ИПС "Әділет"

Ескерту. Нормативтік қаулының тақырыбы және деректемелері жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "талапкер", "Талапкер", "талабы", "талаптан" деген сөздер тиісінше "талап қоюшы", "Талап қоюшы", "талап қоюы", "талап қоюдан" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 07.12.2023 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

Өздерінің қызметін заңнаманы өрескел бұза отырып жүзеге асыратын заңды тұлғаларды (бұдан әрі - жоқ заңды тұлғалар мен жоқ борышкерлерді) тарату туралы заңнаманы сот практикасында біркелкі түсіндіру және қолдану мақсатында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы қаулы етеді:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1. Заңды тұлғаны тарату Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі – АК) 49-бабының 2-тармағында және өзге де заңнамалық актілерде көзделген негіздер бойынша соттың шешіміне сәйкес жүзеге асырылатынына соттардың назары аударылсын.

Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін тоқтату ерекшеліктері АК-нің 21-бабында, Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 39, 53-баптарында, "Оңалту және банкроттық туралы" Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 7 наурыздағы № 176-V Заңының (бұдан әрі – Заң) 7, 8 және 9-тарауларында көзделген.

Ескерту. 1-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2008.12.22. N 23, 2011.12.30 № 5; 29.11.2018 № 18 ( алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

2. Жоқ заңды тұлғалар мен жоқ борышкерлер үшін заңнамада таратудың арнайы негіздері мен жеңілдетілген тәртібі көзделген.

Заңның 1-бабының 13) тармақшасына сәйкес жоқ борышкер – "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес әрекетсіз деп танылған, оның, сондай-ақ құрылтайшысының (қатысушысының), лауазымды адамының жоқтығы Заңда айқындалған тәртіппен белгіленген борышкер.

Салық органдары жыл сайын 30 сәуірден кешіктірмей Салық кодексінде белгіленген мерзім аяқталғаннан кейін салық кезеңі үшін салық декларациялары мен Салық кодексінің 91-бабының 2 және 3-тармақтарында белгіленген мәліметтерді ұсынбаған салық төлеушілерді әрекет етпейтін салық төлеушілер деп тану туралы бұйрық шығарады.

Егер заңды тұлға орналасқан жері бойынша немесе нақты мекенжайы бойынша болмаса, егер заңды тұлға бір жыл бойы жұмыс істей алмайтын оның құрылтайшылары (қатысушылары) және лауазымды адамдары болмаса, егер ол заңды тұлғаның жарғылық мақсаттарына қайшы келетін қызметті жүйелі түрде жүзеге асыру, қызметін тиісті лицензиясыз не заңнамалық актілерде тыйым салынған қызметті жүзеге асыру арқылы заңнаманы өрескел бұза отырып, қызметін жүзеге асырса, АК-нің 49-бабы 2-тармағының 3) және 4) тармақшаларына сәйкес таратылуы мүмкін.

Жоқ заңды тұлғаны және жоқ борышкерді тарату тек сот тәртібімен жүзеге асырылады.

Жоқ заңды тұлғаны және жоқ борышкерді тарату тәртібі оның кредиторлық берешегінің (кредиторлардың) болуына не болмауына байланысты анықталады.

Ескерту. 2-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2008.12.22. N 23, 2011.12.30 № 5; 29.11.2018 № 18 ( алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 07.12.2023 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

3. Заңды тұлғалардың қызметін жүзеге асыру кезінде заңды өрескел бұзуы деп егер мұндай бұзушылық іс жүзінде жағымсыз нақты немесе құқықтық салдарларға әкеп соқтырса немесе сондай мүмкіндік туғызса, тиісті заңды тұлғаны құруды, қайта ұйымдастыруды, таратуды, сондай-ақ құрылтайшы немесе осы заңды тұлғаны басқару жөнiндегi функцияларды жүзеге асыратын жеке тұлға (тұлғалар) жасаған қызметті регламенттейтін және (немесе) реттейтін ұлттық заңнама нормаларын, ратификацияланған халықаралық шарттарды қасақана немесе абайсызда айқын және елеулі түрде бұзуды санаған жөн.

Жоқ заңды тұлғаның АК-нің 49-бабы 2-тармағының 3) тармақшасында санамаланған белгілері жеке алғанда, сондай-ақ заңды тұлғада кредиторлардың болмауы заңды тұлғаны тарату үшін дербес негіз болып табылмайды.

Орналасқан жері бойынша немесе нақты мекенжайында болмаған заңды тұлға, сондай-ақ оның құрылтайшылары (қатысушылары) мен лауазымды адамдары болмаған кезде, егер осы заңды тұлға өз қызметін уақытша тоқтатса, бірақ тиісті салық есептілігін белгіленген мерзімде уақтылы ұсынып отырса, АК-нің 49-бабы 2-тармағының 3) тармақшасына сәйкес таратылуы мүмкін емес.

Лауазымды адамдары жоқ, бірақ заңды тұлғаның қызметін ұйымдастыру үшін жауапты және лауазымды адамдарды тағайындауға (сайлауға) құқылы құрылтайшылары (қатысушылары) бар заңды тұлға көрсетілген тәртіппен таратылуы мүмкін емес.

Жоқ заңды тұлғаның салық есептілігін ұсынбағанын жұмыс істейтін заңды тұлғаның есептілікті ұсыну мерзімдерін бұзуынан ажырата білу керек. Өз қызметін жүзеге асыратын және тіркелген жері бойынша орналасқан (яғни жоқ емес), бірақ салық есептілігін белгіленген мерзімдерде ұсынбайтын заңды тұлғалар, құрылтайшылар (қатысушылар) не лауазымды адамдар осындай бұзушылықтар үшін қолданыстағы заңнамада белгіленген тәртіппен жауапты болады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

4. АК-нің 49-бабының 3-тармағына сәйкес жоқ заңды тұлғаны тарату туралы талапты сотқа заңнамалық актiлерде осындай талап қоюға құқық берілген мемлекеттік орган, ал банкрот болған жағдайларда кредиторлар да беруі мүмкін. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің (Салық кодексі) 19-бабына сәйкес атап айтқанда, мұндай құқық салық органдарына берілген.

Салық органдары АК-нің 49-бабы 2-тармағының 1), 2), 3), 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша соттарға заңды тұлғаны тарату туралы талап қоюға құқылы.

Тиісті лицензиясыз қызметін жүзеге асыруына байланысты лицензияр заңды тұлғаны тарату туралы талап қою құқығына ие болады.

"Мемлекеттік мүлік туралы" 2011 жылғы 1 наурыздағы № 413-IV Қазақстан Республикасы Заңының 133-бабының 1-тармағына сәйкес республикалық мемлекеттік кәсіпорынды Қазақстан Республикасының Үкіметі, ал коммуналдық мемлекеттік кәсіпорынды жергілікті атқарушы орган немесе аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімімен және жергілікті қоғамдастық жиналысымен келісу бойынша аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ әкімінің аппараты құрады.

Салық органдары мәжбүрлі түрде таратуға (есептік тіркеуден шығаруға, қызметін тоқтатуға) жататын субъектілердің тізбесіне енгізілген субъектілерге қатысты мәжбүрлі түрде тарату (есептік тіркеуден шығару, қызметін тоқтату) туралы талап қоюды сотқа күнтізбелік жылдың 1 қыркүйегінен кешіктірмей жолдайды.

Егер заңдарда өзгеше белгіленбесе, республикалық заңды тұлғаны тиісті саланың уәкілетті органы мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның келісімімен таратады. Коммуналдық заңды тұлғаны жергілікті атқарушы орган немесе аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімінің және жергілікті қоғамдастық жиналысымен келісу бойынша аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауыл округі әкімінің аппараты таратады.

Мемлекеттік мекеменің өзі құрылтайшы болған жұмыс істемейтін басқа мемлекеттік мекемені тарату туралы талап қоюы қанағаттандырылуға жатпайды, өйткені АК-нің 50-бабына сәйкес осындай заңды тұлғаны тарату рәсімін сот емес, тарату туралы шешім қабылдаған орган жүзеге асырады.

Жоқ заңды тұлға (жоқ борышкер) кредиторлық берешегі болғанда Заңның 118-бабында белгіленген оңайлатылған рәсімдер бойынша банкроттыққа (дәрменсіздікке) байланысты АК-нің 49-бабы 2-тармағының 1) тармақшасына сәйкес сот тәртібімен таратылуға жатады.

Жоқ борышкерді банкроттық негізде тарату туралы талаптарды мәлімдеу құқығы Заңның 44, 47-баптарымен кредиторларға, сондай-ақ прокурорға берілген.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

5. Кредиторлары болмаған жоқ заңды тұлғаны тарату туралы немесе жоқ борышкерге қатысты оның кредиторлық берешегі болғанда банкроттық жөнінде іс қозғау туралы талап қоюмен сотқа жүгінген кезде арыз берушілер заңды тұлғалардың құрылтай құжаттарында көрсетілген жерде немесе нақты мекенжайында жоқ екенін, сондай-ақ заңды тұлға жұмыс істей алмайтын оның құрылтайшылары (қатысушылары) және лауазымды адамдары жоқ екенін растайтын дәлелдемелерді ұсынуға міндетті, бұл ретте арыз беруші сотқа жүгінген сәтке дейін заңнамада белгіленген жоқ болу мерзімі жоқ борышкерлер үшін алты айдың ішінде, ал жоқ заңды тұлғалар үшін бір жылдың ішінде өткенін растау қажет.

Мұндай дәлелдемелер жергілікті мемлекеттік басқару органдарының, кәсіпкерлік қызметке бақылауды жүзеге асыратын аумақтық органдардың, сондай-ақ тұрғын үй-коммуналдық қызмет көрсететін ұйымдардың актілері, анықтамалары немесе өзге де құжаттары болуы мүмкін. Сонымен қатар, байланыс органдарының соттың заңды тұлғаның атына жіберген жоқ заңды тұлғаны тарату туралы арыздың және іс бойынша іс жүргізуді қозғау туралы сот ұйғарымдарының көшірмелерін адресаттың жоқтығы немесе оның шығып кеткені туралы белгімен кері қайтаруы, сонымен қатар корпоративтік табыс салығы туралы (жиынтық жылдық кіріс пен жасалған шегерімдер туралы) декларацияны немесе оңайлатылған декларацияны заңда белгіленген табыс ету мерзімінен кейін бір жыл өткен соң табыс етпеуі заңды тұлғаның жоқ болуына дәлелдеме болып табылады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

6. Сот заңды тұлға өз қызметін жүзеге асыра алмайтын (жұмыс істей алмайтын) адамдардың тобын әрбір нақты жағдайда жарғылық құжаттардың негізінде анықтайды. Арыз берушілер жоқ заңды тұлғаны (борышкерді) тарату туралы сотқа жүгіну кезінде құрылтай құжаттарын немесе құрылтай құжаттарының нотариалды куәландырылған көшірмелерін, сондай-ақ осы заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куәландыратын құжаттарды ұсынуға міндетті.

Заңды тұлғаның қызметін жүзеге асыру мүмкін болмайтын (жұмыс істей алмайтын) лауазымды адамдардың, сондай-ақ құрылтайшылар мен қатысушы жеке тұлғалардың көрсетілген құрылтай құжаттарында болмауы олардың кетіп қалғаны, тұрмайтыны туралы құжаттармен, куәлардың айғақтарымен, басқа да дәлелдемелермен расталуы мүмкін.

Заңды тұлға белгіленген тәртіппен қызметтен босатқан адамдар, олардың тұрғылықты жері белгілі болса да және олар сот отырысына келсе де, жоқ заңды тұлғаның (жоқ борышкердің) тиісті өкілдері болып танылмайды.

Егер жоқ заңды тұлғаның, оның ішінде борышкердің жалғыз құрылтайшылары (қатысушылары) басқа заңды тұлғалар болса және олар заңда белгіленген тәртіппен таратылса, онда бұл жағдай да заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы) жоқ екеніне дәлелдеме болып табылады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

7. Сот заңды тұлғаның қызметін жүзеге асыру мүмкін болмайтын лауазымды адамдардың қайтыс болғаны туралы, әрекетке қабiлетсiз деп танылғаны, бас бостандығынан айыруға сотталғаны не қызметтің белгілі бір түрімен айналысу құқығынан айырылғаны, хабар-ошарсыз кетті деп танылғаны туралы немесе жалғыз құрылтайшы (қатысушы) – жеке тұлғалардың (құқық мирасқорлығы болмаған кезде) қайтыс болғаны туралы құжаттарды дәлелдемелер ретінде қабылдауы мүмкін.

Мұндай жағдайда заңды тұлғаны тарату туралы талап аталған оқиғалар орын алған күннен бастап алты ай (бір жыл) өткенге дейін де мәлімделуі мүмкін.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

8. Жоқ борышкерлердің кредиторлық берешегі болуы немесе жоқ заңды тұлғаның кредиторлары болмауы олардың соңғы тапсырған салық есептілігіне берілген түсіндірмелермен, салық органдарының баланстарымен, анықтамаларымен, өзге құжаттармен расталуы мүмкін.

Жоқ заңды тұлғаның (жоқ борышкердің) кредиторлардың немесе кредиторлық берешегі болуы немесе болмауы туралы ұсынылған дәлелдемелерге байланысты арыз беруші АК-нің, Заңның тиісті баптарына сілтеме жасай отырып, жоқ заңды тұлғаны, жоқ борышкерді тарату туралы талап қою үшін заңда көзделген негіздерді көрсетуге міндетті.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

9. Соттар АПК-нің 31-тарауында, Заңның 44, 45, 46, 47-баптарында көзделген сотқа жоқ борышкерлерді тарату туралы арыздарды ресімдеуге, олардың банкроттығы туралы арыздарды жазуға қойылатын талаптарды осы санаттағы істердің ерекшеліктерін ескере отырып қолданғаны жөн.

Кредиторлардың борышкерге қоятын талаптарының сомасы бойынша Заңның 5-бабы 1-тармағының 1), 2) тармақшаларында белгіленген шектеулер жоқ борышкерге қатысты қолданылмайды, ал жоқ борышкердің банкроттығы туралы арызды соттар оның берешек сомасының мөлшеріне қарамастан, қарауға қабылдайды.

Салық органдарының және прокурордың жоқ заңды тұлғаны, сондай-ақ жоқ борышкерді тарату туралы арыздарына мемлекеттік баж салынбайды. Басқа кредиторлар борышкердің банкроттығы туралы арызбен жүгінген жағдайда мемлекеттік баж жалпы тәртіппен төленеді.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

10. Жоқ заңды тұлғаның (жоқ борышкердің) ұйымдық-құқықтық нысанының АК-нің 34-бабының талаптарына сәйкес келмеуі, арыз берушінің сотқа жүгінуі кезінде жоқ заңды тұлғаның (жоқ борышкердің) мүліктері бар екендігі туралы мәліметті ұсынбауы заңды тұлғаны тарату туралы арызды қарауға қабылдаудан бас тарту үшін негіз болып табылмайды.

Егер заңды тұлға АК қабылданғанға дейін құрылған және белгіленген тәртіппен тіркелген жағдайда Заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік тіркелімінде заңды тұлғаның болмауы арызды қарауға қабылдаудан бас тарту үшін негіз болып табылмайды.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

11. Жоқ заңды тұлғаны тарату туралы арыздар талап қою ісін жүргізу тәртібімен, жоқ борышкердің банкроттығы туралы арыз ерекше іс жүргізу тәртібімен қаралады.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

12. Егер жоқ заңды тұлғаны тарату туралы істі қарау кезінде арыз беруші жоқ деп көрсеткен заңды тұлғаның уәкілетті лауазымды адамдары немесе оның құрылтайшылары (қатысушылары) сот отырысына келсе немесе заңды тұлғаның қызметін жалғастыратыны не таратумен келісетіні туралы жазбаша мәлімдесе, онда сот осы заңды тұлғаны жоқ заңды тұлға ретінде тарату туралы талап қоюды қанағаттандырудан бас тартады.

Кредиторлар (кредиторлық берешек) тікелей сот отырысында анықталған жағдайда, егер заңды тұлғаны тарату туралы талап тек оның кредиторлары жоқ екендігіне байланысты мәлімделсе, онда сот заңды тұлғаны тарату туралы талаптан бас тарту туралы шешім шығарады.

АК-нің 49-бабы 2-тармағының 3) тармақшасында көзделген негіздер бойынша кредиторлары болмаған заңды тұлғалар үшін заңды тұлғаны таратудан бас тарту кредиторлардың, уәкілетті органның немесе прокурордың сол заңды тұлғаны азаматтық заңнамада көзделген басқа негіздер бойынша тарату талаптарымен қайтадан жүгінуіне кедергі келтірмейді.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

13. Кредитордың, прокурордың немесе уәкілетті органның сотқа берген жазбаша арызы бойынша сот жоқ заңды тұлғаны тарату туралы мәлімделген талаптың негіздерін өзгерту жөніндегі мәселені қарауға құқылы.

Талап қоюшы арызбен сотқа жүгіну кезінде жоқ деп көрсеткен уәкілетті лауазымды адамдардың, сондай-ақ заңды тұлғаның құрылтайшыларының (қатысушыларының) сотқа келіп, өздерінің оларды тарату туралы талаппен, оның ішінде оңайлатылған рәсім бойынша тарату туралы талаппен келісуі арызды қанағаттандыру үшін сөзсіз негіз болып табылмайды. Сот талап қоюды қанағаттандырудан бас тарта отырып, құрылтайшылық құжаттармен өкілеттік берілген адамдарға олардың заңды тұлғаны өз еркімен тарату туралы мәселені шешуге не белгіленген заңнамада көзделген өзге де негіздер бойынша мәжбүрлі түрде тарату туралы арызбен сотқа жүгінуге құқылы екенін түсіндіруге міндетті.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.
14. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 29.11.2018 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

15. Жоқ заңды тұлғаны және жоқ борышкерді тарату туралы талапты қарау кезінде сот құрылтайшылық құжаттардың негізінде заңды тұлғаның қызмет етуі мүмкін болмайтын тұлғалар тобын, оның құрылтайшыларының (қатысушыларының) құрамын анықтауы және заңды тұлғаның жоқ екенін және болмау уақытын растайтын, ұсынылған дәлелдемелердің жеткіліктілігіне баға беруі қажет.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

16. Банкроттық рәсімді қозғамай, жоқ борышкерді таратуды уәкілетті орган Заңның 118-1- бабында белгіленген тәртіппен жүргізеді.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

17. АК-нің 49-бабының 3-тармағына сәйкес заңды тұлғаны таратуды жүзеге асыру жөнiндегi мiндеттер оның мүлкiнің меншiк иесіне, меншік иесі уәкілеттік берген органға, заңды тұлғаны таратуға оның құрылтай құжаттарында уәкiлеттiк берiлген органға, заңды тұлғаны мәжбүрлеп тарату рәсіміне бастамашылық жасаған органға (тұлғаға) не өзге органға (тұлғаға), егер осы органның (тұлғаның) заңды тұлғаны тарату жөнiндегi функцияларды жүзеге асыруы Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмесе, жүктелуi мүмкiн.

Жоқ заңды тұлғаларды тарату және банкроттық рәсімдерін жүргізу республикалық бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылуына байланысты сот жоқ заңды тұлғаны, сондай-ақ жоқ борышкерді таратуды ұйымдастыру және қамтамасыз ету жөніндегі міндетті сот уәкілетті органға жүктейді.

Жоқ заңды тұлғаны тарату АК-нің 50-бабында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

Ескерту. 17-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 07.12.2023 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

18. Соттың жоқ заңды тұлғаны тарату туралы не жоқ борышкердің дәрменсіздігі (банкроттығы) туралы шешімі заңды тұлғаны тарату рәсімдері аяқталғанға дейін заңды тұлғалардың мемлекеттік тіркелімінен шығарып тастау үшін негіз болып табылмайды.

Жоқ заңды тұлғаны мәжбүрлі түрде тарату туралы немесе жоқ борышкерді банкрот деп тану туралы заңды күшіне енген сот шешімінің көшірмесі тиісті тіркеуші органға және статистика жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесіне мәлімет үшін жіберіледі.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

19. Жоқ заңды тұлғаны тарату кезінде табылған мүлік таратуға байланысты шығыстарды өтеуге, қалған мүлік АК-нің 50-бабының 8-тармағына сәйкес құрылтай құжаттарында көрсетілген мақсаттарға жұмсалады.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

20. Сот тарату рәсімдерін жүргізу жөніндегі міндеттерді жүктеген тұлға сотқа өзінің қызметі туралы қорытынды есепті және тарату балансын ұсынады.

Сот ұсынылған құжаттарды он бес күн мерзімінен кешіктірмей қарайды және есепті бекіту туралы және конкурстық іс жүргізуді аяқтау (тарату) туралы немесе есепті бекітуден бас тарту туралы ұйғарым шығарады.

Егер есепте жоқ заңды тұлғаны немесе жоқ борышкерді тарату кезінде қажетті рәсімдерді жүзеге асыру туралы жеткілікті мәліметтер мен дәлелдемелер болмаған жағдайда сот есепті бекітуден бас тарта алады.

Егер жоқ борышкердің кредиторлары тарату міндеті жүктелген адамның әрекеттеріне, шешімдеріне шағым жасаса, сот есепті шағым бойынша қабылданған сот актісі заңды күшіне енгеннен кейін ғана қарайды.

Ескерту. 20-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 29.11.2018 № 18 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

21. Уәкілетті органға тарату рәсімін жүргізу міндеті жүктелген кезде оған әкімшінің Заңда көзделген құқықтары мен міндеттері ауысады. Банкротта активтер, сондай-ақ, Заңның 7-бабында көзделген негіздер бойынша жарамсыз деп тануға жататын мәмілелер болмаған жағдайда уәкілетті орган бір айлық мерзімде қорытынды есепті және тарату балансын кредиторлар жиналысына келісу үшін ұсынуға міндетті. Уәкілетті орган кредиторлар жиналысымен келіскен кезден бастап екі жұмыс күні ішінде қорытынды есеп пен тарату балансын бекіту үшін сотқа ұсынуға міндетті, сот қорытынды есепті бекіткеннен кейін үш жұмыс күні ішінде банкроттың банктік шоттарын жабуға және мемлекеттік кіріс органына салық төлеуші куәлігін және қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы куәлікті (егер ол бар болса) тапсыруға міндетті.

Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

22. Сот ұйғарымының қарар бөлігінде уәкілетті органға заңды тұлғаны тарату туралы шешімнің және тарату рәсімдерінің аяқталғаны туралы ұйғарымның көшірмесін тіркеуші органға жіберу жөнінде тапсырма қамтылуы тиіс.

Егер заңды тұлға мемлекеттік тіркеуден өтпесе, арыз беруші сотқа жүгінген кезде ұсынған жоқ заңды тұлға мен жоқ борышкердің түпнұсқа құрылтай құжаттары сот актілерінің көшірмелерімен бірге тіркеуші органға бір мезгілде беріледі.

Тіркеуші орган заңды тұлғаны тарату туралы бұйрықтың көшірмесін іс материалдарына қоса тіркеу үшін сотқа он күндік мерзімде жібереді.

Тіркеуші орган заңды тұлғаны тарату туралы бұйрық шығарғаннан кейін және бұл туралы мәліметтер Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізілімдеріне енгізілгеннен кейін ғана заңды тұлғаның таратылуы аяқталды, ал заңды тұлға жұмыс істеуін тоқтатты деп есептеледі.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

23. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Ескерту. 23-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 4 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының Төрағасы
Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы

Сноска. Заголовок в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).
Сноска. По всему тексту внесены изменения на казахском языке, текст на русском языке не меняется в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В целях единообразного толкования и применения в судебной практике законодательства о ликвидации юридических лиц, осуществляющих свою деятельность с грубым нарушением законодательства (далее - отсутствующих юридических лиц и отсутствующих должников), пленарное заседание Верховного Суда Республики Казахстан постановляет:

1. Обратить внимание судов на то, что ликвидация юридического лица по решению суда производится по основаниям, предусмотренным пунктом 2 статьи 49 Гражданского кодекса Республики Казахстан (далее - ГК) и иными законодательными актами.

Особенности прекращения деятельности субъектов частного предпринимательства предусмотрены статьей 21 ГК, статьями 39, 53 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан, главами 7, 8 и 9 Закона Республики Казахстан от 7 марта 2014 года № 176-V "О реабилитации и банкротстве" (далее - Закон).

Сноска. Пункт 1 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 23 (порядок введения в действие см. п. 2 ); от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

2. Для отсутствующих юридических лиц и отсутствующих должников законодательством предусмотрены специальные основания и упрощенный порядок ликвидации.

В соответствии с подпунктом 13) статьи 1 Закона, отсутствующий должник - должник, признанный бездействующим в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), отсутствие которого, а также его учредителя (участника), должностного лица установлено в порядке, определенном Законом.

Налоговые органы ежегодно, не позднее 30 апреля выносят приказ о признании бездействующими налогоплательщиков, не представивших за налоговый период по истечении после установленного Налоговым кодексом срока налоговых деклараций и сведений, установленных пунктами 2 и 3 статьи 91 Налогового кодекса.

Согласно подпунктам 3) и 4) пункта 2 статьи 49 ГК юридическое лицо может быть ликвидировано, если оно отсутствует по месту нахождения или по фактическому адресу, если у него отсутствуют учредители (участники) и должностные лица, без которых юридическое лицо не может функционировать в течение одного года, если оно осуществляет деятельность с грубым нарушением законодательства, которое выражается в систематическом осуществлении деятельности, противоречащей уставным целям юридического лица, осуществлении деятельности без надлежащей лицензии либо деятельности, запрещенной законодательными актами.

Ликвидация отсутствующего юридического лица и отсутствующего должника может быть произведена только в судебном порядке.

Порядок ликвидации отсутствующего юридического лица и отсутствующего должника определяется в зависимости от наличия либо отсутствия у него кредиторской задолженности (кредиторов).

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 23 (порядок введения в действие см. п. 2 ); от 30.12.2011 № 5 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

3. Грубым нарушением законодательства при осуществлении деятельности юридических лиц следует считать умышленное или неосторожное явное и существенное нарушения норм национального законодательства, ратифицированных международных договоров, регламентирующих и (или) регулирующих образование, реорганизацию, ликвидацию, а также деятельность соответствующего юридического лица, совершенное учредителем либо физическим лицом (лицами), выполняющим функции по управлению данным юридическим лицом, если такое нарушение повлекло либо создало реальную возможность наступления негативных фактических или юридических последствий.

Перечисленные в подпункте 3) пункта 2 статьи 49 ГК признаки отсутствующего юридического лица в отдельности, а также отсутствие кредиторов у юридического лица не являются самостоятельными основаниями для ликвидации юридического лица.

Не может быть ликвидировано в соответствии с подпунктом 3) пункта 2 статьи 49 ГК юридическое лицо, которое отсутствует по месту нахождения или по фактическому адресу, а также при отсутствии его учредителей (участников) и должностных лиц, если это юридическое лицо временно приостановило свою деятельность, однако своевременно, в установленные сроки, представляет соответствующую налоговую отчетность.

Не может быть ликвидировано в указанном порядке юридическое лицо, у которого отсутствуют должностные лица, но имеются учредители (участники), которые несут ответственность за организацию деятельности юридического лица и вправе назначать (избирать) должностных лиц.

Следует различать непредставление налоговой отчетности отсутствующим юридическим лицом от нарушения сроков представления отчетности действующим юридическим лицом. Юридические лица, учредители (участники) либо должностные лица, осуществляющие свою деятельность и находящиеся по месту регистрации (т.е. не отсутствующие), но не представляющие в установленные сроки налоговую отчетность, несут ответственность за такое нарушение в порядке, установленном законодательством.

Сноска. Пункт 3 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

4. Требования о ликвидации отсутствующего юридического лица, согласно пункту 3 статьи 49 ГК, могут быть предъявлены в суд государственным органом, которому право на предъявление требования предоставлено законодательными актами, а в случаях банкротства - также кредитором. Согласно статье 19 Кодекса Республики Казахстан "Налогового кодекса" (Налоговый кодекс) такое право предоставлено, в частности, налоговым органам.

Налоговые органы вправе предъявлять в суды иски о ликвидации юридического лица по основаниям, предусмотренным подпунктами 1), 2), 3), 4) пункта 2 статьи 49 ГК.

Правом предъявления иска о ликвидации юридического лица в связи с осуществлением деятельности без надлежащей лицензии обладает лицензиар.

В соответствии с пунктом 1 статьи 133 Закона Республики Казахстан от 1 марта 2011 года № 413-IV "О государственном имуществе" республиканское государственное предприятие создается Правительством Республики Казахстан, а коммунальное государственное предприятие - местными исполнительными органами или по согласованию с акимом района (города областного значения) и собранием местного сообщества – аппаратом акима города районного значения, села, поселка, сельского округа.

Налоговые органы не позднее 1 сентября календарного года направляют в суд иски для принудительной ликвидации (снятия с учетной регистрации, прекращения деятельности) в отношении субъектов, включенных в перечень субъектов, подлежащих принудительной ликвидации (снятию с учетной регистрации, прекращению деятельности).

Ликвидацию республиканского юридического лица осуществляет уполномоченный орган соответствующей отрасли по согласованию с уполномоченным органом по государственному имуществу, если иное не установлено законами. Ликвидацию коммунального юридического лица осуществляет местный исполнительный орган или по согласованию с акимом района (города областного значения) и собранием местного сообщества – аппарат акима города районного значения, села, поселка, сельского округа.

Иск государственного учреждения, являющегося учредителем другого бездействующего государственного учреждения, о ликвидации не подлежит удовлетворению, поскольку процедура ликвидации такого юридического лица осуществляется в соответствии со статьей 50 ГК органом, принявшим решение о ликвидации, а не судом.

Отсутствующее юридическое лицо, имеющее кредиторскую задолженность (отсутствующий должник), подлежит ликвидации в судебном порядке согласно подпункту 1) пункта 2 статьи 49 ГК ввиду банкротства (несостоятельности) по упрощенным процедурам, установленным статьей 118 Закона.

Право заявления требований о ликвидации по основанию банкротства отсутствующего должника статьями 44, 47 Закона предоставлено кредиторам, а также прокурору.

Сноска. Пункт 4 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

5. При обращении в суд с требованиями о ликвидации отсутствующего юридического лица, не имеющего кредиторов, или о возбуждении дела о банкротстве в отношении отсутствующего должника, имеющего кредиторскую задолженность, заявители обязаны представить доказательства отсутствия юридических лиц по месту нахождения, указанному в учредительных документах или по фактическому адресу, а также доказательства отсутствия учредителей, участников и должностных лиц, без которых это юридическое лицо не может осуществлять свою деятельность, при этом необходимо подтвердить истечение установленного законодательством срока отсутствия для отсутствующих должников - в течение шести месяцев, для отсутствующих юридических лиц - в течение одного года до момента обращения заявителя в суд.

Такими доказательствами могут быть акты, справки или иные документы органов местного государственного управления, территориальных органов, осуществляющих контроль за предпринимательской деятельностью, а также организаций, оказывающих жилищно-коммунальные услуги. Доказательством отсутствия юридического лица является также возвращение органами связи копий заявлений о ликвидации отсутствующего юридического лица и определений суда о возбуждении производства по делу, направленных в адрес юридического лица, с отметкой об отсутствии адресата либо о его выбытии, а также непредставление декларации о корпоративном подоходном налоге (о совокупном годовом доходе и произведенных вычетах) или упрощенной декларации по истечении одного года, после установленного законом срока представления.

Сноска. Пункт 5 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

6. Круг лиц, без которых юридическое лицо не может осуществлять свою деятельность (не может функционировать), определяется судом в каждом конкретном случае на основании учредительных документов. Заявители при обращении в суд о ликвидации отсутствующего юридического лица (должника), обязаны представить учредительные документы либо нотариально удостоверенные копии учредительных документов, а также документы, свидетельствующие о государственной регистрации (перерегистрации) юридического лица этого юридического лица.

Отсутствие указанных в учредительных документах должностных лиц, без которых деятельность юридического лица невозможна (не может функционировать), а также учредителей и участников - физических лиц, может подтверждаться документами о выезде, непроживании, показаниями свидетелей, другими доказательствами.

Лица, освобожденные юридическим лицом от должности в установленном порядке, не признаются надлежащими представителями отсутствующего юридического лица (отсутствующего должника), даже если известно их местонахождение или они явятся в заседание суда.

Если единственными учредителями (участниками) отсутствующего юридического лица, в том числе должника, являлись другие юридические лица, и они ликвидированы в установленном законом порядке, то это обстоятельство также является доказательством отсутствия учредителя (участника) юридического лица.

Сноска. Пункт 6 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

7. В качестве доказательств судом могут быть приняты документы о смерти, признании недееспособным, об осуждении к лишению свободы либо лишению права заниматься определенными видами деятельности, признании безвестно отсутствующими должностных лиц, или смерти единственных учредителей (участников) - физических лиц (при отсутствии правопреемства), без которых деятельность юридического лица невозможна.

В этом случае требование о ликвидации юридического лица может быть заявлено и до истечения шести месяцев (одного года) со дня наступления указанных событий.

8. Наличие кредиторской задолженности у отсутствующих должников, либо отсутствие кредиторов у отсутствующего юридического лица может подтверждаться расшифровками к последней представленной ими налоговой отчетности, балансами, справками налоговых органов, другими документами.

В зависимости от представленных доказательств о наличии либо отсутствии кредиторов или кредиторской задолженности у отсутствующего юридического лица (отсутствующего должника), заявитель обязан указать предусмотренные законом основания для требования о ликвидации отсутствующего юридического лица, отсутствующего должника со ссылками на соответствующие статьи ГК, Закона .

9. Предусмотренные главой 31 ГПК, статьями 44, 45, 46, 47 Закона требования к оформлению заявлений в суд о ликвидации отсутствующих должников, к составлению заявлений об их банкротстве судам следует применять с учетом особенностей этой категории дел.

Установленные подпунктами 1), 2) статьи 5-1 Закона ограничения по сумме требований кредиторов к должнику в отношении отсутствующего должника не применяются, а заявления о банкротстве отсутствующего должника принимаются судами к рассмотрению независимо от размера имеющейся у него задолженности.

Заявления налоговых органов и прокурора о ликвидации, как отсутствующих юридических лиц, так и отсутствующих должников, государственной пошлиной не облагаются. В случае обращения с заявлениями о банкротстве должника других кредиторов государственная пошлина уплачивается в общем порядке.

Сноска. Пункт 9 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 23 (порядок введения в действие см. п. 2 ); от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

10. Несоответствие организационно-правовой формы отсутствующего юридического лица (отсутствующего должника) требованиям статьи 34 ГК, непредставление заявителем при обращении в суд сведений о наличии имущества у отсутствующего юридического лица (отсутствующего должника) не является основанием для отказа в принятии к рассмотрению заявления о ликвидации юридического лица.

Отсутствие регистрации юридического лица в едином государственном регистре юридических лиц также не является основанием для отказа в принятии заявления к рассмотрению в случае, если это юридическое лицо было создано до принятия ГК и зарегистрировано в установленном порядке.

Сноска. В пункт 10 внесено изменение на казахском языке, текст на русском языке не изменяется нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

11. Заявления о ликвидации отсутствующего юридического лица рассматриваются в порядке искового производства, о банкротстве отсутствующего должника - в порядке особого производства.

Сноска. Пункт 11 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

12. Если при рассмотрении дела о ликвидации отсутствующего юридического лица его уполномоченные должностные лица или учредители (участники), указанные заявителем отсутствующими, явятся в заседание суда или письменно заявят о продолжении деятельности юридического лица, либо о согласии с ликвидацией, суд отказывает в иске о ликвидации этого юридического лица как отсутствующего.

В случае выявления кредиторов (кредиторской задолженности) непосредственно в судебном заседании, суд выносит решение об отказе в требовании о ликвидации юридического лица, если оно было заявлено лишь по основанию отсутствия у него кредиторов.

Отказ в ликвидации юридического лица по основаниям, предусмотренным подпунктом 3) пункта 2 статьи 49 ГК для отсутствующего юридического лица, не имеющего кредиторов, не препятствует повторному обращению кредиторов, уполномоченного органа или прокурора с требованиями ликвидации того же юридического лица по другим предусмотренным гражданским законодательством основаниям.

Сноска. Пункт 12 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования).

13. По письменному заявлению обратившегося в суд кредитора, прокурора или уполномоченного органа суд вправе рассмотреть вопрос об изменении оснований заявленного требования о ликвидации отсутствующего юридического лица.

Согласие явившихся в суд уполномоченных должностных лиц, а также учредителей (участников) юридического лица, на отсутствие которых указано истцом при обращении в суд, с требованиями о ликвидации, в том числе по упрощенным процедурам, не является безусловным основанием для удовлетворения заявления. Отказывая в иске, суд обязан разъяснить уполномоченным учредительными документами лицам, что они вправе решить вопрос о добровольной ликвидации юридического лица, либо обратиться в суд с заявлением о принудительной ликвидации по иным основаниям, установленным законодательством.

14. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

15. При рассмотрении требования о ликвидации отсутствующего юридического лица и отсутствующего должника суду необходимо на основании учредительных документов установить круг лиц, без которых деятельность юридического лица невозможна, состав его учредителей (участников) и дать оценку достаточности представленных доказательств, подтверждающих отсутствие юридического лица и времени отсутствия.

Сноска. Пункт 15 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

16. Ликвидация отсутствующего должника без возбуждения процедуры банкротства производится уполномоченным органом в порядке, установленном статьей 118-1 Закона.

Сноска. Пункт 16 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

17. В соответствии с пунктом 3 статьи 49 ГК обязанность по ликвидации отсутствующего юридического лица может быть возложена судом на собственника его имущества, уполномоченный собственником орган, орган, уполномоченный на ликвидацию юридического лица его учредительными документами, орган (лицо), инициировавший процедуру принудительной ликвидации юридического лица, либо иной орган (лицо), если осуществление функций по ликвидации юридического лица этим органом (лицом) не противоречит законодательству Республики Казахстан.

Ввиду того, что проведение процедур ликвидации и банкротства отсутствующих юридических лиц финансируется за счет средств республиканского бюджета, обязанность по организации и обеспечению ликвидации отсутствующего юридического лица, как и отсутствующего должника, возлагается судом на уполномоченный орган.

Ликвидация отсутствующего юридического лица производится в порядке, установленном статьей 50 ГК.

Сноска. Пункт 17 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

18. Решение суда о принудительной ликвидации отсутствующего юридического лица, либо о несостоятельности (банкротстве) отсутствующего должника не является основанием для исключения юридического лица из государственного регистра юридических лиц до завершения ликвидационных процедур.

Копия вступившего в силу решения суда о принудительной ликвидации отсутствующего юридического лица или о признании отсутствующего должника банкротом направляется для сведения соответствующему регистрирующему органу и территориальному подразделению уполномоченного государственного органа по статистике.

Сноска. Пункт 18 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

19. Имущество, обнаруженное при ликвидации отсутствующего юридического лица, направляется на возмещение расходов по ликвидации, оставшееся имущество согласно пункту 8 статьи 50 ГК направляется на цели, указанные в учредительных документах.

20. Лицо, на которое судом были возложены обязанности по проведению ликвидационных процедур, представляет суду заключительный отчет о своей деятельности и ликвидационный баланс.

Суд, в срок не позднее 15 дней, рассматривает представленные документы и выносит определение об утверждении отчета и о завершении конкурсного производства (ликвидации), или об отказе в утверждении отчета.

Суд может отказать в утверждении отчета в случае, если отчет не содержит достаточных сведений и доказательств о проведении необходимых процедур при ликвидации отсутствующего юридического лица или отсутствующего должника.

Если кредиторами отсутствующего должника обжалованы действия, решения лица, на которое была возложена ликвидация, отчет рассматривается судом только после вступления в силу принятого по жалобе судебного акта.

Сноска. Пункт 20 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

21. При возложении обязанностей по проведению процедуры ликвидации на уполномоченный орган к нему переходят права и обязанности администратора, предусмотренные Законом. В случае отсутствия активов у банкрота, а также сделок, подлежащих признанию недействительными, по основаниям, предусмотренным статьей 7 Закона, уполномоченный орган обязан в месячный срок представить собранию кредиторов для согласования заключительный отчет и ликвидационный баланс. Уполномоченный орган обязан в течение двух рабочих дней с момента согласования с собранием кредиторов представить в суд для утверждения заключительный отчет и ликвидационный баланс, после утверждения судом заключительного отчета в течение трех рабочих дней закрыть банковские счета банкрота и сдать в орган государственных доходов свидетельство налогоплательщика и свидетельство о постановке на учет по налогу на добавленную стоимость (при их наличии).

Сноска. Пункт 21 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.11.2018 № 18 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

22. В резолютивной части определения суда должно содержаться поручение уполномоченному органу направить регистрирующему органу копию решения о ликвидации юридического лица и определения о завершении ликвидационных процедур для регистрации ликвидации юридического лица.

Подлинные учредительные документы отсутствующего юридического лица и отсутствующего должника, представленные заявителем при обращении в суд, передаются регистрирующему органу одновременно с копиями судебных актов, если юридическое лицо не прошло государственную регистрацию.

Копия приказа о регистрации ликвидации юридического лица в десятидневный срок направляется регистрирующим органом в суд для приобщения к материалам дела.

Ликвидация юридического лица считается завершенной, а юридическое лицо прекратившим существование, только после издания регистрирующим органом приказа о ликвидации юридического лица и внесения об этом сведений в Национальный реестр бизнес-идентификационных номеров.

23. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Сноска. Пункт 23 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 07.12.2023 № 4 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Председатель Верховного Суда
Республики Казахстан

Судья Верховного Суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания