Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану) қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 26 маусымдағы № 839 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 1063 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 25.12.2015 № 1063 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ

РҚАО-ның ескертпесі.

ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2015 жылғы 29 сәуірдегі № 525 бұйрығын қараңыз.

«Ғарыш қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы Заңының 8-бабының 13) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану) қағидалары бекітілсін.
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы 26 наурыздағы
№ 839 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану)
қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану) қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Ғарыш қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы Заңына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану) тәртібін айқындайды.
2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) бірлесіп орындаушы – орындаушымен шарт (келісімшарт) бойынша жобаны іске асыру үшін тауарлар жеткізуді (жұмыстар орындауды, қызметтер көрсетуді) жүзеге асыратын тұлға;
2) жобаның бастамашысы – ғарыш қызметі саласындағы жобаға (бұдан әрі – жоба) бастамашы болуға шешім қабылдайтын жеке немесе заңды тұлға (Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік органдары, өзге де мемлекеттік мекемелер, Қазақстан Республикасының аумағында белгіленген тәртіппен тіркелген заңды тұлғалар, сондай-ақ шетелдік және халықаралық ұйымдар);
3) орындаушы – ғарыш қызметі саласындағы жобаны әзірлеуді және іске асыруды басқаруға, оның ішінде ғарыш объектілері мен жерүсті ғарыш инфрақұрылымының объектілерін құру және пайдалану жөніндегі қажетті құжаттаманы әзірлеуге жауапты тұлға;
4) тапсырыс беруші – оның мүддесінде ғарыш жүйесі немесе оның құрамдас бөліктері егер олар нақты ғарыш жүйесінен бөлек жасалатын болса, құрылатын және ғарыш жүйесін құруға техникалық тапсырманы бекіткен ұйым (мемлекеттік орган, мемлекеттік мекеме, мемлекеттік кәсіпорын, Қазақстан Республикасының аумағында белгіленген тәртіппен тіркелген заңды тұлға, сондай-ақ шетелдік және халықаралық ұйымдар);
5) тұтынушы (түпкі пайдаланушы) – тапсырыс беруші немесе ғарыш жүйелерінің нысаналы міндеттерінің орындалу нәтижелерін өз мүдделерінде пайдаланатын (өнімді (қызметтерді) қабылдаушы) кез келген ұйым немесе жеке тұлға.
3. Ғарыш жүйелерін және олардың құрамдас бөліктерін құруға және пайдалануға (қолдануға) қатысатын ұйымдар Қазақстан Республикасының заңнамасына, экология, техникалық реттеу, өлшем бірліктерін қамтамасыз ету саласындағы талаптарға және Қазақстан Республикасының санитариялық-эпидемиологиялық талаптарына сәйкес жүзеге асырады.
4. Әскери және қосарлы мақсаттағы ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану) үдерісін ұйымдастыру мемлекеттік қорғаныс тапсырысын орындау үдерісін және қару-жарақты, әскери техниканы, тауарлар мен қосарлы қолдану (мақсаттағы) технологияларын пайдалануды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілермен айқындалады.
5. Ғарыш жүйелерін, сондай-ақ жүйелердің жекелеген құрамдас бөліктерін, егер олар нақты ғарыш жүйесінен жеке құрылса (жаңғыртылса), құру және пайдалану (қолдану) тапсырыс берушінің техникалық тапсырмаларына сәйкес жүзеге асырылады.
6. Қазақстан Республикасы ұйымдарының шетелдік ұйымдардың қатысуымен ғарыш жүйелерін құру, пайдалану (қолдану) жөніндегі қызметі осы Қағидаларға сәйкес және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарға қатысуынан туындайтын Қазақстан Республикасының міндеттемелері ескеріле отырып, жүзеге асырылады.
7. Ғарыш жүйелерін құру жөніндегі қызметті қаржыландыру республикалық бюджеттен және (немесе) басқа да көздерден жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін құру және пайдалану (қолдану) тәртібі

8. Ғарыш жүйелерін құру «Ғарыш қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 6 қаңтардағы Заңының 15-бабына сәйкес жүзеге асырылады және мыналарды:
1) ғылыми әзірлемелерді (жоба алды зерттеулер, техникалық тапсырманы әзірлеу);
2) жобалауды (ғарыш жүйесінің миссиясын талдау, жобаның орындалуын айқындау, нобайлық жобалау, егжей-тегжейлі жобалау);
3) жасауды (жиынтықтауыштар мен аспаптарды жасау және сынау, жүйенің құрамдас бөліктерін құрастыру және дербес сынау);
4) құрылысты (ғарыш жүйелерінің жерүсті кешендері үшін ғимараттар мен құрылыстар);
5) монтаждауды (ғарыш жүйелерінің жерүсті кешендерінің технологиялық жабдығы);
6) ғарыш жүйелерін сынауды (ғарыш аппараттарын ұшыру, ұшу ғарыштық және сынақ сынауларын өткізу);
7) ғарыш жүйесін пайдалануға қабылдауды қамтиды.
9. Ғылыми әзірлемелер Қазақстан Республикасының ғылым саласындағы заңнамасына, сондай-ақ «Ғарыш қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 14-бабына сәйкес жүзеге асырылады.
10. Ғарыш жүйесінің миссиясын талдауды жобаның бастамашысы, орындаушы мен түпкі пайдаланушылардың өкілдері жүзеге асырады және ол мыналарды:
1) қаржылық және технологиялық мүмкіндіктерге, сондай-ақ сенімділікті, қауіпсіздікті, пайдалану шектеулерін қамтамасыз ету шарттарына негізделе отырып, жобаны әзірлеу барысында іске асырылатын міндеттер қоюды;
2) тұтастай ғарыш жүйесіне және оның құрамдас бөліктеріне алдын ала техникалық ерекшеліктерді әзірлеуді;
3) бас жоспарларды, жұмыстардың орындалу кестелерін жасауды, негізгі бірлесіп орындаушыларды айқындауды;
4) жобаның қаржылық тартымдылығын жақсарту жөніндегі маркетингтік зерттеулерді;
5) тәуекелді алдын ала бағалауды қамтиды.
11. Жобаның орындалуын айқындауды орындаушы мен бірлесіп орындаушылар жүзеге асырады және мыналарды:
1) жобаның менеджмент жоспарын, жүйелі жобалау жоспарын және сенімділік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі жоспарларды қоса алғанда, өнімнің (ғарыш жүйесі мен оның құрамдас бөліктерінің) сапа кепілдігі жоспарын әзірлеуді;
2) ғарыш жүйесінің жүйелік және пайдалану тұжырымдамалары мен құрылымын әзірлеуді, олардың талаптарға сәйкестігін тексеруді, айқынсыздық пен тәуекел деңгейлерін айқындауды;
3) іске асыруға, құнына, жоспар-кестелерге, ұйымдастыруға, өндіруге, пайдалануға, қызмет көрсету мен пайдаланудан шығаруға жататын шектеулерді анықтау жолымен техникалық және ұйымдық тұжырымдамаларды орындау мүмкіндігін бағалауды;
4) проблемалық мәселелерді талдауды және оларды шешу жолдарын айқындауды;
5) жобаның техникалық және ұйымдық орындалуын бағалау үшін сыни элементтерді айқындауды;
6) тәуекелді бағалауды;
7) заңнамада белгіленген тәртіппен техникалық-экономикалық негіздемені және (немесе) қаржылық-экономикалық негіздемені әзірлеуді қамтиды.
Үдерісті орындау нәтижелері жобаның бастамашысына және түпкі пайдаланушылардың өкілдеріне шешім қабылдау үшін жіберілуі тиіс.
12. Нобайлық жобалауды орындаушы мен бірлесіп орындаушы жүзеге асырады және мыналарды:
1) жобаның күнтізбелік жоспарын әзірлеуді;
2) қажетті жабдықты және оның жеткізушілерін талдауды және таңдауды;
3) сенімділік пен қауіпсіздік сипаттамаларын бағалауды;
4) ғарыш жүйесін, оның құрамдас бөліктерін верификациялау бағдарламасын, сенімділік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету бағдарламаларын әзірлеуді;
5) сыртқы интерфейстерді сәйкестендіруді;
6) орбиталық және жерүсті техникалық құралдарының және сатып алынатын бұйымдардың ерекшеліктерін әзірлеуді;
7) сатып алынатын бұйымдарға келісімшарт жобаларын әзірлеуді;
8) тәуекелдерді бағалауды қамтиды.
13. Егжей-тегжейлі жұмыс жобалауды орындаушы мен бірлесіп орындаушы жүзеге асырады және мыналарды:
1) сыни элементтерді өндіруді, сынауды және алдын ала саралауды;
2) инженерлік моделдер жасауды және сынауды;
3) ішкі және сыртқы интерфейстерге қойылатын техникалық талаптарды әзірлеуді;
4) тәуекелдерді нақтыланған (қайта) бағалауды;
5) ғарыш жүйесінің және оның құрамдас бөліктерінің соңғы сындарлы бейнесін әзірлеуді;
6) ғарыш жүйесін және оның құрамдас бөліктерін құрастыруды, ықпалдастыруды және сынау жоспарларын қоса алғанда, конструкторлық-технологиялық құжаттаманы әзірлеуді;
7) пайдаланушының нұсқаулығын әзірлеуді қамтиды.
14. Әзірлеуді орындаушы мен бірлесіп орындаушы жүзеге асырады және мыналарды:
1) ғарыш жүйесінің орбиталық (ғарыштық) және жерүсті техникалық құралдары мен тиісті жерүсті қосалқы аппаратурасын әрі бағдарламалық қамтамасыз етуді жасауды, құрастыруды және сынауды;
2) ғарыштық және жерүсті сегменттерінің арасындағы өзара әрекеттестікке дербес және кешенді сынауды;
3) саралау сынауды және олармен байланысты верификациялау жөніндегі қызметті қамтиды.
15. Құрылыс Қазақстан Республикасының сәулет, қала және құрылыс саласындағы нормативтік-техникалық құжаттамаларға және заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
16. Монтаждау конструкторлық-технологиялық және пайдалану құжаттамасына сәйкес жүзеге асырылады
17. Пайдалану, техникалық қызмет көрсету және кешенді материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаларды ғарыш саласындағы уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) бекітуі жолымен пайдалануға беруді қоса алғанда, ғарыш жүйелерін сынауды орындаушы жүзеге асырады және ұшу сынауларына дайындықтан және ұшу сынауларынан, іске қосу алдындағы дайындықтан, іске қосудан, ұшудың ғарыштық және сынақтық сынау өткізуден, орбитадағы бастапқы пайдалану мен орбитадағы верификациялаудан (валидациядан) тұрады.
18. Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін пайдалануға беру, пайдалану (қолдану) осы Қағидаларға және уәкілетті орган бекіткен тәртіпке, сондай-ақ ғарыш жүйесі мен құрамдас бөліктеріне арналған конструкторлық-технологиялық және пайдалану құжаттамасына сәйкес жүзеге асырылады.
19. Ғарыш жүйесінің ерекшелігін және ғарыш қызметі саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша тәуекелдер деңгейін бағалауды ескере отырып:
1) ғарыш жүйесін құру үдерістерін біріктіруге;
2) үдерістерді параллельді-дәйекті орындауға рұқсат етіледі.
Ғарыш жүйесін құру үдерістерін біріктірген жағдайда орындаушы заңнамалық және нормативтік-техникалық талаптарға сәйкес осы үдерістерде көзделген қажетті құжаттаманы тексеру, келісу және бекіту жөніндегі жұмыстарды орындайды.
20. Ғарыш жүйесін құру үдерістерінің әрқайсысы жобаны қарау кезеңдерін (түйінді нүктелер) қамтуы тиіс, олардың нәтижелері үдерістің орындалуын жалғастыру немесе келесі үдеріске өту дайындығы мен мүмкіндігін айқындайды.
Келесі үдеріс жұмыстарының басталуы туралы шешімді орындаушы қабылдайды.
21.Ғарыш жүйелерін және құрамдас бөліктерін пайдалану:
1. тәжірибелік пайдалануды;
2.штаттық пайдалануды;
3. штаттан тыс пайдалануды қамтиды.
22. Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйелерін тәжірибелік, штаттық және штаттан тыс пайдалану кезінде орындаушының, пайдаланушы ұйымның мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
23. Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ, ғарыш кеңістігінде ғарыш жүйесін пайдалану (қолдану) үдерісі конструкторлық-технологиялық құжаттамаға, пайдалану құжаттарына және пайдалану, техникалық қызмет көрсету және кешенді материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаларға сәйкес миссияның мақсаттарына қол жеткізу, жерүсті сегментін пайдалану және жерүсті сегментін қолдау жөніндегі жұмыстар үшін барлық орбиталық операцияларды орындауды қамтиды.
24. Жобаны құру жөніндегі ұсынысты қалыптастыру мен уәкілетті органға салалық сараптамаға енгізуді заңнамада белгіленген тәртіппен жобаның бастамашысы жүзеге асырады.
25. Салалық сараптаманың оң қорытындысын алған жағдайда Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес орындаушы бірлесіп орындаушымен шарттық (келісімшарттық) негізде жобаны іске асыру жұмыстарына кіріседі.
26. Орындаушы мен бірлесіп орындаушылар арасындағы шарт (келісімшарт) мынадай міндетті ережелерді:
1) ғарыш жүйесі мен құрамдас бөліктеріне қойылатын техникалық ерекшелігін;
2) жұмыстардың мазмұның, оның ішінде жабдық пен құжаттаманы жеткізу, ғарыш жүйесін жобалау, ықпалдастыру, верификациялау мен сынау, өнім сапасының кепілдігін қамтамасыз ету, технологияларды беру, ғарыш аппаратын ұшыру (егер ол жобада көзделсе), сақтандыру, пайдалануға беру жөніндегі жұмыстардың тізбесін, мерзімі мен олардың орындаушыларын, сондай-ақ уәкілетті орган белгілеген тәртіпке сәйкес жұмыс нәтижелерін қабылдау тәртібін;
3) ғарыш жүйелері мен құрамдас бөліктерін құру және пайдалану жөнінде мамандар даярлау жоспарын;
4) ғарыш жүйесін құрудың жоспар-кестесін;
5) өнім (ғарыш жүйесінің және (немесе) оның құрамдас бөліктерінің) сапасы кепілдігінің жоспарын қамтуы тиіс.
Қажет болған жағдайда, тараптар шартқа (келісімшартқа) қосымша ережелерді қоса алады.
27. Жоба республикалық бюджеттен қаржыландырылған жағдайда ғарыш жүйесін құруға арналған шартта (келісімшартта) мынадай талаптарды қамтуы тиіс:
1) ғарыш аппаратын жобалау, құрастыру және сынау (егер бұл жобада көзделсе) ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросында және Қазақстан Республикасының ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенінде жүргізілуі тиіс;
2) шартта (келісімшартта) құрылуы көзделген ғарыш жүйесін жобалау және жасау технологияларын беру.
28. Республикалық бюджет есебінен құрылатын ғарыш жүйесі қызметтерінің тұтынушылары болып табылатын мемлекеттік органдар осы ғарыш жүйесіне қойылатын талаптарды қалыптастыруға қатысады.
29. Жоба бойынша ғылыми-зерттеу, жобалау-конструкторлық және технологиялық жұмыстар нәтижелеріне меншік құқығы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оларды пайдалану жөніндегі тиісті шарттарда (келісімшарттарда) ескеріледі.
30. Жоба шеңберінде құрылатын ғарыш жүйелеріне кіретін барлық ғарыш объектілері, сондай-ақ осы ғарыш объектілері мен олармен жасалатын мәмілелерге құқықтар заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркеуге жатады.
31. Бюджеттік бағдарламаның әкімшісі Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен жобаның орындалуын бақылауды жүзеге асырады.
32. Жоба нәтижелерін қабылдау уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.
33. Ғарыш жүйесінің сапасын (кепілдігін) қамтамасыз ету үшін жоба мынадай құрамдас құрылымдарға бөлінеді:
1) функционалдық тармақ – ғарыш жүйесінің функцияларға бөліну нәтижесінде шығатын құрылымы;
2) ерекшелік тармағы – орбиталық (ғарыштық) және жерүсті техникалық құралдары үшін барлық техникалық талаптардың иерархиялық өзара байланысын айқындайтын құрылым;
3) бұйым тармағы (бөлу схемасы) – функционалдық тармақта дәйекті деңгейлерге белгіленген функцияларды орындау үшін біріктірілген бағдарламалық және техникалық құралдарды бөлу нәтижесінде шығатын құрылым;
4) еңбек шығындарының құрылымы – құнын, жоспар-кестені және техникалық мазмұнды басқару үшін еңбек шығындарын сипаттайтын құрылым:
5) жұмыс пакеті – жоспарлау, мониторингілеу және бақылау үшін өлшенуге және басқаруға тиіс жұмыстарды бөлу құрылымының элементі;
6) ұйымдастыру құрылымы – интерфейстер мен келісімшарт бойынша жауапкершілікті қоса алғанда, жобаны ұйымдастыруды сипаттайтын құрылым.
34. Ғарыш жүйелерін пайдалану кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету осы Қағидалардың 8-тармағында көзделген жобаның барлық үрдістерінде әзірленген және бекітілген бағдарламалардың кешені мен ұйымдастыру-техникалық іс-шаралары болып табылады.
35. Ғарыш жүйесін қауіпсіз пайдалану деп белгілі бір жағдайларда және белгіленген уақыт ішінде берілген функцияларды орындау кезінде пайдаланушы персоналға, тұрғындарға, ғарыш жүйесіне, түйіндес объектілерге, қоршаған ортаға және жер төңірегіндегі кеңістікке өндірістік қызметтің қауіпті және зиянды факторларының әсерін болғызбайтын немесе шекті мөлшерден асырмайтын пайдалану жүйесінің сақтап қалу қасиеті түсініледі.
36. Ғарыш жүйелерін және ғарыш инфрақұрылымы объектілерін қауіпсіз пайдалану үшін Қазақстан Республикасының ғарыш қызметі, өнеркәсіп қауіпсіздігі, табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар, денсаулық қорғау саласындағы заңнамасының, экологиялық, еңбек заңнамасының талаптарын, белгіленген тәртіппен енгізілген пайдалану құжаттамасының талаптарын, кәсіптері бойынша қызметкерлерге арналған және жұмыстардың жекелеген түрлеріне арналған нұсқаулықтарды, тиісті органдар бекітетін тиісті нормативтік құжаттарды (ұлттық стандарттарды, еңбек қауіпсіздігі стандарттары жүйесінің мемлекетаралық стандарттары) басшылыққа алу қажет.
Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.
37. Ғарыш жүйелері мен олардың құрамдас бөліктерін қауіпсіз пайдалануды ұйымдастыру және қамтамасыз ету үшін ғарыш жүйелері мен тұтастай ғарыш инфрақұрылымының объектілерін де және ғарыш жүйесін пайдаланудың жекелеген позициялық аудандары мен жұмыс учаскелерін (орындарын) де қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жүйесі құрылады.
38. Ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жүйесі деп техникалық құралдардың, әдістердің, нормативтік құқықтық, нормативтік-техникалық, конструкторлық-технологиялық және пайдалану құжаттамасының, ұйымдық-техникалық, әлеуметтік-экономикалық және санитарлық-гигиеналық іс-шаралардың, ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды ұйымдастыру мен қамтамасыз етуге жауапты органдар мен лауазымды тұлғалардың ретке келтірілген жиынтығы түсініледі.
39.Ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жүйесінің негізгі мақсаты ғарыш жүйелерін пайдалану кезінде қауіпті жағдайларды болдырмау немесе олардан келетін зардапты барынша азайту болып табылады.
40. Ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жүйесі қызметінің негізгі бағыттары:
1) пайдаланушы бөлімшелердің жұмыс істеуінің регламенттелген жағдайларын жасау үшін ғарыш жүйелерін пайдалану кезінде жүргізілетін барлық жұмыс түрлерін нормативтік құқықтық, нормативтік-техникалық, пайдалану және өзге де қажетті құжаттамамен қамтамасыз ету;
2) осы қызмет түрін қауіпсіздік жөніндегі білікті мамандармен, құралдармен және қолдау әдістерімен қамтамасыз ету;
3) ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарды жоспарлау мен ұйымдастыру, басқарудың барлық деңгейіндегі қызметті үйлестіру;
4) ғарыш жүйелерін ұйымдастыру мен тікелей пайдалануға қатысатын барлық жеке тұлғалардың белгіленген нормаларды, қағидаларды және қауіпсіздік шараларын сөзсіз және дәл орындауларына қол жеткізу;
5) ғарыш жүйелерін пайдалану кезінде ықтимал қауіпті оқиғалардың алдын алатын іс-шараларды жоспарлау мен іске асыру және дер кезінде болдырмау;
6) қауіпті оқиғалар салдарын жою кезінде олардан келетін зардапты барынша азайтуға қол жеткізу мақсатында қолда бар ресурстарды тиімді қолдану;
7) тұрғындар мен қоршаған ортаның қауіпсіздігі үшін қауіп туындаған кезде уәкілетті органды, мемлекеттік органдарды, ұйымдар мен азаматтарды уақтылы хабардар ету;
8) қауіпті оқиғалардың себептерін жан-жақты және егжей-тегжейлі зерттеу, зерттеу нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау және оқиғалардың қайталануын болдырмау мақсатында тиісті ұйымдық-техникалық және өзге де шараларды жүргізу;
9) ғарыш жүйелерін құруға және пайдалануға қатысатын ұйымдардың ғарыш жүйелерінің қауіпсіз пайдалануын қамтамасыз ету мәселелері бойынша зерттеу жүргізу болып табылады.
41. Қауіпті және зиянды факторлардың пайдаланылушы персоналға, техникалық құралдарға, ұштастырылған және басқа да объектілерге, сондай-ақ қоршаған табиғи ортаға әсер ету табиғатына қарай қауіптің мынадай түрлері болуы мүмкін:
1) электр қаупі;
2) жарылыс қаупі;
3) өрт қаупі:
4) радиациялық қауіп;
5) ӨЖЖ-сәулелену көздерінен төнетін қауіп;
6) биологиялық қауіп;
7) химиялық және ластау заттарының әсер ету қаупі;
8) механикалық әсер ету қаупі;
9) климат, жылу және жарық әсерінен болатын қауіп;
10) табиғи және жасанды ғарыш объектілерінен («ғарыш қоқысынан») болатын қауіп;
11) пайдаланушы персоналдың қате әрекеттерінен және ғарыш жүйелері қызметінің өздігінен бұзылуынан болатын қауіп;
12) дүлей апаты (жер сілкіну, дауыл, нөсер) қаупі.
42. Осы Қағидалардың 41-тармағанда санамаланған қауіп түрлерінің әрқайсысы бойынша тиісті қауіпсіздік шаралары, сондай-ақ осы Қағидалардың 8-тармағында көзделген ғарыш жүйелерін құру және пайдалану үдерістерінде әзірленетін және бекітілетін сенімділік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ететін бағдарламалардың іс-шаралары жоспарлануы және орындалуы тиіс.
43. Қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету объектісіне және осы әсер ету зардаптарының ауырлығына қарай ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жүйесінде әртүрлі қауіпті жағдайлар: оқиға, жазатайым оқиға, сыну, авария және апат туындайды.
44. Ғарыш жүйелерін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жоспарлауды, ұйымдастыруды, өкілеттік пен жауапкершілікті, жүзеге асыруды, орындау мониторингі мен бақылауды ғарыш жүйелерін пайдалану ұйымдарының барлық лауазымды тұлғалары мен басшылары нормативтік құқықтық актілердің талаптарына, нормативтік-техникалық, конструкторлық-технологиялық және пайдалану талаптары мен функционалдық міндеттерге сәйкес жүзеге асырады.

Об утверждении Правил создания и эксплуатации (применения) космических систем на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве

Постановление Правительства Республики Казахстан от 26 июня 2012 года № 839. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 декабря 2015 года № 1063

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 25.12.2015 № 1063 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

ПРЕСС-РЕЛИЗ

Примечание РЦПИ.
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ и.о. Министра по инвестициям и развитию РК от 29.04.2015 г. № 525.

В соответствии с подпунктом 13) статьи 8 Закона Республики Казахстан от 6 января 2012 года «О космической деятельности» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила создания и эксплуатации (применения) космических систем на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве.
2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 26 июня 2012 года № 839

Правила
создания и эксплуатации (применения) космических систем
на территории Республики Казахстан, а также в космическом
пространстве

1. Общие положения

1. Настоящие Правила создания и эксплуатации (применения) космических систем на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 6 января 2012 года «О космической деятельности» и определяют порядок создания и эксплуатации (применения) космических систем на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве.
2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:
1) соисполнитель – лицо, осуществляющее поставку товаров (выполнение работ, оказание услуг) для реализации проекта по договору (контракту) с исполнителем;
2) инициатор проекта – физическое или юридическое лицо (центральные государственные органы Республики Казахстан, иные государственные учреждения, юридические лица, зарегистрированные в установленном порядке на территории Республики Казахстан, а также иностранные и международные организации), принимающее решение инициировать проект в области космической деятельности (далее – проект);
3) исполнитель – лицо, ответственное за управление разработкой и реализацией проекта в области космической деятельности, в том числе за разработку необходимой документации по созданию и эксплуатации космических объектов и объектов наземной космической инфраструктуры;
4) заказчик – организация (государственный орган, государственное учреждение, государственное предприятие, юридическое лицо, зарегистрированные в установленном порядке на территории Республики Казахстан, а также иностранные и международные организации), в интересах которой создается космическая система, и которая утвердила техническое задание на создание космической системы или ее составные части, если они создаются отдельно от конкретной космической системы;
5) потребитель (конечный пользователь) – заказчик или любая организация или физическое лицо, использующие результаты выполнения целевых задач космических систем в своих интересах (получающие продукцию (услугу).
3. Организации, участвующие в создании и эксплуатации (применении) космических систем и составных частей, осуществляют работы в соответствии с законодательством Республики Казахстан, требованиями в области экологии, технического регулирования, обеспечения единства измерений и санитарно-эпидемиологическими требованиями Республики Казахстан.
4. Организация процесса создания и эксплуатации (применения) космических систем военного и двойного назначения определяется нормативными правовыми актами, регламентирующими процесс выполнения государственного оборонного заказа и эксплуатацию вооружения, военной техники, товаров и технологий двойного применения (назначения).
5. Создание и эксплуатация (применение) космических систем, а также отдельных составных частей систем, если они создаются (модернизируются) отдельно от конкретной космической системы, осуществляются в соответствии с техническими заданиями заказчика.
6. Деятельность организаций Республики Казахстан по созданию, эксплуатации (применению) космических систем с участием иностранных организаций осуществляется в соответствии с настоящими Правилами и с учетом обязательств Республики Казахстан, вытекающих из участия Республики Казахстан в международных договорах.
7. Финансирование деятельности по созданию космических систем осуществляется из республиканского бюджета и (или) других источников.

2. Порядок создания и эксплуатации (применения) космических
систем на территории Республики Казахстан, а также в
космическом пространстве

8. Создание космических систем осуществляется в соответствии со статьей 15 Закона Республики Казахстан от 6 января 2012 года «О космической деятельности» и включает:
1) научные разработки (предпроектные исследования, разработка технического задания);
2) проектирование (анализ миссии космической системы, определение выполнимости проекта, эскизное проектирование, детальное проектирование);
3) изготовление (производство и испытания комплектующих и приборов, сборка и автономные испытания составных частей космических систем);
4) строительство (здания и сооружения для наземных комплексов космических систем);
5) монтаж (технологическое оборудование наземных комплексов космических систем);
6) испытания космических систем (запуск космических аппаратов, проведение летных космических и зачетных испытаний);
7) ввод в эксплуатацию космических систем.
9. Научные разработки осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области науки, а также согласно статье 14 Закона Республики Казахстан «О космической деятельности».
10. Анализ миссии космической системы осуществляется инициатором проекта, исполнителем и представителями конечных пользователей и включает:
1) постановку задач, реализуемых в ходе разработки проекта, исходя из финансовых и технологических возможностей, а также условий обеспечения надежности, безопасности, эксплуатационных ограничений;
2) разработку предварительных технических спецификаций на космическую систему в целом и ее составные части;
3) составление генеральных планов, графиков выполнения работ, определение основных соисполнителей;
4) маркетинговые исследования по улучшению финансовой привлекательности проекта;
5) предварительную оценку риска.
11. Определение выполнимости проекта осуществляется исполнителем и соисполнителями и включает:
1) разработку плана менеджмента проекта, плана системного проектирования и плана гарантии качества продукции (космической системы и ее составных частей), включая планы по обеспечению надежности и безопасности;
2) разработку системных и эксплуатационных концепций и архитектуры космической системы, проверку их на соответствие требованиям, определение уровней неопределенности и риска;
3) оценку возможности выполнения технических и организационных концепций путем выявления ограничений, относящихся к реализации, стоимости, планам–графикам, организации, производству, эксплуатации, обслуживанию;
4) анализ проблемных вопросов и определение путей их решения;
5) определение критических элементов для оценки технической и организационной выполнимости проекта;
6) оценку риска;
7) разработку технико-экономического обоснования и (или) финансово–экономического обоснования в установленном законодательством порядке.
Результаты выполнения процесса должны направляться инициатору проекта и представителям конечных пользователей для принятия решения.
12. Эскизное проектирование осуществляется исполнителем и соисполнителями и включает:
1) разработку календарного плана проекта;
2) анализ и выбор необходимого оборудования и его поставщиков;
3) оценку характеристик надежности и безопасности;
4) разработку программы верификации космической системы, ее составных частей, программ обеспечения надежности и безопасности;
5) идентификацию внешних интерфейсов;
6) разработку спецификаций орбитальных и наземных технических средств и закупаемых изделий;
7) разработку проектов контрактов на закупаемые изделия;
8) оценку рисков.
13. Детальное рабочее проектирование осуществляется исполнителем и соисполнителями и включает:
1) производство, испытания и предквалификацию критических элементов;
2) производство и испытания инженерных моделей;
3) разработку технических требований к внутренним и внешним интерфейсам;
4) уточненную (повторную) оценку рисков;
5) разработку окончательного конструктивного облика космической системы и ее составных частей;
6) разработку конструкторско-технологической документации, включая планы сборки, интеграции и испытаний космической системы и ее составных частей;
7) разработку руководства пользователя.
14. Изготовление осуществляется исполнителем и соисполнителями и включает:
1) производство, сборку и испытания орбитальных (космических) и наземных технических средств, комплектующих и приборов космической системы и соответствующей наземной вспомогательной аппаратуры и программного обеспечения;
2) автономные и комплексные испытания на взаимодействие между космическим и наземным сегментами;
3) квалификационные испытания и связанную с ними деятельность по верификации.
15. Строительство осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан и нормативно-техническими документами в области архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.
16. Монтаж осуществляется в соответствии с конструкторско-технологической и эксплуатационной документацией.
17. Испытания космических систем осуществляются исполнителем и состоят из подготовки к летным испытаниям и летных испытаний, предпусковой подготовки, запуска, проведения летных космических и зачетных испытаний, начальной эксплуатации на орбите и верификации (валидации) на орбите, включая введение в эксплуатацию путем утверждения уполномоченным органом в области космической деятельности (далее – уполномоченный орган) программ по эксплуатации, техническому обслуживанию и комплексному материально-техническому обеспечению.
18. Ввод в эксплуатацию, эксплуатация (применение) космических систем на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве осуществляются в соответствии с настоящими Правилами и порядком, утвержденным уполномоченным органом, а также конструкторско-технологической и эксплуатационной документацией на космическую систему и составные части.
19. Допускается с учетом специфики космической системы и оценки уровня рисков по согласованию с уполномоченным органом:
1) объединение процессов создания космической системы;
2) параллельно-последовательное выполнение процессов.
В случаях объединения процессов создания космической системы, исполнитель выполняет работы по проверке, согласованию и утверждению необходимой документации, которые предусмотрены на этих процессах, в соответствии с законодательными и нормативно-техническими требованиями.
20. Каждый из процессов создания космической системы должен содержать фазы (ключевые точки) рассмотрений проекта, результаты которых определяют готовность и возможность продолжать выполнение процесса или перейти к следующему процессу.
Решение о начале работ следующего процесса принимается исполнителем.
21. Эксплуатация космической системы и составных частей включает:
1) опытную эксплуатацию;
2) штатную эксплуатацию;
3) нештатную эксплуатацию.
22. Порядок взаимодействия исполнителя, эксплуатирующей организации с государственными органами при опытной, штатной и нештатной эксплуатации (применения) космической системы на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве устанавливается уполномоченным органом.
23. Процесс эксплуатации (применения) космической системы на территории Республики Казахстан, а также в космическом пространстве включает выполнение всех орбитальных операций для достижения целей миссии, эксплуатации наземного сегмента и работы по поддержке наземного сегмента в соответствии с конструкторско-технологической и эксплуатационной документацией и программами по эксплуатации, техническому обслуживанию и комплексному материально-техническому обеспечению.
24. Формирование и внесение предложения по созданию проекта в уполномоченный орган на отраслевую экспертизу осуществляются в установленном законодательством порядке инициатором проекта.
25. При получении положительного заключения отраслевой экспертизы проекта исполнитель с соисполнителями приступают к работам по его реализации на договорной (контрактной) основе в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
26. Договор (контракт) между исполнителем и соисполнителями должен содержать следующие обязательные положения:
1) техническая спецификация к космической системе и составным частям
2) содержание работ, в том числе перечень, сроки и исполнители работ по поставке оборудования и документации, проектированию, интеграции, верификации и испытаниям космической системы, обеспечению гарантии качества продукции, передаче технологий, запуску космического аппарата (если это предусмотрено проектом), страхованию, вводу в эксплуатацию, а также порядок приемки результатов работ в соответствии с порядком, установленным уполномоченным органом;
3) план подготовки специалистов по созданию и эксплуатации космической системы и составных частей;
4) план-график создания космической системы;
5) план гарантии качества продукции (космической системы и (или) ее составных частей).
В случае необходимости, стороны могут включить в договор (контракт) дополнительные положения.
27. В случае финансирования проекта из республиканского бюджета, договор (контракт) на создание проекта должен также содержать следующие требования:
1) проектирование, сборка и испытания космического аппарата (если это предусмотрено проектом) должны производиться в специальном конструкторско-технологическом бюро космической техники и сборочно-испытательном комплексе космических аппаратов Республики Казахстан;
2) передача технологий проектирования и производства космической системы, создание которой предусмотрено в договоре (контракте).
28. Государственные органы, являющиеся потребителями услуг космической системы, создаваемой за счет республиканского бюджета, участвуют в формировании требований к этой космической системе.
29. Права собственности на результаты научно-исследовательских, проектно-конструкторских и технологических работ по проекту оговариваются в соответствующих договорах (контрактах) по их использованию в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
30. Все космические объекты, входящие в космические системы, создаваемые в рамках проекта, а также права на данные космические объекты и сделки с ними подлежат государственной регистрации в установленном законодательством порядке.
31. Администратор бюджетной программы осуществляет контроль за исполнением проекта в порядке, установленном бюджетным законодательством Республики Казахстан.
32. Приемка результатов проекта осуществляется в порядке, установленном уполномоченным органом.
33. Для обеспечения (гарантии) качества космической системы проект распределяется на следующие составляющие структуры:
1) функциональное дерево – структура, получаемая в результате разделения космической системы на функции;
2) дерево спецификации – структура, определяющая иерархическую взаимосвязь всех технических требований для орбитальных (космических) и наземных технических средств;
3) дерево изделия (схема деления) – структура, получаемая в результате разбивки программных и технических средств, объединенных для выполнения функций, определенных функциональным деревом на последовательные уровни;
4) структура трудозатрат – структура, описывающая трудозатраты для управления стоимостью, планом-графиком и техническим содержанием;
5) рабочий пакет – элемент структуры распределения работ, который должен быть измерен и управляем для планирования, мониторинга и контроля;
6) организационная структура – структура, описывающая организацию проекта, включая интерфейсы, ответственность по контракту.
34. Обеспечение безопасности при эксплуатации космических систем представляет собой комплекс разработанных и утвержденных программ и организационно-технических мероприятий во всех процессах проекта, предусмотренных пунктом 8 настоящих Правил.
35. Под безопасной эксплуатацией космической системы понимается свойство эксплуатируемой системы сохранять при выполнении заданных функций в определенных условиях и в течение установленного времени состояние, при котором исключено или не превышает предельно допустимых значений воздействие опасных и вредных факторов производственной деятельности на эксплуатирующий персонал, население, космическую систему, сопрягаемые объекты, окружающую среду и околоземное пространство.
36. Для обеспечения безопасной эксплуатации космических систем и объектов космической инфраструктуры необходимо руководствоваться требованиями законодательства Республики Казахстан в области космической деятельности, промышленной безопасности, чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, охраны здоровья, экологического, трудового законодательства, требованиями эксплуатационной документации, инструкциями для работников по профессиям и на отдельные виды работ, введенными в установленном порядке, соответствующими нормативными документами (национальные стандарты, межгосударственные стандарты системы стандартов безопасности труда, нормы, правила и руководства), утверждаемыми соответствующими органами.
Сноска. Пункт 36 в редакции постановления Правительства РК от 23.07.2013 № 735.
37. Для организации и обеспечения безопасной эксплуатации космических систем и их составных частей создается система обеспечения безопасной эксплуатации как космических систем и объектов космической инфраструктуры в целом, так и отдельных позиционных районов и рабочих участков (мест) эксплуатации космической системы.
38. Под системой обеспечения безопасной эксплуатации космических систем понимается упорядоченная совокупность технических средств, методов, нормативной правовой, нормативно-технической, конструкторско-технологической и эксплуатационной документации, организационно-технических, социально-экономических и санитарно-гигиенических мероприятий, органов и должностных лиц, ответственных за организацию и обеспечение безопасной эксплуатации космических систем.
39. Основной целью системы обеспечения безопасной эксплуатации космических систем являются исключение опасных событий при эксплуатации космических систем или минимизация ущерба от них.
40. Основными направлениями деятельности системы обеспечения безопасной эксплуатации космических систем являются:
1) обеспечение всех видов работ, проводимых при эксплуатации космических систем, нормативной правовой, нормативно-технической, эксплуатационной и иной необходимой документацией для создания регламентированных условий функционирования эксплуатационных подразделений;
2) обеспечение квалифицированными специалистами по безопасности, средствами и методами поддержки данного вида деятельности;
3) планирование и организация работ по обеспечению безопасной эксплуатации космических систем, координация деятельности всех уровней управления;
4) достижение безусловного и точного выполнения всеми физическими лицами, участвующими в организации и непосредственной эксплуатации космических систем, установленных норм, правил и мер безопасности;
5) планирование и реализация предупреждающих мероприятий и своевременное предотвращение возможных опасных событий при эксплуатации космических систем;
6) эффективное применение имеющихся в распоряжении ресурсов при ликвидации последствий опасных событий в целях достижения минимального ущерба от них;
7) своевременное информирование уполномоченного органа, государственных органов, организаций и граждан при возникновении угрозы для безопасности населения и окружающей среды;
8) проведение всестороннего и детального расследования причин опасных событий, принятие по результатам расследования решений и проведение соответствующих организационно-технических и иных мероприятий в целях предотвращения повторных происшествий;
9) проведение исследований по проблемам обеспечения безопасной эксплуатации космических систем организациями, участвующими в создании и эксплуатации космических систем.
41. В зависимости от природы действия опасных и вредных факторов на эксплуатирующий персонал, технические средства, сопрягаемые и другие объекты, а также окружающую природную среду возможны следующие виды опасности:
1) электроопасность;
2) взрывоопасность;
3) пожароопасность;
4) радиационная опасность;
5) опасность от источников СВЧ-излучений;
6) биологическая опасность;
7) опасность от воздействия химических и загрязняющих веществ;
8) опасность от механических воздействий;
9) опасность от климатических, тепловых и световых воздействий;
10) опасность от естественных и искусственных космических объектов («космического мусора»);
11) опасность от ошибочных действий эксплуатирующего персонала и самопроизвольных нарушений функционирования космических систем;
12) опасность от стихийных бедствий (землетрясения, ураганы, ливни).
42. По каждому из перечисленных в пункте 41 настоящих Правил видов опасности должны планироваться и выполняться соответствующие меры безопасности, а также мероприятия программ обеспечения надежности и безопасности, разрабатываемых и утверждаемых в процессах создания и эксплуатации космических систем, предусмотренных пунктом 8 настоящих Правил.
43. В зависимости от объекта воздействия опасных и вредных факторов и тяжести последствий этих воздействий возникают различные опасные события в системе обеспечения безопасной эксплуатации космических систем: происшествие, несчастный случай, поломка, авария, катастрофа.
44. Планирование, организация, полномочия и ответственность, осуществление, мониторинг и контроль за выполнением мероприятий по обеспечению безопасной эксплуатации космических систем осуществляются всеми должностными лицами и руководителями организаций эксплуатации космических систем в соответствии с требованиями нормативных правовых актов, нормативно-техническими, конструкторско-технологическими и эксплуатационными требованиями и функциональными обязанностями.