On Administrative-Territorial Division of the Republic of Kazakhstan

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 8 December 1993, № 2572-XII.

Unofficial translation
Footnote. In the text after the word “Chapter” figures “I-IV” are substituted respectively by the figures “1-4” by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 № 13 (shall be enforced from 1 January 2005).
Footnote. Throughout the whole text, the words “aul (village)”, “auls (villages)” are substituted respectively by the words “village” by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication).

Chapter 1. General provisions Article 1. System of administrative-territorial division of the Republic of Kazakhstan

The system of administrative-territorial division of the Republic of Kazakhstan shall include administrative-territorial entities: village, rural settlement, rural district, district in a city, city, district, oblast.

Article 2. Categories of administrative-territorial units

1. For the implementation of public administration on the basis of an optimal combination of republican and local interests, the territory of the Republic of Kazakhstan is divided into two main categories - regions and settlements.

2. Region is a part of the territory of the Republic of Kazakhstan, including several settlements, formed and managed in the interests of the Republic of Kazakhstan.

Regions are oblast, district and rural district as the main links of the republican administrative-territorial structure.

The region consists of cities of regional significance and districts.

The district consists of cities of district significance, villages, settlements, rural districts with a total population of not more than 300 thousand people.

A rural district consists of two or more rural settlements with a total population of at least 500 people.

3. Settlement is a part of the densely populated territory of the Republic of Kazakhstan, formed as a result of economic and other social activities of citizens, with a population of at least 50 people, recorded and registered in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan and managed by local representative and executive bodies.

Peasant and other settlements with a population of less than 50 people are included in the composition of the nearest settlement.

4. Settlements located on the territory of the Republic of Kazakhstan are divided into urban and rural:

1) urban settlements include cities of republican, regional and district significance, as well as settlements located on the territory of their administrative subordination;

2) rural settlements include all other settlements, regardless of their administrative subordination.

5. Settlements have constituent parts.

The constituent parts of settlements are micro-districts, districts in the city, squares, avenues, boulevards, streets, alleys, parks, squares, bridges and other parts.

A district in a city is a district in a city of regional significance, a city of republican significance, or the capital. A district in a city of regional significance, a city of republican significance, the capital is created with a population of over 400 thousand people. The population of the district in the city should be at least 200 thousand people.

Footnote. Article 2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 3. Categories of settlements

Localities are divided into:

1) cities of republican significance, which include settlements of special national importance or a population of more than one million people;

2) cities of regional significance, which include settlements that are large economic and cultural centers, have a developed industrial and social infrastructure and a population of more than 50 thousand people;

3) cities of district significance, which include settlements on the territory of which there are industrial enterprises, public utilities, state housing stock, a developed network of educational and healthcare organizations, cultural and educational and commercial facilities, with a population of at least 10 thousand people;

4) settlements, which include settlements with a population of at least 3 thousand people.

The settlements are also equated with settlements located in areas of medical importance, with a population of at least 2 thousand people, of which the number of people who come annually for treatment and recreation is at least half. They also include holiday villages, which are places of summer recreation for citizens, in which at least 25 percent of the adult population is constantly engaged in agriculture;

5) villages are settlements with a population of at least 50 people.

Footnote. Article 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 4. Legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative-territorial division

1. Legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative-territorial division is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan consists of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes other rules than those provided by this Law, the rules of the international treaty shall be applied.

Footnote. Article 4 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.04.2009 № 154-IV (the order of enforcement see Article 2).

Article 5. Bodies taking decisions on education, abolishment of administrative-territorial entities, establishment and change of their borders, their naming and renaming

The President and Government of the Republic of Kazakhstan, local representative and executive bodies shall take decisions within the competence on establishment and abolishment of administrative-territorial entities, establishment and change of their borders, their naming and renaming.

Central and local executive bodies, within the limits of their powers, decide on the assignment of names, renaming, clarifying and changing the transcription of their names and assigning proper names of persons to state legal entities, legal entities with the participation of the state on the basis of the conclusion of the Republican onomastic commission

Footnote. Article 5 as amended by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19 December 1995 № 2691; by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 6. Expenses linked with naming and renaming of oblasts, districts, cities

Expenses linked with naming and renaming of oblasts, districts, cities shall be incurred on account of budget funds.

Footnote. Article 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 № 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

Article 7. Onomastic commissions

Onomastic commissions shall be created for the purpose of harmonization of work on naming and renaming of administrative-territorial entities, component parts of inhabited localities, airports, ports, railway terminals, railway stations, subway stations, bus terminals, auto stations, physiographic and other objects of state ownership in the territory of the Republic of Kazakhstan, clarification and change of a transcription of their names and assignment of proper names of persons to state legal entities, legal entities with participation of the state, as well as restoration, preservation of historical names as a component part of historical and cultural heritage of the Republic of Kazakhstan.

A Republican onomastic commission is formed under the authorized body, and onomastic commissions of regions, cities of republican significance, and the capital are formed under local executive bodies of regions, cities of republican significance, and the capital, respectively.

Footnote. Article 7 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 8. Recording and registration of administrative-territorial entities, their exclusion from accounting data

Settlements the number of resident population of which more than fifty people and that shall be considered as independent inhabited localities shall be subject to recording and registration.

Single hoses, farms, settlements that are the objects of official designation (houses of foresters, waymen, roadmasters, hunters’ lodges, winterings, field camps, meteorological stations and other) shall be considered in a composition of inhabited localities with which they are linked administratively and territorially.

Inhabited localities included to the composition of cities, rural settlements or villages and that became their parts, as well as settlements from which all the habitants moved or resettled shall lose their status of independent administrative-territorial entities and shall be excluded from the accounting data. <*>

Footnote. Article 8 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 № 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

Chapter 2. Powers of republican bodies on decision of the
issues of administrative-territorial division Article 9. Powers of the President of the Republic of Kazakhstan

Under the submission of the Government of the Republic of Kazakhstan and taking opinion of local representative and executive bodies into account, the President of the Republic of Kazakhstan shall:

1) establish and abolish the oblasts and districts, establish and transfer their administrative centres;

2) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2017 № 86-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication);

3) relate inhabited localities to the categories of cities of republican, oblast and district significance, establish and change their subordinance;

4) resolve the issues on naming and renaming of oblasts, districts and cities, as well as clarifications and changes of a transcription of their names;

4-1) makes a decision on the transformation of cities of republican, regional and district significance into other settlements;

5) carry out other powers in accordance with the Constitution and Laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 9 is in the wording of the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19.12.1995 № 2691; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 03.07.2017 № 86-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated December 12, 2020 № 383-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 10. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

The Government of the Republic of Kazakhstan shall:

1) submits to the President of the Republic of Kazakhstan the recommendations on formation and abolition of regions and districts, establishment and modification of their administrative centers;

1-1) establishes and changes the boundaries of regions and cities of republican significance;

2) submits to the President of the Republic of Kazakhstan the recommendations on categorization of settlements as the cities of republican, regional and district significance, establishment and change of their subordination;

2-1) submits to the President of the Republic of Kazakhstan an idea on the transformation of cities of republican, regional and district significance into other settlements;

3) approve the rules of assignment of names to airports, ports, railway terminals, railway stations, subway stations, bus terminals, auto stations, physiographic and other objects of state ownership in the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as renaming, clarifications and changes of a transcription of their names and assignment of proper names of persons to state legal entities, legal entities with participation of the state;

4) make submissions to the President of the Republic of Kazakhstan on naming and renaming of oblasts, districts, cities, as well as clarification and change of a transcription of their names on the basis of conclusion of the Republic onomastic commission and taking opinion of population of the relevant territory into account, its local representative and executive bodies;

4-1) decides on naming airports, ports, railway stations, stations, metro stations, bus stations, physical-geographical and other objects of state ownership on the territory of the Republic of Kazakhstan;

5) (is excluded);

6) perform other functions imposed on it by the Constitution, this Law, other Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 10 as amended by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19.12.1995 № 2691; the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 03.07.2017 № 86-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated December 12, 2020 № 383-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 3. Powers of local representative and executive
bodies on decision of issues of administrative-territorial
division Article 11. Powers of oblast representative and executive bodies

By the joint resolution, oblast representative and executive bodies shall:

1) make proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan on change of the borders of oblast, on establishment and abolishment of districts of oblast, establishment and transfer of their administrative centres, on relating of inhabited localities to the category of cities of republican, oblast and district significance;

2) in coordination with the Government of the Republic of Kazakhstan, establish and change the boundaries of cities of regional significance; establish and change the boundaries of districts of the region, towns of district significance, rural districts, solve issues about transfer of settlements, villages from one district to another or to the administrative subordination of municipal authorities;

3) relate inhabited localities that are not the cities to the category of other inhabited localities established by this Law; establish, abolish and transform rural settlements, villages, rural districts, as well as change their subordinance taking opinion of district (city of oblast significance) representative and executive bodies into account;

3-1) submit proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan on the transformation of cities of regional and district significance into other settlements;

4) taking into account the opinion of the population of the relevant territory, based on the conclusion of the regional onomastic commission, agreed upon with the Republican onomastic commission, upon the recommendation of local representative and executive bodies of districts, cities of regional significance, resolve issues on the naming, renaming of villages, settlements, rural districts, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

4-1) resolve the issues on naming, renaming of districts if a city, component parts of cities of oblast significance, as well as clarification and change of a transcription of their names taking opinion of population of the relevant territory into account on the basis of conclusion of the Republican onomastic commission;

4-2) make proposals for consideration of the Republic onomastic commission on assignment of names to airports, ports, railway terminals, railway stations, subway stations, bus terminals, auto stations, physiographic and other objects of state ownership, as well as renaming, clarification and change of a transcription of their names and assignment of proper names of persons to state legal entities, legal entities with participation of the state;

5) carry out other powers imposed on local representative and executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Under the submission of district (city of oblast significance) executive bodies, oblast executive bodies shall carry out recording of existing and registration of newly created administrative-territorial entities and separate inhabited localities within the borders of oblasts, as well as shall exclude them from accounting data.

Footnote. Article 11 as amended by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19.12.1995 № 2691; Laws of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 29.03.2016 № 479-V (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after the day its first official publication); dated 12.12.2020 № 383-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.07.2024 № 115-VIII (comes into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 12. Powers of district representative and executive bodies

By the joint resolution, district representative and executive bodies shall:

1) make proposals to oblast representative and executive bodies on relating of inhabited localities to the category of cities of district significance;

2) make proposals to oblast representative and executive bodies on relating of inhabited localities to the category of rural settlements or villages; on establishment or transformation of rural settlements or villages, change of their subordinance, their recording and registration;

3) taking opinion of managing bodies of rural settlements and villages, shall establish and change the borders of these inhabited localities;

4) make proposals to oblast representative and executive bodies on change of the borders of districts, rural districts;

5) taking into account the opinion of the population of the relevant territory, make proposals to the regional representative and executive bodies on the naming and renaming of settlements, rural districts, villages, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

5-1) taking into account the opinion of the population of the relevant territory, based on the conclusion of the regional onomastic commission, agreed upon with the Republican onomastic commission, decide on issues related to the naming, renaming of constituent parts of a town of district significance, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

6) (is excluded);

7) carry out other powers imposed on local representative and executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

District executive bodies shall carry out recording of existing and registration of newly created inhabited localities within the borders of a district, as well as shall exclude them from accounting data.

Footnote. Article 12 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 1 January 2005); dated 09.02.2009 № 126 (the order of enforcement see Article 2); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.07.2024 № 115-VIII (comes into force ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 13. Powers of city representative and executive bodies

By the joint resolution, city representative and executive bodies shall:

1) make proposals to oblast representative and executive bodies on relating of cities to the category of republican, oblast and district significance;

2) submit to the regional representative and executive bodies, and the representative and executive bodies of cities of republican significance, the capital - to the Government of the Republic of Kazakhstan, proposals on changing the boundaries of cities, including the inclusion of separate settlements in their composition;

3) establish and abolish districts in city, establish and change their borders;

4) local representative and executive bodies of cities of republican significance, the capital:

resolve the issues on naming, renaming, as well as clarification and change of a transcription of their names of districts in a city, component parts of cities of republican significance, the capital taking opinion of population of the relevant territory into account on the basis of conclusion of onomastic commission of cities of republican significance, the capital coordinated with Republican onomastic commission;

make proposals for consideration of the Republican onomastic commission on assignment of name to airports, ports, railway terminals, railway stations, subway stations, bus terminals, auto stations, physiographic and other objects of state ownership, renaming, clarification, as well as change of a transcription of their names and assignment of proper names of persons to state legal entities, legal entities with participation of the state;

4-1) local representative and executive bodies of cities of regional significance:

taking into account the opinion of the governing bodies of settlements and villages, establish and change the boundaries of these settlements;

make proposals to the regional representative and executive bodies on changing the boundaries of rural districts;

taking into account the opinion of the population of the relevant territory, make proposals to the regional representative and executive bodies on the naming and renaming of villages, towns, rural districts, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

5) ensure performance of works on naming and renaming of districts in a city, squares, avenues, boulevards, streets, minor streets, parks, public gardens, bridges and other component parts of a city, change of a transcription of their names;

6) carry out other powers imposed on local representative and executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 13 as amended by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19.12.1995 № 2691; Laws of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 28.12.2018 № 210-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 14. Authority of the akim of the city of district significance, township, village, rural district

Footnote. Heading - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.12.2020 № 383-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Akim of the city of district significance submits to the district representative and executive bodies a proposal to classify the city of district significance as a settlement, village.

Akim of rural settlement, rural district shall:

1) submit proposals to the district (cities of regional significance) representative and executive bodies on classifying these settlements as cities of district significance, towns, villages, on their abolition and transformation;

2) taking into account the opinion of the population of the respective settlement, makes proposals to the district (cities of regional significance) representative and executive bodies on the naming and renaming of settlements, rural districts, villages, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

3) submit proposals to the district (cities of regional significance) representative and executive bodies on establishing and changing the boundaries of settlements, rural districts, villages;

4) taking into account the opinion of the population of the relevant territory, based on the conclusion of the regional onomastic commission, agreed upon with the Republican onomastic commission, decides on the naming, renaming of the constituent parts of these settlements, as well as the clarification and change of the transcription of their names.

Footnote. Article 14 as amended by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19.12.21995 № 2691; Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.02.2009 № 126 (the order of enforcement see Article 2); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 12.12.2020 № 383-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.07.2024 № 115-VIII (comes into force ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 14-1. Consideration of opinion of population of the relevant territory upon naming and renaming of administrative-territorial entities, component parts of inhabited localities, as well as clarification and change of a transcription of their names

1. The opinion of the population of the relevant territory when naming, renaming administrative-territorial units, constituent parts of settlements, as well as clarifying and changing the transcription of their names is taken into account by local executive bodies in the manner determined by the authorized body in the field of onomastics.

2. By the joint resolution local representative and executive bodies shall make proposals for consideration of the relevant onomastic commissions following the results of considering the opinion of population of the relevant territory on naming, renaming of administrative-territorial entities, component parts of inhabited localities, as well as clarification and change of a transcription of their names.

Footnote. Chapter 3 is supplemented by Article 14-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 14-2. The procedure for changing the categories of settlements

1. Changing the status of the city is carried out in case of non-compliance within five years with the requirements established by subparagraphs 1), 2) and 3) of Article 3 of this Law.

2. Changing the status of a village, settlement is carried out in case of non-compliance within three years with the requirements established by subparagraphs 4) and 5) of Article 3 of this Law.

3. In case of non-compliance within three years with the requirements of part five of paragraph 2 of Article 2 of this Law, the rural district is abolished, and its rural settlements are attached to nearby rural districts or other settlements, unless otherwise established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

4. The procedure for changing the category of a settlement is carried out in the manner prescribed by this Law.

Footnote. Section 3 is supplemented by Article 14-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. Documents and materials required for
consideration of issues of administrative-territorial
division Article 15. List of documents and materials required for resolution of the issues of administrative-territorial division at regional level

For resolution of issues of administrative-territorial division at regional level, it shall be required as follows:

1) decision of the President of the Republic of Kazakhstan or submission (joint) of oblast representative and executive bodies resolving the issue in essence;

2) submission of the Government of the Republic of Kazakhstan containing the relevant petition and substantiation of practicability of made proposal, details on size of the territory being subject to change, number of population residing on it, the list of main legal entities, their production figures, number of employees working on each of them, details on a structure and states of local representative and executive bodies, their changes due to reorganization, issues of naming and renaming, as well as all the rest details required for resolution of issues in essence;

3) proposals of local (oblast, district, city) representative and executive bodies, akims of rural settlements, villages, rural districts on a considered issue;

4) schematic map with indication of new borders of administrative-territorial entities, other geographical data having significance for resolution of the issue in essence. Map shall be signed by a representative of the Government, as well as heads of representative and executive bodies accepting and transferring the territories, the signs shall be under the seal;

5) act on scientific investigation and economic calculation on performed transformations and renaming.

Footnote. Article 15 as amended by the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan having a force of the Law dated 19 December 1995 № 2691; Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.02.2009 № 126 (the order of enforcement see Article 2); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication).

Article 16. List of documents and materials required for resolution of issues of administrative-territorial division within the regions

To resolve issues of administrative-territorial structure within the region, it is necessary:

1) Joint regulation of representative and executive body resolving the issue in essence;

2) minutes of the gathering of the local community concerning the essence of the issue being resolved;

3) explanatory note containing substantiation of practicability of made proposal, details on the territory being subject to change, number of population, list of inhabited localities, industrial and other objects, as well as other details required for resolution of the issue in essence;

4) schematic map with indication of new borders of inhabited localities and other geographical data having significance for resolution of the issue in essence. Map shall be signed by heads of representative and executive bodies of the territory being subject to change;

5) act on scientific investigation and economic calculations on performed transformations and renaming.

It is not required to provide an act of scientific expertise when abolishing settlements that do not meet the requirements established by subparagraphs 4) and 5) of Article 3 of this Law.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.06.2021 № 60-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

The President of the Republic of Kazakhstan

Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк-аумақтық құрылысы туралы

Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 8 желтоқсандағы № 2572-XII Заңы.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Мәтiнде "бөлiм" деген сөздiң алдындағы "I - IV" деген цифрлар тиiсiнше "1 - 4" деген цифрлармен ауыстырылды - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді) Заңымен.
РҚАО-ның ескертпесі!
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "поселке", "поселкелер", "поселкелерге", "поселкелері", "поселкелерді", "поселкелердің" деген сөздер тиісінше "кент", "кенттер", "кенттерге", "кенттері", "кенттерді", "кенттердің" деген сөздермен; "ауыл (село)", "ауылдық (селолық)", "ауылдардың (селолардың)", "ауылдарды (селоларды)", "ауылдар (селолар)", "ауылдарға (селоларға)" деген сөздер тиісінше "ауыл", "ауылдық", "ауылдардың", "ауылдарды", "ауылдар", "ауылдарға" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi) Заңымен.

1 бөлiм. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Қазақстан Республикасы әкiмшiлiк-аумақтық құрылысының жүйесi

Қазақстан Республикасы әкiмшiлiк-аумақтық құрылысының жүйесiне мынадай әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер кiредi: ауыл, кент, ауылдық округ, қаладағы аудан, қала, аудан, облыс.

2-бап. Әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердiң санаттары

1. Қазақстан Республикасының аумағы республикалық және жергiлiктi мүдделерді оңтайлы ұштастыру негiзiнде мемлекеттiк басқаруды жүзеге асыру үшін негiзгi екi санатқа – өңірлерге және елдi мекендерге бөлiнедi.

2. Өңір – Қазақстан Республикасының мүддесi үшiн құрылатын және басқарылатын, бiрнеше елдi мекен кіретін Қазақстан Республикасы аумағының бiр бөлiгi.

Республикалық әкімшілік-аумақтық құрылыстың негізгі буындары ретінде облыс, аудан және ауылдық округ өңірлер болып табылады.

Облыс облыстық маңызы бар қалалар мен аудандардан тұрады.

Аудан халқының жалпы саны 300 мың адамнан аспайтын аудандық маңызы бар қалалардан, ауылдардан, кенттерден, ауылдық округтерден тұрады.

Ауылдық округ халқының жалпы саны кемінде 500 адам болатын екі және одан көп ауылдық елді мекендерден тұрады.

3. Елдi мекен – Қазақстан Республикасы аумағының халық жинақы орналасқан, халық саны кемiнде 50 адам болатын, азаматтардың шаруашылық және басқа қоғамдық қызметi нәтижесiнде қалыптасқан, Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен есепке алынған және тiркелген әрі жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар басқаратын бiр бөлiгi.

Халқының саны 50 адамнан аз шаруа қоныстары мен өзге де қоныстар ең жақын маңдағы елді мекеннің құрамына енгiзiледi.

4. Қазақстан Республикасы аумағындағы елдi мекендер қалалық және ауылдық елдi мекендерге бөлiнедi:

1) республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалалар, сондай-ақ олардың әкімшілік бағыныстылығындағы кенттер қалалық елдi мекендерге жатады;

2) өздерінің әкiмшiлiк бағыныстылығына қарамастан, барлық басқа елдi мекендер ауылдық елді мекендерге жатады.

5. Елдi мекендердің құрамдас бөліктері болады.

Шағын аудандар, қаладағы аудандар, алаңдар, даңғылдар, бульварлар, көшелер, тұйық көшелер, саябақтар, скверлер, көпірлер және басқа да бөліктер елді мекендердің құрамдас бөліктері болып табылады.

Облыстық маңызы бар қаладағы, республикалық маңызы бар қаладағы, астанадағы аудан қаладағы аудан болып табылады. Облыстық маңызы бар қаладағы, республикалық маңызы бар қаладағы, астанадағы аудан олардағы халық саны 400 мың адамнан асқан кезде құрылады. Қаладағы аудан халқының саны 200 мың адамнан кем болмауға тиіс.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Елдi мекендердiң санаттары

Елдi мекендер мыналарға бөлінеді:

1) республикалық маңызы бар қалалар, оларға ерекше мемлекеттiк маңызы бар немесе халқының саны бiр миллион адамнан асатын елдi мекендер жатады;

2) облыстық маңызы бар қалалар, оларға iрi экономикалық және мәдени орталықтар болып табылатын, дамыған өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымы бар және халқының саны 50 мың адамнан асатын елдi мекендер жатады;

3) аудандық маңызы бар қалалар, оларға аумағында өнеркәсiптік кәсіпорындар, коммуналдық шаруашылық, мемлекеттiк тұрғын үй қоры, білім беру және денсаулық сақтау ұйымдарының, мәдени-ағарту және сауда объектілерінің дамыған желісi бар, халқының саны кемiнде 10 мың адам болатын елдi мекендер жатады;

4) кенттер, оларға халқының саны кемiнде 3 мың адам болатын елдi мекендер жатады.

Халық саны кемінде 2 мың болатын, жыл сайын емделу және демалу үшiн келетiндердің саны кемiнде олардың жартысын құрайтын, емдiк маңызы бар жерлерде орналасқан елдi мекендер де кенттерге теңестiрiледi. Оларға азаматтардың жазғы демалыс орындары болып табылатын, ересек халықтың кемiнде 25 пайызы ауыл шаруашылығымен тұрақты түрде айналысатын саяжай кенттері де жатады;

5) ауылдар – халқының саны кемінде 50 адам болатын елді мекендер.

Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылыс туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылыс туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгендерден өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.04.2009 № 154-IV Заңымен.

5-бап. Әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердi құру, тарату, олардың шекараларын белгiлеу және өзгерту, оларға ат қою және олардың атын өзгерту туралы шешiмдер қабылдайтын органдар

Қазақстан Республикасының Президентi мен Үкiметi, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар өз өкiлеттiктерi шегiнде әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердi құру және тарату, олардың шекараларын белгiлеу және өзгерту, оларға ат қою мен олардың атын өзгерту туралы шешiмдер қабылдайды.

Орталық және жергілікті атқарушы органдар өз өкілеттіктері шегінде Республикалық ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға атаулар беру, оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау және өзгерту және жеке адамдардың есімдерін беру туралы шешім қабылдайды.

Ескерту. 5-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен; ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-бап. Облыстар мен аудандарға, қалаларға ат қою мен олардың аттарын өзгертуге байланысты шығындар

Облыстарға, аудандарға, қалаларға ат қою мен олардың аттарын өзгертуге байланысты шығындар бюджет қаражаты есебiнен жұмсалады.

Ескерту. 6-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді) Заңымен.

7-бап. Ономастика комиссиялары

Ономастика комиссиялары Қазақстан Республикасының аумағындағы әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне, әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, метрополитен стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру және оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұрасының құрамдас бөлiгi ретiнде тарихи атауларды қалпына келтiру, сақтау жөніндегі жұмысты ретке келтіру мақсатында құрылады.

Уәкілетті органның жанынан Республикалық ономастика комиссиясы, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының жанынан тиісінше облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары құрылады.

Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Әкiмшiлiк-аумақтық бірлiктердi есепке алу мен тiркеу, оларды есептi деректерден шығару

Тұрақты халқының саны елу адамнан асатын және дербес елдi мекендер деп саналатын қоныстар есепке алынады және тiркелуге жатады.

Қызметтiк мақсаттағы объектiлер болып табылатын жалғыз үйлер, фермалар, қоныстар (орманшылардың, жол қараушылардың, жол шеберлерiнiң үйлерi, зайымкелер, қыстаулар, дала қостары, метеостансалар және т.б.) әкiмшiлiк немесе аумақтық тұрғыдан байланысты елдi мекендер құрамында есепке алынады.

Қалалардың, кенттердiң немесе ауылдардың құрамына енгiзiлген және олардың бiр бөлiгіне айналған елдi мекендер, сондай-ақ тұрғындарының бәрi кетiп қалған немесе қоныс аударған қоныстар дербес әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер мәртебесiнен айырылады және есептi деректерден шығарылады.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді) Заңымен.

2 бөлiм. ӘКIМШIЛIК-АУМАҚТЫҚ ҚҰРЫЛЫС МӘСЕЛЕЛЕРIН ШЕШУ
ЖӨНIНДЕГI РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ОРГАНДАРДЫҢ ӨКIЛЕТТIКТЕРI

9-бап. Қазақстан Республикасы Президентiнiң өкiлеттiктерi

Қазақстан Республикасының Президентi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң ұсынуы бойынша және жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың пiкiрiн ескере отырып:

1) облыстар мен аудандарды құрады және таратады, олардың әкiмшiлiк орталықтарын белгiлейдi және көшiредi;

2) алып тасталды - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) елдi мекендердi республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалалардың санаттарына жатқызады, олардың бағыныстылығын белгiлейдi және өзгертедi;

4) облыстарға, аудандар мен қалаларға ат қою және олардың атын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту мәселелерiн шешедi;

4-1) республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалаларды өзге елді мекендер етіп қайта құру жөнінде шешім қабылдайды;

5) Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңдарына сәйкес басқа да өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi) Заңдарымен; 03.07.2017 № 86-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 12.12.2020 № 383-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыреті

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының Үкiметi:

1) Қазақстан Республикасының Президентiне облыстар мен аудандарды құру және тарату, олардың әкiмшiлiк орталықтарын белгiлеу және өзгерту туралы ұсынулар енгiзедi;

1-1) облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың шекарасын белгiлейді және өзгертеді;

2) Қазақстан Республикасының Президентiне елдi мекендердi республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалалардың категорияларына жатқызу, олардың бағыныстылығын белгiлеу және өзгерту туралы ұсыныстар енгiзедi;

2-1) Қазақстан Республикасының Президентіне республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалаларды өзге елді мекендер етіп қайта құру туралы ұсыну енгізеді;

3) Қазақстан Республикасының аумағындағы әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, метрополитен стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру, сондай-ақ оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру қағидаларын бекітеді;

4) Республикалық ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде және тиісті аумақ халқының, оның жергілікті өкілді және атқарушы органдарының пікірін ескере отырып, Қазақстан Республикасының Президентіне облыстарға, аудандарға, қалаларға атау беру және оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту туралы ұсыныстар енгізеді;

4-1) Қазақстан Республикасының аумағындағы әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол станцияларына, метрополитен станцияларына, автовокзалдарға, автостанцияларға, физикалық-географиялық және мемлекеттік меншіктің басқа да объектілеріне атау беру туралы шешім қабылдайды;

5) <*>

6) өзiне Конституцияда, осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентiнiң актiлерiнде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 03.07.2017 № 86-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 12.12.2020 № 383-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3 бөлiм. ЖЕРГIЛIКТI ӨКIЛДI ЖӘНЕ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ
ӘКIМШIЛIК-АУМАҚТЫҚ ҚҰРЫЛЫС МӘСЕЛЕЛЕРIН ШЕШУ ЖӨНIНДЕГI
ӨКIЛЕТТIКТЕРI

11-бап. Облыстық өкiлдi және атқарушы органдардың өкiлеттiктерi

Облыстық өкiлдi және атқарушы органдар бiрлескен шешiмiмен:

1) Қазақстан Республикасының Үкiметiне облыстың шекарасын өзгерту туралы, облыс аудандарын құру және тарату, олардың әкiмшiлiк орталықтарын белгiлеу және көшiру туралы, елдi мекендердi республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалалардың категорияларына жатқызу туралы ұсыныстар енгiзедi;

2) Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсу бойынша облыстық маңызы бар қалалардың шекараларын белгiлейдi және өзгертедi; облыс аудандарының, аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдық округтердiң шекараларын белгiлейдi және өзгертедi, кенттердi, ауылдарды бiр ауданнан екiншi ауданға немесе қалалық билік органдарының әкiмшiлiк бағынысына беру туралы мәселелердi шешедi;

3) аудандық (облыстық маңызы бар қаланың) өкiлдi және атқарушы органдарының пiкiрiн ескере отырып, қала емес елдi мекендердi осы Заңмен белгiленген басқа елдi мекендердiң категорияларына жатқызады; кенттердi, ауылдарды, ауылдық округтердi құрады, таратады және қайта құрады, сондай-ақ олардың бағыныстылығын өзгертедi;

3-1) Қазақстан Республикасының Үкіметіне облыстық және аудандық маңызы бар қалаларды өзге елді мекендер етіп қайта құру туралы ұсыныстар енгізеді;

4) тиісті аумақ халқының пікірін ескере отырып, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті өкілді және атқарушы органдарының ұсынуы бойынша Республикалық ономастика комиссиясымен келісілген облыстық ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде ауылдарға, кенттерге, ауылдық округтерге атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі мәселелерді шешеді;

4-1) тиісті аумақ халқының пікірін ескере отырып, Республикалық ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде облыстық маңызы бар қалалардың қаладағы аудандарына, құрамдас бөліктеріне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі мәселелерді шешеді;

4-2) Республикалық ономастика комиссиясының қарауына әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, метрополитен стансаларына, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру, сондай-ақ оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті өкілді және атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Облыстық атқарушы органдар аудандық (облыстық маңызы бар қаланың) атқарушы органдарының ұсынуы бойынша облыстардың шекараларындағы қазiргi және жаңадан құрылатын әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктер мен жекелеген елдi мекендердi есепке алады және тiркейдi, сондай-ақ оларды есептi деректерден шығарады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен, өзгерiстер енгiзiлдi - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді), 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.12.2020 № 383-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Аудандық өкiлдi және атқарушы органдардың өкiлеттiктерi

Аудандық өкiлдi және атқарушы органдар бiрлескен шешiмiмен:

1) облыстық өкiлдi және атқарушы органдарына елдi мекендердi аудандық маңызы бар қалалардың категорияларына жатқызу туралы ұсыныстар енгiзедi;

2) облыстық өкiлдi және атқарушы органдарға елдi мекендердi кенттер немесе ауылдар категорияларына жатқызу туралы; кенттердi немесе ауылдарды құру немесе қайта құру, олардың бағыныстылығын өзгерту, оларды есепке алу және тiркеу туралы ұсыныстар енгiзедi;

3) кенттер мен ауылдардың басқару органдарының пiкiрiн ескере отырып, осы елдi мекендердiң шекараларын белгiлейдi және өзгертедi;

4) облыстық өкiлдi және атқарушы органдарға аудандардың ауылдық округтердiң шекараларын өзгерту туралы ұсыныстар енгiзедi;

5) тиiстi аумақ халқының пiкiрiн ескере отырып, облыстық өкiлдi және атқарушы органдарға кенттерге, ауылдық округтерге, ауылдарға атау беру және оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту туралы ұсыныстар енгiзедi;

5-1) тиісті аумақ халқының пікірін ескере отырып, Республикалық ономастика комиссиясымен келісілген облыстық ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде аудандық маңызы бар қаланың құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі мәселелерді шешеді;

6) <*>

7) Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті өкілді және атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Аудандық атқарушы органдар аудан шекараларындағы қазiргi және жаңадан құрылатын елді мекендердi есепке алуды және тіркеуді жүзеге асырады, сондай-ақ оларды есептi деректерден шығарады.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгiзiлдi - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); 09.02.2009 № 126-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Қалалық өкiлдi және атқарушы органдардың өкiлеттiктерi

Қалалық өкiлдi және атқарушы органдар бiрлескен шешiмiмен:

1) облыстық өкiлдi және атқарушы органдарға қалаларды республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар категорияларға жатқызу туралы ұсыныстар енгiзедi;

2) облыстық өкiлдi және атқарушы органдарына, ал республикалық маңызы бар қалалардың, астананың өкiлдi және атқарушы органдары Қазақстан Республикасының Үкiметiне қалалар шекараларын өзгерту жөнiнде, соның iшiнде олардың құрамына жеке елдi мекендердi енгiзу туралы ұсыныстар енгiзедi;

3) қаладағы аудандарды құрады және таратады, олардың шекараларын белгiлейдi және өзгертедi;

4) республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді және атқарушы органдары:

тиісті аумақ халқының пікірін ескере отырып, Республикалық ономастика комиссиясымен келісілген республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде республикалық маңызы бар қалалардың, астананың қаладағы аудандарына, құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі мәселелерді шешеді;

Республикалық ономастика комиссиясының қарауына әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, метрополитен стансаларына, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

4-1) облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті өкілді және атқарушы органдары:

кенттер мен ауылдардың басқару органдарының пікірін ескере отырып, осы елді мекендердің шекараларын белгілейді және өзгертеді;

облыстық өкілді және атқарушы органдарға ауылдық округтердің шекараларын өзгерту туралы ұсыныстар енгізеді;

тиісті аумақ халқының пікірін ескере отырып, облыстық өкілді және атқарушы органдарға ауылдарға, кенттерге, ауылдық округтерге атау беру және оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту туралы ұсыныстар енгізеді;

5) қаладағы аудандардың, алаңдардың, даңғылдардың, бульварлардың, көшелердiң, тұйық көшелердiң, саябақтардың, скверлердiң, көпiрлердiң және қаланың басқа да құрамды бөлiктерiнiң атауы және оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын өзгерту жөнiндегi жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етедi;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті өкілді және атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 13-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің өкілеттіктері

Еcкерту. 14-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 12.12.2020 № 383-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Аудандық маңызы бар қала әкімі аудандық өкілді және атқарушы органдарға аудандық маңызы бар қаланы кент, ауыл санатына жатқызу туралы ұсыныс енгізеді.

Кент, ауыл, ауылдық округ әкімі:

1) аудандық (облыстық маңызы бар қала) өкілді және атқарушы органдарға осы елдi мекендердi аудандық маңызы бар қалалар, кенттер, ауылдар санаттарына жатқызу туралы, оларды тарату және қайта құру туралы ұсыныстар енгiзедi;

2) тиiстi елдi мекен халқының пiкiрiн ескере отырып, аудандық (облыстық маңызы бар қала) өкiлдi және атқарушы органдарға кенттерге, ауылдық округтерге, ауылдарға атау беру және оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту туралы ұсыныстар енгiзедi;

3) аудандық (облыстық маңызы бар қала) өкiлдi және атқарушы органдарға кенттердiң, ауылдық округтердiң, ауылдардың шекараларын белгiлеу және өзгерту туралы ұсыныстар енгiзедi;

4) тиiстi аумақ халқының пiкiрiн ескере отырып, Республикалық ономастика комиссиясымен келісілген облыстық ономастика комиссиясының қорытындысы негізінде осы елдi мекендердің құрамдас бөлiктеріне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі мәселелерді шешеді.

Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 09.02.2009 № 126-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 12.12.2020 № 383-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-1-бап. Әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне атау беру және оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту кезінде тиісті аумақ халқының пікірін ескеру

1. Әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді мекендердің құрамдас бөліктеріне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау және өзгерту кезінде тиісті аумақ халқының пікірін ескеруді жергілікті атқарушы органдар ономастика саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

2. Тиісті аумақ халқының пікірін ескеру қорытындылары бойынша жергілікті өкілді және атқарушы органдар бірлескен шешіммен әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі ұсыныстарды тиісті ономастика комиссияларының қарауына енгізеді.

Ескерту. 3-бөлім 14-1-баппен толықтырылды - ҚР 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-2-бап. Елді мекендердің санаттарын өзгерту тәртібі

1. Қала мәртебесін өзгерту бес жыл ішінде осы Заңның 3-бабының 1), 2) және 3) тармақшаларында белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда жүзеге асырылады.

2. Ауыл, кент мәртебесін өзгерту үш жыл ішінде осы Заңның 3-бабының 4) және 5) тармақшаларында белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда жүзеге асырылады.

3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, үш жыл ішінде осы Заңның 2-бабының 2-тармағы бесінші бөлігінің талаптарына сәйкес келмеген жағдайда ауылдық округ таратылады, ал оның ауылдық елді мекендері жақын маңдағы ауылдық округтерге немесе өзге де елді мекендерге қосылады.

4. Елді мекеннің санатын өзгерту рәсімі осы Заңда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 3-бөлім 14-2-баппен толықтырылды – ҚР 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4 бөлiм. ӘКIМШIЛIК-АУМАҚТЫҚ ҚҰРЫЛЫС МӘСЕЛЕЛЕРIН ҚАРАУ
ҮШIН ҚАЖЕТТI ҚҰЖАТТАР МЕН МАТЕРИАЛДАР

15-бап. Аймақтық деңгейде әкiмшiлiк-аумақтық құрылыс мәселелерiн шешу үшiн қажеттi құжаттар мен материалдардың тiзбегi

Аймақтық деңгейде әкiмшiлiк-аумақтық құрылыс мәселелерiн шешу үшiн:

1) Қазақстан Республикасы Президентiнiң шешiмi немесе облыстық өкiлдi және атқарушы органдардың мәселенi өз мәнiсiнде шешетiн (бiрлескен) ұсынымы;

2) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң енгiзiлетiн ұсыныс жөнiндегi тиiстi өтiнiшi және оның тиiмдi екендiгiнiң негiздемесi, өзгертiлетiн аумақтың көлемi, онда тұратын халықтың саны туралы мәлiметтер, негiзгi заңды тұлғалардың тiзбесi, олардың өндiрiстiк көрсеткiштерi, бұлардың әрқайсысында iстейтiн жұмысшылардың саны, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың құрылымы мен штаттары туралы, қайта ұйымдастыруға байланысты олардың өзгеруi туралы мәселенi өз мәнiсiнде шешу үшiн қажеттi барлық басқа мәлiметтерi бар ұсынымы;

3) жергiлiктi (облыстық, аудандық, қалалық) өкiлдi және атқарушы органдардың, кенттер, ауылдар , ауылдық округтер әкiмдерiнiң қаралатын мәселе жөнiндегi ұсыныстары;

4) әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктердiң жаңа шекаралары, мәселенi өз мәнiсiнде шешу үшiн маңызы бар өзге де жағырапиялық деректер көрсетiлген схемалық карта қажет. Картаға Үкiметiнiң өкiлi, сондай-ақ аумақтық қабылдайтын және беретiн өкiлдi және атқарушы органдардың басшылары қол қояды, қойылған қолдар мөрмен куәландырылады;

5) жүргiзiлетiн қайта құрулар мен аттарын өзгерту жөнiндегi ғылыми сараптаманың актiсi және экономикалық есеп-қисап қажет.

Ескерту. 15-тармаққа өзгерiстер енгiзiлдi - ҚР Президентiнiң 19.12.1995 № 2691 Жарлығымен; 09.02.2009 № 126-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi) Заңдарымен.

16-бап. Аумақтар шегiнде әкiмшiлiк-аумақтық құрылыс мәселелерiн шешу үшiн қажеттi құжаттар мен материалдардың тiзбесi

Өңір шегінде әкімшілік-аумақтық құрылыс мәселелерін шешу үшін мыналар қажет:

1) мәселенi өз мәнiсiнде шешетiн өкiлдi және атқарушы органның бiрлескен қаулысы;

2) жергілікті қоғамдастық жиынының шешілетін мәселенің мәніне қатысты хаттамалары;

3) енгiзiлетiн ұсыныс тиiмдiлiгiнiң негiздемесi, өзгертiлетiн аумақ, оның халқының саны туралы мәлiметтер, елдi мекендердiң өнеркәсiптiк және басқа да объектiлердiң тiзбесi, сондай-ақ мәселенi өз мәнiсiнде шешу үшiн қажеттi барлық басқа мәлiметтерi бар түсiндiрме жазбаша хат;

4) елдi мекендердiң жаңа шекаралары және мәселенi өз мәнiсiнде шешу үшiн маңызы бар өзге де жағырапиялық деректерi көрсетiлген схемалық карта. Картаға өзгертiлетiн аумақтың өкiлдi және атқарушы органдарының басшылары қол қояды;

5) жүргiзiлетiн қайта құрулар мен аттарын өзгерту жөнiндегi ғылыми сараптаманың актiсi және экономикалық есеп-қисап.

Осы Заңның 3-бабының 4) және 5) тармақшаларында белгіленген талаптарға сәйкес келмейтін елді мекендер таратылған кезде ғылыми сараптама актісін ұсыну талап етілмейді.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының Президентi