ИПС "Әділет"

Unofficial translation

In pursuance of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Securities Market", the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan hereby RESOLVES:

Footnote. Preamble - as amended by the Resolution of the Board of the Agency of the Republic of Kazakhstan for Regulation and Development of Financial Market dated 26.06.2023 No. 63 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

1. To approve the Rules for the implementation of clearing activities on transactions with financial instruments.

2. The normative legal acts of the Republic of Kazakhstan, as well as structural elements of some normative legal acts of the Republic of Kazakhstan shall be declared to be no longer in force according to the list in compliance with the appendix to this resolution.

3. The Department of Regulation of Non-Banking Financial Organizations (Kosherbayeva A.M.) in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan shall provide:

1) jointly with the Legal Department (Sarsenova N.V.) the state registration of this resolution with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) within ten calendar days from the date of state registration of this resolution, its direction in Kazakh and Russian languages to the Republican State Enterprise on the Right of Economic Management "Republican Center of Legal Information" for official publication and inclusion in the Reference Control Bank of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan;

3) placement of this resolution on the official website of the National Bank of the Republic of Kazakhstan after its official publication;

4) within ten working days after the state registration of this resolution, submission to the Legal Department of the information on the implementation of measures provided for in subparagraphs 2), 3) of this paragraph and item 4 of this resolution. .

4. Within ten calendar days after the state registration of this resolution, the Department on the Protection of the Rights of Consumers of Financial Services and External Communications (Terentyev A. L.) shall direct its copy for official publication in periodicals.

5. Deputy Chairman of the National Bank of the Republic of Kazakhstan Zh. B. Kurmanov shall be responsible for the control over the execution of this resolution.

6. This resolution shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication.

Chairman
of the National Bank	D. Akishev

	Approved.
	by Resolution № 254
	of the Board of Directors
	of the National Bank.
	of the Republic of Kazakhstan
	29 October 2018

Rules for the implementation of clearing activities on transactions with financial instruments Chapter 1: General provisions

1. The Rules for carrying out clearing activities on transactions with financial instruments (hereinafter referred to as the Rules) have been developed in pursuance of the Law of the Republic of Kazakhstan “On Securities Market” (hereinafter referred to as the Law) and determine the terms and procedure of clearing activities on transactions with financial instruments.

Footnote. Paragraph 1 - as amended by the Resolution of the Board of the Agency of the Republic of Kazakhstan for Regulation and Development of Financial Market dated 26.06.2023 No. 63 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

2. For the purposes of the Rules, the following concepts shall be used:

1) Settlement organization - central depository and (or) stock exchange and (or) clearing organization and (or) other organization holding a license for transfer operations;

2) Clearing organization - an organization holding a license for clearing activities on transactions in financial instruments and a central depository;

3) collateral - money (tenge, foreign currency), securities and other financial instruments of clearing participants used to ensure fulfillment of obligations of the clearing participant under the trades under which clearing activities are carried out;

4) net position (net position) - a position of the clearing participant under the trades in a financial instrument, determined as a result of offsetting of the claims and obligations of the clearing participant resulting from the trades in this financial instrument;

5) Authorized body - authorized body on regulation, control, and supervision of the financial market and financial organizations.

3. The organizational structure of a clearing organization shall include subdivisions, the main functions of which are:

1) performance of clearing activities under transactions with financial instruments;

2) investment of margin contributions and money included in the guarantee or reserve funds of the clearing organization and other collateral;

3) processing and distribution of information on the results of clearing activities on transactions with financial instruments;

4) software and hardware support of the clearing organization's activities;

5) risk management of the clearing organization;

6) monitoring of financial standing of clearing participants, as well as their compliance with the clearing organization's rules;

7) organization of settlements (payments) on transactions with financial instruments (if the clearing organization has a license for transfer operations);

8) internal audit and control.

Footnote. Paragraph 3 - as amended by the Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 07.10.2019 No. 165 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

4. A clearing organization combining the organization of trading in securities and other financial instruments with clearing activities or depositary activities with clearing activities shall ensure the availability:

1) of a separate subdivision (subdivisions)in the organizational structure for performing functions within clearing activities on transactions with financial instruments;

2) of separate premises at the subdivision (subdivisions) carrying out clearing activities on transactions with financial instruments, as well as systems for collecting, registration and recording of information for carrying out clearing activities on transactions with financial instruments.

The subdivision (subdivisions) carrying out clearing activities on transactions with financial instruments, and the employees of this subdivision (these subdivisions) shall not be assigned the functions of subdivisions of the stock exchange or the central depository, performing other types of professional activities in the securities market, as well as the function, specified in subparagraph 2) of paragraph 3 of the Rules.

Footnote. Paragraph 4 - as amended by the Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 07.10.2019 No. 165 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

5. When a clearing organization combines the activities related to the organization of trading with securities and other financial instruments with the clearing activities, it shall be allowed to combine the functions of the subdivisions specified in subparagraphs 2), 3), 4), 5), 6) and 8) of paragraph 3 of the Rules, with the subdivisions of the organizer of the trades performing similar functions.

6. The requirements of the Rules shall apply to the clearing organization performing the functions of a central counterparty.

6-1. The clearing organization shall accept, record and control the sufficiency of collateral within the framework of the system for ensuring the completion of settlements in the interbank system of payment cards in accordance with the internal documents of the clearing organization and the agreement concluded between the clearing organization and the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. The Rules have been supplemented by paragraph 6-1 pursuant to the Resolution of the Board of the Agency of the Republic of Kazakhstan for Regulation and Development of Financial Market dated 26.06.2023 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 2 Clearing Members

7. The procedure and conditions for assignment (suspension, withdrawal) of the status of a clearing participant of the auction shall be established by the rules of the clearing organization.

8. Clearing Members shall:

1) provide the clearing organization with the information on their activities required for monitoring of the financial condition of the clearing participants, as well as the compliance of the clearing participants with the requirements of the clearing organization's rules to the extent, procedure, and terms stipulated by the clearing organization's rules;

2) pay contributions and fees of the clearing organization in the manner prescribed by the clearing organization's rules.

9. The Clearing Organization shall notify the authorized body of all cases of assignment, suspension (resumption) of validity and withdrawal of the status of the Clearing Member no later than the next business day after the occurrence of such case.

10. The Authorized Body shall notify the Clearing Organization of suspension or termination of the Clearing Member's license on the day of sending the relevant notification to such Clearing Member.

The Clearing Organization shall not serve (terminate service) the Clearing Member, whose license has been suspended or terminated from the date of receipt of such notification, except for the cases stipulated by subparagraph 9) of paragraph 1 of Article 48-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated August 31, 1995 "On Banks and Banking Activities in the Republic of Kazakhstan" and paragraph 6 of Article 51 of the Law.

11. The Clearing Organization shall carry out procedures to settle the fact of full or partial non-fulfillment or improper fulfillment of obligations of the Clearing Member (for the purpose of forced liquidation of its open positions, including in case of suspension or termination of the Clearing Member's license) by way of:

1) submission of orders and conclusion of transactions with financial instruments in the trading system of the stock and (or) commodity exchange or in the unorganized securities market on behalf of this clearing participant and on behalf of bona fide clearing participants;

2) Execution of trades on behalf of such clearing participant and bona fide clearing participants with the clearing organization without consent of such clearing participants and (or) performance of other actions in accordance with the procedure and on the terms determined by the clearing organization rules.

Obligations of the clearing participant who allowed their full or partial non-fulfillment or improper fulfillment shall be fulfilled by the clearing organization in accordance with the rules of the clearing organization.

12. Settlement of the fact of full or partial non-fulfillment or improper fulfillment of obligations of the clearing participant shall be carried out for all insolvent clearing participants.

In case of settlement of the fact of full or partial non-fulfillment or improper fulfillment of the clearing participant's obligations, the procedure for use of the funds constituting the guarantee or reserve fund of the clearing organization shall be determined by the internal documents of the clearing organization.

13. All obligations of the clearing participant of the clearing organization for transactions executed before the date of receipt of the notification of the authorized body on suspension or revocation of the clearing participant's license shall be subject to fulfillment on the terms and according to the procedure established by the rules of the clearing organization.

14. Obligations for transactions shall be terminated by the occurrence of net obligations (net claims) of the clearing participant in respect of other clearing participants - its counterparties under the trades or central counterparty. The amount of the said net obligations (net claims) shall be calculated in accordance with the clearing organization's rules, and the relevant notice of the calculated amount shall be sent to the clearing participant in the form of an electronic document or using other means of communication, including the clearing organization's software and hardware.

15. The Clearing Organization shall send to the Clearing Member, whose license has been suspended or terminated, as well as to its counterparties the notice of termination of obligations and (or) replacement of obligations with new obligations arising as a result of procedures for settlement of the fact of full or partial non-fulfillment or improper fulfillment of obligations of the Clearing Member no later than on the business day following the date of termination of obligations, and (or) replacement of obligations with new obligations for such transactions.

16. Refund to the clearing participant shall be made by the clearing organization within 3 (three) business days after receipt by the clearing organization of the letter of refund from the clearing participant containing payment details.

Refund to the clearing participant shall be made by the clearing organization in the manner and on the terms stipulated by the clearing organization's rules.

Chapter 3 Clearing operations

17. The Clearing Organization shall collect, process and store the information on the trades under which such Clearing Organization performs clearing services, its reconciliation, correction in case of discrepancies, change of details of the parties to the trade or performance of other actions in the course of settlement of default on transactions under the terms and according to the procedure determined by the Clearing Organization's rules.

In order to carry out clearing activities on transactions with financial instruments, the clearing organization shall conclude contracts with the settlement organization, the organizer of the trades and (or) commodity exchange, the terms and conditions of which stipulate the procedure for exchange of information between the parties to the contract and performance of agreed procedures in the process of realization by the parties of their rights and obligations.

18. The Clearing Organization shall store the information and documents related to clearing activities and shall make daily backup copies of such information.

The backup copies shall be subject to protection against unauthorized access to the information and shall be kept in the reserve technical center of the clearing organization until their replacement with updated backup copies.

19. The clearing organization shall ensure that the backup technical center is always ready for immediate activation. The backup technical center shall meet the following requirements:

1) contains backup copies of the information related to the clearing activity identical to the main information;

2) contains a copy of the software and hardware of the clearing organization used in the course of clearing activities on transatcions with financial instruments;

3) is located at least twenty five kilometers from the clearing organization's location;

4) is provided with the communications necessary for the performance of the clearing organization's activities;

5) if it is impossible to perform clearing at the location of the clearing organization, it shall be possible to perform clearing no later than on the next business day after the occurrence of such a situation.

20. The clearing organization may use the reserve center of the central depository or stock exchange.

21. To perform clearing on transactions of clearing participants concluded in the trading system of the trading organizer and (or) on the commodity exchange, the clearing organization shall ensure reliable accounting of the parameters of such transactions.

Footnote. Paragraph 21 - as amended by the Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 07.10.2019 No. 165 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

22. The Clearing Organization shall carry out its activities to reduce the risks of the participants due to the multilateral offset of obligations and claims arising from the concluded transactions.

23. Excluded by the Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 07.10.2019 No. 165 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

24. The procedure and conditions for making settlements on transactions with financial instruments, on which clearing activities are carried out, shall be determined by the clearing organization’s rules.

To organize settlements (payments) on transactions with derivative financial instruments and (or) currency, the clearing organization shall open accounts for accounting of financial instruments in accordance with the requirements of the clearing organization’s internal documents.

To perform actions in the settlement of a default on a transaction in financial instruments the clearing organization shall open accounts for the accounting of these financial instruments with settlement organizations, including the central depository.

Footnote. Paragraph 24 - as amended by the Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 07.10.2019 No. 165 (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

25. Claims and (or) obligations of clearing participants shall be calculated by the clearing organization and transferred to the settlement organization by transferring the order for settlements (payments) by one of the following methods:

1) in real time on the basis of each separate trade without offsetting of claims and obligations for transactions of clearing participants in the order of their registration in the trading system of the trade organizer or at the commodity exchange;

2) at the end of the trading session at the end of which the claims and obligations of the clearing participants are offset and their net positions are determined after the clearing session.

26. The clearing organization shall prepare a report following the results of clearing activities for clearing participants in the manner and within the terms determined by the clearing organization's rules.

27. The Settlement Organization on the basis of the received orders shall make calculations (payments) and notify the Clearing Organization thereof.

Chapter 4. Disclosure of information on the clearing organization's activities

28. The Clearing Organization shall ensure disclosure of information on its activities and free access to information that does not constitute a trade secret in the securities market to all interested parties by publishing (placing) the said information on a permanent basis on its Internet resource in the Kazakh and Russian languages.

29. The following information shall be disclosed on the Clearing Organization's website:

1) general information on the clearing organization (composition of the clearing organization's bodies, surname, name, patronymic (if any) of the clearing organization's executives, location, contact numbers);

2) constituent documents;

3) rules of the clearing organization;

4) rules for investment of margin contributions and money included in the guarantee or reserve funds of the clearing organization and other collateral of clearing participants;

5) information on clearing participants indicating the name of the clearing participant, date and number of the license issued by the authorized body, date of assignment, suspension, withdrawal of the clearing participant status, grounds for suspension, withdrawal of the clearing participant status;

6) the results of investment of margin contributions and money included in the guarantee or reserve funds of the clearing organization and other collateral of clearing participants on an annual basis;

7) name of the organizers of the trades and (or) commodity exchanges and other entities serviced by the clearing organization with an indication of markets, types of financial instruments and trades (trading methods) accepted for servicing by the clearing organization;

8) name of settlement organizations;

9) information subject to disclosure in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the securities market, joint stock companies and clearing organization rules.

Internal documents of the clearing organization shall determine the rules for investment of margin contributions and money included in the guarantee or reserve funds of the clearing organization and other collateral of the clearing participants.

Appendix
to resolution № 254of the
Board of Directors
of the National Bank.
of the Republic of Kazakhstan
29 October 2018

List of normative legal acts of the Republic of Kazakhstan, as well as structural elements
of some normative legal acts of the Republic of Kazakhstan deemed to have lost their force

1. Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan No. 58 dated 24 February 2012 "On Approval of the Rules of Clearing Activities on Transactions with Financial Instruments" (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 7555, published on 23 June 2012 in Kazakhstanskaya Pravda newspaper, No. 199-200 (27018-27019).

2. Paragraph 1 of Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan No. 205 "On Amendments and Additions to Certain Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan on Clearing Activities with Financial Instruments" dated July 4, 2012 (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 7870, published on October 31, 2012, in Kazakhstanskaya Pravda newspaper, No. 375-376 (27194-27195).

3. Paragraph 5 of the List of the Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan on the activities of the trade organizer, which are amended and supplemented, approved by Resolution № 98 of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated May 27, 2014 "On amendments and addenda to some regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan on the activities of the trade organizer" (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under № 9621, published on August 11, 2014 in Adilet, the Information and Legal System.

4. Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan No. 10 dated January 28, 2016 "On Approval of the Rules for Implementation of the Activities of the Central Counterparty" (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 13297,, published on March 14, 2016 in Adilet, the Information and Legal System).

5. .Paragraph 4 of the List of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan on the issues of the financial market and financial organizations, which are amended and supplemented, approved by Decree № 12 of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated January 28, 2016 "On Amendments and Addenda to Some Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan on the Financial Market and Financial Organizations" (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under № 13308, published on March 14, 2016 in Adilet, the Information and Legal System).

6. Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan No. 146 dated 30 May 2016 "On Amendments and Additions to Certain Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan on the Issues of Reduction of Permits and Simplification of Permitting Procedures" (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 14208, published on 5 October 2016 in Adilet, the Information and Legal System).

"Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 26.06.2023 № 63 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру қағидалары бекітілсін.

2. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес тізбе бойынша Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілері құрылымдық элементтерінің күші жойылды деп танылсын.

3. Банктік емес қаржы ұйымдарын реттеу департаменті (Көшербаева А.М.) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулы мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оны қазақ және орыс тілдерінде "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жіберуді;

3) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

4) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы қаулының осы тармағының 2), 3) тармақшаларында және 4-тармағында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Ж.Б. Құрмановқа жүктелсін.

6. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк Төрағасы

Д. Ақышев

	Қазақстан Республикасы
	Ұлттық Банкі Басқармасының
	2018 жылғы 29 қазандағы
	№ 254 қаулысымен
	бекітілген

Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асырудың талаптары мен тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 26.06.2023 № 63 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Қағидалардың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) есеп айырысу ұйымы – орталық депозитарий және (немесе) қор биржасы және (немесе) клирингтік ұйым және (немесе) аударым операциясына берілетін лицензияға ие ұйым;

2) клирингтік ұйым – қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметіне берілетін лицензияға ие ұйым және орталық депозитарий;

3) қамтамасыз ету – ақша (теңге, шетел валютасы), бағалы қағаздар және клиринг қызметі жүзеге асырылатын мәмілелер бойынша клирингтік қатысушы міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуге пайдаланылатын клирингтік қатысушылардың өзге де қаржы құралдары;

4) таза позиция (нетто-позиция) – қаржы құралымен мәмілелер нәтижесінде туындаған клирингтік қатысушының талаптары мен міндеттемелерін өзара есепке алу нәтижесінде айқындалатын аталған қаржы құралымен мәмілелер бойынша клирингтік қатысушының позициясы;

5) уәкілетті орган – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган.

3. Клирингтік ұйымның ұйымдық құрылымы негізгі функциялары мыналар болып табылатын бөлімшені қамтиды:

1) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру;

2) маржалық жарналарды және клирингтік ұйымның кепілдік немесе резервтік қорларының құрамындағы ақшаны және өзге де қамтамасыз етуді инвестициялау;

3) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметінің нәтижелері жөніндегі ақпаратты өңдеу және тарату;

4) клирингтік ұйымның қызметін бағдарламалық-техникалық қамтамасыз ету;

5) клирингтік ұйымның тәуекелдерін басқару;

6) клирингтік қатысушылардың қаржылық жағдайының, сондай-ақ олардың клирингтік ұйымның қағидаларына сәйкестігінің мониторингі;

7) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша есеп айырысуларды (төлемдерді) (клирингтік ұйымда аударым операциясына лицензия болған кезде) ұйымдастыру;

8) ішкі аудит және бақылау.

Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4. Бағалы қағаздармен және өзге қаржы құралдарымен сауданы ұйымдастыру қызметін клиринг қызметімен немесе депозитарлық қызметті клиринг қызметімен қоса атқаратын клирингтік ұйым:

1) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметі шеңберіндегі функцияларды жүзеге асыру үшін ұйымдық құрылымында жекелеген бөлімшенің (бөлімшелердің);

2) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыратын бөлімшеде (бөлімшелерде) жеке үй-жайларының, сондай-ақ қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыруға арналған ақпаратты жинау, тіркеу және есепке алу жүйелерінің болуын қамтамасыз етеді.

Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыратын бөлімшеге (бөлімшелерге) және осы бөлімшенің (осы бөлімшелердің) қызметкерлеріне қор биржасының немесе орталық депозитарийдің бағалы қағаздар нарығында кәсіби қызметтің басқа түрлерін жүзеге асыратын бөлімшелерінің функциялары, сондай-ақ осы Қағидалардың 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген функция жүктелмейді.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

5. Клирингтік ұйым бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауданы ұйымдастыру қызметін клиринг қызметімен қоса атқарған кезде Қағидалардың 3-тармағының 2), 3), 4), 5), 6) және 8) тармақшаларында көрсетілген бөлімшелердің функцияларын ұқсас функцияларды жүзеге асыратын сауда-саттықты ұйымдастырушының бөлімшелерімен қоса атқаруына жол беріледі.

6. Қағидалардың талаптары орталық контрагенттің функциясын жүзеге асыратын клирингтік ұйымға қолданылады.

6-1. Клирингтік ұйым клирингтік ұйымның ішкі құжаттарына және клирингтік ұйым мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арасында жасалған келісімге сәйкес төлем карточкаларының банкаралық жүйесінде есеп айырысулардың аяқталуын қамтамасыз ету жүйесі шеңберінде кепілмен қамтамасыз етудің жеткіліктілігін қабылдауды, есепті және бақылауды жүзеге асырады.

Ескерту. 6-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 26.06.2023 № 63 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-тарау. Клирингтік қатысушылар

7. Сауда-саттыққа клирингтік қатысушыға мәртебе беру (қолданылуын тоқтата тұру, одан айыру) тәртібі мен талаптары клирингтік ұйымның қағидаларында белгіленеді.

8. Клирингтік қатысушылар:

1) клирингтік ұйымға клирингтік ұйымның қағидаларында көзделген көлемде, тәртіпте және мерзімде клирингтік қатысушылардың қаржылық жағдайына мониторинг, сондай-ақ клирингтік қатысушылардың клирингтік ұйым қағидаларының талаптарына сәйкес келуін жүзеге асыруға қажетті өз қызметі туралы ақпаратты ұсынады;

2) клирингтік ұйымның қағидаларында көзделген тәртіпте клирингтік ұйымның жарналары мен алымдарын төлейді.

9. Клирингтік ұйым уәкілетті органды барлық клирингтік қатысушы мәртебесін алу, қолданылуын тоқтата тұру (қайта жаңарту) және клирингтік қатысушы мәртебесінен айыру жағдайлары туралы осындай жағдай басталғаннан кейін келесі жұмыс күнінен кешіктірмей хабардар етеді.

10. Уәкілетті орган осы клирингтік қатысушының атына тиісті хабарлама жіберілген күні клирингтік қатысушы лицензиясының қолданылуын тоқтата тұру немесе тоқтату туралы клирингтік ұйымды хабардар етеді.

Клирингтік ұйым "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 48-1-бабы 1-тармағының 9) тармақшасында және Заңның 51-бабының 6-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, лицензиясының қолданылуы көрсетілген хабарламаны алған күннен бастап тоқтатыла тұрған немесе тоқтатылған клирингтік қатысушыға қызмет көрсетпейді (қызмет көрсетуін тоқтатады).

11. Клирингтік ұйым клирингтік қатысушының міндеттемелерін толық немесе ішінара орындамау не тиісінше орындамау фактісін реттеу бойынша рәсімдерді (оның ашық позицияларын мәжбүрлеп тарату мақсатында, оның ішінде клирингтік қатысушы лицензиясының қолданылуы тоқтатыла тұрған немесе тоқтатылған жағдайда) мыналар:

1) осы клирингтік қатысушының атынан және адал клирингтік қатысушылардың атынан өтінімді беру және қор және (немесе) тауар биржасының сауда жүйесінде немесе бағалы қағаздардың ұйымдастырылмаған нарығында қаржы құралдарымен мәмілелерді жасасу;

2) клирингтік ұйыммен осы клирингтік қатысушылардың келісімісіз осы клирингтік қатысушының және адал клирингтік қатысушылардың атынан мәмілелерді жасасу және (немесе) клирингтік ұйымның қағидаларында айқындалған тәртіпте және талаптармен өзге іс-қимылдарды жасау арқылы жүргізеді.

Клирингтік ұйым міндеттемелерін толық немесе ішінара орындамауға не оларды тиісінше орындамауға жол берген клирингтік қатысушының міндеттемелерін клирингтік ұйымның қағидаларына сәйкес орындауы тиіс.

12. Клирингтік қатысушы міндеттемелерін толық немесе ішінара орындамау не тиісінше орындамау фактісін реттеу барлық дәрменсіз клирингтік қатысушылар үшін жүргізіледі.

Клирингтік қатысушының міндеттемелерін толық немесе ішінара орындамау не тиісінше орындамау фактісін реттеу рәсімдерін жүзеге асыру кезінде клирингтік ұйымның кепілдік және (немесе) резервтік қорын құрайтын қаражатты пайдалану тәртібі клирингтік ұйымның ішкі құжаттарында айқындалады.

13. Уәкілетті органның клирингтік қатысушы лицензиясының қолданылуын тоқтата тұру немесе одан айыру туралы хабарламасын алған күнге дейін жасасқан мәмілелер бойынша клирингтік ұйымның клирингтік қатысушысының барлық міндеттемелері клирингтік ұйымның қағидаларында белгіленген талаптарда және тәртіппен орындалуға тиіс.

14. Мәмілелер бойынша міндеттемелер басқа клирингтік қатысушыларға - мәмілелер бойынша оның контрагенттеріне не орталық контрагентке қатысты клирингтік қатысушының нетто-міндеттемелері (нетто-талаптары) туындаған кезде тоқтатылады. Көрсетілген нетто-міндеттемелердің (нетто-талаптардың) мөлшері клирингтік ұйымның қағидаларына сәйкес есептеледі және есептелген сома туралы тиісті хабарлама клирингтік қатысушыға электрондық құжат нысанында немесе клирингтік ұйымның бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуін қоса алғанда, өзге де байланыс құралдарын қолдана отырып жіберіледі.

15. Клирингтік ұйым лицензиясының қолданылуы тоқтатыла тұрған немесе тоқтатылған клирингтік қатысушыға, сондай-ақ оның контрагенттеріне осы мәмілелер бойынша міндеттемелер тоқтатылған және (немесе) міндеттемелер жаңа міндеттемелерге ауыстырылған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей клирингтік қатысушының міндеттемелерін толық немесе ішінара орындамау не тиісінше орындамау фактісін реттеу рәсімдерін өткізу нәтижесінде туындаған міндеттемелердің тоқтатылғаны және (немесе) міндеттемелердің жаңа міндеттемелерге ауыстырылғаны туралы хабарламаны жібереді.

16. Клирингтік ұйым клирингтік қатысушыға ақшаны қайтаруды клирингтік ұйым клирингтік қатысушыдан төлем деректемелері бар ақшаны қайтару туралы хатты алғаннан кейін 3 (үш) жұмыс күні ішінде жүзеге асырады.

Клирингтік ұйым клирингтік қатысушыға ақшаны қайтаруды клирингтік ұйымның қағидаларында көзделген тәртіппен және талаптарда жүзеге асырады.

3-тарау. Клирингті жүзеге асыру

17. Клирингтік ұйым осы клирингтік ұйым клирингтік қызмет көрсететін мәмілелер жөніндегі ақпаратты жинауды, өңдеуді және сақтауды жүзеге асырады, алшақтықтар болған жағдайда оларды салыстырады, түзетеді, мәміле тараптарының деректемелерін өзгертеді немесе клирингтік ұйымның қағидаларында белгіленген талаптарда және тәртіппен мәміле бойынша дефолтты реттеу кезінде өзге де іс-қимылдарды жүргізеді.

Клирингтік ұйым қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру үшін есеп айырысу ұйымымен, сауда-саттықты ұйымдастырушымен және (немесе) тауар биржасымен шарт жасайды, оның талаптары шарт тараптары арасында ақпарат алмасу және шарт тараптары өздерінің құқықтары мен міндеттерін іске асыру барысында келісілген рәсімдерді жасау тәртібін көздейді.

18. Клирингтік ұйым клиринг қызметіне байланысты ақпарат пен құжаттарды сақтауды және осындай ақпаратты күн сайын резервтік көшіріп алуды жүзеге асырады.

Резервтік көшірмелер ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізуден қорғалуға тиіс және клирингтік ұйымның резервтік техникалық орталығында жаңартылған резервтік көшірмелерімен ауыстырылғанға дейін сақталады.

19. Клирингтік ұйым резервтік техникалық орталықтың дереу іске қосылуына тұрақты дайын болуын қамтамасыз етеді. Резервтік техникалық орталық мынадай талаптарға сәйкес келеді:

1) клиринг қызметіне байланысты негізгі ақпаратқа сәйкес келетін ақпараттың резервтік көшірмелерін қамтиды;

2) қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру барысында пайдаланылатын клирингтік ұйымның бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етуінің көшірмесін қамтиды;

3) клирингтік ұйым орналасқан жерден жиырма бес километрден кем болмайтын жерде орналасады;

4) клирингтік ұйымның қызметін жүзеге асыруға қажетті коммуникациялармен қамтамасыз етіледі;

5) клирингтік ұйымның орналасқан жері бойынша клирингті жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда осы жағдай туындағаннан кейін келесі жұмыс күнінен кешіктірмей клирингті жүзеге асыру мүмкіндігін ұсынады.

20. Клирингтік ұйымның орталық депозитарийдің немесе қор биржасының резервтік орталығын пайдалануына жол беріледі.

21. Клирингтік ұйым клирингтік қатысушылардың сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесінде және (немесе) тауар биржасында жасасқан мәмілелері бойынша клирингті жүзеге асыру мақсатында осындай мәмілелер өлшемінің дәйекті есебін қамтамасыз етеді.

Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

22. Клирингтік ұйым жасалған мәмілелерден туындайтын міндеттемелер мен талаптардың көп жақты өзара есепке алу есебінен қатысушылардың тәуекелдерін азайту бойынша өз қызметін жүзеге асырады.

23. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

24. Клиринг қызметі жүзеге асырылатын қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша есеп айырысуды жүзеге асырудың тәртібі мен талаптары клирингтік ұйымның қағидаларында анықталады.

Клирингтік ұйым туынды қаржы құралдарымен және (немесе) валютамен мәмілелер бойынша есеп айырысуды (төлемдерді) ұйымдастыру үшін клирингтік ұйымның ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес қаржы құралдарын есепке алу үшін шоттар ашады.

Клирингтік ұйым қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша дефолтты реттеу кезінде әрекет жасау мақсатында есеп айырысу ұйымдарында, оның ішінде орталық депозитарийде осы қаржы құралдарын есепке алу үшін шоттар ашады.

Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

25. Клирингтік ұйым клирингтік қатысушылардың талаптарын және (немесе) міндеттемелерін есептейді және мынадай тәсілдердің бірімен:

1) клирингтік қатысушылардың басқа мәмілелері бойынша талаптары мен міндеттемелерін өзара есепке алуды жүргізбестен әрбір жеке мәміле негізінде олардың сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесінде немесе тауар биржасында тіркелу кезектілігі тәртібімен нақты уақыт режимінде;

2) аяқталғаннан кейін клирингтік қатысушылардың талаптары мен міндеттемелерін өзара есепке алу жүзеге асырылатын және клиринг сессиясы өткізілгеннен кейін олардың таза позициялары айқындалатын сауда сессиясының қорытындылары бойынша есеп айырысуларды (төлемдерді) жүргізуге арналған бұйрықты беру жолымен есеп айырысу ұйымына тапсырады.

26. Клирингтік ұйым клирингтік ұйымның қағидаларында айқындалған тәртіппен және мерзімдерде клирингтік қатысушылар үшін клиринг қызметінің нәтижелері жөнінде есеп жасайды.

27. Есеп айырысу ұйымы алынған бұйрықтар негізінде есеп айырысуларды (төлемдерді) жүзеге асырады және бұл туралы клирингтік ұйымға хабарлайды.

4-тарау. Клирингтік ұйымның қызметі туралы ақпаратты жария ету

28. Клирингтік ұйым бағалы қағаздар нарығында коммерциялық құпияны құрамайтын ақпаратты өзінің интернет-ресурсында қазақ және орыс тілдерінде тұрақты негізде жариялау (орналастыру) жолымен барлық мүдделі тұлғаларға өз қызметі туралы ақпаратты жария етуді және көрсетілген ақпаратпен танысуға еркін қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

29. Клирингтік ұйымның интернет-ресурсында мынадай ақпарат:

1) клирингтік ұйым туралы жалпы ақпарат (клирингтік ұйым органдарының құрамы, клирингтік ұйымның басшы қызметкерлерінің тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болса), орналасқан жері, байланыс телефондары);

2) құрылтай құжаттары;

3) клирингтік ұйымның қағидалары;

4) клирингтік ұйымның кепілдік немесе резервтік қорларының құрамына кіретін маржалық жарналар мен ақша инвестициялаудың және клирингтік қатысушыларды өзге де қамтамасыз етудің қағидалары;

5) клирингтік қатысушының атауын, уәкілетті орган берген лицензияның күні мен нөмірін, клирингтік қатысушы мәртебесін беру, қолданылуын тоқтата тұру, одан айыру күнін, клирингтік қатысушы мәртебесінің қолданылуын тоқтата тұру, одан айыру негізін көрсете отырып, клирингтік қатысушылар туралы ақпарат;

6) клирингтік ұйымның кепілдік немесе резервтік қорларының құрамына кіретін маржалық жарналар мен ақша инвестициялаудың және клирингтік қатысушыларды өзге де қамтамасыз етудің күнделікті негіздегі нәтижелері;

7) нарықтарды, қаржы құралдарының түрлерін және клирингтік ұйым қызмет көрсетуге қабылдаған мәмілелерді (сауда-саттық әдістерін) көрсете отырып, клирингтік ұйым қызмет көрсететін сауда-саттықты ұйымдастырушылардың және (немесе) тауар биржаларының және өзге де субъектілердің атауы;

8) есеп айырысу ұйымдарының атауы;

9) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы, акционерлік қоғамдар туралы заңнамасына және клирингтік ұйымның қағидаларына сәйкес жария етілуге тиіс ақпарат жария етіледі.

30. Клирингтік ұйымның ішкі құжаттарында клирингтік ұйымның кепілдік немесе резервтік қорларының құрамына кіретін маржалық жарналар мен ақша инвестициялаудың және клирингтік қатысушыларды өзге де қамтамасыз етудің қағидалары айқындалады.

	Қазақстан Республикасы
	Ұлттық Банкі Басқармасының
	2018 жылғы 29 қазандағы
	№ 254 қаулысына
	қосымша

Күші жойылды деп танылған Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілері құрылымдық элементтерінің тізбесі

1. "Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 ақпандағы № 58 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7555 тіркелген, 2012 жылғы 23 маусымда "Егемен Қазақстан" газетінде № 339-345 (27419) жарияланған).

2. "Қаржы құралдарымен клиринг қызметі мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 4 шілдедегі № 205 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7870 тіркелген, 2012 жылғы 31 қазанда "Егемен Қазақстан" газетінде № 710-716 (27788) жарияланған) 1-тармағы.

3. "Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне сауда-саттықты ұйымдастырушының қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 27 мамырдағы № 98 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9621 тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2014 жылғы 11 тамызда жарияланған) бекітілген Сауда-саттықты ұйымдастырушының қызметі мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін тізбесінің 5-тармағы.

4. "Орталық контрагенттің қызметін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 10 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13297 тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 14 наурызда жарияланған).

5. "Қазақстан Республикасының қаржы нарығы және қаржы ұйымдары мәселелері бойынша кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 12 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13308 тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 14 наурызда жарияланған) бекітілген Қазақстан Республикасының өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін қаржы нарығы және қаржы ұйымдары мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілері тізбесінің 4-тармағы.

6. "Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне рұқсат беру құжаттарын қысқарту және рұқсат беру рәсімдерін оңайлату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 146 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14208 тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 5 қазанда жарияланған).

On approval of the Rules for the implementation of clearing activities on transactions with financial instruments