасай отырып, Қазақстанның экономикалық дамуының катализаторы мен мультипликаторы ретiнде "өсу нүктесi" деп аталатын рөлдi атқаруы мүмкiн.
Көрiнісi
Алматы қаржы орталығы халықаралық сыныптағы кең ауқымды қаржылық қызметтер көрсететiн бүкiл әлемге танымал және мойындалған өңiрлiк орталыққа айналуы керек.
Миссиясы
Орталықтың миссиясы - әлемге танылған халықаралық сыныптағы қаржылық қызметтер орталығын құру және дамыту арқылы экономикалық өсудi ынталандыру және экономиканы әртараптандыру.
Негiзгi мақсаттары
Халықаралық қаржы орталығының негізгi мақсаттары:
1) елдiң экономикалық дамуына жәрдемдесу және
2) озық қаржылық бiлiм мен техникаларды импорттау деп мәлiмдеуге болады.
Сонымен бiрге, халықаралық қаржы орталықтарын құрудың және олардың жұмыс iстеуiнiң халықаралық тәжiрибесi көрсеткендей, халықаралық қаржы орталығын құру және оның қызметi мемлекеттiң экономикалық саясатының өтпелі кезеңінің бiрi ғана болуы мүмкiн.
Қаржы орталығын жедел iске қосу, сондай-ақ орталықтың одан кейiнгi жетiстiгі мақсатында орталықты дамыту бастапқыда өңiрлiк ауқымдағы халықаралық қаржы орталығы ретiнде басталады. Бұл ретте елдiң қазiргi және енгізiлiп жатқан бәсекелiк артықшылықтарының болуы және оларды тиiмдi пайдалану түйiндi мәселе болып табылады.
Қазiргi уақытта Қазақстанның қаржылық қызметтер секторында екiншi деңгейдегi банктер; кредиттік серiктестiктер, ломбардтар және банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын басқа ұйымдар; сақтандыру ұйымдары; жинақтаушы зейнетақы қорлары; қор биржасы; бағалы қағаздар рыногының брокерлерi мен дилерлерi, зейнетақы активтерiн басқаратын компаниялар, инвестициялық портфелдердi басқарушылар мен тiркеушiлер, кастодиандар, сақтандыру брокерлерi мен агенттер бар.
Дамыған елдермен салыстырғанда, Қазақстанның қаржы рыногы дамуының қатысты көрсеткiштерi ұлттық экономикаға барабар қызмет көрсету үшiн Қазақстандағы қаржылық делдалдық деңгейiнiң жеткiлiксiз екендiгiн көрсетті, дегенмен басқа бұрынғы кеңес елдерiмен салыстырғанда, көрсеткiштер үздiктердiң бiрi болып табылады.
Алматының әлеуетті халықаралық қаржы орталығы ретiндегі әлсiз жақтары:
корпорациялық және жеке салықтар бойынша жоғары ставкалар;
қаржы саласында бай тарихтың жеткiлiксiздігі және сондықтан шетелдік инвесторлар тарапынан сенiмсiздiк болуы ықтимал;
коммуникацияның арзан және жедел жүйесiнiң жоқтығы;
қылмыстың жоғары деңгейi;
қаланың экологиялық жағдайы (қаланың жалпы газдануы, ластануы);
көлiк құрылымы (әуежайдың өткiзу қуатының төмендiгi, жол сапасының нашарлығы, теңiз порттарының болмауы);
экономиканың неғұрлым тартымды секторының жекешелендiрiлуi;
еркiн экономикалық аймақ құрудағы тәжiрибенiң жеткiлiксiздiгi болып табылады.
Күштi жақтары:
Елдiк жағдайлар:
Қазақстан мен көршi елдер арасындағы экономикалық және сауда ынтымақтастығының елеулi әлеуетi, сондай-ақ Алматы қаласының географиялық жағынан қолайлы орналасуы перспективада орталық-азиялық өңiрдi, Батыс Қытайды, Ресейдiң iрi өңiрлерiн қамтитын қаржы орталығын құруға бағдарлануға мүмкiндiк бередi;
орыс тілi қазақ тiлiмен қатар қолданылады, бұл Ресейдiң және бұрынғы КCPO мен Шығыс Еуропаның басқа елдерiнiң қаржы ұйымдары үшiн тартымды фактор болып табылады;
саяси тұрақтылық, елеулi экономикалық өсу және экономиканың одан әрi өсуiнiң жақсы перспективалары;
дамыған елдермен салыстырғанда pecуpc құнының (ең алдымен адами ресурстардың) төмендiгi;
әр алуан табиғи жағдайлар (спорт түрлерiмен айналысу мүмкiндiгi және т.б.) болып табылады.
Жергілікті жағдайлар:
көршi елдермен салыстырғанда дамыған қаржы жүйесi, сондай-ақ қаржы институттарының түрлi, оның iшiнде шетелдiк капитал қатысатын типтерiнiң айтарлықтай шоғырлануы, бұлар жүзеге асырылатын операциялардың көлемi жағынан жақын маңдағы мемлекеттердiң астаналарын - Бiшкектi, Ташкентті, Душанбенi, Ашғабатты және Бакудi басып озады;
жеткіліктi, ең алдымен зейнетақы активтерiн басқару жөнiндегi компаниялардың және екiншi деңгейдегi банктердiң есебiнен жоғары инвестициялық әлеует, бұл қазiрдiң өзiнде көршi мемлекеттердiң эмитенттерiн қызықтыра бастады;
ТМД-ның басқа елдерiмен салыстырғанда қаржы рыногын қадағалау мен реттеудiң дамуы;
Алматы көрші мемлекеттердiң iрi қалаларынан мұнда төлемге қабiлеттi қаржы қызметтерін тұтынушылар ретiнде мүдделiлiк туғызатын жеке кiрiс деңгейi жоғары адамдардың - шетелдiк те, қазақстандық та азаматтардың жеткiлiктi саны тұрып жатқандығымен тиiмдi ерекшеленеді.
Жоғарыда айтылғандарды есепке ала отырып, халықаралық қаржы орталығы мәртебесiне көшкенге дейiн Қазақстанның қазiргі бәсекелiк артықшылықтарын одан әрi дамыту және мынадай жаңаларын құру қажет:
елдiң қаржы рыноктары өздерiнiң ағымды ролiн нысаналы өңiрге белсендi қатысу ролiне дейiн өрiстетуi тиiс;
Қазақстанда орналасқан қаржы ұйымдары өңiрдiң активтерiн белсендi шоғырландыруы және бөлуi, сондай-ақ өңiрден тыс орналасқан халықаралық қаржы рыноктарымен байланыстырушы қызмет атқаруы тиiс;
қаржы делдалдары қаржы активтерiнiң ауқымды спектрiн белсендi сатуы және листингтiк құралдардың елеулi рыногын құруы, сол арқылы капитал рыногы жетiстiгiнiң ажырамас бөлiгi болып табылатын шектен тыс өтiмдiлiктi қамтамасыз етуi тиiс;
қаржы рыноктары мен делдалдар әлемдегі басқа қаржы орталықтарымен және делдалдармен байланысты дамыту арқылы халықаралық қауымдастыққа терең интеграциялануы тиiс;
тартымды (инновацияларды және ең аз тәуекелдi креативтiлiктi көтермелейтiн) бизнес және бизнестi жүргiзу үшiн әлеуметтiк орта құру;
рейтингтер, қор индекстерi сияқты өнiмдердiң пайда болуына және оларды жетiлдiруге ықпал ету.
Қазақстан қаржы ұйымдарының қызметiн реттеу сияқты көрсеткiш бойынша өңiр елдерiн басып озғанын айырықша атап өту керек. 2004 жылы барлық қадағалау және реттеу функциялары мамандандырылған орган - Қаржы рыногы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттiгi шеңберiнде бiрiктiрiлдi.
2004 жылы Қаржы секторын бағалау бағдарламасы (ҒSАR) мен ақшаның жылыстауымен күрес және лаңкестiктi қаржыландыруға қарсы әрекет бағдарламасы (АЖК/ЛҚҚ) бойынша Халықаралық Валюта Қоры (ХВҚ) мен Дүниежүзiлiк Банктiң (ДБ) бiрлескен миссиясында қазiргi заңнама базасы үздiк халықаралық тәжiрибеге сай екендiгi атап өтiлдi. Сонымен бiрге қазiргi үрдiсті тиiмдi енгiзудiң және оны одан әрi жетiлдiрудiң қажеттігi де атап өтiлдi. Атап айтқанда, Халықаралық бағалы қағаздар жөнiндегi комиссия ұйымы (IOSCO) және Халықаралық сақтандыруды қадағалау қауымдастығы (IAIS) белгiлеген ең төменгi талаптарымен тиiмдi банктiк қадағалаудың түйiндi қағидаттарына толық сәйкес келу үшiн қаржы ұйымдарының менеджментi - шоғырландырылған қадағалаудың тиiмдiлігімен тәуекелдiк жүйенiң мониторингі тәжiрибесiн одан әрi кеңейту ұсынылған.
Қазiргi уақытта Алматы қаласында халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығын құру тұжырымдамасы Қазақстан экономикасы және қаржы рыногына тұтастай әлсiз және күштi жақтарының тән екендiгiн көрсетедi.
Орталықты халықаралық деңгейде мойындау үшiн, халықаралық компаниялар тарапынан сенiмдiлiк пен қызығушылық тудыратындай орталық қызметiн жүзеге асыратын заңнамалық және реттеуiш ортамен қамтамасыз етудi талап етедi. Бұл үшiн әлемнiң озық қаржы рыноктарында қолданылатын реттеу және қадағалаудың жоғары стандарттарына сәйкес келетiн, қызметіне жағдай жасауды қамтамасыз етуге мүмкiндiк беретiн құқықтық орта құру аса қажет.
Ұсынылып отырған қаржы орталығы тұжырымдамасы әлемдiк үздiк қаржы орталықтарының тәжiрибелерiн есепке ала отырып, құқықтық орталық құруға мүмкіндік бередi, сонымен бiрге қолданыстағы қазақстандық заңнамаларға көбірек бейiмделген.
Сонымен бiрге, қазiргі кезеңде қаржы аймағына қатысушыларды құру, тiркеу, реттеудiң егжей-тегжейлi тәртiбiн әзiрлеу мүмкiн емес екендiгiн, тек қаржы орталығын құру жобасына техникалық-экономикалық негiздеме жүргізгеннен кейiн ғана мүмкін екендігін атап өту керек. Жобаның TЭH-ci өңірлік рыноктың көрсеткiштерiн, әлеуеттi инвесторларды, күтiлiп отырған қаржы ағындарын және қаржы қызметтерiнiң түрлерін анықтауы тиiс.
Жоғарыдағы аталған артықшылықтардың көп бөлiгiн жүзеге асыру қазірдің өзiнде жекелеген бағдарламалық құжаттарда, Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2003 жылы 17 мамырдағы N 1096 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясында , Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 28 шiлдедегі N 753 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамыту тұжырымдамасында , Сақтандыру рыногын дамытудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасында , Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарауында жатқан Бағалы қағаздар рыногын дамытудың 2005-2006 жылдарға арналған бағдарламасында айқындалған.

3. Алматы қаласындағы халықаралық (өңiрлiк)
қаржы орталығының құқықтық мәртебесi

3.1. Орталықтың қызметiн реттейтін заңнама

1. Орталықтың қызметiн реттейтiн заңнама қолданыстағы Қазақстан Республикасы Конституциясына толық негізделетiн болады. Орталық құру негізгi заңға өзгерiстер енгізудi талап етпейдi, басқа мемлекеттердiң моделдерiн толық көшiру және Қазақстан Республикасы Конституциясында көзделмеген мемлекеттiк институттар құру жоспарланбаған.
2. Бұдан басқа, бүгiнгі күнде Қазақстан Республикасының заңнамасы орталыққа тақiлеттес нысандарды реттейтiн нормалардан тұрады. Сөз "Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық аймақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттелетiн арнайы экономикалық аймақтық институт туралы болып отыр.
Алайда орталық бүгінде Қазақстан аумағындағы қазiргi арнайы экономикалық аймақтардан (бұдан әрi - AЭA) қағидаттық өзгешелiктерге ие.
АЭА аумағындағы айырықша құқықтық режим салық және кедендiк артықшылықтармен шектелген.
Орталықтың аумағында, оның тиiмдi жұмыс iстеуiне Қазақстанның басқа аумағындағы қолданыстағы азаматтық және қаржылық заңнамалардан бiрқатар өзгешелiктердi салық және кедендiк жеңiлдiктерiмен тең қарастыратын құқықтық режим құру қажет.
Мысалы, орталықтың аумағында акционерлiк қоғамдардың құрылуы мен жұмыс iстеуiне жеңілдетiлген тәртiптер, шетелдік компаниялардың өкiлдiктерiн тiркеудi жеңiлдететiн тәртiптер, шетелдiк компаниялар үшiн қаржы қызметi рыногына шығуға қойылған кейбiр шектеулердi алып тастау және т.б. қарастырылады. Ерекшелiктердi белгiлейтiн құқықтық режим құру, қылмыстықтан басқа, құқық салаларының барлығында өте күрделi болып табылады.
Сондай-ақ, салық жеңiлдiктерi мен преференциялар көлемi барлық АЭА үшiн сәйкестендiрiлгенiн назарға алу керек. Бiрқатар өзiндiк ерекшелiктердiң өлшемдерiне, мысалы, қаржы орталығының географиялық орналасуы, тиiсiнше тартылатын қаржы ағындарына байланысты қаржы орталықтары үшiн құқықтық режимдердiң бiрыңғай болуы мүмкiн емес.
Жоғарыда айтылған себептерге байланысты "Алматы қаласының қаржы орталығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңын қабылдауға бастама көтерiледi.
"Алматы қаласының қаржы орталығы туралы" Заңмен бiр уақытта заңнамадағы қайшылықтардың алдын алу мақсатында қолданыстағы заңнамаларға түзетулер әзiрлеу қажет.
Бұл арнайы құқықтық режим белгiлейтін, қатынастар саласын реттейтiн қолданыстағы барлық заңнамаларға өзгерiстер енгізу қажеттігін бiлдiредi.
Оның мазмұнына байланысты Қазақстан Республикасының Азаматтық , Салық , Бюджет Кодекстерiне, шаруашылық серiктестiктер туралы және т.б. заңнамаларды құрайтын заңдарға өзгерiстер енгізудi қажет етуi мүмкiн.
Өзгерiстер негізгі заңмен бiр уақытта қабылданады, өйткенi, бiрiншiден, мүмкiндігінше заңнамада қайшылықтардың пайда болуын мүлдем болдырмау, екiншіден, жоғары тұрған нормативтiк құқықтық кесiмдерге (мысалы, кодекстерге) өзгерiстер енгізбей қолдануға қолданыстағы кесiмдердiң баспалдақтығы мүмкiндiк бермейдi.

3.2. "Алматы қаласының қаржы орталығы туралы" Заң

Бұл Заңмен Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабына сәйкес келуi қажет Заң деңгейiнде қабылданған мәселелер реттелетiн болады. Аталған бап заңнамалық кесiмдермен ғана реттелуi мүмкiн қатынастар тiзбесiн анықтайды. Заңдағы мемлекеттiк органдардың өкiлеттiгi сәйкес келгенде, барлық басқа қатынастар кiшi заңи кесiмдермен реттелуi мүмкін.
Атап айтқанда, Заңда мынадай мәселелер шешiлетiн болады:
1. Орталықтың ұйымдық-құқықтық нысаны.
2. Орталықтың аумағы.
3. Орталық қызметiнiң қағидаттары.
4. Орталық аумағында тiркелуге тиiстi субъектiлер.
5. Қызмет түрлерi.
6. Басқару органдары.
7. Орталық аумағында субъектiлерді тiркеу тәртiбi.
8. Орталық аумағында еңбек заңнамалары.
9. Қаржы ұйымдарының қызметiн қадағалау мен реттеу қағидаттары.
10. Орталық аумағындағы тiлдер.
11. Ақша бiрлiгі.
12. Жеңiлдiктер және преференциялар.

3.2.1. Орталықтың ұйымдық-құқықтық нысаны

Қазақстан Республикасының аумағындағы басқа құқықтық режимдерден өзгеше, арнайы аумақты (зона) шекаралармен айқындаған арнайы құқықтық режим жұмыс iстейтiн орталық құру көзделiп отыр.
Мазмұны бойынша арнайы құқықтық режим өзiнiң қызметiн орталық аумағында жүзеге асыратын және оның аумағында тiркелген тұлғалар үшiн бiрқатар жеңілдiктермен преференциялардан тұратын болады. Қаржы ұйымының нақты қатысу қажеттiлiгiн көздей отырып Алматы қаласының халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығы оншорлы болады.
Арнайы құқықтық режим Қазақстан Республикасы Парламентi қабылдайтын заңдармен қамтамасыз етiлетін болады. Парламент қабылдаған заңдарды жүзеге асыру мақсатында кiшi заңи нормативтiк құқықтық актiлер шығарылатын болады. Мысалы, қаржы ұйымдары және қаржы рыногын реттеу мен қадағалау жөнiндегi уәкілеттi орган, орталықты басқаратын әкiмшiлiк орган.
Қаржы орталығының дубаилық моделiне сәйкес, орталық белгiлi бiр аумақта құрылатын заңды тұлға болып табылады. Орталық аумағында тек қылмыстық заңнама жарамды, қаржы және азаматтық заңнамалар орталықтың өзiнiң реттеушi органымен белгіленедi.
Мынадай себептерге байланысты Қазақстан Республикасының жағдайында нақ осындай орталық құру мүмкiн емес.
Бiрiншiден, Қазақстан үшiн заңда тұлға нысанындағы орталық құру тиiмсiз. Мемлекеттiң барлық заңнамасы құрылатын негізгі қағидаттардың бiрi, заң алдында барлық заңды тұлғалар, оның iшiнде мемлекет құратын заңды тұлғалардың теңдiгі қағидаты болып табылады. Ал заң алдындағы теңдiк қағидаты мемлекеттiң заңнамалық деңгейде барлық ұйымдардың шаруашылық жүргізулерi үшiн бiрдей құқықтық жағдайлар жасауды көздейдi.
Бұдан басқа, бiздiң заңнамалар шеңберiнде орталықты заңды тұлға нысанында құру, орталықтың iшiнде басқа заңды тұлғалар, өкiлдiктер, филиалдар және т.б. құруға мүмкiндiк бермейдi.
Екіншіден, Қазақстан Республикасы бiрыңғай құқықтық жүйесiмен бiртұтас мемлекет болып табылады. Қазақстан Республикасының Парламентi, Конституцияда тiкелей анықталған жағдайларды қоспағанда, заңнамалық кесiмдер қабылдау құқығына ие жалғыз мемлекеттiк орган болып табылады.
Осыған байланысты мемлекет аумағының бiр бөлiгінде өздiгiнен құқықтық жүйенi анықтайтын өкiлетi бар реттеуiш органның орталық аумағында жұмыс iстеуi, Республиканың Конституциямен елдiң аумақтық қауiпсiздiгiне қайшы келетiн болады.

3.2.2. Орталықтың аумағы

Орталықтың аумағын анықтауда екi нұсқа қарастырылуда:
1) Алматы қаласының бүкiл аумағы;
2) Алматы қаласының белгiлi бiр бөлiгінiң аумағы.
Әрбiр нұсқа өзiнiң оң және терiс жақтарына ие.
Орталықты қала аумағында құрудың басымдылығы, қаланың бiр бөлiгі аумағында құрылғандағы жеке бөлiгiнiң ғана емес, бүкiл қаланың дамуы болып табылады.
Қаланың бүкiл аумағындағы тиiстi инфрақұрылымдардың дамуының ұзақтығы мен күрделiлiгi айқын кемшiлiк болып табылады, бұл ретте, орталықты қала аумағының белгiлi бiр бөлiгінде құру шетелдiк инвесторларға тартымды инфрақұрылымдарды жылдам құруға мүмкiндiк бередi.
Осыған байланысты, орталықты Алматы қаласы аумағының белгiлi бiр бөлiгiнде құруды орынды деп санаймыз. Орталықта жедел iске қосу және жеке бөлiнген анклавтағы нақты инфрақұрылымдар құруға кететiн үлкен шығындарды болдырмау мақсатында орталық, қызмет етуiнiң бастапқы кезеңiнде виртуалды бөлiнген болып табылатын болады, яғни қаржы орталығының офисi Алматы қаласы аумағының географиялық кезкелген нүктесiнде орналаса алады.
Бұл ретте, орталықты құру туралы заңмен, тiркелудi сақтау үшiн орталықтың нақты аумағында компания өз офисiн ашуға тиiстi мерзiм белгiленуi қажет.

3.2.3. Орталық қызметiнiң қағидаттары

Резидент еместердiң пайдасына операцияларды iске асыру
Ережелер мен нұсқаулықтардың ашықтығы және қарапайымдылығы
100%-дық шетелдiк иелену мүмкiндiгi
Капитал мен кiрiстердi толық елiне қайтару мүмкiндiгi
Тиiмдi және банктi реттеуiш режим
Қол жетiмдiлiк
Сервис пен техникалық инфрақұрылымның жоғары сапасы

3.2.4. Орталықтың аумағында тiркеуге жататын субъектiлер

Орталықта банктер, инвестициялық банктер, сақтандыру компаниялары, активтердi басқару компаниялары, зейнетақы қорлары, хеджирингтеу қорлары, бағалы қағаздар рыногына кәсiпқой қатысушылар сияқты, орталық аумағында рұқсат етiлген қызметтердi жүзеге асыратын компаниялар қызметтерiн жүзеге асыруы мүмкiн.
Компаниялар басқа елдердiң аумағында инкорпорацияланған (резидент еместер), сондай-ақ орталық аумағында инкорпорацияланған, яғни резидент еместер болуы мүмкiн.

3.2.5. Орталықтың аумағында рұқсат етiлген қызмет түрлерi

Орталық аумағында рұқсат етiлген қызмет түрлерi негiзгi және қосалқы болып бөлшектенетiн болады.
Қызметтiң тiкелей негiзгi түрлерiне қаржы қызметтерiн көрсету болып табылады. Қосалқы қызметтің түрлерi орталықта компанияларға бухгалтерлiк және аудиторлық қолдау, техникалық қамтамасыз ету қызметтерiн қосады.
Алматы қаржы орталығы ұзақ мерзiмдi перспективада мынадай қаржы қызметтерiне маманданатын болады:
банктiк қызметтер көрсету;
капитал рыногы;
активтердi басқару;
сақтандыру және қайта сақтандыру;
бэк-офис операциялары;
ислам қағидаттарымен сыйысымды қаржы қызметтерi.
Қызметiнiң бастапқы кезеңiнде орталық мынадай негізгi секторларға көзделетiн болады:
банктiк қызметтер көрсету;
капитал рыногы;
ислам қағидаттарымен үйлесiмдi қызметтер.
Банктiк қызмет көрсету
Қазақстанның банк секторы ұлттық қаржы жүйесiнiң ең үлкен сараланымы болып табылады. Шетелдiк сарапшылардың бағалауына сәйкес банктер басым болатын республиканың қаржы секторы, экономиканың жылдам дамушы секторының бiрi болып табылады. Бұл процеске салық-бюджеттiк саясатының сақтық бағытының қолдауы арқасындағы қолайлы макроэкономикалық конъюнктура, мұнайдан түсетiн кiрiстердiң өсуi, сондай-ақ елдiң қаржы жүйесiн шешiмдi реформалауға бейiлдiлігі.
Қазақстандық банктерде елеулi инвестициялық әлеуеттiң жинақталуы, "географиялық" көршi Қырғызстан, Ресей, Беларусь, Украинада қатысу кеңейуiндегi осы елдердiң экономикасын олардың инвестициялау жоспарларымен байланысты түсiндiрiледi.
Капитал рыногы
Орталықтың негiзгi даму бағыттарының бiрi, "Секьюритилендiру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасында құрылуы қарастырылған арнайы заңды тұлғалардың (Special Рurроsе Vеhiсlе) мүмкiндiктерiн пайдалану болуы мүмкiн. Халықаралық капитал рыногына шығуға қажет шығындарсыз, орталық басқа ұйымдардың талап ету құқықтарына шегiну арқылы бұл тұлғаларға бағалы қағаздар шығаруға мүмкiндiк беру iшкi және сыртқы инвесторлардың елеулi қаражатын тартуға мүмкiн етедi.
Өңiрде шоғырланатын институционалдық инвесторлардың, атап айтқанда, зейнетақы қорлардың, инвестициялық қорлардың қаражатын пайдалану үшiн елеулi әлеует өмiр сүруде.
Қор және фьючерлiк биржалар құру, бағалы қағаздар рыногының тоқтаусыз қызметiн қамтамасыз ететiн және оны әлемдiк қаржы рыногына аталған биржалардың автоматтандыру деңгейiн көтеру жолымен дамыған елдердiң биржаларымен және әлемдiк озық биржалармен өзара мойындаулар туралы келiсiмдерге қол қою деңгейiне дейiн интеграциялау қажет етiледi.
Ислам қағидаттарымен сыйысымды қаржы қызметтерiн көрсету
Дүниежүзiлiк ислам қаржы жүйесi әлемнiң 75 елiн қамтиды және 2003 жылы наурыздағы жағдайы бойынша мөлшерi 230 млрд. долларды иеленген. Дүниежүзiлiк ислам инвестициялық рыногының көлемi 1 трлн. АҚШ доллары мөлшерiнде бағаланады.
Орталық Азия елдерiнiң тарихи халқының негiзгi бөлiгi исламды ұстанады. Сонымен бiрге, соңғы уақытқа дейiн орталықазия елдерiнiң тұрғындары сәйкес келетiн заңнамалық негiздердiң болмауына байланысты мұндай мүмкiндiктерден айырылған.
Бұл ретте, аталған қызмет көрсетулердегі дүниежүзiлiк үрдiс тек мұсылман елдерiне ғана емес Англия, Германияға да тән. Бiрнеше немiс банктерi "сукук" аталатын ислам бондтарын (өтiмдi емес, пайыздық тәуекелдiкке сезiмталдығы аздау) шығарды. Бұдан басқа, Англияда бiрiншi ислам банкi 2003 жылы наурызда жарияланса, ал 2004 жылы қыркүйекте лицензия алды және қызметін бастады.
Ислам терезелерiн құру Қазақстанға ислам банк iсiн енгiзуде басымдылыққа ие болады. Қазiргi уақытта осындай жүйеге Қазақстандағы коммерциялық банктер тарапынан қызығушылықтар пайда болуда. Одан әрi ұсынылған ислам банкi қызметтерi спектрлерiнiң қеңейу мүмкiндiктерiне қарай жеке алғандағы ислам банкi құрылуы мүмкiн.
Қолдағы бар ақпараттарға қарағанда ағымдағы жылда Азербайжан Республикасында ислам банкiнiң құрылғандығы туралы жарияланған, бiрақ оның қызметi үшiн тиiстi заңнамалардың болмауына байланысты оны тiркеуден бас тартқан.
Орталық аталған бағытта жақсы перспективаларға ие.

3.2.6. Басқару органдары

Мемлекеттiк органдардың жүйесi орталық аумағында қызметiн жүзеге асыратын субъектiлердi тiркеу тәртiбi максималды жеңiлдетiлген болатындай, ал олардың қызметi олар үшiн барынша аз қолайсыздықтармен жүзеге асырылатындай етiп құрылатын болады.
Мынадай органдарды құруды ұсынамыз:
1. Орталық Кеңесi
Қазақстан Республикасы Президентiнiң төрағалық етуiмен, орталық органдарының, орталық аумағында инкорпорацияланған қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасы даму институттарының жетекшiлерiнiң, Алматы қаласы әкiмiнiң қатысуымен тұрақты жұмыс iстейтiн орталықтың кеңесушi жоғарғы жетекшi органы құрылатын болады.
2. Орталықтың әкiмшiлiк органы
Әкiмшiлiк орган мемлекеттiк мекеме нысанда құрылатын болады (мысалы, Дирекция).
Орталықтың негiзгi мiндеттерi орталықтың және оны пайдаланушылардың мүдделерiн ұсыну, сондай-ақ, "Жергілiктi мемлекеттiк басқару туралы" Заңға сәйкес жергiлiктi атқарушы органдарға жүктелген мiндеттердi орындау. Бұл ретте, орталық аумағын Алматы қаласы жергiлiктi атқарушы органның юрисдикциясынан шығарудың да маңыздылығы аз емес болып табылады.
Әкiмшiлiк орган:
тартылған компаниялардың олардың барлық бағыттағы қызметтерiмен жұмыс iстеу (рекрутинг бойынша ақыл-кеңес, өндiрiстi орналастыру, мемлекеттiк органдармен, сала өкiлдерiмен байланыс, заңды, бухгалтерлiк фирмаларды, басқа қосалқы фирмалармен қызметтердi және т.б. ipiктeу);
Алматы қаласы аумағындағы жұмысшы офистердi орталықтың қаржы ұйымдарының одан кейiн пайдалануы үшiн жалдау;
Орталықтың құрылысы бойынша және қолдау көрсететiн жобаны жүзеге асыру;
жер учаскелерiн жалға алатын рұқсаттар беру;
ғимараттар мен инфрақұрылымдардың құрылысы бойынша мердiгерлермен келiсiмдер жасау;
Орталықтың инфрақұрылымдарының дамуы үшiн инвестицияларды тарту;
маркетингтiк шаралар;
Орталықта инкорпорацияланған компанияларды тiркелiмдi енгiзу;
Орталықты пайдаланушылармен олардың клиенттерiн тиiстi қорғаумен қамтамасыз eту;
Орталықтың инфрақұрылымының, оның коммуналдық және құрылыстық әкімшілігін қолдау;
Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарымен өзара iс-қимыл;
жоғарыда берiлген шаралардың орындалуын үйлестiру үшiн жауапты.
Орталықтың ұйымдарының Қазақстан Республикасы шаруашылық субъектiлерiмен кез келген мәселелер туындағанда, бiрiншiнiң мүдделерiн әкiмшiлiк орган ұсынатын болады.
3. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау жөнiндeгi уәкiлеттi орган (одан әрi - уәкiлеттi орган), тәуелсiз орган болады, орталық субъектiлерiнiң қызметiн бақылауға өкiлетті, оларды тіркеудi жүзеге асырады.
Уәкiлеттi органның:
орталықтың тұтастығымен ашықтығын, тиiмдiлігін қолдау және қамтамасыз ету;
орталық аумағында қызметiн жүзеге асыру үшiн рұқсат (тiркеу) бepу;
үздiк халықаралық заңнамалардың стандарттарына сәйкес келетiн нормативтi және реттеуiш кесiмдер әзiрлеу;
орталықта пайдаланушылар мен әлеуеттi пайдаланушылардың сенiмдiлігін қолдау және қамтамасыз ету;
орталықтың қаржы тұрақтылығын қамтамасыз ету, мысалы тәуекелдiк жүйенi минимизациялау жолымен;
орталықтың беделiн бүлдiруi мүмкiн бизнес жүргiзудiң алдын алу және болдырмау;
қаржы қызметтерiнiң жаңа түрлерiн дамыту мiндеттерi болады.
Қызметтiң негiзгi қағидаттары:
Алматы қаласын қаржы қызметтерi орталығы ретiнде бағыттандыруына жәрдемдесу,
Орталықтың бәсеке қабiлеттігiне жәрдемдесу және қолдау,
қорларды көбiрек тиiмдi түрде пайдалану,
оның көпшiлiк мойындаған корпорациялық басқарудың қағидаттарымен сәйкестiлiгi болады.
Уәкiлетті органның қызметiн қаржыландыру рынокқа қатысушылар алымдары есебiнен жүзеге асырылатын болады.
Алымдардың мынадай түрлерi ерекшеленетiн болады:
заңда ұйғарылған функцияларды жүзеге асыруға қажеттi қаржыландырудың көп бөлiгiн қамтамасыз ететiн жыл сайынғы қадағалау алымы. Уәкiлеттi органның мұқтаждығынан сома жыл сайын қайта қаралады;
заңға сәйкес немесе уәкiлеттi органның талаптарына сәйкес жекелеген өтiнiштердi өңдеу барысында пайда болатын шығыстардың көп бөлiгiн жабатын, қызмет көрсеткенi үшiн алынатын алым. Аталған алым лицензия алуға ниет бiлдiрушi фирмалардан алған өтінiштердi өңдеу құнын өзiне қосады. Бұл төлем қазiргі уәкiлеттi тұлғалар лицензияларына елеулi өзгерiстер алғысы келсе де алынады. Аталған алым рұқсат берiле ме немесе жоқпа оған қарамастан төленуi тиiс, бiрақ ол қалпына келтiрiлмейтiн болады;
жарналар төлеушiлердiң өтiнiшi бойынша жүзеге асырылатын және оларға арналған үлкен пайда, мысалы бизнестi беру реттеуiш қызметтерi бойынша жобалар үшiн алынатын алым.
Жыл сайынғы алымдардың жалпы сомасы орталықтың мұқтаждығына жұмсалады. Уәкiлеттi орган өзiндiк инвестициялық саясатына сәйкес өзiнiң уақытша бос қаржы қорларын инвестициялау құқығына ие болатын болады.
Алым бизнестiң көлемiне емес, қадағалауды жүзеге асыруға кеткен уақыт пен күш-жiгерге байланысты болады.
Уәкілетті органның қызметiнен түскен кiрiстерге салық салынбайтын болады.
Уәкiлетті органның қызметi жыл сайын "Үлкен төрттiк" қатарынан халықаралық аудиторлық ұйымдар тексеретiн болады.
Уәкiлетті орган ең соңғы инстанциядағы несие берушi болып табылмайды, қаржы ұйымы халсiз болғанда немесе орталықтың талаптарына сәйкес келмегенде оның лицензиясы қайтарып алынады.
Уәкiлеттi органның жұмысына банк, сақтандыру секторларында, бағалы қағаздар рыногында, шет мемлекеттердiң реттеуiш органдарында, консалтингтік компанияларда жұмыс iстеген, қаржы қызметтерiн көрсететiн саланың стратегиясын әзiрлеу бойынша консультациялар ұсынуға маманданған, тәжiрибелi халықаралық-мойындалған кәсiпқойлар тартылатын болады.
4. Орталық аумағындағы соттар.
Орталықтың аумағында аралық сот сипатын алатын және өзiнiң регламентiне сәйкес шаруашылық дауларды қарайтын арбитраждық сот құрылатын болады.
Қазiргi уақытта Қазақстан Республикасы Парламентiнiң қарауында, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 29 тамыздағы N 883 қаулысымен енгiзiлген "Аралық соттар туралы" Заңының жобасы жатыр.
Аталған заңның жобасына сәйкес егер аралық соттың шешiмi белгiленген мерзiмде еркiмен орындалмаса, онда ол мәжбүрлеп орындатуға жатады. Аралық соттың шешiмiн мәжбүрлеп орындату, аралық соттың шешiмiн мәжбүрлеп орындатуды құзiреттi сот берген атқарушы қағаз негiзiнде аралық соттың шешiмiн орындау сәтiнде әрекет етуші өндiрiстi атқарушының ережелерi бойынша жүзеге асырылады.
Бұл ретте, аралық сотпен белгiленген орындаушы қағазын беру туралы өтiнiштi қарау барысында тиiсiнше құзiреттi сот жағдаятты зерттеуге немесе аралық соттың шешiмiн мәнi бойынша қайта қарауға құқықты емес.
Аталған заң жобасы қабылданған соң Қазақстан Республикасындағы арбитраждың дамуындағы басты кедергi болып табылған - мемлекеттiң арбитраждық соттардың шешiмiн мойындау мәселесi шешілетiн болады.
Қажет болған жағдайда орталықтың аумағында Қазақстан Республикасының мамандандырылған экономикалық соты құрылатын болады.
Қазiргi уақытта Қазақстан Республикасы Азаматтық процессуалды кодексi мамандандырылған ауданаралық соттардың болуын көздейдi. Сондықтан қаржы орталықтарында мамандандырылған экономикалық соттар құруға рұқсат беретiн Қазақстан Республикасы АПК-ға өзгерiстер енгiзу мүмкiн деп есептеймiз.

3.2.7. Орталықтың аумағындағы субъектiлердi тiркеу тәртiбi ¹

Тiркеулердi рәсiмдеу максималды жеңiлдетiледi және еркiн экономикалық аймақтарда ұйымдарды тiркеудiң ең үздiк халықаралық тәжiрибелерiне сәйкес келетiн етiп әзiрленетiн болады.
Тiркеу уақыты алдын ала шарттарға байланысты, компаниялар бiр күнде тiркелуi мүмкiн.
Негізгі мiндеттерi мыналар болатын орталықтың әкiмшiлiк органы жанынан фронт-деск ұйымдастырылатын болады.
Орталық қызметiнiң негiзгі қағидаттарын түсiндiру,
оның органдарының қызметiн түсiндiру,
компаниялар мекемелерiнiң рәсiмiн түсіндіру,
орталықтағы қызметi үшiн қажетті құжаттар пакетiн дайындау мен толтыруға жәрдемдесу,
рекрутинг бойынша ақыл-кеңес, Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарымен, сала өкiлдерiмен байланыс, заңды, бухгалтерлiк фирмаларды, басқа қосалқы фирмалармен қызметтердi және т.б. iрiктеу.
________________________
¹ Осы ережелер қаржы ұйымдарын қадағалау және реттеу қағидаттары 3.2.9. бөлiмiнде де ескерiлдi.

Әкiмшiлiк органының офисiндегі, сондай-ақ орталықтың ресми вебсайтындағы қол жетiмдi таныстыру брошюралары мен егжей-тегжейлi жетекшiлiк аталған процестiң бөлiнбейтiн бөлiгі болады.
Ұйымдардың атаулары
Ұйымдардың атаулары латын алфавитiмен кез келген тiлде болуы мүмкiн. Бұл ретте, ұйымдардың атаулары лицензиясы жоқ қызметтiң түрiн қосатын болмауы керек, мысалы: ұйымдардың мынадай атаулары сәйкес келетiн лицензиялармен қамтамасыз етiлуi тиiс: Bank (банк), Loans (несие), Insurance (сақтандыру), Assurance (өмiрдi сақтандыру), Re-Insurance (қайта сақтандыру), Fund Menegement (қорларды басқару), Investment Fund (инвестициялық қорлар), Trust (траст), Trustees (сенiмдi тұлға), Сhаmber of Commerce (сауда палатасы) немесе қаржы секторымен қауымдастығын болжауды мүмкiн ететiн олардың басқа тiлдердегi эквивалентi немесе басқа тiлдегi әлде ағылшын тiлiндегi кез келген атау.
Атауларға қатысты шектеулер:
қазiргi және ұқсас атаулар сияқты кез келген атаулар
негiзгi халықаралық компаниялардың жазбаша рұқсатынсыз кез келген атау болады.

3.2.8. Орталықтың аумағындағы визалық режим және еңбек заңнамасы

Халықаралық қаржы орталығына келушi тұлғалар үшiн қолайлы визалық режим жасау мақсатында мынадай шаралар қабылданатын болады:
халықаралық қаржы орталығына кiрушi тұлғалар үшiн 90 тәулiк мерзiмге дейiн орталық аумағында ғана жарамды визалардың жекелеген санаттарын енгiзу;
осы визаны алушы тұлғаларды консулдық алымнан және iшкi iстер органдарына тiркелуден босатуға мүмкiндiк беру;
экономикасы дамыған және саяси тұрақты елдердiң (Қазақстан Республикасының ҰҚК келiсу бойынша Қазақстан Республикасы IIM және СIМ айқындалатын Тiзбеге сәйкес) азаматтары үшiн шақыртусыз визаларды ресiмдеу мүмкiндiгін пысықтау, басқа жағдайларда орталық аумағында инкорпорацияланған ұйымдардың шақыртуы бойынша;
Иммиграциялық саясат либералды жағдайларда жүзеге асырылатын болады. Рұқсат алу процесiн жеңiлдету үшiн орталықта шетелдiк жұмысшы күштерiн тартуға рұқсат беретiн арнайы комитет құрылады, олардың қызметтерiне орталықтағы ұйымдар аса мұқтаж. Жұмысқа жедел кiрiсiп кетудi қажет ететiн өтiнiш берушiлер, олардың өтiнiштерi қараудан өткенше жұмыс iстеуге уақытша рұқсат алатын болады.
Мемлекет үшiн жоғары экономикалық тиiмділікке қол жеткiзу мақсатында тек ғана кәсiпқой санаттағы иммигранттарды тарту мүмкiндiгi қарастырылатын болады. Жұмыс icтeугe рұқсат алған иммигранттарға көпмәртелiк кiру визасы берiледi.
Орталықтың аумағында орналасқан ұйымдардың жұмыскерлерiне резиденттiк белгiлерiне қарамастан Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасы таратылатын болады.

3.2.9. Қаржы ұйымдарының қызметiн қадағалау және реттеу қағидаттары

Қадағалау және реттеу саясатын әзiрлеуде Уәкiлетті орган басшылыққа алатын негiзгі қағидаттар:
реттеудiң жоғары стандарттары, сондай-ақ, шектен шықпайтын ретке келтiру,
инвесторлардың мүдделерiн қорғау мен қаржы рыногын дамытуға жәрдемдесу арасындағы рационалдық теңгерiммен келiсiлген және ашық реттеуiш режим.
Қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау жөнiндегi Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалық кесiмдерге, орталық аумағында инкорпорацияланған қаржы ұйымдардың қызметін реттеу және қадағалауға бағытталған жекелеген нормалар мен ережелер енгізiлетiн болады. Аталған нормалардың мәнi, орталықтың қаржы ұйымдарын қаржы қызметтерi рыногына қол жеткiзуге шектеу келтiретін кез келген әрекеттер саласынан шығару, яғни қаржы ұйымдарына қатынасты шектеулер тек пруденциалдық сипатымен қорытындыланады. Аталған нормалар мынадай халықаралық қағидаттарға, Банктiк қадағалаудың түйiндi қағидаттары және Базель комитетiнiң басқа ұсыныстары, Халықаралық бағалы қағаздар рыногы жөнiндегi комиссиясы ұйымының қағидаттары (IOSСО), сақтандырулық қадағалау органдарының халықаралық қауымдастығының сақтандыру қадағалауы негiзгi қағидаттары (LАIS), Қаржы есептiлiктiң халықаралық стандарттары, FATF 40+8 қағидаттарына толық сәйкес келетiн болады.
Орталықтың қаржы ұйымдарының қызметiн реттеуге бағытталған заңнамалық кесiмдердiң нормалары мен ережелерi, үздiк халықаралық тәжiрибеге уақтылы сәйкес келтiру мақсатында және реттеу саясатының өзгермелi қажеттiлігін көрсету саласын кезеңмен қайта қарау болады.
Мейілінше ашық ету мақсатында нормативтік құқықтық база орталықтың ресми сайтында орналастыру жолымен орталық ұйымдарымен келiсулер және алдын ала таныстыру өтедi. Нормативтiк құқықтық қор ағылшын тiлiнде жарияланатын болады.
Қаржылық берiк қаржы ұйымдарын көбiрек тарту мақсатында оларды капиталдандыру бойынша, сондай-ақ, ең аз рейтинг бойынша ең аз талаптар белгiленедi.
Қаржы ұйымдарын лицензиялауда назарға алынатын негiзгi аспектiлер:
ұйымның заңдық мәртебесi және осы мәртебенiң реттеуiш салдары,
лицензия берушiнiң басқа ұйымдармен және юрисдикциялармен жақын байланысы,
иелену (жеке немесе корпорациялық),
реттеуiштiк тарих,
басшылық құрамның кәсiби және моралдық жарамдылығы (fit and proper test),
тәуекелдiктi басқару бойынша тиiстi жүйенiң болуы үшiн алғышарттар,
ақшаның жылыстауының алдын алу рәсiмдерi.
Қаржы ұйымдарының корпорациялық құжаттары, олардың ағылшын тiлiне аудармасы қамтамасыз етiлген деген шартпен кез келген тiлде болуы мүмкін.
Реттеудiң қағидаттары тәуекелдiктің бағалауына, қаржы ұйымының қызметiнiң мәнiне негiзделедi (risk based supervision). Осылай, дистанциялық қадағалауды iске асыру бойынша жетекшiлiк пруденциялды нормативтер қабылданатын болады.
Орталық аумағында құру рәсiмiн жеңiлдету мақсатында еншiлес ұйымдармен тең филиалдар қызмет етуге мүмкiндiк алады, оларды реттеуде уәкiлетті орган негiзiнен бастапқы елдiң уәкiлеттi органының реттеуiне сүйенетiн болады. Осыған байланысты, басқа юрисдикциялық уәкiлеттi органдармен ынтымақтастық және ақпарат алмасу туралы келiсiм қаржы рыногын қадағалаудың негiзгi элементтерiнiң бiрi болады.
Уәкiлеттi орган орталық аумағында инкорпорацияланған қаржы ұйымдарынан өзiнiң өкiлеттiгін жүзеге асыру үшiн қажеттi кез келген ақпаратты сұрай алады.
Орталық ашықтықты қамтамасыз ететiн және инвесторлардың құқығын қорғайтын, сондай-ақ, заңсыз ақша жылыстатудың алдын алу және терроризммен күреске бағытталған барлық халықаралық конвенцияларына қосылады.

3.2.10. Орталықтың аумағындағы тiлдер

Орталықтың аумағына мемлекеттік және орыс тiлдерiмен тең, үшiншi, ағылшын-жұмыс тiлiн енгiзу көзделуде.

3.2.11. Ақша бiрлігі

2007 жылға дейiнгi кезеңде орталық аумағында кең спектрде еркiн-айырбасталатын валюталар (қаржы ұйымының таңдауы бойынша) - AҚШ доллары, Eypo және т.б. деноминацияланатын болады.

3.2.12. Жеңiлдiктер мен преференциялар

1) Салық жүйесi
Орталық аумағындағы қолданыстағы салық режимi мынадай қағидаттарға жауап беретiн болады:
мемлекеттiң және орталық аумағында тiркелген ұйымдардың мүдделерiнiң теңгерiмiн сақтау;
орталық аумағында тiркелген ұйымдардың салық мiндеттемелерi орталықты ұстауға жұмсалатын қаражат көлемiмен салыстырмалы болуы тиiс.
Салық режимiнiң мынадай екi нұсқасы болуы мүмкiн:
1. Орталық аумағында тiркелген және қызметтерiн жүргiзушi ұйымдарды мүлiктен және кiрiстен алынатын салықтардан толық босату режимiн қатар қолданумен орталықтың инфрақұрылымдарын пайдаланғаны үшiн оның пайдаланушыларынан алып қойылатын тiркелген төлем белгілеу.
2. Кейiннен қандай да бiр салықтарды толық алып тастай отырып немесе керiсiнше, орталық аумағында тiркелген және қызметiн жүргізетiн ұйымдарға табыс және мүлiк салықтарының төмендетiлген ставкаларын қолдану.
Салық салу тетiгi Орталық аумағында инкорпорацияланған субъектілерге салықтық тексерiс жүргізуге тыйым салатын нормаларды қамтуы тиiс. Қаржы ұйымдарының жыл сайынғы аудитiн көздеу қажет. Салық органдары салық заңнамасын сақтау жөнiндегі салықтық тексерiстердi аудиторлық есептердi тексеру арқылы жүзеге асырады. Бұдан басқа, қосарланған салық салуды болдырмау туралы мемлекетаралық келiсiмдердi жасасу орынды. Орталық компаниялары төлейтiн сыйақы бойынша табыс салығын төлем көзiнен ұстамау қажет. Орталық аумағындағы құрылыс жобаларына инвестициялау, инфрақұрылымды қолдау үшiн, сондай-ақ халықаралық консультанттарды, тәуелсiз судьяларды Аралық сотқа тартумен байланысты шығыстарды төлеу үшiн пайдаланылатын бюджеттен тыс арнайы қор құру мүмкiндiгiн қарау ұсынылып отыр. Бұл қорды Орталық аумағында алынған барлық алымдар мен салықтар есебiнен қалыптастыруға болады. Инфрақұрылым салуды аяқтағаннан кейiн қорға тек алымдарды ғана жiберген жөн.

2) Валюталық бақылау
Қызметiн Орталық аумағында жүзеге асыруға лицензиясы бар барлық компанияларға валюталық заңнаманың жекелеген нормалары қолданылмайды. Бұдан басқа, валюталық бақылаудың оңайлатылған жүйесi жұмыс iстейтiн болады. Резидент еместермен және резидент еместердiң пайдасына жасалатын операцияларға қатысты ғана Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасы талаптарынан ауытқулар көзделетiн болады.
Орталықта жұмыс iстейтiн лицензияланған барлық қаржы ұйымдары резидент еместермен де, Орталықтың лицензияланған басқа қаржы ұйымдарымен де операцияларды шетелдiк валютада еркiн жүзеге асыра алады.
Қазақстан Республикасы қаржы секторын дамыту тұжырымдамасы негізiнде Қазақстан Республикасы Yкiметінiң 2004 жылғы 25 маусымда N 705 қаулысымен қабылданған Қазақстан Республикасында валюталық режимдi ырықтандырудың 2005-2007 жылға арналған бағдарламасына сәйкес, Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамытудың тұжырымдамасы негізiнде 2007 жылға қарай валюталық операцияларға қатысты жекелеген шектеулердi алып тастауды айқындайтын валюталық қатынастарды ырықтандыру күтiлуде, яғни теңгенiң толық айырбасталуы қамтамасыз етiледi.

3.3. "Қазақстан Республикасының заңнамалық кесiмдерiне Алматы қаласындағы халықаралық (өңiрлiк) қаржы орталығы мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгізу туралы" Заң

Аталған Заң мынадай Қазақстан Республикасы заң актiлерiне өзгертулер мен толықтырулар қарастыруы тиiс:
1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi .
2. Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы (Салық кодексi).
3. Қазақстан Республикасының Азаматтық-iс жүргiзу кодексi .
4. Қазақстан Республикасының Бюджет кодексi .
5. "Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
6. "Халықты жұмыспен қамту туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
7. "Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу және филиалдар мен өкiлдiктердi есептiк тiркеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
8. "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
9. "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
10. "Сақтандыру қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
11. "Қазақстан Республикасындағы тiлдер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
12. "Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
13. "Валюталық peттeу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
14. "Лицензиялау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
15. "Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеу және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы .
16. "Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының кодексі

4. Орталықтың инфрақұрылымын дамыту

Алматыда қаржы институттары мен олардың клиенттерi үшiн жұмыс пен өмiрге қолайлы жағдай жасау Халықаралық қаржы орталығын құру идеясын табысты iске асырудың басым артылықшылық жағдайлардың бiрi болып табылады.
Орталық бизнес жүргiзетiн қолайлы орын ретiнде ғана қабылданбауы керек, ол және Алматы ойын-сауық пен демалыс үшін мүмкiндiктiң максималды кең спектрін өзiнiң тұрғындарына ұсынатын, қалаға тұрақты және уақытша келгендерге жағымды қабылдануы керек.
Бұл мiндеттердi шешу үшiн:
1) әуе компанияларының ұшу бағыттарының "географиялық" кеңеюiн, сондай-ақ, Алматы әуежайы халықаралық терминалының кеңеюiн қоса Орталық Азия өңiрi елдерiмен байланыстыратын көлiк желiсi құрылатын және жұмыс iстейтiн;
2) Алматы-Бiшкек, Алматы-Хоргос, Алматы-Ыстықкөл, автомобиль жолдары, оларды жоғары жылдамтықтыға (мүмкiн ақылы) және жайғастырылған үлгiдегi магистралға айналдырылып, қайта құрылатын;
3) баламалы құрылымдардың сервис деңгейi мен қызметiн ұйымдастырудың қазiргі шетелдiк тәжiрибесiне бағдарланған - Алматының темiр жол және автовокзал көлiк тораптары қайта құрылатын;
4) Алматы автожолдары жайғастырылған қалыпқа келтiрiлген және қалалық қоғамдық көлiк жүйесi жаңғыртылатын;
5) соңғы техникалық жетiстiктерге жауап беретін байланыстың телекоммуникациялық және пошта байланысы қызметтерiнiң дамуына жәрдем көрсетiлетiн;
6) халықтың қолма-қол ақшаға қажеттiлігіне өз уақытында және толықтай қызмет көрсету, соның iшiнде, банкоматтар желiсiнiң кеңеюi мен үзiлiссiз қызметтi қамтамасыз етiлетiн;
7) әуе және темiр жол көлiгі салаларында, телекоммуникация және басқа салаларда "бизнес-сынып" (жоғарғы сапа) қызметтерiн ұсынуды дамытатын;
8) Алматы ландшафты мен қалыптасқан сәулет үлгiсiн қолдауды бақылау жүзеге асырылатын;
9) Алматыда экологиялық жағдайды жақсарту жөнiндегi барлық қажеттi шаралар қабылданатын;
10) Алматыға жақын немесе iшiнде орналасқан табиғат объектiлерi, ең алдымен, Медеу, Шымбұлақ, Үлкен Алматы шатқалы, Алматы арқылы ағып өтетiн өзендерге тұрақты тазарту жүргiзiлетiн;
11) ойын-сауық пен демалыстың түрлi нысандарын құрумен дамыту үшiн жеке кәсiпкерлiктi қолдайтын;
12) сервис орталықтарын, қосалқы қызметтер, қызмет көрсету саласын және т.б. құруға жәрдем көрсетiлетiн болады.
Қоғамдық қауiпсiздiктiң жоғары деңгейiн қамтамасыз ету мынадай шаралардың орындалуын бiлдiредi:
1) "электронды үкiмет" жүйесiн енгiзу;
2) сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi жалғастыру;
3) оларды бiрiншi кезекте қылмыстар мен қоғамдық тәртiптiң бұзылуының алдын алуға, Алматы тұрғындары мен қонақтарының қауiпсiздігі мен азаматтық құқықтарының жан-жақты сақталуын мүлтiксіз қамтамасыз етуге бағдарлай отырып, полиция мен жол полициясы жұмысының басымдықтарын түбегейлi қайта қарау;
4) түнгi уақытта қала көшелерi мен аумақтарын жеткiлiктi жарықтандыруды қамтамасыз ету;
5) қайыршылық пен қайыр сұраушылықты, оның iшiнде бұрын пайдаланылған заттарды жинау пункттерi мен қайырымдылық асханаларын ашу арқылы жою;
6) шетел азаматтарының келуiнiң және тiркелуiнiң оңайлатылған рәсiмдерiн енгізу;
7) Алматы әуежайы қызметiнiң, сондай-ақ Алматы әуежайында жұмыс iстейтiн кеден және шекара қызметтерiнiң мәдениетiн көтеру.

5. Өзге де шарттар

Халықаралық қаржы орталығын құру жобасын табысты iске асырудың негізгі шарттарының бiрi мемлекет есебiнен қаржыландырылатын промоушен және маркетинг болады.
Орталықтық қызметi мен құрылымы туралы толық ақпарат, байланыс ақпараты (телефон, мекен-жай) көрсетiлген Орталықтың ресми сайтында қол жетiмдi болады. Оны танымалдылығын көтеру мақсатында брошюралар негiзгi ұйымдарға-әріптестерге, басқа қаржы орталықтарына елшiлiктерге, консулдықтарға, шет елдердегі Қазақстан Республикасы сауда палаталарына, шет мемлекеттердiң уәкілеттi органдарына жолданады.
Орталық веб-сайты пайдаланушылар үшiн қолайлы болады (user friendly).

Қосымшалар

Дубаи қаласының халықаралық қаржы орталығы (Dubai International Ғinаnсiаl Center)

Соңғы 7 жылда XIӨ-нiң орташа жылдық өсуi 6%-дан асып түсті, ал 2002 жылы 7,5%-ды құрады. Бұл ретте "экономикалық ғажайыптың" дамуында мұнайдың рөлі ұдайы төмендеп 1985 жылғы елу пайыздан сәл ғана кем болса 1993 жылы 24%-ға дейін және 2002 жылы 7%-ға дейiн азайып отырды. 2010 жылы мұнайдың экономикадағы үлесі ЖIӨ-нiң 1%-нан кем болады деп күтiлуде.
Сонымен бiрге, Дубаи халықаралық қаржы қызметтерінің тез дамушы орталығы болып табылады. Әмiрлiктiң қаржы қызметтерi индустриясы кеңею үстiнде, және 1990 жылдан бастап 2000 жылға дейiнгi аралықта оның жылдық өсуi 12%-дан астам болды. Аталған секторды Дубаи Үкiметi даму үшін негiзгі сектор ретiнде белгiледi және халықаралық қаржы орталығын (DIFC) құру жолымен қала ЖIӨ-нiң 10%-нан 20%-ына дейiн өсуi күтілуде.
DIFC құрылуы стратегиялық тұрғыдан жоспарланған және ол Даму жөнiндегi орган (Dubai Development and Investment Authority) жүзеге асыратын жобалардың бiрi болып табылады. Дубаидың әртүрлi бағыттарда еркiн аймақтар құрудағы ауқымды тәжiрибесiн атап айту қажет. Мысалы, қазiргi уақытта қала аумағында 15-ке дейін әртүрлi аймақтар бар (Internet City, Media City, Jebel Аlі Free zone, E-mirsal, Dubai Airport Free Zопе және т.б.).
DIFC құрудағы негiзгi мақсат экономиканы мұнай секторынан одан әрі әртараптандыру, БАӘ үкiметi көздеген елдiң cу, энергетика, көлiк секторларындағы жекешелендiруге, өңiрде жоспарланып отырған жекешелендiруге (барлығы 90-нан астам жекешелендiру объектісi) қолайлы жағдайлар жасау болды. Бұл ретте, жекешелендiрудiң мақсаты қаражат түсiмi емес, бiрақ дербес прецедент құру болып табылады. Барлық мемлекеттiк компаниялар табысты және мұны қажет етпейдi де.
Ұйғарылып отырған негізгi капитал көздерi: Нью-Йорк, Гонконг қаржы орталықтары және т.б. қаржы орталықтары тартқан Парсы шығанағы елдерінің капиталы, Үндi субқұрлығы, Каспий өңiрi, Солтүстік және Шығыс Африка, Қытай елдерінің капиталы және Ислам қағидаттарына сай келетiн қаржы қызметтерi рыногы (қазiргі уақытта бұл рынок 200 млрд. АҚШ долл. астам деп бағалануда, келесi 10 жыл iшiнде 12-ден 15%-ға дейiн жылдық өсуi мүмкін).
Үш жылдан астам уақыт бұрын жалпы өңiрде мұндай орталық құрудың экономикалық орнықтылығын растау мақсатында оның кейіннен жемiстi қызмет ету мүмкiндігі туралы зерттеу жүргізу үшiн MacKenzie & Company фирмасының үздік консультанттары шақырылған болатын. Көршi мемлекеттердiң қаржы институттарының, үкiметтерiнiң басым көпшiлiгiнiң пiкiрi зерттелдi.
2002 жылғы ақпанда Лондон және Гонконг халықаралық қаржы орталықтары арасындағы бос кеңiстiктердi (сағаттық белдеулердi) толтыруға қабiлеттi DIFC құру ниетi туралы жарияланды. DIFC Дубаи қаласының үкiметтiк ұйымы болып табылады және Дубаи федералды декретi мен Заңына сәйкес құрылды. Тұтастай алғанда DIFC-тың көптеген мәселелерi өте тез шешіледi, DIFC-тың жылдам салынуы мен дамуында үлкен жетiстiктер Дубаи қаласы Шейхiнiң жекелей қызығушылығының арқасында, сондай-ақ федералды Yкiметтiң қолдауы арқасында деп белгiленген.
Дубаи Үкiметi DIFC-ты құру мен дамытуға 2 млрд. АҚШ долл. бөлдi, соманың жартысына жуығы жер құнына (100 акрге жуық) келедi.
Нормативтiк құқықтық базаны әзiрлеу процесi төрт кезеңге бөлiндi:
1) БАӘ-дегi еркiн қаржы аймақтарының тұжырымдамасын (14.07.03 ж. қабылданды) жасауға және аймақ аумағында азаматтық және коммерциялық құқықты жоюды жүзеге асыруға, сондай-ақ DIFC-ты құру туралы БАӘ-нiң федералды декретiн (07.09.04 ж. қабылданды) әзiрлеуге мүмкiндiк беретiн БАӘ-нiң федералды заңын әзiрлеу.
2) Дубаи қаржы қызметтерi жөнiндегі уәкiлеттi орган (DFSA) құру туралы декретi және басқа негiзгi ұйымдар.
3) DIFC-тың реттеуiш және заңдық базасын әзiрлеу.
4) реттеушi жүйенi аяқтау үшiн (аяқтау процесiнде) DFSA-ның кiшi заңдық нормативтiк құқықтық актілерi.
Дәл сол кезде DFSA-ны басқаруға банктiк, сақтандыру, және басқа қаржы секторларында, бағалы қағаздар рыногында, реттеуiш органдарда жұмыс тәжiрибесi бар халықаралық мойындалған кәсiпқойлар командасы шақырылды. Осы команданың негiзгi мақсаты болып федералды заңнамаға және DIFC аумағында қаржы қызметтерi жұмысын peттeу мен қадағалау жөнiндегі нормативтiк құқықтық кесiмдердiң тиiстi өзгертулерiн әзiрлеу саналды.
Өткен жылдың аяғында елдiң басқарушылық құрамындағы ұзақ талқылаулардан кейiн елдiң Конституциясына өзгертулер мақұлданды, оларға сәйкес DIFC аумағында федералды қылмыстық құқық қана таратылады, ал DIFC-тың азаматтық және коммерциялық заңнамалары бөлек болады. Тек DIFC-қа арналған заңнаманы әзiрлеу мақсатында өзiне тән заңнамалық "вакуум" құрылды.
DIFC-тың негiзгi қағидаттары болып: тұтастық, ашықтық және қарапайымдылық, бұл керексiз бюрократиялық рәсiмдердi болдырмауды және қаржы ұйымдарымен және кәсiби кеңесшiлермен кеңестiң нәтижесi болып табылған заңнаманы болжайды. DIFC жағымды инвестициялық ахуалды мынадай жағдайларды ұсыну жолымен құруды көздейдi:
100%-дық шетелдiк иелену мүмкiндiгi;
салықтардың (корпорациялық және жеке) болмауы;
қандай-да бiр валюталық бақылаудың болмауы;
өзiне ұқсасы жоқ операциялық қолдау: қазiргі заманға сай кеңселер, қазiргi заманға сай технология, ақпаратты қорғау, business continuity facilities;
өзінe бiрдей болмайтын қауiпсiздiктi басқару.
Сонымен бiрге, сонымен DIFC аумағында компанияның нақты қатысу қажеттiлiгiн және DIFC аумағында операциялар орындалуын көздей отырып, Гонконг, Лондон және Нью-Йорк сияқты DIFC "оншорлық". АҚШ доллары DIFC-тың ресми валютасы болып табылады.
DIFC-тың Еуропа мен Азия арасындағы стратегиялық орналасуы оған капиталдың нетто экспортшылары болып табылатын (рынок триллион доллардан астам деп бағалануда) Парсы шығанағы, Yндi субконтиненті, Каспий өңiрi, Солтүстiк және Шығыс Африка, Қытай елдерiне бағытталуға мүмкiндiк бередi.
DIFC жергiлiктi бизнеске бағытталмаған, 200-ге дейiн тек халықаралық мультиұлттық қаржы ұйымдарын және дәулетті жеке тұлғаларын тарту жоспарлануда (High Net Worth Individuals - инвестициясымен 1 млн. AҚШ долл. астам). Қазiргі таңда 100-ге жуық компаниялар өз қатысуын растады (2004 жылғы қыркүйектегi жағдай бойынша 3 компанияға лицензия берілген), одан басқа, Credit Suisse, Deutche Bank, Julius Baer. Осымен бiрге, DIFC қандай да бiр маркетингтi жұмыс өткiзбейдi, тек reactive business көзделдi. Бұдан басқа, қандай да бiр "бөлшектiк бизнессіз", тек "көтерме бизнес" өткізілетін болады.
Қазіргi таңда қандай да бiр инфрақұрылымның DIFC аумағында болмауымен байланысты лицензия берiлгеннен кейін 4 жыл iшiнде ұйымдар Дубаи қаласының аумағында болу құқығы бар.

Дублин қаласының халықаралық қаржы орталығы (International Ғinаnсiаl Services Center)

Ирландия Еуропалық экономикалық қауымдастыққа (European Есоnоmiс Community) 1973 жылғы 1 қаңтарда қосылды.
1980-шi жылдары:
1) белсендi еңбек қоныс аударуы жағдайында жұмыссыздық деңгейi 17%-дық ең көп деңгейге жеттi (көбiнесе жастар, мысалы жыл сайын Ұлыбританияға 40 мыңға жуық адам қоныс аударды);
2) өндiрiстiң тұралауы;
3) бюджеттiк тапшылық ЖIӨ-нiң 12%-ан асты.
Халықаралық қаржы орталығы тұжырымдамасының бiрiншi жобасын 1980-шi жылдардың ортасында Дермот Дезмонд (Dermot Desmond) жазды, содан кейiн оның негізгi ережелерi 1987 жылы Премьер-Министр болған Чарльз Хогидiң (Charles Haughey) жетекшiлігіндегi партияның сайлау алдындағы бағдарламасына ендi. Осы жылғы сәуiрде IFSC комитетi құрылды, тіпті оның мүшелерi арасында орталық идеясының өзіне қатысты скептикалық ниеттілер көп болды. Оған қарамастан, саяси шешiмді Премьер-Министр қабылдады.
Нәтижесiнде, IFSC тұрақты және белсендi қаржы орталығы ретiнде құрылды, ол:
1) жақсы білімi бар жас еңбек ресурстары үшін тұрақты сапалы жұмыспен қамтылуын генерациялауға қабiлеттi;
2) Дублиннiң депрессивтi ауданының - Custom House Docks жаңғыруы және қалпына келтiруiне көмектесе алады.
Еуропалық комиссия жұмыспен қамтуды ынталандыру үшiн ерекше шара ретiндегi мемлекеттiк көмек жөнiндегі EO ережесiне сәйкес, Ирландиядағы жұмыссыздықтың жоғары деңгейiн, EO-ның басқа елдерiмен салыстырғанда дамуы артта қалғанын және жас тұрғындардың жоғары үлесiн ескере IFSC-тың арнайы режимiн мақұлдады.
Ирландия тәжiрибесiнiң тарихындағы салықтық преференциялар саласында мынаны атап өткен жөн:
1) 1956 жылы экспортталатын өндiрiлген тауарлар бойынша пайда үшiн корпорациялық табыс салығының нөлдiк ставкасы енгiзiлдi, мысалы "ехроrt sales relief";
2) 1980 жылы оны Ирландияда өндiрiлген тауарларды (олар экспортталғанына байланысты емес) сатудан түскен кiрiс үшiн корпорациялық табыс салығының 10%-дық (ол кезеңде стандартты ставкасы 50% болды) ставкасымен ауыстырды. Бұл режим сондай-ақ Шэннон (Shannon Airport Zone) әуежайы аймағында тiркелген қызмет көрсету саласындағы (оның iшiнде қаржылық) компанияларға қатысты қолданылды;
3) өз кезегiнде, 1987 жылғы шiлдеде 1987 Finance Act сәйкес нақ осы режим IFSC-та тiркелген қаржы ұйымдарына таратылды.
Салық салудың жоғарыда баяндалған режимi компанияға тарауы үшiн, оны Қаржы министрлiгi (Departament of Finance) сертификаттауы керек. "Салықтар туралы" Ирландия Заңына сәйкес сертификат алу үшiн операцияларға қойылатын негізгі талаптар:
1) олардың заңнамада белгiленген қаржы қызметтерi анықтамасына сәйкестігі;
2) оларды резидент еместер резидент еместердiң пайдасына жасауы тиiстiгі;
3) жұмыспен қамтуды және экономиканың қосылған құнын шоғырландыру жолымен олардың IFSC-тың дамуына ықпал етуi тиiстiгi;
4) оларды көрсететiн компаниялардың IFSC-тың аумағында орналасуға тиiстiгi болып табылады.
Корпорациялық салықтың 10%-дық ставкасынан басқа салықтық режим қосарланған салық салуды болдырмау туралы мемлекетаралық шарттардың ауқымды желісiнiң (38 шарт) көмегімен қалыптасты, бұл IFSC клиенттepi үшiн және IFSC компаниялары төлейтiн сыйақы бойынша төлем көзiнен табыс салығының ұсталмағаны үшiн өте маңызды. Бұдан басқа, IFSC құрылысының алғашқы жылдары Custom House Docks ауданын дамытуды ынталандыру мақсатында салықтық ынталандырулар қолданылды (табыс салығы бойынша IFSC-та үй-жайларды жалға алғаны үшiн екi еселенген төлем мөлшерiндегi табыс салығы бойынша шегерiмдер, мүлiк салығынан босату, құрылыс құнына шегерiмдер).
Қаржы секторы өкiлдерiнiң пiкiрi бойынша (Dublin Funds Industry Association Financial Services Ireland) операцияларды IFSC-ке ауыстыру үшiн басты ынталандыру болғаны рас салықтық себептерден басқа кешендi түрде соңында IFSC-ты қаржы секторы үшiн өте тартымды еткен Ирландияның және IFSC-тың бiрнеше бәсекелiк артықшылықтарын атап өтуге болады:
1) тиiмдi және бiлiктi реттеуiш режим. Ирландияны реттеу EO директиваларына негiзделген, сонымен бiрге неғұрлым күрделi қаржы өнiмдерiн енгiзу және дамыту мақсатты түрде ынталандырысуда (мысалы, бастапқы сатыда - инвестициялық қорлар, қазiр - деривативтер). 2003 жылғы 1 мамырдан бастап бiрыңғай қаржы реттеуiшi - Irish Ғinаnсiаl Services Regulatory Authority жұмыс iстейдi. IFSC-та тiркелетiн қаржы компанияларын лицензиялау және қадағалау жалпы ортақ тәртiппен жүзеге асырылды, барлық айырықша талаптарды Қаржы министрлiгi қойды;
2) жоғары бiлiктi персоналдың болуы. IFSC компаниясының бiрiншi қызметкерлері кешегі еңбек эммигранттары - бұрын АҚШ пен Ұлыбританияның қаржы ұйымдарында жұмыс iстеген ирландиялықтар болды;
3) ағылшын тілдi халық. Ирландиялықтардың тек 42%-ы ғана шамамен ирланд тiлiнде сөйлейдi;
4) еуропалық рыноктарға қол жетiмдiлiк. EO заңнамасын конвергенциялау процесі нәтижесiнде Ирландияда лицензия алған қаржы компаниялары бүкiл EО аумағында қаржы қызметтерiн көрсетуге құқылы болды;
5) дамыған инфрақұрылым (телекоммуникация, ақпараттық технологиялар, бiлiктi бухгалтерлер, заңгерлер, АТ жөнiндегi мамандар);
6) 1980 және 90 жылдар iшiндегі өнiмнiң салыстырмалы төмен (АҚШ және ЕО елдерiмен салыстырғанда) өзiндiк құны.
Құрылыстық әкiмшілендiрудi қоса алғанда, коммуналдық, әкiмшiлендiру үшiн 1987 жылы Dublin Docklands Development Authority-дeгi арнайы заңға сәйкес 2001 жылғы қаңтарда қайта ұйымдастырылған Custom House Docks Development Company Ltd құрылды. IFSC-тың бiрiншi кезегін ақысына салуды (11 Га-ға жуық тендер бойынша) британ-ирландия консорциумы ұтып алды, кейіннен жоғарыда көрсетiлген компаниямен бiрге БК құрылды, ол өзiнiң балансына мемлекет жер түрiнде берген жарғылық капиталының бөлiгiн қосты. БК ғимараттарды сатқаннан кейiн, компания мемлекетке жер құнын өтедi (1987 жылдан бастап IFSC аумағындағы жердiң 1 Га құны 20 есе өстi және бағалау бойынша 20 млн. еуроны құрады). Бұдан басқа, аса iрi ирландиялық банктер, мысалы AIB, алғашқы құрылысшылардың бiрі болды.
IFSC-тiң дамуындағы Ирландия дамуы жөнiндегi агенттігінiң (Irеlаnd Development Authority) рөлiн қайта бағалау да қиын. IFSC-тiң промоушенi және маркетингi жөнiндегі жұмысын негізiнен осы агенттiк жүзеге асырды. IDA - мемлекет қаржыландыратын автономды агенттік, оның функциялары:
1) экономиканы дамыту және жұмыс орындарын құру үшін шетелдiк компанияларды тарту (бұл функцияны іске асыру үшiн шетелде 14 өкiлдiк құрылды);
2) тартылған компаниялармен жұмыс (рекрутинг, өндiрiстi орналастыру, мемлекеттiк органдармен, сала өкiлдерiмен байланыс, заңдық, бухгалтерлiк, басқа көмекшi фирмаларды және қызметтердi iрiктеу жөнiндегi консультациялар және т.б.);
3) өңiрлiк дамуды ынталандыру (Дублиннен тысқары жұмыс орындарын құрушы компанияларға бір жұмыс орны үшiн 6-7 мыңға жуық eypo төленедi) болып табылады.
Сонымен бiрге, қаржы секторы басымды индустрияның бiрi ғана болып табылады. Сондай-ақ Ирландия мынадай секторларға басымдылық бередi:
1) АТ және электроника;
2) фармацевтика;
3) медициналық жабдық шығару.
IDA тартқан 1237 компания 138 мың жұмыс орнын құрғаны IDA қызметiнiң нәтижесi болып саналды, бұл компаниялардың пайдасы 52,7 млрд. eуpo құрайды, олар 80%-дан астам өндiрiстiк экспортты және 35%-дан астам ЖІӨ өндiрдi.
Қазiргі таңда:
1) IFSC-та қаржы қызметкерлерi үшiн 12 мыңға жуық жұмыс орны құрылды, одан басқа тағы 40 мыңға жуық жұмыс орны жанама құрылды (бэк-офистер, сервис орталықтары, қосалқы қызметтер, қызмет ету саласы және т.б.);
2) орталықтандырылған корпорациялық басқару үшiн IFSC жетекшi орталыққа айналды (Соса-Соlа, McDonald's BMW және басқалары ұсынылды, барлығы 73 корпорациялық қазынашылық және 316 басқарылатын қазынашылық);
3) IFSC авиациялық лизинг бойынша жетекші орталық болып табылады;
4) IFSC-та аса iрi 50 әлемдiк банктің жартысы және 20 аса iрi сақтандыру компаниялар ұсынылған;
5) инвестициялық қорлар активтерiнiң 440 млрд. eуpoғa жуығы басқарылады (IFSC-тың 50%-ға жуық жұмыс орындары, 43 инвестициялық қорлар әкімшісі, 23 кастодиан, 3 мыңнан астам инвестициялық қорлар тартылған);
6) шетелдiк банктердiң активтерi шамамен 214 млрд. eуpo құрайды (120 банк және кредиттiк беру ұйымдар);
7) алынған сақтандыру сыйлықақылары 10 млрд. eуpo және өмiрдi сақтандыру жөнiндегі шетелдiк сыйлықақылары 5,6 млрд. еуро құрайды (33 өмiрдi сақтандыру жөнiндегі халықаралық компания, 45 сақтандыру және қайта сақтандыру компаниялары, 183 кэптивтi сақтандыру компаниялары);
8) IFSC-тiң қаржы компанияларының корпорациялық табыс салығы 2002 жылы 705 млн. eуpo немесе Ирландияның жиынтық корпорациялық табыс салығының 15%-ын (1989 жылы 4,7 млн. еуромен салыстырғанда) құрады;
9) IFSC аумағы үйлесiмдi инфрақұрылымы бар (184 мың м ² кеңсе, 1,5 мың пәтер) Дублиннiң қазiргі заманғы бiрнеше кварталдарынан (22 Га) тұрады.
1998 жылы EO комиссиясы, арнайы режимдi белгілеу мақсаттарына қол жеткiзiлгендiгiн негiзге ала отырып IFSC үшін арнайы режимге өз рұқсатын қайта қарады. Еурокомиссия мен Ирландия арасындағы өтпелi ереже жөнiндегі келiсiмде Қаржы департаментiнiң сертификатын 1998 жылғы 31 шiлдеге дейін алған компанияларға 2005 жылдың аяғына дейiн корпорациялық табыс салығы 10%-дық ставкасы бойынша салынады деп белгiлендi, 1998 жылғы 31 шiлдеден кейiн сертификатталған компаниялардың пайдасына 2002 жылдың аяғына дейiн 10%-дық ставка бойынша салық салынды, бұл ретте бiрде бір компания 2000 жылғы 1 қаңтардан кейiн сертификат ала алмады.
Сонымен бiрге, IFSC режимін алып тастаумен байланысты Ирландия Yкiметi 1997 жылы экономиканың барлық секторларына сауда (белсендi) операцияларынан алынатын пайда бойынша 12,5% деңгейіндегі корпорациялық салықтың бiрыңғай ставкасына жылжу туралы шешiм қабылдады. 25%-дық ставка саудадан тыс пассивтi қызмет бойынша алынатын пайдаға қолданылатын болады (мысалы, қайта бағалау жөнiндегі кiрiстер). Қабылданған шешiмге байланысты стандартты корпорациялық табыс салығының ставкасы 1998 жылғы 32%-дан 2003 жылғы 1 қаңтардан бастап бiртiндеп 12,5%-ға дейiн төмендедi. Корпорациялық табыс салығының жаңа ставкасын EO бекiтті және ол толығымен Ирландияның халықаралық мiндеттемелерiне толық сәйкес келедi.
Осылайша, IFSC үшін арнайы режимдi алып тастау (өйткенi бұрын алға қойылған мақсаттарға қол жеткiзiлдi) іс жүзiнде IFSC компаниялары мен Ирландияда тiркелген компаниялар арасындағы барлық айырмашылықтарды жойды. Қазiргi уақытта Ирландия үшін IFSC мәселесi өзектi емес, барлық мiндеттер Ирландияның барлық қаржы секторына қатысты қалыптасады.

Лабуан қаласының халықаралық оффшорлы қаржы орталығы (Lаbиаn International Offshore Ғinаnсiаl Center)

Малайзия ұзақ уақыт бойы әсiресе оның экономикалық өсуiнiң негiзгi бағыты болып табылатын өндiрiстiк секторда шетелдiк инвестицияларды тартуда. Осындай саясатты жүргiзе отырып, жергілiктi және шетелдiк инвесторларды тарту үшiн Малайзия табыс салығын салған кездегі шегерiмдер, және салық салған кездегі арзандатулар мен басқада жеңiлдiктер түрiнде бірқатар салықтық шегерiмдердi ұсынады.
Малайзияның инвестициялық орталық ретiндегi тартымдылығын арттыру үшiн үкiмет 1990 жылғы 1 қазанда Лабуанның федералды аумағының шегiнде Халықаралық оффшорлы қаржы орталығын (IОҒС) құрды.
Лабуандық IOFC-ты құру Малайзияның салық режимiне тағы бiр еркiндiк дәрежесiн береді. Лабуандық IOFC елдiң қаржы жүйесiн Куала Лумпурдағы орталықпен толықтырады және Малайзияның жалпы ұлттық өнiмiне қаржы секторының үлесiн күшейтедi.
Лабуанда IOFC-ты табысты дамуы үшiн барлық қажеттi алғышарттар бар: саяси тұрақтылық, ең аз валюталық бақылауы бар тұрақты валюта, банк қызметінiң құпия және құпиялы, сондай-ақ барынша аз ереже мен нұсқаулар, басқа қаржы орталықтарымен жақсы байланысты және жоғары бiлiктi әрi тәжiрибелi жұмыс күшiн қамтитын жақсы инфрақұрылым.
Лабуан аралы 92 км ² аумақты алып жатыр, халқы 60 000 адамды құрайды. Ол арқылы АСЕАНдық өңiрдiң негізгі теңiз және әуе жолдары өтедi, арал Бангкоктан, Гонконгтан, Джакартадан, Куала Лумпурдан, Маниладан, және Сингапурдан бiрдей қашықтықта орналасқан. Ол ешқандай сатуға салықтар, қосымша салықтар, акциздiк алымдар, экспорттық және импорттық баждар жоқ еркiн порт болып табылады. Алайда мұнай мен мұнай өнiмдерiне салынатын баждар бар.
Малайзия үкiметi Лабуанның инфрақұрылымын жақсарту әрi жетiлдiру Токио, Гонконг, Сингапур сияқты негiзгi қаржы және экономикалық орталықтардан оған қол жетiмдiлiктi арттыру үшiн күш жұмсалуда.
Малайзия үкiметi Лабуан федералды аумағындағы IOFC-ты дамытумен белсендi түрде айналысады. Мынадай қызмет түрлерiне ең жақсы жағдайлар жасалып жатыр және оларға Лабуан IOFC-да жеңiлдiктi салық салынатын болады:
1. Оффшорлы банк операциялары;
2. Трасттарды және қорларды басқару;
3. Оффшорлы сақтандыру және оффшорлы сақтандырумен байланысты және бизнес;
4. Оффшорлы инвестициялық холдинг компаниялары.
IОҒС-тың жұмыс iстеуi үшiн қажеттi алғышарттарды жасау үшiн 1990 жылғы маусымда парламент бес жаңа заң және қолданыстағы бiр заңға өзгерiс қабылдады. Бұл мынадай заңдар:
1) Оффшорлы компаниялар туралы 1990 жылғы Заң,
2) Лабуандық трасттық компаниялар туралы 1990 жылғы Заң,
3) Оффшорлы банк қызметi туралы 1990 жылғы Заң,
4) Оффшорлы сақтандыру туралы 1990 жылғы Заң,
5) Лабуанда оффшорлы кәсiпкерлiк қызметке салық салу туралы 1990 жылғы Заң,
6) Табыс салығы туралы 1990 жылғы (өзгертiлген) Заң.
Жоғарыда көрсетілген заңдар 1990 жылғы 1 қазанда күшiне ендi.
Бұл заңдар мен оларға өзгерiстер мына ерекшеліктердi қамтамасыз ету үшін қабылданды:
1) ереже мен нұсқаулардың аз болуы
Лабуан басқада белгілi IОҒС-тармен бәсекелесе алуы үшiн заңдар барынша ережелермен және нұсқаулармен сонымен қатар қажеттi заңнамалық базаны қамтамасыз ететіндей етiп қарапайым болып жасалды.
2) құпияны және құпиялылықты қамтамасыз ету.
Әдетте Малайзия банк қызметiнiң толық құпиялығына кепiлдiк беретiн заңдарды қабылдамайтынын атап кеткен маңызды. Бiрақ, Лабуан IOFC-на қатысты өз бизнесiн және қаржы жағдайын құпия сақтағысы келген клиенттер үшiн заңнамалық негiз құру үшiн Малайзия құпиялылықты қамтамасыз етедi. Бұған Оффшорлы компаниялар туралы 1990 жылғы Заңдағы, Лабуандық трасттық компаниялар туралы 1990 жылғы Заңдағы, Оффшорлы банк қызметi туралы 1990 жылғы Заңдағы, Оффшорлы сақтандыру туралы 1990 жылғы Заңдағы құпиялылық туралы әртүрлi баптар есебiнен қол жеткiзіледi.
Оффшорлы компаниялар туралы 1990 жылғы Заң шеңберiндегi құпиялық туралы баптар:
компания құжаттарын мемлекеттік тексерудi шектеудi;
акция ұстаушылар туралы және нақты иегерлері туралы, басшылық және қызмет, компанияның қаржы және басқа істерi туралы мәлiметтердi жария етуге тыйым салуды (егер бұл заңда көзделмесе);
оффшорлы компанияға қарсы iсті жабық түрде тыңдауды (қылмыстық iстерден басқа) қамтамасыз етедi.
Оффшорлы банк қызметi туралы 1990 жылғы Заң:
тұлға оффшорлы банк клиентiнiң жеке шоттары және операциялары туралы мәлiметтердiң құпиялығына;
клиент операцияларымен шоттарымен, директормен немесе оффшорлы банк қызметкерлерiмен байланысты қандай да бір ақпаратты және құжаттарды жария етуге тыйым салуға кепiлдік бередi.
Билiк заңды бизнес жүргiзетiн клиенттер ғана құпиялылықтың барлық артықшылықтарын пайдалануы үшін және қылмыскер екендiгi дәлелденген клиенттерге оны бермеу үшiн барлық мүмкiндiктердi жасады. Бұл өте дәл теңгерімделген заң жасауға әкелдi, мұнда билік заңды бизнестің құпиялылығын қамтамасыз ету және қылмыстық ниеттегi жеке тұлғалар және корпорацияларды құпиялылық құқығынан айыру мүмкiндiгiн иелену ниетiн ашық көрсеттi.
Лабуанның халықаралық оффшорлы қаржы орталығы ретiндегi артықшылықтары:
1. Төмен операциялық шығыстар және қолайлы салық режимi.
Материалдық операциялық шығыстар және бухгалтерлердiң, заңгердің және басқа қызмет провайдерлерінің кәсіби қызметтерi үшiн шығыстар басқа қаржы орталықтарына қарағанда Лабуанда төмен.
Жеңілдікті салық режимi оффшорлы компанияларға өз қызметiн Лабуанда жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi. Салық ставкасы таза пайданың жылдық 3%-ын немесе 5 300 AҚШ долларын құрайды. Оффшорлы компаниялардың кез келген салық ставкасын таңдау мүмкiндігі бар. Сондай-ақ төлем ставкалары мен құжаттаманың әртүрлi ставкаларына негiзделетін табыс салығы, баждар сияқты басқада салықтар бар.
2. Қаржы қызметтерiн қадағалайтын бiрыңғай реттеушi орган құру.
Лабуандағы оффшорлы бизнестің және қаржы ұйымдарының қызметін Лабуанның оффшорлы заңнамасы мен қадағалау органы реттейдi (LOFSA).
3. Малайзия Үкiметiн қолдау және оның мiндеттемелерi.
Малайзияның Федералды Үкiметi Лабуанды халықаралық оффшорлы қаржы орталығы ретiнде дамытуға толық мiндеттендi және Лабуан инфрақұрылымын қолдауды, дамытуды және күшейтудi жалғастыруда.
4. Лабуанның қазiргі заманғы инфрақұрылымы.
Лабуанда халықаралық мектеп, аурухана, халықаралық деңгейде қызмет көрсететiн отельдер, институт, халықаралық кампусы бар университет және қаржы инфрақұрылымы бар.
IOFC-ты одан әрi дамыту елдiң жеке секторы мен үкiмет арасындағы ауқымды ынтымақтастыққа бағытталуы керек.

Сингапур қаласының халықаралық қаржы орталығы

Елдiң халықаралық саудаға кеңiнен тартылған ашық экономикасы, капитал рыноктарының ашықтығы және саналы фискалдық саясат Сингапурдың әлемдiк қаржы орталығы ретiнде қалыптасуының базалық факторларына айналды, оған Сингапур Yкiметiнiң мынадай жетiстiктерi жағдай жасады:
аса iрi ұзақ мерзiмдi кpeдит беру және венчурлiк қаржыландыру көзi ретiнде Сингапур Даму Банкiнi құру,
қаржы секторын бiрыңғай реттеудiң тиiмдi жүйесiн құру,
қаржы рыногында ашықтықты ынталандыру, резидент еместер үшiн "экономикалық азаматтық" алу рәсiмiн жеңiлдету және
қаржы институттары, олардың қызметтерiн тұтынушылар және инвесторлар үшін бiрқатар салық жеңілдіктерiн енгiзу сияқты қадамдары жәрдемдестi.
Сингапур қаржы рыногын дамытуды ынталандыру және оның әлемдiк қаржы орталығы ретiнде қалыптасуы жөнiндегі негiзгi шаралар:
Азиялық доллар рыногын құру (еуродоллар рыногына ұқсас) бұған валюта режимiн ырықтандыруға (валюта айырбас операцияларын бақылауды алып тастау) ықпал еттi;
шетелдiк қаржы және қаржы емес ұйымдарды тарту және резидент еместерге көрсетілетiн қызметтерге салық жеңiлдiктерiн белгiлеу, резидент еместердiң пайдасына төленетiн капитал салығын және депозиттер бойынша пайыздар салығын алып тастау жолымен халықаралық операцияларға қаржы ұйымдарын қатыстыру;
қаржы қызметтерiнiң жаңа түрлерiнiң пайда болуын және дамуын ынталандыру (бағалы қағаздар портфелін басқару, теңгерiмнен тыс корпорациялық қаржыландыру, туынды бағалы қағаздар рыногы және валюта рыногы);
банктердi олардың қызметтерiнiң шектелуi бойынша бөлу (толық лицензия, шектеулi лицензия, оффшорлы);
қаржы секторына батыстың жетекшi мамандарын тарту және бағалы қағаздар рыногының үздiксiз жұмыс iстеуiн және қор және фьючерлік биржаны автоматтандыру деңгейiн дамыған елдер биржасы деңгейiне дейін көтеру және АҚШ-тың кейбiр биржаларымен өзара мойындау туралы келiсiмдерге қол қою арқылы оны әлемдiк қаржы рыногына интеграциялауды қамтамасыз ету болып табылды.
90-шы жылдарға қарай Сингапур әлемнiң аса iрi қаржы орталықтарының бiрiне айналды. Сол кезде валюталық операциялар көлемi тек Лондоннан, Нью-Йорктен артта болды және Токиодан аз ғана қалып қойды. Заңның үстемдiк ету қағидатын сақтау, тәуелсiз соттың және iс жүзiнде жыл сайын бюджеттi профицитпен теңестiрiп орынды макроэкономикалық саясат жүргiзiп отырған тұрақты, құзiреттi және адал үкiметтiң болуы қаржы орталығын дамыту үшiн негiз болды.
Бүгiнгi таңда Сингапурдың монетарлы саясат агенттігінiң Қаржы Орталығын Дамыту департаментi әзiрлеген қаржы орталығын одан әрi дамыту жөнiндегi шаралары қаржы секторына қатысушылар үшiн, оның iшiнде оффшорлы банктер, мiндеттемелердi сақтандыру және қайта сақтандыру жөнiндегi, қаржылық кепiлдiктердi сақтандыру жөнiндегi шетелдiк банктердiң өңiрлiк кеңселерi үшiн қор рыногында қаржы кепiлдерiн сақтандыру бойынша, резидент еместерге көрсетiлетiн қызметтер бойынша, резидент еместердiң бағалы қағаздары мен облигациялар бойынша пайыздық табыстар жөнiндегі, туынды қаржы құралдарының жаңа түрлерiмен мәмiлелер жөнiндегi, туынды қаржы құралдары бойынша резидент еместердiң пайдасына төлемдер жөнiндегі делдалдар үшiн басқаруында резидент еместер активтерiнiң белгiлi бiр көлемi бар бағалы қағаздар портфелiн басқарушылар үшiн және олардың клиенттерi-резидент еместер үшiн кастодиандық қызметтер, бiрлестiрiлген қаржылық қызметтер және Сингапурге шетелдiк қаржы ұйымдарын тартуға бағытталған өзге де салықтық жеңiлдiктер бойынша бiрқатар салықтық жеңiлдiктердi (төмендетiлген салық, 5-10%-ға жуық, салықтық ерекшелiктер және салықтық каникулдар) көздейдi.
Сингапурды қаржы орталығы ретiнде дамытуға бағытталған шаралар қатарына қаржы секторының бiлiктiлiгiн жоғарылататын қызметкерлерiне және мамандандырылған тренингтер өткiзуге қаржылай қолдау көрсететiн, сондай-ақ қаржы рыногындағы инновациялық технологияларға гранттар белгiлейтiн Қаржы секторын дамыту қоры кiредi.
Сингапур оффшорлы аймаққа жатады.
Сингапурге жақсы басқарылатын халықаралық қаржы орталығы беделiн қалыптастыру үшiн 1968 жылы "азиаттық долларлар" рыногындағы операциялар басталған сәттен бастап 30 жыл қажет болды.
Соңғы жылдар iшiнде Сингапур әлемдiк қаржы орталығы мәртебесiнен айырылды. Жетекшi Lehman Brothers және Goldman Sachs инвестициялық банктерi банктiк инвестициялық бизнестiң негiзгі бөлiгiн Сингапурден Гонконгке көшiру жоспары туралы мәлiмдедi. Олардың артынан iрi трансұлттық бизнестiң басқа өкiлдерi ердi. Голландық Philips компаниясыда өңiрлiк штаб - пәтердi Гонконгке көшiруге ниеттенiп отыр, ал немiс BMW автомобильдерiн өндiрушiсi өзiнiң өңiрлiк операцияларының iшiнара Малайзияға көшетiнi туралы мәлiмдедi. Сингапурдi Гонконгпен салыстыра келе, инвесторлар Сингапурлық қаржы реттеудi шектен тыс деп санайды - "Гонконгте тыйым салынбағанның бәрiне рұқсат етiлген, ал Сингапурде рұқсат етілмегеннiң бәрiне тыйым салынған".

Қорытындылар

Халықаралық қаржы орталықтарын құру және олардың жұмыс iстеу тәжiрибесiн талдау құрылу себептерi бойынша да, халықаралық қаржы орталығын iске асыру тетiгi бойынша да өзара барынша әртүрлi даму моделдерiн көрсеттi. Оларды қарастыру нәтижелерi бойынша олардың жетiстігін тұтастай бiрегей бәсекелi артықшылықтар қатары айқындап бергенi туралы негізгi қорытынды жасауға болады, олардың негізгi бөлiгi қазiргi уақытта Қазақстанға тән емес.