Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн қайта құрылымдаудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 6 ақпандағы N 145 қаулысы

Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгi туралы заңнамасының талаптарына сәйкес келтiру мақсатында Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:

1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн қайта құрылымдаудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

2. "Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн қайта құрылымдаудың 2001-2005 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2001 жылғы 4 маусымдағы N 756 қаулысының күшi жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi жыл сайын 25 сәуiрге және 25 қазанға Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарлама iс-шараларының орындалу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң орынбасары С.М.Мыңбаевқа жүктелсiн.

5. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2004 жылғы 6 ақпандағы
N 145 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының темiр жол
көлiгiн қайта құрылымдаудың
2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы Астана, 2004 жыл

1. Паспорты

Атауы: Қазақстан Республикасының темiр жол
көлiгiн қайта құрылымдаудың 2004-2006
жылдарға арналған бағдарламасы

Әзірлеу үшiн "Teмip жол көлігі туралы" Қазақстан
негiздеме: Республикасының 2001 жылғы 8
желтоқсандағы Заңы

Әзiрлеушi: Қазақстан Республикасының Көлiк және
коммуникациялар министрлiгi

Iске асыру мерзiмi: 2004-2006 жылдар

Бағдарламаның Темiр жол көлiгінiң мемлекет пен қоғам үшiн
мақсаты: оңтайлы жұмыс iстеу жүйесiне қол жеткiзу

Бағдарламаның Темiр жол көлiгiнiң нормативтiк құқықтық
мiндеттерi: базасын жетiлдiру;
қамтамасыз ету қызметiн негізгі қызметтен
бөлу;
магистральдық темiр жол желiсiне қол
жеткiзудiң тең құқығын беру арқылы
тасымалдаушылардың бәсекелес рыногын құру;
өндiрiстiк қуаттарды оңтайландыру, темiр жол
көлiгінiң тиiмдiлiгiн арттыру;
жолаушылар тасымалын субсидиялау мәселелерiн
шешу.

Қажетті ресурстар Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн
мен қаржыландыру қайта құрылымдаудың 2004-2006 жылдарға
көздерi: арналған бағдарламасы "Қазақстан темiр жолы"
ұлттық компаниясы" жабық акционерлiк
қоғамының өз қаражаты және Қазақстан
Республикасының мемлекеттiк бюджетi есебiнен
iске асырылады

Күтiлетiн нәтижелер: Қамтамасыз ету секторы кәсiпорындарының,
вагон және локомотив шаруашылықтарының
инвестициялық тартымдылығын арттыру;
жүк, контейнер және жолаушылар
тасымалдарының тиiмдiлiгі мен сапасын
арттыру;
қамтамасыз ету қызметiнде бәсекелес ортаны
құру;
темiр жол көлiгi қызметтерi рыногын
қалыптастыру;
темiр жол көлiгiндегі тарифтiк саясатты
жетiлдiру;
жеке меншiк кәсiпкерлiк пен капиталдың қызмет
ету аясын кеңейту;
тасымалдау қызметiне байланысты емес
объектiлердi жекешелендiрудi және
коммуналдық меншiкке берудi аяқтау;
тасымалдау қызметiндегi бәсекелестiктi
дамыту;
тасымалдаушылардың қызметтерiне бағаны
нарықтық негiзде қалыптастыру;
жеке меншiк вагон паркiнiң магистральдық
темiр жол желiсiне қол жеткiзудi кеңейту
және вагон паркiнiң жаңа иелерiнiң пайда
болуы үшiн қолайлы жағдайлар жасау;
Еуропа мен Азия арасындағы транзиттiк әлуеттi
барынша пайдалану.

2. Кiрiспе

Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн қайта құрылымдаудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) "Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Заңына сәйкес темiр жол саласы ұйымдарының қызметiн Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгi туралы заңнамасының талаптарына сәйкес келтiру мақсатында әзiрленген.
Бағдарламаны қабылдау қажеттiлiгi темiр жол саласын қайта құрылымдаудың аралық қорытындыларын шығарудан және осы Бағдарламаның шығуына байланысты күшiн жойған Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2001 жылғы 4 маусымдағы N 756 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының темiр жол көлігін қайта құрылымдаудың 2001-2005 жылдарға арналған бағдарламасымен көзделген негiзгі iс-шаралардың аяқталуынан туындап отыр.
Бағдарламамен нарықтық қатынастарды кеңейтуге, бәсекелес ортаны дамытуға, темiр жол көлiгiне жеке меншiк инвестициялар мен кәсiпкерлiк бастамашылықты тартуға бағытталған саланы одан әрi қайта құрылымдау жөнiндегi негізгi iс-шаралар белгіленедi.
Қазақстанда темiр жол көлігін реформалау 1997 жылы үш қазақстандық темiр жолды жаңадан құрылған "Қазақстан темiр жолы" республикалық мемлекеттiк кәсiпорнының құрамына бiрiктiру және сол мезетте оның құрамында алты жол басқармасын құру арқылы басталған болатын. Құрылған сәттен бастап осы уақытқа дейiн "Қазақстан темiр жолы" ұлттық компаниясы" ЖАҚ (бұдан әрi - "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ) кәсiпорынның қаржылық және өндiрiстiк жағдайын айтарлықтай жақсартқан iс-шаралар кешенiн жүргіздi. Алайда, кәсiпорын жұмысының тиiмдiлігін оңтайландыру және күшейту жөнiндегi резервтер, негiзгі қорларды қайта өндiруге инвестициялық ресурстар тапшылығы, активтер мен жұмыс көлемiнiң үйлеспеуi сияқты саланың құрылымдық проблемаларын шешу үшiн жеткiлiксiз. Қазiргі кезеңде темiр жол көлiгін басқару негіздерiне әсер ететiн, институционалдық өзгерiстер жүргiзу, бiрқатар нормативтiк құқықтық кесiмдерге өзгерiстер енгізу, сондай-ақ реформалар процесiн мемлекеттiк қолдау қажеттiлігіне алып келетiн бiрқатар түбегейлi шараларды қабылдау қажет. Жолаушылар тасымалын субсидиялау проблемаларын шешу сияқты мiндеттер деңгейi және олардың әлеуметтiк мәнi мемлекеттiң тiкелей қатысуын талап етедi. Бұл проблемаларды одан әрi тек жалғыз "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың күш салуы есебiнен шешу Қазақстанның темiр жол саласындағы инвестициялық ресурстардың тапшылығы проблемасын жоймайды. Осы инвестициялар негізгі құралдарды жаңартуға, босайтын өндiрiстiк қуаттар мен персонал, соның iшiнде күрделi-қалпына келтiрiп жөндеу, жаңа локомотивтер мен вагондарды жаңғырту және құрастыру жөнiндегi зауыттар негiзiнде жаңа импорт алмастыратын өндiрiстердi құруға, жаңа жолдарды салуға тарту қажет.
Сонымен, құрылымдық реформаларды және тарифтiк саясаттың келiсiлген өзгерiстерiн жүргізу қажеттiлiгi Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгі әрекет етiп отырған қазiргі экономикалық жағдайдан туындап отыр.

3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау

3.1. "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың магистральдық темiр жол желiсiнiң жай-күйі

Қазақстан экономикасының шикiзаттық бағытта болуына байланысты темiр жол көлiгі Қазақстан Республикасының көлiк-коммуникация кешенiнде шешушi рөл атқарады. Қазақстан Республикасы Статистика жөнiндегi агенттiгiнiң деректерiне сәйкес соңғы жылдары барлық көлiк түрлерiнiң жүк айналымындағы оның үлесi 70%-дан артығын, жолаушылар айналымында 50%-дан артығын құрайды.
Қазақстан Республикасында темiр жол көлiгімен тасымалдауда "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ монополист болып табылады және оның бәсекелестерi жоқ.
Қазақстан темiр жолдарының пайдалану ұзындығы 13,6 мың шақырымды құрайды, оның ішiнде қос жолды желiлер - 5,0 мың шақырымнан астам (37%), электрлендiрiлген желiлер - 3,7 мың шақырым (27%). Бас жолдардың жайма ұзындығы - 18,8 мың шақырым, станциялық және арнаулы жолдардың ұзындығы - 6,7 мың шақырым. "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ темiр жол желiсiнiң негiзгі бөлiгi (97,5%) Қазақстанның аумағында орналасқан, ал қалған 2,5% Ресейдiң шекаралас аудандарының аумағында орналасқан. Республиканың солтүстiк және орталық облыстарының аумағы арқылы жолдың 5732 шақырымы өтедi, бұл "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ иелігіндегi жолдардың барлық пайдалану ұзындығының 42%-ын құрайды. Елiмiздiң оңтүстiк және шығыс аудандарында жолдардың 3992 шақырымы (29,3%), батыс аудандарында 3577 шақырымы (26,2%), ал орталық және солтүстiк аудандарда 6075 шақырымы (44,5%) орналасқан. Қазақстан Республикасының аумағындағы темiр жол желiсiнiң бiр бөлiгi Ресей Федерациясы мен Қырғызстан темiр жол әкiмшiлiктерiнiң басқаруында жүp.
Республиканың темiр жол желiсiнде 751 бөлу пунктi орналасқан. 351 станцияда жүк операциялары жүргiзiледi. 21 станцияда автоматтандырылған басқару жүйесi бар, 38 станция сұрыптау құрылғыларымен (дөңестермен, жартылай дөңестермен және көлбеу созып қою жолдарымен) жабдықталған, 6 станция жүк және поезд құжаттарын жiберуге арналған пневматикалық почтамен жабдықталған. Темiр жолдардың техникалық жарақтандырылуының (пайдалану ұзындығы, электрлендірiлген желiлердiң ұзындығы, жүк вагондарының жұмыс паркi) және тасымалдау жұмысының (жүк айналымы, жолаушылар айналымы, жүк тиеу) негiзгi көрсеткiштерi бойынша Қазақстан бұрынғы KCPO республикалары арасында Ресей мен Украинадан кейiн үшiншi орында тұр.

3.2. "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың локомотив шаруашылығының жай-күйi

2003 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың локомотив паркi 1834 локомотивтi құрады, оның iшiнде 615 электровоз, 723 магистральдық тепловоз бен 496 маневрлiк тепловоз.
Пайдаланылатын парк (1233 локомотив) мүкәммал парктiң 67%-ын құрады, тиiсiнше пайдаланылмайтын локомотив паркi (601 локомотив) мүкәммал парктiң 33%-ын құрады.
Қазіргі кезде "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ локомотивтерiне техникалық қызмет көрсету және жөндеу "Темiржолмашжөндеу" ААҚ-тың, "Локомотивжөндеу" ААҚ-тың жөндеу кәсiпорындарында жүргiзiледі, сондай-ақ шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi - өндiрiстiк кооперативтер мен жауапкершiлiгі шектеулi серiктестiктep жүргiзедi.
"Темiржолмашжөндеу" ААҚ-тың жөндеу кәсiпорындарында (Шу - Жамбыл, Қазалы, Құсмұрын, Орал, Шалқар, Павлодар, Ақадыр және Атбасар) КР-2, КР-1, TO-8, ТО-7, ТО-6, TO-3 циклдерiмен локомотивтердi жөндеудi жүргiзедi.
"Локомотивжөндеу" ААҚ-тың жөндеу кәсiпорындарында (Ақтөбе, Мақат, Астана, Қарағанды, Қостанай, Защита, Аягөз, Жамбыл, Арыс, Сексеуiл) КР-1, TO-8, TO-7, ТО-6, TO-3 циклдерiмен локомотивтердi жөндеудi жүргізедi.
Өндiрiстiк кооперативтер мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң негiзiнде (Атырау, Шұбарқұдық, Маңғыстау, Жем, Қызылорда, Новоишим, Бурабай курорты, Ерейментау, Жаңаарқа, Балқаш, Ақадыр, Екiбастұз, Семей, Шар, Ақтоғай, Алматы, Шу, Шымкент, Түркiстан) TO-8, ТО-7, TO-6, ТО-3 циклдерiмен жөндеулер жүргізiледi.

3.3. "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ вагон шаруашылығының жай-күйi

"ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ жүк вагондарының мүкәммал паркiнiң ағымдағы жай-күйi 76934 бiрлiк, соның iшiнде жабық вагондар 13246 бiрлiк, платформалар 10236 бiрлiк, ашық вагондар 28327 бiрлiк, цистерналар 10392 бiрлiк, өзге вагондар 14733 бiрлiк құрайды.
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ пен "Вагонжөндеу" ашық акционерлiк қоғамының мүлкiн иелiктен шығару жөнiндегі 2003 жылғы 27 қаңтардағы N 11-ө өкiмiне сәйкес 2003 жылғы 28 ақпанда "ТрансКом" ЖШС-мен және "Богатырь Транс" ЖШС-мен жүк вагондарын сатып алу-сату туралы N 399-ЗAО және N 400-ЗAO шарттар жасалды. Аталған шарттарға сәйкес "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ "КөлiкКом" ЖШС-ға 2004 жылғы маусымға дейiн 3563 жүк вагонын (соның iшiнде 700 хоппер-цемент тасығыш, 691 хоппер-жентек тасығыш, 2172 ашық вагон), "Богатырь Транс" ЖШС-ға 3077 ашық вагонды беруге мiндеттi.
Жөндеудiң жоспарлы түрлерiмен қалпына келтiрiлген вагондарды және "ТрансКом" ЖШС және "Богатырь Транс" ЖШС компанияларына берiлген ұзақ тұрып қалған жүк вагондарын ескере отырып, ұзақ тұрып қалған вагондар паркi 2003 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша 18868 бiрлiктi құрайды.

3.4. "Жолаушылар тасымалы" ААҚ-тың жай-күйi

Жолаушылар тасымалын құрамында үш өңiрлiк: Алматы, Батыс және Ақмола жолаушылар филиалы; жетi өңiрлiк жолаушылар вагоны филиалы: ЛВЧД Астана, Алматы, Қызылорда, Қостанай, Қарағанды, Ақтөбе және Павлодар; "АВЗ" Алматы жолаушылар вагондарын жөндеу жөнiндегі зауыт және Қала маңының тасымалдары, Багаждық тасымалдар, Вагрест мамандандырылған филиалдары бар "Жолаушылар тасымалы" ААҚ жүзеге асырады.
Жолаушы шаруашылығының 2003 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша жылжымалы құрамы 2145 вагонды құрайды, оның iшiнде пайдалану паркi - 1504 вагон. Жолаушыларға 303 станция қызмет көрсетедi, олардың 269-ы билет сатуды жүзеге асырады.
Жолаушылар тасымалы кәсiпорны көрсететiн жүзеге асыратын тiзбесiне бүкiл республика аумағы бойынша багаж тасымалдарын жүзеге асыру кiредi. Багаж 68 станцияда қабылданады, оларда қойма және сұрыптау үй-жайлары бар. Жолаушылар поездарының құрамында "Қазпочта" ААҚ-тың почта вагондары да жүредi.
"Жолаушылар тасымалы" ААҚ жолаушылар вагондарын дербес жабдықтайды (төсек-орын бұйымдары, көмiр, су, шай, қант), кiр жуу қызметтерiн және вагон-мейрамханаларда жолаушыларға қызмет көрсетедi.
Өңiрлiк жолаушылар вагоны филиалдары жолаушылар вагондарына техникалық қызмет көрсетедi (жинау, жуу), тексередi және ағымдағы жөндеудi жүргiзедi. Олардың көпшiлiгi деполық жөндеудi жүзеге асырады. Күрделi және зауыттық жөндеулердi Алматы вагон жөндеу зауыты, Қызылорда жолаушылар вагоны филиалы, сондай-ақ "Ырысты-АЭВРЗ" ААҚ жүзеге асырады.

3.5. 2001-2003 жылдары темiр жол көлiгiн қайта құрылымдау қорытындылары және одан әрi қайта құрылымдаудың қажеттігі

Ескерту. 3.5.-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.

Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 15 наурыздағы N 310 қаулысына сәйкес iске асырылған "Қазақстан темiр жолы" республикалық мемлекеттік кәсiпорнын "Қазақстан темiр жолы" ҰК" ЖАҚ етiп қайта құрумен бiрiншi кезеңнiң аяқталуы атап өтiлдi, бұл саланы реформалаудың кейбiр қорытындыларын шығаруға мүмкiндiк бередi.
Оларды ұстау жөнiндегі шығындарды ұзақ жылдар бойына жүк жөнелтушiлер тариф арқылы өтеп келген әлеуметтiк сала объектiлерi - мектептер, балабақшалар, медицина мекемелерi толық дерлiк жергiлiктi атқарушы органдарға берiлген және темiр жол кәсiпорындары төлейтiн салықтар құрамдас бөлiгi болып табылатын мемлекеттiк бюджеттен қаржыландырылуда.
Қосалқы қамтамасыз ету қызметiмен айналысатын барлық еншiлес мемлекеттiк кәсiпорындар ("Жолжөндеу", "Жол жөндеушi", "Темiр жол жөндеу" - жол жөндеу бойынша, "Локомотивжөндеу" мен "Темiржолмашжөндеу" - локомотивтердi жөндеу бойынша, "Вагонжөндеу" - вагондарды жөндеу бойынша, "Темiржолсужылужабдықтау" - кәсiпорындарды сумен және жылумен қамтамасыз ету бойынша, "Көлiктелеком" - телефон және телеграф байланысы қызметтерiн қамтамасыз ету бойынша, "Әскерилендiрiлген темiр жол күзетi" және басқалары) жеке заңды тұлғалар - акционерлiк қоғамдар болып бөлiндi, бұл оларға өз қызметiнде акциялар пакеттерiн иеленушi "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың тарапынан жасалатын бақылау мен басқаруды сақтай отырып, икемдi, нарықтық тетiктердi қолдануға мүмкiндiк бердi.
Жылжымалы және тартымдық құрамдарды жөндеу аясындағы қызмет көрсетулердiң бәсекелес рыногын кеңейту үшiн "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ" және "Локомотив жөндеу", "Вагонжөндеу", "Темiржолмашжөндеу" және "Жолаушылар тасымалы" акционерлік қоғамдары" филиалдарының мүлiктiк негізiнде өндiрiстiк кооперативтер мен жауапкершiлiгі шектеулi серiктестiктер құрылды.
Жылжымалы құрамды жөндеу саласында бәсекелестікті одан әрi дамыту үшiн жөндеу ұйымдарының мамандануы талданған соң 2003 жылдың соңында мыналар бойынша іс-шаралар жүргiзілдi;
"Темiржолмашжөндеу" акционерлiк қоғамының Шалқар, Орал, Жамбыл, Ағадыр, Құсмұрын, Павлодар, Шу, Қазалы және Атбасар станцияларында орналасқан локомотив жөндеу деполарының мүлкi негiзiнде акционерлiк қоғамдар мен жауапкершілiгi шектеулi серіктестіктер құруы;
"Локомотивжөндеу" акционерлiк қоғамының Мақат, Защита, Жамбыл, Қостанай, Сексеуiл, Арыс, Астана, Аягөз, Ақтөбе және Қарағанды станцияларында орналасқан локомотив жөндеу деполарының мүлкi негiзiнде жауапкершілігі шектеулi серiктестiктер құруы;
"Вагонжөндеу" акционерлiк қоғамының Ақжайық, Защита, Жамбыл, Павлодар, Қарағанды, Шымкент және Екiбастұз станцияларында орналасқан вагон жөндеу деполарының мүлкi негiзiнде жауапкершілігі шектеулi серiктестіктердi құруы.
Сол арқылы жөндеу саласындағы нарықтық қатынастарды дамыту үшiн жағдай жасалды, бұл ретте "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ барлық қызметтердi конкурстық негізде сатып алуды жүргізедi. Бұл қамтамасыз ету қызметi кәсiпорындары арасындағы бәсекелестiктi дамытуға мүмкiндiк бередi және тұтастай алғанда, олардың қызметтерiн сатып алу бойынша шығындарды азайтты.
Басы артық активтердi шағын, орта бизнес кәсiпорындарына (өндiрiстiк кооперативтерге) пайдалануға берiп, "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнестi қолдаудың стратегиялық мемлекеттiк мiндеттерiн шешуде айтарлықтай рөл ойнады. Бiрiншi кезеңнiң маңызды шараларының бiрi магистральдық темiр жол желiсiнiң мүлiктiк кешенiн белгілеу және оны "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың меншігіне беру болды.
Қайта құрылымдаудың бiрiншi кезеңiнiң соңы темiр жол көлiгiнiң өндiрiстік және қаржы-экономикалық көрсеткiштерiнiң әрi қарай жақсаруымен атап өтiлдi.
2003 жылдың соңында локомотив тартымын беру қызметiнiң негiзгi түрi болып табылатын "Локомотив" акционерлiк қоғамы және жүк тасымалдарын жүзеге асыратын және жүк вагондарын басқа тасымалдаушыларға беру жөнiндегi қызметтердi көрсететiн "Қазтемiржолкөлiк" акционерлiк қоғамы құрылды.
Сонымен бiрге "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ құрамында құрылымдық бөлiмшелер: қызметi магистральдық темiр жол желiсiн пайдалану және күтiп-ұстау болып табылатын Магистральдық желi дирекциясы және поездардың қозғалысын диспетчерлiк басқару, тасымалдарды жоспарлау, жүк және коммерциялық жұмысты ұйымдастыру функциясын орындайтын Тасымалдау дирекциясы құрылды.
90-шы жылдар кезеңiнде темiр жол көлiк инфрақұрылымының басты элементi бола тұра, ТМД-ның барлық елдерiне тән экономикадағы дағдарыстық процестерге душар болды. Өндiрiс көлемдерiнiң құлдырауы және кәсiпорындар арасындағы экономикалық байланыстардың үзiлуi 1991 жылмен салыстырғанда 1997 жылы тасымалдау көлемдерiнiң үш еседен артық төмендеуiнен, төлем жасамау проблемасынан және тұтынылатын ресурстар құнының тоқтаусыз өсуiнен көрiндi.
Экономиканың жүйелiк дағдарысы саланы қаржылық және өндiрiстiк құлдырауға алып келдi. Сол кезеңдегi темiр жол көлiгiне тән белгі аз пайдаланылатын желiлердiң, станциялардың, жылжымалы құрамның, пайдалану және жөндеу кәсiпорындарының, еңбек персоналының басы артық саны болды. Қор қайтарылымының және еңбек өнімдiлiгiнiң созылмалы түрде төмендеуi осының салдары болды.
Осы жағдайда Yкiмет темiр жол көлiгiн қайта құрылымдауда алғашқы қадам жасады. Темiр жолды қаржы-экономикалық сауықтыру үшiн 1997 жылғы 31 қаңтарда Yкiметтiң қаулысымен Алматы, Тың және Батыс Қазақстан темiр жолдарын қосу арқылы "Қазақстан темiр жолы" республикалық мемлекеттiк кәсiпорны құрылды.
Қабылданған шешiмнiң дұрыстығын кейiнгi жылдардың нәтижелерi растады. Барлық қаржы ағындарын бiрiктiру, қаржылық тәртiптi қатаңдату және басқаруды орталықтандыру саланың қаржылық жағдайын тұрақтандыруға мүмкiндiк бердi.
Қазақстанның темiр жолы инфрақұрылымға және жылжымалы құрамға инвестициялар жасамай-ақ қолда бар активтердiң базасында толассыздықтың қажеттi деңгейiмен тасымалдау қызметiн және тарифтердiң өсуi салыстырмалы төмен болғанда поездар қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз еттi. Сала нақты бiр деңгейде Қазақстанның iрi кәсiпорындарының қалыптасуында және нығаюында басты рөл атқарды.
Соңғы жылдары қол жеткiзiлген Қазақстан Республикасының экономикалық өсуi қамтамасыз етушi және тасымалдаушы қызметтегi бәсекелестiктi дамытуға және жеке меншiк инвестицияларды тартуға бағытталған темiр жол көлiгiн одан әрi қайта құрылымдау қажеттiлiгiн белгiлейдi.
Осымен қатар қайта құрылымдаудың негiзгi қағидаттарының бiрi темiр жол желiсiн мемлекеттiң меншігінде сақтап қалу және оны Қазақстан Республикасы экономикасының қажеттiлiгiн барынша қанағаттандыру және транзиттiк әлеуетiн кеңейту мақсатында дамыту болып табылады.
Сонымен бiрге одан әрi қайта құрылымдау қажеттiлiгі Магистральдық желi операторының Ұлттық тасымалдаушыдан қаржылық бөлу және магистральдық желiге барлық тасымалдаушылардың бiрдей қол жеткiзуiн қамтамасыз ету бөлiгiндегi оның iс-шараларын "Teмip жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасының Заңына , сондай-ақ темiр жолдың әлеуетті-бәсекелестiк тасымалдау қызметiн табиғи-монополиялық қызметтен бөлу бөлiгiнде "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес келтiрумен байланысты.
Әлемнiң дамыған елдерiнде бiрнеше тасымалдаушылардың магистральдық желiге қол жеткiзу модельдерi қызмет ететiндігін айта кету керек, олардың пайдалану көрсеткiштерi ТМД елдерiндегiден айтарлықтай жоғары, ол Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленген реформалаудың негiзгi бағыттарының дұрыстығын куәландырады.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Темiр жол көлiгiнiң мемлекет пен қоғам үшiн оңтайлы қызмет ету жүйесiне қол жеткiзу қайта құрылымдаудың мақсаты болып табылады.
Аталған мақсатқа қол жеткiзу үшiн осы Бағдарлама мына мiндеттердi шешудi көздейдi:
темiр жол көлiгi саласындағы нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру;
қамтамасыз ету қызметiн негізгі қызметтен бөлу;
магистральдық темiр жол желiсiн тең пайдалану құқығын беру арқылы тасымалдаушылардың бәсекелес рыногын құру;
өндiрiстiк қуаттарды оңтайландыру, темiр жол көлігінiң тиiмдiлiгiн арттыру;
жолаушылар тасымалын субсидиялау мәселелерiн шешу.

5. Бағдарламаны iске асырудың негiзгi бағыттары мен
тетiгі

5.1. Қамтамасыз ету қызметiн қайта құрылымдау

Ескерту. 5.1.-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 , 2006.06.30. N 606 қаулыларымен.

Локомотив жөндеу және вагон жөндеу деполарының негiзiнде заңды тұлғаларды құрғаннан кейiн олардағы қатысу үлестерi мен акциялар пакеттерiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ ұйымдастыруды жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатуды жүзеге асыру.
Бұдан басқа мыналар бойынша iс-шаралар жүргiзіледі:
жол жөндеуге мамандандырылған "Жолжөндеу" акционерлiк қоғамының, "Жол жөндеушi" акционерлiк қоғамы мен "Темiржолжөндеу" акционерлiк қоғамының акциялар пакеттерiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес сауда-саттық арқылы сату, оны ұйымдастыруды Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ iске асырады;
бұрын шағын бизнес субъектiлерiне жалға берiлген мүлiктiк кешендердi қолданыстағы заңнамаға сәйкес сауда-саттық арқылы сату, оны ұйымдастыруды Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ iске асырады.
"Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының табиғи монополия субъектiсiнiң негiзгi қызметке байланысты емес қызмет түрлерiн жүзеге асыруына жол бермейтiн талаптарына сәйкес "Темiржолсужылужабдықтау" ашық акционерлiк қоғамы бөлу арқылы қайта құрылып, сумен жабдықтау қызметiне маманданатын "Темiржолсу" және жылумен жабдықтау қызметтерiн көрсететiн "Темiржолжылу" жаңа акционерлiк қоғамдар құрылады.
Жылу және сумен жабдықтаудың жекелеген объектiлерiн жергiлiктi атқарушы билiк органдарына кейiнгi беру жүзеге асырылады.
Поездардың электр тартымына байланысты емес, "ҚТЖ" ҰК" АҚ меншігінде тұрған энергиямен жабдықтау объектiлерi 2006 жылдың соңына дейiн ағымдағы жылға арналған айналым қаражатымен бiрге жергiлiктi атқарушы органдарға берiледi.
"Темiржолсу", "Темiржолжылу" акционерлiк қоғамдарының бiрден бiр акционерi "ҚТЖ" ҰК" АҚ болады.
2006 жылдың соңына дейiн "Темiржолсу" және "Темiржолжылу" акционерлiк қоғамдарының сумен жабдықтау және жылумен жабдықтау объектiлерi ағымдағы жылға арналған айналым қаражатымен бiрге жергiлiктi атқарушы органдарға берiледi.
2004-2005 жылдар бойына жергілiктi бюджеттерден субсидиялау мәселелерiнiң шешiлуiне қарай "Темiржолсу", "Темiржолжылу" және "Темiржолэнерго" акционерлiк қоғамдарының сумен, жылумен және энергиямен жабдықтау объектiлерi ағымдық жылға арналған айналым қаражатымен бiрге жергілiктi билiк органдарына берiледi.
Темiржол байланысы жабдықтары базасының негізiнде толыққанды байланыс операторын құру үшiн "Көлiктелеком" акционерлiк қоғамы құрылды. "ҚТЖ" ҰК" АҚ оның меншігіне (жарғылық қорына) технологиялық емес байланыс беруде қолданылатын барлық жабдықты бередi. Бұдан басқа, "ҚТЖ" ҰК" АҚ "Көлiктелеком" АҚ-қа технологиялық емес байланыс көрсету үшiн бөлiнген магистральдық байланыс кабелiнiң жекелеген талсымдарын ұзақ мерзiмдi жалға (10-15 жыл) бередi. Аталған талсымдарды "Көлiктелеком" АҚ меншігіне беру мүмкiн емес, себебi олар технологиялық талсымдармен бiрге магистральдық байланыс кабелiнiң iшiнде орналасқан және сатуға жатпайтын магистральдық желiнiң бөлiгi болып табылады. "Көлiктелеком" АҚ технологиялық емес байланысты беруде ғана қолданылатын жабдықтың меншiк иесi болып табылады.
"Көлiктелеком" АҚ-тың акциялар пакетінiң 26%-ы "ҚТЖ" ҰК" АҚ меншiгiнде сақталатын болады, акциялар пакетiнiң қалған 74%-ы қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаржы министрлiгi Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ ұйымдастыруды жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатылатын болады;
"Әскерилендiрілген темiр жол күзетi" акционерлiк қоғамы акциялар пакетінiң 100%-ы "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың меншiгiнде сақталатын болады және сатуға жатпайды.
ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың Ақжайық, Павлодар және Қазықұрт жуу-булау станциялары - филиалдарының теңгерімiнде тұрған мүлiктiң негiзiнде кейiннен қатысу үлестерiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаржы министрлігі Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттік органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ ұйымдастыруды жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатып, заңды тұлғалар құру болжанып отыр.
Қорғағыш екпе ағаштарды күту және қалпына келтiру жөнiндегi бейiндiк емес қызметті бөлiп шығару мақсатында "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың филиалдарының теңгерiмiнде тұрған мүлiктiң негiзiнде - Алматы, Астана және Ақтөбе станцияларында орналасқан қорғағыш екпе ағаштар дистанциялары кейiннен қатысу үлесiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттік органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ ұйымдастыруды жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатып, "Орманқорғау" жауапкершілiгi шектеулi серiктестігiн құру ұсынылып отыр.
Негізгі қызмет кәсiпорындарының қамтамасыз ету секторымен қарым-қатынасында дәстүрлi нарықтық тетiк қолданылады, бұл қамтамасыз ету секторының өнiмдiлігін арттыру көрсететiн қызметтерiнiң өзiндiк құнын төмендету үшiн қосымша ынтаны туғызады. Басы артық қуаттылықтар бiртiндеп экономиканың басқа секторларына қайта бағдарланады.

5.2. Негізгі қызметтi қайта құрылымдау

Ескерту. 5.2.-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 , 2006.06.30. N 606 қаулыларымен.

"Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Ұлттық темiр жол компаниясы (Магистральдық желi операторы) барлық тасымалдаушылардың магистральдық темiр жол желiсiн пайдаланудың тең құқығын қамтамасыз етедi. Тасымалдау қызметiнде бәсекелестiктi дамыту өз (жалданған) жылжымалы құрамы бар жаңа тасымалдаушылардың пайда болуы есебiнен қамтамасыз етiледi.
Тасымалдаушыларды қалыптастыру процесi Қазақстан Республикасы темiр жол көлiгiнiң қызмет ету ерекшелiктерiн, жүк айналымының барынша жоғары болатын кезеңдерде тасымалдарды үздiксiз қамтамасыз ету қажеттілігін ескере отырып жүргізiледi.
"ҚТЖ" ҰК" АҚ "Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген Ұлттық темiр жол компаниясының қызметтерiн жүзеге асырады.
Бұдан басқа, темiр жол жүйесiн пайдаланудың тең жағдайын қамтамасыз ету мақсатында "ҚТЖ" ҰК" АҚ магистральдық желiнiң қызметтерiн көрсетуге технологиялық байланысты табиғи монополиялық қызметтердi көрсетумен айналысады.
Көлiктiк сервис орталығы" АҚ бiрнеше жүк жөнелтушi пайдаланатын кiрме жолдарды беру жөнiндегi қызметтердi тең жағдайда көрсете отырып, кiрме жолдардың операторы функцияларын жүзеге асыратын болады. Ол үшiн "Көлiктiк сервис орталығы" АҚ-қа магистральды темiр жол желiсiнiң негiзгi қызметiне жатпайтын, "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың "Магистральды желi дирекциясы" филиалының теңгерiмiндегi кiрме жолдар берiлетiн болады.
"Көлiктiк сервис орталығы" АҚ-на тиесiлi және бiр жүк жөнелтушiмен пайдаланылатын кiрме жолдар заңнамада белгiленген тәртiп бойынша сатылады.
2003 жылы Компанияның құрамында құрылған қызметi магистральдық темiр жол желiсiн пайдалану және күтiп-ұстау болып табылатын Магистральдық желi дирекциясы және поездар қозғалысын басқару мен қауiпсiздiктi қамтамасыз ету функцияларын орындайтын Тасымалдау дирекциясы "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың құрылымдық бөлiмшелерi болып қалады.
Сонымен бiрге 2003 жылғы қазанда пайдалану локомотив деполары мен пайдаланылатын локомотив паркi негiзiнде "Локомотив" акционерлiк қоғамы құрылды, оның бiрден бiр құрылтайшысы "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ болып табылады.
"Локомотив" акционерлiк қоғамының негiзгi қызметi тасымалдаушылар мен магистральдық темiр жол желiсiнiң операторына тең құқықты жағдайда локомотив тартымы қызметiн көрсету және тартымдық жылжымалы құрамға техникалық қызмет көрсету болып табылады.
2005 жылғы 1 қаңтарға қарай барлық локомотивтерге техникалық қызмет көрсету пункттерi, локомотивтiк бригадалардың демалыс үйлерiмен қоса, дербес "Локомотивтiк сервис орталығы" акционерлiк қоғамы болып бөлiнедi, оның бiрден бiр акционерi "ҚТЖ" ҰК" АҚ болып табылады.
"Локомотив" акционерлiк қоғамы магистральдық және маневрлiк локомотивтер паркiн күтiп-ұстайды. Маневрлiк локомотивтер паркi Магистральдық желi операторына ("ҚТЖ" ҰК" АҚ) станциялық жұмысты жүргiзу үшiн жалға берiледi. Магистральдық желi операторына шаруашылық тасымалдарын жүзеге асыру үшiн сондай-ақ магистральдық локомотивтер паркi жалға берiледi.
"Қазтемiржолкөлiк" акционерлiк қоғамы жүк тасымалын дербес жүзеге асыратын болады. Жылжымалы құрамға ағымдағы қызмет көрсетуге және тоқтатып қоюға арналған жөндеу базасымен қамтамасыз ету мақсатында оған "ҚТЖ" ҰК" АҚ филиалдарының теңгерiмiнде тұрған жөндеу базаларының, Арыс, Балқаш, Құсмұрын және Орал станцияларындағы, бұрын өндiрiстiк кооперативтер мен жауапкершілігі шектеулi серiктестiктерде жалда болған пайдалану деполарының мүлкi берілетiн болады.
Қазкөлiксервис" АҚ-тың акциялары пакетiнiң 100%-ы темiр жол көлiгiнiң контейнерлiк тасымалдарын, iшкi және транзиттiк қатынастардағы мультимодальдық тасымалдарды дамыту үшiн "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың жарғылық капиталында сақталатын болады. Бұл ретте 2006 жылы "Қазкөлiксервис" АҚ "Қазтемiржолкөлiк" АҚ-тан фитингтiк тұғырнамалардың бүкiл мүкәммал паркiн қабылдайды
"Каскоркөлiксервис" АҚ-тың акциялары пакетiнiң "Қазкөлiксервис" АҚ-қа тиесiлi 12,69%-ы "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың меншiгiне берiлетiн болады.
"ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-қа тиесiлi "Кеденкөлiксервис" АҚ акциялары (33%), контейнерлiк аулалардың және терминалдық шаруашылықтың жұмысына бақылау жасалуын қамтамасыз ету үшiн 2006 жылға дейiн "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың жарғылық капиталында сақталады. 2006 жылдың үшiншi тоқсанында "ҚТЖ" ҰК" АҚ-ға тиесілi "Кеденкөлiксервис" АҚ акциялар пакетiнің 33%-ы қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттік органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ ұйымдастыруды жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатылатын болады.
2006 жылдың соңында темiр жол көлiгiнiң құрылымы мынадай болады:

Қайта құрылымдаудан кейiнгi темiр жол
көлiгiнiң құрылымы

Нарық секторын қалыптастырғаннан кейiнгi темiр жол саласының
құрылымы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі | | _______________|_____________ | Бәсекелес | "ҚТЖ" ҰК" АҚ | "Лизингтік Бәсекелес нарық | (табиғи монополия) | жолаушылар нарық |_____________________________| вагон Магистралды желі Тасымалдау компаниясы" дирекциясы дирекциясы АҚ Жеке (МТЖ операторы) Локомотивтерді меншік жүк | жөндеу жөніндегі тасымалдау- _____|________ АҚ мен ЖШС шылар | "Қазтемір- | "Жолаушы- "Локомотив" | жолкөлік" АҚ| лар тасы- Жеке меншік АҚ (100%) __| (100%) | малын Вагондарды локомотив | | басқару- жөндеу жөніндегі компания- "Локомо- | "Қазкөлік- |__дың опе- ЖШС лары тив сер- | сервис" АҚ | ративтік Жеке меншік вистік __| (100%) | техноло- Жолаушылар вагондар мен орталығы" | | гиялық вагондарды контейнер- (100%) | | орталығы" жөндеу жөніндегі лер опера- | | ЖШС АҚ және ЖШС торлары | | |_ "Каскор- | "Кеденкөлік- "Әскери- | көлік- | "Жолаушы- сервис" АҚ "Көлік- лендірілген | сервис" АҚ | лар тасы- (100%) телеком" АҚ темір жол | (12,69 %) |__малы" (74%) күзеті" АҚ__|_ | АҚ Жол жөндеу (100%) | "Көліктік | (100%) жөніндегі АҚ | сервис | | орталығы" АҚ| "Багаж "Орманқорғау" "Жолаушылар | (100 %) | тасымалдары" ЖШС транс" | | АҚ компаниясы" | | (100%) ЖШС "Көлік- | "Вокзал- | (жекеменшік телеком" АҚ | сервис" |__"Вагон- "ЖБС" ЖШС жолаушылар (26%) __|_ сыныптан тыс| сервис" тасымалдаушы) станциялар АҚ| (100%) (Алматы-1, | 2, Астана, | "Қала маңы Ақтөбе, |__тасымалдары Қарағанды) АҚ" (100%) Бейінді емес сала Вагон-мейрамха- Вокзалдар Сумен жабдықтау Жылумен жабдықтау Энергиямен наларда қызмет (1-5 объектілері объектілері жабдықтау көрсету сынып) объектілері

"ҚТЖ" ҰК" АҚ ұсынатын магистральдық темiр жол желiсiнiң қызметтерiне ақыны табиғи монополия саласындағы қызметтi бақылауды және реттеудi жүзеге асыратын уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiтедi. "ҚТЖ" ҰК" АҚ барлық тасымалдаушылардың магистральдық темiр жол желiсiне бiрдей және тең құқықты қол жеткізуін қамтамасыз етедi. Клиенттер үшiн тасымалдарға ақы төлеу магистральдық темiр жол желiсiнiң қызметтерi үшiн ақыдан және темiр жол көлігінiң өзге де қызмет түрлерiне арналған бағадан тұратын болады.
Тәуелсiз тасымалдаушылар "ҚТЖ" ҰҚ" ЖАҚ-мен келiсiлген тасымалдау жоспарлары бойынша жұмыс iстейдi.
Қайта құрылымдаудың аталған iс-шараларын iске асырудың нәтижесiнде тасымалдау рыногында жеке тасымалдаушылар қызмет ететiн болады. Темiр жол көлiгiнiң мемлекеттiк реттеу жүйесiнде 5.4. "Teмір жол көлiгiнiң қызметiн мемлекеттiк реттеудi күшейту" iшкi бөлiмiнде жан-жақты баяндалған өзгерiстер болады.

5.3. Жолаушылар тасымалын қайта құрылымдау

Жалпы экономикалық тиiмдiлiктi арттыруға бағдарланған жолаушылар тасымалын реформалаудың мiндеттерi:
жолаушылар тасымалын жүк тасымалынан қаржылық және ұйымдық бөлу;
қаржы ағындарының толық айқындылығына қол жеткiзу, шығындарды қысқарту және демеуқаржыны азайту, жеке меншiк сектордың рөлiн күшейту;
жолаушылар тасымалында бәсекелестiктi енгізуден тұрады.
Жолаушылар тасымалы қызметiн функционалдық белгілерi бойынша екi блокка бөлуге болады:
негізгі қызмет - жолаушылар тасымалы, багаж тасымалы;
қамтамасыз ету және сервистiк қызметi - жолаушылар вагондарын жөндеу (Алматы вагон жөндеу зауыты - ABЗ), пайдалану жолаушылар вагоны деполары (ЛВЧД) жүзеге асыратын жолаушы вагондарға техникалық қызмет көрсету, ЛВЧД теңгерiмiндегі кiр жуу комбинаттарының көрсететiн қызметтерi және жолаушыларға вагон-мейрамханаларда қызмет көрсету, вокзалдар.

5.3.1. Жолаушылар тасымалдарының қамтамасыз ету
және сервистiк қызметiн қайта құрылымдау

Ескерту. 5.3.1.-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 , 2006.06.30. N 606 қаулыларымен.

Қамтамасыз ету және сервистiк қызметтi қайта құрылымдау жолаушылар тасымалындағы шығыстардың айқындылығын және республикалық және жергілiктi бюджеттерден мақсатты субсидиялануын қамтамасыз ету үшiн оны негізгіден бөлуге бағытталған және мынадай iс-шаралардан тұрады:
Алматы вагон жөндеу зауыты жолаушылар вагондарына күрделi жөндеудi орындай отырып, қамтамасыз ету қызметiнiң субъектiсi болып табылады және қайта құрылымдау қағидаттарына сәйкес бөлiнiп шығарылуға жатады. Жеке "Алматы вагон жөндау зауыты" АҚ құру көзделiп отыр, оның акциялар пакетi 2006 жылдың 4-тоқсанында қолданыстағы заңнамаға сәйкес сауда-саттықта сатылады, оны ұйымдастыруды Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ iске асырады.
Әлеуеттi сатып алушылар тарапынан қызығушылық болмаған жағдайда кредиттiк мiндеттемелер сомасы "ҚТЖ" ҰК" АҚ-та сақталып, онымен магистральдық желi қызметтерiнiң төлемiне (тарифке) енгiзу есебiнен өтелуi тиiс.
Кiр жуу комбинаттарының қызмет көрсету рыногы "Жолаушылар тасымалы" ААҚ-тың ЛВЧД-лары орналасқан барлық қалаларда дамыған, бұл рынокқа кiру айтарлықтай инвестицияларды талап етпейдi.
"Жолаушылар тасымалы" ААҚ-тың кiр жуу комбинаттарын жеке меншiк компанияларға қолданыстағы заңнамаға сәйкес сауда-саттық арқылы сату ұсынылады.
Негiзгi қызметке бәсекелестіктi енгiзгенге дейiн жолаушыларға вагон-мейрамханаларда қызмет көрсету құқығын жеке кәсiпкерлерге беруге конкурс өткiзiлетiн болады. Жаңа жолаушы тасымалдаушылар пайда болғаннан кейiн олардың әрқайсысы өз құрамында вагон-мейрамханалардың жүру қажеттiлiгi мәселесiн дербес шешетiн болады. Бұл жағдайда оларды азық-түлiкпен орталықтандырылған қамтамасыз етуден босату және ассортименттi кеңейтумен баға белгiлеуде еркiндiк беру қажет.
2004 жылы "Жолаушылар тасымалы" АҚ-тың вокзал шаруашылығының негiзiнде "Вокзалсервис" АҚ құрылатын болады, "Жолаушылар тасымалы" АҚ оның жалғыз акционерi болып табылады.
"Вокзалсервис" АҚ 2006 жылдың аяғына дейiн 1, 2, 3, 4, және 5-сыныпты вокзалдарды жергiлiктi атқарушы органдарға берудi жүзеге асыратын болады.
Бұл ретте перрондар және платформалар берiлмеуге тиiс. "Вокзалсервис" АҚ-тың теңгерiмiнде кластан тыс Астана, Алматы - I, Алматы - II, Ақтөбе және Қарағанды вокзалдары қалады, оның акциялар пакетi "ҚТЖ" ҰК" АҚ меншiгiне берiледi.
Вокзалдарды "Вокзалсервис" АҚ-қа және жергiлiктi атқарушы органдарға беру сауда алаңын жалға берудi ғана емес, жолаушылар мен жергiлiктi тұрғындарға қосымша сервис ұйымдастыруға, атап айтқанда, авиа және авто көлiкке билет сату үшiн алаңды жалға беруге, сұранысы бар өзге де қызметтер көрсетуге мүмкiндiк бередi, бұл олардың күтiп ұстауға жұмсалатын шығындарын өтейдi. Бұл ретте вокзалдардың мүлкi жолаушылар мен тасымалдаушылардың қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн мақсатты тағайындалуы мен технологиялық процесiн сақтауды ескере отырып, тиiстi жағдайда ұсталуға тиiс.
Жолаушылар вагондарын жөндеу қызметiнде бәсекелестiктi енгізу мақсатында "Жолаушылар тасымалы" ААҚ-тың барлық филиалдары - жолаушылар вагон деполарын (ЛВЧД) бiрден бiр акционерi "Жолаушылар тасымалы" АҚ болып табылатын дербес "Вагонсервис" АҚ-қа бөлу көзделедi.
Құрылған "Вагонсервис" АҚ-қа барлық жөндеу базалары берiледi және тиiсiнше ол шарттық негiзде барлық жолаушылар тасымалдаушыларға вагондарды жөндеу мен техникалық қызмет көрсету жөнiнде қызмет көрсететiн болады. 2005 жылы "Вагонсервис" АҚ акциялар пакетiнiң 100 %-ы заңнамада белгіленген тәртiппен "ҚТЖ" ҰК" АҚ меншігiне берілетiн болады.
Қызылорда және Ақтөбе станцияларында орналасқан жолаушы вагондарын жөндеу жөнiндегі мүлiктің негізiнде кейiннен қатысу үлестерiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қаржы министрлiгi Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетінің және басқа да мүдделi мемлекеттік органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ ұйымдастыруды жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатып, жауапкершілігi шектеулi серiктестiк құру ұсынылып отыр.

5.3.2. Жолаушылар тасымалдарының негiзгi қызметiн
қайта құрылымдау

Ескерту. 5.3.2.-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 , 2006.06.30. N 606 қаулыларымен.

Негiзгi қызметтi қайта құрылымдау мына iс-шаралардан тұрады:
"Қала маңындағы тасымалдар" филиалы мүлкiнiң базасында, оларға филиалдың өзiнiң және "ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ-тың активтерiн (электр- және дизель поездар) берiп, өңiрлiк деңгейде бiрқатар акционерлiк қоғамдар құру ұсынылады.
Қала маңындағы тасымалдар "Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жергiлiктi бюджеттен субсидиялануы тиiс, сондықтан құрылған АҚ-тардың әрқайсысы субсидия беру мәселесi бойынша өз өңiрiнде жергiлiктi органдармен өзара iс-қимыл жасайтын болады.
Бұл қадам қала маңындағы тасымалдар жөнiндегi бiр жалпыреспубликалық компания құруға қарағанда, екi жақты қатынастарды неғұрлым тиiмдi түрде құруға мүмкiндiк бередi.
Қала маңындағы жолаушылар тасымалын жергілiкті бюджеттерден субсидиялау туралы мәселелер шешілгеннен кейiн өңiрлерде құрылған заңды тұлғалардың акциялар пакеттepi (қатысу үлестepi) тиісті атқарушы органдардың коммуналдық меншiгiне берілетiн немесе қолданыстағы заңнамаға сәйкес сауда-саттықтарда сатылатын болады. Қала маңындағы жолаушылар тасымалын толыққанды субсидиялау мәселелерiн шешкенге дейін "Қала маңындағы тасымал" АҚ акциялар пакетінiң 100%-ы заңнамада белгіленген тәртiппен "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың меншігіне берілетiн болады.
Жолаушылар тасымалы" АҚ-тың тасымалдау қызметiне бәсекелестiк енгiзу мақсатында уәкілеттi орган өткiзетiн әлеуметтік маңызы бар жолаушылар тасымалын жүзеге асыратын тасымалдаушыларды анықтау жөнінде ашық конкурсқа қатысатын облысаралық жолаушылар тасымалын жүзеге асыру үшiн өңiрлiк филиалдарымен "Жолсерiк-Алматы" жауапкершілігі шектеулi серiктестігін құру. 2006 жылы "Жолаушылар тасымалы" АҚ-қа тиесiлi серiктестiкке қатысу үлесiнiң 100%-ы қолданыстағы заңнамаға сәйкес ұйымдастыруды Қаржы министрлiгi Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетiнiң және басқа да мүдделi мемлекеттiк органдардың қатысуымен "ҚТЖ" ҰК" АҚ жүзеге асыратын сауда-саттықтарда сатылатын болады.
Рынокта жеке тасымалдаушылардың пайда болуына байланысты "Экспресс" автоматтандырылған басқару жүйесiнiң автоматтандырылған жұмыс орындарына және бiрлескен жол бюросы жүзеге асыратын жолаушылар тасымалы процесiн үйлестiру қызметтерiне қол жеткiзудi қамтамасыз ету үшін 2006 жылғы екiншi тоқсанда құрылтайшысы "Жолаушылар тасымалы" АҚ болатын "Жолаушылар тасымалын басқару жедел-технологиялық орталығы" жауапкершілiгi шектеулi серiктестiгi құрылатын болады. 2006 жылы оның қызметiне барлық тасымалдаушылардың тең қол жеткiзуiн қамтамасыз ету үшiн құрылған жауапкершілiгi шектеулi серiктестiктің қатысу үлесiнiң 100 %-ы заңнамада белгiленген тәртіппен "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың меншiгiне берілетiн болады.
Халыққа багажды тасымалдау, қабылдау және жөнелту жөнiндегi қызметтер кешенiн көрсету үшiн багажды қабылдау және жөнелту жөнiндегі агенттiк пункттер желiсiнiң базасында, бiрден бiр акционерi "Жолаушылар тасымалы" АҚ болып табылатын, дербес "Багаж тасымалдары" АҚ құру ұсынылады.
Құрылған "Багаж тасымалы" АҚ шарттық негiзде багаж вагондарын жалға алатын, оларды поездар құрамына тiркеу жөнiндегi қызметтердi сатып алатын және клиенттерге "есiктен есiкке дейiн" сияқты талап етілетiн нысандағы қызметтердi көрсететiн болады. 2006 жылы "Багаж тасымалы" АҚ акциялар пакетінің 100 %-ы заңнамада белгіленген тәртiппен "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың меншiгiне берiлетiн болады.
Халықаралық тасымалдарға қатысатын және бұрын тартылған кредиттiк қаражат есебiнен сатып алынғандардан басқа, барлық жолаушылар вагондарының базасында жолаушылар және багаждық вагондарды барлық жолаушылар тасымалдаушыларға жалға (лизингке) беру үшiн дербес "Жолаушылар лизингтiк вагон компаниясы" АҚ-ын құру ұсынылады. "Жолаушылар лизингтік вагон компаниясы" АҚ-тың жаңа жылжымалы құрамды сатып алуы коммерциялық негiзде жүзеге асырылатын болады. "Жолаушылар лизингтiк вагон компаниясы" АҚ-тың мүлiктiк кешенiн толық қалыптастырғаннан кейiн, оның акциялар пакетiнiң 100%-ы кейiннен акциялар пакетiн иелену және пайдалану құқығын Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгiне беру арқылы мемлекеттiк меншiкке берiледi.
Талго" испан фирмасының кредиттік қаражат есебiнен сатып алынған вагондар паркi "Жолаушылар тасымалы" АҚ-тың меншiгiнде қалады. "Жолаушылар тасымалы" АҚ сервистiк деңгейi жоғарылатылған халықаралық және фирмалық республикаiшiлiк тасымалды жүзеге асыратын болады. Республикалық және жергiлiктi бюджеттерден субсидиялау басталған сәттен соң басқа маршруттар мен жолаушылар вагондары конкурстық негiзде жеке меншiк тасымалдаушыларға берiлетiн болады. Бұл жағдайда Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кепiлдiгiмен жолаушылар вагондарын сатып алуға бөлiнген германдық және испандық кредиттiк желiлерi бойынша "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың кредиттiк мiндеттемелерiн тасымалдаушыларға конкурстық негiзде берiлетiн франшиз құнына енгiзу ұсынылып отыр.
Тиiстi маршруттарға франшиз тендерiнiң жеңiмпаздары мемлекеттiк субсидиялардың ең аз көлемiн ұсынатын бiлiктi тасымалдаушы компаниялар болып танылады.
Жолаушылар тасымалдарының негiзгi қызметiне бәсекелестiктi енгiзу оларды республикалық бюджеттен субсидиялау мәселесiн шешкеннен кейiн ғана мүмкiн болады. Субсидиялау тетiгiн әзiрлегенде мына принциптердi басшылыққа алу ұсынылады:
халықтың әл-аухаты деңгейiнiң төмендігін және темiр жол көлігінiң көптеген бағыттар бойынша баламасыздығын ескере отырып, темiр жол желiсi бойында орналасқан республиканың барлық елдi мекендерiн (қалаларын) бiр-бiрiмен және көршiлес мемлекеттердiң негізгі iрi қалаларымен қосатын нақты маршруттардың тiзiмiн белгілеу керек;
әр маршруттағы қызметтiң сапалық және сандық стандартын белгілеу керек (багаждық вагондардың және вагон-мейрамханалардың болуы, сервиске талап, сондай-ақ маршруттағы жолаушылар вагондарының саны);
"франшизды" кезеңдегi плацкарт пен жалпы вагондарда жол жүрудiң шектi құнын уәкiлетті мемлекеттiк орган реттеуi тиiс, мұның өзiнде жайлы вагондарда жол жүрудiң құны мемлекет тарапынан реттеуге жатпайды;
жолаушылар тасымалдарына қызмет көрсетумен және жолаушы тасымалдарының тиiмдi қызмет етуiне қажеттi кiрiстер деңгейiн қамтамасыз етпейтiн шығыстар заң жобасына сәйкес мемлекеттік бюджеттен аталған қызметтердi көрсететiн жолаушылар тасымалдаушысына тiкелей субсидияланады.
Барлық қатысты министрлiктермен және ведомстволармен жолаушылар тасымалдарын субсидиялау тетігін әзiрлеудi ұйымдастыру керек.
Оң шешiлген жағдайда жолаушылар тасымалдарына бәсекелестiктi енгізудiң мынадай тетiгі ұсынылады:
Жолаушылар поездарының маршруттары базасында жолаушыларды тасымалдау бойынша қызметтер көрсету жөнiндегі конкурстың лоттары қалыптастырылады. Конкурсты ұйымдастырушы уәкiлеттi мемлекеттiк орган болып табылады.
Конкурсқа лицензиялау рәсiмiнен өткен жеке компаниялар - тасымалдаушылар жiберiледi.
Компаниялар арасындағы бәсекелестiк маршруттарда жолаушылар тасымалдары бойынша қызметтер көрсету құқығын иелену үшiн жүзеге асырылады.
Бұл ретте "Жолаушылар тасымалы" АҚ-ның және франшиздерге ие өзге тасымалдаушылардың маршруттарын субсидиялау республикалық бюджет қаражатынан жүзеге асырылатын болады.

5.4. Темiр жол көлiгiн мемлекеттiк реттеудi күшейту

5.4.1. Уәкiлеттi органның рөлiн күшейту

Ескерту. 5.4.1.-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.

Көлiк саясаты саланың күрделенген iшкi ұйымдастырылуына және темiр жол көлiгiнiң шаруашылық жүргiзушi субъектiлерiнiң және мемлекеттiң функциялары мен жауапкершiлiктерiн айқын шектеуге барабар жаңа сапалы деңгейге көтерiлуi тиiс.
"Қазақстан темiр жолы" ұлттық компаниясы" акционерлiк қоғамына қатысы бойынша уәкiлеттi мемлекеттiк орган Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлiгi болып табылады, бұдан басқа мемлекеттiк басқарудың қолданыстағы жүйесiне орай уәкiлеттi орган функцияларының бiр бөлiгiн тарифтiк реттеу саласында Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiгі және мемлекеттiк мүлiкке иелiк ету бөлiгiнде Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру комитетi атқарады.
Темiр жол көлiгiнде тереңдетiлген реформаларды жүзеге асыру уәкiлеттi мемлекеттiк органның саланы мемлекеттiк реттеудi күшейтудi табанды түрде талап етедi. Тек сол орган темiр жол көлiгi саласындағы мемлекетаралық келiсiмдер мен халықаралық ұйымдарда Қазақстан Республикасының мүддесiн бiлдiру, көлiк саясатын iске асыру және қауiпсiздiктi, лицензиялауды инспекциялау және бақылау, техникалық стандарттарды, нормативтер мен талаптарды әзiрлеу мен бекiту мәселелерiмен қоса, темiр жол саласындағы мемлекеттiң құзыреттi реттеушi органының функцияларын жүзеге асыру үшiн жауапты болуы тиiс.
Уәкiлеттi орган Темiр жол көлiгiнiң орталық кеңесiнде (TКОК) және Темiр жолдар ынтымақтастығы ұйымында (ТЖЫҰ) Қазақстан Республикасының темiр жол көлігін танытатын, лицензиялауды және қауiпсiздiктi бақылауды, локомотив пен вагон жасаудың жоғары технологиялық салаларындағы импорт алмастыруды дамытуды жүзеге асыратын болады.

5.4.2. Тарифтiк реттеудi өзгерту

Тасымалдауға арналған тарифтi мемлекеттiк реттеудi өзгерту қажеттiлiгi пiсiп-жетiлдi.
Магистральдық темiр жол желiсiнiң қызметтерiн пайдаланғаны үшiн тасымалдаушылар енгізетiн төлем бағалық мемлекеттік реттеуге жатады. Оны табиғи монополия аясында бақылау мен реттеудi жүзеге асыратын мемлекеттiк орган анықтайтын болады.
"Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес локомотивтiк тартым мен темiр жол тасымалдарын ұсыну жөнiндегі қызметтерi табиғи-монополиялық қызмет түрлерiне жатпайды. Локомотивтiк тартым мен темiр жол тасымалдарын ұсыну жөнiндегі қызметтерiне арналған бағалар қажет болған жағдайда монополияға қарсы заңнамаға сәйкес реттелетiн болады.
Осылайша, темiр жол көлігінде бiрнеше тасымалдаушылардың тең құқықты қызмет етуiн қамтамасыз ету үшiн қолданыстағы жүрген 10-01 баға көрсеткiшiнiң орнына тәжiрибеге магистральдық темiр жол желiсiнiң қызметiне ғана тариф белгiлейтiн жаңа тарифтiк басшылықты қабылдау және енгiзу қажет етiледi.

5.5. Құқықтық қамтамасыз ету

5.5.1. Заңнамалық базаны реформалау қажеттiлiгi

1994-2003 жылдар аралығында темiр жол саласының қызметiнде 50-ден астам нормативтiк құқықтық кесiм қабылданған.
Қолданыстағы заңнамада жүргiзiлiп жатқан темiр жол саласын қайта құрылымдау, атап айтқанда темiр жол көлiгi субъектiлерiн және табиғи монополия субъектiлерiн реттеу, ескерiлген.
Темiр жол көлiгiн қайта құрылымдау процесiн көрсететiн мынадай нормативтiк құқықтық актiлердi атап өту қажет:
Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Азаматтық кодексi (Жалпы бөлiм);
Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 1 шiлдедегі Азаматтық кодексi (Айрықша бөлiм);
"Қазақстан Республикасындағы көлiк туралы" Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 21 қыркүйектегi Заңы ;
"Темiр жол көлiгі туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Заңы ;
"Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 9 шiлдедегi Заңы ;
"Акционерлiк қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы Заңы .

5.5.2. "Teмiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасының Заңы

Бүгiнгi күнi темiр жол көлiгi саласындағы қолданыстағы заңнамада кездесетiн елеулi кемшiлiктердi толтыруға арналған "Қазақстан Республикасының кейбiр заң актiлерiне темiр жол көлiгi мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасының Заң жобасы әзiрленген. Заң жобасы темiр жол көлiгiн қайта құрылымдауды ескеретiн қолданыстағы "Қазақстан Республикасындағы көлiк туралы" және "Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасы Заңдарына өзгерiстер енгiзудi көздейдi.
Осы Заң жобасын қабылдау:
бәсекелестiктiң дамуын, көлiк нарығының барлық субъектiлерiнiң темiр жол көлiгiнiң қызметтерiн алуға еркiн және ұтымды қол жеткiзудi;
магистральдық темiр жол желiсiнiң бiрыңғай мүлiктiк кешенiн сақтауды;
ұлттық нарық субъектiлерiнiң экономикалық мүдделерiн қорғауды;
Ұлттық темiр жол компаниясы мен Ұлттық темiр жол тасымалдаушысының мәртебесiн анықтауды қамтамасыз етедi.
Қолданыстағы Заңда жолаушы тасымалдарын республикалық бюджеттен субсидиялау тетiгi көзделмеген. Осыған орай Заңға заң жобасымен тиiстi толықтырулар мен өзгертулер енгiзiлiп отыр.
Сонымен қатар, "Teмір жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасы Заңына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзумен қатар темiр жол көлiгiндегi нарықтық қатынастардың дамуын қамтамасыз ететiн заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлер әзiрленуi және қабылдануы тиiс.

5.5.3. Халықаралық темiр жол жүк (ХТЖҚ) және жолаушылар (ХТЖТ) қатынастары туралы келiсiмдер және ТЖЫҚ TКOК шеңберiндегi басқа келiсiмдер

Қазiргi уақытта Темiр жолдар ынтымақтастығы ұйымына (ТЖЫҰ) қатысушы мемлекеттер қол қойған ХТЖҚ және ХТЖТ-ға және ТМД-ға қатысушы елдер темiр жолдарының ынтымақтастығы ТЖЫҰ шеңберiнде қол қойылған вагон паркi, поездарды құрастыру жоспары, өзара есеп айырысулар тәртiбi және т.б. жөнiндегi бiрқатар келiсiмдерге өзгерiстер енгiзу қажет етiледi.
ХТЖҚ және ХТЖТ-ға негiзгi өзгерiстер:
келiсiмдерде тасымалдауды жүзеге асыратын және тiкелей халықаралық қатынаста басқа елдер аумағы бойынша тасымалдауды жүзеге асыратын темiр жол көлiгiнiң клиенттерiмен және темiр жол көлiгi субъектiлерiмен құқықтық қатынасқа түсетiн темiр жол көлігінің субъектiсiнiң анықтамасы ретiнде қолданылатын "темiр жол" терминiн қайта қарау;
тасымалдауды жүзеге асыратын темiр жол көлiгі субъектiлерiнiң жауапкершiлiгі тiкелей халықаралық қатынаста тасымалдауды жүзеге асырушы клиентпен және темiр жол көлiгiнiң басқа субъектiлерiмен есеп айырысу;
қазақстандық жүк және жолаушы тасымалдаушылардың тiкелей халықаралық қатынаста тасымалдауды жүзеге асыру кезiндегі есеп айырысу мәселелерiн қамтиды.
ТЖЫҰ шеңберiндегі келiсiмдер бойынша жалпы вагондар паркiн, Поездарды құрастыру жоспарының негіздерiн, тасымалдаушылардың магистральдық темiр жол желiсiн пайдаланғаны үшiн төлемдерiн, вагондарды жөндеудi сертификаттауды, темiр жол көлiгі субъектiлерi арасындағы есеп айырысуларды және т.б. пайдалану қағидаттары қайта қаралатын болады.

6. Қажеттi ресурстар және қаржыландыру көздерi

Ескерту. 6-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.

Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн қайта құрылымдаудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасында көзделген iс-шаралар "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың өз қаражаты және мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен iске асырылады. Бұл ретте мемлекеттiк бюджет қаражаттары жолаушы тасымалдарын субсидиялауға бағытталатын болады.

7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

Ескерту. 7-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.

Темiр жол көлiгiн қайта құрылымдау мынадай оңтайлы қорытындыларға жеткiзедi:
қамтамасыз етушi сектор кәсiпорындарының, вагон және локоматив шаруашылықтарының инвестициялық тартымдылығын арттыру;
жүк, контейнерлiк және жолаушылар тасымалдарының тиiмдiлiгi мен сапасын арттыру;
қамтамасыз етушi қызметте бәсекелестiк ортаны қалыптастыру;
темiр жол көлiгі қызметтері рыногын қалыптастыру;
темiр жол көлігіндегі тарифтiк саясатты жетілдiру;
жеке кәсiпкерлiк қызмет пен капиталдың аясын кеңейту;
тасымалдау қызметімен байланысты емес объектілерді жекешелендіруді және коммуналдық меншікке беруді аяқтау;
тасымалдау қызметiндегi бәсекелестiктi дамыту;
тасымалдаушылар қызметiнiң бағасын нарықтық негiзде қалыптастыру;
жеке вагон паркiнiң магистральдық темiр жол желiсiне қол жеткiзуiн кеңейту және вагон паркiнiң жаңа меншiк иелерiнiң пайда болуы үшiн қолайлы жағдайлар жасау;
Еуропа мен Азия арасындағы транзиттiк әлеуеттi барынша пайдалану.
Бағдарламаны енгiзуден бағалау бойынша бәсекелес секторға бөлiп шығарылған вагон және локомотив паркiне 10 жыл бойы 200-300 млн. АҚШ доллары мөлшерiнде жеке инвестициялар ағыны, сондай-ақ шығындарды қысқарту және жолаушылар тасымалдарына демеу қаржыны азайту есебiнен экономикалық тиiмдiлiкке қол жеткiзiледi, бұл "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың қаржылық нәтижелерiн жыл сайын 100 млн. АҚШ долларына жақсартады. Бұл жүк тасымалдарына тариф белгiлеудi жақсартуға айтарлықтай әсер етедi және республикалық бюджетке темiр жол көлiгi қызметтерiн пайдаланушылардан қаржылай қаражаттың түсуiн арттырады.
Бұдан басқа, темiр жол көлiгiнiң барлық субъектiлерi қызмет қаржылық тұрғыдан айқын болуына қол жеткiзiледi.
Қайта құрылымдаудың ұсынылып отырған жолы темiр жол көлiгi кәсiпорындарына табыстарын молайтуға және сонымен Қазақстанның дамуы мен гүлденуiне лайықты үлес қосуына мүмкiндiк бередi.
"ҚТЖ" ҰК" АҚ бойынша 2004-2006 жылға болжанып отырған негiзгi көрсеткiштер:

___________________________________________________________________
Көрсеткiштер | Өлшем бiрлiгi | 2004 | 2005 | 2006
| | жылға | жылға | жылға
___________________________________________________________________
Жүк айналымы млн. Т-км 152 754 156 075 160 300
Экспорт млн. Т-км 61 620 62 138 62 660
Импорт млн. Т-км 9 570 10 126 10 715
Жолаушы айналымы млн. жолаушы-км 10 384 11 380 14 400
Табыстар млн. теңге 208 361 234 270 259 442
Шығыстар,
оның iшiнде: млн. теңге 195 346 214 625 238 026
"ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың
шығыстары млн. теңге 106 659 117 185 129 962
"Қазтемiржолкөлiк"
АҚ-тың шығыстары млн. теңге 23 637 25 970 28 801
"Локомотив" АҚ-тың
шығыстары млн. теңге 65 050 71 470 79 263
Сатылған өнiмнiң
тауарлар, жұмыстар,
қызметтер) өзiндiк
құны млн. теңге 177 010 196 373 217 907
___________________________________________________________________

8. Қазақстан Республикасының темiр жол көлiгiн қайта
құрылымдаудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасын
iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары

Ескерту. 8-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 , 2006.06.30. N 606 қаулыларымен.

___________________________________________________________________
Р/с| Iс-шаралар |Аяқталу|Орындауға |Орындалу|Болжанып|Қаржы.
N | |нысаны | (iске |мерзiмi |отырған |ландыру
| | |асыруға) | (iске |шығыстар|көзi
| | |жауаптылар| асыру) | |
___________________________________________________________________
1 2 3 4 5 6 7
___________________________________________________________________
1 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.
2 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.
3 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.
4 Локомотив және Сатып "ҚТЖ" 2005 Мемле. Меншік-
вагон жөндеу алу- ҰК" АҚ жылғы кеттiк ті қара-
деполарының сату 3-тоқсан бюд. жат
негізінде шарт. жеттен
құрылған заңды тары қаржы.
тұлғалардың қатысу ланды.
үлестерiн және руды
акциялар талап
пакеттерiн етпейдi
қолданыстағы
заңнамаға сәйкес
сауда-саттықта сату
5 Жол жөндеуде Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемле. Меншік-
маманданатын алу- ҰК" АҚ жылғы кеттік ті қара-
"Жолжөндеу" АҚ, сату 3-тоқсан бюд. жат
"Жолжөндеушi" АҚ шарт. жеттен
және "Темiржол. тары қаржы.
жөндеу" АҚ акциялар ланды.
пакеттерiн руды
қолданыстағы талап
заңнамаға сәйкес етпейдi
сауда-саттықта сату
6 ЖШС-тар мен Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемле. Мен.
ӨК-терге жалға алу- ҰК" АҚ жылғы кеттiк шiктi
берiлген "ҚТЖ" ҰК" сату 3-тоқсан бюд. қаражат
АҚ мүлiктiк шарт. жеттен
кешендерiн тары қаржы.
қолданыстағы ланды.
заңнамаға сәйкес руды
сауда-саттықта талап
сату етпейдi
7 "Темiржолсужылу. Тiркеу "ҚТЖ" ҰК" 2004 Мемле. Мен.
жабдықтау" ААҚ-ты туралы АҚ, жылғы кеттiк шiктi
бөлу арқылы қайта куәлiк "ТЖСЖЖ" 1-тоқсан бюд. қаражат
ұйымдастыру, жаңа AAҚ жеттен
сумен жабдықтауда қаржы.
маманданатын ланды.
"Темiржолсу" АҚ руды
және жылумен талап
жабдықтауда етпейдi
маманданатын
"Темiржолжылу"
АҚ-ты құру
8 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2006.06.30. N 606 қаулысымен.
9 "Темiржолжылу" АҚ, Қабыл. "ҚТЖ" ҰК" 2006 Мемле. Мен.
"Темiржолсу" АҚ дау- АҚ, жылғы кеттiк шiктi
және энергиямен тапсыру "Темiржол. 3-тоқсан бюд. қаражат
жабдықтау объектi- актiсi жылу" жеттен
лерi объектiлерiн ААҚ, қаржы.
жергiлiктi "Темiр. ланды.
атқарушы органдарға жолсу" АҚ, руды
талап
етпейдi

9-1 "ҚТЖ" ҰК" АҚ Тiркеу "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншiктi
филиалдары - туралы ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
Ақжайық, Павлодар куәлiк АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
және Қазықұрт сан ландыруды
жуу-булау стан- талап
цияларынын тең- етпейдi
герiмiнде тұрған
мүлiк негiзiнде
заңды тұлғалар
құру

9-2 "ҚТЖ" ҰК" АҚ Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншiктi
филиалдары - Ақ- алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
жайық, Павлодар шарты АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
және Қазықұрт сан ландыруды
жуу-булау стан- талап
цияларының мүлкі етпейдi
негiзiнде құрыл-
ған заңды
тұлғалардағы
қатысу үлестерiн
қолданыстағы заң-
намаға сәйкес сау-
да-саттықтарда
сату

9-3 "ҚҰЖ" ҰК" АҚ Тiркеу "ҚТЖ" 2005 Мемлекет- Меншiктi
филиалдары - туралы ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
қорғағыш екпе куәлiк АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
ағаштар дистан- сан ландыруды
цияларының талап
теңгерiмiнде етпейдi
тұрған мүлiк
негiзiнде "Орман-
қорғау" жауапкер-
шiлiгi шектеулi
серiктестiгiн
құру

9-4 Құрылған "Орман- Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншiктi
қорғау" жауап- алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
кершiлiгi шарты АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
шектеулi серiк- сан ландыруды
тестігiндегі талап
қатысу үлесiн етпейдi
қолданыстағы
заңнамаға сәйкес
сауда-саттық-
тарда сату
10 "ҚТЖ" ҰК" АҚ-тың Қабыл. "ҚТЖ" ҰК" 2006 Мемле. Мен.
технологиялық емес дау- АҚ, жылғы кеттiк шiктi
байланысын беруге тапсыру "Көлiк. 3-тоқсан бюд. қаражат
жұмылдырылған актiсi, телеком" жеттен
барлық жабдықты жалға АҚ қаржы.
"Көлiктелеком" АҚ алу ланды.
меншігіне беру және шарты руды
байланыстың талап
магистральдық етпейдi
кабелiнiң жекелеген
тiндерiн
пайдалануды жалға
алу шартын жасасу
10-1 "Көлiктелеком" Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншікті
АҚ-тың "ҚТЖ" алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
ҰК" АҚ-қа тиесілi шарты АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
акциялар пакетi- сан ландыруды
нiң 74 %-ын талап
қолданыстағы заң- етпейдi
намаға сәйкес
сауда-саттық-
тарда сату
11 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.
12 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2006.06.30. N 606 қаулысымен.
12-1 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2006.06.30. N 606 қаулысымен.
13 Заңнамада Сатып "КCO" АҚ 2006 Мемле. Мен.
белгiленген алу- жылғы кеттiк шiктi
тәртiппен "Көлiктiк сату 3-тоқсан бюд. қаражат
сервис орталығы" шарты жеттен
АҚ-қа тиесiлi және қаржы.
бiр жүк жөнелтушi ланды.
пайдаланатын кiрме руды
жолдарды осы талап
тұтынушыға сату етпейдi

13-1 Негiзгi қызметке Қабылдау- "ҚТЖ 2006 Мемле- Меншiктi
жатпайтын, тапсыру "ҰК" жыл- кеттiк қаражат
"ҚТЖ" ҰК" АҚ- актiсi АҚ, ғы бюджеттен
тың "КСО" 3-тоқ- қаржылан-
теңгерiмiндегi АҚ сан дыруды
кiрме жолдарды талап
"Көлiктiк сервис етпейдi
орталығы" АҚ-қа
тапсыру
14 Локомотивтерге Тiркеу "ҚТЖ" ҰК" 2004 Мемле. Мен.
техникалық қызмет туралы АҚ жылғы кеттiк шiктi
көрсету және куәлiк 4-тоқсан бюд. қаражат
локомотивтiк жеттен
бригадалардың қаржы.
демалыс үйлерi мен ланды.
жабдықтау руды
пункттерiнiң талап
негiзiнде бiрден етпейдi
бiр акционерi
"ҚТЖ" ҰК" АҚ
болатын
"Локомотивтiк
сервистiк орталық"
акционерлiк қоғамын
құру
15 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.
16 "ҚТЖ" ҰК" АҚ Қабыл- "ҚТЖ" 2005 Мемлекет- Меншiкті
филиалдарының дау- ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
теңгерiмiнде тапсыру АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
тұрған жөндеу актісi "Қаз- сан ландыруды
базаларының, темiр- талап
Арыс, Балқаш, жол- етпейдi
Құсмұрын және көлiк"
Орал станция- АҚ
ларындағы пайда-
лану деполарының
мүлкін
"Қазтемiржолкө-
лік" АҚ-тың мен-
шiгiне беру

17 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2006.06.30. N 606 қаулысымен.
17-1 "ҚТЖ" ҰК" АҚ- Сатып "ҚТЖ" 2005 Мемлекет- Меншiктi
тың "Каскоркөл- алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
лік-cepвиc" шарты АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
АҚ-тың акциялар "Қаз- сан ландыруды
пакетiнiң 25,5 көлiк- талап
%-ын сатып сер- етпейдi
алуы вис"
АҚ
18 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2006.06.30. N 606 қаулысымен.

19 "Кеденкөлiксер- Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншiктi
вис" АҚ-тың алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
акциялар пакетi- шарты АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
нің "ҚТЖ" ҰК" сан ландыруды
АҚ-қа тиесілi талап
33 %-ын қолда- етпейдi
ныстағы заңна-
маға сәйкес
сауда-саттықтар-
да сату
20 Магистральдық Норма. ТМРжБҚА 2004 Мемле. Мен.
темiр жол желiсiнiң тивтiк (келiсiм жылғы кеттiк шiкті
қызметтерiн құқық. бойынша) 4-тоқсан бюд. қаражат
пайдаланғаны үшiн тық жеттен
арналған тариф кесім қаржы.
енгiзу ланды.
руды
талап
етпейдi
21 Оның құрылтайшылары Тiркеу "ҚТЖ" ҰК" 2004 Мемле. Мен.
"ҚТЖ" ҰК" АҚ, туралы АҚ, жылғы кеттiк шiкті
"Жолаушылар куәлiк "Жолау. 1-тоқсан бюд. қаражат
тасымалы" ААҚ шылар жеттен
болатын "Алматы тасымалы" қаржы
вагон жөндеу ААҚ ланды.
зауыты" АҚ-ты құру руды
талап
етпейдi
22 "Алматы вагон Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншікті
жөндеу зауыты" алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
АҚ акциялар шарты АҚ 4-тоқ- тен қаржы-
пакетiнiң сан ландыруды
100 %-ын талап
қолданыстағы етпейдi
заңнамаға сәйкес
сауда-саттық-
тарда сату
23 "Жолаушылар Сатып "ҚТЖ" ҰК" 2006 Мемле. Мен.
тасымалы" АҚ-тың алу- АҚ жылғы кеттiк шiкті
кiр жуу сату 3-тоқсан бюд. қаражат
комбинаттарын шарты жеттен
қолданыстағы қаржы.
заңнамаға сәйкес ланды.
сауда-саттықта сату руды
талап
етпейдi
24 Жолаушыларға Жалға "Жолаушы. 2004 Мемле. Мен.
вагон-ресторандарда алу лар тасы. жылғы кеттiк шiкті
қызмет көрсету шарты малы" АҚ 1-тоқсан бюд. қаражат
құқығын жеке жеттен
кәсiпкерлерге қаржы.
конкурстық негізде ланды.
жалға беру руды
талап
етпейдi
24-1 "Жолаушылар та- Тiркеу "Жолау- 2006 Мемлекет- Меншiктi
сымалын басқару туралы шылар жылғы тiк бюджет- қаражат
жедел-техно- куәлiк тасы- 2-тоқ- тен қаржы-
логиялық малы" сан ландыруды
орталығы" АҚ, талап
жауапкершілiгі "ҚТЖ" етпейдi
шектеулi ҰК" АҚ
серiктестігiн
құру
25 Акционерi бiр ғана Тiркеу "Жолаушы. 2004 Мемле. Мен.
"Жолаушылар туралы лар тасы. жылғы кеттiк шiкті
тасымалы" ААҚ куәлiк малы" ААҚ 1-тоқсан бюд. қаражат
болатын жеттен
"Вокзалсервис" қаржы.
АҚ-ты құру ланды.
руды
талап
етпейдi
25-1 Қызылорда және Тiркеу "Жолау- 2005 Мемлекет- Меншiкті
Ақтөбе станция- туралы шылар жылғы тік бюджет- қаражат
ларында орналас- куәлiк тасы- 3-тоқ- тен қаржы-
қан жолаушы малы" сан ландыруды
вагондарын жөн- АҚ талап
деу жөнiндегi етпейдi
мүлiктің негізiнде
жауапкершілiгi
шектеулi
cepiкcтeстік
құру
25-2 Қызылорда және Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншікті
Ақтөбе станция- алу-сату ҰК" жылғы тiк бюджет- қаражат
ларындағы шарты АҚ 3-тоқ- тен қаржы-
жолаушы сан ландыруды
вагондарын жөн- талап
деу жөнiндегi етпейдi
мүлiктің негiзiнде
құрылған
жауапкершілiгi
шектеулi
серiктестіктер-
дегі қатысу
үлестерінің 100
%-ын қолданыстағы
заңнамаға сәйкес
сауда-саттықтарда
сату
26 1, 2, 3, 4 және Қабыл. "Жолаушы. 2006 Мемле. Мен.
5 сыныпты дау- лар тасы. жылғы кеттiк шiкті
вокзалдарды, "Қала тапсыру малы" АҚ, 3-тоқсан бюд. қаражат
маңындағы актiсi "ҚТЖ" ҰК" жеттен
тасымалдар" АҚ-ты АҚ, жер. қаржы.
жергілiктi гiлiктi ланды.
атқарушы атқарушы руды
органдарға беру органдар талап
етпейдi
27 Барлық жолаушылар Тiркеу "Жолаушы. 2004 Мемле. Мен.
вагондары деполарын туралы лар тасы. жылғы кеттiк шiктi
(ЛВЧД) берiп куәлiк малы" ААҚ 2-тоқсан бюд. қаражат
"Вагонсервис" жеттен
АҚ-ты құру қаржы.
ланды.
руды
талап
етпейдi
28 "Қала маңындағы Тiркеу "Жолаушы. 2004 Мемле. Мен.
тасымалдар" және туралы лар тасы. жылғы кеттiк шiктi
"ҚТЖ" ҰК" АҚ куәлiк малы" ААҚ 1-тоқсан бюд. қаражат
(электр және жеттен
дизель поездары) қаржы.
филиалдарының мүлкi ланды.
негiзiнде "Қала руды
маңындағы талап
тасымалдар" етпейдi
AҚ-ты құру
29 "Жолаушылар Тiркеу "Жолаушы. 2004 Мемле. Мен.
тасымалы" ААҚ-тың туралы лар тасы. жылғы кеттiк шiктi
багажды қабылдау куәлiк малы" ААҚ 2-тоқсан бюд. қаражат
мен жөнелту жеттен
агенттiк пункттерi қаржы.
желiсiнiң негiзiнде ланды.
"Багаж тасымалдары" руды
АҚ-ты құру талап
етпейдi
30 Халықаралық Тiркеу "Жолаушы. 2004 Мемле. Мен.
тасымалда туралы лар тасы. жылғы кеттiк шiктi
пайдаланылатын және куәлiк малы" ААҚ 2-тоқсан бюд. қаражат
бұрын тартылған жеттен
кредиттiк қаражат қаржы.
есебiнен сатып ланды.
алынған вагондардан руды
басқа, жолаушылар талап
және багаж етпейдi
вагондарын берiп
"Жолаушы лизингтік
вагон компаниясы"
АҚ-ты құру
31 Жолаушылар тасымалы Конкурс ККM, "Жо. 2004 Мемле. Мен.
бойынша қызметтер лаушылар жылғы кеттiк шiктi
көрсетуге тасымалы" 4-тоқсан бюд. қаражат
франшиздарды АҚ жеттен
қолданыстағы қаржы.
заңнамаға сәйкес ланды.
сауда-саттықта сату руды
талап
етпейді
32 Акциялар пакетiн Қабылдау- "Жолау- 2006 Мемлекет- Меншiкті
иелену және тапсыру шылар жылғы тiк бюджет- қаражат
пайдалану құқық- актісi тасы- 3-тоқ- тен қаржы-
тарын Көлiк және малы" сан ландыруды
коммуникация АҚ, талап
министрлiгiне Қаржы- етпейдi
кейiннен беру минiнің
арқылы "Жолаушы ММЖК,
лизингілік вагон ККM
компаниясы" АҚ-
тың акциялар
пакетiнiң 100%-ын
мемлекеттiк
меншiкке беру
32-1 "Вокзалсервис" Қабылдау- "Жолау- 2006 Мемлекет- Меншiктi
АҚ, "Вагонсер- тапсыру шылар жылғы тiк бюджет- қаражат
вис" АҚ, "Қала актісi тасы- 3-тоқ- тен қаржы-
маңындағы тасы- малы" сан ландыруды
мал" АҚ; "Багаж АҚ, талап
тасымалы" АҚ, "ҚТЖ" етпейдi
акциялар пакет- ҰК" АҚ
терiнiң 100 %-ын
сондай-ақ
"Жолаушылар та-
сымалын басқару
жедел-
технологиялық
орталығы" ЖШС
қатысу үлесiнiң
100 %-ын "ҚTЖ"
ҰК" АҚ-тың
меншiгiне беру

32-2 "ЖолаушыларТранс" Сатып "ҚТЖ" 2006 Мемлекет- Меншікті
компаниясы" ЖШС- алу-сату ҰК" АҚ жылғы тiк бюджет- қаражат
ға қатысу шарты 4-тоқ- тен қаржы-
үлестерiн сан ландыруды
100 %-ын қолда- талап
ныстағы заңнамаға етпейдi
сәйкес сауда-сат-
тықтарда сату
33 Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2005.09.15. N 920 қаулысымен.
34 Жолаушылар "Рес. ЭБЖМ, ККM 2004 РБК ше. Респу.
тасымалын публи. жылғы шiмiмен бли.
субсидиялау калық 4-тоқсан анық. калық
бюджет талады бюд.
туралы" жеттен
Қазақ.
стан
Респу.
бликасы
Заңының
жобасы
35 Қала маңындағы Жергі. Жергi. 2004 Жергі. Жергі.
тасымалдарды лiктi лiктi жылғы лiкті лiкті
субсидиялау атқа. органдар 4-тоқсан атқарушы бюджет.
рушы орган. терден
орган. дардың
дардың шешi.
шешiмi мiмен
анық.
талады
36 Жолаушылар "Рес. ЭБЖМ, ККM 2005 РБК ше. Респу.
тасымалын публи. жылғы шiмiмен бли.
субсидиялау калық 4-тоқсан анық. калық
бюджет талады бюд.
туралы" жеттен
Қазақ.
стан
Респу.
бликасы
Заңының
жобасы
37 Қала маңындағы Жергі. Жергi. 2005 Жергі. Жергі.
тасымалдарды лiктi лiктi жылғы лiкті лiкті
субсидиялау атқа. органдар 4-тоқсан атқарушы бюджет.
рушы орган. терден
орган. дардың
дардың шешi.
шешiмi мiмен
анық.
талады
38 "Қазақстан Қазақ. ККМ, "ҚТЖ" 2004 Мемле. Мен.
Республикасының стан ҰК" ЖАҚ жылғы кеттiк шiктi
кейбiр заң Респу. 1-тоқсан бюд. қаражат
актiлерiне темiр бликасы жеттен
жол көлiгiнiң Заңының қаржы.
мәселелерi бойынша жобасы ланды.
өзгерiстер мен руды
толықтырулар талап
енгiзу туралы" етпейдi
Қазақстан
Республикасының
Заңын әзiрлеу
39 Темiр жол көлiгi Үкi. ККM, "ҚТЖ" 2005 Мемле. Мен.
кәсiпорындарында метке ҰК" АҚ жылғы кеттiк шiктi
импортты есеп 4-тоқсан бюд. және
алмастырушы жеттен қарызға
өндiрiстердi қаржы. алынған
дамыту ланды. қаражат
руды
талап
етпейдi
40 Темiр жол көлiгi Норма. ККM, "ҚТЖ" 2006 Мемле. Мен.
саласындағы тивтiк ҰК" АҚ жылғы кеттiк шiктi
нормативтiк құқық. 4-тоқсан бюд. қаражат
құқықтық тық ке. жеттен
кесiмдердi сiмдер қаржы.
жетiлдiру ланды.
руды
талап
етпейдi
___________________________________________________________________

Об утверждении Программы реструктуризации железнодорожного транспорта Республики Казахстан на 2004-2006 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 февраля 2004 года N 145

В целях приведения в соответствие с требованиями законодательства Республики Казахстан о железнодорожном транспорте Правительство Республики Казахстан постановляет:

1. Утвердить прилагаемую Программу реструктуризации железнодорожного транспорта Республики Казахстан на 2004-2006 годы (далее - Программа).

2. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 4 июня 2001 года N 756 "Об утверждении Программы реструктуризации железнодорожного транспорта Республики Казахстан на 2001-2005 годы".

3. Министерству транспорта и коммуникаций Республики Казахстан ежегодно, к 25 апреля и 25 октября, представлять в Правительство Республики Казахстан информацию о ходе выполнения мероприятий Программы.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Заместителя Премьер-Министра Казахстан Мынбаева С.М.

5. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр

Республики Казахстан

Утверждена

постановлением Правительства

Республики Казахстан

от 6 февраля 2004 года N 145

Программа реструктуризации железнодорожного транспорта Республики Казахстан на 2004-2006 годы

1. Паспорт

Наименование: Программа реструктуризации железнодорожного

транспорта Республики Казахстан на 2004-2006 годы

Основание для Закон Республики Казахстан от 8 декабря 2001 года

разработки: "О железнодорожном транспорте"

Разработчик: Министерство транспорта и коммуникаций Республики

Казахстан

Срок реализации: 2004-2006 годы

Цель Программы: Достижение оптимальной для государства и общества

системы функционирования железнодорожного

транспорта

Задачи Совершенствование нормативной правовой базы

Программы: железнодорожного транспорта;

отделение обеспечивающей деятельности от основной;

создание конкурентного рынка перевозчиков с

предоставлением равного права доступа к

магистральной железнодорожной сети;

оптимизация производственных мощностей, повышение

эффективности железнодорожного транспорта;

решение вопросов субсидирования пассажирских

перевозок

Необходимые Программа реструктуризации железнодорожного

ресурсы и транспорта Республики Казахстан на 2004-2006 годы

источники реализуется за счет собственных средств закрытого

финансирования: акционерного общества "Национальная компания

"Казакстан темiр жолы" и государственного бюджета

Республики Казахстан

Ожидаемые Повышение инвестиционной привлекательности

результаты: предприятий обеспечивающего сектора, вагонного и

локомотивного хозяйств;

повышение эффективности и качества грузовых,

контейнерных и пассажирских перевозок;

формирование конкурентной среды в обеспечивающей

деятельности;

формирование рынка железнодорожных транспортных

услуг;

совершенствование тарифной политики на

железнодорожном транспорте;

расширение сферы деятельности частного

предпринимательства и капитала;

завершение приватизации и передачи в

коммунальную собственность объектов, не связанных

с перевозочной деятельностью;

развитие конкуренции в перевозочной деятельности;

формирование цен на услуги перевозчиков на

рыночной основе;

расширение доступа к магистральной железнодорожной

сети частного вагонного парка и создание

благоприятных условий для появления новых

собственников вагонного парка;

максимальное использование транзитного потенциала

между Европой и Азией.

2. Введение

Программа реструктуризации железнодорожного транспорта на 2004-2006 годы (далее - Программа) разработана согласно Закону Республики Казахстан от 8 декабря 2001 года "О железнодорожном транспорте" в целях приведения деятельности организаций железнодорожной отрасли в соответствие с требованиями законодательства Республики Казахстан о железнодорожном транспорте.

Необходимость принятия Программы продиктована подведением промежуточных итогов реструктуризации железнодорожной отрасли и завершением основных мероприятий, предусмотренных Программой реструктуризации железнодорожного транспорта Республики Казахстан на 2001-2005 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 4 июня 2001 года N 756, которая утратила силу в связи с выходом настоящей Программы.

Программой устанавливаются основные мероприятия по дальнейшей реструктуризации отрасли, направленные на расширение рыночных отношений, развитие конкурентной среды, привлечение частных инвестиций и предпринимательской инициативы на железнодорожном

транспорте.

Реформирование железнодорожной отрасли в Казахстане было начато в 1997 году объединением трех казахстанских железных дорог в составе образованного республиканского государственного предприятия "Казакстан темiр жолы" и одновременным созданием в его составе шести управлений дорог. С момента создания до настоящего времени ЗАО "Национальная компания "Казакстан темiр жолы" (далее - ЗАО "НК "КТЖ") проведен комплекс мероприятий, серьезно улучшивших финансовое и производственное состояние предприятия. Однако резервов по оптимизации и усилению эффективности работы предприятия недостаточно для решения структурных проблем отрасли, таких как дефицит инвестиционных ресурсов на воспроизводство основных фондов, дисбаланс активов и объемов работы. На нынешнем этапе требуется принятие ряда кардинальных мер, которые будут затрагивать основы управления железнодорожным транспортом, повлекут необходимость институциональных изменений, внесения изменений в ряд нормативных правовых актов, а также государственной поддержки процесса реформ.

Уровень задач, таких как решение проблемы субсидирования пассажирских перевозок и их социальная значимость, требуют непосредственного участия государства. Дальнейшее решение этих проблем только за счет усилий одного ЗАО "НК "КТЖ" не снимет проблемы дефицита инвестиционных ресурсов в железнодорожную отрасль Казахстана. Данные инвестиции необходимо привлечь на обновление основных средств, создание новых импортозамещающих производств на базе высвобождаемых производственных мощностей и персонала, в том числе заводов по капитально-восстановительному ремонту, модернизации и сборке новых локомотивов и вагонов, строительству новых дорог.

Таким образом, необходимость проведения структурных реформ и согласованных изменений тарифной политики продиктована современными экономическими условиями, в которых действует железнодорожный транспорт Республики Казахстан.

3. Анализ современного состояния проблемы

3.1. Состояние магистральной железнодорожной сети ЗАО "НК "КТЖ"

В силу сырьевой направленности экономики Казахстана железнодорожный транспорт играет ключевую роль в транспортно-коммуникационном комплексе Республики Казахстан. Согласно данным Агентства Республики Казахстан по статистике в последние годы в грузообороте всех видов транспорта его доля составляет более 70%, в пассажирообороте более 50%.

В перевозках железнодорожным транспортом в Республике Казахстан ЗАО "НК "КТЖ" является монополистом и конкурентов не имеет.

Эксплуатационная длина железных дорог Казахстана составляет более 13,6 тыс. км, в том числе двухпутных линий - более 5,0 тыс. км (37%), электрифицированных линий - 3,7 тыс. км (27%). Развернутая длина главных путей - 18,8 тыс. км, станционных и специальных путей - 6,7 тыс. км. Основная часть железнодорожной сети ЗАО "НК "КТЖ" (97,5%) расположена на территории Казахстана, а оставшиеся 2,5% - на территории приграничных районов России. По территории северных и центральных областей республики проходит 5732 км путей, что составляет 42% всей эксплуатационной длины путей, находящихся в распоряжении ЗАО "НК "КТЖ". В южных и восточных районах страны расположены 3992 км путей (29,3%), в западных - 3577 км (26,2%), а в центральном и северных районах 6075 км (44,5%) путей. Часть железнодорожной сети на территории Республики Казахстан находится в управлении железнодорожных администраций Российской Федерации и Кыргызстана.

На железнодорожной сети республики расположены 751 раздельных пункта. На 351 станциях производятся грузовые операции. 21 станция имеет автоматизированные системы управления, 38 - оборудованы сортировочными устройствами (горками, полугорками и наклонными

вытяжками), 6 - оборудованы пневматической почтой для пересылки грузовых и поездных документов.

По основным показателям технического оснащения железных дорог (эксплуатационная длина, протяженность электрифицированных линий, рабочий парк грузовых вагонов) и перевозочной работы (грузооборот, пассажирооборот, погрузка грузов) Казахстан занимает третье место среди республик бывшего СССР, уступая России и Украине.

3.2. Состояние локомотивного хозяйства ЗАО "НК "КТЖ"

По состоянию на 1 января 2003 года локомотивный парк ЗАО "НК "КТЖ" составил 1834 локомотива, из них 615 электровозов, 723 магистральных тепловозов и 496 маневровых тепловозов.

Эксплуатируемый парк (1233 локомотива) составил 67% от инвентарного парка, соответственно неэксплуатируемый парк локомотивов (601 локомотив) составил 33% от инвентарного парка.

В настоящее время техническое обслуживание и ремонт локомотивов ЗАО "НК "КТЖ" производятся на ремонтных предприятиях ОАО "Желдорреммаш", ОАО "Ремлокомотив", а также субъектами малого предпринимательства - производственными кооперативами и товариществами с ограниченной ответственностью.

На ремонтных предприятиях ОАО "Желдорреммаш" (Шу-Жамбыл, Казалы, Кусмурын, Орал, Шалкар, Павлодар, Агадырь и Атбасар) производят ремонт локомотивов циклами КР-2, КР-1, ТО-8, ТО-7, ТО-6, ТО-3.

На ремонтных предприятиях ОАО "Ремлокомотив" (Актобе, Макат, Астана, Караганда, Костанай, Защита, Аягоз, Жамбыл, Арыс, Сексеул) производят ремонт циклами КР-1, ТО-8, ТО-7, ТО-6, ТО-3.

На базах производственных кооперативов и товариществ с ограниченной ответственностью (Атырау, Шубар-Кудук, Мангистау, Эмба, Кызылорда, Новоишимское, Курорт-Бурабай, Ерейментау, Жана-Арка, Балхаш, Агадырь, Экибастуз, Семей, Шар, Актогай, Алматы, Шу, Шымкент, Туркестан) производится ремонт циклами ТО-8, ТО-7, ТО-6, ТО-3.

3.3. Состояние вагонного хозяйства ЗАО "НК "КТЖ"

Текущее состояние инвентарного парка грузовых вагонов ЗАО "НК "КТЖ" составляет 76934 ед, в том числе крытых вагонов 13246 ед., платформ 10236 ед., полувагонов 28327 ед., цистерн 10392 ед., прочих вагонов 14733 ед.

В соответствии с распоряжением Премьер-Министра Республики Казахстан от 27 января 2003 года N 11-р по отчуждению имущества ЗАО "НК "КТЖ" и открытого акционерного общества "Ремвагон" 28 февраля 2003 года были заключены договоры на куплю-продажу грузовых вагонов

N 399-ЗАО и N 400-ЗАО с ТОО "ТрансКом" и ТОО "Богатырь Транс". В соответствии с указанными договорами ЗАО "НК "КТЖ" обязано передать ТОО "ТрансКом" до июня 2004 года 3 563 грузовых вагона (в том числе 700 хоппер-цементовозов, 691 хоппер-окатышевоз, 2 172 полувагона), ТОО "Богатырь Транс" - 3 077 полувагонов.

С учетом восстановленных вагонов плановыми видами ремонта и долгопростаивающих грузовых вагонов, переданных компаниям ТОО "Богатырь Транс" и ТОО "ТрансКом" парк долгопростаивающих вагонов по состоянию на 1 октября 2003 года составляет 18868 единиц.

3.4. Состояние ОАО "Пассажирские перевозки"

Пассажирские перевозки осуществляет ОАО "Пассажирские перевозки", состоящее из трех региональных пассажирских филиалов: Алматинский, Западный и Акмолинский; семи региональных вагонных филиалов: ЛВЧД Астана, Алматы, Кызылорда, Костанай, Караганда, Актобе и Павлодар; Алматинского завода по ремонту пассажирских вагонов "АВЗ" и специализированных филиалов: Пригородные перевозки, Багажные перевозки, Вагрест.

Подвижной состав пассажирского хозяйства по состоянию на 1 октября 2003 года составляет 2145 вагонов, из них эксплуатационный парк - 1504 вагона. Пассажирские услуги оказывают 303 станции, из которых 269 осуществляют продажу билетов.

В перечень услуг, осуществляемых предприятием пассажирских перевозок, входит осуществление багажных перевозок на территории всей республики. Багаж принимается на 68 станциях, где имеются складские и сортировочные помещения. В составе пассажирских поездов

курсируют почтовые вагоны ОАО "Казпочта".

ОАО "Пассажирские перевозки" самостоятельно осуществляет экипировку пассажирских вагонов (постельное белье, уголь, вода, чай, сахар), оказывает прачечные услуги и услуги по обслуживанию пассажиров в вагонах-ресторанах.

Региональные пассажирские вагонные филиалы производят техническое обслуживание (уборку, промывку), проверку и текущий ремонт пассажирских вагонов. Большинство из них осуществляют деповской ремонт. Капитальный и заводской ремонты осуществляют Алматинский вагоноремонтный завод, Кызылординский пассажирский вагонный филиал, а также ОАО "Ырысты-АЭВРЗ".

3.5. Итоги реструктуризации железнодорожного транспорта 2001-2003 годов

и необходимость дальнейшей реструктуризации

Преобразование республиканского государственного предприятия "Казакстан темiр жолы" в ЗАО "НК "КТЖ", реализованное в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 марта 2002 года N 310, ознаменовало завершение первого этапа, что позволяет подвести некоторые итоги реформирования отрасли.

Объекты социальной сферы - школы, детские сады, медицинские учреждения, расходы по содержанию которых долгие годы возмещались грузоотправителями через тариф, практически полностью переданы местным исполнительным органам и финансируются из государственного

бюджета, составной частью которого являются налоги, выплачиваемые железнодорожными предприятиями.

Все дочерние государственные предприятия, занятые во вспомогательной обеспечивающей деятельности ("Ремпуть", "Жол жендеушi", "Теміржол жөндеу" - по ремонту пути, "Ремлокомотив" и "Желдорреммаш" - по ремонту локомотивов, "Ремвагон" - по ремонту вагонов, "Желдорводотеплоснабжение" - по обеспечению предприятий водой и теплом, "Транстелеком" - по обеспечению услуг телефонной и телеграфной связи, "Железнодорожная военизированная охрана" и другие) выделены в самостоятельные юридические лица - акционерные общества, что дало им возможность применять в своей деятельности более гибкие, рыночные механизмы при сохранении контроля и управления со стороны ЗАО "НК "КТЖ", владеющего пакетами акций.

Для расширения конкурентного сектора услуг в сфере ремонта подвижного и тягового составов были созданы производственные кооперативы и товарищества с ограниченной ответственностью на имущественной базе филиалов ЗАО "НК "ҚТЖ" и акционерных обществ: "Ремлокомотив", "Ремвагон", "Желдорреммаш" и "Пассажирские перевозки".

После анализа специализации ремонтных организаций для дальнейшего развития конкуренции в сфере ремонта подвижного состава в конце 2003 года проведены мероприятия по:

созданию акционерным обществом "Желдорреммаш" акционерных обществ и товариществ с ограниченной ответственностью на базе имущества локомотиворемонтных депо, расположенных на станциях Шалкар, Орал, Жамбыл, Агадырь, Кусмурын, Павлодар, Шу, Казалы и Атбасар;

созданию акционерным обществом "Ремлокомотив" товариществ с ограниченной ответственностью на базе имущества локомотиворемонтных депо, расположенных на станциях Макат, Защита, Жамбыл, Костанай, Сексеул, Арыс, Астана, Аягоз, Актобе и Караганды;

созданию акционерным обществом "Ремвагон" товариществ с ограниченной ответственностью на базе имущества вагоноремонтных депо, расположенных на станциях Акжайык, Защита, Жамбыл, Павлодар, Караганды, Шымкент и Екибастуз.

Тем самым созданы условия для развития рыночных отношений в ремонтной сфере, при этом закуп всех услуг ЗАО "НК "КТЖ" проводит на конкурсной основе. Это позволило развить конкуренцию между предприятиями обеспечивающей деятельности, что в целом дало снижение затрат по приобретению их услуг.

Передав избыточные активы в пользование предприятиям малого, среднего бизнеса (производственным кооперативам), ЗАО "НК "КТЖ" сыграло существенную роль в решении стратегической государственной задачи поддержки малого и среднего бизнеса в Республике Казахстан.

Одним из важнейших мероприятий первого этапа стало определение имущественного комплекса магистральной железнодорожной сети и передача его в собственность ЗАО "НК "КТЖ".

Завершение первого этапа реструктуризации ознаменовалось дальнейшим улучшением производственных и финансово-экономических показателей железнодорожного транспорта.

В конце 2003 года были созданы акционерные общества "Локомотив", основным видом деятельности которого является предоставление услуг локомотивной тяги, и "Казжелдортранс", осуществляющего грузовые перевозки и оказывающего услуги по предоставлению грузовых вагонов другим перевозчикам.

Вместе с тем в составе ЗАО "НК "КТЖ" образованы структурные подразделения: Дирекция магистральной сети, деятельностью которой являются эксплуатация и содержание магистральной железнодорожной сети, и Дирекция перевозок, выполняющая функции диспетчерского управления движением поездов, планирования перевозок, организации грузовой и коммерческой работы.

В период 90-х годов железная дорога, являясь главным элементом транспортной инфраструктуры, не смогла избежать кризисных процессов в экономике, характерных для всех стран СНГ. Падение объемов производства и разрыв экономических связей между предприятиями отразились более чем трехкратным падением объемов перевозок в 1997 году по сравнению с 1991 годом, проблемой неплатежей и неуклонным ростом стоимости потребляемых ресурсов.

Системный кризис экономики привел отрасль к финансовому и производственному спаду. Характерными чертами для железнодорожного транспорта того периода стало наличие избыточного количества малодеятельных линий, станций, подвижного состава, эксплуатационных

и ремонтных подразделений, трудового персонала. Следствием этого явилось хроническое снижение фондоотдачи и производительности труда.

В этих условиях Правительством был предпринят первый шаг по реструктуризации железнодорожного транспорта. Для финансово-экономического оздоровления железной дороги 31 января 1997 года путем слияния Алматинской, Целинной и Западно-Казахстанской железных дорог постановлением Правительства было создано республиканское государственное предприятие "Казакстан темiр жолы".

Правильность принятого решения подтвердили результаты последующих лет. Консолидация всех финансовых потоков, ужесточение финансовой дисциплины и централизация управления позволили стабилизировать финансовое положение отрасли.

Железная дорога Казахстана практически без инвестирования в инфраструктуру и подвижной состав обеспечила перевозочную деятельность на базе имеющихся активов с необходимым уровнем бесперебойности и безопасности движения поездов при относительно

низком росте тарифов. В определенной степени отрасль сыграла ключевую роль в становлении и укреплении конкурентоспособности крупнейших предприятий Казахстана.

Экономический рост Республики Казахстан, достигнутый в последние годы, обуславливает необходимость дальнейшей реструктуризации железнодорожного транспорта, направленной на развитие конкуренции и привлечение частных инвестиций в обеспечивающей и перевозочной деятельности.

Наряду с этим одним из основных принципов реструктуризации является сохранение железнодорожной сети в собственности государства и ее развитие с целью максимального удовлетворения потребностей экономики и расширения транзитного потенциала Республики Казахстан.

Кроме того, необходимость дальнейшей реструктуризации обуславливается приведением ее мероприятий в соответствии с Законом Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте" в части финансового разделения Оператора магистральной сети от Национального перевозчика и обеспечения равного доступа к магистральной сети всех перевозчиков, а также соответствие Закону Республики Казахстан "О естественных монополиях" в части отделения потенциально-конкурентной перевозочной деятельности железной дороги от естественно-монопольных услуг.

Следует отметить, что в развитых странах мира функционирует модель доступа нескольких перевозчиков к магистральной сети, эксплутационные показатели которых значительно выше, чем в странах СНГ, что свидетельствует о правильности основных направлений реформирования, определенных законодательством Республики

Казахстан. <*>

Сноска. В подраздел 3.5 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 .

4. Цель и задачи Программы

Целью реструктуризации является достижение оптимальной для государства и общества системы функционирования железнодорожного транспорта.

Для достижения указанной цели настоящая Программа предусматривает решение следующих задач:

совершенствование нормативной правовой базы в области железнодорожного транспорта;

отделение обеспечивающей деятельности от основной;

создание конкурентного рынка перевозчиков с предоставлением равного права доступа к магистральной железнодорожной сети;

оптимизация производственных мощностей, повышение эффективности железнодорожного транспорта;

решение вопросов субсидирования пассажирских перевозок.

5. Основные направления и механизм реализации Программы

5.1. Реструктуризация обеспечивающей деятельности

После создания на базе локомотиворемонтных и вагоноремонтных депо юридических лиц осуществить в соответствии с действующим законодательством продажу долей участия в них и пакетов акций на торгах, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

Кроме того, будут проведены следующие мероприятия по:

продаже пакетов акций акционерного общества "Ремпуть", акционерного общества "Жолжондеушi" и акционерного общества "Темiржолжондеу", специализирующихся на ремонте пути, на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых

будет осуществлена АО "НК "КТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов;

продаже имущественных комплексов, ранее переданных в аренду субъектам малого бизнеса, на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "КТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

В соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "О естественных монополиях", не допускающими осуществление субъектом естественной монополии других видов деятельности, не связанных с основной, открытое акционерное общество

"Желдорводотеплоснабжение" будет реорганизовано путем выделения и создания новых АО "Темiржолсу", специализированного на услугах водоснабжения, и "Темiржолжылу", которое будет предоставлять услуги теплоснабжения.

В дальнейшем будет осуществляться передача местным исполнительным органам власти отдельных объектов водо- и теплоснабжения.

Объекты энергоснабжения, находящиеся в собственности АО "НК "КТЖ", не связанные с электротягой поездов до конца 2006 года будут переданы местным исполнительным органам вместе с оборотными средствами на текущий год.

Единственным акционером акционерных обществ "Темiржолсу", "Темiржолжылу" будет АО "НК "КТЖ".

До конца 2006 года объекты водоснабжения и теплоснабжения акционерных обществ "Теміржолсу" и "Теміржолжылу" будут переданы местным исполнительным органам вместе с оборотными средствами на текущий год.

Для формирования полноценного оператора связи на базе оборудования железнодорожной связи создано акционерное общество "Транстелеком". АО "НК "КТЖ" передаст ему в собственность (уставный капитал) все оборудование, задействованное в предоставлении нетехнологической связи. Кроме того, АО "НК "КТЖ" предоставит в долгосрочную (10-15 лет) аренду АО "Транстелеком" отдельные жилы магистрального кабеля связи, выделенные для предоставления услуг нетехнологической связи. Указанные жилы невозможно передать в собственность АО "Транстелеком", так как они находятся внутри магистрального кабеля связи вместе с технологическими жилами и являются частью магистральной сети, не подлежащей реализации. АО "Транстелеком" является собственником оборудования, задействованного только в предоставлении нетехнологической связи.

26 % пакета акций АО "Транстелеком" будет сохранено в собственности АО "НК "ҚТЖ", оставшиеся 74 % пакета акций будут реализованы на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

100 % пакета акций акционерного общества "Военизированная железнодорожная охрана" будет сохранено в собственности АО "НК "ҚТЖ" и не подлежит реализации.

На базе имущества, числящегося на балансе филиалов АО "НК "ҚТЖ" - Акжайыкская, Павлодарская и Казыкуртская промывочно-пропарочные станции, предполагается создать юридические лица с дальнейшей продажей долей участия на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

В целях выделения непрофильной деятельности по содержанию и восстановлению защитных лесонасаждений на базе имущества, числящегося на балансе филиалов АО "НК "ҚТЖ" - дистанциях защитных лесонасаждений, расположенных на станциях Алматы, Астана и Актобе, предлагается создать товарищество с ограниченной ответственностью "Лесозащита" с последующей продажей доли участия на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

Во взаимоотношениях предприятий основной деятельности с обеспечивающим сектором будет действовать традиционный рыночный механизм, что создаст дополнительные стимулы, необходимые для повышения производительности, снижения себестоимости услуг обеспечивающего сектора. Избыточные мощности будут постепенно переориентированы на другие секторы экономики. <*>

Сноска. В подраздел 5.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 ; от 30 июня 2006 года N 606 .

5.2. Реструктуризация основной деятельности

В соответствии с Законом Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте" Национальная железнодорожная компания (Оператор магистральной сети) обеспечивает равное право пользования магистральной железнодорожной сетью всем перевозчикам. Развитие конкуренции в перевозочной деятельности будет обеспечиваться за счет возникновения новых перевозчиков, имеющих собственный (арендованный) подвижной состав.

Процесс формирования перевозчиков будет проведен с учетом особенностей санкционирования железнодорожного транспорта Республики Казахстан, необходимости бесперебойного обеспечения перевозок в период максимальных объемов грузооборота.

АО "НК "КТЖ" будет осуществлять функции Национальной железнодорожной компании, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте".

Кроме того, в целях обеспечения равных условий пользования железнодорожной сетью АО "НК "КТЖ" сосредоточится на оказании естественно-монопольных услуг, технологически связанных с услугами магистральной сети.

АО "Центр транспортного сервиса" будет осуществлять функции оператора подъездных путей, оказывая на равных условиях услуги по предоставлению подъездных путей, использующихся несколькими грузоотправителями. Для этого АО "Центр транспортного сервиса" будут переданы подъездные пути, не относящиеся к основной деятельности магистральной железнодорожной сети, находящиеся на балансе филиала АО "НК "ҚТЖ" - "Дирекция магистральной сети".

Подъездные пути, принадлежащие АО "Центр транспортного сервиса" и используемые одним грузоотправителем, будут реализованы в установленном законодательством порядке.

Образованные в составе Компании в 2003 году Дирекция магистральной сети, деятельностью которой является эксплуатация и содержание магистральной железнодорожной сети, и Дирекция перевозок, выполняющая функции управления движением поездов и обеспечения безопасности, останутся структурными подразделениями АО "НК "КТЖ".

Вместе с тем в октябре 2003 года на базе существующих эксплуатационных локомотивных депо и эксплуатируемого локомотивного парка создано акционерное общество "Локомотив", единственным акционером которого является АО "НК "КТЖ".

Основной деятельностью акционерного общества "Локомотив" является предоставление на недискриминационных условиях услуг локомотивной тяги и технического обслуживания тягового подвижного состава перевозчикам и оператору магистральной железнодорожной сети.

К 1 января 2005 года все пункты технического обслуживания локомотивов и экипировки с домами отдыха локомотивных бригад будут выделены в самостоятельное акционерное общество "Локомотивный сервисный центр", единственным акционером которого будет являться

АО "НК "КТЖ".

Акционерное общество "Локомотив" будет содержать парк магистральных и маневровых локомотивов. Парк маневровых локомотивов будет предоставляться в аренду Оператору магистральной сети (АО "НК "КТЖ") для производства станционной работы. Оператору магистральной сети будет также предоставляться в аренду парк магистральных локомотивов для осуществления хозяйственных перевозок.

Акционерное общество "Казжелдортранс" будет самостоятельно осуществлять грузовые перевозки. В целях обеспечения базой ремонта для текущего обслуживания и отстоя подвижного состава ему будет передано имущество ремонтных баз, числящееся на балансе филиалов АО

"НК "ҚТЖ", эксплуатационных депо на станциях Арыс, Балхаш, Кусмурун и Орал, ранее находившееся в аренде у производственных кооперативов и товариществ с ограниченной ответственностью.

100 % пакета акций АО "Казтранссервис" будет сохранено в уставном капитале АО "НК "ҚТЖ" для развития контейнерных перевозок железнодорожного транспорта, мультимодальных перевозок во внутреннем и транзитном сообщениях. При этом в 2006 году АО "Казтранссервис" принимает от АО "Казжелдортранс" весь инвентарный парк фитинговых платформ.

12,69 % пакета акций АО "Каскортранссервис", принадлежащих АО "Казтранссервис" будут переданы в собственность АО "НК "ҚТЖ".

Акции АО "Кедентранссервис", принадлежащие АО "НК "КТЖ" (33%), будут сохранены до 2006 года в уставном капитале АО "НК "КТЖ" для обеспечения контроля над работой контейнерных дворов и терминального хозяйства. В третьем квартале 2006 года 33 % пакета акций АО "Кедентранссервис", принадлежащего АО "НК "ҚТЖ", будет реализовано на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

Структура железнодорожной отрасли после формирования рыночного сектора

Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан | | | | Конкурентный АО "НК "ҚТЖ" АО "Пас- Конкурентный рынок (естественная монополия) сажирская рынок лизинговая Частные Дирекция Дирекция вагонная АО и ТОО грузовые магистраль- перевозок компания" по ремонту перевозчики ной сети (оператор МЖС) локомотивов | ______|________ ТОО по Частные АО |_ АО "Казжел- | ТОО "Опе- ремонту локомотивные "Локомотив" | дортранс" | ративно- вагонов компании (100 %) __| (100 %) | техноло- | | гический АО и ТОО Частные АО "Локо- | АО "Каз- |__центр по ремонту операторы мотивный | транс- | управле- пассажирских вагонов и сервисный __| сервис" | ния пас- вагонов контейнеров центр" | (100 %) | сажир- (100 %) | | скими АО "Кеден- | | перевоз- транссервис" | | ками" (100 %) |_ АО "Кас- | АО АО "Вое- | кортранс- | АО "Пас- АО по "Транс- низирован- | сервис" | сажир- ремонту пути телеком" ная желез- | (12,69 %) |__ские пе- (74 %) нодорож- __|_ | ревозки" ТОО ная охрана" | АО "Центр | (100 %) "Лесозащита" (100 %) | транс- | | портного | АО "Ба- ТОО "ППС" ТОО | сервиса | гажные пе- "Компания | (100 %) | ревозки" Жолаушылар | | (100 %) транс" АО "Транс- | АО "Вокзал- | (частный телеком" | сервис" |__АО "Вагон- пассажирский (26 %) __|_ внеклассные | сервис" перевозчик) вокзалы | (100 %) (Алматы - 1,| 2, Астана, | АО "При- Актобе, |__городные Караганды) перевозки" (100 %) Непрофильная сфера Услуги в вагонах Вокзалы Объекты Объекты Объекты ресторанах (1 - 5 водоснабжения теплоснабжения энергоснабжения классов)

Плата за услуги магистральной железнодорожной сети, предоставляемые ЗАО "НК "КТЖ", утверждается уполномоченным государственным органом, осуществляющим контроль и регулирование деятельности в сфере естественной монополии. ЗАО "НК "КТЖ" обеспечивает равноправный и недискриминационный доступ к магистральной железнодорожной сети всем перевозчикам. Плата за перевозку для клиентов будет включать в себя плату за услуги

магистральной железнодорожной сети и цены на другие виды услуг железнодорожного транспорта.

Независимые перевозчики будут работать с ЗАО "НК "КТЖ" по согласованным планам перевозок.

В результате реализации данных мероприятий реструктуризации на рынке перевозок будут функционировать частные перевозчики.

Произойдут изменения в системе государственного регулирования на железнодорожном транспорте, более подробно изложенные в подразделе 5.4 "Усиление государственного регулирования железнодорожного транспорта". <*>

Сноска. В подраздел 5.2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 ; от 30 июня 2006 года N 606 .

5.3. Реструктуризация пассажирских перевозок

Задачи реформирования пассажирских перевозок, ориентированные на повышение общеэкономической эффективности, включают:

финансовое и организационное отделение пассажирских перевозок от грузовых;

достижение полной прозрачности финансовых потоков, сокращение убытков и уменьшение дотаций, усиление роли частного сектора;

введение конкуренции в пассажирские перевозки.

По функциональному признаку деятельность пассажирских перевозок можно разделить на два блока:

основная деятельность - перевозка пассажиров, багажные перевозки;

обеспечивающая и сервисная деятельность - ремонт пассажирских вагонов (Алматинский вагоноремонтный завод - АВЗ), техническое обслуживание пассажирских вагонов, осуществляемые эксплутационными пассажирскими вагонными депо (ЛВЧД), услуги прачечных комбинатов, находящихся на балансе ЛВЧД, и обслуживание пассажиров в вагонах-ресторанах, вокзалах.

5.3.1. Реструктуризация обеспечивающей и сервисной

деятельности пассажирских перевозок

Реструктуризация обеспечивающей и сервисной деятельности направлена на ее отделение от основной для обеспечения прозрачности расходов и целевого субсидирования пассажирских перевозок из республиканского и местных бюджетов и включает в себя следующие мероприятия:

Алматинский вагоноремонтный завод, выполняя капитальный ремонт пассажирских вагонов, является субъектом обеспечивающей деятельности и в соответствии с принципами реструктуризации подлежит выделению. Предлагается создание отдельного АО "Алматинский вагоноремонтный завод", пакет акций которого будет в 4 квартале 2006 года реализован на торгах в установленном законодательством порядке, организация которых будет осуществлена АО "НК "КТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

При отсутствии заинтересованности со стороны потенциальных покупателей сумма кредитных обязательств будет сохранена за АО "НК "КТЖ" и погашаться им за счет включения в плату за услуги магистральной сети (тариф).

Рынок услуг прачечных комбинатов развит во всех городах, в которых расположены ЛВЧД ОАО "Пассажирские перевозки", вхождение на данный рынок не требует значительных инвестиций.

Предполагается продажа прачечных комбинатов ОАО "Пассажирские перевозки" частным компаниям на торгах в соответствии с действующим законодательством.

До внедрения конкуренции в основную деятельность будет проведен конкурс на предоставление права обслуживания пассажиров в вагонах-ресторанах частным предпринимателям. После появления новых пассажирских перевозчиков каждый из них самостоятельно будет решать вопрос необходимости курсирования в его составах вагонов-

ресторанов. При этом их необходимо освободить от централизованного обеспечения продуктами питания и дать свободу в расширении ассортимента и установлении цен.

В 2004 году будет создано АО "Вокзалсервис" на базе вокзального хозяйства АО "Пассажирские перевозки", единственным акционером которого является АО "Пассажирские перевозки".

АО "Вокзалсервис" до конца 2006 года будет осуществлять передачу вокзалов 1, 2, 3, 4 и 5 классов местным исполнительным органам. При этом перроны и платформы не подлежат передаче. На балансе АО "Вокзалсервис" останутся внеклассные вокзалы Астана, Алматы-I, Алматы-II, Актобе и Караганда, после чего 100-процентный пакет акций будет передан в собственность АО "НК "ҚТЖ".

Передача вокзалов в АО "Вокзалсервис" и местным исполнительным органам позволит не только предоставлять торговую площадь в аренду, но и организовывать дополнительный сервис пассажирам и местному населению, в частности, предоставлять в аренду площади для продажи билетов также на авиа- и автотранспорт, оказывать другие, пользующиеся спросом услуги, что компенсирует расходы по их содержанию. При этом имущество вокзалов должно содержаться в надлежащем состоянии, с учетом сохранения целевого назначения и технологического процесса для удовлетворения потребности пассажиров и перевозчиков.

В целях введения конкуренции в ремонтной деятельности пассажирских вагонов предусматривается отделить все филиалы ОАО "Пассажирские перевозки" пассажирские вагонные депо (ЛВЧД) в самостоятельное АО "Вагонсервис", единственным акционером которого будет АО "Пассажирские перевозки".

В созданное АО "Вагонсервис" передадутся все ремонтные базы, и соответственно оно будет предоставлять услуги по ремонту и техническому обслуживанию вагонов всем пассажирским перевозчикам на договорной основе. В 2005 году 100 % пакета акций АО "Вагонсервис" в установленном законодательством порядке будет передано в собственность АО "НК "ҚТЖ".

На базе имущества по ремонту пассажирских вагонов, расположенных на станциях Кызылорда и Актобе, предлагается создать товарищества с ограниченной ответственностью с дальнейшей продажей их долей участия на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов. <*>

Сноска. В подраздел 5.3.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 ; от 30 июня 2006 года N 606 .

5.3.2. Реструктуризация основной деятельности пассажирских перевозок

Реструктуризация основной деятельности включает в себя следующие мероприятия:

На базе имущества филиала "Пригородные перевозки" предлагается создать ряд акционерных обществ на региональном уровне, с передачей им активов самого филиала и ЗАО "НК "КТЖ" (электро- и дизель поезда).

Пригородные перевозки согласно Закону Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте" должны субсидироваться из местных бюджетов, поэтому каждое из созданных АО будет взаимодействовать по вопросу предоставления субсидий с местными органами в своем регионе.

Данный шаг позволит построить двусторонние отношения более эффективным образом, чем создание одной общереспубликанской компании по пригородным перевозкам.

После решения вопросов о субсидировании пригородных пассажирских перевозок из местных бюджетов пакеты акций (доли участия) юридических лиц, созданных в регионах, будут переданы в коммунальную собственность соответствующих исполнительных органов или реализованы на торгах в соответствии с действующим законодательством. До решения вопросов полноценного субсидирования пригородных пассажирских перевозок 100 % пакета акций АО "Пригородные перевозки" в установленном законодательством порядке будет передано в собственность АО "НК "ҚТЖ".

В целях введения конкуренции в перевозочной деятельности АО "Пассажирские перевозки" учредить товарищество с ограниченной ответственностью "Жолсерік-Алматы" с региональными филиалами для осуществления межобластных пассажирских перевозок, которое будет участвовать на открытом конкурсе по определению перевозчиков, осуществляющих социально значимые пассажирские перевозки, проводимом уполномоченным органом. В 2006 году 100 % доли участия товарищества, принадлежащего АО "Пассажирские перевозки" будут реализованы на торгах в соответствии с действующим законодательством, организация которых будет осуществлена АО "НК "ҚТЖ" с участием Комитета государственного имущества и приватизации Министерства финансов и других заинтересованных государственных органов.

В связи с появлением на рынке частных перевозчиков для обеспечения доступа к автоматизированным рабочим местам автоматизированной системе управления "Экспресс" и услугам координации процесса перевозки пассажиров, осуществляемой объединенным дорожным бюро, во втором квартале 2006 года будет создано товарищество с ограниченной ответственностью "Оперативно-технологический центр управления пассажирскими перевозками", учредителем которого будет АО "Пассажирские перевозки". В 2006 году для обеспечения равного доступа всех перевозчиков к его услугам 100 % доли участия созданного товарищества с ограниченной ответственностью в установленном законодательством порядке будет передано в собственность АО "НК "ҚТЖ".

На базе сети агентских пунктов по приему и отправке багажа предлагается создать самостоятельное АО "Багажные перевозки", единственным акционером которого будет ОАО "Пассажирские перевозки", для оказания населению комплекса услуг по перевозке, приему и отправке багажа.

Созданное АО "Багажные перевозки" будет на договорной основе брать в аренду багажные вагоны, закупать услуги по их прицепке к составам поездов и оказывать услуги клиентам востребованных форм, таких как "от двери до двери". В 2006 году 100% пакета акций АО "Багажные перевозки" в установленном законодательством порядке будет передано в собственность АО "НК "ҚТЖ".

На базе всех пассажирских вагонов, кроме задействованных на международных перевозках и приобретенных за счет ранее привлеченных кредитных средств, предлагается создать самостоятельное АО "Пассажирская лизинговая вагонная компания" для предоставления в аренду (лизинг) пассажирских и багажных вагонов всем пассажирским перевозчикам. Приобретение АО "Пассажирская лизинговая вагонная компания" нового подвижного состава будет осуществляться на коммерческой основе. После полного формирования имущественного комплекса АО "Пассажирская лизинговая вагонная компания" 100-процентный пакет его акций будет передан в государственную собственность с последующей передачей прав владения и пользования Министерству транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

Парк вагонов испанской фирмы "Талго", приобретенных за счет кредитных средств, останется в собственности АО "Пассажирские перевозки". АО "Пассажирские перевозки" будет осуществлять международные и фирменные внутриреспубликанские перевозки с повышенным уровнем сервиса. С момента начала субсидирования из республиканского и местных бюджетов другие маршруты и пассажирские вагоны будут передаваться частным перевозчикам на конкурсной основе. При этом, кредитные обязательства АО "НК "КТЖ" по германской и испанской кредитным линиям, выделенным на приобретение пассажирских вагонов под гарантии Правительства Республики Казахстан, предлагается включить в стоимость франшиз, предоставляемых перевозчикам на конкурсной основе.

Победителями тендера франшиз на соответствующие маршруты будут признаны квалифицированные компании-перевозчики, предлагающие минимальные объемы государственных субсидий.

Введение конкуренции в основной деятельности пассажирских перевозок возможно только после решения вопроса их субсидирования из республиканского бюджета. При разработке механизма субсидирования предлагается исходить из следующих принципов:

учитывая низкий уровень благосостояния населения и безальтернативность железнодорожного транспорта по многим направлениям, необходимо определить перечень конкретных маршрутов, соединяющих все населенные пункты (города) республики, расположенные на железнодорожной сети, между собой и с основными крупными городами соседних стран;

необходимо определить качественный и количественный стандарт услуги на каждом маршруте (наличие багажных вагонов и вагонов-ресторанов, требование к сервису, а также количество пассажирских вагонов в маршруте);

предельная стоимость проезда в плацкартных и общих вагонах на "франшизный" период должна регулироваться уполномоченным государственным органом, при этом стоимость проезда в комфортабельных вагонах не будет подлежать регулированию со стороны государства;

расходы, связанные с оказанием услуг пассажирских перевозок и не обеспечивающие уровень дохода, необходимый для эффективного функционирования пассажирских перевозок, по законопроекту субсидируются из государственного бюджета непосредственно перевозчику, оказывающему услуги по перевозке пассажиров.

Необходимо организовать разработку механизма субсидирования пассажирских перевозок со всеми причастными министерствами и ведомствами.

В случае положительного решения предлагается следующий механизм ввода конкуренции в пассажирских перевозках.

На базе маршрутов пассажирских поездов будут сформированы лоты конкурса по предоставлению услуг по перевозке пассажиров. Организатором конкурса будет являться уполномоченный государственный орган.

К конкурсу допускаются частные компании - перевозчики, прошедшие процедуру лицензирования.

Конкуренция между компаниями будет осуществляться за право оказания услуг по перевозке пассажиров на маршрутах.

При этом субсидирование маршрутов АО "Пассажирские перевозки" и других перевозчиков, обладающих франшизами, будет осуществляться из средств республиканского бюджета. <*>

Сноска. В подраздел 5.3.2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 ; от 30 июня 2006 года N 606 .

5.4. Усиление государственного регулирования железнодорожным транспортом

5.4.1. Усиление роли Уполномоченного органа

Транспортная политика должна быть поднята на новый качественный уровень, адекватный усложнившейся внутренней организации отрасли и четкому разграничению функций и ответственности хозяйствующих субъектов железнодорожного транспорта и государства.

Уполномоченным государственным органом по отношению к АО "НК "КТЖ" является Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан, кроме того, в силу существующей системы государственного управления часть функций уполномоченного органа исполняют Агентство Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции в области тарифного регулирования и Комитет государственного имущества и приватизации Министерства финансов Республики Казахстан в части распоряжения государственным имуществом.

Осуществление углубленных реформ на железнодорожном транспорте настоятельно требует усиления государственного регулирования отрасли уполномоченным государственным органом. Именно он должен стать ответственным за представление интересов Республики Казахстан в межгосударственных соглашениях и международных организациях в сфере железнодорожного транспорта, реализацию транспортной политики и осуществление функций компетентного регулирующего органа государства в железнодорожной отрасли, включая вопросы инспектирования и контроля безопасности, лицензирования, разработки и утверждения технических стандартов, нормативов и требований.

Уполномоченный орган будет представлять в Центральном совете железнодорожного транспорта (ЦСЖТ) и Организации сотрудничества железных дорог (ОСЖД) железнодорожный транспорт Республики Казахстан, осуществлять лицензирование и контроль безопасности, развитие импортозамещения в высокотехнологичных отраслях локомотиво- и вагоностроения. <*>

Сноска. В подраздел 5.4.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 .

5.4.2. Изменение тарифного регулирования

Назрела необходимость изменения государственного регулирования тарифа на перевозки.

Ценовому государственному регулированию подлежит плата, вносимая перевозчиками за пользование услугами магистральной железнодорожной сети. Она будет определяться государственным органом, осуществляющим контроль и регулирование в сфере естественной монополии.

Услуги по предоставлению локомотивной тяги и железнодорожным перевозкам в соответствии с Законом Республики Казахстан "О естественных монополиях" не относятся к естественно-монопольным видам деятельности. Цены на услуги локомотивной тяги и железнодорожные перевозки в случае необходимости будут регулироваться в соответствии с антимонопольным законодательством.

Таким образом, для обеспечения равноправного функционирования на железнодорожном транспорте нескольких перевозчиков потребуется принятие и внедрение в практику, вместо действующего Прейскуранта 10-01, нового тарифного руководства, определяющего тариф исключительно на услуги магистральной железнодорожной сети.

5.5. Правовое обеспечение

5.5.1. Необходимость реформирования законодательной базы

В период с 1994 по 2003 годы в деятельности железнодорожной отрасли были приняты более чем 50 нормативных правовых актов.

В действующем законодательстве учитывается проводимая реструктуризация железнодорожной отрасли, в частности регулирование субъектов железнодорожного транспорта и субъектов естественной монополии.

Следует отметить следующие нормативные правовые акты, отражающие процесс реструктуризации железнодорожного транспорта:

Гражданский кодекс Республики Казахстан (Общая часть) от 27 декабря 1994 года;

Гражданский кодекс Республики Казахстан (Особенная часть) от 1 июля 1999 года;

Закон Республики Казахстан "О транспорте в Республике Казахстан" от 21 сентября 1994 года;

Закон Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте" от 8 декабря 2001 года;

Закон Республики Казахстан "О естественных монополиях" от 9 июля 1998 года;

Закон Республики Казахстан "Об акционерных обществах" от 13 мая 2003 года.

5.5.2. Закон Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте"

На сегодняшний день разработан проект Закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам железнодорожного транспорта", призванный восполнить существующие пробелы в действующем законодательстве в области железнодорожного транспорта. Проект Закона предусматривает изменения и дополнения в действующие Законы Республики Казахстан "О транспорте в Республике Казахстан" и "О железнодорожном транспорте" , учитывающие реструктуризацию железнодорожного транспорта.

Принятие данного проекта Закона обеспечит:

развитие конкуренции, рациональный и свободный доступ всех субъектов транспортного рынка к получению услуг железнодорожного транспорта;

сохранение единого имущественного комплекса магистральной железнодорожной сети;

защиту экономических интересов субъектов национального рынка;

определение статуса Национальной железнодорожной компании и Национального железнодорожного перевозчика.

Действующим Законом механизм субсидирования пассажирских перевозок из республиканского бюджета не предусмотрен. В этой связи, законопроектом вносятся соответствующие дополнения и изменения в Закон.

Вместе с тем, параллельно с изменением и дополнением Закона Республики Казахстан "О железнодорожном транспорте" должны быть разработаны и приняты подзаконные нормативные правовые акты, обеспечивающие развитие рыночных отношений на железнодорожном транспорте.

5.5.3. Соглашения о международном железнодорожном грузовом (СМГС)

и пассажирском (СМПС) сообщении и другие соглашения в рамках ОСЖД, ЦСЖТ

В настоящее время потребуется внесение изменений в СМГС и СМПС, подписанные государствами-участниками Организации сотрудничества железных дорог (ОСЖД), и ряд соглашений по вагонному парку, плану формирования поездов, порядку взаиморасчетов и др.

в рамках Организации сотрудничества железных дорог стран-участниц СНГ (ЦСЖТ).

Основные изменения в СМГС и СМПС затронут вопросы:

пересмотра термина "железная дорога" используемого в соглашениях в качестве определения субъекта железнодорожного транспорта, осуществляющего перевозку и вступающего в правоотношения с клиентами железнодорожного транспорта и субъектами железнодорожного транспорта, осуществляющими перевозку по территории других стран в прямом международном сообщении;

ответственности субъектов железнодорожного транспорта, осуществляющих перевозку;

расчетов с клиентом и другими субъектами железнодорожного транспорта, осуществляющими перевозку в прямом международном сообщении;

расчетов казахстанских грузовых и пассажирских перевозчиков при осуществлении перевозок в прямом международном сообщении.

По соглашениям в рамках ЦСЖТ будут пересмотрены принципы использования общего парка вагонов, основ Плана формирования поездов, платы за пользование магистральной железнодорожной сетью перевозчиками, сертификации ремонта вагонов, расчетов между

субъектами железнодорожного транспорта и др.

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Мероприятия, предусмотренные Программой реструктуризации железнодорожного транспорта Республики Казахстан на 2004-2006 годы, реализуются за счет собственных средств АО "НК "КТЖ" и государственного бюджета. При этом средства из государственного бюджета будут направлены на субсидирование пассажирских перевозок. <*>

Сноска. В раздел 6 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 .

7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

Реструктуризация железнодорожного транспорта приведет к следующим позитивным итогам:

повышение инвестиционной привлекательности предприятий обеспечивающего сектора, вагонного и локомотивного хозяйств;

повышение эффективности и качества грузовых, контейнерных и пассажирских перевозок;

формирование конкурентной среды в обеспечивающей деятельности;

формирование рынка железнодорожных транспортных услуг;

совершенствование тарифной политики в железнодорожном транспорте;

расширение сферы деятельности частного предпринимательства и капитала;

завершение приватизации и передачи в коммунальную собственность объектов, не связанных с перевозочной деятельностью;

развитие конкуренции в перевозочной деятельности;

формирование цен на услуги перевозчиков на рыночной основе;

расширение доступа к магистральной железнодорожной сети частного вагонного парка и создание благоприятных условий для появления новых собственников вагонного парка;

максимальное использование транзитного потенциала между Европой и Азией.

Экономический эффект от внедрения Программы будет достигнут за счет притока частных инвестиций в вагонный и локомотивный парк,который будет выведен в конкурентный сектор, по оценке в размере 200-300 млн. долларов США в течение 10 лет, а также сокращения убытков и уменьшения дотаций пассажирских перевозок, что улучшит финансовые результаты АО "НК "КТЖ" ежегодно на 100 млн. долларов США. Это окажет существенное влияние на улучшение тарифообразования грузовых перевозок и увеличит поступление финансовых средств в республиканский бюджет от пользователей услуг железнодорожного транспорта.

Кроме того, будет достигнута финансовая прозрачность деятельности всех субъектов железнодорожного транспорта.

Предлагаемый путь реструктуризации позволит предприятиям железнодорожного транспорта приумножить доходы и тем самым внести достойный вклад в развитие и процветание Казахстана.

Прогнозируемые основные показатели по АО "НК "КТЖ" на 2004-2006 годы:

___________________________________________________________________

Показатели ! Един. изм.! На 2004 ! На 2005 ! На 2006

! ! год ! год ! год

------------------------------------------------------------------

Грузооборот млн. т-км 152 754 156 075 160 300

Экспорт млн. т-км 61 620 62 138 62 660

Импорт млн. т-км 9 570 10 126 10 715

Пассажирооборот млн. пасс-км 10 384 11 380 11 400

Доходы млн. тенге 208 361 234 270 259 442

Расходы, в т.ч.: млн. тенге 195 346 214 625 238 026

Расходы АО "НК "КТЖ" млн. тенге 106 659 117 185 129 962

Расходы

АО "Казжелдортранс" млн. тенге 23 637 25 970 28 801

Расходы АО "Локомотив" млн. тенге 65 050 71 470 79 263

Себестоимость

реализованной продукции

(товаров, работ, услуг) млн. тенге 177 010 195 373 217 907

------------------------------------------------------------------- <*>

Сноска. В раздел 7 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 .

8. План мероприятий по реализации Программы

реструктуризации железнодорожного транспорта

Республики Казахстан на 2004-2006 годы <*>

Сноска. В План 8 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 15 сентября 2005 г. N 920 ; от 30 июня 2006 года N 606 .

-------------------------------------------------------------------

N ! Мероприятие ! Форма !Ответст-!Срок ис-!Предпо-!Источ-

п/п! !завершения!венный !полнения!лагае- !ник

! ! !за ис- !(реали- !мые !финан-

! ! !полнение!зации) !расходы!сирова-

! ! !(реали- ! ! !ния

! ! !зацию) ! ! !

-------------------------------------------------------------------

1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7

-------------------------------------------------------------------

1 (исключена - N 920 от 15.09.2005 г.)

2 (исключена - N 920 от 15.09.2005 г.)

3 (исключена - N 920 от 15.09.2005 г.)

4 Продажа долей Договоры АО "НК 3 Не Собст-

участия и пакетов купли- "КТЖ" квартал требует венные

акций юридических продажи 2005 финан- средства

лиц, созданных на года сирова-

базе локомотиво- ния из

и вагоноремонтных государ-

депо, на торгах в ствен-

соответствии с ного

действующим бюджета

законодательством

5 Продажа пакетов Договоры АО "НК 3 Не Собст-

акций акционерного купли- "КТЖ" квартал требует венные

общества продажи 2006 финан- средства

"Ремпуть", года сирова-

акционерного ния из

общества государ-

"Жолжендеушi" и ствен-

акционерного ного

общества бюджета

"Темiржолжендеу",

специализирующихся

на ремонте пути на

торгах в соответ-

ствии с действую-

щим законодатель-

ством

6 Продажа имущест- Договоры АО "НК 3 Не Собст-

венных комплексов купли- "КТЖ" квартал требует венные

АО "НК "КТЖ", продажи 2006 финан- сред-

переданных в года сирова- ства

аренду ТОО и ПК ния из

на торгах в соот- государ-

ветствии с дейст- ствен-

вующим законо- ного

дательством бюджета

7 Реорганизация Свидетель- АО "НК 1 Не Соб-

ОАО "Желдорводо- ство о "КТЖ", квартал требует ствен-

теплоснабжение" регистрации ОАО 2004 финан- ные

путем выделения "ЖДВТС" года сирова- сред-

и создания новых ния из ства

АО "Темiржолсу", государ-

специализирован- ствен-

ного на услугах ного

водоснабжения и бюджета

"Темiржолжылу",

специализирован-

ного на услугах

теплоснабжения

8 (Исключена - от 30 июня 2006 года N 606 )

9 Передача Акт АО "НК 3 Не Соб-

объектов АО приема- "КТЖ", квартал требует ствен-

"Темiржолжылу", передачи АО 2006 финан- ные

АО "Темiржолсу" и "Темiр- года сирова- сред-

объектов энерго- жолжылу", ния из ства

снабжения местным АО государ-

исполнительным "Темiр- ствен-

органам жолсу", ного

бюджета

9-1 Создание на базе Свиде- АО 3 Не Соб-

имущества, чис- тельство "НК квар- тре- ст-

лящегося на ба- о ре- "ҚТЖ" тал бует вен-

лансе филиалов гистра- 2006 фи- ные

АО "НК "КТЖ" Ак- ции года нанси- сред-

жайыкская, Пав- рова- ства

лодарская и Ка- ния из

зыкуртская про- госу-

мывочно-пропа- дарст-

рочные станции вен-

юридических лиц ного

бюд-

жета

9-2 Реализация долей Договор АО 3 Не Соб-

участия в юри- купли- "НК квар- тре- ст-

дических лицах, продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

созданных на базе 2006 фи- ные

имущества филиа- года нанси- сред-

лов АО "НК "ҚТЖ" рова- ства

- Акжайыкская, ния из

Павлодарская и госу-

Казыкуртская, дарст-

промывочно-пропа- вен-

рочные станции на ного

торгах в соответ- бюд-

ствии с действую- жета

щим законодатель-

ством

9-3 Создание на базе Свиде- АО 3 Не Соб-

имущества, числя- тельство "НК квар- тре- ст-

щегося на балансе о ре- "ҚТЖ" тал бует вен-

филиалов АО "НК гистра- 2005 фи- ные

"ҚТЖ" - дистанций ции года нанси- сред-

защитных лесона- рова- ства

саждений товари- ния из

щество с ограни- госу-

ченной ответст- дарст-

венностью "Лесо- вен-

защита" ного

бюд-

жета

9-4 Реализация доли Договор АО 3 Не Соб-

участия в создан- купли- "НК квар- тре- ст-

ном товарищест- продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

ве с ограниченной 2006 фи- ные

ответственностью года нанси- сред-

"Лесозащита" на рова- ства

торгах в соответ- ния из

ствии с действую- госу-

щим законодатель- дарст-

ством вен-

ного

бюд-

жета

10 Передача всего Акт АО "НК 3 Не Соб-

оборудования, приема- "КТЖ", квартал требует ствен-

задействованного передачи, АО 2006 финан- ные

в предоставлении договор "Транс- года сирова- сред-

нетехнологической аренды телеком" ния из ства

связи АО государ-

"НК "КТЖ" в ствен-

собственность АО ного

"Транстелеком" и бюджета

заключение

договора аренды

на пользование

отдельными жилами

магистрального

кабеля связи

10-1 Реализация 74 % Договор АО 3 Не Соб-

пакета акций АО купли- "НК квар- тре- ст-

"Транстелеком", продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

принадлежащих АО 2006 фи- ные

"НК "ҚТЖ", на года нанси- сред-

торгах в соответ- рова- ства

ствии с дейст- ния из

вующим законо- госу-

дательством дарст-

вен-

ного

бюд-

жета

11 (исключена - N 920 от 15.09.2005 г.)

12 (Исключена - от 30 июня 2006 года N 606 )

12-1 (Исключена - от 30 июня 2006 года N 606 )

13 Продажа в Договор 3 Не Собст-

установленном купли- квартал требует венные

законодательством продажи АО 2006 финан- сред-

порядке подъездных "ЦТС" года сирова- ства

путей, принадле- ния из

жащих АО "Центр государ-

транспортного ствен-

сервиса" и исполь- ного

зуемых одним бюджета

грузоотправителем,

данному потребителю

13-1 Передача в АО Акт АО "НК 3 Не Собст-

"Центр транс- приема- "ҚТЖ", квартал требует венные

портного сер- передачи АО 2006 финанси- средства

виса" подъезд- "ЦТС" года рования

ных путей, не из госу-

относящихся к дарст-

основной дея- венного

тельности, бюджета

находящихся на

балансе АО

"НК "ҚТЖ"

14 Создание акцио- Свидетель- АО "НК 4 Не Соб-

нерного общества ство о КТЖ" квартал требует ствен-

"Локомотивный регистра- 2004 финан- ные

сервисный центр" ции года сирова- сред-

на базе пунктов ния из ства

технического государ-

обслуживания ствен-

локомотивов и ного

экипировки с бюджета

домами отдыха

локомотивных

бригад, единствен-

ным акционером

которого будет

АО "НК "КТЖ"

15 (исключена - N 920 от 15.09.2005 г.)

16 Передача имущест- Акт АО 3 Не Соб-

ва ремонтных баз, приема- "НК квар- тре- ст-

числящихся на ба- пере- "ҚТЖ", тал бует вен-

лансе филиалов АО дачи АО 2005 фи- ные

"НК "ҚТЖ" эксплуа- "Каз- года нанси- сред-

тационных депо на жел- рова- ства

ст. Арысь, Балхаш, дор- ния из

Кусмурын и Орал в транс" госу-

собственность АО дарст-

"Казжелдортранс" вен-

ного

бюд-

жета

17 (Исключена - от 30 июня 2006 года N 606 )

17-1 Приобретение Договор АО 3 Не Соб-

АО "НК "ҚТЖ" купли- "НК квар- тре- ст-

25,5 % пакета продажи "ҚТЖ", тал бует вен-

акций АО "Каз- АО 2005 фи- ные

кортранссервис" "Каз- года нанси- сред-

транс- рова- ства

сервис" ния из

госу-

дарст-

вен-

ного

бюд-

жета

18 (Исключена - от 30 июня 2006 года N 606 )

19 Реализация 33 % Договор АО 3 Не Соб-

пакета акций АО купли- "НК квар- тре- ст-

"Кедентранссер- продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

вис", принадлежа- 2006 фи- ные

щих АО "НК "ҚТЖ", года нанси- сред-

на торгах в соот- рова- ства

ветствии с дейст- ния из

вующим законода- госу-

тельством дарст-

вен-

ного

бюд-

жета

20 Введение тарифа Нормативный АРЕМиЗК 4 Не Соб-

за пользование правовой (по квартал требует ствен-

услуг магистраль- акт согла- 2004 финан- ные

ной железно- сованию) года сирова- сред-

дорожной сетью ния из ства

государ-

ствен-

ного

бюджета

21 Создание АО Свидетель- АО "НК 1 Не Соб-

"Алматинский ство о "КТЖ", квартал требует ствен-

вагоноремонтный регистра- ОАО 2004 финан- ные

завод", учредите- ции "Пасса- года сирова- сред-

лями которого жирские ния из ства

будут АО "НК пере- государ-

"КТЖ", ОАО возки" ствен-

"Пассажирские ного

перевозки" бюджета

22 Реализация 100 % Договор АО 4 Не Соб-

пакета акций АО купли- "НК квар- тре- ст-

"Алматинский ваго- продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

норемонтный завод" 2006 фи- ные

на торгах в соот- года нанси- сред-

ветствии с дейст- рова- ства

вующим законода- ния из

тельством госу-

дарст-

вен-

ного

бюд-

жета

23 Продажа прачеч- Договор АО 3 Не Собст-

ных комбинатов купли- "НК квартал требует венные

АО "Пассажирские продажи "КТЖ" 2006 финан- сред-

перевозки" на года сирова- ства

торгах в соответ- ния из

ствии с действую- государ-

щим законодатель- ствен-

ством ного

бюджета

24 Передача в Договор АО 1 Не Собст-

аренду на кон- аренды "Пасса- квартал требует венные

курсной основе жирские 2004 финан- сред-

права предостав- пере- года сирова- ства

ления услуг по возки" ния из

обслуживанию государ-

пассажиров в ствен-

вагонах-ресторанах ного

частным предприни- бюджета

мателям

24-1 Создание това- Свиде- АО 2-й Не Соб-

рищества с огра- тель- "Пасса- квартал требу ст-

ниченной ответст- ство о жирские 2006 ет фи- вен-

венностью "Опера- регист- пере- года нанси- ные

тивно-технологи- рации возки", рова- сред-

ческий центр уп- АО ния из ства

равления пасса- "НК госу-

жирскими перевоз- ҚТЖ" дарст-

ками" вен-

ного

бюд-

жета

25 Создание АО Свидетель- ОАО 1 Не Собст-

"Вокзалсервис", ство о "Пасса- квартал требует венные

единственным регистра- жирские 2004 финан- сред-

акционером кото- ции пере- года сирова- ства

рого будет ОАО возки" ния из

"Пассажирские государ-

перевозки" ствен-

ного

бюджета

25-1 Создание товари- Свиде- АО 3 Не Соб-

ществ с ограни- детель- "Пасса- квар- тре- ст-

ченной ответст- ство о жирские 2005 фи- вен-

венностью на ба- регист- пере- года нанси- ные

зе имущества по рации возки" рова- сред-

ремонту пассажир- ния из ства

ских вагонов, госу-

расположенных на дарст-

станциях Кызыл- вен-

орда и Актобе ного

бюд-

жета

25-2 Реализация 100 % Договор АО 3 Не Соб-

долей участия в купли- "НК квар- тре- ст-

товариществах с продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

ограниченной от- 2006 фи- ные

ветственностью, года нанси- сред-

созданных на базе рова- ства

имущества по ре- ния из

монту пассажирс- госу-

ких вагонов на дарст-

станциях Кызылор- вен-

да и Актобе, на ного

торгах в соответ- бюд-

ствии с действую- жета

щим законодатель-

ством

26 Передача вокзалов Акт АО 3 Не Собст-

1, 2, 3, 4 и 5 приема- "Пасса- квартал требует венные

классов, АО передачи жирские 2006 финан- сред-

"Пригородные пере- года сирова- ства

перевозки" местным возки", ния из

исполнительным АО "НК государ-

органам "КТЖ", ствен-

местные ного

исполни- бюджета

тельные

органы

27 Создание АО Свидетель- ОАО 2 Не Собст-

"Вагонсервис" с ство о "Пасса- квартал требует венные

передачей всех регистра- жирские 2004 финан- сред-

пассажирских ции пере- года сирова- ства

вагонных депо возки" ния из

(ЛВЧД) государ-

ствен-

ного

бюджета

28 Создание АО Свидетель- ОАО 1 Не Собст-

"Пригородные ство о "Пасса- квартал требует вен-

перевозки" на регистра- жирские 2004 финан- ные

базе имущества ции пере- года сирова- сред-

филиалов возки" ния из ства

"Пригородные государ-

перевозки" и АО ствен-

"НК "КТЖ" (электро- ного

и дизель поезда). бюджета

29 Создание АО Свидетель- ОАО 2 Не Собст-

"Багажные пере- ство о "Пасса- квартал требует вен-

возки" на базе регистра- жирские 2004 финан- ные

сети агентских ции пере- года сирова- сред-

пунктов по приему возки" ния из ства

и отправке багажа государ-

ОАО "Пассажирские ствен-

перевозки" ного

бюджета

30 Создание АО Свидетель- ОАО 2 Не Собст-

"Пассажирская ство о "Пасса- квартал требует вен-

лизинговая регистра- жирские 2004 финан- ные

вагонная компания" ции пере- года сирова- сред-

с передачей пасса- возки" ния из ства

жирских и багажных государ-

вагонов, кроме ствен-

задействованных ного

на международных бюджета

перевозках и

приобретенных за

счет ранее прив-

леченных кредитных

средств

31 Продажа франшиз Конкурс МТиК, 4 Не Соб-

на оказание услуг АО квартал требует венные

по пассажирским "Пасса- 2004 финан- ные

перевозкам на жирские года сирова- сред-

торгах в соответ- пере- ния из ства

ствии с действую- возки" государ-

щим законодатель- ствен-

ством ного

бюджета

32 Передача 100 % Акт АО 3 Не Соб-

пакета акций АО приема- "Пасса- квар- тре- ст-

"Пассажирская пере- жирские 2006 фи- вен-

лизинговая вагон- дачи пере- года нанси- ные

ная компания" в возки", рова- сред-

государственную КГИП ния из ства

собственность с МФ, госу-

последующей пере- МТК дарст-

дачей прав владе- вен-

ния и пользования ного

пакетом акций Ми- бюд-

нистерству транс- жета

порта и коммуни-

каций

32-1 Передача 100% Акт АО 3 Не Соб-

пакетов акций АО приема- "Пас- квар- тре- ст-

"Вокзалсервис", передачи сажир- тал бует вен-

АО "Вагонсер- ские 2006 фи- ные

вис", АО "При- пере- года нанси- сред-

городные перевоз- возки", рова- ства

ки", АО "Багаж- АО ния из

ные перевозки", "НК госу-

а также "ҚТЖ" дарст-

100 % вен-

доли учас- ного

тия в ТОО "Опера- бюд-

тивно-технологи- жета

ческий центр уп-

равления пасса-

жирскими перевоз-

ками" в собствен-

ность АО "НК "ҚТЖ"

32-2 Реализация Договор АО 4 Не Соб-

100 % доли участия купли- "НК квар- тре- ст-

в ТОО "Компания продажи "ҚТЖ" тал бует вен-

ЖолаушыларТранс" 2006 фи- ные

на торгах в соот- года нанси- сред-

ветствии с дей- рова- ства

ствующим законо- ния из

дательством госу-

дарст-

вен-

ного

бюд-

жета

33 (исключена - N 920 от 15.09.2005 г.)

34 Субсидирование Проект МЭиБП, 4 Опреде- Из

пассажирских Закона МТиК квартал ляется рес-

перевозок Республики 2004 реше- публи-

Казахстан года нием канс-

"О респуб- РБК кого

ликанском бюджета

бюджете"

35 Субсидирование Решение Местные 4 Опреде- Из

пригородных местных исполни- квартал ляется местных

перевозок исполни- тельные 2004 реше- бюдже-

тельных органы года нием тов

органов местных

испол-

тельных

органов

36 Субсидирование Проект МЭиБП, 4 Опреде- Из

пассажирских Закона МТиК квартал ляется рес-

перевозок Республики 2005 реше- публи-

Казахстан года нием канс-

"О респуб- РБК кого

ликанском бюджета

бюджете"

37 Субсидирование Решение Местные 4 Опреде- Из

пригородных местных исполни- квартал ляется местных

перевозок исполни- тельные 2005 реше- бюдже-

тельных органы года нием тов

органов местных

испол-

тельных

органов

38 Разработка Проект МТиК, 1 Не Собст-

Закона Республики Закона ЗАО "НК квартал требует венные

Казахстан Республики "КТЖ" 2004 финан- сред-

"О внесении изме- Казахстан года сирова- ства

нений и дополне- ния из

ний в некоторые государ-

законодательные ствен-

акты Республики ного

Казахстан по бюджета

вопросам железно-

дорожного транс-

порта"

39 Развитие импорто- Отчет в МТиК, 4 Не Собст-

замещающих произ- Правитель- АО "НК квартал требует венные

водств на пред- ство "КТЖ" 2005 финан- и заем-

приятиях железно- года сирова- ные

дорожного транс- ния из сред-

порта государ- ства

ствен-

ного

бюджета

40 Совершенствование Нормативные МТиК, 4 Не Собст-

нормативных право- правовые АО "НК квартал требует венные

вых актов в акты "КТЖ" 2006 финан- сред-

области железно- года сирова- ства

дорожного транс- ния из

порта государ-

ствен-

ного

бюджета