ИПС "Әділет"

      Ескерту. Нормативтік қаулының тақырыбы және деректемелері жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "АІЖК-нің", "АІЖК-інде" деген сөздер тиісінше "АПК-нің", "АПК-де" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "кетіру", "кетірудің", "кетіруге", "өтініш", "өтініші", "өтінішті", "өтініште", "өтінішке" деген сөздер тиісінше "шығарып жіберу", "шығарып жіберудің", "шығарып жіберуге" "арыз", "арызы", "арызды", "арызда", "арызға" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

Сот практикасын қорыту нәтижелері бойынша шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу туралы құқық нормаларын біркелкі түсіндіру және қолдану мақсатында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы қаулы етеді:

Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

1. Соттар көрсетілген санаттағы істерді қараған кезде шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу мәселелерін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделгенін және Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің (бұдан әрі - АПК), "Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің (бұдан әрі – ӘҚБтК), "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы" "Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 19 маусымдағы № 2337 Заңының (бұдан әрі - Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы заң), басқа да нормативтік құқықтық актілердің нормаларын қамтитынын ескергені жөн.

Сонымен қатар соттар Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіні (Нью-Йорк, 1966 жылғы 16 желтоқсан), Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің еңбекші-мигранттары мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі туралы конвенцияны (Кишинев, 2008 жылғы 14 қараша), Бір мемлекеттің басқа мемлекеттің аумағында тұрақты тұратын азаматтардың құқықтық мәртебесі туралы шартты (Мәскеу, 1998 жылғы 28 сәуір) және Қазақстан Республикасы ратификациялаған басқа да халықаралық шарттарды басшылыққа алуы қажет.

Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

2. "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматы емес және өзiнiң басқа мемлекеттiң азаматтығына қатысты екендiгiнiң дәлелi бар адам шетелдік болып танылады. Қазақстан Республикасының азаматы емес және өзiнiң басқа мемлекеттiң азаматтығына қатысты екендiгiнiң дәлелi жоқ адам азаматтығы жоқ адам болып танылады (2-бап).

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

3. "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 6 сәуірдегі № 480-V Заңының 10-бабының 3-тармағында төмен тұрған деңгейдегi нормативтiк құқықтық актiлердiң әрқайсысы жоғары тұрған деңгейлердегi нормативтiк құқықтық актiлерге қайшы келмеуге тиiс деп белгіленген. Аталған Заңның 12-бабының 1-тармағына сәйкес әртүрлі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілердің нормаларында қайшылықтар болған кезде неғұрлым жоғары деңгейдегі актінің нормалары қолданылады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

4. Әкімшілік жолмен шығарып жіберу және азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен шығарып жіберу мазмұны бойынша әкімшілік құқық бұзушылықты жасағаны немесе заңнаманы бұзғаны үшін сот қаулысының (шешімінің) негізінде жүзеге асырылатын, шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды Қазақстан Республикасының шегінен мәжбүрлеп шығарып жіберуді немесе уәкілетті органдардың бақылау жасай отырып, олардың өздерінің шығуын білдіреді.

Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

5. Шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды шығарып жіберу туралы істерді қараған кезде ӘҚБтК-нің нормаларын іске асыру тәртібімен қолданылатын әкімшілік жолмен шығарып жіберудің және АПК-де көзделген ерекше іс жүргізу тәртібімен жүзеге асырылатын шығарып жіберудің аражігін ажыратуы қажет.

6. Шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды ӘҚБтК-нің ерекше бөлігінде белгіленген тәртіппен және негіздер бойынша қолданылатын негізгі немесе қосымша әкімшілік жазалар ретінде Қазақстан Республикасының шегінен әкімшілік жолмен шығарып жіберу қолданылуы мүмкін.

Шығарып жіберуді қолдану үшін:

шетелдiктердiң, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдiк заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың кандидаттарды, партиялық тiзiмдерiн ұсынған саяси партияларды ұсынуға және сайлауға, сайлауда белгiлi бiр нәтижеге қол жеткiзуге кедергi болатын және (немесе) ықпал ететін қызметтi жүзеге асыруы (ӘҚБтК-нің 109-бабы);

қоғамдық орындарда тиісу (ӘҚБтК-нің 449-бабының үшінші бөлігі);

діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнаманы бұзу (ӘҚБтК-нің 490-бабының үшінші бөлігі;

жеке басты куәландыратын құжаттарды алған кезде не Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алу үшін немесе Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау не Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру туралы арыз берген кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына көрiнеу жалған мәлiметтерді ұсыну (ӘҚБтК-нің 495-бабының екінші бөлігі);

Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы арқылы өткiзу пункттерінде режимдi бұзу (ӘҚБтК-нің 513-бабының екінші бөлігі);

Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекара режимiн бұзу (ӘҚБтК-нің 514-бабының екінші бөлігі);

шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасын бұзуы (ӘҚБтК-нің 517-бабы);

Әскери қызметшінің Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету жөніндегі міндеттерді атқаруына байланысты оның заңды өкіміне немесе талабына бағынбау (ӘҚБтК-нің 516-бабының екінші бөлігі) негіз болып табылады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

7. Қазақстан Республикасының шегінен әкімшілік жолмен шығарып жіберу туралы іс әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы және істің басқа да материалдарын алған күні қаралады.

ӘҚБтК-нің 51-бабының екінші бөлігіне сәйкес егер әкiмшiлiк iс жүргiзу барысында өзіне қатысты әкiмшiлiк жолмен шығарып жіберу қолданылуы мүмкiн адам Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексiне (бұдан әрі - ҚК) сәйкес ауыр немесе аса ауыр қылмыс болып танылатын іс-әрекеттің өзiне қатысты жасалғаны туралы хабарласа, онда iстi қарау Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексiнде белгіленген тәртiппен шешiм қабылданғанға дейiн кейiнге қалдырылады.

Ескерту. 7-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 24.12.2014 N 3 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

8. Әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін шетелдікті не азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберуге әкеп соқтыратын істі қарау кезінде әкімшілік жауапкершілікке тартылатын адам міндетті түрде қатысуы тиіс.

9. Әкімшілік жолмен шығарып жіберу туралы шешімде мерзім көрсетіледі, сол уақыт ішінде аталған адамдар Қазақстан Республикасының аумағынан кетуі тиіс (ӘҚБтК-нің 829-14-бабының екінші бөлігі).

Соттар осы мерзім деп шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның өзіне қатысты қабылданған шығарып жіберу туралы шешімді орындамағаны үшін белгіленген әкімшілік және қылмыстық жауаптылықты ескере отырып, қаулыны орындау үшін жеткілікті мерзімді түсінуі керек.

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 24.12.2014 N 3 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

10. ӘҚБтК-нің 51-бабының бірінші бөлігі, оның ережелері Қазақстан Республикасының азаматтық-процестік заңнамасында көзделген тәртіппен қолданылатын шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды шығарып жіберу жағдайларына қолданылмайтынын айқындайды.

ӘҚБтК-нің 8-бабының бірінші бөлігіне сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар, әкімшілік жаза шаралары, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету шаралары және әкімшілік-құқықтық ықпал ету шаралары ӘҚБтК-де ғана айқындалады. ӘҚБтК-де белгiленген негiздер мен тәртiптен басқа жағдайда әкiмшiлiк жазаға, әкiмшiлiк-құқықтық ықпал ету шараларына немесе әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргiзудi қамтамасыз ету шараларына тартыла алмайды.

Көрсетілген құқықтық нормалардан шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның санкциялар ретінде әкімшілік жолмен шығарып жіберуді көздейтін әкімшілік құқық бұзушылық жасауында көрсетілген заңнаманы бұзу адамды азаматтық процестік тәртіппен шығарып жіберу негіздерінің алып тасталатыны туындайды.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

11. Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу туралы ішкі істер органдарының арызы бойынша істерді қарау ерекше іс жүргізу тәртібінде жүзеге асырылады (АПК-нің 49-тарауы).

Ескерту. 11-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

12. Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу туралы арызды ішкі істер органдары шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың болған (нақты болған) және (немесе) тіркелген жеріндегі сотқа береді (АПК-нің 382-бабы).

АПК-нің 54-бабының үшінші бөлігінің сәйкес аталған адамдарды шығарып жіберу туралы арызды прокурор да беруі мүмкін.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

13. АПК-нің 383-бабының талаптарына байланысты шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды шығарып жіберу туралы арызда Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзылғанын куәландыратын мән-жайлар жазылуы тиіс.

Шығарып жіберу туралы арызға аталған адамдардың заңнаманы бұзу фактілерін жасағанын растайтын құжаттар қоса беріледі, оған мемлекеттік органдардың құқықтық актілері, соның ішінде сот шешімдері, қаулылары, үкімдері жатады.

Ескерту. 13-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

14. Азаматтық процестік тәртіппен шығарып жіберу туралы шешім шығару кезінде соттар шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жасаған құқық бұзушылығын ескеруі қажет.

Соттар ӘҚБтК-нің және ҚК-нің әкімшілік жазаны алып тастау мерзімі, соттылықты жою және алу салдарлары туралы тиісті нормаларын басшылыққа алуы керек. Адам сот қаулысын орындау аяқталған күннен бастап бiр жылдың iшiнде әкiмшiлiк жазаға ұшырады деп есептелмейдi (ӘҚБтК-нің 61-бабы). Соттылықты жою немесе алу соттылыққа байланысты барлық құқықтық зардаптардың күшiн жояды (ҚК-нің 79-бабының 9-бөлігі).

Ескерту. 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 24.12.2014 N 3 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

15. Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу туралы арызды сот іс қозғалған сәттен бастап он күн ішінде шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның міндетті түрде қатысуымен қарайды. Шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның сот отырысына келмеуі, оған қатысты хабарланғаны жөнінде мәліметтер болмаса, істі қарауды кейінге қалдыру үшін негіз болып табылады (АПК-нің 196-бабының екінші бөлігі).

Осы адамдардың нақты болған жері белгісіз болса және оларды шығарып жіберу туралы арызды заңда белгіленген мерзімде қарау мүмкін болмаса, сот іздестіру жариялауға міндетті (АПК-нің 133-бабының екінші бөлігі), сондай-ақ іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұруға құқылы (АПК-нің 273-бабының 8) тармақшасы).

Ескерту. 15-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

16. Шығарып жіберу үшін соттың белгілейтін мерзімдері ақылға қонымды болуы тиіс.

Шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасының аумағынан кетуі тиіс мерзімді анықтаған кезде шығарып жіберу рәсімдерін қаржыландыру ерекшеліктері ескерілуі қажет.

АПК-нің 384-бабының үшінші бөлігіне сәйкес сот шығындарын, сондай-ақ шығарып жіберу бойынша шығындарды шығарып жіберілетін шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар не Қазақстан Республикасына оларды шақырған ұйымдар немесе жеке тұлғалар көтереді. Аталған адамдардың шығарып жіберу бойынша шығыстарды өтеуге қаражаты болмаған не жеткіліксіз болған жағдайларда, тиісті іс-шараларды қаржыландыру бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі.

Ескерту. 16-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

17. Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу туралы сот шешімі оны қабылдаған күннен бастап заңды күшіне енеді және шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу үшін негіз болады (АПК-нің 385-бабы).

Ескерту. 17-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

18. АПК-нің 401-бабының талаптарына байланысты шетелдік немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс шығарып жіберу туралы соттың шешіміне апелляциялық тәртіппен шағым жасалуы және прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қаралуы тиіс емес, бірақ кассациялық тәртіппен қайта қаралуы мүмкін.

Шағым жасаудың апелляциялық тәртібін сақтамай қайта қарау мүмкіндігі Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің (Нью-Йорк, 1966 жылғы 16 желтоқсан, Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 28 қарашадағы № 91-III Заңымен ратификацияланған, Қазақстан Республикасы үшін 2006 жылғы 24 сәуірде күшіне енген) 13-бабының ережелеріне байланысты.

Соттарға шығарып жіберу туралы шешімді шығарған кезде шешімнің қарар бөлігінде сот актісіне кассациялық тәртіппен шағым жасау құқығын көрсету қажеттілігі түсіндірілсін.

Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс шығарып жіберу туралы арызды қанағаттандырудан бас тартқан шешім АПК-нің 240-бабының қағидалары бойынша заңды күшіне енеді және оған АПК-нің 403-бабының қағидаларында көзделген тәртіп бойынша апелляциялық тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

Шығарып жіберу үшін белгіленген мерзімнен кешіктірілмей шағым немесе наразылық түскен жағдайда, шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс шығарып жіберу туралы соттың шешімі кассациялық саты шешім шығарғанға дейін тоқтатыла тұруға тиіс (АПК-нің 386-бабы). Мұндай жағдайда жеке сот актісін шығару талап етілмейді. Соттың шығарып жіберу туралы шешімі өзгеріссіз қалдырылған кезде кассациялық сатының қаулысында шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасының аумағынан шығуға тиіс жаңа мерзім көрсетіледі.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

19. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 28.11.2024 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының Төрағасы	Қ. Мәми
Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы	Д. Нұралин

Unofficial translation

Issuing from court practice generalization, for the purpose of a uniform interpretation and administration of the legislation on expulsion of foreigners or stateless persons from the Republic of Kazakhstan, the plenary session of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan

resolves:

1. In legal proceedings of this category, courts shall bear in mind that the legislation of the Republic of Kazakhstan governing the expulsion of foreigners or stateless persons from the Republic of Kazakhstan is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and scopes provisions of the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - the CPC), the Code of the Republic of Kazakhstan On Administrative Infractions (hereinafter - the Administrative Code), the Law of the Republic of Kazakhstan dated June 19, 1995 No. 2337 On the Legal Status of Foreigners (hereinafter - the Law On the legal status of foreigners), other regulatory legal acts.

Courts also need to be guided by the International Covenant on Civil and Political Rights (New York, December 16, 1966), the Convention on the Legal Status of Migrant Workers and Members of Their Families of the Member States of the Commonwealth of Independent States (Chisinau, November 14, 2008), and the Treaty on the legal status of citizens of one state permanently residing in the territory of another state (Moscow, April 28, 1998), and other international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Paragraph 1 as amended by regulatory resolution No. 2 of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 (shall be enforced from the date of the first official publication).

2. In accordance with the Law On the Legal Status of Foreigners, foreigners in the Republic of Kazakhstan are the persons that are not citizens of the Republic of Kazakhstan and have proof of citizenship of another state. Persons that are not citizens of the Republic Kazakhstan, and do not have proof of citizenship of another state are recognized as stateless (Article 2).

Footnote. Paragraph 2 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

3. Paragraph 3 of Article 10 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 6, 2016 No. 480-V On Legal Acts establishes that each of the regulatory legal acts of a lower level shall not contradict the regulatory legal acts of higher levels. In accordance with paragraph 1 of Article 12 of this Law, in the presence of contradictions in the provisions of normative acts of different levels, the provisions of an act of a higher level shall apply.

Footnote. Paragraph 3 is in the wording of the regulatory resolution No. 2 of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 (shall be enforced from the date of the first official publication).

4. In terms of content, administrative expulsion and expulsion in civil proceedings constitute the forcible or controlled by authorized bodies independent movement of foreigners or stateless persons from the Republic of Kazakhstan, carried out on the court resolution (ruling) for an administrative offense or breaking of the law.

5. In court proceedings on expulsion of foreigners and stateless persons, it is necessary to distinguish between administrative expulsion, applied in the implementation of the Administrative Infractions Code, and expulsion, carried out in the special procedure provided for by the CPC.

6. Administrative expulsion of foreigners or stateless persons from the Republic of Kazakhstan may be used as the main or additional administrative penalty imposed in the manner and on the grounds established by the special part of the CPC.

The grounds for applying expulsion are:

carrying out by foreigners, stateless persons, foreign legal entities and international organizations of activities impeding and / or promoting the nomination and election of candidates, political parties that nominated a party list, achievement of certain result in elections (Article 109 of the Administrative Infractions Code);

harassment in public places (part three of Article 449 of the Administrative Code;

violation of the legislation on religious activities and religious associations (part three of Article 490 of the Administrative Code);

submission of knowingly false information to the state bodies of the Republic of Kazakhstan upon receipt of identity documents, or upon application for a permanent residence permit in the Republic of Kazakhstan or on admission to the citizenship of the Republic of Kazakhstan or restoration of citizenship of the Republic of Kazakhstan (part two of Article 495 of the Administrative Code);

violation of the regime at checkpoints across the State border of the Republic of Kazakhstan (part two of Article 513 of the Administrative Code);

disturbance of the State border regime of the Republic of Kazakhstan (part two of Article 514 of the Administrative Code);

breaking by a foreigner or stateless person of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of population migration (Article 517 of the Administrative Code);

attraction of foreign labor and labor immigrants in violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan, illegal work by a foreigner or stateless person in the Republic of Kazakhstan (part four of Article 519 of the Administrative Code);

disobedience to the lawful order or demand of a military servant, fulfilling his duties of protecting the State border of the Republic of Kazakhstan (part two of Article 516 of the Administrative Code).

Footnote. Paragraph 6 as amended by regulatory resolutions of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 24, 2014 No. 3 (shall be enforced from the date of the official publication); dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

7. The case of administrative expulsion from the Republic of Kazakhstan shall be examined on the day of receipt of the protocol on an administrative offense and other case materials.

According to the second part of Article 51 of the Administrative Code, if during an administrative proceeding a person against whom administrative expulsion can be applied informs of an act committed against him, which is recognized in accordance with the Penal Code of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - PC) as a grave or especially grave crime, then the consideration of the case is postponed until a decision is made in the manner established by the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Paragraph 7 as amended by regulatory resolutions of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 12, 2014 No. 3 (shall be enforced from the date of the official publication); dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

8. In the examination an administrative offense, the commission of which entails expulsion from the Republic of Kazakhstan of a foreigner or a stateless person, the presence of a person held administratively liable shall be mandatory.

9. The decision on administrative expulsion shall indicate a reasonable period during which the named persons must leave the territory of the Republic of Kazakhstan (Part 2 of Article 822 of the Administrative Code).

By a reasonable period, the courts shall understand the period sufficient to execute the decision, taking into account the established administrative and criminal liability for non-fulfillment by the foreigner or stateless person of the decision on expulsion.

Footnote. Paragraph 9 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 24, 2014 No. 3 (shall be enforced from the date of the official publication).

10. Part 1 of Article 51 of the Administrative Code determines that its provisions do not extend to cases on expulsion of foreigners or stateless persons, applied in the manner prescribed by the civil procedural legislation of the Republic of Kazakhstan.

In accordance with Part 1 of Article 8 of the Administrative Code, administrative offenses, administrative sanctions, measures to support proceedings on an administrative offense and administrative measures shall be determined solely by the Administrative Infractions Code. No one may be subjected to administrative penalties, administrative-legal measures or measures to support proceedings of an administrative offense other than on the grounds and in the manner established by the Administrative Infractions Code.

From these legal provisions it follows that a breach of law, consisting in the commission of an administrative offense by a foreigner or stateless person entailing administrative expulsion as sanctions, is excluded from the grounds for expelling a person in a civil procedure.

Footnote. Paragraph 10 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 24, 2014 No. 3 (shall be enforced from the date of the official publication).

11. Examination of cases on application of the internal affairs bodies for expulsion of foreigners or stateless persons from the Republic of Kazakhstan for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be carried out in a special procedure (Chapter 49 of the CPC).

Footnote. Paragraph 11 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

12. An application for expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan for breaching the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be filed by the internal affairs bodies to the court at the place of stay (actual whereabouts) of foreigners or stateless persons and (or) at the place of registration (Article 382 of the CPC).

An application for the expulsion of these persons in accordance with the third part of Article 54 of the CPC may be filed by the prosecutor.

Footnote. Paragraph 12 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

13. In keeping with Article 383 of the CPC, application for the expulsion of foreigners or stateless persons must set out the circumstances confirming violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Paragraph 13 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

Documents shall be attached to the application for expulsion confirming violations of the law committed by these persons, which include legal acts of authorized state bodies and court judgments, rulings, sentences.

14. When passing judgment on expulsion in a civil procedure, courts must take into account offenses committed by a foreigner or stateless person.

The courts shall be guided by the relevant provisions of the Administrative Code and the Penal Code on the term for removing an administrative penalty, consequences of conviction expungement and removal of criminal record. A person shall not be considered subject to administrative sanction upon expiry of one year from the date of execution of the court order (Article 61 of the Administrative Code). The expungement or removal of a criminal record shall annul all legal consequences associated with a criminal record (part 9 of article 79 of the PC).

Footnote. Paragraph 14 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 12, 2014 No. 3 (shall be enforced from the date of the official publication).

15. The court shall examine the application for the expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan within ten days from the date of the proceedings commencement with the mandatory participation of a foreigner or stateless person, and also the prosecutor.

Failure to attend court proceedings by a foreigner or stateless person in respect of whom there is no information about the notification, shall be the ground for postponing the proceedings (part two of Article 196 of the CPC).

If the actual place of stay is unknown and it is impossible to examine the application for the expulsion of the indicated persons within the term established by law, the court is obliged to put them on the wanted list (part two of Article 133 of the CPC), and it shall also be entitled to suspend the proceedings, subparagraph 8) of article 273 of the CPC).

Footnote. Paragraph15 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

16. The term established by the court for expulsion has to be feasible.

When setting the deadline for a foreigner or stateless person to leave the territory of the Republic of Kazakhstan, specifics of the expulsion procedures financing shall be taken into account.

According to the third part of Article 384 of the CPC, legal expenses, as well as expulsion expenses of a foreigner or stateless person shall be incurred by him or by the individuals or legal entities who invited him to the Republic of Kazakhstan. In the absence or insufficiency of funds to cover the expenses in possession of these persons, expulsion shall be carried out at the budgetary funds expense.

Footnote. Paragraph 16 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

17. The court ruling on the expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan shall be enforced from the day of its adoption and serve as the ground for the expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan (Article 385 of the CPC).

Footnote. Paragraph 17 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication).

18. On requirements of Article 401 of the CPC, a court ruling on the expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan is not subject to appeal and review at the request of the prosecutor in appellate procedure, but can be reviewed in cassation proceedings.

The possibility of such a review without observing the appellate procedure is related to the provisions of Article 13 of the International Covenant on Civil and Political Rights (New York, December 16, 1966, ratified by the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 28, 2005 No. 91-III, enforced for the Republic of Kazakhstan April 24, 2006).

Courts shall be explained that when passing a judgment on expulsion, the right to appeal the judicial act in cassation proceedings must be indicated in the operative part of the judgment.

The decision declining the application for the expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan shall take effect in accordance with the rules of Article 240 of the CPC and may be appealed against in the appellate review in the manner provided for in article 403 of the CPC.

In the event of a complaint or protest that is lodged no later than the deadline set for expulsion, a court ruling on the expulsion of a foreigner or stateless person from the Republic of Kazakhstan shall be suspended pending the resolution of the cassation instance (Article 386 of the CPC). Issuance of a separate judicial act in this case is not required. When upholding the court ruling on expulsion, the resolution of the cassation instance shall set the new deadline for the foreigner or stateless person to leave the territory of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Paragraph 18 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated March 31, 2017 No. 2 (shall be enforced from the date of the first official publication); as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated April 20, 2018 No. 7 (shall be enforced from the date of the first official publication).

19. In accordance with article 4 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this regulatory resolution shall be incorporated in the current law, shall be generally binding and enforced from the date of the first official publication.

Chairman
of the Supreme Court
of the Republic of Kazakhstan	K. MAMI
Judge
of the Supreme Court
of the Republic of Kazakhstan,
secretary of the plenary session	D. Nuralin

Шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу жөніндегі істерді қараудың сот практикасы туралы

On court practice in proceedings on expulsion of foreigners or stateless persons from the Republic of Kazakhstan