Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарлама туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 29 қарашадағы N 1116 Қаулысы

      Құқықтық мәдениет деңгейін одан әрі арттыру, құқықтық түсіндіру жұмысының нысандары мен әдістерін жетілдіру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеудің тиімділігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарлама (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.
      2. Жергілікті атқарушы органдар құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі өңірлік бағдарламаларды әзірлесін.
      3. "Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2005 - 2007 жылдарға арналған бағдарламасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 24 желтоқсандағы N 1382 қаулысының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2004 ж., N 50, 654-құжат) күші жойылды деп танылсын.
      4. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі жыл сайын жылдың қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы ақпарат берсін.
      5. Бағдарламаның орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі бақылау мен үйлестіру Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне жүктелсін.
      6. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                                 К. Мәсімов

      Қазақстан Республикасы
      Үкіметінің      
      2008 жылғы 29 қарашадағы
      N 1116 қаулысымен   
      бекітілген       

Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарлама   Астана қ. 1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның атауы         Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық
                               мәдениет деңгейін арттыру, азаматтарды
                               құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі
                               2009 - 2011 жылдарға арналған
                               бағдарлама (бұдан әрі - Бағдарлама)

Бағдарламаны әзірлеу          Мемлекет басшысының 2008 жылғы 25
үшін негіздеме                 қаңтарда Қазақстан Республикасы Бас
                               прокуратурасының кеңейтілген алқа
                               отырысында айтылған тапсырмасы.
                               Мемлекет басшысының Қазақстан халқына
                               жыл сайынғы жолдауларын іске асыру
                               жөніндегі негізгі бағыттардың
                               (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын
                               және Қазақстан Республикасы Үкіметінің
                               2007 - 2009 жылдарға арналған
                               бағдарламасын орындау жөніндегі
                               іс-шаралар жоспары (184-т.
                               1-тармақшасы)

Негізгі әзірлеуші           Қазақстан Республикасы Әділет
                               министрлігі

Мақсаты                     Қазақстан Республикасы азаматтарының
                               құқыққа сай мінез-құлқына қол жеткізу

Міндеттері                  Қазақстан заңнамасын түсіндіру
                               жұмыстарын жүргізу;
                               мемлекеттік қызметшілердің және
                               жалпы халықтың құқықтық сауаттылық
                               деңгейін арттыру;
                               бұқаралық ақпарат құрамдарымен қарым-
                               қатынас, құқықтық түсіндіру
                               жұмыстарында жаңа ақпараттық
                               технологияларды, оның ішінде әлемдік
                               "ИНТЕРНЕТ" жүйесін қолдану;
                               құқықтық түсіндіру жұмыстары және
                               құқықтық оқыту жұмыстарының өзекті
                               мәселелері бойынша ғылыми зерттеулерді
                               жандандыру.

Қажетті ресурстар және      Осы Бағдарламаны іске асыру           оларды қаржыландыру көздері республикалық бюджеттен бөлінетін
                               қаражаттан 227,033 млн. теңге
                               сомасында қаржыландыруды талап етеді.
                               Республикалық бюджеттен
                               қаржыландырудың жалпы көлемі (227,033
                               млн. теңге), соның ішінде жылдар
                               бойынша:
                               2009 жыл - 45,033 млн. теңге;
                               2010 жыл - 91 млн. теңге;
                               2011 жыл - 91 млн. теңге.
                               Көзделетін сомалар жыл сайын тиісті
                               жылға арналған республикалық бюджетті
                               қалыптастыру кезінде нақтыланатын
                               болады.

Күтілетін нәтижелер         Бағдарламада көзделген іс-шараларды
                               орындау:
                               қолданыстағы заңнаманы жетілдіруге
                               және қабылданатын нормативтік-құқықтық
                               актілердің сапасын арттыруға;
                               құқық бұзушылықтардың жекелеген
                               санаттарының санын азайтуға;
                               ақпараттық-құқықтық кеңістіктің
                               бірлігін қамтамасыз етуге;
                               азаматтардың құқыққа сай емес
                               әрекеттер мен әрекетсіздіктерден
                               құқықтық қорғалу деңгейін арттыруға;
                               азаматтардың білікті заңгерлік көмек
                               алуға конституциялық құқықтарын жүзеге
                               асырудың сапасын арттыруға жағдай
                               жасауға;
                               мемлекеттік органдар мен лауазымды
                               тұлғалардың құқықтық түсіндіру
                               жұмыстарының сапасын арттыруға;
                               құқықтық түсіндіру жұмысын,
                              азаматтарды құқықтық оқыту мен
                               құқықтық тәрбиелеуді
                               қамтамасыз етуде мемлекеттік
                               органдардың, бұқаралық ақпарат
                               құралдарының, қоғамдық бірлестіктер
                               мен үкіметтік емес ұйымдардың
                               күш-жігерін үйлестіруге;
                               қазақстан азаматтарының құқықтық
                               сауаттылық деңгейін елеулі түрде
                               арттыруға мүмкіндік береді.

Іске асыру мерзімдері       2009 - 2011 жылдар

2. Кіріспе

      Құқықтық мемлекеттің қалыптасуы халықтың құқықтық мәдениетінің даму процесінен ажырағысыз. Бұл өз кезегінде дамыған азаматтық қоғам құруға ықпал етеді. Қоғамдық санада құқыққа әлеуметтік әділдік, ізгілік, жеке бас бостандығы негізінде өшпейтін әлеуметтік құндылықтар ретінде қарау орын алуы тиіс.
      Азаматтардың құқықтық мәдениетінің жай-күйі оның құқық жүйесі көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Халықтың құқықтық мәдениетін арттыру, құқықтық санасын дамыту - тәуелсіз, демократиялық және құқықтық мемлекет құруға ықпал ететін азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызды өлшемдері.
      Қоғамның құқықтық мәдениетін арттырмай, әрбір азаматты заңды аса құрметтеуге тәрбиелемей, оның ережелерін күнделікті өмірге енгізуге тікелей әрі белсенді қатысу дайындығын қалыптастырмай экономикалық, саяси және әлеуметтік міндеттерді сәтті шешу мүмкін емес.
      Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 14 мамырдағы N 14-622к тапсырмасына, Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 20 қыркүйектегі N 949 Жарлығымен мақұлданған Қазақстан Республикасындағы Құқықтық саясат тұжырымдамасына сәйкес 2004 жылғы 24 желтоқсанда Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2005 - 2007 жылдарға арналған бағдарлама қабылданды. Еліміздің барлық өңірінде осындай бағдарламалар қабылданған болатын.
      Бағдарламаны іске асыру мынадай негізгі қағидаттарды: кешенділік және нәтижелілік; іске асырушылық (орындаушылық); сабақтастық; жүйелілік; атаулы бағыттылықты сақтай отырып, ауқымды ұйымдастырушылық шаралар кешенін орындауды көздеді. 2007 жылы Бағдарламаның қолданысы аяқталды.
      Жалпы, осы Бағдарламаның қабылдануымен құқықтық мәдениетті қалыптастыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі жұмыс оң нәтиже көрсетті. Аталмыш жұмысты үйлестіру қажет деген түсінік қалыптасты. Осы бағыттағы тәжірибе зерделеніп, республика азаматтарын жүйелі құқықтық ағартудың заманауи әрі өзекті нысандарын, сондай-ақ жүйелі әдістерін әзірлеу мақсатымен өткізілген іс-шаралар кешені талдануда.

3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау

      Ескерту. 3-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.12.30 № 2305 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      Адам мен азаматтың конституциялық, азаматтық және басқа да құқықтарын жүзеге асыруды қамтамасыз ету мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардан халықтың құқықтық сауаты мен құқықтық мәдениетін қалыптастыру бойынша іс-шаралар өткізуін талап етеді.
      Бұндай іс-шаралар ретінде БАҚ-та сөз сөйлеулер, дөңгелек үстелдер, конференциялар, дәрістер, семинарлар, брифингтер өткізілуде. Көрсетілген іс-шаралардың саны мен сапасы да жыл санап артып келеді. Айталық, 2007 жыл аралығында әділет органдары "Қазақстан - 2030" Стратегиясының ұзақ мерзімді басымдықтарын түсіндіру бойынша бұқаралық ақпарат құралдары арқылы 1 467 астам сөз сөйлеулер, 608 астам дөңгелек үстелдер, 4 342 астам дәрістер, 680 астам семинарлар, конференциялар өткізілді.
      Сондай-ақ, ағымдағы жылдың 9 айында 2007 жылдың осындай кезеңімен салыстырғанда нормативтік-құқықтық актілерге қатысты қанағаттандырылған прокурорлық актілерінің саны 90 пайыздан 56 пайызға дейін төмендеп отыр. Ол өз кезегінде әділет органдары қызметкерлері атқарған құқықтық түсіндіру жұмыстарының негізінде қол жетімді болып отыр.
      Сондай-ақ, ағымдағы жылы орталық атқарушы органдармен шағын және орта бизнестің өзекті мәселелері бойынша Интернет-конференциялар өткізіліп, оның барысында осы органдардың өкілдеріне құқықтық сипаттағы сұрақтар қойылып, оларға толықтай жауаптар берілді.
      Қазіргі уақытта мемлекет саясатының негізгі бағыттары бойынша құқықтық насихатты Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 21 маусымдағы N 2347 қаулысына сәйкес халықтың құқықтық мәдениеті мен құқықтық хабардарлығын арттыру, экономикалық бағдарламаларды құқықтық қамтамасыз етудің тиімділігін көтеру әрі заңдылықты, құқықтық тәртіпті, реттілікті нығайту мақсатында құрылған құқықтық білім беру мектептері жүзеге асырады.
      Аумақтық әділет органдарының деректеріне сәйкес өңірлерде 7097 құқықтық білім беру мектебі (ҚБМ) жұмыс істейді. Ондағы тыңдаушылар саны 237951 адамды құрайды. ҚБМ-дағы жұмысты ұйымдастыруға, сабақтар өткізуге мемлекеттік мекемелердің, құқық қорғау, сот органдарының тәжірибелі мамандары, адвокаттар, нотариустар, жоғарғы оқу орындарының оқытушылары, қоғамдық ұйымдар мен басқалар тартылады. Құқықтық білім беру мектептеріндегі сабақтар дәріс, семинар, брифингтер нысанында өткізіледі. Қазіргі күні ҚБМ-да тыңдаушылардың әртүрлі санаттарымен сараланған жұмыс жүйесі қалыптастырылған. Сонымен қатар жеке кәсіпкерлікті қолдай, азаматтық қоғамның түрлі институттарын ынтымақтастыққа тарта отырып, қоғаммен жұмысты жандандыру қажет.
      Республика аймақтарындағы тұрғындар үшін құқықтық түсіндіру жұмысының әртүрлі қырлары бойынша: "Конституция - мемлекеттің тұрақтылығы мен дамуының кепілі", "Адам саудасы - өркениеттің кері кетуі", Президенттің Қазақстан халқына Жолдауларын түсіндіру бойынша, "Мүлікті жария етуде өз мүмкіндігіңізді жіберіп алмаңыз", "Әділет органдарының, прокуратураның, құқық қорғау органдарының жұмысы туралы", "Халыққа қызмет көрсету орталықтары туралы", "Жастар арасындағы қылмыстылықтың алдын алу" және басқа тақырыптарда дәрістер топтамасы ұйымдастырылды. Мүлікті жария ету мәселелері бойынша ауылдық жерлерде жиындар, еңбек ұжымдарында кездесу-әңгімелер өткізілген болатын.
      Құқықтық түсіндіру жұмысының тәжірибесіне "тікелей желілер", көшпелі консультациялар және азаматтарды қабылдау жүргізуді ұйымдастыру сияқты құқықтық насихаттың нысандары ретінде өздерін жақсы көрсете білген жаңа нысандар енгізілуде.
      Мерзімді баспасөз басылымдарында құқықтық тақырып бойынша тұрақты айдарлар ашу және ақпараттық материалдарды орналастыру жұмыстары жүргізілді. Республикалық электронды бұқаралық ақпарат құралдарында құқықтық тақырып бойынша телевизия бағдарламалары мен радиохабарларын, жарнамалық-бет-бейнелік роликтер жасау жөніндегі шаралар кешені жүзеге асырылады. Құқық қорғау органдарының жәрдемімен құқықтық бағдарламалар және құқықтық тақырып бойынша радиохабарлар жасалып, жұмыс істеуде.
      Азаматтарды құқықтық ағарту, халықтың құқықтық сауаттылығын арттыру жөніндегі жүйелі жұмыс мақсатында біліктілікті арттыру жүйесінде құқықтық тәрбиенің сабақтар өткізу, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, құқықтық оқыту мен тәрбиелеудің өзекті мәселелері бойынша ғылыми зерттеулерді жүзеге асыру тәрізді нысандары мен әдістері көп қолданылады. Заңгер-ғалымдар, саясаттанушылар, құқық қорғау органдары, сот және өзге де органдардың тәжірибелі қызметкерлерін шақырта отырып, құқықтық пәндер оқытушыларының біліктілігін арттыру курстары ұйымдастырылды.
      Қоғамдық қатынастардың неғұрлым маңызды салаларында заңнаманы жетілдіру мақсатында тиісті мемлекетті органдар тоқсан сайын мемлекеттік органдардың заң жобалау қызметінің өзекті мәселелері бойынша семинар-кеңестер өткізеді.
      Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеуді қамтамасыз етуде мемлекеттік органдардың, БАҚ, қоғамдық бірлестіктердің күш-жігерін үйлестіру жөнінде біршама жұмыс атқарылғанын атап өткен жөн.
      Сонымен қатар, құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізу бойынша мемлекеттік қызметшілердің құқықтық дайындығы, сапалы құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізгені үшін мемлекеттік қызметшілерді көтермелеу әдістері мен төлемақы төлеу жүйесін жетілдіру мәселелері шешілмейінше құқықтық түсіндіру жұмыстарының проблемалары тиімді шешімін таппайды. Сондай-ақ, құқықтық түсіндіру жұмыстарының тиімділік көрсеткіштерінің жоқтығы әділет органдарына бұл жұмыстың нәтижелерін анықтауға мүмкіндік бермейді. Нәтижесінде құқықтық түсіндіру жұмыстары негізінен сандық көрсеткіштерге сүйеніп, Бағдарламада көрсетілген ұстанымдардың бірқатары құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізу әдістемесінің жоқтығынан, бұл бағыттағы отандық және шетелдік тәжірибенің болмауына байланысты жүзеге аспай қалды.
      Жүргізіліп жатқан құқықтық түсіндіру жұмыстарының біркелкі еместігі, әсіресе ауылдық жерлерде азаматтардың маргиналдық қатынастарын қалыптастырып, мемлекеттік органдар мен жергілікті халық арасында даулы жағдайлар, азаматтар арасында соттық таластар тудыруда. Сонымен қатар, білікті заңгерлердің жоқтығы және "Заң" деректер қоры тәрізді ақпараттық-құқықтық қорлардың қол жетімсіздігі азаматтардың құқықтық қорғалуы мен құқықтық сауаттылығын арттыруға жағдай туғызбайды.
      Өзекті құқықтық ақпараттардың қолжетімсіздігі жағдайында азаматтардың жоғарғы мемлекеттік органдарға шағымдануы артуы мүмкін. Қазақстандық Интернет кеңістігінде қолданыстағы заңнамаға түсіндірме беруді және осыған ұқсас заңды мәселелерді шешуде шетелдік тәжірибені айтпағанда нормативтік құқықтық актілердің басым көпшілігі жоқ. Бүгінгі таңда қазақстандық Интернет кеңістігінде тиімді жұмыс істеп отырған жеке-меншік ақпараттық-құқықтық портал www.zakon.kz болып отыр.
      Ал, көршілес Ресейде мамандандырылған заңгерлік порталдар мен сайттар жұмыс істеуде. Сонымен қатар, қазіргі кезде орталық мемлекеттік органдардың web-ресурстарында азаматтарға салық, кеден, еңбек заңнамалары бойынша заңгерлік кеңес беру үрдісінің дамуы байқалуда. Құқықтық түсіндіру процесін жетілдіру, өзекті құқықтық ақпаратты тарату және алу, оң тәжірибемен алмасу, Министрлік қызметі туралы ақпаратқа қол жеткізу мүмкіндігін кеңейту мақсатында интернет-ресурстың жұмыс істеуі жыл сайын жетілдірілуде: айдарлар жаңартылуда, материалдарды орналастыру нысаны өзгертілуде және т.б.
      Құқықтық ақпараттың қолжетімділігі тұрғысында еуропа елдерінің тәжірибесі қызығушылық тудыруда. Бұл елдерде нормативтік құқықтық актілер мен заңгерлік әдебиеттерді Интернет жүйесі арқылы қолжетімділігі жасалған. Айталық, Францияда www.legifrance.gouv.fr сайтында әр азамат қажетті құқықтық ақпаратты ала алады. Ресей мен Белоруссияда Ұлттық құқықтық ақпарат орталықтары жұмыс істеуде.
      2002 жылғы 3 қаңтардағы Беларусь Республикасы Президентінің N 1 Жарлығына сәйкес көпшілік құқықтық ақпарат орталықтары "құқықтық білім, құқыққа сай мінез-құлық, құқыққа деген құрмет қалыптастыру мақсатында азаматтардың ресми құқықтық ақпараттарды еркін көру мүмкіндігін ұсынатын орындар" деп анықталған. Бұл орталықтарды ұйымдастыру барысында орталық кітапханалар жүйесіне енетін кітапханалардың құрылымы қолданылды. Бұл елдердің тәжірибелерін қолдану халыққа құқықтық білім, құқықтық ақпарат беру, құқықтық сауаттылық деңгейін арттыруда оң нәтиже берері сөзсіз.
      Сонымен қатар, іскерлік, рольдік ойындар, оқиғалар мен тәжірибелерді талдау, слайд-шоуды қолдана отырып, шағын дәрістер өткізу, топішілік және жеке зерттеулер, талқылаулар секілді тренингтік оқытудың жаңа түрлері мен әдістерін қолдану қажеттілігі туындауда және бұл ретте халықтың жекелеген топтарының психологиялық ерекшеліктерін ескеру қажет, оны ескермейінше іс жүзінде құқықтық ұстанымдарды қалыптастыру формальдық сипатқа ие болады.
      Бұл мәселе Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 21 маусымдағы N 2347 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы оқушы жастарды құқықтық оқыту Тұжырымдамасында былай деп көрсетілді: "Бүгінгі күнге дейін қалыптасқан орта және жоғары мектепте құқықтық оқыту мен тәрбиелеуді ұйымдастыру деңгейі қазіргі кездің талаптарына сай келмейді. Құқықтық мемлекет құру жағдайында жастар арасындағы қылмыстық жағдай мен орта және жоғары оқу орындарындағы құқықтық оқытудың төмен деңгейі алаңдатуда".
      Елбасының өсімтал ұрпақтың құқықтық жағдайындағы бұл шарттарды көрсетуі республикамыздың демократиялық жолмен дамуы барысында бұл мәселенің маңызы зор екендігін көрсетеді. Сондықтан, балаларды құқықтық тәрбиелеу мен оқыту мәселесі қашан да өзекті болып саналады. Француздардың "Еркіндік, теңдік, ағайындық" ұраны секілді балаларда құқықтық идеяны қалыптастыратын құқықтық ұран жасау қажеттілігі туындауда. Мұндай ұранға еліміздің Конституциясында бекітілген еркіндік, теңдік және бірлік идеалдарын қолдануға болады.
      Құқықтық идеяларды тарату және ақпараттық-құқықтық қызметтерді дамыту компьютер ойындары мен Интернет жүйесінің, балалардың құқыққа қарсы психологиялық ұстанымдарын қалыптастыратын батыстық көркем фильмдердің балалардың психикалық денсаулығына кері әсерінің алдын алуға септігін тигізеді. Бұл факторлар қылмыстық аяларды қалыптастырып, балалардың құқықтық әлеуметсізденуінің себептері болады. Сол себепті, халық арасында құқықтық түсіндіру жұмыстары процесінде алдын-алу, ескерту сипатындағы мәселелерге баса назар аудару қажет. Бұл сипаттағы шараларға кәмелетке толмағандарға тыйым салынған ақпараттық өнімдер бойынша ұсыныстар жасау, кәмелетке толмағандарға арналған сайттар мен құқықтық телехабарлар дайындау, мектепке дейінгі балалар мекемелерінің мамандарының балаларды құқықтық тәрбиелеу бойынша біліктіліктерін арттыру, құқық қорғау, сот және басқа да органдардың тәжірибелі қызметкерлерін, заңгер-ғалымдарды тарта отырып, құқықтық пәндердің оқытушыларын (жеке жоспар бойынша) қайта даярлау және біліктілігін арттыру секілді шараларды жатқызуға болады.
      Заңгерлік пәндер бойынша қазақстандық оқулықтардың сапасы бойынша олардың әр кезде заңгерлердің құқықтық мәдениет қалыптастыру бойынша міндеттерге сай келе бермейтіндігін мойындау қажет. Мысалы, мемлекет және құқық теориясы бойынша қазақстандық оқулықтардың мазмұнына талдау жүргізе отырып, оларда "құқықтық тәрбие", "құқықтық білім беру", "құқықтық түсіндіру жұмыстары" секілді түсінік түрлеріне жеткілікті түрде көңіл белінбейтіндігін атап өту қажет.
      Қолданыстағы заңнамада "құқықтық түсіндіру жұмыстары" және "заңгерлік қызмет" түсініктерінің арасындағы айырма белгілері анықталмаған, ол өз кезегінде мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың тегін құқықтық түсіндіру жұмыстары мен адвокаттар, жеке заңгерлер және заңгерлік фирмалардың ақылы заңгерлік кеңес қызметінің ара-айырмасын анықтауға мүмкіндік бермейді.
      Қазақстанда болып жатқан азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын толық іске асыру негізі болып табылатын құқықтық мәдениетті дамыту процесін назарға ала отырып, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ететін құқықтық институттар қызметінің нысандары мен әдістерін одан әрі жетілдіру қажеттігі туындайды.
      Сондықтан, елімізде тәуелсіздік алған жылдар ішінде жүзеге асырылған саяси және әлеуметтік-экономикалық қайта құрулардың әсерімен мемлекеттік-конфессионалдық қатынастар саласында елеулі өзгерістер қалыптасқанын ескере отырып, Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтық мәдениет деңгейін арттыру мақсатында мемлекеттік саясатты құқықтық түсіндіру жұмысын ұйымдастыру саласында қоғамдық бірлестіктермен тиімді іс-қимылды жүзеге асыра отырып, іске асыру қажет.

4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

      Бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасы азаматтарының құқыққа сай мінез-құлқына қол жеткізу болып табылады.
      Қойылған мақсаттарға қол жеткізу құқықтық түсіндіру жұмысы саласында мынадай міндеттерді шешуге ықпал етеді:
      Қазақстан заңнамасын түсіндіру жұмыстарын жүргізу;
      мемлекеттік қызметшілердің және жалпы халықтың құқықтық сауаты деңгейін арттыру;
      бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара іс-қимыл жасау, құқықтық түсіндіру жұмысында дүниежүзілік "ИНТЕРНЕТ" желісін қоса алғанда, жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану;
      құқықтық түсіндіру жұмыстары және құқықтық оқыту жұмыстарының өзекті мәселелері бойынша ғылыми зерттеулерді жандандыру.

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары және оны іске асыру тетігі

      Қоғамда құқықтық мәдениетті қалыптастыру:
      халықтың құқықтық хабардарлығымен;
      құқықтық реттеу үдерісінде пайдаланылатын нормативтік материалдың сапасымен;
      азаматтық қоғамның құқықтық нұсқамаларды саналы түрде орындауымен;
      құқық жасау және құқықты іске асыру тетіктерінің тиімді қызметімен байланысты.
      Алға қойылған міндеттерге қол жеткізу үшін Бағдарламада құқықтық түсіндіру жұмысын жүргізу, құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, мектепке дейінгі мекемелерде және барлық үлгідегі оқу орындарында құқықтық оқыту және тәрбиелеу, мемлекеттік қызметшілердің құқықтық білімдерін көтеру жолымен Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтық мәдениетінің, санасының деңгейін одан арттыруға бағытталған шаралар кешені көзделген.
      Шаралар кешенін іске асыру мақсатында:
      мемлекеттік органдардың құқықтық көмекті ұйымдастыру, құқықтық насихат және халыққа заң көмегін көрсету мәселелері бойынша қызметін үйлестіру;
      Әділет министрлігінің құрылымдық бөлімшелерінің, ведомстволық бағынысты ұйымдарының, аумақтық органдардың құқықтық насихат және заңнаманы түсіндіру мәселелері бойынша жұмысын үйлестіру;
      әдістемелік және түсіндіру материалдарын әзірлеуді жүзеге асыру, құқық қолдану практикасын қорыту және реттеу, сондай-ақ құқықтық түсіндіру жұмысын ұйымдастырудың, құқықтық қызмет көрсетудің және халыққа заң қызметін көрсетудің өзекті мәселелері бойынша іс-шараларды ұйымдастыру;
      мемлекеттік органдармен, қоғамдық бірлестіктермен және бұқаралық ақпарат құралдарымен құқықтық көмекті ұйымдастыру және заң қызметін көрсету, құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық оқыту және тәрбие мәселелері бойынша өзінің құзыреті шегінде өзара іс-қимылды жалғастыру қажет.

6. Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері

      Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениетті қалыптастыру, құқықтық оқыту мен тәрбие жөніндегі 2009 - 2011 жылдарға арналған іс-шараларға тұтастай алғанда республикалық бюджет қаражатынан 227,033 миллион теңге бөлу қажет.
      Республикалық бюджеттен қаржыландырудың жалпы көлемі (227,033 млн. теңге) соның ішінде жылдар бойынша:
      2009 жыл - 45,033 млн. теңге;
      2010 жыл - 91 млн. теңге;
      2011 жыл - 91 млн. теңге.

7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

      Азаматтардың құқықтық мәдениетінің жоғары деңгейі жариялы және жеке мүдделердің құқықтық реттелу саласында ымыраға келуге мүмкіндік береді, мемлекет пен қоғамның құқықтық мүдделерінің теңгерімін қамтамасыз етеді, жеке бастың құқығы мен бостандығына кепілдік береді, осы құқық пен бостандықты құқыққа қарсы қол сұғушылықтан қорғайды.
      Бағдарламаны іске асыру тізбесі олардың басымдықтарын негізге ала отырып әзірленген нақты іс-шаралардың негізінде жүзеге асырылады.
      Бағдарламада көзделген іс-шаралардың орындалуы:
      қолданыстағы заңнаманы жетілдіруге және қабылданатын нормативтік құқықтық актілердің сапасын жақсартуға;
      ақпараттық-құқықтық кеңістіктің бірлігін қамтамасыз етуге;
      азаматтардың құқыққа сай емес әрекеттер мен әрекетсіздіктерден құқықтық қорғалу деңгейін арттыруға;
      азаматтардың білікті заңгерлік көмек алуға конституциялық құқықтарын жүзеге асырудың сапасын арттыруға жағдай жасауға;
      құқықтық түсіндіру жұмысы, азаматтарды құқықтық оқыту және құқықтық тәрбиелеуді қамтамасыз етуде мемлекеттік органдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының, қоғамдық бірлестіктер мен үкіметтік емес ұйымдардың күш-жігерін үйлестіруге;
      Қазақстан азаматтарының құқықтық сауаты деңгейін елеулі түрде арттыруға мүмкіндік береді.

      8. Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін
  арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарламаны іске асыру жөніндегі                       іс-шаралар жоспары

      Ескерту. 8-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.12.30 № 2305 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2010.01.15 № 11 (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.06.03 N 621 Қаулыларымен.

Р/с
N

Іс-шаралар

Аяқталу
нысаны

Орындауға
жауаптылар

Орындау
мерзімі

Болжанатын
шығыстар

Қаржыландыру
көзі

1

2

3

4

5

6

7

1. Нормативтік құқықтық қамтамасыз ету

1.

Мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың құқықтық түсіндіру жұмыстарын реттейтін нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша ұсыныстар дайындау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

2009

Талап етілмейді


2.

Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2011.06.03 N 621 Қаулысымен.

3.

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің жанындағы құқықтық түсіндіру жұмыстары бойынша республикалық үйлестіру-әдістемелік кеңесін құру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

2009

Талап етілмейді



4.

Халықтың жекелеген санаттарының құқықтық сауаттылығының міндетті минимумын жасау мен енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, БҒМ

2009

Талап етілмейді


5.

Жасөспірімдерге ұсынылмайтын ақпараттық өнімдер бойынша ұсыныстар жасау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, МАМ

2009

Талап етілмейді



2. Ғылыми және оқу-әдістемелік қамтамасыз ету

1.

Жалпыға бірдей құқықтық оқу бойынша зерттеу бағдарламаларын жасау және жүзеге асыру, соның нәтижесінде Қазақстан Республикасының құқықтық білім беру мектептерінде, жалпы білім беру мектептерінде және ЖОО-нда жалпыға бірдей құқықтық оқу нәтижелілігінің мониторингін жүргізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды
бойынша

2009 ж. - 2,0;
2010 ж. - 2,0;
2011 ж. - 2,0
Барлығы: 6,0

Республикалық
бюджет қаражаты

2.

Мемлекеттік қызметшілердің құқықтық білімге қажеттілігі мен құқықтық сауаттылық деңгейін анықтау бойынша сауалнама жүргізу және кейін бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



3.

Жалпы білім беру мектептеріндегі интерактивті сыныптарда заңгер-ғалымдардың құқықтүсіндіру дәрістерін жүргізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 2,0;
2010ж. - 2,0;
2011 ж.- 2,0;
Барлығы: 6,0

Республикалық
бюджет
қаражаты

4.

Мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың құқықтық түсіндіру жұмыстарының өзекті мәселелері бойынша халықаралық, республикалық ғылыми-практикалық конференциялар, семинарлар өткізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ІІМ, ЖС (келісім бойынша)

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 2,579;
2010 ж. - 7,0;
2011 ж. - 7,0
Барлығы: 16,579

Республикалық бюджет қаражаты

5.

Құқықтық тақырып бойынша баспа, электрондық оқып-үйрету, ғылыми және құқықтық тақырыптағы басқа да әдебиеттерді шығару

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 5,0;
2010 ж. - 5,0;
2011 ж. - 5,0
Барлығы: 15,0

Республикалық бюджет қаражаты

3. Бағдарламаны кадрмен қамтамасыз ету

1.

Ғалым-заңгерлерді, саясаттанушыларды, құқық қорғау, сот және өзге де органдардың неғұрлым тәжірибелі практикалық қызметкерлерін тарта отырып, құқықтық пәндердің оқытушыларын қайта даярлау және біліктілігін арттыруды жүргізу (жекелеген жоспарлар бойынша)

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, БҒМ

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 3,0;
2010 ж. - 3,0;
2011 ж. - 3,0
Барлығы: 9,0

Республикалық
бюджет қаражаты

4. Ұйымдастырушылық-әдістемелік қамтамасыз ету

1.

"Қазақстан-2030"
Стратегиясының, Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауының Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасының негізгі қағидаларын орындау, қоғамдық қатынастардың аса маңызды салаларында заңнаманы жетілдіру жөнінде тұрақты түсіндіру жұмысын жүргізу Ақпараттық-насихаттау жұмысының түрлі нысандары мен әдістерін пайдалана отырып, республика өңірлеріне шығуды тәжірибеге енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ҚР Орталық атқарушы органдары,
ЖС (келісім бойынша),
ЭСЖҚА (келісім
бойынша),
БП (келісім бойынша)

Жыл сайын, жарты жылдық және жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



2.

Халыққа қызмет көрсету орталықтары қызметін және мемлекеттік қызметтерді көрсету стандарттарын енгізу туралы насихаттау қызметі шараларын іске асыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Орталық және жергілікті атқарушы органдар

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



3.

Мерзімді баспасөз басылымдарында құқықтық тақырып бойынша ақпараттық материалдарды орналастыруды жалғастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ІІМ, ЖС (келісім бойынша)

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 7,5;
2010 ж. - 10,0;
2011 ж. - 10,0
Барлығы: 27,5

Республикалық бюджет қаражаты

4.

Құқықтық тақырып бойынша жарнамалық бет-бейне роликтер жасау және тарату

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ІІМ, ЖС (келісім бойынша)

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 5,0;
2010 ж. - 15,5;
2011 ж. - 15,5
Барлығы: 3,6

Республикалық бюджет қаражаты

5.

Орталық телеарналарда және радиотолқындарда құқықтық тақырып бойынша жұртшылыққа кең тарта отырып телебағдарламалары мен радиохабарлар жасау және тарату

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ІІМ, ЖС (келісім
бойынша)

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 11,954
2010 ж. - 26,5;
2011 ж. - 26,5;
Барлығы: 64,954

Республикалық бюджет қаражаты

6.

Орталық телеарналарда халықтың құқықтық мәдениет деңгейін одан әрі арттыруға бағытталған деректі фильмдерді жасау және тарату

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ІІМ, ЖС (келісім бойынша)

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

2009 ж. - 6,0;
2010 ж. - 20,0;
2011 ж. - 20,0
Барлығы: 46,0

Республикалық бюджет қаражаты

7.

Неғұрлым өзекті құқықтық мәселелер бойынша, соның ішінде міндеттемелік, жер, неке-отбасылық қатынастары, меншік құқығын қорғау, ипотекалық кредит беру және тұрғын үй құрылысы, салық заңнамасы, бірыңғай кеден одағын құру аясындағы кеден ісі бойынша басшылар мен мамандардың БАҚ-та сөз сөйлеулерін жеке жоспарлауды жалғастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



8.

Халықтың жекелеген санаттарымен, соның ішінде журналистермен, мүгедектермен және аз қамтылған азаматтардың арасында тренинг нысанында құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



9.

Мемлекеттік органдарда азаматтарға өз қызметіне қатысты сұрақтар бойынша заңи кеңестер беру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ҚР орталық атқарушы органдары

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



10.

Заңи білім беретін жоғары оқу орындарында құқықтық мәселелер бойынша ресурстық орталық құру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



11.

Мемлекеттік органдардың, соның ішінде жергілікті атқарушы органдардың интернет-ресурстарын жетілдіру, әсіресе құқықтық түсіндіру жұмыстарын ұйымдастыру мен қажетті құқықтық ақпаратты орналастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, ҚР Орталық және жергілікті атқарушы органдар

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



12.

Орталық мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдардың өзекті құқықтық мәселелер бойынша Интернет-конференциялар өткізуді жалғастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ҚР орталық мемлекеттік органдар

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



13.

Тұрғын халық арасында жалпыға бірдей құқықтық оқуды жүргізу бойынша ҮЕҰ-мен өзара әрекеттесуді жүзеге асыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

Жыл сайын жылдық қорытынды бойынша

Талап етілмейді



14.

Республикалық газеттердің (Юридическая газета, Заң газеті) көлемін ұлғайта отырып, оларды оның ішінде заңнаманы түсіндіруге бағытталған арнайы апталық газет ретінде айқындау мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, БАМ, Қаржымині, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

15.

Республикалық «Қазақ радиосында» және республиканың барлық өңірлерінің радиосында «Сұрақ-жауап» құқықтық тақырыбы бойынша тұрақты бағдарлама жасау мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, БАМ, Қаржымині, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), БП (келісім бойынша), Атырау, Жамбыл, Павлодар, Маңғыстау облыстарының әкімдіктері

2011 жыл

Талaп етілмейді

16.

Республикалық телеарнада құқықтық тақырып бойынша жаңа телебағдарлама жасау мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, БАМ, Қаржымині, ЖС, орталық атқарушы органдар, БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

17.

Құқықтық саладағы білімді арттыруға бағытталған, мамандандырылған интернет- сайтты құру және қолдау мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Қаржымині, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

18.

Интернет- ресурстарда құқықтық насихат мәселелеріне арналған интернет- жарнаманы жасау және орналастыру мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Қаржымині, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

19.

Құқықтық тақырыпты жария ету жөніндегі жарнама науқанының медиа- жоспарын жасау және іске асыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БАМ, Әділетмині, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

20.

Азаматтардың құқықтық мәдениеті деңгейін жоғарылатуға бағытталған полиграфия және сыртқы жарнама үшін дизайн әзірлеу мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Қаржымині

2011 жыл

Талaп етілмейді

21.

Азаматтардың құқықтық мәдениет деңгейін жоғарылатуға бағытталған сыртқы жарнаманы (билбордтар, жарнамалық парақшалар сериясы және тағы басқа) жасау және орналастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Ақмола, Атырау, Жамбыл, Павлодар, Маңғыстау облыстарының әкімдіктері

2011 жыл

51,617

Жергілікті бюджет қаражаты

22.

Мектепке дейінгі жастағы балаларға арналған ойын нысанындағы құқықтық сауаттылық элементтерін енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ

2011 жылғы жарты жылдық қорытындысы бойынша

Талaп етілмейді

23.

Жалпы білім беретін мектептің 1 және 9 - сыныптарында жүргізілетін негізгі жалпы білім беру пәндерінің бірінің мазмұнына құқықтық жалпыға бірдей оқытуды кіріктіру мәселесін пысықтау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ

2011 жылғы жарты жылдық қорытындысы бойынша

Талaп етілмейді

24.

Жоғары оқу орындарындағы «Құқық негіздері» пәнінің бағдарламасына құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі мәселелер мен тақырыптарды енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ

2011 жылғы жарты жылдық қорытындысы бойынша

Талaп етілмейді

25.

Әділет органдарының, «Нұр Отан» ХДП қызметкерлерінің, адвокаттардың, нотариустардың және басқалардың қатысуымен «Әділет органдары кеңес береді» республикалық акциясын өткізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, «Нұр Отан» ХДП, жергілікті атқарушы органдар

2011 жыл

Талaп етілмейді

26.

Журналистер конкурсын өткізу мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Қаржымині

2011 жыл

Талaп етілмейді

27.

Прокурорлық тексерулер нәтижесін БАҚ-та жариялау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ҚР БП

Үнемі

Талaп етілмейді

28.

Заң тақырыбы бойынша маманданатын журналистер үшін олардың құқықтық сауаттылығын арттыру, тақырыпты игеруге көмек көрсету мақсатында арнайы оқыту семинарларын ұйымдастыру мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Қаржымині, мүдделі мемлекеттік органдар

Үнемі

Талaп етілмейді

29.

Заңнама ережелерін түсіндіру бойынша әңгімелесу нысанында, соның ішінде «сұрақ-жауап», дәріс, тұрғындармен және БАҚ журналистері мен, оқушы жастармен, меншік нысанына қарамастан, ұйымдардың еңбек ұжымдарымен кездесу нысанында құқықтық түсіндіру жұмысын жүргізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

30.

Оқушылар үшін құқықтық ақпарат берудің пайдаланылатын нысандарының түрін дамыта отырып және балаларды құқықтық тәрбиелеу әдістемесін жетілдіре отырып, соның ішінде алдыңғы қатарлы әдістерді қолдану арқылы кәмелетке толмағандарды құқықтық тәрбиелеуді жандандыру мәселесін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, орталық атқарушы органдар, ЖС (келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

31.

Ауыл тұрғындарына көшпелі консультация беруді тұрақты негізде ұйымдастыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, орталық атқарушы органдар, ЖС келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2011 жыл

Талaп етілмейді

32.

Құқықтық насихат және заңнаманы түсіндіру бойынша бірыңғай есептілікті қалыптастыру мәселесін пысықтау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, СА, орталық атқарушы органдар

2011 жылғы 3-тоқсан

Талaп етілмейді

33.

Қазақстан Республикасындағы заңи білім беруді одан әрі реформалау және жетілдіру мәселелерін пысықтау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, мүдделі мемлекеттік органдар

2011 жылғы жарты жылдық қорытындысы бойынша

Талaп етілмейді

34.

Адвокаттар алқасының, нотариаттық палатаның азаматтарға Ашық есік күндерін өткізу және тегін заң кеңесін беру практикасын енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині

2011 жыл

Талaп етілмейді

35.

Құқықтық ақпараттық қызмет құру және оның тиісінше жұмыс істеуін қамтамасыз ету мүмкіндігін қарау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

Әділетмині, Қаржымині, орталық атқарушы органдар

2011 жыл

Талaп етілмейді

36.

Мемлекеттік органдардың ведомстволық оқу орындарының, оның ішінде ЖОО-ның жоғарғы курс студенттерін құқықтық насихатты жүргізуге оқу орындарында, еңбек ұжымдарында, қарттар үйінде, және басқа кездесулер ұйымдастыруға тарту

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, мүдделі мемлекеттік органдар

2011 жылғы жарты жылдық қорытындысы бойынша

Талaп етілмейді

37.

Жалпы білім беру мектептерінде құқық қорғау органдары қызметкерлерінің қатысуымен тоқсанына бір рет құқықтық тақырыпта дәрістер, әнгімелесулер, деректі фильмдер көрсетуді өткізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

БҒМ, БП (келісім бойынша), ЭҚСЖКА (келісім бойынша), ІІМ (келісім бойынша)

2011 жылғы жарты жылдық қорытындысы бойынша

Талaп етілмейді

Жиыны: Құқықтық түсіндіру жұмысы, құқықтық мәдениет деңгейін одан әрі арттыру, азаматтарды құқықтық оқыту мен тәрбиелеу жөніндегі 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарламасын қамтамасыз етуге арналған бюджеттік қаражат көлемі

2009-2011 жылдар

227,033 млн. теңге, соның ішінде:
2009 жыл - 45,033 млн. теңге;
2010 жыл - 91,0 млн. теңге;
2011 жыл - 91,0 млн. теңге;

Республикалық бюджет

* Көзделетін сомалар жыл сайын тиісті жылға арналған республикалық бюджетті қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады.

Ескертпе:  - ЭСЖҚА - Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа
             және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (қаржы
             полициясы)
ЖС         - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты
БП         - Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы
ІІМ        - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
МАМ        - Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат
             министрлігі
БҒМ        - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Әділетмині - Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі
ЖОО        - жоғары оқу орындары
ҮЕҰ        - үкіметтік емес ұйымдар
БАҚ        - бұқаралық ақпарат құралдары
БАМ        - Қазақстан Республикасы Байланыс және ақпарат
             министрлігі
СА         - Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
«Нұр Отан» ХДП      - «Нұр Отан» Халықаралық демократиялық партиясы

О Программе по праворазъяснительной работе, повышению уровня правовой культуры, правового обучения и воспитания граждан на 2009-2011 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2008 года № 1116

      В целях дальнейшего повышения уровня правовой культуры, совершенствования форм и методов праворазъяснительной работы, повышения эффективности правового обучения и воспитания граждан Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить Программу по праворазъяснительной работе, повышению уровня правовой культуры, правового обучения и воспитания граждан на 2009-2011 годы (далее - Программа).
      2. Местным исполнительным органам разработать региональные программы по праворазъяснительной работе, повышению уровня правовой культуры, правового обучения и воспитания граждан.
      3. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 24 декабря 2004 года № 1382 "О Программе по праворазъяснительной работе, формированию правовой культуры, правовому обучению и воспитанию граждан на 2005-2007 годы" (САПП Республики Казахстан, 2004 г., № 50, ст. 654).
      4. Министерству юстиции Республики Казахстан ежегодно по итогам года представлять информацию в Правительство Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.
      5. Контроль и координацию по обеспечению выполнения Программы возложить на Министерство юстиции Республики Казахстан.
      6. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан                       К. Масимов

Утверждена        
постановлением Правительства
Республики Казахстан   
от 29 ноября 2008 года № 1116

Программа
по праворазъяснительной работе, дальнейшему повышению уровня
правовой культуры, правового обучения и воспитания граждан
на 2009-2011 годы

г. Астана

1. Паспорт Программы

Наименование      Программа по праворазъяснительной работе,
Программы         дальнейшему повышению уровня правовой культуры,
                  правового обучения и воспитания граждан на
                  2009-2011 годы

Основание для     Поручение Главы государства, озвученное на
разработки        заседании расширенной коллегии Генеральной
Программы         прокуратуры Республики Казахстан 25 января
                  2008 года
                   План мероприятий по исполнению Общенационального
                  плана основных направлений по реализации ежегодных
                  посланий Главы государства народу Казахстана и
                  Программы Правительства Республики Казахстан на
                  2007-2009 годы (п.п. 1 п. 184)

Основной          Министерство юстиции Республики Казахстан
разработчик

Цель              Достижение правомерного поведения граждан
                  Республики Казахстан

Задачи            проведение работы по разъяснению законодательства
                  Казахстана;
                  повышение уровня правовой грамотности
                  государственных служащих и в целом всего
                  населения;
                  взаимодействие со средствами массовой информации,
                  использование в праворазъяснительной работе новых
                  информационных технологий, включая всемирную сеть
                  "ИНТЕРНЕТ";
                  активизация научных исследований по актуальным
                  проблемам проведения праворазъяснительных работ и
                  правового всеобуча

Необходимые       Реализация данной Программы требует финансирования
ресурсы и         из средств, выделяемых из республиканского бюджета
источники их      в сумме 227,033 млн. тенге.
финансирования    Общий объем финансирования из республиканского
                  бюджета (227,033 млн. тенге), в том числе по
                  годам:
                  2009 год - 45,033 млн. тенге;
                  2010 год - 91 млн. тенге;
                  2011 год - 91 млн. тенге.
                  Предусматриваемые суммы ежегодно будут уточняться
                  при формировании республиканского бюджета на
                  соответствующий год.

Ожидаемые         Выполнение предусмотренных Программой мероприятий
результаты        позволит:
                  совершенствовать действующее законодательство и
                  повысить качество принимаемых нормативных правовых
                  актов;
                  снизить количество отдельных категории
                  правонарушений;
                  обеспечить единство информационно-правового
                  пространства;
                  повысить уровень правовой защищенности граждан от
                  противоправных действий и бездействий;
                  создать условия для улучшения качества реализации
                  гражданами конституционного права на получение
                  квалифицированной юридической помощи;
                  повысить качество праворазъяснительной работы
                  государственных органов и должностных лиц;
                  скоординировать усилия государственных
                  органов, средств массовой информации, общественных
                  объединений и неправительственных организаций в
                  обеспечении праворазъяснительной работы, правового
                  обучения и правового воспитания граждан;
                  существенно повысить уровень правовой грамотности
                  казахстанских граждан.

Сроки реализации  2009-2011 годы

2. Введение

      Формирование правового государства неотделимо от процесса развития правовой культуры населения. Это, в свою очередь, способствует созданию развитого гражданского общества. В общественном сознании должно утвердиться отношение к праву как к непреходящей социальной ценности на основе социальной справедливости, гуманизма, свободы личности.
      Состояние правовой культуры граждан является одним из показателей его правовой системы. Повышение правовой культуры, развитие правового сознания населения - важные критерии формирования гражданского общества, которые способствуют построению независимого, демократического и правового государства.
      Успешное решение экономических, политических и социальных задач невозможно в отсутствие правовой грамотности населения, без повышения правовой культуры общества, воспитания у каждого гражданина глубокого уважения к закону, формирования готовности непосредственно и активно участвовать в претворении его положений в повседневную жизнь.
      В соответствии с поручением Президента Республики Казахстан № 14-622к от 14 мая 2003 года, Концепцией правовой политики Республики Казахстан, одобренной Указом Президента Республики Казахстан от 20 сентября 2002 года № 949, 24 декабря 2004 года была принята Программа по праворазъяснительной работе, формированию правовой культуры, правовому обучению и воспитанию граждан на 2005-2007 годы. Аналогичные программы были приняты во всех регионах страны.
      Реализация Программы предполагала выполнение широкого комплекса организационных мер с соблюдением следующих основных принципов: комплексность и результативность; реализуемость (выполнимость); преемственность; системность; адресная направленность. В 2007 году действие Программы завершилось.
      В целом, с принятием данной Программы работа по формированию правовой культуры, правовому обучению и воспитанию граждан показала положительные результаты. Происходит понимание того, что эту работу необходимо координировать. Изучается опыт в данном направлении, анализируется комплекс проводимых мероприятий с целью выработки современных и актуальных форм, а также методов работы по системному правовому просвещению граждан республики.

3. Анализ современного состояния проблемы

      Сноска. Раздел 3 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 30.12.2009 № 2305 (порядок введения в действие см. п. 2).

      Обеспечение реализации конституционных, гражданских и иных прав человека и гражданина требует от государственных органов и должностных лиц проведения мероприятий по формированию правовой грамотности и правовой культуры населения.
      В качестве таких мероприятий государственными служащими проводятся выступления в СМИ, круглые столы, конференции, лекции, семинары, брифинги. Количественная и качественная характеристика указанных мероприятий становится выше с каждым годом. Так, в течение 2007 года органами юстиции проведено: по разъяснению долгосрочных приоритетов Стратегии "Казахстан - 2030" выступлений в СМИ - более 1467, "круглых столов" - более 608, лекций - более 4342, семинаров, конференций - более 680, более того за 9 месяцев текущего года по сравнению с аналогичным периодом 2007 года количество удовлетворенных актов прокурорского реагирования на нормативные правововые акты снижены с 90 % до 56 %, что обусловлено проведением праворазъяснительной работы сотрудниками органов юстиции.
      Также, в текущем году центральными государственными органами были проведены Интернет-конференции по актуальным вопросам малого и среднего бизнеса, где представителям этих органов были заданы вопросы правового характера и получены на них полные ответы. Особенно перспективным направлением является на сегодняшний день использование интерактивного урока в праворазъяснительных целях.
      В настоящее время правовую пропаганду по основным направлениям политики государства осуществляют действующие школы правовых знаний, созданные в соответствии с Постановлением Президента Республики Казахстан № 2347 от 21 июня 1995 года, в целях повышения правовой культуры и правовой информированности населения, повышения эффективности правового обеспечения экономических программ и укрепления законности, правопорядка и дисциплины.
      Согласно данным территориальных органов юстиции, в регионах функционирует 7097 школ правовых знаний (ШПЗ). Количество слушателей в них составляют 237951 человек. К организации работы, проведению занятий в ШПЗ привлекаются опытные специалисты госучреждений, правоохранительных, судебных органов, адвокаты, нотариусы, преподаватели вузов, общественных организаций и другие. Занятия в школах правовых знаний проводятся в форме лекций, семинаров, брифингов. На сегодняшний день в ШПЗ сформирована дифференцированная система работы с различными категориями слушателей. В то же время необходимо активизировать работу с общественностью, привлекая к сотрудничеству различные институты гражданского общества, поддерживая частное предпринимательство.
       Организованы циклы лекций для населения в регионах республики по различным аспектам праворазъяснительной работы на темы: "Конституция - гарант стабильности и развития государства", "Торговля людьми - регресс цивилизации", по разъяснению Посланий Президента народу Казахстана, "Не упустите свой шанс легализовать имущество", "О работе органов юстиции, прокуратуры, правоохранительных органов", "О центрах обслуживания населения", "О профилактике преступности среди молодежи" и др. По вопросам легализации имущества были проведены сходы в сельской местности, встречи-беседы в трудовых коллективах и т.д.
      В практику праворазъяснительной работы внедряются новые, хорошо зарекомендовавшие себя формы правовой пропаганды, такие как организация "прямых линий", проведение выездных консультаций и приема граждан.
      Были проведены работы по созданию постоянных рубрик и размещению информационных материалов по правовой тематике в периодических печатных изданиях. Осуществляется комплекс мер по созданию в республиканских электронных средствах массовой информации телевизионных программ и радиопередач по правовой тематике, а также рекламно-имиджевых роликов. При содействии правоохранительных органов созданы и функционируют правовые программы и радиопередачи по правовой тематике.
      В целях систематической работы по правовому просвещению граждан, повышению юридической грамотности населения широко используются такие формы и методы правового воспитания как проведение занятий в системе повышения квалификации, осуществление научных исследований по актуальным проблемам формирования правовой культуры, правовому обучению и воспитанию. Организованы курсы повышения квалификации преподавателей правовых дисциплин с привлечением ученых-юристов, политологов, опытных практических работников правоохранительных, судебных и иных органов.
      С целью совершенствования законодательства в наиболее важных сферах общественных отношений соответствующими государственными органами ежеквартально проводятся семинары-совещания по актуальным проблемам законопроектной деятельности государственных органов.
      Следует отметить, что проделана определенная работа по координации усилия государственных органов, СМИ, общественных объединений в обеспечении праворазъяснительной работы, повышения уровня правовой культуры, правового обучения и воспитания.
      Вместе с тем, проблемы праворазъяснительной работы не могут найти эффективного решения, пока не будут решены вопросы правовой подготовки государственных служащих по проведению праворазъяснительной работы, совершенствования системы оплаты и методов поощрения государственных служащих за качественно проведенную праворазъяснительную работу. Более того, отсутствие критериев эффективности праворазъяснительной работы не дает органам юстиции определить результаты данной работы. В результате чего основная часть праворазъяснительной работы основывается на количественные показатели и не все принципы, указанные в Программе нашли реализацию в силу не разработанности методики проведения праворазъяснительной работы, отсутствия по данному направлению как отечественного, так и зарубежного опыта.
      Неравномерность проводимых праворазъяснительных работ, в особенности в сельской местности, формируют маргинальное отношение граждан, создают конфликтные ситуации между государственными органами и местным населением, ведет к возникновению судебных споров между различными гражданами. Более того, отсутствие квалифицированных юристов и доступа к информационно-правовым ресурсам как база данных "Закон" также не способствует к повышению правовой грамотности и правовой защищенности граждан.
      В условиях отсутствия доступа граждан к актуальной правовой информации, обращение граждан в высшие государственные органы возможно будет иметь тенденцию к развитию. Известно, что в казахстанском Интернет пространстве отсутствует абсолютное большинство нормативно-правовых актов Республики Казахстан, не говоря уже о комментариях к действующему законодательству и опыте зарубежных стран в решении аналогичных юридических вопросов. На сегодняшний день в казахстанском Интернет пространстве эффективно действует частный информационно-юридический портал www.zakon.kz , тогда как в соседней России имеются специализированные юридические порталы и сайты.
      Вместе с тем, сегодня наблюдается развитие тенденции web-ресурсов центральных государственных органов по предоставлению гражданам юридических консультаций по вопросам налогового, трудового, таможенного законодательства. В целях совершенствования процесса праворазъяснительной работы, распространения и получения актуальной правовой информации, обмена положительным опытом, расширения возможности обращения к информации о деятельности министерств ежегодно совершенствуется функционирование интернет-ресурсов: обновляются рубрики, изменяется форма размещения материалов и т.д.
      Определенный интерес в области доступа к правовой информации вызывает опыт европейских стран. В этих странах возможность доступа к нормативным правовым актам и юридической литературе предоставлен через сеть Интернет. Так, во Франции действует сайт www.legifrance.gouv.fr , где каждый человек может получить необходимую правовую информацию. В России, Белоруссии функционируют Национальные центры правовой информации.
      В соответствии с Указом Президента Республики Беларусь от 3 января 2002 г. № 1 публичные центры правовой информации определены как "пункты свободного доступа граждан к официальной правовой информации в целях формирования правовых знаний, навыков правомерного поведения, уважительного отношения к праву". При организации этих центров используется существующая структура библиотек, входящих в централизованную библиотечную систему. Использование опыта этих стран, безусловно, даст положительный результат в вопросах предоставления правовых знаний, правовой информации и повышения правовой грамотности населения.
      Также, назрела необходимость использования новых методов и форм тренингового обучения как деловые и ролевые игры, анализ случаев из практики, мини-лекции с использованием слайд-шоу, внутригрупповые и индивидуальные исследования, дискуссии и, безусловно, учитывать психологические особенности отдельных категорий населения, поскольку без учета этих особенностей вопросы формирования правовых установок на практике иногда приобретает формальный характер.
      Данная проблема была указана в Концепции правового обучения учащейся молодежи в Республике Казахстан, утвержденной постановлением Президента Республики Казахстан N 2347 от 21 июня 1995 г.: "Сложившиеся к настоящему времени уровень и организация правового обучения и воспитания в средней и высшей школе не отвечают требованиям современного периода. В условиях построения правового государства криминогенная обстановка среди молодежи и низкий уровень преподавания права в средних и высших учебных заведениях не могут не вызывать тревогу".
      Указание главой государства на данные условия правового состояния подрастающего поколения означает особую значимость этого вопроса для дальнейшего развития нашей республики по пути демократии. Потому вопросы правового воспитания и правового обучения детей будут всегда актуальными. Считаем, что назрела необходимость создания правового лозунга, аналогичного французскому "Свобода, равенство и братство", который призван способствовать формированию правовой идеи у детей. В качестве такого лозунга можно использовать идеалы свободы, равенства и согласия, закрепленные в действующей Конституции нашей страны.
      Распространение правовых идей и развитие информационно-правовых услуг должны способствовать преодолению негативного влияния на психическое здоровье детей, оказываемые компьютерными играми, всемирной сетью Интернет, западными художественными фильмами, которые формируют у детей психологическую установку антиправового характера. Эти факторы создавая криминогенную микросреду, выступают в качестве причины правовой десоциализации детей. Поэтому в процессе праворазъяснительной работы среди населения необходимо обратить внимание на вопросы превентивного характера. К необходимым мероприятиям такого характера можно отнести разработку нормативов информационной продукции, не рекомендованных несовершеннолетним, создание сайта и специализированных правовых телепередач для несовершеннолетних, повышение квалификации специалистов детских дошкольных учреждений по правовому воспитанию детей, проведение переподготовки и повышение квалификации преподавателей правовых дисциплин (по отдельным планам) с привлечением ученых-юристов, наиболее опытных практических работников правоохранительных, судебных и иных органов.
      В отношении качества казахстанских учебников по юридическим дисциплинам нужно признать то, что они не всегда отвечают задачам по формированию правовой культуры юристов. Например, проведя анализ на содержание казахстанских учебников по теории государства и права, можно отметить, что в этих учебниках не уделяется достаточного внимания на понятийные категории "правовое воспитание", "правовой всеобуч", "праворазъяснительная работа".
      Более того, в действующем законодательстве не определены критерии разграничения между понятиями "юридических услуг" и "праворазъяснительной работы", что в свою очередь не дает возможности установить пределы безвозмездных праворазъяснительных работ государственных органов и должностных лиц и возмездных юридических консультационных услуг, оказываемых адвокатами, частными юристами и юридическими фирмами.
      Принимая во внимание происходящий в Казахстане процесс развития правового государства, основой которого является полная реализация прав и свобод граждан, в том числе и права на свободу вероисповедания, провозглашенного Конституцией страны, возникает необходимость дальнейшего совершенствования форм и методов деятельности правовых институтов, обеспечивающих защиту прав и законных интересов граждан.
      Поэтому, в целях дальнейшего повышения уровня правовой культуры граждан Республики Казахстан, с учетом политических и социально-экономических преобразований, осуществляемых в стране за годы независимости, которые вызвали существенные изменения в сфере государственно-конфессиональных отношений, необходимо продолжить реализацию государственной политики в сфере организации праворазъяснительной работы, осуществляя эффективное взаимодействие с общественными объединениями.

4. Цель и задачи Программы

      Целью Программы является достижение правомерного поведения граждан Республики Казахстан.
      Достижению поставленной цели способствует решение следующих задач в сфере праворазъяснительной работы:
      проведение работы по разъяснению законодательства Казахстана;
      повышение уровня правовой грамотности государственных служащих и в целом всего населения;
      взаимодействие со средствами массовой информации, использование в праворазъяснительной работе новых информационных технологий, включая всемирную сеть "ИНТЕРНЕТ";
      активизация научных исследований по актуальным проблемам проведения праворазъяснительных работ и правового всеобуча.

5. Основные направления и механизм реализации Программы

      Формирование правовой культуры общества связано с:
      правовой информированностью населения;
      качеством нормативного материала, используемого в процессе правового регулирования;
      сознательным выполнением правовых предписаний гражданским обществом;
      эффективной деятельностью механизмов правотворчества и реализации права.
      Для достижения поставленных задач Программой предусматривается принятие комплекса мер, направленных на дальнейшее повышение уровня правовой культуры, сознания граждан Республики Казахстан путем проведения праворазъяснительной работы, дальнейшего повышение уровня правовой культуры, правового обучения и воспитания в дошкольных учреждениях и во всех типах учебных заведений, повышения правовых знаний государственными служащими.
      В целях реализации комплекса мер необходимо обеспечение:
      координации деятельности государственных органов по вопросам организации правовой помощи, правовой пропаганды и оказанию юридических услуг населению;
      координации работы структурных подразделений, подведомственных организаций, территориальных органов Министерства юстиции по вопросам правовой пропаганды и разъяснения законодательства;
      осуществление разработки методических и разъяснительных материалов, обобщения и регулирования правоприменительной практики, а также организации мероприятий по проблемным вопросам организации праворазъяснительной работы, правового обслуживания и оказания юридических услуг населению;
      продолжение взаимодействия с государственными органами, общественными объединениями и средствами массовой информации по вопросам организации правовой помощи и оказания юридических услуг, праворазъяснительной работы, правового обучения и воспитания в пределах своей компетенции.

6. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

      В целом на мероприятия по праворазъяснительной работе, дальнейшему повышению уровня правовой культуры, правового обучения и воспитания граждан на 2009-2011 годы необходимо выделить 227,033 млн. тенге из средств республиканского бюджета.
      Общий объем финансирования из республиканского бюджета (227,033 млн. тенге), в том числе по годам:
      2009 год - 45,033 млн. тенге;
      2010 год - 91 млн. тенге;
      2011 год - 91 млн. тенге.

7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

      Высокий уровень правовой грамотности граждан позволяет достичь компромисса публичных и частных интересов в области правового регулирования, обеспечить баланс правовых интересов государства и общества, гарантировать права и свободы личности, защитить эти права и свободы от противоправных посягательств.
      Реализация Программы будет осуществляться на основе конкретных мероприятий, перечень которых разработан исходя из их приоритетности.
      Выполнение предусмотренных программой мероприятий позволит:
      совершенствовать действующее законодательство и повысить качество принимаемых нормативных правовых актов;
      обеспечить единство информационно-правового пространства;
      повысить уровень правовой защищенности граждан от противоправных действий и бездействий;
      создать условия для улучшения качества реализации гражданами конституционного права на получение квалифицированной юридической помощи;
      скоординировать усилия государственных органов, средств массовой информации, общественных объединений и неправительственных организаций в обеспечении праворазъяснительной работы, правового обучения и правового воспитания граждан;
      существенно повысить уровень правовой грамотности казахстанских граждан.

              8. План мероприятий по реализации Программы
       по праворазъяснительной работе, повышению уровня правовой
               культуры, правового обучения и воспитания
                       граждан на 2009-2011 годы

      Сноска. Раздел 8 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 30.12.2009 № 2305 (порядок введения в действие см. п. 2); от 15.01.2010 № 11 (вводится в действие с 01.01.2010); от 03.06.2011 № 621.

№
п/п

Мероприятия

Форма
завершения

Ответ-
ственные
за ис-
полнение

Срок
испол-
нения

Предпо-
лагаемые
расходы

Источник
финанси-
рования

1

2

3

4

5

6

7

1. Нормативно-правовое обеспечение

1.

Подготовка предложе-
ний по внесению
изменений и дополне-
ний в нормативные
правовые акты,
регламентирующие
вопросы праворазъяс-
нительной работы
государственных
органов и
должностных лиц

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

2009 г.

Не
потре-
буются


2.

Исключена постановлением Правительства РК от 03.06.2011 № 621

3.

Создание
республиканского
координационно-
методического совета
по праворазъясни-
тельной работе при
Министерстве юстиции
Республики Казахстан

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

2009 г.

Не
потре-
буются


4.

Разработка и внедре-
ние обязательного
минимума правовой
грамотности
отдельных категорий
населения

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МОН

2009 г.

Не
потре-
буются


5.

Разработка нормати-
вов по информацион-
ным продукциям, не
рекомендованных
несовершеннолетним

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МКИ

2009 г.

Не
потре-
буются


2. Научное и учебно-методическое обеспечение

1.

Разработка и реали-
зация исследователь-
ских программ по
правовому всеобучу и
на основе программ
провести мониторинг
эффективности
правового всеобуча в
школах правовых
знаний, общеобразо-
вательных школах и
ВУЗах Республики
Казахстан

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН,
МЮ

Еже-
годно по
итогам
года

2009 г. -
2,0;
2010 г. -
2,0;
2011 г. -
2,0;
Итого:
6,0;

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

2.

Проведение анкетиро-
вания по установле-
нию потребностей в
правовых знаниях и
уровня правовой
грамотности государ-
ственных служащих с
последующей
публикацией в СМИ

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

Еже-
годно по
итогам
года

Не
потре-
буются


3.

Проведение праворазъ-
яснительных лекций
ученых-юристов в
интерактивных
классах общеобразо-
вательных школ

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН,
МЮ

Еже-
годно по
итогам
года

2009 г. -
2,0;
2010 г. -
2,0;
2011 г. -
2,0;
Итого:
6,0

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

4.

Проведение междуна-
родных, республи-
канских научно-
практических конфе-
ренций, семинаров по
актуальным вопросам
праворазъяснительной
деятельности госу-
дарственных органов
и должностных лиц

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МВД,
ВС (по
согласо-
ванию)

Еже-
годно по
итогам
года

2009 г. -
2,579;
2010 г. -
7,0;
2011 г. -
7,0;
Итого:
16,579

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

5.

Разработка и выпуск
печатной, электрон-
ной учебной, научной
и другой литературы
по правовой тематике

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

Еже-
годно по
итогам
года

2009 г. -
5,0;
2010 г. -
5,0;
2011 г. -
5,0;
Итого:
15,0

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

3. Кадровое обеспечение Программы

1.

Проведение перепод-
готовки и повышение
квалификации препо-
давателей правовых
дисциплин (по
отдельным планам) с
привлечением ученых-
юристов, наиболее
опытных практических
работников правоох-
ранительных, судеб-
ных и иных органов

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МОН

Еже-
годно по
итогам
года

2009 г. -
3,0;
2010 г. -
3,0;
2011 г. -
3,0;
Итого:
9,0

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

4. Организационно-методическое обеспечение

1.

Проводить постоянную
разъяснительную
работу по выполнению
основных положений
Стратегии
"Казахстан-2030",
Посланий Президента
Республики Казахстан
народу Казахстана,
Программ Правитель-
ства Республики
Казахстан, совершен-
ствованию законода-
тельства в наиболее
важных сферах
общественных
отношений.
Практиковать выезды
в регионы республики
используя различные
формы и методы
информационно-
пропагандистской
работы

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

Цент-
ральные
исполни-
тельные
органы
РК,
ВС (по
согласо-
ванию),
АБЭКП (по
согласо-
ванию),
ГП (по
согласо-
ванию)

Еже-
годно,
по
итогам
полу-
годия и
года

Не
потре-
буются


2.

Реализация мер по
пропаганде деятель-
ности центров
обслуживания населе-
ния и внедрения
стандартов оказания
государственных услуг

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
Централь-
ные и
местные
исполни-
тельные
органы

Еже-
годно по
итогам
года

Не
потре-
буются


3.

Продолжить размеще-
ние информационных
материалов по
правовой тематике в
периодических
печатных изданиях

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МВД,
ВС (по
согласо-
ванию)

Еже-
годно,
по
итогам
года

2009 г. -
7,5;
2010 г. -
10,0;
2011 г. -
10,0;
Итого:
27,5

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

4.

Создать и
транслировать
рекламно-имиджевые
ролики по правовой
тематике

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МВД,
ВС (по
согласо-
ванию)

Еже-
годно,
по
итогам
года

2009 г. -
5,0;
2010 г. -
15,5;
2011 г. -
15,5;
Итого:
36,0

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

5.

Создать и транслиро-
вать на центральных
телеканалах и
радиоволнах цикл
телевизионных
программ и радиопе-
редач по правовой
тематике с привлече-
нием широкой
общественности

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МВД,
ВС (по
согласо-
ванию)

Еже-
годно,
по
итогам
года

2009 г. -
11,954;
2010 г. -
26,5;
2011 г. -
26,5;
Итого:
64,954

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

6.

Создать и транслиро-
вать на центральных
телеканалах докумен-
тальные фильмы,
направленные на
дальнейшее повышение
уровня правовой
культуры населения

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
МВД,
ВС (по
согласо-
ванию)

Еже-
годно,
по
итогам
года

2009 г. -
6,0;
2010 г. -
20,0;
2011 г. -
20,0;
Итого:
46,0

Средства
респуб-
ликан-
ского
бюджета

7.

Продолжить отдельное
планирование
выступлений в СМИ
руководителей и
специалистов по
наиболее актуальным
правовым вопросам,
в частности по
обязательственным,
земельным, брачно-
семейным отношениям,
по защите права
собственности,
ипотечного
кредитования и
жилищного
строительства,
налогового
законодательства,
таможенного дела в
свете создания
единого таможенного
союза и т.д.

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

По
итогу
года

Не
потре-
буются


8.

Проводить с отдель-
ными категориями
населения, в
частности с
предпринимателями,
журналистами, инва-
лидами и малоимущими
праворазъяснительной
работы в форме
тренинга

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

По
итогу
года

Не
потре-
буются


9.

Практиковать в госу-
дарственных органах
предоставление
юридической консуль-
таций гражданам по
вопросам, касающимся
деятельности данных
органов

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
Цент-
ральные
исполни-
тельные
органы

По
итогу
года

Не
потре-
буются


10.

Создать ресурсные
центры по правовым
вопросам в
юридических ВУЗах

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН,
МЮ

По
итогу
года

Не
потре-
буются


11.

Совершенствовать
функционирование
интернет-ресурсов
государственных
органов, в том числе
местных
исполнительных
органов, в частности
по организации
праворазъяснительных
работ и размещению
необходимой правовой
информации

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
Цент-
ральные
и местные
исполни-
тельные
органы

Еже-
годно,
по
итогам
года

Не
потре-
буются


12.

Продолжить проведение
Интернет-конференции
центральными
государственными
органами и местными
исполнительными ор-
ганами по актуальным
правовым вопросам

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

Цент-
ральные
исполни-
тельные
органы

По
итогу
года

Не
потре-
буются


13.

Осуществлять
взаимодействие с
НПО, по проведению
правового всеобуча
населения

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

По
итогу
года

Не
потре-
буются


14.

Рассмотреть
возможность
определения в
качестве специальной
еженедельной газеты,
ориентированной в том
числе на разъяснение
законодательства
республиканских газет
(Юридическая газета,
Заң газеті), с
увеличением их объема

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МСИ, МФ
Центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

15.

Рассмотреть
возможность создания
постоянной программы
по правовой тематике
«Вопрос-ответ» на
республиканском
«Казахском радио» и
на радио всех
регионов республики

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МСИ,
МФ,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию),
Акиматам
Атырауской,
Жамбылской,
Павлодарс-
кой,
Мангистау-
ской
областей

2011
год

Не
потре-
буются

16.

Рассмотреть
возможность создания
новой телепередачи по
правовой тематике на
республиканском
телеканале

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МСИ,
МФ, ВС,
центральные
исполни-
тельные
органы, ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

17.

Рассмотреть
возможность создания
и поддержки
специализированного
интернет-сайта,
направленного на
повышение знаний в
правовой сфере

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МФ,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

18.

Рассмотреть
возможность создания
и размещения
интернет-рекламы,
посвященной вопросам
правовой пропаганды
на интернет-ресурсах

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МФ,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

19.

Составление и
реализация
медиа-плана рекламной
кампании по освещению
правовой тематики

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МСИ, МЮ,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2
квар-
тал
2011
года

Не
потре-
буются

20.

Рассмотреть
возможности
разработки дизайна
для полиграфии и
наружной рекламы,
направленной на
повышение уровня
правовой культуры
граждан

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МФ

2011
год

Не
потре-
буются

21.

Создание и размещение
наружной рекламы
(билборды, серия
рекламных листовок и
так далее),
направленной на
повышение уровня
правовой культуры
граждан

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

Акиматы
Акмолинской,
Атырауской,
Жамбылской,
Павлодарс-
кой,
Мангистау-
ской
областей

2011
год

51,617

Сред-
ства
мест-
ного
бюд-
жета

22.

Введение элементов
правовой грамотности
в познавательно-
игровой форме для
детей дошкольного
возраста

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН

По
итогу
полу-
годия
2011
года

Не
потре-
буются

23.

Проработать вопрос
интеграции в
содержание одного из
основных
общеобразовательных
предметов, проводимых
в 1-х и 9-х классах
общеобразовательной
школы вопросы
правового всеобуча

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН

По
итогу
полу-
годия
2011
года

Не
потре-
буются

24.

Введение в программу
дисциплины «Основы
права» в высших
учебных заведениях
вопросов и тем по
праворазъяснительной
работе, повышению
уровня правовой
культуры, правового
обучения и воспитания
граждан

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН

По
итогу
полу-
годия
2011
года

Не
потре-
буются

25.

Проведение
республиканской акции
«Юстиция
консультирует»
с участием
сотрудников органов
юстиции, НДП «Hуp
Отан», адвокатов,
нотариусов и других

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, НДП
«Hуp Отан»,
местные
исполни-
тельные
органы

2011
год

Не
потре-
буются

26.

Рассмотрение
возможности
проведения конкурса
журналистов

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МФ

2011
год

Не
потре-
буются

27.

Освещение в СМИ
результатов
прокурорских проверок

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

ГПРК

Пос-
тоян-
но

Не
потре-
буются

28.

Рассмотрение
возможности
организации
специальных обучающих
семинаров для
журналистов,
специализирующихся по
юридической тематике,
в целях повышения их
правовой грамотности,
оказания помощи в
освоении темы

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МФ,
заинтересо-
ванные
госорганы

Пос-
тоян-
но

Не
потре-
буются

29.

Проведение
праворазъяснительной
работы в форме
беседы, в том числе в
форме
«вопроса-ответа»,
лекций, встреч с
населением и
журналистами СМИ, с
учащейся молодежью, с
трудовыми
коллективами
организаций
независимо от форм
собственности по
разъяснению положений
законодательства

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

30.

Проработать вопрос
активизации правового
воспитания
несовершеннолетних,
развивая используемые
формы подачи правовой
информации для
учащихся и
совершенствуя
методику правового
воспитания детей, в
том числе посредством
применения передовых
методов

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

31.

Организация на
постоянной основе
проведения выездных
консультаций
сельского населения

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ,
центральные
исполни-
тельные
органы, ВС
(по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), ГП
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

32.

Проработка вопроса
формирования единой
отчетности по
правовой пропаганде и
разъяснению
законодательства

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, АС,
центральные
исполни-
тельные
органы

3
квар-
тал
2011
года

Не
потре-
буются

33.

Проработка вопроса
дальнейшего
реформирования и
совершенствования
юридического
образования в РК

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН,
заинтересо-
ванные
государст-
венные
органы

По
итогу
пер-
вого
полу-
годия
2011
года

Не
потре-
буются

34.

Внедрение практики
проведения Дней
открытых дверей и
оказание юридических
консультаций
гражданам на
бесплатной основе
коллегиями адвокатов,
нотариальными
палатами

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ

2011
год

Не
потре-
буются

35.

Рассмотрение
возможности создания
Правовой
информационной службы
и обеспечение ее
надлежащего
функционирования

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МЮ, МФ,
центральные
исполни-
тельные
органы

2011
год

Не
потре-
буются

36.

Привлечение к
проведению правовой
пропаганды
ведомственных учебных
заведений
государственных
органов, в том числе
студентов старших
курсов ВУЗов по
организации встреч в
учебных заведениях,
трудовых коллективах,
домах престарелых и
другое

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН,
заинтересо-
ванные
государст-
венные
органы

По
итогу
полу-
годия
и
2011
года

Не
потре-
буются

37.

Проведение в
общеобразовательных
школах один раз в
четверть лекций,
бесед, показ
документальных
фильмов на правовые
темы с участием
работников
правоохранительных
органов

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МОН, ГП (по
согласова-
нию), АБЭКП
(по
согласова-
нию), МВД
(по
согласова-
нию)

2011
год

Не
потре-
буются

Итого: объем бюджетных
средств на обеспечение
Программы по право-
разъяснительной
работе, повышению
уровня правовой
культуры, правового
обучения и воспитания
граждан на 2009-2011
годы

2009-2011
годы

227,033 млн.
тенге, в том
числе:
2009 год -
45,033 млн. тенге;
2010 год -
91 млн. тенге;
2011 год -
91 млн. тенге.

Республикан-
ский бюджет

  • Предусматриваемые суммы ежегодно будут уточняться при формировании республиканского бюджета на соответствующий год.

Примечание:

АБЭКП - Агентство по борьбе с экономической и коррупционной
        преступностью Республики Казахстан (финансовая полиция)
ВС    - Верховный Суд Республики Казахстан
ГП    - Генеральная прокуратура Республики Казахстан
МВД   - Министерство внутренних дел Республики Казахстан
МКИ   - Министерство культуры и информации Республики Казахстан
МОН   - Министерство образования и науки Республики Казахстан
МЮ    - Министерство юстиции Республики Казахстан
ВУЗ   - высшие учебные заведения
НПО   - неправительственные организации
СМИ   - средства массовой информации
МСИ   - Министерство связи и информации Республики Казахстан
АС    - Агентство Республики Казахстан по статистике
НДП "Hуp Отан" - Народно-демократическая партия "Hуp Отан"