ИПС "Әділет"

Ескерту. Нормативтік қаулының деректемелері жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 29.11.2024 № 6 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

Соттарда істерді қарау кезінде Қазақстан Республикасының әкімшілік қадағалау туралы заңнамасын қолдану жөнінде сұрақтардың туындауына байланысты, аталған істер бойынша біркелкі сот практикасын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы мынадай түсіндірмелер беруге қаулы етеді.

1. Әкімшілік қадағалау туралы заңнама Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінен (бұдан әрі - ҚК), Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінен (бұдан әрі - ҚПК), Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексінен (бұдан әрі - ҚАК), Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінен (бұдан әрі - ӘҚБтК), "Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкiмшiлiк қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 15 шiлдедегi № 28-І Заңынан (бұдан әрі - Заң) және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Әкімшілік қадағалау Заңда көзделген қылмыстың белгілі бір түрлері үшін соттылығы бар, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдардың құқықтары мен бостандықтарына соттың уақытша шектеулер белгілеуі, оларға міндеттер жүктеуі (бұдан әрі – әкімшілік шектеу) және аталған адамдардың (қадағалаудағы адамдардың) әкімшілік шектеулерді сақтауын ішкі істер органдарының бақылауы арқылы қайта қылмыс жасауының жолын кесуге бағытталған шара болып табылады. Әкімшілік қадағалау қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны үшін жазалау болып табылмайды.

3. Әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы мәселені шешу кезінде соттар адамның Заңға сәйкес әкімшілік қадағалау белгіленуі мүмкін субъектісі болатын-болмайтынын тексеруі қажет.

Заң жазаларын бас бостандығынан айыру түрінде өтеп жатқан адамдарға ғана қолданылатынын соттардың ескергендері жөн, бұл ретте әкімшілік қадағалау шетелдік азаматтар мен азаматтығы жоқ адамдарға олар Қазақстан Республикасының аумағында заңды түрде тұрып жатқан (болған) жағдайда қолданылуы мүмкін.

Жасаған әрекеті үшін жазасын өтеген адамның әрекетінің қылмыстың қай түрі террористік немесе экстремистік қылмыстарға не кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстарға жататынын анықтау кезінде соттар ҚК-нің 3-бабының 30), 39) және 42) тармақтарын (Заңның 2-бабының а) тармақшасы) басшылыққа алуы тиіс.

Ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болғандарға қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу кезінде осы аталған адамдарға әкімшілік қадағалау олардың жаза мерзімі аяқталған кезде дәрежесі үшінші теріс мінез-құлқы танылған жағдайда белгіленетінін ескеру қажет (Заңның 2-бабының б) тармақшасы).

4. Әкімшілік қадағалау ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болған адамдарға Заңның 2-бабының в) тармақшасына сәйкес мынадай мән-жайлардың жиынтығы:

адам ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін жазасын өтеген немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотталған;

жазасын өтегеннен кейін оған қатысты ішкі істер органдары ескерту шығарған;

адам қоғамдық тәртіпті, адамның және азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін үнемі бұзған, өзге де құқық бұзушылықтарды жасаған кезде белгіленуі мүмкін.

Ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін жазасын өтеген немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болған адамды ескерту оны ішкі істер органдарының құқыққа қарсы мінез-құлыққа, қоғамдық тәртіпті, адамның және азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзуға, өзге де құқық бұзушылық жасауға жол беруге болмайтындығы туралы ресми түрдегі ескертуінен тұрады. Ескерту жазбаша нысанда шығарылады.

Адам жазасын өтегеннен кейін алғашқы әкімшілік құқық бұзушылық жасаған кезден бастап есептелетін бір жыл ішінде оның жеке адамның құқықтарына, кәмелетке толмағандардың құқықтарына, қоғамдық қауіпсіздікке және халықтың денсаулығына, сондай-ақ қоғамдық тәртіп пен имандылыққа қол сұғатын екі және одан да көп әкімшілік құқық бұзушылық жасауы қоғамдық тәртіпті, адамның және азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін үнемі бұзу болып табылады (Заңның 2-бабының в) тармақшасы, ӘҚБтК-нің 10, 12, 24, 25-тараулары).

Аталған адамдардың қылмыстық құқық бұзушылығы үшін бас бостандығынан айырумен байланысты емес және олардың мінез-құлқына бақылау белгіленбей жазалау шарасы тағайындалып, не оларға қатысты оңалтпайтын негіздер бойынша іс тоқтатылып сотталуын өзге де құқық бұзушылықтар жасау деп түсінген жөн.

5. Әкімшілік қадағалау белгіленуі мүмкін Заңның 2-бабында көрсетілген адамдар тізбесі толық болып табылады және кеңінен түсіндіруге жатпайды.

Осыған байланысты соттылығы бар адамдарға әкімшілік қадағалау:

қылмыс деп танылмаған және қылмыстық заңның өзгеруіне байланысты соттауға әкелмейтін;

қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтемеген ауыр немесе аса ауыр қылмыстар санатына жататын қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін белгіленбейді.

Қасақана қылмыс жасағаны үшін екі рет бас бостандығынан айыруға сотталған және бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтемеген, сондай-ақ қылмыстық заңда белгіленген тәртіппен соттылығы алынған немесе өтелген адамдар әкімшілік қадағалауға алынуы мүмкін емес.

Әрекеттің жазалануын жеңілдететін қылмыстық заңның кері күші туралы ҚК-нің 6-бабының талаптарына сәйкес әкімшілік қадағалау бұрын ауыр қылмысы үшін сотталған және жазасын өтеген, бірақ өзгертілген қылмыстық заң бойынша ауырлығы жеңілдеу қылмысқа ауысқан қылмысы үшін сотталған адамға да қатысты белгіленуі мүмкін емес.

Егер әкімшілік қадағалау белгіленген, бірақ адам жазасын өтеген соң әрекеті кейіннен қылмыс деп танылмаған болса, онда сот қадағалауда жүрген адамның немесе оның қорғаушысының өтінішхаты бойынша немесе ішкі істер органдарының не прокурордың ұсынуымен әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы қаулының күшін жойып, ол туралы қаулы шығарады.

6. Бас бостандығынан айыру орындарынан жазасын өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамдарға, сондай-ақ өтелмеген жазасының бір бөлігі пробациялық бақылау белгілене отырып жазаның неғұрлым жеңіл түріне ауыстырылған адамдарға қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеуге болмайды.

Осы адамдар ҚК-нің 79-бабына сәйкес жазаның өтелмеген бөлігінің мерзімі аяқталғаннан кейін және сотталғандығы өтелгенге немесе алынғанға дейін үнемі қоғамдық тәртіпті, адам мен азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзған, өзге де құқық бұзушылықтарды жасаған жағдайда осы адамдарға қатысты әкімшілік қадағалау белгіленуі мүмкін.

7. Әкімшілік қадағалауды қаулы шығару арқылы сот қана белгілейді, онда сот Заңның 3-бабында көзделген қандай нақты негіздер бойынша адамның әкімшілік қадағалауға жататынын көрсетуге тиіс.

Заңның 3, 4, 5-баптарына сәйкес сотқа әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы ұсынумен ішкі істер органының бастығы; әкімшілік қадағалауды ұзарту және бұрын белгіленген әкімшілік шектеулерді толықтыру туралы – ішкі істер органы; мерзімінен бұрын тоқтату немесе ішінара күшін жою, әкімшілік шектеулерді қысқарту туралы – ішкі істер және (немесе) қадағалайтын орган, оның қорғаушысы өтінішхатпен жүгіне алады.

Қадағалаудағы адамның денсаулығына, жасына байланысты не басқа да дәлелді себептер бойынша өзі сотқа жүгіне алмаған жағдайда қадағалауға алынған адамның құқықтары мен бостандығын қорғау үшін әкімшілік қадағалауды мерзімінен бұрын тоқтату немесе әкімшілік шектеулерді ішінара қысқарту туралы ұсынумен прокурордың сотқа жүгіну құқығы бар.

Қылмыстық атқару жүйесі мекемесінің бастығы осы мекемеден босатылуға тиіс сотталған адамға қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы ұсынуды уәждеуге және сотталған адамға қатысты апелляциялық, кассациялық сатылар үкімінің, қаулыларының көшірмесін, заңды шешім қабылдау үшін және әкімшілік қадағалауды белгілеу қажеттігін куәландыратын маңызы бар басқа да материалдарды, оның ішінде сотталған адамның жазасын өтеу кезінде мінез-құлқын сипаттайтын жан-жақты деректерді, сондай-ақ сотталған адамның мінез-құлқының үшінші теріс дәрежесін белгілеу туралы қаулыны қоса беруге міндетті.

Ішкі істер органы бастығының сотталған, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамға қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы ұсынуында ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстар жасағаны туралы немесе қасақана қылмыстар жасағаны үшін екі және одан да көп рет бас бостандығынан айыруға сотталғаны туралы деректермен қатар оның мінез-құлқы туралы (атап айтқанда, адамның мінездемесі қоса беріледі), оның қоғамдық тәртіпті, адам мен азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін үнемі бұзғаны, өзге құқық бұзушылықтар жасағаны туралы мәліметтер қамтылуға тиіс. Ұсынуға сот актілерінің, бас бостандығынан айыру орындарынан босаған сотталған адамның қоғамдық тәртіпті, адам мен азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін үнемі бұзғаны, өзге де құқық бұзушылықтарды жасағаны туралы сот актілерінің көшірмелері қоса беріледі.

Сот жиналған материал толық болмаған, әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы ұсынудағы дәлелдер жеткілікті уәжделмеген жағдайда, сондай-ақ әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы ұсынуды қарауға кедергі келтіретін өзге негіздер бойынша кемшіліктерді жою үшін әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы ұсынуды қаулы арқылы кері қайтарады.

Егер қадағалаудағы адам әкімшілік қадағалауды мерзімінен бұрын тоқтату немесе белгіленген әкімшілік шектеулерді ішінара жою туралы өтінішхат берсе, алайда берілген құжаттар мен материалдар заңды және негізді шешім қабылдау үшін жеткіліксіз болса, сот өз бастамасымен қажетті дәлелдерді өтінішхатты қайтармастан талап етуге құқылы.

8. Сот бас бостандығынан айыру орындарынан босатылатын адамға әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы қылмыстық-атқару жүйесі мекемесі бастығының уәжді ұсынуымен сотталған адамның құқықтары мен бостандықтарына шектеулерді көрсетпей және оған міндеттерді жүктемей тек әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы қаулыны жазаны орындау орны бойынша шығарады. Сот қадағалаудағы адамға қатысты нақты шектеулерді және міндеттерді ол жазасын өтеп келген кезде ішкі істер органының ұсынуымен тұрғылықты жері бойынша белгілейді.

9. Әкімшілік қадағалау мәжбүрлі шара бола тұра, Заңда көзделген белгілі бір мерзімге белгіленетінін соттардың назарға алғандары жөн. Заңның 6-бабына сәйкес әкімшілік қадағалау алты айдан үш жылға дейінгі мерзімге, ал кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін жазасын өтеген адамдарға қатысты ҚК-нің 79-бабына сәйкес соттылық мерзімі өтелгенге дейін белгіленеді. Заңда мерзімді есептеу уақыт кезеңімен айқындалатындықтан, Заңның 6-бабының шегінде нақты мерзімді белгілеу соттың қаулысында уәжделуі тиіс (нақты кезең күндермен, айлармен, жылдармен не соттылығы өтелген сәтке дейінгі мерзім көрсетіледі).

Әкімшілік қадағалаудың қолданылу мерзімін сот қаулысы заңды күшіне енген күнінен бастап, ал сот әкімшілік қадағалауды белгілеген жағдайда қылмыстық-атқару жүйесі мекемесенің орны бойынша - қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен босаған сәттен бастап санаған жөн.

Сот әкімшілік қадағалау мерзімін белгілеу туралы мәселені талқылаған кезде сотталған адамның жазасын өтеп жатқан орны бойынша мінездемесін, тұрмыстағы мінез-құлқын, сондай-ақ жасаған қылмысының (қылмыстарының) қоғамға қауіптілік сипаттамасы мен дәрежесін және іс үшін маңызды өзге де мән-жайларды ескергені жөн, олар сот қаулысының уәжді бөлігінде көрсетілуі тиіс. Бұл ретте сот қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің немесе ішкі істер органының ұсынуында баяндалған негіздермен және уәждермен байланысты болмайды және өзінің қалауы бойынша мерзімді Заңның 6-бабында көрсетілген шектерде белгілеуге құқылы.

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 11.12.2020 № 6 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.11.2024 № 6 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

10. Әкімшілік қадағалауды қолдану мерзімі қадағалаудағы адам әкімшілік қадағалау қағидаларын немесе өзіне жарияланған шектеулерді бұзған, сол сияқты ол құқық бұзушылықтар жасаған жағдайларда, әрбір кезде алты айға, бірақ жиынтығында екі жылдан аспайтын мерзімге ұзартылады. Кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарға қатысты әкімшілік қадағалауды қолдану мерзімі әр кезде бір жылға ұзартылады.

Бұл ретте ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін жазасын өтеген немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болған адамдарға әкімшілік қадағалауды қолдану мерзімін ұзарту (Заңның 2-бабының в) тармақшасы) соттылықты өтеу мерзімі шеңберінде ғана мүмкін.

Ішкі істер органдарының әкімшілік қадағалау мерзімін ұзарту туралы ұсынуына оларды ұзарту үшін негіздердің бар екенін куәландыратын материалдар қоса тіркелуге жатады.

Әкімшілік қадағалауды қолдану мерзімін ұзарту үшін негіздердің тізбесі толық болып табылады және кеңейтіп түсіндіруге жатпайды.

Әкімшілік қадағалауды ұзартудың қажетті шарты болып табылатын құқық бұзушылықтар деп қадағалаудағы адамның бір рет болса да жеке бастың құқықтарына, кәмелетке толмағандардың құқықтарына, қоғамдық қауіпсіздікке және халықтың денсаулығына, сондай-ақ қоғамдық тәртіпке және имандылыққа (ӘҚБтК-нің 10, 12, 24, 25-тараулары) қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар жасауын, не аталған адамды қылмыстық құқық бұзушылығы үшін оған бас бостандығынан айырумен байланысты емес жаза түрі белгіленіп және оның мінез-құлқына бақылау белгіленбестен сотталғандығын, не оған қатысты іс бойынша іс жүргізу ақтамайтын негіздер бойынша тоқтатылғанын түсінген жөн.

Әкімшілік қадағалау мерзімі оны қолдану мерзімінің соңғы күнінен кешіктірмей ұзартылуы мүмкін.

Әкімшілік қадағалауды тоқтату шарттары басталған кезде ішкі істер органдарының әкімшілік қадағалауды жүзеге асыратын қызметкерлері әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы қаулыны дереу шығаруға міндетті, оны ішкі істер органының бастығы бекітеді. Әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы қаулыны шығармау немесе уақтылы шығармау оны ұзартуға алып келмейді.

Қазақстан Республикасының әкімшілік қадағалау туралы заңнамасын бұзу әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы қаулы болмаған кезде әкімшілік қадағалаудың мерзімі өткеннен кейін одан жалтару, адамды ӘҚБтК-нің 480-бабы бойынша әкімшілік жауаптылыққа және ҚК-нің 431-бабы бойынша қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін негіз болып табылмайды.

11. Сот әкімшілік қадағалауды белгілеу, мерзімін ұзарту туралы материалдарды қараған кезде өзіне қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы мәселе шешілетін адамның қорғану құқығын қамтамасыз етуге тиіс, бұл ретте ҚПК-нің 67-бабының бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда қорғаушының қатысуы міндетті.

Сотталған адамға да әкімшілік қадағалауды белгілеу, әкімшілік қадағалауды қолдану мерзімін ұзарту туралы қаулыға шағым жасау құқығы мен тәртібі түсіндірілуі тиіс.

Сот әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы ұсынуды енгізген органға немесе мекемеге, сонымен қатар прокурорға, қорғаушыға әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы істің қаралатын орны мен уақыты туралы хабарлайды.

12. Әкімшілік қадағалау мерзімін белгілеу, ұзарту туралы істер бойынша сот отырысының дайындық бөлігі ҚПК-нің 43-тарауына сәйкес өткізіледі.

Сот отырысының дайындық бөлігі жүргізілгеннен кейін ішкі істер органының өкілі ұсыну мен оған қоса берілген материалдардың мазмұнын баяндайды, одан кейін сот келіп түскен материалдарды зерттейді және сот отырысына келген адамдардың түсініктемелері мен пікірлерін тыңдайды.

Сотталған адам сот отырысы басталғанға дейін сотқа ұсынылған материалдармен танысуға және олардың көшірмесін жасауға құқылы, ал сот отырысында барлық материалдарды зерттеуге қатысуға, сотта сөз сөйлеуге, өтінішхаттар мәлімдеуге, дәлелдемелер ұсынуға, қаралып отырған мәселе бойынша өз пікірін білдіруге құқылы.

Сот қарау нәтижелері бойынша уәжді қаулы шығарады.

13. Әкімшілік қадағалау белгіленетін адамдарға қатысты қолданылатын шектеулердің Заңның 7-бабында айқындалған тізбесі кеңейтіп түсіндіруге жатпайды.

Заңның осы нормасы ережелерінің негізінде әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы немесе бұрын белгіленген әкімшілік шектеулерді толықтыру туралы соттың қаулысында бір немесе бірнеше әкімшілік шектеулер айқындалуы тиіс.

Сот ішкі істер органының ұсынуында көрсетілмеген, бірақ Заңның 7-бабында көзделген тізбе шеңберінде өзге де әкімшілік шектеулерді анықтауға құқылы.

Нақты әкімшілік шектеулерді таңдау еркін сипатта болмайды, олардың қолданылуы жеке профилактикалық әсерді қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Атап айтқанда соттардың қадағалаудағы адам жасаған қылмыстың (қылмыстардың) қоғамдық қауіптілігі сипаты мен дәрежесін, жазаны өтеудің бүкіл кезеңі ішіндегі оның мінез-құлқын және бас бостандығынан айыру орындарынан босатылғаннан кейінгі мінез-құлқын, аталған адамның отбасы жағдайын, оның жұмыс және (немесе) оқу орны мен кестесін, денсаулық жағдайын, сондай-ақ назар аударуға тұрарлық өзге де мән-жайларды ескергендері жөн. Егер адам алкогольдік масаң күйде қылмыс жасағаны үшін сотталған болса немесе жазаны өтеу кезеңінде қылмыстық-атқару жүйесінің мекемесінде алкогольдік ішімдіктерді қолданғаны үшін жазаға тартылса, оның спирттік ішімдіктерді сату немесе ішу жүзеге асырылатын қоғамдық тамақтану орындарында болуына тыйым салатын әкімшілік шектеулерді қолдану мәселесін қарау орынды болады.

Шектеулерді белгілеу кезінде тұрғынжайдан кетуге тыйым салу, қадағалаудағы адамның еңбек міндеттерін орындауы жағдайларын қоспағанда, процестік заңнамада жергілікті уақыт бойынша сағат 22-ден сағат 6-ға дейінгі аралықта айқындалатын түнгі уақыт шегінде ғана белгіленуі мүмкін екенін соттар ескеруге тиіс.

Қаулыны орындайтын орган сот белгілеген шектеулердің шегінен шықпауға тиіс және азаматтардың құқықтарына (еңбек, сайлау, қоғамдық және тағы да басқа) қатысты өзге шектеулерге жол бермеуге тиіс.

Қадағалаудағы адам басқа елді мекенге уақытша барған кезде қадағалауды жүзеге асыратын ішкі істер органының жазбаша рұқсатын алуға міндетті.

14. Әкімшілік қадағалауды белгілеу, мерзімін ұзарту, әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы ұсынуларды және әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы өтінішхатты қарау кезінде сот отырысының хаттамасы жүргізіледі. Хаттама ҚПК-нің 347-бабына сәйкес компьютерлік, электрондық (аудио-, бейнетіркеуді қоса алғанда), машинада жазу не қолмен жазу тәсілімен жасалады.

Сот отырысы барысын тіркеу ҚПК-нің 347-1-бабына сәйкес аудио-, бейнежазба құралдарының көмегімен жүзеге асырылады.

Іске қатысатын адамдардың өтінішхаты бойынша сот аудио-, бейнежазбаның көшірмесін немесе сот отырысының хаттамасын ұсынады.

Қағаз жеткізгіште жасалған хаттамада, егер ҚПК-нің 347-бабы үшінші бөлігінде көрсетілген мәліметтерден бөлек сот талқылауының аудио-бейне жазбасы қолданылмаса, сот отырысына келген ішкі істер органы өкілінің, өзіне қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы мәселе шешілетін сотталған адамның, процеске басқа да қатысушылардың түсініктемелері мен пікірлері, сондай-ақ соттың барлық әрекеттері, оның ішінде адамның қорғану және сот қаулысына шағым жасау құқығын түсіндіру туралы әрекеттері көрсетілуі тиіс.

Сот отырысының хаттамасымен танысу, оған ескертулер беру және сот отырысының аудио-, бейнежазбасына, сот отырысының қысқаша хаттамасына және қағаз жеткізгіште дайындалған сот отырысының хаттамасына ескертулерді қарау тәртібі ҚПК-нің 348, 348-1, 349-баптарында көзделген қағидалар бойынша жүзеге асырылады.

15. Сот әкімшілік қадағалаудың мерзімі ішінде ішкі істер органының уәжді ұсынуы немесе қадағалаудағы адамның өтінішхаты негізінде, қадағалаудағы адамның өмір салты мен мінез-құлқы туралы, оның әкімшілік шектеулерді сақтауы туралы мәліметтерді ескере отырып, әкімшілік шектеулердің күшін ішінара жоюы, оларды қысқартуы немесе қадағалаудағы адамға бұрын белгіленген әкімшілік шектеулерді толықтыруы мүмкін.

Бұл ретте сот істің нақты мән-жайларын ескере отырып, өз қарауы бойынша ішкі істер органының ұсынуында көрсетілмеген әкімшілік шектеулерді белгілеуге, сондай-ақ алып тастау туралы өтініш беруші өтінішхат бермеген әкімшілік шектеулердің күшін жою туралы шешім қабылдауға құқылы.

16. Әкімшілік қадағалаудағы адамдарға олардың құқықтарын және белгіленген шектеулерді сақтау жөніндегі міндеттерін түсіндіру, сондай-ақ бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарға сот белгілеген әкімшілік қадағалаудан жалтарғаны үшін қылмыстық жауаптылық туралы ескерту ішкі істер органдарына жүктеледі.

Әкімшілік қадағалауды ішкі істер органдары жүзеге асырады, олардың қызеткерлерінің құқықтары мен міндеттерінің толық тізбесі Заңның 12 және 13-баптарында белгіленген.

17. Әкімшілік қадағалау мынадай жағдайларда:

егер әкімшілік қадағалау уақтылы ұзартылмаса, оның белгіленген мерзімі өткен соң;

қадағалаудағы адам сотталғандығын өтеген немесе одан сотталғандығы алып тасталған жағдайда;

қадағалаудағы адамның мамандандырылған емдеу-профилактикалық мекемелерге мәжбүрлеп емдеуге жіберілуіне байланысты;

қадағалаудағы адамның бас бостандығынан айыруға сотталуына байланысты;

қадағалаудағы адамның қайтыс болуына байланысты тоқтатылады.

Көрсетілген негіздер бойынша әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы мәселені шешу соттың құзыретіне кірмейтіндігін назарға алған жөн. Мұндай жағдайларда әкімшілік қадағалауды тоқтату туралы шешімді қадағалаудағы адам есепте тұрған ішкі істер органы қабылдайды.

Егер Заңның 14-бабының а), в), г), д) және е) тармақшаларында көзделген мән-жайлар әкімшілік қадағалауды ұзарту туралы істі қарау барысында анықталса, сот іс жүргізуді тоқтатуға тиіс.

Қадағалаудағы адам бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазаға сотталған жағдайда әкімшілік қадағалауды қолдану тоқтатылмайды.

18. Егер қадағалаудағы адамның әкімшілік шектеулерді адал сақтайтыны, оған сот жүктеген міндеттерді орындайтыны анықталса, еңбек қызметінің орны және (немесе) тұрғылықты не тұратын жері бойынша оған жақсы мінездеме берілсе, ішкі істер органы бастығының уәжді ұсынуы негізінде не қадағалаудағы адамның өтінішхаты бойынша әкімшілік қадағалау соттың қаулысымен мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін.

Өзіне қатысты әкімшілік қадағалау белгіленген адам сотқа өзіне қатысты белгіленген шектеулердің күшін толық немесе ішінара жою туралы өтінішхат мәлімдеуге құқылы.

19. Өзіне қатысты әкімшілік қадағалау мерзімінен бұрын не мерзімі өткен соң тоқтатылған адам, егер бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған кезден бастап сотталғандығын өтеу мерзімдері өтпесе не сотталғандығы алып тасталмаса, Заңның 2-бабының "в)" тармақшасына сәйкес қайтадан әкімшілік қадағалауға алынуы мүмкін.

Сотталғандығын өтеу мерзімі өткен не сотталғандығы алып тасталған кезде, оған қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу туралы ұсыну уақтылы енгізілгеніне қарамастан, соттың қаулы шығару сәтіне ол қанағаттандыруға жатпайды.

Әкімшілік қадағалау мерзімі ұзартылғаннан кейін белгіленген шектеулерді алғаш рет бұзған адам ӘҚБтК-нің 480-бабының бірінші бөлігі бойынша жауаптылыққа тартылуға жатады.

20. Әкімшілік қадағалау белгіленген адамның, оның қорғаушысының шағымы, сондай-ақ прокурордың өтінішхаты бойынша судьяның әкiмшiлiк қадағалауды белгілеу туралы қаулысының күшін жоғары тұрған сот жоюы немесе өзгертуi мүмкiн.

Сот әкімшілік қадағалау белгіленген адамға сот қаулысының көшірмесін қолхат ала отырып, бес тәуліктен кешіктірмей табыс етуге міндетті.

21. Қазақстан Республикасының әкімшілік қадағалау туралы заңнамасын бұзумен байланысты әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді және әкімшілік қадағалаудан жалтару туралы қылмыстық істерді қарау кезінде соттар басқа мән-жайлармен қатар әкімшілік қадағалауды белгілеу мен мерзімін ұзартудың заңдылығын тексеруі тиіс.

Сот белгілеген шектеулерді немесе әкімшілік қадағалау қағидаларын бұзуға жол берген, өзіне қатысты соттың әкімшілік қадағалауды белгілеу, ұзарту туралы заңды күшіне енген қаулысы бар адам ғана ҚК-нің 431-бабы және ӘҚБтК-нің 480-бабы бойынша жауаптылыққа тартылуы мүмкін.

Әкімшілік қадағалаудың белгіленген шектеулеріне және қағидаларына қатысты емес өзге бұзушылықтарды жасау адамды ӘҚБтК-нің 480-бабы бойынша әкімшілік жауаптылыққа тарту үшін негіз болып табылмайды.

Әкімшілік қадағалау туралы заңнаманы бұзумен байланысты ӘҚБтК-нің 480-бабы бойынша әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қараған кезде сот істің басқа мән-жайларымен қатар қадағалаудағы адамның белгіленген шектеулерді сақтамауына әсер еткен сол немесе өзге бұзушылықтың себептері мен уәждері (қадағалаудағы адамның кенеттен қатты науқастануы, оның жақын туысының қайтыс болуы немесе ауруы және басқа да себептер) туралы дәлелдерін тексеруге міндетті.

Қазақстан Республикасының әкімшілік қадағалау туралы заңнамасын бұзу туралы іс қозғалған адам оның кінәсі ӘҚБтК-де көзделген тәртіппен дәлелденге және соттың заңды күшіне енген қаулысымен белгіленге дейін кінәсіз деп есептеледі.

22. Қадағалаудағы адамның бас бостандығынан айыру орындарынан босатылғаннан кейін таңдап алған тұрғылықты жеріне демалыс және мереке күндерін есептемегенде, бес тәулік ішінде бармағаны үшін, сондай-ақ бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған қадағалаудағы адамның тұрғылықты жерін өз еркімен тастап кеткені үшін ҚК-нің 431-бабы бойынша қылмыстық жауаптылық осы әрекеттер әкімшілік қадағалаудан жалтару мақсатында жасалған жағдайда ғана болады.

Егер қадағалаудағы адам ішкі істер органдарының бақылауынан шығу ниеті болмай, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылғаннан кейін табиғи немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайға, көлік қатынасының уақытша болмауына, осы адамның ауыр науқасына және басқа да белгілі себептерге байланысты, таңдап алған тұрғылықты жеріне белгіленген мерзімде бара алмаса, іс-әрекет қылмыстық жазаланатын әрекет болып табылмайды.

Сонымен қатар қадағалаудағы адамның әкімшілік қадағалаудан жалтару мақсатынсыз тұрғылықты жерінен өз бетiмен кетіп қалу әрекетінде ҚК-нің 431-бабында көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамы болмайды және ол ӘҚБтК-нің 480-бабы бойынша әкімшілік жауаптылыққа ғана әкеп соғады.

Қадағалаудағы адамның әкімшілік қадағалаудан жалтару мақсаты ҚК-нің 431-бабында көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамының субъективтік жағының міндетті белгісі ретінде іс бойынша тиісінше дәлелденуі тиіс. Қадағалаудағы адамның осындай мақсатының болуы туралы оның тұрғылықты жерінен өз бетімен белгілі бір себептерсіз ұзақ мерзімге кетіп қалуы, қадағалаушы органнан тұрғылықты жерінен тыс өзінің болған жерін қасақана жасыруы, өңір мен елдің шегінен шығуы және т.б. куәландыруы мүмкін.

23. Соттар бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамға белгіленген әкімшілік қадағалаудан жалтарғаны үшін жазаны тағайындаған кезде сотталушыда жұмысының бар-жоғын, оның денсаулығының жағдайын, отбасы жағдайын, оның жеке басын сипаттайтын және оған бас бостандығынан айырудан басқа қылмыстық заңның санкциясында көзделген қылмыстық жазаның өзге шараларын қолдануға мүмкіндік беретін басқа да мән-жайларды ескеруі керек.

24. "Әкімшілік қадағалау жөніндегі заңнаманы қолданудың сот тәжірибесі туралы" Қазақтан Республикасы Жоғарғы Сотының 2005 жылғы 20 маусымдағы № 3 нормативтік қаулысының күші жойылды деп танылсын.

25. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы	Ж. Асанов
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының судьясы, жалпы отырыс хатшысы	Г. Әлмағамбетова

Unofficial translation

In view of the issues that have arisen among the courts when considering cases on application of the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative supervision, for the purpose of judicial practice uniformity in these cases, the plenary session of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan hereby resolves to give the following clarifications.

1. Legislation on administrative supervision is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consists of the Penal Code of the Republic of Kazakhstan (hereinafter PC), the Criminal Procedure Code of the Republic of Kazakhstan (hereinafter - CPC), Penal Execution Code of the Republic of Kazakhstan (hereinafter -PEC), the Code of the Republic Kazakhstan on Administrative Infractions (hereinafter –CAI), the Law of the Republic of Kazakhstan dated July 15, 1996, No. 28-I "On Administrative Supervision of Persons Released from Places of Detention" (hereinafter referred to as the Law) and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. Administrative supervision shall be a measure aimed at preventing the re-commission of crimes by persons released from liberty deprivation places who have a previous conviction for certain types of crimes provided for by the Law, through the establishment by the court of temporary restrictions on their rights and freedoms, imposing duties on them (hereinafter - administrative restriction) and monitoring by the internal affairs bodies of the observance of administrative restrictions by the indicated persons (persons under surveillance). Administrative supervision shall not be a punishment for a committed criminal offense.

3. When deciding on the establishment of administrative supervision, the courts must check whether a person is a subject, liable, in accordance with the Law, to administrative supervision.

The courts shall bear in mind that the Law applies only to persons who have served a sentence of imprisonment, while administrative supervision can be applied to foreign citizens or stateless persons, provided that they reside (stay) in the territory of the Republic of Kazakhstan legitimately.

When deciding whether the actions for the commission of which the person was serving a sentence are related to terrorist or extremist crimes or to crimes against sexual inviolability of minors, the courts shall be guided by paragraphs 30), 39) and 42) of Article 3 of the PC (subparagraph a) of Article 2 of the Law).

When establishing administrative supervision over persons who have served a sentence for committing grave and (or) especially grave crimes or who have been convicted two or more times to imprisonment for intentional crimes, it has to be borne in mind that administrative supervision shall be established for the named persons only if they are recognized as having the third negative degree of behavior at the sentence expiration time (subparagraph b) of Article 2 of the Law).

4. Administrative supervision over persons who have served a sentence for grave and (or) especially grave crimes or who have been convicted two or more times to imprisonment for intentional crimes, in accordance with subparagraph c) of Article 2 of the Law, may be established at combination of the following circumstances:

the person has served a sentence for crimes classified as grave and (or) especially grave crimes at the time of establishment of supervision, or was sentenced two or more times to imprisonment for intentional crimes;

after serving the sentence, warnings were issued against him by the internal affairs bodies;

a person systematically breaches public order, the rights and legitimate interests of a person and a citizen, commits other offenses.

A warning to a person who has served a sentence for grave and (or) especially grave crimes or has been convicted two or more times to imprisonment for intentional crimes shall consist in an official warning by his internal affairs body about the inadmissibility of unlawful behavior, violation of public order, human rights and legitimate interests of a person and a citizen, committing other offenses. The warning shall be given in writing.

Persistent breach of public order, the rights and legitimate interests of a person and a citizen shall mean the commission by a person after serving a sentence of two or more administrative offenses that infringe on the rights of an individual, the rights of minors, public safety and health of the population, as well as public order and decency (subparagraph c) of article 2 of the Law, chapters 10, 12, 24, 25 of the CAI), within one year, calculated from the date of the first administrative offence.

By committing other offences we shall understand the conviction of these persons for a criminal offense, for which they were assigned a punitive measure unrelated to imprisonment and without establishing control over their behavior, or proceedings were terminated in relation to them on non-rehabilitating grounds.

5. The list of persons, defined by Article 2 of the Law, over whom administrative supervision may be established, is exhaustive and shall not be subject to extended interpretation.

In this regard, administrative supervision cannot be established over persons with previous conviction for criminal offenses that are:

decriminalized and not entailing criminal conviction in connection with the change of the penal law;

classifies as grave or especially grave crimes, for the commission of which they did not serve a sentence in liberty deprivation places.

Persons who twice stood trial to imprisonment for intentional crimes and who have not served their sentences in liberty deprivation places, as well as having convictions removed or canceled in accordance with the procedure established by the penal law, cannot be subject to administrative supervision.

In accordance with the requirements of Article 6 of the PC on the retroactive force of the criminal law mitigating penalization of an act, administrative supervision cannot be established in relation to a person who has been convicted and served a sentence for a grave crime, which subsequently, in connection with the amendment of the penal law, is classified as a crime of lesser gravity.

If administrative supervision was established, but the act for which the person was serving a sentence was subsequently decriminalized, then the court, at the request of the supervised person himself or his defense attorney, or on the motion of the internal affairs bodies or the prosecutor, shall annul the decision on establishing the administrative supervision, on which it shall issue a resolution.

6. With regard to persons discharged from imprisonment on parole, as well as persons for whom the unserved part of the sentence was replaced by a more lenient type of punishment with established probation control, the administrative supervision shall be inadmissible.

In the event of a systematic breaching by these persons of public order, the rights and legitimate interests of a person and a citizen, committing other offenses after the expiration of the unserved part of the sentence and until the expiration or removal of the conviction in accordance with Article 79 of the PC, administrative supervision may be established against such persons.

7. Administrative supervision shall be established only by the court by issuing a ruling with indication of specific grounds provided for by Article 3 of the Law on which a person is subject to administrative supervision.

In accordance with Articles 3, 4, 5 of the Law, the head of the internal affairs body shall have the right to apply to the court with a motion to establish administrative supervision; on the extension of administrative supervision and on addition of previously established administrative restrictions - the internal affairs body; on early termination or partial cancellation, reduction of administrative restrictions - the internal affairs body and (or) the supervised person, his defense attorney - with a petition.

The prosecutor shall have the right to apply to the court with a petition for early termination of administrative supervision or for a partial reduction of administrative restrictions to protect the rights and freedoms of the supervised person, provided that the supervised person, due to health, age or other valid reasons, cannot apply to the court himself.

The head of the penitentiary institution shall be obliged to motivate the petition on the establishment of administrative supervision in relation to the convict subject to release from this institution, and attach to it the copies of the verdict, decisions of the appellate, cassation instances in relation to the convicted person, other materials that are important for making a legal decision and testifying to the need for establishing administrative supervision, including detailed data characterizing the behavior of the convicted person during the serving of the sentence, as well as the ruling on determination of the third negative degree of the convict's behavior.

The petition of the head of the internal affairs body on the establishment, extension of administrative supervision in relation to a convicted person released from prison, along with data on the commission of grave and (or) especially grave crimes or convictions two or more times to imprisonment for intentional crimes, must contain information about his behavior (in particular, the characteristics of the person shall be attached), about his systematic breach of public order, the rights and legitimate interests of a person and a citizen, and the commission of other offenses. Enclosed to the petition shall be the copies of judicial acts, documents and materials testifying to the systematic breach by convicts released from imprisonment places, of public order, the rights and legitimate interests of a person and citizen, committing other offenses.

In the event of incompleteness of the collected material, insufficient grounding in the presentation of arguments on the establishment, extension of administrative supervision, as well as on other grounds that prevent consideration of the petition for the establishment, extension of administrative supervision, the court by a resolution shall return the petition on the establishment, extension of administrative supervision for elimination of the shortcomings.

If the supervised person applies for early termination of administrative supervision or for partial cancellation of the established administrative restrictions, but the submitted documents and materials are insufficient for adopting a lawful and reasoned decision, the court shall be entitled to demand the necessary evidence on its own initiative, without returning the application.

8. Based on the motivated petition submitted by the head of the penal institution on the establishment of administrative supervision over a person released from prison, the court at the sentence execution place, shall make a decision only on the establishment of administrative supervision without specifying restrictions on the rights and freedoms of the convicted person and without imposing duties on him. Specific restrictions and obligations in relation to the supervised person shall be established by the court on the motion of the internal affairs body at the residence place upon his arrival after the served sentence.

9. Courts shall bear in mind that administrative supervision, being a coercive measure, is established for a certain term provided by law. Under Article 6 of the Law, administrative supervision shall be imposed for a period of six months to three years and, in the case of persons who have served a sentence for criminal offences against the sexual inviolability of minors, for a period of one to five years. Since the calculation of the term in the Law is determined by a period of time, the establishment of a specific term within Article 6 of the Law must be motivated in a court ruling (a specific period shall be indicated in days, months, years, or the period until the conviction expiry).

Duration of the administrative supervision term shall be calculated from the date of the court ruling enforcement, and in the event of establishing the administrative supervision by the court at the penal institution location - from the moment of release from the penal institution.

When deciding on the administrative supervision period, the court shall take into account the convict’s characterization from the imprisonment place, behavior in everyday life, as well as the nature and degree of public danger of the crime (s) committed and other circumstances significant for the case, which shall be reflected in the motivation part of the court ruling. At the same time, the court shall not be bound by the grounds and arguments set forth in the petition of the penal institution or the internal affairs body, and shall be entitled, at its discretion, to determine the term within the limits specified in Article 6 of the Law.

Footnote. Paragraph 9 as amended by Regulatory Resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan No. 6 of 11.12.2020 (shall be enacted from the date of its first official publication).

10. Duration of the administrative supervision term shall be extended in cases of breaching by the supervised person of the rules of administrative supervision or restrictions declared to him, as well as committing offenses each time for a period of six months, but in the aggregate for a period not exceeding two years. With regard to persons who have committed criminal offenses against sexual inviolability of minors, the administrative supervision term shall be extended each time by one year.

At the same time extension of the administrative supervision term to persons who have served a sentence for grave and (or) especially grave crimes or convicted two or more times to imprisonment for intentional crimes (subparagraph c) of Article 2 of the Law) is possible only within the conviction expiry term.

Enclosed to the internal affairs bodies’ petition on extending the administrative supervision term shall be the materials indicating the existence of grounds for this extension.

The list of grounds for extending the administrative supervision validity term is exhaustive and is not subject to broad interpretation.

By an offense, which is a prerequisite for the extension of administrative supervision, we shall understand the commission by the supervised person at least once of an administrative infraction that infringes on the rights of the individual, the rights of minors, public safety and health of the population, as well as on public order and decency (chapters 10, 12, 24, 25 of the CAI), or conviction of the said person for a criminal offense, for which he was sentenced to a punishment unrelated to imprisonment and without establishing control over his behavior, or the proceedings against him were terminated on non-rehabilitating grounds.

The administrative supervision term may be extended no later than the last day of its validity.

Upon occurrence of the conditions for the termination of administrative supervision, the internal affairs bodies’ servicemen, exercising administrative supervision shall immediately issue a resolution on the termination of administrative supervision, approved by the head of the internal affairs body. Failure to issue or untimely issuance of a resolution to terminate administrative supervision shall not entail its extension.

Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative supervision, evasion of administrative supervision after its term expiration, in the absence of a resolution to terminate administrative supervision, shall not be the ground for bringing a person to administrative liability under Article 480 of the CAI and to criminal liability under Article 431 of the PC.

11. When considering materials on the establishment, extension of the administrative supervision term, the court, must ensure the right to defense of the person in respect of whom the above issues are being resolved, and participation of a defense lawyer shall be mandatory in the cases provided for in the first part of Article 67 of the CPC.

The convicted person must also be explained his right and the procedure for appealing against a court decision on the establishment of administrative supervision, extension of the administrative supervision validity term.

When scheduling a court session, the court shall notify the body or institution, the head of which lodged a petition on the establishment, extension of the administrative supervision term, as well as the prosecutor, defense attorney about the place and time of consideration of the case on the establishment, extension of administrative supervision.

12. The preparatory part of the court session on cases of establishing, extending the administrative supervision term shall be carried out in accordance with Chapter 43 of the CPC.

After the preparatory part of the court session, the internal affairs body representative shall set out the content of the petition and the materials attached to it, then the court shall examine the received materials and hear the explanations and opinions of the persons who appeared at the court session.

The convicted person shall have the right to familiarize himself with the materials submitted to the court and make copies of them before the start of the court session, and at the court session he has the right to participate in the examination of all materials, speak in court, present petitions, evidence, his opinion on the issue under consideration.

Based on the consideration results, the court shall pass a reasoned judgment.

13. The list of restrictions specified in Article 7 of the Law applied to persons in respect of whom administrative supervision is established shall not be subject to broad interpretation.

Based on this provision of the Law, in a court ruling on the establishment, extension of the administrative supervision term or on the addition of previously established administrative restrictions, one or more administrative restrictions must be determined.

The court shall have the right to establish other administrative restrictions not specified in the internal affairs body’s petition, but within the scope of the list provided for in Article 7 of the Law.

The choice of specific administrative restrictions cannot be arbitrary; their application shall seek preventive effect. In particular, the courts shall take into account the nature and degree of public danger of the crime (crimes) committed by the supervised person, his behavior during the entire period of serving the sentence and behavior after his release from prison, the marital status of the said person, the place and schedule of his work and (or) study, health condition, as well as other noteworthy circumstances. If a person was convicted of committing a crime while intoxicated or during the period of serving the sentence was subject to penalties for drinking alcohol in the penal institution, it is advisable to consider the application of administrative restrictions prohibiting his stay in public catering places where alcohol is sold or drunk.

When establishing restrictions, the courts must take into account that the prohibition to leave the home can be imposed on the supervised person only within the night time determined by procedural legislation in the interval from 10 pm to 6 am local time, with the exception of cases of performing labor duties.

The body executing the decision must not go beyond the limits established by the court, and must not allow other restrictions on the rights of citizens (labor, electoral, public and others).

The supervised person, when temporarily leaving for another locality, shall be obliged to obtain a written permission from the internal affairs body exercising supervision.

14. When considering submissions on the administrative supervision term establishment, extension, termination of administrative supervision and a petition to terminate administrative supervision, the minutes of the court session shall be taken. Pursuant to article 347 of the CPC, the minutes shall be made on computer, in electronic (including audio and video recording), typewritten or handwritten form.

The court session shall be audio- and video- recorded in accordance with Article 347-1 of the CPC.

At the request of the parties to the case, the court shall provide a copy of the audio, video recording or the minutes of the court session.

In the record, made on paper, if the audio-video recording of the trial was not used, in addition to the information specified in part three of Article 347 of the CPC, the explanations and opinions of the internal affairs body representative, the convict in respect of whom the issue of establishing administrative supervision is being made, other parties to the proceedings, as well as all the actions of the court, including an explanation of the person's right to defense and appeal against the court decision, shall be reflected in the minutes made on paper. The procedure for familiarization with the minutes of the court session, making remarks on it and examining comments on audio, video recording, short minutes of the court session and the court session transcript, made on paper, shall be performed by the rules provided for in Articles 348, 348-1, 349 of the CPC.

15. During the administrative supervision, the court, basing on a reasoned submission of the internal affairs body or a petition of the supervised person, on information about the lifestyle and behavior of the supervised, his compliance with administrative restrictions, may partially cancel, reduce administrative restrictions or supplement the previously established administrative restrictions.

At the same time, taking into account the specific circumstances of the case, the court shall have the right to establish administrative restrictions at its discretion that are not specified in the internal affairs body’s submission, and also decide on the abolition of administrative restrictions, for the removal of which the applicant does not apply.

16. Explaining to persons under administrative supervision their rights and obligations to comply with the established restrictions, as well as warning about criminal liability for evading administrative supervision established by the court for persons discharged from imprisonment, shall be assigned to the internal affairs bodies.

Administrative supervision shall be performed by the internal affairs bodies, for whose servicemen an exhaustive list of the rights and obligations is established by Articles 12 and 13 of the Law.

17. Administrative supervision shall be terminated on the following grounds:

expired term for which the administrative supervision is established, if it was not prolonged in due time;

cancellation or removal of the criminal record from the supervised;

referral of the supervised for compulsory treatment in specialized medical and preventive institutions;

conviction of the supervised to imprisonment;

death of the supervised.

It shall be borne in mind that the decision on the termination of administrative supervision on the above grounds is beyond the court's jurisdiction. In such cases, the decision to terminate administrative supervision shall be made by the internal affairs body, with which the supervised person is registered.

If the circumstances provided for in subparagraphs a), c), d), e) and f) of Article 14 of the Law are established during the consideration of the case on the administrative supervision extension, the court shall terminate the proceedings.

In the event that the supervised person is convicted to a punishment unrelated to imprisonment, the administrative supervision shall not terminate.

18. By a court ruling, administrative supervision may be terminated early upon a reasoned submission by the head of the internal affairs body or at the request of the supervised, if it is established that the supervised observes administrative restrictions, fulfills the duties imposed on him by the court in good faith, is positively characterized at the place of work and (or) place of residence or stay.

A person in respect of whom administrative supervision was established has the right to file a petition with the court for the abolition of the restrictions imposed on him or her in whole or in part.

19. A person in respect of whom the administrative supervision was terminated early or after the term expiry may be re-taken under administrative supervision in accordance with subparagraph c) of Article 2 of the Law, if from the moment of his release from prison the conviction terms have not expired or the criminal record has not been removed.

Upon the conviction term expiry or clearing of the criminal record by the time the court makes the decision, the petition to establish administrative supervision over him, although it was brought in on time, shall not be subject to satisfaction.

A person who for the first time after the extension of the administrative supervision term breached the established restrictions, shall be subject to prosecution under the first part of Article 480 of the CAI.

20. The judge’s ruling on establishing administrative supervision may be reversed or changed by a higher court on the complaint of the person in respect of whom administrative supervision was established, his or her defense attorney, and also on the prosecutor’s motion.

The court shall be obliged, no later than five days, to hand over against receipt a copy of the court ruling to the person subject to administrative supervision.

21. When considering cases on administrative infractions related to breach of the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative supervision, and criminal cases of evasion of administrative supervision, the courts, along with other circumstances, shall check the legality of establishing and extending the administrative supervision term.

Only the person who is subject to enforced court ruling on the establishment, extension of administrative supervision and breached the restrictions or rules of administrative supervision established by the court may be held liable under Article 431 of the PC and Article 480 of the CAI

Committing other breaches unrelated to the established restrictions and rules of administrative supervision shall not be the ground for bringing a person to administrative liability under Article 480 of the CAI.

When considering a case on an administrative infraction related to a breach of the legislation on administrative supervision under Article 480 of the CAI, the court shall be obliged to check, along with other circumstances of the case, the arguments of the supervised person about the reasons and motives of the particular breach (sudden serious illness of the supervised, death or illness of a close relative and other reasons) preventing him from complying with the established restrictions.

A person against whom proceedings were initiated on breaching the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative supervision shall be considered innocent until his guilt has been proven as prescribed by the CAI and established by an enforced court ruling.

22. Criminal liability under Article 431 of the PC for failure of the person under supervision to appear within five days, excluding weekends and holidays, at the chosen place of residence after discharge from prison, also for unauthorized leaving of the residence place by the person under supervision, discharged from prison, shall be imposed only when these acts were committed to evade administrative supervision.

An act shall not be criminally punishable if the supervised, having no intention of avoiding control by the internal affairs bodies, could not arrive on time at the chosen residence place after discharge from prison due to a natural or man-made emergency, temporary lack of transport communication, severe illness of this person and for other valid reasons.

Unauthorized leaving of the residence place by the supervised person without the purpose of evading administrative supervision shall not constitute a criminal offense provided for in Article 431 of the PC either, and only entails administrative responsibility under Article 480 of the CAI.

The purpose of evasion by the supervised from administrative supervision as a mandatory sign of the subjective side of the criminal offense provided for in Article 431 of the PC shall be duly proven in the case. The presence of such a goal of the supervised person may be evidenced by unauthorized abandonment of his residence place for a long time without good reason, deliberate concealment from the supervisory authority of his location outside his residence place, leaving the region and the country, and the like.

23. When imposing penalty for evading administrative supervision established over a person released from prison, the courts shall take into account whether the defendant has a job, his health condition, marital status, and other circumstances characterizing his personality and allowing the application to him of other, in addition to imprisonment, criminal penalties provided for by the sanction of the penal law.

24. Regulatory resolution No. 3 of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated June 20, 2005 "On judicial practice in the application of legislation on administrative supervision" shall be deemed invalid.

25. In accordance with Article 4 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this regulatory resolution is included in the current law, is generally binding and shall take effect from the date of the first official publication.

Chairman of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan	Zh. Asanov
Judge of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan, Secretary of the plenary session	G. Almagambetova

Әкімшілік қадағалау жөніндегі заңнаманы қолданудың сот практикасы туралы

On judicial practice of applying the legislation on administrative supervision