On approval of the rules for military-medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

Order of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan dated December 22, 2020 No. 723. Registered in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on December 22, 2020 No. 21873.

Unofficial translation

In accordance with subparagraph 4) of paragraph 1 of Article 11 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On Public Health and Healthcare System" I HEREBY ORDER:

1. To approve the attached rules for military-medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

2. To recognize as invalid the order of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan dated November 29, 2019 № 978 "On approval of the Rules for the provision of medical care in military-medical (medical) units of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan" (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 19675, published on December 9, 2019 in the Standard control bank of regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan).

3. The main military-medical department of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, shall ensure:

1) state registration of this order in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) placement of this order on the Internet resource of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan after its first official publication;

3) sending information on implementation of the measures provided for in subparagraphs 1) and 2) of this paragraph to the Legal Department of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan within ten calendar days from the date of state registration.

4. Control over execution of this order shall be entrusted to the supervising Deputy Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan.

5. This order shall be communicated to the officials in the part concerning them.

6. This order shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after its first official publication.

Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan

N. Ermekbayev

"AGREED"
Ministry of Healthcare
of the Republic of Kazakhstan

Approved by the order of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan dated December 22, 2020 № 723

Rules for military-medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

Chapter 1. General provisions

1. These Rules of military medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Rules) have been developed in accordance with subparagraph 4) of paragraph 1 of Article 11 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On the health of the people and the health care system" (hereinafter referred to as the Code) and shall determine the procedure for organizing and conducting military medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan and the military prosecutor's office.

Footnote. Paragraph 1 – in the wording of the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 04.01.2023 № 3 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

2. The following concepts and definitions are used in these Rules:

1) military medicine - the field of medicine and healthcare, representing is a system of scientific knowledge (a complex of scientific-practical disciplines) and practical activities of military-medical service, which has as its goal the comprehensive medical support of troops, units and departments of special state and law enforcement agencies in peaceful and war time;

2) military-medical expertise - a type of medical activity, which is a complex of scientific, methodological, organizational and practical measures carried out in order to optimally recruit and improve medical support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, special state and law enforcement bodies and decisions on other issues provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) military-medical (medical) subdivisions - structural subdivisions of central executive bodies and other central state bodies and their territorial subdivisions, as well as military-medical (medical) institutions (organizations), other subdivisions carrying out military-medical (medical) support;

4) military-medical (medical) support - a set of measures, including the organization and provision of military-medical (medical) assistance, medical examinations, ensuring sanitary and epidemiological well-being, the supply of drugs and medical products, conducting expertise in the field of healthcare, as well as scientific- methodological developments and training on military medicine in the troops, units and departments of special state and law enforcement agencies in order to restore the combat effectiveness and working capacity of personnel;

5) military-medical service - a set of military-medical (medical) units, in which the laws of the Republic of Kazakhstan provide for military service or a special type of public service, intended for military-medical (medical) support for the activities of these bodies.

2-1. Military medical (medical) support of military personnel of the military prosecutor's office shall be carried out in accordance with these Rules.

Footnote. The Rules as added by paragraph 2-1 in accordance with the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 04.01.2023 № 3 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 2. Organization of military-medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

3. The structure of military-medical (medical) subdivisions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan consists of structural subdivisions, carrying out organization and coordination of activities of military- medical (medical) subdivisions, as well as military-medical (medical) institutions (organizations), other subdivisions carrying out military-medical (medical) support.

4. Structural subdivisions, carrying out organization and coordination of activities of military-medical (medical) units (hereinafter- medical subdivisions of the department):

Main military-medical department of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - MMMD);

medical departments (units, services) of types, branches of the armed forces, regional commands;

medical services of military units and institutions, management bodies of military-medical (medical) institutions and other subdivisions.

5. Military-medical (medical) institutions, other subdivisions carrying out military-medical (medical) support:

military hospitals, military infirmaries, military polyclinics, an aviation medicine laboratory;

sanitary-epidemiological institutions (sanitary-epidemiological center and their branches);

institutions of medical supply (medical warehouses, base (separate department) for storing medical property and equipment);

special military-medical institutions (staff military-medical commission, military medicine center);

medical troops (platoons, squads) and medical posts of military units (subdivisions) and institutions.

6. Organization and coordination of activities of military-medical (medical) units shall be carried out by medical subdivisions of the department.

7. Medical subdivisions of the department shall carry out their activities in accordance with the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan dated July 5, 2007 № 364 "On approval of the general military regulations of the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan" (hereinafter - the General military charter).

8. The tasks of medical subdivisions of the department shall be determined by the conditions of combat training and everyday life of the troops, the state of health, physical development, the level and nature of the sickness rate among servicemen, sanitary-epidemiological state and climatic and geographical conditions of the troops deployment areas.

9. The main tasks of medical subdivisions of departments include:

sustainable and effective management of forces and assets of military-medical (medical) subdivisions;

organization of medical support for military training of troops;

ensuring high combat and mobilization readiness of forces and means of the military-medical service;

organization of combat and postgraduate training of medical and pharmaceutical specialists of military- medical (medical) subdivisions;

ensuring the recruitment of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan) with a physically healthy contingent;

organization and implementation of measures to preserve and improve the health of military personnel;

ensuring sanitary and epidemiological welfare of the troops;

provision of troops with medicines and medical products;

organization of military-medical training, promotion of hygienic knowledge, a healthy lifestyle;

organization of scientific and methodological development in the field of military medicine.

10. Sustainable and effective management of forces and assets of military-medical (medical) units includes:

continuous collection of reliable, complete and timely information, its processing and analysis;

preparation and decision-making on medical support;

planning measures to implement the adopted decision;

communicating decisions (including a plan for its implementation) to subordinates;

implementation of the decision taken (organization of the work under the plan);

control over the implementation of the decision (plan);

assessment of the state of medical support.

11. Military-medical (medical) subdivisions located on the territory of one garrison constitute the military- medical service of the garrison. Organization and coordination of their activities for military-medical (medical) support shall be carried out by the head (commander) of one of the military-medical subdivision appointed by the order of the head of the garrison.

12. Planning of work of military-medical (medical) units shall be carried out for a certain calendar period (year, training period and month) in the main areas of its activities, taking into account the characteristics of the tasks performed.

13. Military-medical (medical) subdivisions shall develop the following plans:

a long-term work plan for 3-5 years (only for types and arms of troops, regional commands and above);

annual work plan;

monthly work plan;

private work plan: to eliminate the outbreak of infectious diseases, medical support of individual events (exercises, sports competitions);

an action plan for the prevention and elimination of especially dangerous infectious diseases.

14. A long-term plan of work of military-medical (medical) subdivision shall be developed for the established long-term period on the basis of long-term plans of the higher management bodies. The content of a long-term plan shall be determined by the content and structure of plans of the higher management bodies, and the specific tasks arising from them.

15. An annual work plan of military-medical (medical) subdivision shall be developed for a calendar year with details on training periods, which includes the following sections:

main tasks of a military-medical (medical) subdivision;

measures to increase the combat readiness of a military-medical (medical) subdivision;

combat and special training of medical personnel, military-medical training of military personnel;

medical and preventive measures;

sanitary-hygienic and anti-epidemic measures;

measures for the provision with medicines and medical products;

measures to improve the material base;

scientific and methodological development.

16. Monthly plans for the work of a military medical (medical) subdivision shall be developed in order to concretize, timely and high-quality implement the measures provided for by long-term, annual and private plans. The requirements of commanders (chiefs) and tasks for the upcoming month shall be taken into account in this case.

17. Medical subdivisions of the department at least once a year shall check medical activities of military- medical (medical) subordinate subdivisions (institutions) and periodically summarize the activities of subordinate military-medical (medical) subdivisions by holding meetings, conferences (videoconferences).

18. Medical support for combat training of troops shall be carried out by the forces and means of military- medical (medical) subdivisions of military units and institutions, and in their absence - by the military-medical service of the garrison.

19. In the process of combat training of troops, the following is subject to medical support:

combat training, exercises and shooting classes;

physical fitness and sports activities;

underwater driving of tanks and other vehicles;

military service as part of the guard, duty forces (shifts);

military transportation;

skydiving.

20. Medical support for combat training, exercises, shooting classes and forced marches (hereinafter- classes) includes:

collection of information on upcoming classes;

planning of measures for medical support of troops during the period of preparation, training and return to places of permanent deployment;

equipping military and transport equipment with medical first aid kits and their timely replenishment;

conducting a survey of complaints and applications of personnel, and medical checkup (examination) of military personnel under dynamic supervision, and taking measures to prepare them for participation in upcoming classes;

preparation, allocation and distribution of forces and means of military-medical service for the fulfillment of the tasks assigned to it in the classes;

medical reconnaissance of areas of occupation, routes of advancement, the state of settlements, planned for quartering of units and subdivisions, areas of deployment of military medical subdivisions, evacuation routes for patients (wounded);

sanitary supervision (control) over equipment, catering, water supply, accommodation, recreation, bath and laundry services for military personnel in the classes, as well as over the sanitary and epidemic state of the training areas and routes of movement to these areas;

conducting medical measures to maintain sanitary and epidemiological well-being of the military subdivision during training;

medical control over the state of health of servicemen during the training period;

development and implementation of measures aimed at increasing the level of labor and combat efficiency of military personnel;

timely provision of medical care to those in need and, if necessary, evacuation of the sick and wounded to medical institutions.

21. Medical support for physical training and sports activities includes:

participating in the planning of physical training and sports activities;

allocation of forces and funds for medical support of physical training and sports events;

medical control over the sanitary and hygienic state of sports facilities and places where physical training classes and sports events are held;

medical control over the observance of measures to prevent injuries in physical training classes and during sports events: discipline, availability and quality of insurances, serviceability of sports equipment;

control over the distribution of servicemen by groups of physical training for training and passing the standards of physical training;

conducting a survey of complaints about the health of military personnel by the head of classes to determine admission to physical training classes;

conducting medical examination of military personnel with determination of admission to sports events for health reasons;

provision of medical assistance to servicemen who have been injured or sick in the course of physical training and sports events with their evacuation to a medical institution.

22. Medical support for underwater driving of tanks and other vehicles includes:

organization and conduct of medical examination of servicemen to determine the suitability for underwater driving of tanks and other vehicles in accordance with the Rules for conducting military-medical expertise and the Regulations on the commissions of military-medical expertise in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, approved in accordance with subparagraph 10) of paragraph 1 of Article 11 of the Code (hereinafter- the Rules for military-medical expertise);

control over the conduct of training classes for military personnel in the use of self-contained breathing apparatus on land and under water;

conducting trainings with servicemen of tank crews on the physical and physiological characteristics of breathing in self-contained breathing apparatus on land and under water, as well as providing first aid to victims;

preparation, allocation and distribution of forces and means for medical support of underwater driving of tanks and other vehicles;

conducting medical examination of servicemen with determination of admission to underwater driving of tanks and other vehicles for health reasons;

providing medical assistance to servicemen in case of accidents with their evacuation to a medical institution.

For medical support of underwater driving of tanks and other vehicles, a medical team consisting of a doctor, a paramedic (nurse) in an ambulance with a set of equipment for providing medical care shall be allocated.

23. Medical support for the composition of the guard, duty forces (shifts) includes:

conducting medical examination of the composition of the guard, duty forces (shifts) with the determination of admission to work;

sanitary supervision over he equipment and maintenance of guard rooms, catering, water supply and placement of the guard;

equipping guard rooms with first-aid kits and training persons entering the guard in first aid skills;

providing medical assistance to the composition of the guard;

medical control over the security and use of the sentry and sentry clothing;

conducting disinfection, disinsection and deratization in guard rooms.

24. Medical support for military transportations includes:

participation in the planning of military transportations, collecting information about the upcoming transportations and their features;

conducting medical reconnaissance as part of reconnaissance groups sent by the order of the commander;

implementation of medical measures for the preparation of military personnel of military units (subdivisions) for the upcoming military transportations;

organization and implementation of interaction on the issues of medical support with other services of the military unit, sanitary and quarantine points and local health authorities;

implementation of sanitary supervision (control) over vehicles allocated for the transportation of personnel, equipment, catering, water supply, accommodation, recreation of servicemen during military transportations, as well as over the waiting areas, loading and unloading of servicemen;

conducting medical measures to ensure the sanitary and epidemiological well-being of the transported military unit (subdivision);

providing carriages, cars with medical first aid kits and their timely replenishment;

distribution of forces and means of a military medical unit among military echelons (teams, automobile convoys);

rendering medical assistance and, if necessary, evacuating the sick (injured) during the loading period, along the route and in the unloading area.

25. Medical support for skydiving includes:

organization and conduct of a medical examination of military personnel to determine fitness for parachute jumping in accordance with the Rules of military medical expertise;

control over the conduct of ground training classes for military personnel: serviceability of shells, simulators, the condition of aircraft models, slipways for suspension systems, parachute jumps, presence of training leaders, the correctness of insurance when performing complex exercises;

control of the landing site: absence of deep ditches, pits, stumps, boulders, presence of a safety zone free of buildings, railways, power lines, large bodies of water and other obstacles dangerous for landing;

preparation, allocation and distribution of forces and means for medical support when making parachute jumps;

conducting medical examination of military personnel with determination of admission to parachute jumping for health reasons;

rendering medical assistance to servicemen in case of accidents with their evacuation to a medical institution.

For medical support of parachute jumps, a medical team consisting of a doctor, a paramedic (nurse) in an ambulance with a set of equipment for rendering medical assistance shall be allocated.

Chapter 3. The procedure for provision of military-medical (medical) assistance in military-medical (medical) subdivisions

26. Rendering of military-medical (medical) assistance to servicemen at the expense of the state shall be carried out in military hospitals, military infirmaries, military polyclinics (hereinafter-military-medical institutions), medical companies (platoons, departments) and medical centers of military units (subdivisions) and institutions (hereinafter-medical subdivisions).

Rendering of military-medical (medical) assistance in military-medical institutions at the expense of the state to the members of families of military personnel under a contract, as well as to persons dismissed from military service upon reaching the age limit for military service, for health reasons, who have received a disease in connection with the performance of military service duties, as well as those with twenty or more years of service shall be carried out in accordance with current legislation.

27. Rendering of military-medical (medical) assistance in military-medical institutions (medical units) to military personnel of foreign states temporarily arriving in the Republic of Kazakhstan (participants in trainings, competitions, students, business travelers) shall be carried out within the framework of an agreement (contract, contract) signed between the parties).

28. Military-medical institutions (medical subdivisions) in rendering of military-medical (medical) assistance shall be guided by these Rules, standards for the organization of medical care, rules for rendering of medical care, as well as clinical protocols, and shall ensure completion of the registration form, in accordance with the order of the Acting Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated October 30, 2020 № KR HM-175/2020 "On approval of forms for accounting documentation in the field of healthcare" (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 21579) (hereinafter - Order № KR HM-175/ 2020).

29. In military medical institutions (medical units), rendering of military-medical (medical) assistance shall be carried out:

1) at the primary level by primary healthcare specialists in outpatient, hospital-substituting conditions and at home;

2) at the secondary level by specialized specialists who provide specialized medical care in outpatient, hospital-substituting and inpatient conditions, including in the referral of specialists providing medical care at the primary level;

3) at the tertiary level by specialized specialists rendering specialized medical care with the use of high-tech medical services, in outpatient, hospital-substituting and inpatient conditions, including in the referral of specialists of the primary and secondary levels.

30. Military-medical institutions (medical subdivisions) shall provide military-medical (medical) assistance in the following forms of emergency, urgent and planned medical assistance.

31. Military-medical institutions (medical subdivisions) shall provide military-medical (medical) assistance to:

1) on an outpatient conditions that does not provide for round-the-clock medical supervision and treatment, including in the admission departments of military hospitals and infirmaries;

2) in inpatient conditions, providing round-the-clock medical supervision, treatment, care, as well as the provision of a bed with meals, including in cases of therapy and surgery "one day", providing round-the-clock supervision during the first day after the start of treatment;

3) in hospital-substituting conditions that do not require round-the-clock medical supervision and treatment and provide for medical supervision and treatment during the day with the provision of a bed;

4) when calling a medical worker, mobile team, organization of treatment at home (hospital at home);

5) outside a military medical institution (medical subdivision) on ambulance vehicles and military transport aviation during transportation, as well as in field medical complexes, field hospitals and when providing remote medical services.

32. The route for the provision of military-medical (medical) assistance to servicemen at the primary, secondary and tertiary levels in the context of profiles shall be determined by medical subdivisions of department, depending on the equipment of a military medical institutions (medical subdivisions).

33. Military-medical (medical) assistance in military-medical institutions (medical subdivisions) shall be provided on the basis of medical or sanitary sorting of patients, the priority of whom depends on the severity of their condition and sanitary-epidemiological risk.

In military medical institutions (medical subdivisions), the principles of infection control are observed, aimed at preventing the occurrence and spread of infectious diseases within a medical organization.

34. Military-medical (medical) assistance on an outpatient basis includes:

1) providing patients with pre-medical and specialized medical assistance for acute and chronic diseases, injuries, poisoning or emergency conditions;

2) rendering of emergency medical care, including at home;

3) referral of patients to hospitalization for medical reasons;

4) medical rehabilitation of patients with functional impairments, disabilities;

5) conducting medical examinations of personnel in accordance with the procedure and frequency of medical examinations of the corresponding contingent in military-medical (medical) subdivisions (organizations), approved in accordance with subparagraph 12) of paragraph 1 of Article 11 of the Code;

6) rendering of primary medical-sanitary assistance;

7) drug provision of the assigned contingent;

8) expertise of professional suitability;

9) participation in implementation of preventive and screening programs adopted in the field of healthcare;

10) providing psychological assistance to the assigned contingent;

11) conducting treatment and diagnostic measures for cancer alertness, detection of tuberculosis, sexually transmitted diseases, timely transmission of information about identified patients to the relevant healthcare organizations;

12) selection of servicemen for medical rehabilitation and sanatorium treatment;

13) medical services aimed at maintaining and restoring the health of the assigned contingent.

35. Military-medical (medical) assistance in stationary conditions shall be rendered in a medical company (point), which has regular beds for treating patients, in military hospitals and infirmaries.

Medical indications for hospitalization for inpatient treatment of military personnel shall be determined taking into account the peculiarities of military service, accommodation and living conditions, as well as the corresponding clinical protocols. Hospitalization in military medical institutions (medical subdivisions) of military personnel with diseases, the treatment of which is indicated on an outpatient basis, shall be carried out by the decision of the head (deputy head) of this institution (subdivision).

Hospitalization of patients in a medical company (point) shall be carried out when they apply, after examination and referral by a doctor (paramedic) with an entry in the medical book.

36. Servicemen shall be hospitalized in military hospitals and infirmaries:

1) in a planned manner - by the referral of the commander (chief) of a military unit (institution), issued on the recommendation (conclusion) of a doctor (paramedic, nurse) in the presence of medical indications;

2) for emergency indications - regardless of availability of a referral.

37. Servicemen sent in a planned manner for inpatient treatment outside the military unit and institution shall be issued:

1) referral for inpatient treatment in accordance with Annex 1 to these Rules;

2) a serviceman's medical book.

Military personnel shall carry an identity document, an officer's identity card or a military ID card.

The date of hospitalization of servicemen for planned inpatient treatment, including from other regions (garrisons), shall be determined by prior agreement with the head of the specialized department and (or) the head of the medical unit of the military hospital, infirmary.

Footnote. Paragraph 37 – in the wording of the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2022 № 271 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

38. In emergency cases, servicemen shall be delivered to military hospitals (infirmaries) by medical transport of a military unit and institutions, accompanied by a medical worker (by brigades of the station (departments), ambulance) or apply independently.

A military hospital (infirmary) notifies the commander (chief) of a military unit and institution about their subordinate military personnel hospitalized for emergency indications.

The documents set forth in paragraph 37 of these Rules for military personnel hospitalized for emergency indications by a military unit and an institution, shall be transferred to military hospitals (infirmaries) no later than three working days.

39. Upon admission (treatment) of patients with infectious diseases, food, acute occupational poisoning, an unusual reaction to vaccination, military-medical institutions (medical subdivisions) within three hours shall report by means of communication to the territorial subdivisions of sanitary and epidemiological institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan at the place of registration of the disease, and within twelve hours send a notification in the form 034/y, approved by the order № KR HM-175/2020.

Upon admission (application) of patients with a particularly dangerous infection, the territorial subdivisions of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population shall be additionally informed.

In case of group and mass admission (applications) of patients with infectious diseases and food poisoning, as well as persons with injuries, poisoning and other influences of external causes, military medical institutions (medical subdivisions) shall notify the MMMD, military police, and the commander (chief) of a military unit and institution, from which, bypassing the military unit and institution, the patient entered.

A military unit and the institution shall submit a certificate on injury (wound, injury, contusion) in the form determined by the Rules of military-medical expertise for military personnel admitted to the hospital with injuries, poisoning and other influences of external causes, within five working days.

40. Patients with mental disorders shall be sent to medical organizations accompanied by a representative of a military unit and institution, and a medical worker. Medical documents describing the state of a patient's health, sealed in an envelope, shall be provided through an accompanying person.

41. On the same day, military medical institutions (medical subdivisions) shall inform a military unit and institution from which these military personnel have arrived about the discharge of conscripts. After discharge, conscripts shall be sent to a military unit accompanied by their representative.

Discharge of servicemen shall be made on the days and hours established by the daily routine of military-medical institutions (medical units).

Medical documents of a serviceman discharged from a military-medical institution (medical subdivision) shall be handed over to them (to an accompanying person).

42. Dental care provided by military-medical institutions (medical subdivisions) includes: preventive examination, therapeutic, surgical, orthopedic, orthodontic dental care.

The work of a mobile dental office (hereinafter-referred as MDO) shall be organized by the head of a military-medical institution, in which it is located.

The head of a military-medical institution shall annually approve the schedule for the departure of the MDO to the military units (institutions) assigned to dental care.

The head of the MDO shall inform the commander (chief) of a military unit and institution about the expected time of arrival at the military unit and institution at least seven calendar days before arrival.

The commander (chief) of a military unit and institution shall create conditions for the work of the MDO, ensure the arrival of subordinate military personnel to receive dental care.

43. Hospital-substituting assistance shall be provided by military-medical institutions (medical subdivisions) licensed for the relevant types of medical activity, which includes:

1) examination by a doctor, consultations of specialized specialists on medical indications;

2) diagnostic services, including laboratory and pathological (histological examinations of surgical and biopsy material, cytological examinations) according to the protocols of diagnosis and treatment;

3) treatment of the main disease that caused hospital-substituting therapy, with the use of drugs, medical devices, through medical manipulations and surgical operations;

4) medical rehabilitation;

5) organization of a hospital at home in acute and chronic conditions that do not allow the patient to visit the clinic on his own;

6) examination of temporary disability and professional suitability.

44. Outside a military-medical institution (medical subdivision), medical assistance shall be rendered on ambulance vehicles and aircraft during transportation, as well as in field medical complexes, field hospitals and in rendering of remote medical services.

Ambulance vehicles and aircraft allocated for rendering of emergency and emergency medical assistance shall be equipped with necessary medicines, medical products and special equipment.

The forms and types of medical assistance rendered in field medical complexes, field hospitals shall be determined taking into account their equipment and availability of a specialized specialist.

45. Types of military-medical (medical) assistance rendered in military-medical institutions (medical subdivisions) of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be:

1) emergency medical aid;

2) pre-medical care;

3) primary health care;

4) specialized, including high-tech, medical care;

5) medical rehabilitation.

46. Emergency medical assistance rendered in military-medical institutions (medical subdivisions) includes emergency and emergency medical care for acute illnesses and conditions that threaten life, as well as for the prevention of significant harm to health at the scene of incident and (or) along the route to a medical organization, as well as first aid carried out at the scene by the victim himself (self-help) or another person nearby (mutual assistance), before the arrival of medical workers.

For rendering of emergency and emergency medical care in military-medical institutions (medical subdivisions), kits (packs, cabinets) with medicines, medical products from the minimum list of medicines, medical equipment and medical products of the ambulance station shall be completed in accordance with Appendix 5 to the Rules for rendering of emergency medical assistance, including with involvement of medical aviation, approved by the order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated November 30, 2020 № KR HM-225/2020 (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts № 21713).

Involvement of aircraft for rendering of emergency and emergency medical assistance shall be carried out by the decision of leadership of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan.

Rendering of first aid shall be carried out in accordance with the first aid Standards approved by the authorized body in the field of healthcare, by military personnel without medical education, including those who have undergone appropriate training in the manner determined by the authorized body in the field of healthcare.

47. Pre-medical assistance shall be provided by paramedics independently in the conditions of military- medical institutions (medical subdivisions), as well as in the places of classes, trainings, maintenance of military equipment, as well as in the field.

Pre-medical assistance includes health promotion, assessment of the patient's state, making a pre-medical diagnosis, prescribing a pre-medical intervention plan, performing pre-medical manipulations and procedures, and caring for patients.

Nurses shall carry out medical assistance in accordance with the rules for rendering of pre-medical assistance, determined by the authorized body in the field of healthcare.

48. Primary health care in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be provided in the places of the first access to medical assistance focused on the needs of troops, including prevention, diagnosis, treatment of diseases and conditions provided at the level of a serviceman, military personnel.

Primary health care includes:

1) diagnosis, treatment and management of the most common diseases;

2) medical examinations of personnel;

3) early detection and monitoring of behavioral risk factors for diseases and training in the skills to reduce the identified risk factors;

4) immunization;

5) formation and promotion of a healthy lifestyle;

6) measures to protect reproductive health;

7) sanitary-antiepidemic and sanitary-preventive measures in the foci of infectious diseases;

8) prophylactic medical examination and dynamic observation.

49. Primary health care shall be provided by therapists, general practitioners, paramedics and nurses, and health psychologists in military medical institutions (medical subdivisions).

Servicemen of military units and institutions (subdivisions), where the staff does not provide for medical workers for receiving primary health care, shall be assigned to military medical institutions (medical subdivisions) by order of the head of the garrison, commander of the regional command and the branch of the armed forces equal to them and higher on a territorial principle by agreement.

50. Specialized medical assistance shall be provided by specialized specialists of military medical institutions (medical subdivisions) for diseases requiring special methods of diagnosis, treatment, medical rehabilitation, including the use of remote medical services in accordance with the Rules for rendering of specialized, including high-tech, medical assistance, developed and approved by the authorized body in the field of healthcare in accordance with paragraph 5 of Article 124 of the Code.

Specialized medical assistance shall be provided in the form of consultative and diagnostic assistance on an outpatient basis, stationary and inpatient care.

Consultative and diagnostic assistance shall be provided in military polyclinics, polyclinic departments of military hospitals by providing preventive, diagnostic and therapeutic services, if they have a license to carry out medical activities, including an examination of temporary disability.

51. Medical rehabilitation of the consequences of acute conditions, surgical interventions and injuries shall be provided in outpatient, inpatient, hospital-substituting conditions of military medical institutions (medical subdivisions), as well as at home in accordance with the order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated October 7, 2020 № KR HM- 116/2020 "On approval of the Rules for provision of medical rehabilitation" (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 21381).

52. In accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated February 16, 2012 "On military service and the status of military personnel", for the purpose of medical rehabilitation, a serviceman shall be provided with sanatorium-resort treatment.

53. Medical indications for the provision of sanatorium-resort treatment to military personnel shall be determined in accordance with Appendix 2 to these Rules.

Annually, in types, branches of the armed forces, regional commands, military units and institutions, a list of military personnel in need of sanatorium-resort treatment shall be drawn up, taking into account the results of a preventive medical examination, inpatient or outpatient treatment, medical examination, as well as dynamic observation data.

The list of servicemen in need of sanatorium-resort treatment for the coming year shall be submitted to the MMMD no later than December 25.

54. The MMMD draws up a consolidated list of servicemen in need of sanatorium-resort treatment for the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

Distribution of the acquired sanatorium-resort services by military units and institutions (subdivisions) shall be carried out in a share ratio depending on the number of those in need of sanatorium-resort treatment indicated in the lists.

The number of allocated sanatorium-resort services and the schedule of arrival at the sanatorium-resort organizations shall be sent to military units and institutions (subdivisions).

55. Selection of servicemen for referral to sanatorium-resort treatment shall be carried out by a specially created commission in military units and institutions.

Referral of servicemen to sanatorium-resort organizations shall be carried out by the commander (chief) of a military unit (institution, subdivision) with issuance of an order.

In this case, a serviceman shall be issued:

1) a referral to sanatorium-resort treatment, in the form according to Appendix 3 to these Rules;

2) a sanatorium-resort card according to the form 069/y, approved by the order № KR HM-175/2020;

3) a medical record of the serviceman.

56. Persons dismissed from military service having a length of service of twenty-five or more years (hereinafter- the persons dismissed from military service) shall be provided with sanatorium-resort treatment at the expense of the state if there is evidence according to the list of diseases approved in accordance with paragraph 1 of Article 50 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On military service and the status of military personnel."

Every year, the Departments for defence affairs of regions, cities of republican significance and the capital shall draw up a list of persons dismissed from military service who need sanatorium-resort treatment, taking into account the results of inpatient or outpatient treatment, and dynamic observation data.

The list of persons dismissed from military service in need of sanatorium-resort treatment for the coming year shall be submitted to the MMMD no later than December 25.

57. Compilation of a consolidated list of persons dismissed from military service in need of sanatorium-resort treatment, distribution of purchased sanatorium-resort services by regions, cities of republican significance and the capital, bringing the number of allocated sanatorium-resort services and the schedule of arrival at sanatorium-resort organizations shall be carried out according to paragraph 54 of these Rules.

58. Selection of persons dismissed from military service for referral to sanatorium-resort treatment shall be carried out by a commission created in the Departments for defence affairs of regions, cities of republican significance and the capital.

Persons dismissed from military service and sent to sanatorium-resort treatment shall be issued:

1) a referral to sanatorium-resort treatment, in the form according to Appendix 3 to these Rules;

2) a sanatorium-resort card according to the form 069/y, approved by the order № KR HM-175/2020.

59. The list of servicemen and persons dismissed from military service, sent for sanatorium-resort treatment, by types, branches of the military, regional commands, military units and institutions shall be submitted to the MMMD for control no later than five working days before the date of arrival at the sanatorium.

When compiling a list of those in need (sent) for sanatorium-resort treatment, the military rank, surname, initials of a serviceman (persons dismissed from military service), IIN, length of service, medical indications for referral to sanatorium-resort treatment, information about the previously received sanatorium-resort treatment shall be indicated.

60. General contraindications for referral to sanatorium-resort treatment shall be determined in accordance with Appendix 4 to these Rules.

61. Laboratory diagnostics in military medical institutions (medical subdivisions) shall be carried out in accordance with the standards for organization of laboratory diagnostics, approved by the authorized body in the field of healthcare in accordance with paragraph 2 of Article 130 of the Code. In the absence of a list of laboratory tests necessary for organization of military-medical (medical) support, military-medical institutions (medical subdivisions) shall conclude a civil-legal contract with healthcare organizations that provide laboratory diagnostics services.

62. Postmortem diagnosis in military medical institutions shall be carried out to establish the diagnosis by analysis of the changes in the organs (parts of organs), tissues and cells of patients withdrawn by surgery and (or) biopsy (operating biopsy material), as well as in tissues, organs and cells of the corpse during the autopsy in accordance with the standards of organization the provision of pathological diagnosis approved by the authorized body in the field of healthcare. In the absence of possibility to conduct pathoanatomical diagnostics, military- medical institutions conclude a civil-legal contract with healthcare organizations that provide services for pathoanatomical diagnostics.

Chapter 4. The procedure for ensuring sanitary-epidemiological welfare of troops

Paragraph 1. State sanitary-epidemiological control and supervision in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

63. State sanitary-epidemiological control and supervision in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan are aimed at preventing, detecting, suppressing and eliminating violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of healthcare, including regulatory legal acts in the field of sanitary- epidemiological welfare of the population, by subjects of control and supervision.

64. Sanitary-epidemiological institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, carrying out activities in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population, are included in the unified system of the state sanitary-epidemiological service.

65. Sanitary-epidemiological control and supervision shall be carried out in the process of training and combat activities and material-household support in order to assess the sanitary state of military units and institutions of the Ministry of Defence, to identify its causal relationships with the morbidity and health indicators of military personnel, to develop proposals for preventive activities and control over their implementation.

Paragraph 2. Organization of work of sanitary-epidemiological institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

66. Sanitary-epidemiological institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be the formations of military-medical service, intended for the organization and qualified conduct of sanitary- epidemiological control and supervision and anti-epidemic measures in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

67. These institutions are represented by the Sanitary-epidemiological center and its branches (hereinafter - SEC) in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

68. For each sanitary-epidemiological institution (branch) a service area (zone) shall be established by decision of the command.

69. The sanitary-epidemiological institution (branch), in addition to working in the area assigned to it, provides organizational and methodological guidance over conducting of anti-epidemic measures in military units and institutions deployed in the area of ​​responsibility.

70. Planned checks of the SEC shall be approved by the relevant commander (chief).

71. Work on the organization of anti-epidemic measures includes:

1) epidemiological diagnostics;

2) epidemiological analysis and prognosis of infectious morbidity;

3) development of anti-epidemic measures in supervised units and institutions based on the results of epidemiological diagnostics;

4) provision of methodological and practical assistance to the command and military-medical service in the organization and conduct of anti-epidemic measures;

5) control over implementation of preventive and anti-epidemic measures in units.

72. Organization of sanitary control and supervision, anti-epidemic measures in the troops by officials of sanitary-epidemiological institutions provides for:

1) development of documents on sanitary-epidemiological issues (action plans, draft orders, directives and instructions of the command);

2) interaction with the command and other services in the organization and conduct of sanitary and anti-epidemic measures;

3) constant communication with the territorial bodies of sanitary-epidemiological supervision and healthcare in the interests of ensuring epidemic well-being on the territory of deployment of the served troops;

4) drawing up references-reports, reports, summaries and other documents on the profile of work for submission to the command and higher bodies of the military-medical service.

73. Methodological guidance on the organization and conduct of sanitary supervision and anti-epidemic measures in units and institutions includes:

1) conducting instructive and methodological classes with the medical staff of units and institutions;

2) provision of methodological and practical assistance to the command and military-medical service on the organization and conduct of sanitary and anti-epidemic measures in units in institutions.

74. In military units and institutions of the region of service, the SEC monitors the implementation of preventive measures, hygienic education of servicemen, promotion of a healthy lifestyle and provides practical assistance in their implementation.

Paragraph 3. Sanitary-epidemiological control and supervision over the placement of military personnel

75. Sanitary-epidemiological control and supervision over the placement of military personnel includes a hygienic assessment of conditions of placement and sanitary condition of buildings, structures and territory.

76. Hygienic assessment of conditions of placement shall be carried out based on the results of the survey conducted by the officials of sanitary-epidemiological institutions during which materials of housing services containing characteristics of a military town and separate structures is studied, and the actual implementation of requirements of the Charter of internal service of the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan approved by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan dated July 5, 2007 № 364 (hereinafter- CIS) is checked.

77. Current control of military-medical service of the unit over the sanitary condition of residential and non-residential buildings, structures and the territory of a military town consists in a systematic check of maintaining cleanliness and order in the premises and on the territory, effective operation of water supply, heating, ventilation, sewerage and solid waste disposal.

78. When preparing a military unit for entering the training center (camp) and for exercises, the military- medical service conducts:

1) hygienic assessment of the location area based on collection and analysis of materials characterizing the sanitary condition of the territory, water supply sources, settlements, the level and structure of infectious diseases among the population, epizootics, as well as local factors that affect the development of the epidemic process;

2) survey of the training center (camp) or the area of ​​the forthcoming exercises in order to assess the sanitary state of the territory and its rational zoning when setting up a camp, as well as water supply sources with laboratory studies of water quality;

3) checking the readiness of field dwellings, canteens, latrines, as well as premises intended for the deployment of medical centers, for the deployment of personnel in the field, taking into account the degree of compliance with hygiene standards and sanitary rules;

4) work on promotion hygienic knowledge, taking into account the tasks performed by the units and the conditions of the field life of servicemen.

Paragraph 4. Sanitary-epidemiological control and supervision over water supply of military units

79. Sanitary-epidemiological control and supervision over water supply of military units and institutions shall be in monitoring the sanitary-technical condition of the water supply system, compliance of the quality of supplied water with the requirements for water for drinking and household purposes.

Compliance with the established norms of water consumption, admission of personnel to work on the operation of water supply systems, taking into account the requirements for the state of its health.

80. In case of centralized water supply, water pipelines of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan, structures and water supply networks of other ministries and departments located on the territory of a military town and used to organize water supply to a military unit, formations shall be subject to sanitary- epidemiological control and supervision.

81. With decentralized water supply in stationary and field conditions and the use of surface or underground sources of water supply, the military-medical service participates in their selection and controls the correctness of the water intake device, which excludes contamination of the water source and the territory of sanitary protection zone. When equipped with devices for water purification and disinfection, laboratory control over the efficiency of their work shall be established. The conditions of delivery, storage of water and its analysis by consumers shall be subject to control.

82. Sanitary-epidemiological control and supervision over water supply to military units and institutions includes:

1) establishing information about its ownership, the date of construction and reconstruction, the degree of providing the needs of the personnel and population of a military town with water (interruptions in the supply of water, their frequency and duration; compliance with the quantitative norms of water consumption, the size and condition of the sanitary protection zones);

2) study of technical documentation of the water supply system and establishment of the composition and type of water intake facilities and water treatment equipment (type of pumps and their performance, provided for by the installation water treatment technology, materials and reagents);

3) assessment of the state of main water intake structures, efficiency of water treatment, the order and completeness of passing medical examinations by personnel;

4) inspection of water supply networks in the area (width and condition of the sanitary protection strip of water pipelines, condition of viewing wells, points of water intake and intersection with sewerage, presence of gusts and accidents);

5) sanitary-epidemiological survey of the territory of water intake facilities and a sanitary protection zone, possible sources of pollution (external toilets, warehouses of reagents, technical equipment, toxic substances) are established. The territory of the first belt of sanitary protection zone shall be kept clean, landscaping and fencing shall be carried out;

6) during the sanitary-epidemiological survey of water treatment facilities, compliance with the frequency of cleaning of reaction chambers and settling tanks with the requirements of the operating instructions, the possibility of sampling water from each filter and before feeding it to the distribution network;

7) check of water disinfection begins with an assessment of sanitary condition of the premises for disinfection. When chlorination of water, the quality of chlorine-containing preparations and reagents, sufficiency of their reserves shall be determined. The content of residual chlorine before water supply to the distribution network is as follows: for residual free chlorine 0.3-0.5 mg/l, for residual bound chlorine 0.8-1.2 mg/l. With the simultaneous presence of free and bound chlorine in water, their total concentration does not exceed 1.2 mg/l;

8) when examining water intake structures of an underground water source, special attention is paid to the equipment of the head (mouth) of wells, its protection from atmospheric precipitation and ground waters. The presence of a tap on the water-lifting pipe for taking water samples. In the case of removing the head of the well into the mine, equip the receiver at its bottom to collect water. The presence of a cover over the mine, which excludes the ingress of atmospheric precipitation into the mine;

9) when examining the condition of reservoirs, the degree of their protection from atmospheric and ground waters, the procedure and methods of washing and disinfection, which are carried out at least once a year shall be established;

10) in the pumping station of the second lift, its sanitary condition is checked, the presence of taps on the pressure pipes for sampling water, timely maintenance of the pumps, the availability and serviceability of reserve pumps;

11) when examining water supply networks, the presence and tightness of fit of the covers of inspection wells, condition of their walls, stop valves, the presence (absence) of water leaks, blockages of soil or debris, other violations of sanitary protection of water pipelines (excavation of soil, waste dumps, waste water discharge) is checked;

12) when supplying a military town with water from non-centralized sources (mine wells, capturing keys and springs), attention is drawn to their design, sanitary-technical condition and operating procedure.

13) the results of a sanitary-epidemiological survey of the water supply system of a military town are drawn up in a document (act, reference-report), which contains the sanitary-technical characteristics of all water supply facilities, water treatment methods, protection of the water source from pollution, a general assessment of compliance of the quantity and quality of water with the current standards.

83. A sanitary-epidemiological conclusion shall be drawn up for each source of the water supply system.

84. Main criterion for the sanitary reliability of water supply systems shall be the quality of drinking water, which is determined by laboratory methods in the order of production control on a contractual basis and state sanitary-epidemiological supervision. Production control of the quality of drinking water is organized and carried out by the district operational units of the garrisons in accordance with the requirements of current regulatory documents.

The quality control of drinking water shall be carried out by specialists of the Sanitary and epidemiological institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan. The frequency of water sampling, their quantity and places of sampling at water supply facilities (at water intake points, before entering the network, the list of monitored indicators (abbreviated or complete) depends on local environmental conditions, sanitary reliability of the water supply system, sanitary and epidemiological situation.

85. Control over water supply of units and subdivisions in the field includes:

1) participation of the military-medical service in the selection of water supply sources, determination of sanitary protection zones and control over the observance of the established regime in them;

2) control over the conduct of sanitary-technical works for the improvement of the sanitary protection zone of water supply sources and their disinfection;

3) participation in determining the measures to improve water quality and monitoring compliance with sanitary rules during water treatment;

4) control over water quality, compliance with water consumption standards and the sanitary condition of sources and points of water supply, means of extraction and preparation of water, pumping stations, water pipelines, means of storage and transportation of water;

5) control over the observance of the established drinking regime by the military personnel;

6) checking the availability of means for decontamination of individual drinking water supplies and correctness of use of them at military personnel.

86. The military-medical service of the unit participates in laboratory control of the quality of drinking water by taking samples and sending them for research to sanitary-epidemiological institutions or territorial subdivisions of the Committee of sanitary-epidemiological control of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan.

Paragraph 5. Sanitary-epidemiological control and supervision over bath and laundry services

87. Sanitary-epidemiological control and supervision over bath and laundry services in stationary and field conditions consists in hygienic assessment and control of:

1) regularity of washing and completeness of its coverage of military personnel, change of underwear and bed linen, as well as the provision of bath towels, soap and washcloths;

2) sanitary condition of military baths, laundries, as well as local communal and departmental baths and laundries if they are used for the needs of the unit;

3) implementation of the technology of washing underwear, bed linen, uniforms, special clothing, as well as their dry cleaning;

4) timeliness and completeness of medical examinations and surveys of the personnel of the bath and laundry plant;

5) disinfection and disinsection of uniforms, linen and bedding, antiparasitic impregnation of underwear.

88. The military-medical service of the unit carries out constant sanitary-epidemiological control over the bath and laundry service in the scope of the requirements of provisions of sanitary rules and norms, documents for individual use.

Paragraph 6. Sanitary-epidemiological control and supervision over the nutrition of military personnel

89. Sanitary-epidemiological control and supervision over the nutrition of military personnel includes:

1) hygienic assessment of the quantitative and qualitative adequacy of nutrition;

2) control over the implementation of sanitary rules and regulations during the receipt, transportation, storage, preparation and sale of products and prepared food;

3) monitoring the health status of persons working at food service facilities.

Public catering enterprises of any form of ownership located on the territory of military units and institutions of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan shall also be subject to sanitary-epidemiological control and supervision in accordance with the requirements of regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population.

90. When monitoring the actual state of nutrition of servicemen, nutrition according to the basic and additional norms of food rations, dry and board rations, nutrition of persons employed in work under conditions of unfavorable factors of military labor, nutrition of personnel of units located separately from their military unit, as well as servicemen detained in the guardhouse shall be taken into account.

91. A hygienic assessment of the actual nutritional status of servicemen shall be conducted out taking into account the conditions of their training and combat activities and carried out:

1) by monitoring the diet and distribution of the daily set of foods in accordance with their energy value, amount and schedule of meals during the day.

2) checking the delivery of food rations to the military personnel by controlling the output of ready-made meals by the weight method, determining the mass of the thick part of the diet and food residues;

3) studying the results of medical control over the health and physical development of servicemen, formed under the influence of the structure and regime of actual nutrition.

92. A hygienic assessment of quality adequacy of the nutrition of military personnel shall additionally be carried out in sanitary-epidemiological institutions on the basis of a calculated and laboratory determination of physiological needs of the body for the chemical composition of food for a set of nutrients (proteins, fats, carbohydrates, vitamins, mineral salts).

93. During sanitary-epidemiological control and supervision over the fulfillment of hygienic requirements at food service facilities, the following is controlled:

1) receipt, storage and release of food products;

2) culinary processing of products, especially perishable, food preparation, storage and distribution;

3) maintenance of premises of food warehouses, kitchens, canteens, as well as technological equipment, dining room and kitchen utensils;

4) development and implementation of a production control program, technological charts for the production of dishes (culinary products).

When monitoring the observance of the sanitary regime at the food service facilities, the observance of the rules of personal hygiene by the staff in the dining room and their compliance with the established frequency and volume of medical examinations and surveys shall also be checked.

94. Sanitary-epidemiological control and supervision over the maintenance of food stores, kitchens, canteens includes control over ensuring the installed temperature and humidity conditions and terms of storage of various types of food, carrying out of measures to protect food from rodents and storage pests, the quality of daily and general cleaning of the premises, disinfection (disinfestation, deratization), cleanliness of dining and kitchen utensils and inventory, compliance with the rules for washing and decontamination, serviceability and cleanliness of technological equipment and refrigerator cabinets, improvement and cleaning of the territory around the food service facilities, as well as compliance with the requirements for the collection and disposal of food waste.

95. Control over the organization of meals for servicemen in the field conditions shall be carried out by:

1) participation of officials of medical and food services of military units, institutions and officials of sanitary-epidemiological institutions in the development of a diet and the preparation of a layout of products, taking into account physiological and hygienic requirements and in relation to the nature of training and combat activities;

2) checking the readiness of an economic subject – an organizer of the catering of personnel (units, food service) for the transportation and storage of mobile food and drinking water supplies, the preparation and sale of ready-made food;

3) verification of the passage of the established volume of medical examinations by persons associated with permanent work at food facilities, knowledge of hygienic norms and sanitary rules and their implementation during work by the cook staff;

4) control over the provision of personnel of a military unit, institution with individual bowlers, cups, spoons and flasks, as well as checking knowledge and fulfilling the rules of personal and public hygiene;

5) control over the fulfillment of hygienic requirements when placing food items on the ground, organizing their water supply, cleaning the territory and removing waste;

6) checking the storage conditions of mobile food stocks, especially perishable ones, as well as drinking water at food points;

7) control over the fulfillment of hygienic requirements for the primary heat treatment of products, especially in terms of timing and temperature regime;

8) checking the provision of conditions for food intake at food points and by control over its delivery to units and sale;

9) checking the quality of washing and disinfecting individual pots, mugs and spoons, dishes, equipment and thermoses at food points;

10) control over the organization of meals for servicemen on the march, in isolation from their units, using dry rations and special food rations.

The military-medical service of the unit conducts sanitary and educational work, taking into account the specific situation, in order to inform the personnel of the hygienic requirements for nutrition in the field conditions, to prevent the consumption of random and untested products of plant and animal origin.

The military-medical service of the unit carries out constant sanitary-epidemiological control over the organization of meals for personnel in the amount of requirements of the provisions of sanitary rules and norms, documents for individual use.

Paragraph 7. Sanitary-epidemiological control and supervision over the conditions of military labor

96. Sanitary-epidemiological control and supervision over the conditions of military labor shall be carried out in order to prevent occupational and other diseases, damages and injuries associated with exposure to unfavorable factors of working environment and is a system for control over the implementation of hygienic standards and sanitary rules in the organization of training and combat activities of troops, works on maintenance and operation of mobile and stationary objects of military equipment and weapons systems, as well as production, construction and economic works performed by the personnel of military units.

97. Sanitary-epidemiological control and supervision over the conditions of military training includes;

1) implementation of hygienic requirements for ensuring the regime of work and rest, amount and intensity of physical activity during the day and the entire period of study, alternation of various classes, distribution of time of the day, taking into account the need to comply with the rules of personal hygiene, morning physical exercises, organization of meals, rest and sleep of military personnel;

2) control over the conditions of conducting classroom lessons, taking into account the hygienic requirements for the area of ​​premises per student, natural and artificial lighting, ventilation, heating and equipment of classrooms, as well as assessing their content and checking the quality of cleaning and ventilation;

3) checking the equipment of military personnel during training in the open air and meeting the requirements for the prevention of hypothermia or overheating, as well as assessing the sanitary condition of the training areas;

4) control over the implementation of measures to prevent injuries, poisoning of servicemen with poisonous technical fluids, powder and exhaust gases during firing and operation of military equipment;

5) checking the implementation of measures to prevent the impact of unfavorable meteorological factors, high or low ambient temperatures, ensuring rest and preventing overwork of personnel during long marches;

6) assessment of the compliance of the magnitude and intensity of physical activity with the training of military personnel.

98. Sanitary-epidemiological control and supervision over the fulfillment of hygienic requirements in the organization and conduct of physical training and tempering of personnel of military units and institutions includes:

1) assessment of the sanitary condition of places for physical training and sports in the open air and in closed rooms and sanitary-technical condition of sports equipment and facilities;

2) checking the implementation of measures to prevent injuries;

3) control over the gradual increase in the intensity of physical activity in the process of training and during the entire period of training of personnel, as well as over the rationality of the sports training regime;

4) checking the compliance with the requirements for hardening procedures.

99. Sanitary-epidemiological control and supervision over the working conditions of servicemen during the repair and maintenance of weapons and military equipment, construction and economic work includes checking:

1) the compliance of location, equipment and equipping of facilities with sanitary rules;

2) the availability of instructions on the rules for the safe conduct of work, accounting for briefing of personnel;

3) the compliance of microclimate parameters, illumination, the content of harmful impurities in the air of the working area, noise and vibration, ionizing and non-ionizing radiation and other factors of the working environment with hygienic standards through measurements and laboratory researches by specialists of sanitary and epidemiological institutions;

4) the correctness of accounting, storage and consumption of toxic technical liquids and radioactive substances;

5) the provision of personnel with special clothing and personal protective equipment for respiratory organs, eyes, skin;

6) the conditions for washing personnel after work;

7) the availability of heating points for personnel, serving equipment outdoors in winter;

8) the availability and completeness of first aid kits, the ability of personnel to use them;

9) the timeliness and completeness of medical examinations and examinations of persons working in conditions of exposure to occupational hazards.

100. The military-medical service of the unit carries out sanitary-epidemiological control over the conditions of military labor.

101. Control over working and living conditions in areas with hot climates shall be carried out taking into account the need for prevention:

1) overheating of the body caused by the performance of physical work under the combined effects of high temperature and humidity;

2) damage to the eyes from the blinding effect of solar radiation, skin of the face and lips from sunburn and weathering, respiratory organs from the penetration of dust;

3) violations of the water-salt balance and the function of its regulating systems of the body as a consequence of water loss during sweating (dehydration) and heat stress.

102. Control over the conditions of work, life and living conditions of servicemen in areas with a cold climate shall be organized taking into account the need for additional measures aimed at preventing hypothermia and colds caused by exposure to low temperatures and high air humidity in combination with strong winds and heavy rainfall.

103. Control over the conditions of combat training activities of troops and organization of material and household support for servicemen in mountainous areas, characterized by a variety of climatic conditions and variability of meteorological factors, are supplemented by measures aimed at meeting physiological and hygienic requirements, in order to prevent:

1) mountain sickness, the main causes of which are hypoxemia and hypocapnia that occur at altitudes of more than 2000 meters above sea level;

2) hypothermia and colds caused by exposure to low air temperatures in combination with sharp fluctuations in its relative humidity;

3) burns of the skin of face, snow ophthalmia caused by intense solar radiation (direct, diffuse and reflected by snow);

4) overheating of the body when exposed to high air temperatures and physical activity.

104. When control over the conditions for the activities of military personnel in areas with hot or cold climates, as well as in mountainous areas, the following measures are controlled by acclimatization:

1) carrying out a medical examination of personnel sent for service in these areas;

2) conducting physical training of personnel in the units, based on a gradual increase in the magnitude and intensity of loads;

3) training of personnel in ways to protect themselves from the adverse effects of environmental factors, the ability to operate in difficult climatic conditions.

105. When control over the adequacy of physical activities to the state of the body of servicemen in the process of acclimatization, proceed from the following:

1) the total duration of the acclimatization period is 1.5-2 months;

2) physical activities of moderate severity is allowed after 10 calendar days of acclimatization, heavy - after 20 calendar days;

3) in the first 10-15 calendar days of acclimatization to hot climates, an increase in body temperature to no more than 38 ° C and an increase in heart rate up to 110 beats per minute is permissible

Paragraph 8. Hygienic education of military personnel

106. Hygienic education of military personnel is a purposeful process of forming a conscious attitude towards the preservation and strengthening of personal and public health as the basis of working capacity (combat effectiveness), a healthy lifestyle and high responsibility for observing hygiene standards and sanitary rules, protecting the environment from pollution with waste and emissions harmful to humans.

107. Hygienic education and training of military personnel shall be carried out by group and individual methods using lectures, conversations, consultations, publishing leaflets, memos, issuing health bulletins, wall newspapers, making and using posters, photo exhibitions, demonstrating video and films, watching TV, publishing articles in large circulation newspapers and magazines.

Paragraph 9. Assessment of the effectiveness of sanitary and hygienic measures

108. The effectiveness of sanitary and hygienic measures in military units and institutions shall be determined by the military-medical service of the unit in each period of training, and by the specialists of sanitary- epidemiological institutions during each sanitary-epidemiological examination of the unit by comparing the health indicators of military personnel (health status, physical development, morbidity) with indicators characterizing the conditions of their work and life.

109. The assessment of health indicators of military personnel shall be carried out by a subdivision, taking into account the category of personnel, the length of stay in military service, specialty, working and living conditions of servicemen, occupational hazards.

110. The generalized results of assessing the effectiveness of sanitary-epidemiological control and supervision are the basis for planning sanitary and hygienic measures, as well as predicting a possible deterioration in the sanitary and hygienic state of a military unit.

111. The sanitary condition of a military unit shall be considered satisfactory:

1) when hygienic norms and sanitary rules are observed in the process of training and combat activities and material and household support of personnel;

2) on the basis of a hygienic analysis of health indicators of servicemen, targeted planned preventive measures are conducted, planned work on the hygienic education of all categories of personnel is carried out;

3) the sanitary-epidemic state of a military unit and institution is safe, the level of infectious diseases does not exceed the average rates for the military unit and institution, and over the past three years there has been a tendency to decrease it, there are no outbreaks of infectious diseases;

4) the state of health of the personnel makes it possible to solve in full the tasks assigned to the military unit, institution.

112. The sanitary condition of a military unit is recognized as unsatisfactory when the conditions for its satisfactory assessment are not met.

113. The results of control over the conditions of service and life of servicemen and analysis of the morbidity of the personnel are included in the monthly report of the head of the military-medical service to the commander of a unit and higher command. Summary reports on this issue are also submitted at the end of the summer and winter periods of study.

114. The results of study and assessment of the effectiveness of sanitary and hygienic measures are the basis for planning and developing targeted health measures, predicting a possible deterioration in the sanitary and hygienic state of a military unit and taking preventive measures in advance.

Paragraph 10. Anti-epidemic measures in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

115. The purpose of anti-epidemic measures in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan is anti-epidemic protection of troops, focused on preventing the introduction of pathogens into military collectives, preventing the spread of diseases, localizing and eliminating emerging foci, as well as eliminating the possibility of carrying infections outside the military units (garrisons) and bringing them to other settlements (places of deployment of troops).

116. Organization of anti-epidemic measures in the military unit, garrison, regional commands, in the types and branches of the Armed Forces of the RK shall be carried out by the military-medical service.

117. Organization of anti-epidemic measures is carried out by the military-medical service in close cooperation with the command and with the logistics services on the basis of developed plans.

118. Actions of commanders and chiefs of all levels, as well as other officials on conducting anti-epidemic measures are regulated by the Charter of internal service of the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan dated July 5, 2007 № 364, and on special issues by the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population, as well as hygienic standards, technical regulations approved by the authorized body in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population.

119. The basis for planning and organizing anti-epidemic measures is epidemiological diagnostics, including sanitary-epidemiological reconnaissance, surveillance, examination and epidemiological analysis.

120. Epidemiological diagnostics is a system of methods for identifying the causes and conditions of the emergence and spread of infectious diseases in a military collective and the development of scientifically based anti-epidemic measures. Epidemiological diagnostics includes sanitary-epidemiological reconnaissance, sanitary-epidemiological surveillance, epidemiological examination and epidemiological analysis.

121. Sanitary-epidemiological reconnaissance is carried out by collecting and analyzing information about the sanitary-epidemiological state of the areas of forthcoming deployment and operation of troops. It is an integral part of medical intelligence.

122. Sanitary-epidemiological reconnaissance includes: studying the available information about the sanitary-epidemiological state of the area, obtaining information from the senior medical chief, officials of other services and bodies of sanitary-epidemiological control and supervision, survey of the territory, water supply sources and other objects of the external environment with taking samples, determination of the possibility of using local treatment-and-prophylactic, sanitary-epidemiological and communal institutions for the needs of the troops, analysis of the results obtained and issuance of recommendations to the command (military-medical service) on anti-epidemic measures.

123. Sanitary-epidemiological surveillance provides for a systematic study of the sanitary-epidemiological state of the area where the unit is located, timely identification of foci of infectious diseases and epizootics, continuous medical control over the living conditions of the personnel and sanitary condition of the unit's facilities. In case of complication of the sanitary-epidemic situation, appearance of infectious diseases, an epidemiological examination shall be conducted in the unit.

124. Epidemiological examination is aimed at identifying the causes and conditions of the emergence of the epidemic focus and justification of measures for its localization and elimination. There is an epidemiological examination of a focus with a single disease and a focus with multiple diseases.

125. Epidemiological examination of a focus with a single infectious disease includes: interviewing and examining the patient, clarifying the epidemic situation in the unit and the area of ​​its deployment, interviewing and examining persons at risk of infection, inspection and examining environmental objects, analyzing and summarizing the materials received, justifying measures on localization and elimination of the focus.

126. Epidemiological examination of a focus with multiple diseases is carried out by specialists of the SEC.

The examination includes: collection and preparation of initial data on the sick, analysis of the dynamics of the incidence of personnel in the focus, study of the morbidity structure by risk factors, interview and examination of patients and persons at risk of infection, environmental objects, generalization of the data obtained, establishing the causes and conditions of occurrence focus and justification of anti-epidemic measures.

To clarify the mechanism of transmission of infection, the objects of external environment are examined. The data obtained are evaluated and a conclusion is made about the type of outbreak that has arisen, the specific causes and conditions of infection of personnel, as well as the boundaries of the epidemic focus. In accordance with the results of examination, the list and scope of measures to eliminate the focus shall be determined and a plan for their implementation shall be drawn up.

The act of examining the epidemic focus with attachment of digital and graphic materials shall be presented to the higher head of the military-medical service after the elimination of the focus.

127. Epidemiological analysis is carried out to determine the level, structure and dynamics of infectious diseases, to establish the causes and conditions for the occurrence and spread of diseases among the personnel of the unit. The results of the epidemiological analysis are used to substantiate the main measures of preventive work, analysis in the unit shall be carried out by the head of the military-medical service. Epidemiological analysis of infectious morbidity is subdivided into retrospective and operational.

128. A retrospective epidemiological analysis covers the analysis of infectious morbidity over the past several years, the past year, or individual periods of service and combat training of troops.

129. Operational epidemiological analysis provides for the continuous collection and study of information on the infectious morbidity of personnel for the purpose of early detection of epidemic trouble in units and subdivisions.

The basis for conducting the analysis is the reports of the military-medical service of the unit (institution) of the regional command, emergency notifications, extraordinary reports about the cases of infectious, parasitic diseases, poisoning. The analysis is combined with sanitary-epidemiological observation of the areas of deployment and combat training of troops and justification for operational implementation of anti-epidemic measures.

Paragraph 11. Content, organization and procedure for conducting anti-epidemic measures

130. The content of anti-epidemic measures is aimed at three links of the epidemic process:

1) the source of infection (identification of a sick/asymptomatic carrier, isolation, treatment and diagnostic, regime-restrictive and veterinary-sanitary measures, preventive deratization);

2) the transmission mechanism (measures aimed at interrupting the transmission mechanism, improving the sanitary-hygienic and social-living conditions of work and life in the places of deployment of troops, sanitary-epidemiological supervision, preventive disinfection and disinsection, hygienic education);

3) a susceptible organism (non-specific means of increasing immunity, such as hardening, immunoprophylaxis).

131. Identification of infectious patients and carriers in a military unit is carried out:

1) at morning examinations and evening checks by commanders of the unit and medical workers by interviewing personnel;

2) during the medical examination of personnel of the canteen, as well as during medical examination of the employees of the catering, water supply and bath and laundry service;

3) at an outpatient appointment;

4) when conducting medical examinations of servicemen who have newly arrived at the unit and who are returning from business trips, vacations and medical institutions;

5) during bodily examinations of servicemen in the bath;

6) when accepting reinforcements and scheduled medical checkups, examinations;

7) during the period of rising morbidity at the medical post, equipped at the checkpoint.

132. Identified infectious patients and individuals suspicious of an infectious disease shall be placed in an isolation ward of medical troops and destinations. In military units where there shall be no regular isolation ward, infectious patients shall be isolated in a predetermined room. Outpatient treatment of infectious patients (asymptomatic carriers) from among military personnel of military service, cadets, and their presence in a military team shall not be allowed.

Footnote. Paragraph 132 – in the wording of the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2022 № 271 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

133. In isolation wards of medical companies and military units (institutions), an anti-epidemic regime is observed, the content of which is determined by the epidemiological characteristics of a particular infection.

134. Patients are placed in an isolation ward for a period of no more than one day for examination, diagnosis, medical assistance and collection of an epidemiological history. It is allowed to leave for treatment in the isolation ward only patients with uncomplicated forms of tonsillitis, influenza and acute respiratory infections.

135. Patients with infectious diseases are hospitalized in infectious departments (isolation wards) of military hospitals, infirmaries (if any) or in an infectious hospital (department) of the civil healthcare system.

136. Evacuation of an infectious patient from the isolation ward of a medical unit to a hospital is carried out on a sanitary or other specially designated transport of a military unit or hospital.

It is not allowed to move infectious patients by passing (public) transport, as well as on the transport not adapted for movement of people. Joint transportation of patients with different infections, as well as infectious and somatic patients, is not allowed on the same car.

137. To accompany an infectious patient, a medical worker is appointed who has personal protective equipment, medicines required for emergency care, as well as patient care items in accordance with the nature of the infectious disease (bedpan, bucket for collection and disinfection of patient's secretions, oilcloth for intestinal infections, a medical mask or respirator for respiratory infections) and disinfectants.

138. The transport on which the infectious patient is taken to the hospital is subject to disinfection by the forces of this medical institution.

139. Evacuation of infectious patients from military echelons is carried out at the request of the chief of the echelon through the military commandant of the railway station.

140. The head of the military-medical service of the unit in accordance with the established procedure reports to the commander of the unit, the higher chief of the military-medical service and the SEC about the identification of an infectious patient, the results of epidemiological examination and the measures taken.

141. After the diagnosis of an infectious disease has been made to the patient, the head of the military- medical institution informs the command of the military unit from where the patient came from and the SEC.

142. Restrictive measures, including quarantine, are being carried out in the epidemic focus, providing special conditions for activity. The nature of these measures shall be determined by the epidemiological characteristics of the infection and specific conditions of the situation.

143. Restrictive measures, including quarantine, at the facilities of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan are introduced (canceled) by the decision of the chief state sanitary doctor of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population with simultaneous notification of the state body in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population and its territorial subdivision.

144. A variety of regime-restrictive measures are sanitary-quarantine measures on vehicles of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan and on foreign military vehicles arriving on the territory of the Republic of Kazakhstan.

Sanitary and quarantine measures include:

1) interview, if necessary, examination of crew members and passengers in order to identify among them sick and suspicious of being infected with quarantine infections;

2) checking the availability and correctness of filling in the established sanitary documents (international certificate of vaccination or revaccination, sanitary part of the general declaration of the aircraft, marine sanitary declaration, certificate of deratization or exemption from deratization);

3) placing the vehicle (if a sick person or suspected of having a quarantine infection is identified on it) at a pre-equipped place (sanitary area, sanitary berth, sanitary dead end);

4) disembarkation, isolation of sick and suspicious persons with the subsequent provision of medical assistance to them;

5) observation (or enhanced medical supervision) of crew members and passengers;

6) disinfection (disinsection) of the vehicle and other anti-epidemic measures determined by the nature of the infection and epidemic situation on the vehicle.

145. Depending on the indications, prophylactic, current and final disinfection are distinguished.

For disinfection, disinsection and deratization of objects, preparations, allowed for the use on the territory of the Republic of Kazakhstan are used.

146. Preventive disinfection is carried out systematically, regardless of the epidemic situation. Toilets, cesspools, garbage collectors, baths (sanitary passages), guard rooms, barracks, canteens, premises of medical units and institutions, drinking water, sewage drains, food warehouses, transport and other objects, in which the accumulation of pathogenic pathogens is a threat for personnel shall be subject to preventive disinfection. It is carried out by a disinfector, including a freelance one, with the involvement of personnel of units and persons of daily duty. Persons involved in disinfection measures are annually instructed on the safe implementation of work, first aid in case of poisoning with disinfectants.

147. Current disinfection is carried out in the isolation rooms of medical units and in other rooms where the infectious patient is located from the moment of his/her isolation (hospitalization). The discharge of patients (sputum, vomit, washing water, feces, urine, pus, blood), dishes, food residues, underwear, dressing material, the room and other items that are in it shall be subject to disinfection.

148. Final disinfection is carried out no later than 24 hours after isolation, hospitalization, recovery or death of the patient in order to destroy pathogens of infectious diseases in the places where he was. Rooms, bedding, furniture, personal belongings of the patient, other items, as well as vehicles used to evacuate infectious patients shall be subject to disinfection.

149. In a military-medical institution (in each department), a medical subdivision of a military unit and an institution, a disinfection point (disinfection corner) is equipped, which contains a current supply of disinfectants, a set of special clothing (dressing gowns, caps, respirators, rubber boots, gloves, aprons), containers for preparing and storing working solutions, visual aids, brochures, instructions, posters and memos about safety measures when using disinfectants and the rules of first aid in case of poisoning, plan preventive disinfection for the period of study, the journal of disinfectants register and the journal of disinfectants use.

150. Disinsection includes measures to prevent the hatching of arthropods, their extermination and the protection of personnel. There are mechanical, physical and chemical methods of disinfection.

151. For the individual protection of personnel from the attack of midges and mosquitoes during sleep, gauze blankets are used, and for prolonged exposure to the open air, especially in the field, repellents to deter blood-sucking arthropods, as well as protective clothing (special underwear, overalls) and head nets impregnated with repellents are used.

152. Activities for the destruction of vectors of infectious diseases and household parasites using insecticides in military units and institutions are organized by the rear services.

153. Organization of measures to combat ixodid ticks during the stay of personnel in the field (in forest, forest-steppe, steppe areas) provides for the conduct of self-and mutual examinations by the personnel, wearing uniforms or overalls impregnated with repellents, cleaning the territory of accommodation (camp) from vegetation and deadwood with its subsequent treatment with insecticides.

154. Organization of measures to combat fleas and bedbugs, especially during the period when personnel are in the field, provides for the simultaneous treatment of holes of rodents and objects inhabited by rodents, ratsicides and insecticides, disinsection of the floor and lower tier of walls of premises and tents, cleaning of the accommodation area (camp) from debris and dead wood, as well as impregnation of uniforms and overalls with repellents.

155. The prevention of pediculosis among military personnel is achieved by organizing regular washing of personnel in a bath with a change of underwear and bed linen, as well as by observing the technological process of washing it in bath and laundry plants (laundries).

156. Sanitary treatment is aimed at destroying pathogens of infectious diseases, arthropods and is carried out in conjunction with disinsection (disinfection) of residential displacements and other objects. Sanitary treatment includes: hygienic washing of personnel with a change of linen, chamber treatment (disinsection, disinfection) of linen, uniforms and bedding, boiling (boiling) of linen to be washed.

157. Sanitary treatment is carried out when pediculosis and scabies are identified among the personnel, patients with typhus, relapsing and typhoid fever, tuberculosis, diphtheria and especially dangerous diseases, as well as during the work of a medical subdivision of a unit (a medical institution) in a strict anti-epidemic regime. It is organized by the order of the unit commander.

158. Sanitary treatment of personnel is carried out in garrison sanitary checkpoints. In the field, it is carried out using a disinfection and shower unit (hereinafter-DSU). In this case, the provision with water and diesel fuel to the DSU, and provision with soap, washcloths and clean linen of the personnel are organized by the relevant services of the unit.

159. Drivers (operators) and disinfectants who have undergone special training and have received permission from the authorized body for the right to operate units working under pressure are allowed to operate the DSU. For the operation of DSU, permission from the authorized body is obtained.

160. Deratization provides for preventive and extermination measures.

161. Preventive measures include: systematic cleaning of the territory of the unit (camp) from household garbage and weeds, collection of food waste, garbage in containers and tanks inaccessible to rodents, storage of food and water supplies in places inaccessible to rodents, protection of warehouse, residential and office premises and special structures from the penetration of rodents.

162. Extermination measures include: the use of mechanical fishing tools (traps, crushers, vershas and homemade traps) to catch rodents, and the use of chemicals (raticides).

163. The use of poisoned baits and their layout, pollination of burrows, disinfection and disinsection works are carried out in personal protective equipment (cotton overalls, cotton-gauze mask, goggles, rubber gloves, apron).

164. The complex of anti-epidemic measures that ensure the protection of personnel from infectious diseases includes immunoprophylaxis and emergency prevention.

165. Immunoprophylaxis is carried out with the aim of creating artificial immunity in military personnel through early vaccination. For vaccination (inoculation) of personnel, live, inactivated, chemical vaccines and toxoids are used.

166. Vaccinations are carried out routinely (prophylactic) and according to epidemic indications. When carrying out vaccinations, military-medical institutions (medical subdivisions) use the List of diseases against which compulsory preventive vaccinations are carried out within the guaranteed volume of medical care, the procedure, timing of their implementation and population groups subject to preventive vaccinations, determined by the Government of the Republic of Kazakhstan in accordance with paragraph 5 Article 85 of the Code.

Vaccinations for epidemic indications are carried out in natural foci and taking into account the epidemic situation.

167. The organization of vaccinations is detailed by the order of the commander of a military unit and institution, which reflects the preparatory measures, the actual vaccination, monitoring of the vaccinated and registration of the results obtained.

168. Preparatory measures include: obtaining inoculation material, training medical personnel, equipment and premises for vaccinations, conducting part of explanatory work with personnel to familiarize themselves with infectious diseases, measures to prevent them and the importance of preventive vaccinations, medical examination with thermometry of the personnel of the unit to identify servicemen with contraindications, washing of the personnel in a bath, determining the timing, place and procedure for vaccinations.

169. Persons with higher and secondary medical education, trained in the rules of vaccination techniques, in receiving emergency care in case of post-vaccination reactions and complications, who have permission to carry out vaccinations, are allowed to carry out preventive vaccinations.

170. Each vaccinated person is under medical supervision within 30 minutes after immunization. If signs of shock appear during this period, anti-shock measures shall be taken to the vaccinated.

171. The results of immunization shall be entered in the medical books and vaccination cards of military personnel: the date of vaccination, name, batch number and vaccine dose, reaction to vaccination and signature of a doctor (paramedic). The head of the military-medical service of the unit reports on the results of vaccination of personnel to the commander and in writing to the senior medical chief and to the SEC, the report indicates the percentage of coverage of military personnel with vaccinations, the number and nature of vaccine complications, and the results of recording the response to vaccinations.

172. Emergency prevention involves the use of antibiotics, vaccines, sera, bacteriophages, chemotherapy drugs, immunoglobulins, interferons and other agents to prevent the risk of personnel contracting infectious diseases.

173. Vaccines and toxoids are used for emergency prevention of influenza, measles, mumps, diphtheria, meningococcal infection, tetanus, botulism, wound infections and rabies.

Immunoglobulins (globulins) are used to prevent: measles, smallpox, influenza, whooping cough, meningococcal infection, rabies, tick-borne encephalitis, viral hepatitis, poliomyelitis and anthrax.

Bacteriophages are prescribed for emergency prevention and treatment of typhoid fever, paratyphoid fever, cholera, dysentery, proteus and intestinal coli infection.

174. The decision on the massive use of emergency prophylaxis in difficult epidemic situations shall be taken by the military-medical service (department) of the branches, combat arms, regional commands, after agreement with the MMMD of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

The use of emergency prophylaxis for individuals or small groups of military personnel is determined by the head of the military-medical service of the unit in agreement with the specialists of sanitary-epidemiological and treatment-and-prophylactic institutions.

On the use of emergency prophylaxis, notes are made in the medical books and vaccination cards of military personnel indicating the date, name, dose of the drug and for what purposes these remedies were used.

175. Preparations for immuno- and emergency prophylaxis are kept in pharmacies, in medical warehouses in compliance with the established storage conditions. During their transportation, the "cold chain" rule is observed.

176. Laboratory researches include sanitary and hygienic, microbiological, serological, parasitological, zooentomological, immunochemical, physical and other methods. They are carried out in a planned manner and according to epidemic indications.

177. The head of the military-medical service of the unit, together with the logistic service, plans to conduct laboratory tests in advance, coordinating the timing and procedure for the delivery of material with the specialists of the sanitary-epidemiological institution (subdivision). Such researches include: studies of water, washings from objects in the canteen, bacteriological control of quality of disinfection and sterilization, preventive examinations of food workers, water supply workers and those who have recovered from infectious diseases.

In the absence of the SEC subdivisions in the area where the military unit (institution) is located, laboratory tests are carried out in the territorial centers of sanitary-epidemiological expertise on a contractual basis.

Paragraph 12. Features of sanitary-antiepidemic and sanitary-prophylactic measures for certain infectious diseases (infections relevant to the troops)

178. Sanitary-antiepidemic and sanitary-prophylactic measures for infections relevant to the troops are carried out by the military-medical service.

179. Sanitary-epidemiological control over the morbidity of personnel with acute respiratory viral infections (influenza-like diseases, severe acute respiratory infections (hereinafter - ARI)), influenza and their complications (pneumonia) is carried out in the form of monitoring throughout the year and includes sanitary-antiepidemic and sanitary-preventive measures.

The main measures to prevent the massive spread of influenza and other ARIs among personnel shall be active detection and immediate isolation of patients, sanitary supervision over the placement of personnel, medical control over the implementation of hardening and restorative measures, immunization of personnel (in case of influenza).

Servicemen arriving in a unit from areas affected by influenza shall be subject to enhanced medical supervision for 3 calendar days.

Regular sanitary and educational work is organized among the personnel about measures to prevent and combat influenza and SARS, especially among the young recruits who have arrived at the military unit.

In military units and institutions, a daily record of cases of ARI, tonsillitis, influenza and their complications (pneumonia), as well as deaths associated with them, is kept on a daily basis, which is daily transferred to the SEC.

Chapter 5. The procedure for the supply of medicines and medical devices

180. The supply of medicines and medical devices (hereinafter- medical equipment) includes a complex of organizational-planned, production, operational, control measures carried out in order to timely and high-quality implementation of preventive, therapeutic, health-improving, rehabilitation medical measures, as well as maintaining combat and mobilization readiness of the military-medical service of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

181. The provision of troops with medical equipment is carried out in a centralized and decentralized manner through procurement at the expense of budgetary funds allocated according to the estimates of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan.

182. The provision of troops with medical equipment is carried out within the limits of budgetary funds allocated for these purposes.

183. The main measures for organizing the provision of medical equipment to a military unit and an institution are reflected in the annual plan.

184. The provision of troops with medical equipment is carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan, regulatory legal acts and official documents of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan.

185. Centralized provision of medical equipment to military units and institutions is carried out through medical supply institutions (medical warehouses, a base (separate department) for storing medical equipment and apparatus).

186. Military units and institutions (subdivisions), where the staff does not provide for pharmacies, are attached to military-medical institutions (medical subdivisions) in order to provide medical supplies by the order of the head of the garrison, commander of the regional command and branches of the armed forces equal to them and higher on the territorial principle, as agreed by the MMMD.

187. Distribution plans for the issuance of medical equipment from medical supply institutions (medical warehouses, a base (separate department) for storing medical equipment and apparatus), as well as from a military-medical institution, are formed in the MMMD in accordance with the submitted applications from military units and institutions.

The distribution of medicines and medical devices, including the superfluous ones, between military units and institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, which are not connected in the order of subordination, is carried out by the MMMD.

188. Plans for the distribution of medicines and medical devices within subordinate military units and institutions are carried out by the medical department (department, service) of the branches, combat arms, regional commands with simultaneous notification of the MMMD.

189. Medical equipment means:

1) medicinal product;

2) medical devices, which includes devices of medical purpose and medical apparatus;

3) consumables for medical devices;

4) a component of a medical device;

5) mobile medical complexes.

190. According to the order of use, medical equipment is subdivided into medical equipment for military purposes, special purposes and general purposes.

191. Medical equipment for military purposes includes medicines and medical devices used primarily in the conduct of hostilities for the provision of medical assistance to those affected by ionizing radiation and chemical warfare agents, as well as for pain relief in case of wounds and burns.

192. Medical equipment for special purposes includes vital and essential medicines and medical devices used to provide medical care to the wounded and sick in life-threatening conditions.

193. Medical equipment for general purposes includes medicines and medical devices used by the military- medical service of the Armed Forces to solve the tasks facing it, with the exception of medical equipment for military and special purposes.

194. Medical equipment in relation to the staff and timesheets to the staff of military units is subdivided into service equipment - accepted for supply of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, included in the supply standards (stocks), staffs and timesheets to them, and non-service equipment - not included in the supply (stocks) standards, staffs and timesheets to them, but used in the conduct of preventive, therapeutic, health-improving, rehabilitation and other medical measures.

195. Medical equipment for its intended purpose is subdivided into medical equipment of current support, used in peacetime to carry out preventive, curative, recreational, rehabilitation and other medical measures in the conditions of daily activities, and medical equipment of emergency supplies, accumulated and kept in peacetime to provide mobilization deployment or transfer of troops (forces) to the staffs (organization) of wartime, rendering medical assistance to the wounded and sick during the conduct of hostilities in the initial period of the conflict.

196. According to the useful life, medical property is subdivided into fixed assets (inventory) and material stocks (expendable).

Fixed assets (inventory medical property) include material objects of property, regardless of their value, with a period of use over 12 months.

Material stocks (expendable medical equipment) include medical equipment used for a period not exceeding 12 months, regardless of its value.

Fixed assets (inventory medical equipment) are subdivided into the following categories according to the quality (technical) condition:

first category – new, not in use, new, not in use, with a shelf life of up to 5 years, technically serviceable;

the second category is suitable, used or in operation, suitable for the use for its intended purpose, out of repair or requiring current repairs, used or new with a shelf life of 5 to 10 years, as well as repaired, technically serviceable;

the third category - those requiring medium repair, requiring medium repair, or new with a shelf life of 10 to 15 years;

the fourth category - those requiring major repairs, it includes only medical equipment, blocks, units that are complex in design, requiring medium repair or new ones with a shelf life of more than 15 years;

the fifth category (subject to writing off) - unfit for further use for its intended purpose, the repair of which is impossible due to its technical condition or economically inexpedient; unusable, restoration that is impossible or impractical.

197. Material stocks (expendable medical equipment) are subdivided according to their quality condition into usable and unusable for their intended purpose.

198. Accumulation, storage, maintenance, use of inviolable stocks of medical equipment in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan is carried out in accordance with the objectives of the mobilization deployment.

199. According to the peculiarities of accumulation and maintenance in inviolable stocks, medical equipment is subdivided into medical equipment stored in stocks, dual-use medical equipment and medical equipment subject to replenishment during a special period.

200. Medical equipment stored in stocks includes medical equipment, the established expiration dates of which allow it to be stored in inviolable stocks for at least two years, the volume of accumulation - to periodically refresh it at the expense of all available resources of medical equipment, the storage of which does not require special conditions.

201. Dual-use medical equipment includes medical devices produced according to unified requirements for use in medical practice in peacetime and wartime, used in daily activities in peacetime and credited to the security of military units during the mobilization deployment or transfer of military units to the staffs (organizations) of wartime.

202. Medical equipment subject to replenishment during a special period include medicines and medical devices with established shelf life of up to two years, the volumes of accumulation of which in inviolable reserves exceeds the needs of the military-medical service of military units in peacetime.

203. The turnover of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors, as well as measures to counteract their illegal turnover in order to protect the health of citizens, state and public security, in military units and institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, shall be carried out in accordance with the current legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of counteracting against illegal traffic in narcotic drugs, psychotropic substances and precursors.

204. The procedure for the use of narcotic drugs and psychotropic substances by military units of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan when participating in armed conflicts, operational combat activities, and the performance of combat missions shall be determined by the conditions for fulfilling the assigned tasks.

205. The provision of military units and institutions with immunobiological medicines intended for the prevention of diseases shall be carried out through the SEC. Medical immunobiological preparations intended for immunization of diseases are demanded by military units and institutions based on actual needs and seasonal morbidity, based on the number of military personnel subject to immunization.

206. When planning the measures of daily activities, the staffing (timetable) and actual need for medical equipment shall be determined.

207. Determination of the staffing (timetable) need for medical equipment shall be made on the basis of the staffs and timesheets for the staffs of military units and institutions, as well as the norms for the supply of medical equipment and property of military units, military-medical institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, approved by order of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan dated October 28, 2015 № 609 (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts № 12831).

208. In military-medical institutions, when determining the staff (timetable) need for medical equipment, the staff (timetable) need of military units assigned to medical supplies in accordance with the territorial system of medical support shall be taken into account.

209. Determination of the actual need for medical equipment in a military unit and institution shall be carried out taking into account:

1) average consumption for previous years;

2) planned preventive, curative, health-improving, rehabilitation and other medical measures;

3) the balance at the end of the reporting period;

4) the technical (quality) state of medical equipment;

5) the level and structure of the morbidity of military personnel.

210. The military unit in a planned manner claims medical equipment once a year according to the established reporting and application documents.

211. A list of medical devices is attached to the reporting and application documents, requiring preliminary preparation of premises for installation with the implementation of repair and construction works, as well as commissioning by suppliers.

212. Determination of the need for medical equipment is carried out with obligatory participation of specialized specialists of military-medical (medical) units.

213. Specialized specialists of military-medical (medical) units shall agree on the nomenclature and quantity of medical equipment claimed in a centralized manner, priority areas for the use of funds in decentralized procurement of medical equipment, requirements for the quality and medical-technical characteristics of medical equipment. The approval sheet for the need for medical equipment shall be signed by specialized specialists and attached to the set of reporting and application documents.

214. Medical equipment is claimed in a planned manner once a year according to the reporting and application documents for:

1) ensuring the measures of daily activities (current provision);

2) accumulation, replenishment of defecation, refreshment and replacement of inviolable stocks of medical equipment.

215. Claiming of medical property of the current supply in a planned manner shall be carried out according to the report-application. The names of medical equipment items, their units of measurement are indicated in the application report in accordance with the supply standards.

216. Simultaneously with the application report, an explanatory note is submitted, and military-medical institutions shall also submit an agreement sheet signed by specialized specialists.

217. The explanatory note to the application report indicates:

1) postal and bank details;

2) work and mobile phones of medical supply specialists;

3) name of the railway station for the supply of containers, wagon consignments, shipments at freight and passenger speeds;

4) the number of personnel of a military unit and institution;

5) the number of personnel of a military unit and institution attached to the military unit and institution for medical support;

6) the number of full-time and deployed beds, the presence of full-time special departments and offices, the number and qualifications of medical personnel;

7) the numbers and the number of norms, according to which the service requirement for medical equipment is calculated;

8) a list of medical equipment, claimed in quantities exceeding the service requirement, and the reasons for the excess demand, as well as property that was not included in the application report;

9) information on the results of economical and rational use of medical equipment;

10) information on shortages, theft and damage to medical property, as well as the reasons for their occurrence;

11) the results of implementation of measures to ensure the safety of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors, information about their theft and causes of occurrence;

12) information on the availability of medical supply units;

13) information on the availability and improvement of medical supply personnel;

14) justification for writing off medical equipment that has not served the established terms of service;

15) the procedure for maintenance and repair of medical equipment;

16) the results of decentralized procurement of medical equipment;

17) information on the provision of medical equipment;

18) the primary needs of a military unit (institution) in medical equipment.

218. The report-application of a military medical institution and a military unit includes medical equipment for military units and institutions attached to medical supplies.

219. Unscheduled reclamation of medical equipment shall be carried out in cases of impossibility to satisfy the arisen need at the expense of stocks of medical equipment of current support:

1) for provision of new formations;

2) when changing the organizational and staff structure with an increase in the number of personnel, the number of beds and functional units;

3) for ensuring medical measures in the elimination of medical and sanitary consequences of emergencies, natural disasters and catastrophes;

4) with a sharp deterioration in the sanitary-epidemic situation in the areas of deployment of troops (forces) and the need to carry out anti-epidemic (preventive) and other medical measures;

5) to provide special (unscheduled) command assignments.

220. An application for unscheduled reclamation of medical equipment shall be drawn up in the form of a report-application with filling in all the established columns. An explanatory note with a detailed justification of the reasons for the unscheduled reclamation of medical equipment shall be attached to the application for unscheduled reclamation of medical equipment. The application and the explanatory note shall be signed by the commander of the military unit and the head of the military-medical service of a military unit and institution.

221. Unjustified reclamation of medical equipment in excess of the established norms shall not be allowed.

222. The acceptance of medical equipment in a military unit and institution from suppliers of medical equipment, other military units and institutions shall be carried out by the commission by filling out the relevant acceptance certificate.

223. Subject-quantitative accounting of medical equipment is maintained in medical units. In the department (branch) of medical supplies, the pharmacy of the military unit, the subject-quantitative accounting of medical equipment is conducted as a whole for the military unit and institution and for each medical unit.

224. In the medical department (branch, service) of the branches, combat arms, regional commands, subject-quantitative accounting of medical equipment is kept for subordinate military units and institutions (if there is a full-time specialist on the issues of organization the supply of medical equipment).

225. In military-medical institutions (medical subdivisions), accounting of medical equipment of current support and emergency supplies is kept separately.

226. Storage of medical equipment consists in systematic work to ensure its safety in quantitative and qualitative terms, keeping it in readiness for timely delivery (shipment) and use for its intended purpose.

227. The safety of medical equipment is ensured by:

1) availability, condition and equipment of storage places;

2) systematization and placement of medical equipment;

3) knowledge of the military-medical service and, within the limits of their functional duties of properties of the stored medical equipment, the procedure for control its quality condition by officials;

4) compliance with the storage conditions established in the regulatory (normative and technical) documentation of the organization-manufacturer;

5) timely conduct of inspections, analyzes, tests, maintenance, conservation (re-preservation) and refreshment;

6) keeping records and conducting control measures;

7) compliance with the rules for fire safety and sanitary-hygienic regime.

228. The readiness of medical equipment for timely delivery (shipment) is ensured by:

1) the presence and maintenance of access roads to the places of storage of property;

2) rational placement of medical equipment;

3) the use of means of automation and mechanization of labor-intensive production processes;

4) knowledge of the nomenclature of stored medical equipment, its location by officials;

5) the development and use of practical skills when performing loading and unloading operations for various types of transport;

6) the availability and maintenance of mechanization means in readiness for use.

229. The release of medical equipment and its movement between military units and institutions that are part of the types, combat arms and regional command, as well as structural subdivisions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be carried out on the basis of primary accounting documents drawn up in the corresponding types, combat arms and regional commands, structural divisions of the Armed Forces of the RK.

230. The release of medical equipment to military units, institutions and subdivisions assigned to medical supplies shall be carried out on the basis of primary registration documents drawn up in the given military unit and institution.

231. The release of medical equipment to military units (subdivisions) that are part of the formation shall be carried out on the basis of primary registration documents signed by the relevant officials.

232. The transfer of medical equipment from one functional subdivision of a military unit to another shall be carried out on the basis of primary registration documents signed by the commander of the military unit and the person responsible for providing medical equipment to the military unit.

233. The release (issue) of narcotic drugs, psychotropic substances and precursors, as well as ethyl alcohol in military units shall be drawn up by separate prescriptions or invoices, which are endorsed by the commander of the military unit.

234. For the provision of medical assistance on an outpatient basis, medicines and other expendable medical equipment are dispensed to the patient from the pharmacy of the unit (military unit) according to a prescription issued by the doctor of the unit (military unit). According to a prescription issued by a doctor of another unit (military unit), medicines and other expendable medical equipment are dispensed with a visa:

1) in the unit (military unit) – of the head of the military-medical service;

2) in a military-medical organization – of the deputy head of the organization for the medical part.

235. In emergency cases, medical equipment is released on the basis of a telegram (telephone messages) from a higher military command and control body with the subsequent mandatory confirmation of the release of medical property by primary accounting documents.

236. In the event of emergencies and the absence of communication with the higher authority of the military command, the head of the military-medical institution independently decides on the release of medical equipment, which is immediately reported on command when communication is restored. This decision is confirmed by primary accounting documents drawn up in the prescribed manner.

237. For newly built and reconstructed objects of the military-medical service, medical technology and equipment are supplied by construction organizations. The medical and technical assignment for equipping the military-medical service facilities under construction or being reconstructed with medical devices and equipment shall be developed by the higher military command body.

238. Manuals, methodological aids, recommendations, instructions and other medical literature supplied to a military unit shall be strictly registered in a pharmacy along with medical inventory and issued by issuance cards (except for publications intended to promote hygienic knowledge and a healthy lifestyle).

Chapter 6. The procedure for carrying out the expertise in the field of healthcare

239. The following types of expertise in the field of healthcare are carried out in military-medical units:

expertise of temporary disability;

military-medical expertise;

forensic, forensic-psychiatric examination;

sanitary and epidemiological expertise.

240. The expertise of temporary disability of servicemen in military-medical units provides for temporary exemption from military service duties, or partial or complete exemption from trainings and works for more than six days in accordance with paragraph 322 of the CIS.

The provision of temporary exemption from the performance of military service duties, or partial or complete exemption from classes and works due to illness for a longer period shall be carried out in accordance with the Rules for military- medical expertise.

241. The expertise of temporary disability of the attached contingent (except for military personnel) in military-medical subdivisions shall be carried out in accordance with the order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated November 18, 2020 № KR HM-198/2020 "On approval of the rules for conducting the expertise of temporary disability, as well as issuing a sheet or a certificate of temporary disability ”(registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 21660).

242. In the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, a military-medical expertise is carried out to determine:

1) the category of fitness of citizens for military service, as well as for military training or for accounting purposes for health reasons;

2) the causal relationship of diseases, injuries (wounds, traumas, contusions) (hereinafter - injuries) and death (death) among citizens in connection with the passage (performance of duties) by them of military service, service in military trainings;

3) the severity of injuries that did not entail disability received by military personnel in the performance of military service duties;

4) psychophysiological qualities of the personality of citizens entering the state aviation and aviation personnel.

The procedure for conducting military-medical expertise, as well as the composition and powers of the military-medical expertise commission shall be determined by the Rules for military-medical expertise.

243. Forensic medical and forensic psychiatric expertises in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be carried out in military-medical units that have a corresponding subdivision (laboratory, office).

When conducting a forensic medical, forensic psychiatric expertise, the military-medical unit is guided by the procedure for organizing the indicated types of forensic expertise and conducting forensic-expert researches established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on forensic-expert activity.

244. Sanitary-epidemiological institutions carry out a complex of organoleptic, sanitary-hygienic, epidemiological, microbiological, virological, parasitological, sanitary-chemical, biochemical, toxicological, radiological, radiometric, dosimetric measurements of physical factors, other studies, as well as expertise of projects in order to assess compliance of projects, products, military facilities with regulatory legal acts in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population and hygienic standards.

When conducting a sanitary-epidemiological expertise, sanitary and epidemiological institutions are guided by the current legislation in the field of sanitary-epidemiological welfare of the population.

Chapter 7. Organization of scientific-methodological developments and training on military medicine

245. Scientific developments on military medicine are carried out by specialists of military-medical units in accordance with the current legislation of the Republic of Kazakhstan.

246. Methodological developments (recommendations, manuals) on military medicine are carried out in accordance with the annual plan developed by the MMMD, which specifies the topic, deadline, and executor of the methodological development (recommendations, manuals).

Projects of methodological developments on military medicine are considered and agreed upon by specialized specialists, and approved by the head of the MMMD, which are used in the work of military-medical units for leadership and work.

247. Training of medical and pharmaceutical personnel of military-medical (medical) units includes:

postgraduate medical and pharmaceutical education: residency, magistracy and doctoral studies;

obtaining an additional volume of knowledge and skills through additional and non-formal education by specialists;

combat training in the training system of military-medical units;

hospital medical conferences.

248. Postgraduate medical and pharmaceutical education (residency, magistracy and doctoral studies) of medical and pharmaceutical personnel of military-medical (medical) units is carried out in organizations of medical and pharmaceutical education and at medical and pharmaceutical faculties of educational organizations that implement postgraduate education programs in accordance with the legislation of the Republic Kazakhstan.

249. Sending to foreign military educational institutions for training in programs of postgraduate medical and pharmaceutical education is carried out in accordance with the order of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan dated July 20, 2017 № 371 “On approval of the Rules for the selection of military personnel of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan for training in foreign military educational institutions "(Registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 15539).

250. Additional and non-formal education of medical and pharmaceutical personnel of military-medical (medical) units is organized:

in organizations implementing programs of additional and non-formal medical and pharmaceutical education, subordinate to the Ministry of Defence on a gratuitous basis;

in other organizations implementing programs of additional and non-formal medical and pharmaceutical education at the expense of money allocated from the budget for these purposes, as well as at the expense of their own funds and other funds not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

251. Internship of medical and pharmaceutical personnel of military-medical (medical) units is organized by sending specialists to military hospitals (infirmaries), as well as to national and scientific centers, scientific-research institutes, clinical bases, clinics of educational organizations.

Internship of medical and pharmaceutical personnel of military-medical (medical) units is carried out by working secondment (up to ten days) or by bringing on duty of doctors of a medical company (platoon, departments) and a medical center of a military unit (subdivision) and institution, a military clinic, a laboratory of aviation medicine to military hospitals (infirmaries).

The internship is organized by the head of a military hospital (infirmary) as agreed by the commanders (chiefs) of military units (subdivisions) and institutions, taking into account the territorial principle that does not require travel expenses.

The internship involves medical personnel who have a specialist certificate confirming their readiness for clinical practice (work with patients).

Each case of involving medical personnel for internships is formalized by the order of the commander (chief) of a military unit (subdivision) and institution, as well as the head of a military hospital (infirmary).

252. The planning of additional and non-formal education of medical and pharmaceutical personnel of military-medical (medical) units is carried out by the MMMD on the basis of applications received from military units and institutions.

Sending of medical and pharmaceutical personnel to foreign military educational institutions for training in programs of additional and non-formal education shall be carried out within the framework of an agreement (agreement, contract) signed between the parties.

253. Combat training of medical and pharmaceutical personnel is organized by the respective commanders and chiefs in accordance with combat training programs developed by medical command units for subordinate military units and institutions.

254. Hospital medical conferences are organized and held at least once a quarter by the head of the military hospital (infirmary) in order to summarize the medical support of the assigned contingent, discuss and analyze defects in the provision of medical care, as well as inform the medical staff about new achievements in medical science and clinical practice.

255. Military-medical training of servicemen (not medical personnel) of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan is organized by commanders of subdivisions in classrooms equipped with stands and visual aids in accordance with the topic, as well as with special equipment and training equipment.

256. Military-medical training is carried out by medical or non-medical (trained) personnel in accordance with the combat training program of a military unit (subdivision) and institution.

257. Military-medical training includes:

1) teaching the rules and techniques of first aid (restoration of cardiac activity and breathing; stopping bleeding; immobilization in case of fractures, applying bandages and dressings to wounds, including burns), instilling skills in their conduct;

2) teaching the rules of using a first aid kit, as well as the use of available tools for first aid;

3) teaching the rules and techniques of tracing, extracting from military equipment and hard-to-reach places, carrying and transporting the wounded and injured and instilling skills in carrying out these activities;

4) teaching the rules of behavior and preventive measures in conditions of contamination with radioactive, toxic substances and bacterial agents, including the methods and rules for conducting partial sanitization.

These issues are common to all servicemen of military units and institutions, are studied with varying degrees of detail, taking into account the specific features of the tasks performed and the conditions of training and combat activities.

258. Preparation of certified trainers for training personnel in first aid skills shall be carried out in accordance with the order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated October 19, 2020 № KR HM-138/2020 "On approval of the rules for teaching citizens of the Republic of Kazakhstan first aid skills, as well as the list of emergency and urgent conditions in which first aid is provided ”(registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 21464).

	Appendix 1 to the Rules for military- medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan
	Form

Corner seal of a military

unit and institution

To the chief (commander) ____________________________ (name of military- medical institution is indicated)

Referral to inpatient treatment

1. Referred for inpatient treatment ______________________________________________

__________________________________________________________________________

(indicate the name of the profile department where treatment is planned)

2. Surname, name, patronymic (if any) __________________________________________

3. Individual identification number ____________________________________

4. Military rank _____________________________________________________________

5. Date of birth _____________________________________________________________

6. Military unit and institution _________________________________________________

7. Position _________________________________________________________________

8. Preliminary diagnosis ______________________________________________________

__________________________________________________________________________

9. Date of referral ___________________________________________________________

10. Information about the preliminary agreement of hospitalization ____________________

__________________________________________________________________________

Commander (chief) _________________________________________________________

(military rank, signature, initials of name, surname)

Chief of the military-medical service (doctor, paramedic, nurse)

________________________

(military unit and institution)

__________________________________________________________________________

(military rank, signature, initials of name, surname)

S.P.

(official seal

of military unit

and institution)

Appendix 2 to the Rules for military- medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

Medical indications for providing sanatorium-resort treatment to military personnel

1. Diseases of the blood, blood-forming organs and certain disorders involving the immune mechanism:

hemolytic anemias with a long-term positive effect of treatment;

anemia associated with nutrition (iron deficiency, vitamin B12-deficiency, folic acid deficiency and others) of moderate, severe degree with insufficient treatment effectiveness;

thrombocytopathy, coagulopathy with a long-term positive effect of treatment without thrombosis, hemorrhagic manifestations;

conditions after non-systemic blood diseases after completion of the full course of therapy;

conditions after splenectomy;

blood clotting disorders, purpura and other hemorrhagic conditions (von Willebrand disease, Schönlein-Henoch disease and others) in remission.

2. Diseases of the endocrine system, eating disorders and metabolic disorders:

euthyroid goiter of I - II degree;

mild reversible forms of diffuse toxic goiter;

condition after medical procedures on the endocrine gland with clinical and hormonal compensation;

type 2 diabetes mellitus, in which the glycemia during the day does not exceed 8.9 mmol/liter and (or) glycosylated hemoglobin is equal to or less than 7.5 percent, in the absence of late complications;

chronic fibrous and autoimmune thyroiditis without dysfunction of the thyroid gland.

3. Mental and behavioral disorders:

asthenic disorders resulting from an acute somatic illness or neurotic disorder.

4. Diseases of the nervous system:

residual effects after suffering tick-borne, post-influenza, vaccine, rheumatic and other forms of encephalitis, consequences and residual effects of damage to the central nervous system with minor symptoms of asthenization, vegetative-vascular instability and individual persistent scattered organic signs;

stage I discirculatory encephalopathy;

rare transient disorders of cerebral circulation (transient cerebral ischemia, hypertensive cerebral crises) accompanied by unstable focal symptoms from the central nervous system without dysfunction;

initial manifestations of cerebrovascular insufficiency;

various forms of migraine without frequent attacks;

long-term consequences of brain or spinal cord injuries;

primary and secondary lesions of individual cranial nerves, nerve roots and plexuses, polyneuropathy and other lesions of the peripheral nervous system (with rare exacerbations, moderate (minor) limb dysfunction or residual manifestations);

the consequences of trauma to the cranial and peripheral nerves (with minor dysfunction of the limbs or residual manifestations);

conditions after acute infectious, parasitic and other diseases, intoxication lesions and injuries of the nervous system, as well as acute vascular diseases of the brain or spinal cord not earlier than 2 months later.

5. Diseases of the eye and adnexa:

primary glaucoma in the initial stage, with a normal level of intraocular pressure (with the conclusion of an ophthalmologist);

conditions after undergoing reconstructive operations for severe wounds, contusions and burns of the eyes;

conditions after optical reconstruction operations not earlier than a month later;

consequences of retinal detachment (rupture) of the retina of traumatic etiology, diseases of the retina of a dystrophic nature, partial atrophy of the optic nerve with a non-progressive and compensated state of visual function.

6. Diseases of the ear and mastoid process:

condition after a radical operation on the ear performed 6 or more months ago with complete epidermisation of the postoperative cavity;

persistent hearing loss during the perception of whispering speech by at least 1 meter;

the consequences of the transferred barotrauma.

7. Diseases of the circulatory system:

conditions after non-rheumatic myocarditis at the end of acute events in the stage of stable remission with CHF not higher than I FC ;

condition after successful ablation (radiofrequency and other) in the next 2 years after the operation;

stable angina pectoris with rare attacks with significant physical exertion, with CHF not higher than I FC, without disturbances in heart rhythm and conduction;

condition after undergoing coronary angioplasty (stenting) with CHF not higher than I FC;

arterial hypertension of I - II degrees in the absence of clinically manifest cardiovascular or renal disease (CKD stage 3 and higher), without pronounced disorders of heart rhythm and conduction;

chronic hemorrhoids stage II (not higher), as well as the condition after surgical treatment of hemorrhoids in the next 2 years after surgery;

obliterating endarteritis, thromboangiitis, atherosclerosis of the vessels of the lower extremities, stage I;

chronic venous diseases C2-C3 (CEAP classification);

elephantiasis not higher than II degree;

condition after operations on the main and peripheral vessels without circulatory disorders (in the next 2 years after the operation).

8. Diseases of the respiratory system:

chronic non-suppurative diseases of the paranasal sinuses (catarrhal, serous, vasomotor and other non-suppurative forms of sinusitis) without signs of dystrophy of the tissues of the upper respiratory tract, without frequent exacerbations, as well as hyperplastic sinusitis and cysts of the maxillary sinuses;

pollinosis with predominant manifestations of respiratory allergosis in the remission phase;

chronic bronchitis in the phase of remission without bronchiectasis with respiratory failure not higher than I degree;

bronchial asthma mild persistent and intermittent;

state after pneumonia in severe or complicated or prolonged course with respiratory failure not higher than I degree (within a year after recovery);

state after surgery on the bronchopulmonary apparatus for a disease (trauma, wounds), with a strengthened postoperative scar, with respiratory failure not higher than I degree (in the next 2 years after the operation).

9. Diseases of the digestive system:

gastroesophageal reflux disease not higher than stage III without exacerbation;

chronic recurrent nonspecific ulcerative colitis without exacerbation;

chronic paraproctitis, proceeding without exacerbation;

peptic ulcer of the stomach or duodenum, in the phase of remission or damping exacerbation without disturbing the motor function of the stomach, a tendency to bleeding, penetration and malignancy;

chronic gastritis with frequent exacerbations, in the phase of remission;

chronic cholecystitis with frequent exacerbations that do not require hospital treatment, in remission;

cholelithiasis without exacerbation, with the exception of forms requiring surgical intervention (multiple or large single calculi, obstruction of the biliary tract);

chronic pancreatitis in a compensated stage without exacerbation;

chronic hepatitis without impaired liver function and (or) with its minimal activity;

state after acute viral hepatitis in the presence of residual effects;

state after surgery on the abdominal organs for a disease (trauma, wounds), with a strengthened postoperative scar, without pronounced functional impairment (in the next 2 years after the operation).

10. Diseases of the skin and subcutaneous tissue:

widespread psoriasis in stationary and regressive stages;

recurrent limited forms of eczema or psoriasis without exacerbation;

recurrent urticaria and (or) erythema without exacerbation.

11. Diseases of the musculoskeletal system and connective tissue:

infectious arthropathies, inflammatory polyarthropathies and other inflammatory spondylopathies (with rare exacerbations) in remission;

osteomyelitis with rare exacerbations in the absence of sequestral cavities and sequesters;

habitual dislocation, instability of large joints;

osteoarthritis of large joints;

chronic synovitis and bursitis of various localization, tendovaginitis, periodically exacerbated and secondary synovitis;

inflammatory diseases of muscles, tendons, fascia and neuromyositis of various localization;

periodically exacerbating muscle lesions (infectious, toxic and traumatic origin);

osteochondrosis of the spine with and without secondary neurological disorders (in the presence of an exacerbation in the previous 2 years);

spondylosis, spondyloarthrosis, interspinous arthrosis, without sharp restrictions on the mobility of the spine, accompanied by local and reflected syndromes;

consequences of spinal fractures;

consequences of fractures of the bones of the trunk and limbs with delayed consolidation;

condition after surgery for post-traumatic limb deformities;

post-traumatic (post-burn) contractures, including those after reconstructive operations.

12. Diseases of the genitourinary system:

condition after suffering acute glomerular (tubulointerstitial) kidney disease (in the next 2 years after recovery);

chronic kidney disease with little or no dysfunction;

chronic pyelonephritis without exacerbation;

urolithiasis disease;

chronic prostatitis, orchiepididymitis in remission (in the presence of an exacerbation in the previous 2 years);

state after surgical treatment of urolithiasis not earlier than 3 months after the removal of calculi.

inflammatory diseases of the female genital organs with minor (moderate) clinical manifestations in remission (in the presence of an exacerbation in the previous 2 years);

endometriosis with clinical manifestations (stages I-III) in remission (in the presence of exacerbation in the previous 2 years);

violations of ovarian-menstrual function (amenorrhea, menorrhagia, hypomenorrhea, algomenorrhea);

infertility (first 3 years after diagnosis);

condition after surgical treatment of diseases of the female genital organs (in the next 2 years after the operation).

13. Other indications:

consequences of poisoning with drugs, rocket fuel components, other toxic substances;

acute or chronic exposure to electromagnetic fields, laser and (or) ionizing radiation;

consequences of unfavorable flight factors (for pilots, navigators and flight crew members);

upon return from a peacekeeping operation (within a year after return).

	Appendix 3 to the Rules for military- medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan
	Form

Corner seal of a military

unit and institution

Referral to sanatorium-resort treatment

1. Referred to ______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

(indicate the name of sanatorium-resort organization)

2. Surname, name, patronymic (if any) ___________________________________________

3. Individual identification number ______________________________________________

4. Military rank _____________________________________________________________

5. Date of birth ______________________________________________________________

6. Length of service (for persons dismissed from military service) ______________________

7. Military unit and institution __________________________________________________

8. Indications for sanatorium-resort treatment ______________________________________

__________________________________________________________________________

9. Date of arrival at the sanatorium ______________________________________________

Commander (chief) __________________________________________________________

(military rank, signature, initials of name and surname)

S.P.

(official seal of

military unit and

institution)

Appendix 4 to the Rules for military medical (medical) support in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

General contraindications for referral to sanatorium-resort treatment

1. Frequent or profuse bleeding of various origins, severe anemia with hemoglobin levels less than 80 g/l.

2. Frequent generalized convulsions of various etiologies.

3. Acute infectious diseases.

4. Active stage of all forms of tuberculosis.

5. Malignant neoplasms (stages III-IV).

6. Lack of respiratory function more than III degree.

7. Febrile fever or subfebrile fever of unknown origin.

8. Presence of complex concomitant diseases.

9. Diseases in the stage of decompensation, namely, uncorrectable metabolic diseases (diabetes mellitus, myxedema, thyrotoxicosis and others), functional liver and pancreatic insufficiency of the III degree.

10. Sexually transmitted diseases (syphilis, gonorrhea, trichomoniasis and others).

11. Purulent skin diseases, contagious skin diseases (scabies, fungal diseases and others).

12. Mental and behavioral disorders - psychopathological conditions that require hospital treatment.

13. Complicated heart rhythm disturbances, HF according to FC IV according to NYHA classification.

14. Various purulent (pulmonary) diseases, with significant intoxication.

15. Echinococcus of any localization and other parasites.

16. Acute osteomyelitis.

17. Acute deep vein thrombosis.

18. In the presence of other concomitant diseases that prevent active participation in the rehabilitation program for 2-3 hours a day

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2020 жылғы 22 желтоқсандағы № 723 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 22 желтоқсанда № 21873 болып тіркелді.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы Кодексінің 11-бабы 1-тармағының 4) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.

2. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерінде медициналық көмек көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 29 қарашадағы № 978 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19675 болып тіркелген, 2019 жылғы 9 желтоқсанда Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас әскери-медициналық басқармасының бастығы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

5. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

6. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі

Н. Ермекбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау министрлігі

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2020 жылғы 22 желтоқсандағы № 723 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету Қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 11-бабы 1-тармағының 4) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде және әскери прокуратура органында әскери-медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру мен жүргізу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 04.01.2023 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:

1) әскери медицина – әскери-медициналық қызметтің ғылыми білім жүйесін (ғылыми-практикалық пәндер кешені) және практикалық қызметті білдіретін, бейбіт және соғыс уақытында әскерлерді, арнайы мемлекеттік ведомствалары және құқық қорғау органдарының бөлімшелерінің жан-жақты медициналық қамтамасыз етуді мақсат ететін медицина және денсаулық сақтау саласы;

2) әскери-дәрігерлік сараптама – Қазақстан Республикасының заңдылығымен қарастырылған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында оңтайлы жасақтау және медициналық қамтамасыз етуді жетілдіру мақсатында жүзеге асырылатын ғылыми, әдістемелік, ұйымдастыру және практикалық іс-шаралар кешенін білдіретін медициналық қызмет түрі;

3) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер – орталық атқарушы органдардың және өзге де орталық мемлекеттік органдардың және олардың аумақтық бөлімшелерінің құрылымдық бөлімшелері, сондай-ақ әскери-медициналық (медициналық) мекемелер (ұйымдар), әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді жүзеге асыратын өзге де бөлімшелер;

4) әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету – жеке құрамның жауынгерлік және еңбекке қабілетін қалпына келтіру мақсатында әскерлерде, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының бөлімшелері мен ведомстволарында әскери-медициналық (медициналық) көмекті ұйымдастыруды және көрсетуді, медициналық қарап-тексеру жүргізуді, санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылықты қамтамасыз етуді, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен жабдықтауды, денсаулық сақтау саласында сараптама жүргізуді, сондай-ақ әскери медицина бойынша ғылыми-әдістемелік әзірлемелерді және оқытып-үйретуді қамтитын іс-шаралар кешені;

5) әскери-медициналық қызметі – әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер жиынтығы, оларда Қазақстан Республикасының заңдарында осы органдардың әскери-медициналық (медициналық) қызметіне арналған әскери қызмет немесе мемлекеттік қызметтің ерекше түрі көзделген.

2-1. Әскери прокуратура органының әскери қызметшілерін әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. Қағида 2-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 04.01.2023 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етудің ұйымдастырылуы

3. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерінің құрылымы әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің қызметін ұйымдастыруды және үйлестіруді жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерден, сондай-ақ әскери-медициналық (медициналық) мекемелерден (ұйымдардан), әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді жүзеге асыратын өзге де бөлімшелерден тұрады.

4. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің қызметін ұйымдастыруды және үйлестіруді жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелер (бұдан әрі – басқарманың медициналық бөлімшелері):

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас әскери-медициналық басқармасы (бұдан әрі – БӘМБ);

әскер түрлерінің, әскер тектерінің, өңірлік қолбасшылықтардың медициналық басқармасы (бөлімдері, қызметтері);

әскери бөлімдер мен мекемелердің медицина қызметтері, әскери-медициналық (медициналық) мекемелерді басқару органдары және өзге де бөлімшелер.

5. Әскери-медициналық (медициналық) мекемелер, әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді жүзеге асыратын өзге де бөлімшелер:

әскери госпитальдар, әскери лазареттер, әскери емханалар, авиациялық медицина зертханасы;

санитариялық-эпидемиологиялық мекемелер (санитариялық-эпидемиологиялық орталық және олардың филиалдары);

медициналық жабдықтау мекемелері (медициналық қоймалар, медициналық мүлік пен техниканы сақтау базасы (оқшауланған бөлім);

арнайы әскери-медициналық мекемелер (штаттық әскери-дәрігерлік комиссия, әскери медицина орталығы);

әскери бөлімдер (бөлімшелер) мен мекемелердің медициналық роталары (взводтары, бөлімшелері) және медициналық пункттері.

6. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің қызметін ұйымдастыру мен үйлестіруді басқарманың медициналық бөлімшелері жүзеге асырады.

7. Басқарманың медициналық бөлімшелері өз қызметін "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының жалпыәскери жарғыларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 5 шілдедегі № 364 Жарлығына (бұдан әрі – жалпыәскери жарғы) сәйкес жүзеге асырады.

8. Басқарма медициналық бөлімшелерінің міндеттері әскерлердің оқу-жаттығу жауынгерлік даярлығы және тұрмыс жағдайыларымен, денсаулық жағдайымен, дене бітімінің дамуымен, әскери қызметшілердің ауру деңгейімен және сипатымен, әскерлер орналасқан аудандардың санитариялық-эпидемиологиялық жай-күйімен және климаттық-географиялық жағдайларымен айқындалады.

9. Басқарманың медициналық бөлімшелерінің негізгі міндеттеріне:

әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің күштері мен құралдарын тұрақты және тиімді басқару;

әскерлердің оқу-жаттығу жауынгерлік даярлығын медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру;

әскери-медициналық қызметінің күштері мен құралдарының жоғары жауынгерлік және жұмылдыру даярлығын қамтамасыз ету;

әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медициналық және фармацевтикалық мамандарын жауынгерлік және дипломнан кейінгі даярлауды ұйымдастыру;

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін (бұдан әрі – ҚР ҚК) дені сау контингентпен жасақтауды қамтамасыз ету;

әскери қызметшілердің денсаулығын сақтау және нығайту жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу;

әскерлердің санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету;

әскерлерді дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз ету;

әскери-медициналық даярлауды, гигиеналық біліктілікті, салауатты өмір салтын насихаттауды ұйымдастыру;

әскери медицина саласындағы ғылыми-әдістемелік әзірлемелерді ұйымдастыру жатады.

10. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің күштері мен құралдарын тұрақты және тиімді басқару:

дұрыс, толық және уақтылы ақпаратты үздіксіз жинауды, оны өңдеуді және талдауды;

медициналық қамтамасыз ету жөніндегі шешімдерді дайындауды және қабылдауды;

қабылданған шешімді іске асыру жөніндегі іс-шараларды жоспарлауды;

шешімдерді (оның ішінде оны іске асыру жоспарын) бағыныстыларға жеткізуді;

қабылданған шешімді іске асыруды (жоспарда көзделген жұмыстың орындалуын ұйымдастыруды);

шешімнің (жоспардың) іске асырылуын бақылауды;

медициналық қамтамасыз ету жай-күйін бағалауды қамтиды.

11. Бір гарнизон аумағында орналасқан әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер гарнизонның әскери-медициналық қызметін құрайды. Олардың әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету жөніндегі қызметін ұйымдастыруды және үйлестіруді гарнизон бастығының бұйрығымен тағайындалатын бір әскери-медициналық бөлім бастығы (командирі) жүзеге асырады.

12. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер жұмысын жоспарлау орындалатын міндеттер ерекшеліктерін ескере отырып, оның негізгі қызмет бағыттары бойынша белгілі бір күнтізбелік кезеңге (жыл, оқу кезеңі және ай) жүзеге асырылады.

13. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер мынадай жоспарларды әзірлейді:

3-5 жылға арналған перспективалық жұмыс жоспарын (тек әскер түрлері және әскер тектері, өңірлік қолбасшылықтар және одан жоғары үшін);

жылдық жұмыс жоспарын;

айлық жұмыс жоспарын;

жеке жұмыс жоспарын: пайда болған инфекциялық аурулардың өршуін жою, жеке іс-шараларды (оқу-жаттығулар, спорттық жарыстар) медициналық қамтамасыз ету бойынша;

өте қауіпті инфекциялық аурулардың алдын алу және жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын.

14. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшенің перспективалық жұмыс жоспары жоғары тұрған басқару органдарының перспективалық жоспарлары негізінде белгіленетін ұзақ мерзімді кезеңге әзірленеді. Перспективалық жоспардың мазмұны жоғары жоғары тұрған басқару органдары жоспарларының мазмұнымен және құрылымымен және олардан туындайтын нақты міндеттермен айқындалады.

15. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшенің жылдық жұмыс жоспары оқу кезеңдері бойынша нақтылана отырып, күнтізбелік жылға әзірленеді, ол мынадай бөлімдерді қамтиды:

әскери-медициналық (медициналық) бөлімшенің негізгі міндеттері;

әскери-медициналық (медициналық) бөлімшенің жауынгерлік әзірлігін арттыру жөніндегі іс-шаралар;

медициналық құрамды жауынгерлік және арнайы даярлау, әскери қызметшілерді әскери-медициналық даярлау;

емдеу-профилактикалық іс-шаралар;

санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы іс-шаралар;

дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар;

материалдық базаны жетілдіру жөніндегі іс-шаралар;

ғылыми-әдістемелік әзірлеме.

16. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшенің айлық жұмыс жоспарлары перспективалық, жылдық және жеке жоспарларда көзделген іс-шараларды нақтылау, уақтылы және сапалы орындау мақсатында әзірленеді. Бұл ретте командирлердің (бастықтардың) талаптары мен алдағы айға міндеттер ескеріледі.

17. Басқарманың медициналық бөлімшелері бір жылда бір реттен сиретпей бағынысты әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің (мекемелердің) медицина қызметіне тексеруді жүзеге асырады және бағынысты әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер қызметін жиындар, конференциялар бейнеконференциялар) өткізу арқылы қорытындылайды.

18. Әскерлерді оқу-жаттығу жауынгерлік даярлауды медициналық қамтамасыз етуді әскери бөлімдер мен мекемелердің әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерінің күштері мен құралдары, ал олар болмаған кезде – гарнизонның әскери-медициналық қызметі жүзеге асырады.

19. Әскерлерді оқу-жаттығу жауынгерлік даярлау процесінде медициналық қамтамасыз етілуге:

жауынгерлік даярлық бойынша сабақтар, оқу-жаттығулар мен оқ атулар;

дене шынықтыру және спорттық іс-шаралар;

танкілерді және басқа да машиналарды суастында жүргізу;

қарауыл, кезекші күштер (ауысымдар) құрамында әскери қызмет өткеру;

әскери тасымалдар;

парашютпен секіру жатады.

20. Жауынгерлік даярлық бойынша сабақтарды, оқу-жаттығуларды, оқ атуларды және марш-бросоктарды (бұдан әрі – сабақтар) медициналық қамтамасыз ету:

болатын сабақтар бойынша ақпарат жинауды;

даярлық, сабақтар өткізу және тұрақты орналасу орындарына қайтып оралу кезеңінде әскерлерді медициналық қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жоспарлауды;

жауынгерлік және көлік техникасын медициналық дәріқобдишалармен жарақтандыруды және оларды уақтылы толтыруды;

жеке құрамға шағымдарды және өтініштерді сұрап тексеруді және динамикалық байқвудағы әскери қызметшілерді медициналық қарап-тексеруді (тексеруді) жүргізуді және оларды болатын сабақтарға қатысуға дайындау жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруды;

сабақтарда өзіне жүктелген міндеттерді орындау үшін әскери-медициналық қызметінің күштері мен құралдарын даярлауды, бөлу мен таратуды;

сабақтар өтететін аудандарға, жылжу бағыттарына, бөлімдер мен бөлімшелерді орналастыру үшін белгіленген елді мекендердің жай-күйіне, әскери-медициналық бөлімшелерді өрістету аудандарына, науқастарды (жараланғандарды) эвакуациялау жолдарына медициналық барлау жүргізуді;

сабақтарда әскери қызметшілердің киім-кешегін, тамақтануын, сумен жабдықтауды, орналастырылуын, демалуын, монша-кір жуу қызметін ұйымдастыруды, сондай-ақ оқу-жаттығу аудандарының және осы аудандарға жылжу маршруттарының санитариялық-эпидемиялық жай-күйін санитариялық қадағалауды (бақылауды) жүргізуді;

сабақтар өткізу уақытында әскери бөлімшенің санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын сақтау жөніндегі медициналық іс-шараларды жүргізуді;

сабақтар өткізу кезеңінде әскери қызметшілердің денсаулық жағдайын медициналық бақылауды;

әскери қызметшілердің еңбекке және жауынгерлік қабілетінің деңгейін арттыруға бағытталған іс-шараларды әзірлеуді және жүзеге асыруды;

мұқтаж адамдарға уақтылы медициналық көмек көрсетуді және қажет болған кезде науқастарды және жараланғандарды емдеу мекемелеріне эвакуациялауды қамтиды.

21. Дене шынықтыру дайындығы сабақтарын және спорттық іс-шараларды медициналық қамтамасыз ету:

дене шынықтыру дайындығын және спорттық іс-шараларды жоспарлауға қатысуды;

дене шынықтыру дайындығын және спорттық іс-шараларды медициналық қамтамасыз ету үшін күштер мен құралдар бөлуді;

спорттық ғимараттардың және дене шынықтыру дайындығы бойынша сабақтар және спорттық іс-шаралар өткізілетін орындардың санитариялық-гигиеналық жай-күйін медициналық бақылауды;

дене шынықтыру дайындығы бойынша сабақтарда және спорттық іс-шараларды өткізу кезінде жарақаттанудан сақтандыру жөніндегі шаралардың сақталуын медициналық бақылауды: тәртіп, сақтандырудың бар болуы және сапасы, спорттық құралардың ақаусыздығы;

сабақтар және дене шынықтыру дайындығы нормативтерін тапсыру үшін дене шынықтыру дайындығы топтары бойынша әскери қызметшілерді бөлуді бақылауды;

сабақ жетекшісінің дене дайындығы бойынша сабақтарға рұқсат етуді айқындауға әскери қызметшілерді денсаулық жағдайына шағымдарын сұрауды жүргізуді;

денсаулық жағдайы бойынша спорттық іс-шараларға рұқсатты айқындай отырып, әскери қызметшілерді медициналық қарап-тексеруді жүргізуді;

дене шынықтыру дайындығы және спорттық іс-шаралар процесінде жарақат алған немесе ауырған әскери қызметшілерге оларды емдеу мекемесіне эвакуациялаумен медициналық көмек көрсетуді қамтиды.

22. Танкілерді және басқа да машиналарды суасты жүргізуді медициналық қамтамасыз ету:

Кодекстің 11-бабы 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес бекітілген Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларына және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери-дәрігерлік сараптама комиссиялары туралы ережеге (бұдан әрі – Әскери-дәрігерлік сараптама қағидалары) сәйкес танкілер мен басқа да машиналарды суасты жүргізуге жарамдылығын айқындау үшін әскери қызметшілерді медициналық куәландыруды ұйымдастыру және жүргізуді;

әскери қызметшілерді құрлықта және су астында оқшаулағыш тыныс алу аппараттарын пайдалануға оқтып-үйрету бойынша сабақтарды өткізуді бақылауды;

танк экипаждарының әскери қызметшілерімен құрлықта және су астында оқшаулағыш тыныс алу аппараттарында тыныс алудың физикалық және физиологиялық ерекшеліктері бойынша, сондай-ақ зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша сабақтар өткізуді;

танкілер мен басқа да машиналарды су астында жүргізуді медициналық қамтамасыз ету үшін күштер мен құралдарды даярлауды, бөлуді және таратуды;

денсаулық жағдайы бойынша танкілер мен басқа да машиналарды суасты жүргізуге рұқсат етуді айқындауменәскери қызметшілерді медициналық қарап-тексеруді жүргізуді;

әскери қызметшілерді емдеу мекемесіне эвакуациялаумен қайғылы оқиғалар кезінде оларға медициналық көмек көрсетуді қамтиды.

Танкілерді және басқа да машиналарды суасты жүргізуді медициналық қамтамасыз ету үшін құрамында медициналық көмек көрсетуге арналған мүлік жиынтығымен санитариялық автомобильде дәрігер, фельдшер (мейіргер) бар медициналық бригада бөлінеді.

23. Қарауыл құрамын, кезекші күштерді (ауысымдарды) медициналық қамтамасыз ету:

жұмысқа рұқсат етуді айқындаумен қарауыл құрамына, кезекші күштерге (ауысымдарға) медициналық қарап-тексеру жүргізуді;

қарауылдық үй-жайларды жабдықтауға және күтіп ұстауға, қарауыл құрамын тамақтандыруды, сумен жабдықтауды ұйымдастыруға және орналастыруға санитариялық қадағалауды;

қарауылдық үй-жайларды медициналық дәріқобдишалармен жарақтандыруды және қарауылға түсетін адамдарды алғашқы медициналық көмек көрсету дағдыларына оқытып-үйретуді;

қарауыл құрамына медициналық көмек көрсетуді;

қарауыл құрамының қарауылдық және пункттік киіммен қамтамасыз етілуін және пайдалануын медициналық бақылауды;

қарауылдық үй-жайларда дезинфекциялау, дезинсекциялау және дератизациялау жүргізуді қамтиды.

24. Әскери тасымалдарды медициналық қамтамасыз ету:

әскери тасымалдарды жоспарлауға қатысуды, болатын тасымалдар және олардың ерекшеліктері туралы ақпаратты жинауды;

командирдің өкімімен жіберілетін алдын ала барлау топтарының құрамында медициналық барлау жүргізуді;

әскери бөлімдердің (бөлімшелердің) әскери қызметшілерін болатын әскери тасымалдарға даярлау жөніндегі медициналық іс-шараларды жүзеге асыруды;

медициналық қамтамасыз ету мәселелері бойынша әскери бөлімнің басқа да қызметтерімен, санитариялық-карантиндік пункттермен және жергілікті денсаулық сақтау органдарымен өзара іс-қимылды ұйымдастыруды және жүзеге асыруды;

әскери тасымалдар уақытында жеке құрамды жеткізу үшін бөлінген көлік құралдарына, әскери қызметшілердің киім-кешегіне, тамақтануын, сумен жабдықтауды, орналастыруды, демалуын ұйымдастыруға, сондай-ақ әскери қызметшілерді күту, отырғызу және түсіру аудандарына санитариялық қадағалауды (бақылауды) жүзеге асыруды;

жеткізілетін әскери бөлімнің (бөлімшенің) санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету жөніндегі медициналық іс-шараларды жүргізуді;

вагондарды, автомобильдерді медициналық дәріқобдишалармен қамтамасыз етуді және оларды уақтылы толтыруды;

әскери-медициналық бөлімшенің күштері мен құралдарын әскери эшелондар (командалар, автомобиль лектері) бойынша бөлуді;

тиеу кезінде, жол жүруде және түсіру ауданында медициналық көмек көрсету және қажет болған кезде ауырғандарды (зардап шеккендерді) эвакуациялауды қамтиды.

25. Парашютпен секіруді медициналық қамтамасыз ету:

Әскери-дәрігерлік сараптама қағидаларына сәйкес парашютпен секіруге жарамдылығын айқындау үшін әскери қызметшілерді медициналық куәландыруды ұйымдастыруды және жүргізуді;

әскери қызметшілерді жерүсті даярлау бойынша сабақтарды өткізуді бақылауды: снарядтардың, тренажерлардың ақаусыздығын, ұшақтар макеттерінің, аспалы жүйелерге арналған стапельдердің, парашюттік трамплиндердің жай-күйін, сабақ жетекшілерінің болуын, күрделі жаттығуларды орындау кезінде сақтандырудың дұрыстығын;

жерге қону алаңын бақылау: терең жыралардың, шұңқырлардың, түбірлердің, тастардың болмауын, құрылыстардан, темір жолдардан, электр тарату желілерінен, ірі су тоғандарынан және жерге қону үшін қауіпті басқа да кедергілерден бос қауіпсіздік аймағының болуын;

парашютпен секіру кезінде медициналық қамтамасыз ету үшін күштер мен құралдарды даярлауды, бөлуді және таратуды;

денсаулық жағдайы бойынша парашютпен секіруге рұқсат етуді айқындаумен әскери қызметшілерге медициналық қарап-тексеруді жүргізуді;

әскери қызметшілерді емдеу мекемесіне эвакуациялаумен қайғылы оқиғалар кезінде оларға медициналық көмек көрсетуді қамтиды.

Парашютпен секіруді медициналық қамтамасыз ету үшін құрамында мүлік жиынтығымен санитариялық автомобильде дәрігер, фельдшер (мейіргер) бар медициналық бригада медициналық көмек көрсету үшін бөлінеді.

3-тарау. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде әскери-медициналық (медициналық) көмек көрсету тәртібі

26. Әскери қызметшілерге мемлекет есебінен әскери-медициналық (медициналық) көмек көрсету әскери госпитальдарда, әскери лазареттерде, әскери емханаларда (бұдан әрі – әскери-медициналық мекемелер), әскери бөлімдер (бөлімшелер) мен мекемелердің медициналық роталарында (взводтарында, бөлімшелерінде) және медициналық пункттерінде (бұдан әрі – медициналық бөлімшелер) жүзеге асырылады.

Келісімшарт бойынша әскери қызметшілердің отбасы мүшелеріне, сондай-ақ әскери қызметте болудың шекті жасына толғаннан кейін әскери қызметтен шығарылған, денсаулық жағдайы бойынша әскери қызмет міндеттерін орындауға байланысты ауырған, сондай-ақ еңбек сіңірген жылдары жиырма және одан да көп жыл болған адамдарға мемлекет есебінен әскери-медициналық (медициналық) мекемелерде медициналық көмек көрсету қолданыстағы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.

27. Қазақстан Республикасына уақытша келетін шетел мемлекеттерінің әскери қызметшілеріне (оқу-жаттығуларға, жарыстарға қатысушылар, білім алушылар, іссапарға келгендер) әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) әскери-медициналық (медициналық) көмек көрсету тараптар арасында қол қойылған келісімдер (шарттар, келісімшарттар) шеңберінде жүзеге асырылады.

28. Әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) әскери-медициналық (медициналық) көмек көрсеткен кезде осы Қағидаларды, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарын, денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін медициналық көмек көрсету қағидаларын, сондай-ақ клиникалық хаттамаларды басшылыққа алады және "Денсаулық сақтау саласындағы есепке алу құжаттамасының нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579 болып тіркелген) (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрық) есепке алу құжаттамасының нысандарын толтыруды қамтамасыз етеді.

29. Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) әскери-медициналық (медициналық) көмек көрсету:

1) бастапқы деңгейде амбулаториялық, стационарды алмастыратын жағдайларда және үйде алғашқы медициналық-санитариялық көмек мамандары;

2) екінші деңгейде амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда, оның ішінде бастапқы деңгейде медициналық көмек көрсететін мамандардың жолдамасы бойынша мамандандырылған медициналық көмек көрсететін бейінді мамандар;

3) үшінші деңгейде жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтерді қолданумен амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда, оның ішінде бастапқы және екінші деңгейдегі мамандардың жолдамасы бойынша мамандандырылған медициналық көмек көрсететін бейінді мамандар жүзеге асырады.

30. Әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) әскери-медициналық (медициналық) көмекті шұғыл, кезек күттірмейтін және жоспарлы медициналық көмек нысандарында көрсетеді.

31. Әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) әскери-медициналық (медициналық) көмекті:

1) тәулік бойы медициналық байқауды және емдеуді көздемейтін амбулаториялық жағдайларда, оның ішінде әскери госпитальдар мен лазареттердің қабылдау бөлімшелерінде;

2) тәулік бойы медициналық байқауды, емдеуді, күтімді, сондай-ақ тамақтанумен төсек-орын беруді көздейтін стационарлық жағдайларда, оның ішінде емдеу басталғаннан кейін алғашқы тәуліктер ішінде тәулік бойы байқауды көздейтін "бір күндік" терапия және хирургия жағдайларында;

3) тәулік бойы медициналық байқау мен емдеу талап етілмейтін және төсек-орын берумен күндізгі уақытта медициналық байқау мен емдеуді көздейтін стационарды алмастыратын жағдайларда;

4) медицина қызметкерін, мобильді бригаданы шақыру, үйде (үйдегі стационарда) емдеуді ұйымдастыру кезінде;

5) әскери-медициналық мекемеден (медициналық бөлімшеден) тыс жеткізу кезінде санитариялық автокөлікте және әскери-көлік авиациясында, сондай-ақ далалық медициналық кешендерде, далалық госпитальдарда және қашықтықтан медициналық қызмет көрсету кезінде көрсетеді.

32. Әскери қызметшілерге бейінді бөлігінде бастапқы, қайталама және үшінші деңгейлерде медициналық көмек көрсету маршрутын әскери медициналық мекемелердің (медициналық бөлімшелердің) жабдықталуына байланысты басқарманың медициналық бөлімшелері айқындайды.

33. Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) әскери-медициналық көмек (медициналық) пациенттерді медициналық немесе санитариялық сұрыптау негізінде көрсетіледі, оның бірінші кезектегісі олардың жағдайының ауырлық дәрежесіне және санитариялық-эпидемиологиялық қатерге байланысты болады.

Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) медициналық ұйым ішінде инфекциялық аурулардың пайда болуы мен таралуынан сақтандыруға бағытталған инфекциялық бақылау қағидаттары сақталады.

34. Амбулаториялық жағдайлардағы әскери-медициналық (медициналық) көмек:

1) пациенттерге жіті және созылмалы аурулар, жарақаттану, улану немесе кезек күттірмейтін жағдайлар кезінде дәрігерге дейінгі және мамандандырылған медициналық көмекті ұсынуды;

2) кезек күттірмейтін, оның ішінде үйде медициналық көмекті көрсетуді;

3) пациенттерді медициналық көрсеткіштер бойынша емделуге жіберуді;

4) функциялары бұзылған, еңбек ету қабілеті шектелген науқастарды медициналық оңалтуды;

5) Кодекстің 11-бабы 1-тармағының 12) тармақшасына сәйкес бекітілетін әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде (ұйымдарда) тиісті контингентті медициналық қарап-тексеруді жүргізу тәртібіне және кезеңділігіне сәйкес жеке құрамды медициналық қарап-тексеруді жүргізу;

6) алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсетуді;

7) бекітіліп берілген контингентті дәрімен қамтамасыз етуді;

8) кәсіби жарамдылық сараптамасын;

9) денсаулық сақтау саласында қабылданған профилактикалық және скринингтік бағдарламаларды іске асыруға қатысуды;

10) бекітіліп берілген контингентке психологиялық көмек көрсетуді;

11) онкологиялық сақтану, туберкулезді, жыныстық жолмен таралатын ауруларды анықтау жөніндегі емдеу-диагностикалық іс-шараларды жүргізуді, анықталған науқастар туралы ақпаратты тиісті денсаулық сақтау ұйымдарына уақтылы беруді;

12) әскери қызметшілерді медициналық оңалтуға және санаториялық-курорттық емделуге іріктеуді;

13) бекітіліп берілген контингенттің денсаулығын сақтауға және қалпына келтіруге бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтерді қамтиды.

35. Стационарлық жағдайларда әскери-медициналық (медициналық) көмек пациенттерді емдеу үшін арналған штаттық төсек-орындары бар медициналық ротада (пунктте), әскери госпитальдарда және лазареттерде көрсетіледі.

Әскери қызметшілерді стационарлық емдеуге жатқызу үшін медициналық көрсеткіштер әскери қызмет ерекшеліктерін, орналасу және тұрмыс жағдайларын ескере отырып, сондай-ақ тиісті клиникалық хаттамалармен айқындалады. Амбулаториялық жағдайларда емдеу көрсетілген аурулары бар әскери қызметшілерді әскери-медициналық мекемелерге (медициналық бөлімшелерге) жатқызу осы мекеме (бөлімше) бастығының (бастық орынбасарының) шешімі бойынша жүргізіледі.

Пациенттерді медициналық ротаға (пунктке) емдеуге жатқызу олар жүгінген кезде, дәрігердің (фельдшердің) қарап-тексергеннен және медициналық кітапшаға жазумен жібергеннен кейін жүргізіледі.

36. Әскери қызметшілер әскери госпитальдарға және лазареттерге:

1) жоспарлы тәртіппен – медициналық көрсеткіштер болған кезде дәрігердің (фельдшердің, мейіргердің) ұсынымы (қорытындысы) бойынша берілген әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) жолдамасы бойынша;

2) шұғыл көрсеткіштер бойынша – жолдаманың болуына қарамастан жатқызылады.

37. Әскери бөлімнің және мекеменің шегінен тыс жоспарлы тәртіппен стационарлық емделуге жіберілетін әскери қызметшілерге:

1) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша стационарлық емделуге жолдама;

2) әскери қызметшінің медициналық кітапшасы беріледі.

Әскери қызметшілерде өзімен бірге жеке басын куәландыратын құжаты, офицердің жеке куәлігі немесе әскери билеті болады.

Әскери қызметшілерді, оның ішінде басқа өңірлерден (гарнизондардан) жоспарлы стационарлық емделуге госпитальға жатқызу күні бейінді бөлімше бастығымен және (немесе) әскери госпитальдың, лазареттің медициналық бөлім бастығымен алдын ала келісу бойынша айқындалады.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.05.2022 № 271 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

38. Шұғыл жағдайларда әскери қызметшілер әскери госпитальдарға (лазареттерге) медицина қызметкердің бірге жүруімен әскери бөлімнің және мекеменің санитариялық көлігімен (жедел медициналық жәрдем станциясы (бөлімшелер) бригадаларының) жеткізіледі немесе дербес жүгінеді.

Әскери госпиталь (лазарет) әскери бөлімнің және мекеменің командирін (бастығын) олардың бағынысындағы әскери қызметшілер шұғыл көрсеткіштер бойынша емделуге жатқызылғаны туралы хабардар етеді.

Шұғыл көрсеткіштер бойынша емделуге жатқызылған әскери қызметшілер үшін әскери бөлім және мекеме осы Қағидалардың 37-тармағында мазмұндалған құжаттарды үш жұмыс күнінен кешіктірмей әскери госпитальдарға (лазареттерге) береді.

39. Инфекциялық аурулар, тағамнан, жіті кәсіптік улану, екпеге ерекше реакциясы бар пациенттер келіп түскен (жүгінген) кезде әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) үш сағат ішінде байланыс құралдар арқылы ауруды тіркеу орны бойынша Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің санитариялық-эпидемиологиялық мекемелерінің аумақтық бөлімшелеріне хабарлайды және он екі сағат ішінде № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен бекітілген 034/у нысан бойынша хабарлама жолдайды.

Аса қауіпті инфекциясы бар пациенттер келіп түскен (жүгінген) кезде қосымша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері хабардар етіледі.

Инфекциялық аурулар бар және тамақтан уланған пациенттер, сондай-ақ жарақаттары, улану және сыртқы себептердің басқа да әсері етуі бар адамдар топпен және жаппай келіп түскен (жүгінген) кезде әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) үш сағат ішінде БӘМБ-ны, әскери полиция органдарын, сондай-ақ пациент әскери бөлімді және мекемені хабардар етпей келіп түскен әскери бөлімнің және мекеменің командирін (бастығын) хабардар етеді.

Стационарға жарақаттанумен, уланумен және сыртқы себептердің басқа да әсер етуімен келіп түскен әскери қызметшілерге бес жұмыс күні ішінде әскери бөлім және мекеме Әскери-дәрігерлік сараптама қағидаларында айқындалатын нысан бойынша мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) туралы анықтама береді.

40. Психикалық ауытқуы бар пациенттер медициналық ұйымдарға әскери бөлім және мекеме өкілінің және (немесе) медицина қызметкерінің бірге жүруімен жіберіледі. Пациенттің денсаулық жағдайын сипаттайтын медициналық құжаттар конвертке салынып бірге жүретін адам арқылы беріледі.

41. Мерзімді қызмет әскери қызметшілерін шығару туралы әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) осы әскери қызметшілер келген әскери бөлімді және мекемені сол күні хабардар етеді. Шығарылғаннан кейін мерзімді қызмет әскери қызметшілері әскери бөлімге олардың өкілінің бірге жүруімен жіберіледі.

Әскери қызметшілерді шығару әскери-медициналық мекемелердің (медициналық бөлімшелердің) күн тәртібінде белгіленген күндерде және сағаттарда жүргізіледі.

Әскери-медициналық мекемеден (медициналық бөлімшеден) шығарылған әскери қызметшінің медициналық құжаттары олардың қолына (бірге жүрушіге) беріледі.

42. Әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) көрсететін стоматологиялық көмек: профилактикалық қарап-тексеруді, терапиялық, хирургиялық, ортопедиялық, ортодонттық стоматологиялық көмекті қамтиды.

Жылжымалы стоматологиялық кабинеттің (бұдан әрі – ЖСК) жұмысын ол құрамында болатын әскери-медициналық мекеме бастығы ұйымдастырады.

Әскери-медициналық мекеменің бастығы жыл сайын стоматологиялық көмекке бекітілген әскери бөлімдерге (мекемелерге) ЖСК-ның бару кестесін бекітеді.

Әскери бөлімге және мекемеге болжамды бару уақыты туралы ЖСК бастығы әскери бөлімнің және мекеменің командиріне (бастығына) барғанға дейін кемінде күнтізбелік жеті күн бұрын хабарлайды.

Әскери бөлімнің және мекеменің командирі (бастығы) ЖСК жұмысы үшін жағдай жасайды, бағынысты әскери қызметшілердің стоматологиялық көмек алуы үшін келуін қамтамасыз етеді.

43. Стационарды алмастыратын көмекті тиісті медициналық қызмет түрлеріне лицензиясы бар әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) көрсетеді, ол:

1) дәрігердің қарап-тексеруін, медициналық көрсеткіштер бойынша бейінді мамандардың консультацияларын;

2) диагностикалық, оның ішінде диагностикалау және емдеу хаттамаларына сәйкес зертханалық және патологиялық-анатомиялық (операциялық және биопсиялық материалды гистологиялық зерттеулер, цитологиялық зерттеулер) көрсетілетін қызметтерді;

3) медициналық манипуляцияларды және хирургиялық операцияларды жүргізу арқылы дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды пайдаланумен стационарды алмастыратын терапияға себеп болған негізгі ауруды емдеуді;

4) медициналық оңалтуды;

5) пациенттің емханаға дербес келуіне мүмкіндік бермейтін жіті және созылмалы жағдайлар кезінде стационарды үйде ұйымдастыруды;

6) еңбекке уақытша жарамсыздыққа және кәсіби жарамдылыққа сараптама жүргізуді қамтиды.

44. Әскери-медициналық мекемеден (медициналық бөлімшеден) тыс медициналық көмек жеткізу кезінде санитариялық автокөлікте және әуе кемелерінде, сондай-ақ далалық медициналық кешендерде, далалық госпитальдарда және қашықтықтан медициналық қызмет көрсету кезінде көрсетіледі.

Шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету үшін бөлінген санитариялық автокөлік және әуе кемелері қажетті дәрілік заттармен, медициналық бұйымдармен және арнайы жабдықпен жарақтандырылады.

Далалық медициналық кешендерде, далалық госпитальдарда көрсетілетін медициналық көмек нысандары мен түрлері олардың жарақтандырылуын және бейінді маманның болуын ескере отырып айқындалады.

45. ҚР ҚК әскери-медициналық мекемелерінде (медициналық бөлімшелерінде) көрсетілетін әскери-медициналық (медициналық) көмек түрлері:

1) жедел медициналық көмек;

2) дәрігерге дейінгі медициналық көмек;

3) алғашқы медициналық-санитариялық көмек;

4) мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек;

5) медициналық оңалту.

46. Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) көрсетілетін жедел медициналық көмек жіті аурулар және өмірге қауіп төндіретін жағдайлар кезінде, сондай-ақ оқиға болған жерде және (немесе) медициналық ұйымға барар жолда денсаулыққа елеулі залал келтіруді болдырмау үшін шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмекті, сондай-ақ оқиға болған жерде зардап шегушінің өзі немесе медицина қызметкерлері келгенге дейін жақын жердегі басқа адам (өзара көмек) жасайтын алғашқы көмекті қамтиды.

Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) кезек күттірмейтін және шұғыл медициналық көмек көрсету үшін Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-225/2020 жедел медициналық жәрдем, оның ішінде медициналық авиацияны тарта отырып көрсету қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21713 болып тіркелген) 5-қосымшаға сәйкес жедел жәрдем станциясының дәрілік заттардың, медициналық техника мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың ең аз тізбесіне сәйкес қажетті дәрілік заттар, медициналық бұйымдар салынған жиынтықтар (салымдар, шкафтар) жиынтықталады.

Кезек күттірмейтін және шұғыл медициналық көмек көрсету үшін әуе кемелерін тарту Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі басшылығының шешімімен жүзеге асырылады.

Алғашқы көмек көрсету денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Алғашқы көмек көрсету стандарттарына сәйкес медициналық білімі жоқ, оның ішінде денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тиісті даярлықтан өткен әскери қызметшілер жүзеге асырады.

47. Дәрігерге дейінгі медициналық көмекті орта медицина қызметкерлері әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) жағдайларында, сондай-ақ сабақтар, оқу-жаттығулар өткізу, жауынгерлік техникаға қызмет көрсету орындарында, сондай-ақ далалық жағдайларда дербес көрсетеді.

Дәрігерге дейінгі медициналық көмек денсаулықты насихаттауды, пациенттің жағдайын бағалауды, дәрігерге дейін диагноз қоюды, дәрігерге дейінгі араласу жоспарын тағайындауды, дәрігерге дейінгі манипуляциялар мен рәсімдерді орындауды және науқастарды күтуді қамтиды.

Орта медицина қызметкерлері медициналық көмекті денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

48. ҚР ҚК-да алғашқы медициналық-санитариялық көмек әскери қызметші, әскери ұжым деңгейінде көрсетілетін аурулар және жағдай профилактикасын, диагностикалауды, емдеуді қамтитын әскерлердің мұқтажына бейімделген медициналық көмекке алғашқы қолжетімділік орындарында көрсетіледі.

Алғашқы медициналық-санитариялық көмек:

1) анағұрлым таралған ауруларды диагностикалауды, емдеуді және басқаруды;

2) жеке құрамды медициналық қарап-тексеруді;

3) ауруларды ерте анықтауды және өршу қатері факторларын мониторингтеуді және анықталған қатер факторларын төмендету дағдыларына оқытып-үйретуді;

4) иммунизациялауды;

5) салауатты өмір салтын қалыптастыруды және насихаттауды;

6) репродуктивті денсаулықты сақтау жөніндегі іс-шараларды;

7) инфекциялық аурулар ошақтарындағы санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды;

8) диспансерлеуді және динамикалық байқауды қамтиды.

49. Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) алғашқы медициналық-санитариялық көмекті терапевтер, жалпы практика дәрігерлері, фельдшерлер мен мейіргерлер, денсаулық сақтау саласындағы психологтар көрсетеді.

Штатта медицина қызметкерлері көзделмеген әскери бөлімдер мен мекемелердің (бөлімшелердің) әскери қызметшілері алғашқы медициналық-санитариялық көмек алу үшін гарнизон бастығының, оларға теңестірілген және одан жоғары әскер тектері және өңірлік қолбасшылық қолбасшысының бұйрығымен келісу бойынша аумақтық қағидат бойынша әскери-медициналық мекемелерге (медициналық бөлімшелерге) бекітіліп беріледі.

50. Кодекстің 124-бабы 5-тармағына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес мамандандырылған медициналық көмекті арнайы диагностикалау, емдеу, медициналық оңалту әдістері талап етілетін аурулар кезінде, оның ішінде қашықтықтан медициналық көрсетілетін қызметтер құралдарын пайдаланумен әскери-медициналық мекемелердің (медициналық бөлімшелердің) бейінді мамандары көрсетеді.

Мамандандырылған медициналық көмек амбулаториялық жағдайларда консультациялық-диагностикалық көмек, станционарды алмастыратын және стационарлық көмек түрінде көрсетіледі.

Консультациялық-диагностикалық көмек әскери емханаларда, әскери госпитальдардың емханалық бөлімшелерінде уақытша еңбекке жарамсыздыққа сараптама жүргізуді қамтитын медициналық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар болған кезде профилактикалық, диагностикалық және емдеу қызметтерін ұсыну арқылы көрсетіледі.

51. Жіті жағдайлар, хирургиялық араласу және жарақаттану салдарынан медициналық оңалту амбулаториялық, стационарлық, стационарды алмастыратын жағдайларда әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде), сондай-ақ үйде "Медициналық оңалту көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 7 қазандағы № ҚР ДСМ-116/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21381 болып тіркелген) сәйкес көрсетіледі.

52. "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" 2012 жылғы 16 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес медициналық оңалту мақсатында әскери қызметшіге санаториялық-курорттық емдеу ұсынылады.

53. Әскери қызметшілерге санаториялық-курорттық емдеуді ұсыну үшін медициналық көрсеткіштер осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес айқындалады.

Жыл сайын әскер түрлерінде, әскер тектерінде, өңірлік қолбасшылықтарда, әскери бөлімдер мен мекемелерде профилактикалық медициналық қарап-тексеру, жүргізілген стационарлық немесе амбулаториялық емдеу, медициналық куәландыру нәтижелерін, сондай-ақ динамикалық байқау деректерін ескере отырып, санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж әскери қызметшілердің тізімі жасалады.

Алдағы жылға санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж әскери қызметшілердің тізімі 25 желтоқсаннан кешіктірілмей БӘМБ-ға ұсынылады.

54. ҚР ҚК үшін БӘМБ санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж әскери қызметшілердің жиынтық тізімін жасайды.

Алынған санаториялық-курорттық көрсетілетін қызметтерді әскери бөлімдер мен мекемелер (бөлімшелер) бойынша бөлу тізімдерде көрсетілген санаториялық-курорттық емделуге мұқтаждар санына байланысты үлестік арақатынаста жүзеге асырылады.

Бөлінген санаториялық-курорттық көрсетілетін қызметтер саны және санаториялық-курорттық ұйымдарға бару кестесі әскери бөлімдер мен мекемелер (бөлімшелер) бойынша таратылады.

55. Әскери бөлімдер мен мекемелерде санаториялық-курорттық емделуге жіберу үшін әскери қызметшілерді іріктеуді арнайы құрылған комиссия жүзеге асырады.

Әскери қызметшілерді санаториялық-курорттық ұйымдарға жіберуді бұйрық шығарумен әскери бөлімнің (мекеменің, бөлімшенің) командирі (бастығы) жүргізеді.

Бұл ретте әскери қызметшіге:

1) осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша санаториялық-курорттық емделуге жолдама;

2) № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен бекітілген 069/у нысан бойынша санаториялық-курорттық карта;

3) әскери қызметшінің медициналық кітапшасы беріледі.

56. Әскери қызметтен шығарылған, еңбек сіңірген жылдары жиырма бес және одан да көп адамдарға (бұдан әрі – әскери қызметтен шығарылған адамдар) "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 50-бабының 1-тармағына сәйкес аурулар тізбесі бойынша көрсеткіштер болған кезде мемлекет есебінен санаториялық-курорттық емдеу ұсынылады.

Жыл сайын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың қорғаныс істері жөніндегі департаменттерінде стационарлық немесе амбулаториялық емдеу нәтижелерін, динамикалық байқау деректерін ескере отырып, әскери қызметтен шығарылған, санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж адамдардың тізімі жасалады.

Алдағы жылға санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж әскери қызметтен шығарылған адамдардың тізімі 25 желтоқсаннан кешіктірілмей БӘМБ-ға ұсынылады.

57. Әскери қызметтен шығарылған, санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж адамдардың жиынтық тізімін жасау, алынған санаториялық-курорттық көрсетілетін қызметтерді облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана бойынша бөлу, бөлінген санаториялық-курорттық көрсетілетін қызметтер санын және санаториялық-курорттық ұйымдарға бару кестесін жеткізу осы Қағидалардың 54-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

58. Санаториялық-курорттық емделуге жіберу үшін әскери қызметтен шығарылған адамдарды іріктеуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың қорғаныс істері жөніндегі департаменттерінде құрылған комиссия жүзеге асырады.

Әскери қызметтен шығарылған, санаториялық-курорттық емделуге жіберілетін адамдарға:

1) осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша санаториялық-курорттық емделуге жолдама;

2) № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен бекітілген 069/у нысан бойынша санаториялық-курорттық карта.

59. Санаториялық-курорттық емделуге әскери қызметтен шығарылған адамдардың тізімін әскер түрлері, әскер тектері, өңірлік қолбасшылықтар, әскери бөлімдер мен мекемелер санаторийге барған күнге дейін бес жұмыс күнінен кешіктірілмей бақылауды жүзеге асыру үшін БӘМБ-ға ұсынады.

Санаториялық-курорттық емделуге мұқтаж (жіберілетін) тізімді жасау кезінде әскери қызметшінің (әскери қызметтен шығарылған адамдардың) әскери атағы, тегі, инициалдары, ЖСН, еңбек сіңірген жылдары, санаториялық-курорттық емделуге жіберу үшін медициналық көрсеткіштер, бұрын алынған санаториялық-курорттық емдеу туралы мәліметтер көрсетіледі.

60. Санаториялық-курорттық емделуге жіберу үшін жалпы қарсы көрсеткіштер осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес айқындалады.

61. Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) зертханалық диагностикалау Кодекстің 130-бабы 2-тармағына сәйкес денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін зертханалық диагностикалауды жүргізуді ұйымдастыру стандарттарына сәйкес жүзеге асырылады. Әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді ұйымдастыру үшін қажетті зертханалық зерттеулер тізбесі болмаған кезде әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) зертханалық диагностикалау қызметтерін көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарымен азаматтық-құқықтық шарт жасайды.

62. Әскери-медициналық мекемелерде патологиялық-анатомиялық диагностикалау денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін патологиялық-анатомиялық диагностикалауды көрсетуді ұйымдастыру стандарттарына сәйкес хирургиялық операция және (немесе) биопсия (операциялық-биопсиялық материал) арқылы алынған пациенттердің ағзаларындағы (ағзалардың фрагменттеріндегі), тіндері мен жасушаларындағы, сондай-ақ мәйіт тіндеріндегі, ағзалары мен жасушаларындағы өзгерістер жиынтығын талдау арқылы диагнозды белгілеу мақсатында жүргізіледі. Патологиялық-анатомиялық диагностикалауды жүргізу мүмкін болмаған кезде әскери-медициналық мекемелер патологиялық-анатомиялық диагностикалау қызметтерін көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарымен азаматтық-құқықтық шарт жасайды.

4-тарау. Әскердің санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету тәртібі

1-параграф. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау

63. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау бақылау және қадағалау субъектілерінің Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын, оның ішінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерін бұзуды алдын алуға, анықтауға, жолын кесуге және жоюға бағытталған.

64. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын ҚР ҚК санитариялық-эпидемиологиялық мекемелері мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің бірыңғай жүйесіне кіреді.

65. Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау Қорғаныс министрлігінің әскери бөлімдері мен мекемелерінің санитариялық жай-күйін бағалау мақсатында оқу-жаттығу жауынгерлік қызмет және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету, әскери қызметшілердің ауруымен және денсаулық жағдайының көрсеткіштерімен себеп-салдарлық байланысын анықтау, профилактикалық іс-шараларды жүргізу жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу және олардың орындалуын бақылау процесінде жүзеге асырылады.

2-параграф. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері санитариялық-эпидемиологиялық мекемелерінің жұмысын ұйымдастыру

66. ҚР ҚК-нің санитариялық-эпидемиологиялық мекемелері ҚР ҚК-да санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды және қадағалауды және эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруға және білікті жүргізуге арналған әскери-медициналық қызметінің құрамалары болып табылады.

67. ҚР ҚК-да бұл мекемелер Санитариялық-эпидемиологиялық орталықты (бұдан әрі – СЭО) және оның филиалдарын білдіреді.

68. Әрбір санитариялық-эпидемиологиялық мекеме (филиал) үшін қолбасшылықтың шешімімен қызмет көрсету ауданы (аймағы) белгіленеді.

69. Санитариялық-эпидемиологиялық мекеме (филиал) өзіне бекітілген аудандағы жұмыстан басқа жауапкершілік аймағында орналасқан әскери бөлімдер мен мекемелерде эпидемияға қарсы іс-шараларды жүргізуге ұйымдастыру-әдістемелік басшылық жасауды қамтамасыз етеді.

70. СЭО-ның жоспарлы тексерулерін тиісті командир (бастық) бекітіледі.

71. Эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыру бойынша жұмыс:

1) эпидемиологиялық диагностикалауды;

2) инфекциялық ауруды эпидемиологиялық талдауды және болжауды;

3) эпидемиологиялық диагностикалау нәтижелері негізінде қадағаланатын бөлімдер мен мекемелерде эпидемияға қарсы іс-шараларды әзірлеуді;

4) эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруда және жүргізуде қолбасшылыққа және әскери-медициналық қызметіне әдістемелік және практикалық көмек көрсетуді;

5) бөлімдерде профилактикалық және эпидемияға қарсы іс-шаралардың орындалуын бақылауды қамтиды.

72. Санитариялық-эпидемиологиялық мекемелер лауазымды адамдарының әскерлерде санитариялық бақылауды және қадағалауды, эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруы:

1) санитариялық-эпидемиологиялық мәселелер бойынша құжаттарды (іс-шаралар жоспарларын, бұйрықтар жобаларын, директивалар мен қолбасшылық нұсқауларын) әзірлеуді;

2) санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруда және жүргізуде қолбасшылықпен және басқа да қызметтермен өзара іс-қимыл жасауды;

3) қызмет көрсетілетін әскерлер орналасқан аумақта эпидемиялық саламаттылықты қамтамасыз ету мүдделерінде аумақтық санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау және денсаулық сақтау мекемелерімен тұрақты байланыс жасауды;

4) қолбасшылыққа және жоғары тұрған әскери-медициналық қызметінің органдарына ұсыну үшін жұмыс бейіні бойынша анықтама-баяндамаларды, есептерді, мәліметтерді және басқа құжаттарды жасауды көздейді.

73. Бөлімдер мен мекемелерде санитариялық қадағалау және эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулық:

1) бөлімдер мен мекемелердің медициналық құрамымен нұсқау беру-әдістемелік сабақтар өткізуді;

2) қолбасшылыққа және әскери-медициналық қызметіне бөлімдер мен мекемелерде санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу бойынша әдістемелік және практикалық көмек көрсетуді қамтиды.

74. Қызмет көрсетілетін өңірдің әскери бөлімдері мен мекемелерінде СЭО әскери қызметшілерді гигиеналық тәрбиелеу, салауатты өмір салтын насихаттау профилактикалық іс-шараларының орындалуын бақылайды және оларды жүргізуде практикалық көмек көрсетеді.

3-параграф. Әскери қызметшілердің орналасуын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау

75. Әскери қызметшілердің орналастырылуын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау ғимараттардың, құрылыстардың және аумақтың орналасу жағдайларын және санитариялық жай-күйін гигиеналық бағалауды қамтиды.

76. Орналасу жағдайларын гигиеналық бағалау санитариялық-эпидемиологиялық мекемелердің лауазымды адамдары жүргізетін тексеру нәтижелері бойынша жүзеге асырылады, оның процесінде әскери қалашық пен жеке құрылыстар сипаттамасын қамтитын пәтер-пайдалану қызметінің материалдары зерделенеді және Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 5 шілдедегі № 364 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ішкі қызмет жарғысы (бұдан әрі – ІҚЖ) талаптарының іс жүзінде орындалуы тексеріледі.

77. Бөлім әскери-медициналық қызметінің тұрғын және тұрғын емес ғимараттардың, құрылыстардың және әскери қалашық аумағының санитариялық жай-күйін ағымдағы бақылауы үй-жайларда және аумақта тазалық пен тәртіпті ұстауды, сумен жабдықтаудың, жылытудың, желдетудің, кәріздердің тиімді жұмысын және қатты тұрмыстық қалдықтарды жоюды жүйелі түрде тексеруден тұрады.

78. Әскери-медициналық қызметі әскери бөлімді оқу-жаттығу орталығына (лагерьге) баруға және оқу-жаттығуға дайындау кезінде:

1) аумақтың, сумен жабдықтау көздерінің, елді мекендердің санитариялық жай-күйін, халық арасындағы инфекциялық аурулардың, эпизоотия деңгейі мен құрылымын, сондай-ақ эпидемиялық процестің дамуына әсер беретін жергілікті факторларды сипаттайтын материалдарды жинау және талдау негізінде орналасу ауданын гигиеналық бағалау;

2) аумақтың санитариялық жай-күйін бағалау және лагерьді бөлу кезінде оны аймақтарға орынды бөлу мақсатында оқу-жаттығу орталығын (лагерьді) немесе оқу-жаттығу болатын ауданды, сондай-ақ су сапасына зертханалық зерттеу жүргізе отырып, сумен жабдықтау көздерін тексеру;

3) далалық тұрғын үйлердің, асханалардың, дәретханалардың, сондай-ақ медициналық пункттерді орналастыруға арналған үй-жайлардың гигиеналық нормалар мен санитариялық қағидаларды орындалу дәрежесін ескере отырып, жеке құрамды далалық жағдайда орналастыруға дайын болуын тексеру;

4) бөлімшелер орындайтын міндеттер мен әскери қызметшілердің далалық тұрмыс жағдайларын ескере отырып, гигиеналық білімді насихаттау бойынша жұмыс жүргізіледі.

4-параграф. Әскери бөлімдерді сумен жабдықтауды санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау

79. Әскери бөлімдер мен мекемелерді сумен жабдықтауды санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау су құбырының санитариялық-техникалық жай-күйін, берілетін су сапасының ауыз су және шаруашылық мақсаттар үшін суға қойылатын талаптарға сәйкестігін бақылау болып табылады.

Су тұтынудың белгіленген нормаларын сақтауға, персоналдың денсаулық жағдайына қойылатын талаптарды ескере отырып, сумен жабдықтау жүйелерін пайдалану жөніндегі жұмысқа жіберуге бақылауды жүзеге асырады.

80. Орталықтандырылған сумен жабдықтау кезінде санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің су құбырлары, әскери қалашықтың аумағында орналасқан және әскери бөлімді, құрамаларды сумен жабдықтауды ұйымдастыру үшін пайдаланылатын басқа да министрліктер мен ведомстволардың су құбырлары құрылыстары мен желілері жатады.

81. Стационарлық және далалық жағдайларда орталықтандырылмай сумен жабдықтау және жерүсті немесе жерасты суымен жабдықтау көздерін пайдалану кезінде әскери-медициналық қызметі оларды таңдауға қатысады және су жинау құрылғыларының дұрыс орнатылуын бақылайды, ол су көзі мен санитариялық қорғау аймағы аумағының ластануын болдырмайды. Суды тазалауға және зарарсыздандыруға арналған құрылғылармен жабдықтау кезінде олардың жұмысының тиімділігіне зертханалық бақылау орнатылады. Суды жеткізу, сақтау шарттары және оның тұтынушылар арасында бөлу бақылануға тиіс.

82. Әскери бөлімдер мен мекемелерді сумен жабдықтауға санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау мыналарды қамтиды:

1) оның тиесілігі, салынған және қайта жаңартылған күні, жеке құрам мен әскери қалашық тұрғындарының суға қажеттілігін қамтамасыз ету дәрежесі туралы мәліметтерді белгілеуді (сумен жабдықтаудағы іркілістер, олардың жиілігі мен ұзақтығы; суды тұтынудың мөлшерлік нормаларын сақтау, санитариялық қорғау аймағының көлемі мен жай-күйі);

2) су құбырының техникалық құжаттамасын зерделеуді және су жинау құрылғылары мен суды өңдеу жөніндегі жабдықтың құрамы мен түрін белгілеуді (сорғылар түрі және олардың суды өңдеу технологиясында көзделген өнімділігі, қондырғылар, материалдар мен реагенттер);

3) негізгі су жинау құрылымының жай-күйін, суды өңдеу тиімділігін, персоналдың медициналық тексеруден өту тәртібі мен толықтығын бағалауды;

4) жергілікті жердегі су құбыры желілерін тексеруді (су тарту санитариялық-қорғау жолағының ені мен жай-күйі, қарау құдықтарының, су бөлу және кәрізбен қиылысу орындарының жай-күйі, жарылыстар мен авариялардың болуы);

5) су жинау құрылымының аумағын және санитариялық қорғау аймағын санитариялық-эпидемиологиялық тексеру, ластанудың ықтимал көздерін (сыртқы дәретханалар, реагенттер, техникалық құралдар, уытты заттар қоймалары) белгілеуді. Санитариялық қорғау аймағының бірінші белдеуінің аумағы таза, көгалдандырылған және қоршалған болады;

6) суды өңдеу құрылымын санитариялық-эпидемиологиялық тексеру кезінде олардың санитариялық жағдайы, әрекеттесу камералары мен тұндырғыштарды тазалау кезеңділігінің пайдалану жөніндегі нұсқаулық талаптарына сәйкестігін, әрбір сүзгіден су сынамаларын алу мүмкіндігін және оны тарату желісіне берер алдында бағалауды;

7) судың зарарсыздандырылуын тексеру зарарсыздандыруға арналған үй-жайдың санитариялық жай-күйін бағалаудан бастауды. Суды хлорлау кезінде құрамында хлор бар препараттар мен реагенттер сапасы, олардың жеткілікті қоры айқындалады. Тарату желісіне су беру алдында қалдық хлор құрамы мыналарды құрайды: қалдық бос хлор бойынша 0,3-0,5 мг/л, қалдық байланысты хлор бойынша 0,8-1,2 мг/л. суда бос және байланысты хлор бір мезгілде болған кезде олардың жалпы концентрациясы 1,2 мг/л аспайды;

8) жерасты су көздерінің су жинау құрылымын тексеру кезінде атмосфералық жауын-шашын мен жерасты суының түсуінен қорғануына, ұңғыма бастиегін (сағасын) жабдықтауға ерекше назар аударылады. Су көтеру құбырында су сынамасын алу шүмегінің болуы. Ұңғыма бастиегін шахтаға шығарылған кезде онда оның түбінде су жинауға арналған жанас шұңқыр жасалады. Шахтаның үстіндегі қақпақ шахта ішіне атмосфералық жауын-шашынның түсуін болдырмайды;

9) резервуарлардың жай-күйін тексеру кезінде олардың атмосфералық және жерасты суларынан қорғалу дәрежесін, жуу және дезинфекциялау тәртібі мен тәсілдерін белгілейді, олар бір жылда бір реттен сиретпей жүргізіледі;

10) екінші көтеру сорғы станциясында оның санитариялық жағдайы, қысымды құбырларда су сынамаларын алу үшін шүмектердің болуы, сорғыларға уақтылы техникалық қызмет көрсету, резервтік сорғылардың болуы және ақаусыздығы тексеріледі;

11) су құбыры желілерін тексеру кезінде қарау құдықтары қақпақтарының бар-жоғы және жанасу тығыздығы, олардың қабырғаларының, бекіту арматурасының жай-күйі, судың, топырақ үйінділерінің немесе қоқыстың болуы (болмауы), суағарларды санитариялық қорғау режимінің басқа да бұзылуы (топырақты қазу, қалдықтар үйіндісі, сарқынды сулардың шығуы) тексеріледі;

12) әскери қалашықты орталықтандырылмаған көздерден (шахталық құдықтар, бұлақ каптаждары) сумен жабдықтау кезінде олардың құрылысына, санитариялық-техникалық жай-күйіне және пайдалану тәртібіне назар аударылады;

13) әскери қалашықты сумен жабдықтау жүйесін санитариялық-эпидемиологиялық тексеру нәтижелері құжатпен (акт, анықтама-баяндама) рәсімделеді, онда барлық су құбыры құрылыстарының санитариялық-техникалық сипаттамасы, суды өңдеу әдістері, су көзін ластанудан қорғау, судың мөлшері мен сапасының қолданыстағы нормативтерге сәйкестігін жалпы бағалайды.

83. Сумен жабдықтау жүйесінің әрбір көзіне санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды рәсімделеді.

84. Сумен жабдықтау жүйелерінің санитариялық сенімділігінің негізгі критерийі ауыз су сапасы болып табылады, ол шарттық негізде өндірістік бақылау және мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау тәртібінде зертханалық жолмен айқындалады. Ауыз су сапасын өндірістік бақылауды қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес гарнизондардың аудандық пайдалану бөлімдері ұйымдастырады және жүргізеді.

Ауыз су сапасын бақылауды ҚР ҚК санитариялық-эпидемиологиялық мекемелерінің мамандары жүргізеді. Су сынамаларын алу кезеңділігі, олардың мөлшері және су құбыры құрылымындағы су алу орындары (су жинау орындарында, тарату желісіне түсер алдында), бақыланатын көрсеткіштер тізбесі (қысқартылған немесе толық) жергілікті табиғи жағдайларға, су құбырының санитариялық сенімділігіне, санитариялық-эпидемиологиялық жағдайға байланысты.

85. Далалық жағдайларда бөлімдер мен бөлімшелерді сумен жабдықтауды бақылау:

1) әскери-медициналық қызметінің сумен жабдықтау көздерін таңдауға, санитариялық қорғау аймақтарын айқындауға қатысуын және оларда белгіленген режимнің сақталуын бақылауды;

2) сумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймағын көркейту және оларды дезинфекциялау бойынша санитариялық-техникалық жұмыстың жүргізілуін бақылауды;

3) су сапасын жақсарту жөніндегі шараларды айқындауға қатысуды және сумен жабдықтауды дайындау кезінде санитариялық қағидалардың сақталуын бақылауды;

4) су сапасын, су тұтыну нормаларының сақталуын және сумен жабдықтау көздері мен пункттерінің, суды өндіру және дайындау құралдарының, сорғы станцияларының, суағарлардың, суды сақтау және тасымалдау құралдарының санитариялық жай-күйін бақылауды;

5) әскери қызметшілердің белгіленген ауыз су режимін сақтауын бақылауды;

6) әскери қызметшілерде ауыз судың жеке қорларын зарарсыздандыруға арналған құралдардың болуын және оларды дұрыс пайдалануды тексеруді қамтиды.

86. Ауыз су сапасын зертханалық бақылауға бөлімнің әскери-медициналық қызметі сынамаларды алуды және оларды санитариялық-эпидемиологиялық мекемелерге немесе Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің аумақтық бөлімшелеріне зерттеуге жіберуді жүргізумен қатысады.

5-параграф. Монша-кір жуу қызметін санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау

87. Стационарлық және далалық жағдайларда монша-кір жуу қызметін санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау:

1) әскери қызметшілерді ұдайы жуындыруды және барлығын толық қамтуды, іш киім мен төсек-орын жабдығын ауыстыруды, сондай-ақ монша сүлгілерімен, сабынмен және жөкемен қамтамасыз етуді;

2) әскери моншалардың, кір жуу орындарының, сондай-ақ бөлім мұқтажы үшін пайдаланылған жағдайда жергілікті коммуналдық және ведомстволық моншалардың және кір жуу орындарының санитариялық жай-күйін;

3) іш киімді, төсек-орынды, киім-кешекті, арнайы киімді жуу, сондай-ақ оларды химиялық тазалау технологиясының орындалуын;

4) монша-кір жуу комбинатының персоналын уақтылы және толық медициналық тексеруді және қарап-тексеруді;

5) киім-кешекті, іш киімді және төсек-орын жабдығын дезинфекциялауды және дезинсекциялауды, іш киімді паразиттерге қарсы өңдеуді гигиеналық бағалауды және бақылауды қамтиды.

88. Бөлімнің әскери-медициналық қызметі монша-кір жуу қызметін көрсетуді санитариялық қағидалар мен нормалардың, жеке қолданылатын құжаттардың талаптары ауқымында тұрақты санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды жүзеге асырады.

6-параграф. Әскери қызметшілердің тамақтануын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау

89. Әскери қызметшілердің тамақтануын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау:

1) тамақтанудың сандық және сапалық құнарлығын гигиеналық бағалауды;

2) азық-түлік пен дайын тағамды қабылдау, жеткізу, сақтау, дайындау және тарату кезінде санитариялық қағидалар мен нормалардың орындалуын бақылауды;

3) азық-түлік қызметі объектісінде жұмыс істейтін адамдардың денсаулық жағдайын бақылауды қамтиды.

Сонымен қатар, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери бөлімдері мен мекемелерінің аумағында орналасқан кез келген меншік нысанындағы қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға жатады.

90. Әскери қызметшілерді тамақтандырудың нақты жай-күйін бақылау кезінде азық-түлік үлесінің, құрғақ және борттық үлестің, әскери еңбектің қолайсыз факторларының әсер етуі жағдайларында жұмыс істейтін адамдарды тамақтандырудың, өз әскери бөлімінен бөлек орналасқан бөлімшелердің жеке құрамын, сондай-ақ гауптвахтада ұсталатын әскери қызметшілерді тамақтандырудың негізгі және қосымша нормалар бойынша тамақтандыру ескертіледі.

91. Әскери қызметшілерді тамақтандырудың нақты жай-күйін гигиеналық бағалау олардың оқу-жаттығу жауынгерлік іс-қимыл жағдайлары ескеріле отырып:

1) энергетикалық құндылыққа, тәулік бойы тамақ ішу мөлшері мен тәртібіне сәйкес тамақтану режимін және тәуліктік азық-түлік жиынтығын бақылау арқылы;

2) азық үлесін әскери қызметшілерге жеткізуді дайын тағамның шығуын өлшеу әдісімен бақылау, рационның қою бөлігінің массасын және тағам қалдығын айқындау арқылы;

3) нақты тамақтану құрылымы мен режимінің әсерінен қалыптасқан әскери қызметшілердің денсаулық жағдайы мен дене бітімінің дамуын медициналық бақылау нәтижелерін зерделеумен жүргізіледі және жүзеге асырылады.

92. Әскери қызметшілерді тамақтандырудың сапалы құнарлығын гигиеналық бағалау қосымша санитариялық-эпидемиологиялық мекемелерде қоректік заттар (ақуыз, майлар, көмірсу, дәрумен, минералды тұз) жинағы бойынша тағам химиялық құрамының физиологиялық қажеттілігіне сәйкестігін есептеу және зертханалық айқындау негізінде жүргізіледі.

93. Азық-түлік қызметінің объектілерінде гигиеналық талаптардың орындалуын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау кезінде:

1) азық-түлікті қабылдау, сақтау және тарату;

2) тағамды, әсіресе тез бұзылатын өнімді аспаздық өңдеу, тағам дайындау, сақтау және тарату;

3) азық-түлік қоймаларын, асүйлерді, асханаларды, сондай-ақ технологиялық жабдықты, асханалық және асүйлік ыдыстарды күтіп ұстау;

4) өндірістік бақылау бағдарламасын, тағамды дайындаудың (аспаздық өнімді) технологиялық карталарын әзірлеу және енгізу бақыланады.

Азық-түлік қызметінің объектісінде санитариялық режимнің сақталуын бақылау кезінде сонымен қатар асхана бойынша персоналдың жеке гигиена қағидаларын сақтауы және олардың белгіленген кезеңділігі және медициналық тексеру және қарап-тексеру ауқымын орындауы тексеріледі.

94. Азық-түлік қоймаларын, асүйлерді, асханаларды күтіп ұстауды санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау белгіленген температуралық-ылғалдық режимді және азық-түліктің әр түрін сақтау мерзімдерін қамтамасыз етуді, азық-түлікті кеміргіштер мен қамба зиянкестерінен қорғау жөніндегі іс-шаралардың жүргізілуіне, үй-жайларды күнделікті және күрделі жинап тазалау, дезинфекциялау (дезинсекциялау, дератизациялау) сапасына, асхана және асүй ыдыстары мен құралдар тазалығына, оны жуу және зарарсыздандыру қағидаларының сақталуына, технологиялық жабдық пен тоңазытқыш, азық-түлік қызметі объектілерінің айналасындағы аумақты көркейту және тазалау, сондай-ақ тамақ қалдықтарын жинау және жою жөніндегі талаптардың орындалуына бақылауды жүзеге асырады.

95. Далалық жағдайларда әскери қызметшілерді тамақтандыруды ұйымдастыруға бақылау:

1) әскери бөлімдер, мекемелер медициналық және азық-түлік қызметтерінің лауазымды адамдарының және санитариялық-эпидемиологиялық мекемелер лауазымды адамдарының тамақтану режимін әзірлеуге және физиологиялық-гигиеналық талаптарды ескере отырып және оқу-жаттығу жауынгерлік қызмет сипатына қатысты азық-түлікті бөлуге қатысумен;

2) жеке құрамды тамақтандыруды ұйымдастыратын шаруашылық жүргізуші субъектінің (бөлімшелердің, азық-түлік қызметінің) азық-түлік және ауыз су жылжымалы қорларын жеткізуге және сақтауға, тағам дайындауға және оны таратуға әзірлігін тексерумен;

3) тамақтандыру объектілерінде тұрақты жұмыс атқарумен байланысты адамдардың медициналық тексерудің белгіленген көлемінен өтуін, азық-түлік пункт аспаздық құрамының гигиеналық нормалар мен санитариялық қағидаларды білуін және жұмыс уақытында олардың орындалуын тексерумен;

4) әскери бөлім, мекеме жеке құрамының жеке қазандықпен, кружкамен, қасықпен және құтымен қамтамасыз етілуін бақылау, сондай-ақ олардың жеке және қоғамдық гигиена қағидаларын білуін және орындауын тексеру арқылы;

5) азық-түлік пункттерін жергілікті жерде орналастыру, оларды сумен жабдықтауды ұйымдастыру, аумақты тазалау және қалдықтарды жою кезінде гигиеналық талаптардың орындалуын бақылау арқылы;

6) азық-түлік пункттерінде азық-түліктің жылжымалы қорын, әсіресе тез бұзылатын азық-түлікті, сондай-ақ ауыз суын сақтау жағдайларын тексерумен;

7) азық-түлікті бастапқы жылумен өңдеуге қойылатын гигиеналық талаптардың орындалуын, әсіресе мерзімдері мен температуралық режим бойынша бақылау арқылы;

8) азық-түлік пункттерінде ас қабылдау жағдайларын қамтамасыз етуді тексерумен және оның бөлімшелерге жеткізілуін және таратылуын бақылау арқылы;

9) азық-түлік пункттерінде жеке қазандықты, кружка мен қасықты, ыдыстарды, құралдар мен термостарды жуу және зарарсыздандыру сапасын тексерумен;

10) өз бөлімшелерінен қолүздіріп құрғақ азық-түлік пен арнайы тамақ рациондарын пайдалана отырып, әскери қызметшілердің марш жасаудағы тамақтануын ұйымдастыруды бақылау арқылы жүзеге асырылады.

Бөлімнің әскери-медициналық қызметі далалық жағдайларда тамақтандыруға қойылатын гигиеналық талаптарды жеке құрамға жеткізу, өсімдік және жануар тектес кездейсоқ және тексерілмеген өнімді тағамда пайдалануға жол бермеу мақсатында нақты жағдайды ескере отырып, санитариялық-ағарту жұмысын жүргізеді.

Бөлімнің әскери-медициналық қызметі жеке құрамды тамақтандыруды ұйымдастыруға санитариялық қағидалар мен нормалар ережелерінің, жеке қолданылатын құжаттардың талаптары ауқымында тұрақты санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды жүзеге асырады.

7-параграф. Әскери еңбек жағдайларын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау

96. Әскери еңбек жағдайларын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау жұмыс ортасының қолайсыз факторларының әсер етуіне байланысты кәсіби және басқа да аурулардың, зақымданулар мен жарақаттанудың алдын алу мақсатында жүргізіледі және әскерлердің оқу-жауынгерлік қызметін, әскери техниканың жылжымалы және стационарлық объектілеріне және қару-жарақ жүйелеріне қызмет көрсету және оларды пайдалану жөніндегі жұмыстарды, сондай-ақ әскери бөлімдердің жеке құрамы орындайтын өндірістік, құрылыс және шаруашылық жұмыстарды ұйымдастыру кезінде гигиеналық нормалар мен санитариялық қағидалардың орындалуын бақылау жүйесін қамтиды.

97. Әскери қызметшілерді жауынгерлік даярлау жағдайларын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау:

1) еңбек және демалыс режимін қамтамасыз етуге, күні бойы және оқудың барлық кезеңінде дене жүктемесінің ауқымы мен қарқындылығына қойылатын гигиеналық талаптарды іске асыруды, әртүрлі сабақтарды кезектестіруді, жеке гигиена қағидаларын орындау қажеттілігін ескере отырып, тәулік уақытын бөлуді, таңертеңгі дене шынықтыру жаттығуын өткізуді, әскери қызметшілердің тамақтануын, демалуын және ұйықтауын ұйымдастыруды;

2) әрбір шұғылданушыға есеппен үй-жайлар ауданына, табиғи және жасанды жарықтандыруға, желдетуге, оқу сыныптарын жылытуға және жабдықтауға қойылатын гигиеналық талаптарды ескере отырып, сынып сабақтарын өткізу шарттарын бақылауды, сондай-ақ оларды күтіп ұстауды бағалауды және жинау мен желдету сапасын тексеруді;

3) ашық ауада сабақтар өткізу кезінде әскери қызметшілердің киім-кешегін және суық өтудің немесе күн өтудің профилактикасы жөніндегі талаптардың орындалуын тексеруді, сондай-ақ сабақтар өткізу орындарының санитариялық жай-күйін бағалауды;

4) оқ атуларды орындау және әскери техниканы пайдалану кезінде әскери қызметшілердің жарақаттануының, улы техникалық сұйықтықтармен, дәрілік және пайдаланылған газдармен улануының профилактикасы жөніндегі іс-шаралардың орындалуын бақылауды;

5) қолайсыз метеофакторлардың, қоршаған ортаның жоғары немесе төмен температуралары әсер етуінің профилактикасы шараларының орындалуын, ұзақ марш жасау кезінде жеке құрамның демалысын қамтамасыз етуді және қажуының алдын алуды тексеруді;

6) дене жүктемелерінің ауқымы мен қарқындылығының әскери қызметшілердің жаттыққандығына сәйкестігін бағалауды қамтиды.

98. Әскери бөлімдер мен мекемелер жеке құрамының дене шынықтыру дайындығын және оны шынықтыруды ұйымдастыру және жүргізу кезінде гигиеналық талаптардың орындалуын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау:

1) ашық ауада және жабық үй-жайларда дене шынықтыру дайындығымен және спортпен шұғылданатын орындардың санитариялық жай-күйін және спорттық снарядтар мен құрылыстардың санитариялық-техникалық жай-күйін бағалауды;

2) жарақаттану профилактикасы жөніндегі іс-шаралардың орындалуын тексеруді;

3) жеке құрамның жаттықтыруы процесінде және дайындығының барлық кезеңі ішінде дене жүктемесінің қарқындылығын біртіндеп арттыруды, сондай-ақ спорттық жаттықтырулар режимінің ұтымды болуын бақылауды;

4) шынықтыру процедураларын жүргізу жөніндегі талаптардың орындалуын тексеруді қамтиды.

99. Қару-жарақ пен әскери техниканы жөндеу және оған қызмет көрсету, құрылыс және шаруашылық жұмыстарын жүргізу кезінде әскери қызметшілердің еңбек жағдайларын санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау:

1) объектілерді орналастырудың, жабдықтаудың және жарықтандырудың санитариялық қағидаларға сәйкес келуін;

2) жұмыстарды қауіпсіз жүргізу қағидалары жөніндегі нұсқаулықтардың болуын, жеке құрамға нұсқау беруді есепке алуды;

3) санитариялық-эпидемиологиялық мекемелер мамандарының өлшеу мен зертханалық зерттеулерді жүргізуі жолымен микроклимат параметрлерінің, жарықтандырудың, жұмыс аймағының ауасындағы зиянды қоспалардың, шу мен дірілдің, иондаушы және иондамайтын сәулеленудің және жұмыс ортасының басқа да факторларының болуының гигиеналық нормаларға сәйкес келуін;

4) улы техникалық сұйықтықтар мен радиоактивті заттарды есепке алудың, сақтаудың және жұмсаудың дұрыстығын;

5) жеке құрамның арнайы киіммен және тыныс алу, көру ағзаларын, теріні жеке қорғау құралдарымен қамтамасыз етілуін;

6) жеке құрамның жұмыстан кейін жуынуы үшін жағдайларды;

7) қысқы уақытта үй-жайдан тыс техникаға қызмет көрсететін жеке құрам үшін жылыту пункттерінің болуын;

8) алғашқы көмек дәріқобдишаларының болуын және жиынтықталуын, жеке құрамның оларды пайдалана білуін;

9) кәсіби зияндылықтардың әсер етуі жағдайларында жұмыс істейтін адамдарды уақтылы және толық медициналық қарап-тексеруді және куәландыруды тексеруді қамтиды.

100. Бөлімнің әскери-медициналық қызметі әскери еңбек жағдайларын санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды жүзеге асырады.

101. Климаты ыстық аудандардағы еңбек және тұрмыс жағдайларын бақылау:

1) жоғары температура мен ауа ылғалдылығының бірге әсер етуі кезінде күшті қажет ететін жұмысты орындауға байланысты организмге күн өтудің;

2) көздің күн радиациясының көз шағылыстыратын әсерінен, бет терісі мен еріннің күн сәулесінен күюінен және желденуден, тыныс алу ағзаларының шаңның енуінен зақымдануының;

3) организмнің тер шығаруы (дегидратация) және жылу күйзелісі кезіндегі сусыздануы әсерінен су-тұз балансының және оны реттеуші жүйелері функцияларының бұзылуының профилактикасы қажеттілігін ескере отырып жүзеге асырылады.

102. Климаты суық аудандарда әскери қызметшілердің еңбек етуі, өмірі мен тұрмысы жағдайларын бақылау қатты желмен және мол жауын-шашынмен үйлескен төмен температура мен ауаның жоғары ылғалдылығының әсер етуіне негізделген суық өтудің және суық тию ауруларының профилактикасына бағытталған қосымша іс-шараларды жүзеге асыру қажеттілігін ескере отырып ұйымдастырылады.

103. Климаттық жағдайлардың алуан түрлілігімен және метеорологиялық факторлардың өзгеруімен ерекшеленетін таулы аудандарда әскерлердің оқу-жауынгерлік қызметінің жағдайларын және әскери қызметшілерді материалдық-тұрмыстық қамтамасыз етуді ұйымдастыруды бақылау:

1) теңіз деңгейінен 2000 метрден астам биіктікте пайда болатын негізгі себептері гипоксемия мен гипокапния болып табылатын тау ауруларының;

2) ауаның салыстырмалы ылғалдылығының күрт ауытқуымен үйлескен оның төмен температурасының әсер етуіне негізделген суық өтудің және суық тию ауруларының;

3) қарқынды күн радиациясынан (тікелей, шашыраңқы және қармен шағылысқан) пайда болатын бет терісі күюінің, қар офтальмиясының;

4) жоғары ауа температурасы және дене жүктемелері әсер еткен кезде организмге күн өтудің профилактикасы мақсатында физиологиялық-гигиеналық талаптарды орындауға бағытталған іс-шаралармен толықтырылады.

104. Климаты ыстық немесе суық аудандарда, сондай-ақ таулы жерде әскери қызметшілердің қызмет жағдайларын бақылау кезінде бейімделу жөніндегі іс-шараларды жүргізумен:

1) қызмет өткеру үшін осы аудандарға жіберілетін жеке құрамды медициналық қарап-тексеруді жүзеге асыру;

2) бөлімдерде жүктемелердің ауқымы мен қарқындылығын біртіндеп арттыруға негізделген жеке құрамның дене шынықтыру дайындығын жүргізу;

3) жеке құрамды қоршаған ортаның қолайсыз факторларының әсер етуінен қорғау тәсілдеріне, күрделі климаттық жағдайларда әрекет ете білуге оқытып-үйрету бақыланады.

105. Бейімделу процесінде әскери қызметшілер организмінің жай-күйіне дене жүктемелерінің барабарлығын бақылау кезінде мыналарға сүйенеді:

1) бейімделу кезеңінің жалпы ұзақтығы 1,5 – 2 айды құрайды;

2) ауырлығы орташа дене жүктемелеріне күнтізбелік 10 күннен кейін, ауыр жүктемелерге – күнтізбелік 20 күннен кейін жол беріледі;

3) ыстық климат жағдайларына бейімделудің алғашқы күнтізбелік 10 – 15 күні ішінде дене температурасының кемінде 38°С дейін көтерілуіне және пульстің минутына 110 рет соғылғанға дейін жиіленуіне жол беріледі.

8-параграф. Әскери қызметшілерді гигиеналық тәрбиелеу

106. Әскери қызметшілерді гигиеналық тәрбиелеу жұмысқа қабілеттіліктің (жауынгерлік қабілеттіліктің), салауатты өмір салтының және гигиеналық нормалар мен санитариялық қағидаларды сақтау үшін жоғары жауапкершіліктің негізі ретінде жеке және қоғамдық денсаулықты сақтау мен нығайтуға саналы көзқарасты қалыптастырудың мақсатты процесін, қоршаған табиғи ортаны адам үшін зиянды қалдықтармен және шығарындылармен ластанудан қорғауды қамтиды.

107. Әскери қызметшілерді гигиеналық тәрбиелеу және оқыту дәрістерді, әңгімелесулерді, консультацияларды, парақшаларды, жадынамаларды басып шығаруды, санитариялық бюллетеньдерді, қабырға газеттерін шығаруды, плакаттарды, фотокөрмелерді дайындау мен пайдалануды, бейне- және кинофильмдерді көрсетуді, телебағдарламаларды көруді, көп тиражды газеттер мен журналдарда мақалаларды жариялауды пайдалана отырып, топтық және жеке әдістермен жүргізіледі.

9-параграф. Санитариялық-гигиеналық іс-шаралардың тиімділігін бағалау

108. Әскери бөлімдер мен мекемелердегі санитариялық-гигиеналық іс-шаралардың тиімділігін оқытудың әрбір кезеңінде бөлімнің әскери-медициналық қызметі, ал санитариялық-эпидемиологиялық мекемелердің мамандары әскери қызметшілердің денсаулығы көрсеткіштерін (денсаулық жағдайы, дене бітімінің дамуы, ауруы) олардың еңбек және тұрмыс жағдайларын сипаттайтын көрсеткіштермен салыстыру арқылы бөлімді әрбір санитариялық-эпидемиологиялық тексеру кезінде айқындайды.

109. Әскери қызметшілердің денсаулығы көрсеткіштерін бағалау бөлімшелер бойынша жеке құрамның санатын, әскери қызметте болу ұзақтығын, әскери қызметшілердің мамандығын, еңбек және тұрмыс жағдайларын, кәсіби зияндылығын ескере отырып жүргізіледі.

110. Санитариялық-эпидемиологиялық бақылаудың және қадағалаудың тиімділігін бағалаудың жинақталған нәтижелері санитариялық-гигиеналық іс-шараларды жоспарлау, сондай-ақ әскери бөлімнің санитариялық-гигиеналық жай-күйінің нашарлау мүмкіндігін болжау үшін негіз болып табылады.

111. Әскери бөлімнің санитариялық жай-күйі:

1) жеке құрамның оқу-жауынгерлік қызметі және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету процесінде гигиеналық нормалар мен санитариялық қағидалар орындалған;

2) әскери қызметшілердің денсаулық жағдайы көрсеткіштерін гигиеналық талдау негізінде мақсатты жоспарлы профилактикалық іс-шаралар жүргізілген, барлық санаттағы жеке құрамды гигиеналық тәрбиелеу бойынша жоспарлы жұмыс жүзеге асырылған;

3) әскери бөлімнің және мекеменің санитариялық-эпидемиологиялық жай-күйі саламатты болған, инфекциялық ауру деңгейі әскери бөлім мен мекеме бойынша орташа көрсеткіштерден аспайтын және соңғы үш жылда оның төмендеуіне үрдіс байқалатын, инфекциялық аурулардың өршуі болмаған;

4) жеке құрамның денсаулық жағдайы әскери бөлім, мекеме алдына қойылған міндеттерді толық ауқымда шешуге мүмкіндік беретін жағдайда қанағаттанарлық деп танылады.

112. Әскери бөлімнің санитариялық жай-күйі оны қанағаттанарлық бағалау үшін шарттар орындалмаған жағдайда қанағаттанарлықсыз деп танылады.

113. Әскери қызметшілердің қызмет өткеру және тұрмыс жағдайларын бақылау және жеке құрамның ауруын талдау нәтижелері бөлім командиріне және жоғары тұрған қолбасшылыққа әскери-медицина қызметі бастығының ай сайынғы баяндауына енгізіледі. Осы мәселе бойынша жинақталған баяндаулар жазғы және қысқы оқу кезеңдері аяқталғаннан кейін де ұсынылады.

114. Санитариялық-гигиеналық іс-шаралардың тиімділігін зерделеу және бақылау нәтижелері мақсатты сауықтыру іс-шараларын жоспарлау және әзірлеу, әскери бөлімнің санитариялық-гигиеналық жай-күйінің нашарлау мүмкіндігін болжау және профилактикалық шараларды алдын ала қабылдау үшін негіз болып табылады.

10-параграф. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі эпидемияға қарсы іс-шаралар

115. ҚР ҚК-да эпидемияға қарсы іс-шаралардың мақсаты қоздырғыштардың әскери ұжымдарға әкелінуінің алдын алуға, аурулардың таралуына жол бермеуге, пайда болған ошақтарды оқшаулау мен жоюға, сондай-ақ инфекцияларды әскери бөлімдерден (гарнизондардан) тыс жерлерге шығару және оларды басқа елді мекендерге (әскерлер орналасқан орындарға) әкелу мүмкіндігін болдырмауға бағытталған әскерлерді эпидемияға қарсы қорғау болып табылады.

116. ҚР ҚК әскери бөлімінде, гарнизонында, өңірлік қолбасшылықтарында, әскер түрлері мен тектерінде эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруды әскери-медициналық қызметі жүзеге асырады.

117. Эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыруды әскери-медициналық қызметі қолбасшылықпен және тылдық қамтамасыз ету қызметтерімен тығыз өзара іс-қимылда әзірленген жоспарлар негізінде жүргізеді.

118. Барлық дәрежедегі командирлер мен бастықтардың, сондай-ақ басқа да лауазымды адамдардың эпидемияға қарсы іс-шараларды жүргізу жөніндегі іс-қимылдары Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 5 шілдедегі № 364 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ішкі қызмет жарғысымен, ал арнайы мәселелер бойынша Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнамасының, сондай-ақ гигиеналық нормативтердің, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті орган бекіткен техникалық регламенттердің талаптарымен регламенттелген.

119. Эпидемияға қарсы іс-шараларды жоспарлау мен ұйымдастыру үшін санитариялық-эпидемиологиялық барлауды, қадағалауды, тексеруді және эпидемиологиялық талдауды қамтитын эпидемиологиялық диагностика негіз болып табылады.

120. Эпидемиологиялық диагностика әскери ұжымда инфекциялық аурулардың пайда болу және таралу себептері мен жағдайларын анықтау және ғылыми негізделген эпидемияға қарсы іс-шараларды әзірлеу әдістерінің жүйесін білдіреді. Эпидемиологиялық диагностика санитариялық-эпидемиологиялық барлауды, санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды, эпидемиологиялық тексеруді және эпидемиологиялық талдауды қамтиды.

121. Санитариялық-эпидемиологиялық барлау әскерлердің алдағы орналасу және іс-қимылдары аудандарының санитариялық-эпидемиологиялық жай-күйі туралы мәліметтерді жинау және талдау арқылы жүргізіледі. Ол медициналық барлаудың құрамдас бөлігі болып табылады.

122. Санитариялық-эпидемиологиялық барлау: ауданның санитариялық-эпидемиялық жай-күйі туралы қолда бар ақпаратты зерделеуді, аға медициналық бастықтан, басқа қызметтер мен санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарынан мәліметтер алуды, аумақты, сумен жабдықтау көздерін және басқа да сыртқы орта объектілерін сынама алу арқылы тексеруді, жергілікті емдеу-профилактикалық, санитариялық-эпидемиологиялық және коммуналдық мекемелер әскерлерінің мұқтаждары үшін пайдалану мүмкіндігін айқындауды, алынған нәтижелерді талдауды және қолбасшылыққа (әскери-медициналық қызметіне) эпидемияға қарсы іс-шараларды жүргізу жөнінде ұсынымдар беруді қамтиды.

123. Санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау бөлім орналасқан ауданның санитариялық-эпидемиологиялық жай-күйін жүйелі зерделеуді, инфекциялық аурулар мен эпизоотия ошақтарын уақтылы анықтауды, жеке құрамның өмір сүру, тұрмыс жағдайларын және бөлім объектілерінің санитариялық жай-күйін үздіксіз медициналық бақылауды көздейді. Санитариялық-эпидемиялық жағдай нашарлаған, инфекциялық аурулар пайда болған кезде бөлімде эпидемиологиялық тексеру жүргізіледі.

124. Эпидемиологиялық тексеру эпидемиялық ошақтың пайда болу себептері мен жағдайларын анықтауға және оны оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды негіздеуге бағытталған. Бір ауру бар ошақты және көптеген аурулар бар ошақты эпидемиологиялық тексеруді ажыратады.

125. Бір инфекциялық ауру бар ошақты эпидемиологиялық тексеру: науқасты сұрауды және тексеруді, оның орналасу бөлімінде және ауданында эпидемиялық жағдайды нақтылауды, жұқтыру қаупі бар адамдарды сұрауды және тексеруді, сыртқы орта объектілерін қарап-тексеруді және тексеруді, алынған материалдарды талдауды және қорытуды, ошақты оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды негіздеуді қамтиды.

126. Көптеген аурулар бар ошақты эпидемиологиялық тексеруді СЭО мамандары жүргізеді.

Тексеру: ауырғандар туралы бастапқы деректерді жинау мен дайындауды, ошақтағы жеке құрамның ауру қарқынын талдауды, қауіп факторлары бойынша аурудың құрылымын зерделеуді, науқастарды және жұқтыру қаупі бар адамдарды сұрауды, сыртқы орта объектілерін тексеруді, алынған деректерді қорытындылауды, ошақтың туындау себептері мен жағдайларын анықтауды және эпидемияға қарсы іс-шараларды негіздеуді қамтиды.

Инфекцияның берілу тетігін нақтылау үшін сыртқы орта объектілерін тексеру жүзеге асырылады. Алынған деректерді бағалайды, туындаған өршу түрі, жеке құрамның жұқтыруының нақты себептері мен жағдайлары туралы, сондай-ақ эпидемиялық ошақтың шегі туралы қорытынды жасайды. Тексеру нәтижелеріне сәйкес ошақты жою жөніндегі іс-шаралардың тізбесі мен көлемін айқындайды және оларды өткізу жоспарын жасайды.

Цифрлық және графикалық материалдар қоса берілген эпидемиялық ошақты тексеру актісін жоғары тұрған әскери-медицина қызметінің бастығына ошақты жойғаннан кейін ұсынады.

127. Эпидемиологиялық талдау инфекциялық ауру деңгейін, құрылымын және қарқынын айқындау, бөлімнің жеке құрамы арасында аурулардың пайда болу және таралу себептері мен жағдайларын анықтау үшін жүргізіледі. Эпидемиологиялық талдау нәтижелері профилактикалық жұмыстың негізгі іс-шараларын негіздеу үшін пайдаланылады, бөлімде талдауды әскери-медицина қызметінің бастығы жүргізеді. Инфекциялық ауруды эпидемиологиялық талдау ретроспективті және жедел болып бөлінеді.

128. Ретроспективті эпидемиологиялық талдау өткен бірнеше жылғы, өткен жылғы немесе әскерлер қызметінің және жауынгерлік даярлығының жекелеген кезеңдеріндегі инфекциялық ауруды талдауды қамтиды.

129. Жедел эпидемиологиялық талдау бөлімдер мен бөлімшелердегі эпидемиялық қолайсыздықты ерте анықтау мақсатында жеке құрамның инфекциялық аурулары туралы ақпаратты үздіксіз жинауды және зерделеуді көздейді.

Талдау жүргізу үшін өңірлік қолбасшылық бөлімі (мекемесі) әскери-медициналық қызметінің есептері, шұғыл хабарламалар, инфекциялық, паразиттік аурулар, улану жағдайлары туралы кезектен тыс жеткізілімдер негіз болып табылады. Талдау жүргізу әскерлердің орналасу және жауынгерлік даярлығы аудандарын санитариялық-эпидемиологиялық қадағалаумен және эпидемияға қарсы іс-шараларды жедел жүргізуді негіздеумен үйлестіріледі.

11-параграф. Эпидемияға қарсы іс-шаралардың мазмұны, оларды ұйымдастыру және жүргізу тәртібі

130. Эпидемияға қарсы іс-шаралардың мазмұны эпидемиялық процестің үш буынына бағытталған:

1) инфекция көзі (науқасты/симптомсыз тасымалдаушыны анықтау, оқшаулау, емдеу-диагностикалық, режимдік-шектеу және ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар, профилактикалық дератизациялау);

2) беру тетігі (беру тетігін тоқтатуға, әскерлер орналасқан жерде еңбек пен тұрмыстың санитариялық-гигиеналық және әлеуметтік-тұрмыстық жағдайларын жақсартуға, санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға, профилактикалық дезинфекцияға және дезинсекцияға, гигиеналық тәрбиелеуге бағытталған іс-шаралар);

3) сезімтал организм (шынығу, иммунопрофилактика сияқты иммунитетті арттырудың арнайы емес құралдары).

131. Әскери бөлімде инфекциялық аурулар мен тасымалдаушыларды анықтау:

1) бөлімше командирлері мен медицина қызметкерлерінің жеке құрамды сұрауы арқылы таңертеңгі қарап-тексеруде және кешкі тексеруде;

2) асхана персоналын медициналық қарап-тексеру кезінде, сондай-ақ тамақтану, сумен жабдықтау және монша-кір жуу қызметін көрсету жұмыскерлерін медициналық тексеру кезінде;

3) амбулаторлық қабылдауда;

4) бөлімге жаңадан келген және іссапарлардан, демалыстардан және емдеу мекемелерінен қайтып оралатын әскери қызметшілерге медициналық қарап-тексеруді жүргізу кезінде;

5) моншада әскери қызметшілердің денесін қарап-тексеру кезінде;

6) жас буынды қабылдау және жоспарлы медициналық қарап-тексеру, тексеру кезінде;

7) бақылау-өткізу пунктінде жабдықталған медициналық бекетте аурудың көтерілу кезеңінде жүзеге асырылады.

132. Анықталған инфекциялық науқастарды және инфекциялық ауруға күдікті адамдарды медициналық роталар мен пункттердің оқшаулағышына орналастырады. Штаттық оқшаулағышы жоқ әскери бөлімдерде инфекциялық науқастарды алдын ала көзделген үй-жайда оқшаулайды. Мерзімді әскери қызмет әскери қызметшілері, курсанттар, кадеттер қатарынан инфекциялық науқастарды (симптомсыз таратушыларды) амбулаторлық емдеуге және олардың әскери ұжымда болуына жол берілмейді.

Ескерту. 132-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.05.2022 № 271 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

133. Медициналық роталар мен әскери бөлімдер (мекемелер) пункттерінің оқшаулағыштарында оны күтіп-ұстау нақты инфекцияның эпидемиологиялық ерекшеліктерімен айқындалатын эпидемияға қарсы режимнің сақталуы қамтамасыз етіледі.

134. Науқастар тексеру, диагноз қою, медициналық көмек көрсету және эпидемиологиялық анамнез жинау үшін бір тәуліктен аспайтын мерзімге оқшаулағышқа орналастырылады. Оқшаулағышта емдеу үшін тек тонзилиттің, тұмаудың және жіті респираторлық инфекциялардың асқынбаған түрлерімен ауыратын науқастарды ғана қалдыруға рұқсат етіледі.

135. Инфекциялық аурулар бар пациенттер әскери госпитальдардың, лазареттердің инфекциялық бөлімшелеріне (оқшаулағыштарға) (бар болған кезде) немесе азаматтық денсаулық сақтау жүйесінің инфекциялық ауруханасына (бөлімшесіне) жатқызылады.

136. Инфекциялық науқасты медициналық бөлімшенің оқшаулағышынан госпитальға (ауруханаға) эвакуациялау санитариялық немесе осы мақсат үшін арнайы бөлінген әскери бөлімнің немесе госпитальдың басқа да көлігінде жүргізіледі.

Инфекциялық науқастарды ілеспе (қоғамдық), сондай-ақ адамдарды тасымалдауға бейімделмеген көлікте тасымалдауға рұқсат етілмейді. Әртүрлі инфекциялары бар науқастарды, сондай-ақ инфекциялық және соматикалық науқастарды бір автомобильде бірге тасымалдауға жол берілмейді.

137. Инфекциялық науқаспен бірге жүру үшін медицина қызметкері тағайындалады, онда жеке қорғану құралдары, шұғыл көмек көрсету үшін қажетті дәрі-дәрмектер, сондай-ақ инфекциялық аурудың сипатына сәйкес науқастарды күту заттары (астарлы кеме, науқастың бөлінуін жинауға және зарарсыздандыруға арналған шелек, ішек инфекциялары кезінде клеенка, респираторлық инфекциялар кезінде медициналық маска немесе респиратор) және дезинфекциялау құралдары болады.

138. Инфекциялық науқас госпитальға жеткізілетін көлік осы емдеу мекемесінің күшімен дезинфекциялауға ұшырайды.

139. Инфекциялық науқастарды әскери эшелондардан эвакуациялау эшелон бастығының өтінімі бойынша теміржол станциясының әскери коменданты арқылы жүзеге асырылады.

140. Инфекциялық науқасты анықтау, эпидемиологиялық тексеру нәтижелері және жүргізіліп жатқан іс-шаралар туралы бөлім әскери-медицина қызметінің бастығы белгіленген тәртіппен бөлім командиріне, жоғары тұрған әскери-медицина қызметінің бастығына және СЭО-ға баяндайды.

141. Науқасқа инфекциялық ауру диагнозын қойғаннан кейін әскери-медициналық мекеменің бастығы бұл туралы науқас келіп түскен әскери бөлім қолбасшылығын және СЭО-ны хабардар етеді.

142. Эпидемиялық ошақта шектеу іс-шаралары, оның ішінде қызметтің ерекше жағдайларын қамтамасыз ететін карантин жүргізіледі. Бұл іс-шаралардың сипаты инфекцияның эпидемиологиялық ерекшеліктерімен және жағдайдың нақты шарттарымен айқындалады.

143. ҚР ҚК объектілерінде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин бір мезгілде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органды және оның аумақтық бөлімшесін хабардар ете отырып, халықтың санитариялық-эпидемилогиялық саламаттылығы саласындағы ҚР ҚМ бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің шешімімен енгізіледі (жойылады).

144. Режимдік-шектеу іс-шараларының әртүрлілігі ҚР ҚК көлік құралдарында және Қазақстан Республикасының аумағына келетін әскери шетелдік көлік құралдарында санитариялық-карантиндік іс-шаралар болып табылады.

Санитариялық-карантиндік іс-шаралар:

1) сауалнама жүргізуді, қажет болған кезде экипаж мүшелері мен жолаушыларды олардың арасында карантиндік инфекциялармен ауыратындарды және ауруға күдікті адамдарды анықтау мақсатында қарап-тексеруді;

2) белгіленген санитариялық құжаттардың (вакцинация немесе ревакцинация туралы халықаралық куәлік, ұшақтың жалпы декларациясының санитариялық бөлімі, теңіз санитариялық декларациясы, дератизация туралы немесе дератизациядан босату туралы куәлік) болуын және дұрыс толтырылуын тексеруді;

3) алдын ала жабдықталған орынға (санитариялық алаң, санитариялық айлақ, санитариялық тұйық) көлік құралын қоюды (онда карантиндік инфекциямен ауыратын немесе ауруға күдікті адам анықталған кезде);

4) кейіннен оларға медициналық көмек көрсетумен науқастарды және күдіктілерді түсіруді, оқшаулауды;

5) экипаж мүшелерін және жолаушыларды обсервациялауды (немесе күшейтілген медициналық байқауды);

6) көлік құралын дезинфекциялауды (дезинсекциялауды) және инфекцияның сипатымен және көлік құралындағы эпидемиялық жағдаймен айқындалатын басқа да эпидемияға қарсы іс-шараларды жүргізуді көздейді.

145. Көрсеткіштеріне байланысты профилактикалық, ағымдағы және қорытынды дезинфекция бөлінеді.

Объектілерді дезинфекциялау, дезинсекциялау және дератизациялау үшін Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген препараттар пайдаланылады.

146. Профилактикалық дезинфекция эпидемиялық жағдайға қарамастан жүйелі түрде жүргізіледі. Профилактикалық дезинфекциялауға дәретханалар, жуынды шұңқырлары, қоқыс жинағыштар, моншалар (санитариялық өткізу орындары), қарауыл үй-жайлары, казармалар, асханалар, медициналық бөлімшелер мен мекемелердің үй-жайлары, ауызсу, кәріздік ағындар, азық-түлік қоймалары, көлік және басқа да объектілер, жеке құрамға қауіп төндіретін патогенді қоздырғыштардың жиналуы жатады. Оны бөлімшелердің жеке құрамын және тәуліктік наряд адамдарын тарта отырып, дезинфектор, оның ішінде штаттан тыс дезинфектор жүргізеді. Дезинфекциялық іс-шараларды жүргізуге тартылатын адамдар жыл сайын жұмыстарды қауіпсіз жүзеге асыру, дезинфекциялау құралдарымен улану кезінде алғашқы көмек көрсету мәселелері бойынша нұсқау алады.

147. Ағымдағы дезинфекция медициналық бөлімшелердің оқшаулағыштарында және инфекциялық науқас орналасқан басқа да үй-жайларда ол оқшауланған (ауруханаға жатқызылған) сәттен бастап жүргізіледі. Науқастардың бөлінулері (қақырық, құсу массалары, жуу сулары, нәжіс, зәр, ірің, қан), ыдыс-аяқ, тамақ қалдықтары, іш киім, таңу материалы, үй-жай және ондағы басқа да заттар дезинфекциялауға жатады.

148. Қорытынды дезинфекция ол болған жерлерде инфекциялық аурулардың қоздырғыштарын жою үшін науқас оқшауланғаннан, ауруханаға жатқызылғаннан, сауыққаннан немесе қайтыс болғаннан кейін 24 сағаттан кешіктірілмей жүргізіледі. Дезинфекциялауға үй-жайлар, төсек-орын жабдығы, жиһаз, науқастың жеке заттары, басқа да заттар, сондай-ақ инфекциялық науқастарды эвакуациялау үшін пайдаланылатын көлік жатады.

149. Әскери-медициналық мекемеде (әрбір бөлімшеде), әскери бөлімнің және мекеменің медициналық бөлімшесінде дезинфекциялық пункт (дезинфекциялық бұрыш) жабдықталады, онда мыналар қамтылады: дезинфекциялық құралдардың ағымдағы қоры, арнайы киім жиынтығы (халаттар, бас киімдер, респираторлар, резеңке етіктер, қолғаптар, алжапқыштар), жұмыс ерітінділерін дайындауға және сақтауға арналған ыдыс, көрнекі құралдар, кітапшалар, дезинфекциялау препараттарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары және улану кезінде алғашқы көмек көрсету қағидалары туралы нұсқаулықтар, плакаттар мен жадынамалар, оқыту кезеңіне арналған профилактикалық дезинфекциялау жоспары, дезинфекциялық препараттарды есепке алу журналы және дезинфекциялық препараттарды пайдалануды есепке алу журналы.

150. Дезинсекция буынаяқтылардың көбеюінің алдын алу, оларды жою және жеке құрамды қорғау жөніндегі іс-шараларды қамтиды. Дезинсекцияның механикалық, физикалық және химиялық әдістері бар.

151. Жеке құрамды масалар мен москиттердің шабуылынан жеке қорғау үшін ұйқы кезінде дәке өрістері, ал ұзақ уақыт ашық ауада, әсіресе далалық жағдайларда болған кезде репелленттер – қан сорғыш буынаяқтыларды үркітетін құралдар, сондай-ақ репелленттер сіңірілген қорғаныш киімдері (арнайы киім-кешек, комбинезондар) және бас торлары қолданылады.

152. Әскери бөлімдер мен мекемелерде инсектицидтерді қолдана отырып, инфекциялық аурулар мен тұрмыстық паразиттерді тасымалдаушыларды жою жөніндегі іс-шараларды тыл қызметтері ұйымдастырады.

153. Жеке құрамның далалық жағдайларда (орманды, орманды дала, дала жерлерінде) болған кезеңінде иксод кенелеріне қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру жеке құрамның өзі және өзара қарап-тексеру жүргізуін, репелленттер сіңірілген киім-кешек немесе комбинезондар киюін, кейіннен оны инсектицидтермен өңдеумен орналастыру аумағын (лагерьді) өсімдіктер мен бұтақтардан тазартуды көздейді.

154. Бүрге және қандалаға қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру, әсіресе жеке құрам далалық жағдайларда болған кезеңде кеміргіштер мен кеміргіштер қоныстанған объектілердің індерін ратицидтермен және инсектицидтермен бір мезгілде өңдеуді, үй-жайлар мен шатырлардың едендері мен төменгі қабаттарын дезинсекциялауды, орналастыру аумағын (лагерьді) қоқыстан және бұтақтардан тазартуды, сондай-ақ киім-кешек пен комбинезондарды репелленттермен сіңдіруді көздейді.

155. Әскери қызметшілерде педикулездің алдын алуға жеке құрамның іш киім мен төсек-орын жабдығын ауыстыра отырып, моншада тұрақты жуынуын ұйымдастырумен, сондай-ақ монша-кір жуу комбинаттарында (кір жуу орындарында) оны жуудың технологиялық процесін сақтаумен қол жеткізіледі.

156. Санитариялық өңдеу инфекциялық аурулардың қоздырғыштарын, буынаяқтыларды жоюға бағытталған және тұрғын үй және басқа да объектілердің дезинсекциясымен (дезинфекциялаумен) бірге жүргізіледі. Санитариялық өңдеу киімді ауыстырумен жеке құрамның гигиеналық жуынуын, киімді, киім-кешекті және төсек-орынды камералық өңдеуді (дезинсекциялау, дезинфекциялау), жуылатын киімді қайнатуды қамтиды.

157. Санитариялық өңдеу жеке құрам арасында педикулез бен қышыма, бөртпе, қайтарымды және іш сүзегімен, туберкулезбен, дифтериямен және аса қауіпті аурулармен ауыратын науқастар анықталған кезде, сондай-ақ бөлімнің (емдеу мекемесінің) медициналық бөлімшесі қатаң эпидемияға қарсы режим жағдайында жұмыс істеген кезде жүргізіледі. Ол бөлім командирінің өкімімен ұйымдастырылады.

158. Жеке құрамды санитариялық өңдеу гарнизондық санитариялық өткізгіштерде жүргізіледі. Далалық жағдайларда ол дезинфекциялық-душ қондырғысын (бұдан әрі – ДДҚ) пайдалана отырып жүргізіледі. Бұл жағдайда ДДҚ-ны сумен және дизель отынымен, ал жеке құрамды – сабынмен, жөкемен және таза киіммен қамтамасыз етуді бөлімнің тиісті қызметтері ұйымдастырады.

159. ДДҚ-ны пайдалануға арнайы даярлықтан өткен және уәкілетті органнан қысыммен жұмыс істейтін агрегаттарды басқару құқығына рұқсат алған жүргізушілер (операторлар) мен дезинфекторлар жіберіледі. ДДҚ-ны пайдалану үшін уәкілетті органнан рұқсат алынады.

160. Дератизация профилактикалық және жою іс-шараларын көздейді.

161. Профилактикалық іс-шаралар бөлім (лагерь) аумағын шаруашылық қоқыстан және арамшөптерден жүйелі түрде тазартуды, тамақ қалдықтарын, қоқысты кеміргіштер қол жетпейтін контейнерлер мен ыдыстарға жинауды, азық-түлік және су қорын кеміргіштер қол жетпейтін орындарда сақтауды, қойма, тұрғын және қызметтік үй-жайлар мен арнайы құрылыстарды кеміргіштердің енуінен қорғауды қамтиды.

162. Жою іс-шаралары кеміргіштерді аулау үшін механикалық аулау құралдарын (қапқандарды, қыспақтарды, ұршықтарды және қолдан жасалған ұстағыштарды) қолдануды, химиялық құралдарды (ратицидтерді) пайдалануды қамтиды.

163. Уланған қармақ жемдерді пайдалану және оларды жайып салу, індерді тозаңдандыру, дезинфекциялық-дезинсекциялық жұмыстар жеке қорғану құралдарында (мақта-мата комбинезоны, мақта-дәке маскасы, қорғаныш көзілдірігі, резеңке қолғаптар, алжапқыш) жүргізіледі.

164. Жеке құрамды инфекциялық аурулардан қорғауды қамтамасыз ететін эпидемияға қарсы іс-шаралар кешеніне иммунопрофилактика және шұғыл профилактика кіреді.

165. Иммунопрофилактика әскери қызметшілерде алдын ала вакцинациялау арқылы жасанды иммунитет құру мақсатында жүргізіледі. Жеке құрамды вакцинациялау (егу) үшін тірі, инактивирленген, химиялық вакциналар мен анатоксиндер пайдаланылады.

166. Егу жоспарлы тәртіппен (профилактикалық) және эпидемиялық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі. Егуді жүргізген кезде әскери-медициналық мекемелер (медициналық бөлімшелер) медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде оларға қарсы міндетті профилактикалық егулер жүргізілетін Аурулар тізбесін, оларды өткізу тәртібін, мерзімдерін және Кодекстің 85-бабының 5-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын профилактикалық егуге жататын халық топтарын пайдаланады.

Эпидемиялық көрсеткіштер бойынша егулер эпидемиялық ахуалды ескере отырып, табиғи ошақтарда жүргізіледі.

167. Егуді жүргізуді ұйымдастыру дайындық іс-шаралары, вакцинация, егілгендерді байқау және алынған нәтижелерді тіркеу көрсетілетін әскери бөлім мен мекеме командирінің бұйрығымен нақтыланады.

168. Дайындық іс-шаралары егу материалын алуды, медициналық персоналды, құрал-саймандарды және егуге арналған үй-жайды дайындауды, бөлімнің жеке құрамымен инфекциялық аурулармен, олардың алдын алу шараларымен және профилактикалық егулердің мәнімен танысу бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізуді, қарсы көрсеткіштері бар әскери қызметшілерді анықтау үшін бөлімнің жеке құрамына термометрия жүргізумен оны медициналық қарап-тексеруді, жеке құрамның моншада жуынуын, егу жүргізу мерзімдерін, орнын және тәртібін айқындауды қамтиды.

169. Профилактикалық егуді жүргізуге жоғары және орта медициналық білімі бар, егуді жүргізу техникасы қағидаларына, вакцинациядан кейінгі реакциялар мен асқынулар дамыған жағдайда шұғыл көмек көрсету тәсілдеріне оқытылған, егуді жүргізуге рұқсаты бар адамдар жіберіледі.

170. Әрбір егілген адамға иммундаудан кейін 30 минут ішінде медициналық байқау орнатылады. Осы кезеңде шок белгілері пайда болған жағдайда егілген адамға шокқа қарсы іс-шаралар жүргізіледі.

171. Иммундау нәтижелері әскери қызметшілердің медициналық кітапшаларына және егу карталарына: вакцинациялауды жүргізу күні, вакцинаның атауы, сериясының нөмірі мен дозасы, егуге реакциясы және дәрігердің (фельдшердің) қолтаңбасы енгізіледі. Жеке құрамды вакцинациялау нәтижелері туралы бөлім медицина қызметінің бастығы командирге және жазбаша – аға медицина бастығына және СЭМ-ға баяндайды, жеткізілімде әскери қызметшілерді егумен қамту проценті, егуден кейінгі асқыну саны мен сипаты, егуге реакцияны есепке алу нәтижелері көрсетіледі.

172. Шұғыл профилактика жеке құрамның инфекциялық аурулармен ауыру қаупінің алдын алу үшін антибиотиктерді, вакциналарды, сарысуларды, бактериофагтарды, химиялық препараттарды, иммуноглобулиндерді, интерферондарды және басқа да құралдарды қолдануды көздейді.

173. Вакциналар мен анатоксиндер тұмаудың, қызылшаның, эпидемиялық паротиттің, дифтерияның, менингококк инфекциясының, сіреспенің, ботулизмнің, жара инфекцияларының және құтырудың шұғыл профилактикасы үшін қолданылады.

Иммуноглобулиндер (глобулиндер) қызылша, шешек, тұмау, көкжөтел, менингококк инфекциясы, құтыру, кене энцефалиті, вирусты гепатит, полиомиелит және сібір жарасы профилактикасы үшін қолданылады.

Бактериофагтар іш сүзегінің, паратифтердің, тырысқақтың, дизентерияның, протейдің және ішек колиинфекциясының шұғыл профилактикасы және оны емдеу үшін тағайындалады.

174. Күрделі эпидемиялық жағдайларда шұғыл профилактика құралдарын жаппай қолдану туралы шешімді ҚР ҚК БӘМБ-мен келісілгеннен кейін әскер түрлерінің, тектерінің, өңірлік қолбасшылықтардың әскери-медицина қызметі (бөлімі) қабылдайды.

Әскери қызметшілердің жекелеген адамдарына немесе шағын топтарына шұғыл профилактика құралдарын қолдануды санитариялық-эпидемиологиялық және емдеу-профилактикалық мекемелердің мамандарымен келісу бойынша бөлім әскери-медицина қызметінің бастығы айқындайды.

Шұғыл профилактика құралдарын қолдану туралы әскери қызметшілердің медициналық кітапшалары мен егу карталарында препараттың күні, атауы, дозасы және осы құралдардың қандай мақсатта қолданылғаны туралы белгілер жасалады.

175. Иммундық және шұғыл профилактика препараттары дәріханаларда, медициналық қоймаларда белгіленген сақтау шарттарын сақтаумен күтіп ұсталады. Оларды тасымалдау кезінде "суық тізбек" қағидасы сақталады.

176. Зертханалық зерттеулер санитариялық-гигиеналық, микробиологиялық, серологиялық, паразитологиялық, зооэнтомологиялық, иммунохимиялық, физикалық және басқа да әдістерді қамтиды. Олар жоспарлы түрде және эпидемиялық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

177. Бөлім әскери-медицина қызметінің бастығы тыл қызметімен бірлесіп, материалды жеткізу мерзімі мен тәртібін санитариялық-эпидемиологиялық мекеменің (бөлімшенің) мамандарымен келісе отырып, алдын ала зертханалық зерттеулер жүргізуді жоспарлайды. Мұндай зерттеулерге суды, асханадағы заттардан алынған шайындыларды зерттеу, дезинфекция мен стерильдеу сапасын бактериологиялық бақылау, тамақтану, сумен жабдықтау және инфекциялық аурулармен ауырып жазылған жұмыскерлерді профилактикалық тексеру жатады.

Әскери бөлім (мекеме) орналасқан ауданда СЭО бөлімшелері болмаған кезде зертханалық зерттеулер аумақтық санитариялық-эпидемиологиялық сараптама орталықтарында шарттық негізде жүргізіледі.

12-параграф. Жекелеген инфекциялық аурулар (әскерлер үшін өзекті инфекциялар) кезіндегі санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шаралардың ерекшеліктері

178. Әскерлер үшін өзекті инфекциялардың санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды әскери-медициналық қызмет жүргізеді.

179. Жеке құрамның жіті респираторлық вирустық инфекциялармен (тұмауға ұқсас аурулармен, ауыр жіті респираторлық инфекциялармен (бұдан әрі – ЖРИ), тұмаумен ауыруын және олардың асқынуын (пневмония) санитариялық-эпидемиологиялық бақылау жыл бойы мониторинг түрінде жүзеге асырылады және санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық- профилактикалық іс-шараларды жүргізуді қамтиды.

Жеке құрам арасында тұмаудың және басқа да ЖРИ-дің жаппай таралуының алдын алу жөніндегі негізгі іс-шаралар науқастарды белсенді анықтау және дереу оқшаулау, жеке құрамның орналасуын санитариялық қадағалау, дене шынықтыру және жалпы нығайту іс-шараларының жүргізілуін медициналық бақылау, жеке құрамды иммундау (тұмау кезінде) болып табылады.

Бөлімге тұмау бойынша қолайсыз аудандардан келетін әскери қызметшілер күнтізбелік 3 күн ішінде күшейтілген медициналық байқауға жатады.

Жеке құрам арасында, әсіресе әскери бөлімге келген жас буын арасында профилактика және тұмауға және ЖРВИ-ға қарсы күрес шаралары туралы санитариялық-ағарту жұмыстарын ұдайы жүргізу ұйымдастырылады.

Әскери бөлімдер мен мекемелерде күн сайын ЖРИ, ангина, тұмау жағдайларын және олардың асқынуын (пневмония), сондай-ақ күн сайын СЭО-ға берілетін оларға байланысты қайтыс болу жағдайларын есепке алу жүргізіледі.

5-тарау. Дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен жабдықтау тәртібі

180. Дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен (бұдан әрі – медициналық мүлік) жабдықтау профилактикалық, емдік, сауықтыру, оңалту медициналық іс-шараларды уақтылы және сапалы орындау, сондай-ақ ҚР ҚК әскери-медициналық қызметін жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігінде ұстау мақсатында жүргізілетін ұйымдастыру-жоспарлау, өндірістік, пайдалану, бақылау іс-шаралар кешенін қамтиды.

181. Әскерлерді медициналық мүлікпен қамтамасыз ету орталықтандырылған және орталықтандырылмаған түрде сатып алуды жүргізу арқылы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің сметасы бойынша бөлінген бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі.

182. Әскерлерді медициналық мүлікпен қамтамасыз ету осы мақсаттарға бөлінген бюджет қаражаты шегінде жүзеге асырылады.

183. Әскери бөлімді және мекемені медициналық мүлікпен қамтамасыз етуді ұйымдастыру жөніндегі негізгі іс-шаралар жылдық жоспарда көрсетіледі.

184. Әскерлерді медициналық мүлікпен қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының заңнамасына, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің нормативтік құқықтық актілеріне және қызметтік құжаттарына сәйкес жүзеге асырылады.

185. Әскери бөлімдер мен мекемелерді медициналық мүлікпен орталықтандырылған қамтамасыз ету медициналық жабдықтау мекемелері (медициналық қоймалар, медициналық мүлікті және техниканы сақтау базасы (жекелеген бөлім) арқылы жүзеге асырылады.

186. Штатында дәріханалар көзделмеген әскери бөлімдер мен мекемелер (бөлімшелер) медициналық мүлікпен қамтамасыз етілу үшін БӘМБ-мен келісу бойынша гарнизон бастығының, өңірлік қолбасшылық және әскер тегі, оған теңестірілген және одан жоғары қолбасшының бұйрығымен аумақтық қағидат бойынша әскери-медициналық мекемелерге (медициналық бөлімшелерге) бекітіліп беріледі.

187. Медициналық жабдықтау мекемелерінен (медициналық қоймалар, медициналық мүлікті және техниканы сақтау базасы (жекелеген бөлім), сондай-ақ әскери-медициналық мекемелерден медициналық мүлікті беруге тарату жоспарлары әскери бөлімдер мен мекемелер берген өтінімдерге сәйкес БӘМБ-да жасалады.

Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, оның ішінде артықтарды бағыныстылық тәртібінде байланысты емес ҚР ҚК әскери бөлімдері мен мекемелері арасында бөлуді БӘМБ жүзеге асырады.

188. Бағынысты әскери бөлімдер мен мекемелер шегінде дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды тарату жоспарларын бір мезгілде БӘМБ-ны хабардар етумен әскер түрлерінің, тектерінің, өңірлік қолбасшылықтардың медициналық басқармасы (бөлімі, қызметі) жүзеге асырады.

189. Медициналық мүлік деп:

1) дәрілік зат;

2) медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы қамтитын медициналық бұйымдар;

3) медициналық бұйымдарға шығыс материалы;

4) медициналық бұйымның жиынтықтаушысы;

5) жылжымалы медициналық кешендер түсініледі.

190. Медициналық мүлік пайдалану тәртібі бойынша әскери мақсаттағы, арнайы мақсаттағы және жалпы мақсаттағы медициналық мүлік болып бөлінеді.

191. Әскери мақсаттағы медициналық мүлік деп көбінесе жауынгерлік іс-қимылдарды жүргізу кезінде иондаушы сәулеленумен және жауынгерлік уландырғыш заттармен зақымданғандарға медициналық көмек көрсету үшін, сондай-ақ жаралану және күйік алу кезінде ауырсынуды басу үшін пайдаланылатын дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдар көзделеді.

192. Арнайы мақсаттағы медициналық мүлік деп жараланғандар мен науқастардың өміріне қатер төнетін кезде оларға медициналық көмек көрсету үшін пайдаланылатын өмірге қажетті және маңызды дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдар көзделеді.

193. Жалпы мақсаттағы медициналық мүлік деп әскери және арнайы мақсаттағы медициналық мүлікті қоспағанда, Қарулы Күштердің әскери-медициналық қызметі алдында тұрған міндеттерді шешу үшін пайдаланатын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар көзделеді.

194. Әскери бөлімдердің штаттарына және штаттарына табельдерге қатысты медициналық мүлік табельдік – ҚР ҚК жабдықтауға қабылданған, жабдықтау нормаларына (қорларға), штаттар мен оларға табельдерге енгізілген және табельдік емес – жабдықтау нормаларына (қорларға), штаттар мен оларға табельдерге енгізілмеген, бірақ профилактикалық, емдік, сауықтыру, оңалту және басқа да медициналық іс-шараларды өткізу кезінде қолданылатын болып бөлінеді.

195. Медициналық мүлік арналуы бойынша бейбіт уақытта күнделікті қызмет жағдайларында профилактикалық, емдік, сауықтыру, оңалту және басқа да медициналық іс-шараларды орындау үшін пайдаланылатын ағымдағы қамтамасыз етудегі медициналық мүлік және бейбіт уақытта әскерлерді (күштерді) жұмылдыра өрістетуді қамтамасыз ету немесе соғыс уақытының штаттарына ауыстыру (ұйымдастыру), жанжалдың бастапқы кезеңінде жауынгерлік іс-қимылдарды жүргізу кезінде жараланғандар мен науқастарға медициналық көмек көрсету үшін жинақталатын және күтіп ұсталатын жұмсалмайтын қордағы медициналық мүлік болып бөлінеді.

196. Медициналық мүлік пайдалы пайдалану мерзімі бойынша негізгі құралдар (мүкәммалдық) және материалдық қорлар (шығыс) болып бөлінеді.

Негізгі құралдарға (мүкәммалдық медициналық мүлікке) олардың құнына қарамастан, пайдалану мерзімі 12 айдан асатын мүліктің материалдық обьектілері жатады.

Материалдық қорларға (шығыс медициналық мүлікке) олардың құнына қарамастан, 12 айдан аспайтын кезең ішінде пайдаланылатын медициналық мүлік жатады.

Негізгі құралдар (мүкәммалдық медициналық мүлік) сапалық (техникалық) жай-күйі бойынша мынадай санаттарға бөлінеді:

бірінші санат – жаңа, пайдаланылмаған, жаңа, пайдаланылмаған, сақтау мерзімі 5 жылға дейін, техникалық тұрғыдан ақаусыз;

екінші санат – жарамды, пайдаланылған немесе пайдалануда тұрған, арналуы бойынша пайдалануға жарамды, жөндеуден шығарылған немесе ағымдағы жөндеуді қажет ететін, пайдаланылған немесе жаңа, сақтау мерзімі 5 – 10 жылға дейін, сондай-ақ жөндеуден өткен, техникалық тұрғыдан ақаусыз;

үшінші санат – орташа жөндеуді қажет ететін немесе жаңа, сақтау мерзімі 10 – 15 жылға дейін;

төртінші санат – күрделі жөндеуді қажет ететін, оған тек конструкция бойынша күрделі медициналық техника бұйымдары, блоктар, тораптар, орташа жөндеуді қажет ететін немесе жаңа, сақтау мерзімі 15 жылдан астам;

бесінші санат (есептен шығаруға жататын) – техникалық жай-күйі бойынша жөндеу мүмкін емес немесе экономикалық тұрғыдан мақсатқа сәйкес емес арналуы бойынша одан әрі пайдалануға жарамсыз; жарамсыз, оны қалпына келтіру мүмкін емес немесе мақсатқа сәйкес емес.

197. Материалдық қорлар (шығыс медициналық мүлік) сапалық жай-күйі бойынша тікелей арналуы бойынша пайдалануға жарамды және жарамсыз болып бөлінеді.

198. ҚР ҚК-да медициналық мүліктің жұмсалмайтын қорларын жинақтау, сақтау, күтіп ұстау, пайдалану жұмылдыра өрістету міндеттеріне сәйкес жүзеге асырылады.

199. Жұмсалмайтын қорларда жинақтау және күтіп ұстау ерекшеліктері бойынша медициналық мүлік қорларда сақталатын медициналық мүлік, қосарланған мақсаттағы медициналық мүлік және ерекше кезеңде толықтыруға жататын медициналық мүлік болып бөлінеді.

200. Қорларда сақталатын медициналық мүлікке белгіленген жарамдылық мерзімі оны кемінде екі жыл бойы жұмсалмайтын қорларда сақтауға мүмкіндік беретін медициналық мүлік жатады, жинақтау ауқымы оны медициналық мүліктің барлық қолда бар ресурстары есебінен кезең-кезеңімен жаңартуға мүмкіндік береді, оны сақтау арнайы жағдайларды талап етпейді.

201. Қосарланған мақсаттағы медициналық мүлікке бейбіт және соғыс уақытында медициналық практикада қолдану үшін бірыңғай талаптар бойынша шығарылатын, бейбіт уақытта күнделікті қызметте пайдаланылатын және әскери бөлімдерді жұмылдыра өрістету немесе әскери бөлімдерді соғыс уақытының штаттарына ауыстыру (ұйымдастыру) кезінде әскери бөлімдерді қамтамасыз етуге енгізілетін медициналық техника жатады.

202. Ерекше кезеңде толықтыруға жататын медициналық мүлікке олардың ауқымы, жұмсалмайтын қорларда жинақталуы бейбіт уақытта әскери бөлімдер әскери-медициналық қызметінің қажеттілігінен асатын белгіленген жарамдылық мерзімі екі жылға дейін дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар жатады.

203. ҚР ҚК әскери бөлімдері мен мекемелерінде есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымы, сондай-ақ азаматтардың денсаулығын сақтау, мемлекеттік және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында олардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл жөніндегі іс-шаралар Қазақстан Республикасының қолданыстағы есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

204. ҚР ҚК әскери бөлімдерінің қарулы жанжалдарға, жедел-жауынгерлік іс-шараларға қатысу, жауынгерлік міндеттерді орындау кезінде есірткі құралдарын және психотроптық заттарды пайдалану тәртібі қойылған міндеттерді орындау шарттарымен айқындалады.

205. Әскери бөлімдер мен мекемелерді аурулар профилактикасына арналған иммунобиологиялық дәрілік препараттармен қамтамасыз ету СЭО арқылы жүзеге асырылады. Аурулардың иммунопрофилактикасына арналған медициналық иммунобиологиялық препараттарды әскери бөлімдер мен мекемелер иммундауға жататын әскери қызметшілер санына сүйене отырып, нақты қажеттілігі мен маусымдық ауруы бойынша талап етеді.

206. Күнделікті қызмет іс-шараларын жоспарлау кезінде медициналық мүлікке штаттық-табельдік (табельдік) және нақты қажеттілік айқындалады.

207. Медициналық мүлікке штаттық-табельдік (табельдік) қажеттілікті айқындау әскери бөлімдер мен мекемелердің штаттары және штаттарына табельдер, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2015 жылғы 28 қазандағы № 609 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12831 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери бөлімдерін, әскери-медициналық мекемелерін медициналық техникамен және мүлікпен жабдықтау нормалары негізінде жүргізіледі.

208. Әскери-медициналық мекемелерде медициналық мүлікке штаттық-табельдік (табельдік) қажеттілікті айқындау кезінде медициналық қамтамасыз етудің аумақтық жүйесіне сәйкес медициналық жабдықтауға бекітілген әскери бөлімдердің штаттық-табельдік (табельдік) қажеттілігі ескеріледі.

209. Әскери бөлім мен мекемеде медициналық мүлікке нақты қажеттілікті айқындау:

1) өткен жылдардағы орташа шығысты;

2) жоспарланған профилактикалық, емдік, сауықтыру, оңалту және басқа да медициналық іс-шараларды;

3) есеп беру кезеңінің соңындағы қалдықты;

4) медициналық мүліктің техникалық (сапалық) жай-күйін;

5) әскери қызметшілердің ауыру деңгейі мен құрылымын ескере отырып жүргізіледі.

210. Әскери бөлімнің медициналық мүлікті жоспарлы тәртіпте талап етуі белгіленген есеп беру-өтінім құжаттары бойынша жылына бір рет жүзеге асырылады.

211. Есеп беру-өтінім құжаттарына жөндеу-құрылыс жұмыстарын орындаумен үй-жайларды монтаждауға алдын ала дайындауды, сондай-ақ жеткізушілердің іске қосу-реттеу жұмыстарын жүргізуін талап ететін медициналық бұйымдар тізбесі қоса беріледі.

212. Медициналық мүлікке қажеттілікті айқындау әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер бейінді мамандарының міндетті түрде қатысуымен жүргізіледі.

213. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің бейіндік мамандары орталықтандырылған тәртіпте талап етілетін медициналық мүліктің номенклатурасы мен санын, медициналық мүлікті орталықтандырылмаған сатып алу кезінде ақша қаражатын пайдаланудың басым бағыттарын, медициналық мүліктің сапасына және медициналық-техникалық сипаттамаларына қойылатын талаптарды келіседі. Медициналық мүлікке қажеттілікті келісу парағына бейіндік мамандар қол қояды және ол есеп беру-өтінім құжаттары жиынтығына қоса беріледі.

214. Медициналық мүлікті жоспарлы тәртіпте талап ету жылына бір рет есеп беру-өтінім құжаттары бойынша:

1) күнделікті қызмет іс-шараларын қамтамасыз ету (ағымдағы қамтамасыз ету);

2) медициналық мүліктің жұмсалмайтын қорларын жинақтау, дефектурасын толықтыру, жаңалау және ауыстыру үшін жүзеге асырылады.

215. Ағымдағы қамтамасыз етудегі медициналық мүлікті жоспарлы тәртіпте талап ету есеп-өтінім бойынша жүзеге асырылады. Медициналық мүлік заттарының атауы, олардың өлшем бірліктері жабдықтау нормаларына сәйкес есеп-өтінімде көрсетіледі.

216. Есеп-өтініммен қатар түсіндірме жазба ұсынылады, ал әскери-медициналық мекемелер бейіндік мамандар қол қойған келісу парағын да ұсынады.

217. Есеп-өтінімге түсіндірме жазбада мыналар көрсетіледі:

1) пошта және банктік деректемелер;

2) медициналық жабдықтау мамандарының жұмыс және мобильдік телефондары;

3) контейнерлерді беру, вагон бойынша жөнелту, жүк және жолаушылар жылдамдығымен жөнелту үшін теміржол станциясының атауы;

4) әскери бөлім мен мекеме жеке құрамының саны;

5) медициналық қамтамасыз етуге әскери бөлімге және мекемеге бекітіліп берілген әскери бөлім мен мекеме жеке құрамының саны;

6) штаттық және өрістетілген төсек-орын саны, штаттық арнайы бөлімшелер мен кабинеттердің болуы, медициналық персоналдың саны мен біліктілігі;

7) медициналық мүлікке табельдік қажеттілік есептелген нормалар нөмірлері мен саны;

8) табельдік қажеттіліктен асатын санда талап етілетін медициналық мүлік тізбесі және нормативтен тыс талап ету себептері, сондай-ақ есеп-өтінімге кірмеген мүлік тізбесі;

9) медициналық мүлікті үнемді және ұтымды пайдалану қорытындылары туралы мәліметтер;

10) медициналық мүліктің жетіспеуі, ұрлануы және бүлінуі, сондай-ақ олардың пайда болу себептері туралы мәліметтер;

11) есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды орындау қорытындылары, оларды ұрлау және пайда болу себептері туралы мәліметтер;

12) медициналық жабдықтау бөлімшелерінің болуы туралы мәліметтер;

13) медициналық жабдықтау кадрларының болуы және жетілдірілуі туралы мәліметтер;

14) белгіленген қолдану мерзімдері аяқталмаған медициналық мүлікті есептен шығару негіздемесі;

15) медициналық техникаға техникалық қызмет көрсету және жөндеу тәртібі;

16) медициналық мүлікті орталықтандырылмаған сатып алу нәтижелері;

17) медициналық мүлікпен қамтамасыз ету туралы мәліметтер;

18) әскери бөлімнің (мекеменің) медициналық мүлікке бірінші кезектегі мұқтаждықтары.

218. Әскери-медициналық мекеменің және әскери бөлімнің есеп-өтініміне медициналық жабдықтауға бекітіліп берілген әскери бөлімдер мен мекемелерге арналған медициналық мүлік енгізіледі.

219. Медициналық мүлікті жоспардан тыс талап ету ағымдағы қамтамасыз етудегі медициналық мүлік қорлары есебінен туындаған қажеттілікті қанағаттандыру мүмкін болмаған жағдайларда:

1) жаңа құралымдарды қамтамасыз ету үшін;

2) жеке құрам санын, төсек-орын санын және функционалдық бөлімшелерді ұлғайтумен ұйымдық-штаттық құрылымды өзгерту кезінде;

3) төтенше жағдайлардың, табиғи зілзала мен апаттардың медициналық-санитариялық салдарын жою кезінде медициналық іс-шараларды қамтамасыз ету үшін;

4) әскерлерді (күштерді) орналастыру аудандарында санитариялық-эпидемиялық жағдай күрт нашарлаған және эпидемияға қарсы (профилактикалық) және басқа да медициналық іс-шараларды жүргізу қажет болған кезде;

5) қолбасшылықтың ерекше (жоспардан тыс) тапсырмаларын қамтамасыз ету үшін жүзеге асырылады.

220. Медициналық мүлікті жоспардан тыс талап етуге өтінім барлық белгіленген бағандарды толтырумен есеп-өтінім нысаны бойынша ресімделеді. Медициналық мүлікті жоспардан тыс талап етуге өтінімге медициналық мүлікті жоспардан тыс талап ету себептерінің егжей-тегжейлі негіздемесі бар түсіндірме жазба қоса беріледі. Өтінімге және түсіндірме жазбаға әскери бөлімнің командирі және әскери бөлім мен мекеме әскери-медициналық қызметінің бастығы қол қояды.

221. Медициналық мүлікті белгіленген нормалардан артық негізсіз талап етуге жол берілмейді.

222. Медициналық мүлікті жеткізушілерден, басқа әскери бөлімдер мен мекемелерден медициналық мүлікті әскери бөлімге және мекемеге қабылдауды тиісті қабылдау актісін толтырумен комиссия жүзеге асырады.

223. Медициналық бөлімшелерде медициналық мүлікті заттық-сандық есепке алу жүргізіледі. Медициналық жабдықтау бөлімінде (бөлімшесінде), әскери бөлімнің дәріханасында медициналық мүлікті заттық-сандық есепке алу жалпы әскери бөлім мен мекеме үшін және әрбір медициналық бөлімше бойынша жүргізіледі.

224. Әскер түрлерінің, тектерінің, өңірлік қолбасшылықтардың медициналық басқармасында (бөлімде, қызметте) бағынысты әскери бөлімдер мен мекемелер үшін медициналық мүлікті заттық-сандық есепке алу жүргізіледі (медициналық мүлікпен жабдықтауды ұйымдастыру мәселелері бойынша штаттық маман болған кезде).

225. Әскери-медициналық мекемелерде (медициналық бөлімшелерде) ағымдағы қамтамасыз етудің және жұмсалмайтын қорлардың медициналық мүлкін есепке алу бөлек жүргізіледі.

226. Медициналық мүлікті сақтау оның сандық және сапалық тұрғыдан сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі жоспарлы жұмыстарды, уақтылы беруге (тиеуге) әзірлікте ұстауды және арналуы бойынша пайдалануды қамтиды.

227. Медициналық мүліктің сақталуы:

1) сақтау орындарының болуымен, жай-күйімен және жабдықталуымен;

2) медициналық мүлікті жүйелендірумен және орналастырумен;

3) әскери-медициналық қызметі лауазымды адамдарының және өз функционалдық міндеттері шегінде сақталатын медициналық мүліктің қасиеттерін, оның сапалық жай-күйін бақылау тәртібін білуімен;

4) өндіруші ұйымның нормативтік (нормативтік-техникалық) құжаттамасында белгіленген сақтау шарттарын сақтаумен;

5) қарап-тексерулерді, талдауларды, сынауларды, техникалық қызмет көрсетуді, консервациялауды (қайта консервациялауды) және жаңартуды уақтылы жүргізумен;

6) есепке алуды жүргізумен және бақылау іс-шараларын жүргізумен;

7) өрт қауіпсіздігі және санитариялық-гигиеналық режим қағидаларын сақтаумен қамтамасыз етіледі.

228. Медициналық мүліктің уақтылы беруге (тиеуге) дайындығы:

1) мүлікті сақтау орындарына кірмежолдардың болуымен және оларды күтіп ұстаумен;

2) медициналық мүлікті ұтымды орналастырумен;

3) еңбекті қажет ететін өндірістік процестерді автоматтандыру және механикаландыру құралдарын қолданумен;

4) лауазымды адамдардың сақталатын медициналық мүлік номенклатурасын, оның орналасқан жерін білуімен;

5) әртүрлі көлік түрлеріне тиеу-түсіру жұмыстарын орындау кезіндегі практикалық дағдыларды дамытумен және пайдаланумен;

6) механикаландыру құралдарының бар болуымен және оларды қолдануға әзірлікте ұстаумен қамтамасыз етіледі.

229. Әскер түрлерінің, тектерінің және өңірлік қолбасшылықтардың, сондай-ақ ҚР ҚК құрылымдық бөлімшелерінің құрамына кіретін әскери бөлімдер мен мекемелер арасында медициналық мүлікті беру және оны ауыстыру тиісті әскер түрлерінде, тектерінде және өңірлік қолбасшылықтарда, ҚР ҚК құрылымдық бөлімшелерінде ресімделген бастапқы есепке алу құжаттары негізінде жүргізіледі.

230. Медициналық жабдықтауға бекітіліп берілген әскери бөлімдерге, мекемелерге және бөлімшелерге медициналық мүлікті беру осы әскери бөлімде және мекемеде ресімделген бастапқы есепке алу құжаттары негізінде жүргізіледі.

231. Құрама құрамына кіретін әскери бөлімдерге (бөлімшелерге) медициналық мүлікті беру тиісті лауазымды адамдар қол қойған бастапқы есепке алу құжаттары негізінде жүргізіледі.

232. Медициналық мүлікті әскери бөлімнің бір функционалдық бөлімшесінен екіншісіне беру әскери бөлім командирі және әскери бөлімді медициналық мүлікпен қамтамасыз етуге жауапты адам қол қойған бастапқы есепке алу құжаттары негізінде жүзеге асырылады.

233. Әскери бөлімдерде есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және прекурсорларды, сондай-ақ этил спиртін беру (шығару) әскери бөлімнің командирі қол қоятын жекелеген рецепттермен немесе талап-жүкқұжаттармен ресімделеді.

234. Амбулаторлық жағдайларда медициналық көмек көрсету үшін дәрілік заттар және басқа да шығыс медициналық мүлік пациентке құрама (әскери бөлім) дәріханасынан құрама (әскери бөлім) дәрігері жазып берген рецепт бойынша беріледі. Басқа құраманың (әскери бөлімнің) дәрігері жазып берген рецепт бойынша дәрілік заттар мен басқа да шығыс медициналық мүлік:

1) құрамада (әскери бөлімде) – әскери-медицина қызметі бастығының;

2) әскери-медициналық ұйымда – ұйым бастығының медициналық бөлім жөніндегі орынбасарының виза қоюымен беріледі.

235. Шұғыл жағдайларда медициналық мүлік жоғары тұрған әскери басқару органының жеделхаты (телефонограммасы) негізінде кейіннен медициналық мүліктің берілгенін бастапқы есепке алу құжаттарымен міндетті түрде растаумен беріледі.

236. Төтенше жағдайлар туындаған кезде және жоғары тұрған әскери басқару органымен байланыс болмаған кезде әскери-медициналық мекеменің бастығы медициналық мүлікті беру туралы шешім қабылдайды, ол туралы байланыс қалпына келтірілген кезде команда бойынша дереу хабарлайды. Бұл шешім белгіленген тәртіппен ресімделген бастапқы есепке алу құжаттарымен расталады.

237. Әскери-медицина қызметінің жаңадан салынып жатқан және реконструкцияланатын объектілері үшін медициналық техника мен жабдықты құрылыс ұйымдары жеткізеді. Салынып жатқан немесе реконструкцияланатын әскери-медициналық қызметінің объектілерін медициналық техникамен және жабдықпен жарақтандыруға арналған медициналық-техникалық тапсырманы жоғары тұрған әскери басқару органы әзірлейді.

238. Әскери бөлімге келіп түсетін нұсқаулар, әдістемелік құралдар, нұсқаулар, нұсқаулықтар және басқа да медициналық әдебиет дәріханада мүкәммалдық медициналық мүлікпен тең қатаң есепте тұрады және беру карточкалары бойынша (гигиеналық білімді, салауатты өмір салтын насихаттауға арналған басылымдардан басқа) беріледі.

6-тарау. Денсаулық сақтау саласындағы сараптаманы жүзеге асыру тәртібі

239. Әскери-медициналық бөлімшелерде денсаулық сақтау саласындағы сараптаманың мынадай түрлері жүргізіледі:

еңбекке уақытша жарамсыздық сараптамасы;

әскери-дәрігерлік сараптама;

сот-медициналық, сот-психиатриялық сараптамалар;

санитариялық-эпидемиологиялық сараптама.

240. Әскери-медициналық бөлімшелерде әскери қызметшілердің еңбекке уақытша жарамсыздығына сараптама ішкі қызмет жарғысының 322-тармағына сәйкес әскери қызмет міндеттерін орындаудан уақытша босатуды не сабақтар мен жұмыстардан алты тәуліктен астам ішінара немесе толық босатуды көздейді.

Әскери қызметшілерді әскери қызмет міндеттерін орындаудан уақытша босату не ауруы бойынша сабақтар мен жұмыстардан анағұрлым ұзақ мерзімге ішінара немесе толық босату Әскери-дәрігерлік сараптама қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

241. Әскери-медициналық бөлімшелерде бекітілген контингенттің (әскери қызметшілерден басқа) еңбекке уақытша жарамсыздығына сараптама "Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жүргізу, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздық парағын немесе анықтамасын беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 18 қарашадағы № ҚР ДСМ-198/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21660 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

242. ҚР ҚК-да әскери-дәрігерлік сараптама:

1) азаматтардың әскери қызметке, сондай-ақ әскери жиындарға немесе денсаулық жағдайы бойынша есепке алу мақсатында жарамдылық санаттарын;

2) азаматтардың әскери қызметті, әскери жиындарда қызметті өткеруіне (міндеттерін орындауына) байланысты ауруының, мертігуінің (жаралануының, жарақаттануының, контузия алуының) (бұдан әрі – мертігу) және қаза табуының (қайтыс болуының) себепті байланысын;

3) әскери қызметшілер әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде алған мүгедектікке әкеп соқтырмаған мертігулердің ауырлық дәрежесін;

4) мемлекеттік авиацияға түсетін азаматтардың және авиация персоналының жеке басының психофизиологиялық қасиеттерін айқындау үшін жүргізіледі.

Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу тәртібі, сондай-ақ әскери-дәрігерлік сараптама комиссиясының құрамы мен өкілеттіктері Әскери-дәрігерлік сараптама қағидаларында айқындалады.

243. ҚР ҚК-да сот-медициналық, сот-психиатриялық сараптамалар құрамында тиісті бөлімше (зертхана, кабинет) бар әскери-медициналық бөлімшелерде жүргізіледі.

Сот-медициналық, сот-психиатриялық сараптаманы жүргізген кезде әскери-медициналық бөлімше Қазақстан Республикасының сот-сараптама қызметі туралы заңнамасында белгіленген сот сараптамаларының көрсетілген түрлерін ұйымдастыру және сот-сараптама зерттеулерін жүргізу тәртібін басшылыққа алады.

244. Санитариялық-эпидемиологиялық мекемелер физикалық факторларды органолептикалық, санитариялық-гигиеналық, эпидемиологиялық, микробиологиялық, вирусологиялық, паразитологиялық, санитариялық-химиялық, биохимиялық, токсикологиялық, радиологиялық, радиометриялық, дозиметриялық өлшеу кешенін, басқа да зерттеулерді, сондай-ақ жобалардың, өнімдердің, әскери объектілердің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге және гигиеналық нормативтерге сәйкестігін бағалау мақсатында жобаларға сараптама жүргізеді.

Санитариялық-эпидемиологиялық мекемелер санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу кезінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қолданыстағы заңнаманы басшылыққа алады.

7-тарау. Әскери медицина бойынша ғылыми-әдістемелік әзірлемелерді және оқытуды ұйымдастыру

245. Әскери медицина бойынша ғылыми әзірлемелерді Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес әскери-медициналық бөлімшелердің мамандары жүзеге асырады.

246. Әскери медицина бойынша әдістемелік әзірлемелер (ұсынымдар, құралдар) БӘМБ әзірлейтін жыл сайынғы жоспарға сәйкес жүзеге асырылады, онда әдістемелік әзірлеменің (ұсынымның, құралдың) тақырыбы, орындалу мерзімі, орындаушысы көрсетіледі.

Әскери-медициналық бөлімшелердің жұмысында басшылыққа алу және жұмыс үшін пайдаланылатын әскери медицина бойынша әдістемелік әзірлемелердің жобаларын бейінді мамандар қарайды және келіседі және БӘМБ бастығы бекітеді.

247. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медицина және фармацевтика кадрларын оқыту:

жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтикалық білімді: резидентура, магистратура және докторантура;

мамандардың қосымша және формальды емес білім арқылы қосымша білім мен дағдыларды алуын;

әскери-медициналық бөлімшелерді даярлау жүйесіндегі жауынгерлік даярлықты;

госпитальдық дәрігерлік конференцияларды қамтиды.

248. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медицина және фармацевтика кадрларының жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтикалық білімі (резидентура, магистратура және докторантура) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын медициналық және фармацевтикалық білім беру ұйымдарында және білім беру ұйымдарының медициналық және фармацевтикалық факультеттерінде жүзеге асырылады.

249. Жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтикалық білім беру бағдарламалары бойынша оқыту үшін шетел әскери оқу орындарына жіберу "Шетел әскери оқу орындарында даярлау үшін Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілерін іріктеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 20 шілдедегі № 371 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15539 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

250. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медицина және фармацевтика кадрларына қосымша және формальды емес білім беру:

өтеусіз негізде Қорғаныс министрлігіне ведомстволық бағынысты қосымша және формальды емес медициналық және фармацевтикалық білім беру бағдарламаларын іске асыратын ұйымдарда;

осы мақсаттарға бюджеттен бөлінген ақша есебінен, сондай-ақ өз қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қаражат есебінен қосымша және формальды емес медициналық және фармацевтикалық білім беру бағдарламаларын іске асыратын өзге де ұйымдарда ұйымдастырылады.

251. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медицина және фармацевтика кадрларының тағылымдамасы мамандарды әскери госпитальдарға (лазареттерге), сондай-ақ ұлттық және ғылыми орталықтарға, ғылыми-зерттеу институттарына, клиникалық базаларға, білім беру ұйымдарының клиникаларына жіберу арқылы ұйымдастырылады.

Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медицина және фармацевтика кадрларын тағылымдамадан өткізу әскери бөлім (бөлімше) және мекеме медициналық ротасының (взводының, бөлімшелерінің) және медициналық пунктінің, әскери емхананың, авиациялық медицина зертханасының дәрігерлерін әскери госпитальдарға (лазареттерге) жұмыс бабындағы іссапарға жіберу (он тәулікке дейін) не кезекшілікке тарту арқылы жүзеге асырылады.

Тағылымдаманы әскери госпиталь (лазарет) бастығы әскери бөлімдер (бөлімшелер) мен мекемелер командирлерімен (бастықтарымен) келісу бойынша іссапар шығыстары етілмейтін аумақтық қағидатты ескере отырып ұйымдастырады.

Тағылымдамаға клиникалық практикаға (пациенттермен жұмыс істеуге) даярлығын растайтын маман сертификаты бар медициналық персонал тартылады.

Медициналық персоналды тағылымдамаға тартудың әрбір жағдайы әскери бөлім (бөлімше) мен мекеме командирінің (бастығының), сондай-ақ әскери госпиталь (лазарет) бастығының бұйрығымен ресімделеді.

252. Әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің медицина және фармацевтика кадрларына қосымша және формальды емес білім беруді жоспарлауды БӘМБ әскери бөлімдер мен мекемелерден келіп түскен өтінімдер негізінде жүзеге асырады.

Медицина және фармацевтика кадрларын қосымша және формальды емес білім беру бағдарламалары бойынша оқыту үшін шетел әскери оқу орындарына жіберу тараптар арасында қол қойылған келісім (шарт, келісімшарт) шеңберінде жүзеге асырылады.

253. Медицина және фармацевтика кадрларын жауынгерлік даярлауды бағынысты әскери бөлімдер мен мекемелер үшін басқарманың медициналық бөлімшелері әзірлейтін жауынгерлік даярлық бағдарламалары бойынша тиісті командирлер мен бастықтар ұйымдастырады.

254. Госпитальдық дәрігерлік конференцияларды әскери госпиталь (лазарет) бастығы тоқсанына кемінде бір рет бекітілген контингентті медициналық қамтамасыз етуді қорытындылау, медициналық көмек көрсету кезіндегі ақаулықтарды талқылау және талдау, сондай-ақ медициналық құрамды медициналық ғылым мен клиникалық практиканың жаңа жетістіктері туралы хабардар ету мақсатында ұйымдастырады және өткізеді.

255. ҚР ҚК әскери қызметшілерін (медициналық емес құрамын) әскери-медициналық даярлауды бөлімшелер командирлері тақырыпқа сәйкес стенділермен және көрнекі құралдармен, сондай-ақ арнайы жабдықпен және оқу мүлкімен жарақтандырылған оқу сыныптарында ұйымдастырады.

256. Әскери-медициналық даярлықты әскери бөлімнің (бөлімшенің) және мекеменің жауынгерлік даярлық бағдарламасына сәйкес медициналық немесе медициналық емес (даярланған) персонал жүргізеді.

257. Әскери-медициналық даярлық:

1) алғашқы көмек көрсетуді жүргізу қағидалары мен тәсілдеріне (жүрек қызметін және тыныс алуды қалпына келтіру; қан кетуді тоқтату; сынықтар кезінде иммобилизациялау, жараларға, оның ішінде күйікке таңу және таңу материалдарын салу) оқытып-үйретуді, оларды жүргізу дағдыларын дарытуды;

2) алғашқы көмек дәріқобдишасын пайдалану, сондай-ақ алғашқы көмек көрсету үшін қолда бар құралдарды пайдалану қағидаларын оқытып-үйретуді;

3) іздеу, жауынгерлік техникадан және жету қиын жерлерден шығару, жараланғандар мен зардап шеккендерді жеткізу және жеткізу қағидалары мен тәсілдеріне оқытып-үйретуді және осы іс-шараларды жүргізу дағдыларын дарытуды;

4) радиоактивті, уландыру заттармен және бактериялық құралдармен зақымдану жағдайларында әрекет ету қағидалары мен профилактика шараларына, оның ішінде ішінара санитариялық өңдеу жүргізу тәсілдері мен қағидаларына оқытып-үйретуді қамтиды.

Көрсетілген мәселелер әскери бөлімдер мен мекемелердің барлық әскери қызметшілері үшін ортақ болып табылады, орындалатын міндеттердің ерекше ерекшеліктерін және оқу-жаттығу жауынгерлік іс-қимыл жағдайларын ескере отырып, әртүрлі дәрежеде егжей-тегжей зерделенеді.

258. Жеке құрамды алғашқы көмек көрсету дағдыларына оқытып-үйрету үшін сертификаты бар жаттықтырушыларды даярлау "Қазақстан Республикасының азаматтарын алғашқы көмек көрсету дағдыларына оқыту қағидаларын, сондай-ақ алғашқы көмек көрсетілетін шұғыл және кезек күттірмейтін жағдайлар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 19 қазандағы № ҚР ДСМ-138/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21464 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидаларына 1-қосымша
	Нысан

Әскери бөлімнің және мекеменің

бұрыштамалық мөртаңбасы

____________________________ (әскери-медициналық мекеменің атауы көрсетіледі) бастығына (командиріне)

Стационарлық емделуге жолдама

1._______________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

(емделу жоспарланған бейінді бөлімнің атауы көрсетілсін)

стационарлық емделуге жіберіледі.

2. Тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде) ____________________________________

3. Жеке сәйкестендіру нөмірі ________________________________________________

4. Әскери атағы ___________________________________________________________

5. Туған күні ______________________________________________________________

6. Әскери бөлім және мекеме________________________________________________

7. Лауазымы ______________________________________________________________

8. Алдын ала қойылған диагнозы _____________________________________________

__________________________________________________________________________

9. Жіберілген күн __________________________________________________________

10. Госпитальға жатқызуды алдын ала келісу туралы мәлімет _____________________

__________________________________________________________________________

Командир (бастық) _________________________________________________________

(әскери атағы, қолы, тегі, инициалдары)

Әскери-медицина қызметінің бастығы (дәрігер, фельдшер, мейіргер) ______________

__________________________________________________________________________

(әскери бөлім және мекеме, әскери атағы, қолы, тегі, инициалдары)

М.О.

(әскери бөлімнің және

мекеменің елтаңбалы мөрі)

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидаларына 2-қосымша

Әскери қызметшілерге санаторийлік-курорттық емделуді беру үшін медициналық көрсеткіштер

1. Қан, қан түзетін ағзалар аурулары және мынадай иммундық механизмге әкелетін жеке бұзушылықтар:

емделуден ұзақ оң нәтиже бар гемолитикалық анемия;

тамақтанумен байланысты, емделудің оң нәтижесі жеткіліксіз болған кездегі орташа, ауыр дәрежедегі анемия (темір тапшылығы, В₁₂ дәруменінің тапшылығы, фолий тапшылығы және басқа);

тромбозсыз, геморрагикалық белгілерінсіз ұзақ уақыт оң нәтижелі емделуден кейінгі тромбоцитопатия, коагулопатия;

толық терапия курсы аяқталғаннан кейінгі жүйелі емес қан ауруларынан кейінгі жай-күй;

спленэктомиядан кейінгі жай-күй;

ремиссия сатысындағы қан ұюының бұзылуы, пурпуре және басқа да геморрагикалық жай-күй (Виллебранд, Шенлейн-Геноха және басқа аурулар).

2. Эндокринді жүйенің аурулары, тамақтану мен зат алмасудың бұзылуы:

I – II дәрежелі эутиреоидты зоб;

диффузды уытты зобтың жеңіл емделетін түрлері;

клиникалық-гормоналдық компенсация кезінде эндокринді безге медициналық процедураларды жасағаннан кейінгі жай-күй;

бір тәулік ішінде гликемия 8,9 ммоль/литрден аспайтын және (немесе) гликозилденген гемоглобин 7,5 процентке тең немесе одан аз 2-дәрежелі қант диабеті, кеш асқыну болмаған кезде;

эндокринді без функциясы бұзылмаған созылмалы фиброзды және аутоиммунды тиреоидит.

3. Психикалық және мінез-құлықтың бұзылуы:

невротикалық бұзылудан кейінгі немесе жіті соматикалық аурулар нәтижесінде пайда болатын астеникалық бұзылу.

4. Нерв жүйесінің аурулары:

кене шаққаннан, тұмаудан, вакцинациядан, энцефалиттің ревматикалық және тағы басқа да нысандарынан кейінгі қалдық белгілері, астензияның, вегативті-тамыр тұрақсыздығының шамалы белгілерімен және жеке тұрақты шашыраңқы органикалық белгілермен орталық нерв жүйесі зақымдануының салдары мен қалдық белгілері;

І сатылы дисциркуляторлы энцефалопатия;

функцияларының бұзылуынсыз орталық нерв жүйесі тарапынан тұрақсыз ошақты симптомдармен болатын ми қан айналымының сирек өтпелі бұзылуы (мидың тразиторлық ишемиялары, гипертониялық церебралды криздер);

ми қан айналымы жеткіліксіздігінің алғашқы белгілері;

жиі емес бас сақинасы ұстамаларының әр түрлері;

бас немесе жұлын-ми жарақатының жеке салдары;

жеке бассүйек-ми нервісінің, нерв тамырлары мен талшықтарының алғашқы және қайта зақымдануы, полиневропатия және басқа да перифериялық нерв жүйесінің зақымдануы (қол-аяқ буындары функциясының сирек асқынуы, орташа (шамалы) бұзылуы немесе қалдық белгілері);

бассүйек-ми және перифериялық нерв жарақатының салдары (қол-аяқ буындары функциясының сирек асқынуы, шамалы бұзылуы не қалдық белгілері);

жіті инфекциялық, паразиттік және басқа да аурудан, уытты зақымданудан және нерв жүйесінің жарақатынан, сондай-ақ бас немесе жұлын миы тамырларының жіті ауруынан кейінгі 2 айдан аспағандағы жай-күйі.

5. Көз және оның қосалқы аппаратының аурулары:

көздің ішкі қысымының қалыпты деңгейімен бастапқы сатыдағы алғашқы глаукома (окулис қорытындысымен);

ауыр жарақатқа, контузияға және көздің күюіне байланысты қайта қалпына келтіру операцияларынан кейінгі жай-күйі;

оптикалық-қайта қалпына келтіру операциясынан кейінгі, бір айдан ерте емес жай-күй;

жарақаттану этиологиясымен торқабықтың ажырауы (жыртылуы), торқабықтың дистрофикалық сипаттағы аурулары, үдемелі емес және қалпына келген көру функциясы кезіндегі көру нервісінің жиі атрофиясы.

6. Құлақ пен емізік тәрізді өсінді аурулары:

операциядан кейінгі қуыстың толық эпидермизациясы 6 және одан да көп ай бұрын жасалған радикалды операциядан кейінгі жай-күй;

кемінде 1 метрден сыбырлап сөйлеуді қабылдау кезінде естудің тұрақты төмендеуі;

алынған барожарақат салдары.

7. Қан айналымы жүйесінің аурулары:

СЖӘ I ФС-дан жоғары емес кезіндегі ревматикалық емес миокардит болғаннан кейін жіті белгілер аяқталғаннан кейінгі тұрақты ремиссия сатысындағы жай-күй;

сәтті абляциядан кейін (радиожиілік және басқа) операциядан кейінгі таяудағы 2 жылдағы жай-күй;

жүрек ырғағы мен өткізгіштігі бұзылмаған I ФС-тан жоғары емес СЖЖ, елеулі дене белсенділігі кезіндегі сирек ұстамалармен тұрақты стенокардия;

I ФС-дан жоғары емес СЖЖ коронарлық ангиопластика (стентирования) болғаннан кейін жай-күй;

жүрек ырғағы мен өткізгіштігі бұзылуы байқалмайтын клиникалық манифестік жүрек-қан тамырлары және бүйрек аурулары (3-дәрежелі және одан жоғары СБА) болмаған кездегі І – ІІ дәрежелі артериалық гипертензия жай-күйі;

ІІ сатыдағы (жоғары емес) созылмалы геморрой, сондай-ақ геморройды хиругиялық емдегеннен кейінгі таяудағы 2 жылдағы жай-күй;

І сатыдағы аяқ қан тамырларының жойылатын эндартерииті, тромбангииті, атеросклерозы;

С2-С3 (СЕАР бойынша жіктеме) тамырдың созылмалы ауруы;

II дәрежеден жоғары емес терінің қалыңдауы;

қан айналымының бұзылуынсыз магистральдық және перифериялық тамырларға операция жасалғаннан кейінгі (операциядан кейінгі таяудағы 2 жылдағы) жай-күй;

8. Тыныс алу ағзаларының аурулары:

жоғарғы тыныс алу жолдары тіндерінің дистрофиясы белгілерінсіз, жиі асқынуларсыз мұрын маңы қуыстарының созылмалы іріңсіз аурулары (катаралды, серозды, вазомоторлы және синуситтердің басқа да іріңсіз түрлері), сондай-ақ үстіңгі жақ қуыстарының гиперпластикалық синуситі мен жылауық;

ремиссия сатысындағы респираторлық аллергиясы айқын көрінетін поллиноз;

І дәрежелі тыныс алу жеткіліксіздігімен бронхоэктазсыз ремиссия сатысындағы созылмалы бронхит;

жеңіл персистелген және интермиттелген бронх демікпесі;

І дәрежелі тыныс алу жеткіліксіздігімен ауыр және асқынған немесе созылмалы өтетін пневмонияға (өкпенің қабынуы) шалдыққаннан кейінгі (жазылғаннан кейінгі 1 жылдағы) жай-күй;

І дәрежеліден жоғары емес тыныс алу жеткіліксіздігімен операциядан кейін бекіген тыртықпен ауруына (жарақатына, жаралануына) байланысты бронх-өкпе аппаратындағы операциядан кейінгі (операциядан кейінгі таяудағы 2 жылдағы) жай-күй;

9. Ас қорыту ағзаларының аурулары:

асқынудан тыс ІІІ сатыдан жоғары емес гастроэзфагельді рефлюкстік ауру;

асқынудан тыс созылмалы қайталанатын ерекшеленбейтін ойық жаралы колит;

асқынудан тыс өтетін созылмалы парапроктит;

асқазан немесе ұлтабар жарасы ауруы, асқазан моторы функциясының бұзылуынсыз ауру ремиссиясының немесе асқынудың басылуы сатысында, қан кетуге, пенетрацияға және малигнацияға бейімділігі;

ремиссия сатысындағы жиі асқынатын созылмалы гастрит;

ремиссия сатысында стационарлық емделуді қажет етпейтін жиі асқынатын созылмалы холецистит;

хирургиялық араласуды қажет етпейтін нысандардан басқа, асқынбаған өт жолы-тас ауруы (көптеген немесе ірі жалғыз конкременттер, өт жолының обтурациясы);

асқынбаған қалпына келу сатысындағы созылмалы панкреатит;

бауырдың функциясы бұзылмаған және (немесе) оның шамалы белсенділігімен созылмалы гепатит;

қалдық белгілері бар жіті вирустық гепатит болғаннан кейінгі жай-күй;

айқын функционалдық бұзылусыз, операциядан кейін тыртығы бекіген (операциядан кейінгі алғашқы 2 жыл) ауруы (жарақаты, жаралуы) бойынша құрсақ қуысы ағзаларына операциядан кейінгі жай-күй.

10. Тері және терасты шелмайының аурулары:

стационарлық және регрессивтік дәрежедегі таралған псориаз;

қайталанатын шектеулі нысанды асқынудан тыс экзема мен псориаз;

қайталанатын асқынудан тыс бөртпе және (немесе) эритема.

11. Сүйек-бұлшықет жүйесінің және дәнекер тіннің аурулары:

инфекциялық артропия, қабынған полиартропия және ремиссия сатысындағы қабынған спондилопия (сирек өршуі);

секвестрлі қуыстардың, секвестрлердің болмауымен сирек асқынумен остеомиелит;

ірі буындардың қайта шығуы мен ойнамалы борлуы;

ірі буындардың остеоартрозы;

әртүрлі жердегі созылмалы синовит және бурсит, тендовагинит, кезең-кезеңімен асқынатын және қайталанатын синовит;

бұлшықет, сіңірдің, фасцилердің қабыну аурулары және әртүрлі жердегі нейромиозит;

кезең-кезеңімен асқынатын бұлшықеттің зақымдануы (инфекциялық, уытты және жарақаттанудан болған);

қайталанған неврологиялық бұзылуымен және оларсыз омыртқа остеохондрозы (алдыңғы 2 жылда асқыну болған жағдайда);

жергілікті және байқалған синдроммен болатын омыртқа қозғалысының күрт шектеулерінсіз спондилез, спондилартроз, аралық артроз;

омыртқа сынығының салдары;

баяу бірігетін кеуде және аяқ сүйектері сынығының салдары;

жарақаттан кейінгі аяқ деформациясы бойынша хирургиялық оперциялардан кейінгі жай-күй;

жарақаттан кейінгі (күюден кейінгі), оның ішінде қалпына келтіру операцияларынан кейін контрактура.

12. Несеп-жыныс жүйесінің аурулары:

бүйректің жіті гломерулярлы ауруынан (тубулоинтерстициалды) кейінгі (жазылғаннан кейінгі 2 жылдағы) жай-күй;

функциялардың шамалы бұзылуымен немесе бұзылуынсыз созылмалы бүйрек ауруы;

асқынусыз созылмалы пиелонефрит;

несеп-тас ауруы;

ремиссия сатысындағы созылмалы простатит, орхоэпидидимит (өткен 2 жылда асқыну болған кезде);

конкременттерді алғаннан кейін 3 айдан ерте емес несеп-тас ауруларын операциямен емдегеннен кейінгі жай-күй;

ремиссия сатысындағы шамалы (қалыпты) клиникалық белгілерімен әйел жыныс ағзаларының қабынып аурулары (алдыңғы 2 жылда асқынуы болған кезде);

ремиссия сатысындағы клининалық белгілерімен эндометриоз (І – ІІІ дәрежеде) (алдыңғы 2 жылда асқынуы болған кезде);

овариалдық-менструациялық функцияның бұзылуы (аменорея, меноррагия, гипоменорея, альгодисменорея);

бедеулік (диагноз қойылғаннан кейінгі алғашқы 3 жыл);

әйел жыныс ағзасының ауруларын хирургиялық емдеуден кейінгі (оперциядан кейінгі алғашқы 2 жылдағы) жай-күй.

13. Өзге де көрсеткіштер:

дәрілік заттармен, зымыран отынының компоненттерімен, басқа да уытты заттармен улану салдары;

электр- омагниттік өрістің, лазерлік және (немесе) иондаушы сәулеленудің жіті немесе созылмалы әсері;

ұшу факторларының теріс әсер ету салдары (ұшқыштар, штурмандар және ұшу экипажының мүшелері үшін);

бітімгершілік операциялардан қайтып келгеннен кейін (келгеннен кейінгі бір жыл ішінде).

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

Әскери бөлімнің және мекеменің

бұрыштамалық мөртаңбасы

Санаторийлік-курорттық емделуге жолдама

1. ________________________________________________________________________

________________________________________________________________ жіберіледі.

(санаторийлік-курорттық мекеменің атын көрсету)

2. Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) ___________________________________________

3. Жеке сәйкестендіру нөмірі _________________________________________________

4. Әскери атағы ____________________________________________________________

5. Туған күні _______________________________________________________________

6. Еңбек сіңірген жылдары (әскери қызметтен шығарылған адамдар үшін) ___________

7. Әскери бөлім және мекеме _________________________________________________

8. Алдын ала қойылған диагнозы ______________________________________________

_________________________________________________________________________

9. Санаторийге кіретін күн __________________________________________________

Командир (бастық) ________________________________________________________

(әскери атағы, қолы, тегі, инициалы)

М.О.

(әскери бөлімнің және

мекеменің елтаңбалы мөрі)

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету қағидаларына 4-қосымша

Санаторийлік-курорттық емделуге жіберу үшін жалпы қарсы көрсеткіштер

1. Әртүрлі жиі қайталанатын және көп қан кету, гемоглобин мөлшері 80 г/л төмен айқын байқалған анемия.

2. Әртүрлі этиологиядағы жиі қайталантын генерализделген құрысу.

3. Жіті инфекциялық аурулар.

4. Туберкулездің барлық нысандарының белсенді дәрежесі.

5. Қатерлі ісіктер (III-IV сатыдағы).

6. ІІІ дәрежеден жоғары тыныс алу функциясының жетіспеушілігі.

7. Фебрильді безгек немесе шығу тегі белгісіз субфебрильді безгек.

8. Ауыр білінетін аурулардың болуы.

9. Декомпенсация дәрежесіндегі ауру, атап айтқанда түзелмейтін метаболикалық аурулар (қант диабеті, микседема, тиреотоксикоз және басқалары), бауырдың, ұйқы безінің ІІІ дәрежелі функционалдық жетіспеушілігі.

10. Жыныс жолмен берілетін аурулар (мерез, соз, трихомоноз және басқалар).

11. Іріңді тері аурулары, жұқпалы тері аурулары (қышыма, саңырауқұлақ аурулары және басқалар).

12. Психикалық және мінез-құлық бұзылуы – стационарлық емдеу талап етілетін психопатологиялық жай-күй.

13. Жүрек ырғағының күрделі бұзылуы, NYHA жіктемесі бойынша IV ФК-ға сәйкес СН.

14. Әртүрлі іріңді (өкпе) аурулар, елеулі интоксикация кезінде.

15. Кез келген жердегі эхинококк және басқа да паразиттер.

16. Жіті остеомиелит.

17. Терең көктамырдың жіті тромбозы.

18. Күніне 2-3 сағат ішінде сауығу бағдарламасына белсенді қатысуға кедергі келтіретін өзге де болатын аурулар бар болған кезде