On languages in the Republic of Kazakhstan

Law of the Republic of Kazakhstan dated 11 July 1997 No. 151.

      Unofficial translation
      Footnote. Throughout the text numbers “I-VI” after the words “Chapter” are substituted respectively with the numbers “1-6” in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22 December 2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005).

      This Law shall establish legal bases of functioning of languages in the Republic of Kazakhstan, the duties of the state in creation of conditions for their study and development, shall provide equally respect treatment to all, without exception, languages used in the Republic of Kazakhstan.

Chapter 1. General provisions Article 1. Basic definitions, used in this Law

      In this Law shall be used the following basic definitions:

      1) diaspora – part of people (ethnic group), living outside of the country of its historical origin;

      1-1) authentic translation of the text - translation of the text into another language, invariably preserving the meaning and content of the original;

      2) onomastics –a branch of linguistics, that studies the proper names, history of their origin and transformation;

      3) onomastic Commission - an advisory and consultative body that elaborates proposals on formation of unified approaches on the naming and renaming of administrative-territorial units, components settlements, airports, ports, railway stations, railway stations, subway stations, bus stations, coach stations, physiographic and other objects of government property on the territory of the Republic of Kazakhstan, refinement and change of the transcription of their names and assigning the proper names of persons to state legal entities, legal entities with the participation of the state, as well as to the restoration and preservation of historical names as an integral part of the historical-cultural heritage of the Republic of Kazakhstan;

      3-1) the authorized body in the field of onomastics - the central executive body that manages and intersectoral coordination in the field of onomastics;

      4) spelling - proofing, system of rules that determine a uniform way of speech (words and grammatical forms) in writing;

      5) Republican Terminology Commission - a consultative and advisory body under the authorized body, developing recommendations in the field of terminological vocabulary of the Kazakh language in all sectors of the economy, science, technology and culture;

      6) toponymy - section of onomastics, studying names of geographical objects, patterns of their occurrence, change and functioning;

      7) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

      8) the authorized body in the field of language development - the central executive body that manages and intersectoral coordination in the field of language development.

      Footnote. Article 1 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated April 30, 2021 № 34-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated November 24, 2021 № 75-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (comes into force ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Subject of regulation of this Law

      The subject of regulation of this Law shall be social relations arising in connection with the use of languages in activities of governmental, non-governmental organizations and local government.

      This Law shall not regulate the use of languages in interpersonal relations and in religious associations.

Article 3. Legislation of the Republic of Kazakhstan on languages

      Footnote. Heading as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

      The legislation of the Republic of Kazakhstan on languages in the Republic of Kazakhstan shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law, and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan relating to the use and development of languages.

      The legislation on languages shall apply to citizens of the Republic of Kazakhstan, foreigners and persons without citizenship, permanently residing in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 4. State language of the Republic of Kazakhstan

      State language of the republic of Kazakhstan shall be Kazakh language.

      State language shall be the language of public administration, legislation, judicial and administrative procedure, acting in all fields of public relations on the territory of the state.

      The duty of every citizen of the Republic of Kazakhstan shall be the mastery of the state language that shall be the most important factor in the consolidation of the people of Kazakhstan.

      The government and other governmental, local representative and executive bodies shall be obliged to:

      fully develop the state language in the Republic of Kazakhstan, strengthen its international authority;

      create all necessary organizational, material and technical conditions for unrestricted and free mastery of the state language by all citizens of the Republic of Kazakhstan;

      assist to Kazakh diaspora in preservation and development of their native language.

Article 5. The use of Russian language

      In governmental organizations and local government on a level with Kazakh language officially shall be used Russian language.

Article 6. The state care of languages

      Every citizen of the Republic of Kazakhstan shall be entitled to use their native language, freely choose the language of communication, upbringing, education and creative work.

      The state shall promote conditions for the study and development of languages of Kazakhstan people.

      In places of compact residence of national groups upon carrying out of measures can be used their languages.

Article 7. Inadmissibility of prevention to the functioning of languages

      In the Republic of Kazakhstan shall not be permitted infringements of rights of citizens according to their language.

      Actions of officials, hindering the functioning and learning the state and other languages in Kazakhstan, shall entail liability in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2007 № 315 (shall be enforced from the date of official publication).

Chapter 2. Language in governmental and non-governmental organizations and local government Article 8. The use of languages

      Language of work and the proceedings of governmental bodies, organizations and bodies of local government of the Republic of Kazakhstan shall be the state language, on a level with Kazakh officially shall be used Russian language.

      In work of non-governmental organizations shall be used state language and other languages if necessary.

Article 9. Language of acts of governmental bodies

      Acts of governmental bodies shall be developed and adopted in state language, and if appropriate, their development can be conducted in Russian with the provision, if possible, of its translate into other languages.

Article 10. Language of maintaining documents

      The conduct of the accounting, statistical, financial and technical documentation in the system of governmental bodies, organizations of the Republic of Kazakhstan, regardless from the form of ownership, shall be provided in state and Russian languages.

      Footnote. Article 10 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.06.2006 № 146 (the order of the entry into force see article 2); dated 24.11.2015 № 422-V (shall be enforced from 01.01.2016).

Article 11. Language of responses to appeals of citizens

      Responses of governmental and non-governmental organizations to appeals of citizens and other documents shall be given in state language or in the language of appeal.

Article 12. Language in the Armed Forces and law enforcement agencies

      In the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, as well as in all types of military and paramilitary forces, organizations of the state control and supervision, the legal protection of citizens and law enforcement agencies shall be ensured the functioning of the state and Russian languages.

Article 13. Language of court proceeding

      Legal proceedings in the Republic of Kazakhstan shall be conducted in state language, and in legal proceedings on a level with state language shall be used Russian language or other languages if necessary.

Article 14. Language of process on cases concerning administrative offences

      Process on cases concerning administrative offences shall be carried on in state language and in other languages if necessary.

Article 15. Language of transactions

      All transactions of individuals and legal entities in the Republic of Kazakhstan, committed in writing, shall be in state and Russian languages with the application, if necessary, of translation into other languages.

      Transactions with foreign individuals and legal entities, committed in writing, shall be in state and on mutually acceptable language.

      Footnote. Article 15 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.06.2006 № 146 (the order of the entry into force see article 2); dated 24.11.2015 № 422-V (shall be enforced from 01.01.2016).

Chapter 3. Language in the field of education, science, culture and mass media

      Footnote. The title of Chapter 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.06.2024 № 94-VIII (enters into force sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 16. Language in the field of education

      In the Republic of Kazakhstan shall be provided creation of children's pre-school organizations operating in state language, and in places of compact residence of national groups in their languages.

      Language of education, upbringing in children's homes and equated to them organizations shall be defined by local executive bodies, taking into account national composition of their population.

      The Republic of Kazakhstan shall ensure acquisition of primary, basic secondary, general secondary, technical and professional, post-secondary, higher and postgraduate education in state, Russian and, if necessary and possible, in other languages. In educational institutions state language and Russian language shall be compulsory academic subjects and shall be included in the list of disciplines, included in the document on education.

      Footnote. The title and article as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2007 № 320 (the order of the entry into force see article 2).

Article 17. Language in the field of science and culture

      In the Republic of Kazakhstan in the filed of science, including the design and thesis defence, shall be ensured functioning of state and Russian languages.

      Cultural events shall be held in state and in other languages if necessary.

      Footnote. The title and Article as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2007 № 320 (the order of the entry into force see article 2).

Article 18. Language of the mass media

      Footnote. The title of Article 18 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.06.2024 № 94-VIII (enters into force sixty calendar days after the day of its first official publication).

      The Republic of Kazakhstan ensures the functioning of the state and other languages ​​in the mass media.

      With the purpose of creation necessary language environment andproper functioning of state language, the volume of television and radio programs on TV, radio channel, regardless of their ownership forms, in state language on time must not be less than total volume of television and radio programs in other languages.

      Footnote. Article 18 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 № 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication); dated 19.06.2024 № 94-VIII (enters into force sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. Language in the names of settlements, proper nouns, visual information

Article 19. Procedure for the use of toponymic names

      Footnote. Heading as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

      Traditional, historically formed Kazakh names of administrative-territorial units, constituent parts of settlements, as well as other physical and geographical objects are stated in the state language.

      Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 20. Spelling of personal names, patronymics and surnames

      Spelling of personal names, patronymics, surnames in official documents must correspond to the legislation and regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

Article 21. Language of requisites and visual information

      The texts of details and visual information shall be presented in compliance with the norms of spelling and authentic translation of the text.

      Texts of seals and stamps of governmental bodies shall contain their names in state language.

      Texts of seals, stamps of organizations, irrespective from forms of property, shall be made in state and Russian languages.

      Forms of state organizations shall be set out in the state and Russian languages, if necessary, and also in other languages.

      Forms of non-governmental organizations shall be set out in the state language, if necessary, and also in Russian and (or) other languages.

      Signboards of state organizations shall be placed in the state and Russian languages, if necessary, and also in other languages.

      Signboards of non-governmental organizations shall be placed in the state language, if necessary, and also in Russian and (or) other languages. Trademarks protected in the Republic of Kazakhstan, and used on signboards of non-governmental organizations, shall be set out unchanged.

      Inscriptions on road signs shall be stated in the state language unless otherwise provided by international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

      Announcements, advertisements, price lists, price tags, menus, signs and other visual information shall be posted in the state language, if necessary, also in Russian and (or) other languages, unless otherwise provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      Commodity labels (tabs) with special information, marking, instructions to goods produced in Kazakhstan must contain the necessary information in state and Russian languages.

      Commodity labels (tabs) with special information, marking, instructions to the goods of foreign production shall be provided with the translation into state and Russian languages at the expense of means of importing organizations.

      All texts of details and visual information shall be arranged in the following order: on the left or above - in the state language, on the right or below - in Russian, they shall be written in letters of the same size. As necessary, the texts of details and visual information may be provided additionally in other languages. Herein, font sizes shall not exceed the requirements established by regulatory legal acts. Oral information, announcements, and advertisements shall be given in the state, Russian and, if necessary, in other languages.

      Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2021 № 94-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 22. Language in the field of communications and informatization

      In the field of communications within the Republic of Kazakhstan, the functioning of the state and Russian languages shall be ensured. Postal and telegraph shipments outside the Republic of Kazakhstan shall be made in accordance with established international rules.

      Owners of informatization objects shall be obliged to create and put into circulation on the territory of the Republic of Kazakhstan objects of informatization of state bodies and the quasi-public sector, intended for the formation of state electronic information resources, the performance of state functions and the provision of public services, in the state, Russian languages and, if necessary, in other languages.

      Footnote. Article 22 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.07.2022 № 141-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 5. Legal protection of languages Article 23. Governmental protection of languages

      State and all other languages in the Republic of Kazakhstan shall be under governmental protection. Government bodies shall create necessary conditions for functioning and development of these languages.

      Development of languages shall be provided by documents of the system of state planning of the Republic of Kazakhstan, providing priority of state language and the phased transition of office work in Kazakh language.

      List of professions, specialty and positions that require the knowledge of state language in a certain amount and in accordance with the qualification requirements shall be established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 21.01.2013 No 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 24. Responsibility for violation of legislation of the Republic of Kazakhstan on languages

      The first heads of state bodies or heads of administrations, as well as individuals and legal entities guilty of violating the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages, are liable in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Refusal by an official to adopt appeals of individuals and legal entities, motivated by ignorance of state language, any interference in use of state and other languages in the field of their functioning, as well as violation of requirements on location of details and visual information shall entail responsibility provided for by laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 24 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 30, 2020 № 393-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 24-1. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

      Footnote. Article 24-1 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 24, 2021 № 75-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 24-2. Competence of the authorized body in the field of onomastics

      Authorized body in the field of onomastics:

      1) ensures the activities of the republican onomastic commission;

      2) coordinates the activities of onomastic commissions;

      2-1) develops and approves a model regulation on regional onomastic commissions and onomastic commissions of cities of republican significance, the capital;

      3) exercise other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Chapter 5 is supplemented by Article 24-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 30, 2021 № 34-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 24, 2021 № 75-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 25. Competence of the authorized body in the field of language development

      Footnote. The heading of Article 25 is as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 30, 2021 № 34-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

      Authorized body shall:

      1) provide realization of unified governmental policy in the field of languages development;

      2) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      3) carry out state control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages in central state bodies and their departments, local executive bodies of regions, cities of republican significance, and the capital;

      4) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).;

      5) organize informational, methodological support of activities for implementation of unified state policy in the field of languages development;

      5-1) ensure activities of the Republican terminological and onomastic commissions;

      6) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 30, 2021 № 34-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication);
      7) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015);

      8) exercise other powers provided for by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 25 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 № 378-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication ); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated April 30, 2021 № 34-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-1. Onomastic commissions

      Footnote. Heading - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 24, 2021 № 75-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

      1. The Republican onomastic commission shall be formed under the authorized body; onomastic commissions of the regions, cities of republican significance, and the capital shall be formed, respectively, under local executive bodies of the regions, cities of republican significance, and the capital.

      1-1. The competence of the Republican Onomastic Commission includes:

      1) development of recommendations and proposals on issues of onomastics;

      2) issuance of conclusions on the name, renaming of regions, districts and cities, as well as clarification and change in the transcription of their names;

      3) issuance of conclusions on naming airports, ports, railway stations, railway stations, metro stations, bus stations, bus stations, physical and geographical and other objects of state property on the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as renaming, clarifying and changing the transcription of their names and assigning their own names of persons to state legal entities, legal entities with the participation of the state;

      4) issuance of conclusions on the name, renaming of districts in the city, constituent parts of cities of regional significance, as well as clarification and change in the transcription of their names;

      5) coordination of the conclusions of the onomastic commissions of cities of republican significance, the capital by name, renaming of districts in the city, constituent parts of cities of republican significance, the capital, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

      6) coordinating the conclusions of regional onomastic commissions on naming and renaming villages, settlements, rural districts, as well as clarifying and changing the transcription of their names;

      7) coordinating the conclusions of regional onomastic commissions on naming and renaming constituent parts of towns of district significance, as well as clarifying and changing the transcription of their names.

      2. Competence of regional onomastic commissions shall be:

      1) issuing conclusions on naming and renaming villages, settlements, rural districts, as well as clarifying and changing the transcription of their names after coordination with the Republican onomastic commission;

      2) issuing opinions on the naming, renaming of constituent parts of towns of district significance, settlements, villages, rural districts, as well as clarification and change of the transcription of their names after agreement with the Republican onomastic commission;

      3. Competence of onomastic commissions of cities of republican significance, capital shall refer issue of reports by naming, renaming of districts in cities, the constituent parts of cities of republican significance, capital as well as refining and changing the transcription of their names after coordination with the republican onomastic commission.

      4. Local representative and executive bodies’ decision on naming, renaming, as well as refining and changing of transcription of names of administrative-territorial units, the constituent parts of settlements shall be accepted only at presence of positive conclusion of relevant onomastic commissions.

      Footnote. Chapter 5 is supplemented with the Article 25-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 24, 2021 № 75-VII (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (enters into force ten calendar days after the day of its first official publication); dated 05.07.2024 № 115-VIII (enters into force ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-2. Competence of local executive body of an oblast, city of republican significance, capital

      Footnote. The title of Article 25-2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication).

      Local executive body of an oblast, city of republican significance, capital shall:

      1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      2) carry out state control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages by territorial divisions of central state bodies and their departments, local executive bodies of the region, city of republican significance, the capital, district, city of regional significance and the offices of the district Akim in the city, the offices of the village Akim, settlement, rural district;

      2-1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
      3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication);
      3-1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.10.2015 № 376-V (shall be enforced from 01.01.2016).

      4) carry out complex of measures of regional significance directed to development of state and other languages;

      5) provide activity of regional onomastic commission, onomastic commissions of city of republican significance, the capital;

      6) perform in the interests of local public administration other powers assigned to local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. The Law is supplemented with the Article 25-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.10.2015 № 376-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 24.05.2018 №. 156-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-3. Competence of local executive body of a district (city of regional significance)

      Local executive body of a district (city of regional significance) shall:

      1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      2) carry out activities of district (city of regional significance) level, aimed at the development of the state and other languages;

      3) make proposals to executive authorities of regions on naming and renaming of villages, settlements, rural districts, as well as changing in their transcription;

      4) carry out in the interests of local public administration other powers assigned to local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. The Law is supplemented with the article 25-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 25-4. State control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages

      Footnote. The Law shall be supplemented by Article 25-4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 № 378-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-5. Criteria of onomastic work

      Criteria of onomastic work on naming and renaming of administrative-territorial units, components settlements, airports, ports, railway stations, subway stations, bus stations, coach stations, physiographic and other objects of state ownership in the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as refining and changing of the transcription of their names and assigning proper names of persons by state legal entities, legal entities with participation of the state shall be:

      1) accounting of historical, geographic, natural and cultural particularities;

      2) compliance with the norms of the literary language and spelling;

      3) single assignment of the same title to settlements, parts of settlements within one administrative-territorial unit;

      4) renaming, changing of assigned proper name of a person not earlier than ten years from the date of naming, assigning (changing) of a name;

      5) assignment of proper names of prominent statesmen and public figures, scientists, workers of culture and other persons who have merits to the Republic of Kazakhstan and the world community, not earlier than five years from the date of their death, except for cases of assigning names of individuals who have shown heroism and courage, who have made a particularly significant contribution to strengthening the independence of the state.

      Footnote. Chapter 5 is supplemented with the Article 25-5 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2013 № 72-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2017 № 60-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.12.2019 № 289-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.12.2021 № 94-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-6. The procedure for conducting state control in the field of language development

      1. State control in the form of inspections shall be conducted by the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, and the capital.

      The subjects of state control in the field of language development shall be the state bodies specified in subparagraph 3) of Article 25 and subparagraph 2) of Article 25-2 of this Law (hereinafter - the inspected subjects).

      The inspection in relation to the National Bank of the Republic of Kazakhstan shall be carried out subject to compliance with the requirements stipulated by the Law of the Republic of Kazakhstan “On the National Bank of the Republic of Kazakhstan”.

      Inspections shall be divided into periodic and unscheduled.

      Inspections shall be carried out with a visit to the subject being inspected.

      2. The basis for the inclusion of the inspected subject in the semi-annual periodic inspection plan is the criterion approved by the authorized body in the field of language development, as well as the following sources of information:

      1) results of previous inspections;

      2) results of monitoring reporting and information;

      3) the results of analysis of the Internet resources of state bodies.

      Periodic inspections shall be conducted no more than once a year in accordance with the semi-annual plan for periodic inspections approved by the first head of the authorized body in the field of language development and the region Akim, the city of republican significance, and the capital.

      The semi-annual plan for conducting periodic inspections shall be approved no later than December 1 of the year preceding the year of the periodic inspection, and no later than June 1 of the current calendar year and shall be posted on the Internet resources until December 20 of the year preceding the year of the periodic inspection, and until June 20 of the current calendar year.

      The semi-annual periodic inspection plan includes:

      1) number and date of the plan approval;

      2) name of the state body;

      3) name of the subject being inspected;

      4) location of the subject (object) being inspected;

      5) timing of the inspection;

      6) signature of the person authorized to sign the plan.

      Amendments and additions to the semi-annual plan for conducting periodic inspections shall be carried out in cases of liquidation, reorganization of the subject of control, change of its name or redistribution of powers between the subjects of control, as well as in the event of an emergency of a natural or man-made nature, the introduction of a state of emergency in cases of occurrence or threat of the spread of epidemics, outbreaks of quarantine facilities and especially dangerous pests, infectious, parasitic diseases, poisoning, radiation accidents and related restrictions.

      If the cases specified in part five of this paragraph occur, the periodic inspection may be extended or suspended.

      3. An unscheduled inspection shall be conducted:

      1) in the presence of confirmed requests received from individuals and legal entities about violation of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages;

      2) for the purpose of monitoring the fulfillment of requirements to eliminate identified violations specified in the report on the results of the inspection;

      3) on behalf of the prosecutor.

      Unscheduled inspections shall not be conducted in cases of anonymous requests. An unscheduled inspection shall be subject to facts and circumstances identified in relation to the subjects being inspected and which served as the basis for appointing an unscheduled inspection.

      4. An official of the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, and the capital, when conducting an inspection, shall have the right to:

      1) unhindered access to the territory and premises of the inspected subject (object) in accordance with the subject of the inspection upon presentation of documents specified in paragraph 8 of this Article;

      2) receive documents (information) on paper and electronic media or copies thereof for inclusion in the report on the results of the inspection, as well as access to automated databases (information systems) in accordance with the subject of the inspection;

      3) carry out audio, photo, and video recording;

      4) attract specialists, consultants, and experts from state bodies and subordinate organizations, and other organizations.

      5. When conducting an inspection, the inspected subjects or their authorized representatives shall have the right:

      1) not to allow an official of the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, and capital, who arrived to conduct the inspection, to perform the inspection in the following cases:

      exceeding or expiration of the deadlines specified in the act on the appointment of the inspection (additional act on the extension of the period, if any) that do not correspond to the deadlines established by this Article;

      absence of documents provided for in paragraph 8 of this Article;

      2) to appeal the act on the results of the inspection in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      6. When conducting an inspection, the inspected subjects or their authorized representatives shall be obliged to:

      1) ensure unhindered access of an official of the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, the capital to the territory and premises of the subject (object) being inspected;

      2) provide the official of the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, and the capital with documents (information) on paper and electronic media or copies thereof for inclusion in the report on the results of the inspection, as well as access to automated databases (information systems) in accordance with the subject of inspection;

      3) make a note about the receipt of an act on appointing the inspection and the results of the inspection on the day the inspection is completed.

      7. The inspection shall be conducted on the basis of an act on appointing the inspection.

      The act on appointing the inspection shall indicate:

      1) date and number of the act;

      2) name of the state body;

      3) surnames, names, patronymics (if they are indicated in identity documents), and positions of persons authorized to conduct the inspection;

      4) information about specialists, consultants, and experts of state bodies, subordinate and other organizations involved in conducting the inspection;

      5) name of the subject being inspected, its location;

      6) subject of inspection;

      7) type of inspection;

      8) period for conducting the inspection;

      9) the grounds for conducting the inspection;

      10) period under review;

      11) signature of the head of the inspected subject or his authorized person on receipt or refusal to receive the act;

      12) signature of the person authorized to sign the act.

      When conducting an inspection, the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, and the capital shall be obliged to notify the inspected subject about the start of the inspection at least one day before its start, indicating the subject of the inspection.

      The beginning of the inspection shall be considered to be the date of delivery of the act on appointing the inspection to the inspected subject.

      8. Officials of the authorized body in the field of language development and the local executive body of the region, city of republican significance, and the capital, who arrived for inspection, shall be required to present to the inspected subject:

      1) an act on appointing the inspection;

      2) service ID (identification card);

      3) if necessary, permission from the competent authority to visit sensitive facilities.

      9. The period for conducting the inspection shall be established taking into account the subject of the inspection, as well as the volume of works to be done, and should not exceed ten working days.

      The inspection period can be extended only once by no more than fifteen working days. The extension shall be carried out by the decision of the leadership of the authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of republican significance, and the capital.

      Extension of the inspection period shall be formalized by an additional act on the extension of the inspection period with a notification to the inspected subject, which indicates the date and number of the previous act on appointing the inspection and the reasons for the extension.

      A notification on the extension of the inspection period shall be given to the inspected subject one working day before the extension with a notification of delivery.

      10. Based on the results of the inspection, the officials carrying out the inspection shall draw up a report on the results of the inspection.

      The first copy of the act on the results of the inspection in electronic form shall be sent to the state body that carries out activities in the field of state legal statistics and special accounting within its competence, the second copy on paper against signature or in electronic form shall be handed over to the inspected subject (the head or his authorized representative) for familiarization and taking measures to eliminate identified violations and other actions, the third copy remains with the authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of republican significance, the capital.

      11. The act on the results of the inspection shall indicate:

      1) date, time and place of drawing up the act;

      2) name of the state body;

      3) number and date of the act on appointing the inspection (additional act on the extension of the period, if any), on the basis of which the inspection was carried out;

      4) surname, name, patronymic (if it is indicated in the identity document) and position of the person conducting the inspection;

      5) information about specialists, consultants, and experts of state bodies, subordinate and other organizations involved in conducting the inspection;

      6) name of the subject being inspected, its location;

      7) the date and period of the inspection;

      8) type and subject of inspection;

      9) information about the results of the inspection, including the violations identified and their nature;

      10) recommendations on eliminating identified violations of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages;

      11) information about familiarization or refusal to familiarize with the act, as well as about the persons present during the inspection, their signatures, or a record of refusal to sign;

      12) signature of the official who conducted the inspection.

      Documents related to the results of the inspection and their copies, if available, shall be attached to the act on the results of the inspection.

      12. If there are comments and (or) objections based on the results of the inspection, the inspected subject shall state them in writing within three working days from the date of receipt of the act on the results of the inspection. Comments and (or) objections shall be attached to the act on the results of the inspection, about which a corresponding note is made.

      The authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of republican significance, capital must consider the comments and (or) objections of the inspected subject about the results of the inspection and give a reasoned response within fifteen working days.

      In case of refusal to accept an act on the results of the inspection, an act shall be drawn up and signed by the official carrying out the inspection and the head of the inspected subject or his authorized representative.

      The subject being inspected shall have the right to refuse to sign the act by giving a written explanation of the reason for refusal.

      13. The end of the inspection period shall be considered to be the day of delivery of the act on the inspection results to the inspected subject no later than date of the inspection completion specified in the act on the inspection appointment (additional act on extension of the period, if any).

      14. The terms of execution of the act on the results of the inspection shall be determined taking into account the circumstances influencing the real possibility of its execution, but not more than thirty calendar days from the date of delivery of the act on the results of the inspection.

      15. When determining the deadlines for the execution of the report on the results of the inspection, the following shall be indicated:

      1) availability of organizational and technical capabilities to eliminate violations at the inspected subject;

      2) deadlines for obtaining mandatory opinions, approvals, and other documents established by the laws of the Republic of Kazakhstan from state bodies.

      16. After the expiration of the period for eliminating violations established in the act on the results of the inspection, the inspected subject, within the period established in the act on the results of the inspection, shall be obliged to provide information on the elimination of identified violations to the authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of the republic meanings, the capital.

      In case of failure to provide or incomplete provision of information on the elimination of identified violations, the authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of republican significance, capital shall appoint an unscheduled inspection in accordance with subparagraph 2) of paragraph 3 of this Article.

      The inspected subject shall attach materials proving the fact of elimination of the violation to the information provided on the elimination of the identified violations (if specified in the act on the results of the inspection on the provision of material). In this case, an unscheduled inspection shall not be required.

      17. In case of violation of the rights and legitimate interests of the inspected subject during an inspection, the inspected subject shall have the right to appeal decisions, actions (inaction) of officials of the authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of republican significance, capital to a higher official or to the court in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      18. If, as a result of the inspection, the fact of violation by the inspected subject of the requirements established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on languages is revealed, if there is sufficient data indicating signs of an administrative offense, officials of the authorized body in the field of language development or the local executive body of the region, city of the republic meaning, the capital, within the limits of their powers, shall take measures to bring persons who committed violations to responsibility established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Chapter 5 has been supplemented by Article 25-6 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 26. Ensuring the execution of this Law

      Footnote. Article 26 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005).

Chapter 6. The use of languages in relations with foreign countries and international organizations Article 27. Language in international activities

      Activity of diplomatic missions of the Republic of Kazakhstan and representative offices in the Republic of Kazakhstan at international organizations shall be carried out in state language with usage of other languages if necessary.

      Bilateral international treaties of the Republic of Kazakhstan with foreign governments shall be concluded in state language of the Republic of Kazakhstan and other languages agreed upon by the parties.

      Bilateral international treaties of the Republic of Kazakhstan with international organizations and multilateral international treaties of the Republic of Kazakhstan shall be concluded in languages that are defined by agreement of the negotiating parties.

      Official receptions and other events with representatives of other States in the Republic of Kazakhstan shall be carried out in state language with translation into other languages.

      Footnote. Article 27 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 30.01.2014 № 168-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      The President of the Republic of Kazakhstan
     

Қазақстан Республикасындағы тiл туралы

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шiлдедегі N 151 Заңы.

      МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Мәтiнде "тарау" деген сөздiң алдындағы "I - VI" деген цифрлар тиiсiнше "1 - 6" деген цифрлармен ауыстырылды - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. № 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

      Осы Заң Қазақстан Республикасында тiлдердiң қолданылуының құқықтық негiздерiн, мемлекеттiң оларды оқып-үйрену мен дамыту үшiн жағдай жасау жөнiндегi мiндеттерiн белгiлейдi, Қазақстан Республикасында қолданылатын барлық тiлге бiрдей құрметпен қарауды қамтамасыз етедi.

1 тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) диаспора – өзiнiң тарихи шығу тегiнен тысқары елде тұрып жатқан халықтың бiр бөлiгi (этностық қауымдастық);

      1-1) мәтіннің теңтүпнұсқалы аудармасы – түпнұсқаның мағынасы мен мазмұнын өзгеріссіз сақтайтын мәтіннің басқа тілге аудармасы;

      2) ономастика – тiл бiлiмiнiң жалқы есiмдердi, олардың пайда болуы мен өзгеруiнiң тарихын зерттейтiн бөлiмi;

      3) ономастика комиссиясы – Қазақстан Республикасының аумағындағы әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне, әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, метрополитен стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру және оларды қайта атау, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұрасының құрамдас бөлiгi ретiнде тарихи атауларды қалпына келтiру және сақтау бойынша бiрыңғай көзқарасты қалыптастыру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлейтiн консультациялық-кеңесшi орган;

      3-1) ономастика саласындағы уәкілетті орган – ономастика саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      4) орфография – дұрыс жазу ережесi, сөйленген сөздi (сөздер мен грамматикалық тұлғаларды) жазбаша беру тәсiлдерiнiң бiрiздiлiгiн белгiлейтiн қағидалар жүйесi;

      5) Республикалық терминология комиссиясы – уәкілетті органның жанындағы, экономиканың, ғылымның, техниканың және мәдениеттiң барлық салалары бойынша қазақ тiлiнiң терминологиялық лексикасы саласындағы ұсыныстарды әзiрлейтiн консультативтік-кеңесшi орган;

      6) топонимика – ономастиканың географиялық объектiлердiң атауларын, олардың пайда болуының, өзгеруінің және қолданылуының заңдылықтарын зерттейтiн бөлiмi;

      7) алып тасталды - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      8) тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган – тілдерді дамыту саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.

      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); өзгеріс енгізілді – ҚР 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Осы Заңның реттейтiн мәселесi

      Мемлекеттiк, мемлекеттiк емес ұйымдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының қызметiнде тiлдердi қолдануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар осы Заң реттейтiн мәселе болып табылады.

      Осы Заң жеке адамдар арасындағы қатынастарда және дiни бiрлестiктерде тiлдердiң қолданылуын реттемейдi.

3-бап. Қазақстан Республикасының тiл туралы заңнамасы

      Ескерту. 3-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Қазақстан Республикасының тiл туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Заңнан, тiлдердi қолдануға және дамытуға қатысты Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

      Қазақстан Республикасының тiл туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiктерге және азаматтығы жоқ адамдарға қолданылады.

      Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк тiлi

      Қазақстан Республикасының мемлекеттiк тiлi - қазақ тiлi.

      Мемлекеттiк тiл - мемлекеттiң бүкiл аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттiк басқару, заң шығару, сот iсiн жүргiзу және iс қағаздарын жүргiзу тiлi.

      Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттiк тiлдi меңгеру - Қазақстан Республикасының әрбiр азаматының парызы.

      Үкiмет, өзге де мемлекеттiк, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар:

      Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiлдi барынша дамытуға, оның халықаралық беделiн нығайтуға;

      Қазақстан Республикасының барша азаматтарының мемлекеттiк тiлдi еркiн және тегiн меңгеруiне қажеттi барлық ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық жағдайларды жасауға;

      қазақ диаспорасына ана тiлiн сақтауы және дамытуы үшiн көмек көрсетуге мiндеттi.

5-бап. Орыс тiлiн қолдану

      Мемлекеттiк ұйымдарда және жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында орыс тiлi ресми түрде қазақ тiлiмен тең қолданылады.

6-бап. Мемлекеттiң тiл жөнiндегi қамқорлығы

      Қазақстан Республикасының азаматының ана тiлiн қолдануына, қарым-қатынас, тәрбие, оқу және шығармашылық тiлiн еркiн таңдауына құқығы бар.

      Мемлекет Қазақстан халқының тiлдерiн оқып-үйрену мен дамыту үшiн жағдай туғызу жөнiнде қамқорлық жасайды.

      Ұлттық топтар жинақты тұратын жерлерде iс-шаралар өткiзiлген кезде олардың тiлдерi пайдаланылуы мүмкiн.

7-бап. Тiлдердiң қолданылуына кедергi келтiруге жол бермеу

      Қазақстан Республикасында тiлдiк белгiсi бойынша азаматтардың құқықтарын кемсiтуге жол берiлмейдi.

      Қазақстанда мемлекеттiк тiлдiң және басқа да тiлдердiң қолданылуына және оларды үйренуге кедергi келтiретiн лауазымды адамдардың iс-әрекеттерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соқтырады.

2 тарау. Тiл - мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдар мен
жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында

8-бап. Тiлдердiң қолданылуы

      Мемлекеттiк тiл Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының, ұйымдарының және жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының жұмыс және iс қағаздарын жүргiзу тiлi болып табылады, орыс тiлi ресми түрде қазақ тiлiмен тең қолданылады.

      Мемлекеттiк емес ұйымдардың жұмысында мемлекеттiк тiл және қажет болған жағдайда басқа тiлдер қолданылады.

9-бап. Мемлекеттiк органдар актiлерiнiң тiлi

      Мемлекеттiк органдардың актiлерi мемлекеттiк тiлде әзiрленiп, қабылданады, қажет болған жағдайда, мүмкiндiгiнше, басқа тiлдерге аударылуы қамтамасыз етiле отырып, оларды әзiрлеу орыс тiлiнде жүргiзiлуi мүмкiн.

10-бап. Құжаттама жүргiзу тiлi

      Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдары жүйесiнде, ұйымдарында, меншiк нысанына қарамастан, статистикалық-есеп, қаржы және техникалық құжаттама жүргiзу мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде қамтамасыз етiледi.

      Ескерту. 10-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2006.06.05 № 146; 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Азаматтардың өтiнiштерiне қайтарылатын жауап тiлi

      Мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдардың азаматтардың өтiнiштерi мен басқа да құжаттарға қайтаратын жауаптары мемлекеттiк тiлде немесе өтiнiш жасалған тiлде берiледi.

12-бап. Қарулы Күштер мен құқық қорғану органдарындағы тiл

      Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, сондай-ақ әскери және әскерилендiрiлген құрамалардың барлық түрiнде, мемлекеттiк бақылау мен қадағалау, азаматтарды құқықтық қорғау ұйымдарында және құқық қорғау органдарында мемлекеттiк тiлдiң және орыс тiлiнiң қолданылуы қамтамасыз етiледi.

13-бап. Сот iсiн жүргiзу тiлi

      Қазақстан Республикасында сот iсi мемлекеттiк тiлде жүргiзiледi, ал, қажет болған жағдайда, сот iсiн жүргiзуде орыс тiлi немесе басқа тiлдер мемлекеттiк тiлмен тең қолданылады.

14-бап. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi жүргiзу тiлi

      Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер мемлекеттiк тiлде, ал қажет болған жағдайда, басқа да тiлдерде жүргiзiледi.

15-бап. Мәмiлелер тiлi

      Қазақстан Республикасында жеке және заңды тұлғалардың жазбаша нысанда жасалатын барлық мәмiлелерi қажет болған жағдайда басқа тiлдердегi аудармасы қоса берiлiп, мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде жазылады.

      Шетелдiк жеке және заңды тұлғалармен жазбаша нысанда жасалатын мәмiлелер мемлекеттiк тiлде және тараптар үшiн қолайлы тiлде жазылады.

      Ескерту. 15-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2006.06.05 № 146; 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3 тарау. Тiл – бiлiм беру, ғылым, мәдениет және масс-медиа саласында

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-бап. Тiл - бiлiм беру саласында

      Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiлде, ал ұлт топтары жинақы тұратын жерлерде солардың тiлдерiнде жұмыс iстейтiн мектепке дейiнгi балалар ұйымдарын құру қамтамасыз етiледi.

      Балалар үйлерiнде және оларға теңестiрiлген ұйымдарда оқыту, тәрбие беру тiлiн жергiлiктi атқарушы органдар олардағы балалардың ұлттық құрамын ескере отырып белгiлейдi.

      Қазақстан Республикасы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі бiлiмдi мемлекеттiк тiлде, орыс тiлiнде, ал қажетiне қарай және мүмкiндiгi болған жағдайда басқа да тiлдерде алуды қамтамасыз етедi. Білім беру ұйымдарында мемлекеттiк тiл мен орыс тiлi мiндеттi оқу пәнi болып табылады және бiлiм туралы құжатқа енгiзiлетiн пәндер тiзбесiне кiредi.

      Ескерту. 16-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2007.07.27. № 320 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

17-бап. Тiл - ғылым және мәдениет саласында

      Қазақстан Республикасында ғылым саласында, диссертацияларды ресiмдеу мен қорғауды қоса алғанда, мемлекеттiк тiл мен орыс тiлiнiң қолданылуы қамтамасыз етiледi.

      Мәдени шаралар мемлекеттiк тiлде және қажет болған жағдайда басқа да тiлдерде жүргiзiледi.

18-бап. Масс-медиа тілі

      Ескерту. 18-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Қазақстан Республикасы масс-медиада мемлекеттiк тiлдiң, басқа да тiлдердiң қолданылуын қамтамасыз етедi.

      Қажеттi тiлдiк ортаны жасау және мемлекеттiк тiлдiң толыққанды қолданылуы мақсатында, олардың меншiк нысанына қарамастан, теле-, радиоарналар арқылы берiлетiн мемлекеттiк тiлдегi теле-, радиобағдарламалардың көлемi уақыт жағынан басқа тiлдердегi теле-, радиобағдарламалардың жиынтық көлемiнен кем болмауға тиiс.

      Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4 тарау. Тiл - елдi мекен атауларында, жалқы есiмдерде, көрнекi ақпаратта

19-бап. Топонимикалық атауларды пайдалану тәртiбi

      Ескерту. 19-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Әкімшілік-аумақтық бірліктердің, елді мекендердің құрамдас бөліктерінің, сондай-ақ басқа да физика-географиялық объектiлердiң дәстүрлi, тарихи қалыптасқан қазақша атаулары мемлекеттік тілде жазылады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Кiсi есiмiн, әкесiнiң есiмiн және тегiн жазу

      Кiсi есiмiн, әкесiнiң есiмiн және тегiн ресми құжаттарда жазу Қазақстан Республикасының заңдары мен нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес келуге тиiс.

21-бап. Деректемелер мен көрнекi ақпарат тiлi

      Деректемелер мен көрнекі ақпараттың мәтіндері орфография нормалары және мәтіннің теңтүпнұсқалы аудармасы сақтала отырып жазылады.

      Мемлекеттiк органдардың мөрлерi мен мөртаңбаларының мәтiнiнде олардың атаулары мемлекеттiк тiлде жазылады.

      Меншiк нысанына қарамастан, ұйымдардың мөрлерiнiң, мөртабандарының мәтiнi мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде жазылады.

      Мемлекеттік ұйымдардың бланкілері мемлекеттік тілде және орыс тілінде, қажет болған кезде басқа тілдерде де жазылады.

      Мемлекеттік емес ұйымдардың бланкілері мемлекеттік тілде, қажет болған кезде орыс тілінде және (немесе) басқа тілдерде де жазылады.

      Мемлекеттік ұйымдардың маңдайшалары мемлекеттік тілде және орыс тілінде, қажет болған кезде басқа тілдерде де орналастырылады.

      Мемлекеттік емес ұйымдардың маңдайшалары мемлекеттік тілде, қажет болған кезде орыс тілінде және (немесе) басқа тілдерде де орналастырылады. Қазақстан Республикасында қорғалатын, мемлекеттік емес ұйымдардың маңдайшаларында пайдаланылатын тауар белгілері өзгермеген түрінде жазылады.

      Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, жол белгілеріндегі жазбалар мемлекеттік тілде жазылады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, хабарландырулар, жарнама, прейскуранттар, баға көрсеткiштерi, ас мәзірлері, нұсқағыштар және басқа да көрнекi ақпарат мемлекеттік тілде, қажет болған кезде орыс тілінде және (немесе) басқа тiлдерде де орналастырылады.

      Қазақстанда өндiрiлетiн тауарлардың арнайы мәлiметтер көрсетiлген тауарлық жапсырмаларында (этикеткаларында), таңбаламаларында, нұсқаулықтарында мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде қажеттi ақпарат болуға тиiс.

      Шетелде өндiрiлген тауарлардың арнайы мәлiметтер көрсетiлген тауарлық жапсырмалары (этикеткалары), таңбаламалары, нұсқаулықтары импорттаушы ұйымдардың қаражаты есебiнен мемлекеттiк тiлдегi және орыс тiлiндегi аудармасымен қамтамасыз етiледi.

      Деректемелер мен көрнекі ақпараттың барлық мәтiнi мынадай ретпен: мемлекеттiк тiлде - сол жағына немесе жоғарғы жағына, орыс тiлiнде он жағына немесе төменгi жағына орналасады, бiрдей өлшемдегi әрiптермен жазылады. Қажеттiгiне қарай деректемелер мен көрнекі ақпараттың мәтiндерi қосымша басқа да тiлдерге аударылуы мүмкiн. Бұл жағдайда қарiп өлшемi нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленген талаптардан аспауға тиiс. Ауызша ақпарат, хабарландыру, жарнама мемлекеттiк тiлде, орыс және қажет болған жағдайда, басқа да тiлдерде берiледi.

      Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 94-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

22-бап. Тіл – байланыс және ақпараттандыру саласында

      Қазақстан Республикасының шегінде байланыс саласында мемлекеттік тілдің және орыс тілінің қолданылуы қамтамасыз етіледі. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге пошта-телеграф жөнелтілімдері белгіленген халықаралық қағидаларға сәйкес жүргізіледі.

      Ақпараттандыру объектілерінің меншік иелері мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік сектордың мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстарды қалыптастыруға, мемлекеттік функцияларды орындауға және мемлекеттік қызметтерді көрсетуге арналған ақпараттандыру объектілерін Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік тілде, орыс тілінде және қажет болған кезде басқа да тілдерде құруға және айналысқа шығаруға міндетті.

      Ескерту. 22-бап жаңа редакцияда - ҚР 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5 тарау. Тiлдi құқықтық қорғау

23-бап. Тiлдi мемлекеттiк қорғау

      Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiл және барлық басқа тiлдер мемлекеттiң қорғауында болады. Мемлекеттiк органдар бұл тiлдердiң қолданылуы мен дамуына қажеттi жағдай жасайды.

      Тiлдiң дамуы мемлекеттiк тiлдiң басымдығын және iс қағаздарын жүргiзудi қазақ тiлiне кезең-кезеңмен көшiрудi көздейтiн Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк жоспарлау жүйесінің құжаттарымен қамтамасыз етiледi.

      Мемлекеттiк тiлдi белгiлi бiр көлемде және бiлiктiлiк талаптарына сәйкес бiлуi қажет кәсiптердiң, мамандықтардың және лауазымдардың тiзбесi Қазақстан Республикасы заңдарымен белгіленедi.

      Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Қазақстан Республикасының тiл туралы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық

      Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасының бұзылуына кінәлі мемлекеттік органдардың бірінші басшылары не аппараттардың басшылары, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      Лауазымды адамның мемлекеттiк тiлдi бiлмеу желеуiмен жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қабылдаудан бас тартуы, мемлекеттiк тiлдің және басқа да тiлдердің қолданылу салаларында олардың пайдаланылуына кез келген кедергi келтiру, сондай-ақ деректемелер мен көрнекі ақпаратты орналастыру бойынша талаптарды бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа әкеп соғады.

      Ескерту. 24-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.01.2013 N 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2020 № 393-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-1-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      Ескерту. 24-1-бап алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-2-бап. Ономастика саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      Ономастика саласындағы уәкілетті орган:

      1) республикалық ономастика комиссиясының қызметін қамтамасыз етеді;

      2) ономастика комиссияларының қызметін үйлестіреді;

      2-1) облыстық ономастика комиссиялары және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары туралы үлгілік ережені әзірлейді және бекітеді;

      3) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 5-тарау 24-2-баппен толықтырылды – ҚР 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      Ескерту. 25-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган:

      1) тiлдердi дамыту саласындағы бiрыңғай мемлекеттiк саясаттың iске асырылуын қамтамасыз етедi;

      2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      3) орталық мемлекеттік органдарда және олардың ведомстволарында, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарында Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      4) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      5) тiлдердi дамыту саласындағы бiрыңғай мемлекеттiк саясатты iске асыру жөнiндегi қызметтiң ақпараттық, әдiстемелiк қамтамасыз етiлуiн ұйымдастырады;

      5-1) республикалық терминология комиссиясының қызметiн қамтамасыз етеді;

      6) алып тасталды – ҚР 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      7) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 25-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); 06.01.2011 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.07.2012 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-1-бап. Ономастика комиссиялары

      Ескерту. 25-1-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Уәкілетті органның жанынан – Республикалық ономастика комиссиясы, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының жанынан тиісінше облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссиялары құрылады.

      1-1. Республикалық ономастика комиссиясының құзыретіне:

      1) ономастика мәселелері бойынша ұсынымдар мен ұсыныстар әзірлеу;

      2) облыстарды, аудандар мен қалаларды атау, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөнінде қорытындылар беру;

      3) Қазақстан Республикасының аумағындағы мемлекеттік меншіктегі әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол станцияларына, метрополитен станцияларына, автовокзалдарға, автостанцияларға, физикалық-географиялық және басқа да объектілерге атау беру, сондай-ақ олардың атауын өзгерту, олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға адамдардың есімдерін беру жөнінде қорытындылар беру;

      4) қаладағы аудандарды, облыстық маңызы бар қалалардың құрамдас бөлiктерiн атау, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөнінде қорытындылар беру;

      5) республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссияларының қаладағы аудандарды, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың құрамдас бөліктерін атау, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту жөніндегі қорытындыларын келісу;

      6) облыстық ономастика комиссияларының ауылдарға, кенттерге, ауылдық округтерге атау беру, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау және өзгерту жөніндегі қорытындыларын келісу;

      7) облыстық ономастика комиссияларының аудандық маңызы бар қалалардың құрамдас бөліктеріне атау беру, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау және өзгерту жөніндегі қорытындыларын келісу жатады.

      2. Облыстық ономастика комиссияларының құзыретіне:

      1) Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін ауылдарға, кенттерге, ауылдық округтерге атау беру, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар беру;

      2) Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін аудандық маңызы бар қалалардың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің құрамдас бөлiктерiне атау беру, олардың атауын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар беру жатады.

      3. Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың ономастика комиссияларының құзыретіне Республикалық ономастика комиссиясымен келісілгеннен кейін – республикалық маңызы бар қалалардың, астананың қаладағы аудандарына, құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша қорытындылар беру жатады.

      4. Жергілікті өкілді және атқарушы органдар әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне атау беру, оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту бойынша шешімді тиісті ономастика комиссияларының оң қорытындылары болған кезде ғана қабылдайды.

      Ескерту. 25-1-баппен толықтырылды - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); өзгеріс енгізілді - ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-2-бап. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органының құзыретi

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2013.01.21 № 72-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi).

      Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органы:

      1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2) орталық мемлекеттік органдардың және олардың ведомстволарының аумақтық бөлімшелерінің, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органдарының және қаладағы аудан әкімі аппараттарының, ауыл, кент, ауылдық округ әкімі аппараттарының Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасын сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      2-1) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3-1) алып тасталды - ҚР 29.10.2015 № 376-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

      4) мемлекеттiк тiлдi және басқа тiлдердi дамытуға бағытталған облыстық маңызы бар шаралар кешенiн жүзеге асырады;

      5) облыстық ономастика комиссиясының, республикалық маңызы бар қаланың, астананың ономастика комиссияларының қызметiн қамтамасыз етедi;

      6) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 25-2-баппен толықтырылды - ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді); өзгерістер енгізілді - ҚР 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-3-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органының құзыретi

      Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органы:

      1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2) мемлекеттiк тiлдi және басқа тiлдердi дамытуға бағытталған аудандық (облыстық маңызы бар қала) деңгейдегi iс-шараларды жүргiзедi;

      3) облыстардың атқарушы органдарына ауылдардың, кенттердiң, ауылдық округтердiң атауы және олардың атауларын өзгерту, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын өзгерту туралы ұсыныстар енгiзедi;

      4) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 25-3-баппен толықтырылды - ҚР 20.12.2004 № 13 Заңымен (01.01.2005 бастап күшіне енеді); өзгерістер енгізілді - ҚР 05.07.2011 № 452-IV (13.10.2011 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-4-бап. Қазақстан Республикасы тіл туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау

      Ескерту. 25-4-бап алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-5-бап. Ономастика жұмысының критерийлері

      Қазақстан Республикасының аумағындағы әкімшілік-аумақтық бірліктерге, елді мекендердің құрамдас бөлiктерiне, әуежайларға, порттарға, теміржол вокзалдарына, теміржол стансаларына, метрополитен стансаларына, автовокзалдарға, автостансаларға, физикалық-географиялық және мемлекет меншігіндегі басқа да объектілерге атау беру және оларды қайта атау, сондай-ақ олардың атауларының транскрипциясын нақтылау мен өзгерту және мемлекеттік заңды тұлғаларға, мемлекет қатысатын заңды тұлғаларға жеке адамдардың есімдерін беру жөніндегі ономастика жұмысының критерийлері:

      1) тарихи, географиялық, табиғи және мәдени ерекшеліктерді ескеру;

      2) әдеби тіл және орфография нормаларына сәйкестік;

      3) бір әкімшілік-аумақтық бірліктің шегіндегі елді мекендерге, елді мекендердің құрамдас бөліктеріне бір атауды бір мәрте ғана беру;

      4) жеке адамның есімімен аталған, ол берілген (өзгертілген) күннен бастап кемінде он жыл өткен соң берілген есімді қайта атау, оны өзгерту;

      5) қаһармандық пен ерлік танытқан, мемлекет тәуелсіздігін нығайтуға ерен үлес қосқан тұлғалардың есімдерін беру жағдайларын қоспағанда, аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерлерінің, ғылым, мәдениет қайраткерлерінің және Қазақстан Республикасы мен әлемдік қоғамдастық алдында еңбек сіңірген басқа да адамдардың жеке есімдерін қайтыс болған күнінен бастап кемінде бес жыл өткен соң беру болып табылады.

      Ескерту. 5-тарау 25-5-баппен толықтырылды - ҚР 21.01.2013 № 72-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізiледi); өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 60-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-6-бап. Тілдерді дамыту саласындағы мемлекеттік бақылауды жүргізу тәртібі

      1. Тексерулер нысанындағы мемлекеттік бақылауды тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органы жүргізеді.

      Осы Заңның 25-бабының 3) тармақшасында және 25-2-бабының 2) тармақшасында көрсетілген мемлекеттік органдар тілдерді дамыту саласындағы мемлекеттік бақылау субъектілері (бұдан әрі – тексерілетін субъектілер) болып табылады.

      Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қатысты тексеру "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген талаптар сақталған кезде жүзеге асырылады.

      Тексерулер мерзімді және жоспардан тыс болып бөлінеді.

      Тексерулер тексерілетін субъектіге бару арқылы жүргізіледі.

      2. Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган бекіткен өлшемшарт, сондай-ақ мынадай ақпарат көздері:

      1) алдыңғы тексерулердің нәтижелері;

      2) есептілік пен мәліметтер мониторингінің нәтижелері;

      3) мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарын талдау нәтижелері тексерілетін субъектіні мерзімді тексеру жүргізудің жартыжылдық жоспарына енгізуге негіз болып табылады.

      Мерзімді тексерулер тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның бірінші басшысы және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың әкімі бекіткен мерзімді тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарына сәйкес жылына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

      Мерзімді тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспары мерзімді тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 1 желтоқсанынан кешіктірілмей және ағымдағы күнтізбелік жылдың 1 маусымынан кешіктірілмей бекітіледі және мерзімді тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 20 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 20 маусымына дейінгі мерзімде интернет-ресурстарда орналастырылады.

      Мерзімді тексеру жүргізудің жартыжылдық жоспары мыналарды қамтиды:

      1) жоспардың бекітілген күні мен нөмірі;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексерілетін субъектінің атауы;

      4) тексерілетін субъектінің (объектінің) тұрған жері;

      5) тексеру жүргізу мерзімдері;

      6) жоспарға қол қоюға уәкілетті адамның қолтаңбасы.

      Бақылау субъектісі таратылған, қайта ұйымдастырылған, оның атауы өзгерген немесе бақылау субъектілері арасындағы өкілеттіктер қайта бөлінген жағдайларда, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай туындаған, эпидемияның, карантиндік объектілер мен аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың таралуы, уланулар, радиациялық авариялар және соларға байланысты шектеулер туындаған немесе олардың туындау қатері төнген жағдайларда төтенше жағдай режимі енгізілген жағдайда мерзімді тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген жағдайлар басталған кезде мерзімді тексеру ұзартылуы не тоқтатыла тұруы мүмкін.

      3. Жоспардан тыс тексеру:

      1) жеке және заңды тұлғалардан келіп түскен, Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасының талаптарын бұзу туралы расталған жолданымдар болған кезде;

      2) тексеру нәтижелері туралы актіде көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптардың орындалуына бақылау жүргізу мақсатында;

      3) прокурордың тапсырмасы бойынша жүргізіледі.

      Анонимді жолданымдар болған жағдайларда жоспардан тыс тексерулер жүргізілмейді. Жоспардан тыс тексеруге тексерілетін субъектілерге қатысты анықталған және жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған фактілер мен мән-жайлар жатады.

      4. Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органының лауазымды адамының тексеру жүргізу кезінде:

      1) осы баптың 8-тармағында көрсетілген құжаттарды көрсеткен кезде тексеру нысанасына сәйкес тексерілетін субъектінің (объектінің) аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) құжаттарды (мәліметтерді) тексеру нәтижелері туралы актіге қоса тіркеу үшін қағаз және электрондық жеткізгіштерде не олардың көшірмелерін алуға, сондай-ақ тексеру нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қол жеткізуге;

      3) аудио-, фото- және бейнетүсірілімді жүзеге асыруға;

      4) мемлекеттік органдар мен ведомстволық бағынысты ұйымдардың және өзге де ұйымдардың мамандарын, консультанттары мен сарапшыларын тартуға құқығы бар.

      5. Тексерілетін субъектілер не олардың уәкілетті өкілдері тексеру жүргізу кезінде:

      1) мынадай:

      тексеруді тағайындау туралы актіде (мерзімді ұзарту туралы қосымша акт болған кезде онда) көрсетілген, осы бапта белгіленген мерзімдерге сәйкес келмейтін мерзімдерден асып кеткен не олар өтіп кеткен;

      осы баптың 8-тармағында көзделген құжаттар болмаған жағдайларда, тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органының тексеру жүргізу үшін келген лауазымды адамын тексеруге жібермеуге;

      2) тексеру нәтижелері туралы актіге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқылы.

      6. Тексерілетін субъектілер не олардың уәкілетті өкілдері тексеру жүргізу кезінде:

      1) тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының лауазымды адамының тексерілетін субъектінің (объектінің) аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;

      2) тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының лауазымды адамына құжаттарды (мәліметтерді) тексеру нәтижелері туралы актіге қоса тіркеу үшін қағаз және электрондық жеткізгіштерде не олардың көшірмелерін ұсынуға, сондай-ақ тексеру нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қолжетімділік беруге;

      3) тексеруді тағайындау туралы, тексеру аяқталған күні тексеру нәтижелері туралы актіні алғаны туралы белгі қоюға міндетті.

      7. Тексеруді тағайындау туралы актінің негізінде тексеру жүргізіледі.

      Тексеруді тағайындау туралы актіде мыналар көрсетіледі:

      1) актінің күні мен нөмірі;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексеру жүргізуге уәкілетті адамдардың тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) мемлекеттік органдардың, ведомстволық бағынысты және өзге де ұйымдардың тексеру жүргізу үшін тартылатын мамандары, консультанттары мен сарапшылары туралы мәліметтер;

      5) тексерілетін субъектінің атауы, оның тұрған жері;

      6) тексеру нысанасы;

      7) тексеру түрі;

      8) тексеру жүргізу мерзімі;

      9) тексеру жүргізу негіздері;

      10) тексерілетін кезең;

      11) тексерілетін субъект басшысының не оның уәкілетті адамының актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы қолтаңбасы;

      12) актіге қол қоюға уәкілетті адамның қолтаңбасы.

      Тексеру жүргізу кезінде тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы тексерілетін субъектіге тексеру жүргізу басталғанға дейін кемінде бір тәулік бұрын тексеру жүргізудің нысанасын көрсете отырып, тексеру жүргізудің басталатыны туралы хабарлауға міндетті.

      Тексерілетін субъектіге тексеруді тағайындау туралы актіні табыс ету күні тексеру жүргізудің басталуы болып есептеледі.

      8. Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының тексеруге келген лауазымды адамдары тексерілетін субъектіге:

      1) тексеруді тағайындау туралы актіні;

      2) қызметтік куәлікті (сәйкестендіру картасын);

      3) қажет болған жағдайда құзыретті органның режимдік объектілерге баруға рұқсатын көрсетуге міндетті.

      9. Тексеру жүргізу мерзімі тексеру нысанасын, сондай-ақ алдағы жұмыстардың көлемін ескере отырып белгіленеді және он жұмыс күнінен аспауға тиіс.

      Тексеру жүргізу мерзімі тек бір рет он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін. Ұзарту тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы басшылығының шешімімен жүзеге асырылады.

      Тексеру жүргізу мерзімдерін ұзарту тексерілетін субъектіні хабардар ете отырып, тексеру мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актімен ресімделеді, онда тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің күні мен нөмірі және ұзарту себептері көрсетіледі.

      Тексеру мерзімдерін ұзарту туралы хабарлама мерзімін ұзартудан бір жұмыс күні бұрын тексерілетін субъектіге табыс етілгені туралы хабарламамен бірге табыс етіледі.

      10. Тексеруді жүзеге асыратын лауазымды адамдар тексеру нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы акт жасайды.

      Тексеру нәтижелері туралы актінің электрондық нысандағы бірінші данасы өз құзыреті шегінде мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органға жіберіледі, екінші данасы танысу және анықталған бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар қабылдау және басқа да әрекеттер жасау үшін тексерілетін субъектіге (басшыға не оның уәкілетті адамына) қағаз жеткізгіште қолын қойғызып немесе электрондық нысанда табыс етіледі, үшінші данасы тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органда немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органында қалады.

      11. Тексеру нәтижелері туралы актіде мыналар көрсетіледі:

      1) актінің жасалған күні, уақыты және орны;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) соның негізінде тексеру жүргізілген тексеруді тағайындау туралы актінің (бар болса, мерзімді ұзарту туралы қосымша актінің) күні мен нөмірі;

      4) тексеруді жүргізген адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      5) мемлекеттік органдардың, ведомстволық бағынысты және өзге де ұйымдардың тексеру жүргізу үшін тартылатын мамандары, консультанттары мен сарапшылары туралы мәліметтер;

      6) тексерілетін субъектінің атауы, оның тұрған жері;

      7) тексеру жүргізу мерзімі мен кезеңі;

      8) тексерудің түрі мен нысанасы;

      9) тексеру нәтижелері туралы, оның ішінде анықталған бұзушылықтар және олардың сипаты туралы мәліметтер;

      10) Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасы талаптарының анықталған бұзушылықтарын жою туралы ұсынымдар;

      11) актімен танысу немесе танысудан бас тарту туралы, сондай-ақ тексеру жүргізу кезінде қатысқан адамдар туралы мәліметтер, олардың қолтаңбалары немесе қол қоюдан бас тарту туралы жазба;

      12) тексеруді жүргізген лауазымды адамның қолтаңбасы.

      Тексеру нәтижелері туралы актіге олар болған кезде тексеру нәтижелеріне байланысты құжаттар және олардың көшірмелері қоса беріледі.

      12. Тексеру нәтижелері бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда тексерілетін субъект оларды тексеру нәтижелері туралы актіні алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жазбаша түрде баяндайды. Ескертулер және (немесе) қарсылықтар тексеру нәтижелері туралы актіге қоса беріледі, бұл туралы тиісті белгі қойылады.

      Тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы тексерілетін субъектінің тексеру нәтижелері туралы ескертулерін және (немесе) қарсылықтарын қарауға және он бес жұмыс күні ішінде уәжді жауап беруге тиіс.

      Тексеру нәтижелері туралы актіні қабылдаудан бас тартылған жағдайда акт жасалады, оған тексеруді жүзеге асыратын лауазымды адам және тексерілетін субъектінің басшысы не оның уәкілетті өкілі қол қояды.

      Тексерілетін субъект бас тарту себебі туралы жазбаша түсініктеме бере отырып, актіге қол қоюдан бас тартуға құқылы.

      13. Тексерілетін субъектіге тексеру нәтижелері туралы актіні тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болса, мерзімді ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген тексерудің аяқталу мерзімінен кешіктірмей табыс етілген күн тексеру жүргізу мерзімінің аяқталуы болып есептеледі.

      14. Тексеру нәтижелері туралы актіні орындау мерзімдері оны орындаудың нақты мүмкіндігіне әсер ететін мән-жайлар ескеріле отырып, бірақ тексеру нәтижелері туралы акт табыс етілген күннен бастап күнтізбелік отыз күннен асырылмай айқындалады.

      15. Тексеру нәтижелері туралы актіні орындау мерзімдерін айқындау кезінде:

      1) тексерілетін субъектіде бұзушылықтарды жою бойынша ұйымдастырушылық, техникалық мүмкіндіктердің бар-жоғы;

      2) мемлекеттік органдардан міндетті қорытындылар, келісулер және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген басқа да құжаттар алу мерзімдері көрсетіледі.

      16. Тексеру нәтижелері туралы актіде белгіленген бұзушылықтарды жою мерзімі өткеннен кейін тексерілетін субъект тексеру нәтижелері туралы актіде белгіленген мерзім ішінде тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органға немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпаратты беруге міндетті.

      Анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпарат берілмеген немесе толық ұсынылмаған жағдайда тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындайды.

      Анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ұсынылған ақпаратқа тексерілетін субъект бұзушылықтардың жойылу фактісін дәлелдейтін материалдарды қоса береді (егер тексеру нәтижелері туралы актіде материалды беру туралы көрсетілсе). Бұл жағдайда жоспардан тыс тексеру жүргізу талап етілмейді.

      17. Тексеруді жүзеге асыру кезінде тексерілетін субъектінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда тексерілетін субъект тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жоғары тұрған лауазымды адамға не сотқа Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқылы.

      18. Егер тексеру жүргізу нәтижесінде тексерілетін субъектінің Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасында белгіленген талаптарды бұзу фактісі анықталса, әкімшілік құқық бұзушылық құрамының белгілерін көрсететін жеткілікті деректер болған кезде тілдерді дамыту саласындағы уәкілетті органның немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының лауазымды адамдары өкілеттіктері шегінде бұзушылықтарға жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа тарту жөнінде шаралар қабылдайды.

      Ескерту. 5-тарау 25-6-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

26-бап. <*>

      Ескерту. 26-бап алып тасталды – ҚР 20.12.2004 № 13 (01.01.2005 бастап күшіне енеді) Заңымен.

6 тарау. Тiлдi шет елдермен және халықаралық ұйымдармен қатынастарда пайдалану

27-бап. Тiл - халықаралық қызметте

      Қазақстан Республикасының дипломатиялық өкiлдiктерi мен Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдар жанындағы өкiлдiктерiнiң қызметi мемлекеттiк тiлде, қажет болған жағдайда басқа да тiлдердi пайдаланып жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының шет мемлекеттермен екіжақты халықаралық шарттары Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілінде және тараптардың келісуі бойынша өзге де тілдерде жасалады.

      Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдармен екіжақты халықаралық шарттары және Қазақстан Республикасының көпжақты халықаралық шарттары келіссөздерге қатысушы тараптардың келісуі бойынша айқындалған тілдерде жасалады.

      Қазақстан Республикасында басқа мемлекеттер өкiлдерiмен өткiзiлетiн ресми қабылдаулар мен өзге де шаралар басқа тiлдерге аударылып, мемлекеттiк тiлде жүргiзіледi.

      Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 30.01.2014 № 168-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасының
Президентi