ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасының авторлық құқықты және сабақтас құқықтарды қорғау туралы заңнамасының кейбір нормаларын сот практикасында біркелкі түсіну және дұрыс қолдану мақсатында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы қаулы етеді:

1. "Соттардың авторлық құқық және сабақтас құқықтарды қорғау жөніндегі кейбір заң нормаларын қолдануы туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 25 желтоқсандағы № 11 нормативтік қаулысына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2014 жылғы 24 желтоқсандағы № 3 нормативтік қаулысымен енгізілген өзгерістерімен және толықтыруларымен бірге) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1) қаулының атауында "Соттардың авторлық құқық және сабақтас құқықтарды қорғау жөніндегі кейбір заң нормаларын қолдануы туралы" деген сөздер "Авторлық құқық және сабақтас құқықтарды қорғау жөніндегі кейбір заң нормаларын соттардың қолдануы туралы" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Ғылым, әдебиет және өнер (авторлық құқық) туындыларын, қойылымдар, орындаулар, фонограммалар, эфирлік және кабельдік хабар тарату ұйымдарының хабарларын жасауға және пайдалануға байланысты туындаған қатынастар Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексімен (бұдан әрі — АК), "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен (бұдан әрі — Заң) және өзге де нормативтік құқықтық актілермен реттеледі.

Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген ережелерге қайшы келмесе, Қазақстан Республикасының авторлық және сабақтас құқықтарды қорғауды күшейтетін заң актілері қолданылады.

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы осы құқықтық қатынастарды реттейтін мына халықаралық шарттардың қатысушысы болып табылады:

Әдеби және көркем туындыларды қорғау жөніндегі Берн конвенциясы (Берн, 1886 жылғы 9 қыркүйек, "Қазақстан Республикасының Әдеби және көркем туындыларды қорғау жөніндегі Берн конвенциясына қосылуы туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 қарашадағы № 297-1 Заңы);

Фонограмма жасаушылардың мүдделерін олардың фонограммаларын заңсыз көшіріп көбейтуден қорғау жөніндегі конвенция (Женева, 1971 жылғы 29 қазан, "Қазақстан Республикасының Фонограмма жасаушылардың мүдделерін олардың фонограммаларын заңсыз көшіріп көбейтуден қорғау жөніндегі конвенцияға қосылуы туралы" Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 7 маусымдағы № 54-II Заңы);

Дүниежүзілік авторлық құқық туралы конвенциясы (Женева, 1952 жылғы 6 қыркүйек, Қазақстан Республикасында бұрынғы КСРО-ның халықаралық міндеттемелері мен шарттарын құқықтық иелену тәртібімен қолданылады, КСРО үшін 1973 жылғы 27 мамырда күшіне енді.);

Фонограмма орындаушылардың, өндірушілердің және хабар тарату ұйымдарының құқықтарын қорғау туралы халықаралық конвенция (Рим, 1961 жылғы 26 қазан, "Орындаушылардың, фонограмма жасаушылардың және хабар тарату ұйымдарының құқықтарын қорғау туралы халықаралық конвенцияны ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 17 ақпандағы № 563-IV Заңы);

Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының шығармалардың кейбір түрлеріне жекелеген құқықтарды қорғауға қатысты авторлық құқық жөніндегі шарты (Женева, 1996 жылғы 20 желтоқсан, "Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының авторлық құқық жөніндегі шартына қосылуы туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 16 сәуірдегі № 547-II Заңы);

Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының орындаушылықтар мен фонограммалар жөніндегі шарты (Женева, 1996 жылғы 20 желтоқсан, "Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының орындаушылықтар мен фонограммалар жөніндегі шартына қосылуы туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 16 сәуірдегі № 546-II Заңы).";

3) 4-тармақта "автордың осы құқықтарын" деген сөздерден кейін "АК-нің 187-бабының 1) тармақшасына сәйкес" деген сөздермен толықтырылсын;

4) 13-тармақ мынадай мазмұндағы бесінші және алтыншы абзацтармен толықтырылсын:

"Заңның 2-бабының 18), 19) тармақшаларына сәйкес, қайта шығару деп туындылардың немесе сабақтас құқықтар объектiлерiнiң бiр немесе одан да көп тұрақты немесе уақытша даналарын кез келген тәсілмен және кез келген түрде, толық немесе iшiнара, тiкелей немесе жанама түрде дайындау түсіндірілсін. Осы ретте екi өлшемдiк немесе үш өлшемдiк туындының бiр немесе одан да көп даналарын дайындау, сондай-ақ туындыларды немесе сабақтас құқықтар объектiлерiн кез келген материалдық нысанда, оның ішінде ашық ақпараттық-коммуникациялық желіде кез келген тұрақты немесе уақытша сақтау қайта шығару түрлері болып табылады.

Көшірмелеу немесе репрографиялық қайта шығару деп жазбаша және басқа да графикалық туындылар түпнұсқаларының немесе көшірмелерінің фотокөшірме жолымен немесе басып шығарудан өзге басқа да техникалық құралдар, соның ішінде басып шығару, сканерлеу, цифрлық көшіру арқылы кез келген мөлшерде және нысанда бір немесе одан да көп данасын факсимильдік қайта шығару түсініледі.";

5) мынадай мазмұндағы 13-1-тармақпен толықтырылсын:

"13-1. Авторлық құқық және (немесе) сабақтас құқықтар нысандарын телекоммуникация желілерінде, атап айтқанда, Интернет желісінде орналастыру, осы нысандарды Заңның 16-бабы 2-тармағының 10-1) тармақшасына сәйкес, туындыны жалпы жұрттың назарына жеткізу түрінде пайдалану болып табылады. Мәселен, егер белгiсiз адамдар тобы жазбаны жасаған адамның бастамасы бойынша осы туындыға немесе сабақтас құқықтар объектісіне қол жеткiзсе, туындыны немесе сабақтас құқықтар объектісін электрондық-есептеу машинасының жадына жазу пайдалану болып табылады. Осындай пайдаланудың нәтижесінде Заңды бұзып жасалған (алынған) туындылардың даналары немесе сабақтас құқықтар объектілері контрафактілік болып табылады. Осындай әрекеттерді жасаған адамдар авторлық және (немесе) сабақтас құқықтарды бұзушылар деп танылады.";

6) 14-тармақта:

екінші абзац алып тасталсын;

мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:

"Заңның 32-бабының 1-тармағында көзделген авторлық шарттың елеулі талаптарын бұзу, аталған әрекеттер автор берген өкілеттіктер шегінен тыс жүзеге асырылатындықтан авторлық құқықты бұзу болып табылады. Ерекше құқықтарды беру туралы шарттың елеулі талаптары бұзылып дайындалған және (немесе) таратылған туындылар мен фонограммалардың даналары контрафактілік болып табылады. Атап айтқанда, егер қайта шығару шартта көрсетілген тираждан асып кетсе, онда тираждың асып кетуін авторлық құқықты немесе сабақтас құқықтарды бұзу деп қарастырған жөн.";

7) 23-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:

"Туындылардың және (немесе) фонограммалар даналарының контрафактілігі құқықтық ұғым болып табылады, сондықтан туындылардың немесе фонограммалар даналарының контрафактілігі туралы мәселе сарапшының алдына қойылуы мүмкін емес. Авторлық құқықтың және (немесе) сабақтас құқықтардың объектілерін зерттеу қажеттілігіне байланысты сараптаманы тағайындаған кезде соттар құқық иеленушілермен еңбек немесе шарттық қатынастардағы адамдарды сарапшылар немесе мамандар ретінде тартуға жол бермеу туралы талапты сақтауға тиіс. Тек құқық иеленушіге ғана белгілі авторлық және сабақтас құқықтың объектілерін қорғаудың арнайы түрлері (дискілердегі, көркем туындылардағы арнайы белгілер және т.б.) туралы ақпарат алу қажет болған жағдайда оның қызметкерлері және онымен байланыстағы өзге де адамдар сотқа тек куә ретінде ғана шақырылуы мүмкін.";

8) 24-тармақта:

екінші абзацта "авторлар мен орындаушылардың мүліктік (айрықша) құқықтарын ұжымдық негізде басқару жөніндегі ұйымдар," деген сөздер "мүліктік құқықтарды ұжымдық негізде басқаратын ұйымдар," деген сөздермен ауыстырылсын";

үшінші абзацта "автор немесе орындаушының мүліктік (айрықша) құқықтарын ұжымдық негізде басқару жөніндегі ұйым" деген сөздер "мүліктік құқықтарды ұжымдық негізде басқаратын ұйым" деген сөздермен ауыстырылсын";

төртінші абзацта "авторлар мен орындаушылардың мүліктік құқықтарын ұжымдық негізде басқару жөніндегі ұйымға" деген сөздер "мүліктік құқықтарды ұжымдық негізде басқаратын ұйымға" деген сөздермен ауыстырылсын";

мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:

"Ұжымдық негізде мүліктік құқықтарды басқаратын ұйымның жарғысы, ұжымдық негізде мүліктік құқықтарды басқаруға авторлық және (немесе) сабақтас құқықтарды иеленушімен келісім және (немесе) осындай құқықтарды іске асыратын шетелдік ұйыммен келісім авторлық және (немесе) сабақтас құқықтарды қорғау туралы арызбен сотқа жүгінуге ұйымның құқығын растайтын құжаттар болып табылады.";

9) 26-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:

"Ұжымдық негізде мүліктік құқықтарды басқаратын ұйымдар авторлардың, аталған ұйым мүшелерінің немесе өкілдердің мүліктік құқықтарының бұзылу фактілері бойынша авторлардың мүддесі үшін берген талап арыздар жалпы юрисдикция соттарында қаралады.";

10) 27-тармақта:

"501" деген цифрлар "541" деген цифрлармен ауыстырылсын;

"мен апелляциялық шағымдар" деген сөздер алып тасталсын;

11) 28-тармақтың бесінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Талап қоюды қамтамасыз ету туралы соттың ұйғарымы туындаған даудың мәні бойынша қорытындыларды қамтуға және іс бойынша шешімді алдын ала болжауға тиіс емес.".

2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына енгізіледі, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының
Төрағасы	Қ.Мәми
Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы	Қ.Шаухаров

В целях единообразного понимания и правильного применения в судебной практике некоторых норм законодательства Республики Казахстан о защите авторского права и смежных прав пленарное заседание Верховного суда Республики Казахстан

постановляет:

1. Внести изменения и дополнения в нормативное постановление Верховного суда Республики Казахстан от 25 декабря 2007 года № 11 "О применении судами некоторых норм законодательства о защите авторского права и смежных прав" (с изменениями и дополнениями, внесенными нормативным постановлением Верховного суда Республики Казахстан от 24 декабря 2014 года № 3) следующие изменения и дополнения:

1) пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Отношения, возникающие в связи с созданием и использованием произведений науки, литературы и искусства (авторское право), постановок, исполнений, фонограмм, передач организаций эфирного и кабельного вещания регулируются Гражданским кодексом Республики Казахстан (далее – ГК), Законом Республики Казахстан "Об авторском праве и смежных правах" (далее – Закон) и иными нормативными правовыми актами.

Законодательные акты Республики Казахстан, усиливающие защиту авторских и смежных прав, применяются, если не противоречат правилам, установленным международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

В настоящее время Республика Казахстан является участницей следующих международных договоров, регулирующих данные правоотношения:

Бернской конвенции об охране литературных и художественных произведений (Берн, 9 сентября 1886 года, Закон Республики Казахстан от 10 ноября 1998 года № 297-1 "О присоединении к Бернской конвенции об охране литературных и художественных произведений");

Конвенции об охране интересов производителей фонограмм от незаконного воспроизводства их фонограмм (Женева, 29 октября 1971 года, Закон Республики Казахстан от 7 июня 2000 года № 54-ІІ "О присоединении Республики Казахстан к Конвенции об охране интересов производителей фонограмм от незаконного воспроизводства их фонограмм");

Всемирной конвенции об авторском праве (Женева, 6 сентября 1952 года, действует в Республике Казахстан в порядке правопреемства международных обязательств и договоров бывшего СССР, вступила в силу для СССР 27 мая 1973 года.);

Международной конвенции об охране прав исполнителей, производителей фонограмм и вещательных организаций (Рим, 26 октября 1961 года, Закон Республики Казахстан от 17 февраля 2012 года № 563-IV "О ратификации Международной конвенции об охране прав исполнителей, производителей фонограмм и вещательных организаций");

Договора Всемирной организации интеллектуальной собственности по авторскому праву в отношении охраны отдельных прав на некоторые виды произведений (Женева, 20 декабря 1996 г., Закон Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года № 547-II "О присоединении Республики Казахстан к Договору Всемирной организации интеллектуальной собственности по авторскому праву");

Договора Всемирной организации интеллектуальной собственности по исполнениям и фонограммам (Женева, 20 декабря 1996 года, Закон Республики Казахстан от 16 апреля 2004 года № 546-ІІ "О присоединении Республики Казахстан к Договору Всемирной организации интеллектуальной собственности по исполнениям и фонограммам").";

2) в пункте 4 после слов "без ограничения каким-либо сроком исковой давности" дополнить словами "в соответствии с подпунктом 1) статьи 187 ГК";

3) пункт 13 дополнить абзацами пятым и шестым следующего содержания:

"Разъяснить, что в соответствии с подпунктами 18), 19) статьи 2 Закона под воспроизведением понимается изготовление одного или более постоянных или временных экземпляров произведений или объектов смежных прав любым способом и в любой форме, полностью или частично, непосредственно или косвенно. При этом видами воспроизведения является изготовление одного или более экземпляров двухмерного или трехмерного произведения, а также любое постоянное или временное хранение произведений или объектов смежных прав в любой материальной форме, в том числе в открытой информационно-коммуникационной сети.

Под репродуцированием или репрографическим воспроизведением понимается факсимильное воспроизведение в любом размере и форме одного или более экземпляров оригиналов или копий письменных и других графических произведений посредством фотокопирования или с помощью других технических средств, иных, чем издание, в том числе, таких как печать, сканирование, цифровое копирование.";

4) дополнить пунктом 13-1 следующего содержания:

"13-1. Размещение объектов авторского права и (или) смежных прав в телекоммуникационных сетях, в частности, в сети Интернет, является использованием данных объектов в виде доведения до всеобщего сведения в соответствии с подпунктом 10-1) пункта второго статьи 16 Закона. Так, запись произведения или объекта смежных прав в память электронно-вычислительной машины является использованием, если по инициативе лица, совершившего запись, неопределенный круг лиц получает доступ к этому произведению или объекту смежных прав. Созданные (полученные) в результате такого использования экземпляры произведений или объектов смежных прав с нарушением Закона являются контрафактными.

Лица, осуществившие подобные действия, признаются нарушителями авторского права и (или) смежных прав.";

5) в пункте 14:

абзац второй исключить;

дополнить абзацем пятым следующего содержания:

"Нарушение существенных условий авторского договора, предусмотренных пунктом первым статьи 32 Закона, является нарушением авторского права, так как указанные действия осуществляются за пределами правомочий, предоставленных автором. Экземпляры произведений и фонограмм, изготовленные и (или) распространенные с нарушением существенных условий договора о передаче исключительных прав, являются контрафактными. В частности, если воспроизведение превышает тираж, предусмотренный в договоре, то превышение тиража следует рассматривать как нарушение авторского права и смежных прав.";

6) пункт 23 дополнить абзацем третьим следующего содержания:

"Понятие контрафактности экземпляров произведений и (или) фонограмм является правовым, поэтому вопрос о контрафактности экземпляров произведений или фонограмм не может ставиться перед экспертом. При назначении экспертизы в связи с необходимостью исследования объектов авторского права и (или) смежных прав суды должны соблюдать требования о недопустимости привлечения в качестве экспертов или специалистов лиц, связанных трудовыми или договорными отношениями с правообладателями. В случае необходимости получения информации о специальных формах защиты объектов авторского и смежного права (специальные метки на дисках, художественных произведениях и т. д.), которые известны только правообладателю, его сотрудники и иные связанные с ним лица могут быть вызваны в суд только в качестве свидетелей.";

7) в пункте 24:

во втором абзаце слова "Организации по управлению имущественными (исключительными) правами авторов и исполнителей на коллективной основе," заменить словами "Организации, управляющие имущественными правами на коллективной основе,";

в третьем абзаце слова "Организация по коллективному управлению имущественными (исключительными) правами автора или исполнителя на коллективной основе" заменить словами "Организация, управляющая имущественными правами на коллективной основе";

в четвертом абзаце "Организация по управлению имущественными (исключительными) правами авторов и исполнителей на коллективной основе" заменить словами "Организация, управляющая имущественными правами на коллективной основе";

дополнить абзацем пятым следующего содержания:

"Документами, подтверждающими право организации на обращение в суд с заявлением о защите авторского и (или) смежных прав, являются устав организации, управляющей имущественными правами на коллективной основе, договор с обладателем авторских и (или) смежных прав на управление имущественными правами на коллективной основе и (или) договор с иностранной организацией, управляющей аналогичными правами.";

8) пункт 26 дополнить абзацем третьим следующего содержания:

"Исковые заявления, подаваемые организациями, управляющими имущественными правами на коллективной основе в интересах авторов, по фактам нарушения имущественных прав авторов, членов указанных организаций или представителей, рассматриваются в судах общей юрисдикции.";

9) в пункте 27:

цифры "501" заменить цифрами "541";

слова "и апелляционных жалоб" исключить;

10) абзац пятый пункта 28 изложить в следующей редакции:

"Определение суда об обеспечении иска не должно содержать выводы по существу возникшего спора и предопределять решение по делу".

2. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Председатель
Верховного суда
Республики Казахстан	К. МАМИ
Судья Верховного суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания	К. ШАУХАРОВ