"Өңірлерді дамыту" бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 26 шілдедегі № 862 қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 4 қазандағы № 1258 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 28 маусымдағы № 728 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 28.06.2014 № 728 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. «Өңірлерді дамыту» бағдарламасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 26 шілдедегі № 862 қаулысына мынадай өзгеріс енгізілсін:
      жоғарыда көрсетілген қаулымен бекітілген «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы осы қаулының қосымшасына сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.
      2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                                     С. Ахметов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің      
2012 жылғы 4 қазандағы 
№ 1258 қаулысына  
қосымша       

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің      
2011 жылғы 26 шілдедегі 
№ 862 қаулысымен   
бекітілген     

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның атауы              «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы
Әзірлеуге негіздеме              Қазақстан Республикасы Президентінің
                                 2011 жылғы 21 шілдедегі № 118
                                 Жарлығымен бекітілген елдің
                                 аумақтық-кеңістіктік дамуының 2020
                                 жылға дейінгі болжамды схемасы;
                                 Қазақстан Республикасы
                                 Президентінің 2011 жылғы 28
                                 қаңтардағы Қазақстан халқына
                                 «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!»
                                 атты Жолдауы;
                                 Қазақстан Республикасы Президентінің
                                 2011 жылғы 18 ақпандағы № 1158
                                 Жарлығымен бекітілген Мемлекет
                                 басшысының 2011 жылғы 28 қаңтардағы
                                 «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!»
                                 атты Қазақстан халқына Жолдауын іске
                                 асыру жөніндегі жалпыұлттық
                                 іс-шаралар жоспары;
                                 Қазақстан Республикасы Президентінің
                                 2012 жылғы 27 қаңтардағы
                                 «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту -
                                 Қазақстан дамуының басты бағыты!»
                                 атты Жолдауы;
                                 Қазақстан Республикасы Президентінің
                                 2012 жылғы 30 қаңтардағы № 261
                                 Жарлығымен бекітілген Мемлекет
                                 басшысының 2012 жылғы 27 қаңтардағы
                                 «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту -
                                 Қазақстан дамуының басты бағыты!»
                                 атты Қазақстан халқына Жолдауын іске
                                 асыру жөніндегі жалпы ұлттық
                                 іс-шаралар жоспары;

Бағдарламаны әзірлеуге және      Қазақстан Республикасы Экономикалық
іске асыруға жауапты             даму  және сауда министрлігі
мемлекеттік орган

Бағдарламаның мақсаты            Өңірлердің перспективада өзекті
                                 әлеуметтік-экономикалық
                                 проблемаларын шешу

Бағдарламаның міндеттері         1. Өңірлердің
                                 әлеуметтік-экономикалық дамуын
                                 шектейтін жүйелі проблемалары мен
                                 факторларын анықтау және оларды жою
                                 үшін жергілікті атқарушы органдар
                                 іс-қимылдарының тиімді тетігін
                                 әзірлеу.
                                 2. Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе
                                 және Ақтау қалаларында орталықтары
                                 бар агломерацияларды басым дамыту
                                 арқылы өңірлік1 және әлемдік
                                 нарықтармен ықпалдастырылған ұзақ
                                 мерзімді экономикалық өсу
                                 орталықтарын қалыптастыру.
                                 3. Бәсекеге қабілеттілігін және
                                 халықтың экономикалық әлеуеті мен
                                 қоныстандыруды ұтымды кеңістіктік
                                 ұйымдастыру үшін өңірлерді қаржылық
                                 қолдау.

______________
1Мұндағы «өңір» ұғымы Орталық Азияны, РФ Орал және Сібір өңірлерін, Батыс Қытайды, Кавказ маңын қамтиды.

Іске асыру мерзімі               1-кезең - 2011 - 2012 жылдар
                                 (пилоттық)
                                 2-кезең - 2013 - 2020 жылдар

Нысаналы индикаторлар            2015 жылға қарай:
                                 ЖӨӨ-ның нақты мәнде алдыңғы жылға
                                 өсуін қамтамасыз ету:

Облыс/қала

2011

2012

2013

2014

2015

Ақмола

108,2

107,4

107,2

108,5

107,2

Алматы

105,8

105,8

106,0

106,1

106,4

Атырау

103,2

103,8

103,0

107,2

111,6

Батыс Қазақстан

106,1

105,6

104,0

104,6

104,4

Жамбыл

108,8

106,6

106,4

106,9

105,7

Қарағанды

106,4

106,0

105,2

105,3

106,5

Қостанай

105,8

107,0

106,7

106,9

108,2

Қызылорда

104,1

105,2

104,3

105,5

105,4

Маңғыстау

106,1

105,7

106,9

107,0

107,9

Оңтүстік
Қазақстан

108,1

108,1

108,0

109,2

109,7

Павлодар

106,0

105,7

105,1

104,9

105,8

Солтүстік
Қазақстан

107,0

105,6

105,6

106,1

104,6

Шығыс Қазақстан

108,0

106,9

106,7

108,0

107,4

Астана қаласы

108,5

108,1

106,8

107,0

106,1

Алматы қаласы

108,2

108,8

108,4

107,9

107,1

                                 Бағдарлама шеңберінде бөлінетін
                                 бюджет қаражаты көлемінің тартылған
                                 жеке инвестициялар көлеміне
                                 арақатынасы кемінде 1/2 құрайды;
                                 2020 жылға қарай:
                                 Бағдарлама шеңберінде бөлінетін
                                 бюджет қаражаты көлемінің тартылған
                                 жеке инвестициялар көлеміне ара
                                 қатынасы кемінде 1/2 құрайды;
                                 2012 жылмен салыстырғанда:
                                 - агломерациялар халқының өмір сүру
                                 деңгейін (нақты табыстарын) 50%-ға;
                                 - агломерациялар халқының саның
                                 20%-ға;
                                 - агломерациялар аумағында
                                 шоғырландырылған кәсіпорындарда
                                 еңбек өнімділігін 50%-ға;
                                 - агломерациялар аумағында
                                 шоғырландырылған кәсіпорындардың
                                 инновациялық (жоғары технологиялық)
                                 өнімді шығаруын 20%-ға;
                                 - агломерациялар экономикасының
                                 құрылымындағы шағын және орта
                                 кәсіпкерліктің үлесін 50%-ға
                                 ұлғайту;
                                 2012 жылмен салыстырғанда:
                                 - агломерациялардың шикізат емес
                                 сектордың өзіндік құн құрылымындағы
                                 көлік шығындарының үлесін 10%-ға
                                 азайту.

Қаржыландыру көздері мен         Бағдарламаны қаржыландыру
көлемі                           республикалық және жергілікті
                                 бюджеттер қаражаты, сондай-ақ
                                 Қазақстан Республикасының
                                 заңнамасында тыйым салынбаған басқа
                                 да көздер есебінен және шегінде
                                 жүзеге асырылатын болады.
                                 Бағдарламаны республикалық бюджеттен
                                 қаржыландыру көлемі:
                                 2011 жылы — 176,5 млн. теңгені,
                                 2012 жылы - 15 050,0 млн. теңгені**,
                                 2013 жылы - 29 500,0 млн. теңгені**,
                                 2014 жылы - 20 000,0 млн. теңгені**,
                                 2015 жылы - 21 000,0 млн. теңгені**
                                 құрайды.
                                 Жергілікті бюджеттерден
                                 қоса қаржыландыру көлемі
                                 республикалық бюджеттен Бағдарлама
                                 шеңберінде іске асырылатын
                                 инвестициялық жобаларға бағытталатын
                                 қаражат көлемі айқындалғаннан кейін
                                 анықталатын болады. 2016-2020
                                 жылдарға-______**.
                                 **Қаражат көлемі Қазақстан
                                 Республикасының заңнамасына сәйкес
                                 тиісті қаржы жылдарына арналған
                                 республикалық және жергілікті
                                 бюджеттерді бекіту және нақтылау
                                 кезінде анықталатын болады.

2. Кіріспе

      «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 21 шілдедегі № 118 Жарлығымен бекітілген Елдің аумақтық-кеңістіктік дамуының 2020 жылға дейінгі болжамды схемасын, Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 28 қаңтардағы Қазақстан халқына «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!» және 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту — Қазақстан дамуының басты бағыты!» атты жолдауларын іске асыру жөніндегі жалпыұлттық іс-шаралар жоспарын іске асыру шеңберінде әзірленген.
      Елдің 2020 жылға дейінгі аумақтық-кеңістіктік дамуының болжамды схемасының маңызды бөлігі жаңа өңірлік саясат болып табылады, оның мақсаты экономикалық әлеуеттің ұтымды аумақтық ұйымдастырылуын құру және халықтың тыныс-тіршілігі үшін қолайлы жағдай жасау болып табылады.
      Қазіргі уақытта Қазақстанда жаңа аумақтық ұйым қалыптастырылып жатқанын атап өткен жөн. Бұл, ең алдымен, ірі қалалар - агломерациялардың үдемелі өсуінен айқын көрінеді.
      Қазіргі заманғы Қазақстанда қалалық агломерацияларды қалыптастырудың негізгі үрдістерін қарастыра отырып, аумақтардың анық көрінетін табиғи аймақтарына және жоспарлы экономикадан қалған қоныстандыру ерекшеліктеріне байланысты олардың әркелкі екендігін атап өткен жөн.
      Қазіргі уақытта қалыптасып жатқан қалалық агломерациялар елдің барлық халқының үштен бір бөлігін шоғырландырады. Олардың ішінде барынша ауқымдысы (халық санын және маңындағы қалалармен бірге өзек-қаланы қамтитын агломерациялар құрылымының күрделілігін есепке ала отырып) Алматы мен Шымкент маңында дамып келеді. Қарқынды өсуі қоныстандыру жүйесіндегі жаңа елорданың рөлін арттыруға бағытталған мемлекеттің заманауи саясатына негізделген Астана әлі дамыған қала маңы аймағын қалыптастырып үлгерген жоқ. Республиканың батысында Ақтөбе және Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерациялар перспективалы болып табылады.
      Бұл ретте Астана агломерациясының құрамына бірыңғай агломерациялық құрылым жасауға қабілетті Қарағанды қаласы және оның маңындағы елді мекендер (серіктес қалалар, кенттер) тартылады.
      Басқа жағынан алғанда, жоспарлы экономикадағы қалыптасқан орталықтардың (мысалы, моноқалалар, ауылдық елді мекендер (бұдан әрі -АЕМ) ыдырауы депрессивті аумақтардың пайда болуына алып келді және қоғамда қиын әлеуметтік үдерістерді (көші-қон, инфрақұрылымның құлдырауы, жұмыссыздық, әлеуметтік маргиналдану) туғызды.
      Алайда, елдің аумақтық ұйымдастырылуындағы жүргізіліп жатқан үдерістерге қарамастан, өңірлік саясатта, әсіресе өңірлерді қаржыландыру мәселелерінде (бюджет саясаты) бұрынғы тәсілдер сақталуда. Мәселен, бюджет қаражатын экономикалық өсу перспективалары мен тиісті демографиялық әлеуеті жоқ жекелеген елді мекендерді дамытуға жұмсау практикасы жалғасуда.
      Мемлекет ресурстарын өңірлердегі іс жүзінде қажетті және перспективалы жобаларға шоғырландыру қажет. Бұл түпкі нәтижесінде бюджет шығыстарының жоғары тиімділігіне әкеледі.
      Бағдарламаның бағыттары қабылданған мемлекеттік және салалық бағдарламаларда белгіленген негізгі басымдықтарға тікелей байланысты. Бағдарламаның іс-шаралары мен жобалары жаңа жұмыс орындарын құру арқылы жұмыспен қамтамасыз етуді арттыруға, экономиканың барлық салаларына қазіргі заманғы инновациялық технологияларды енгізуге бағытталған. Сондай-ақ Бағдарлама шеңберінде өңірлерде әлеуметтік-рекреациялық сала объектілерін, оның ішінде білім беру, денсаулық сақтау, спорт, саябақ аймақтарын және басқаларды салу және қайта жаңғырту бойынша жобалар («Жұмыспен қамту 2020», «Өнімділік 2020», 2011 - 2020 жылдарға арналған «Ақ бұлақ» салалық бағдарламалары, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 - 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 - 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы) қарастырылады.
      Бағдарламаның іске асырылуын басқаруды мыналар жүзеге асырады:
      Бағдарламаның жергілікті деңгейдегі үйлестірушісі - жергілікті жерлерде Бағдарламаны іске асыруға жауапты облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармалары (бұдан әрі -Бағдарламаның үйлестірушілері);
      уәкілетті орган - Бағдарламаны іске асыруға жауапты Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі (бұдан әрі -уәкілетті орган);
      жұмыс органы - Бағдарламаны іске асыруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігінің Өңірлік даму комитеті (бұдан әрі - жұмыс органы);
      Өңірлік саясат мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия (бұдан әрі - ВАК) - бұл Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы консультациялық-кеңесші орган;
      республикалық бюджеттік бағдарламаның әкімшісі - Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі.

3. Ағымдағы жағдайды талдау

      Елдегі үдемелі индустрияландыру және экономиканы әртараптандыру бағытына бет алу «экономикалық әлеуеттің ұтымды аумақтық ұйымдастырылуын құру және халықтың өмір сүруі үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру жоспарларымен» тікелей байланысты. Республиканың өңірлік дамуына жаңа серпін беру қажеттігі туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 28 қаңтардағы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!» атты Қазақстан халқына Жолдауында да ерекше айтылған, онда «индустрияландыру өңірлік саясаттың жаңа парадигмасын құрайды» делінген.
      Қазіргі кезеңде Қазақстанның өңірлік саясаты өңірлердің ішкі және сыртқы бәсекеге қабілеттілігін ұлғайту, еңбек пен капитал ресурстарының экономикалық өсу орталықтарында (аумақтық) шоғырлануы, республика тұрғындарының өңірлік жұмыспен қамтылуын және өмір сүру сапасын арттыру үшін қолайлы жағдай мен факторлар қалыптастыруды қамтамасыз етуге арналған.
      Өңірдің бәсекеге қабілеттілігі өңірлерде халыққа тұрақты және тиімді жұмыс орындарын құратын өнеркәсіптерді құру және іске қосу үшін өңірдің (табиғи, шикізат, еңбек, инфрақұрылым) әлеуетін қолдану дәрежесімен және тиімділігімен анықталады. Өңірлер бір-бірінен өз әлеуеті арқылы әртүрлі болатындықтан, әр өңірдің бәсекеге қабілеттілігін арттыру саясаты да әртүрлі болады.
      Өңір жұмыс істеп тұрған немесе жаңа кәсіпорындарда олардың бәсекеге қабілеттілігін іске асыруға және арттыруға жағдай жасай алғанда ғана бәсекеге қабілетті бола алады. Оның үстіне, өңір тек кәсіпорындар үшін ғана емес, сонымен қатар ең маңызды ресурстарының бірі болып табылатын жергілікті халыққа да тартымды болуы тиіс.
      Жергілікті атқарушы органдардың өңірдегі іскерлік және инвестициялық ахуалға әсер ететін ең шешуші міндеттерінің бірі инфрақұрылымды дамыту мен қолдау және соның негізінде жекелеген кәсіпорындар мен өндірістердегі орын алған шектеулерді алып тастау болып табылады. Сонымен қатар, аумақтың бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын маңызды факторларға қоршаған ортаның тартымдылығы мен қолайлы экологиялық жағдайы да жатады.
      Жаңа өңірлік саясаттың тағы бір маңызды бағыты өңірлік аумақтық ұйымдастыруды қалыптастыру болып табылады, ол ұлттық экономиканың экономнкалық өсуінін ең маңызды орталықтары болып табылатын урбанизациялану үдерістері мен агломерациялардың дамуын ынталандыруды және реттеуді, экономикалық және демографиялық әлеуеті бар перспективалы елді мекендерді дамытуды және қолдауды қамтиды.
      Агломерация - тұрақты өндірістік, мәдениетті-тұрмыстық және өзге байланыстармен бір-бірімен біріккен, сондай-ақ аумақтық араласып кетуге бейім бір (моноорталықты) немесе бірнеше (көп орталықты) өзек-қалалардың айналасында орналасқан елді мекендердің урбанизациялық жинақталуы.
      Апаттық қалыптасқан агломерацияларды перспективалы дамыту экономикалық, инфрақұрылымдық және өзге процестерді үйлестіретін қала құрылыс шешімдерінің негізінде оларды аумақтық дамытуды басқару жүйесін жасау негізінде реттелуі тиіс.
      Қала агломерацияларын бөлудің (сәйкестендіру) жалпыға танымал атрибуттарына (белгілеріне) жанамалас қалалар және өзінің аумақтық ортасы бар жеке ірі қалалар арасындағы функционалдық байланыстар жатады, оның ішінде:
      1) агломерация шегінде шаруашылық жүргізуші субъектілер мен экономикалық қызмет түрлері арасындағы экономикалық байланыспен білдірілген бірыңғай экономикалық нарықтың болуы және экономикалық маманданудың тұтастығы;
      2) агломерациялардың жеке бөліктерінің арасындағы халықтың тұрақты еңбек, оқу, тұрмыстық, мәдени және көші-қонның жаппай ағымының (маятниктік көші қонның) болуы;
      3) жоғары көліктік қолжетімдік (автомобиль және темір жолдар арқылы 1,5 сағатта жету мүмкіндігі), көлік желілерінің байланыстылығы және тұрақты қала маңы қатынасының болуы;
      4) үлкен орталық қаланың және онымен экономикалық тығыз байланыстағы қоныстардың болуы;
      5) инфрақұрылымның ортақтығы;
      6) халықтың тығыз қоныстануы.
      Ірі қала құрылысы жүйесін құруда агломерацияның барлық тұрғындары пайдалана алатын өзара байланысты оң әсерлерге мыналар жатады:
      1) сараланған және саны неғұрлым көбірек еңбек нарығын қалыптастыру әсері - бұл аумақты автоматты түрде әртүрлі инвестициялық салымдар үшін неғұрлым тартымды етеді, өйткені инвестор қажетті біліктілігі бар мамандарды іздеуге аз шығынданады. Барлық өркениетті әлемдегі сияқты, Қазақстанда да адами ресурстар бағалылығы жағынан бірінші орынға шықты, бұл жалпы экономикалық өсуге оң септігін тигізеді;
      2) аумақ тартымдылығының тауарларды өткізу және қызметтер көрсету нарығы ретінде күрт арту әсері. Мұндай қызметтер көрсететін компаниялар өз жұмысын жергілікті тұтыну нарығының сыйымдылығына бағдарлана отырып жүзеге асырады: экономикалық өсудің жеделдеуімен қоса қызмет көрсетуді тұтынушылардың әлеуетті класының едәуір ұлғаюы қалаларды халық саны жағынан қаламен - агломерацияның өзегімен салыстырылатын өңірлік орталықтарға қарағанда неғұрлым тартымды етеді;
      3) «инфрақұрылымдық әсер» туындату - жаңа энергия қуаттарын, қуатты көлік кешендерін, мультимодальды тораптарды, ақпараттық коммуникацияларды, мәдениет, білім беру және инновациялық инфрақұрылым құрылысы саласындағы аса ірі жобаларды іске асыруға болады;
      4) ірі орталықпен көрші болу әсері - агломерацияның барлық тұрғындары үшін еңбек, білім, сауда, мәдени және агломерацияның әртүрлі аймақтарындағы басқа да мүмкіндіктерге толық ауқымды қол жетімділігі;
      5) экономикалық өсу, халық әл-ауқатының өсуі, шағын және орта қалалық кеңістікте тұру артықшылықтарын сақтай отырып, білім алу және кәсіби жағынан өзін-өзі таныту мүмкіндіктерінің жоғарылауы дәстүрлі ірі индустриялық қаламен салыстырғанда, агломерацияда тұрудың тартымдылығын арттыруға мүмкіндік береді, бұл тиісінше халықтың көші-қон ағынын азайтады.
      Жалпы урбанизация процестері сияқты, қалалық агломерацияларды дамытуға сатылылық тән, яғни олардың дамуы бірқатар дәйекті ауысулардан тұрады. Агломерациялардың пайда болуының өзі агломерациялық орналастыру әсері рөлінің артуы есебінен қалалық агломерацияларға негізгі экономикалық функциялар келе бастаған кезде, классикалық (немесе ірі қалалық) урбанизация сатысында белсенді индустрияландыру нәтижесінде қалалардың тез өсуінен кейін мүмкін болды. Урбанизацияның осы классикалық сатысында агломерациялардың өзінде орталық қала неғұрлым белсенді дамиды және орталыққа бағытталған көші-қон ағындары басым болады.
      Индустрияланудан кейінгі экономикаға ауысудың басталуымен сәйкес келетін кеш урбанизацияның келесі сатысы немесе қосалқы урбанизация, агломерация орталықтарымен салыстырғанда қала маңындағы кенттердің ілгерілеп өсуімен байланыстырылады, ол кейін ірі қалалардағы халық санының азаюына және тұрғындардың бір бөлігінің қала маңындағы кенттерге көшуіне ауысады.
      Контр- немесе дезурбанизация сатысы барлық агломерацияның және оның құрылымдық аймақтарындағы халық санының азаюымен байланыстырылады. Өсу, егер ол болған жағдайда, шеткі, яғни агломерациядан тыс аумақтарда болады. Бұл жерде (ауылдық жерлерде, шағын және орташа қалаларда) экономикалық белсенділіктің ілгерілеп өсуі орын алады, халықтың әлеуметтік-демографиялық құрылымы, олардың жұмыспен қамтылуы мен өмір сүру салты өзгереді, яғни ауылдық-қалалық континуумның (шағын кеңістіктің) қалыптасу процесі орын алады.
      Заманауи Қазақстанға қала агломерацияларын қалыптастырудың негізгі тенденцияларын жобалау қазақстандық агломерациялар урбанизация эволюциясының бастапқы ірі қалалық сатысында екендігін көрсетеді. Аса ірі агломерацияларға орталық және қала маңы аймақтарының анық даму теңгерімсіздігі тән. Көп жағдайларда соңғы аталғандар басым түрде ауылдық аумақтар ретінде дамиды.
      Қалыптасып келе жатқан агломерациялар үшін олардың шекараларын және агломерациялардың әсер ету аймағына кіретін елді мекендерді (серіктес қалаларды, көршілес қалаларды, кенттерді, ауылдарды қоса алғанда) айқындау өзекті мәселе болып табылады.
      Осыған байланысты мемлекет инфрақұрылымдық жобаларға ресурстар бөлумен, іргелес орналасқан қалалардың экономикасына және еңбек нарықтарына кіріктіруді ынталандыра отырып, агломерацияларды қалыптастыру процестеріне қолдау көрсетуде. Алайда, ірі өңіраралық инфрақұрылымдық жобаларды іске асырудың күрделілігіне және бірыңғай экономикалық кеңістікті ұстау проблемаларына байланысты жаңа өңірлер шекараларының конфигурациясы және оларды біріктіру перспективалары, өкілеттіктердің ара-жігін ажырату және бірнеше елді мекендер аумағындағы инфрақұрылымдық жобаларды бірлесіп іске асыру тетіктері секілді әкімшілік сипаттағы мәселелер кешенін бір мезгілде шешу қажет.
      Қазақстан Республикасындағы агломерациялық даму проблемасына қатысты қолайлы орта құруға және орталық және қала маңы аймақтарын теңгерімді дамытуды қамтамасыз етуге назар аудара отырып, дамудың жаңа қағидаттарына көшу кезінде халық санының бақылаусыз өсуін шектеу өзекті мәселе болып табылады.
      Осыған байланысты өзара байланыстағы ерекше аумақтық құрылулар ретінде әлеуметтік-экономикалық даму мен қалалық агломерацияның қала құрылысын жоспарлаудың кешенділігі мен үйлесімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін агломерацияларды дамытуды жоспарлаудың жаңа тәсілін әзірлеу қажет.
      Қазақстандағы агломерацияларды айқындаудың негізгі критерийлері:
      өңір халқының тығыз орналасуын, көші-қоны ағынын, ресурстық базаны (жер, су, азық-түлік ресурстарын) қамтитын демографиялық сыйымдылық;
      ыңғайлы географиялық орналасуын, халықаралық көлік дәліздерінен өтуін, көлік торабы мен инфрақұрылымның болуын білдіретін логистикалық әлеует;
      экономикалық әлеует, яғни өзек-қаланың дамуы (өнеркәсіптік, сервистік, еңбек, қаржы, ғылыми әлеует);
      4) Қазақстан жағдайларында маңызды болатын өзек-қаланың (астана, республикалық маңызы бар қала) әкімшілік мәртебесі болып табылады, себебі бюджеттік қорлардың бақылануын болжайды.
      Осылайша, Қазақстан Республикасындағы агломерациялық даму проблемасын ескере отырып, жоғарыда көрсетілген өлшемдерді есепке ала отырып, сондай-ақ олардың даму коэффициенттерін және халық санын есептеу негізінде бірінші және екінші деңгейдегі агломерациялар (перспективалы агломерациялар) айқындалған.
      Бірінші деңгейдегі агломерацияларға Астана, Алматы және Шымкент қалаларында орталықтары бар агломерациялар (даму коэффициенттері тиісінше 0,69, 13,03 және 7,4-ке тең), ал екінші деңгейдегі агломерацияларға — Ақтөбе және Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерациялар (тиісінше 0,97 және 0,18) (1-қосымша) жатады. Агломерациялардың даму шегі 1,0-ге тең даму коэффициентімен айқындалады. Елорда мәртебесі және Қарағанды қаласының жақындығы (2-сағаттық көлік жетімділік) Астана қаласының даму коэффициентін әлеуетті түрде едәуір арттырады (1,8-2,0-ге дейін). Екінші деңгейдегі агломерациялардың агломерациялық әсерлерін толыққанды іске асыру (Ақтөбе, Ақтау) тек ұзақ мерзімді перспективада болжанады, шамамен алғанда 2017 жылдан ерте емес.
      Бұл ретте Астана, Алматы және Шымкент қалаларының халық саны Қазақстан жағдайларында агломерациялық әсер іске асырылатын деңгейден асады (500 мың адам), ал Ақтөбе және Ақтау қалаларының халық саны бұл деңгейге әлі жеткен жоқ.
      Бұдан басқа, елдің солтүстігінде (Қостанай-Рудный, Павлодар-Ақсу) және шығысында (Семей, Өскемен, өзге қалалар) желілік үлгідегі қалыптасып келе жатқан және әлеуетті агломерациялардың агломерациялық әлеуетін анықтау бойынша жұмысты, сондай-ақ перспективалы өңіраралық құрылымдарды анықтау жұмысын өткізу жеке көзделеді.
      Агломерациялардың болжамды шекараларын және халықтың оңтайлы санын анықтау агломерация аумағының демографиялық сыйымдылығын есептеу негізінде жүзеге асырылады.
      Агломерация аумағының демографиялық сыйымдылығы күнделікті қызмет үшін анағұрлым маңызды табиғи құрамдауыштарды: өнеркәсіптік және азаматтық құрылысқа; қала маңында ауыл шаруашылығы базасын ұйымдастыруға қажетті ауыл шаруашылығы жерлеріне; халықтың жаппай демалысын ұйымдастыру үшін қолайлы аумақтарға; су ресурстарына жарамды аумақтарды талдау жолымен белгіленген.
      Агломерациялық ареалды делимитациялау үшін (шекараларды белгілеу) изохрон әдісі пайдаланылған, ол агломерация орталығына (өзек) баруға қажетті уақыт шығындарын ескере отырып, агломерацияның шекарасын айқындауды білдіреді. Агломерацияның шекарасы ретінде бірінші деңгейдегі агломерациялар үшін 1,5-сағаттық изохрон және екінші деңгейдегі агломерациялар үшін 1,0-сағаттық изохрон қабылданды. Аталған әдістің көмегімен агломерация аумағының шегінде елді мекендер сәйкестендірілді (2, 3-қосымшалар).
      Астана - республиканың елордасы, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының көшбасшыларының бірі болып табылады. Қаланың, жақын орналасқан облыстардың және жалпы елдің кеңістіктік құрылымының серпінді дамуына жалпы астананы көшіру туралы шешім айқындаушы ықпал етті. Тиімді экономикалық-географиялық орналасудың көп көлемді материалдық, қаржылық және еңбек ресурстарымен қосылғанда агломерациялық даму әлеуеті әлі іске асырылмаған Астана қаласын агломерация орталығы ретінде қалыптастыру үшін зор маңызы бар.
      Республика көлемдегі қаланың ЖӨӨ үлесі 8,4%-ды құрайды (2011 жылғы деректер бойынша). Қала экономикасының негізін мыналар құрайды: өзге қызметтер (43,7%), көтерме және бөлшек сауда (27%), көлік және байланыс (14,4%), құрылыс (11,1%), өнеркәсіп (3,7%), ауыл шаруашылығы (0,1%).
      Астана қаласы халқының саны 2012 жылғы 1 қаңтарда 742,9 мың адамды құрайды.
      Қала халқының өмір сүру деңгейінің талдауы барлық қарастырылатын көрсеткіштер бойынша оң серпінді анықтады. Астана қаласының экономикалық тұрғыдан белсенді халқының саны 2011 жылы 398,6 мың адамды құрады және 2006-2011 жылдар аралығында 31,6%-ға өсті.
      2011 жылы жұмыссыздар саны 23,2 мың адамды құрады. 2000 жылдан бастап жұмыссыздық деңгейі жыл сайын төмендеп, 2011 жылдың қорытындылары бойынша 5,8%-ды құрады.
      Астана агломерациясының көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохронасына Ақмола облысының Аршалы, Целиноград және Шортанды аудандары кіреді (3-қосымша). Перспективалы Астана агломерациясының аумағында 2012 жылғы 1 қаңтарда 859,2 мың адам сүрді, оның республика халқының санындағы үлесі 5,2%-ды құрайды. Астана агломерациясының демографиялық сыйымдылығы (өзектегі адам санының шегі) есептеулерге сәйкес 2 460 мың адамды құрайды (3-қосымша).
      Алматы - агломерациялық орталық ретінде белсенді қалыптасып келе жатқан елдің ең ірі мегаполисі. Алматы қаласының тартылыс аймағына Талғар, Есік, Қаскелең, Қапшағай қалалары және тығыз экономикалық, еңбек және әлеуметтік байланыстары бар жанында орналасқан кенттер мен ауылдар жатады. Алматы қаласы ұлттық және әлемдік нарықтармен байланысты қамтамасыз ететін адами, қаржылық ресурстардың, білім беру және ғылыми әлеуеттің, дамыған инфрақұрылымның жоғары шоғырлануымен ерекшеленеді. Қаланың ЖҰҰ үлесі республикалық көлемде 17,8%-ды құрайды (2011 жылғы деректер).
      Алматы қаласы ЖҰҰ салалық құрылымын талдау ол қаланың экономикалық базасын қызметтер секторының құрайтынын көрсетеді (жылжымайтын мүлікпен жасалатын операцияларды, қаржыны, білімді, денсаулық сақтауды және өзге қызметтерді қоса алғанда, сауда мен жөндеуді қоспағанда - 43,15%). Үлестік салмақ бойынша екінші ұстаным бөлшек/көтерме саудаға тиесілі - 31,72%, одан кейін көлік пен байланыс -15,6%, өнеркәсіп - 5,6%, құрылыс - 3,9%, ауыл шаруашылығы - 0,03%.
      Алматы қаласының халқының саны 2012 жылдың басында 1450,3 мың адамды құрайды. Қаланың экономикалық тұрғыдан белсенді халқының саны 2011 жылы 740,9 мың адамды құрады және 2006-2011 жылдар аралығында 15,2%-ға өсті.
      Изохрон әдісін пайдалана отырып (1,5-сағаттық көлік қолжетімділігі) перспективалы Алматы агломерациясының құрылымы айқындалған (3-қосымша). Алматы агломерациясының ықпал ету аймағына мыналар: орталық (өзек) - Алматы қаласы, қала маңының елді мекендері, оларға Алматы облысының бес әкімшілік ауданы жатады: Қарасай, Талғар, Іле, Еңбекшіқазақ, Жамбыл, сондай-ақ Қапшағай қалалық әкімшілігінің аумағы жатады. Ықпал ету аймағы қала мен қала маңы мекендерінің барынша тығыз байланыстарын негізге ала отырып, айқындалған (күнделікті еңбек маятниктік көші-қоны шамамен 250 мың адамды құрайды) және Қапшағай, Қаскелең, Талғар, Есік қалаларының, Ұзынағаш ауылының және төрт жаңа серік-қалалардың қалыптасқан қоныстандырылуын ескереді: Gate City (қаржы орталығы), Golden City (мәдени орталық), Growing City (өнеркәсіптік орталық), Green City (туристік орталық).
      Алматы агломерациясының халық саны (шекаралас аудандар мен серіктес-қалаларымен) 2,5 млн. адамды құрайды. Алматы агломерациясы халқының республика халқының санындағы үлесі 15%-ды құрайды. Алматы агломерациясының демографиялық сыйымдылығы (өзектегі адам санының шегі) есептеулерге сәйкес 10 087 мың адамды құрайды (2-қосымша).
      Қазіргі уақытта Алматы қаласының қала маңы аймағын дамыту қабылданған Алматы қаласының қала маңы аймағының аумақтарын дамытуды қала құрылыстық жоспарлаудың кешенді жобасы шеңберінде жүзеге асырылады.
      Шымкент - Оңтүстік Қазақстан облысының әкімшілік, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми, білім беру және мәдени орталығы. Бұл ретте, экономикалық әлеуеті бар қала елдің оңтүстігінің агломерация орталығы бола алады. Сонымен қатар, оның «жасалған урбанизация» үлгісінде дамуына жол бермеу мақсатында аталған процессті реттеу қажет.
      2000-2011 жылдар аралығында Шымкент қаласы халқының саны орта есеппен 3,5%-ға артып отырғаны байқалған. 2000 жылмен салыстырғанда 2011 халық саны 44,5%-ға артып, 629,1 мың адамды құрады (2000 жылы -435,3 мың адам).
      2005 - 2010 жылдар ішінде Шымкент қаласының экономикалық тұрғыдан белсенді халқының саны 15,1%-ға өсті және 2011 жылы 277,1 мың адамды құрады. Бұл ретте, қаланың өз бетінше жұмыспен қамтылған халқының үлесі 26,9%-ды құрады.
      Изохрон әдісі (1,5-сағаттық көлік қол жетімділігі) пайдалана отырып Шымкент агломерациясының құрылымы айқындалды (3-қосымша). Аталған агломерацияның ықпал аймағына мыналар кіреді: орталық (өзек) - Шымкент қаласы, Арыс қаласы, Бәйдібек, Түлкібас, Қазығұрт, Төлеби, Ордабасы және Сайрам аудандары.
      Қазақстан Республикасы халқының санындағы Шымкент агломерациясының саны 2012 жылға қарай 8,5%-ды (1,4 млн. адам) құрады. Есептеулерге сәйкес Шымкент агломерациясының демографиялық сыйымдылығы 4 074 мың адамды құрады (2-қосымша).
      Ақтөбе қаласы Ақтөбе облысының әкімшілік орталығы болып табылады. Ақтөбе қаласының аумағы, әкімшілік тұрғыдан бағынысты бес ауылдық округті қоса алғанда (Благодарный, Қарғалы, Құрайлы, Новый, Сазды) 2,3 мың шаршы км.-гe тең. 2011 жылдың басында қала халқының саны 415,8 мың адамды немесе облыс халқының жалпы санының 53%-ын құрады.
      Изохрон әдісі (1,0-сағаттық көлік қол жетімділігі) бойынша перспективалы Ақтөбе агломерациясының мынадай құрылымы бөлінді: орталық (өзек) - Ақтөбе қаласы, Хромтау, Қандыағаш қалалары, Алға, Қарғалы, Мәртөк және Хромтау аудандарының бірқатар ауылдық елді мекендері (3-қосымша). Ақтөбе агломерациясының саны 525,8 мың адам (Қазақстан Республикасы халқының жалпы санындағы үлесі - 3,5%).
      Есептеулерге сәйкес Ақтөбе агломерациясының демографиялық сыйымдылығы 1331 мың адамды құрайды (2-қосымша).
      Ақтау қаласында Қазақстанның (Каспий теңізінде) жалғыз теңіз порты орналасқан. Қазіргі уақытта қала 2007 жылы құрылған Мұнайлы ауданымен бірге тұрақты экономикалық, еңбек және мәдени байланыстары бар заманауи агломерацияның кейпін құрайды.
      2001 - 2011 жылдар кезеңінде Ақтау қаласы халқы санының орта есеппен жыл сайын 0,9%-ға артқаны байқалды. 2001 жылмен салыстырғанда 2011 жылы халық саны 7,4%-ға артып, 174,9 мың адамды (2001 жылы - 162,9 мың адам) құрады. Жұмыссыздық деңгейі 2005 - 2011 жылдар кезеңінде 8,8%-дан 5,1%-ға дейін төмендеді, ол өңдеу өнеркәсібіндегі бірқатар жаңа өндірістердің, сонымен қатар көлік пен құрылыс саласының дамуымен байланысты.
      Изохрон әдісі (1,0-сағаттық көлік қол жетімділігі) бойынша Ақтау агломерациясының мынадай құрылымы бөлінген: орталық (өзек) - Ақтау қаласы, Мұнайлы ауданы (3-қосымша). Ақтау агломерациясы халқының саны 269,5 мың адамды құрайды (Қазақстан Республикасы халқының санындағы үлесі- 1,6%).
      Есептеулерге сәйкес Ақтау агломерациясының демографиялық сыйымдылығы 415,4 мың адамды құрайды (2-қосымша).
      «Екінші деңгейдегі» қалаларда да халықтың шоғырлануының өсуі (ауыл тұрғындары мен қалалар тұрғындарының ағыны есебінен, бірақ агломерацияларға қарағанда аз қарқынмен) және қала маңы аймағын дамыту жоспарлануда. Перспективалы индустриялық дамыту есебінен келешекте оларды бәсекелестік басымдығы бар бейінді қызмет түрлеріне мамандандыру күшейеді. Қалалардың осы топтарының дамуын мемлекеттік қолдау экономикалық өсу орталықтары рөліне үміткерлердің екінші құрамын қалыптастыруға мүмкіндік береді.
      Жаңа өңірлік саясат міндеттерінің бірі даму әлеуеті жоғары қалаларды және ірі АЕМ-ді дамыту және қолдау болып табылады. Осыған байланысты келешекте барлық деңгейдегі қоныстар олардың даму перспективасының мәніне кешенді зерттеу жүргізуді қажет етеді.
      Жаңа өңірлік саясатты іске асыру бара-бар және пәрменді, оның ішінде қаржы құралдарын талап ететінін атап өту қажет.
      Қазіргі уақытта республикада өңірлерді қаржыландыру қалыптасқан бюджетаралық қатынастар жүйесі шеңберінде іске асырылады, ол донор өңірлерден реципиент өңірлерге (экономикалық тұрғыдан артта қалушы облыстарға бюджеттік субвенциялар беру) бюджет қаражатын қайта бөлуге негізделген. Республикадағы осындай бюджетаралық қатынастар жүйесі өздерінің аумақтарының әлеуметтік-экономикалық дамуының өсу қарқынын ұлғайтуға жергілікті атқарушы органдарды (донор өңірлерді де, сондай-ақ реципиенттерді де) қажетті жағдайда ынталандырмайды. Осы жағдай көбінесе трансферттерді (жалпы сипаттағы трансферттерді қоспағанда) есептеудің бірыңғай жүйесінің және нысаналы трансферттерді қалыптастырудағы айқын басымдықтардың болмауынан қалыптасты.
      Әлемдік тәжірибеде өңірлік саясатты іске асырудың маңызды қаржы құралдары: құрылымдық қорлар (Еуропалық Қоғамдастықта белсенді қолданылады), инфрақұрылымды дамыту бағдарламалары (Канада), өңірлік/муниципалдық дамыту қорлары (Ресей Федерациясын, Бразилияны, Үндістанды, Латвияны қоса алғанда 50-ден астам ел) болып табылады. Бұл қорлар, атап айтқанда ЕО құрылымдық қорлары, ұзақ мерзімді перспективада олардың табыстылығын ұлғайту үшін бәсекеге қабілеттілік пен өңірлік экономикалардың өнімділігін арттырудың негізгі құралдары болып табылады.
      Шет елдерде мемлекеттің қамқорлығымен құрылған жоғарыда көрсетілген қорлар мен бағдарламалар инфрақұрылымға, адами капиталға инвестицияларды, инновациялық мүмкіндіктерді іске асыру мен өңірлердегі қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуды қолдайды. Бұл ретте, қаржыландырудың: мемлекет пен өңірлік билік арасындағы бірнеше жылға арналған келісімшарттар (Франция, Германия); Еуропалық Одақтың гранттары мен қоса қаржыландыруы; мемлекеттік-жеке меншік әріптестік (Ресей) сияқты түрлі схемалары қолданылуда.
      Осындай қорлардың қызметі негізінде қол жеткізілген оң нәтижелер Қазақстан Республикасының жаңа өңірлік саясатын іске асыру үшін осыған ұқсас құралдарды әзірлеу мен қолдануды өзекті етеді.
      Қазақстан Республикасы Президентінің қатысуымен өткен 2011 жылғы 17 сәуірдегі № 01-7.4 Қазақстан Республикасы Үкіметінің кеңейтілген отырысында Қазақстан Республикасында жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту жөнінде іс-шаралар кешенін әзірлеу бойынша тапсырма берілді.
      Қазіргі уақытта жергілікті өзін-өзі басқару органдарының толыққанды жұмыс істеуі үшін барлық құқықтық, ұйымдық және экономикалық база жасалғанын атап көрсету қажет. Алайда, жергілікті өзін-өзі басқару тиімділігі көп жағдайда жергілікті өзін-өзі басқару органдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ететін қажетті заңдардың барлық кешенінің бар болуына ғана емес, сондай-ақ халықтың өзінің жергілікті өзін-өзі басқаруға іс жүзінде және тікелей қатысуына да, яғни халықтың жергілікті өзін-өзі басқару құқығын іс жүзіндегі (нақты) іске асыру қабілетіне де байланысты.
      Осы тұрғыдан алғанда, Бағдарламада ауылдық елді мекендерді дамытуға және ауыл халқының тыныс-тіршілігін жақсартуға бағытталған жобаларды (іс-шараларды) айқындау бойынша ұсыныстар әзірлеуге халықтың өзін тарту көзделеді.
      Бұл ретте, қаржылық көмек тек (Ауыл шаруашылығы, Экономикалық даму және сауда министрліктерінің бірлескен бұйрығымен бекітілген экономикалық әлеуеті төмен және жоғары ауылдық елді мекендерді анықтау бойынша критерийлерге сәйкес) оң демографиялық үрдісі мен даму жағынан экономикалық әлеуеті бар ауылдарға (селоларға) берілетінін атап көрсету қажет.
      Жоғарыда баяндалғанға байланысты Қазақстан Республикасының бюджеттік практикасына «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы сияқты арнайы қаржылық құралды енгізу ұсынылады, ол өсу әлеуеті мен жоғары экономикалық белсенділігі бар аумақтарды қолдауға бағытталатын болады. Бұл «тар жерлерді» айқындауға және даму әлеуеті бар өңірлерді одан әрі дамытуға қарқын беруге мүмкіндік береді. Осындай өңірлер өз ерекшелігіне байланысты осы құралды пайдаланудан ең үлкен жиынтық мультипликативті әсер бере алады. Түпкі нәтижесінде өңірлердің перспективада әлеуметтік-экономикалық проблемаларын шешуді, өңірлік даму мен өсу әлеуетін жандандыру бойынша жергілікті бастамаларды қаржылық қолдауды көздейтін бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары өңірлер арасындағы дамуда теңсіздіктің азаюына әкеледі.

4. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері, нысаналы индикаторлары мен іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

1. Бағдарламаның мақсаты

      Өңірлердің перспективаға арналған өзекті әлеуметтік-экономикалық проблемаларын шешу.

2. Бағдарламаның нысаналы индикаторлары

      2015 жылға қарай:
      Өткен жылға қатысты ЖӨӨ-ның нақты мәнде өсуін қамтамасыз ету:

Облыс/қала

2011

2012

2013

2014

2015

Ақмола

108,2

107,4

107,2

108,5

107,2

Ақтөбе

108,1

108,3

108,7

107,4

105,8

Алматы

105,8

105,8

106,0

106,1

106,4

Атырау

103,2

103,8

103,0

107,2

111,6

Батыс Қазақстан

106,1

105,6

104,0

104,6

104,4

Жамбыл

108,8

106,6

106,4

106,9

105,7

Қарағанды

106,4

106,0

105,2

105,3

106,5

Қостанай

105,8

107,0

106,7

106,9

108,2

Қызылорда

104,1

105,2

104,3

105,5

105,4

Маңғыстау

106,1

105,7

106,9

107,0

107,9

Оңтүстік Қазақстан

108,1

108,1

108,0

109,2

109,7

Павлодар

106,0

105,7

105,1

104,9

105,8

Солтүстік Қазақстан

107,0

105,6

105,6

106,1

104,6

Шығыс Қазақстан

108,0

106,9

106,7

108,0

107,4

Астана қаласы

108,5

108,1

106,8

107,0

106,1

Алматы қаласы

108,2

108,8

108,4

107,9

107,1

      Бағдарлама шеңберінде бөлінетін бюджет қаражаты көлемінің тартылған жеке инвестициялар көлеміне арақатынасы кемінде 1/2 құрайды;
      2020 жылға қарай:
      Бағдарлама шеңберінде бөлінетін бюджет қаражаты көлемінің тартылған жеке инвестициялар көлеміне ара қатынасы кемінде 1/2 құрайды;
      2012 жылмен салыстырғанда:
      1) агломерациялар халқының өмір сүру деңгейін (нақты табыстарын) 50%-ға;
      2) агломерациялар халқының санын 20%-ға;
      3) агломерациялар аумағында шоғырландырылған кәсіпорындарда еңбек өнімділігін 50%-ға;
      4) агломерациялар аумағында шоғырландырылған кәсіпорындардың инновациялық (жоғары технологиялық) өнімді шығаруын 20%-ға;
      5) агломерациялар экономикасының құрылымындағы шағын және орта кәсіпкерліктің үлесін 50%-ға ұлғайту;
      2012 жылмен салыстырғанда:
      1) агломерациялардың шикізат емес сектордың өзіндік құн құрылымындағы көлік шығындарының үлесін 10%-ға азайту.

3.Міндеттері

      Бағдарламаның алдағы онжылдық кезеңге арналған мақсаттарын негізге ала отырып, оны іске асыру мынадай үш негізгі міндет бойынша жүзеге асырылатын болады:
      1) өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуын шектейтін жүйелі проблемалары мен факторларын анықтау және оларды жою үшін жергілікті атқарушы органдар іс-қимылдарының тиімді тетігін әзірлеу;
      2) Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе және Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерацияларды басым дамыту арқылы өңірлік және әлемдік нарықтармен ықпалдастырылған ұзақ мерзімді экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру;
      3) бәсекеге қабілеттілігін және халықтың экономикалық әлеуеті мен қоныстандыруды ұтымды кеңістіктік ұйымдастыру үшін өңірлерді қаржылық қолдау.
      Бұл ретте, Бағдарламаны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылатын болады. Бірінші кезең (2011 - 2012 жылдар) қолда бар резервтер мен пайдаланылмаған мүмкіндіктерді анықтай отырып, өңірлерді әлеуметтік-экономикалық дамытуды перспективалы талдау көзделетін пилоттық болып табылады. Осы кезеңде облыстардың, Астана және Алматы қалалары әкімдерінің өңірлерді перспективалы дамыту жөніндегі іс-қимылдарының нақты тетіктері де әзірленетін болады.
      Екінші кезеңде (2013 - 2020) Бағдарламаны толық ауқымда іске асыру жүзеге асырылатын болады, оның шеңберінде осы Бағдарламада белгіленген тәртіппен өңірлерді дамытуға бағытталған бюджеттік инвестициялық бағдарламалар іріктеліп, іске асырылатын болады. Екінші кезеңде де аумақтар мүддесі іске асырылатын мемлекеттік, салалық бағдарламаларды, ұлттық компаниялардың стратегиялық жоспарларын үйлестіру көзделген.
      1-міндет. Өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуын шектейтін жүйелі проблемалары мен факторларын анықтау және оларды жою үшін жергілікті атқарушы органдар іс-қимылдарының тиімді тетігін әзірлеу.
      Осы міндетті іске асыру мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылатын болады:
      1) айналымға қолда бар резервтер (оның ішінде қаржылай) мен пайдаланылмаған шаруашылық активтерін (оның ішінде айналымнан шығарылған, тұрып қалған өндірістер және ауыл шаруашылығы алқаптары) тарту жолымен өңірлердің экономикасын әртараптандыруды қамтамасыз ету;
      2) жұмыс істеп жатқан өндірістерді кеңейту және жаңа жобаларды іске асыру үшін әкімдіктердің жанынан Инвесторлардың өңірлік үйлестіру кеңесін тарту жолымен өңірлерді перспективалы әлеуметтік-экономикалық дамыту мәселелерін шешу үшін отандық және шетел инвесторларды тарту бойынша жүйелі жұмыстар жүргізу. Бұл ретте, осы міндеттерді шешу бойынша облыстар, Астана және Алматы қалалары әкімдерінің қызметін бағалау үшін жобалар санының ұлғаюы, тартылған инвестициялардың сомасы, өңірлерде іске асырылып жатқан жобалардың жобалық қуатына шығуы сияқты көрсеткіштер ескерілетін болады;
      3) инновацияларды дамыту үшін қолайлы жағдай жасау (жоғары технологиялық өндірістерді, мысалы «Алатау» инновациялық технологиялар паркі» арнайы экономикалық аймағы сияқты шағын инновациялық компанияларды дамыту);
      4) өңір экономикасының барлық салаларында шағын кәсіпкерлікті дамытуға жәрдемдесу (әкімшілік рәсімдерді, рұқсат беру жүйесін және басқаларды жеңілдету);
      5) облыстар, Астана және Алматы қалалары әкімдерінің өңірлердегі ірі жүйе құраушы (мысалы, аграрлық компанияларға, шикізат өндіруші компаниялар және басқалар) кәсіпорындардың шаруашылық қызметіне тиімді экономикалық бақылауы;
      6) өңір экономикасының барлық салаларында энергия, ресурс үнемдеуші технологияларды енгізу және энергияның балама көздерін қолдану;
      7) республика қалаларының айналасында азық-түлік белдеулерін құру.
      2-міндет. Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе және Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерацияларды басым дамыту арқылы өңірлік және әлемдік нарықтармен кіріктірілген ұзақ мерзімді экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру.
      Агломерациялық дамудың жалпы бағыттары
      Қалалық агломерацияларды дамыту жөніндегі екінші міндетті іске асыру:
      1) Республикалық және өңірлік нарықтарда қалалық агломерацияларды экономикалық позициялау.
      2) Инновациялық технологияларды пайдалана отырып қалалық агломерациялар инфрақұрылымдарын үйлестіре дамыту.
      3)Қалалық агломерацияларды дамытудың аумақтық, қала құрылысы және институтционалдық саясатын жетілдіру бағыттары бойынша жүзеге асырылады.
      Бірінші бағыт:
      республикалық және өңірлік нарықтарда қалалық агломерацияларды экономикалық позициялау.
      Осы бағыт шеңберінде Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе және Ақтау қалаларының кәсіпкерлік ахуалын жақсартудың және имиджін жаңартудың мақсатқа бағдарланған саясаты әлемдік бизнес үшін олардың тартымдылығын қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылатын болады (мысалы, Дублин, Дубай, Үрімші қалалары).
      Агломерацияларда бизнесті жүргізу тартымдылығын айқындайтын факторлар білікті жұмыс күшінің болуы, тауарлар мен қызметтер нарықтарына жоғары қол жетімділік, өңір мен әлемнің ең ірі қалаларымен дамыған көліктік және телекоммуникациялық байланыстар, қалалардың ішінде қозғалу жеңілдігі, қолайлы кәсіпкерлік ахуал, өмірдің жоғары сапасы және қоршаған ортаның тазалығы, тілдік қол жетімділік болып табылады.
      Осы факторларды іске асыру дәрежесі бойынша Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерациялар өзінің даму стратегиялары шеңберінде өңірдің көрші елдерінің ірі жақын орналасқан агломерацияларымен табысты бәсекеге түсе алады.
      Агломерцияларды дамытуды қолдау экономикалық белсенділік және инвестициялық тартымдылықтың өсуін ынталандырудың әртүрлі тетіктері арқылы, оның ішінде, инфрақұрылымдардың барлық түрлерін (инновациялық, инженерлік, әлеуметтік, көлік-коммуникациялық және басқа) дамытуға арналған инвестициялар, сондай-ақ ұлттық холдингтердің, даму институтарының, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың (ӘКК) инвестициялары есебінен жүзеге асырылады.
      Бұдан басқа, осы агломерациялардың жоғары ұйымдастырылған шоғырлану ортасын құру және оларды жаңа рөлде орнату үшін мыналар көзделетін болады:
      1) агломерацияларда және оларға тартылатын аумақтарда көп функционалды аймақтарды қалыптастыру:
      жалпы ұлттық және перспективада, орталық азиялық дистрибуция (сауда және қызметтер);
      перспективада өңірдегі ең ірі сауда-логистикалық орталықтарды (мысалы, Сингапур, Гонконг), авиатранзит орталықтарын («хабтар») қалыптастыра отырып көлік-логистикалық және процессинг қызметтер;
      технологиялық трансферт: жалпы стандартты технологиялардың импорты, ішкі және сыртқы нарықтарға бағдарланған жетекші шетел компанияларының процессинг орталықтарын ашу (филиалдар, бірлескен ұйымдар);
      инновациялық дамыту (мысалы, Алматы қаласындағы «Инновациялық технологиялар паркі»), яғни білім беру-инновациялық, бизнес-технологиялық және қолдау кешендерін біріктіретін өңірлік инновациялық жүйелер (ӨИЖ) орталықтары;
      туристтік-рекреациялық мамандану - агломерацияларға тиесілі аумақтарда рекреациялық ресурстардың ірі шоғырлану, сондай-ақ ойын-сауық индустриясы базасында (мысалы, Алматы облысының Қапшағай қаласында, Ақмола облысының Щучинск-Бурабай аймағында ойын бизнесі орталықтарын құру);
      азық-түлік мамандануы (азық-түлік белдеуі);
      Алматы қаласында халықаралық қаржы орталығын және спорттың қысқы түрлері мен спорт туризмнің халықаралық орталығы;
      халықаралық деңгейдегі медициналық, мәдени және білім беру орталықтары;
      2) ірі мемлекеттік жобаларды іске асыру, оның ішінде қалалық агломерациялардың белгілі бір экономикалық мамандандырылуы шеңберінде мемлекеттік-жеке меншік әріптестік (МЖӘ) тетігі арқылы (мысалы, «Назарбаев университетінің», «Қорғас» шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының, G4 City серіктес қалаларының, «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» автомобиль жолының құрылысы сияқты және басқа да жобалар);
      3) қалалық агломерациялардың белгілі бір экономикалық мамандандырылуы шеңберінде арнайы экономикалық аймақтарды (АЭА), индустриялық парктерді, инновациялық өсу аймақтарын, өнеркәсіптік алаңдарды, технологияларды коммерцияландыру орталарын қалыптастыру;
      4) халықаралық ұйымдардың өкілдіктері мен кеңселерін, ең ірі трансұлттық компаниялардың филиалдарын қалалық агломерациялар орталықтарында орналастыруды ынталандыру;
      5) мемлекеттік және салалық бағдарламаларда көзделген құралдарды қолдану («Бизнестің жол картасы 2020», жұмыспен қамту 2020, тұрғын үй- коммуналдық шаруашылықты жаңғырту (ТКШ) жаңғыртуы, «Қол жетімді тұрғын-үй 2020», туризмді, көлік және коммуникацияны және басқаларды дамыту).
      Белгіленген іс-шараларды іске асыру агломерациялар аймағына кіретін әкімшілік аумақтарды қамтуды көздейді, ол бір жағынан оларды дамытуға түрткі болады, екінші жағынан басқаруды үйлестіру (өңірліктен жоғары реттеу), шектес өңірлердің біріккен іс-шараларын өткізу (кооперативтік жобалар) қажеттілігіне алып келеді.
      Екінші бағыт:
      Инновациялық технологияларды пайдалана отырып қалалық агломерациялар инфрақұрылымдарын үйлестіре дамыту
      Осы бағыт шеңберінде агломерацияларды инфрақұрылымдық қамтамасыз ету жөніндегі шаралар оларды дамытудың негізгі тетіктерінің бірі ретінде қабылданатын болады. Агломерациялар ішінде көліктік коммуникацияларды жеңілдету және олардың қоршаған аудандармен және басты базарлармен байланысын жақсарту, сондай-ақ кросс-агломерациялық көліктік инфрақұрылымдарды дамыту аумақтарды агломерациялық дамытудың маңызды алғышарты болып табылады.
      Бұдан басқа, «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» автомобиль жолын салу, Ақтау теңіз портын дамыту сияқты және басқа да халықаралық жобаларды іске асыруды ескере отырып Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларында орталықтар бар агломерацияларды дамыту:
      1) елдің тірек қаңқасын құруды,
      2) елдің әлемдік шаруашылық жүйемен үйлесімді кіріктірілген экономикалық белсенділіктің өсуіне жағдай жасауды және бірыңғай ішкі экономикалық кеңістік қалыптастыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
      Елдің тірек қаңқасын және бірыңғай ішкі экономикалық кеңістігін қалыптастырудың міндетті шарты ретінде агломерациялардың бір-бірімен көліктің жүргек түрлерімен, коммуникациялық инфрақұрылымның барлық кешенімен байланысы қамтамасыз етіледі.
      Бұл ретте озық инновациялық және технологиялық шешімдерді қолдана отырып (әлемдік үрдістерді ескере отырып) өндірістік, энергетикалық, инженерлік, көліктік, телекоммуникациялық, су шаруашылығы, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымдарды үйлестіре дамыту жолымен агломерациялар халқының өмір тіршілігі үшін қолайлы орта құру (ұзақ мерзімді жоспарлау арқылы) қамтамасыз етілетін болады.
      Сонымен бірге кластерлік дамуды қамтамасыз ету, құрылысқа жеке капиталды тарту және мемлекеттік-жеке меншік әріптестік (МЖӘ) тетіктері арқылы инфрақұрылымдық объектілерді пайдалану қалыптастырылатын болады.
      Қалалық агломерациялар инфрақұрылымдардың (ұзақ мерзімді жоспарлау арқылы) үйлестіре дамыту:
      1) мыналар:
      көп магистральдердің оңтайландырылған желілерінің құрылысы;
      көліктің жаңа жүргек түрлерін енгізу (жүрдек рельсті көлік);
      агломерациялар шегінде қала маңы және қала ішілік қатынас жүйелерін реконструкциялау арқылы кіріктірілген көлік жүйесі;
      2) мыналарды:
      кең жолақты (цифралық тепе-теңдік) қол жетімділікті енгізудің жоғары дәрежесін қамтамасыз ету;
      желілердің жылдам таратылу және ауыстырылу мүмкіндігін (сымсыз технологиялар) қамтамасыз ету арқылы ақпараттық коммуникацияны;
      3) мыналарды:
      ТКШ барлық салаларын автоматтандыру;
      ресурс үнемдеуші (тариф түзуді қоса алғанда) технологияларды енгізу;
      апатты жағдайларда жылдам ден қою үшін резерв қорын құру арқылы ТКШ жаңғыртуы;
      4) мыналарды:
      энергия және ресурстарды үнемдеуді қамтамасыз ету;
      «жасыл белдеулер» және саябақ аймақтарын дамыту;
      экологиялық таза көлікті пайдалану;
      өндірістерді қалалардың сыртына шығару арқылы «жасыл экономиканы» құруды көздеуі тиіс.
      Жалпы, адамның өмір сүруіне жоғары урбандалған орта құру, бизнес үшін қолайлы жағдайлар жасау, Smart City («ақылды қала», яғни агломерация білім аумағы ретінде) стратегиясын іске асыру қажет.
      Қалалық агломерациялар халқының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында табиғи және техногендік сипаттағы апаттарға жол бермеу жөніндегі шаралар қабылданатын болады. Осылайша, селге қарсы дамбаларды салу, су тасқыны қаупі бар өзендердің түбін тереңдету, арналарын кеңейту және күшейту арқылы селге қарсы тұру инфрақұрылымы құрылатын болады, сондай-ақ мыналар:
      1) жаңа өрт деполарын салу және қолданыстағы өрт деполарына күрделі жөндеу жүргізу;
      2) білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік және өндірістік маңызы бар объектілерді, сондай-ақ стратегиялық маңызы бар объектілерді автоматты өрт дабылымен жабдықтау;
      3) өртке қарсы су жабдықтарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу арқылы агломерацияларды тиісті өртке қарсы қорғау қамтамасыз етілетін болады.
      Инженерлік-қорғау құрылыстарын салу және ғимараттар мен құрылыстарды сейсмологиялық күшейтуді жүзеге асыру арқылы селге, көшкінге, қар көшкініне, жер сілкіністеріне қарсы тұру инфрақұрылымы құрылатын болады.
      Агломерациялар инфрақұрылымдарын дамыту жөніндегі жобаларды қаржыландыру мемлекеттік және салалық бағдарламалар шеңберінде Бағдарламаның 3-міндетінің бірінші бағытында баяндалған басымдықтарға, ал агломерациялар инфрақұрылымдарын дамытуға жеке капиталды тарту бөлігінде - Бағдарламаның 3-міндетінің екінші бағытында баяндалған басымдықтарға сәйкес жүзеге асырылады.
      Үшінші бағыт:
      Қалалық агломерацияларды дамытудың аумақтық, қала құрылысы және институтционалдық саясатын жетілдіру
      Агломерацияларды үйлесімді дамыту үшін агломерациялық дамытуды әкімшілік-аумақтық басқару құралдарын жетілдіру жөніндегі шаралар қабылданатын болады.
      Осыған байланысты, Қазақстан Республикасының агломерациялық құрылымдары әртүрлі әкімшілік-аумақтық ұйымдастырылған, олар мемлекеттік басқару субъектілері арасындағы қатынастарды құрудың сараланған моделін талап етеді. Бұл ретте агломерацияны басқару моделдерін қалыптастыру маңызды мәнге ие. Осыған байланысты:
      1) Астана және Алматы агломерацияларына қатысты Астана, Алматы қалалары, Ақмола және Алматы облыстары әкімдіктерінің арасындағы шарттық қатынастар негізінде, сондай-ақ Үкімет жанынан осы агломерациялардың дамуына жауап беретін Комиссия құру арқылы басқаруды жүзеге асыру;
      2) Шымкент, Ақтөбе және Ақтау агломерацияларына қатысты облыс әкімдіктері деңгейінде, сондай-ақ арнайы облыстық комиссия құру арқылы басқаруды жүзеге асыру көзделеді.
      Агломерацияларды дамыту жөніндегі өңірлік және салалық бағдарламаларды үйлестіру мақсатында:
      1) Үкіметтің қаулыларымен (Астана және Алматы агломерациялары бойынша) және облыстық мәслихаттар шешімдерімен (Шымкент, Ақтөбе және Ақтау агломерациялары бойынша) бекітілетін агломерацияларды дамыту жөніндегі өңіраралық іс-шаралар жоспарларын;
      2) жоғарыда көрсетілген өңіраралық іс-шаралар жоспарларын қала құрылысы құжаттарымен байланыстыру мақсатында ұзақ мерзімді кезеңге қалалық агломерацияны дамытудың кешенді қала құрылысы жоспарын (өңіраралық схемасын) әзірлеу көзделеді. Осы құжат:
      1) агломерацияны дамытуда өңіраралық және салааралық мүдделерді үйлестіруді (өйткені, бұл бірнеше әкімшілік-аумақтық бірлікке қатысты);
      2) агломерация аумағын барынша нақты функционалдық аймақтарға бөлуді;
      3) жерлерді түгендеу жүргізу, агломерацияны дамыту мақсатында аумақтарды резервте қалдыру арқылы ерекше қала құрылысы реттеуін белгілеуді (тұрғын үй құрылысы, өнеркәсіптік алаңдар, магистральды инфрақұрылым, рекреация аймақтары, жасыл белдеулер және басқалар);
      4) өзек-қаланы, қала маңын, тартылу аймақтарын үйлестіріле дамытуды қамтамасыз етуі тиіс.
      Қала құрылысы саясатын жетілдіру бос аумақтарды игеру, сондай-ақ бар алғышарттар (экономика-географиялық жағдай және табиғи-ресурстық әлеует) негізінде агломерациялардың тірек қаңқасын айқындау есебінен агломерациялар өзегінің аумақтық кеңістігінің өзгеруін ескере отырып қалалардың және оның маңындағы елді мекендердің бас жоспарларын қайта қарауды көздейді. Агломерациялардың тірек қаңқаларын айқындау кезінде табиғи (су тасқыны, сел, жер сілкінісі қаупі), техногендік (өнеркәсіптік объектілердегі апаттар), экологиялық, көліктік, ресурстық және басқа (мысалы, қалалардағы қылмыс деңгейі) қауіптердің болуы және бар қауіптерді есепке алу маңызды болып табылады. Атап айтқанда, мысалы Алматы агломерациясын Қапшағай қаласы жағына тас жолдың бойымен солтүстікке қарай дамыту Рихтер шәкілі бойынша сейсмикалық қауіпті автоматты түрде 9-дан 6-7 баллға азайтады.
      Әрбір агломерация бойынша іс-қимыл стратегиясы
      1. Астана қалалық агломерациясы (бірінші деңгей)
      Көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохронасын ескеретін болсақ, Астана агломерациясының құрамына Ақмола облысының Аршалы, Целиноград және Шортанды аудандары (Ақмол, Жібек Жолы, Қабанбай батыр, Қараөткел, Қосшы, Қоянды, Талапкер және басқа да кенттер) және кіреді (3-қосымша).
      Астана агломерациясының саны 2020 жылға қарай 1,0 млн. адам деңгейінде болжанады.
      Осыған байланысты, Астана агломерациясын оған перспективада Қарағанды қаласын және оның маңындағы елді мекендерді (қалалар мен кенттер) және Щучинск-Бурабай курорттық аймағын тарта отырып өсудің желілік аймағы ретінде дамыту жөніндегі шаралар қабылданатын болады, ол құрылатын агломерацияның даму коэффициентін елеулі арттырады (0,69-дан 1,8-2,0-ге дейін). Осы өсудің желілік аймағына перспективада Степногорск, Ерейментау, Ақкөл қалалары, Аршалы кенті және Ақмола облысының басқа да елді мекендері кіреді.
      Астана агломерациясының бәсекелес басымдықтарын ескере отырып, оны:
      1) мыналар:
      зерттеу бизнес-құрылымдары, технопарктер (оның ішінде, құрылған «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттігі» АҚ (бұдан әрі - «ТДӨА» АҚ) және «Назарбаев Университеті» ДБӨ арасында корпоративтік байланыстар орнату;
      физикалық инновациялық инфрақұрылым қалыптастыру;
      ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін «Парасат» холдингісінің коммерцияландыруын ынталандыру;
      старт-ап жобаларды қолдауды елеулі кеңейту арқылы инновациялық қызметке бағдарланған кәсіпорындардың құруға белсенді жәрдемдесу («Ғылым қоры» АҚ, «Даму» КДҚ» АҚ, «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттігі» АҚ, венчурлық қорлар);
      «Астана - жаңа қала», «Сарыарқа» және «Бурабай» арнайы экономикалық аймақтардың (АЭА) қызметін үйлестіру арқылы жаңартылатын энергетика, энергияны үнемдеу, биоинженерия, білім беру саясаты және басқа да басым бағыттар саласындағы жоғары технологиялар және инновациялар орталығы;
      2) мыналар:
      университеттердің қызметін өнеркәсіптік сектордың қажеттіліктеріне бағдарлау (ынталандыру);
      жетекші өнеркәсіптік кәсіпорындардағы өндірістік практикасы бар білім беруді кіріктіру;
      инновациялық қызмет менеджменті бойынша кадрларды даярлау жөніндегі жүйелі шараларды іске асыру;
      Ұлттық медициналық холдинг базасында медициналық кластер арқылы ғылыми-білім беру кластері;
      3) мыналар:
      мәдениет және туризм, күзет инфрақұрылымдарын дамыту және өңірдің тарихи-мәдени мұра объектілерін пайдалану;
      туристік индустрияға инвестициялар тартуға жағдай жасау (қонақ үйлер, қонақ күтетін үйлер және кемпингтер желілерін құру);
      белсенді жарнамалық-ақпараттық қызметті өткізу арқылы өңірдің туристік кластері мен мәдени орталығы ретінде дамыту жөніндегі шаралар қабылданатын болады.
      Бұл ретте, агломерациялық аймақта, оның ішінде әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың (ӘКК) қатысуымен азық-түлік белдеуін дамыту жөніндегі арнайы шаралар қабылданатын болады.
      Ұзақ мерзімді перспективаға инженерлік инфрақұрылымдарды жүйелі өзара байланыстыра (үйлестіре) дамыту, ең алдымен инновациялық технологиялар негізінде электрмен және жылумен жабдықтау жобаларын іске асырумен байланысты болады.
      Көлік және тыныс тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымдарды дамыту және орналастыру мекен етудің жайлы қалалық ортасын құруға бағдарланған Астана агломерациясын дамытудың қала құрылысын жоспарлау кешенді жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      2020 жылға дейін инновациялық технологияларды пайдалана отырып, бірі қатар ірі инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру қамтамасыз етілетін болады — бұл Астана агломерациясын газдандыру, «Астана-Қарағанды», «Астана-Қостанай», «Астана-Павлодар», «Астана-Қорғалжын», «Ақкөл-Степногор» автомобиль жолдарын реконструкциялау, Астана қаласының ТЭО-2 және ТЭО-3 реконструкциялау және салу, «Ақмол-Воздвиженка-Талапкер», «Астана қаласын айналып өту (оңтүстік-батыс бөлігі) (27 км)» автомобиль жолдарын салу.
      Агломерация ішінде қазіргі заманғы көлік-логистикалық (Аршалы кенті) және телекоммуникациялық инфрақұрылымдар құру (қала маңы поездар, қоғамдық көлік, шағын авиация, бірыңғай телекомуникациялық инфрақұрылым және басқалар), жүргек темір жол қатынасын енгізу және «Астана-Алматы» бағыты бойынша автомобиль жолының халықаралық деңгейіне жеткізу (ең төменгі жылдамдықты шектей отырып Германия автобандарының типі бойынша) жөніндегі мәселесі қарастырылатын болады.
      Халықтың әлеуметтік және мәдени қызметтермен қамтамасыз етілу дәрежесін арттыру, күнделікті пайдалану объектілерінің базаларын кеңейту (мектепке дейінгі балалар мекемелері, жалпы білім беру мектептері, дене шынықтыру алаңдары, клуб үй-жайлары, кітапханалар, тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындары) жөніндегі мәселелер пысықталатын болады.
      Астана агломерациясының мемлекеттік басқару органдарының іс-қимылын үйлестіру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанында агломерациялардың дамуына жауап беретін арнайы комиссия құрылатын болады.
      Астана агломерациясы (Астана қаласы және Ақмола облысының маңындағы аумақтар) аумағында ұтымды қала құрылысы саясатын қамтамасыз ету үшін Қарағанды қаласын ескере отырып Астана агломерациясын қосып агломерацияны жобалық мерзімі 2035 жылға белгіленген Астана қаласының қала маңы аймағын дамытудың әзірленіп жатқан Кешенді схемасының (2011-2012 жылдар) құрамдас құрылымдық элементтері ретінде ұзақ мерзімді кезеңге елдің Солтүстік және Орталық өңірлерінің аумақтық дамуының Өңіраралық схемасын әзірлеу жоспарлануда. Өңіраралық схеманы әзірлеу шеңберінде агломерациялар аймақтарының аумақтарын функционалдық аймақтарға бөлу, сондай-ақ аумақтарды кешенді бағалау (табиғи және инженерлік-геологиялық жағдайлар, қала құрылысы және шаруашылық қызметтің жоспарлы шектеулерін айқындау, демографиялық даму және еңбек ресурстарының болжамдары) жүргізілетін болады.
      2. Алматы қалалық агломерациясы (бірінші деңгей)
      Көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохронасын ескеретін болсақ, Алматы агломерациясының құрамына Алматы облысының Қарасай, Талғар, Іле, Еңбекшіқазақ, Жамбыл аудандары (Есік, Қапшағай, Қаскелең, Талғар қалалары, Байсерке, Боралдай, Жетіген, Қараой, Өтеген батыр, Ұзынағаш, Шамалған және басқа кенттер), сондай-ақ Gate City (қаржы орталығы), Golden City (мәдени орталық), Growing City (өнеркәсіптік орталық), Green City (туристік орталық) төрт жаңа серіктес қала кіреді (3-қосымша).
      Алматы агломерациясы халқының саны 2020 жылы 2,7 млн. адам деңгейінде болжанады, бұл ретте даму коэффициенті 2030 жылы шамамен 22,8-ды құрайды.
      Алматы агломерациясын аумақтық дамыту Алматы-Қапшағай тас жолының бойымен солтүстік бағытта Қапшағай су қоймасының солтүстік бағытымен және Іле өзені жағасының бойымен төмен қарай көзделеді. Осы тәсілдің мынадай басымдықтары бар:
      1) аумақтың сейсмикалығы төмендейді (9-дан 6-7 балға дейін);
      2) құрылысқа жарамды және суарылатын жер шаруашылығы мен бақша шаруашылығы үшін құндылығы жоқ кең аумақтардың болуы;
      3) жер үсті және жер асты суларының шексіз ресурстары бар;
      4) көрсетілген аумақтар жақсы желденеді, ол Алматы қаласы мен оның маңындағы қалаларға тән ықтимал түтінді болдырмайды;
      5) суда демалуды ұйымдастыру үшін қолайлы жағдайлар жасау;
      6) осы бағытта жақсы дамыған көлік инфрақұрылымы бар (Жетіген станциясы Қытаймен шекараға тікелей шығатын «Қорғас-Жетіген» темір жол желісін іске қосқаннан кейін темір жол торабына айналады;
      7) жыл ішіндегі күн мен желді күндердің көптігі энергетиканың баламалы түрлерін дамытуға мүмкіндік береді.
      Өңірде еңбек, тауарлық, қаржылық, коммуникациялық, басқарушылық, білім беру және мәдени технологиялар мен ресурстарды тарту орталығын қалыптастыру үшін Алматы агломерациясын:
      1) мыналарды:
      Қапшағай қаласында және Ілe ауданында индустриялық аймақтар құру;
      ірі өнеркәсіптік объектілерді агломерацияның белгілі бір қала маңындағы аймағына шығару арқылы өндірістік және сервистік орталық;
      2) облысаралық және өңіраралық тауар ағындарын («әлемге терезе») әкімшілендіруде Алматы қаласының сауда-делдалдық және дистрибьюторлық функцияларын кеңейту арқылы дистрибуция орталығы (сауда және қызметтер);
      3) мыналарды:
      көлік тораптарын құру және жүктерді өңдеу, олардың сапасын бағалау, оларды шоғырландыру және партияларға бөлу, көтерме сауда және өңір дистрибуциясы, бөлшек сауда орталықтарын (Жетіген, Өтеген батыр және басқа кенттерде) құру;
      «Қорғас» шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының, «Қорғас - Шығыс қақпасы» АЭА, Growing City (G4 City жобасы) серіктес қалада көліктік логистикалық орталық құрылысы бойынша жобаларды бір-бірімен өзара байланыстыру;
      Алматы қаласы әуежайының қызметін «хаб» қағидаты бойынша ұйымдастыру арқылы өңірдің көлік-логистикалық және процессингтік қызметтері орталығы (сауда-логистикалық орталықтар, авиахабтар);
      4) мыналарды:
      жаппай стандартты технологиялар импорты, ішкі және сыртқы нарықтарға бағдарланған жетекші шетел компанияларының (филиалдар, біріккен кәсіпорындар) процессингтік орталықтарын кеңейту;
      халықаралық ұйымдардың өкілдіктері мен кеңселерінің, ең ірі трансұлттық компаниялар филиалдарының орын ауыстыруын ынталандыру арқылы өңірдің технологиялық трансферт орталығы;
      5) мыналарды:
      Инновациялық технологиялар паркін, «Алатау» технопаркін дамыту;
      агломерацияның технологиялық қайта жарақталуын жеделдетуге қабілетті ұлттық және халықаралық компанияларды технопарктердің резиденттері ретінде тарту;
      шағын инновациялық кәсіпорындар мен инвесторларға бір-бірін табуға мүмкіндік беретін ақпараттық ортаны дамыту, сондай-ақ шағын және ірі кәсіпорындар арасындағы кооперациялық байланыстарды ынталандыру;
      Инновациялық технологиялар паркі, «Алатау» технопаркі аумақтарында жеткілікті ғылыми-техникалық базасы бар (Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Қ.Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ сияқты) университеттердің техникалық кафедраларын, ғылыми зертханаларын орналастыру мәселесін пысықтау;
      «ТДҰА» АҚ қатысуымен құрылған технопарктердің физикалық инфрақұрылымдарын қалыптастыру;
      венчурлік қорларды, мемлекеттік даму институттарын («ТДҰА» АҚ, технологияларды коммерцияландыру жөніндегі Дүниежүзілік банк жобасы) қамтитын инновациялық инфрақұрылым желілерін құру;
      ірі инвестициялық жобалар шеңберінде инновацияларға сұранысты қалыптастыру, оның ішінде мемлекеттік-жеке серіктестік (МЖӘ) арқылы қалыптастыру жолымен өңірдің инновациялық бастамалар орталығы (технологияларды коммерцияландыру);
      6) мыналарды:
      қазақстандық капитал нарығына халықаралық қор нарығының кәсіби қатысушылары мен шетел инвесторларын тарту;
      Алматы қаласында Өңірлік қаржы орталығын, Қазақстандық қор биржасын дамытуға, оның ішінде ислам банкингі мен сақтандыру негізінде жаңа қарқын беру;
      болашақта Алматы қаласын сауда активтерінің халықаралық биржа саудасы орталығы ретінде (мұнайға, мысқа, қалайыға, қорғасынға, мырышқа, алтынға келісім шарттармен), алыс перспективада — уранмен және сирек кездесетін металдармен биржа саудасының дүниежүзілік орталығы ретінде позициялау;
      инвестицияларды тартуға бағытталған ақпараттық компанияларды тұрақты жүргізу арқылы өңірдің қаржы (бизнес) орталығы;
      7) мыналарды:
      мәдени, туристік және спорт инфрақұрылымдарын (іскерлік, мәдени, спорт, рекреациялық, медициналық, мамандандырылған және этнотуризм) дамыту, өңірдің тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану;
      өңірдің туристік және спорт нарығында мәдени және табиғи ескерткіштерді белсенді жылжыту;
      Алматы қаласында қауіпсізідікті арттыру арқылы өңірдің туристік кластері мен мәдени орталығы;
      8) Алматы қаласында және Алматы облысында экономиканы инновациялық дамыту мақсатында ғылым мен техниканы дамытудың басым бағыттары бойынша ғылыми зерттеулер өткізетін және кадрларды даярлайтын ғылыми ұйымдар мен ЖОО үлкен бөлігін одан әрі шоғырландыру арқылы өңірдің іргелі және қолданбалы ғылыми орталығы (инновациялық кластер);
      9) өңір елдерінен оқитындарды тарту (контингентті дамыту) мақсатында жоғары мамандандырылған медициналық ұйымдар, ЖОО, техникалық және кәсіби білім ұйымдарының (ТжКБ) жұмыс істеуі үшін одан әрі жағдайлар жасау арқылы өңірдің медициналық және білім беру қызметтері орталығы ретінде дамыту жөніндегі шаралар қабылданатын болады.
      Бұдан басқа, агломерация аймағында азық-түлік белдеуін (өңірдің ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу орталығы, оның ішінде ӘКК қатысуымен) дамыту жөнінде арнайы шаралар қабылданатын болады.
      Ұзақ мерзімді перспективаға инженерлік инфрақұрылымдарды жүйелі өзара байланыстыра (үйлестіре) дамыту, ең алдымен инновациялық технологиялар негізінде электрмен және жылумен жабдықтау жобаларын іске асырумен байланысты болады.
      Орталық Азия республикаларының экспорттық-импорттық операциялары Қытай Халық Республикасымен шекаралас орналасқан Алматы облысының - Достық, Қорғас және Көлжат үш елді мекені бойынша жүзеге асырылады.
      Осыған байланысты, Алматы агломерациясының бірыңғай және дамыған көлік инфрақұрылымын қалыптастыру бойынша шаралар Алматы-Достық және Алматы-Қорғас бағыттарында халықаралық сауда-транзиттік дәліздерді дамыту жөніндегі шаралармен («Батыс Еуропа - Батыс Қытай», «Қорғас» халықаралық шекара маңы сауда орталығы, «Достық» индустриялдық-сервис аймағы сияқты жобалар), сондай-ақ ірі көліктік-логистикалық орталықтарды салумен байланысты болады.
      Сондай-ақ, Алматы агломерациясы үшін жүргек рельсті жер үсті көлігін (оның ішінде, Алматы-Қаскелен, Алматы-Қапшағай, Алматы-Есік және басқа қала маңы қатынастарында), шағын авияцияны және қоғамдық жер асты көлігін дамыту басым болып танылады.
      Барлық инфрақұрылымдық жобалар (жолдар, кіші станциялар (КС), электр беру желілері (ЭБЖ), талшықты-оптикалық байланыс желілері (ТОБЖ), өзге желілер) бір-бірімен Алматы агломерациясын дамытуды инфрақұрылымдық қамтамасыз етуді жүйелі және ұзақ мерзімді жоспарлау арқылы өзара байланыстырылған (үйлестірілген) болады.
      Көлік және тыныс тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымдарды дамыту және орналастыру мекен етудін жайлы қалалық ортасын құруға бағдарланған Алматы агломерациясын дамытудың қала құрылысын жоспарлау кешенді жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      2020 жылға дейін бірқатар ірі инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру қамтамасыз етіледі - олар:
      1) «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» халықаралық транзит дәлізін реконструкциялау жобасын аяқтау;
      2) «Қорғас» халықаралық шекара маңы сауда орталығын, «Даму» индустриялдық-логистикалық орталығын (Алматы облысының Байсерке кенті), «Тау Терминал» көліктік-логистикалық орталығын (Алматы облысының Өтеген батыр кенті), ЮСКО көпбейінді логистикалық кешенін (Алматы облысының Талғар ауданы) құру;
      3) Алматы метрополитенінің құрылысын жалғастыру;
      4) мыналарды:
      1 А санатты «Алматы-Қапшағай» алты жолақты автомобиль жолын;
      алты жолақты Үлкен Алматы айналма автомобиль жолын (ҮАААЖ);
      1Б санатты «Қапшағай-Талдықорған» төрт жолақты автомобиль жолын;
      «Алматы-Жаркент-Қорғас» төрт жолақты автомобиль жолын;
      «Алматы-Өскемен» төрт жолақты автомобиль жолын;
      «Алматы-Семей» жүргек темір жол желілерін;
      екі әуежай, автовокзалдар, теміржол вокзалдарын (Қорғас, Жаңа Іле);
      Алматы ЖЭО-1, ЖЭО-2, ЖЭО-3, ЖЭО-2 - ЖЭО-1 қосылу магистралін және қалалық жылу магистральдарын жаңғырту реконструкциялау;
      Балқаш ЖЭС;
      «Солтүстік-Шығыс-Оңтүстік» 500кВ ЭБЖ транзитінің үшінші тізбесін;
      «Ерменсай» 220кВ ҚС, «ПИТ» 220кВ ҚС, КЛ-110кВ бар «Медеу» 110кВ ҚС, «Шымбұлақ» 110кВ ҚС, «ЮКГРЭС-Алма» 500кВ ӘЖ бар «Алма» 500кВ бірге кіші станцияларын;
      Алматы қаласының метрополитеніне арналған тарту кіші станцияларын: ӘЖ-220кВ бпр «Кенсай» 220кВ ҚС, КЛ-110кВ бар «Отрар» 110кВ ҚС, «Алатау» 110кВ ҚС, «Топливная» 110кВ ҚС;
      сыйымдылығын арттыру мақсатында «Ақыр-төбе» газ қоймасын;
      Қапшағай су қоймасының жағалауында туристік кластерді дамытуға арналған портты, айлақтарды, көпірлерді, 1-разрядты су-құтқару станциясын салу және (немесе) реконструкциялау.
      Инженерлік-қорғау құрылыстарын салу және ғимараттар мен құрылыстарды сейсмикалық күшейтуді жүзеге асыру арқылы селге, тасқындарға, қар көшкіндеріне, жер сілкіністеріне қарсы іс-қимыл инфрақұрылымы құрылатын болады.
      Халықтың әлеуметтік және мәдени қызметтермен қамтамасыз етілу дәрежесін арттыру, күнделікті пайдалану объектілерінің базаларын кеңейту (мектепке дейінгі балалар мекемелері, жалпы білім беру мектептері, дене шынықтыру алаңдары, клуб үй-жайлары, кітапханалар, тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындары) жөніндегі мәселелер пысықталатын болады.
      Алматы агломерациясының мемлекеттік басқару органдарының іс-қимылын үйлестіру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанында агломерациялардың дамуына жауап беретін арнайы комиссия құрылатын болады.
      Алматы агломерациясы (Алматы қаласы және Алматы облысының маңындағы аумақтар) аумағында ұтымды қала құрылысы саясатын қамтамасыз ету үшін Алматы және Шымкент агломерацияларын оның құрамдас құрылымдық элементтері қоса отырып елдің Оңтүстік өңірлерінің ұзақ мерзімді кезеңге арналған Өңірлік аумақтық даму стратегиясын әзірлеу жоспарланады, бұл ретте, агломерациялар аймақтарының аумақтарын функционалдық аймақтарға бөлу, сондай-ақ бар алғышарттар мен тәуекелдерді ескере отырып аумақтарды кешенді бағалау (табиғи және инженерлік-геологиялық жағдайлар, қала құрылысы және шаруашылық қызметтің жоспарлы шектеулерін айқындау, демографиялық даму және еңбек ресурстарының болжамдары) жүргізілетін болады.
      3. Шымкент қалалық агломерациясы (бірінші деңгей)
      1,5-сағаттық изохрон шеңберінде Шымкент агломерациясының құрамына Оңтүстік Қазақстан облысының Бәйдібек, Түлкібас, Қазығұрт, Төлеби, Ордабасы және Сайрам аудандары (Арыс, Леңгір қалалары, Манкент, Сайрам, Қазығұрт және басқа кенттер) кіреді (3-қосымша).
      Шымкент агломерациясының халық саны 2020 жылы 1,8 млн. адам деңгейінде болжанады, бұл ретте даму коэффициенті 2030 жылы шамамен 6,5 құрайды.
      Шымкент агломерациясын аумақтық дамыту Оңтүстік Қазақстан облысының негізінен елді мекендердің Кентау-Түркістан қалалық жүйесінде, Шымкент-Тараз (Шымкент агломерациясынан тыс) тас жолының бойындағы перспективалы елді мекендердің қала құрылысы жоспарында және Мақтаарал мен Сарыағаш аудандарының елді мекендерінің ауылдық желілерінде орналасу жүйелерінің ерекшеліктерімен байланысты болады (негізделген).
      Шымкент агломерациясы Оңтүстік Қазақстан облысының орналасудың көрсетілген жүйесіне үйлесімді кіріктірілетін болады, ол оны апатты (бақылаусыз) алдамшы урбанизация сценарийі бойынша дамытуды болдырмауға мүмкіндік береді.
      Шымкент агломерациясының бәсекелес басымдықтарын ескере отырып оны:
      1) мыналарды:
      тоқыма өнеркәсібінде, құрылыс материалдары өндірісінде және машина жасауда және оларды мемлекеттік даму институттары тарапынан қолдауда (өзінің материалдық-техникалық базасы бар тұрып қалған кәсіпорындарды пайдалануға енгізу) резевтерді пайдалану;
      Оңтүстік Қазақстан өңірлік технопаркінің физикалық инфрақұрылымын қалыптастыру («ТДҰА» АҚ қатысуымен) арқылы индустриялдық-инновациялық орталық;
      2) мыналарды:
      ішкі және сыртқы ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеуге бағдарланған көкөніс-жеміс және мақта кластерлерін дамыту (оның ішінде, «Оңтүстік» АЭА базасында);
      ауыл шаруашылығы тауар өңдірушілерінің кооперациясы мен бірлестігі;
      өнімді өндіру, өткізу және суды пайдалану, сондай-ақ шағын кәсіпкерлік саласындағы кооперацияны дамыту;
      тамшылап суару жүйелерін енгізу;
      ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеумен, жеңіл өнеркәсіп өнімін өндірумен айналысатын шағын және орта бизнес кәсіпорындарын дамытуды қолдау арқылы өңірдің ауыл шаруашылығы өнімінің қайта өңдеу орталығы;
      3) мыналарды:
      жергілікті брендті құру;
      ғылыми жетістіктерді, ресурс үнемдеуші және озық технологияларды, кәсіпорындардағы заманауи жабдықтарды енгізуге бағытталған өңірлік технопарк жұмысын өзектілендіру;
      фармацевтикалық ЖОО студенттері, ғалымдар, кәсіпкерлер мен мемлекеттік қызметшілер арасындағы желілік өзара іс-қимыл жасау арқылы өңірдің фармацевтикалық кластері;
      4) мыналарды:
      Арыс қаласында көлік-логистикалық торап құру;
      Арыс қаласында көлік-логистикалық торап құру; «Шымкент-Ташкент» автомобиль жолын реконструкциялау; «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» халықаралық транзит дәлізін реконструкциялау жобасын аяқтау;
      Шымкент қаласының халықаралық әуежайының жаңа жолаушылар терминалын, Оңтүстік Қазақстан облысының Түркістан қаласында жаңа әуежайды салу арқылы көлік-логистикалық қызметтер және дистрибуция орталығы;
      5) мыналарды:
      халықаралық стандарттар деңгейінде туристік инфрақұрылымдарды дамыту (мәдени, спорт, рекреациялық, медициналық және мамандандырылған туризм);
      өңірдің туристік және спорт нарығында мәдени және табиғи ескерткіштерді белсенді жылжыту (Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, Отырар, Сығанақ, Сауран және басқа қалашықтар);
      перспективалы мәдени-туристік бағыттарды қалыптастыру, тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану;
      Шымкент, Түркістан, Леңгер қалаларында және Оңтүстік Қазақстан облысының өзге ірі елді мекендерінде қауіпсіздікті арттыру арқылы өңірдің туристік және тарихи-мәдени орталығы ретінде дамыту бойынша шаралар қабылданатын болады.
      Ұзақ мерзімді перспективаға инженерлік инфрақұрылымдарды жүйелі өзара байланыстыра (үйлестіре) дамыту, ең алдымен инновациялық технологиялар негізінде электрмен және жылумен жабдықтау жобаларын іске асырумен байланысты болады.
      2020 жылға дейін бірқатар ірі инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру қамтамасыз етіледі - бұл «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» халықаралық транзит дәлізі жобасын реконструкциялауды, «Бейнеу-Бозой-Шымкент» магистралды газ құбыры құрылысын аяқтау.
      Сондай-ақ, Шымкент агломерациясы үшін агломерациялар шегінде жүргек рельсті жер үсті көлігін (оның ішінде, Шымкент-Леңгір, Шымкент-Арыс және басқа қала маңы қатынастарында), бірыңғай қоғамдық көлікті және шағын авияцияны қоғамдық жер асты көлігін дамыту басым болып танылады.
      Оңтүстік Қазақстан облысының Арыс қаласында Арыс өзенінің жағасында 3-разрядты су-құтқару станциясын салу арқылы су қоймаларында азаматтардың қауіпсіздігі қамтамасыз етілетін болады.
      Селге қарсы дамбаларды салу, түбін тереңдету, су тасу қаупі бар өзендердің өзектерін кеңейту және күшейту арқылы су тасқынына қарсы іс-қимыл инфрақұрылымы құрылады. Сондай-ақ, жаңа өрт деполарын салу және қолданыстағы өрт деполарына күрделі жөндеу жүргізу, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік және өндірістік маңызы бар объектілерді, сондай-ақ стратегиялық маңызы бар объектілерді автоматты өрт дабылымен жабдықтау, өртке қарсы су жабдықтарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу арқылы агломерацияларға тиісті өртке қарсы қорғау қамтамасыз етілетін болады.
      Инженерлік-қорғау құрылыстарын салу және ғимараттар мен құрылыстарды сейсмологиялық күшейтуді жүзеге асыру арқылы селге, көшкінге, қар көшкініне, жер сілкіністеріне қарсы тұру инфрақұрылымы құрылатын болады.
      Көлік және тыныс тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымдарды дамыту және орналастыру мекен етудің жайлы қалалық ортасын құруға бағдарланған Шымкент агломерациясын дамытудың қала құрылысын жоспарлау кешенді жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      Ұтымды қала құрылысы саясатын қамтамасыз ету үшін Шымкент агломерациясы аймағының аумақтарын функционалдық аймақтарға бөлу, сондай-ақ бар алғышарттар мен тәуекелдерді ескере отырып аумақтарды кешенді бағалау (табиғи және инженерлік-геологиялық жағдайлар, қала құрылысы және шаруашылық қызметтің жоспарлы шектеулерін айқындау, демографиялық даму және еңбек ресурстарының болжамдары) жүргізілетін болады.
      4. Ақтөбе қалалық агломерациясы (екінші деңгей)
      Көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохрон шегінде Ақтөбе агломерациясы аймағына Ақтөбе облысының Алға, Қарғалы, Мәртөк және Хромтау аудандарының бірқатар ауылдық елді мекендері (Хромтау, Қандыағаш және басқа қалалар) кіреді.
      Ақтөбе агломерациясының бәсекелес басымдықтарын ескере отырып, ұзақ мерзімді перспективада оны:
      1) мыналарды:
      металлургия, мұнай химия өнеркәсібінің одан әрі қайта жасау өндірісін ұйымдастыру;
      өндірісті басқарудың халықаралық стандарттарын және өнімнің сапасын бағалау жүйелерін енгізу;
      қолданыстағы өндірістерді технологиялық қайта жарақтау арқылы өңірдің индустриялдық орталығы;
      2) мынаны:
      қолданыстағы және жаңа өндірістерді кадрлармен қамтамасыз ететін ғылыми-инновациялық инфрақұрылымды дамыту арқылы өңірдің инновациялық орталығы;
      мыналарды:
      Ақтөбе-Хромтау-Қандыағаш «үштікте» көліктің жүргек түрлерін енгізу;
      Қандыағаш қаласында көлік-логистикалық торап құру;
      «Батыс Еуропа - Батыс Қытай» халықаралық транзит дәлізін реконструкциялау жобасын аяқтау;
      «Ақтөбе-Астана» («Ақтөбе - Хромтау — Қарабұтақ — Лисаков — Аманқарағай - Есіл - Астана» бағыты бойынша), «Ақтөбе-Атырау», «Ақтөбе- Орск», «Ақтөбе-Орал» автомобиль жолдарын салу және (немесе) реконструкциялау арқылы өңірдің болашақ көлік-логистикалық хабы;
      3) жоғары мамандандырылған медицина ұйымдарының жұмыс істеуі үшін одан әрі жағдай жасау арқылы Қазақстанның батыс облыстары үшін халықаралық деңгейдегі медициналық қызметтер орталығы ретінде дамыту бойынша шаралар қабылданатын болады.
      Ұзақ мерзімді перспективаға инженерлік инфрақұрылымдарды жүйелі өзара байланыстыра (үйлестіре) дамыту, ең алдымен инновациялық технологиялар негізінде электрмен және жылумен жабдықтау жобаларын іске асырумен байланысты болады.
      Сондай-ақ, Ақтөбе агломерациясы үшін агломерациялар шегінде жүргек рельсті жер үсті көлігін (оның ішінде, Ақтөбе-Хромтау, Ақтөбе-Алға-Қандыағаш, Хромтау-Қандыағаш және басқалары), бірыңғай қоғамдық көлікті және шағын авияцияны дамыту басым болып танылады.
      Ақтөбе облысының Хромтау қаласында 2-разрядты су-құтқару станциясын салу арқылы су қоймаларында азаматтардың қауіпсіздігі қамтамасыз етіледі.
      Селге қарсы дамбаларды салу, түбін тереңдету, су тасу қаупі бар өзендердің өзектерін кеңейту және күшейту арқылы су тасқынына қарсы іс-қимыл инфрақұрылымы құрылады. Сондай-ақ, жаңа өрт деполарын салу және қолданыстағы өрт деполарына күрделі жөндеу жүргізу, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік және өндірістік маңызы бар объектілерді, сондай-ақ стратегиялық маңызы бар объектілерді автоматты өрт дабылымен жабдықтау, өртке қарсы су жабдықтарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу арқылы агломерацияларға тиісті өртке қарсы қорғау қамтамасыз етілетін болады.
      Көлік және тыныс тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымдарды дамыту және орналастыру мекен етудің жайлы қалалық ортасын құруға бағдарланған Ақтөбе агломерациясын дамытудың қала құрылысын жоспарлау кешенді жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      Ұтымды қала құрылысы саясатын қамтамасыз ету үшін Ақтөбе және Ақтау агломерацияларын оның құрамдас құрылымдық элементтері ретінде қоса отырып елдің Батыс өңірлерінің ұзақ мерзімді кезеңге арналған Өңірлік аумақтық даму схемасын әзірлеу жоспарланады, бұл ретте, Ақтөбе агломерациясы аймақтарының аумақтарын функционалдық аймақтарға бөлу, сондай-ақ бар алғышарттар мен тәуекелдерді ескере отырып аумақтарды кешенді бағалау (табиғи және инженерлік-геологиялық жағдайлар, қала құрылысы және шаруашылық қызметтің жоспарлы шектеулерін айқындау, демографиялық даму және еңбек ресурстарының болжамдары) жүргізілетін болады. Ақтөбе қаласының бас жоспарын іске асыру оның агломерациялық даму перспективаларын ескере отырып іске асырылады.
      5. Ақтау қалалық агломерациясы (екінші деңгей)
      Көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохрон шегінде Ақтау агломерациясының құрамына Маңғыстау облысының Мұнайлы ауданы кіреді. Маңғыстау облысын қоныстандыру жүйесінің ерекшелігін ескеретін болсақ, Жаңаөзен, Форт-Шевченко, Баутино, Бейнеу және Құрық сияқты елді мекендер перспективада Ақтау агломерациясын тарту аймағымен белсенді өзара іс-қимыл жасайтын болады (3-қосымша).
      Ақтау агломерациясының бәсекелес басымдықтарын ескере отырып, ұзақ мерзімді перспективада оны:
      1) мыналарды:
      мұнай химиясы, химия, машина жасау, металл өңдеу өнеркәсібінің одан әрі қайта жасау өндірісін ұйымдастыру;
      мұнай-газ секторына қызмет көрсету бойынша салаларды дамыту (сервистік және көліктік қызмет көрсету);
      өндірісті басқарудың халықаралық стандарттарын және өнімнің сапасын бағалау жүйелерін енгізу;
      қолданыстағы өндірістерді технологиялық қайта жарақтау; Маңғыстау өңірлік технопаркінің физикалық инфрақұрылымдарын қалыптастыру («ТДӨА» АҚ қатысуымен) арқылы өңірдің индустриялық-инновациялық және мұнай сервистік орталығы;
      2) мыналарды:
      Ақтау («Ақтау теңіз порты» АЭА) халықаралық теңіз портын қайта жаңғырту және оның базасында халықаралық мултимодальдік көлік-логистикалық орталық құру («Солтүстік-Оңтүстік» және «ТРАСЕКА» халықаралық көлік дәліздерінің қиылысында торап);
      Ақтау қаласында және Бейнеу кентінде көлік-логистикалық орталықтарды (КЛО) дамыту;
      «Ақтау теңіз порты» АЭА құрылымына трансұлттық өндірістерді және әлемдік брендтермен экспортқа шығарылатын өнімді тарту (мұнай-газ өнеркәсібі, машина жасау және мұнай химиясы саласында);
      «Ақтау-Атырау» автомобиль жолын реконструкциялау;
      «Форт-Шевченко - Ақтау - Құрық» автомобиль жолын реконструкциялау;
      Бейнеу-Жезқазған («Бейнеу - Шалқар» және «Сексеул - Жезқазған» учаскелері) темір жолын салу арқылы болашақ көлік-логистикалық хабы;
      3) мыналарды:
      халықаралық стандарттар деңгейінде мәдени және туристік инфрақұрылымды дамыту («Кендірлі» курорттық аймағы), өңірдің тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану,
      өңірдің туристік нарығында мәдени және табиғи ескерткіштерді белсенді жылжыту (Бекет ата мешіті, Маңғыстау бор таулары және басқалары) арқылы өңірдің туристік және мәдени орталығы ретінде дамыту бойынша шаралар қабылданатын болады.
      Ұзақ мерзімді перспективаға инженерлік инфрақұрылымдарды жүйелі өзара байланыстыра (үйлестіре) дамыту, ең алдымен инновациялық технологиялар негізінде электрмен және жылумен жабдықтау жобаларын іске асырумен байланысты болады (оның ішінде, 500 кВ «Ақтау - Бейнеу - Құлсары - Атырау - Үлке» және «Бейнеу - Сексеуіл - Жезқазған - Қызылорда - Кентау - Тараз» ЭБЖ).
      Сондай-ақ, Ақтау агломерациясы үшін агломерациялар шегінде жүргек рельсті жер үсті көлігін (оның ішінде, қала маңы қатынастарында), бірыңғай қоғамдық көлікті және шағын авияцияны дамыту басым болып танылады.
      Ақтау қаласында жедел-құтқару жасағын құру арқылы әртүрлі сипаттағы төтенше жағдайларға уақтылы және жедел ден қою қамтамасыз етілетін болады.
      Сондай-ақ, жаңа өрт деполарын салу және қолданыстағы өрт деполарына күрделі жөндеу жүргізу, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік және өндірістік маңызы бар объектілерді, сондай-ақ стратегиялық маңызы бар объектілерді автоматты өрт дабылымен жабдықтау, өртке қарсы су жабдықтарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу арқылы агломерацияларға тиісті өртке қарсы қорғаныс қамтамасыз етілетін болады.
      Көлік және тыныс тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымдарды дамыту және орналастыру мекен етудің жайлы қалалық ортасын құруға бағдарланған Ақтау агломерациясын дамытудың қала құрылысын жоспарлау кешенді жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      Ұтымды қала құрылысы саясатын қамтамасыз ету үшін Ақтау агломерациясы аймақтарының аумақтарын функционалдық аймақтарға бөлу, сондай-ақ бар алғышарттар мен тәуекелдерді ескере отырып аумақтарды кешенді бағалау (табиғи және инженерлік-геологиялық жағдайлар, қала құрылысы және шаруашылық қызметтің жоспарлы шектеулерін айқындау, демографиялық даму және еңбек ресурстарының болжамдары) жүргізілетін болады. Ақтау қаласының бас жоспарын іске асыру оның агломерациялық даму перспективаларын ескере отырып іске асырылады.
      3-міндет. Бәсекеге қабілеттілігін және халықтың экономикалық әлеуеті мен қоныстандыруды ұтымды кеңістіктік ұйымдастыру үшін өңірлерді қаржылық қолдау.
      Үшінші міндет мына екі бағыт бойынша жүзеге асырылатын болады:
      1) экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру мен қолдау;
      2) Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен экономикалық дамуына ықпал ету.
      Бірінші бағыт агломерацияларды реттелетін дамуы мен тұтастай елдегі урбандалу үдерістері, сондай-ақ ішкі көші-қон ағымдарын реттеу арқылы ұтымды аумақтық ұйымдастыруды және тиімді таратып орналастыру жүйесін қалыптастыру аспектілеріне көбірек бағытталған. Екінші бағыт өңірлердің бәсекеге қабілеттілік әлеуетін жандандыру бойынша міндеттерге тікелей байланысты.
      Бағдарламаның қаражаты есебінен қаржылық қолдаудағы басымдық жылдам өсуші және перспективалы, яғни экономикалық дамудың үлкен әлеуеті бар, сондай-ақ халық санының тұрақты өсуіне ие іске асырылатын бюджеттік инвестициялық жобаларға (бұдан әрі-БИЖ) берілетін болады. Өңірлердің перспективалылығын 2011 жылдың аяғында Қазақстан Республикасындағы қалалардың, аудандар мен ауылдық елді мекендердің әлеуметтік-экономикалық даму перспективаларын зерттеу нәтижелерінің негізінде Уәкілетті органның ұсынысы бойынша ВАК айқындайтын болады.
      Көрсетілген екі бағыт бойынша қаржыландыру көлемін Уәкілетті орган тең үлесте анықтайды. Бұл ретте, бір бағыт бойынша өтінімдердің жетіспеушілігі мен басқасы бойынша ең үлкен қажеттілік болған жағдайда бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бағыттары арасында қаражат жедел қайта бөлінуі мүмкін.
      Бағдарлама шеңберінде іске асырылатын БИЖ-дың құны 10,0 млрд. (он миллиард) теңгеден аспауы тиіс («Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе және Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерацияларды басым дамыту арқылы өңірлік және әлемдік нарықтармен кіріктірілген ұзақ мерзімді экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру» 2-міндетінің шеңберінде агломерацияларды дамыту жөніндегі жобаларды қоспағанда), іске асыру кезеңі 3 жылдан аспауы тиіс («Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен экономикалық дамуына жәрдемдесу» деген 2-бағыттың «Өңірлерде мемлекеттік-жеке меншік тетігін енгізу» 3-басымдығын, («Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе және Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерацияларды басым дамыту арқылы өңірлік және әлемдік нарықтармен кіріктірілген ұзақ мерзімді экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру» 2-міндетінің шеңберінде агломерацияларды дамыту бойынша жобаларды қоспағанда).
      Қаражатты бөлу (жобаларды қаржыландыру) мәлімделген республикалық және/немесе өңірлік басымдықтарға сәйкес, конкурстық негізде және Қазақстан Республикасының бюджеттік заңнамасына сәйкес қаржыландыру принциптерінде жүзеге асырылуы тиіс. Бұл ретте, бюджет қаражаты Қазақстан Республикасының тиісті жылға шығыстық міндеттемелері көзделген жобаларды іске асыруға ұсынылмауы мүмкін.
      Бірінші бағыт: Экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру мен қолдау.
      Бағдарламаның бірінші бағытын іске асыру шеңберінде міндеттерді шешу елді мекендердің (аумақтардың) мынадай санаттары үшін жүзеге асырылады:
      1) агломерациялар;
      2) «екінші деңгейдегі» қалалар (облыс орталықтары);
      3) даму әлеуеті жоғары қалалар мен ірі АЕМ;
      4) шекара маңындағы аумақтар (жобаларды қарау жергілікті атқарушы органдардың ұсыныстарын есепке ала отырып, 2011 жылдан кейін жүзеге асырылатын болады).
      «Өсу полюстері» саясатының контекстінде Қазақстан үшін инновациялық өндірістерді қалыптастыру мен дамыту үшін ғылыми, зияткерлік, кадрлық және инфрақұрылымдық әлеуетке ие агломерациялардың дамуын қолдау барынша өзекті міндеті болып табылады. Сондықтан агломерациялардың дамуын қолдау жөніндегі міндеттер басым және бөлінетін қаражаттың үлкен көлемін талап етеді.
      Елді мекендердің жоғарыда көрсетілген санаттарының әлеуметтік-экономикалық даму мәселелерін кешенді шешуге бағытталған БИЖ-ді іске асыруда мынадай басымдықтар бойынша мемлекеттік қолдау көрсету көзделеді.
      1-басымдық. Көліктік қол жетімділікті арттыру және халықтың «маятникті» еңбек көші-қоны мен тиімді жұмыспен қамтылуы үшін жағдай жасау.
      Бағдарлама шеңберінде қаржыландыруға қоныстардың жоғарыда көрсетілген санаттарында іске асырылатын БИЖ жатады:
      1) халықтың «маятникті» еңбек көші-қонын қалыптастыру (жәрдемдесу) үшін агломерациялық құрылымдар ішінде жол желілерін дамыту бойынша;
      2) облысішілік көлік коммуникацияларын салу мен жаңғырту бойынша.
      2-басымдық. Коммуналдық-инженерлік (су құбыры, кәріз, газ-, жылу-, электрмен жабдықтау жүйелері) және әлеуметтік-рекреациялық (білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт, бос уақыт және демалыс объектілері, саябақ және көңіл көтеретін аймақтар) инфрақұрылымдарды дамыту.
      Бағдарлама шеңберінде қаржыландыруға қоныстардың жоғарыда көрсетілген санаттарындағы коммуналдық шаруашылық саласындағы уәкілетті органда қаржыландыру басымдығына іріктеуден өткен коммуналдық-инженерлік объектілері (су құбыры, кәріз, газ-, жылу-, электрмен қамтамасыз ету жүйелері) мен әлеуметтік-рекреациялық инфрақұрылымын (білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт объектілері, саябақ және көңіл көтеретін аймақтар) салу мен қайта құру бойынша БИЖ жатады.
      Жергілікті атқарушы органдар ұсынған БИЖ-ді Жұмыс органы қарауы кезінде агломерацияларға, екінші деңгейдегі қалаларға, қалалар мен ірі АЕМ-ге көліктің қол жетімділігін арттыруға және оларда коммуналдық-инженерлік және әлеуметтік-рекреациялық инфрақұрылымды дамытуға бағытталған 1 және 2-басымдықтар бойынша мынадай өлшемдер негізге алына отырып, артықшылық берілетін болады:
      1) жобаны іске асырудан алынатын әлеуметтік-экономикалық әсердің:
      бюджеттік инвестициялардың бір бірлігіне өңірдің бюджетіне салық түсімдерінің үлғаюынан;
      жол жүру уақытының қысқаруынан;
      қозғалыс жылдамдығының үлғаюынан;
      коммуналдық-инженерлік және әлеуметтік-рекреациялық инфрақұрылым объектілерімен қамтамасыз ету деңгейінің жоғарылауынан;
      жұмыссыздық деңгейін төмендетуде көрсетілген жиынтық мөлшері;
      2) БИЖ-ді іске асыруға бағытталған, бөлінетін бюджет қаражаты көлемінің жеке (коммерциялық) жобаны (объектіні) іске асыруға бағытталған жеке инвестициялар көлеміне қатынасы;
      3) жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыру үлесі.
      3-басымдық. Қалалардағы қоршаған ортаның жай-күйін жақсарту.
      3-басымдық бойынша қаражатты бөлу қалаларда қоршаған ортаның жай-күйін жақсарту және энергия тиімділігін жоғарылату бойынша іске асырылатын, оның ішінде:
      1) қалдықтарды тиімді кәдеге жарату бойынша;
      2) суды кешенді тазалау бойынша;
      3) атмосфералық ауаның жай-күйін жақсарту бойынша;
      4) салынатын және қолданыстағы коммуналдық тұрғын үй қорында энергия үнемдеу және экологиялық («жасыл») технологиялар енгізу бойынша БИЖ-ге бағытталатын болады.
      Жергілікті атқарушы органдар ұсынған БИЖ-ді Жұмыс органының қарауы кезінде 3-басымдық бойынша жобаға жоғары баға мынадай өлшемдер негізге алына отырып артықшылық берілетін болады:
      1) жобаны іске асырудан алынатын әлеуметтік-экономикалық, экологиялық әсердің жиынтық мөлшері, олар мыналарда көрініс тапқан:
      бюджеттік инвестициялық бірлігіне өңірде құрылған уақытша/тұрақты жұмыс орындарының саны;
      атмосфераға зиянды заттардың шығарындыларын төмендету пайызы;
      ластаушы заттар төгінділерінің деңгейін төмендету;
      қалдықтардың түзілуіне оларды қайта өңдеу үлесін ұлғайту;
      энергия үнемдейтін технологиялар енгізу;
      өнім өндіру көлемінің өсімі;
      бюджеттік инвестициялардың бір бірлігіне өңірдің бюджетіне салық түсімдерінің ұлғаюы.
      2) БИЖ-ді іске асыруға бағытталған, бөлінетін бюджет қаражаты көлемінің жеке (коммерциялық) жобаны (объектіні) іске асыруға бағытталған жеке инвестициялар көлеміне қатынасы;
      3) жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыру үлесі.
      4-басымдық. Шекара маңындағы аумақтарды дамыту.
      Аталған басымдық бойынша қаражат бөлу шекара маңындағы аумақтарда іске асырылатын БИЖ-ге бағытталатын болады.
      Бағдарлама шеңберінде:
      1) көлік инфрақұрылымды дамытуға;
      әлеуметтік-рекреациялық инфрақұрылымды (білім, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт, бос уақыт және демалыс объектілерін) жақсартуға;
      3) бизнес-жоспарларды іске асыру үшін инженерлік инфрақұрылымды (су құбыры, кәріз, газбен-, жылумен-, электрмен жабдықтау, ирригациялық жүйелер) жүргізуге;
      4) сауда-сатып алу қызметін дамыту үшін инфрақұрылым құруға қолдау көрсетілетін БИЖ.
      Жергілікті атқарушы органдар ұсынған БИЖ-ді жұмыс органы қараған кезде 4-басымдық бойынша жобаға мынадай өлшемдер негізге алына отырып, артықшылық берілетін болады:
      1) бюджеттік инвестициялардың бір бірлігіне БИЖ-ді іске асырудан алынатын әлеуметтік-экономикалық әсердің:
      шекара маңындағы аудандарда құрылған уақытша/тұрақты жұмыс орындарының санында;
      шекара маңындағы аудандағы халық санының өсімінде/тұрақтандыруда;
      өндіріс көлемінің (ауыл шаруашылығы, ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу, қызметтер) өсімінде;
      өңір бюджетіне салық түсімдерінің ұлғаюында көрсетілген жиынтық мөлшері;
      БИЖ-ді іске асыруға бағытталған, бөлінетін бюджет қаражаты көлемінің жеке (коммерциялық) жобаны (объектіні) іске асыруға бағытталған жеке инвестициялар көлеміне қатынасы;
      жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыру үлесі.
      Екінші бағыт: Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен экономикалық дамытуға жәрдемдесу.
      Өңірдің бәсекеге қабілеттілігі оның аумағындағы экономикалық құрылымдар мен қоныстандыру құрылымдарын қалыптастыру үшін жағдай жасайтын оның сипаттамаларының физика-географиялық және әлеуметтік-экономикалық жиынтықтары ретінде түсіндіріледі. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігіне ықпал етуші факторлар мыналар: табиғи ресурстардың, білікті мамандардың, дамыған инфрақұрылымның, институционалдық дамудың деңгейінің (мемлекеттің бизнесті дамыту үшін жасайтын жағдайларының) және басқаларының бар болуы. Республиканың индустриялық-инновациялық даму жағдайында бірінші орынға зерттеулер мен технологиялық даму салаларында өңірлердің әлеуетін, инновацияны енгізуші кәсіпорындарды қаржылық қамтамасыз етуді нығайту бойынша мәселелер шығады.
      Өңірлік бәсекеге қабілеттілікті және өңірлердің экономикалық дамуын арттыру мақсатында Бағдарламаны іске асырудың екінші бағытының басымдықтары мыналарға байланысты болады:
      1) туризм саласында индустрияландыру, агроөнеркәсіптік кешеннің (оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімдері өндірісінің өсуіне, оның ішінде өңірлердегі әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар арқылы оларды дайындау және сақтауды ұйымдастыруға бағытталған қазіргі заманғы технологияларды пайдалана отырып, мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы, оның ішінде көкөніс шаруашылығы саласындағы нақты жобаларды іске асыру жолымен қалалар мен агломерациялар айналасында азық-түлік белдеуін құру бойынша) өңірлік жобалары үшін инфрақұрылымды қалыптастыру мен дамыту және өңірлерде инновациялық қызмет пен кәсіпкерлікті ынталандыру;
      2) энергияның балама көздерінің инфрақұрылымын дамыту;
      3) өңірлерде мемлекеттік-жеке меншік әріптестік (бұдан әрі - МЖӘ) тетігін енгізу;
      4) жергілікті өзін-өзі басқаруды қаржылық қолдау.
      l-басымдық. Туризм және кәсіпкерлікті қолдау саласында индустрияландыру, агроөнеркәсіп кешенінің (оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімдері өндірісінің өсуіне, оның ішінде, өңірлердегі әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар арқылы оларды дайындау және сақтауды ұйымдастыруға бағытталған қазіргі заманғы технологияларды пайдалана отырып, мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы, оның ішінде, көкөніс шаруашылығы саласындағы нақты жобаларды іске асыру жолымен, қалалар мен агломерациялар айналасында азық-түлік белдеуді құру бойынша) өңірлік жобалары үшін өңірлерде инфрақұрылымды қалыптастыру және дамыту.
      1-басымдықтың шеңберінде Бағдарлама қаражаты есебінен қаржылық қолдау көрсетуде тез өсетін және перспективалы, яғни даму әлеуеті жоғары, сондай-ақ халық санының өсуі тұрақты өңірлерде іске асырылатын БИЖ-ге артықшылық берілетін болады. Аталған өңірлерде жобаларды іске асыру республика үшін барынша мультипликативті тиімділікке қол жеткізуге мүмкіндік береді.
      Бағдарлама шеңберінде қаржыландыруға перспективалы бизнес жобаларды, сонымен қатар ескірген өнеркәсіптік инфрақұрылымы бар аймақтарды конверсиялау бойынша БИЖ-ді іске асыру үшін инженерлік-көлік инфрақұрылымын (мынадай инфрақұрылымды: жолдарды, кәрізді, газбен жабдықтауды, жылумен жабдықтауды, су құбырын, темір жолдың тұйық жерлерін, шағын электр станцияларын, электр беру желілерін, ирригациялық жүйелерді салу және қайта жаңғырту) салу және жүргізу бойынша БИЖ жатады.
      Инфрақұрылымды салу мен жүргізу бірнеше бизнес-жобаларды қамтамасыз етуге бағытталуы мүмкін.
      Жұмыс органы жергілікті атқарушы органдар инфрақұрылым салу және жүргізу бойынша БИЖ-ді қарау кезінде мынадай өлшемдер негізге алына отырып жобаларға артықшылық беріледі:
      1) бюджеттік инвестициялардың бір бірлігіне БИЖ-ді іске асырудан болатын жиынтық әлеуметтік-экономикалық тиімділіктің, олар:
      өңірде құрылған тұрақты/уақытша жұмыс орындарының санында;
      өндіріс (өнеркәсіп, ауыл шаруашылығын, қызметтер) көлемінің өсуінде; өңір бюджетіне салық түсімдерінің ұлғаюында; БИЖ-ді іске асырудан пайда алушылар санында көрініс тапқан мөлшері;
      БИЖ-ді іске асыруға бағытталған, бөлінетін бюджет қаражаты көлемінің жеке (коммерциялық) жобаны (объектіні) іске асыруға бағытталған жеке инвестициялар көлеміне қатынасы;
      3) жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыру үлесі.
      2-басымдық. Баламалы энергия көздерінің инфрақұрылымын дамыту.
      2-бағыт бойынша қаражат бөлу шалғай АЕМ-дерде және туристік рекреациялық әлеуеті бар жерлерде іске асырылатын БИЖ-дерге бағытталатын болады (баламалы энергия көздерінің инфрақұрылымын дамыту).
      Бағдарлама шеңберінде:
      мынаған:
      1) коммуналдық және өндірістік мақсаттарға электр энергиясымен қамтамасыз ету мақсатында фермерлік шаруашылықтар (қолданыстағы және жаңадан құрылатын);
      2) шалғайдағы энергиямен жабдықтаудың негізгі және/немесе резервті көздері ретінде АЕМ;
      3) вахта (уақытша) кенттері;
      4) туристік-рекреациялық әлеуеті бар алыс жерлер, үшін жаңартылатын энергия көздерінің бір түрінен көп энергия өндірісі үшін пайдаланылатын гибридті қондырғыларды қоса алғанда, бастапқы жаңартылатын энергия көздерінен (су ағыны, жел, күн және басқа да энергиясы) электр және/немесе жылу энергиясын өндіру үшін қондырғылар сатып алу мен монтаждауға (қоса қаржыландыру түрінде көмек) қолдау көрсетілетін БИЖ.
      Жұмыс органының жергілікті атқарушы органдардың 2-бағыт бойынша БИЖ-ді қарауы кезінде мынадай өлшемдерді негізге алына отырып, жобаларға артықшылық беріледі:
      1) бюджеттік инвестициялардың бір бірлігіне БИЖ-ді іске асырудан болатын жиынтық әлеуметтік-экономикалық тиімділіктің:
      өңірде құрылған тұрақты/уақытша жұмыс орындарының санында;
      өндіріс (өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, қызметтер) көлемінің өсуінде;
      өңірдің бюджетіне салық түсімдерінің ұлғаюында көрініс тапқан мөлшері;
      2) жергілікті бюджеттен қоса қаржыландыру үлесі.
      3-басымдық.
      МЖӘ тетігін өңірлерде енгізу.
      1. МЖӘ жобаларын дайындау бойынша консультативтік және техникалық көмек көрсету.
      МЖӘ жобаларын дайындау бойынша консультативтік және техникалық көмек көрсету қызметтерін жобалар бойынша концессиялық ұсыныстар және қолданыстағы заңнама шеңберінде МЖӘ жобаларын іске асыруға жергілікті бюджеттер қатысуының қаржылық даярлығы болғанда (мүмкіндігі) экономикалық өсу орталықтары (қалыптасып келе жатқан агломерациялар, екінші деңгейдегі қалалар, қалалар және даму әлеуеті жоғары ірі АЕМ) көрсетеді.
      Бағдарламаның осы бағыты шеңберінде жергілікті атқарушы органдардың және МЖӘ саласындағы бизнес-ортаның білім әлеуеті көтеріледі.
      2011 және 2012 жылдары Бағдарлама шеңберінде өңірлерде МЖӘ жобаларын дайындау кезінде консультативтік көмек көрсету бойынша тиісті жұмыстар жүргізіледі.
      2. МЖӘ жобаларын қоса қаржыландыру мүмкіндігі.
      МЖӘ жобаларын қоса қаржыландыру экономикалық өсу орталықтарында (қалыптасып келе жатқан агломерациялар, екінші деңгейдегі қалалар, қалалар және даму әлеуеті жоғары ірі АЕМ) әлеуметтік (білім беру және денсаулық сақтау) және коммуналдық-тұрмыстық инфрақұрылым (сумен, жылумен, газбен, кәрізбен қамтамасыз ету жүйесі) объектілерінің құрылысы саласы бойынша көрсетіледі.
      МЖӘ жобаларын қаржыландыру тетігі құрылыс салу сатысында жобаларды қоса қаржыландыруға негізделеді.
      Жергілікті атқарушы органдардың концессиялық жобаларды іріктеу тетігі Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      Әлемдік тәжірибеге сәйкес МЖӘ сипаттайтын негізгі элементтердің бірі жобаларды мемлекет тарапынан қоса қаржыландыру мүмкіндігі болып табылады.
      Қазіргі уақытта қызметті қолдау мақсатында концессионерге мемлекеттік қолдаудың мынадай түрлері көрсетілуі мүмкін, оның ішінде:
      1) құрылыс салу сатысында концессиялық жобаларды қоса қаржыландыру;
      2) егер концессионер өндіретін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) негізгі тұтынушысы мемлекет болса, мемлекеттің тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) белгілі бір көлемін тұтыну кепілдігі;
      3) концессия шартында белгіленген мерзімде және концессия шартының қолданылуы кезеңінде онда айқындалған көлемде концессионердің инвестициялық шығындарының белгілі бір көлеміне өтемақы төлеу.
      Жұмыс органының жергілікті атқарушы органдар ұсынған МЖӘ жобаларын қарауы кезінде мынадай өлшемдер негізге алына отырып, жобаларға артықшылық беріледі:
      1) жобаны экономикалық өсу орталықтарында (қалыптасып келе жатқан агломерацияларда, екінші деңгейдегі қалаларда, қалалар және әлеуеті жоғары ірі АЕМ-де) іске асыру;
      2) мемлекеттік және жеке қаржы көздері арасындағы қоса қаржыландыру арақатынасы;
      3) елді мекеннің әлеуметтік және коммуналдық-тұрмыстық инфрақұрылыммен қамтамасыз етілу дәрежесі (тапшылық және/немесе тозуының жоғары болуы);
      4) өңірде құрылған тұрақты/уақытша жұмыс орындарының саны;
      5) мемлекеттік бюджетке жүктемені қысқарту;
      6) жаңа технологиялар енгізу және қызметтердің тұтынушының қажеттіліктеріне барынша нақты бағытталуы;
      7) жобаны іске асыру мерзімін қысқарту;
      8) тәуекелдердің бір бөлігін жеке секторға беру;
      9) қызметтерге тариф деңгейі.
      4-басымдық. Жергілікті өзін-өзі басқаруды қаржылық қолдау.
      Осы басымдық шеңберінде жобаларды (іс-шараларды) іске асыру экономикалық әлеуеті жоғары және орташа ауылдарда (селоларда) және кенттерде ғана жергілікті өзін-өзі басқаруды қаржылық қолдау шеңберінде іске асырылатын жобаларды (іс-шараларды) анықтау бойынша ұсыныстар әзірлеуге халықты тарту жолымен жүзеге асырылатын болады.
      Ауыл (село), кент әкімдері оларда ұсыныстар талқыланатын және бірінші кезектілігіне, өзектілігіне негізделе отырып жобаларды (іс-шараларды) іріктеу бойынша (іс-шараларды (жобаларды) «төменнен жоғарыға» іріктеу қағидаты) шешімдер қабылданатын жергілікті қоғамдастықтардың жиналыстарын (жиындарын) ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.
      Жергілікті өзін-өзі басқаруды қаржылық қолдау мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылатын болады:
      коммуналдық шаруашылық бойынша 2012 жылы: көшелерді жарықтандыру және көгалдандыру, тұрғын үй қорын сақтау және қоқыстарды әкету, рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын жерлерді жою, иесіз қалған объектілерді бұзу, қатты тұрмыстық қалдықтар және мал қорымдары полигондарын жайластыру, жылыту жүйелерін жөндеу, балалардың ойын алаңдарын орнату;
      2013 - 2014 жылдары:
      1) күрделі және ағымдағы жөндеу: білім, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт, сумен жабдықтау, газбен жабдықтау объектілерін;
      2) коммуналдық шаруашылық: көшелерді жарықтандыру және көгалдандыру, тұрғын үй қорын сақтау және қалдықтарды әкету, рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын жерлерді жою, иесіз қалған объектілерді бұзу, қатты тұрмыстық қалдықтар және мал қорымдары полигондарын жайластыру, жылу жүйелерін жөндеу, балалардың ойын алаңдарын орнату;
      3) көлік коммуникациялары: кентішілік жолдарды және көпірлерді күрделі, орта және ағымдағы жөндеу, бағдаршамдар орнату;
      4) ауыл шаруашылығы: су қоймаларын тазарту, иесіз қалған су техникалық ғимараттарын қалпына келтіру;
      5) өзге де: телефон орнату, Интернет.

4. Бағдарламаны іске асыру кезіндегі қатысушылардың өзара іс-қимылы

      «Жергілікті өзін-өзі басқаруды қаржылай қолдау» басымдығын қоспағанда, Бағдарламаны іске асыру кезіндегі қатысушылардың өзара іс-қимылы.

      1. Аудандардың және қалалардың әкімдері облыстық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне инвестициялық ұсыныстарды жібереді, олар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес әзірленген құжаттарды қоса отырып, инвестициялық ұсыныстардың тізімдерін қалыптастырады және Бағдарламаның үйлестірушісіне жібереді.
      2. Бағдарламаның үйлестірушісі:
      1) «Бюджеттік инвестициялық жобаларды қарау, іріктеу, іске асыруды мониторингілеу және бағалау ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 17 сәуірдегі № 545 қаулысына сәйкес әзірленген инвестициялық ұсыныстарды қарайды және аудандар мен қалалардың әкімдеріне, облыстық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне олар бойынша экономикалық қорытынды жібереді;
      2) Жұмыс органының қарауына іріктеліп алынған инвестициялық ұсыныстар бойынша құжаттар пакеті мен оң экономикалық қорытынды жібереді.
      3. Жұмыс органы он бес жұмыс күні ішінде инвестициялық ұсыныстардың Елді аумақтық-кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі болжамды схемасының мақсаттары мен міндеттеріне және Бағдарламаның басымдықтарына сәйкестігін қарайды және олар бойынша Бағдарламаның үйлестірушісіне қорытынды жібереді.
      4. Бағдарламаның үйлестірушісі Жұмыс органының инвестициялық ұсыныстарға оң қорытындысын алғаннан кейін БИЖ-дің техникалық- экономикалық негіздемесін (бұдан әрі - ТЭН) әзірлеуге және қажетті сараптамалар жүргізуге қаражат бөлу жөніндегі қорытындыны қалыптастырады және бюджеттік комиссияның қарауына енгізеді.
      5. Бюджеттік комиссиялар мақұлдаған инвестициялық ұсыныстар бойынша аудандардың және қалалардың әкімдері, облыстық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері ТЭН әзірлейді және тиісті сараптамалар жүргізеді және экономикалық қорытындыны алу үшін Бағдарламаның үйлестірушісіне жібереді.
      6. Бағдарламаның үйлестірушісі:
      1) БИЖ-дің ТЭН-ін және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес талап етілетін сараптамаларды қарайды және аудандардың және қалалардың әкімдеріне, облыстық бюджеттік бағдарламалардың әкімшілеріне олар бойынша экономикалық қорытындыны жібереді;
      2) Жұмыс органының қарауына іріктеліп алынған БИЖ бойынша құжаттар пакеті мен оң экономикалық қорытындыны жібереді.
      7. Жұмыс органы:
      1) ТЭН және БИЖ ТЭН әзірлеуді талап етпейтін БИЖ бойынша инвестициялық ұсыныстарды тиісті орталық мемлекеттік органдарға салалық сараптама дайындау үшін құжаттардың толық пакетімен қоса жібереді;
      2) оң сараптамаларды ескере отырып, БИЖ тізбесін қалыптастырады және Уәкілетті органның қарауына жібереді.
      8. Уәкілетті орган БИЖ тізбесін ВАК қарауына енгізеді.
      9. ВАК:
      1) БИЖ тізбесін мақұлдайды;
      2) бағыттар бойынша Бағдарламаны қаржыландыру лимиттерін келіседі;
      3) шешімді тиісті хаттамамен ресімдейді.
      10. ВАК-тың оң қорыттындысы жобаларды Республикалық бюджеттік бағдарлама әкімшісінің бюджеттік өтініміне қосу үшін негіз болып табылады.
      11. Жұмыс органы ВАК шешімін Бағдарламаның үйлестірушісіне жібереді.
      12. Республикалық бюджеттік бағдарламаның әкімшісі Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген мерзімдерде Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігіне бюджеттік өтінім ұсынады.

«Жергілікті өзін-өзі басқаруды қаржылай қолдау» басымдығы бойынша Бағдарламаны іске асыру кезіндегі қатысушылардың өзара іс-қимылы

      1. Қаржыландыру лимитін бөлу:
      1) Республикалық бюджеттік бағдарламаның әкімшісі әр облыстың ВАК мақұлдайтын қаржыландыру лимитін ауылдық (селолық) округтарда, сондай-ақ өңірдің ауылдық (селолық) және кенттік округтың құрамына кірмейтін ауылдарда (селоларда) және кенттерде тұратын халықтың санына байланысты айқындайды.
      2) Облыс әкімі қаржыландыру лимитін ауылдық (селолық) және кенттік округтарда, сондай-ақ ауылдық (селолық) және кенттік округтың құрамына кірмейтін ауылдарда (селоларда) және кенттерде тұратын халықтың санына байланысты әр ауданға және облыстық маңызы бар қалаға жеткізеді.
      3) Аудан әкімі және облыстық маңызы бар қала әкімі қаржыландыру лимитін даму әлеуеті жоғары және орта әр ауылдық (селолық) және кенттік округтарда, сондай-ақ ауылдық (селолық) және кенттік округтың құрамына кірмейтін ауылдарда (селоларда) және кенттерде тұратын халықтың санына байланысты әрбір ауылдық (селолық) және кенттік округке жеткізеді.
      Бұл ретте, аудан әкімі және облыстық маңызы бар қала әкімі қаржыландыру лимитін бөлген кезде ауылдық (селолық) және кенттік округтың құрамына кірмейтін даму әлеуеті төмен ауылдарды (селоларды) және кенттерді алып тастайды және оны даму әлеуеті жоғары және орта ауылдық (селолық) және кенттік округтарға және ауылдық (селолық) және кенттік округтың құрамына кірмейтін ауылдарға (селоларға) және кенттерге қайта бөледі.
      4) Ауылдық (селолық) және кенттік округтың әкімі округтың барлық ауылдарына (селоларына) және кенттеріне есептелген қаржы көлемін тек даму әлеуеті жоғары және орта ауылдарға (селоларға) және кенттерге бөледі және қайта бөледі.
      2. Іріктеу рәсімі:
      1) Ауыл (село) және кент тұрғындарының жиынында ауылдық (селолық) және кенттік округ әкімі жеткізген қаржы көлемінің шеңберінде жобалар (іс-шаралар) анықталады және тұрғындар жиынының хаттамасымен ресімделеді.
      2) Мақұлданған жобалар бойынша ұсыныс (тұрғындар жиынының шешімі) ауылдық (селолық) және кенттік округтің әкіміне түседі.
      3) Ауылдық (селолық) және кенттік округтің, ауылдық (селолық) және кенттік округтың құрамына кірмейтін ауылдың (селоның) және кенттің әкімі мақұлданған жобалар (іс-шаралар) бойынша ұсыныстарды (тұрғындар жиынының шешімін) аудан әкімдігіне жібереді.
      4) Аудан, облыстық маңызы бар қала әкімдігі бағыттарды ескере отырып ұсынылған Жобалар (іс-шаралар) тізбесін қалыптастырады және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес әзірленген құжаттармен қоса Бағдарламаның үйлестірушісіне жолдайды.
      5) Бағдарламаның үйлестірушісі жобалар (іс-шаралар) бойынша ұсынылған құжаттарды қарайды және олар бойынша қорытынды қалыптастырады.
      6) Бағдарламаның үйлестірушісі жобаларға (іс-шараларға) берілген қорытындылардың нәтижесін аудан, облыстық маңызы бар қала әкімдігіне жолдайды.
      Өз кезегінде аудан, облыстық маңызы бар қала әкімдігі Бағдарлама Үйлестірушісінің қорытындысын ауылдық (селолық) және кенттік округтардың, ауылдардың (селолардың) және кенттердің әкімдеріне жібереді.
      Ауылдық (селолық) және кенттік округтардың, ауылдық (селолық) және кенттік округтардың құрамына кірмейтін ауылдардың (селолардың) және кенттердің әкімдері тұрғындардың жиынында қолдау көрсетілген және қолдау көрсетілмеген жобалар (іс-шаралар) туралы ақпарат жеткізеді.
      7) Бағдарламаның үйлестірушісі Жұмыс органының қарауына қажетті құжаттар пакетін және іріктеліп алынған жобалар (іс-шаралар) бойынша оң қорытындыны жібереді.
      8) Жұмыс органы он бес жұмыс күні ішінде жобаларды (іс-шараларды) Бағдарламаның басымдығына сәйкестігін қарайды және олар бойынша қорытындыны жібереді.
      9) Бағдарламаның үйлестірушісі Жұмыс органының жобаларға (іс- шараларға) берген қорытындыларының нәтижелерін аудан әкімдігіне жібереді.
      Өз кезегінде аудан әкімдігі Жұмыс органының қорытындысын ауылдық (селолық) округтардың, ауылдардың (селолардың) әкімдеріне жібереді.
      Ауылдық (селолық) округтардың, ауылдық (селолық) округтардың құрамына кірмейтін ауылдардың (селолардың) әкімдері тұрғындардың жиынында қолдау көрсетілген және қолдау көрсетілмеген жобалар (іс-шаралар) туралы ақпаратты жеткізеді.
      3. Республикалық бюджеттік бағдарламаның әкімшісі Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген мерзімдерде Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігіне бюджеттік өтінім ұсынады.

5. Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

      Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде өңірлік дамуға және өсу әлеуетін жандандыру жөніндегі өңірлік бастамаларды ілгерілетуге қаржылық қолдау көрсетуді ұлғайту көзделген.
      Бағдарламаның негізгі нәтижелері мыналар болады:
      1) Инженерлік-көліктік инфрақұрылымды салу және қайта жаңарту жолымен өңірлерде экономикалық белсенділікті арттыру.
      2) Өңірлердің инвестициялық тартымдылығын арттыру.
      3) Қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті сақтай отырып, кеңістіктік дамуды қамтамасыз ету.
      4) Агломерациялар мен перспективалы қоныстарды дамытуды қолдау арқылы елдегі аумақтық шоғырлануды арттыру.
      5) Халықтың жан басына шаққандағы жалпы өңірлік өнімнің деңгейі төмен және жоғары өңірлер арасындағы айырмашылықты 2009 жылғы 10 еседен 2020 жылы 8 есеге дейін азайту.
      Мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, міндеттерге, нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізуге жауапты мемлекеттік органдар: Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі, Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері.

5. Бағдарламаны іске асыру кезеңдері

      Бағдарламаны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылатын болады:
      1 -кезең - 2011 - 2012 жылдар - пилоттық болып табылады.
      Пилоттық жылы Бағдарламаның бағыттары бойынша мемлекеттік қолдау көрсетудің шарттары, тетігі және тәртібі анықталатын болады, Бағдарламаны іске асыруға қатысты мәселелер бойынша қолданыстағы заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі, сондай-ақ әлеуметтік сектор мен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта жобаларды іске асыру үшін мемлекеттік-жеке меншік әріптестіктің жобаларын дайындау кезінде өңірлерге консультативтік көмек көрсетіледі.
      2-кезең - 2013 - 2010 жылдар.
      Бұл кезеңде еткен жылдары жиналған тәжірибені ескере отырып, өңірлерді дамыту бойынша толық ауқымда тиімді жұмыс жүзеге асырылатын болады.

6. Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері

      Бағдарламаны қаржыландыру республикалық және жергілікті бюджеттер қаражаты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да көздер есебінен және шегінде жүзеге асырылатын болады.
      Бағдарламаны республикалық бюджеттен қаржыландыру көлемі:
      2011 жылы - 176,5 млн. теңгені,
      2012 жылы - 15 050,0 млн. теңгені**,
      2013 жылы - 29 500,0 млн. теңгені**,
      2014 жылы - 20 000,0 млн. теңгені**,
      2015 жылы - 21 000,0 млн. теңгені**

      Жергілікті бюджеттерден қоса қаржыландыру көлемі республикалық бюджеттен Бағдарлама шеңберінде іске асырылатын инвестициялық жобаларға бағытталған қаражат көлемі айқындалғаннан кейін анықталатын болады.
      2016 - 2020 жылдарға - **.
      **Қаражат көлемі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті қаржы жылдарына арналған республикалық және жергілікті бюджеттерді бекіту және нақтылау кезінде айқындалатын болады.

7. "Өңірлерді дамыту" бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Р/с №

Іс-шараның атауы

Аяқталу нысаны

Жауапты орындаушылар

Орындалу мерзімі

Болжанатын шығыстар (млн. теңге)

Қаржыландыру көздері

1

2

3

4

5

6

7

1. Бағдарламаны іске асыру бойынша ұйымдастыру іс-шаралары

1.

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасы шеңберінде іске асырылатын инвестициялық жобаларды іріктеу жөніндегі жұмыс тобын құру

ЭДСМ-нің бұйрығы

ЭДСМ

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

2.

«Өңірлік саясат мәселелері жөнінде ведомствоаралық комиссия құру туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24 желтоқсандағы № 1239 қаулысына өзгеріс пен толықтыру енгізу

Қазақстан Республик асы Үкіметінің қаулысы

ЭДСМ, Қаржымині

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

3.

Ағымдағы және болжанатын жұмыс орындарының деректер базасына қосу үшін мақұлданған инвестициялық жобалар бойынша жұмыс орындарын құру туралы ақпарат жинауды қамтамасыз ету

ЭДСМ-ге ақпарат

Еңбекмині (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын 1 ақпан, 1 тамыз

Талап етілмейді

2. Экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру және қолдау

1.

Қазақстан Республикасы қалаларының,аудандарының және ауылдық елді мекендерінің әлеуметтік-экономикалық дамуы мен олардың одан әрі даму перспективасына зерттеу жүргізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ЭДСМ, «ЭЗИ» АҚ,

2011 жылғы қаңтар

2011 жыл -161,0

Республикалық бюджет

2.

МЖӘ тетіктері бойынша әлеуметтік сектор мен ТКШ-да жобаларды іске асыру үшін МЖӘ-нің жобаларын дайындау кезінде өңірлерге консультативтік көмек көрсету жөніндегі қызметтерді іске асыру

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ЭДСМ

2012 жылғы 15 ақпан

2011 жыл-15,5

Республикалық бюджет

3.

Алматы, Астана, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерацияларды дамытудың нысаналы индикаторлары жөніндегі ақпаратты жыл сайын ұсынылуын қамтамасыз ету

ЭДСМ-ге ақпарат

Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстары ның,Астана, Алматы қалаларының әкімдері, СА

Жыл сайын, шілде

Талап етілмейді

4.

Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларының ірі ауқымды топографиялық карталарын олардың табиғи аймақтарымен бірге құру

ЭДСМ-ге ақпарат

ЖРБА

Жыл сайын қаңтар

Республикалық бюджетте көзделген қаражат шегінде

5.

Елдің облыстарында қалыптастырылатын және әлеуетті агломерациялардың ғылыми негізделген агломерациялық әлеуетін (шекаралары, болжамды санын, демографиялық сыйымдылығын) анықтау бойынша жұмыс жүргізу және оларды ұзақ мерзімді перспективада тиімді дамыту бойынша ұсыныстар әзірлеу

ЭДСМ-ге ақпарат

Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Павлодар облыстарының әкімдері

2013 жылғы 1 -тоқсан

Талап етілмейді

6.

Астана және Алматы агломерацияларын дамытудың 2020 жылға дейінгі өңіраралық іс-шаралар жоспарын әзірлеу және бекіту (өңірлік саясат мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссиямен келісуді ескере отырып)

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары

ЭДСМ, Ақмола, Алматы облыстарының, Астана және Алматы қалаларының әкімдері

2013 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

7.

Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларын дамытудың 2020 жылға дейінгі өңіраралық іс-шаралар жоспарын әзірлеу және бекіту (өңірлік саясат мәселелері бойынша ведомствоаралық комиссиямен келісілуді ескере отырып)

Мәслихаттардың шешімдері

Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстары ның әкімдері

2013 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

8.

Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың Бас схемасын әзірлеу мен бекітуді аяқтағаннан кейін агломерациялар мен шекаралардың аумақтарын қала құрылысы жоспарлаудың кешенді схемаларын енгізе отырып ұзақ мерзімді кезеңге арналған өңірлерді аумақтық дамытудың өңіраралық схемаларын әзірлеу мәселесін пысықтау

ЭДСМ-ге ақпарат

ТКШҚІА,облыстар әкімдері

2014-2017 жылдар қаңтар

Республикалық бюджетте көзделген қаражат шегінде

2-1. Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерациялардың экономиканы жаңғырту, перспективалы бәсекеге қабілетті мамандандырылуын дамыту

9.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларында көп функцияналды аймақтарды: - көлік-логистикалық және процессинг қызметтерін, - технологиялық
трансфертті,
- инновациялық
дамытуды,
- туристік-
рекреациялықмамандандырылуды,
- халықаралық
деңгейдегі
медициналық және
білім беру
қызметтерін
қалыптастыру және
жетілдіру бойынша
ұсыныстар енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ЭДСМ (жинақтау), БҒМ, ДСМ, ККМ, ҚБЖКА, ЖРБА, Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау,Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері «ТДҰА» АҚ (келісім бойынша)

2013 жылғы шілде

Талап етілмейді

10.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларында индустриялдық- инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру және дамыту жөнінде ұсыныстар енгізу (арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар, технопарктер, бизнес- инкубаторлар)

ИЖТМ-ге ақпарат

Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астаны, Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын қаңтар, шілде

Талап етілмейді

11.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларында бизнесті жүргізу тиімділігінің: - білікті жұмыс күшінің болуы;
-тауарлар мен қызметтер нарығына жоғары қол жетімділік;
- өңірдің және әлемнің ең ірі қалаларымен дамыған көлік- коммуникациялы қ байланыстар; - агломерация ішінде қозғалу жеңілдігі факторларына қол жеткізу бойынша ұсыныстар енгізу - қоршаған ортаның тазалығы

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ЭДСМ (жинақтау), Қоршаған ортамині, Еңбекмині, ККМ, ТҚШКІА, Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астаны, Алматы қалаларының әкімдері

2013 жылғы қаңтар

Талап етілмейді

12.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларында перспективалы өндірістерді қалыптастыру бойынша шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын шілде

Талап етілмейді

2-2. Инновациялық технологияларды пайдалана отырып Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерациялар инфрақұрылымын үйлестіре (ұзақ мерзімді жоспарлау арқылы) дамытуды қамтамасыз ету

13.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларының ұзақ мерзімді даму перспективаларын ескере отырып өндірістік, энергетикалық, инженерлік, көлік-коммуникациялық, телекоммуникациялық, су шаруашылық, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымды кешенді (үйлестіре) дамыту бойынша инвестициялық жобаларды іске асыру

ЭДСМ-ге ақпарат

ИЖТМ, Қоршаған ортамині, БҒМ, Еңбекмині, ККМ, ТҚШКІА, Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын наурыз

Республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат, сондай-ақ өзге қаражат шегінде

14.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларының тартымдылығын денсаулық сақтау, мәдениет, білім беру, әлеуметтік қамтамасыз ету, рекреация және спорт объектілерін салу арқылы күшейту шараларын қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

БҒМ, ДСМ, МАМ, Еңбекмині, Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын қаңтар

Республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат шегінде, сондай-ақ МЖӘ тетігін пайдалану шеңберінде

15.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларының тартымдылығын қоршаған ортаны қорғау объектілерін басым түрде салу арқылы (қатты-тұрмыстық қалдықтар полигоны, қоқысты өңдеу зауыттары, кәріз-тазалау құрылғылары) күшейту шараларын қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

Қоршаған ортамині (жинақтау), ТҚШКІА, Ақмола, Алматы,Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын шілде

Республи калық және жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат шегінде, сондай-ақ МЖӘ тетігін пайдалану шеңберінде

16.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларында аварияларға, апаттарға және дүлей зілзалаларға қарсы іс-қимыл инфрақұрылымын дамыту

ЭДСМ-ге ақпарат

ТЖМ (жинақтау), Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын қаңтар

Республика лық және жергілікті бюджеттерге көзделген қаражат шегінде

2-3. Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларында орталықтары бар агломерациялардың қала құрылысы мен институтционалдық саясатты жетілдіру

17.

Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылғының қолданыстағы жүйелерінің тиімділігін агломерацияны тиімді басқару бөлігінде талдау және оны жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар

ЭДСМ (жинақтау), ТҚШКІА, Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

2013 жылғы шілде

Талап етілмейді

18.

Ұзақ мерзімді агломерациялық дамуды ескере отырып Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларының құрамына кіретін елді мекендердің бас жоспарларына өзгерістер мен толықтырулар әзірлеу немесе енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері, ТҚШКІА

Жыл сайын қаңтар

Жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат шеңберінде

Жергілікті бюджет

19.

Шымкент, Ақтөбе, Ақтау қалаларының қала маңы аймақтарын қала құрылысы жоспарлаудың кешенді схемасын әзірлеу

Облыстық мәслихат шешімі, ЭДСМ-ге ақпарат

Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері, мүдделі мемлекеттік органдар

2015 жылғы қаңтар

Жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат шегінде

Жергілікті бюджет

20.

Астана, Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Ақтау агломерацияларының тірек қаңқаларын айқындау кезінде қолданыстағы тәуекелдерге -табиғи (су тасқыны, сел, жер сілкінісі қауіптері), техногендік (өнеркәсіптік объектілердегі апаттар), экологиялық, көліктік, ресурстық және басқа да (мысалы, қалалардағы қылмыс деңгейі) талдау жүргізу

ЭДСМ-ге ақпарат

ТЖМ (жинақтау), ККМ, Қоршаған ортамині, ІІМ, ТҚШКІА, Ақмола, Алматы, Ақтөбе, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан облыстарының, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

2013 жылғы шілде

Талап етілмейді

2-4. Әр агломерация бойынша іс-қимыл стратегиясы

Астана қалалық агломерациясы

21.

Астана қалалық агломерациясын жаңартылатын энергия көзі, энергияны үнемдеу, биоинжинерия, ғарыш техникасы мен технологиялар, басқа да басым бағыттары саласында жоғары технологиялар орталығы ретінде дамыту бойынша шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

Астана қаласы мен Ақмола облысының әкімдері, Қоршаған ор тамині, БҒМ, ҰҒА, «ТДҰА» АҚ (келісім бойынша)

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, ұлттық компаниялар қаражаты, кәсіпор ындар мен ұйымдар қаражаты

22.

Астана қалалық агломерациясының экономикасын инновациялық дамытуға бағдарланған ғылыми-білім беру кластерін қалыптастыру бойынша нақты шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

БҒМ, ҰҒА, Астана қаласының және Ақмола облысының әкімдері

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

23.

Халыққа медициналық кластер көрсететін жоғары мамандандырылған көмекті көрсету жөніндегі шаралар қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

«Назарбаев Университеті» ДБӨ (келісім бойынша), Астана қаласының және Ақмола облысының әкімдері

Жыл сайын қаңтар, шілде

Республика лық бюджетте көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет

24.

Астана қаласында Щучинск-Бурабай курорт аймағын тарта отырып туристік кластерді қалыптастыру жөніндегі нақты шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

Астана қаласының және Ақмола облысының әкімдері

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

25.

Астана қаласынан Қарағанды, Көкшетау, Қостанай, Павлодар және Степногорск қалаларына автомобиль жолдарын реконструкциялау (ең төмен жылдамдығын шектей отырып автобандарды халықаралық деңгейге жеткізуге дейін), сондай-ақ «Ақмол -Воздвиженка -Талапкер», «Астана қаласын айналып өту (оңтүстік-батыс бөлігі)» автомобиль жолдарын салу жөнінде ұсыныстар енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

ККМ (жинақтау), Астана қаласының, Ақмола, Қарағанды, Қостанай облыстарының әкімдері

2013 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

Алматы қалалық агломерациясы

26.

Қапшағай қаласында және Іле ауданында индустриялық аймақтарды құру арқылы өңірдің өндірістік және сервистік орталық қалыптастыра отырып Алматы қаласының өнеркәсіптік кәсіпорындарын Қапшағай қаласына және Алматы агломерациясының өзге серіктес қалаларына көшіру шығару жөнінде ұсыныстар енгізу

ИЖТМ-ге ақпарат

Алматы қаласының және Алматы облысының әкімдері

2013 жылғы қаңтар

Талап етілмейді

27.

Алматы агломерациясында өңірдің көлік-логистикалық және процессинг қызметтерінің орталығын қалыптастыру жөнінде нақты шаралар қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

Алматы қаласының және Алматы облысының әкімдері, ККМ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

28.

Өңірдің технологиялық трансферттер мен инновациялық бастамалар орталықтарын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізу (технологияларды коммерциализацияландыра отырып)

ИЖТМ-ге ақпарат

Алматы қаласының және Алматы облысының әкімдері, БҒМ, «ТДҰА» АҚ(келісім бойынша)

2013 жылғы қаңтар

Талап етілмейді

29.

Өңірдің туристік кластерін одан әрі дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

ИЖТМ (жинақтау), ЖРБА, Алматы қаласының, Алматы облысының әкімдері

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

30.

Алматы қаласын өңірдің халықаралық деңгейдегі білім беру қызметінің іргелі және қолданбалы ғылымның (өңірдің инновациялық кластері) орталығы ретінде одан әрі дамыту шараларын қабылдау

ИЖТМ -ге ақпарат

БҒМ, ҰҒА, ДСМ, Алматы қаласының және Алматы облысының әкімдері

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

31.

Алматы қаласын халықаралық деңгейдегі медициналық қызметтер орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

Алматы қаласының және Алматы облысының әкімдері, ДСМ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Республикалық және жергілікті бюджеттерге көзделген қаражат немесе өзге көздер шегінде

32.

Алматы қаласынан Астана, Өскемен, Тараз-Шымкент- Ташкент қалаларына автомобиль жолдарын реконструкциял ау (ең төмен жылдамдығын шектей отырып автобандарды халықаралық деңгейге жеткізуге дейін) жөнінде ұсыныстар енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

ККМ (жинақтау), Алматы қаласының, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстарының әкімдері

2013 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

Шымкент қалалық агломерациясы

33.

Шымкент агломерациясын өңірдің индустриялдық орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ИЖТМ -ге ақпарат

Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі, ТҚШКІА, «КазАгро» ҰБХ»АҚ (келісім бойынша), «Шымкент» ӘКК» ҰК» АҚ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, ұлттық компаниялар қаражаты, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

34.

Шымкент агломерациясын өңірдің ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі, «Казагро» ҰБХ»АҚ (келісім бойынша), «Шымкент» ӘКК» ҰҚ» АҚ, «Тараз» ӘКК» АҚ, «Қызылорда» ӘКК» АҚ

Жыл сайын қаңтар,шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, ұлттық компаниялар қаражаты, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

35.

Шымкент агломерациясын өңірдің логистикалық қызметтері мен дистрибуция орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау (оның ішінде, Арыс қаласында көлік-логистикалық торап құра отырып)

ЭДСМ-ге ақпарат

Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі, ККМ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

36.

Шымкент агломерациясын өңірдің туристік кластері ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі, ЖРБА

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

Ақтөбе қалалық агломерациясы

37.

Ақтөбе агломерациясын өңірдің индустриялық орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау (одан әрі бөліністегі металл өнеркәсібін, мұнай химиясы өніркәсібін одан әрі жасау өндірісі)

ИЖТМ-ге ақпарат

Ақтөбе облысының әкімі, «Ақтөбе» ӘКК» ҰК» АҚ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

38.

Ақтөбе агломерациясын өңірдің инновациялық орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

Ақтөбе облысының әкімі, «ТДҰА» АҚ (келісім бойынша)

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, ұлттық компаниялар қаражаты, кәсіпорындар және ұйымдар қаражаты

39.

Өңірдің көлік-логистикалық хабын дамыту, сондай-ақ Ақтөбе-Хромтау-Қандыағаш «үштігінде» көліктің жүргек түрлерін енгізу, Қандыағаш қаласында көлік-логистикалық торап құру жөнінде ұсыныстар енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

Ақтөбе облысының әкімі, ККМ

2013 жылғы шілде

Талап етілмейді

40.

Алматы қаласынан Астана, Ақтау, Атырау және Орал қалаларына автомобиль жолдарын реконструкциялау (ең төмен жылдамдығын шектей отырып автобандарды халықаралық деңгейге жеткізуге дейін) жөнінде ұсыныстар енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

ККМ (жинақтау), Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының әкімдері

2013 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

41.

Ақтөбе қаласын Қазақстанның батыс облыстары мен Ресей Федерациясының шекара маңы аудандары үшін халықаралық деңгейдегі медициналық қызметтер орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ЭДСМ-ге ақпарат

Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының әкімдері, ДСМ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Республикалық және жергілікті бюджеттерге көзделген қаражат немесе өзге көздер шегінде

Ақтау қалалық агломерациясы

42.

Ақтау агломерациясын өңірдің индустриялдық орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау (одан әрі бөліністегі мұнай химиясы, машина жасау, металды өңдеу өнеркәсібін шығару; мұнай-газ секторына қызмет көрсету салаларын дамыту (сервистік және көліктік қызмет көрсету)

ЭДСМ-ге ақпарат

Маңғыстау облысының әкімі, МГМ, «Каспий» ӘКК» ҰК» АҚ

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

43.

Көлік-логистикалық хабты одан әрі дамыту бойынша ұсыныстар енгізу (Ақтау («Ақтау теңіз порты» АЭА) халықаралық теңіз портын жаңғырту және оның базасында мультимодальдік көлік-логисткалық орталығын құру («Солтүстік-Оңтүстік» және «ТРАСЕКА» халықаралық көлік дәліздерінің қиылысында торап), «Ақтау теңіз порты» АЭА құрылымына транс ұлттық өндірістерді және әлемдік брендтегі өндірістерді тарту (мұнай-газ өнеркәсібі, машина жасау саласында және мұнай химиясында)

ЭДСМ-ге ақпарат

Маңғыстау облысының әкімі, ИЖТМ, ККМ, ТҚШКІА

2013 жылғы шілде

Талап етілмейді

44.

Ақтау агломерациясын «Кеңдірлі» курорттық аймағының базасында халықаралық деңгейдегі теңіз туризмнің орталығы ретінде дамыту жөнінде шаралар қабылдау

ИЖТМ-ге ақпарат

Маңғыстау облысының әкімі, Қаржымині

Жыл сайын қаңтар, шілде

Жобалау құжаттамасында көзделген қаражат шегінде

Республикалық, бюджет, кәсіпорындар мен ұйымдар қаражаты

45.

Ақтау қаласынан Форт-Шевченко-Құрық-Жаңа өзен елді мекендеріне, сондай-ақ Атырау қаласына автомобиль жолдарын реконструкциялау (ең төмен жылдамдығын шектей отырып автобандарды халықаралық деңгейге жеткізуге дейін) жөнінде ұсыныстар енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

ККМ (жинақтау), Маңғыстау облысының әкімі

2013 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

3. Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және экономикалық дамуына жәрдемдесу

1.

«Өңірлерді дамыту» Бағдарламасы шеңберінде жобаларды іске асыру, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқаруды мемлекеттік қолдау

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ЭДСМ, ТҚШКІА, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері

2011-2020 жылдар

2012 жыл
-15 050,0**; 2013 жыл -29 500,0**; 2014 жыл -20 000,0**; 2015 жыл -21000,0**; 2016-2020 жылдар**

Республикалық бюджет

2.

Барлық өңірлерде қоқыс өңдейтін зауыттар салу үшін инвесторлар іздеу мақсатында өңірлерде жиналған қатты тұрмыстық қалдықтардың көлемінің есебін жүргізу

ЭДСМ-ге ақпарат

Қоршаған ортамині (жинақтау), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері

Жыл сайын 1 ақпан

Талап етілмейді

3.

Өңірлік, мемлекетаралық ынтымақтастықты және көлік дәліздерін әсіресе, интеграциялық келісімдер шеңберінде дамытуды, жандандыру, бойынша нақты ұсыныстар мен жобалар енгізу

ЭДСМ-ге ақпарат

ККМ, Шекара маңы аумақтарды ң әкімдері, ТҚШКІА

Жыл сайын 1 ақпан

Талап етілмейді

4.

Бағдарламаның тиісті бөлімдерін жергілікті өзін-өзі басқаруды қолдау жөніндегі шаралармен толықтыру бөлігінде түзету жолымен «Өңірлерді дамыту» бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі Қазақстан Республикасы Үкімет қаулысының жобасын әзірлеу

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулы жобасы

ЭДСМ

2011 жылғы 10 қараша

Талап етілмейді

Республикалық бюджеттен барлық қаражат


2011 жыл -176,5 млн. теңге; 2012 жыл -15 050,0 млн. теңге**; 2013 жыл - 29 500,0 млн.теңге**; 2014 жыл - 20 000,0 млн. теңге**; 2015 жыл
-21 000,0 млн. теңге**; 2016-2020 жылдар**

      Ескертпе:
      **қаражат көлемі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті қаржы жылдарына арналған республикалық және жергілікті бюджеттерді бекіту кезінде айқындалатын болады.
      аббревиатуралардың толық жазылуы:
      ЭДСМ - Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі
      Қаржымині - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
      ИЖТМ - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
      ККМ - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі
      Еңбекмині - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
      ДСМ - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
      МАМ — Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
      БҒМ - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
      Қоршағанортамині - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі
      МГМ - Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
      ІІМ - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
      ТҚШКІА - Қазақстан Республикасы Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және құрылыс ісі агенттігі
      СДШІА - Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
      СА - Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
      ЖРБА - Қазақстан Республикасы жер ресурстарын басқару агенттігі
      ҰҒА - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
      «ЭЗИ» АҚ- «Экономикалық зерттеулер институты» акционерлік қоғамы
      «Медициналық холдинг» АҚ - «Ұлттық медициналық холдинг» акционерлік қоғамы
      «ҚТЖ» ҰК» АҚ - «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы
      «ТДҰА» АҚ - «Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік» акционерлік қоғамы
      «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ- «ҚазАгро» ұлттық басқарушылық холдингі» акционерлік қоғамы
      «Назарбаев Университеті» ДБҰ - «Назарбаев Университеті» дербес білім беру ұйымы
      «ӘКК ҰК» АҚ- «әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы
      «ӘКК» АҚ- «әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» акционерлік қоғамы
      АЭА - арнайы экономикалық аумақ
      МЖӘ - мемлекеттік-жеке меншік әріптестік.

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасына
1-қосымша              

      Осы Бағдарламада Қазақстан Республикасының қоныстандырылуының топтық жүйелер желісінің агломерациялық әлеуетін анықтау үшін КСРО Ғылым Академиясының География Институтының (қазіргі Ресей ғылым академиясының география институты) әдістемесі пайдаланылған.
      Осы әдістеме үш негізгі критерийге сүйенеді:
      1) өзектегі адам санының шегі (мың адам);
      2) өзектегі жету уақытының шегі (1,5-сағатта жету);
      3) өзектегі даму шегі (агломерацияның даму коэффициенті 1,0-дан жоғары).
      Агломерациялар дамуының деңгейлерін бағалау үшін адамның көптігіне, қалалар мен қала тұрпатындағы кенттердің санынан және олардың агломерациялардың сомалық адам санындағы үлесіне байланысты болатын және мынадай формула бойынша есептелетін агломерацияның даму коэффициенті алынады:
      Кразв.=Рх(Мхm + Nxn),
      мұндағы:
      Р — агломерациялардың қала халқының саны;
      М және N - қалалар мен қала тұрпатындағы кенттердің саны сәйкесінше;
      m және n- олардың қала халқының үлесіндегі саны сәйкесінше.

1-кесте

01.01.2010 жылғы жағдай бойынша агломерациялардың даму коэффициенттерін есептеу

р/с №

Қоныстан дырудың топтық жүйесінің орталық- қала атауы

Қоныстанд ыру жүйесінің қала халқының шарты саны, млн.адам

Қалалар

Мхm

Өзге мекендер

Nxn

Агломерац иялардың даму коэффициент і

Саны, бірлік

Халық саны, млн. адам

Қоныстандыру жүйесінің шартты қала санындағ ы халық үлесі

Саны, бірлік

Халық саны, млн. адам

Қоныстанды ру жүйесінің шартты қала санындағы халық үлесі

Р

М

m

N

n

1

Алматы

1,7814

5

1,5645

0,8783

4,3915

24

0,2169

0,1217

2,9208

13,03

2

Шымкент

0,9148

3

0,6408

0,7

2,1

20

0,274

0,3

6,0

7,4

3

Астана

0,689

1

0,684

0,9928

0,9928

1

0,005

0,072

0,0072

0,689

4

Ақтөбе

0,333

3

0,320

0,961

2,883

1

0,013

0,039

0,039

0,97

5

Ақтау

0,1664

1

0,1564

0,9399

0,9399

2

0,01

0,0601

0,1202

0,18

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасына
2-қосымша               

      Осы Бағдарламада Қазақстан Республикасының қоныстандырылуыны топтық жүйелер желісінің агломерациялық әлеуетін айқындай үшін КСРO Ғылым академиясының География институтының (қазіргі Ресей ғылыми академиясының география институты) әдістемесі пайдаланылған.
      Осы әдістеме үш негізгі критерийге сүйенеді:
      1) өзектегі адам санының шегі (мың адам);
      2) өзектегі жету уақытының шегі (1,5-сағатта жету);
      3)өзектегі даму шегі (агломерацияның даму коэффициенті 1,0-дан жоғары).
      1. Агломерациялардың демографиялық сыйымдылығын олардың ресурстық әлеуеті бойынша айқындау.
      Белгілі бір ауданның жалпы демографиялық сыйымдылығы (ДС) аумақтары, су ресурстары, рекреациялық ресурстар, қала маңы ауыл шаруашылық базасы бойынша жеке ДС салыстыру негізінде айқындалады.
      Өнеркәсіптік және азаматтық құрылысқа жарамды аумақтардың болуына қатысты демографиялық сыйымдылықты айқындау қарастырылатын факторлар жиынтығы бойынша ең жоғарғы бағаға ие болған аумақтарды есептеуден алынады. 1 мың тұрғынға арналған аумақта қажеттіліктің болжамды көрсеткіші 20-25 га-ға тең.

1-кесте

Өнеркәсіптік және азаматтық құрылысқа жарамды аумақтардың болуына қатысты демографиялық сыйымдылықты есептеу

р/с №

Агломерациялар

Өнеркәсіптік және азаматтық құрылысқа жарамды аумақтардың ауданы, мың га

Аумақтардың болуы жөніндегі демографиялық сыйымдылық, мың адам

1

2

3

4

1

Алматы

512,4

12810

2

Астана

1620

40500

3

Шымкент

1522

38050

4

Ақтөбе

346,4

8 660,0

5

Ақтау

27,0

687,0

      Жер асты және жер үсті сулары ресурстарының болуы жөніндегі демографиялық сыйымдылықты айқындау сараланған түрде жүргізіледі.
      Жер үсті сулары бойынша аумақтың сыйымдылығы мынадай формуламен айқындалады
      Д2=РКх1000/р,
      мұндағы:
      Д2-аумақтың жеке ДС;
      Р - ауданға кіру кезіндегі су ағындарындағы су шығындарының сомасы, м3/тәу;
      р -1 мың тұрғынның нормативтік сумен қамтылуы, м3/тәу. (1000-нан 2000 м3/тәу дейін);
      К - ағын суларды араластырудың қажеттілігін ескеретін коэффициент (оңтүстік ағыс өзендерінде К=0,2, солтүстік ағыс өзендерінде К=0,1).
      Жер асты сулары бойынша аумақтың сыйымдылығы мынадай формуламен айқындалады Д3=ЭТх1000/Р0,
      мұндағы:
      Д3- аумақтың жеке ДС;
      Э-жер асты ағынын пайдаланушылық модулі, м3/тәу. х км2);
      Тр-аудан аумағы, км2;
      Р0-1 мың тұрғынды сумен жабдықтаудың арнайы нормативі.

2-кесте

Жер үсті сулары ресурстарының болуы жөніндегі демографиялық сыйымдылықты есептеу

р/с №

Агломераци ялар

Ауданға кіру кезінде су ағындарынд ағысу шығындарын ың сомасы, мың.м3/тәу

1 мың тұрғынның нормативтік сумен қамтылуы, м3/тәу

Ағын суларды араластырудың қажеттілігін ескеретін коэффициент

Жер үсті суларының ресурстары бойынша демографиялық сыйымдылығы, мың адам

1

2

3

4

5

6

1

Алматы

9590,4

200

0,2

3836

2

Астана

6134,4

200

0,1

3067

3

Шымкент

1140,48

200

0,2

1140

4

Ақтөбе

Сумен жабдықтаудың қайнар кезі болып саналмайды

5

Ақтау

Жер үсті сулары ресурстары қамтылмаған

3-кесте

Жер асты сулары ресурстарының болуы жөніндегі демографиялық сыйымдылықты есептеу

р/с №

Агломерациялар

Жер асты сулары кен орындарыны ң сомалық дебиті, мың м3/тәу

1 мың тұрғынды сумен қамтудың сомалық нормативі, м3/тәу

Жер асты суларының ресурстары бойынша демографиял ық сыйымдылығы , мың адам

1

2

3

4

5

1

Алматы

7058,5

300

23528

2

Астана

133,9

300

446

3

Шымкент

1665,0

300

5550

4

Ақтөбе

393,3

300

1 331,0

5

Ақтау


      Қала маңы ауыл шаруашылығы базасын ұйымдастыру шарттары бойынша демографиялық сыйымдылықты айқындау мынадай формула бойынша жүргізіледі:
      Д6=(Т2хО,1х1000):5,
      мұндағы, Д6-аумақтың жеке демографиялық сыйымдылығы;
      Т2-ауыл шаруашылығына қолайлы және шектеулі қолайлы аумақтар, км2;
      0,1-ауданның ауыл шаруашылық жерлерін қала маңы базасы ретінде пайдалану мүмкіндігін ескеретін коэффициент;
      5-қала маңы ауыл шаруашылығы базасы жерлерінде ауданның 1 мың тұрғындарының қажеттілігін көрсететін болжамды көрсеткіш.

4-кесте

Қала маңы ауыл шаруашылығы базасын ұйымдастыру шарттары бойынша демографиялық сыйымдылықты есептеу

р/с №

Агломерациялар

Ауыл шаруашылығына қалыпты және шектеулі қалыпты аумақтар, км2;

Қала маңы ауыл шаруашылығы базасын ұйымдастыру шарттары бойынша демографиялық сыйымдылығы, мың адам

1

2

3

4

1

Алматы

20174

10087

2

Астана

4919

2460

3

Шымкент

5689

4074

4

Ақтөбе

1 115,0

230,0

5

Ақтау

20,7

415,4

5-кесте

Ресурстық әлеуеті бойынша Қазақстанның ең ірі агломерациялар орталықтарының демографиялық сыйымдылығының жеке көрсеткіштері (жиынтық кесте)

р/с №

Агломерац иялар

Құрылысқа арналған аумақтарының болуы бойынша демографилық сыйымдылығы, мың адам

Су ресурстарының болуы бойынша сомалық демографиялық сыйымдылығы

Оның ішінде:

Жер үсті суларының ресурстары бойынша демографиялық сыйымдылығы, мың адам

Жер асты суларының ресурстары

бойынша демографиялық сыйымдылығы, мың адам

Қала маңы ауыл шаруашылық базасын ұйымдастыру шарттары бойынша демографиялық сыйымдылығы, мың адам

1

Алматы

12810

27364

3836

23528

10087

2

Астана

40500

3513

3067

446

2460

3

Шымкент

38050

6690

1140

5550

4074

4

Ақтөбе

8 660,0

1 331,0

-

1331,0

230,0

5

Ақтау

687,0

-

415,4

      2. Қалыптастырылатын агломерациялардың барынша жоғары және оңтайлы саны.
      Халықтың барынша жоғары және оңтайлы санын айқындау үшін мынадай тәсіл пайдаланған.
      Агломерациялар халқының теориялық барынша жоғары саны 5-кестенің негізінде айқындалады, онда аталған агломерациялардың ресурстық әлеуетінің алуан түрлері бойынша демографиялық сыйымдылықтар көрсеткіштері келтірілген. 5-кестеден көріп отырғанымыздай, халықтың барынша жоғары теориялық саны- Алматы агломерациясы бойынша 27,3 млн. адам, 40,5 млн. адам — Астана агломерациясы бойынша және 38 млн. адам - Шымкент агломерациясы бойынша.
      Аумақтардың демографиялық сыйымдылығының шектік (барынша жоғары) мәндері мынадай болып келеді:
      1) Алматы агломерациясы бойынша - 10,09 млн. адам (қала маңы ауыл шаруашылығы базасын дамыту шарттары бойынша);
      2) Астана агломерациясы бойынша - 2,46 млн. адам (қала маңы ауыл шаруашылығы базасын дамыту шарттары бойынша);
      3) Шымкент агломерациясы бойынша- 4,07 млн. адам (қала маңы ауыл шаруашылығы базасын дамыту шарттары бойынша).
      4) Ақтөбе агломерациясы бойынша - 1,3 млн. адам (сумен қамту шарттары бойынша). Мұндай жағдайда осы сан алынды, өйткені біздің ойымызша, осы өңірде сумен жабдықтау есебінен дамыту ауыл шаруашылығы база есебінен дамытуға қарағанда үлкен перспективаларға ие;
      5) Ақтау агломерациясы бойынша - 415,4 мың адам (қала маңы ауыл шаруашылығы базасын дамыту шарттары бойынша).

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасына
3-қосымша              

      Осы Бағдарламада Қазақстан Республикасының қоныстандырылуының топтық жүйелер желісінің агломерациялық әлеуетін анықтау үшін КСРО Ғылым академиясының География институтының (қазіргі Ресей ғылым академиясының География институты) әдістемесі пайдаланылған.
      Осы әдістеме үш негізгі критерийге сүйенеді:
      1) өзектегі адам санының шегі (мың адам);
      2) өзектегі жету уақытының шегі (1,5-сағатта жету);
      3)өзектегі даму шегі (агломерацияның даму коэффициент 1,0-дан жоғары).
      Агломерациялық ареалды қайта лимиттеу үшін (шекараларды орнату) изохрон әдісі пайдаланған, ол агломерация орталығына (негізіне) сапар жасауға қажетті уақыт шығындарын есептейді. Агломерация шекарасы ретінде бірінші деңгейлі агломерациялар үшін 1,5-сағаттық изохрона және екінші деңгейлі агломерациялар үшін 1,0-сағаттық изохрона бекітілген. Аталған әдістің көмегімен агломерация аумағының шегінде елді мекендер сәйкестендірілген.
      Астана агломерациясының көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохронына Ақмола облысының Аршалы, Целиноград және Шортанды аудандары кіреді.

1 -кесте

Көлік жетімділігінің (изохрон) уақытын есептеу

р/с №

Атауы (елді мекендер)

Автомобиль жолы бойынша агломерация негізінен қашықтығы, км

Орташа жылдамдық , км/сағ.

Елді мекеннен жолдағы уақыт, сағ. мин. (3-бағ./4-бағ.)

1

2

3

4

5

1

Астана-Аршалы ауданы

66

90

0,73

2

Астана - Целиноград ауданы

111

90

1,23

3

Астана - Шортанды ауданы

59

90

0,66

      Алматы агломерациясының көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохронына Алматы облысының бес әкімшілік ауданы - Қарасай, Талғар, Іле, Еңбекшіқазақ, Жамбыл, сондай-ақ Қапшағай қала әкімшілігі кіреді.

2-кесте

Көлік жетімділігінің (изохрон) уақытын есептеу

р/с №

Атауы (елді мекендер)

Автомобиль жолы бойынша агломерация негізінен қашықтығы, км

Орташа жылдамдық, км/сағ.

Елді мекеннен жолдағы уақыт, сағ. мин. (3-бағ./4-бағ .)

1

2

3

4

5

1

Алматы- Қапшағай қ.

75

90

0,83

2

Алматы - Талғар ауданы

31

90

0,34

3

Алматы -Еңбекші қазақ ауданы

59

90

0,66

4

Алматы - Қарасай ауданы

26

90

0,29

5

Алматы-Іле ауданы

39

90

0,43

6

Алматы- Жамбыл ауданы

52

90

0,58

      Шымкент агломерациясының көлік жетімділігінің 1,5-сағаттық изохронына Арыс қала әкімшілігі, Бәйдібек, Түлкібас, Қазығұрт, Төлеби, Ордабасы, Сайрам аудандары кіреді.

3-кесте

Көлік жетімділігінің (изохрон) уақытын есептеу

р/с №

Атауы (елді мекендер)

Автомобиль жолы бойынша агломерация негізінен қашықтығы, км

Орташа жылдамдық, км/сағ.

Елді мекеннен жолдағы уақыт, сағ. мин. (3-бағ./4- бағ.)

1

2

3

4

5

1

Шымкент - Арыс

102

90

1,13

2

Шымкент - Бәйдібек ауданы

87

90

0,97

3

Шымкент - Қазығұрт ауданы

77

90

0,86

4

Шымкент - Ордабасы ауданы

51

90

0,57

5

Шымкент - Сайрам ауданы

26

90

0,29

6

Шымкент - Төлеби ауданы

90

0,00

7

Шымкент - Түлкібас ауданы

78

90

0,87

      Ақтөбе агломерациясының көлік жетімділігінің 1,0-сағаттық изохронына Алға, Қарғалы, Мәртөк, Хромтау аудандарының, Хромтау және Қандыағаш қалаларының елді мекендері кіреді.

4-кесте

Көлік жетімділігінің (изохрон) уақытын есептеу

р/с №

Атауы (елді мекендер)

Автомобиль жолы бойынша агломерация негізінен қашықтығы, км

Орташа жылдамдық, км/сағ.

Елді мекеннен жолдағы уақыт, сағ. мин. (3-бағ./4-бағ.)

1

2

3

4

5

1

Ақтөбе- Алға ауданы

51

90

0,57

2

Ақтөбе-Хромтау

90

90

1,0

3

Ақтөбе- Қандыағаш қ.

90

90

1,00

4

Қарғалы ауданы

-

-

-

5

Мәртөқ ауданы

92

90

1,02

6

Хромтау ауданы

152

90

1,68

      Ақтау агломерациясының көлік жетімділігінің 1-сағаттық изохронына Мұнайлы ауданы кіреді.

5-кесте

Көлік жетімділігінің (изохрон) уақытын есептеу

р/с №

Атауы (елді мекендер)

Автомобиль жолы бойынша агломерация негізінен қашықтығы, км

Орташа жылдамдық,

км/сағ.

Елді мекеннен жолдағы уақыт, сағ. мин. (3-бағ./4-бағ.)

1

2

3

4

5

1

Ақтау - Мұнайлы ауданы

90

90

1

О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2011 года № 862 "Об утверждении Программы "Развитие регионов"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 4 октября 2012 года № 1258. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 июня 2014 года № 728

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 28.06.2014 № 728 (вводится в действие с 01.01.2015).

      Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 26 июля 2011 года № 862 «Об утверждении Программы «Развитие регионов» следующее изменение:
      Программу «Развитие регионов», утвержденную вышеуказанным постановлением, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему постановлению.
      2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан                       С. Ахметов

Приложение       
к постановлению Правительства
Республики Казахстан   
от 4 октября 2012 года № 1258

Утверждена       
постановлением Правительства
Республики Казахстан   
от 26 июля 2011 года № 862

Программа «Развитие регионов»

1. Паспорт Программы

Наименование         Программа «Развитие регионов»
Программы

Основание для        Прогнозная схема территориально-
разработки           пространственного развития страны до 2020 года,
                     утвержденная Указом Президента Республики
                     Казахстан от 21 июля 2011 года № 118;
                     Послание Президента Республики Казахстан народу
                     Казахстана от 28 января 2011 года «Построим
                     будущее вместе!»;
                     Общенациональный план мероприятий по реализации
                     Послания Президента Республики Казахстан народу
                     Казахстана от 28 января 2011 года «Построим
                     будущее вместе!», утвержденный Указом Президента
                     Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года №
                     1158;
                     Послание Президента Республики Казахстан народу
                     Казахстана от 27 января 2012 года
                     «Социально-экономическая модернизация - главный
                     вектор развития Казахстана!»;
                     Общенациональный план мероприятий по реализации
                     Послания Президента Республики Казахстан народу
                     Казахстана от 27 января 2012 года
                     «Социально-экономическая модернизация - главный
                     вектор развития Казахстана!», утвержденный
                     Указом Президента Республики Казахстан от 30
                     января 2012 года № 261;

Государственный       Министерство экономического развития и торговли
орган, ответственный  Республики Казахстан
за разработку и
реализацию
Программы

Цель Программы       Решение актуальных социально-экономических
                     проблем регионов на перспективу

Задачи Программы     1. Выявление системных проблем и факторов,
                     ограничивающих социально-экономическое развитие
                     регионов, и выработка эффективного механизма
                     действий местных исполнительных органов для их
                     устранения.
                     2. Формирование долгосрочных центров
                     экономического роста, интегрированных с
                     региональными1 и мировыми рынками, через
                     приоритетное развитие агломераций с центрами в
                     городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе и Актау.

                     3. Финансовая поддержка регионов для повышения
                     их конкурентоспособности и рациональной
                     пространственной организации экономического
                     потенциала и расселения населения.

Сроки реализации     1 этап - 2011-2012 годы (пилотный)
                     2 этап - 2013-2020 годы

Целевые индикаторы  К 2015 году:
                    обеспечение роста ВРП в реальном выражении к
                    предыдущему году:
                    Область/город  2011  2012  2013  2014  2015
                    Акмолинская    108,2 107,4 107,2 108,5 107,2
                    Актюбинская    108,1 108,3 108,7 107,4 105,8
                    Алматинская    105,8 105,8 106,0 106,1 106,4
                    Атырауская     104,0 104,4 103,8 107,2 111,6
                    Западно-       106,1 105,6 104,0 104,6 104,4
                    Казахстанская
                    Жамбылская     108,8 106,6 106,4 106,9 105,7
                    Карагандинская 106,4 106,0 105,2 105,3 106,5
                    Костанайская   105,8 107,0 106,7 106,9 108,2
                    Кызылординская 104,1 105,2 104,3 105,5 105,4
                    Мангистауская  106,1 105,7 106,9 107,0 107,9
                    Южно-          108,1 108,1 108,0 109,2 109,7
                    Казахстанская
                    Павлодарская   106,0 105,7 105,1 104,9 105,8
                    Северо-        107,0 105,6 105,6 106,1 104,6
                    Казахстанская
                    Восточно-      108,0 106,9 106,7 108,0 107,4
                    Казахстанская
                    г.Астана       108,5 108,1 106,8 107,0 106,1
                    г.Алматы       108,2 108,8 108,4 107,9 107,1

      соотношение объема бюджетных средств, выделяемых в рамках
Программы, к объему привлеченных частных инвестиций составит не менее
1/2;
      к 2020 году:
      соотношение объема бюджетных средств, выделяемых в рамках Программы, к объему привлеченных частных инвестиций составит не менее 1/2;
      увеличить в сравнении с 2012 годом:
      уровень жизни (реальных доходов) населения агломераций на 50 %;
      - численность населения агломераций на 20 %;
      - производительность труда на предприятиях, дислоцированных на
территории агломераций, на 50 %;
      - производство инновационной (высокотехнологичной) продукции
предприятиями, дислоцированными на территории агломераций, на 20%;
      - долю малого и среднего предпринимательства в структуре
экономики агломераций на 50 %;
      - снизить по сравнению с 2012 годом:
      - долю транспортных расходов в структуре себестоимости
несырьевого сектора экономики агломераций до уровня не менее чем на
10 %.

Источники и объемы       Финансирование Программы будет
финансирования       осуществляться за счет и в пределах средств
                     республиканского и местных бюджетов, а также
                     иных источников, не запрещенных
                     законодательством Республики Казахстан.
                         Объемы финансирования Программы из
                     республиканского бюджета составляют:
                         в 2011 году - 176,5 млн. тенге;
                         в 2012 году - 15 050,0 млн. тенге**;
                         в 2013 году - 29 500,0 млн. тенге**;
                         в 2014 году - 20 000,0 млн. тенге**;
                         в 2015 году - 21 000,0 млн. тенге**.
                         Объемы софинансирования из местных бюджетов
                     будут определены после определения объемов
                     средств из республиканского бюджета,
                     направленных на инвестиционные проекты, которые
                     будут реализовываться в рамках Программы.
                         На 2016-2020 годы - * *.
                         ** Объемы средств будут определены при
                     утверждении и уточнении республиканского и
                     местных бюджетов на соответствующие финансовые
                     годы в соответствии с законодательством
                     Республики Казахстан.

________________
1 Понятие «регион» здесь охватывает Центральную Азию, Уральский и
Сибирский регионы РФ, западный Китай, Закавказье.

2. Введение

      Программа «Развитие регионов» (далее — Программа) разработана в рамках реализации Прогнозной схемы территориально-пространственного развития страны до 2020 года, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 21 июля 2011 года № 118; Посланий Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 28 января 2011 года «Построим будущее вместе!» и от 27 января 2012 года «Социально-экономическая модернизация - главный вектор развития Казахстана!».
      Важнейшей частью Прогнозной схемы территориально-пространственного развития страны до 2020 года является новая региональная политика, целью которой является создание рациональной территориальной организации экономического потенциала и благоприятных условий для жизнедеятельности населения.
      Необходимо отметить, что в настоящее время формируется новая территориальная организация Казахстана. Это выражается, в первую очередь, в опережающем росте крупных городов - агломераций.
      Рассматривая основные тенденции формирования городских агломераций в современном Казахстане, следует отметить их неоднородность, связанную с выраженной природной зональностью территории и унаследованных от плановой экономики особенностей расселения.
      В настоящее время формирующиеся городские агломерации концентрируют более трети всего населения страны. Наиболее масштабные из них (с учетом численности населения и сложности структуры агломерации, включающей город-ядро с пригородами) развиваются вокруг Алматы и Шымкента. Астана, стремительный рост которой обусловлен современной политикой государства, направленной на повышение роли новой столицы в системе расселения, еще не успела сформировать развитую пригородную зону. На западе республики перспективными являются агломерации с центрами в городах Актобе и Актау.
      При этом в состав Астанинской агломерации тяготеют город Караганда и прилегающие к нему населенные пункты (города-спутники, поселки), способные образовать единое агломерационное образование.
      С другой стороны, слом сложившихся в плановой экономике центров (например, моногорода, сельские населенные пункты) (далее - СНП) привел к появлению зон депрессивности и вызвал болезненные социальные процессы в обществе (миграция, деградация инфраструктуры, безработица, социальная маргинализация).
      Однако, несмотря на происходящие процессы в территориальной организации страны, в региональной политике сохраняются прежние подходы, в частности в вопросах финансирования регионов (бюджетная политика). Так, продолжается практика направления бюджетных средств на развитие отдельных населенных пунктов, не имеющих перспектив экономического роста и соответствующего демографического потенциала.
      Необходимо концентрировать ресурсы государства на действительно необходимых и перспективных проектах в регионах. Это в конечном итоге приведет к высокой эффективности бюджетных расходов.
      Направления Программы напрямую связаны с основными приоритетами, обозначенными в принятых государственных и отраслевых программах. Мероприятия и проекты Программы направлены на повышение занятости посредством создания новых рабочих мест, внедрение современных инновационных технологий практически во всех сферах экономики. В рамках Программы также рассматриваются проекты по строительству и реконструкции в регионах объектов социально-рекреационной сферы, в том числе образования, здравоохранения, спорта, парковых зон и другие (отраслевых программ «Занятость 2020», «Производительность 2020», «Ак, булак» на 2011-2020 годы, Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 годы, Государственная программа развития здравоохранения Республики Казахстан «Саламатты Қазакстан» на 2011-2015 годы).
      Управление за реализацией Программы будет осуществляться:
      координатором Программы на местном уровне - Управлениями экономики и бюджетного планирования областей, городов Алматы и Астаны, которые несут ответственность за реализацию Программы на местах (далее -координаторы Программы);
      уполномоченным органом - Министерством экономического развития и торговли Республики Казахстан, ответственным за реализацию Программы (далее - уполномоченный орган);
      рабочим органом (далее - Рабочий орган) - Комитетом регионального развития Министерства экономического развития и торговли Республики Казахстан, осуществляющим реализацию Программы (далее - рабочий орган);
      Межведомственной комиссией по вопросам региональной политики (далее - МВК) - это консультативно-совещательный орган при Правительстве Республики Казахстан;
      администратором республиканской бюджетной программы — Министерством экономического развития и торговли Республики Казахстан.

3. Анализ текущей ситуации

      Взятый в стране курс на форсированную индустриализацию и диверсификацию экономики напрямую связан с «планами по формированию центров экономического роста с целью создания рациональной территориальной организации экономического потенциала и благоприятных условий для жизнедеятельности населения». О необходимости придания нового импульса региональному развитию республики подчеркивается и в Послании Президента страны народу Казахстана «Построим будущее вместе!» от 28 января 2011 года, где было отмечено, что «индустриализация формирует новую парадигму региональной политики».
      На современном этапе региональная политика Казахстана призвана обеспечить формирование благоприятных условий и факторов для наращивания внутренней и внешней конкурентоспособности регионов, территориальной концентрации ресурсов труда и капитала в центрах экономического роста, повышения региональной занятости и качества жизни жителей республики.
      Конкурентоспособность региона определяется степенью и эффективностью использования потенциала региона (природного, сырьевого, трудового, инфраструктурного) для формирования и функционирования в регионе производств, создающих постоянную и продуктивную занятость населения. Поскольку регионы друг от друга отличаются своим потенциалом, то и политика по повышению конкурентоспособности в каждом регионе будет различной.
      Регион может быть конкурентоспособным только тогда, когда он создает действующим или новым предприятиям такие условия, которые способствуют реализации и повышению их рыночной конкурентоспособности. Причем регион должен быть привлекательным не только для предприятий, но и для населения, являющегося одним из важнейших ресурсов.
      Одной из ключевых задач местных исполнительных органов, влияющих на деловой и инвестиционный климат в регионе, являются развитие и поддержание инфраструктуры, и снятие на этой основе имеющихся ограничений для развития отдельных предприятий и производств. К важным факторам, определяющим конкурентоспособность территории, относятся также привлекательность окружающей среды и благоприятная экологическая ситуация.
      Другим важным направлением новой региональной политики является формирование рациональной территориальной организации, которое включает стимулирование и регулируемое развитие процессов урбанизации и агломераций, являющихся важнейшими точками экономического роста национальной экономики, развитие и поддержку перспективных населенных пунктов, обладающих экономическим и демографическим потенциалами.
      Агломерация - урбанизированное скопление близко расположенных населенных пунктов вокруг одного (моноцентрическая) или нескольких (полицентрическая) городов-ядер, объединенных между собой постоянными производственными, культурно-бытовыми и иными связями, а также имеющих тенденцию к территориальному слиянию.
      Перспективное развитие стихийно сложившихся агломераций должно регулироваться на основе создания системы управления их территориальным развитием на основе градостроительных решений, гармонизирующих экономические, инфраструктурные и иные процессы.
      Общепризнанными атрибутами (признаками) городских агломераций, выступающими также в роли критериев их выделения (идентификации), являются реальные функциональные связи между сопредельными городами и отдельными крупными городами со своим территориальным окружением, в том числе:
      1) наличие единого экономического рынка и целостность экономической специализации, выраженных экономических связей между хозяйствующими субъектами и видами экономической деятельности в пределах агломерации;
      2) наличие регулярных массовых трудовых, учебных, бытовых, культурных и миграционных потоков населения между отдельными частями агломераций (маятниковые миграции);
      3) высокая транспортная доступность (1,5-часовая доступность по железным дорогам, автомобильным дорогам), связность транспортных сетей и наличие регулярного пригородного сообщения;
      4) наличие большого города-центра и экономически тесно связанных с ним поселений;
      5) общность инфраструктуры;
      6) плотное расселение населения.
      К взаимоувязанным положительным эффектам создания крупной градостроительной системы, которыми смогут воспользоваться все жители агломерации, относятся:
      1) эффект формирования более многочисленного и дифференцированного рынка труда — что автоматически делает территорию более привлекательной для различных инвестиционных вложений, так как инвестор терпит меньше издержек по поиску специалистов необходимой квалификации. Человеческий ресурс в Казахстане, как и во всем цивилизованном мире, выходит сейчас на первое место по ценности, что благотворно влияет на экономический рост в целом;
      2) эффект резкого повышения привлекательности территории как рынка сбыта товаров и услуг. Компании, предоставляющие такие услуги, развертывают свою деятельность в городах, ориентируясь на емкость местного потребительского рынка: значительное увеличение потенциального класса потребителей услуг, помноженное на ускорение экономического роста, делает города более привлекательными в сравнении с обычными региональными центрами, сопоставимыми по численности с городом — ядром агломерации;
      3) создание «инфраструктурного эффекта» — возможна реализация более крупных проектов в области строительства новых энергомощностей, мощных транспортных комплексов, мультимодальных узлов, информационных коммуникаций, культурной, образовательной и инновационной инфраструктуры;
      4) эффект соседства с крупным центром — предоставление жителям всей агломерации доступа к трудовым, образовательным, торговым, культурным и другим возможностям разных зон агломерации в полном масштабе;
      5) экономический рост, рост благосостояния населения, повышение возможностей образования и профессиональной самореализации при сохранении плюсов проживания в малом и среднем городском пространстве позволят повысить привлекательность проживания в агломерации в сравнении с традиционным крупным индустриальным городом и, следовательно, уменьшить миграционный отток населения.
      Для развития городских агломераций, как и процессов урбанизации в целом, характерна стадийность, то есть их развитие представляет собой ряд последовательных переходов. Само появление агломераций стало возможным после быстрого роста городов в результате активной индустриализации на стадии классической (или крупногородской) урбанизации, когда за счет увеличения роли агломерационного эффекта размещения к городским агломерациям стягиваются основные экономические функции. На этой классической стадии урбанизации в самих агломерациях наиболее активно развивается центральный город, и преобладают центростремительные миграционные потоки.
      Следующая стадия поздней урбанизации, или субурбанизации, совпадающая с началом перехода к постиндустриальной экономике, связывается с опережающим ростом пригородов по сравнению с центрами агломераций, который впоследствии переходит в падение численности крупнейших городов и переезд части населения в пригороды.
      Стадия контр- или дезурбанизации связывается с сокращением численности населения всей агломерации и ее структурных зон. Рост, если он происходит, приурочен к периферии, то есть к внеагломерационным территориям. Здесь же (в сельской местности, малых и средних городах) происходит опережающий рост экономической активности, меняется социально-демографическая структура населения, ее занятость и образ жизни, т.е. происходит процесс формирования сельско-городского континуума (компактного пространства).
      Проекция основных тенденций формирования городских агломераций к современному Казахстану показывает, что казахстанские агломерации находятся на начальной крупногородской стадии урбанистической эволюции. Для крупнейших агломераций характерна явная несбалансированность развития центральных и пригородных зон агломераций. В большинстве случаев последние развиваются преимущественно как сельские территории.
      Для формирующихся агломераций актуальным является вопрос определения границ и населенных пунктов, входящих в зону влияния агломераций (включая города-спутники, соседние города, поселки, села).
      В этой связи государство оказывает поддержку процессам формирования агломераций, вкладывая ресурсы в инфраструктурные проекты, стимулируя интеграцию экономики и рынков труда близлежащих городов. Однако, ввиду сложности реализации крупных межрегиональных инфраструктурных проектов и проблем поддержания единого экономического пространства, необходимо одновременно решать комплекс вопросов административного характера, такие как конфигурация границ новых регионов и перспективы их объединения, разграничение полномочий и механизмы совместной реализации инфраструктурных проектов на территории нескольких населенных пунктов.
      Применительно к проблеме агломерационного развития в Республике Казахстан актуальным являются вопрос ограничения неконтролируемого роста численности населения, переход к новым принципам развития с акцентом на создание благоприятной среды и обеспечение сбалансированного развития их центральных и пригородных зон.
      В этой связи необходимо выработать новый подход к планированию развития агломераций как особенных взаимосвязанных территориальных образований, позволяющий обеспечить комплексность и гармоничность социально-экономического развития и градостроительного планирования городской агломерации.
      Основными критериями определения агломераций в Казахстане являются:
      1) демографическая емкость, что включает в себя высокую плотность населения региона, миграционный приток, ресурсную базу (земельные, водные, продовольственные ресурсы);
      2) логистический потенциал, что означает удобное географическое расположение, прохождение международных транспортных коридоров, наличие транспортного узла и инфраструктуры;
      3) экономический потенциал, то есть развитость города-ядра (промышленный, сервисный, трудовой, финансовый, научный потенциал);
      4) административный статус города-ядра (столица, город республиканского значения), что немаловажно в условиях Казахстана, поскольку предполагает контроль бюджетных ресурсов.
      Так, учитывая проблематику агломерационного развития в Республике Казахстан, определены агломерации первого и второго уровня (перспективные агломерации) с учетом вышеуказанных критериев, а также на основании вычисления их коэффициентов развитости и численности населения.
      К агломерациям первого уровня относятся агломерации с центрами в городах Астана, Алматы и Шымкент (коэффициенты развитости равны 0,69, 13,03 и 7,4 соответственно), а к агломерациям второго уровня - с центрами в городах Актобе и Актау (0,97 и 0,18 соответственно) (приложение 1). Порог развитости агломерации определяют коэффициентом развитости, равным 1,0. Столичный статус и близость (2-часовая доступность) города Караганды потенциально значительно повышают коэффициент развитости города Астаны (до 1,8-2,0). Полноценная реализация агломерационных эффектов у агломераций второго уровня (Актобе, Актау) прогнозируется лишь в долгосрочной перспективе, ориентировочно не ранее 2017 года.
      При этом численность населения городов Астана, Алматы и Шымкент превышает уровень, за которым в условиях Казахстана реализуются агломерационные эффекты (500 тыс. человек), тогда как численность населения городов Актобе и Актау пока не достигает этого уровня.
      Кроме этого, отдельно предусматривается провести работу по выявлению агломерационного потенциала формирующихся и потенциальных агломераций сетевого типа на севере (Костанай-Рудный, Павлодар-Аксу) и востоке (Семей, Усть-Каменогорск, другие города) страны, а также по выявлению перспективных межрегиональных структур.
      Определение предполагаемых границ агломераций и оптимальной численности населения осуществлено на основе расчета демографической емкости территории агломерации.
      Демографическая емкость территории агломерации установлена путем анализа наиболее важных для повседневной деятельности природных компонентов: территорий, пригодных для промышленного и гражданского строительства; сельскохозяйственных земель, необходимых для организации пригородной сельскохозяйственной базы; водных ресурсов; территорий, благоприятных для организации массового отдыха населения.
      Для делимитации (установления границ) агломерационного ареала использован метод изохрон, заключающийся в определении границ агломерации, исходя из затрат времени, необходимого для поездки в центр (ядро) агломерации. В качестве границы агломерации принята 1,5-часовая изохрона для агломераций первого уровня и 1,0-часовая изохрона для агломераций второго уровня. При помощи данного метода идентифицированы поселения в пределах территории агломерации (приложения 2, 3).
      Астана - столица республики, город, являющийся одним из лидеров социально-экономического развития страны. Определяющее воздействие на динамичное развитие города, близлежащих областей и пространственной структуры страны в целом оказало решение о переносе столицы. Выгодное экономико-географическое расположение в сочетании с большим объемом материальных, финансовых и трудовых ресурсов имеет первостепенное значение для формирования города Астаны в качестве центра агломерации, агломерационный потенциал развития которого еще не реализован.
      Доля ВРП города в республиканском объеме составляет 8,4 % (данные по 2011 году). Основу экономики города составляют: прочие услуги (43,7 %), оптовая и розничная торговля (27 %), транспорт и связь (14,4 %), строительство (11,1 %), промышленность (3,7 %), сельское хозяйство (0,1 %).
      Численность населения города Астаны на 1 января 2012 года составляет 742,9 тыс. человек.
      Анализ уровня жизни населения города выявил положительную динамику практически по всем рассматриваемым показателям. Экономически активное население города Астаны составило в 2011 году 398,6 тыс. человек и за период 2006-2011 годов выросло на 31,6 %.
      Численность безработных в 2011 году составила 23,2 тыс. человек. Начиная с 2000 года, уровень безработицы ежегодно снижается и по итогам 2011 года составил 5,8 %.
      В 1,5-часовую изохрону транспортной доступности Астанинской агломерации входят Аршалынский, Целиноградский и Шортандинский районы Акмолинской области (приложение 3). На территории перспективной Астанинской агломерации на 1 января 2012 года проживает 859,2 тыс. человек, ее доля в численности населения республики составляет 5,2 %. Демографическая емкость Астанинской агломерации (порог людности ядра) согласно расчетам составляет 2 460 тыс. человек (приложение 3).
      Алматы - крупнейший мегаполис страны, активно формирующийся как агломерационный центр. В зону притяжения города Алматы входят города Талгар, Есик, Каскелен, Капшагай и прилегающие к ним поселки и села с тесными экономическими, трудовыми и социальными связями. Город Алматы отличается высокой концентрацией человеческих, финансовых ресурсов, образовательного и научного потенциала, развитой инфраструктурой, обеспечивающей связь с национальным и мировым рынками. Доля ВРП города в республиканском объеме составляет 17,8 % (данные по 2011 году).
      Анализ отраслевой структуры ВРП города Алматы показывает, что экономическую базу города составляет сектор услуг (включая операции с недвижимым имуществом, финансы, образование, здравоохранение и прочие услуги, кроме торговли и ремонта - 43,15 %). Вторая позиция по удельному весу приходится на оптовую/розничную торговлю - 31,72 %, затем следуют транспорт и связь - 15,6 %, промышленность - 5,6 %, строительство - 3,9 %, сельское хозяйство - 0,03 %.
      Численность населения города Алматы на начало 2012 года составляет 1450,3 тыс. человек. Экономически активное население города составило в 2011 году 740,9 тыс. человек и за период 2006-2011 годов выросло на 15,2 %.
      Используя метод изохрон (1,5-часовая транспортная доступность) определена структура перспективной Алматинской агломерации (приложение 3). В зону влияния Алматинской агломерации входят: центр (ядро) - город Алматы, населенные пункты пригородной зоны, к которым относятся пять административных районов Алматинской области: Карасайский, Талгарский, Илийский, Енбекшиказахский, Жамбылский, а также территория Капшагайской городской администрации. Территория зоны влияния определена, исходя из наиболее тесных связей города и пригородов (ежедневная трудовая маятниковая миграция составляет порядка 250 тыс. человек), и учитывает размещение сложившихся городов-спутников Капшагай, Каскелен, Талгар, Есик, села Узынагаш и четырех новых городов-спутников Gate City (финансовый центр), Golden City (культурный центр), Growing City (промышленный центр), Green City (туристический центр).
      Численность Алматинской агломерации (с прилегающими районами и городами-спутниками) составляет 2,5 млн. человек. Доля населения Алматинской агломерации в численности населения республики составляет 15 %. Демографическая емкость Алматинской агломерации (порог людности ядра) согласно расчетам составляет 10 087 тыс. человек (приложение 2).
      В настоящее время развитие пригородной зоны города Алматы осуществляется в рамках принятого Комплексного проекта градостроительного планирования развития территорий пригородной зоны города Алматы.
      Шымкент - административный, социально-экономический, научный, образовательный и культурный центр Южно-Казахстанской области. При этом город с его экономическим потенциалом может стать агломерационным центром юга страны. Вместе с тем необходимо регулирование данного процесса с целью недопущения его развития в формате «ложной урбанизации».
      В период 2000-2011 годов наблюдался ежегодный прирост численности населения города Шымкента в среднем на 3,5 %. В сравнении с 2000 годом численность населения в 2011 году увеличилась на 44,5 %, составив 629,1 тыс.
      За 2005-2010 годы численность экономически активного населения города Шымкента выросла на 15,1 % и в 2011 году составила 277,1 тыс. человек. При этом доля самостоятельно занятого населения города составила 26,9 %.
      Используя метод изохрон (1,5-часовая транспортная доступность) определена структура Шымкентской агломерации (приложение 3). В зону влияния данной агломерации входят: центр (ядро) - город Шымкент, город Арысь, Байдибекский, Тюлькубасский, Казыгуртский, Толебийский, Ордабасынский и Сайрамский районы.
      Доля Шымкентской агломерации в численности населения Республики Казахстан к 2012 году составила 8,5 % (1,4 млн. человек). Демографическая емкость Шымкентской агломерации согласно расчетам составляет 4 074 тыс. человек (приложение 2).
      Город Актобе является административным центром Актюбинской области. Территория города Актобе, включая административно подчиненные пять сельских округов (Благодарный, Каргалинский, Курайлинский, Новый, Саздинский), равна 2,3 тыс. кв.км. Численность населения города на начало 2011 года составила 415,8 тыс. человек, или 53 % от общей численности населения области.
      По методу изохрон (1,0-часовая транспортная доступность) выделена следующая структура перспективной Актюбинской агломерации: центр (яДро) - город Актобе, города Хромтау, Кандыагаш, ряд сельских населенных пунктов Алгинского, Каргалинского, Мартукского и Хромтауского районов (приложение 3). Численность Актюбинской агломерации составляет 525,8 тыс. человек (доля в численности населения Республики Казахстан - 3,5 %).
      Демографическая емкость Актюбинской агломерации согласно расчетам составляет 1 331 тыс. человек (приложение 2).
      В городе Актау расположен единственный морской порт Казахстана (на Каспийском море). В настоящее время город вместе с созданным в 2007 году Мунайлинским районом составляют прообраз современной агломерации с устойчивыми экономическими, трудовыми и культурными связями.
      В период 2001-2011 годов наблюдался ежегодный прирост численности населения города Актау в среднем на 0,9 %. В сравнении с 2001 годом численность населения в 2011 году увеличилась на 7,4 %, составив 174,9 тыс. человек (в 2001 году - 162,9 тыс. человек). Уровень безработицы снизился в период 2005-2011 годов с 8,8 % до 5,1 %, что связано с появлением ряда новых производств в обрабатывающей промышленности, а также развитием сферы транспорта и строительства.
      По методу изохрон (1,0-часовая транспортная доступность) выделена следующая структура Актауской агломерации: центр (ядро) - город Актау, Мунайлинский район (приложение 3). Численность населения Актауской агломерации составляет 269,5 тыс. человек (доля в численности населения Республики Казахстан - 1,6 %).
      Демографическая емкость Актауской агломерации согласно расчетам составляет 415,4 тыс. человек (приложение 2).
      В городах «второго уровня» также планируется рост концентрации населения (за счет притока сельских жителей и жителей городов, но в меньших темпах, чем в агломерациях) и развитие пригородных зон. С учетом перспективного индустриального развития в будущем усилится их специализация на профильных видах деятельности, имеющих конкурентные преимущества. Государственная поддержка развития данной группы городов позволит сформировать второй эшелон кандидатов на роль центров экономического роста.
      Одной из задач новой региональной политики будут также являться развитие и поддержка городов и крупных СНП с высоким потенциалом развития. В этой связи в дальнейшем потребуется проведение комплексного обследования поселений всех уровней на предмет перспектив их развития.
      Необходимо отметить, что реализация новой региональной политики требует адекватных и действенных инструментов, в том числе финансовых.
      В настоящее время финансирование регионов в республике происходит в рамках сложившейся системы межбюджетных отношений, которая основана на перераспределении бюджетных средств из регионов-доноров в регионы-реципиенты (предоставление бюджетных субвенций отстающим в экономическом плане областям). Такая система межбюджетных отношений в республике в недостаточной мере стимулирует местные исполнительные органы (как регионов доноров, так и реципиентов) к увеличению темпов роста социально-экономического развития своих территорий. Данная ситуация, во многом, сложилась из-за отсутствия единой системы расчета трансфертов (за исключением трансфертов общего характера) и четких приоритетов при формировании целевых трансфертов.
      В мировой практике важнейшими финансовыми инструментами реализации региональной политики являются: структурные фонды (активно используются в Европейском Сообществе), программы развития инфраструктуры (Канада), фонды регионального/муниципального развития (более 50 стран, включая Российскую Федерацию, Бразилию, Индию, Латвию). Данные фонды, в частности структурные фонды ЕС, являются также ключевыми инструментами повышения конкурентоспособности и производительности региональных экономик для увеличения их доходности в долгосрочной перспективе.
      Вышеотмеченные фонды и программы в зарубежных странах, созданные под эгидой государства, поддерживают инвестиции в инфраструктуру, человеческий капитал, реализацию инновационных возможностей и улучшение состояния окружающей среды в регионах. При этом применяются различные схемы финансирования, такие как: контрактные соглашения на несколько лет между государством и региональными властями (Франция, Германия); гранты и софинансирование Европейского союза; государственно-частное партнерство (Россия).
      Достигнутые на основе деятельности таких фондов позитивные результаты делают актуальным разработку и применение подобных инструментов для реализации новой региональной политики Республики Казахстан.
      На расширенном заседании Правительства с участием Президента Республики Казахстан от 17 апреля 2011 года № 01-7.4 дано поручение разработать комплекс мер по развитию местного самоуправления в Республике Казахстан.
      Необходимо отметить, что в настоящее время создана вся правовая, организационная и экономическая база для полноценного функционирования органов местного самоуправления. Однако эффективность местного самоуправления во многом зависит не только от наличия всего комплекса необходимых законов, обеспечивающих осуществление деятельности органов местного самоуправления, но и от практического и непосредственного участия самого населения в осуществлении местного самоуправления, то есть от действительной (фактической) способности реализации права населения на местное самоуправление.
      В этом плане Программой также предусматривается привлечение населения к выработке предложений по определению проектов (мероприятий), направленных на развитие сельских населенных пунктов и улучшение жизнеобеспечения сельского населения.
      При этом необходимо отметить, что финансовая поддержка будет оказываться только тем аулам (селам), которые, имеют экономический потенциал развития и положительные демографические тенденции (согласно критериям для определения сельских населенных пунктов с низким и высоким экономическим потенциалом, утвержденным совместным приказом министерств сельского хозяйства и экономического развития и торговли).
      В связи с вышеизложенным предлагается внедрение в бюджетную практику Республики Казахстан специального финансового инструмента как Программа «Развитие регионов», которая будет нацелена на поддержку территорий с потенциалом роста и высокой экономической активностью. Это позволит определить «узкие места» и дать импульс дальнейшему развитию регионов, обладающих потенциалом развития. В силу своей специфики такие регионы могут дать наибольший совокупный мультипликативный эффект от использования данного инструмента. В конечном итоге, основные направления реализации Программы, предусматривающие решение социально-экономических проблем регионов на перспективу, а также финансовую поддержку регионального развития и продвижение местных инициатив по активизации потенциала роста, приведут к уменьшению диспропорций в развитии между регионами.

4. Цель, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов
реализации Программы

1. Цель Программы

      Решение актуальных социально-экономических проблем регионов на перспективу.

2. Целевые индикаторы Программы

      К 2015 году:
      обеспечение роста ВРП в реальном выражении к предыдущему году: 

Область/город

2011

2012

2013

2014

2015

Акмолинская

108,2

107,4

107,2

108,5

107,2

Актюбинская

108,1

108,3

108,7

107,4

105,8

Алматинская

105,8

105,8

106,0

106,1

106,4

Атырауская

104,0

104,4

103,8

107,2

111,6

Западно-
Казахстанская

106,1

105,6

104,0

104,6

104,4

Жамбылская

108,8

106,6

106,4

106,9

105,7

Карагандинская

106,4

106,0

105,2

105,3

106,5

Костанайская

105,8

107,0

106,7

106,9

108,2

Кызылординская

104,1

105,2

104,3

105,5

105,4

Мангистауская

106,1

105,7

106,9

107,0

107,9

Южно-Казахстанская

108,1

108,1

108,0

109,2

109,7

Павлодарская

106,0

105,7

105,1

104,9

105,8

Северо-
Казахстанская

107,0

105,6

105,6

106,1

104,6

Восточно-
Казахстанская

108,0

106,9

106,7

108,0

107,4

г. Астана

108,5

108,1

106,8

107,0

106,1

г. Алматы

108,7

108,8

108,4

107,0

107,1

      соотношение объема бюджетных средств, выделяемых в рамках Программы, к объему привлеченных частных инвестиций составит, не менее 1/2;
      к 2020 году:
      соотношение объема бюджетных средств, выделяемых в рамках Программы, к объему привлеченных частных инвестиций составит не менее 1/2;
      увеличить в сравнении с 2012 годом:
      1) уровень жизни (реальных доходов) населения агломераций на 50 %;
      2) численность населения агломераций на 20 %;
      3) производительность труда на предприятиях, дислоцированных на территории агломераций, на 50 %;
      4) производство инновационной (высокотехнологичной) продукции предприятиями, дислоцированными на территории агломераций, на 20 %;
      5) долю малого и среднего предпринимательства в структуре экономики агломераций на 50 %;
      снизить по сравнению с 2012 годом:
      1)долю транспортных расходов в структуре себестоимости несырьевого сектора экономики агломераций до уровня не менее чем на 10 %.

3. Задачи

      Исходя из цели Программы на предстоящий десятилетний период, ее реализация будет осуществляться по следующим трем основным задачам:
      1) выявление системных проблем и факторов, ограничивающих социально-экономическое развитие регионов, и выработка эффективного механизма действий местных исполнительных органов для их устранения;
      2) формирование долгосрочных центров экономического роста, интегрированных с региональными и мировыми рынками, через приоритетное развитие агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе и Актау;
      3) финансовая поддержка регионов для повышения их конкурентоспособности и рациональной пространственной организации экономического потенциала и расселения населения.
      При этом реализация Программы будет осуществляться в два этапа. Первый этап (2011-2012 годы) является пилотным, в течение которого предусматривается перспективный анализ социально-экономического развития регионов с выявлением имеющихся резервов и неиспользованных возможностей. На данном этапе также будет выработан механизм конкретных действий акимов областей, городов Астаны и Алматы по перспективному развитию регионов.
      На втором этапе (2013-2020 годы) будет осуществляться полномасштабная реализация Программы, в рамках которой будут отбираться в установленном настоящей Программой порядке и реализовываться бюджетные инвестиционные проекты, направленные на развитие регионов. На втором этапе также предусматривается координация реализуемых в интересах территорий государственных, отраслевых программ, стратегических планов национальных компаний.
      Задача 1. Выявление системных проблем и факторов, ограничивающих социально-экономическое развитие регионов, и выработка эффективного механизма действий местных исполнительных органов для их устранения.
      Реализация данной задачи будет осуществляться по следующим направлениям:
      1) обеспечение диверсификации экономики региона путем вовлечения в оборот имеющихся резервов (в том числе финансовых) и неиспользуемых хозяйственных активов (в том числе простаивающих производств, выведенных из оборота и неиспользуемых по назначению сельхозугодий и другие);
      2) проведение системной работы по привлечению отечественных и иностранных инвесторов для решения вопросов перспективного социально-экономического развития регионов, в том числе с привлечением региональных координационных советов для расширения действующих производств и реализации новых проектов. При этом для оценки деятельности акимов областей, городов Астаны, Алматы по решению данной задачи будут учитываться такие показатели, как увеличение количества проектов, сумма привлеченных инвестиций, выход на проектную мощность реализуемых проектов в регионе;
      3) создание благоприятных условий для развития инноваций (развитие высокотехнологичных производств, малых инновационных компаний на примере специальной экономической зоны «Парк инновационных технологий «Алатау»);
      4) содействие развитию малого предпринимательства во всех сферах экономики региона (упрощение административных процедур, разрешительной системы и другие);
      5) эффективный экономический контроль акимов областей, городов Астаны и Алматы за хозяйственной деятельностью крупных системообразующих предприятий в регионах (например, аграрных компаний, сырьевых добывающих компаний и другие);
      6) внедрение энерго-, ресурсосберегающих технологий во всех сферах экономики региона и применение альтернативных источников энергии;
      7) создание продовольственных поясов вокруг городов республики.
      Задача 2. Формирование долгосрочных центров экономического роста, интегрированных с региональными и мировыми рынками, через приоритетное развитие агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе и Актау.
      Общие направления агломерационного развития
      Реализация второй задачи по развитию городских агломераций будет осуществляться по следующим направлениям:
      1) экономическое позиционирование городских агломераций на республиканском и региональном рынках;
      2) скоординированное развитие инфраструктуры городских агломераций с применением инновационных технологий;
      3) совершенствование территориальной, градостроительной и институциональной политики развития городских агломераций.
      Первое направление:
      экономическое позиционирование городских агломераций на республиканском и региональном рынках.
      В рамках данного направления будет осуществляться целенаправленная политика улучшения предпринимательского климата и обновления имиджа городов Астаны, Алматы, Шымкент, Актобе и Актау в целях обеспечения их привлекательности для мирового бизнеса (на примере городов Дублин, Дубай, Урумчи).
      Факторами, определяющими привлекательность ведения бизнеса в агломерациях, станут наличие квалифицированной рабочей силы, высокая доступность рынков товаров и услуг, развитые транспортные и телекоммуникационные связи с крупнейшими городами региона и мира, легкость передвижения внутри городов, благоприятный предпринимательский климат, высокое качество жизни и чистота окружающей среды, языковая доступность.
      По степени реализации этих факторов агломерации с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе, Актау в рамках своих стратегий развития должны будут успешно конкурировать с крупными близлежащими агломерациями соседних стран региона.
      Поддержка развития агломераций будет осуществляться через различные механизмы стимулирования роста экономической активности и инвестиционной привлекательности, в том числе за счет государственных инвестиций на развитие всех видов инфраструктуры (инновационной, инженерной, социальной, транспортно-коммуникационной и других), а также инвестиций национальных холдингов, институтов развития, социально-предпринимательских корпораций (СПК).
      Кроме этого, для создания высокоорганизованной урбанистической  среды жизни этих агломераций и становления их в новой роли будут предусмотрены:
      1) формирование в агломерациях и на тяготеющих к ним территориях полифункциональных зон:
      общенациональной и, в перспективе, центральноазиатской дистрибуции (торговля и услуги);
      транспортно-логистических и процессинговых услуг с формированием в перспективе крупнейших в регионе торгово-логистических центров (на примере Сингапура, Гонконга), центров авиатранзита («хабов»);
      технологического трансферта: импорт массовых стандартных технологий, разворачивание процессинговых центров ведущих иностранных компаний (филиалы, совместные предприятия), ориентированных на внутренний и внешний рынки;
      инновационного развития (на примере «Парк инновационных технологий» в городе Алматы), то есть центров региональных инновационных систем (РИС), объединяющих образовательно-инновационный, бизнес-технологический и поддерживающий комплексы;
      туристско-рекреационной специализации - на базе крупных концентраций рекреационных ресурсов на прилегающих к агломерациям территориях, а также развлекательной индустрии (например, создание центров игорного бизнеса в городе Капшагай Алматинской области, Щучинско-Боровской зоне в Акмолинской области);
      продовольственной специализации (продовольственный пояс);
      международного финансового центра и международного центра зимних видов спорта и спортивного туризма в городе Алматы;
      медицинских, культурных и образовательных центров международного уровня;
      2) реализация крупных государственных проектов, в том числе через механизм государственно-частного партнерства (ГЧП), в рамках определенных экономических специализаций городских агломераций (на примере таких проектов, как строительство «Назарбаев-университет», Международного центра приграничного сотрудничества «Хоргос», городов-спутников G4 City, автомобильной дороги «Западная Европа - Западный Китай» и других);
      3) формирование специальных экономических зон (СЭЗ), индустриальных парков, зон инновационной роста, промышленных площадок, центров коммерциализации технологий в рамках определенных экономических специализаций городских агломераций;
      4) стимулирование дислокации в центрах городских агломераций представительств и офисов международных организаций, филиалов крупнейших транснациональных компаний;
      5) применение инструментов, предусмотренных в государственных и отраслевых программах (таких, как «Дорожная карта бизнеса 2020», занятости 2020, модернизации жилищно-коммунального хозяйства (ЖКХ), «Доступное жилье 2020» развития туризма, транспорта и коммуникаций и других).
      Реализация намечаемых мероприятий предусматривает охват административных территорий, входящих в зону агломераций, что, с одной стороны, станет импульсом для их развития, а с другой стороны - вызовет необходимость координации управления (надрегиональное регулирование), проведения совместных мероприятий смежных регионов (кооперативные проекты).
      Второе направление:
      Скоординированное развитие инфраструктуры городских агломераций с применением инновационных технологий
      В рамках данного направления будут приняты меры по инфраструктурному обеспечению агломераций, как одному из основных механизмов их развития. Облегчение транспортных коммуникаций внутри агломераций и улучшение их связи с окружающими районами и ключевыми рынками, а также развитие кросс-агломерационной транспортной инфраструктуры являются важнейшей предпосылкой агломерационного развития территорий.
      Кроме этого, развитие агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе, Актау с учетом реализации таких международных проектов, как строительство автомобильной дороги «Западная Европа - Западный Китай», развитие морского порта Актау и других позволят обеспечить:
      1) создание опорного каркаса страны;
      2) создание условий для роста экономической активности и формирования единого внутреннего экономического пространства страны, гармонично интегрированного с мировой хозяйственной системой.
      Как непременное условие формирования опорного каркаса и единого внутреннего экономического пространства страны будет обеспечена связанность агломераций между собой скоростными видами транспорта, всем комплексом коммуникационной инфраструктуры.
      При этом будет обеспечено создание благоприятной среды для жизнедеятельности населения агломераций путем скоординированного (через долгосрочное планирование) развития производственной, энергетической, инженерной, транспортной, телекоммуникационной, водохозяйственной, социальной и рекреационной инфраструктуры с применением передовых инновационных и технологических решений (с учетом мировых тенденций).
      Одновременно будет сформирована инфраструктура обеспечения кластерного развития, привлечения частного капитала в строительство и эксплуатацию инфраструктурных объектов через механизмы государственно-частного партнерства (ГЧП).
      Скоординированное (через долгосрочное планирование) развитие инфраструктуры городских агломераций должно предусматривать:
      1) интегрированную транспортную систему путем:
      строительства оптимизированных сетей полимагистралей;
      внедрения новых экспрессных видов транспорта (скоростнорельсовый транспорт);
      реконструкции систем пригородного и внутригородского сообщения в пределах агломераций;
      2) инфокоммуникации путем:
      обеспечения высокой степени проникновения широкополосного доступа (цифровое равенство);
      обеспечения возможности быстрого развертывания и перемещения сети (беспроводные технологии);
      3) модернизацию ЖКХ путем:
      автоматизации всех сфер ЖКХ;
      внедрения ресурсосберегающих технологий (включая тарифообразование);
      создания резервного фонда для быстрого реагирования в аварийных ситуациях;
      4) построение «зеленой экономики» путем:
      обеспечения энерго- и ресурсосбережения;
      развития «зеленых поясов» и парковых зон;
      использования экологически чистого транспорта;
      выноса производств за пределы городов.
      В целом необходимо обеспечить создание высокоурбанистической среды жизни для людей, комфортных условий для бизнеса, реализацию стратегии Smart City («умный город», то есть агломерация как территория знаний).
      В целях обеспечения безопасности населения городских агломераций будут приниматься меры по недопущению катастроф природного и техногенного характера. Так, будет создана инфраструктура противодействия паводкам путем строительства противопаводковых дамб, дноуглубления, расширения и усиления русел паводкоопасных рек, а также обеспечена надлежащая противопожарная защита агломераций путем:
      1) строительства новых и проведения капитального ремонта имеющихся пожарных депо;
      2) оборудования объектов образования, здравоохранения, социального и производственного назначения, а также стратегически важных объектов автоматической пожарной сигнализацией;
      3) проведения капитального ремонта противопожарного водоснабжения.
      Будет создана инфраструктура противодействия селям, оползням, лавинам, землетрясениям путем строительства инженерно-защитных сооружений и осуществления сейсмоусиления зданий и сооружений.
      Финансирование проектов по развитию инфраструктуры агломераций будет осуществляться в рамках государственных и отраслевых программ согласно приоритетам, изложенным в первом направлении задачи 3 Программы, а в части привлечения частного капитала в развитие инфраструктуры агломераций - согласно приоритетам, изложенным во втором направлении задачи 3 Программы.
      Третье направление:
      Совершенствование территориальной, градостроительной и институциональной политики развития городских агломераций.
      Для гармоничного развития агломераций будут приняты меры по совершенствованию инструментов административно-территориального управления агломерационным развитием.
      В связи тем, что агломерационные образования Республики Казахстан имеют различную административно-территориальную организацию, они требуют дифференцированной модели построения отношений между субъектами государственного управления. При этом важное значение имеет формирование модели управления агломерацией. В этой связи предусматривается:
      1) применительно к Астанинской и Алматинской агломерациям осуществлять управление на основе договорных отношений между акиматами городов Астаны, Алматы, Акмолинской и Алматинской областей, а также через создание Комиссии при Правительстве, отвечающей непосредственно за развитие этих агломераций;
      2) применительно к Шымкентской, Актюбинской и Актауской агломерациям осуществлять управление на уровне областных акиматов, а также через создание специальной Областной Комиссии.
      В целях координации региональных и отраслевых программ по развитию агломераций предусматривается разработка:
      1) межрегиональных Планов мероприятий по развитию агломераций, утверждаемых постановлениями Правительства (по Астанинской и Алматинской агломерациям) и решениями областных маслихатов (по Шымкентской, Актюбинской и Актауской агломерациям);
      2) комплексного градостроительного плана (межрегиональной схемы) развития городской агломерации на долгосрочный период в целях увязки вышеуказанных межрегиональных планов мероприятий с градостроительными документами. Данный документ должен обеспечить:
      1) координацию межрегиональных и межотраслевых интересов в развитии агломерации (так как это касается нескольких административно-территориальных единиц);
      2) более четкое функциональное зонирование территории агломерации;
      3) установление особого градостроительного регулирования с проведением инвентаризации земель, резервирования территорий для целей развития агломерации (жилая постройка, промышленные площадки, магистральная инфраструктура, зоны рекреации, зеленые пояса и другие);
      4) скоординированное развитие инфраструктуры города-ядра, пригородов, зон притяжения.
      Совершенствование градостроительной политики предусматривает пересмотр генеральных планов городов и населенных пунктов прилегающих территорий с учетом изменения территориального пространства ядер агломераций за счет освоения имеющихся свободных территорий, а также определения опорного каркаса агломераций на основе существующих предпосылок (экономико-географического положения и природно-ресурсного потенциала). Немаловажное значение при определении опорных каркасов агломераций имеют наличие и учет существующих рисков - природных (угроз наводнения, сели, землетрясения), техногенных (аварии на промышленных объектах), экологических, транспортных, ресурсных и других (например, уровень преступности в городах). В частности, например, развитие Алматинской агломерации на север вдоль трассы в сторону города Капшагая автоматически уменьшает сейсмоопасность с 9 до 6-7 баллов по шкале Рихтера.
      Стратегия действий по каждой агломерации
      1. Астанинская городская агломерация (первого уровня)
      Учитывая 1,5-часовую изохрону транспортной доступности, в состав Астанинской агломерации входят Аршалынский, Целиноградский и Шортандинский районы (поселки Акмол, Жибек Жолы, Кабанбай-батыр, Караоткель, Косшы, Коянды, Талапкер и другие) Акмолинской области (приложение 3).
      Численность населения Астанинской агломерации в 2020 году прогнозируется на уровне 1,0 млн. человек.
      В этой связи будут приняты меры по развитию Астанинской агломерации как сетевой зоны роста с вовлечением в нее в перспективе города Караганды и прилегающих к нему населенных пунктов (городов и поселков) и Щучинско-Боровской курортной зоны, что существенно повысит коэффициент развитости создаваемой агломерации (с 0,69 до 1,8-2,0). В данную сетевую зону роста в перспективе войдут и города Степногорск, Ерейментау, Акколь, поселок Аршалы и другие населенные пункты Акмолинской области.
      Учитывая конкурентные преимущества Астанинской агломерации, будут приняты меры по ее развитию как:
      1) центра высоких технологий и инноваций в области возобновляемой энергетики, энергосбережения, биоинженерии, образовательной политики и других приоритетных направлений путем:
      установления корпоративных связей между исследовательскими бизнес-структурами, технопарками (в том числе созданными АО «Национальное агентство по технологическому развитию») (далее - АО «НАТР») и АОО «Назарбаев-университет»;
      формирования физической инновационной инфраструктуры;
      содействия коммерциализации результатов научной и научно-технической деятельности холдингом «Парасат»;
      активного содействия созданию предприятий, ориентированных на инновационную деятельность, через значительное расширение поддержки старт-ап проектов (АО «Фонд науки», АО «ФРП «Даму», АО «НАТР», венчурные фонды);
      координации деятельности специальных экономических зон (СЭЗ) «Астана - новый город», «Сарыарка» и «Бурабай»;
      2) научно-образовательного кластера путем:
      ориентирования (стимулирования) деятельности университетов на потребности промышленного сектора;
      интеграции образования с производственной практикой на ведущих промышленных предприятиях;
      реализации системных мер по подготовке кадров по менеджменту инновационной деятельности;
      3) медицинского кластера на базе Национального медицинского холдинга;
      4) туристического кластера и культурного центра региона путем:
      развития инфраструктуры культуры и туризма, охраны и использования объектов историко-культурного наследия региона;
      создания условий для привлечения инвестиций в туристическую индустрию (создание сети гостиниц, гостевых домов и кемпингов);
      проведения активной рекламно-информационной деятельности.
      Кроме этого, будут приняты специальные меры по развитию продовольственного пояса в агломерационной зоне, в том числе с участием социально-предпринимательских корпораций (СПК).
      Системное взаимоувязанное (скоординированное) развитие инженерной инфраструктуры на долгосрочную перспективу, в первую очередь, будет связано с реализацией проектов по электро- и теплоснабжению на основе инновационных технологий.
      Развитие и размещение транспортной и жизнеобеспечивающей инфраструктуры будут осуществляться в соответствии с комплексным проектом градостроительного планирования развития Астанинской агломерации, ориентированным на создание комфортной городской среды обитания.
      До 2020 года будет обеспечена реализация ряда крупных инфраструктурных проектов с применением инновационных технологий - это газификация Астанинской агломерации, реконструкция автомобильных дорог «Астана-Караганда», «Астана-Костанай», «Астана-Павлодар», «Астана-Коргалжын», «Акколь-Степногорск», строительство автомобильных дорог «Акмол-Воздвиженка-Талапкер», «обход города Астаны (юго-западная часть) (27 км)», реконструкция и строительство ТЭЦ-2 и ТЭЦ-3 города Астаны.
      Будет рассмотрен вопрос по созданию современной транспортно-логистической (поселок Арщалы) и телекоммуникационой инфраструктуры внутри агломерации (пригородные поезда, общественный транспорт, малая авиация, единая телекоммуникационная инфраструктура и другие), внедрению скоростного железнодорожного сообщения и доведению до международного уровня (по типу автобанов Германии с ограничением минимальной скорости) автомобильной дороги по маршруту «Астана-Алматы».
      Будут проработаны вопросы по повышению степени обеспеченности населения социальными и культурными услугами, расширению базы объектов повседневного пользования (детские дошкольные учреждения, общеобразовательные школы, физкультурные площадки, клубные помещения, библиотеки, предприятия бытового обслуживания).
      В целях координации действий органов государственного управления Астанинской агломерации будет создана специальная Комиссия при Правительстве Республики Казахстан, отвечающая за развитие агломераций.
      Для обеспечения рациональной градостроительной политики на территории Астанинской агломерации (город Астана и прилегающие территории Акмолинской области) планируется разработка Межрегиональной схемы территориального развития Северных и Центральных регионов страны на долгосрочный период с включением Астанинской с учетом города Караганды, агломерации как ее составных структурных элементов, разрабатываемой Комплексной схемы развития пригородной зоны города Астаны (2011-2012 годы) с проектным сроком - 2035 год. В рамках разработки Межрегиональной схемы будут проведены функциональное зонирование территорий зоны агломерации, а также комплексная оценка территории (природные и инженерно-геологические условия, определение планировочных ограничений градостроительной и хозяйственной деятельности, прогнозы демографического развития и трудовых ресурсов).
      2. Алматинская городская агломерация (первого уровня)
      Учитывая 1,5-часовую изохрону транспортной доступности, в состав Алматинской агломерации входят Карасайский, Талгарский, Илийский, Енбекшиказахский, Жамбылский районы (города Есик, Капшагай, Каскелен, Талгар, поселки Байсерке, Боралдай, Жетиген, Караой, Отеген-батыр, Узынагаш, Шамалган и другие) Алматинской области, а также четыре новых городов-спутников Gate City (финансовый центр), Golden City (культурный центр), Growing City (промышленный центр), Green City (туристический центр) (приложение 3).
      Численность населения Алматинской агломерации в 2020 году прогнозируется на уровне 2,7 млн. человек, при этом коэффициент развитости в 2030 году предположительно составит 22,8.
      Территориальное развитие Алматинской агломерации предусматривается в северном направлении вдоль трассы Алматы-Капшагай с дальнейшим разветвлением вдоль северного берега Капшагайского водохранилища и ниже, вдоль берега реки Или. Данный подход имеет следующие преимущества:
      1) снижается сейсмичность территории (с 9 до 6-7 баллов);
      2) наличие обширных территорий, пригодных для застройки и не представляющих ценности для орошаемого земледелия и садоводства;
      3) имеются практически неограниченные ресурсы поверхностных и подземных вод;
      4) указанные территории хорошо проветриваются, что исключает возможность смогов, характерных для города Алматы и его пригородов;
      5) благоприятные условия для организации отдыха у воды;
      6) на данном направлении имеется хорошо развитая транспортная инфраструктура (станция Жетыген превращается в железнодорожный узел после ввода в строй железнодорожной линии «Коргас-Жетыген» с прямым выходом на границу с Китаем);
      7) обилие солнечных и ветреных дней в году позволяет развивать альтернативные виды энергетики.
      Для формирования центра притяжения трудовых, товарных, финансовых, коммуникационных, управленческих, образовательных и культурных технологий и ресурсов в регионе будут приняты меры по развитию Алматинской агломерации как:
      1) производственного и сервисного центра региона путем:
      создания индустриальных зон в городе Капшагай и Илийском районе;
      выноса крупных промышленных объектов в функционально определенную пригородную зону агломерации;
      2) центра дистрибуции (торговля и услуги) региона путем расширения торгово-посреднических и дистрибьюторских функций города Алматы в администрировании межобластных и межрегиональных товарных потоков («окно в мир»);
      3) центра транспортно-логистических и процессинговых услуг региона (торгово-логистические центры, авиахаб) путем:
      создания транспортных узлов и центров по обработке грузов, оценки их качества, их консолидации и разбивке на партии, оптовой торговли и дистрибуции региона, розничной торговли (в поселках Жетыген, Отеген-батыр и других);
      увязки между собой проектов по строительству Международного центра приграничного сотрудничества «Хоргос», СЭЗ «Хоргос-Восточные ворота», транспортно-логистического центра в городе-спутнике Growing City (проект G4 City);
      организации деятельности аэропорта города Алматы по принципу «хаба»;
      4) центра технологического трансферта региона путем:
      импорта массовых стандартных технологий, разворачивания процессинговых центров ведущих иностранных компаний (филиалы, совместные предприятия), ориентированных на внутренний и внешний рынки;
      стимулирования дислокации представительств и офисов международных организаций, филиалов крупнейших транснациональных компаний;
      5) центра инновационных инициатив (коммерциализации технологий) региона путем:
      развития Парка инновационных технологий, технопарка «Алатау»;
      привлечения в качестве резидентов технопарков национальных и международных компаний, способных ускорить технологическое перевооружение агломерации;
      развития информационной среды, позволяющей малым инновационным предприятиям и инвесторам находить друг друга, а также стимулировать кооперационные связи между малыми и крупными предприятиями;
      проработки вопроса размещения технических кафедр, научных лабораторий университетов, обладающих достаточной научно-технической базой (таких, как КазНУ им.Аль-Фараби, КБТУ, КазНТУ им. К.Сатпаева) на территории Парка инновационных технологий, технопарка «Алатау»;
      формирования физической инфраструктуры технопарков, созданных с участием АО «НАТР»;
      создания сети инновационной инфраструктуры, включающей венчурные фонды, государственные институты развития (АО «НАТР», проект Всемирного банка по коммерциализации технологий);
      формирования спроса на инновации в рамках крупных инвестиционных проектов, в том числе через государственно-частное партнерство (ГЧП);
      6) финансового (бизнес) центра региона путем:
      привлечения на казахстанский рынок капитала профессиональных участников международного фондового рынка и зарубежных инвесторов;
      придания нового импульса развитию Регионального финансового центра в городе Алматы, Казахстанской фондовой биржы, в том числе на основе исламского банкинга и страхования;
      проработки вопроса позиционирования в будущем города Алматы как центра международной биржевой торговли товарными активами (контрактами на нефть, медь, олово, свинец, цинк, золото), в отдаленной перспективе -всемирного центра биржевой торговли ураном и редкоземельными металлами;
      постоянного проведения информационных кампаний, направленных на привлечение инвестиций;
      7) туристического кластера и культурного центра региона путем:
      развития культурной, туристической и спортивной инфраструктуры (деловой, культурный, спортивный, рекреационный, медицинский, специализированный и этнотуризм), охраны и использования объектов историко-культурного наследия региона;
      активного продвижения на туристическом и спортивном рынке региона культурных и природных достопримечательностей;
      повышения безопасности в городе Алматы;
      8) центра фундаментальной и прикладной науки (инновационный кластер) региона путем дальнейшей концентрации в городе Алматы и Алматинской области большей части научных организаций и вузов, проводящих научные исследования и подготовку кадров по приоритетным направлениям развития науки и техники в целях инновационного развития экономики;
      9) центра медицинских и образовательных услуг международного уровня региона путем дальнейшего создания условий для функционирования высокоспециализированных медицинских организаций, вузов, организаций технического и профессионального образования (ТиПО) с целью привлечения (расширения контингента) обучающихся из стран региона.
      Кроме этого, будут приняты специальные меры по развитию продовольственного пояса (центра переработки сельскохозяйственной продукции региона, в том числе при участии СПК) в агломерационной зоне.
      Системное взаимоувязанное (скоординированное) развитие инженерной инфраструктуры на долгосрочную перспективу, в первую очередь, будет связано с реализацией проектов по электро- и теплоснабжению на основе инновационных технологий.
      Экспортно-импортные операции центрально-азиатских республик осуществляются по трем населенным пунктам Алматинской области - Достык, Хоргос и Кольжат, расположенным на границе с Китайской Народной Республикой.
      В этой связи меры по формированию единой и развитой транспортной инфраструктуры Алматинской агломерации будут увязаны с мерами по развитию международных торгово-транзитных коридоров (таких, как проекты «Западная Европа - Западный Китай», Международный центр приграничной торговли «Хоргос», индустриально-сервисная зона «Достык») в направлениях Алматы-Достык и Алматы-Хоргос, а также путем строительства крупных транспортно-логистических центров.
      Также для Алматинской агломерации приоритетным признается развитие скоростного рельсового наземного транспорта (в том числе на пригородных сообщениях Алматы-Каскелен, Алматы-Капшагай, Алматы-Есик и другие), малой авиации и общественного подземного транспорта.
      Все инфраструктурные проекты (дороги, подстанции (ПС), линии электропередачи (ЛЭП), волоконно-оптические линии связи (ВОЛС), иные сети) будут взаимоувязаны (скоординированы) между собой через системное и долгосрочное планирование инфраструктурного обеспечения развития Алматинской агломерации.
      Развитие и размещение транспортной и жизнеобеспечивающей инфраструктуры будут осуществляться в соответствии с действующим Комплексным проектом градостроительного планирования развития Алматинской агломерации, ориентированным на создание комфортной городской среды обитания.
      До 2020 года будет обеспечена реализация ряда крупных инфраструктурных проектов - это:
      1) завершение проекта реконструкции международного транзитного коридора «Западная Европа - Западный Китай»;
      2) создание Международного центра приграничной торговли «Хоргос», индустриально-логистического центра «Даму» (поселок Байсерке Алматинской области), транспортно-логистического центра «Тау Терминал» (поселок Отеген-батыр Алматинской области), многопрофильного логистического комплекса ЮСКО (Талгарский район Алматинской области);
      3) продолжение строительства Алматинского метрополитена;
      4) строительство и (или) реконструкция:
      шестиполосной автомобильной дороги «Алматы-Капшагай» категории 1А;
      шестиполосной Большой Алматинской кольцевой автомобильной дороги (БАКАД);
      четырехполосной автомобильной дороги «Капшагай-Талдыкорган» категории 1Б;
      четырехполосной автомобильной дороги «Алматы-Жаркент-Хоргос»;
      двухполосной автомобильной дороги «Алматы-Усть-Каменогорск»;
      скоростной железнодорожной линии «Алматы-Семей»;
      двух аэропортов, автовокзалов, железнодорожных вокзалов (Хоргос, Жана Иле);
      Алматинских ТЭЦ-1, ТЭЦ-2, ТЭЦ-3, соединительной магистрали ТЭЦ-2 -ТЭЦ-1 и реконструкции городских тепломагистралей;
      Балхашской ТЭС;
      третьей цепи транзита ЛЭП 500кВ «Север-Восток-Юг»;
      подстанций ПС 220 кВ «Ерменсай», ПС 220 кВ «ПИТ», ПС ПОкВ «Медеу» с КЛ-110 кВ, ПС ПОкВ «Шымбулак», 500 кВ «Алма» с ВЛ 500 кВ «ЮКГРЭС-Алма»;
      тяговых подстанций для метрополитена города Алматы: ПС 220 кВ «Кенсай» с ВЛ-220 кВ, ПС ПОкВ «Отырар» с КЛ-110 кВ, ПС ПОкВ «Алатау», ПС ПОкВ «Топливная»;
      газохранилища «Акыр-тобе» с целью увеличения его емкости;
      порта, пристаней, мостов, водно-спасательной станции 1 разряда для развития туристического кластера на побережье Капшагайского водохранилища.
      Будет создана инфраструктура противодействия селям, оползням, лавинам, землетрясениям путем строительства инженерно-защитных сооружений и осуществления сейсмоусиления зданий и сооружений.
      Будут проработаны вопросы по повышению степени обеспеченности населения социальными и культурными услугами, расширению базы объектов повседневного пользования (детские дошкольные учреждения, общеобразовательные школы, физкультурные площадки, клубные помещения, библиотеки, предприятия бытового обслуживания).
      В целях координации действий органов государственного управления Алматинской агломерации будет создана специальная Комиссия при Правительстве Республики Казахстан, отвечающая за развитие агломераций.
      Для обеспечения рациональной градостроительной политики на территории Алматинской агломерации (город Алматы и прилегающие территории Алматинской области) планируется разработка Межрегиональной схемы территориального развития южных регионов страны на долгосрочный период с включением Алматинской и Шымкентской агломераций как ее составных структурных элементов, при этом будут проведены функциональное зонирование территорий зоны агломерации, а также комплексная оценка территории с учетом имеющихся предпосылок и рисков (природные и инженерно-геологические условия, определение планировочных ограничений градостроительной и хозяйственной деятельности, прогнозы демографического развития и трудовых ресурсов).
      3. Шымкентская городская агломерация (первого уровня)
      В пределах 1,5-часовой изохроны в состав Шымкентской агломерации входят Байдибекский, Тюлькубасский, Казыгуртский, Толебийский, Ордабасынский и Сайрамский районы (города Арысь, Ленгер, поселки Манкент, Сайрам, Казыгурт и другие) Южно-Казахстанской области (приложение 3).
      Численность населения Шымкентской агломерации в 2020 году прогнозируется на уровне 1,8 млн. человек, при этом коэффициент развитости в 2030 году предположительно составит 6,5.
      Территориальное развитие Шымкентской агломерации будет увязано (обусловлено) с особенностями системы расселения Южно-Казахстанской области преимущественно в Кентау-Туркестанской городской системе населенных мест, в градостроительном плане перспективных населенных пунктов вдоль трассы Шымкент-Тараз (вне Шымкентской агломерации) и сельских системах населенных мест Мактааральского и Сарыагашского районов.
      Шымкентская агломерация будет гармонично интегрирована в указанную систему расселения Южно-Казахстанской области, что позволит избежать ее развития по сценарию стихийной (неконтролируемой) мнимой урбанизации.
      Учитывая конкурентные преимущества Шымкентской агломерации, будут приняты меры по ее развитию как:
      1) индустриально-инновационного центра региона путем:
      использования резервов в текстильной промышленности, производстве строительных материалов и машиностроении и поддержки их государственными институтами развития (ввод в действие простаивающих предприятий, имеющих свою материально-техническую базу);
      формирования физической инфраструктуры Южно-Казахстанского регионального технопарка (с участием АО «НАТР»);
      2) центра переработки сельскохозяйственной продукции региона путем:
      развития плодоовощного и хлопкового кластеров, ориентированных на переработку внутренней и внешней сельскохозяйственной продукции (в том числе на базе СЭЗ «Онтүстік»);
      кооперации и объединения сельскохозяйственных товаропроизводителей;
      развития кооперации в сфере производства, сбыта продукции и водопользования, а также малого предпринимательства;
      внедрения систем капельного орошения;
      поддержки развития предприятий малого и среднего бизнеса, занимающихся переработкой сельскохозяйственной продукции, производством продукции легкой промышленности;
      3) фармацевтического кластера региона путем:
      создания местного бренда;
      активизации работы регионального технопарка, направленной на внедрение научных достижений, ресурсосберегающих и передовых технологий, современного оборудования на предприятиях;
      создания сетевого взаимодействия между студентами фармацевтического вуза, учеными, предпринимателями и государственными служащими;
      4) центра транспорно-логистических услуг и дистрибуции региона путем:
      создания транспортно-логистического узла в городе Арысь;
      реконструкции автомобильной дороги «Шымкент-Ташкент»;
      завершения проекта реконструкции международного транзитного коридора «Западная Европа - Западный Китай»;
      строительства нового пассажирского терминала международного аэропорта города Шымкента, нового аэропорта в городе Туркестан Южно-Казахстанской области;
      5) туристического и историко-культурного центра региона путем:
      развития туристической инфраструктуры на уровне международных стандартов (культурный, спортивный, рекреационный, медицинский и специализированный туризм);
      активного продвижения на туристическом и спортивном рынке региона культурных и природных достопримечательностей (таких, как мавзолей Ходжи Ахмета Яссауи в городе Туркестан, городища Отырар, Сыганак, Сауран и другие);
      формирования перспективных культурно-туристических маршрутов, охраны и использования объектов историко-культурного наследия;
      повышения безопасности в городах Шымкент, Туркестан, Ленгер и других крупных населенных пунктах Южно-Казахстанской области.
      Системное взаимоувязанное (скоординированное) развитие инженерной инфраструктуры на долгосрочную перспективу, в первую очередь, будет связано с реализацией проектов по электро- и теплоснабжению на основе инновационных технологий.
      До 2020 года будет обеспечена реализация ряда крупных инфраструктурных проектов - это завершение реконструкции проекта международного транзитного коридора «Западная Европа - Западный Китай», строительство магистрального газопровода «Бейнеу-Бозой-Шымкент».
      Также для Шымкентской агломерации приоритетным признается развитие скоростного рельсового наземного транспорта (в том числе на пригородных сообщениях Шымкент-Ленгер, Шымкент-Арысь и другие), единого общественного транспорта и малой авиации в пределах агломерации.
      Будет обеспечена безопасность граждан на водоемах путем строительства водно-спасательной станции 3 разряда на берегу реки Арысь в городе Арысь Южно-Казахстанской области.
      Будет создана инфраструктура противодействия паводкам путем строительства противопаводковых дамб, дноуглубления, расширения и усиления русел паводкоопасных рек. Также будет обеспечена надлежащая противопожарная защита агломерации путем строительства новых пожарных депо и проведения капитального ремонта имеющихся пожарных депо, оборудования объектов образования, здравоохранения, социального и производственного назначения, а также стратегически важных объектов автоматической пожарной сигнализацией, проведения капитального ремонта противопожарного водоснабжения.
      Будет создана инфраструктура противодействия селям, оползням, лавинам, землетрясениям путем строительства инженерно-защитных сооружений и осуществления сейсмоусиления зданий и сооружений.
      Развитие и размещение транспортной и жизнеобеспечивающей инфраструктуры будут осуществляться в соответствии с комплексным проектом градостроительного планирования развития Шымкентской агломерации, ориентированным на создание комфортной городской среды обитания.
      Для обеспечения рациональной градостроительной политики будут проведены функциональное зонирование территорий зоны Шымкентской агломерации, а также комплексная оценка территории с учетом имеющихся предпосылок и рисков (природные и инженерно-геологические условия, определение планировочных ограничений градостроительной и хозяйственной деятельности, прогнозы демографического развития и трудовых ресурсов). Реализация генерального плана города Шымкента будет осуществляться с учетом перспектив его агломерационного развития.
      4. Актюбинская городская агломерация (второго уровня)
      В пределах 1,0-часовой изохроны транспортной доступности в зону Актюбинской агломерации тяготеет ряд сельских населенных пунктов Алгинского, Каргалинского, Мартукского и Хромтауского районов (города Хромтау, Кандыагаш и другие) Актюбинской области.
      Учитывая конкурентные преимущества Актюбинской агломерации, в долгосрочной перспективе будут приняты меры по ее развитию как:
      1) индустриального центра региона путем:
      организации производства дальнейших переделов металлургической, нефтехимической промышленности;
      внедрения международных стандартов управления производством и систем оценки качества продукции;
      технологического перевооружения действующих производств;
      2) инновационного центра региона путем:
      развития научно-инновационной инфраструктуры, обеспечивающей кадрами действующие и новые производства;
      будущего транспортно-логистического хаба региона путем:
      внедрения скоростных видов транспорта в «треугольнике» Актобе-Хромтау-Кандыагаш;
      создания транспортно-логистического узла в городе Кандыагаш;
      завершения проекта реконструкции международного транзитного коридора «Западная Европа - Западный Китай»;
      строительства и (или) реконструкции автомобильных дорог «Актобе-Астана» (по маршруту «Актобе - Хромтау - Карабутак - Лисаковск -Аманкарагай - Есиль - Астана»), «Актобе-Атырау», «Актобе-Орск», «Актобе-Уральск»;
      3) центра медицинских услуг международного уровня для западных областей Казахстана путем дальнейшего создания условий для функционирования высокоспециализированных медицинских организаций.
      Системное взаимоувязанное (скоординированное) развитие инженерной инфраструктуры на долгосрочную перспективу, в первую очередь, будет связано с реализацией проектов по электро- и теплоснабжению на основе инновационных технологий.
      Также для Актюбинской агломерации приоритетным признается развитие скоростного рельсового наземного транспорта (в том числе на пригородных сообщениях Актобе-Хромтау, Актобе-Алга-Кандыагаш, Хромтау-Кандыагаш и другие), единого общественного транспорта и малой авиации в пределах агломерации.
      Будет обеспечена безопасность граждан на водоемах путем строительства водно-спасательной станции 2 разряда в городе Хромтау Актюбинской области.
      Будет создана инфраструктура противодействия паводкам путем строительства противопаводковых дамб, дноуглубления, расширения и усиления русел паводкоопасных рек. Также будет обеспечена надлежащая противопожарная защита агломерации путем строительства новых пожарных депо и проведения капитального ремонта имеющихся пожарных депо, оборудования объектов образования, здравоохранения, социального и производственного назначения, а также стратегически важных объектов автоматической пожарной сигнализацией, проведения капитального ремонта противопожарного водоснабжения.
      Развитие и размещение транспортной и жизнеобеспечивающей инфраструктуры будут осуществляться в соответствии с комплексным проектом градостроительного планирования развития Актюбинской агломерации, ориентированным на создание комфортной городской среды обитания.
      Для обеспечения рациональной градостроительной политики планируется разработка межрегиональной схемы территориального развития западных регионов страны на долгосрочный период с включением Актюбинской и Актауской агломераций как ее составных структурных элементов, при этом будут проведены функциональное зонирование территорий зоны Актюбинской агломерации, а также комплексная оценка территории с учетом имеющихся предпосылок и рисков (природные и инженерно-геологические условия, определение планировочных ограничений градостроительной и хозяйственной деятельности, прогнозы демографического развития и трудовых ресурсов). Реализация генерального плана города Актобе будет осуществляться с учетом перспектив его агломерационного развития.
      5. Актауская городская агломерация (второго уровня)
      В пределах 1,0-часовой изохроны транспортной доступности в состав Актауской агломерации входит Мунайлинский район Мангистауской области. В силу специфики системы расселения Мангистауской области такие населенные пункты, как Жанаозен, Форт-Шевченко, Баутино, Бейнеу и Курык, в перспективе также будут активно взаимодействовать с зоной притяжения Актауской агломерации (приложение 3).
      Учитывая конкурентные преимущества Актауской агломерации, в долгосрочной перспективе будут приняты меры по ее развитию как:
      1) индустриально-инновационного и нефтяного сервисного центра региона путем:
      организации производства дальнейших переделов нефтехимической, химической, машиностроительной, металлообрабатывающей промышленности;
      развития отраслей по обслуживанию нефтегазового сектора (сервисное и транспортное обслуживание);
      внедрения международных стандартов управления производством и систем оценки качества продукции;
      технологического перевооружения действующих производств;
      формирования физической инфраструктуры Мангистауского регионального технопарка (с участием АО «НАТР»);
      2) будущего транспортно-логистического хаба региона путем:
      модернизации международного морского порта Актау (СЭЗ «Морпорт Актау») и создания на его базе международного мультимодального транспортно-логистического центра (узла на пересечении международных транспортных коридоров «Север-Юг» и «ТРАСЕКА»);
      развития транспортно-логистических центров (ТЛЦ) в городе Актау и поселке Бейнеу;
      привлечения в структуру СЭЗ «Морпорт Актау» транснациональных производств и производства продукции на экспорт под мировыми брендами (в сфере нефтегазовой промышленности, машиностроения и нефтехимии);
      реконструкции автомобильной дороги «Актау-Атырау»;
      реконструкции автомобильной дороги «Форт-Шевченко - Актау - Курык»;
      строительства железной дороги Бейнеу-Жезказган (участки «Бейнеу -Шалкар» и «Саксаульская - Жезказган»);
      3) туристического и культурного центра региона путем:
      развития культурной и туристической инфраструктуры на уровне международных стандартов (курортная зона «Кендирли»), охраны и использования объектов историко-культурного наследия региона;
      активного продвижения на туристическом рынке региона культурных и природных достопримечательностей (таких, как мечеть Бекет-ата, меловые горы Мангистау и другие).
      Системное взаимоувязанное (скоординированное) развитие инженерной инфраструктуры на долгосрочную перспективу, в первую очередь, будет связано с реализацией проектов по электро- и теплоснабжению на основе инновационных технологий (в том числе таких, как ЛЭП 500кВ «Актау -Бейнеу - Кульсары - Атырау - Ульке» и «Бейнеу - Саксаульская - Жезказган - Кызылорда - Кентау - Тараз»).
      Также для Актауской агломерации приоритетным признается развитие скоростного рельсового наземного транспорта (в том числе на пригородных сообщениях), единого общественного транспорта и малой авиации в пределах агломерации.
      Будет обеспечено своевременное и оперативное реагирование на чрезвычайные ситуации различного характера путем создания оперативно-спасательного отряда в городе Актау.
      Также будет обеспечена надлежащая противопожарная защита агломераций путем строительства новых пожарных депо и проведения капитального ремонта имеющихся пожарных депо, оборудования объектов образования, здравоохранения, социального и производственного назначения, а также стратегически важных объектов автоматической пожарной сигнализацией, проведения капитального ремонта противопожарного водоснабжения.
      Развитие и размещение транспортной и жизнеобеспечивающей инфраструктуры будут осуществляться в соответствии с комплексным проектом градостроительного планирования развития Актауской агломерации, ориентированным на создание комфортной городской среды обитания.
      Для обеспечения рациональной градостроительной политики будут проведены функциональное зонирование территорий зоны Актауской агломерации, а также комплексная оценка территории с учетом имеющихся предпосылок и рисков (природные и инженерно-геологические условия, определение планировочных ограничений градостроительной и хозяйственной деятельности, прогнозы демографического развития и трудовых ресурсов). Реализация генерального плана города Актау будет осуществляться с учетом перспектив его агломерационного развития.
      Задача 3. Финансовая поддержка регионов для повышения их конкурентоспособности и рациональной пространственной организации экономического потенциала и расселения населения.
      Реализация третьей задачи будет осуществляться по следующим двум направлениям:
      1) формирование и поддержка центров экономического роста;
      2) содействие повышению конкурентоспособности и экономическому развитию регионов Казахстана.
      Первое направление больше ориентировано на аспекты формирования рациональной территориальной организации и эффективной системы расселения через регулируемое развитие агломераций и процессов урбанизации в стране в целом, а также упорядочение потоков внутренней миграции. Второе направление непосредственно связано с задачами по активизации потенциала конкурентоспособности регионов.
      Приоритет в финансовой поддержке за счет средств Программы будет отдаваться бюджетным инвестиционным проектам (далее - БИП), реализуемым в быстрорастущих и перспективных регионах, то есть имеющих высокий потенциал экономического развития, а также обладающих устойчивым ростом численности населения. Перспективность регионов будет определяться МВК по предложению уполномоченного органа на основании результатов исследования перспектив социально-экономического развития городов, районов и сельских населенных пунктов Республики Казахстан в конце 2011 года.
      Объем финансирования по двум указанным направлениям определяется уполномоченным органом в равных долях. При этом возможно оперативное перераспределение средств между направлениями администратором бюджетной программы, в случае недостаточности заявок по одному направлению и наибольшей потребности - по другому.
      Стоимость БИП, реализуемого в рамках Программы, не должна превышать 10,0 млрд. тенге (десять миллиардов) (за исключением проектов по развитию агломераций в рамках задачи 2 «Формирование долгосрочных центров экономического роста, интегрированных с региональными и мировыми рынками, через приоритетное развитие агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе и Актау»), период реализации не должен превышать 3 года (за исключением приоритета 3 «Внедрение механизма государственно-частного партнерства в регионах» направления 2 «Содействие повышению конкурентоспособности и экономическому развитию регионов Казахстана», а также проектов по развитию агломераций в рамках задачи 2 «Формирование долгосрочных центров экономического роста, интегрированных с региональными и мировыми рынками, через приоритетное развитие агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе и Актау»).
      Выделение средств (финансирование проектов) должно осуществляться в соответствии с заявленными республиканскими и/или региональными приоритетами на конкурсной основе и принципах софинансирования и в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан. При этом бюджетные средства не могут быть предоставлены для реализации проектов, по которым уже предусмотрены расходные обязательства Республики Казахстан в соответствующем году.
      Первое направление: Формирование и поддержка центров экономического роста.
      Решение задач в рамках реализации первого направления Программы осуществляется для следующих категорий населенных пунктов (территорий):
      1) агломерации;
      2) города «второго уровня» (областные центры);
      3) города и крупные СНП, имеющие высокий потенциал развития;
      4) приграничные территории (рассмотрение проектов будет осуществляться после 2011 года с учетом предложений местных исполнительных органов).
      В контексте политики «полюсов роста» наиболее актуальной для Казахстана является задача поддержки развития агломераций, обладающих научным, интеллектуальным, кадровым и инфраструктурным потенциалом для формирования и развития инновационных производств. Поэтому задачи по поддержке развития агломераций являются доминирующими и требующими большего объема выделяемых средств.
      Предусматривается оказание государственной поддержки при реализации БИП, направленных на комплексное решение вопросов социально-экономического развития вышеперечисленных категорий населенных пунктов по следующим приоритетам.
      Приоритет 1. Повышение транспортной доступности и создание условий для «маятниковой» трудовой миграции населения и эффективной занятости.
      Финансированию в рамках Программы подлежат БИП, реализуемые в вышеперечисленных категориях поселений:
      1) по развитию дорожной сети внутри агломерационных образований для формирования (содействия) «маятниковой» трудовой миграции населения;
      2) по строительству и модернизации внутриобластных транспортных коммуникаций.
      Приоритет 2. Развитие коммунально-инженерной (водопровод, канализация, системы газо-, тепло-, электроснабжения) и социально-рекреационной (объекты образования, здравоохранения, культуры, спорта, досуга и отдыха, парковые и развлекательные зоны) инфраструктуры.
      Финансированию в рамках Программы подлежат БИП по строительству и реконструкции объектов коммунально-инженерной (водопровод, канализация, системы газо-, тепло-, электроснабжения), прошедших отбор на приоритетность финансирования в уполномоченном органе в сфере коммунального хозяйства, и социально-рекреационной (объекты образования, здравоохранения, культуры, спорта, досуга и отдыха, парковые и развлекательные зоны) инфраструктуры в вышеперечисленных категориях поселений.
      При рассмотрении рабочим органом представленных местными исполнительными органами БИП по приоритетам 1 и 2, направленных на повышение транспортной доступности к агломерациям, городам второго уровня, городам и крупным СНП и развитию в них коммунально-инженерной и социально-рекреационной инфраструктуры, предпочтение будет отдаваться проекту, исходя из критериев:
      1) размера совокупного социально-экономического эффекта от реализации проекта, выраженного в:
      увеличении налоговых поступлений в бюджет региона на единицу бюджетных инвестиций;
      сокращении времени проезда;
      увеличении скорости движения;
      повышении уровня обеспеченности объектами коммунально-инженерной и социально-рекреационной инфраструктуры;
      снижении уровня безработицы;
      2) соотношения объема выделяемых бюджетных средств, направленных на реализацию БИП, к объему частных инвестиций, направленных на реализацию частного (коммерческого) проекта (объекта);
      3) доли софинансирования из местного бюджета.
      Приоритет 3. Улучшение состояния окружающей среды в городах.
      Выделение средств по приоритету 3 будет направлено на БИП по улучшению состояния окружающей среды и повышению энергоэффективности, реализуемые в городах, в том числе:
      1) по эффективной утилизации отходов;
      2) по комплексной очистке воды;
      3) по улучшению состояния атмосферного воздуха;
      4) по внедрению в строящемся и существующем коммунальном жилом фонде комплексных энергосберегающий и экологичных («зеленых») технологий.
      При рассмотрении рабочим органом представленных местными исполнительными органами БИП по приоритету 3 предпочтение будет отдаваться проектам, исходя из следующих критериев:
      1) размера совокупного социально-экономического, экологического эффекта от реализации проекта, выраженного в:
      количестве созданных временных/постоянных рабочих мест в регионе на единицу бюджетных инвестиций;
      проценте снижения выбросов в атмосферу вредных веществ;
      снижении уровня сбросов загрязняющих веществ;
      увеличении доли переработки отходов к их образованию;
      внедрении энергосберегающих технологий;
      росте объемов производства продукции;
      увеличении налоговых поступлений в бюджет региона на единицу бюджетных инвестиций;
      2) соотношения объема выделяемых бюджетных средств, направленных на реализацию БИП, к объему частных инвестиций, направленных на реализацию частного (коммерческого) проекта (объекта);
      3) доли софинансирования местного бюджета.
      Приоритет 4. Развитие приграничных территорий.
      Выделение средств по данному приоритету будет направлено на БИП, реализуемые в приграничных территориях.
      БИП, которым будет оказываться поддержка в рамках Программы на:
      1) развитие транспортной инфраструктуры;
      2) улучшение социально-рекреационной инфраструктуры (объекты образования, здравоохранения, культуры, спорта, досуга и отдыха);
      3) подведение инженерной инфраструктуры (водопровод, канализация, системы газо-, тепло-, электроснабжения, ирригационные системы), для реализации бизнес-проектов;
      4) создание инфраструктуры для развития торгово-закупочной деятельности.
      При рассмотрении рабочим органом представленных местными исполнительными органами БИП по приоритету 4 предпочтение будет отдаваться проектам, исходя из критериев:
      1) размера совокупного социально-экономического эффекта от реализации БИП на единицу бюджетных инвестиций, выраженного в:
      количестве созданных временных/постоянных рабочих мест в приграничном районе;
      росте/стабилизации численности населения в приграничном районе;
      росте объемов производства (сельское хозяйство, переработка сельскохозяйственной продукции, услуги);
      увеличении налоговых поступлений в бюджет региона;
      2) соотношения объема выделяемых бюджетных средств, направленных на реализацию БИП, к объему частных инвестиций, направленных на реализацию частного (коммерческого) проекта (объекта);
      3) доли софинансирования из местного бюджета.
      Второе направление: Содействие повышению конкурентоспособности и экономическому развитию регионов Казахстана.
      Конкурентоспособность региона понимается как совокупность физико-географических и социально-экономических его характеристик, которые создают условия для формирования на его территории экономических структур и структур расселения. Основными факторами, влияющими на конкурентоспособность региона, являются: наличие природных ресурсов, квалифицированных кадров, развитой инфраструктуры, уровень институционального развития (условия, создаваемые государством для развития бизнеса) и другие. В условиях индустриально-инновационного развития республики на первый план выходят вопросы по укреплению потенциала регионов в области исследований и технологического развития, финансового обеспечения предприятий, внедряющих инновации.
      В целях повышения региональной конкурентоспособности и экономического развития регионов, приоритеты второго направления реализации Программы будут связаны с:
      1) формированием и развитием инфраструктуры для региональных проектов индустриализации, агропромышленного комплекса (в том числе по созданию продовольственного кольца вокруг городов и агломераций путем реализации конкретных проектов в сфере животноводства и растениеводства, в том числе овощеводства, с использованием современных технологий, направленных на рост производства сельскохозяйственной продукции, организацию ее заготовки и хранения, в том числе через социально-предпринимательские корпорации в регионах) в сфере туризма и стимулированием инновационной деятельности и предпринимательства в регионах;
      2) развитием инфраструктуры альтернативных источников энергии;
      3) внедрением механизма государственно-частного партнерства (ГЧП) в регионах;
      4) финансовой поддержкой местного самоуправления.
      Приоритет 1. Формирование и развитие инфраструктуры для региональных проектов индустриализации, агропромышленного комплекса (в том числе по созданию продовольственного кольца вокруг городов и агломераций путем реализации конкретных проектов в сфере животноводства и растениеводства, в том числе овощеводства, с использованием современных технологий, направленных на рост производства сельскохозяйственной продукции, организацию ее заготовки и хранения, в том числе через социально-предпринимательские корпорации в регионах) в сфере туризма и поддержки предпринимательства в регионах.
      В рамках приоритета 1 предпочтение в оказании финансовой поддержки за счет средств Программы будет отдаваться БИЛ, реализуемым в быстрорастущих и перспективных регионах, то есть имеющих высокий потенциал развития, а также обладающих устойчивым ростом численности населения. Реализация проектов в данных регионах позволит добиться максимального мультипликативного эффекта для республики.
      Финансированию в рамках Программы подлежат БИП по строительству и подведению инженерно-транспортной инфраструктуры (строительство и реконструкция инфраструктуры: дорог, канализации, газификации, теплоснабжения, водопроводов, железнодорожных тупиков, электрических подстанций, линий электропередач и ирригационных систем) для реализации перспективных бизнес-проектов, также БИП по конверсии зон с устаревшей промышленной инфраструктурой.
      Строительство и подведение инфраструктуры могут быть направлены на обеспечение нескольких бизнес-проектов.
      При рассмотрении рабочим органом представленных местными исполнительными органами БИП по строительству и подведению инфраструктуры предпочтение будет отдаваться проекту, исходя из критериев:
      1) размера совокупного социально-экономического эффекта от реализации БИП на единицу бюджетных инвестиций, выраженного в:
      количестве созданных временных/постоянных рабочих мест в регионе;
      росте объемов производства (промышленность, сельское хозяйство, услуги);
      увеличении налоговых поступлений в бюджет региона;
      количестве выгодополучателей от реализации БИП;
      2) соотношения объема выделяемых бюджетных средств, направленных на реализацию БИП, к объему частных инвестиций, направленных на реализацию частного (коммерческого) проекта (объекта);
      3) доли софинансирования из местного бюджета.
      Приоритет 2. Развитие инфраструктуры альтернативных источников энергии.
      Выделение средств по приоритету 2 будет направлено на БИП, реализуемые в отдаленных СНП и местах, имеющих туристско-рекреационный потенциал (развитие инфраструктуры альтернативных источников энергии).
      БИП, которым будет оказываться поддержка в рамках Программы, направленной:
      на приобретение и монтаж установок для производства электрической и/или тепловой энергии из первичных возобновляемых источников энергии (энергия водного потока, ветра, солнца и другие), включая гибридные установки, использующие для производства энергии более одного вида возобновляемых источников энергии (помощь в виде софинансирования) для:
      1) фермерских хозяйств (существующих и вновь создаваемых) в целях обеспечения электрической и тепловой энергией для коммунальных и производственных целей;
      2) отдаленных СНП - в качестве основного и/или резервного источника энергоснабжения;
      3) вахтовых (временных) поселков;
      4) отдаленных мест, имеющих туристско-рекреационный потенциал.
      При рассмотрении рабочим органом представленных местными исполнительными органами БИП по приоритету 2 предпочтение будет отдаваться проектам, исходя из критериев:
      1) размера совокупного социально-экономического эффекта от реализации БИП на единицу бюджетных инвестиций, выраженного в:
      количестве созданных временных/постоянных рабочих мест в регионе;
      росте объемов производства (промышленность, сельское хозяйство, услуги);
      увеличении налоговых поступлений в бюджет региона;
      2) доли софинансирования из местного бюджета.
      Приоритет 3. Внедрение механизма ГЧП в регионах.
      1. Оказание консультативной и технической помощи по подготовке проектов ГЧП.
      Услуги по оказанию консультативной и технической помощи по подготовке проектов ГЧП будут оказаны центрам экономического роста (формирующиеся агломерации, города второго уровня, города и крупные СНП с высоким потенциалом развития) при наличии концессионных предложений по проектам и финансовой готовности (возможности) участия местных бюджетов в реализации проектов ГЧП в рамках действующего законодательства.
      В рамках данного направления Программы будет повышен потенциал знаний местных исполнительных органов и бизнес-среды в области ГЧП.
      В 2011 и 2012 годах в рамках Программы будет проведена соответствующая работа по оказанию консультативной помощи при подготовке проектов ГЧП в регионах.
      2. Возможность софинансирования проектов ГЧП.
      Софинансирование проектов ГЧП будет оказываться по сферам строительства объектов социальной (образование и здравоохранения) и коммунально-бытовой инфраструктуры (системы водо-, теплоснабжения, газоснабжения, канализации) в центрах экономического роста (формирующиеся агломерации, города второго уровня, города и крупные СНП с высоким потенциалом развития).
      Механизм финансирования проектов ГЧП заключается в софинансировании проектов на стадии строительства.
      Механизм отбора местными исполнительными органами концессионных проектов будет осуществляться согласно действующему законодательству Республики Казахстан.
      В соответствии с мировым опытом одним из основных элементов, характеризующих ГЧП, является возможность софинансирования проектов со стороны государства.
      В настоящее время в целях поддержки деятельности концессионеру могут предоставляться следующие виды государственной поддержки, в том числе:
      1) софинансирование концессионных проектов на стадии строительства;
      2) гарантии потребления государством определенного объема товаров (работ, услуг) в случае, если основным потребителем товаров (работ, услуг), производимых концессионером, является государство;
      3) компенсация определенного объема инвестиционных затрат концессионера в установленные договором концессии сроки и определенных им объемах в период действия договора концессии.
      При рассмотрении рабочим органом представленных местными исполнительными органами проектов ГЧП предпочтение будет отдаваться проекту, исходя из критериев:
      1) реализации проекта в центрах экономического роста (формирующиеся агломерации, города второго уровня, города и крупные СНП с высоким потенциалом развития);
      2) соотношения софинансирования между государственным и частным источником;
      3) степени обеспеченности населенного пункта социальной и коммунально-бытовой инфраструктурой (дефицит и/или высокий износ);
      4) количества созданных временных/постоянных рабочих мест в регионе;
      5) сокращения нагрузки на государственный бюджет;
      6) внедрения новых технологий и более четкой ориентации услуг на нужды потребителей;
      7) сокращения времени реализации проекта;
      8) передачи части рисков частному сектору;
      9) уровня тарифа на услуги.
      Приоритет 4. Финансовая поддержка местного самоуправления.
      В рамках данного приоритета реализация проектов (мероприятий) будет осуществляться только в аулах (селах) и поселках с высоким и средним экономическим потенциалом путем привлечения населения к выработке предложений по определению проектов (мероприятий), которые будут реализовываться в рамках финансовой поддержки местного самоуправления.
      Акимы аула (села), поселка обеспечивают организацию собраний (сходов) местного сообщества, на которых будут обсуждаться предложения и приниматься решения по отбору проектов (мероприятий), исходя из первоочередности и актуальности (принцип отбора мероприятий (проектов) «снизу вверх»).
      Финансовая поддержка местного самоуправления будет осуществляться по следующим направлениям:
      в 2012 году по коммунальному хозяйству: освещение и озеленение улиц, сохранение фонда жилых домов и вывоз мусора, ликвидация несанкционированных свалок, снос бесхозных объектов, обустройство полигонов твердых бытовых отходов и скотомогильников, ремонт отопительной системы, установка дворовых детских игровых площадок;
      в 2013-2014 годах:
      1) капитальный и текущий ремонт: объектов образования, здравоохранения, культуры, спорта, водоснабжения, газоснабжения;
      2) коммунальное хозяйство: освещение и озеленение улиц, сохранение фонда жилых домов и вывоз мусора, ликвидация несанкционированных свалок, снос бесхозных объектов, обустройство полигонов твердых бытовых отходов и скотомогильников, ремонт отопительной системы, установка дворовых детских игровых площадок;
      3) транспортные коммуникации: капитальный, средний и текущий ремонт внутрипоселковых дорог и мостов, установка светофоров;
      4) сельское хозяйство: очистка водоемов, восстановление бесхозных гидротехнических сооружений;
      5) прочие: телефонизация, Интернет.

4. Взаимодействие участников при реализации Программы

Взаимодействие участников при реализации
Программы, кроме приоритета «Финансовая поддержка
местного самоуправления»

      1. Акимы районов и городов направляют инвестиционные предложения администраторам областных бюджетных программ, которые формируют списки инвестиционных предложений с приложением документов, разработанных в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан, и направляют координатору Программы.
      2. Координатор Программы:
      1) рассматривает инвестиционное предложение, разработанное в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 апреля 2009 года № 545 «Об утверждении Правил рассмотрения, отбора, мониторинга и оценки реализации бюджетных инвестиционных проектов», и направляет экономическое заключение по ним акимам районов и городов, администраторам областных бюджетных программ;
      2) направляет на рассмотрение рабочему органу пакет документов и положительное экономическое заключение по отобранным инвестиционным предложениям.
      3. Рабочий орган рассматривает инвестиционные предложения на соответствие цели и задачам Прогнозной схемы территориально-пространственного развития страны до 2020 года и приоритетам Программы в течение пятнадцати рабочих дней и направляет заключения по ним координатору Программы.
      4. Координатор Программы после получения положительного заключения рабочего органа на инвестиционное предложение формирует заключения по выделению средств на разработку и проведение необходимых экспертиз технико-экономического обоснования (далее - ТЭО) БИЛ и вносит на рассмотрение бюджетной комиссии.
      5. По инвестиционным предложениям, одобренным бюджетными комиссиями, акимы районов и городов, администраторы областных бюджетных программ разрабатывают ТЭО, проводят соответствующие экспертизы, и направляют координатору Программы для получения экономического заключения.
      6. Координатор Программы:
      1) рассматривает ТЭО БИП и экспертизы, требуемые в соответствии с законодательством Республики Казахстан, и направляет экономическое заключение по ним акимам районов и городов, администраторам областных бюджетных программ;
      2) направляет на рассмотрение рабочему органу пакет документов и положительное экономическое заключение по отобранным БИП.
      7. Рабочий орган:
      1) направляет инвестиционные предложения по БИП, не требующим разработки ТЭО, и ТЭО БИП с полным пакетом документов соответствующим центральным государственным органам для подготовки отраслевой экспертизы;
      2) формирует перечень БИП с учетом положительных экспертиз и направляет на рассмотрение уполномоченному органу.
      8. Уполномоченный орган выносит перечень БИП на рассмотрение МВК.
      9. МВК:
      1) одобряет перечень БИП;
      2) согласовывает лимиты финансирования Программы по направлениям;
      3) оформляет решение соответствующим протоколом.
      10. Положительное заключение МВК является основанием для включения проектов в бюджетную заявку администратора республиканской бюджетной программы.
      11. Рабочий орган направляет координатору Программы решение МВК.
      12. Администратор республиканской бюджетной программы в сроки, установленные бюджетным законодательством Республики Казахстан, представляет бюджетную заявку в Министерство финансов Республики Казахстан.

Взаимодействие участников при реализации Программы
по приоритету «Финансовая поддержка местного самоуправления»

      1. Распределение лимита финансирования:
      1) Администратор республиканской бюджетной программы определяет лимиты финансирования каждой области в зависимости от численности населения, проживающего в аульных (сельских) и поселковых округах, а также аулах (селах) и поселках, не входящих в состав аульного (сельского) и поселкового округа региона, одобряемые МВК.
      2) Аким области доводит лимит финансирования каждому району и городу областного значения в зависимости от численности населения, проживающего в аульных (сельских) и поселковых округах, а также аулах (селах) и поселках, не входящих в состав аульного (сельского) и поселкового округа.
      3) Аким района и аким города областного значения доводят лимит финансирования каждому аульному (сельскому) и поселковому округу в зависимости от численности населения, проживающего в аульном (сельском) и поселковом округе, а также ауле (селе), поселке, не входящем в состав аульного (сельского) и поселкового округа, имеющем высокий и средний потенциал развития.
      При этом аким района и аким города областного значения при распределении лимита финансирования исключают аулы (села) и поселки с низким потенциалом развития, не входящие в состав аульного (сельского) и поселкового округа, и перераспределяют его на аульные (сельские) и поселковые округа и аулы (села), поселки, не входящие в состав аульного (сельского) и поселкового округа, с высоким и средним потенциалом развития.
      4) Аким аульного (сельского) и поселкового округа объем средств, рассчитанный на все аулы (села), поселки округа, распределяет и перераспределяет только на аулы (села), поселки с высоким и средним потенциалом развития.
      2. Процедура отбора:
      1) На сходе населения аульного (сельского) и поселкового округа определяются проекты (мероприятия) в рамках доведенного акимом района, города областного значения объема средств и оформляются решением схода населения.
      2) Предложение (решение схода населения) по одобренным проектам (мероприятиям) поступает акиму аульного (сельского) и поселкового округа, а также аулов (сел) и поселков, не входящих в состав аульного (сельского) и поселкового округа.
      3) Аким аульного (сельского) и поселкового округа, а также аула (села), поселка, не входящего в состав аульного (сельского) и поселкового округа, направляет предложения (решение схода населения) по одобренным проектам (мероприятиям) в акимат района, города областного значения.
      4) Акимат района, города областного значения с учетом направления формирует перечень предложенных проектов (мероприятий) и направляет координатору Программы с приложением документов, разработанных в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.
      5) Координатор Программы рассматривает представленную документацию по проектам (мероприятиям) и формирует заключение по ним.
      6) Координатор Программы направляет результаты заключений на проекты (мероприятия) в акимат района, города областного значения.
      В свою очередь, акимат района, города областного значения направляет заключение координатора Программы акимам аульных (сельских) и поселковых округов, а также аулов (сел) и поселков, не входящих в состав аульного (сельского) и поселкового округа.
      Акимы аульных (сельских) и поселковых округов, а также аулов (сел), поселков, не входящих в состав аульного (сельского) и поселкового округа, на сходах населения доводят информацию о поддержанных и не подержанных проектах (мероприятиях).
      7) Координатор Программы направляет на рассмотрение рабочему органу пакет необходимых документов и положительное заключение по отобранным проектам (мероприятиям).
      8) Рабочий орган рассматривает проекты (мероприятия) на соответствие приоритету Программы в течение пятнадцати рабочих дней и направляет заключение по ним координатору Программы.
      9) Координатор Программы направляет результаты заключений рабочего органа на проекты (мероприятия) в акимат района, города областного значения.
      В свою очередь, акимат района, города областного значения направляет заключение рабочего органа акимам аульных (сельских) и поселковых округов, поселков, аулов (сел).
      Акимы аульных (сельских) и поселковых округов, поселков, аулов (сел), не входящих в состав аульного (сельского) и поселкового округа, на сходах населения доводят информацию о поддержанных и не подержанных проектах (мероприятиях).
      3. Администратор республиканской бюджетной программы в сроки, установленные бюджетным законодательством Республики Казахстан, представляет бюджетную заявку в Министерство финансов Республики Казахстан.

5. Показатели результатов реализации Программы

      В результате реализации Программы предусматривается увеличение финансовой поддержки региональному развитию и продвижению региональных инициатив по активизации потенциала роста.
      Основными результатами Программы станут:
      1) повышение экономической активности в регионах путем строительства и реконструкции инженерно-транспортной инфраструктуры;
      2) повышение инвестиционной привлекательности регионов;
      3) обеспечение пространственного развития с соблюдением требований охраны окружающей среды и экологической безопасности;
      4) повышение территориальной концентрации посредством поддержки развития агломераций и перспективных поселений в стране;
      5) уменьшение различий между регионами с низким и высоким уровнем валового регионального продукта на душу населения снизится с 10 в 2009 году до 8 раз в 2020 году.
      Государственные органы, ответственные за достижение целей, целевых индикаторов, задач, показателей результатов: Министерство экономического развития и торговли Республики Казахстан, Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан, Министерство финансов Республики Казахстан, Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан, Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан, акимы областей, городов Алматы и Астаны.

5. Этапы реализации Программы

      Реализация Программы будет осуществляться в два этапа:
      1 этап - 2011-2012 годы - является пилотным.
      В пилотный год будут определены условия, механизм и порядок оказания государственной поддержки по направлениям Программы, внесены изменения и дополнения в действующее законодательство по вопросам, касающимся реализации Программы, а также будет оказана консультативная помощь регионам при подготовке проектов ГЧП для реализации проектов в социальном секторе и жилищно-коммунальном хозяйстве.
      2 этап - 2013-2020 годы.
      В этот период будет осуществляться полномасштабная эффективная работа по развитию регионов с учетом наработанного опыта за предыдущие годы.

6. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

      Финансирование Программы будет осуществляться за счет и в пределах средств республиканского и местных бюджетов, а также иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.
      Объемы финансирования Программы из республиканского бюджета составляют:
      в 2011 году - 176,5 млн. тенге;
      в 2012 году - 15 050,0 млн. тенге**;
      в 2013 году - 29 500,0 млн. тенге**;
      в 2014 году - 20 000,0 млн. тенге**;
      в 2015 году - 21 000,0 млн. тенге**.
      Объемы софинансирования из местных бюджетов будут определены после определения объемов средств из республиканского бюджета, направленных на инвестиционные проекты, которые будут реализовываться в рамках Программы.
      На 2016-2020 годы - **.
      Примечание:** Объемы средств будут определены при утверждении и уточнении республиканского и местных бюджетов на соответствующие финансовые годы в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. План мероприятий по реализации Программы «Развитие регионов»

№
п/п

Наименование
мероприятия

Форма
завершения

Ответственные
исполнители

Срок
исполнения

Предполагаемые
расходы
(млн. тенге)

Источники
финансирования

1

2

3

4

5

6

7

1. Организационные мероприятия по реализации Программы

1.

Создать
рабочую
группу по
отбору
инвестици-
онных
проектов,
реализуемых в
рамках
Программы
«Развития
регионов»

Приказ МЭРТ

МЭРТ

3 квартал
2011 года

Не требуются

2.

Внести
изменения и
дополнения в
постановление
Правительства
Республики
Казахстан от
24 декабря
2008 года
№ 1239 «О
создании
Межведом-
ственной
комиссии по
вопросам
региональной
политики»

Поста-
новление
Правитель-
ства
Республики
Казахстан

МЭРТ, МФ,

3 квартал
2011 года

Не требуются

3.

Обеспечить
сбор
информации о
создании
рабочих мест
по одобренным
инвестиционным
проектам для
включения в
базу данных
текущих и
прогнозируе-
мых рабочих
мест

Информация
в МЭРТ

МТСЗН (свод),
акимы
областей,
городов
Астаны и
Алматы

1 февраля,
1 августа
ежегодно

Не требуются

2. Формирование и поддержка центров экономического роста

1

Провести
исследование
социально-
экономического развития
городов,
районов и
сельских
населенных
пунктов
Республики
Казахстан и
перспективы
их
дальнейшего
развития

Информация
в
Правитель-
ство
Республики
Казахстан

МЭРТ, АО «ИЭИ»

Январь
2012 года

2011 год-161,0

Республиканский
бюджет

2

Реализовать
услуги по
оказанию
консульта-
тивной помощи
регионам при
подготовке
проектов ГЧП
для
реализации
проектов в
социальном
секторе и ЖКХ
по механизму
ГЧП

Информация
в
Правитель-
ство
Республики
Казахстан

МЭРТ

15 февраля
2012 года

2011 год-15,5

Республиканский
бюджет

3

Обеспечить
ежегодное
представление
информации по
целевым
индикаторам
развития
агломераций с
центрами в
городах
Алматы,
Астана,
Шымкент,
Актобе, Актау

Информация
в МЭРТ

Акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы, АС

Июль
ежегодно

Не требуются

4

Создать
крупномас-
штабные
топографи-
ческие карты
городов
Шымкент,
Актобе,
Актау с их
пригородной
зоной

Информация
в МЭРТ

АУЗР

Январь
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским бюджетом

5

Провести
работу по
выявлению
научно
обоснованного
агломера-
ционного
потенциала
(границы,
прогнозная
численность,
демографи-
ческая
емкость)
формирую-
щихся и
потенциальных
агломераций в
областях
страны и
выработать
предложения
по их
рациональному
развитию в
долгосрочной
перспективе

Информация
в МЭРТ

Акимы
Восточно-
Казахстан-
ской,
Карагандин-
ской,
Костанайской,
Павлодарской
областей

1 квартал
2013 года

Не требуются

6

Разработать и
утвердить (с
учетом
согласования
на
Межведом-
ственной
комиссии по
вопросам
региональной
политики)
межрегио-
нальные Планы
мероприятий
по развитию
Астанинской и
Алматинской
агломераций
до 2020 года

Постанов-
ления
Правитель-
ства
Республики
Казахстан

МЭРТ, акимы
Акмолинской,
Алматинской
областей,
городов
Астаны и
Алматы

1 квартал
2013 года

Не требуются

7

Разработать и
утвердить (с
учетом
согласования
на
Межведом-
ственной
комиссии по
вопросам
региональной
политики)
планы
мероприятий
по развитию
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломераций
до 2020 года

Решения
маслихатов

Акимы
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей

1 квартал
2013 года

Не требуются

8

По завершению
разработки и
утверждения
Генеральной
схемы
организации
территории
Республики
Казахстан,
проработать
вопрос
разработки
межрегио-
нальных схем
территори-
ального
развития
регионов на
долгосрочный
период с
включением
агломераций и
комплексных
схем
градострои-
тельного
планирования
приграничных
территорий

Информация
в МЭРТ

АДСиЖКХ,
акимы
областей

Январь
2014-2017
годов

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским бюджетом

2-1. Модернизация экономики, развитие перспективных конкурентоспособных специализаций
агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе, Актау

9

Внести
предложения
по
формированию
и
совершенст-
вованию
в
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломерациях
полифунк-
циональных
зон:
-транспортно-
логистических
и процессин-
говых услуг,
- технологи-
ческого
трансферта,
- инноваци-
онного
развития,
- туристско-
рекреационной
специали-
зации,
- медицинских
и
образова-
тельных
услуг
международ-
ного уровня

Информация
в
Прави-
тельство
Республики
Казахстан

МЭРТ (свод),
МОН, МЗ, МТК,
АДСФК, АУЗР,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы, АО
«НАТР» (по
согласованию)

Июль
2013 года

Не требуются

10

Внести
предложения
по
формированию
и развитию
индустри-
ально-
инновационной
инфра-
структуры в
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломерациях
(специальные
экономические
и
индустри-
альные зоны,
технопарки,
бизнес-
инкубаторы)

Информация
в МИНТ

Акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Январь,
июль
ежегодно

Не требуются

11

Внести
предложения
по достижению
следующих
факторов
привлека-
тельности
ведения
бизнеса в
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломерациях:
- наличие
квалифици-
рованной
рабочей силы;
- высокая
доступность
рынков
товаров и
услуг;
- развитые
транспортно-
коммуника-
ционные
связи с
крупнейшими
городами
региона и
мира;
- легкость
передвижения
внутри
агломерации;
- чистота
окружающей
среды

Информация
в
Правитель-
ство
Республики
Казахстан

МЭРТ (свод),
МООС, МТСЗН,
МТК, АДСиЖКХ,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Январь
2013 года

Не требуются

12

Принять меры
по
формированию
перспективных
производств в
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломерациях

Информация
в МИНТ

Акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Июль
ежегодно

Не требуются

2-2. Обеспечение скоординированного (через долгосрочное планирование) развития
инфраструктуры агломераций с центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе,
Актау с применением инновационных технологий

13

Реализовать
инвестици-
онные
проекты по
комплексному
(скоордини-
рованному)
развитию
производ-
ственной,
энергети-
ческой,
инженерной,
транспортно-
коммуника-
ционной,
водохозяй-
ственной,
социальной и
рекреационной
инфраструк-
туры
Астанинской,
Алматинской,
Шьшкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломераций с
учетом их
долгосрочных
перспектив
развития

Информация
в МЭРТ

МИНТ, МООС,
МОН, МТСЗН,
МТК, АДСиЖКХ,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

март
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республи-
канским и
местным
бюджетами, а
также иных
средств

14

Принять меры
по усилению
привлека-
тельности
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломераций
путем
приоритетного
строительства
объектов
образования,
здраво-
охранения,
культуры,
социального
обеспечения,
рекреации и
спорта

Информация
в МЭРТ

МОН, МЗ,
МКИ, МТСЗН,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Январь
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским и местным
бюджетами, а
также в рамках
применения
механизма ГЧП

15

Принять меры
по усилению
привлека-
тельности
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломераций
путем
приоритетного
строительства
объектов
охраны
окружающей
среды
(полигонов
твердо-
бытовых
отходов,
мусоро-
перерабаты-
вающих
заводов,
канализа-
ционно-
очистных
сооружений)

Информация
в МЭРТ

МООС (свод),
АДСиЖКХ,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским и местным
бюджетами, а
также в рамках
применения
механизма ГЧП

16

Развитие
инфраструк-
туры
противодей-
ствия
авариям,
катастрофам и
стихийным
бедствиям в
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломерациях

Информация
в МЭРТ

МЧС (свод),
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Январь
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским и местным
бюджетами

2-3. Совершенствование градостроительной и институциональной политики агломераций с
центрами в городах Астана, Алматы, Шымкент, Актобе, Актау

17

Провести
анализ
эффективности
существующей
системы
администра-
тивно-
территори-
ального
устройства
Республики
Казахстан в
части
эффективного
управления
агломерацией
и выработать
предложения
по его
совершен-
ствованию

Предложение
в Прави-
тельство
Республики
Казахстан

МЭРТ (свод),
АДСиЖКХ,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Июль
2013 года

Не требуются

18

Разработать
или внести
изменения и
дополнения в
генеральные
планы
населенных
пунктов,
входящих в
состав
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломераций,
с учетом их
долгосрочного
агломераци-
онного
развития

Информация
в МЭРТ

Акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
АДСиЖКХ

Январь
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
местных
бюджетах

Местный бюджет

19

Разработать
комплексную
схему
градострои-
тельного
планирования
пригородной
зоны городов
Шымкент,
Актобе, Актау

Решение
областного
маслихата,
информация
в МЭРТ

Акимы
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
заинтересо-
ванные
государст-
венные органы

Январь
2015 года

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
местных
бюджетах

Местный бюджет

20

Провести
анализ
существующих
рисков -
природных
(угроз
наводнения,
сели,
землетря-
сения),
техногенных
(аварии на
промышленных
объектах),
экологи-
ческих,
транспортных,
ресурсных и
других
(например,
уровень
преступности
в городах)
при
определении
опорных
каркасов
Астанинской,
Алматинской,
Шымкентской,
Актюбинской,
Актауской
агломераций

Информация
в МЭРТ

МЧС (свод),
МТК, МООС,
МВД, АДСиЖКХ,
акимы
Акмолинской,
Алматинской,
Актюбинской,
Мангистау-
ской,
Южно-
Казахстанской
областей,
городов
Астаны,
Алматы

Июль
2013 года

Не требуются

2-4. Стратегия действий по каждой агломерации

Астанинская городская агломерация

21

Принять
конкретные
меры по
развитию
Астанинской
городской
агломерации
как центра
высоких
технологий и
инноваций в
области
возобновля-
емого
энергосбе-
режения,
биоинженерии,
космической
техники и
технологий,
других
приоритетных
направлений

Информация
в
МИНТ

Акимы города
Астаны и
Акмолинской
области МООС,
МОН, НКА,АО
«НАТР» (по
согласованию)

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
национальных
компаний,
средства
предприятий и
организаций

22

Принять
конкретные
меры по
формированию
научно-
образова-
тельного
кластера,
ориентиро-
ванного на
инновационное
развитие
экономики
Астанинской
городской
агломерации

Информация
в МИНТ

МОН, НКА,
акимы города
Астаны и
Акмолинской
области

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

23

Принять меры
по оказанию
высоко-
специали-
зированной
помощи
населению,
оказываемой
медицинским
кластером

Информация
в МЭРТ

АОО
«Назарбаев
Университет»
(по
согласо-
ванию),
акимы города
Астаны и
Акмолинской
области

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
республикан-
ском бюджете

Республиканский
бюджет

24

Принять
конкретные
меры по
формированию
туристичес-
кого кластера
в городе
Астане с
вовлечением
Щучинско-
Боровской
курортной
зоны

Информация
в МИНТ

Акимы города
Астаны и
Акмолинской
области

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

25

Внести
предложения
по
реконструкции
автомобильных
дорог (с
доведением до
уровня
автобанов с
ограничением
минимальной
скорости/до
международ-
ного уровня)
из города
Астаны на
Караганду,
Кокшетау,
Костанай,
Павлодар и
Степногорск,
а также
строительству
автомобильных
дорог
«Акмол-
Воздвиженка-
Талапкер»,
«обход города
Астаны
(юго-западная
часть)»

Информация
в МЭРТ

МТК (свод),
акимы города
Астаны,
Акмолинской,
Караган-
динской,
Костанайской,
Павлодарской
областей

1 квартал
2013 года

Не требуются

Алматинская городская агломерация

26

Внести
предложения
по выводу
промышленных
предприятий
города Алматы
в город
Капшагай и
другие
города-
спутники
Алматинской
агломерации с
формированием
производ-
ственного и
сервисного
центра
региона путем
создания
индустри-
альных зон в
городе
Капшагай и
Илийском
районе

Информация
в МИНТ

Акимы города
Алматы и
Алматинской
области

Январь
2013 года

Не требуются

27

Принять
конкретные
меры по
формированию
в Алматинской
агломерации
центра
транспортно-
логистических
и
процессин-
говых услуг
региона

Информация
в МЭРТ

Акимы города
Алматы и
Алматинской
области, МТК

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

28

Внести
предложения
по
формированию
центров
технологи-
ческого
трансферта и
инновационных
инициатив (с
коммерци-
ализацией
технологий)
региона

Информация
в МИНТ

Акимы города
Алматы и
Алматинской
области, МОН,
АО «НАТР»
(по
согласованию)

Январь
2013 года

Не требуются

29

Принять меры
по
дальнейшему
развитию
туристичес-
кого кластера
региона

Информация
в МЭРТ

МИНТ (свод),
АУЗР, акимы
города
Алматы,
Алматинской
области

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

30

Принять меры
по
дальнейшему
развитию
города Алматы
как центра
фундамен-
тальной и
прикладной
науки
(иннова-
ционный
кластер),
образова-
тельных услуг
международ-
ного уровня
региона

Информация
в МИНТ

МОН, НКА,
МЗ, акимы
города Алматы
и Алматинской
области

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

31

Принять меры
по развитию
города Алматы
как центра
медицинских
услуг
международ-
ного уровня

Информация
в МЭРТ

Акимы города
Алматы и
Алматинской
области, МЗ

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским и
местным
бюджетами либо
иными
источниками

32

Внести
предложения
по
реконструкции
автомобильных
дорог (с
доведением до
уровня
автобанов с
ограничением
минимальной
скорости/ до
международ-
ного уровня)
из города
Алматы на
города
Астану,
Усть-
Каменогорск,
Тараз,
Шымкент,
Ташкент

Информация
в МЭРТ

МТК (свод),
акимы города
Алматы,
Карагандин-
ской,
Восточно-
Казахстан-
ской,
Жамбылской,
Южно-
Казахстанской
областей

1 квартал
2013 года

Не требуются

Шымкентская городская агломерация

33

Принять меры
по развитию
Шымкентской
агломерации
как
индустриаль-
ного центра
региона

Информация
в МИНТ

Аким Южно-
Казахстанской
области,
АДСиЖКХ,
АО «НУХ
«Казагро» (по
согласова-
нию), АО «НК
«СПК Шымкент»

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
национальных
компании,
средства
предприятий и
организаций

34

Принять меры
по
развитию
Шымкентской
агломерации
как центра
переработки
сельско-
хозяйст-
венной
продукции
региона

Информация
в МЭРТ

Аким Южно-
Казахстанской
области, АО
«НУХ
«Казагро» (по
согласова-
нию),
АО «НК «СПК
Шымкент», АО
«СПК Тараз»,
АО «СПК
«Кызылорда»)

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
национальных
компаний,
средства
предприятий и
организаций

35

Принять меры
по развитию
Шымкентской
агломерации
как центра
транспорно-
логистических
услуг и
дистрибуции
региона (в
том числе с
созданием
транспортно-
логистичес-
кого узла в
городе Арысь)

Информация
в МЭРТ

Аким Южно-
Казахстанской
области, МТК

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятии и
организаций

36

Принять меры
по развитию
Шымкентской
агломерации
как центра
туристичес-
кого кластера
региона

Информация
в МИНТ

Аким Южно-
Казахстанской
области, АУЗР

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

Актюбинская городская агломерация

37

Принять меры
по развитию
Актюбинской
агломерации
как
индустриаль-
ного центра
региона
(производ-
ство
дальнейших
переделов
металлур-
гической
промыш-
ленности,
нефтехими-
ческой
промышлен-
ности)

Информация
в МИНТ

Аким
Актюбинской
области, АО
«НК «СПК
«Актобе»

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятии и
организации

38

Принять меры
по развитию
Актюбинской
агломерации
как
инноваци-
онного центра
региона

Информация
в МИНТ

Аким
Актюбинской
области, АО
«НАТР» (по
согласованию)

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
национальных
компании,
средства
предприятий и
организаций

39

Внести
предложения
по развитию
транспортно-
логистичес-
кого хаба
региона, а
также по
вопросу
внедрения
скоростных
видов
транспорта в
«треуголь-
нике»
Актобе-
Хромтау-
Кандыагаш;
создания
транспортно-
логистичес-
кого узла в
городе
Кандыагаш

Информация
в МЭРТ

Аким
Актюбинской
области, МТК

Июль
2013 года

Не требуются

40

Внести
предложения
по
реконструкции
автомобильных
дорог (с
доведением до
уровня
автобанов с
ограничением
минимальной
скорости/до
международ-
ного уровня)
из города
Актобе на
города
Астану,
Актау, Атырау
и Уральск

Информация
в МЭРТ

МТК (свод),
акимы
Актюбинской,
Атырауской,
Западно-
Казахстан-
ской,
Мангистауской
областей

1 квартал
2013 года

Не требуются

41

Принять меры
по развитию
города
Актобе как
центра
медицинских
услуг
международ-
ного уровня
для западных
областей
Казахстана и
сопредельных
районов
Российской
Федерации

Информация
в МЭРТ

Акимы
Актюбинской,
Атырауской,
Западно-
Казахстан-
ской,
Мангистауской
областей, МЗ

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных
республикан-
ским и местным
бюджетами либо
иными
источниками

Актауская городская агломерация

42

Принять меры
по развитию
Актауской
агломерации
как
индустри-
ального
центра
региона
(производ-
ство
дальнейших
переделов
нефтехими-
ческой,
химической,
металло-
обрабаты-
вающей
промышлен-
ности;
развитие
отраслей по
обслуживанию
нефтегазового
сектора
(сервисное и
транспортное
обслуживание)

Информация
в МЭРТ

Аким
Мангистауской
областей,
МНГ, АО «НК
«СПК «Каспий»

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятии и
организации

43

Внести
предложения
по
дальнейшему
развитию
транспортно-
логистичес-
кого хаба
(модернизация
международ-
ного морского
порта Актау
(СЭЗ «Морпорт
Актау») и
созданию на
его базе
международ-
ного
мультимо-
дального
транспортно-
логистичес-
кого центра
(узла на
пересечении
международных
транспортных
коридоров
«Север-Юг» и
«ТРАСЕКА»),
привлечению в
структуру СЭЗ
«Морпорт
Актау»
транснацио-
нальных
производств и
производства
продукции на
экспорт под
мировыми
брендами (в
сфере
нефтегазовой
промышлен-
ности,
машино-
строения и
нефтехимии)

Информация
в МЭРТ

Аким
Мангистауской
области,
МИНТ, МТК,
АДСиЖКХ

Июль 2013
года

Не требуются

44

Внести
предложения
по развитию
Актауской
агломерации
как центра
морского
туризма
международ-
ного уровня
на базе
курортной
зоны
«Кендырли»

Информация
в МИНТ

Аким
Мангистауской
области, МФ

Январь,
июль
ежегодно

В пределах
средств,
предусмот-
ренных в
проектной
документации

Республиканский
бюджет,
средства
предприятий и
организаций

45

Внести
предложения
по
реконструкции
автомобильных
дорог (с
доведением до
уровня
автобанов с
ограничением
минимальной
скорости/до
международ-
ного уровня)
из города
Актау на
населенные
пункты
Форт-
Шевченко,
Курык,
Жанаозен, а
также на
город Атырау

Информация
в МЭРТ

МТК (свод),
аким
Мангистауской
областей

1 квартал
2013 года

Не требуются

3. Содействие повышению конкурентоспособности и экономическому развитию регионов
Казахстана

1

Реализация
проектов,
а также
государст-
венная
поддержка
местного
самоуправ-
ления в
рамках
Программы
«Развитие
регионов»

Информация
в
Правитель-
ство
Республики
Казахстан

МЭРТ,
АДСиЖКХ,
акимы
областей,
городов
Астаны и
Алматы

2011-2020
годы

2012 год
-15 050,0**;
2013 год
-29 500,0**;
2014 год
-20 000,0**;
2015 год
-21000,0**;
2016-2020
годы**

Республиканский
бюджет

2

Провести
подсчет
накопленных в
регионах
объемов
твердых
бытовых
отходов для
строительства
мусоропере-
рабатываюших
заводов во
всех регионах

Информация
в МЭРТ

МООС (свод),
акимы
областей,
городов
Астаны и
Алматы

1 февраля,
ежегодно

Не требуются

3

Внести
конкретные
предложения и
проекты по
активизации
региональ-
ного,
межгосудар-
ственного
сотрудни-
чества и
развития
транспортных
коридоров,
особенно в
рамках
интеграци-
онных
соглашений

Информация
в МЭРТ

МТК,
акимы
приграничных
территорий,
АДСиЖКХ

1 февраля
ежегодно

Не требуются

4

Разработка
проекта
постановления
Правительства
Республики
Казахстан по
внесению
изменений и
дополнений в
Программу
«Развитие
регионов»
путем
корректировки
соответст-
вующих
разделов
Программы в
части
наполнения
мерами по
поддержке
местного
самоуправ-
ления

Проект
постанов-
ления
Правитель-
ства
Республики
Казахстан

МЭРТ

10 ноября
2011 год

Не требуются

Всего средств
из
республикан-
ского
бюджета


2011 год
-176,5 млн.
тенге;
2012 год
-15 050,0 млн.
тенге**;
2013 год - 29
500,0 млн.
тенге**;
2014 год
- 20 000,0
млн. тенге**;
2015 год
-21 000,0 млн.
тенге**;
2016-2020
годы**

      Примечание:
      ** объем средств будет определен при утверждении республиканского и местных бюджетов на соответствующие финансовые годы в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
      расшифровка аббревиатур:
      МЭРТ - Министерство экономического развития и торговли Республики Казахстан МФ - Министерство финансов Республики Казахстан
      МИНТ - Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
      МТК - Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
      МТСЗН - Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан
      МЗ - Министерство здравоохранения Республики Казахстан
      МКИ - Министерство культуры Республики Казахстан
      МОН - Министерство образования и науки Республики Казахстан
      МООС - Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан
      МНГ - Министерство нефти и газа Республики Казахстан
      МВД — Министерство внутренних дел Республики Казахстан
      АДСиЖКХ - Агентство Республики Казахстан по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства
      АДСФК - Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
      АС - Агентство Республики Казахстан по статистике
      АУЗР - Агентство Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами
      НКА - Национальное космическое агентство Республики Казахстан
      АО «ИЭИ» - акционерное общество «Институт экономических исследований»
      АО «Медицинский холдинг» - Акционерное общество «Национальный медицинский холдинг»
      АО «НК «КТЖ» - акционерное общество «Национальная компания «Казакстан TeMip жолы»
      АО «НАТР» - акционерное общество «Национальное агентство по Технологическому развитию»
      АО «НУХ «КазАгро» - акционерное общество «Национальный управляющий холдинг «КазАгро»
      АОО «Назарбаев Университет» - автономная организация образования «Назарбаев Университет»
      АО «НК «СПК» - акционерное общество «Национальная компания «Социально-предпринимательская корпорация»
      АО «СПК» - акционерное общество «Социально-предпринимательская корпорация»
      СЭЗ - специальная экономическая зона
      ГЧП - государственно-частное партнерство.

Приложение 1
к Программе «Развитие регионов»

      В настоящей Программе для определения агломерационного потенциала сети групповых систем расселения Республики Казахстан использована методика Института Географии Академии Наук СССР (ныне Институт географии Российской академии наук). Данная методика опирается на три основных критерия:
      1) порог людности ядра (в тыс.чел.);
      2) порог временной доступности ядра (1,5-часовая доступность);
      3) порог развитости ядра (коэффициент развитости агломерации больше 1,0).
      Коэффициент развитости агломерации зависит от людности, числа городов и поселков городского типа и их доли в суммарной людности агломераций, вычисляемый по формуле:
      Кразв.=Рх(Мх m + Nxn), где:
      Р - численность городского населения агломерации;
      М и N - количество городов и поселков городского типа соответственно;
      m и n - их доли в городском населении соответственно.

Таблица 1

Расчет коэффициентов развитости агломераций по состоянию на
01.01.2010 г. 

№
п/п

Наименование
города-центра
групповой
системы
расселения

Численность
условно
городского
населения
системы
расселения,
млн.чел

Города

Количество
единиц

Численность
населения, млн.
чел.

Доля в
численности
усл.
городского
населения
системы
расселения

Р

М

m

1

2

3

4

5

6

1

Алматы

1,7814

5

1,5645

0,8783

2

Шымкент

0,9148

3

0,6408

0,7

3

Астана

0,689

1

0,684

0,9928

4

Актобе

0,333

3

0,320

0,961

5

Актау

0,1664

1

0,1564

0,9399

      продолжение

Mxm

Прочие поселения

Nxn

Коэффициент
развитости
агломерации

Количество,
единиц

Численность
населения,
млн.чел.

Доля в
численности
усл.
городского
населения
системы
расселения

N

n

7

8

9

10

11

12

4,3915

24

0,2169

0,1217

2,9208

13,03

2,1

20

0,274

0,3

6,0

7,4

0,9928

1

0,005

0,072

0,0072

0,689

2,883

1

0,013

0,039

0,039

0,97

0,9399

2

0,01

0,0601

0,1202

0,18

Приложение 2
к Программе «Развитие регионов»

      В настоящей Программе для определения агломерационного потенциала сети групповых систем расселения Республики Казахстан использована методика Института географии Академии наук СССР (ныне Институт географии Российской академии наук).
      Данная методика опирается на три основных критерия:
      1) порог людности ядра (в тыс.чел.);
      2) порог временной доступности ядра (1,5-часовая доступность);
      3) порог развитости ядра (коэффициент развитости агломерации больше 1,0).
      1. Определение демографической емкости агломераций по их ресурсному потенциалу.
      Общая демографическая емкость (ДЕ) того или иного района определяется на основе сопоставления частных ДЕ по территории, водным ресурсам, рекреационным ресурсам, пригородной сельскохозяйственной базе.
      Определение демографической емкости по наличию территорий, пригодных для промышленного и гражданского строительства, производится из расчета территорий, получивших самую высокую оценку по комплексу рассматриваемых факторов. Ориентировочный показатель потребности в территории для 1 тыс. жителей равен 20-25 га.

Таблица 1.

Расчет демографической емкости по наличию территорий, пригодных для
промышленного и гражданского строительства 

№
п/п

Агломерации

Площадь территорий,
пригодных для
промышленного и
гражданского
строительства,
тыс. га

Демографическая емкость
по наличию территорий,
тыс. чел.

1

2

3

4

1

Алматинская

512,4

12 810,0

2

Астанинская

1 620,0

40 500,0

3

Шымкентская

1 522,0

38 050,0

4

Актюбинская

346,4

8 660,0

5

Актауская

27,0

687,0

      Определение демографической емкости по наличию ресурсов поверхностных и подземных вод производится дифференцированно.
      Емкость территории по поверхностным водам определяется по формуле:
      Д2=РКх1000/р,
      где:
      Д2 - частная ДЕ территории;
      Р - сумма расходов воды в водотоках при входе в район, м3/сут;
      р -нормативная водообеспеченность 1 тыс. жителей, м3/сут. (от 1000 до 2000 м3/сут);
      К - коэффициент, учитывающий необходимость разбавления сточных вод (на реках южного стока К=0,2, на реках северного стока К=0,1).
      Емкость территории по подземным водам определяется по формуле:
      ДЗ=ЭТх1000/Ро,
      где:
      ДЗ - частная ДЕ территории;
      Э - эксплуатационный модуль подземного стока, м3/(сут. х км2);
      Тр - территория района, км2;
      Ро - специальный норматив водоснабжения 1 тыс.жителей.

Таблица 2.

Расчет демографической емкости по наличию ресурсов поверхностных вод 

№

Агломерации

Сумма
расходов
воды в
водотоках
при входе
в район,
тыс.м3/сут

Нормативная
водообеспеченность
1 тыс. жителей,
м3/сут

Коэффициент,
учитывающий
необходимость
разбавления
сточных вод

Демографическая
емкость по
ресурсам
поверхностных
вод, тыс. чел

1

2

3

4

5

6

1

Алматинская

9 590,4

200

0,2

3 836,0

2

Астанинская

6 134,4

200

0,1

3 067,0

3

Шымкентская

1 140,5

200

0,2

1 140,0

4

Актюбинская

Не является источником водоснабжения

5

Актауская

Поверхностные источники пресной воды отсутствуют

Таблица 3.

Расчет демографической емкости по наличию ресурсов подземных вод

№
п/п

Агломерации

Суммарный
дебит
месторождений
подземных вод,
тыс.м3/сут

Специальный
норматив
водоснабжения
1 тыс. жителей,
м3/сут

Демографическая
емкость по
ресурсам
подземных вод,
тыс.чел

1

2

3

4

5

1

Алматинская

7 058,5

300

23 528

2

Астанинская

133,9

300

446

3

Шымкентская

1 665,0

300

5 550

4

Актюбинская

393,3

300

1331,0

5

Актауская





      Определение демографической емкости по условиям организации пригородной сельскохозяйственной базы производится по формуле:
      Д6=(Т2хО,1х1000)/5,
      где Д6 - частная демографическая емкость территории;
      Т2-территории благоприятные и ограниченно благоприятные для сельского хозяйства, км2;
      0,1 - коэффициент, учитывающий возможность использования сельскохозяйственных земель района под пригородную базу;
      5 - ориентировочный показатель, отражающий потребность 1 тыс.жителей района в землях пригородной сельскохозяйственной базы.

Таблица 4.

Расчет демографической емкости по условиям организации пригородной
сельскохозяйственной базы 

№
п/п

Агломерации

Территории
благоприятные и
ограниченно
благоприятные для
сельского хозяйства,
км2

Демографическая емкость
по условиям организации
пригородной
сельскохозяйственной базы,
тыс. чел

1

2

3

4

1

Алматинская

20 174,0

10 087,0

2

Астанинская

4 919,0

2 460,0

3

Шымкентская

5 689,0

4 074,0

4

Актюбинская

1 115,0

230,0

5

Актауская

20,7

415,4

Таблица 5.

Частные показатели демографической емкости территорий крупнейших
агломераций Казахстана по их ресурсному потенциалу (сводная таблица) 

№
п/п

Агломерации

Демогра-
фическая
емкость по
наличию
территории
пригодных
для
строительства,
тыс. чел.

Суммарная
демографи-
ческая
емкость
по наличию
водных
ресурсов

В том числе:

Демографи-
ческая
емкость
по ресурсам
поверхност-
ных вод,
тыс.чел

Демографи-
ческая
емкость
по ресурсам
подземных
вод, тыс.чел

Демографи-
ческая
емкость
по условиям
организации
пригородной
сельско-
хозяйственной
базы, тыс.чел

1

2

3

4

5

6

7

1

Алматинская

12 810,0

27 364,0

3 836,0

23 528,0

10 087,0

2

Астанинская

40 500,0

3 513,0

3 067,0

446,0

2 460,0

3

Шымкентская

38 050,0

6 690,0

1 140,0

5 550,0

4 074,0

4

Актюбинская

8 660,0

1 331,0

-

1 331,0

230,0

5

Актауская

687,0

-

415,4

      2. Максимальная и оптимальная численность формирующихся агломераций.
      Для определения максимальной и оптимальной численности населения был использован следующий подход.
      Теоретическая максимальная численность населения агломераций может быть определена на основе данных таблицы 5, в которой приведены показатели демографической емкости по наличию разных видов ресурсного потенциала этих агломераций.
      Как видно из данных таблицы 5, максимальная теоретическая численность населения составляет 27,3 млн. человек по Алматинской агломерации, 40,5 млн. человек - по Астанинской агломерации и 38 млн. человек - по Шымкентской агломерации.
      Пороговые (минимальные) значения демографической емкости территорий составляют:
      1) по Алматинской агломерации - 10,09 млн. чел. (по условиям развития пригородной сельскохозяйственной базы);
      2) по Астанинской агломерации - 2,46 млн. чел. (по условиям развития пригородной сельскохозяйственной базы);
      3) по Шымкентской агломерации - 4,07 млн. чел. (по условиям развития пригородной сельскохозяйственной базы);
      4) по Актюбинской агломерации - 1,3 млн. чел. (по условиям водоснабжения). В данном случае была взята эта цифра, так как, на наш взгляд, в данном регионе развитие за счет водоснабжения имеет большие перспективы, чем развитие за счет сельскохозяйственной базы;
      5) по Актауской агломерации - 415,4 тыс. человек (по условиям развития пригородной сельскохозяйственной базы).

Приложение 3
к программе «Развитие регионов»

      В настоящей Программе для определения агломерационного потенциала сети групповых систем расселения Республики Казахстан использована методика Института географии Академии наук СССР (ныне Институт географии Российской академии наук)1.
      Данная методика опирается на три основных критерия:
      1) порог людности ядра (в тыс.чел.);
      2) порог временной доступности ядра (1,5-часовая доступность);
      3) порог развитости ядра (коэффициент развитости агломерации больше 1,0).
      Для делимитации (установления границ) агломерационного ареала использован метод изохрон, заключающийся в определении границ агломерации, исходя из затрат времени, необходимого для поездки в центр (ядро) агломерации. В качестве границы агломерации принята 1,5-часовая изохрона для агломераций первого уровня и 1,0-часовая изохрона для агломераций второго уровня. При помощи данного метода идентифицированы поселения в пределах территории агломерации.
      В 1,5-часовую изохрону транспортной доступности Астанинской агломерации входят Аршалынский, Целиноградский и Шортандинский районы Акмолинской области.

Таблица 1.

Расчет времени транспортной доступности (изохрон) 

№
п/п

Наименование
(населенные
пункты)

Расстояние от
ядра
агломерации по
автомобильной
дороге, км

Средняя
скорость,
км/час.

Время в пути от
населенного
пункта, час.
(гр.3/гр.4)

1

2

3

4

5

1

Астана-
Аршалинский
район

66

90

0,73

2

Астана -
Целиноградский
район

111

90

1,23

3

Астана -
Шортандинский
район

59

90

0,66

_________________
1 Полян П.М. Методика выделения и анализа опорного каркаса расселения. - Москва, 1988, стр. 49

      В 1,5-часовую изохрону транспортной доступности Алматинской агломерации входят пять административных районов Алматинской области: Карасайский, Талгарский, Илийский, Енбекшиказахский, Жамбылский, а также территория Капшагайской городской администрации.

Таблица 2

Расчет времени транспортной доступности (изохрон) 

№
п/п

Наименование
(населенные пункты)

Расстояние от
ядра
агломерации
по
автомобильной
дороге, км

Средняя
скорость,
км/час.

Время в пути
от населенного
пункта, час.
(гр.3/гр.4)

1

2

3

4

5

1

Алматы - г.Капчагай

75

90

0,83

2

Алматы - Талгарский
район

31

90

0,34

3

Алматы -
Енбекшиказахский
район

59

90

0,66

4

Алматы-
Карасайский район

26

90

0,29

5

Алматы-
Илийский район

39

90

0,43

6

Алматы-
Жамбылский район

52

90

0,58

      В 1,5-часовую изохрону транспортной доступности Шымкентской агломерации входят Арысская городская администрация, Байдибекский, Тюлькубасский, Казыгуртский, Толебийский, Ордабасынский, Сайрамский районы.

Таблица 3

Расчет времени транспортной доступности (изохрон)

№

Наименование
(населенные пункты)

Расстояние от
ядра
агломерации
по
автомобильной
дороге, км

Средняя
скорость,
км/час.

Время в пути от
населенного
пункта, час.
(гр.3/гр.4)

1

2

3

4

5

1

Шымкент - Арысь

102

90

1,13

2

Шымкент-
Байдибекский район

87

90

0,97

3

Шымкент-
Казыгуртский район

77

90

0,86

4

Шымкент -
Ордабасынский район

51

90

0,57

5

Шымкент -
Сайрамский район

26

90

0,29

6

Шымкент -
Толебийский район

90

0,00

7

Шымкент -
Тюлькубасский район

78

90

0,87

      В 1,0-часовую изохрону транспортной доступности Актюбинской агломерации входят населенные пункты Алгинского, Каргалинского, Мартукского, Хромтауского районов, города Хромтау и Кандыагаш.

Таблица 4

Расчет времени транспортной доступности (изохрон) 

№
п/п

Наименование
(населенные пункты)

Расстояние от
ядра агломерации
по автомобильной
дороге, км

Средняя
скорость,
км/час

Время в пути
от населенного
пункта, час.
мин. (гр.3/гр.4)

1

2

3

4

5

1

Актобе - Алгинский район

51

90

0,57

2

Актобе - г.Хромтау

90

90

1,0

3

Актобе - г.Кандыагаш

90

90

1,00

4

Каргалинский район


5

Мартукский район


6

Хромтайский район


      В 1,0-часовую изохрону транспортной доступности Актауской агломерации входит Мунайлинский район.

Таблица 5

Расчет времени транспортной доступности (изохрон) 

№
п/п

Наименование
(населенные
пункты)

Расстояние от
ядра агломерации
по автомобильной
дороге, км

Средняя
скорость,
км/час

Время в пути от
населенного
пункта, час. мин.
(гр.3/гр.4)

1

2

3

4

5

1

Актау - Мунайлинский район

90

90

1