ИПС "Әділет"

      Елдің экономикасы мен қаржы жүйесін тұрақтандыруды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009 - 2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары (бұдан әрі — Іс-қимыл жоспары) мақұлдансын.
      2. Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі екі апта мерзімде Іс-қимыл жоспарын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлесін және заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына енгізсін.
      3. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен өзге де ұйымдары Іс-қимыл жоспарында көзделген іс-шаралардың уақтылы орындалуын қамтамасыз етсін.
      4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2008 жылғы 25 қарашадағы
N 1085 қаулысына
қосымша

Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009 - 2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары Мазмұны

       Кіріспе
       2007 - 2008 жылдары қабылданған шаралар
       Жоспардың мақсаты мен бағыты
       Қаржы секторын тұрақтандыру
       Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу
       Шағын және орта бизнесті қолдау
       Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту
       Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру
       Қорытынды

Кіріспе

     2007 жылдың екінші жартысында басталған әлемдік қаржы нарықтарындағы тұрақсыздық Қазақстанның даму қарқынына әсер етті. Бұл отандық банктердің сыртқы қаржылық ресурстарды тарту мүмкіндіктерін төмендетуде, ал, ізінше, ішкі экономикаға кредит беру көлемін қысқартуда көрінді. Бұдан басқа, әлемдік нарықтағы азық-түлік тауарлары бағасының шапшаң көтерілуі салдарынан экономикаға инфляциялық қысымды едәуір күшейтті.
      Қазақстан Республикасының Үкіметі, Ұлттық Банкі мен Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі әлемдік қаржы және тауар нарықтарындағы тұрақсыздықтың теріс салдарын жұмсартуға бағытталған бірінші кезектегі шаралар кешенін жедел қабылдады және іске асырды.
      Өтімділіктің жаһандық тапшылығын тудырған қаржы дағдарысының екінші толқыны әлемдік қаржы жүйесінің шеңберінен шықты және нақты секторға едәуір теріс әсер етті. Осының нәтижесінде әлемдік экономиканың өсу қарқынының едәуір және, ізінше, тауарлар мен қызмет көрсетулерге жаһандық сұраныстың баяулауы байқалады.
      Бұл отандық экономиканы тұрақтандыру және оңалту жөнінде жаңа қосымша шаралар қабылдауды талап етеді.
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Ұлттық Банкінің және Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігінің Экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009 - 2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары (бұдан әрі — Жоспар) Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмаларын орындау үшін әзірленді және жаһандық дағдарыстың Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық ахуалға теріс салдарын жұмсартуға және болашақтағы сапалы экономикалық өсу үшін қажетті негізді қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешенін айқындайды.

2007 — 2008 жылдары қабылданған шаралар

     Өткен жылдың күзінде Қазақстан қаржы дағдарысының алғашқы толқынымен кезікті.
      2007 жылдың қазанында Үкімет, Ұлттық Банк және Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі (бұдан әрі - Қаржылық қадағалау агенттігі) халықаралық қаржы және азық-түлік нарықтарындағы тұрақсыздықтың теріс салдарын жұмсарту үшін бірқатар бірінші кезекті шаралар қабылдады. 2007 жылдың күзінен бастап мемлекеттік бюджеттен шамамен 550 млрд. теңге бөлінді.
      Меншікті немесе қарыз қаражатын үлестік құрылысқа салған азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету мақсатында құрылыс салушыларға екінші деңгейдегі банктер арқылы 184,7 млрд. теңге бөлінді.
      Шағын және орта бизнестің іскерлік белсенділігін қолдау үшін олардың жобаларын шамамен 155 млрд. теңге сомаға қаржыландыру қамтамасыз етілді.
      Агроөнеркәсіптік кешенді дамытуға және азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге 135 млрд. теңге жіберілді.
      Осы шараларға қосымша өтімділік тапшылығының проблемасы жедел шешілді және ұлттық банк жүйесінің келесі сыртқы қауіптерге дайындығының қажетті деңгейі қамтамасыз етілді.
      Бірінші кезекті шаралар кешенін іске асыруды ескере отырып, ағымдағы жылдың 9 айы ішінде ЖІӨ-нің өсуі шамамен 4%-ды құрады. Жұмыссыздық деңгейі төмен деңгейде тұр және 7%-дан аспайды. Тұтыну бағаларының өсуін тұрақтандыру мүмкіндігі туды. Ағымдағы жылғы 10 айда инфляция деңгейі 8,8%-ды құрады, бұл жылдық болжамның кемінде 10%-ына сәйкес келеді. Қазақстандық банктер өздерінің ішкі және сыртқы міндеттерін ойдағыдай орындауда. Екінші деңгейлі банктердің экономиканы кредиттеуі өткен жылдың соңындағы деңгейде сақталды. Ағымдағы жылдың 10 айы ішінде банктердегі депозиттер 21,8%-ға дерлік , оның ішінде, халықтың депозиті 2%-ға үлғайды.
      Ағымдағы жылдың басынан бастап Үкімет, Ұлттық Банк пен Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі ішкі және сыртқы нарықтағы экономикалық жағдай мониторингін күшейтті және қосымша бірқатар шараларды қарастырды .
      "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қаржы жүйесінің тұрақтылығы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы әзірленіп, қабылданды, онда қаржы ұйымдарының қасақана төлем қабілетсіздігіне дейін жеткізгені үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік шаралары қатаңдатылды. Үкімет белгіленген пруденциалдық нормативтерді бұзып отырған қаржы ұйымдарының қызметіне араласуға қажетті нарық құралдарын ала отырып, банктің акцияларын мәжбүрлеп сатып алуға құқық алады. Өз кезегінде, банктерге шығарылған облигацияларды және құрылатын Стресті активтер қорының акцияларын мерзімінен бұрын сатып алу құқығы берілді.
      Банктерге деген сенімді сақтап қалу мақсатында заңда жеке тұлғалардың салымдары бойынша кепілді қайтару сомаларын бұрын көзделген 700 мың теңгеден 1 миллионға дейін, ал 2012 жылға дейін (3 жыл ішінде) - 5 млн. теңгеге дейін ұлғайту көзделген.
      Ағымдағы жылдың 18 қарашасынан бастап ішкі міндеттемелер бойынша ең кіші резервтік талаптар 5%-дан 2%-ға дейін, ал өзге міндеттемелер бойынша 7%-дан 3%-ға дейін төмендетілді. Бұл банктерге олардың ресурстық базасын шамамен 350 млрд. теңге көлемінде ұлғайтуға мүмкіндік береді.
      2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап жаңа Салық кодексі қолданысқа енгізілетін болады, оның шеңберінде салықтық жүктемелерді , ең алдымен, экономиканың шикізат емес секторы үшін салықтық жүктемелерді едәуір төмендету көзделген.
      Корпоративтік табыс салығы кезең-кезеңімен 2009 жылы 30%-дан 20%-ға дейін, 2010 жылы 17,5%-ға дейін және 2011 жылы 15%-ға дейін төмендейді.
      Қосылған құн салығының ставкасы келесі жылдан бастап 13-тен 12%-ға дейін төмендейді. ҚҚС салынатын айналымның ең аз көлемі 2 есе 38 млн. теңгеге дейін ұлғаяды.
      Әлеуметтік салық ставкаларының регрессивті шәкілінің орнына 11% мөлшеріндегі бірыңғай ставка енгізілетін болады.
      Экономиканың барлық кәсіпорындары үшін инвестицияларды жүзеге асыру үшін салық преференциялары көзделген. Атап айтқанда, өндірмейтін секторлар үшін жедел өтеу, мұнай өндірушілер үшін - өтеудің екі есе нормасы көзделген.
      Шағын және орта бизнес кәсіпорындары үшін корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдерді төлеу туралы талап алынып тасталады.
      Сонымен қатар, барлық кәсіпорындар үшін залалдар мерзімдерін 3 жылдан 10 жылға дейін ауыстыру көзделді.
      Жалпы, салықтық жүктеменің төмендеуі тек 2009 жылы кәсіпорындарға 500 млрд. теңге босатуына және оларды экономиканы дамытуға жұмсауына мүмкіндік береді.
      Ағымдағы жылдың үшінші тоқсанында "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заң жедел түрде қабылданды. Ішкі сұранысты ынталандыру және отандық кәсіпорындарды қолдау үшін мемлекеттік сатып алу тек қазақстандық өнім берушілерге басымды түрде бағытталатын болады. Жедел шешімдер қабылдау, кепілдіктер, ұзақ мерзімді тапсырыстар беру есебінен отандық бизнеске нақты көмек көрсету үшін мемлекеттік холдингтер мен ұлттық компаниялар мемлекеттік сатып алуды реттейтін заңнамалар әрекетінен шығарылды.
      Үкімет әлемдегі қаржы және шикізат нарықтарындағы жағдайдың нашарлау мүмкіндігіне байланысты 2009 - 2011 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасын қажеттілікпен қалыптастырды. Осы кезеңдегі бюджет кірістері мұнайдың бір баррелі үшін 60 АҚШ долларындағы әлемдік бағасын негізге ала отырып есептелген. Үкімет орта мерзімді кезеңде фискалдық тұрақтылықты қамтамасыз ету қажеттілігін ескере отырып, 2009-2011 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасының параметрлерін түзетті. 2009 жылы бюджет кірістері мұнайдың әлемдік бағасының бір баррелі үшін 40 АҚШ долларына төмендеуін ескере отырып нақтыланды. Басымды емес шығыстар қысқартылды, ал бірқатар бағдарламаларды қаржыландыру кейінгі мерзімге қалдырылатын болады. Бұл ретте әлеуметтік шығыстар қысқартылған жоқ.
      2009 - 2010 жылдары республикалық бюджет тапшылығы ЖІӨ-ге 3,4-3,5% көлемінде жоспарланған, ал 2011 жылы ЖІӨ-ге 2,4%-ға дейін төмендетілетін болады.
     Үш жылдық республикалық бюджет ағымдағы жағдайда экономикалық белсенділікті қолдау үшін түйінді құрал болып табылады. Жиынтықты сұраныс пен іскерлік белсенділік бірінші кезекте, басымды инфрақұрылымдық және индустриялық жобаларды қаржыландыруға , отандық кәсіпорындардың өнімдеріне сұранысты және экономикадағы жұмыспен қамтылуды қамтамасыз ететін ауыл шаруашылығын дамытуға, сондай-ақ адами капиталды дамытуға бағытталатын бюджет шығыстарының жоғарғы деңгейін сақтау есебінен қамтамасыз етіледі.
      Тұтастай алғанда, 2009 - 2011 жылдары мемлекеттік бюджеттен шығатын инвестициялар 1,5 трлн. теңгеден аса өседі.

РҚАО-ның ескертпесі!
Бөлімге өзгерту енгізу көзделген - ҚР Үкіметінің 2010.06.28 № 659 Қаулысымен (жариялануға жатпайды).

Бағдарламаның мақсаты мен бағыты

Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.06.11 N 890, 2009.07.20 N 1101 Қаулыларымен.

     Шикізат ресурстарына әлемдік бағаның құлдырауы әсерінен және капиталдың сыртқы нарығына қол жеткізудің болмауына байланысты Қазақстан экономикасына жаңа әлемдік экономикалық шындықтарға бейімделудің күрделі кезеңін бастан өткізуге тура келеді, бұл экономикада құрылымдық өзгерістердің болуын талап ететіні сөзсіз.
      Қазақстан экономикасының ғаламдық құлдырау кезеңіне Қазақстан алтын-валюта резервтерінің және Ұлттық қордың берік қорымен кіруде. Олардың жалпы көлемі 2008 жылғы 1 қарашада 47 млрд. АҚШ долларынан астамды құрады. Мемлекеттік борыштың мөлшері ЖІӨ-нін 1,5%-ынан аспайды, бюджет тапшылығы төмен деңгейде тұр және ЖІӨ-нің 2%-ынан аспайды.
      Үкімет қалыптасқан жағдайды экономиканы сауықтыруға және оның болашақта тиімді жұмыс істеуі үшін негіз қалауға пайдалануда. Жинақталған резервтер Қазақстан экономикасын түзеу процесін жақсартуға мүмкіндік береді.
     Бағдарламаның мақсаты Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жағдайға ғаламдық дағдарыстың теріс салдарын жұмсарту және болашақта сапалы экономикалық өсу үшін қажетті негіздерді қамтамасыз ету болып табылады.
      Мақсатқа жету үшін Үкімет, Ұлттық Банк пен Қаржылық қадағалау агенттігі мынадай бес бағытта шоғырланатын болады.
      1. Қаржы секторын тұрақтандыру.
      2. Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу.
      3. Шағын және орта бизнесті қолдау.
      4. Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту.
      5. Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру.
      Жобаны қаржылық қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының 10 млрд. АҚШ доллары (1 200 млрд. теңге) көлеміндегі қаражат пайдаланылатын болады. Олар мыналарға бағытталатын болады:
      1) қаржы секторын тұрақтандыруға - 4 млрд. АҚШ доллары (480 млрд. теңге) ;
      2) тұрғын үй секторын дамытуға - 3 млрд. АҚШ доллары (360 млрд. теңге) ;
      3) шағын және орта бизнесті қолдауға - 1 млрд. АҚШ доллары (120 млрд. теңге) ;
      4) агроөнеркәсіптік кешенді дамытуға — 1 млрд. АҚШ доллары (120 млрд. теңге) ;
      5) инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыруға - 1 млрд. АҚШ доллары (120 млрд. теңге) .
      Үкімет, Ұлттық Банк, Қаржылық қадағалау агенттігі, "Самұрық-қазына" ұлттық әл-ауқат қоры (бұдан әрі — "Самұрық-Қазына" қоры) және "ҚазАгро" ұлттық басқарушы холдингі (бұдан әрі - "ҚазАгро" холдингі) осы қаражаттың нысаналы және тиімді жұмсалуына тұрақты мониторинг пен бақылауды қамтамасыз етеді.
      Жоспарды іске асыру бойынша Үкіметтен негізгі оператор болып "Самұрық-Қазына" қоры шығатын болады. Ол үшін Үкімет "Самұрық-Қазына" қорын 607,5 млрд. теңгеге қосымша капиталдандыруды жүзеге асырды.
      "Самұрық-Қазына" қоры мен "ҚазАгро" холдингі тиісінше 4 млрд. АҚШ доллары және 1 млрд. АҚШ доллары сомасына облигация шығару жолымен Ұлттық қордан қарыз алуды жүзеге асырады. Бұл үшін Ұлттық қордың инвестициялық саясатына өзгерістер енгізілетін болады.
      Экономикалық өсу қарқынының төмендеуі жағдайында Үкімет контрциклдық бюджет саясатын, ал Ұлттық Банк - жағымды ақша-кредит саясатын жүзеге асыратын болады. Алайда экономика мен қаржы секторын тұрақтандыру шамасына қарай ақша-кредит және фискалдық саясаттар макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету, оның ішінде, инфляцияның төмен қарқынын ұстап тұру мақсатында қаталдандыратын болады.
      Үкімет пен Ұлттық Банк төлем балансының және валюта бағамының жағдайын бақылайтын болады.
      Экономикада жинақталған салалық теңгерімсіздіктердің ішкі және сыртқы өзгеруші жағдайларын ескере отырып, Үкімет 2009 жылы Қазақстанның 2020 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық даму стратегиясын әзірлейді. Ол:
      экономиканың сыртқы күштерге тұрақтылығын арттыруды;
      елде инвестициялық климатты жақсарту үшін құрылымдық реформалар жүргізуді;
      инфрақұрылымды жаңғыртуды;
      адами капиталды дамытуды;
      экспортты, бірінші кезекте, агроөнеркәсіптік секторды дамыту есебінен жедел әртараптандыруды;
      мемлекеттік аппараттың тиімділігін арттыруды;
      елдің сыртқы борышын тиімді басқаруды ескере отырып, таяудағы он жылға арналған нақты басымдықтар мен даму индикаторларын белгілейді.
      Бұл нәтижелерге бағдарланған жоспарлаудың жаңа қағидаттарын ескеретін елдің бірінші ұлттық стратегиялық даму бағдарламасы болады.

     Қаржы секторын тұрақтандыру

Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.10.09 N 1553, 2009.12.30 № 2309 Қаулыларымен

     Отандық банк жүйесін қолдау қажеттілігі оның елдің экономикалық жүйесіндегі маңызды рөлінің болуымен түсіндіріледі. Тәуелсіздік жылдарында отандық банктер отандық экономикалық жүйенің ажырамас белігіне айналған, оның жұмыс істеуін қамтамасыз ететін және оның нарық жағдайында дамуын ынталандыратын жетілдірілген қаржы жүйесін қалыптастырды.
      Отандық банктерге қолдау жасай отырып, мемлекет олардың ішкі экономика мен нақты секторды кредиттеу көлемін сақтайтындықтарына, атап айтқанда, шағын және орта бизнес субъектілерін қаржыландыруларына және ипотекалық кредиттеу бойынша қолайлы жағдайды белгілейтіндіктеріне сенім артуда.
      Мемлекеттің мақсаты - жалпы жүйе тұрақтылығын қолдау және сақтау. Бұл мақсаттар үшін Қазақстанда тиісті реттеу мен қадағалау, сондай-ақ депозиттерге кепілдік беру жүйесі бар. Жүйе тұрақтылығына қауіп төнген жағдайларда мемлекет банк секторына жағдайды тұрақтандыруға қажетті тәртіпте және көлемде қаржылық қолдау көрсетеді.
      Мемлекет банктің борыштары бойынша ешқандай міндеттемелер алмайтыны сияқты банктердің операциялық қызметіне араласпайды. Ағымдағы жағдайда банктер банк депозиторларының мүдделері барынша қорғалатындай етіп активтер мен пассивтерді тиімді басқаруды қамтамасыз етулері тиіс. Бұған қарамастан мемлекет қызметі ел экономикасының одан әрі дамуына ықпал ететін жүйе құраушы банктерге қатысты тұрақтандырушылық бастамаларымен шығады.
      Қаржы секторын тұрақтандыру үшін мынадай шаралар қабылданатын болады:
     Біріншіден, бұл жай және/немесе ерекше артықшылығы бар акцияларды сатып алу және экономиканың нақты секторын қаржыландыру үшін қаражатты депозиттерге орналастыру түрінде төрт жүйе құраушы банкті қосымша капиталдандыру және қаржыландыру.
      Қазіргі таңда банктер берген қарыздардың 35,6%-ы құны айтарлықтай төмендеген жылжымайтын мүліктермен және жермен қамтамасыз етілген. Бұл банктер активтерінің сапасын төмендетеді. Осыған байланысты банк секторында залалдардың едәуір көлемі әлеуетті жинақталуда. Банк секторын сауықтыру үшін Қаржылық қадағалау агенттігі банктер құрған провизияларға қойылатын талаптарды арттырады. Бұл банктердің өз шығындарын қабылдауына және оларды жасақталған провизиялар есебінен шығынға жазуына септігін тигізеді. Бірақ, банктердің провизияларды құруы үшін қосымша капитал қажет.
      Банктерді қосымша капиталдандырудың жалпы сомасы 487,5 млрд. теңгені құрайды, ол жай және/немесе ерекше артықшылығы бар акцияларды сатып алу және экономиканың нақты секторын қаржыландыру үшін депозиттерге орналастырылатын болады.
      «Самұрық-Қазына» коры банктер акцияларының бақылау пакетін иеленуі мүмкін.
      Берілген қаражатты банктер резервтердің (провизиялардың) барабар деңгейін қалыптастыруға және ел ішінде қарыз алушыларға кредиттер беруге жіберуі тиіс.
      Мемлекет капиталданған банктердің ұзақ мерзімді қатысушысы болып қалмайды. Әлемдік қаржы дағдарысының бәсеңдеуі және халықаралық капитал нарықтарына жол ашылған жағдайда "Самұрық-Қазына" қоры нарық қағидаттары бойынша банктердің қатысушылары құрамынан шығатын болады, бірақ акцияларды сату бағасы сатып алу бағасынан төмен болмайтын шарт негізінде.
    Екіншіден, Стресті активтер қоры құрылды.
      Стресті активтер қорының қызметі қазақстандық банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға бағытталатын болады. Банктердің сенімсіз активтерін сатып алу және кейіннен оларды басқару осы мақсатты іске асырудың негізгі тетігі болады. Макроэкономикалық, нарықтық және басқа да факторлар әсерінен елеулі тәуекелдерге ұшырайтын (құнсыздануға) активтер, атап айтқанда, банктердің жылжымайтын мүлік және жер кепілдігімен қарыздар беруі осындай активтер ретінде қарастырылады.
      Банктерден мұндай қарыздарды сатып алу банктердің теңгерімін өтімділігі аз активтерден тазартуға және банктерге өз залалын мойындауға мәжбүрлейді.
      Активтерді сатып алу Стресті активтер қоры айқындайтын дисконтты немесе тәуекелдерді бөлудің басқа нысанын (банктер құратын провизиялардың көлемін ескеретін) теңгерімдік құны бойынша жүзеге асырылатын болады.
      2008 жылы республикалық бюджеттен Стресті активтер қорын капиталдандыруға алғашқы траншпен 52 млрд. теңге бөлінді. 2009 жылы Қордың жарғылық капиталы республикалық бюджет қаражаты есебінен 70 млрд. теңгеге дейін жеткізілетін болады.
     Үшіншіден , банктердің міндеттемелеріне уақтылы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету мақсатында өтімділіктің қосымша көздері ұсынылатын болады. Атап айтқанда, Ұлттық Банк репо операциялары бойынша қамтамасыз ету ретінде қабылданатын құралдардың тізбесін кеңейтетін болады.
      Ресурстық базаны тұрақтандыру мақсатында ұлттық компаниялардың, акционерлік қоғамдардың, мемлекеттік кәсіпорындардың және жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың, сондай-ақ активтері Ұлттық Банктің басқаруындағы мемлекеттік ұйымдардың уақытша бос ақша қаражаты отандық банктердің депозиттерінде орналастырылатын болады.
     Төртіншіден, қаржы секторында мемлекеттік реттеу жетілдірілетін болады.
      Қаржылық қадағалау агенттігі пруденциалдық реттеу шеңберінде банктердің сыртқы міндеттемелерінің және тұтастай көтерме қаржыландыру деңгейін төмендету бойынша жұмыстар жалғасатын болады. Бұл ретте банк заңнамаларының қолданыстағы және жаңадан енгізіліп жатқан талаптары банктерді қорландырудың әртараптандырылған базасын құруға ынталандыруы тиіс, яғни белсенді операцияларды көп дәрежеде депозиттік база, атап айтқанда жеке тұлғалардың есебінен қаржыландыру.
      Таңдаулы халықаралық практика негізінде банктердің капиталдандыру есебінің тәсілдері оңтайландырылатын болады. Банк активтерін жіктеудің қолданыстағы тәртібі оңтайландырылатын болады, бұл банк активтеріне жанама факторлардың болуы мүмкін, оның ішінде экономика секторларында іскерлік белсенділіктің төмендеуі, жағымсыз сыртқы құбылыстарға ұшырау, айырбас бағамдарының күтіліп отырған тұрақсыздығы әсерін ескере отырып банктердің қосымша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруын көздейді.
      Тәуекелдерді басқару жүйесіне және банктердегі ішкі бақылауға талаптар күшейтілетін болады. Ең алдымен банктер өтімділікті жоғалту тәуекелі мониторингіне тәсілдерді елеулі түрде қайта өңдеуі тиіс болады, ал банктердің активтері мен пассивтерін басқару стресті ахуалдардың туындауын ескере отырып үлгіленуі тиіс.
      Көрсетілген шаралар банктерге жекеше де, шоғырландырылған негізде де, сондай-ақ банк конгломераты шеңберінде де қолданылатын болады.
     Бесіншіден, жинақтаушы зейнетақы жүйесінің жаңа жағдайлардағы жұмыс істеу тетіктері пысықталатын болады.
     Зейнетақы қорларының салымшыларының мүдделерін қорғау мақсатында Үкімет халықтың зейнетақы жүйесіндегі жинақтарының сақталуын, жинақтаушы зейнетақы қорларынның салымшылары үшін ашықтықтың жоғары деңгейін қамтамасыз етеді, олардың хабардар етілуін және қаржылық сауаттылығын арттырады.
      Халықтың зейнетақы қорларына барлық салымдарын мемлекет зейнетақы жинақтарын төлеу сәтіне инфляцияның деңгейінде олар бойынша кірістерді есепке ала отырып кепілдік береді. Үкімет азаматтарға зейнетақы қорларынан тұрақты төлем мониторингін жүзеге асыратын болады және жыл сайын инфляция есебі бойынша зейнетақы жарналары және зейнеткерлікке шыққан сәттегі іс жүзіндегі жинақтар арасындағы айырмашылықтың орнын толтыру үшін республикалық бюджетте жыл сайын қажетті қаражат көзделеді.
     Жинақтаушы зейнетақы қорларының инвестициялық портфельдерін әртараптандыру үшін Үкімет пен "Самұрық-Қазына" қоры зейнетақы активтерін басым инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін тарту жөнінде шара қабылдайды, сондай-ақ құрылған Стресті активтер қоры инвестициялық рейтингі бар борыштық бағалы қағаздарды шығаруды қамтамасыз етеді.
      Қаржылық қадағалау агенттігі жинақтаушы зейнетақы қорларының инвестициялық саясатын жетілдіруді, сондай-ақ зейнетақы активтерінің сақталуын және қорлар мен зейнетақы активтерін басқарушылардың жауапкершілігін арттыруды қамтамасыз ету мақсатында олардың қызметін қадағалауды жалғастырады.

РҚАО-ның ескертпесі!
Бөлімге өзгерту енгізу көзделген - ҚР Үкіметінің 2010.06.28 № 653 Қаулысымен (жариялануға жатпайды).

Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу

     Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.02.17 N 180, 2009.04.14 N 519, 2009.07.20 N 1101, 2009.07.21 N 1108, 2009.07.31 N 1163, 2010.10.13 N 1064 Қаулыларымен.
      Азаматтардың тұрғын үй проблемаларын шешу және Астана, Алматы қалаларында, Ақмола және Алматы облыстарында жылжымайтын мүлік нарығын жандандыру үшін "Самұрық-Қазына" қоры арқылы ипотекалық кредит берудің және тұрғын үй секторын дамытудың арнайы бағдарламасы іске қосылатын болады. Осы бағдарламаны қаржыландыруға Қор Ұлттық қордың және жинақтаушы зейнетақы қорларының қарыз қаражатын тарту есебінен қалыптастырылатын 5 млрд. АҚШ доллары (600 млрд. теңге) мөлшерінде сома беретін болады. Осы бағдарламаның қаражаты есебінен екінші деңгейдегі банктер арқылы Алматы, Астана қалаларында, Алматы және Ақмола облыстарында құрылысы аяқталмаған тұрғын үй кешендерін аяқтауға қарыздар беру қамтамасыз етілетін болады.
      Екінші деңгейдегі банктер мен тұрғын үйді әділ бағасы бойынша сатуға дайын құрылыс салушы компаниялар осы бағдарламаға қатысушылар болады.
      Жылжымайтын мүлік нарығындағы ахуалды тұрақтандыру бойынша бағдарламаның негізгі параметрлері:
      1. "Самұрық-Қазына" қоры екінші деңгейдегі банктерде жеңілдікті ставка бойынша 15 жылға бірқатар несиелік желілер ашатын болады. Өз кезегінде екінші деңгейдегі банктер қарыз алушылардың әр түрлі топтарына ипотекалық кредиттерді мерзімінен бұрын өтеу құқығымен 10,5%-12,5%-бен 15 жыл мерзімге дейін беретін болады.
      2. Қаражаттың бір бөлігі жаңа қарыз алушылар үшін түпкілікті ставканың 10,5 % деңгейінде болуын және 2009 жыл бойы іске асырылуын көздейтін жаңа ипотекалық бағдарламаға жіберілетін болады. Осы бағдарлама халыққа ипотека бойынша жеңілдікті ставкалармен және тұрғын үйдің қол жетімді бағасы бойынша тұрғын үй алуға мүмкіндік береді. Екінші деңгейдегі банктер құрылысы аяқталмаған объектілерде пәтерлер сатып алуға ипотекалық қарыздар беру жолымен қарыз алушы-құрылыс компаниялармен ахуалды түзетуге және кредиттік портфельдің сапасын елеулі дәрежеде жақсартуға мүмкіндік алады.
      3. Екінші деңгейдегі банктер қаражатының бір бөлігі қарыз алушының басқа тұрғын үйі болмаған жағдайда өткен кезеңдерде тұрғын ауданы 120 шаршы метрден аспайтын үй-жайды сатып алуға және салуға ипотекалық қарыз алған және осы ипотекалық қарыздарға қызмет көрсету жөніндегі өз міндеттемелерін адал орындаған қарыз алушылар үшін ипотекалық қарыздар бойынша пайыздық ставкаларды 9 % (мемлекеттік қызметшілерге, мемлекеттік қызметшілер болып табылмайтын мемлекеттік мекемелердің қызметкерлеріне, мемлекеттік кәсіпорындардың қызметкерлеріне, Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектеріне және оларға теңестірілген адамдарға, зейнеткерлер мен мүгедектерге) - 11 %-ға дейін (қалған барлық қарыз алушыларға) төмендетуге жібереді.
     Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2009.04.14 N 516 Қаулысымен.
      4. Өз кезегінде мемлекет ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың және мемлекет қатысатын не ұлттық басқарушы холдинг немесе ұлттық холдинг қатысатын акционерлік қоғамдардың тұлғасында Астана, Алматы қалалары мен Алматы облысының нарығынан әділ бағамен жаңа тұрғын үйлер сатып алатын болады.
      Үкімет, сондай-ақ тұрғын үйге қол жетімділікті қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдайтын болады. Бұл үшін қолданыстағы тұрғын үй құрылысын дамыту бағдарламасына өзгерістер енгізіледі.
      Әкімдіктерге пәтерлерді құрылысы аяқталған объектілерде және дайындығы жоғары дәрежедегі объектілерде жеке құрылыс салушылардан белгіленген баға бойынша сатып алу құқығы берілетін болады. Бұл тұрғын үй бағдарламасын іске асыруды жеделдетуге мүмкіндік береді.
      Азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз етуді ұлғайту мақсатында жалгерлік тұрғын үй құрылысына 15 млрд. теңге жіберілетін болады. Бұл қосымша 265 мың шаршы метр жалгерлік тұрғын үйді пайдалануға беруге мүмкіндік береді.
      Мемлекеттік бағдарлама шеңберінде салынған барлық объектілер тұрғын үй құрылыс жинақтарының жүйесі арқылы сатылатын болады. Бұл халықтың басым санаттарына жылдық 4 %-дан аспайтын пайыздық ставка бойынша алдын ала тұрғын үй қарыздарын ұсынуға және тұрғын үй сатып алу үшін бастапқы салымның жинақталуына байланысты қиындықтарды болдырмауға мүмкіндік береді.
      Үлескерлердің құқықтарын қорғауды арттыру мақсатында Үкімет үлестік құрылыс мәселелері бойынша заңнамаға өзгерістер енгізетін болады.
      Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес "Самұрық-Қазына" қоры Астана, Алматы қалаларындағы және Алматы облысындағы жылжымайтын мүлік объектілерінің құрылысын аяқтау үшін құрылыс салушылармен мүлікті (ақшаны) өтеусіз уақытша пайдалану шарттарын жасасатын болады. Көрсетілген шарттарда берілген ақшаның қайтарымдылығын қамтамасыз ететін тиісті тетіктер көзделетін болады. Жылжымайтын мүлік объектілері мен ақшаның шекті лимиттерін қоса алғанда, осындай құрылыс салушылардың тізбесін "Самұрық-Қазына" қоры әзірлейді және Үкімет мақұлдайды. Кейіннен осы жылжымайтын мүлік объектілері "Самұрық-Қазына" жылжымайтын мүлік қоры" акционерлік қоғамының немесе "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының қаражаты есебінен қаржыландырылатын болады.
      Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу үшін "Самұрық-Қазына" қорының оның жарғылық капиталына жүз пайыз қатысатын "Самұрық-Қазына" жылжымайтын мүлік қоры" акционерлік қоғамы (бұдан әрі - Жылжымайтын мүлік қоры) құрылатын болады. Жылжымайтын мүлік қоры құрылысы аяқталған немесе салынып жатқан тұрғын үй құрылысы объектілерінде тұрғын мен тұрғын емес үй-жайларды сатып алады. Бұл ретте Жылжымайтын мүлік қоры сатып алатын тұрғын мен тұрғын емес үй-жайлардың құнын анықтау бойынша негізгі тәсілдерді "Самұрық-Қазына" қоры әзірлейтін және Үкімет мақұлдайтын болады.
      "Самұрық-Қазына" қорының Басқармасы Жылжымайтын мүлік қорының жылжымайтын мүлікті сатып алу ережесін бекітеді. Бұл ретте Жылжымайтын мүлік қоры көрсетілген Ереженің талаптарына сәйкес қатаң түрде тұрғын үй құрылысы объектілерін іріктейді, құрылыс салушыларды, қаржыландырудың жалпы сомасын, бір шаршы метр үшін бағасын анықтайды және Жылжымайтын мүлік қорының Директорлар кеңесі, "Самұрық-Қазына" қорының Басқармасы бекітетін және Үкімет мақұлдайтын көрсетілген объектілер тізбесін қалыптастырады.
      "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамы жылжымайтын мүлік объектілерін екінші деңгейдегі банктерден сатып алатын болады, сондай-ақ жылжымайтын мүлік объектілерінің құрылысын аяқтау үшін екінші деңгейдегі банктерде қаражатты негізделген орналастыруды жүргізеді.
      Осы бөлімде көзделген қаражаттың 70 (жетпіс) млрд. теңге мөлшеріндегі ақшалай қаражаты басым инвестициялық жобаларды (Бейнеу - Бозой газ құбырын салу, «Алатау Жарық» компаниясының кіші станциясын салу, Қорғас - Жетіген темір жолын салу, «Өзен - Түркіменстан шекарасы» темір жолын салу, Атырау облысындағы газ-химия кешенінің инфрақұрылымын салу) қаржыландыруға бағытталады.
     Ескерту. 4-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.02.17 N 180, 2009.10.09 N 1553, 2010.10.13 N 1064 Қаулыларымен.

Шағын және орта бизнесті, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта
өңдеу және тамақ өнімдерін өндіру ұйымдарын қолдау

Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.02.17. N 180; 2009.05.06 N 633, 2009.10.09 N 1553, 2010.10.13 N 1064 Қаулыларымен.

     Экономиканы отандық қаржы институттары тарапынан қаржыландырудың қысқаруы жағдайында шағын және орта бизнеске көмек көрсету жалғасатын болады. Мемлекеттік қолдау олардың салалық тиістілігіне қарамастан, шағын және орта бизнестің барлық субъектілеріне көрсетілетін болады.
     Біріншіден, осы мақсаттарға "Самұрық-Қазына" қоры 2009 жылы қосымша 1 млрд. АҚШ долларын (120 млрд. теңге) бөледі. Бөлінетін қаражат шеңберінде 70% ағымдағы жобаларды қайта қаржыландыруға және 30% жаңа жобаларды іске асыруға бағытталатын болады.
      Азық-түлік нарығындағы проблемаларды шешу үшін және отандық тамақ өнімдерін өндірушілерді қолдау мақсатында бөлінетін 30 % шеңберіндегі қаражатты ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу және тамақ өнімдерін ендіру жөніндегі жобаларды қаржыландыруға жіберу ұсынылады. Бұл ретте ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуді және тамақ өнімдерін өндіруді жүзеге асыратын көрсетілген қарыз алушылар тек қана шағын және орта бизнес субъектілеріне жатқызылмауы мүмкін.
      Екінші деңгейдегі банктер шағын және орта бизнеске кредит беру бойынша барлық бағдарламалардың операторлары болады. "Самұрық-Қазына" қоры бөлетін қаражат шеңберінде бір жобаны қаржыландыруға арналған лимит 3-тен 5 млн. АҚШ. долларына дейін өседі.
      Үкімет "Самұрық-Қазына" қорымен бірлесіп шағын және орта бизнес үшін сыйақы ставкасын тұрақтандыру бойынша дағдарысқа дейінгі деңгейге дейін (12,5 %-дан аспайтын) шара қабылдайды, сондай-ақ тиімді ставканы тіркей отырып, шағын және орта бизнесті қолдау бойынша қабылданған барлық бағдарламалар қайта қаралатын болады.
      "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры шағын және орта бизнеске берілетін кредиттерге кепілдік беру тетігін енгізетін болады.
     Екіншіден, "Самұрық-Қазына" қоры ауылдық жерде шағын кредит берудің, оның ішінде ауылдық кәсіпкерлерге кредит берудің бағдарламасын әзірлейді.
     Үшіншіден, шағын және орта бизнес субъектілерін тұрақты тапсырыстармен қамтамасыз ету мақсатында оларға "Мемлекеттік сатып алу туралы" жаңа заңның қолданылуы шеңберінде мемлекеттік органдардың, мемлекеттік холдингтер мен ұлттық компаниялардың мемлекеттік тапсырыстарына қол жеткізуі ұсынылатын болады.
      Жер қойнауын пайдаланушылармен және сервистік компаниялармен қазақстандық қатысуды ұлғайту бойынша жұмыс күшейтілетін болады.
     Төртіншіден, Үкімет кәсіпкерлікті дамыту үшін әкімшілік кедергілерді төмендету және рұқсат беру жүйесін одан әрі жетілдіру бойынша жұмысты жалғастырады.
     Бесіншіден, "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамы қаражатының бір бөлігі "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы, "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамы мен "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамы арасындағы Екінші деңгейдегі банктер мен лизингілік компаниялар арқылы өңдеуші өнеркәсіп саласындағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің лизингілік мәмілелерін қаржыландыру туралы келісімнің негізінде банктер мен лизингілік компаниялар арқылы қаржылық лизингке жабдықтар сатып алу үшін шағын және орта бизнес субъектілеріне кейіннен кредит беру мақсатында қаржы ұйымдарына кредит беруге бағытталатын болады.

Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту

Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009.06.11 N 890 Қаулысымен.

     Агроөнеркәсіптік кешенді дамуға ерекше назар аударылатын болады. Агроөнеркәсіп сектор экономиканы тұрақтандыру мен сауықтыру бағыттарының бірі ретінде белгілеуге мүмкіндік беретін негізгі факторлар мыналар:
      1. Агроөнеркәсіптік кешен жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санының 30%-ын шоғырландырады. Сондықтан ол халықты жұмыспен қамту деңгейін қолдауға бағытталған шаралардың орталық буыны болып табылады.
      2. Ауыл шаруашылығы өнімдеріне сұраныс жағымсыз экономикалық үрдістің әсеріне ұшырау деңгейі барынша аз.
      3. Агроөнеркәсіптік кешен елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндетті шешеді.
      4. Қазақстан экспорт нарығында өнімнің бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін жеткілікті түрде салыстырмалы артықшылықтарға ие болып отыр.
      Көрсетілген себептерге қарай агроөнеркәсіп секторындағы өндірісті қолдау мен көлемін кеңейту экономикалық белсенділіктің және халықтың жұмыспен қамтылуының артуына , ал орта мерзімді перспективада - экспортты әртараптандыру мен экономикалық дамудың орнықтылығын қамтамасыз етуге елеулі түрде оң ықпалын тигізеді.
      Агроөнеркәсіптік кешенді дамытуға арналған республикалық бюджеттен шығыстар 2009 - 2011 жылдары 350 млрд. теңгеге жуықты құрайды.
      Агроөнеркәсіптік кешенді қолдауға "ҚазАгро" холдингінен қосымша 1 млрд. АҚШ доллары (120 млрд. теңге) көлемінде қаражат берілетін болады. Жобалар әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялармен бірлесіп іске асырылатын болады.
      Инвестициялар, ең алдымен, астық секторы, ет және сүт өнімдерін қайта өңдеу және жеміс-көкөніс дақылдарын өндіру сияқты қолданыстағы секторларды қолдауға және жаңа экспортқа бағдарланған секторларды дамытуға бағытталатын болады. Дамыған экспорттық инфрақұрылымдары бар жылыжай шаруашылықтарының, көкөніс қоймаларының, құс фабрикаларының, тауарлы-сүт фермаларының, семірту алаңдары мен сойыс пункттерінің желілері құрылатын болады. Қазіргі заманғы ет өңдеу кешендерін ұйымдастыру, тамшылатып суландыру технологияларын қолданып жеміс-көкөніс дақылдарын өндіруді және жіңішке жүн талшығын терең өңдеуді дамыту, Қазақстан астығы экспортының инфрақұрылымын дамыту, аграрлық техникалық маркеттерді құру және дамыту, сондай-ақ ауыл шаруашылығы техникасын құрастыру жөніндегі жобалар іске асырылатын болады.
      Агроөнеркәсіптік кешенде инвестициялық жобаларды іске асыратын қарыз алушыларды таңдау рәсімдерінің ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз ету мақсатында құрамына Парламент депутаттары, партиялардың, қоғамдық бірлестіктердің өкілдері және "ҚазАгро" холдингі мен оның еншілес ұйымдарының өкілдері және басқалар кіретін қоғамдық комиссиялар құрылатын болады.
      Көрсетілген инвестициялық жобаларды іске асыру осы Жоспардың бағыттары шеңберінде басым сипатқа ие болады.
      Сонымен қатар агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін қолдау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан қарызға алынған, 2009 - 2010 жылдары инвестициялық жобаларды іске асыруға уақытша тартылмаған (рәсімдік және технологиялық себептерге байланысты) ақшалай қаражат заңнамада белгіленген тәртіппен астық сатып алу, агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін, оның ішінде көктемгі-егіс және егін жинау жұмыстарын жүргізуге кредит беру арқылы қаржыландыруға және ауыл шаруашылығы өнімін сатып алуды жүзеге асыру арқылы кейіннен ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін қаржыландыруға бағытталатын болады.
      Бұл ретте "ҚазАгро" холдингі 2009 - 2010 жылдар ішінде агроөнеркәсіптік кешен субъектілерінің көрсетілген қаражатты инвестициялық жобаларды уақтылы іске асыру үшін кезең-кезеңімен қайтаруын қамтамасыз етуі тиіс.

     Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру

     Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.02.17 N 177, 2009.10.09 N 1553, 2009.11.03 N 1747 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз), 2010.04.14 № 303 Қаулыларымен.
      Экономикалық дамудың жүйелік проблемаларын шешу және халықты жұмыспен қамту деңгейін қолдау үшін ауқымды құрылыс жүргізу және инфрақұрылымды жаңғырту қамтамасыз етілетін болады.
      Инфрақұрылымға, әсіресе электр энергетикасы секторына инвестициялар ұзақ мерзімді кезеңде тұрақты дамуды қамтамасыз ету үшін маңызы зор болады. Инвестицияларды, ең алдымен, экономиканың шикізат емес секторына одан әрі тарту, инфрақұрылымдық проблемаларды шешуге байланысты болады.
      Үздік әлемдік практика инфрақұрылымды дамыту экономикалық белсенділікті қолдау және дағдарыс кезінде халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету жөніндегі барынша тиімді құралдардың бірі болып табылатындығын көрсетіп отыр.
      Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыруға "Самұрық-Қазына" қоры қосымша 1 млрд. АҚШ долларын (120 млрд. теңге) бөледі және 2009 жылы 3 млрд. АҚШ доллары мөлшерінде тікелей шетелдік инвестициялар тартылатын болады. Бұдан басқа, "Самұрық-Қазына" қорының жобаларын қаржыландыруға зейнетақы қорларының қаражаты тартылатын болады.
     Электр энергетикасы саласының инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін Үкімет келесі жылдан бастап әр жылдарға бөле отырып кемінде жеті жыл мерзімге арналған энергия өндіруші ұйымдардың тобы бойынша шектеулі тарифтерді бекітеді және оны бұған дейінгі жылдың инфляциясын ескере отырып жыл сайын түзететін болады. Электр энергиясына арналған шекті тарифтер жаңа активтерді құруға, электр энергетикасындағы қазіргі энергия жинақтайтын қуаттарды кеңейтуге, жаңартуға, қайта жаңалауға және техникалық қайта жарақтандыруға инвестициялар тартуды қамтамасыз ететін болады.
      Электрожелілік активтерді дамыту үшін тарифтерге инвестициялық құрауышты енгізу көзделуде. Осыған байланысты Үкімет электр желісіне қосылғаны үшін төлемді толығымен алып тастайды.
      Үкімет энергияны үнемдеу және энергияның қайта жаңартылатын көздерін пайдалану жөніндегі шаралар кешенін қосымша пысықтайтын болады.
      Сондай-ақ "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамы экономиканың нақты секторын қолдау мақсатында "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы, "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамы, "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамы мен екінші деңгейдегі банктер арасындағы Өңдеуші өнеркәсіп саласындағы кәсіпкерлік субъектілеріне кейіннен кредит беру үшін "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамының қаражатын екінші деңгейдегі банктерге орналастыру туралы бас келісімнің және "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы, "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамы мен "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамы арасындағы Өңдеуші өнеркәсіп саласындағы инвестициялық жобаларға кейіннен кредит беру үшін "Стресті активтер қоры" акционерлік қоғамының "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамына ұзақ мерзімді жеңілдікті кредит беруі туралы келісімнің негізінде өңдеуші өнеркәсіптегі кәсіпкерлік субъектілеріне кейіннен кредит беру үшін қаражатты екінші деңгейдегі банктерге негізделген орналастыруды және өзге қаржы ұйымдарына кредит беруді жүргізеді.
      Үкімет халықтың нақты табыстарының сақталуы жөніндегі барлық шараларды қабылдайды және Мемлекет басшысының 2009 - 2011 жылдары әлеуметтік төлемдерді, зейнетақыны және бюджет саласының қызметкерлеріне жалақыны арттыру жөніндегі тапсырмаларын іске асыруды қамтамасыз етеді.
      Атап айтқанда, 2009 және 2010 жылдары зейнетақының, жалақы мен стипендиялардың мөлшері 25%-ға ұлғаятын болады. 2011 жылға қарай базалық зейнетақы төлемдерінің мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінен 50%-ға дейін ұлғайтылатын болады.
      Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың және арнайы мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері жыл сайын 9%-ға ұлғайып отырады.
      2010 жылдан бастап, сондай-ақ 4-ші және одан көп бала тууына байланысты біржолғы жәрдемақының мөлшері 50 айлық есептік көрсеткішке дейін және бала бір жасқа толғанға дейін күтімі бойынша ай сайынғы жәрдемақы 2007 жылғы деңгеймен салыстырғанда 2,5 есе ұлғаятын болады.
      Үкімет жоғары білім алу үшін ақылы негізде оқып жатқан жоғары оқу орындарында білім алушылардың жекелеген санаттарын қолдау жөнінде шаралар қабылдайды. Көрсетілген мақсат үшін "Самұрық-Қазына" қоры білім алушылардың жекелеген санаттарына кредит беруді жүзеге асыру үшін екінші деңгейдегі банктерге 15 млрд. теңге мөлшерінде ақшалай қаражат ұсынатын болады.
      Кәсіпорындарда өндіріс көлемі төмендеген жағдайда Үкімет ірі компаниялармен қызметкерлердің жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету бойынша жұмыс істейтін болады.
      Қажет болған кезде Үкімет облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдерімен бірлесіп, қоғамдық жұмыстардың белсенді түрлерін қолданып және өңірлерде жаңа жұмыс орындардың ашып, оның ішінде инфрақұрылымдық және әлеуметтік объектілердің ауқымды құрылысы арқылы, оның ішінде "100 мектеп, 100 аурухана" жобасы шеңберінде халықтың жұмыспен өнімді қамтылуын арттыру жөнінде қосымша іс-шаралар көздейтін болады.
      Ішкі нарықта тауарлардың тапшылығына және бағалардың өсуіне жол бермеу мақсатында Үкімет бірінші кезекте қажетті тауарлардың - ет, құрғақ сүт, өсімдік майы, қант және күріштің тұрақтандыру қорларын қалыптастыру жөніндегі жұмысты жалғастырады.

Қорытынды

Ескерту. Бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.10.09 N 1553 Қаулысымен.

     Тұтастай алғанда тұрақтандыру шараларын іске асырудан Қазақстан экономикасы қосымша 2 172 млрд. теңге көлемінде мемлекеттік қолдау алады, олардың ішінде, мыналардың есебінен:
      Ұлттық қор қаражаты - 1 200 млрд. теңге ;
      Ұлттық Банк шаралары - 350 млрд. теңге ;
      жаңа Салық кодексін қолдану шеңберінде салықтық жүктемені төмендету — 500 млрд. теңге ;
      Стресті активтер қорын құру - 70 млрд. теңге .
      2007 - 2008 жылдары қабылданған шаралардың және Жоспарды іске асырудың нәтижесінде Қазақстанда 2009 - 2010 жылдары ЖІӨ-нің нақты өсімі жылына 1-3 % деңгейінде күтіледі . Инфляция деңгейі 2009 және 2010 жылдардың соңына қарай 7 - 9 % шегінде ұстап тұрылатын болады. Алдағы екі жыл ішінде жұмыссыздық деңгейі 8% -дан аспайды.

      В целях обеспечения стабильности экономики и финансовой системы страны Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Одобрить прилагаемый План совместных действий Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан и Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций по стабилизации экономики и финансовой системы на 2009-2010 годы (далее - План действий).
      2. Министерству экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан в двухнедельный срок разработать План мероприятий по реализации Плана действий и в установленном законодательством порядке внести на рассмотрение Правительства Республики Казахстан.
      3. Государственным органам и иным организациям Республики Казахстан обеспечить своевременное выполнение мероприятий, предусмотренных Планом действий.
      4. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Приложение
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от 25 ноября 2008 года № 1085

План
совместных действий Правительства Республики Казахстан,
Национального Банка Республики Казахстан и Агентства
Республики Казахстан по регулированию и надзору
финансового рынка и финансовых организаций по
стабилизации экономики и финансовой системы
на 2009-2010 годы

Содержание

Введение
Принятые меры в 2007-2008 годах
Цель и направления Плана
Стабилизация финансового сектора
Решение проблем на рынке недвижимости
Поддержка малого и среднего бизнеса, организаций по переработке сельскохозяйственной продукции и производству продуктов питания
Развитие агропромышленного комплекса
Реализация инновационных, индустриальных и инфраструктурных
проектов
Заключение

Введение

      Нестабильность на мировых финансовых рынках, начавшаяся во второй половине 2007 года, повлияла на темпы развития Казахстана. Это проявилось в снижении возможностей отечественных банков привлекать внешние финансовые ресурсы, а, следовательно, сокращении объемов кредитования внутренней экономики. Помимо этого, в результате резкого скачка цен на мировом рынке продовольственных товаров существенно усилилось инфляционное давление на экономику.
      Правительством, Национальным Банком и Агентством по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций Республики Казахстан оперативно был принят и реализован комплекс первоочередных мер, направленных на смягчение негативных последствий нестабильности на мировых финансовых и товарных рынках.
      Вторая волна финансового кризиса, спровоцировавшая глобальный дефицит ликвидности, вышла за рамки мировой финансовой системы и оказала существенное негативное влияние на реальный сектор. В результате этого наблюдается значительное замедление темпов роста мировой экономики и, как следствие, снижение глобального спроса на товары и услуги.
      Это требует принятия новых дополнительных мер по стабилизации и оздоровлению отечественной экономики.
      Настоящий План совместных действий Правительства, Национального Банка и Агентства по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций Республики Казахстан по стабилизации экономики и финансовой системы на 2009-2010 годы (далее - План) разработан во исполнение поручений Президента Республики Казахстан и определяет комплекс мер, направленных на смягчение негативных последствий глобального кризиса на социально-экономическую ситуацию в Казахстане и обеспечение необходимой основы для будущего качественного экономического роста.

Принятые меры в 2007-2008 годах

      Осенью прошлого года Казахстан столкнулся с первой волной финансового кризиса.
      В октябре 2007 года Правительство, Национальный Банк и Агентство по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - Агентство по финансовому надзору) приняли ряд первоочередных мер для смягчения негативных последствий нестабильности на международных финансовых и продовольственных рынках. С осени 2007 года из государственного бюджета было выделено около 550 млрд. тенге.
      В целях обеспечения жильем граждан, которые вложили собственные или заемные средства в долевое строительство, застройщикам было выделено через банки второго уровня 184,7 млрд. тенге.
      Для поддержания деловой активности малого и среднего бизнеса было обеспечено финансирование их проектов на сумму порядка 155 млрд. тенге.
      На развитие агропромышленного комплекса и обеспечение продовольственной безопасности было выделено 135 млрд. тенге.
      В дополнение к этим мерам была оперативно решена проблема дефицита ликвидности и обеспечен необходимый уровень готовности национальной банковской системы к последующим внешним рискам.
      С учетом реализации комплекса первоочередных мер за 9 месяцев текущего года прирост ВВП составил около 4 %. Уровень безработицы сохраняется на невысоком уровне и не превышает 7 %. Удалось стабилизировать рост потребительских цен. Уровень инфляции за 10 месяцев текущего года составил 8,8 % , что соответствует годовому прогнозу не более 10 %. Казахстанские банки успешно выполняют все свои внутренние и внешние обязательства. Кредитование экономики банками второго уровня сохранилось на уровне конца прошлого года. Депозиты в банках за 10 месяцев текущего года увеличились почти на 21,8 % , в том числе депозиты населения - на 2 %.
      С начала текущего года Правительство, Национальный Банк и Агентство по финансовому надзору усилили мониторинг экономической ситуации на внешних и внутренних рынках и превентивно уже предусмотрели ряд мер.
      Был разработан и принят Закон Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам устойчивости финансовой системы" (далее - Закон), которым ужесточены меры административной и уголовной ответственности за умышленное доведение финансовых организаций до неплатежеспособности. Правительство получает право на приобретение и принудительный выкуп акций банка, приобретая, тем самым, необходимые рыночные инструменты для вмешательства в деятельность финансовых организаций, нарушающих установленные пруденциальные нормативы. В свою очередь банки наделены правом на досрочный выкуп выпущенных облигаций и приобретение акций создаваемого Фонда стрессовых активов.
      В целях сохранения доверия к банкам Законом предусмотрено увеличение суммы гарантированного возмещения по вкладам физических лиц с ранее предусмотренных 700 тыс. до 1 млн. тенге, а до 2012 года (в течение 3 лет) - до 5 млн. тенге.
      С 18 ноября текущего года снижены минимальные резервные требования по внутренним обязательствам с 5 % до 2 %, по иным обязательствам - с 7 % до 3 %. Это позволит банкам увеличить их ресурсную базу в объеме около 350 млрд. тенге.
      С 1 января 2009 года будет введен в действие новый Налоговый кодекс, в рамках которого предусмотрено существенное снижение налоговой нагрузки , в первую очередь, для несырьевого сектора экономики.
      В 2009 году корпоративный подоходный налог будет поэтапно снижен с 30 % до 20 %, в 2010 году до 17,5 %, в 2011 году до 15 %.
      Ставка налога на добавленную стоимость со следующего года также будет снижена с 13 % до 12 %. Увеличивается в 2 раза минимальный объем оборота, необлагаемого НДС (до 38 млн. тенге).
      Вместо регрессивной шкалы ставок социального налога будет введена единая ставка в размере 11 %.
      Для всех предприятий экономики предусмотрены налоговые преференции для осуществления инвестиций. В частности, для недобывающих секторов предусмотрена ускоренная амортизация, для недропользователей - двойная норма амортизации.
      Для предприятий малого и среднего бизнеса отменяется требование об уплате авансовых платежей по корпоративному подоходному налогу.
      Также предусмотрен перенос сроков убытков для всех предприятий с 3 до 10 лет.
      В целом снижение налоговой нагрузки позволит предприятиям только в 2009 году высвободить порядка 500 млрд. тенге и направить их на развитие экономики.
      В третьем квартале текущего года был оперативно принят Закон Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан "О государственных закупках". Для стимулирования внутреннего спроса и поддержки отечественных предприятий государственные закупки будут ориентированы преимущественно на казахстанских поставщиков. Для принятия оперативных решений, оказания реальной помощи отечественному бизнесу за счет предоставления гарантий долговременных заказов государственные холдинги и национальные компании выведены из-под действия законодательства, регулирующего государственные закупки.
      Правительством прагматично сформирован проект республиканского бюджета на 2009-2011 годы с учетом возможного ухудшения ситуации на мировых финансовых и сырьевых рынках. Доходы бюджета на этот период рассчитаны исходя из мировой цены на нефть 60 долл. США за баррель. Правительство скорректировало параметры проекта республиканского бюджета на 2009-2011 годы с учетом необходимости обеспечения фискальной устойчивости в среднесрочном периоде. Доходы бюджета в 2009 году уточнены с учетом снижения мировой цены до 40 долл. США за баррель. Сокращены неприоритетные расходы, а финансирование некоторых программ перенесено на более поздние сроки. При этом социальные расходы не сокращены.
      Дефицит республиканского бюджета в 2009-2010 годах будет запланирован в размере 3,4-3,5 % к ВВП , а в 2011 году уже будет снижен до 2,4 % к ВВП.
     Трехлетний республиканский бюджет в текущих условиях становится ключевым инструментом поддержания экономической активности. Совокупный спрос и деловая активность будут обеспечены за счет сохранения высокого уровня бюджетных расходов, направляемых, в первую очередь, на финансирование приоритетных инфраструктурных и индустриальных проектов, развитие сельского хозяйства , обеспечивающих спрос на продукцию отечественных предприятий и занятость в экономике, а также на развитие человеческого капитала.
      В целом, за 2009-2011 годы инвестиции из государственного бюджета возрастут на более чем 1,5 трлн. тенге.

Цель и направления Плана

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 11.06.2009 № 890 ; от 20.07.2009 N 1101 .

      Казахстану под давлением мирового падения цен на сырьевые ресурсы и отсутствия доступа к внешним рынкам капитала предстоит сложный период адаптации к новым мировым экономическим реалиям, что неминуемо потребует структурных изменений в экономике.
      В период глобального спада экономики Казахстан входит с прочным запасом золотовалютных резервов и Национального Фонда. Их общий объем на 1 ноября 2008 года составляет более 47 млрд. долл. США. Размер государственного долга не превышает 1,5 % ВВП , дефицит бюджета находится на низком уровне и не превышает 2 % к ВВП.
      Правительство использует сложившуюся ситуацию для оздоровления экономики и создания основ для ее эффективного функционирования в будущем. Накопленные резервы позволят сгладить процесс корректировки экономики Казахстана.
     Целью Плана станет смягчение негативных последствий глобального кризиса на социально-экономическую ситуацию в Казахстане и обеспечение необходимой основы для будущего качественного экономического роста.
      Для достижения цели Правительство, Национальный Банк и Агентство по финансовому надзору сконцентрируются на следующих пяти направлениях:
      1. Стабилизация финансового сектора.
      2. Решение проблем на рынке недвижимости.
      3. Поддержка малого и среднего бизнеса.
      4. Развитие агропромышленного комплекса.
      5. Реализация инновационных, индустриальных и инфраструктурных проектов.

      Для финансового обеспечения Плана будут использованы средства Национального Фонда в объеме 10 млрд. долл. США (1 200 млрд. тенге). Они будут направлены на:
      1) стабилизацию финансового сектора - 4 млрд. долл. США (480 млрд. тенге);
     Примечание РЦПИ!
      В подпункт 2) предусмотрены изменения постановлением Правительства РК от 28.06.2010 № 659 (не подлежит опубликованию).
      2) развитие жилищного сектора - 3 млрд. долл. США (360 млрд. тенге);
      3) поддержку малого и среднего бизнеса - 1 млрд. долл. США (120 млрд. тенге);
      4) развитие агропромышленного комплекса - 1 млрд. долл. США (120 млрд. тенге);
      5) реализацию инновационных, индустриальных и инфраструктурных проектов - 1 млрд. долл. США (120 млрд. тенге).
      Правительство, Национальный Банк, Агентство по финансовому надзору, Фонд национального благосостояния "Самрук-Казына" (далее - Фонд "Самрук-Казына") и Национальный управляющий холдинг "КазАгро" (далее - Холдинг "КазАгро") обеспечат постоянный мониторинг и контроль за целевым и эффективным расходованием этих средств.
      Основным оператором от Правительства по реализации Плана выступит Фонд "Самрук-Казына". Для этого Правительство уже осуществило дополнительную капитализацию Фонда "Самрук-Казына" на 607,5 млрд. тенге.
      Фонд "Самрук-Казына" и Холдинг "КазАгро" осуществят заимствования из Национального Фонда путем выпуска облигаций на сумму 4 млрд. долл. США и 1 млрд. долл. США соответственно. Для этого будут внесены изменения в инвестиционную политику Национального фонда.
      В условиях замедления темпов экономического роста Правительство будет осуществлять контрцикличную бюджетную политику, а Национальный Банк - мягкую денежно-кредитную политику. Однако по мере стабилизации экономики и финансового сектора денежно-кредитная и фискальная политики будут ужесточены с целью обеспечения макроэкономической стабильности , в том числе поддержания низких темпов инфляции.
      Правительство и Национальный Банк будут контролировать состояние платежного баланса и валютного курса.
      С учетом изменяющихся внутренних и внешних условий, накопившихся отраслевых дисбалансов в экономике Правительство разработает в 2009 году Стратегию социально-экономического развития Казахстана до 2020 года. Она обозначит четкие приоритеты и индикаторы развития страны на ближайшие десять лет с учетом:
      повышения устойчивости экономики к внешним вызовам;
      проведения структурных реформ для улучшения инвестиционного климата в стране;
      модернизации инфраструктуры;
      развития человеческого капитала;
      ускоренной диверсификации экспорта, в первую очередь, за счет развития агропродовольственного сектора;
      повышения эффективности государственного аппарата;
      эффективного управления внешним долгом страны.
      Это будет первая национальная стратегическая программа развития страны, учитывающая новые принципы планирования, ориентированного на результат.

Стабилизация финансового сектора

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 09.10.2009 № 1553; от 30.12.2009 № 2309.

      Необходимость поддержки отечественной банковской системы объясняется ее важной ролью в экономической системе страны. За годы независимости отечественные банки сформировали развитую финансовую систему, ставшую неотъемлемой составляющей отечественной экономической системы, обеспечивающей ее функционирование и стимулирующей ее развитие на рыночных условиях.
      Предоставляя поддержку отечественным банкам, государство рассчитывает на сохранение ими объемов кредитования внутренней экономики и реального сектора, в частности, финансирование субъектов малого и среднего бизнеса и установление приемлемых условий по ипотечному кредитованию.
      Цель государства - поддержать и сохранить стабильность системы в целом. Для этих целей в Казахстане существует должное регулирование и надзор, а также система гарантирования депозитов. В ситуациях, угрожающих стабильности системы, государство предоставляет финансовую поддержку банковскому сектору в порядке и объемах, необходимых для стабилизации ситуации.
      Государство не вмешивается в операционную деятельность банков, равно как не несет никаких обязательств по долгам банков. В текущих условиях банки должны обеспечить эффективное управление активами и пассивами так, чтобы максимально были защищены интересы депозиторов банков. Государство, несмотря на это, выступает со стабилизационными инициативами в отношении системообразующих банков, деятельность которых влияет на дальнейшее развитие экономики страны.
      Для стабилизации финансового сектора будут приняты следующие меры.
     Во-первых, это дополнительная капитализация и финансирование четырех системообразующих банков в виде размещения средств на депозиты для приобретения простых и/или привилегированных акций и финансирования реального сектора экономики.
      На сегодняшний день, 35,6 % выданных банками займов обеспечены недвижимым имуществом и землей, стоимость которых значительно упала в цене. Это ухудшает качество активов банков. В связи с этим в банковском секторе потенциально накапливается значительный объем убытков. Для оздоровления банковского сектора Агентство по финансовому надзору повысит требования к формируемым банками провизиям. Это будет способствовать признанию банками своих убытков и списанию их за счет сформированных провизий. Но для формирования банками провизий необходим дополнительный капитал.
     Общая сумма дополнительной капитализации банков составит 487,5 млрд. тенге, которая будет размещаться на депозиты для приобретения простых и/или привилегированных акций и финансирования реального сектора экономики.
      Фонд "Самрук-Казына" может иметь контрольный пакет акций банков.
      Предоставленные средства должны быть направлены банками на формирование адекватного уровня резервов (провизий) и предоставление кредитов заемщикам внутри страны.
      Государство не будет оставаться долгосрочным участником капитализированных банков. По мере ослабления мирового финансового кризиса и открытия доступа к международным рынкам капитала Фонд "Самрук-Казына" будет выходить из состава участников банков на рыночных принципах, но на условии, что цена продажи акций будет не ниже цены приобретения.
    Во-вторых, создан Фонд стрессовых активов.
      Деятельность Фонда стрессовых активов будет направлена на улучшение качества кредитных портфелей казахстанских банков. Основным механизмом реализации данной цели станет выкуп сомнительных активов банков и последующее управление ими. В качестве таких активов рассматриваются активы, которые под воздействием макроэкономических, рыночных и других факторов, подвержены существенным рискам (обесценению), в частности займы, предоставленные банками под залог недвижимости и земли.
      Выкуп таких займов у банков даст возможность облегчить балансы банков от низко ликвидных активов и заставит банки признать свои убытки.
      Приобретение активов будет осуществляться по балансовой стоимости (учитывающей объем создаваемых банками провизий) с применением дисконта или иной формой разделения рисков, определяемых Фондом стрессовых активов.
      В 2008 году из республиканского бюджета на капитализацию Фонда стрессовых активов первым траншем выделено 52 млрд. тенге. В 2009 году уставный капитал Фонда будет доведен до 70 млрд. тенге за счет средств республиканского бюджета.
     В-третьих , будут предоставлены дополнительные источники ликвидности в целях обеспечения своевременного обслуживания обязательств банков. В частности, Национальным Банком будет расширен перечень инструментов, принимаемых в качестве обеспечения по операциям репо.
      В целях стабилизации ресурсной базы временно свободные денежные средства национальных компаний, акционерных обществ, государственных предприятий и юридических лиц с участием государства в уставном капитале, а также государственных организаций, активы которых находятся под управлением Национального Банка, будут размещены на депозитах отечественных банков.
     В-четвертых, будет усовершенствовано государственное регулирование в финансовом секторе.
      В рамках пруденциального регулирования Агентством по финансовому надзору будет продолжена работа по снижению уровня внешних обязательств банков и в целом оптового финансирования. При этом действующие и вновь вводимые требования банковского законодательства должны стимулировать банки к формированию диверсифицированной базы фондирования, то есть к финансированию активных операций в большей степени за счет депозитной базы, в частности физических лиц.
      Будут оптимизированы подходы к расчету капитализации банков на основе лучшей международной практики. Будет оптимизирован действующий порядок классификации банковских активов, что предполагает формирование банками дополнительных резервов (провизий) с учетом возможного влияния на активы банков косвенных факторов, в том числе снижение деловой активности в секторах экономики, подверженность к негативным внешним явлениям, ожидаемая волатильность обменных курсов.
      Будут усилены требования к системам управления рисками и внутреннему контролю в банках. В первую очередь, банки должны будут существенно переработать подходы к мониторингу риска потери ликвидности, а управление активами и пассивами банков должно моделироваться с учетом наступления стрессовых ситуаций.
      Указанные меры будут применяться к банкам, как на индивидуальной, так и консолидированной основе, а также в рамках банковских конгломератов.
     В-пятых , будут проработаны механизмы функционирования накопительной пенсионной системы в новых условиях.
      В целях защиты интересов вкладчиков пенсионных фондов Правительство обеспечит сохранность накоплений населения в пенсионной системе , высокий уровень прозрачности для вкладчиков накопительных пенсионных фондов, повысит их информированность и финансовую грамотность.
      Все взносы населения в пенсионные фонды гарантированы государством с учетом получения по ним дохода на уровне инфляции на момент выплаты пенсионных накоплений. Правительство будет осуществлять постоянный мониторинг выплат гражданам из пенсионных фондов и ежегодно предусматривать в республиканском бюджете необходимые средства для компенсации разницы между размером пенсионных взносов с учетом инфляции и фактическими накоплениями на момент выхода на пенсию.
      Для диверсификации инвестиционных портфелей накопительных пенсионных фондов Правительство и Фонд "Самрук-Казына" предпримут меры по привлечению пенсионных активов для финансирования приоритетных инвестиционных проектов, а также обеспечат выпуск созданным Фондом стрессовых активов долговых ценных бумаг с инвестиционным рейтингом.
      Агентство по финансовому надзору продолжит совершенствование инвестиционной политики накопительных пенсионных фондов, а также надзор за их деятельностью в целях обеспечения сохранности пенсионных активов и повышение ответственности фондов и управляющих пенсионными активами.

      Примечание РЦПИ!
      В раздел предусмотрены изменения постановлениями Правительства РК от 28.06.2010 № 653 и от 28.06.2010 № 659 (не подлежат опубликованию).
     Решение проблем на рынке недвижимости

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 17.02.2009 № 180 ; от 14.04.2009 N 516 ; от 14.04.2009 N 519 ; от 21.07.2009 № 1108 ; от 31.07.2009 № 1163; от 13.10.2010 № 1064.

      Для решения жилищных проблем граждан и активизации рынка недвижимости в городах Астане, Алматы, Акмолинской и Алматинской областях через Фонд "Самрук-Казына" будет запущена специальная программа ипотечного кредитования и развития жилищного сектора. На финансирование данной программы Фонд направит сумму в размере 5 млрд. долл. США (600 млрд. тенге), которая будет сформирована за счет привлечения заемных средств из Национального фонда и накопительных пенсионных фондов. За счет средств данной программы через банки второго уровня будет обеспечена возможность предоставления займов на завершение недостроенных жилых комплексов в городах Алматы, Астане, Алматинской и Акмолинской областях.
      Участниками данной программы станут банки второго уровня и компании-застройщики, которые готовы реализовать жилье по справедливой стоимости.
      Основные параметры программы по стабилизации ситуации на рынке недвижимости:
      1. Фондом "Самрук-Казына" будет открыт ряд кредитных линий в банках второго уровня на 15 лет по льготной ставке. В свою очередь, банки второго уровня будут выдавать ипотечные кредиты различным группам заемщиков под 10,5 % - 12,5 % сроком до 15 лет с правом досрочного погашения.
     Примечание РЦПИ!
      В пункт 2 предусмотрены изменения постановлением Правительства РК от 28.06.2010 № 653 (не подлежит опубликованию).
      2. Часть средств будет направлена на новую ипотечную программу, предусматривающую конечную ставку для новых заемщиков на уровне 10,5 % и реализуемую в течение 2009 года. Данная программа позволит населению получить ипотечное жилье по льготным ставкам и доступной цене. Банки второго уровня получат возможность выправить ситуацию с заемщиками-строительными компаниями путем предоставления ипотечных займов на приобретение квартир в недостроенных объектах и в значительной степени улучшить качество кредитного портфеля.
      3. Часть средств банки второго уровня направят на понижение до 9 % (государственным служащим, работникам государственных учреждений, не являющимся государственными служащими, работникам государственных предприятий, участникам и инвалидам Великой Отечественной войны и лицам, приравненным к ним, пенсионерам и инвалидам) - 11 % (всем остальным заемщикам) процентных ставок по ипотечным займам для заемщиков, получившим ипотечные займы на приобретение и строительство жилище жилой площадью не более 120 квадратных метров в предыдущие периоды и добросовестно исполнявшие свои обязательства по обслуживанию этих ипотечных займов, при условии отсутствия у заемщика другого жилища.
     Сноска. Пункт 3 в редакции постановления Правительства РК от 14.04.2009 N 516 .
     Примечание РЦПИ!
      В пункт 4 предусмотрены изменения постановлением Правительства РК от 28.06.2010 № 659 (не подлежит опубликованию).
      4. В свою очередь, государство в лице национальных управляющих холдингов, национальных холдингов, национальных компаний и акционерных обществ с государственным участием либо с участием национального управляющего холдинга или национального холдинга будет приобретать на рынке городов Астаны, Алматы и Алматинской области новое жилье по справедливой стоимости.
      Правительством также будут приняты меры по обеспечению доступности жилья. Для этого будут внесены изменения в действующие программы развития жилищного строительства.
      Акиматам будет предоставлено право выкупать квартиры в завершенных объектах, а также в объектах с высокой степенью готовности у частных застройщиков по установленной цене. Это даст возможность ускорить реализацию жилищной программы.
      В целях увеличения обеспеченности жильем граждан будет направлено 15 млрд. тенге на строительство арендного жилья. Это позволит дополнительно ввести в эксплуатацию 265 тыс. кв. метров арендного жилья.
     Все объекты, построенные в рамках государственных программ, но непроданные, будут реализовываться через систему жилищных строительных сбережений. Это позволит предоставлять приоритетным категориям населения предварительные жилищные займы по процентной ставке, не превышающей 4 % годовых, и избежать трудностей, связанных с накоплением первоначального взноса для приобретения жилья.
      В целях повышения защиты прав дольщиков Правительством будут внесены изменения в законодательство по вопросам долевого строительства.
      Фондом "Самрук-Қазына" в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан будут заключены договоры безвозмездного временного пользования имуществом (деньгами) с застройщиками для завершения строительства объектов недвижимости в городах Астана, Алматы и Алматинской области. В указанных договорах будут предусмотрены соответствующие механизмы, обеспечивающие возвратность переданных денег. Перечень таких застройщиков, включая объекты недвижимости и предельные лимиты денег, будет разработан Фондом "Самрук-Қазына" и одобрен Правительством. В последующем данные объекты недвижимости будут финансироваться за счет средств акционерного общества "Фонд недвижимости "Самрук-Қазына" или акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "Даму".
      Для решения проблем на рынке недвижимости будет создано акционерное общество "Фонд недвижимости "Самрук-Казына" (далее - Фонд недвижимости), со стопроцентным участием Фонда "Самрук-Казына" в его уставном капитале. Фондом недвижимости будут приобретаться жилые и нежилые помещения в завершенных строительством или в строящихся объектах жилищного строительства. При этом основные подходы по определению стоимости приобретаемых Фондом недвижимости жилых и нежилых помещений будут разработаны Фондом "Самрук-Казына" и одобрены Правительством.
      Правлением Фонда "Самрук-Казына" будут утверждены Правила закупа недвижимости Фондом недвижимости. При этом Фонд недвижимости, строго в соответствии с условиями указанных Правил, отбирает объекты жилищного строительства, определяет застройщиков, общую сумму финансирования, цену за один квадратный метр и формирует перечень указанных объектов, который утверждается Советом директоров Фонда недвижимости, Правлением Фонда "Самрук-Казына" и одобряется Правительством.
      Акционерное общество "Фонд стрессовых активов" будет приобретать объекты недвижимости у банков второго уровня, также производить обусловленное размещение средств в банках второго уровня для завершения строительства объектов недвижимости.
     Денежные средства в размере 70 (семьдесят) миллиардов тенге из средств, предусмотренных в данном разделе, будут направлены на финансирование приоритетных инвестиционных проектов (строительство газопровода Бейнеу - Бозой, строительство подстанций Компании "Алатау Жарык", строительство железной дороги Хоргос - Жетыген, строительство железной дороги "Узень - граница Туркменистана", строительство инфраструктуры газохимического комплекса в Атырауской области).
     Сноска. Пункт 4 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 17.02.2009 № 180 ; от 20.07.2009 N 1101; от 09.10.2009 № 1553; от 13.10.2010 № 1064.

Поддержка малого и среднего бизнеса, организаций по
переработке сельскохозяйственной продукции и производству
продуктов питания

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 17.02.2009 № 180 ; от 06.05.2009 № 633; от 09.10.2009 № 1553; от 13.10.2010 № 1064.

      В условиях сокращения финансирования экономики со стороны отечественных финансовых институтов будет продолжено оказание поддержки малому и среднему бизнесу. Государственная поддержка будет оказываться всем субъектам малого и среднего бизнеса, независимо от их отраслевой принадлежности.
     Во-первых , Фонд "Самрук-Казына" дополнительно выделит в 2009 году на эти цели 1 млрд. долл. США (120 млрд. тенге). В рамках выделяемых средств 70 % будут направляться на рефинансирование текущих проектов и 30 % - на реализацию новых проектов.
      Для решения проблем на продовольственном рынке и в целях поддержки отечественных товаропроизводителей продуктов питания, в рамках выделяемых средств 30 % рекомендуется направить на финансирование проектов по переработке сельскохозяйственной продукции и производству продуктов питания. При этом, указанные заемщики, осуществляющие переработку сельскохозяйственной продукции и производство продуктов питания, могут относиться не только к субъектам малого и среднего бизнеса.
      Операторами всех программ по кредитованию малого и среднего бизнеса выступят банки второго уровня. Лимит на финансирование одного проекта в рамках выделяемых Фондом "Самрук-Казына" средств будет увеличен с 3-х до 5 млн. долл. США.
      Правительством совместно с Фондом "Самрук-Казына" будут приняты меры по стабилизации ставок вознаграждения для малого и среднего бизнеса до докризисного уровня (не более 12,5 %), а также пересмотрены все принятые программы по поддержке малого и среднего бизнеса с фиксацией эффективной ставки.
      Будет внедрен механизм гарантирования Фондом развития предпринимательства "Даму" предоставляемых малому и среднему бизнесу кредитов.
     Во-вторых , Фонд "Самрук-Казына" разработает программу микрокредитования в сельской местности, в том числе кредитования сельских предпринимателей.
     В-третьих , с целью обеспечения субъектов малого и среднего бизнеса стабильными заказами им будет предоставлен доступ к государственным заказам государственных органов, государственных холдингов и национальных компаний в рамках действия нового закона "О государственных закупках".
      Будет усилена работа с недропользователями и сервисными компаниями по увеличению казахстанского содержания.
     В-четвертых , Правительство продолжит работу по снижению административных барьеров для развития предпринимательства и дальнейшему совершенствованию разрешительной системы.
     В-пятых, часть средств акционерного общества "Фонд стрессовых активов" будет направлена для кредитования финансовых организаций с целью последующего кредитования субъектов малого и среднего бизнеса для покупки оборудования в финансовый лизинг через банки и лизинговые компании на основании Соглашения между акционерным обществом "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерным обществом "Фонд стрессовых активов" и акционерным обществом "Фонд развития предпринимательства "Даму" о финансировании лизинговых сделок субъектов малого и среднего предпринимательства в сфере обрабатывающей промышленности через банки второго уровня и лизинговые компании.

Развитие агропромышленного комплекса

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 11.06.2009 № 890 .

      Особое внимание будет уделено развитию агропромышленного комплекса. Агропромышленный комплекс определен в качестве одного из основных направлений стабилизации и оздоровлению экономики по следующим основаниям:
      1. Агропромышленный комплекс охватывает около 30 % от общего количества занятого населения. Поэтому он будет являться центральным звеном мер, направленных на поддержание уровня занятости.
      2. Спрос на продукцию сельского хозяйства в наименьшей степени подвержен влиянию негативных экономических тенденций.
      3. Агропромышленный комплекс решает задачу по обеспечению продовольственной безопасности страны.
      4. Казахстан обладает достаточными сравнительными преимуществами для обеспечения конкурентоспособности продукции на экспортных рынках.
      Ввиду указанных причин, поддержка и расширение объемов производства в агропромышленном секторе окажет существенное положительное влияние на повышение экономической активности и занятости населения , а в среднесрочной перспективе - на диверсификацию экспорта и обеспечение устойчивости экономического развития.
      Расходы на развитие агропромышленного комплекса из республиканского бюджета в 2009-2011 годах составят около 350 млрд. тенге.
      Дополнительно на поддержку агропромышленного комплекса Холдингом "КазАгро" будут направлены средства в объеме 1 млрд. долл. США (120 млрд. тенге). Проекты будут реализованы совместно с социально-предпринимательскими корпорациями.
      Инвестиции, в первую очередь, будут направлены на поддержку существующих и развитие новых экспортоориентированных секторов, таких как зерновой сектор, переработка мясной и молочной продукции и производство плодовоовощных культур. Будет создана сеть тепличных хозяйств, овощехранилищ, птицефабрик, молочно-товарных ферм, откормочных площадок и убойных пунктов с развитой инфраструктурой экспорта. Будут реализованы проекты по организации современных мясоперерабатывающих комплексов, развитию производства плодоовощных культур с применением технологии капельного орошения, производству и глубокой переработке тонкой шерсти, развитию инфраструктуры экспорта казахстанского зерна, созданию и развитию агротехмаркетов, а также сборке сельхозтехники.
      Для обеспечения прозрачности и гласности процедур отбора заемщиков, которые будут реализовывать инвестиционные проекты в агропромышленном комплексе, будут созданы общественные комиссии, в состав которых будут входить депутаты Парламента, представители партий, общественных объединений и представители Холдинга "КазАгро" и его дочерних организаций и прочие.
      Реализация указанных инвестиционных проектов имеет приоритетный характер в рамках направлений настоящего Плана.
      Вместе с тем в целях поддержки субъектов агропромышленного комплекса денежные средства, заимствованные из Национального фонда Республики Казахстан, временно не вовлеченные в реализацию инвестиционных проектов в 2009 - 2010 годы (в связи с процедурными и технологическими причинами), в установленном законодательством порядке будут направлены на финансирование субъектов агропромышленного комплекса путем закупа зерна, кредитования субъектов агропромышленного комплекса, в том числе на проведение весенне-полевых и уборочных работ и для последующего финансирования сельхозтоваропроизводителей посредством осуществления закупок сельскохозяйственной продукции.
      При этом Холдингом "КазАгро" в течение 2009 - 2010 годов должен быть обеспечен поэтапный возврат субъектами агропромышленного комплекса указанных средств для своевременной реализации инвестиционных проектов.

Реализация инновационных, индустриальных и
инфраструктурных проектов

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлениями от 17.02.2009 № 177 (порядок введения в действие см. п. 6); от 09.10.2009 № 1553; от 03.11.2009 № 1747 (порядок введения в действие см. п. 3); от 14.04.2010 N 303.

      Для решения системных проблем экономического развития и поддержания уровня занятости будет обеспечено масштабное строительство и модернизация инфраструктуры.
      Инвестиции в инфраструктуру, особенно в электроэнергетический сектор, имеют большое значение для обеспечения устойчивого развития в долгосрочном периоде. От решения инфраструктурных проблем зависит дальнейшее привлечение инвестиций, в первую очередь, в несырьевой сектор экономики.
      Лучшая мировая практика показывает, что развитие инфраструктуры является одним из наиболее эффективных инструментов по поддержанию экономической активности и обеспечению занятости населения в кризисные периоды.
      На реализацию инновационных, индустриальных и инфраструктурных проектов Фондом "Самрук-Казына" будет дополнительно выделен 1 млрд. долл. США (120 млрд. тенге) и привлечены прямые иностранные инвестиции в 2009 году в размере 3 млрд. долл. США. Кроме того, в финансировании проектов Фонда "Самрук-Казына" будут задействованы средства пенсионных фондов.
      Для повышения инвестиционной привлекательности электроэнергетической отрасли Правительство со следующего года утвердит предельные тарифы по группам энергопроизводящих организаций на срок не менее семи лет с разбивкой по годам, и ежегодно будет корректировать его с учетом инфляции за предыдущий год. Предельные тарифы на электрическую энергию будут обеспечивать привлечение инвестиций в создание новых активов, расширение, обновление, реконструкцию и техническое перевооружение существующих энергогенерирующих мощностей в электроэнергетике.
      Для развития электросетевых активов предусматривается включение в тарифы инвестиционной составляющей. В этой связи Правительство полностью отменит плату за подключение к электросетям.
      Дополнительно Правительством будет проработан комплекс мер по энергосбережению и использованию возобновляемых источников энергии.
      Также акционерное общество "Фонд стрессовых активов" в целях поддержки реального сектора экономики производит обусловленное размещение средств в банках второго уровня и кредитование иных финансовых организаций для последующего кредитования субъектов предпринимательства в обрабатывающей промышленности на основании Генерального соглашения между акционерным обществом "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерным обществом "Фонд стрессовых активов", акционерным обществом "Фонд развития предпринимательства "Даму" и банками второго уровня о размещении средств акционерного общества "Фонд стрессовых активов" в банках второго уровня для последующего кредитования субъектов предпринимательства в сфере обрабатывающей промышленности и Соглашения между акционерным обществом "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерным обществом "Фонд стрессовых активов" и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" о предоставлении акционерным обществом "Фонд стрессовых активов" долгосрочного льготного кредита акционерному обществу "Банк Развития Казахстана" для последующего кредитования инвестиционных проектов в сфере обрабатывающей промышленности.

***

      Правительство примет все меры по сохранению реальных доходов населения и обеспечит реализацию поручений Главы государства по увеличению социальных выплат, пенсий и заработной платы работникам бюджетной сферы в 2009-2011 годах.
      В частности, в 2009 и 2010 годах будут увеличены размеры пенсий, заработной платы и стипендии на 25 %. Размер базовой пенсионной выплаты будет увеличен к 2011 году до 50 % от размера прожиточного минимума.
      Ежегодно будут увеличиваться на 9 % размеры государственных социальных пособий и специальных государственных пособий.
      С 2010 года также будут увеличены до 50 месячных расчетных показателей размеры единовременных пособий на рождение 4-го и более ребенка и в 2,5 раза к уровню 2007 года - ежемесячные пособия по уходу за ребенком по достижению им одного года.
      Правительство примет меры по поддержке отдельных категорий обучающихся в высших учебных заведениях, проходящих обучение на платной основе по получению ими высшего образования. Для указанных целей Фондом "Самрук-Қазына" будут предоставлены денежные средства в размере 15 мрлд. тенге банкам второго уровня для осуществления кредитования отдельных категорий обучающихся.
      Правительство будет работать с крупными компаниями по обеспечению занятости персонала в случае снижения объемов производства на предприятиях.
      При необходимости, Правительство совместно с акимами областей, городов Астаны и Алматы предусмотрят дополнительные мероприятия по повышению продуктивной занятости населения с применением активных форм общественных работ и созданием новых рабочих мест в регионах, в том числе через масштабное строительство инфраструктурных и социальных объектов, в том числе в рамках проекта "100 школ, 100 больниц".
      В целях недопущения дефицита товаров на внутреннем рынке и роста цен на них Правительство продолжит работу по формированию стабилизационных фондов товаров первой необходимости - мясу, сухому молоку, растительному маслу, сахару и рису.

Заключение

Сноска. Раздел с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 09.10.2009 № 1553.

      В целом от реализации стабилизационных мер , экономика Казахстана дополнительно получит государственную поддержку в объеме 2 172 млрд. тенге , из них за счет:
      средств Национального фонда - 1 200 млрд. тенге;
      мер Национального Банка - 350 млрд. тенге;
      снижения налоговой нагрузки в рамках действия нового Налогового кодекса - 500 млрд. тенге;
      создания Фонда стрессовых активов - 70 млрд. тенге.
      В результате принятых в 2007-2008 годах мер и реализации Плана реальный прирост ВВП Казахстана в 2009-2010 годах ожидается на уровне 1-3 % в год. Уровень инфляции на конец 2009 и 2010 годов будет удержан в пределах 7-9 %. Уровень безработицы в предстоящие два года не превысит 8 %.

Шағын және орта бизнесті, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу және тамақ өнімдерін өндіру ұйымдарын қолдау

Содержание

Поддержка малого и среднего бизнеса, организаций по переработке сельскохозяйственной продукции и производству продуктов питания

Шағын және орта бизнесті, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта
өңдеу және тамақ өнімдерін өндіру ұйымдарын қолдау

Поддержка малого и среднего бизнеса, организаций по
переработке сельскохозяйственной продукции и производству
продуктов питания