Ұлттық валюта - Қазақстан теңгесi банкноттары мен монеталары дизайнының тұжырымдамасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 25 қыркүйектегі N 1193 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 12 желтоқсандағы № 804 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Президентінің 12.12.2018 № 804 Жарлығымен.

"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 30 наурыздағы Заңының 3-бабына сәйкес қаулы етемін:

1. Қоса беріліп отырған Ұлттық валюта - Қазақстан теңгесi банкноттары мен монеталары дизайнының тұжырымдамасы бекiтiлсiн.

2. "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң Металл ақша дизайнының тұжырымдамасын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1997 жылғы 11 қарашадағы N 3745 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1997 ж., N 49, 452-құжат) күшi жойылды деп танылсын.

3. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының Президентi

Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 25 қыркүйектегі N 1193 Жарлығымен бекітілген

Ұлттық валюта - Қазақстан теңгесiнiң
банкноттары мен монеталары дизайнының
Тұжырымдамасы
1. Жалпы ережелер

1. Ұлттық валюта - Қазақстан теңгесiнiң банкноттары мен монеталары дизайнының осы тұжырымдамасы (бұдан әрi - Тұжырымдама) "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 30 наурыздағы Заңына , Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы ережеге және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес әзiрлендi.

2. Тұжырымдама ұлттық валюта - Қазақстан теңгесiнiң банкноттары мен монеталарының дизайнын (бұдан әрi - банкноттар мен монеталар дизайны) әзiрлеудiң негiзгi принциптерiн айқындайды.

3. Осы Тұжырымдамада пайдаланылатын ұғымдар:

1) инвестициялық монеталар - бағалы металдардан жасалған, инвестициялау, нақты құнынан ерекшеленетiн басқа құны бойынша кәде ретiнде жинау объектiсi болып табылатын монеталар. Инвестициялық монеталар нақты құны бойынша заңды төлем құралы болып табылады;

2) коллекциялық монеталар - оларды жасау кезiнде бұл монеталарға коллекциялау, нақты құнынан ерекшеленетiн басқа құны бойынша кәде ретiнде жинау үшiн қызығушылық туғызатын арнайы қасиеттер беретiн ақша соғудың күрделi технологиясы және/немесе көркем безендiру әдiстерi қолданылатын мерекелiк, естелiк және өзге де арнайы соғылған монеталар. Коллекциялық монеталар нақты құны бойынша заңды төлем құралы болып табылады;

3) тезаврация - бағалы металдарды, монеталарды, банкноттарды олардың құнының өсуiн күте отырып кiрiс табу немесе болашақта пайда алу емес, жинақтау мақсатында айналыстан алу;

4) айналыстағы монеталар - жай металдар қорытпасынан жасалған, заңды төлем құралы болып табылатын және есеп айырысу мен ақша ұсақтау операциялары кезiнде қолма-қол ақша айналысына арналған монеталар.

4. Банкноттар мен монеталар дизайны банкноттар мен монеталарды дайындау кезiнде оның дәл қайталану мүмкiндiгiн қамтамасыз ететiн банкноттар мен монеталар дизайнын әзiрлеу саласындағы соңғы жетiстiктер қолданыла отырып, жасалу сапасының жоғары көркемдiк және технологиялық деңгейiнде орындалуға тиiс.

5. Банкноттар мен монеталарды жасаған кезде денсаулыққа зияны жоқ материалдар пайдаланылуға тиiс.

6. Банкноттар мен монеталардың дизайнын және олардың номиналдық құнын Осы Тұжырымдаманың негiзiнде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң Басқармасы белгiлейдi.

7. Банкноттар мен монеталар дизайнының мiндеттi элементтерi:

1) ұлттық валютадағы номиналдың цифрмен белгiленуi;

2) есеп айырысу, сақтау және номиналын айқындау кезiнде ыңғайлы көлемi мен түсi;

3) банкноттарда дизайнның бекiтiлген жылы және монеталарда оның соғылған жылы;

4) түпнұсқалығын айқындауға мүмкiндiк беретiн және қолданыстағы қорғау технологияларын қолдана отырып, қолдан жасаудан қорғауды қамтамасыз ететiн элементтер болып табылады.

8. Банкноттар мен монеталар дизайны мынадай бейнелердiң бiрiнен және/немесе бiрнешеуiнен тұруға тиiс:

1) мемлекеттiк нышандар;

2) қазақтың ою-өрнегi немесе оның құрамдас бөлiктерi;

3) Қазақстанның тарихына, мемлекеттілiгiне, саясатына, құқығына, экономикасына, ғылымына, бiлiмiне, мәдениетiне, өнерiне, спортына және дамуына үлес қосқан аса көрнектi қайраткерлердiң портреттерi;

4) Қазақстан аумағындағы бiрегей тарихи, географиялық орындардың және сәулет ескерткіштерiнiң көрiнiсi немесе олардың үзiктерi;

5) мемлекеттiк және халықаралық маңызы бар оқиғаларға арналған бейнелер;

6) Қазақстан флорасы мен фаунасының сирек кездесетiн түрлерi;

7) Қазақстанның тарихына, мемлекеттілiгiне, саясатына, құқығына, экономикасына, ғылымына, бiлiмiне, мәдениетiне, өнерiне, спортына, дамуына байланысты өзге де бейнелер.

9. Банкноттар мен монеталарда бейнеленген аса көрнектi қайраткерлердiң портреттерi қолда бар деректерiмен (тегi, аты, әкесiнiң аты және өмiр сүрген жылдары) қоса берiлуi тиiс. Аса көрнекті қайраткерлердің мерейтойлық даталарына арналған коллекциялық монеталарда портреттерімен қоса тегі және аты (немесе инициалы), туылған жылы және мерейтой жылы жазылады.

Бiрегей географиялық орындардың, сәулет ескерткiштерiнiң бейнелерi, флора мен фаунаның сирек кездесетiн үлгiлерi олардың атауларымен қоса берiлуге тиiс. Сәулет ескерткіштерiнiң бейнелерi тұрғызылған жылдарымен (ғасырымен) толықтырылады.

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

10. Банкноттар мен монеталарда мемлекеттік және орыс тілдеріндегі жазулар пайдаланылады.

Шет тілінде ресімделетін басқа елдердің тапсырыстары бойынша дайындалатын коллекциялық монеталарды қоспағанда, коллекциялық және инвестициялық монеталарда жазулардың мәтіні мемлекеттік, сондай-ақ орыс немесе шет тілдерінде ресімделеді.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

2. Банкноттар дизайнының ерекшелiктерi

11. Банкноттардың дизайны осы Тұжырымдаманың 1-бөлiмiндегi ережелерге сәйкес болуға тиiс.

12. Банкнот дизайнының бет жағында мынадай мәлiметтi қамтуға тиiс:

1) банкнот номиналының мемлекеттiк тiлдегi цифрлық және әрiптiк жазулары;

2) банкнотты қолдан жасағаны үшiн жауапкершiлiк туралы ескертетiн мемлекеттiк тiлдегi жазу;

3) банкноттың көлденең және/немесе тiгiнен жазылған сериялық нөмiрi;

4) Мемлекеттiк тiлде "Қазақстан Ұлттық Банкi" деген жазу;

5) алынып тасталды - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

13. Банкнот дизайнының сырт жағында мынадай мәлiмет болуға тиiс:

1) банкнот номиналының орыс тiлiндегi цифрлық және әрiптiк жазулары;

2) банкнотты қолдан жасағаны үшiн жауапкершiлiк туралы ескертетiн орыс тiлiндегi жазу.

13-1. Алып тасталды - ҚР Президентінің 28.01.2016 N 185 Жарлығымен.

14. Естелiк және мерекелiк банкноттар жалпы мемлекеттiк маңыздағы оқиғаларға ғана арнала алады.

3. Монеталар дизайнының ерекшелiктерi

15. Монеталар дизайны осы Тұжырымдаманың 1-бөлiмiндегi ережелерге сәйкес болуға тиiс.

16. Айналыстағы монеталар дизайны бiрыңғай дизайнерлік көркемдеу негiзiнде әзiрленедi. Айналыстағы монеталарда номиналы, мемлекеттiк нышан, соғылған жылы, "Қазақстан Республикасы" немесе "Қазақстан Ұлттық Банкi" деген жазулар болуы тиiс.

17. Танымдық мақсатта және ұлттық валютаны әйгiлеу үшiн айналыстағы монеталарда осы Тұжырымдаманың 7-тармағында көрсетiлген бейнелердi пайдалануға болады.

18. Коллекциялық және инвестициялық монеталар дизайны осы Тұжырымдаманың 7-тармағында көрсетiлген бейнелер пайдаланыла отырып жасалады.

19. Коллекциялық және инвестициялық монеталар дизайнында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң және Қазақстан Теңге сарайының логотиптерiн бейнелеуге және монеталар жасалған қорытпаны немесе металды, олардың салмағын көрсетуге болады.

Ескерту. 19-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

19-1. Коллекциялық және инвестициялық монеталардың дизайнында ұлттық валютаны шет елдерде танымал ету мақсатында дүниежүзілік тарихпен, жалпыәлемдік мәдениетпен, құндылықтармен және игілікпен байланысты бейнелерді пайдалануға жол беріледі.

Ескерту. Тұжырымдама 19-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Президентінің 29.01.2014 N 743 Жарлығымен.

20. Монеталардың көлемi мен қалыңдығы мүмкiндiгінше шет мемлекеттердiң аумағында айналыста жүрген монеталардың көлемiне және қалыңдығына сәйкес келмеуге тиiс.

Ескерту. 20-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

21. Коллекциялық және инвестициялық монеталардың шығарылу тақырыбын, жасалу таралымын, қорытпасын немесе металын, шығарылу мерзiмдерi мен уақытын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы айқындайды.

Ескерту. 21-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

22. Басқа елдердiң тапсырысы бойынша металдардан және қорытпалардан жасалатын коллекциялық монеталар соғу туралы шешiмдi Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қабылдайды.

Ескерту. 22-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2008.06.26 N 624 Жарлығымен.

Об утверждении Концепции дизайна банкнот и монет национальной валюты - казахстанского тенге

Указ Президента Республики Казахстан от 25 сентября 2003 года N 1193. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 12 декабря 2018 года № 804

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 12.12.2018 № 804.

В соответствии со статьей 3 Закона Республики Казахстан от 30 марта 1995 года "О Национальном Банке Республики Казахстан" постановляю:

1. Утвердить прилагаемую Концепцию дизайна банкнот и монет национальной валюты - казахстанского тенге.

2. Признать утратившим силу Указ Президента Республики Казахстан от 11 ноября 1997 года N 3745 "Об утверждении Концепции дизайна монет Национального Банка Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 1997 г., N 49, ст. 452).

3. Настоящий Указ вступает в силу со дня подписания.

Президент Республики Казахстан

Утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 25 сентября 2003 года N 1193

Концепция
дизайна банкнот и монет
национальной валюты - казахстанского тенге
1. Общие положения

1. Настоящая Концепция дизайна банкнот и монет национальной валюты - казахстанского тенге (далее - Концепция) разработана в соответствии с Законом Республики Казахстан от 30 марта 1995 года "О Национальном Банке Республики Казахстан", Положением о Национальном Банке Республики Казахстан и другими нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Концепция определяет основные принципы разработки дизайна банкнот и монет национальной валюты - казахстанского тенге (далее - дизайн банкнот и монет).

3. Понятия, используемые в настоящей Концепции:

1) инвестиционные монеты - монеты, изготовленные из драгоценных металлов, являющиеся объектом инвестирования, тезаврации по иной стоимости, отличающейся от нарицательной. Инвестиционные монеты являются законным платежным средством по нарицательной стоимости;

2) коллекционные монеты - юбилейные, памятные и иные монеты специального чекана, при изготовлении которых применяются сложные технологии чеканки и/или методы художественного оформления, придающие этим монетам специфические свойства, представляющие интерес для коллекционирования, тезаврации по иной стоимости, отличающейся от нарицательной. Коллекционные монеты являются законным платежным средством по нарицательной стоимости;

3) тезаврация - накопление, изъятие драгоценных металлов, монет, банкнот из обращения с целью накопления, а не получения доходов в ожидании роста их стоимости или получения прибыли в будущем;

4) циркуляционные монеты - монеты, изготовленные из сплавов недрагоценных металлов, являющиеся законным платежным средством и предназначенные для налично-денежного обращения при расчетах и разменных операциях.

4. Дизайн банкнот и монет должен быть выполнен на высоком художественном и технологическом уровне качества исполнения с применением последних достижений в сфере разработки дизайна банкнот и монет, обеспечивающих возможность его точного воспроизводства при изготовлении банкнот и монет.

5. При изготовлении банкнот и монет следует использовать безопасные для здоровья материалы.

6. Дизайн банкнот и монет и их номинальная стоимость определяются Правлением Национального Банка Республики Казахстан на основе настоящей Концепции.

7. Обязательными элементами дизайна банкнот и монет являются:

1) цифровое обозначение номинала в национальной валюте;

2) размер и цвет, удобные при расчетах, хранении и определении номинала;

3) год утверждения дизайна на банкнотах и год чеканки на монетах;

4) элементы, позволяющие определить подлинность и обеспечивающие защиту от подделки, с применением существующих технологий защиты.

8. Дизайн банкнот и монет должен включать одно и/или несколько из следующих изображений:

1) государственные символы;

2) казахский орнамент или его составные части;

3) портреты выдающихся личностей, внесших вклад в историю, государственность, политику, право, экономику, науку, образование, культуру, искусство, спорт, развитие Казахстана;

4) виды уникальных исторических, географических мест и архитектурных памятников на территории Казахстана или их фрагменты;

5) изображения, посвященные событиям государственного и международного масштабов;

6) редкие виды флоры и фауны Казахстана;

7) прочие изображения, связанные с историей, государственностью, политикой, правом, экономикой, наукой, образованием, культурой, искусством, спортом, развитием Казахстана.

9. Портреты выдающихся личностей, изображенные на банкнотах и монетах, должны сопровождаться имеющимися данными (фамилия, имя, отчество и годы жизни). На коллекционных монетах, посвященных юбилейным датам выдающихся личностей, портреты сопровождаются фамилией и именем (или инициалами), годом рождения и годом юбилея.

Изображения уникальных географических мест, архитектурных памятников, редкие образцы флоры и фауны должны сопровождаться их названиями. Изображения архитектурных памятников дополняются годами (веком) постройки.

Сноска. Пункт 9 с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 .

10. На банкнотах и монетах используются надписи на государственном и русском языках.

Текст надписей на коллекционных и инвестиционных монетах оформляется на государственном, а также на русском или иностранном языках, за исключением коллекционных монет, изготавливаемых по заказам других стран, которые оформляются на иностранном языке.

Сноска. Пункт 10 в редакции Указа Президента РК от 26.06.2008 N 624 .

2. Особенности дизайна банкнот

11. Дизайн банкнот должен соответствовать положениям главы 1 настоящей Концепции.

12. Лицевая сторона дизайна банкнот должна содержать следующую информацию:

1) цифровую и буквенную надписи номинала банкноты на государственном языке;

2) надпись, предупреждающую об ответственности за подделку банкнот, на государственном языке;

3) серийный номер банкноты по горизонтали и/или по вертикали;

4) надпись на государственном языке "Казакстан Улттык Банкi";

5) (исключен - Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 ) .
Сноска. Пункт 12 с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 .

13. Оборотная сторона дизайна банкнот должна содержать следующую информацию:

1) цифровую и буквенную надписи номинала банкноты на русском языке;

2) надпись, предупреждающую об ответственности за подделку банкнот, на русском языке.

13-1. Исключен Указом Президента РК от 28.01.2016 № 185.

14. Памятные и юбилейные банкноты могут быть посвящены только событиям, имеющим общегосударственное значение.

3. Особенности дизайна монет

15. Дизайн монет должен соответствовать положениям главы 1 настоящей Концепции.

16. Дизайн циркуляционных монет разрабатывается на основе единого дизайнерского оформления. Циркуляционные монеты должны иметь номинал, государственную символику, год чеканки, надписи "Казакстан Республикасы" или "Казакстан Улттык Банкi".

17. В образовательных целях и для популяризации национальной валюты допускается использование на циркуляционных монетах изображений, указанных в пункте 7 настоящей Концепции.

18. Дизайн коллекционных и инвестиционных монет создается с использованием изображений, указанных в пункте 7 настоящей Концепции.

19. В дизайне коллекционных и инвестиционных монет допускаются изображение логотипов Национального Банка Республики Казахстан и Казахстанского монетного двора и указание сплава или металла, из которого изготовлены монеты, их вес.

Сноска. Пункт 19 с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 .

19-1. В дизайне коллекционных и инвестиционных монет в целях популяризации национальной валюты в зарубежных странах допускается использование изображений, связанных с мировой историей, общемировой культурой, ценностями и достоянием.

Сноска. Концепция дополнена пунктом 19-1 в соответствии с Указом Президента РК от 29.01.2014 № 743.

20. Размер и толщина монет по возможности не должны совпадать с размерами и толщиной монет, находящихся в обращении на территории иностранных государств.

Сноска. Пункт 20 с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 .

21. Тематику выпуска, тираж изготовления, сплав или металл, сроки и даты выпуска коллекционных и инвестиционных монет определяет Правление Национального Банка Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 21 с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 .

22. Решение о чеканке коллекционных монет по заказам других стран из металлов и сплавов принимает Правление Национального Банка Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 22 с изменениями, внесенными Указом Президента РК от 26.06.2008 N 624 .