Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 - 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 1 наурыздағы № 205 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 29 қазандағы № 781 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Президентінің 29.10.2018 № 781 Жарлығымен.

Қазақстан Республикасының

Президенті мен Үкіметі актілерінің

жинағында жариялануға тиіс

ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) бір ай мерзімде Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлесін және Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша бекітсін;

2) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығында айқындалған мерзімде және тәртіппен Бағдарламаны іске асыру мониторингінің нәтижелерін Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне ұсынсын.

3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар Бағдарламаны іске асыру жөнінде шаралар қабылдасын.

4. Осы Жарлыққа қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір Жарлықтарының күші жойылды деп танылсын.

5. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне жүктелсін.

6. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н.Назарбаев

Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 1 наурыздағы № 205 Жарлығымен БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың
2016 – 2019 жылдарға арналған
МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ
Астана, 2016 жыл
1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның атауы	Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама)
Әзірлеу үшін негіздеме	"Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығы; Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2014 жылғы 11 қарашадағы "Нұрлы жол – болашаққа бастар жол" атты Қазақстан халқына Жолдауы; Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың 2015 жылғы 30 қарашадағы "Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсім, реформалар, даму" атты Қазақстан халқына Жолдауы; "100 нақты қадам: баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет" Ұлт жоспары
Бағдарламаны әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган	Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі – ҚР БҒМ)
Бағдарламаны іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар	Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі, Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі, Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі, Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері
Бағдарламаның мақсаты	Экономиканың орнықты дамуы үшін білім берудің және ғылымның бәсекеге қабілеттілігін арттыру, адами капиталды дамыту
Бағдарламаның мақсаттары	мектепке дейінгі сапалы тәрбие мен оқытуға тең қол жеткізуді қамтамасыз ету; сапалы орта білім беруге тең қол жеткізуді қамтамасыз ету, зияткер, дене бітімі және рухани жағынан дамыған, табысты азаматты қалыптастыру; техникалық және кәсіптік білім алу үшін жағдайлар жасау арқылы жастарды әлеуметтік-экономикалық интеграциялау; экономика салаларын жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар бәсекеге қабілетті кадрлармен қамтамасыз ету, білім беруді, ғылымды және инновацияларды интеграциялау; ел экономикасының қарқынды әртараптануы және тұрақты дамуы үшін ғылымның нақты үлесін қамтамасыз ету.
Міндеттер	мектепке дейінгі ұйымдардың педагог кадрларының сапалық құрамын жақсарту және педагог кәсібінің беделін арттыру; демографиялық жағдайды ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымдардың желісін ұлғайту; балаларды мектепке сапалы дайындауға бағдарланған мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту мазмұнын жаңарту; мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту менеджментін және даму мониторингін жетілдіру; педагогтер кәсібінің беделін және олардың сапалық құрамын арттыру; орта білім берудің инфрақұрылымдық дамуын қамтамасыз ету; орта білім берудің мазмұнын жаңарту; мектеп оқушыларының бойында "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру; орта білім беру менеджментін және даму мониторингін жетілдіру; техникалық және кәсіптік білім беру (бұдан әрі – ТжКБ) жүйесінің беделін арттыру; ТжКБ қолжетімділігін және кадрларды даярлау сапасын қамтамасыз ету; елдің индустриялық-инновациялық даму сұраныстарын ескере отырып, ТжКБ мазмұнын жаңарту; "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және саламатты өмір салты мәдениетін нығайту; ТжКБ менеджментін және даму мониторингін жетілдіру; бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлауды қамтамасыз ету; әлемдік үрдістер аясында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мазмұнын жаңғырту; ғылыми зерттеулер нәтижелерін және технологияларды коммерцияландыру үшін жағдайлар жасау; жоғары оқу орындарында білім алатын (бұдан әрі – ЖОО) жастарды "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін нығайтуға қатыстыру; жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру менеджментін және даму мониторингін жетілдіру; ғылымның ел экономикасын дамытуға қосатын үлесін ұлғайту; ғалымның ғылыми әлеуетін және мәртебесін нығайту; ғылымның инфрақұрылымын жаңғырту; ғылым менеджментін және даму мониторингін жетілдіру.
Іске асыру мерзімдері	2016 – 2019 жылдар
Нысаналы индикаторлар Қаржыландыру көздері және көлемі	жаңартылған мазмұн бойынша мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылған 3-6 жастағы балалардың үлесі 2017 жылы – 87,5 %, 2019 жылы – 100 %; "Назарбаев Зияткерлік мектептері" дербес білім беру ұйымының (бұдан әрі – НЗМ) тәжірибесі бойынша білім берудің жаңартылған мазмұнына өткен мектептердің үлесі 2016 жылы – 100 %, 2019 жылы – 100 %; үлгерімі "жақсы" және "үздік" оқушылардың үлесі (оқытудың сапасы) 2017 жылы – 62 %, 2019 жылы – 70 %; мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алған, оқуды бітіргеннен кейінгі бірінші жылы жұмысқа орналасқан және еңбекпен қамтылған техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындары бітірушілерінің үлесі 2017 жылы – 92 %, 2019 жылы – 95 %; мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алған, ЖОО-ны бітіргеннен кейін бірінші жылы мамандығы бойынша жұмысқа орналасқан ЖОО түлектерінің үлесі 2017 жылы – 85 %, 2019 жылы – 90 %; QS-WUR рейтингінде белгіленген Қазақстан ЖОО-ларының саны:
	топ-200 топ-300 топ-500 топ-701+	2017 ж. 0 2 2 7	2019 ж. 2 2 3 9
	ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды (ҒЗТКЖ) қаржыландырудың жалпы көлеміндегі тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерге жұмсалатын шығындар үлесі 2017 жылы – 21,2 %, 2019 жылы – 22,3 %; қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстарының жалпы санындағы коммерцияландырылған жобалардың үлесі 2017 жылы – 17,5 %, 2019 жылы – 20 %. Бағдарламаны іске асыру үшін 2016 – 2019 жылдары бюджет қаражаты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да қаражат жұмсалады. Бағдарламаны іске асыруға бюджеттен жұмсалатын жалпы шығындар 1 423,4 млрд. теңгені (РБ – 1153,0 млрд. теңге, ЖБ – 252,4 млрд. теңге) құрайды.

2. Кіріспе

Әлем жаһандық сын-тегеуріндер кезеңінде өмір сүруде. Бұл жаңа технологиялық жетістіктер мен инновацияларды енгізу, IT-технологиялардың қарқынды дамуы және адам ресурстарының ұтқырлығы.

Осы жағдайда білім және ғылым өзгерістердің алдыңғы қатарында тұруы тиіс. Әлемнің жетекші экономикалары жоғары деңгейдегі адам капиталы есебінен ғана гүлденуге қол жеткізуде. Оған жаңа білім беру стратегиялары мен саясаты ықпал етеді.

Қазақстандық білім беру мен ғылым жүйесін жаңғыртудың қазіргі заманғы кезеңі әрбір адамның сапалы мектепке дейінгі тәрбие мен мектептегі білімге қолжетімділігін, колледж бен университетте жаңа кәсіби дағдыларды алу, зерттеу және шығармашылық құзыреттерін дамыту мүмкіндіктерін көздейді.

2011 жылы қабылданған "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңы алдыңғы қатарлы ғылыми жетістіктер үшін жаңа мүмкіндіктер ашты.

Қазақстандық ғылымды экономика мен бизнестің мүддесі үшін дамыту "Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көрсетілген.

2015 жылы "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Мектептегі білімнің жаңартылған мазмұнына кезең-кезеңімен көшу, дуальді оқыту, колледждерде алғашқы жұмысшы кәсібін тегін алу, колледждер мен жоғары оқу орындарының мемлекеттік аттестаттаудан тәуелсіз аккредиттеуге өтуі заңнамамен регламенттеледі.

Жастардың ерекше мәртебесі және оларды мемлекеттік қолдау жаңа "Мемлекеттік жастар саясаты туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көрсетілген.

Сол арқылы жаңа білім беру стратегиялары мен ғылыми жетістіктерді іске асыру үшін негіз жасалды.

Бағдарлама әлемдік жетекші трендтерді ескере отырып, "100 нақты қадам" Ұлт жоспары негізінде әзірленді.

Бағдарлама педагогикалық және ғылыми қауымдастықта кеңінен талқыланды. Жұмыс берушілердің, бизнес-қауымдастықтардың және халықаралық сарапшылардың ұсыныстары ескерілді.

3. Ағымдағы жағдайды талдау

Дүниежүзілік экономикалық форумның (бұдан әрі – ДЭФ) 2015 – 2016 жылғы Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінде Қазақстан әлемнің 140 елінің арасында 42-орынды иеленді. Білім және ғылым саласындағы 12 индикатордан білім беру жүйесінің және ғылыми-зерттеу ұйымдарының сапасы, мектептердегі интернетке қолжетімділік, зерттеу және білім беру қызметтеріне қолжетімділік бойынша 8 индикатордың мәні жоғарылады.

ЮНЕСКО елдің мыңжылдықтың даму мақсаттарына қол жеткізудегі прогресін атап өтеді. Қазақстан Білім беруді дамыту индексі бойынша көшбасшы елдердің ондығына кіреді.

Білім – Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасының (бұдан әрі – БҰҰДБ) адами даму рейтингінің негізгі үш субъективті факторының бірі. Қазақстан 2015 жылы даму деңгейі жоғары елдердің тобына кіріп, әлемнің 188 елінің арасында 56-орынды иеленді.

ЮНЕСКО 1-ден 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтудағы Қазақстанның елеулі прогресін "2000 – 2015 жылдар. Баршаға арналған білім: жетістіктер мен сын-тегеуріндер" баяндамасында атап өтті.

15 жастағы қазақстандық білім алушылардың математика және жаратылыстану-ғылыми сауаттылығы бойынша PISA-2012 нәтижелері біршама жақсарды.

Қазақстандық оқушылар халықаралық зияткерлік олимпиадалар мен ғылыми жарыстарда өздерімен қатар шетелдік құрдастарына мықты бәсекелес бола алды. 2015 жылы елдің ұлттық қоржынында 252 алтын, 336 күміс және 579 қола медаль болды.

Еліміздегі колледж студенттері алғаш рет Бразилиядағы WorldSkills Competition халықаралық чемпионатына қатысты. Жалпы командалық есепте Қазақстан әлемнің 55 елінің арасынан 50-орынды иеленді.

2015 жылы еліміздегі жоғары мектептің білім беру қызметінің халықаралық стандарттарға сәйкестігі танылды. Тоғыз университет QS-2015 рейтингінде атап өтілді.

Қазақстан 2013 жылы Жаһандық жастарды дамыту индексінде 170 елдің ішінде 27-орынды иеленді. Халықаралық сарапшылар жастардың жұмысқа орналасуы мен елдің саяси өміріне қатысуының оң үрдісін атап өтуде.

Қазақстан 2016 жылы Білім беру саласындағы кемсітушілікке қарсы күрес және Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияларды ратификациялады. Конвенциялардың барлық ережелері елдің заңнамасында, оның ішінде "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген. Толық теңдік негізінде әрбір білім алушының қабілеті мен ынтасына қарай барлығына сапалы білім алудың қолжетімділігі қазақстандық білім берудің барлық деңгейлерінде іске асырылады.

Бұл білім мен ғылымның барлық бастамаларын мемлекеттік деңгейде, жеке сектордың және елдегі азаматтық қоғамдастығының мақсатты қолдауының арқасында мүмкін болды.

Сонымен қатар, күрделі және серпінді дамып жатқан әлемнің жаңа сын-тегеуріндерінің аясында жоғары сапалы білім беру мен ғылымды қамтамасыз етуді тежейтін факторлар бар.

2011 – 2015 жылдар кезеңіндегі басым бағыттар заңнамалық базаны дайындау, білім мен ғылымның инфрақұрылымдық дамыту және ресурстық әлеуетін өсіру болды.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту

Баланың дамуындағы осы кезеңнің маңыздылығы білім беру қызметіне одан әрі табысты дайындықтың негізі ретінде жылдан-жылға артып келеді.

Әлемдегі 40 елдің білім беру жүйесінде мектепке дейінгі білім беру деңгейі міндетті болып табылады.

2014 жылы БҰҰДБ Адами даму индексінің "Білім беру" субъективті факторын "Жалпы мектепке дейінгі біліммен қамту" коэффициентімен толықтырды. Бұл мектепке дейінгі білім берудің саяси маңыздылығын айғақтайды.

ЮНЕСКО елдерге мемлекеттік-жекешелік әріптестікті (бұдан әрі – МЖӘ) дамытуды ұсынады, бұл ретте мемлекеттік қаржыландыру халық аз қоныстанған және шалғайдағы елді мекендерге жұмсалуы қажет.

Қазақстанда соңғы бес жыл ішінде мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың дамуы білім беру жүйесін жаңғыртудың басым бағыттарының біріне айналды.

2010 – 2014 жылдарға арналған "Балапан" бағдарламасын табысты іске асыру мектепке дейінгі ұйымдардың өсуіне ықпал етті. 2013 жылмен салыстырғанда 2015 жылы мектепке дейінгі ұйымдар желісі 965 бірлікке көбейді. 2015 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша 8 834 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істейді (2013 жылы – 7869, 2014 жылы – 8467).

Бұл секторда МЖӘ белсенді дами бастады. Тек 2013 – 2015 жылдары мемлекеттік білім беру тапсырысы 655 жекеменшік балабақшаға орналастырылды (2013 жылы – 898, 2014 жылы – 1261, 2015 жылы – 1553).

3 жастан бастап 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 73,4 %-дан (2013 жылы) 81,6 %-ға (2015 жылы) өсті (2014 жылы – 78,6 %).

Мектепке дейінгі ұйымдар желісінің дамуы педагог кадрлар санының өсуіне ықпал етті. 2013 жылмен салыстырғанда мектепке дейінгі білім беру мамандарының саны 13,9 мың адамға көбейіп, 80,8 мың адамды құрады.

Мектепке дейінгі білім берудің мазмұндық аспектілерін дамытуға айтарлықтай көңіл бөлінді. Мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (бұдан әрі - МЖС) жаңартылды. Мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың жалпы білім беретін үлгілік бағдарламасы және мектепалды даярлықтың білім беру бағдарламасы әзірленді. Баланы шығармашылық және танымдық дамытуға бағытталған бағдарламаларды сынақтан өткізу еліміздегі 77 балабақша мен 30 пилоттық мектептің базасында басталды. Осылайша, еліміздегі мектепке дейінгі білім беруді дамытуда алға қарай елеулі қадам жасалды. Сонымен қатар, ерекше назар аударуды және тиісті шаралар қабылдауды талап ететін салалар мен міндеттер бар.

Проблемалар:

1) Қазақстандағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың қазіргі желісі және оның инфрақұрылымдық жаңару қарқыны бала туудың өсуіне ілесе алмай келеді. 2015 жылы балабақшаларға кезек 545,4 мың баланы құрады, оның ішінде 3-6 жастағы балалар – 185,6 мың;

2) Қазақстандағы 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (бұдан әрі – ЭЫДҰ) елдерінің орташа көрсеткіштерінен төмен (республикада – 16 %, ЭЫДҰ – 32 %);

3) мемлекет мектепке дейінгі дамудың барлық кезеңдерінің ішінде 0-ден 3 жасқа дейінгі балаларға аз көңіл бөліп отыр. Дәл осы тұста балалардың танымдық және зияткерлік дамуының, әлеуметтік және коммуникативтік дағдыларды меңгеруінің негізі қаланады. Балаларды ерте жастан дамыту проблемаларын кешенді шешу білім, денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау салаларын үйлестіруді және келісілген іс-әрекетін, сондай-ақ ата-аналар қауымдастығын кеңінен қатыстыруды қажет етеді;

4) білім беру қажеттілігі бар мектеп жасына дейінгі балаларды білім беру ортасына қосу өзекті мәселе болып отыр. Оларды тәрбиелеу және оқыту үшін жағдай жасаған ұйымдардың үлесі бар болғаны 9,1%-ды құрайды. Дефектолог, логопед және психолог білікті мамандарының тапшылығы байқалуда;

5) балаларды қамтудың сандық көрсеткіші жоғары болғанымен, мектепке дейінгі ұйымдар көрсететін қызметтердің сапасы әлі күнге дейін жеткіліксіз деңгейде болып отыр. Бұл тәрбиеші кәсібінің әлеуметтік мәртебесінің айтарлықтай беделсіздігінің салдары;

6) тәрбиешінің ай сайынғы жалақысы (ол орташа алғанда 62,4 мың теңгені құрайды) еліміздегі орташа еңбекақыдан әлдеқайда төмен. ЭЫДҰ елдерімен салыстырғанда мектепке дейінгі ұйымдардағы топтардың толымдылығы салыстыруға келмейді. Қазақстанда орта есеппен бір педагогке 30-35 баладан, ЭЫДҰ елдерінде – 14 баладан келеді;

7) мектепке дейінгі ұйымдардағы балалардың жетістігіне мониторинг жүргізудің бірыңғай тәсілі әзірленбеген.

Аталған проблемалардың өзектілігі әлемдік трендтерді ескере отырып, сәби жастағы барлық балалар үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етуде үдемелі іс-қимылдың қажеттілігін негіздейді.

Жалпы орта білім

Қазақстанда мектептегі білім беру жаңа кезеңнің алдында тұр. ДЭФ 21 ғасырдағы табысты адамның білімі мен іскерлігінің 16 түрін атап көрсетті. Бұл – командадағы жұмыс дағдылары, көшбасшылық қасиет, бастамашылық, IT-біліктілік, қаржылық және азаматтық сауаттылық және басқалар. Қазақстан ДЭФ-тің "21 ғасыр дағдыларындағы ауытқуларды зерттеу" рейтингінде мектеп оқушыларының танымдық және эмоциялық зиятының деңгейі төмен елдер тобында тұр. Құзыреттілік және жеке мінездемелер деңгейі базалық дағдылардан едәуір төмен.

Мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі саласы жаңа тәсілдер аясында кеңеюде. Ол – пәнаралық және жобалық қызмет, оқыту мен басқаруда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (бұдан әрі - АКТ) пайдалану, білім беру қажеттіліктері ерекше балаларды интеграциялау және ата-аналарды консультациялық сүйемелдеу.

ЭЫДҰ және оның әріптестерінің 36-сының 27-сінде педагогикалық мамандыққа іріктеудің селективті өлшемшарттары қолданылады. Педагог кадрларды даярлау бағдарламаларына қабылдау талапкерлердің қабілеттерін және ынталарын бағалау үшін міндетті түрде әңгімелесуді, тест өткізуді қарастырады.

ЭЫДҰ-ның 32 елінде педагогикалық практика міндетті болып табылады. Практиканың ұзақтығы 70–120 күнді құрайды. ЖОО оқытушылары студенттердің педагогикалық практикасына қатысады. Мектеп менеджменті жас мұғалімдерге қолдау көрсетуге жауапты. ЭЫДҰ-ның 17 елінде негізгі және жоғары мектепте жұмыс істеу үшін магистр дәрежесі талап етіледі.

Мұғалім мансабының бастапқы кезеңі кәсіпке жіберу үшін талаптарды арттыруды көздейді. ЭЫДҰ-ның 18 елінде лауазымға міндетті енгізу жүргізіледі, 14 елінде мұғалімдердің тағылымдамасы қолданылады. Әлемдік практикада мұғалімнің қоғам дамуына қосатын үлесі негізгі болып саналады. Оқытушылық мансап ретінде қарастырылады. Педагог кадрлардың жұмыстан кетуі 5 %-дан кем.

Мұғалім кәсібінің мәртебесі мен беделінің жаһандық индексі өсуде. Аустрияда үздік мұғалімдер үшін "Білім берудегі Оскар" бағдарламасы кең таралуда. Германияның Бранденбург жерінде жас мұғалімдердің жұмысқа қабылдануы және тәжірибелі педагогтердің зейнетке шығуы салтанатты түрде аталып өтеді. Швецияда мектеп, университет және кәсіпкерлік ортаның өзара тығыз байланысын қалыптастыруға көңіл бөлінеді.

Білім беру жүйесінің көшбасшылары мұғалімнің кәсіби даму тәсілдерін жаңғыртады. Педагогтердің біліктілігін арттыру жүйесі Қазақстанмен салыстыруға келмейді. Олар көлемі, кезеңділігі, қамтылуы, орталықтану деңгейі бойынша ерекшеленеді.

ЭЫДҰ-ның 20 елінде міндетті біліктілікті арттыру курстары жеке мектеп басымдықтары аясында өткізіледі. Біліктілікті арттыру қызмет бойынша көтерілу және еңбекақыны арттыру үшін қажет. ЭЫДҰ-ның 14 елінде біліктілікті арттыруға жұмсалатын шығындарды мемлекет толық, 8 елінде ішінара өтейді.

Финляндия мен Сингапур педагогтері жыл сайын біліктіліктерін арттырады. Оңтүстік Кореяда мұғалімдерге қашықтықтан оқытудың және мектепішілік семинарлар мен курстардың әртүрлі нысандары ұсынылады.

Жапонияда мұғалімдерді қайта даярлау саласы мемлекеттің бақылауына алынған. Финляндияда педагог кадрлардың кәсіби дамуына жұмыс берушілер жауапты болады, Швецияда – нарықтық қатынастар негізінде, мемлекеттің қатысуынсыз жүзеге асырылады.

Мұғалімнің кәсіби даму форматы әлдеқайда кең. Ол курстарға, семинарлар мен конференцияларға барумен ғана шектелмейді. Тиімді кәсіби даму оқыту мен практиканы қамтиды. Кейінгі қолдау қарастырылған. Қашықтықтан оқыту курстары ЭЫДҰ-ның 21 елінде ұсынылады. Мектеп базасында жұмыстан қол үзбей біліктілікті арттыру қолданылады. Мұғалімдердің ЖОО мен жекеше компаниялар базасында курстық қайта даярлаудан өту мүмкіндіктері бар.

Мұғалімдер мен мектеп басшыларының стандарттарында кәсіби құзыреттілік сапасының өлшемшарттары бар. Оқыту және мектепті басқару практикасының индикаторлары педагогикалық білім беру бағдарламаларында, жұмыстың жеке нәтижелерін бағалауда қарастырылған.

Экономикалық дамудың жоғары деңгейіне мектептерді "үздік" және "нашар" деп бөлмейтін елдер қол жеткізуде. Алдыңғы қатарлы әлемдік білім беру жүйелерінің назары мектеп оқушыларының білім жетістіктерін теңестіруге бағытталған. Сингапурда мектеп оқушылары қабілеттерін ерте жастан диагностикалаудың қорытындысы бойынша олар аптасына 4 – 8 рет математикалық сауаттылық бойынша қосымша сабақтарға қатысады.

Жапонияда ауыл мектептерінің одағы құрылған, сол арқылы мұғалімдер тәжірибе алмасуға және әртүрлі зерттеулер жүргізуге мүмкіндік алады. Сабақ үлгерімі нашар балаларға үй тапсырмасын орындауда қолдау көрсету бойынша студенттердің волонтерлік қызметі кең тараған.

Шанхайда ауыл мектептеріне қалалық мектептер қолдау көрсетеді. Гонконгта мигранттардың балалары үшін оқуда қолдау көрсетудің арнайы бағдарламалары әзірленеді. Оқу жылы басталғанға дейін арнайы айлық бағдарлама ұйымдастырылады.

ЭЫДҰ-ның 15 елінде үлгерімі нашар оқушыларға қолдау көрсету бағдарламалары бар.

Жаңа талаптарға сай білім беру ортасын құру түйінді мәселе болып табылады. Мектеп инфрақұрылымының мүмкіндіктері барынша пайдаланылады. Ашық ішкі кеңістікті трансформациялау, мобильді қалқа немесе жылжымалы жабдықтар көмегімен оқу алаңдарын аймақтарға бөлу процестері қолданылады. Бұл ұзақ уақыт мектеп ғимаратында болатын балалар үшін түрлі психологиялық әралуандылыққа және көңіл-күйінің өзгеруіне жағдай жасайды.

2011 – 2015 жылдары Қазақстанда мектепте білім берудегі басымдық инфрақұрылымдық дамуға және жаңартылған білім беруге көшу болды.

Бес жыл ішінде 521 мектепті пайдалануға беру авариялық мектептер санын 1 %-ға, үш ауысымды мектептерді 1,2 %-ға қысқартуға мүмкіндік берді. 2015 жылы Ұлттық қор есебінен тағы 34 мектептің құрылысы басталды.

НЗМ тәжірибесін толық көлемде тарату жүзеге асырылуда. Мектепте білім берудің жаңартылған мазмұнына кезең-кезеңімен көшу үшін база дайындалды. Бастауыш білім берудің МЖС-і қабылданды. Жаңа интеграцияланған білім беру бағдарламасы балалардың білімі мен білігін нақты практикада қолдана білу қабілеттерін дамытуға бағытталған. 30 пилоттық мектепте жаңартылған оқу бағдарламаларын сынақтан өткізу басталды.

Еліміздегі педагог кадрларды кәсіби дамытудың жаңа тетіктері енгізілді. Негізгі аспект мұғалімнің зерттеу қызметі болуда.

НЗМ-нің Педагогикалық шеберлік орталығы әзірлеген біліктілікті арттырудың жаңа үш деңгейлі бағдарламасы бойынша 2012 – 2015 жылдары курстық даярлықтан 52,5 мың педагог өтті. Бес жыл ішінде жалпы білім беретін мектептердің оқушылары үшін 2000-нан астам онлайн-сабақ, мұғалімдер үшін 188 онлайн-семинар және 400 шеберлік сыныптары өтті.

Азаматтық қызметшілерге, оның ішінде білім беру қызметкерлеріне еңбекақы төлеудің жаңа моделі 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап іске қосылды. Педагогтерге қосымша ақы және еңбекте жоғары жетістіктері үшін үстемеақы қарастырылған. Бұл мұғалімдердің кәсіби шеберлігін жақсартуға, кәсіптің тартымдылығын арттыруға және тым жоғары педагогтік жүктемені азайтуға мүмкіндік береді.

Үш тілде білім беруді дамыту бойынша кең ауқымды іс-қимыл жүргізу үшін 2015 – 2020 жылдарға арналған жол картасы әзірленді.

Қосымша білім беру және балалардың сабақтан тыс уақыттағы әрекетін ұйымдастыру үшін жағдайлар жасалуда. Мектептен тыс ұйымдарда және мектеп үйірмелерінде балаларды қамту үлесі 60,8 %-ды құрайды.

Өз елінің тағдыры мен қабылдаған шешімдеріне жауапкершілікті сезінетін жас ұрпақты қалыптастырудың жаңа тәсілдемелері Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасында негізделген.

Мектептегі білімді табысты аяқтағанын растайтын мектеп түлектері үлесінің өскендігі байқалуда.

Сонымен бірге 21 ғасырдың жаңа жаһандық талаптарын ескере отырып, барлық балалар үшін сапалы білім беру мәселесі өзекті бола түсуде.

Жалпы орта білім беру инфрақұрылымы жедел қарқынмен дамуды талап етеді. Елдің географиялық басымдығына байланысты ауылдағы мектептердің саны 3 есе көп.

Білім беру қызметін барлығы 7 160 мектеп (2013 жылы – 7307, 2014 жылы – 7222) жүргізеді. Ауылдық жерлерде орналасқан мектептердің саны қалалық мектептерден 3,3 есе көп. Бұл ретте қалалық мектептердің оқушылары ауылдық оқушылармен салыстырғанда көп (қала – 1 412 503, ауыл – 1 311 624). Тұтастай алғанда, күндізгі жалпы білім беретін мектептердің контингенті 2,7 млн. адамды құрайды.

Шағын жинақты мектептер (бұдан әрі – ШЖМ) жалпы орта білім беру ұйымдарының жалпы санының 44 %-ын құрайды.

ШЖМ-ның материалдық-техникалық жарақтандырылу деңгейі төмен. Жаңа модификациядағы оқу кабинеттері жоқ мектептер: 33,7 % мектепте физика, 39 % мектепте химия, 39,3 % мектепте биология, 29,3 % мектепте математика және 49 % мектепте лингафон кабинеттері жоқ. 2015 жылғы ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі – ҰБТ) қорытындысы бойынша ШЖМ бітірушілерінің көрсеткіштері республикалық көрсеткіштен 4,45 балға (74,97 балл) төмен.

Проблемалар:

1) мектеп инфрақұрылымын дамыту бар қажеттіліктерді толық көлемде қанағаттандырмайды. Пайдалану мерзімі өткен (1950 – 1970 жылдары салынған), тозығы жеткен мектеп ғимараттары авариялық мектептер қатарына өтеді. Бүгінгі таңда мұндай мектептер саны 69 бірлікті құрайды. Авариялық мектептерде 17,3 мың бала, 86 үш ауысымды мектепте 11,2 мың бала оқиды;

2) елді мекендерде мектептердің болмауынан 3825 оқушының тұрғылықты жері бойынша оқуға мүмкіндігі жоқ. Ол тасымалдауды қажет ететін балалардың 12,2 %-ын (31420 адам) құрайды;

3) білім беру қажеттілігі ерекше мектеп оқушыларын жалпы білім беретін мектептердің білім беру процесіне қосудың маңыздылығы сақталып отыр. Мектептердің 30,7 %-ында ғана тиісті жағдайлар жасалған. Мұндай мүмкіндікке білім беру қажеттілігі ерекше балалардың 27 %-ы ғана ие болды. Арнайы білімі бар педагогтер мен әдістемелік сүйемелдеуге қажеттілік бар;

4) оқу әдебиеттерін сараптау рәсімінің тиімділігі жеткіліксіз деңгейде. Баспалардан келіп түскен оқулықтардың 88 %-ы қайта өңдеуге жіберіледі. Ғылыми-педагогикалық сараптамадан бірінші реттен оқулықтардың тек 7 %-ы ғана өтеді;

5) оқытудың инновациялық технологиялары толық көлемде қолданылмайды. Оқушылардың ақпараттық технологияларға қол жеткізу мүмкіндігі шектеулі. Әлемдік білім беру интернет-ресурстарына мектептердің қол жеткізу көрсеткіштері төмен болып қалуда. Электрондық оқыту жүйесіне тек 1075 мектеп тартылған;

6) әлеуметтік және эмоциялық дағдыларды қалыптастыру, когнитивтік емес қабілеттерді дамыту қажеттілігі әлі де ерекше маңызды болып табылады. Мектепте білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу STEM-оқыту аясында жүзеге асырылуы тиіс. Пәнаралық және жобалық тәсіл мектеп оқушыларын тану мен дамудың белсенді процесіне ынталандыруға мүмкіндік береді;

7) ағылшын тілін білетін пән мұғалімдеріне қажеттілік жоғары болып қалуда. Жоғары және бірінші біліктілік санаты бар мектеп педагогтерінің сапалық құрамы 49,8 %-ды ғана құрайды. Мұғалімдердің 0,6 %-ның ғана магистр дәрежесі бар;

8) біліктілікті арттыру жүйесінің алдына да жаңа міндеттер қойылуда. Мұғалімнің кәсіби даму бағдарламаларын сапалы жаңарту қажет. Бұл Қазақстан педагогтерінің біліктілігін арттыру жүйесінің кадрлық құрамының жоғары құзыреттерін талап етеді;

9) ауыл мұғалімдерінің курстармен қамтылуы төмен деңгейде қалып отыр. Ұсынылған курстық дайындықтың форматы жаңа тәсілдемелер әзірлеуді және енгізуді талап етеді;

10) мектептегі білім сапасы көрсеткіштерінің тежеуші факторы әлі де мұғалім кәсібі мәртебесінің төмендігі болып отыр. Мұғалімінің қоғамдағы беделін көтерудің, жоғары материалдық және рухани ынталандырудың, педагогтік қызметке қабілетті және шығармашыл жастарды тартудың жаңа тәсілдемелері жасалмаған;

11) мұғалімнің мансаптық және кәсіби өсуінің тетіктері әзірленбеген. Педагогтің кәсіптік стандарты немесе оның кәсіби құзыреттілігін дамытудың тұжырымдамалық моделі енгізілмеген;

12) мектеп жасындағы балаларға бейресми білім беруді дамытудың жеделдетілген қарқыны талап етіледі. Мектептен тыс ұйымдар, оның ішінде робот құрастыру және техника үйірмелері, IT-алаңдар, жас туристер мен жас натуралистер бірлестіктерінің желілері жеткіліксіз. Қосымша білім беру педагогтерінің тапшылығына байланысты білім беру ұйымдары мен балалардың қоғамдық бірлестіктерінің тәрбиелік әлеуетінің тиімділігі төмен болып қалуда;

13) бастауыш мектеп түлектерін оқытудың табыстылығын мониторингтеу тетігі әзірленбеген. Негізгі мектепті түлектерін оқу жетістіктерін сырттай бағалау үлгерімі төмен оқушыларды уақтылы анықтауға және қолдауға мүмкіндік бермейді;

14) бес балдық бағалау жүйесі білім алушылар білімінің нақты деңгейін көрсетпейді. Ол кездесетін қиындықтарды ескере отырып, мектеп оқушыларын оқытудың жеке траекториясын әзірлеуге, оқу бағдарламаларын меңгерудегі проблемаларды жоюға ынталандыруға мүмкіндік бермейді;

15) қазақстандық мектеп оқушылары PISA-2012 қорытындылары бойынша ЭЫДҰ елдеріндегі құрдастарынан әлі де болса математикадан 1,5 жаратылыстанудан 2 және оқудан 2,5 жылға артта қалып отыр;

16) жыл сайынғы ҰБТ қорытындылары бойынша үздік және артта қалған мектептердің арасындағы айырмашылық 60 %-ды құрайды. Оқуда төмен нәтижесі бар мектептерді қолдау тетіктері әзірленбеген және енгізілмеген;

17) бітіру емтихандары мектеп оқушыларының тілдік құзыреттіліктерін өлшемейді. ҰБТ 21 ғасырдағы мектеп оқушыларының тұрақсыз, белгісіз, күрделі және қарама-қайшы әлемде қажетті біліктері мен дағдыларының қалыптасу деңгейін бағалауды көздемейді. ҰБТ құралдары мазмұны жағынан қайта форматтауды қажет етеді;

18) мектептерде жан басына қаржыландыру тетіктерін енгізу кең таралмады. 4 377 күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектептің қамқоршылық кеңестері көбінесе ата-аналар комитеттерінің қызметін атқарады. Олардың қаржылық дербестік өкілеттіліктері жоқ.

Осылайша, мектептегі білім берудің жаңа кезеңінде инфрақұрылымдық шешімдерді, ресурстық және әдіснамалық жаңартуды жылдамдату, "үздік" және "нашар" мектептер арасындағы алшақтықты азайту тетіктерін әзірлеу, "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының қағидаттарын ескере отырып тәрбиелеу жағын күшейту қажет.

Техникалық және кәсіптік білім

Әлемдік практикада техникалық және кәсіптік білімнің әлеуметтік бағыты айқын. Жетекші елдерде ТжКБ жүйесі жастар мен ересектерді табысты әлеуметтік бейімдеудің факторы болып табылады.

Германияда әлеуметтік әріптестік Еуропадағы жастар жұмыссыздығы төмендеуінің үздік көрсеткіштерін қамтамасыз етті. Қазақстанмен салыстырғанда оқушыларды дуальді оқытумен қамту 3,5 есе жоғары. Кадрларды даярлау процесіне кәсіпорындарды тарту көрсеткіштері 27,5 есе артып отыр.

ЭЫДҰ елдерінде ТжКБ білім беру мен жұмыс берушілердің, мүдделі тараптардың ұжымдық жауапкершілігі негізінде дамиды.

Еуропалық Одақта 2020 жылға дейін ТжКБ-нің басты мақсаттарының бірі дуальді оқытуды ілгерілету болып мәлімделді. Жұмысшы кәсібін алумен қатар жастарға кәсіпкерлік дағдыларды дарыту қамтамасыз етіледі.

2011 – 2015 жылдары елдегі ТжКБ-ні қайта құрылымдау бойынша едәуір жұмыс жүргізілді. 2012 жылы Қазақстан ТМД елдерінің алғашқысы болып ТжКБ жүйесінің білім беру қызметін қайта форматтады. Бұл кадрларды даярлауға техникалық бағыт беруге мүмкіндік берді. Осылайша ТжКБ біліктіліктерінің сабақтастығы қамтамасыз етілді. Колледж студенттері бір оқу орны шеңберінде бірнеше қолданбалы біліктіліктерді алу мүмкіндігіне ие болды.

2015 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша 807 колледж жұмыс істейді, оның ішінде 462-сі мемлекеттік. Оның 20 %-ы ауылдық жерде орналасқан. Барлығы 500 мың студент оқиды. ТжКБ-да 43 112 инженер-педагог қызметкер жұмыс істейді. Кадрлар даярлау 183 мамандық және 465 біліктілік бойынша жүзеге асырылады.

Индустриялық-инновациялық дамудың басым жобаларын іске асыру үшін 10 базалық колледж айқындалған.

2015 жылы дуальді оқытудың қағидаттары заңды түрде бекітілген. Еліміздің кәсіпорындарымен әріптестікте білім беру қызметін 348 колледж жүзеге асыруда. Колледждер мен жұмыс берушілердің ынтымақтастығы туралы 27 200 шарт жасалған. Кадрларды нысаналы даярлау шеңберінде 5 мың адам оқиды.

"Мәңгілік ел жастары – индустрияға!" оқу миграциясы арқылы еңбек ресурстарының өңірлік теңсіздігін реттеу тетігі іске қосылды. Солтүстік, орталық және шығыс өңірлердегі 34 колледжде 2200 студент оқиды.

Білім беру қажеттіліктері ерекше жастардың техникалық және кәсіптік білім алуға қолжетімділігі қамтамасыз етілуде. Қабылдау квотасы белгіленген (2012 жылдан бастап мүгедектер үшін квота мөлшері 1 %-ды құрайды.

ТжКБ білім беру бағдарламаларының мазмұнын жаңартуда жаңа тәсілдер әзірленуде. Қазақстан Турин процесінің қатысушысы болды. Бұл ТжКБ жүйесін дамытудың нақты қадамдарын әзірлеуге мүмкіндік береді.

Бірінші жұмысшы мамандығын тегін алу заңнамалық деңгейде бекітілді. Бұл қадамдық іс-қимылдарды жеделдетіп әзірлеуді талап етеді.

ТжКБ-ның оқу орындарын халықаралық аккредиттеу заңды түрде бекітілді.

Қабылданып жатқан қадамдарға қарамастан, Қазақстанда ТжКБ-мен қамту дамыған елдердің көрсеткіштерінен айтарлықтай төмен. Халықтың

22 %-ы ғана ТжКБ-ны беделді деп санайды. Ал Еуроодақ елдерінде жұмысшы кәсібін алу халықтың 71 %-ы үшін жағымды имиджге ие. Бұл – қамту, жұмысқа орналастыру, еңбекақы мөлшері және халықтың ой-пікірінің көрсеткіштері.

Қазақстандағы ТжКБ-ға жұмсалатын шығыстар әлемнің дамыған елдерінің көрсеткіштерінен 2,5-3 есеге төмен.

Проблемалар:

1) кәсіптік бағдарлау жұмысының тиімді жүйесі жоқ. 2015 жылы ТжКБ-дағы типтік жастағы (14-24 жас) жастардың үлесі 16,1 %-ды ғана құрайды;

2) ЭЫДҰ сауалнама қорытындылары бойынша Қазақстандағы компаниялардың 70 %-ы кадрлар даярлау деңгейінің төмендігі бизнесті дамытуға айтарлықтай кедергі келтіреді деп санайды. Еліміздің жұмысшы кадрлары компьютерлік жобалау дағдыларын, күрделі дәнекерлеу конструкцияларымен жұмыс істеуді, техникалық ағылшын тілін игермеген. Жыл сайын 30 мың шетелдік жұмыскер, оның 24,9 мыңы (83 %) – өнеркәсіп үшін тартылады;

3) мамандарды даярлау сапасын растайтын колледждердің көрсеткіштері төмен болып отыр. Олардың 16 %-ы ғана ұлттық аккредиттеуден өткен;

4) салалық қауымдастықтар базасында ТжКБ студенттерінің біліктілігін тәуелсіз сертификаттау тетіктері әзірленбеген. Түлектердің кәсіби даярлық деңгейінің сертификаттарын бизнес-қоғамдастық мойындамайды. Бұл ретте жұмыс берушілердің бірде-бір кәсіби қауымдастығы осы уақытқа дейін түлектерді өздері тәуелсіз сертификаттауды бастамаған;

5) инженер-педагог кадрлар мен өндірістік оқыту шеберлерінің тапшылығы байқалады. Жалақы деңгейінің төмендігі оқыту үшін өндірістен тәжірибелі жұмыскерлерді тартуға мүмкіндік бермейді;

6) ТжКБ жүйесіндегі өндірістік оқыту шеберлері инженер-педагог қызметкерлердің жалпы санынан 13,1 %-ды ғана құрайды. Дамыған елдерде оқытушылар мен өндірістік оқыту шеберлері тәжірибелі мамандар болып табылады немесе 3 жылда 1 рет өндірісте тағылымдамадан өтіп тұрады;

7) колледждердің ескірген материалдық-техникалық базасы кадрларды даярлау сапасы мен ТжКБ жүйесінің тартымдылығын қамтамасыз етпейді. Басқа қалалардан келген білім алушыларға жағдай жасау мәселелері толығымен шешілмеген. Ауылдан келген студенттердің 70 %-ы ғана жатақханаларда орын алу мүмкіндігіне ие.

Жұмысшы еңбек нарығының дамуы ТжКБ жүйесінің алдына жаңа талаптар қойды. ТжКБ жүйесі әлеуметтік тиімділік үшін, ең алдымен, жалпы адам және қоғам үшін тиімділік аясында басты рөлді ойнауға бағытталған.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім

Инновациялық экономиканың тиімді көрсеткіші болып жоғары оқу орындары ғылымын дамыту тренді көрсетілген. Университеттер мен бизнес-құрылымдарды интеграциялау күшеюде.

IMD рейтингінде жоғары білім экономиканың қажеттіліктеріне сай келетін жетекші елдер тобына Швеция, Сингапур, Дания, Канада, Финляндия кіреді. Қазақстан әлемнің 60 елінің ішінде 44-орынды иеленіп отыр.

Зерттеу ЖОО-ның даму жобалары іске асырылуда. Қытайдың зерттеу университеттеріне салған инвестициясы жоғары білімнің бәсекеге қабілеттілігін арттырды.

Ұлыбританияда зерттеу университеттеріне көңіл бөлу елдің орнықты экономикалық дамуын қамтамасыз етті. 2010 жылы Ұлыбританияның Russel Group тобына біріктірілген 20 ЖОО 22,3 млрд. көлемінде табыс әкеліп, 243 мың жұмыс орнын қамтамасыз етті. Russel Group университеттерінің ҒЗЖ нәтижелерінің 2/3-інен астамы елдің экономикасына, денсаулық сақтау, мәдениет және әлеуметтік салаларына енгізілуде.

Қазақстанда жоғары және ЖОО-дан кейінгі білім берудің басымдығы білім, ғылым және өндірістің үштұғырлылығы болып табылады. Елдің жоғары мектебін институционалдық қайта құру процесі басталды. Бірінші зерттеу университеті – Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті құрылды. Мұнда іргелі және қолданбалы ғылыми-білім зерттеулерін орындайтын еліміздің жетекші ғалымдарының пулы қалыптасты.

Коммерцияландырудың 16 кеңсесі, 3 технопарк және 4 бизнес-инкубатор жұмыс жасауда. "Назарбаев Университеті" дербес білім беру ұйымы (бұдан әрі – Назарбаев Университеті) ғаламдық білім мен ғылыми жаңалықтардың флагманына айналды. ЖОО-ның инженерлік мектептерінде инновациялық білім беру мен ғылыми жобалар табысты іске аса бастады. 2015 жылы Университет шептен өтті. Алғашқы болып 594 жоғары білікті жас маман (446 бакалавр және 148 магистр) бітірді.

Қазақстанның жоғары мектебін 125 жоғары оқу орны құрайды

(2013 – 2014 оқу жылы – 132, 2014 – 2015 оқу жылы – 127), оның 9-ы ұлттық, 31-і мемлекеттік, 13-і азаматтық емес, 1-уі дербес білім беру ұйымы, 1-уі халықаралық, 16-сы акционерленген, 54-і жекеменшік.

2015 – 2016 оқу жылында ЖОО-да білім алушылар контингенті 455 101 адамды құрайды (2013 жылы – 606,1 мың адам, 2014 жылы 506,4 мың адам), оның ішінде бакалавриатта – 425 700 адам, магистратурада – 27 400 адам, докторантурада – 2001 адам.

Оқытушы-профессор құрамы (бұдан әрі – ОПҚ) саны

40 844 адамды құрайды (2013 жылы – 41 635, 2014 жылы – 40 320).

Мамандарды даярлау әлеуметтік тапсырыс ескеріле отырып жүзеге асырылады. 11 жоғары оқу орны Индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – ИИДМБ) жобаларын табысты іске асыру үшін жоғары білікті кадрлар даярлауда база ретінде айқындалды. Кәсіби құзыреттер Дублин дескрипторларына және жұмыс берушілердің қажеттіліктеріне сәйкес әзірленген білім беру бағдарламалары шеңберінде қалыптастырылады.

Жоғары және ЖОО-дан кейінгі білімнің үш деңгейлі моделінің білім беру бағдарламаларының сабақтастығы қамтамасыз етілді. ЖОО-ның білім беру бағдарламаларының мазмұнын анықтаудағы академиялық еркіндігі бакалавриатта 55 %-ға, магистратурада 70 %-ға, докторантурада 90 %-ға дейін ұлғайтылды. ЖОО-ның білім беру қызметі нарығында олардың бәсекеге қабілеттілігін күшейтуге ықпал ететін білім беру бағдарламаларының кең спектрін ұсына алады.

Магистратура гранты санының бакалавриат грантына арақатынасы жоғары оқу орындары контингентінің әлемдік құрылымына (1:5) сәйкес келеді.

Еуропалық жүйемен салыстырмалы Ұлттық біліктілік жүйесінің негізінде жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар мамандарды даярлайтын 70 кәсіптік стандарт әзірленді.

Қазақстандық ЖОО-ның әлемнің жетекші университеттерімен білім беру байланысы кеңейтілуде. Халықаралық ғылыми-зерттеу жобалары шетелдік әріптес ЖОО-мен бірлесе отырып іске асырылуда. Елдердің қарым-қатынасы жоғары білім беру біліктілігінің тартымдылығы мен салыстырмалылығын қамтамасыз етеді.

Жоғары оқу орындарын аккредиттеудің ұлттық моделі енгізілді. 2015 жылы қазақстандық аккредиттеу агенттіктерінде институционалдық аккредиттеуден 72 жоғары оқу орны, ұлттық мамандандырылған аккредиттеуден 55 жоғары оқу орны өтті. Мемлекеттік аттестаттаудан қоғамдық-кәсіптік аккредиттеуге біртіндеп көшу басталды.

Студенттер мен ОПҚ академиялық ұтқырлығы дамуда. 2011 – 2015 жылдары әлемнің жетекші жоғары оқу орындарында қазақстандық жоғары оқу орындарының 4 913 студенті оқудан өтті.

ЖОО-ның 100 қызметкері Ұлыбритания, Жапония, АҚШ және Сингапур елдерінде тағылымдамадан өте отырып, Назарбаев Университетінің базасында менеджмент саласында курстық даярлаудан өтті. Ғылыми-педагог кадрлары "Болашақ" бағдарламасы бойынша әлемнің 30 елінде кәсіптік құзыреттер деңгейін арттыруда.

2011 жылмен салыстырғанда ЖОО-дағы ОПҚ мен ғылыми қызметкерлердің жоғары импакт-факторы бар жарияланымдарының саны 2 еседен астам өсті.

Сонымен қатар, ЖОО-дағы ОПҚ дәрежелілігі әлі де болса төмен деңгейде қалып отыр және 50,4 %-ды құрайды. Олардың жалпы санының 2 %-ының ғана PhD докторы дәрежесі бар.

Жоғары оқу орындарының ғылыми әлеуеті тиімсіз пайдаланылуда. Ведомствоаралық кедергілер, қаржыландырудың жеткіліксіздігі, жеке сектордың экономикалық ынтасының болмауы білім, ғылым және өндірістің табысты интеграциясына кедергі келтіруде.

Инновациялық құрылымдарды қолдаудың институционалдық нысандары қажетті деңгейде дамымаған. Ғылыми әзірлемелердің үлес салмағы дамыған елдердің деңгейінен он еседен астам төмен. Жоғары оқу орындары қаржыландырылатын ғылыми-зерттеу әзірлемелерінің 0,1 %-ын ғана коммерцияландыруда.

Мемлекеттің дамуын барлық кезеңде жастар айқындайды. Мемлекеттік статистика деректері бойынша 2015 жылдың басында республика жастарының (14-29 жас) саны 4 511,5 мың адамды немесе халықтың жалпы санынан 25 %-ды құрады.

Жастардың табысты әлеуметтенуі мен азаматтық белсенділігі мәселелері Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Жастар саясаты жөніндегі кеңестің отырыстарында қаралады. Өңірлік бағдарламалар арқылы жастардың әлеуметтік проблемалары және жұмыспен қамтылу мәселелері шешіледі. Жастардың бастамалары 213 өңірлік ресурстық орталықта қолдау табады.

1000-нан аса үкіметтік емес жастар ұйымы жұмыс істеуде. 115 жоғары оқу орнында жастардың өзін-өзі басқару органдары құрылған.

Футбол және баскетбол бойынша Ұлттық студенттер лигасы құрылды. Бүкіләлемдік Универсиадада 2015 жылы қазақстандық студенттердің құрама командасы 5 алтын және 6 күміс медальді жеңіп алды.

Республикалық жастар форумы, "Жастар – Отанға!" жастар лагері", Парламенттік пікірсайыстар бойынша республикалық турнирлер және т.б. әлеуметтік жобалар табысты іске асырылуда.

Проблемалар:

1) әлеуметтік сауалнамаларға қатысқан қазақстандық жұмыс берушілердің 66,3 %-ы ҒЗТКЖ саласында жоғары оқу орындарымен ынтымақтастық тәжірибесінің жоқтығын атап көрсетті. Жоғары оқу орындарында кадрлар даярлау әлі де болса практикалық дағдыларды дамытуға бағытталмаған. Білім беру бағдарламалары жұмыс берушілердің күткен үміттерін қанағаттандырмайды;

2) жоғары оқу орындарын техникалық мамандықтар бойынша бітірген бітірушілер деңгейінің төмендігі байқалуда. Жоғары оқу орнын бітірген бітірушілердің бірінші жылы жұмысқа орналасу, оның ішінде ауылдық жерлерде жұмысқа орналасу көрсеткіші төмен (71%). Жергілікті атқарушы органдар (бұдан әрі – ЖАО) жас мамандарды "Дипломмен ауылға" жобасы шеңберінде тарту жұмыстарын нашар жүргізуде. Ауыл жастарының әртүрлі жобаларға қатысуы төмен деңгейде қалып отыр;

3) педагог кәсібі беделінің болмауы үлгерімі төмен талапкерлерді қабылдауға әкеледі. Педагогикалық мамандықтарға қабылдауға қойылатын арнайы талаптар жоқ. Педагогикалық мамандықтарды бітірушілер оқу практикасында оқытудың жаңа технологияларын пайдалануға бағдарланбаған. Студенттерді үш тілде оқыту бағдарламаларымен қамту төмен деңгейде болып отыр. Студенттердің де, сондай-ақ оқытушылардың да тілдік құзыретін жоғарылатуға қажеттілік бар. Ағылшын тілінде оқытуды ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету жеткіліксіз дәрежеде әзірленген;

4) IMD рейтингінде Қазақстан әлемнің 56 елінің ішінде "студенттерді импорттау" көрсеткіші бойынша 44-орынды алады. Шетелдік студенттердің үлесі 2,5 %-ды ғана құрайды, ЭЫДҰ елдерінде олардың үлесі 9-10 %-ға дейін жетеді;

5) корпоративтік басқарудың қолданыстағы институттарында негізгі шешімдерді қабылдауға әсер ететін нақты өкілеттіктер жоқ. ЖОО-лар студенттері және ата-аналар қоғамдастығы алдында есеп беруі тетіктерін реттемеген;

6) жоғары оқу орындарының инфрақұрылымы және бос уақытты ұйымдастыруы басқа қаладан келген және шетелдік студенттердің қажеттіліктеріне сәйкес келмейді және ойдағыдай емес;

7) кедергісіз оқыту ортасы Ақмола, Алматы, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай және Оңтүстік Қазақстан облыстарында, Астана және Алматы қалаларында құрылған. Онда ерекше білім беру қажеттіліктері бар 570 студент білім алады. Заңнама деңгейінде оларды жұмысқа орналастыру тетіктері жасалмаған;

8) ауыл жастарының әлеуметтік жобаларға қатысуы төмен деңгейде қалып отыр. Қала жастары мен ауыл жастарының арасында бос уақытты өткізу жағдайларында айтарлықтай айырмашылықтар бар. Волонтерлік қозғалыс толық таралмаған. Жастардың 9 %-ы ғана спортпен айналысады (қалада – 6,7 %, ауылда – 11,8 %).

Қол жеткізілген нәтижелерді және әлі де бар проблемаларды ескере отырып, Қазақстанның жоғары мектебінің сапалы көрсеткіштерінің өсуі барынша маңызды болып табылады.

Ғылым

2011 жылы қабылданған "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңы озық ғылыми жетістіктер үшін жаңа мүмкіндіктер ашты. "Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Заң) Қазақстан ғылымының жаңалығына айналды. Негізгі ережелерде экономика және бизнес мүддесі үшін қазақстандық ғылымның дамуына жағдай жасау заңды түрде регламенттеледі.

Ғылымды басқарудың түбегейлі жаңа моделі құрылды. Ғылыми зерттеулерді қаржыландырудың мынадай тетіктері айқындалған: базалық, гранттық және бағдарламалық-нысаналы. Тәуелсіз сараптаманы Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығы жүргізеді.

Бес ұлттық ғылыми кеңес (бұдан әрі – ҰҒК) алқалы шешім қабылдау органы болып табылады.

2015 жылы қазақстандық ғылым мен Дүниежүзілік банктің "Технологияларды коммерцияландыру" жобасы сәтті аяқталды. 65 ғылыми жоба іске асырылды. 6 лицензиялық келісім жасалды.

Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды 392 ғылыми ұйым, оның ішінде 245 ғылыми зерттеу институттары (бұдан әрі – ҒЗИ) орындайды. Онда 25 мыңнан астам ғылыми қызметкер жұмыс істейді.

Еліміздің ғалымдары әлемдік ақпараттық ресурстарға қол жеткізе алады. Ең ірі Thomson Reuters, Springer, Elsevier шетелдік компанияларымен және баспаларымен лицензияларға және келісімдерге қол қойылған.

Халықаралық рейтингтік басылымдарда қазақстандық ғалымдардың жариялау белсенділігінің едәуір өскендігі байқалады. 2015 жылы әлемнің жетекші рейтингтік журналдарындағы жарияланымдардың саны 1995, оның ішінде Scopus (Elsevier) – 976, Web of Core Collection (Thomson Reuters) – 327 және бір уақытта екі базада – 692 жарияланым.

Ғылымның кадрлық әлеуеті нығайып келеді. Ғылымда қазақстандық жастардың саны өскені байқалады. 35 жасқа дейінгі ғалымдардың үлесі

1,5 есеге артты. Ғалымдар үшін ғылым мен техника саласындағы Мемлекеттік сыйлық, ҚР БҒМ-нің 6 атаулы сыйлығы, мемлекеттік ғылыми стипендиялар (50 жас және 25 көрнекті ғалым үшін) елеулі ынталандыру болды.

Проблемалар:

1) ғылым мен білім беру арасында алшақтық сақталып отыр. Ғылыми нәтижелер білім беру саласына шоғырланбайды;

2) ғылыми-зерттеу инфрақұрылымының материалдық-техникалық жарақталуы төмен күйінде қалуда;

3) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландырудың басымдықтары көбінесе индустрияның қатысуынсыз қалыптастырылады;

4) ғылыми кәсіпкерлік нашар дамыған. Ғылыми-техникалық қызмет нәтижелері бизнес үшін сұранысқа ие болмай отыр және кәсіпорындар өндірістік процестерде қолданбайды;

5) іргелі білімдерден оларды практикалық іске асыруға көшу нашар қамтамасыз етілген. Бұл қоғам мен экономика көзқарасы тұрғысынан ғылыми еңбек нәтижелерінің құндылығын барынша төмендетеді;

6) халықаралық ғылыми жобаларды әкімшілендіруді және бақылауды жүзеге асыратын бірыңғай оператор жоқ;

7) тәуелсіз сараптамаға тартылатын ғылыми қызметкерлердің ұлттық кәсіби қоғамдастықтары дамымаған;

8) Қазақстан дамыған елдерден ҒЗТКЖ нәтижелерінің көрсеткіштері бойынша айтарлықтай артта қалып отыр. 5 жыл ішінде тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелер шығындары 3 есе артты, алайда ЭЫДҰ елдеріне қарағанда айтарлықтай төмен;

9) Қазақстанда зияткерлік меншік құқықтарын сату Ресей мен Сингапурға қарағанда әлдеқайда төмен. Зерттеулер мен әзірлемелерге жұмсалатын ішкі шығындар ЭЫДҰ елдеріне қарағанда 14 есе төмен;

10) экономиканың инновациялық дамуы ғылымның сапалық көрсеткіштерінің өсуін көздейді. Бұл ЖОО-ның ғылыми-зерттеу қызметінің жедел дамуы, ғылымның экономикаға нақты үлесі, бизнеспен кооперация және халықаралық ғылыми қоғамдастықпен интеграция;

11) ғылыми зерттеулерді іске асыру мониторингінің жүйесі жоқ;

12) Қазақстанның білім және ғылым саласында икемсіз мемлекеттік бақылау жүйесі жұмыс істейді;

13) мемлекеттік бақылау рәсімдері бюрократтандырылған (15 НҚА-ның 551 параметріне міндетті түрде сәйкес болу);

14) бақылау іс-шараларының жүйелендірілген ақпараттық деректер базасы жоқ. Бұл білім беру ұйымдары қызметінің мониторингі мен талдауын шектейді;

15) білім беру ұйымдарын іштей және сырттай бағалаудың арасында айтарлықтай алшақтық бар. Өзін-өзі бағалау бойынша 100 %-ы өздерінің қызметтерін қанағаттанарлық деп санайды. Бұл ретте балабақшаның 58 %-ы, мектептің 59 %-ы, колледждің 11 %-ы, ЖОО-ның 46 %-ы мемлекеттік аттестаттаудан өтеді;

16) ҒЗЖ нәтижелерінің сапасын, тиімділігі мен мониторингін бағалаудың бірыңғай әдістемесі жоқ.

Білім беру саласындағы жаңа міндеттер бақылау және бағалау жүйесін жетілдіруді, оның ішінде Ofsted үздік тәжірибесін зерделеуді және енгізуді талап етеді.

Осылайша, білім мен ғылым саласында іске асырылған қадамдық іс-қимылдарды талдау мыналарды айқындайды:

1. Күшті жақтары:

1) білім мен ғылымның, мемлекеттік жастар саясатының заңнамалық базасының жаңартылуы;

2) инфрақұрылымдық шешімдердің жеделдетілген қарқыны;

3) мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің дамуы;

4) НЗМ мен Назарбаев Университеті тәжірибесінің таратылуы;

5) білім сапасының халықаралық рейтингтердегі орнының жақсаруы;

6) педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру жүйесінің қайта құрылымдалуы;

7) ТжКБ жүйесінде дуальді оқыту элементтерінің енгізілуі;

8) ЖОО-лардың академиялық еркіндігінің кеңейтілуі;

9) инновациялық жобаларда ЖОО ғылымының көбеюі;

10) ОПҚ мен ғалымдардың жариялау белсенділігінің өсуі;

11) Назарбаев Университетінің және Инновациялық технологиялар паркінің базасында зияткерлік кластерлердің дамытылуы.

2. Әлсіз жақтары:

1) педагог пен ғалым мәртебесінің төмендігі;

2) жоғары арнайы мектепке дейінгі білімі бар педагогтердің тапшылығы;

3) ағылшын тілінде жаратылыстану-математикалық циклі (бұдан әрі -ЖМЦ) пәндерін оқытатын мұғалімдер үлесінің төмендігі;

4) үш ауысымды және авариялық мектептердің болуы;

5) оқушылардың қосымша білім берумен жеткіліксіз қамтылуы;

6) мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылық деңгейінің төмендігі;

7) мектептерді ақпараттандыру деңгейінің төмендігі;

8) ҰБТ-ның жетілдірілмеуі;

9) мектептердің нәтижелерін теңестіру тетіктерінің жоқтығы;

10) мектептердегі кәсіби бағдарланған жұмыстың жеткіліксіздігі;

11) ТжКБ беделінің төмендігі;

12) жұмыс берушілердің кәсіптік даярлық деңгейді бағалауының заңнамалық нормаларының жоқтығы;

13) өндірісте жұмыс тәжірибесі бар инженер-педагог кадрлардың тапшылығы;

14) ТжКБ жүйесінің сапасын растау тетіктерінің жоқтығы;

15) инклюзивті білімнің жеткіліксіз дамуы;

16) педагог кадрларды даярлау сапасының жеткіліксіздігі;

17) коммерцияландыруға мамандандырылған кадрлардың тапшылығы;

18) ЖОО инновациялық құрылымдарының өңірлік сәйкессіздігі;

19) төмен патенттік белсенділік пен ЖОО-дағы ОПҚ-ның жоғары жариялау белсенділігінің арасындағы теңгерімсіздік;

20) шетелдік азаматтар үшін жоғары және ЖОО-дан кейінгі білімнің тартымсыздығы;

21) білім мен ғылымдағы менеджмент деңгейінің жоғары еместігі;

22) білім беру бағдарламаларының мазмұнын әзірлеуге жұмыс берушілердің қатысу деңгейінің төмендігі;

23) білім мен ғылым ұйымдарының материалдық-техникалық базасының әлсіздігі;

24) білім мен ғылым саласындағы бақылаудың бюрократталған және икемсіз жүйесі.

3. Мүмкіндіктер:

мемлекет үшін:

1) қазақстандық білім мен ғылымның бәсекеге қабілеттілігін арттыру;

2) адами капиталдың сапасын арттыру;

3) балалардың өмір сүру сапасының әлеуметтік және құқықтық кепілдіктерін қамтамасыз ету;

4) халықаралық ұйымдар мен жұмыс берушілер тарапынан білім мен ғылымды инвестициялық қолдау;

5) білім мен ғылым саласындағы басқарудың жаңа тиімді әдістері;

6) білім беру және ғылым саласының қолжетімділігі, тартымдылығы, сапасы және ашықтығы;

7) халықаралық рейтингтердегі көрсеткіштерді жақсарту;

8) ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігін арттыру;

9) әзірленген инновациялық жобаларды өндіріске енгізу.

4. Қауіп-қатер:

1) қаржыландыру деңгейінің төмендігі;

2) педагог еңбегін ынталандырудың төмендігі;

3) ғалымдар үшін шетелде жұмыс істеу жағдайларының барынша тартымды болуы;

4) педагог кадрлардың арасында өздігінен білім алуға және кәсіби өсуге ұмтылыс деңгейінің төмендігі;

5) білім беру объектілерін пайдалануға енгізу мерзімдерінің бұзылуы;

6) Бағдарламаны іске асыру барысында бірлесіп орындаушылардың үйлесімсіздігі.

Бағдарлама шеңберінде жоспарланған шаралар жүйенің бәсекеге қабілеттілігін арттыру және оны ЭЫДҰ елдерінің үздік тәжірибесіне жақындату перспективасымен білім және ғылым жүйесін одан әрі жаңғырту үшін аталған проблемаларды шешуге ықпал ететін болады.

4. Бағдарламаны іске асырудың мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары және нәтижелерінің көрсеткіштері

Басты мақсаты: білім беру мен ғылымның бәсекеге қабілеттілігін арттыру, экономиканың орнықты өсуі үшін адами капиталды дамыту.

4.1. Бағдарламалық мақсат: мектепке дейінгі сапалы тәрбие мен оқытуға тең қол жеткізуді қамтамасыз ету

Нысаналы индикатор:

Р/с №	Индикатор	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту
1	Жаңартылған мазмұн бойынша мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылған 3-6 жастағы балалардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	-	87,5	100	ЖАО

Қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:

1. Мектепке дейінгі ұйымдардың педагог кадрларының сапалық құрамын жақсарту және педагог кәсібінің беделін арттыру

Р/с	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	"Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту" мамандығы бойынша жоғары және техникалық-кәсіптік білімі бар мектепке дейінгі ұйымдардың педагог кадрларының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	34,8	40	50	ЖАО, ҚР БҒМ

2. Демографиялық жағдайды ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымдардың желісін ұлғайту

Р/с №	Көрсеткіш	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1.	2014 жылғы жалпы қажеттіліктен мектепке дейінгі ұйымдардағы орынға қажеттілікті қысқарту (194,6 мың орын)	орын	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	145,2	55,9	0	ЖАО, ҚР БҒМ
2.	Мектепке дейінгі ұйымдардың типтері мен түрлерінің жалпы санынан толық күн болатын мектепке дейінгі ұйымдардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	73,1	79,5	85,0	ЖАО, ҚР БҒМ
3.	Шағын орталықтардың жалпы санынан жарты күн болатын шағын орталықтардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	51,8	40	29,9	ЖАО, ҚР БҒМ
4.	Ұсынылған орындардың жалпы санынан жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдардағы орындардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	19,5	28,2	35	ЖАО
5.	Ерекше білім беру қажеттіліктері ерекше балаларды тәрбиелеу және оқыту үшін жағдай жасаған мектепке дейінгі ұйымдардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	9,1	15	30	ЖАО, ҚР БҒМ

3. Балаларды мектепте сапалы дайындауға бағдарланған мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын жаңарту

Р/с	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Мектепке дейінгі жастағы балалардың дағдысы мен машығының даму индикаторларына сәйкес машығы мен дағдысының деңгейі жоғары және орта 5-6 жастағы балалардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	-	60	80	ЖАО, ҚР БҒМ

4. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту менеджментін және даму мониторингін жетілдіру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Аттестаттауға жататын мектепке дейінгі ұйымдардың жалпы санынан аттестаттаудан өткен мектепке дейінгі ұйымдардың үлесі	%	ҚР БҒМ БҒСБК-нің ресми деректері	83	85	87	ҚР БҒМ
2	Мектепке дейінгі ұйымдардың басшыларына арналған менеджмент саласында біліктілікті арттыру курстарының жаңартылған білім беру бағдарламаларының үлесі	%	"Өрлеу" АҚ-ның есептік ақпараты	50	75	100	ҚР БҒМ, ЖАО

4.2. Бағдарламалық мақсат: сапалы орта білім беруге тең қол жеткізуді қамтамасыз ету, зияткер, дене бітімі және рухани жағынан дамыған, табысты азаматты қалыптастыру.

Нысаналы индикатор:

Р/с №	Индикатор	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
Орта білім
1	НЗМ тәжірибесі бойынша жаңартылған білім беру мазмұнына өткен мектептердің үлесі (2016 жылы – 1–сынып; 2017 жылы - 2, 5, 7-сыныптар; 2018 жылы - 3, 6, 8, 10-сыныптар; 2019 жылы – 4, 9, 11, 12-сыныптар)	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	-	100	100	ЖАО
2	Үлгерімі "жақсы" және "үздік" (оқытудың сапасы) оқушылардың үлесі		ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	58	62	70	ЖАО

Алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:

1. Педагог кәсібінің беделін арттыру және олардың сапалық құрамын арттыру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Педагогтердің жалпы санынан жас педагогтердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	2,7	3,0	3,5	ЖАО
2	Педагогтердің жалпы санынан бірінші және жоғары санаты бар педагогтердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	49,8	52	54	ЖАО

2. Орта білім берудің инфрақұрылымдық дамуын қамтамасыз ету

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Мектептердің жалпы санынан авариялық мектептердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	1	0	-	ЖАО, ҚР БҒМ
2	Үш ауысымда сабақ өткізетін мектептердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	1,2	0	-	ЖАО, ҚР БҒМ
3	Инклюзивті білім беру үшін жағдай жасаған мектептердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	30	55	70	ЖАО, ҚР БҒМ

3. Орта білім берудің мазмұнын жаңарту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Жаңартылған білім беру мазмұнымен қамтылған балалардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	-	36,4	100	ЖАО
2	Қазақстандық оқушылардың халықаралық және ұлттық зерттеулердегі нәтижелері	балл	ЭЫДҰ-ның ресми деректері	-	PIRLS-2016: 4-сынып: оқу – 400 PISA-2015: математика – 440, жаратылыстану – 430, оқу – 400;	PISA-2018: математика – 450, жаратылыстану – 440 оқу – 410; ICILS-2018: 8-сынып оқушыларыныңкомпьютерлік және ақпараттық сауаттылығы - 350	ҚР БҒМ
		балл	ҚР БҒМ БҒСБК-нің ресми деректері	ОЖСБ 9-сынып – 37,4 балл	ОЖСБ 4-сынып – кемінде 20 балл, 9-сынып – кемінде 55 балл	ОЖСБ 4-сынып – кемінде 25 балл, 9-сынып – кемінде 60 балл	ҚР БҒМ
3	Білім беру процесінде АКТ-ны қолданатын мектептердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	15	50	90	ЖАО

4. Мектеп оқушыларының бойында "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Қосымша білім берумен қамтылған оқушылардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	61	68	70	ЖАО
2	Жалпы білім беретін мектептердегі спорттық секциялармен, оның ішінде республикалық балалар-жасөспірімдер спорттық жарыстарымен (оқушылар Спартакиадасы және т. б.) қамтылған білім алушылардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	27,3	28	29	ЖАО, ҚР БҒМ
3	Балалар мен жасөспірімдер қозғалыстарымен, оның ішінде "Жас ұлан", "Жас қыран" қозғалыстарымен қамтылған оқушылардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	40	48	55	ЖАО, ҚР БҒМ, ҚР МСМ

5. Орта білім беру менеджментін және даму мониторингін жетілдіру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Қамқоршылық кеңестер құрған мектептердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	61,1	62	65	ЖАО
2	Орта білім беру ұйымдарының басшыларына арналған менеджмент саласында біліктілікті арттыру курстарының жаңартылған білім беру бағдарламаларының үлесі	%	"Өрлеу" АҚ-ның есептік ақпараты	60	80	100	ҚР БҒМ, ЖАО

4.3. Бағдарламалық мақсат: техникалық және кәсіптік білім алу үшін жағдайлар жасау арқылы жастарды әлеуметтік-экономикалық интеграциялау

Нысаналы индикатор:

Р/с №	Индикатор	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
Техникалық және кәсіптік білім
1	Мемлекеттік тапсырыс бойынша оқыған, оқуды бітіргеннен кейінгі бірінші жылы жұмысқа орналасқан және еңбекпен қамтылған ТжКБ оқу орындары түлектерінің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	89,6	92	95	ҚР БҒМ

Алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:

1. ТжКБ жүйесінің беделін арттыру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Типтік жастағы (14-24) жастарды техникалық және кәсіптік біліммен қамту	%	Жалпы мемлекеттік білім беру статистикасы (2-НК нысаны)	16,1	17	18	ЖАО, ҚР БҒМ

2. ТжКБ қолжетімділігін және кадрларды даярлау сапасын қамтамасыз ету

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Мемлекеттік колледждердің заманауи оқыту жабдығымен жарақтандырылған оқу-өндірістік шеберханаларының, зертханаларының және арнайы пәндер кабинеттерінің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	40,7	41,6	50	ЖАО
2	Білім беру қажеттіліктері ерекше студенттер үшін тең жағдай мен кедергісіз қолжетімділік жасаған ТжКБ ұйымдарының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	15	25	40	ЖАО
3	Аккредиттеу рәсімінен өткен мемлекеттік колледждердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	2	7	60	ЖАО

3. Елдің индустриялық-инновациялық даму сұраныстарын ескере отырып, ТжКБ мазмұнын жаңарту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіші	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Кәсіптік стандарттар негізінде әзірленген білім беру бағдарламаларымен қамтамасыз етілген ТжКБ мамандықтарының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	-	-	58	ҚР БҒМ, "Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ (келісім бойынша), ҚР ДСӘДМ
2	Технологиялық, техникалық және ауыл шаруашылығы мамандықтары бойынша дуальді оқытудың негізгі қағидаттарын енгізген колледждердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	60,1	70,0	80,1	ЖАО, ҚР БҒМ, ҰКП (келісім бойынша)

4. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін нығайту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіші	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Қоғамдық пайдалы қызметке (волонтерлік, жастар ісі жөніндегі комитеттер қызметіне қатысу және т.б.) тартылған ТжКБ ұйымдарында оқитын студенттердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	30	40	60	ЖАО
2	Спорттық секциялармен қамтылған ТжКБ студенттерінің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	40	60	70	ЖАО

5. ТжКБ менеджментін және даму мониторингін жетілдіру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	"Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ тәжірибесін енгізген мемлекеттік колледждердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	-	9,2	12,7	ЖАО, "Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ (келісім бойынша)

4.4. Бағдарламалық мақсат: экономика салаларын жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар бәсекеге қабілетті кадрлармен қамтамасыз ету; білім беруді, ғылымды және инновацияларды интеграциялау.

Нысаналы индикаторлар:

Р/с	Индикатор	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім
1	Мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алған, ЖОО-ны бітіргеннен кейінгі бірінші жылы мамандығы бойынша жұмысқа орналасқан ЖОО түлектерінің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	83	85	90	ҚР БҒМ, ҚР ДСӘДМ, ҚР АШМ, ҚР МСМ, ЖОО, ЖАО
2	QS-WUR рейтингінде атап өтілген Қазақстан ЖОО-ларының саны топ-200 топ-300 топ-500 топ-701+	бірл.	QS-WUR ресми ақпараты	0 1 1 7	0 2 2 7	2 2 3 9	ҚР БҒМ, ҚР ДСӘДМ, ҚР АШМ, БПАҰО, ЖОО

Міндеттерге қол жеткізу мынадай көрсеткіштермен өлшенеді:

1. Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлауды қамтамасыз ету

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1.	Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік тапсырыстың арақатынасы: магистратура және докторантура; бакалавриат	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	28 72	29 71	30 70	ҚР БҒМ
2.	Жоғары білім беру жүйесіндегі шетелдік студенттердің, оның ішінде коммерциялық негізде оқитын студенттердің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	2,5	3	5	ҚР БҒМ, ҚР ДСӘДМ, ҚР АШМ, ҚР МСМ, ЖОО
3.	Білім беру қажеттіліктері ерекше студенттерді оқыту үшін тең жағдайлар мен кедергісіз қолжетімділік жасаған ЖОО-лардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	12	25	100	ҚР БҒМ, ЖОО

2. Әлемдік үрдістер аясында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мазмұнын жаңғырту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Салалық шеңберлер мен кәсіптік стандарттар негізінде әзірленген білім беру бағдарламаларының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	17	25	45	ЖОО, ҚР БҒМ, ҚР АШМ, ҚР ДСӘДМ, ҚР МСМ
2	Жаңа білім беру бағдарламаларының, оның ішінде шетелдік сарапшылармен бірлесіп ИИДМБ шеңберінде әзірленген білім беру бағдарламаларының саны	бірл.	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	24	48	72	ҚР БҒМ, ҚР ИДМ, ЖОО
3	Білім беру сапасын қамтамасыз ету бойынша халықаралық еуропалық желілердің толық мүшесі болып табылатын және білім беру саласындағы уәкілетті органның тізіліміне енгізілген агенттіктерде халықаралық аккредиттеуден өткен мемлекеттік ЖОО білім беру бағдарламаларының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	30	40	50	ҚР БҒМ, ЖОО

3. Ғылыми зерттеулер нәтижелерін және технологияларды коммерцияландыру үшін жағдайлар жасау

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	ИИДМБ жоғары оқу орындарының жалпы табысындағы инновациялық және ғылыми қызметтің табыс үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	8	10	15	ЖОО, ҚР БҒМ, ҚР АШМ
2	Коммерцияландыру офистерін, технопарктер, бизнес-инкубаторлар құрған азаматтық жоғары оқу орындарының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	13	15	30	ЖОО, ҚР БҒМ

4. ЖОО-ларда білім алатын жастарды "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін нығайтуға қатыстыру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Қоғамдық пайдалы қызметке тартылған ЖОО студенттерінің үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	17	25	45	ЖОО
2	Ұлттық студенттер лигасына қатысатын ЖОО-лар үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	22,5	45	72	ЖОО

5. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру менеджментін және даму мониторингін жетілдіру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	ЖОО-лардың жалпы санындағы корпоративтік басқару органдары (байқау кеңестері, қамқоршылық кеңестер және директорлар кеңесі) жұмыс істейтін ЖОО-лардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	72	80	95	ҚР БҒМ, ЖОО
2	Назарбаев Университетінің тәжірибесін енгізетін азаматтық ЖОО-лардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің әкімшілік деректері	22	36	50	ЖОО, ҚР БҒМ

4.5. Бағдарламалық мақсат: ел экономикасының қарқынды әртараптануы және тұрақты дамуы үшін ғылымның нақты үлесін қамтамасыз ету.

Мақсатты индикаторлар:

Р/с №	Индикатор	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
Ғылым
1	ҒЗТКЖ-ны қаржыландырудың жалпы көлемінде тәжірибелік- конструкторлық әзірлемелерге арналған шығындардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	19,1	21,2	22,3	ҚР БҒМ
2	Қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстарының жалпы санындағы коммерцияландырылған жобалардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	16,7	17,5	20	ҚР БҒМ

Алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:

1. Ғылымның ел экономикасын дамытуға қосатын үлесін ұлғайту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	ҒЗТКЖ-ға жұмсалатын шығындардың жалпы көлеміндегі бизнес шығыстарының үлесі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	21,8	23	25	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, ҚР БҒМ
2	2014 жылы ұлттық патенттердің жалпы санындағы ұлттық патенттердің өсімі (1574 бірлік)	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	0	5	10	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, ҚР БҒМ

2. Ғалымның ғылыми әлеуетін және мәртебесін нығайту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Зерттеушілердің 2014 жылғы жалпы (18 930 адам) санынан зерттеушілер санының өсуі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	3,4	10,2	18	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, ҚР БҒМ
2	Жарияланымдардың 2014 жылғы жалпы (2784 бірлік) санынан халықаралық журналдардағы жариялымдар санының өсуі (Thomson Reuters деректері бойынша)	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	0	12	20	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, ҚР БҒМ
3	Жарияланымдардың 2014 жылғы жалпы санынан Web of Science Core Collection (Thomson Reuters) базасындағы жарияланымдардан дәйексөз келтіру деңгейі (1245 бірлік)	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	25	35	50	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, БҒМ

3. Ғылымның инфрақұрылымын жаңғырту

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Жоғары білім беру ұйымдарындағы және ҒЗИ-лардағы енгізу бөлімшелерінің саны	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	43	76	109	ҚР БҒМ, ЖОО, ҒЗИ
2	Мемлекеттік жоғары оқу орындары мен ҒЗИ-лардың ғылыми жабдықтарының жаңару коэффициенті	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	10	12	15	ҚР БҒМ, ЖОО, ҒЗИ

4. Ғылым менеджментін және даму мониторингін жетілдіру

Р/с №	Нәтижелер көрсеткіштері	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	2015 (нақты)	2017	2019	Жауапты орындаушылар
1	Қолданбалы зерттеулердің (жобалар) жалпы санындағы жоғары және орташа тиімді жобалардың үлесі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	59,9	69,9	75	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, ҚР БҒМ, ҚР АШМ, ҚР ДСӘДМ
2	Ғылыми ұйымдардың және ғалымдардың ғылыми-техникалық қызметін рейтингтік бағалауға сәйкес ғылыми ұйымдар қызметі тиімділігінің өсуі	%	ҚР БҒМ-нің есептік ақпараты	5	7	10	Ғылыми ұйымдар, ЖОО, БҒМ

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары, қойылған мақсаттарға қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар

Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту

Орта білім

Техникалық және кәсіптік білім

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім

Ғылым

Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту

Мақсаты: Мектепке дейінгі сапалы тәрбие мен оқытуға тең қол жеткізуді қамтамасыз ету.

Нысаналы индикатор: Жаңартылған мазмұн бойынша мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылған 3-6 жастағы балалардың үлесі

Міндеттер:

1. Мектепке дейінгі ұйымдардың педагог кадрларының сапалық құрамын жақсарту және педагог кәсібінің беделін көтеру

2020 жылға қарай мектепке дейінгі ұйымдардағы мамандандырылған жоғары және техникалық және кәсіптік білімі бар педагогтердің үлесін 50 %-ға дейін арттыру жоспарлануда.

Бұл көрсеткішке жету үшін "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту" мамандығы бойынша ЖОО-лар мен колледждерде педагог кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік тапсырыс жыл сайын ұлғаятын болады (2015 жылы колледждерге 1 805 грант, ЖОО-ларға 295 грант бөлінді, 2019 жылы колледждерге 2 200 грантқа, ЖОО-ларға 350 грантқа дейін бөлінеді).

Сондай-ақ 2019 жылдан бастап мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесі үшін педагог кадрларды тәуелсіз сертификаттауға көшу жоспарлануда.

Жыл сайын мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту саласындағы 7000-ға жуық педагог бюджет қаражаты есебінен біліктілікті арттыру курстарынан өтетін болады. Сонымен қатар мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтері жыл сайын бюджеттен тыс қаражат есебінен біліктіліктерін арттырады.

2. Демографиялық жағдайды ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымдардың желісін ұлғайту

Мектепке дейінгі ұйымдар демографиялық жағдайды ескере отырып, халықтың сұранысын қанағаттандыруға бағытталған сандық, сондай-ақ сапалық жағынан да дамиды.

2020 жылға қарай 186,3 мың жаңа орын (2016 жылы – 47,4 мың;

2017 жылы – 41,9 мың; 2018 жылы – 44,6 мың; 2019 жылы – 52,4 мың) ашылады, бұл балаларды, оның ішінде тұрмысы төмен отбасылардан шыққан балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту көрсеткішін арттыруға мүмкіндік береді.

Бұл орындар жергілікті бюджет қаражаты және МЖӘ тетіктері есебінен жұмыс күні қысқа шағын орталықтарды біртіндеп толық жұмыс күніне ауыстыру арқылы жұмыс күні толық мектепке дейінгі ұйымдар желісін кеңейту есебінен қамтамасыз етіледі.

МЖӘ-нің артықшылығы туралы белсенді және мақсатқа бағытталған жұмыс пен мемлекеттік тапсырысты орналастыру жекеше мектепке дейінгі ұйымдар желісінің айтарлықтай өсуін қамтамасыз етеді.

Тұрғын үй кешендерінің 1-қабаттарында орналасатын, оның ішінде МЖӘ есебінен мектепке дейінгі ұйымдарды салу және пайдалану бойынша жаңа үлгілік жобалар дамиды.

Психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттерінің саны 135 бірліктен 263 бірлікке өседі.

3. Балаларды мектепке сапалы дайындауға бағдарланған мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту мазмұнын жаңарту

2016 жылдан бастап 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларды ерте жастан дамытуды ескере отырып әзірленген мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жаңартылған МЖС, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беретін үлгілік бағдарламасы және мектепалды даярлықтың білім беру бағдарламасы енгізілетін болады.

2017 жылдан бастап барлық мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ұйымдарында қазақ, орыс және ағылшын тілдері оқытылатын көптілді білім беру бағдарламасының элементтері кезең-кезеңімен енгізілетін болады.

2017 жылға қарай мектепке дейінгі ұйымдарда балалардың білігі мен дағдысының дамуын қадағалайтын индикаторлар жүйесі әзірленеді және енгізіледі.

Диагностика оқу жылының басында, ортасында және соңында (бастапқы, аралық және қорытынды бақылау) жүргізіледі, нәтижелері "Бақылау парағына" толтырылатын болады. Алынған деректер негізінде баланың жеке даму картасы толтырылады.

Оқу-әдістемелік кешендер (бұдан әрі – ОӘК), оның ішінде білім беру қажеттіліктері ерекше балалар үшін кемістіктердің 8 түрі бойынша арнайы бағдарламалар әзірлеу және енгізу жұмыстары жалғастырылады.

2019 – 2020 оқу жылынан бастап 6 жастағы балалардың мектепалды даярлығы 12 жылдық мектептің 1-сыныбына ауыстырылады.

2017 жылдан бастап бюджеттен тыс қаражат есебінен "Отбасы.kz" порталы арқылы мектеп жасына дейінгі балаларды күту мен дамыту бойынша ата-аналарды қашықтан оқыту тетігі сынақтан өткізіледі және енгізіледі (жыл сайын әр өңірде мектепке дейінгі ұйымдарға бармайтын 1-6 жастағы балалардың ата-анасы кемінде 2 мың).

4. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың менеджментін және даму мониторингін жетілдіру

Мектепке дейінгі ұйымдар қызметіне бақылауды күшейтуге және мектепке дейінгі білім беру саласы субъектілерінің жауапкершілігін арттыруға бағытталған мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту саласында қызметті бастау және тоқтату туралы хабарлама тәртібі одан әрі жетілдіріледі.

Жыл сайын мектепке дейінгі ұйымдардың 20 %-ы ұсынылатын білім беру қызметтерінің мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының талаптарына сәйкестігін бақылау мақсатында мемлекеттік аттестаттау рәсімінен өтеді.

Қазақстан Республикасын әлеуметтік дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасына сәйкес білім жетістіктерін бағалау жүйесін жетілдіру жұмысы жалғастырылады.

Жыл сайын мектепке дейінгі білім беру ұйымдары басшыларының

20 %-ы оқудан өтетін менеджмент саласында біліктілікті арттыру курстарының білім беру бағдарламалары жаңартылатын болады. Біліктілікті арттыру курстарының білім беру бағдарламаларына білім берудің жаңа парадигмасы жағдайында көшбасшылық қасиеттерді дамыту бойынша басқарудың инновациялық нысандары енгізілетін болады.

Мектепке дейінгі ұйымдар тәрбиеленушілерінің бойында тамақтану мәдениетін қалыптастыру, оның ішінде теңгерімді пайдалы тамақты насихаттау және олардың табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуын қамтамасыз ету арқылы қалыптастыру жөнінде шаралар қабылданатын болады.

Орта білім

Мақсаты: сапалы орта білім беруге тең қол жеткізуді қамтамасыз ету, зияткер, дене бітімі және рухани жағынан дамыған, табысты азаматты қалыптастыру.

Нысаналы индикаторлар:

1) НЗМ тәжірибесі бойынша жаңартылған білім беру мазмұнына өткен мектептердің үлесі (2016 жылы – 1-сынып; 2017 жылы – 2, 5, 7-сыныптар; 2018 жылы - 3, 6, 8, 10-сыныптар; 2019 жылы - 4, 9, 11, 12-сыныптар);

2) үлгерімі "жақсы" және "өте жақсы" оқушылардың үлесі (оқыту сапасы).

Міндеттер:

1. Педагог кәсібінің беделін және олардың сапалық құрамын арттыру

Педагогтерге қойылатын талаптарды күшейту шаралары қарастырылуда. Өздігінен білім алу және өзін-өзі жетілдіру педагог портфолиосында көрінетін педагог қызметінің ажырамас бөлігіне айналады.

Бірінші және жоғары санаттарды алу үшін жағдай жасау мақсатында педагогтердің біліктілік деңгейіне қойылатын талаптар қайта қаралатын болады.

Біліктілікті арттыру курстары білім беру саласындағы уәкілетті орган бекіткен білім беру бағдарламалары бойынша, оның ішінде 2019 жылдан бастап қашықтықтан оқыту технологиясын пайдалана отырып жүргізілетін болады.

Өткізілген біліктілікті арттыру курстарының сапасын талдау, сондай-ақ олардың тиімділігін айқындау үшін 2016 жылы педагогтердің біліктілігін арттыру курстарының тиімділігін бағалау бойынша мониторингтік зерттеу жүргізілетін болады.

2019 жылдан бастап педагог кадрларды тәуелсіз сертификаттауға дайындық және оған көшу мәселесі пысықталатын болады.

Жыл сайын менеджмент саласында біліктілікті арттыру курстарынан орта білім беру ұйымдары басшыларының 20 %-ы өтетін болады.

Қазақстандық мұғалімдер TALIS зерттеулеріне қатысады, оның нәтижелері бойынша еліміздегі мұғалімдер корпусының сапалық құрамын жақсарту бойынша ұсынымдар әзірленетін болады.

Педагогтің кәсіптік стандарты әзірленеді және педагогикалық мамандықтарға қабылдаудың тетіктері қайта қаралатын болады.

Жаңартылған білім беруге көшуді ескере отырып, жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламаларының мазмұны жаңғыртылады.

2017–2018 оқу жылынан бастап жаратылыстану-математикалық бағыттағы 4 педагогикалық мамандық бойынша педагог кадрлар даярлауды жүзеге асыратын 15 базалық жоғары оқу орнында жоғары оқу орындарына арналған білім беру бағдарламаларын, оқулықтар мен ОӘК әзірлеу арқылы ағылшынша оқытуға көшу жүзеге асырылатын болады.

Мектептер үшін мұғалімдерді іріктеу кезінде "білім беру магистрі" дәрежесі бар мамандар кеңінен тартылатын болады.

Мектеп педагогтерін кәсіби жағынан дамыту біліктілікті арттырудың деңгейлік курстарының бағдарламаларын жаңғырту шеңберінде жалғастырылатын болады.

2. Орта білім берудің инфрақұрылымдық дамуын қамтамасыз ету.

Авариялық жағдайдағы мектептердің орнына мектеп салу, сондай-ақ үш ауысымды мектептерді жою республикалық және жергілікті бюджеттер есебінен ғана емес, сонымен қатар МЖӘ тетігі арқылы да жүзеге асырылатын болады. Бұл 2020 жылға қарай авариялық және үш ауысымды мектептерді толық жоюға мүмкіндік береді.

Жергілікті бюджет қаражаты есебінен мектептерді пәндік кабинеттермен жарақтандыру жалғастырылатын болады.

Мектептегі білім беруді ақпараттандыру ақпараттық технологияларды оқытуға одан әрі енгізу шеңберінде МЖӘ тетігі арқылы жүзеге асырылатын болады.

Тұрғылықты жеріне (қала немесе ауыл) қарамастан, білім алушылардың деңгейлері, сондай-ақ білім берудің барлық деңгейлеріндегі оқытушылар арасындағы деңгейлер теңестірілетін болады. Білім беру процесін жаңғырту жылдамдығы айтарлықтай артады.

ЭЫДҰ стандарттарын енгізумен білім беру жүйесін халықаралық интеграциялау жұмыстары жалғастырылатын болады.

2020 жылға қарай Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған балалардың жекелеген санаттарындағы оқушылар дәруменденді тегін ыстық тамақпен толық қамтылатын болады.

Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларды инклюзивті ортада қолдау қамтамасыз етіледі.

Психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеттерінің желісі

2019 жылы 137 бірліктен 220 бірлікке және психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялар 57 бірліктен 85 бірлікке дейін кеңейтіледі.

Орта білім беру ұйымдарында психологиялық-педагогикалық консилиумдар жұмыс істейтін болады.

3. Орта білім берудің мазмұнын жаңарту.

2016 жылы негізгі орта және жалпы орта білім берудің МЖС бекітілетін болады.

Жаңартылған білім беру мазмұнының стандарты жиынтығы функционалдық сауаттылықты қамтамасыз ететін дағдылардың кең спектрін дамыту бойынша үздік халықаралық тәжірибеге бағытталатын болады.

Оқу бағдарламалары жаңа технологияларды, ғылыми инновацияларды, математикалық модельдеуді дамытуға бағытталған STEM-элементтерді (ғылым) қамтитын болады.

Білім беру деңгейлері бойынша оқулықтар мазмұнының сабақтастығын қамтамасыз етуге бірыңғай әдіснамалық тәсілдеме әзірленетін болады.

Жаңартылған білім беру мазмұнына көшу жеке график бойынша жүзеге асырылатын болады.

12 жылдық білім беру оқушының жұмысын, оның жетістіктерін бағалауға мүмкіндік беретін күтілетін нәтижелерге негізделетін болады. Күтілетін нәтижелерді тұжырымдау оқушылардың оқу жетістіктерін объективті түрде бағалауға, жеке қабілетін ескере отырып әрбір оқушыны дамытудың жеке траекториясын айқындауға мүмкіндік береді, сондай-ақ олардың оқудағы білігі пен дағдыларын дамыту үшін ынтасын арттырады, білім беру процесінің сапасын жақсартады.

Жалпы білім беретін мектептерде 5 күндік оқу аптасын енгізу мәселесі пысықталатын болады.

"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының құндылықтарын ескере отырып, жаңа Негізгі және жоғары мектептің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары бойынша білім берудің оқу бағдарламалары әзірленетін болады.

"Қазақстандық бірегейлік" элективті курсы әзірленеді және жалпы білім беретін мектептер мен ЖОО-ның оқу процесіне енгізіледі.

Жаңартылған білім беру мазмұнына көшу схемасына сәйкес білім алушыларды, педагогтерді және білім беру ұйымдарын өлшемшартпен бағалау жүйесіне көшу жүзеге асырылатын болады.

Білім беру саясаты оқыту сапасындағы өңірлік сәйкессіздіктерді азайтуға бағытталатын болады.

2017 жылдан бастап Дүниежүзілік банк қарызы шеңберінде мектептегі білім берудің сапасын арттыруды және теңсіздікті азайтуды қолдау бойынша "Қазақстан Республикасында орта білімді жаңғырту" жобасы іске асырыла бастайды. Жоба 12 жылдық білім беруге көшуді қолдауды, оның ішінде мектептердің материалдық-техникалық базасын жақсартуды, базалық оқулыққа, оқулықтар сапасын көп деңгейлі сараптауға қойылатын талаптарды әзірлеуді, оқулықтар сапасын бағалау саласындағы сарапшылар біліктілігін арттыруды, орта білім берудің жаңа мазмұнының әлемдік озық білім беру жүйелері деңгейіне сәйкестігін мониторингтеуді және бағалауды енгізуді көздейді.

2017–2018 оқу жылында 5-сыныптан бастап үш тілде білім беруді кезең-кезеңімен енгізу басталады.

Қазақстан мектептерінде үш тілде білім беруді дамыту дарынды балаларға арналған 33 экспериментті мектептің, 20 НЗМ-нің және 30 қазақ-түрік лицейінің тәжірибесі бойынша жүзеге асырылады.

Оқыту технологиясының жаңа сапаға жетуін, заманауи оқу-әдістемелік және ғылыми-педагогикалық базаның дамуын қамтамасыз ететін Үш тілде оқытудың бірыңғай тілдік стандартына сәйкес тілдік пәндер бойынша отандық оқулықтар мен ОӘК әзірленетін болады.

Мектептің жоғары сыныптары үшін төрт пән бойынша (информатика, физика, химия және биология) шетелдік оқулықтар мен ағылшын тіліндегі ОӘК бейімделетін болады.

ЖМЦ-ның төрт пәнін ағылшын тілінде оқытатын педагог кадрларға және үштілділікті енгізуге деген қажеттілік:

1) білім беру ұйымдарында оқытуға тарту тетігі арқылы "Болашақ" бағдарламасы түлектерінің;

2) жоғары оқу орындарында және колледждерде мұғалімдерді мақсатты даярлау;

3) физика, химия, биология және информатика пәндерін ағылшын тілінде оқыту әдістемесі бойынша мектеп мұғалімдерінің біліктілігін арттыру;

4) студенттермен алмасу және волонтерлерді тарту бағдарламасы есебінен шешілетін болады.

Үш тілде білім беруді оқу және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету CEFR негізінде (2016 – 2017 жылдар) тілді деңгейлеп оқыту (қазақ, орыс, ағылшын) бағдарламаларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

Педагогикалық жоғары оқу орындарында НЗМ-нің педагогтердің тілдік құзыреттіліктерін дамыту бойынша кадрлар даярлау сапасына және студенттердің IELTS-ты 6.5 балдан кем емес тапсыруға талаптарды күшейту тәжірибесін енгізу тетігі қарастырылатын болады.

5-11-сынып оқушылары үшін жазғы тіл мектебін ұйымдастыру мәселесі пысықталатын болады.

2018 жылдан бастап, жергілікті атқарушы органдардың мүмкіндіктеріне қарай, пилоттық режимде ағылшын тілінде оқытатын сыныптар ашылатын болады.

ШЖМ проблемаларын шешу үшін балаларды мектепке және мектептен үйге дейін тасымалдауды ұйымдастыру жұмысы жалғасатын болады.

Тірек мектептерді (ресурстық орталықтарды) құру жұмыстары жалғастырылады. 2020 жылға қарай олардың саны 200 бірлікке дейін жеткізілетін болады. Сонымен қатар кеңжолақты интернетке қосу арқылы қашықтан оқытуды қамтамасыз ету және Интернетке қол жеткізілмеген, шалғайда орналасқан мектептер үшін электрондық контентті әзірлеу мәселелері пысықталатын болады.

Білім беру процесінің барлық қатысушыларына ашық білім беру ресурстары мен технологияларға тең қолжетімділік қамтамасыз етіледі, желілік өзара іс-қимыл жасау үшін жағдай жасалатын болады.

Мектептер базалық стандартқа сәйкес МЖӘ-ні тарту арқылы техникалық инфрақұрылыммен жарақтандырылатын болады.

Оқушы Интернетке шығуға болатын кез келген жерден цифрлы білім беру ресурстарының кең спектріне қол жеткізу мүмкіндігіне ие болады. Әрбір оқушы оқу қарқынын өзі белгілеп, оқыту процесін дербестендіруді қамтамасыз ету есебінен сабақтың уақыты мен мұғалімге тәуелді болмайды. Негізгі мектептен бастап кемінде екі пән онлайн ресурстарды қолдана отырып жүргізілетін болады.

Дүниежүзілік банктің орта білім беруді жаңғырту бойынша жобасы шеңберінде оқушылардың білім беру жетістіктерін тестілеу стандарттары әзірленеді, ұлттық емтихандар мен мониторингтік зерттеулер жетілдірілетін болады.

Білім беру қажеттіліктері еркеше балаларды оқыту үшін оқулықтар мен ОӘК, сондай-ақ көзі көрмейтін балалар үшін рельефті-нүктелік (Брайль қарпі) және нашар көретін балалар үшін үлкейтілген қаріпті оқулықтар мен ОӘК әзірленіп, бейімделетін болады.

ЖАО арнайы білім беру ұйымдары мен сыныптарды көзі көрмейтін балалар үшін рельефті-нүктелік қаріпті (Брайль қарпі) және нашар көретін балалар үшін үлкейтілген қаріпті оқулықтармен және ОӘК-мен қамтамасыз етуді кезең-кезеңімен жүзеге асыратын болады.

Орта білімді жаңғырту жобасы шеңберінде бағалау жүйесін жетілдіру мақсатында Дүниежүзілік банкпен бірлесіп, 2020 жылға қарай:

1) білім алушылардың ұлттық емтихандары мен оқу жетістіктерін мониторингтік зерттеулердің рәсімдері жетілдіріледі;

2) оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау жетілдіріледі;

3) тест стандарттары әзірленеді;

4) білім алушылардың дағдылары мен білігін, құзыреттілігінің кең спектрін тексеру үшін тест тапсырмаларының базасы құрылады.

Қазақстан TIMSS, PIRLS, РІSА халықаралық зерттеулеріне қатысуды жалғастырады.

ҰБТ-ның қолданыстағы форматын жетілдіру мақсатында ҰБТ рәсімін мектепте қорытынды аттестаттауға және жоғары оқу орнында түсу емтихандарына бөлу, одан әрі оқуға деген қабілетін, логикалық ойлау деңгейін, ағылшын тілін меңгергендігін, сондай-ақ базалық құзыреттілігін (функционалдық сауаттылық) айқындауға бағытталған тестерді пайдалануды кеңейту көзделеді.

4. Мектеп оқушыларының бойында "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру.

Адамгершілігі жоғары азаматты және өз Отанының патриотын тәрбиелеу "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының құндылықтарын ескере отырып жүзеге асырылатын болады.

НЗМ-нің патриоттық тәрбиеге, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды дарытуға бағытталған "Шаңырақ" әлеуметтік жобасының тәжірибесі таратылатын болады.

Тұлғаның шығармашылық құзыреттіліктегі, үздіксіз білім мен тәрбиедегі, өзін-өзі кәсіби тұрғыдан айқындауындағы бәсекелі басымдықтарын қалыптастыру мақсатында балаларға қосымша білім берудің мазмұны мынадай негізгі бағыттар бойынша жаңартылатын болады: көркем-эстетикалық, ғылыми-техникалық, экологиялық-биологиялық, туристік-өлкетану, әскери-патриоттық, әлеуметтік-педагогикалық, білім беру-сауықтыру және т.б.

Орта білім беру адамгершілік құндылықтарды, ұлттық-мәдени дәстүрлерді нығайтуға және ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ өз Отаны үшін жауапкершілік алуға қабілетті тұлғаны қалыптастыруға бағытталатын болады. Құндылықты білім беру жағдайында мектеп патриоттыққа баулу және өз елінің адал азаматы етіп тәрбиелеуге ықпал ету арқылы Қазақстан халқын біріктіретін жалпыұлттық идеяларды іске асыруға үлес қосады.

Жалпыға міндетті стандарттар мен оқу бағдарламаларының барлығына тұлғаның рухани-адамгершілік және зияткерлік қасиетін қалыптастыруға ықпал ететін компоненттер енгізілетін болады.

Оқулықтар мен мектеп дәптерлерінің форзацтарында мәтіндер жариялауды қоса алғанда, қазақстандық құндылықтарды танымал етуге және насихаттауға бағытталған мектеп құралдарының талаптары әзірленеді және бекітіледі.

Қосымша білім беру педагогтерінің біліктіліктерін арттырудың білім беру бағдарламасы жетілдірілетін болады.

Қосымша білім беру ұйымдарының желісі жергілікті бюджет қаражаты және МЖӘ тетіктерін енгізу есебінен дамитын болады.

2020 жылға дейін МЖӘ шеңберінде қосымша білім беру жүйесі объектілерін ашу жұмыстары жандандырылады.

Бұдан басқа:

1) балалардың бос уақытын өткізу орталықтарының жұмыс істеуі үшін тұрғын үй құрылысы кезінде 1-қабаттан орынжайларды жоспарлау;

2) балалардың бос уақытын өткізу орталықтарының жұмыс істеуі үшін мектептерден бос орынжайлар беру есебінен желілерді дамыту жоспарлануда.

Жергілікті бюджет есебінен мектептегі спорт секцияларының желісі әрбір орта білім беру ұйымында мектептің спорт лигасын құру арқылы кеңейтілетін болады.

Тұрмысы төмен және көп балалы отбасылар балаларының, жетім балалардың, девиантты мінез-құлықты балалардың бұқаралық спорт түрлерімен айналысу үшін спорт объектілеріне қолжетімділігін қамтамасыз ету, сондай-ақ мәдениет және спорт ұйымдарына бару мақсатында жеңілдіктер (тегін абонементтер) (ЖАО, демеушілер, меценаттар есебінен) беру көзделетін болады.

Республиканың жалпы білім беретін мектептеріндегі үйірмелер мен секциялар санының өсуі қамтамасыз етілетін болады, бұл балаларды қосымша білім берумен қамтуды 70 %-ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Бұл үшін үйірмелер жұмысына ата-аналар тартылатын болады.

Мектептер арасында тұрақты түрде спорттық жарыстар өткізу іске асырылатын болады.

ЖАО-ның мектептер мен қосымша білім беру ұйымдарының спорт залдарын заманауи жабдықтармен жарақтандыру жұмысы жандандырылатын болады.

"Жас қыран" (7-9 жас, 2-4 сыныптар) және "Жас ұлан" (9-16 жас, 5-9 сыныптар) болып екі буынға бөлінетін "Жас ұлан" бірыңғай балалар мен жасөспірімдер ұйымының (бұдан әрі – ББЖҰ) теледидар, әлеуметтік жарнама, кино, концерт, бұқаралық акциялар, экскурсиялар, саяхаттар арқылы патриоттық, волонтерлік, азаматтық-құқықтық іс-шаралар өткізу жұмысы жандандырылатын болады.

2016–2020 жылдары "Жас ұлан" ББЖҰ-ның тәлімгерлері мен үйлестірушілерінің қауымдастығы құрылады және жұмыс істейді.

Жыл сайын "Жас Ұлан" ББЖҰ-ның фандрайзинг (жобалар мен бағдарламаларды жүзеге асыру үшін қаражат іздеу және жинау) режимінде қаржы ресурстарын қалыптастыру бойынша іс-шаралары өткізілетін болады.

Жыл сайын:

1) біліктілігін және кәсіби дағдыларын арттыру мақсатында "Жас Ұлан" ББЖҰ-ның тәлімгерлері үшін слеттер, семинарлар, тренингтер;

2) "Көшбасшылар мектебі" балалар мен жасөспірімдер қозғалысының белсенділері үшін семинар-тренингтер мен мастер-кластар;

3) "Ұланымыз ұлы елдің" республикалық көшбасшылар форумын ұйымдастыруға қатысу үшін жоғары курс студенттері арасынан волонтерлер тартылатын болады.

Мектеп оқушылары ізгілік, еріктілік, әлеуметтік теңдік, конфессияаралық және этникалық толеранттылық және т.б. әлеуметтік акцияларға, оның ішінде медиаресурстарды пайдалана отырып тартылатын болады.

Мектеп оқушыларының бойында тамақтану мәдениетін қалыптастыру, оның ішінде теңгерімді пайдалы тамақты насихаттау және олардың табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуын қамтамасыз ету арқылы қалыптастыру жөнінде шаралар қабылданатын болады.

5. Орта білім беру менеджментін және даму мониторингін жетілдіру.

Нәтижеге бағытталған қаржыландыру орта білім берудегі мемлекеттік шығыстарды басқару саласындағы реформалардың құрамдас бөлігіне айналады.

2020 жылға дейін әрбір толық жинақты мектепте жан басына қаржыландыруды енгізу шеңберінде сынақтан өткен пилоттық мектептердің моделі бойынша қамқоршылық кеңестер құрылады.

2019 жылы сынақтан өткізудің оң қорытындысы бойынша барлық қалалық мектептерде жан басына қаржыландыруды енгізу процесі аяқталатын болады.

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының ЖАО өкілдерінің қатысуымен ата-аналар қауымдастығының алдында әрбір оқу тоқсанының қорытындысы бойынша (жылына 4 рет) онлайн режимінде қоғамдық тыңдаулар (ашық баяндамалар) жалғастырылады.

Жыл сайын жалпы орта білім беру ұйымдары басшыларының 20 %-ы оқытудан өтетін басқарудың инновациялық нысанын есепке ала отырып, менеджмент саласындағы біліктілікті арттыру курстарының білім беру бағдарламалары жаңартылатын болады.

Мектептерді аттестаттау ұсынылатын қызмет сапасының деңгейі бойынша орта білім беру ұйымдарын саралау жүйесін енгізу негізінде өткізілетін болады. Мектептер үлгілі, жақсы, жақсартуды талап ететін және төмен деген төрт деңгейден тұратын өлшемшарттар мен дескрипторлар (талаптар) бойынша бағаланатын болады.

Орта білім беру ұйымдарын оқыту сапасы мен нәтижелілікті арттыруға ынталандыру мақсатында табысты мектептерді ынталандыру жүйесін құру мәселесі пысықталатын болады.

Мектептегі білім беруді басқаруға мектептердегі қамқоршылық кеңестерді дамыту арқылы қалың жұртшылық тартылатын болады.

Мектептің өзін-өзі бағалау рәсімі жетілдірілетін болады. 2020 жылға қарай өзін-өзі бағалау мен мемлекеттік бақылау нәтижелері мектептердің 40 %-ында сәйкес келетін болады.

ЖАО-ның жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды отбасына (қорғаншылыққа, қамқоршылыққа алу, патронат және асырап алу) орналастыру жұмыстары жандандырылатын болады.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, арнайы ұйымдарда тәрбиеленетін балалардың үлесі балаларды отбасыларға беру бойынша кешенді шаралар есебінен азайтылатын болады.

Техникалық және кәсіптік білім

Мақсаты: техникалық және кәсіптік білім алу үшін жағдайлар жасау арқылы жастарды әлеуметтік-экономикалық интеграциялау

Нысаналы индикатор: мемлекеттік тапсырыс бойынша оқыған, оқуды бітіргеннен кейінгі бірінші жылы жұмысқа орналасқан және еңбекпен қамтылған ТжКБ оқу орындары түлектерінің үлесі.

Міндеттері:

1. ТжКБ жүйесінің беделін арттыру

Кадрларды даярлау ұлттық біліктілік шеңбері мен кәсіптік стандарттар негізінде жүзеге асырылатын болады.

ТжКБ жүйесі басқарылатын оқу миграциясының тиімді құралына айналады. Ол үшін "Мәңгілік ел жастары – индустрияға" әлеуметтік жобасы шеңберінде түлектерді жаңа тұрғылықты жерде бекіту арқылы білікті мамандарды даярлау жалғасады.

Жастарды өмірге деген сындарлы көзқарас қалыптастыруға және оларды міндетті жұмыс дағдылары мен біліктерді алуға бағыттайтын кәсіптік бағдарлау жұмысы жүйелендірілетін болады. Колледждер базасында мектеп оқушылары үшін кәсіптік сынақтар қарастырылатын болады, мектептерде кәсіптік бағдарлау кабинеттері құрылатын болады, оқушылардың кәсіптік өзін-өзі айқындау процесіне жұмыс берушілер мен ата-аналар белсенді қатысатын болады.

Мектеп оқушыларын жұмысшы біліктіліктерін алуға тарту үшін барлық мүдделі құрылымдардың: білім беру, жұмыспен қамту органдарының, жұмыс берушілердің, ата-аналар қоғамдастығының қызметін үйлестіруді көздейтін кәсіптік бағдарлау жұмысы жүйесін қалыптастыру туралы мәселе пысықталатын болады.

Кең ауқымды ақпараттық жұмыс жүргізу, еңбек адамының бейнесін жасау және оны насихаттау арқылы жұмысшы біліктілігінің беделіне жаңа серпін беріледі.

Жыл сайын білім алушылардың, өндірістік оқыту шеберлері және арнайы пән оқытушыларының арасында "Үздік мамандық иесі" республикалық конкурсы, WorldSkills Kazakhstan өңірлік және ұлттық чемпионаты өткізілетін болады.

WorldSkills Kazakhstan чемпионаттарын өткізу халықаралық қозғалысқа интеграциялануға мүмкіндік береді, өйткені WorldSkills Kazakhstan чемпионатының жеңімпаздары World Skills халықаралық кәсіби шеберлік конкурстарына қатысатын болады.

ТжКБ беделі бұқаралық ақпарат құралдарында кеңінен жарияланады, мемлекеттік ақпараттық тапсырыс орналастырылатын болады.

Қабылданған шаралар нәтижесінде 2020 жылға қарай типтік жастағы жастарды техникалық және кәсіптік біліммен қамту 18 %-ға дейін артатын болады.

2. ТжКБ қолжетімділігін және кадрларды даярлау сапасын қамтамасыз ету.

Жастардың кәсіптік білім алуға қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін бюджет есебінен, сондай-ақ МЖӘ-нің қатысуымен ТжКБ ұйымдарының құрылысын салу арқылы колледждерде оқушы орындарының саны арттырылатын болады.

Білім беретін оқу орындарының ақылы негізде ұсынатын қызметтерінің тізбесін кеңейту мақсатында ТжКБ оқу орындарының ұйымдық-құқықтық нысаны өзгеретін болады. Білім беру ұйымдарының ұйымдық-құқықтық нысаны өзгергеннен кейін бірыңғай ашық бухгалтерияны енгізе отырып, қаржылық дербестік беру мәселелері пысықталатын болады.

Жұмыс істеп тұрған ТжКБ оқу орындарының базасында жетекші шет елдермен бірге кадрлар даярлау бойынша орталықтар құрылатын болады.

Аталған орталықтар "Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ-тың халықаралық талаптар бойынша білім беру бағдарламаларын енгізу, инженер-педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру, озық технологияларды ескере отырып материалдық-техникалық базаны жаңарту тәжірибесін тарататын және сынақтан өткізетін болады.

Кадрлар даярлауды жүйелендіру мақсатында ТжКБ оқу орындарын бағдарлау жұмысы жалғасатын болады.

2017 жылдан бастап барлық тілек білдірушілерге жұмысшы біліктіліктері бойынша тегін техникалық және кәсіптік білім алуға мүмкіндік беріледі. Бұл жастар үшін мектептің жоғары сатысында бірінші жұмысшы біліктілігін тегін алуға әлеуметтік лифті құруға, қосалқы құзыреттер алуға, үздіксіз кәсіптік даярлыққа қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Жұмысшы біліктілігі жоқ барлық ниет білдіруші 9, 11-сынып оқушылары колледждер базасында тегін бірінші жұмысшы біліктілігімен қамтамасыз етілетін болады. Жұмысшы мамандықтары бойынша білім алушылардың саны 40 %-ға дейін ұлғаятын болады. Өңірлерді мамандандыру картасына сәйкес кадрлар даярлауды бағдарлау жұмысы жандандырылады.

Жұмыспен қамту 2020 жол картасы шеңберінде, сондай-ақ жұмыс берушілер есебінен оқу орталықтары мен колледждер базасында жұмысқа орналаспаған жастар арасынан барлық тілек білдірушілер курстық дайындықпен қамтылады.

Жоғары сынып оқушыларына қосалқы құзыреттілік берудің жаңа тәсілдемелері әзірленеді. Ол үшін ЖАО-мен бірлесе отырып, жұмыс істеп тұрған оқу-өндірістік комбинаттардың (бұдан әрі - ОӨК) білім беру бағдарламалары жаңғыртылатын болады. ОӨК-нің сертификаттарына сұранысты қамтамасыз ету үшін ҰКП-мен ОӨК базасында оқып шыққан мектеп түлектерінің дағдыларын растайтын сертификаттау орталықтарын құру мәселесі пысықталатын болады.

Жалпы, жобаны іске асыру жастардың бірінші жұмысшы біліктілігіне қаржылай, бағдарламалық, аумақтық тең қолжетімділігі мәселелерін шешеді және еңбек қызметі саласына жастардың әлеуметтік интеграциялануын қамтамасыз етеді.

Ерекше білім беру қажеттілігі бар тұлғаларға жағдай жасау мақсатында мамандықтар бойынша оқу жоспары әзірленетін болады. Білім беру қажеттіліктері ерекше білім алушылар үшін мамандықтар тізбесі әзірленетін болады. Колледждерде білім алуға тең қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында инклюзивтік білім беру бағдарламалары сынақтан өткізілетін болады.

2020 жылға қарай ерекше білім беру қажеттілігі бар студенттер үшін тең жағдайлар мен кедергісіз қолжетімділік жасаған ТжКБ ұйымдарының үлесі 40 %-ды құрайды.

Бюджет есебінен, жұмыс берушілер мен әлеуметтік әріптестер, Дүниежүзілік банк қарызы есебінен, сондай-ақ лизинг тетігі есебінен мемлекеттік ТжКБ оқу орындарының оқу-өндірістік шеберханаларын, зертханалары мен арнайы пәндер кабинеттерін жарақтандыру және қайта жабдықтау жұмысы жалғастырылатын болады.

ТжКБ жүйесінде халықаралық талаптарға сәйкес "Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ арқылы оқытушылар мен өндірістік оқыту шеберлерінің біліктілігін арттырудың 4 деңгейлік бағдарламасын көздейтін инженер-педагог кадрлардың біліктілігін арттыру бағдарламаларының деңгейлік моделін енгізу мәселелері пысықталатын болады.

Білімді және озық технологияларды өзектілендіру үшін, оның ішінде әлеуметтік әріптестер есебінен арнайы пәндер оқытушылары мен өндірістік оқыту шеберлері үшін кәсіпорындарда тағылымдама ұйымдастырылатын болады.

Техникалық, кәсіптік және орта білімнен кейінгі білім беру жүйесін жан басына қаржыландыруды енгізу бойынша мәселелер пысықталатын болады.

Кадрлар даярлау сапасын арттыру және білім беру бағдарламаларын халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес келтіру үшін 2020 жылдан бастап ТжКБ оқу орындарын халықаралық аккредиттеу енгізілетін болады.

Колледждерді ынталандыру мақсатында кадрлар даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыруды және мемлекеттік үлгідегі құжатты беру құқығын ТжКБ-ның аккредиттелген оқу орындары жүзеге асыратын болады.

Экономика салаларында салалық қауымдастықтар базасында мамандардың біліктілігін сертификаттаудың тәуелсіз жүйесін толыққанды енгізу есебінен білікті кадрлар даярлау сапасы қамтамасыз етілетін болады.

3. Елдің индустриялық-инновациялық даму сұраныстарын ескере отырып, ТжКБ мазмұнын жаңарту.

Халықаралық талаптарға және еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес Ұлттық біліктілік жүйесі қайта қаралатын болады. Ол үшін еңбек саласындағы уәкілетті орган біліктілік деңгейлерінің сабақтастығын ескере отырып, Ұлттық кәсіптер сыныптауышын әзірлейтін болады. Халықаралық білім беру сыныптауышы стандартының (бұдан әрі – ХБСС) талаптарына сәйкес ТжКБ кәсіптері мен мамандықтарының сыныптауышы қайта қаралады, жұмыс берушілер мен халықаралық стандарттардың талаптарын ескере отырып, жаңа мамандықтар енгізіледі.

Ұлттық біліктілік шеңберінің барлық деңгейін қамтитын экономика салаларының басым мамандықтары бойынша, оның ішінде ИИДМБ үшін ТжКБ-ның басым мамандықтары бойынша кәсіптік стандарттарды жетілдіру жұмысы жалғастырылатын болады. Кәсіптік стандарттарды әзірлеуді жұмыс берушілер бірлестіктері жүзеге асырады және ҰКП палатасы бекітеді.

ТжКБ, орта білімнен кейінгі білім берудің МЖС-нің икемділігі оқу орындарына оқу жұмыс жоспарларының мазмұнын жұмыс берушілердің талаптарымен өзгертуге, модульдік, кредиттік, дуальді оқытуды енгізуге мүмкіндік береді.

Кәсіптік стандарттардың негізінде ТжКБ-ның білім беру бағдарламалары қайта қаралады және жаңартылатын болады. Аталған білім беру бағдарламаларын енгізу маманды даярлаудың өзіндік бағытын жасауға және оның еңбек нарығындағы кәсіби құзыреттілігін арттыруға мүмкіндік береді. ТжКБ жүйесін кредиттік-модульдік оқыту технологиясына кезең-кезеңімен көшіру жүзеге асырылатын болады, бұл ТжКБ, орта білімнен кейінгі және жоғары білім беру деңгейлерін интеграциялауға мүмкіндік береді.

Орта білім беру мазмұнын жаңарту ТжКБ, орта білімнен кейінгі білімі бар кадрларды даярлау кезінде ескерілетін болады. Орта білім беру мазмұнын жаңартудың жаңа стандарты негізінде педагогикалық мамандықтар бойынша білім беру бағдарламалары қайта қаралатын болады.

ТжКБ жүйесінде халықаралық және кәсіптік білім беру стандарттарына сәйкес келетін білім беру бағдарламаларын әзірлеуді және таратуды "Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ жүзеге асыратын болады.

Білім алушыларға ТжКБ оқу орындарында "Кәсіпкерлік қызмет негіздері" курсын енгізу есебінен кәсіпкерлік дағдыларды дамыту мүмкіндігі ұсынылады.

2020 жылға қарай кәсіптік стандарттар негізінде әзірленген білім беру бағдарламаларымен қамтамасыз етілген ТжКБ мамандықтарының үлесі 58 %-ға жетеді.

Сондай-ақ кадрларды даярлау сапасын қамтамасыз ету колледж кітапханаларын заманауи оқу әдебиеттерімен және ОӘК-мен толықтыру арқылы жүзеге асырылатын болады. Бұл мақсатта шетелдік оқу әдебиеттері аударылады және бейімделеді.

Колледждерде экономиканың жоғары технологиялық салалары үшін білікті кадрлар даярлау қолданбалы бакалавриат бағыттары бойынша жүзеге асырылатын болады. Қолданбалы бакалавриат білім беру бағдарламасының практикалық бағдарланған бөлігін ұлғайта отырып нақты біліктілікке бағытталатын болады.

Кадрлар даярлау бойынша әріптестікті дамыту үшін ТжКБ оқу орындарында дуальді оқытуды енгізу жұмыстары жалғастырылатын болады. Дуальді оқытуға қатысушылардың (оқу орнының, кәсіпорынның, білім алушының, тәлімгердің, ЖАО және т.б.) негізгі функциялары дуальді оқытуды ұйымдастыру қағидаларымен реттелетін болады. ТжКБ-ны дамыту жөніндегі Ұлттық, өңірлік және салалық кеңестердің өзара іс-қимылы бойынша жұмысы күшейтетін болады, ҰКП-мен дуальді оқытуға кәсіпорындарды тарту бөлігінде байланыс нығаятын болады. Практикадан өту үшін орындар ұсыну және түлектердің жұмысқа орналасуына көмек көрсету оқу орындары мен кәсіпорындар арасында жасалған меморандумдар, келісімдер негізінде жүзеге асырылатын болады.

Нәтижесінде 2020 жылға қарай дуальді оқытудың негізгі қағидаттарын енгізген колледждердің үлесі 80 %-ға жетеді.

4. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және салауатты өмір салты мәдениетін нығайту.

Мемлекеттік жастар саясатын нормативтік құқықтық қамтамасыз етуді жетілдіру жалғасады.

Жастар саясаты тұжырымдамасын іске асыру жастарды қазақстандық патриоттыққа тәрбиелеуде аса маңызды рөл атқарады.

ТжКБ ұйымдарындағы тәрбие процесіне "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының құндылықтары енгізіледі.

ТжКБ ұйымдарында студенттерді қоғамдық қызметке, патриотизмді дамытуға, әлеуметтік жауапкершілікке, салауатты өмір салтын насихаттауға, өзін-өзі басқаруды дамытуға интеграциялайтын жастар ісі жөніндегі комитеттерді құру жұмыстары жалғасатын болады.

Колледж студенттері волонтерлік қызметке белсенді түрде тартылатын болады. Жыл сайын патриоттық тәрбиені дамыту, қазақстандық бірегейлік пен бірлікті нығайту бойынша іс-шаралар жүргізілетін болады.

ТжКБ ұйымдарының оқу процесіне "Қазақстандық бірегейлік" курсы факультативтік сабақтар арқылы енгізілетін болады.

ТжКБ оқу орындарында балалар үйлеріне, онкологиялық ауруханалар мен мүгедектер үйлеріне, Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне көмек көрсету үшін, ірі халықаралық іс-шараларды дайындау үшін волонтерлер мектептері жұмыс істейтін болады. Сондай-ақ, "Үздік волонтер" конкурсы өткізіледі. ТжКБ оқу орындарының студенттері "Жасыл ел" еңбек жасақтарының қызметіне белсенді араласатын болады.

2020 жылға қарай қоғамдық пайдалы (волонтерлік және т.б.) қызметке тартылатын студенттердің үлесі 60 %-ды құрайды.

Жастар арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша бірінші кезектегі міндеттер қатарында мемлекеттік қолдау күшейтіледі, дене шынықтыру үйірмелерінің желісі, оның ішінде спорттық секциялар нығайтылады және дамиды, бұл жастар арасындағы құқық бұзушылықтар санын азайтуға мүмкіндік береді.

2020 жылға қарай спорттық секциялармен қамтылған студенттердің үлесі 70 %-ды құрайтын болады.

Білім алушыларға дұрыс және сапалы тамақтануды насихаттау, олардың тамақтану мәдениетін қалыптастыру, оның ішінде табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуы арқылы қалыптастыру жөнінде жұмыс жүргізілетін болады.

5. ТжКБ менеджментін және даму мониторингін жетілдіру.

"Кәсіпқор" холдингі" КЕАҚ тәжірибесін ТжКБ-ның барлық жүйесіне тарату жалғастырылады.

Қамқоршылық және өңірлік кеңестердің қызметі күшейтіледі.

ТжКБ ұйымдарының басшылары біліктілікті арттыру курстарынан, оның ішінде бюджеттен тыс қаражат есебінен өтеді.

Тәжірибелі және жас инженер-педагог жұмыскерлердің қатысуымен конкурстар, сондай-ақ республикалық "Үздік педагог" конкурсы өткізілетін болады.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім

Мақсаттары: экономика салаларын жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар бәсекеге қабілетті кадрлармен қамтамасыз ету, білім беруді, ғылымды және инновацияларды интеграциялау.

Нысаналы индикаторлар:

1) мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алған, ЖОО-ны бітіргеннен кейін бірінші жылы мамандығы бойынша жұмысқа орналасқан ЖОО түлектерінің үлесі;

2) QS-WUR рейтингінде атап өтілген Қазақстан ЖОО-ларының саны:

топ-200 топ-300 топ-500 топ-701+

2017 жылы 0 2 2 7

2019 жылы 2 2 3 9

Міндеттері:

1. Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлауды қамтамасыз ету.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыру еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес жүзеге асырылады. 2017 жылдан бастап мемлекеттік білім беру тапсырысының көлемін мемлекеттік және салалық бағдарламалар қажеттілігі, оның ішінде индустрияландыру карталары, өндіруші күштерді орналастыру, өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламалары, ауыл шаруашылығы өнімдерінің нақты түрлерін өндіру үшін ауыл шаруашылығы жерлерін ұтымды пайдалану бойынша өңірлерді мамандандыру схемасы және т.б. негізінде жұмыс берушілердің салалық бірлестіктері айқындайтын болады. Бұл жоғары оқу орындары түлектерінің қажеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, тиісінше экономиканың барлық салалары білікті кадрлармен қамтамасыз етілетін болады.

11 базалық ЖОО-да жоғары білікті кадрларды даярлау және инновациялық қызметті дамыту ИИДМБ басым бағыттары мен кәсіпорындардың қажеттіліктерін ескере отырып, бейіндік магистратураға мемлекеттік тапсырысты орналастыруды, инновациялық оқыту технологияларын енгізу және шетелдік әріптес ЖОО-мен практикаға бағытталған жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеу, сондай-ақ зертханаларды МЖӘ және лизинг тетіктерінің көмегімен қолдау табатын заманауи жабдықтармен жарақтандыру құралдары ретінде заманауи білім беру ортасын құруды көздейді.

11 базалық ЖОО-ның жанынан ИИДМБ басым бағыттары бойынша қазіргі заманғы жабдықпен жинақталған 48 жаңа зертхана жұмыс істейтін болады.

Шетелдік әріптестермен және жұмыс берушілермен бірлесіп, салалық біліктілік шеңберлеріне және кәсіптік стандарттарға сәйкес ИИДМБ басым салалары бойынша білім беру бағдарламалары әзірленетін болады.

11 базалық ЖОО-ның ОПҚ елді индустриялық-инновациялық дамытудың басым бағыттары бойынша, оның ішінде ИИДМБ кәсіпорындарында біліктілікті арттырудан және тағылымдамадан өтетін болады. Бұдан әрі ИИДМБ кәсіпорындары үшін кадрлар даярлауды жүзеге асыратын базалық ЖОО тәжірибесі еліміздің басқа жоғары оқу орындарына таратылатын болады.

2016 жылдан бастап жоғары оқу орындарында:

1) шетелдік жетекші әріптес жоғары оқу орындарымен бірлесіп білім беру бағдарламалары әзірленетін болады;

2) жоғары технологиялық және ғылымды қажет ететін өндірістер құру үшін экономиканың басым салаларында конкурстық негізде ғылыми зерттеулер жүргізіледі;

3) әріптес университеттермен және шетелдік ғылыми орталықтармен кооперация жүзеге асырылады.

Түлектердің ИИДМБ шеңберінде жұмыс істеу дайындығы деңгейіне жұмыс берушілердің қанағаттануын анықтау мақсатында 2017 жылдан бастап әлеуметтік зерттеулер (сұраулар, сауалнама, сұхбат және т.б.) жүргізіледі.

Кадрлар даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы көлемінде, оның ішінде Назарбаев Университеті үшін магистратура мен докторантураның үлесі артады. Орта білімнің жаңартылатын білім беру бағдарламаларын қамтамасыз ету мақсатында магистратурада мұғалімдерді даярлау бойынша педагогикалық мамандықтарға арналған мемлекеттік тапсырыс ұлғаятын болады.

Педагогикалық білім беруді жаңғырту шеңберінде педагогикалық мамандықтарға түсу, атап айтқанда, ЖОО-ға педагогикалық мамандықтарға түсу кезінде жаңа өлшемшарттар енгізудің тетігі әзірленетін болады, талапкерлердің педагогикалық қызметке бейімділігін анықтауға арналған арнайы емтихан енгізіледі. Болашақ мұғалімдердің кәсіби дағдыларын дамыту мақсатында 2019 жылы педагогикалық интернатура енгізу мәселесі пысықталатын болады.

ЖОО-ға қабылдау қағидаларын жетілдіру шеңберінде 2017 жылы ҰБТ-мен, пәндік олимпиадаларға қатысумен қатар жоғары оқу орындарына қабылдау рәсімдерінің баламалы тізбесіне SAT, ACT тестілерін енгізу мәселесі пысықталатын болады.

Меншік нысанына қарамастан жоғары оқу орындарындағы мемлекеттік білім беру тапсырысының көлемін нарықтық реттей отырып, бакалавриатта, магистратурада мен докторантурада кадрлар қабылдау және даярлау тетігі жетілдірілетін болады. 2017 жылдан бастап жұмыс берушілерді тарту арқылы игерілетін академиялық кредиттер көлемін ескере отырып, мемлекеттік білім беру тапсырысын қаржыландыру бойынша ұсыныстар әзірлеумен жоғары білімді кредиттік жан басына қаржыландыруға көшу мәселесі пысықталатын болады.

Магистратура мен докторантураға қабылдау IELTS, TOEFL, DELF, DALF, TestDaF, DSD II сертификаттары негізінде (2018 жылдан бастап), үміткерге жоғары оқу орнын таңдау құқығын ұсыну арқылы (2019 жылдан бастап) магистратураға кемінде 1 жыл, докторантураға кемінде 3 жыл практикалық жұмыс өтілі болған жағдайда жүзеге асырылатын болады, сондай-ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламасының ғылыми компоненті деңгейіне қойылатын талаптар күшейтіледі (2017 жылдан бастап). 2017 жылдан бастап докторантурада кадрлар даярлау мемлекет пен жұмыс берушілер әріптестігінде жүзеге асырылатын болады.

Жұмыс күші тапшы өңірлердің өндірістері мен кәсіпорындарын кадрлармен толықтыру мақсатында "Мәңгілік ел жастары – индустрияға" әлеуметтік жобасын іске асыру жалғастырылады. Жыл сайын жұмыс күші мол өңір жастары қатарынан кадрлар даярлауға, кейіннен оларды оқыған жері бойынша жұмысқа орналастыру арқылы, жұмыс күші тапшы өңірлердің ЖОО-лары үшін мемлекеттік тапсырыс қарастырылатын болады.

Жыл сайын мемлекеттік тапсырыс бойынша оқыған ЖОО түлектерін жұмысқа орналастыру үшін Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму, Мәдениет және спорт, Ауыл шаруашылығы министрліктерімен және ЖАО-мен бірлесіп, Жол картасы әзірленетін болады. Бұл мүдделі мемлекеттік және ЖАО-ның еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, ЖОО түлектерін жұмыс орындарымен, оның ішінде ауылдық жерлерде қамтамасыз ету іс-әрекеттерін үйлестіруді білдіреді.

Назарбаев Университеті түлектерінің Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істеу мәселесі пысықталатын болады.

Бұл міндеттің маңызды элементтері ұлттық жоғары оқу орындарының бәсекеге қабілеттілік моделін әзірлеу (2016 жылдан бастап), шетел азаматтары үшін ақылы негізде жоғары оқу орындарына қабылдау қағидаларын жетілдіру (2017 жылдан бастап), академиялық ұтқырлықты, оның ішінде шетел студенттерінің келуі есебінен одан әрі дамыту, сондай-ақ ағылшын тілінде білім беру бағдарламаларын әзірлеу және енгізу (2016 – 2019 жылдары), шет елдермен және әріптес жоғары оқу орындармен бірлесіп жоғары білім берудің тұрақты форумдарын өткізу болады.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттер үшін тең жағдай мен кедергісіз қолжетімділікті (пандустар, көтергіш, лифт, сондай-ақ ақпараттық және кітапхана ресурстарымен және т.б. қамтамасыз ету) жасау жұмыстары жалғастырылатын болады. Сонымен бірге бұл білім беру қажеттіліктері ерекше студенттермен жұмыс жасау үшін қашықтықтан оқу технологиясын одан әрі кеңейтуді, онлайн курстарын жаппай ашуды, арнайы білім беру бағдарламалары мен оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуді, сондай-ақ ЖОО ОПҚ-ны қайта даярлауды көздейді.

2020 жылға қарай аталған санаттағы студенттерге тең жағдай мен кедергісіз қолжетімділікті жасаған ЖОО-ның үлесі 100 %-ды құрайды.

2017 – 2018 жылдары бюджеттен тыс қаражат көздерінен инвестициялар тарту, оның ішінде МЖӘ тетіктерін қолдану арқылы Білім мен ғылымның бірыңғай ақпараттық жүйесі құрылады.

2. Әлемдік үрдістер аясында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру мазмұнын жаңғырту.

Уәкілетті мемлекеттік органдар мен тиісті қызмет саласының жұмыс берушілер бірлестіктері салалық біліктілік шеңберлерін әзірлеу және қайта қарау жұмысын жалғастыратын болады. Олардың негізінде жұмыс берушілер бірлестіктері кәсіптік стандарттарды әзірлейді және оны ҰКП бекітеді. Осыған сәйкес ЖОО кәсіптік стандарттар негізінде білім беру бағдарламаларын әзірлейтін болады. 2019 жылға қарай жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларының 45 %-ы кәсіптік стандарттардың біліктілік құзыреттеріне негізделетін болады.

Түлектердің жұмыс берушілер ойынан шығатын құзыреттіліктері ЖОО түлектері қажеттілігінің шарты болып табылады. Сондықтан бакалавриаттың білім беру бағдарламаларына өндірістің инновациялық технологияларын көрсететін және еңбек нарығында сұраныс бар біліктілік беретін жаңа пәндер енгізілетін болады. Білім беру бағдарламалары басқару дағдыларын игеретін практикаға бағдарланған сипатқа ие болады.

Инновациялық экономика үшін кадрлар даярлау мақсатында бакалавриаттың білім беру бағдарламаларының мазмұнына кәсіпкерлік білім беру имплементацияланады, бұл ЖОО студенттеріне кәсіпкерлік құзыреттер беретін пәндердің (модульдердің) енгізілуін көздейді. Кәсіпкерлік және кәсіпкерлік ойлау дағдыларын дамыту бойынша ОПҚ біліктілігін арттыру курстары ұйымдастырылатын болады.

Педагогикалық білім беруді жаңарту жобасына сәйкес педагогтің кәсіптік стандарты әзірленеді, соған сәйкес педагогикалық білім беру мазмұны жаңартылады және халықаралық аккредиттеуден өту кезінде педагогикалық кадрлар даярлауды жүзеге асыратын жоғары оқу орындарының материалдық-техникалық базасы нығайтылатын болады. Бұл педагогикалық мамандықтар бойынша, оның ішінде ағылшын тілінде бакалавриат пен магистратураның 47 жаңа білім беру бағдарламасын әзірлеуді көздейді.

2017 жылдан бастап жұмыс берушілермен бірлесіп, жоғары білімді мамандарды тәуелсіз сертификаттау тетігі әзірленетін болады. 2019 жылға дейін педагог кадрларды тәуелсіз сертификаттау және педагогикалық мамандық студенттерінің TOEFL, IELTS, DELF, DALF, TestDaF, DSD II тапсыру талаптарын жүргізу мәселелері пысықталады.

Халықаралық стандарттарға сәйкес Назарбаев Университетінде мамандар даярлау жалғастырылады.

Оқытушыларды даярлау мен олардың біліктілігін арттырудың сапалы жүйесі құрылады. Әлемдік деңгейге қол жеткізу үшін педагогикалық мамандықтарда оқытуды менеджмент және педагогтер даярлау саласындағы үздік халықаралық стандарттар негізінде отандық және шетелдік мамандар жүргізеді.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру құрылымы ЮНЕСКО 2013 білім беру сыныптауышының Халықаралық стандартына сәйкес келтірілетін болады:

1) 6-деңгей (БСХС 6) – бакалавриат және оның баламасы;

2) 7-деңгей (БСХС 7) – магистратура және оның баламасы;

3) 8-деңгей (БСХС 8) – докторантура және оның баламасы.

Жоғары оқу орнынан кейінгі деңгейде халықаралық практиканың тәжірибесі бойынша ел ғалымдарының ғылыми мансабын дамытуға бағытталған постдокторлық бағдарламалар енгізілетін болады.

ЖОО-ның білім беру сапасын қамтамасыз ету бойынша халықаралық еуропалық желілердің толық құқылы мүшесі болып табылатын және білім беру саласындағы уәкілетті органның тізіліміне енгізілген ұлттық немесе шетелдік агенттіктерде білім беру бағдарламаларын халықаралық аккредиттеу қызметі жалғастырылады.

Еуропалық жоғары білім беру кеңістігінің толық құқылы мүшесі ретінде Қазақстан жоғары мектебінің Болон процесінің міндетті, ұсынымдық және факультативтік параметрлерін, жоғары білім беруді дамытудың басым бағыттарын, оның ішінде ЕСТS типінде кредиттік оқыту жүйесін, академиялық және кредиттік ұтқырлықты одан әрі имплементациялауды, сондай-ақ студенттердің білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға тартылуын іске асыруы қамтамасыз етілетін болады.

Академиялық ұтқырлықтың дамуы, оның ішінде қазақстандық жоғары оқу орындарында оқу үшін шетелдік студенттердің келуі есебінен жалғастырылады. 2020 жылға қарай жоғары білім беру жүйесіндегі шетелдік студенттердің үлесі, оның ішінде ақылы негізде білім алатындар 5 %-ға жетеді.

Отандық бағдарламалардың сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру шетелдік жетекші әріптес жоғары оқу орындарымен бірге Қазақстан жоғары оқу орындарында екі дипломды білім беруді кеңейту есебінен қамтамасыз етілетін болады.

2017 жылдан бастап жоғары оқу орындарының мемлекеттік аттестаттаудан аккредиттеуге толық көшуі жүзеге асырылады. Бұл сапаны іштен қамтамасыз етуден, сондай-ақ сапаны сырттан қамтамасыз етуден тұратын білім сапасын қамтамасыз етудің тиімді жүйесін жасауды көздейді. Сапаны іштен қамтамасыз етуді бағалаудың тетіктері пысықталады және оның тиімді жұмыс істеуі үшін жоғары оқу орындарының жауапкершілігі арттырылады.

Академиялық дербестікті кеңейту шеңберінде таңдау компоненті бакалавриатта 75 %-ға дейін, магистратурада – 85 %-ға дейін, докторантурада – 95 %-ға дейін ұлғайтылатын болады. Бұл жоғары оқу орындарының білім беру бағдарламаларын, оның ішінде жалпы білім беретін пәндер циклі бойынша жасаудағы, ықпалдастырылған модульдері немесе пәндер бағдарламаларын әзірлеудегі дербестігін көздейді.

ИИДМБ кәсіпорындары үшін кадрлар даярлау шеңберінде базалық жоғары оқу орындары шетелдік әріптес жоғары оқу орындарымен және жұмыс берушілермен бірлесіп білім беру бағдарламаларын, оның ішінде ағылшын тіліндегі білім беру бағдарламаларын салалық біліктілік шеңберлеріне және кәсіптік стандарттарға сәйкес әзірлейтін болады.

Экономиканың нақты секторындағы өндіріске жақындатылған аталған білім беру бағдарламаларын іске асыру мақсатында базалық жоғары оқу орындарында ИИДМБ басым бағыттары бойынша қазіргі заманғы жабдықтармен жабдықталған 48 жаңа зертхана құрылады. Сондай-ақ жыл сайын ИИДМБ басым бағыттары бойынша базалық жоғары оқу орындарының ОПҚ біліктілікті арттырудан өтетін болады.

ИИДМБ шеңберінде жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістер жасау үшін базалық жоғары оқу орындары ғылыми зерттеулер жүргізеді, оның ішінде шетелдік әріптес жоғары оқу орындарымен және ғылыми орталықтармен бірлесіп жүргізеді.

Қазақстандық мектеп оқушылары алғаш рет ICILS халықаралық зерттеулеріне қатысады.

3. Ғылыми зерттеулер нәтижелерін және технологияларды коммерцияландыру үшін жағдайлар жасау.

Ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландыру үшін жағдай жасау тиісті инфрақұрылымның болуын көздейді, сондықтан жоғары оқу орындарында коммерцияландыру офистері, технопарктер, бизнес-инкубаторлар мен басқа да инновациялық құрылымдар құрылатын болады.

Осы құрылымдар қызметінің нәтижелілігі мониторинг жүргізу және олардың жұмыс істеу тиімділігін бағалау арқылы анықталатын болады.

Гранттық қаржыландыру, МЖӘ шеңберінде ЖОО ғылыми жобаларын коммерцияландыру тетігі әзірленетін болады.

Жауапкершілікті арттыру мақсатында ректордың (ағыл. Key Performance Indicators. KPI) бағалау көрсеткішінде жоғары оқу орнындағы инновациялық құрылымдардың болуы ескеріледі.

ИИДМБ базалық жоғары оқу орындары ЖОО, ғылыми ұйым және бизнес арасында үшжақты келісім жасау арқылы қаржыландырылатын ғылыми жобаларды іске асыруға қатысатын болады. Оқыту бағдарламасының сапасы арттырылатын және өндіріспен неғұрлым өзара тығыз іс-қимыл қамтамасыз етілетін болады.

ИИДМБ базалық жоғары оқу орындарында жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеуге және оқытуға өндірістен тәжірибелі мамандар тартылатын болады.

Іргелі және қолданбалы зерттеулердің кешенділігі мен практикалық нәтижелілігін арттыру үшін жоғары оқу орындарының ғылыми әлеуеті тиімді пайдаланылатын болады.

Бұдан әрі ИИДМБ жоғары оқу орындарының оң тәжірибесі еліміздің басқа жоғары оқу орындарына таратылатын болады.

4. ЖОО жастарын "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтарын және саламатты өмір салты мәдениетін нығайтуға қатыстыру.

ЖОО-да тәрбие жұмысын жүргізу қазақстандық бірегейлік пен бірлік құндылықтары, "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының рухани-адамгершілік құндылықтары, саламатты өмір салты мәдениетін қалыптастыру, білім алушыларды әртүрлі әлеуметтік акцияларға тарту негізінде жүзеге асырылатын болады.

Студенттік бастамаларды, патриоттық тәрбие беру іс-шараларын іске асыру Қазақстан Республикасының "Қазақстан 2020: болашаққа жол" мемлекеттік жастар саясаты тұжырымдамасы және Тұжырымдаманың

2016 – 2020 жылдарға арналған екінші кезеңнің іс-шаралар жоспары шеңберінде жалғастырылады.

ЖОО студенттерінің оң тұрғыдан дамуы студенттерді қоғамдық өмірге тартудан, оқытудан өнімді жұмыспен шұғылдануға көшуге қажетті өмірлік маңызды дағдыларды дамытудан, толеранттылыққа тәрбиелеуден, конфессияаралық және этностық алуантүрлілік жағдайында әлеметпен келісімде өмір сүре білуден тұратын кешенді шараларды көздейді.

Халықаралық тәжірибе негізінде еліміздің жоғары оқу орындарында студенттік өзін-өзі басқару енгізілетін болады, студенттер академиялық және зерттеу қызметіне белсенді тартылатын болады, олардың жоғары оқу орнын алқалы басқару органдарындағы рөлі арта түседі.

Белсенді азаматтық ұстанымды дамыту үшін ЖОО студенттері ірі халықаралық іс-шараларға дайындыққа белсенді түрде тартылады. ЖОО студенттері арасында дебаттық қозғалыс дамытылады. Шығармашыл жастарға қолдау көрсету үшін жыл сайын "Студенттік көктем" жастар шығармашылығы фестивалі өткізілетін болады.

Салауатты өмір салты мәдениетін нығайту студенттерді спорттық іс-шараларға жаппай тарту есебінен қамтамасыз етілетін болады.

ЖОО-лардың спорт клубтары институционалды мәртебеге, оның ішінде МЖӘ есебінен ие болады.

Ұлттық студенттер лигасының шеңберінде спорт федерацияларымен өзара ынтымақтастықта бұқаралық, ойын және жастар арасында танымал спорт түрлері дамитын болады.

Білім беру ұйымдарында спорт залдарын кезең-кезеңімен жаңғырту, спорттық мүкәммалдармен жарақтандыру, оның ішінде МЖӘ шеңберінде жарақтандыру, бұқаралық спорт түрлері бойынша студенттер лигасын дамыту іс-шараларын іске асыру бойынша 2016 – 2020 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары әзірленеді. Студент жастар арасында салауатты өмір салтын насихаттауда ЖОО спорт клубтарының рөлі артып келеді.

Студенттердің бойында тамақтану мәдениетін қалыптастыру, оның ішінде теңгерімді пайдалы тамақты насихаттау және олардың табиғи және жаңа піскен өнімдерді тұтынуын қамтамасыз ету арқылы қалыптастыру жөнінде шаралар қабылданатын болады.

5. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру менеджментін және даму мониторингін жетілдіру.

Институционалды деңгейді қоса алғанда, білім берудегі менеджмент одан әрі жетілдіріледі. Бұл корпоративтік басқару қағидаттарына ие ЖОО-лар санын ұлғайту шараларын өткізуді (байқау немесе қамқоршылық кеңестері, директорлар кеңестері), жоғары оқу орындарының топ-менеджментіне шетелдік мамандарды тартуды, меншік нысанына қарамастан барлық азаматтық жоғары оқу орындарының басшылық құрамының жоғары білімдегі заманауи менеджмент бойынша біліктілікті арттыру курстарынан өтуін, оның ішінде бюджеттен тыс қаражат есебінен өтуін көздейді.

Ректорлардың жұртшылық алдындағы жыл сайынғы есептілігі арқылы іске асырылатын ашықтық пен қоғамға есеп беру қағидаты енгізіледі. Ректорлардың қызметін бағалау тиімділіктің негізгі көрсеткіштері KPI арқылы жүзеге асырылады.

Қоғам алдындағы әлеуметтік жауапкершілігін қоса алғанда, жоғары оқу орындарының білім сапасы үшін жауапкершілігін арттыру шаралары көзделетін болады. Дербестік жағдайында ЖОО шығындардың тиімділігін, қызметі нәтижелілігін бағалау әдістемесі әзірленеді.

Азаматтық жоғары оқу орындарында академиялық және басқару дербестігі мәселелері бойынша Назарбаев Университетінің тәжірибесін кезең-кезеңімен енгізу жалғастырылады. Назарбаев Университетінің тәжірибесін енгізетін жоғары оқу орындары 2016 жылдан бастап тиісті Жол картасын әзірлейді. ЖОО әкімшілігі мен оқытушылары тиісті біліктілікті арттыру курстары арқылы, оның ішінде бюджеттен тыс қаражаттар есебінен академиялық және басқару дербестігі жағдайында жұмыс істеуге үйренетін болады. 2017 жылы ИИДМБ үшін кадрлар даярлауды жүзеге асыратын базалық жоғары оқу орындарына нақты даму бағдарламалары (корпоративтік, академиялық және қаржы саясаты) негізінде дербестік ұсынылады.

Одан әрі оң тәжірибе басқа жоғары оқу орындарына таратылады.

ЖОО-лардың академиялық, басқарушылық және қаржылық дербестігін кезең-кезеңімен кеңейту арқылы корпоративтік басқару қағидаттары енгізіледі, сондай-ақ жоғары оқу орындарының эндаумент-қорын қалыптастыру тетігі әзірленетін болады.

ЖОО-ларға, бірінші кезекте, халықаралық аккредиттеуден өткен ЖОО-ларға кезең-кезеңмен академиялық еркіндік беру мәселесі пысықталатын болады.

ЖОО корпоративтік басқару органдарын құруды көздейтін коммерциялық емес ұйымдарға айналдырылатын болады. Мемлекеттік және ұлттық жоғары оқу орындарының базасында мемлекеттің 100 % қатысуымен коммерциялық емес акционерлік қоғамдар құру мәселесі пысықталатын болады. Жекеше ЖОО-ларды басқа ұйымдық-құқықтық нысанға ауыстыру бойынша ұсыныс әзірленетін болады. Жаңа ұйымдық-құқықтық нысанға көшу байқау кеңестерінің, эндаумент-қорлардың құрылуын, жыл сайынғы жария есептілікті және қаржы қызметінің аудитін көздейді. ЖОО-ның ұйымдық-құқықтық нысаны өзгергеннен кейін бірыңғай ашық бухгалтерияны енгізумен қаржылық дербестікті ұсыну мәселесі пысықталатын болады.

Барлық мүдделі тараптар 2016 жылдан бастап жаңа ұйымдық-құқықтық нысанға көшу мәселесі бойынша ақпараттық науқан өткізетін болады.

2017 жылдан бастап жыл сайын тілдік даярлық деңгейін арттыру үшін жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдеріне гранттар бөлінетін болады. 2017 – 2020 жылдары ағылшын тілінде оқу үшін бейіндік магистратураға (500 орын) және бакалавриатқа (900 грант) мемлекеттік тапсырыс бойынша қабылдау жүзеге асырылады. Сондай-ақ 500 мұғалім мен ОПҚ "Болашақ" бағдарламасы бойынша оқитын болады. Тілдік курстарда ОПҚ біліктілігін арттыру, ағылшын тілін қашықтықтан оқыту, жоғары оқу орындары үшін ағылшын тіліндегі шетелдік оқулықтар мен ОӘК-ні бейімдеу бойынша қосымша шаралар қолданылатын болады.

2017 – 2018 жылдан бастап ИИДМБ кәсіпорындары үшін кадрлар даярлауды жүзеге асыратын базалық ЖОО-ларда ЖОО-лар үшін ағылшын тіліндегі білім беру бағдарламаларын, оқулықтар мен ОӘК әзірлей отырып, 6 мамандық бойынша ағылшын тілінде оқытуға көшу іске асырылатын болады. 2021 жылға қарай бакалаврлардың ағылшын тілін білуі С2 деңгейіне жеткізіледі. Одан әрі магистратурада бейіндеуші пәндерді ағылшын тілінде оқу басым болады.

Ғылым

Мақсаттары: елдің экономикасының қарқынды әртараптануы және тұрақты дамуы үшін ғылымның нақты үлесін қамтамасыз ету.

Нысаналы индикаторлар:

1) ҒЗТКЖ-ны қаржыландырудың жалпы көлеміндегі тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерге арналған шығындардың үлесі;

2) қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстарының жалпы санындағы коммерцияландырылған жобаларының үлесі.

Міндеттері:

1. Ғылымның ел экономикасын дамытуға қосатын үлесін ұлғайту.

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерциялық мақсатта пайдалануды ынталандыру және жеке кәсіпкерлік субъектілерінің ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және енгізу жұмыстарын қаржыландыру үлесін арттыру мақсатында өндіріске инновацияларды енгізу бойынша жұмыстарды қаржыландыру тетіктерін қамтитын Заң қабылданды. Заңда ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін (бұдан әрі – ҒҒТҚН) коммерцияландыру процесін мемлекеттік қолдау және ҒҒТҚН-ны коммерцияландыруды ынталандыру шаралары көрініс тапқан.

Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жеке капитал салуды ынталандыру маңызды міндет болып табылады. Қаржыландырудың жалпы көлеміндегі тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерге арналған шығыстар артатын болады.

Стратегиялық маңызды мемлекеттік міндеттерді шешуге, ИИДМБ мұқтаждығына және бизнес тарапынан қоса қаржыландыру арқылы ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландыруға бағытталған ғылыми бағдарламаларды гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландырудың жаңа тәсілдері енгізіледі.

2019 жылға қарай ҚР БҒМ әкімшілендіретін ғылыми жобалардың 90 %-ы қоса қаржыландыру жағдайында ғана іске асырылатын болады.

Дүниежүзілік банктің "Өнімді инновацияларды ынталандыру" жобасы іске асырылады.

Стартап-компаниялардың дамуына жәрдемдесу мақсатында ғылыми топтар үшін гранттарды бөлу, өндірістік сектор және әлеуметтік инновациялардың консорциумдарын құру, венчурлік қорларды қалыптастыру, брокерлік қызметті дамыту, шет елдерде технологиялық жеделдету офистерін құру және технологияларды трансферттеу офистерінің әлеуетін арттыру жолымен технологияларды коммерцияландыру циклін топтастыру көзделетін болады.

Бизнестің, оның ішінде Ғылым қорының қатысуымен стартаптарды дамытуды коммерцияландыруға және қолдауға арналған гранттық қаржыландыру шеңберінде конкурстар өткізілетін болады.

Ғылыми жобалар мен ғылыми-техникалық бағдарламалардың нәтижелілігін арттыру мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын іске асыру барысында патенттерді міндетті түрде алу бойынша талаптар бекітілетін болады.

ИИДМБ басым бағыттары мен кәсіпорындарының қажеттіліктерін есепке ала отырып, кадрлар даярлауды жүзеге асыратын 11 базалық жоғары оқу орнының жанынан коммерцияландыру офистері құрылатын болады.

Қазақстандық ғылымды зерттеулер мен әзірлемелердің әлемдік деңгейіне шығару мақсатында ғылыми-техникалық ынтымақтастық туралы келісімдер негізінде, оның ішінде МЖӘ тетіктері арқылы шет мемлекеттермен халықаралық ғылыми-техникалық әріптестік байланыстар дамитын болады.

Қазақстандық ғалымдардың халықаралық ғылыми-зерттеу жобаларына, оның ішінде Халықаралық ғылыми-техникалық орталықпен, Көкжиек-2020 және т.б. қатысуын жандандыру қажет.

2. Ғалымның ғылыми әлеуетін және мәртебесін нығайту.

Ғылыми кадрлардың біліктілік әлеуетін жақсарту мақсатында:

1) зерттеу университеттері қызметінің нормативтік құқықтық негіздері "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес енгізіледі;

2) салалық ғылыми ұйымдар үшін PhD докторларын мақсатты даярлауды жетілдіру бойынша білім және ғылым саласындағы нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер енгізіледі;

3) еліміздің жетекші ЖОО-да докторанттар мен магистранттарды даярлау сапасын арттыру үшін ҒЗИ мен ғылыми орталықтардың ғылыми әлеуетін және материалдық-техникалық базасын пайдалану бойынша тетіктер енгізіледі;

4) ғылыми-зерттеу жобаларына өндірістегі инженерлер, жас мамандар, магистранттар мен докторанттар тұрақты негізде тартылады.

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды қамтамасыз ету мақсатында бизнес-құрылымдарда енгізу бөлімшелері құрылатын болады.

Түрлі тетіктерді қолдану, оның ішінде халықаралық ғылыми-техникалық ақпараттар базасына қол жеткізуді қамтамасыз ету арқылы жоғары импакт-факторлы халықаралық журналдарда қазақстандық ғалымдардың жариялау белсенділіктерін ынталандыру жұмыстары жалғастырылады.

Қазақстан ғылыми журналдарын халықаралық ғылыми-техникалық ақпараттар базасына енгізу жұмысын жандандыру қажет.

Ғалым жұмысының өнімділігі жарияланымдарының және осы жариялымдарға жасалатын сілтемелер санына негізделетін Хирш-индексі

(h-индексі) арқылы бағаланады.

Қазақстанда зерттеу жүргізуге және ғылыми қызметке шетелден қазақстандық ғалымдарды тарту жұмыстары жалғасатын болады.

3. Ғылымның инфрақұрылымын жаңғырту.

Ғылыми қамтымды экономиканы қалыптастырудың негіздері ретінде бірлескен ғылыми-зерттеу жобаларын және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу, сондай-ақ оларды одан әрі коммерцияландыру үшін екі инновациялық кластер енгізіледі: Назарбаев Университетінің "Астана Бизнес Кампусы" және Инновациялық технологиялар паркі.

Сондай-ақ инновацияны дамыту, озық технологияларды трансферттеу және нақты ғылыми-өндірістік жобаларды іске асыру үшін "Инновациялық технологиялар паркі" инновациялық кластерінде Қазақстанның және шет елдердің жетекші ғылыми орталықтары мен ЖОО-лары тартылады.

Шетелдік және қазақстандық компанияларды, ғылыми қамтымды шағын және орта бизнесті, венчурлік қорларды, ғалымдарды, бизнесмендерді, қаржыгерлерді және студенттерді инновацияларды шоғырландыру және қазақстандық бизнестің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Назарбаев Университетінің "Астана Бизнес Кампусында" ғылыми орталықтар мен зертханалар орналастырылады.

Дүниежүзілік банктің "Өнімді инновацияларды ынталандыру" жобасын іске асыру барысында технологияларды коммерцияландыру офистері, инновациялық обсерватория құрылады.

ҒЗИ мен ЖОО-лардың ғылыми-инновациялық құрылымдарын жаңғырту, ғылыми зертханаларды GLP стандарттары бойынша халықаралық аккредиттеу жүргізіледі.

4. Ғылымның менеджментін және даму мониторингін жетілдіру.

Активтерді басқаруды жетілдіру мақсатында ҚР БҒМ-ге ведомстволық бағынысты ғылыми ұйымдарды басқарудың, оның ішінде корпоративті басқару қағидаттарын енгізу арқылы басқарудың тиімді жүйесі құрылады.

Ғылыми ұйымдар басшыларының жария есеп беру практикасы қалпына келтіріледі.

ҒЗИ, жобалау және конструкторлық бюролар, инженерлік бейіндегі зертханалар арасында сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету бойынша ұзақ мерзімді бірлескен жұмыс жасауға бағытталған инновациялық консорциумдар дамитын болады.

Ғылым мен білімді интеграциялау шеңберінде, оның ішінде МЖӘ тетіктері арқылы ғылыми ұйымдарды оңтайландыру және қайта құрылымдау жүргізіледі.

Жүргізіліп жатқан ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың нәтижелілігін іске асыру және бағалау барысына мониторинг жүргізу жүйесі жетілдіріледі.

Ғылыми ұйымдар мен ғалымдардың ғылыми-зерттеу қызметін рейтингтік бағалау жүйесі енгізіледі, ғылыми ұйымдар басшылары қызметінің тиімділігін бағалау әдістемесі әзірленеді.

Әлеуметтік-гуманитарлық салада зерттеулер жүргізудің жаңа тетіктерін енгізу шеңберінде "Мәңгілік Ел" гуманитарлық платформасы" іске асырылады.

Бағдарламалық-нысаналы қаржыландырудың жаңа тәсілдері шеңберінде ғылыми-техникалық бағдарламалардың тақырыптары мен тапсырмалары ЖАО-ның ұсыныстарын ескере отырып қалыптастырылатын болады.

6. Қажетті ресурстар

2016 – 2019 жылдары білім беруге арналған бюджеттік шығыстарды кезең-кезеңімен арттыру, 2020 жылға қарай олардың жалпы ішкі өнімдегі үлесінің дамыған елдерінің орташа деңгейіне дейін өсуін қамтамасыз ету жоспарланып отыр.

1. Болжамды қаржылық шығындар (күрделі және ағымдағы)

Бағдарламаны табысты іске асыру үшін қолдау тапқан қаражат шеңберінде АКТ мен электрондық оқытуды дамытуға, 3 ауысымды және авариялық мектептердің орнына мектептер салуға, бейінді мектептер салуға, жетекші ЖОО-ларға шетелдік ғалымдар мен консультанттарды тартуға, магистратура мен докторантураға қабылдау бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысына, инновациялық жобаларды әзірлеуге және т.б. қаржылық ресурстар шоғырландырылатын болады.

млрд. теңге

Жылдар бойынша	Барлығы	Республикалық бюджет	Жергілікті бюджет	Басқа қаржыландыру көздері
2016 ж.	390,2	322,3	67,9
2017 ж.	326,1	261,8	60,9	3,4
2018 ж.	357,3	284,6	61,8	10,9
2019 ж.	349,8	284,3	61,8	3,7
Барлығы:	1423,4	1153,0	252,4	18,0

Бағдарламаны 2016 – 2019 жылдарға арналған қаржыландыру көлемдері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті қаржы жылдарына арналған республикалық және жергілікті бюджеттерді бекіту кезінде нақтыланатын болады. ЖАО іске асыратын іс-шаралар жергілікті бюджетте көзделген жоспарлы кезеңге арналған қаражат шегінде орындалатын болады.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 1 наурыздағы № 205 Жарлығына ҚОСЫМША

Қазақстан Республикасы Президентінің күші жойылған
кейбір жарлықтарының тізбесі

1. "Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 5, 49-құжат).

2. "Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 27 тамыздағы № 371 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 8-тармағы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 68, 976-құжат).

3. "Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 2 қарашадағы № 423 Жарлығы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2012 ж., № 77-78, 1130-құжат).

4. "Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 12 тамыздағы № 893 Жарлығы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 51, 511-құжат).

Об утверждении Государственной программы развития образования и науки Республики Казахстан на 2016 - 2019 годы

Указ Президента Республики Казахстан от 1 марта 2016 года № 205. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 29 октября 2018 года № 781

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 29.10.2018 № 781.

Подлежит опубликованию

в Собрании актов Президента и

Правительства Республики Казахстан

ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Утвердить прилагаемую Государственную программу развития образования и науки Республики Казахстан на 2016 - 2019 годы (далее – Программа).

2. Правительству Республики Казахстан:

1) в месячный срок разработать и утвердить по согласованию с Администрацией Президента Республики Казахстан План мероприятий по реализации Программы;

2) представлять в Администрацию Президента Республики Казахстан результаты мониторинга реализации Программы в сроки и порядке, определяемые Указом Президента Республики Казахстан от 4 марта 2010 года № 931 "О некоторых вопросах дальнейшего функционирования Системы государственного планирования в Республике Казахстан".

3. Центральным и местным исполнительным органам, а также государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, принять меры по реализации Программы.

4. Признать утратившими силу некоторые указы Президента Республики Казахстан согласно приложению к настоящему Указу.

5. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Администрацию Президента Республики Казахстан.

6. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан	Н.Назарбаев

УТВЕРЖДЕНА Указом Президента Республики Казахстан от 1 марта 2016 года № 205

ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПРОГРАММА
развития образования и науки Республики Казахстан
на 2016 - 2019 годы
Астана, 2016 год
1. Паспорт Программы

Наименование Программы	Государственная программа развития образования и науки Республики Казахстан на 2016 - 2019 годы (далее – Программа)
Основание для разработки	Указ Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 "О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года"; Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана от 11 ноября 2014 года "Нұрлы жол – путь в будущее"; Послание Президента Республики Казахстан Н.Назарбаева народу Казахстана от 30 ноября 2015 года "Казахстан в новой глобальной реальности: рост, реформы, развитие"; План нации "100 конкретных шагов: современное государство для всех"
Государственный орган, ответственный за разработку Программы	Министерство образования и науки Республики Казахстан (далее – МОН РК)
Государственные органы, ответственные за реализацию Программы	Министерство образования и науки Республики Казахстан, Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан, Министерство здравоохранения и социального развития Республики Казахстан, Министерство по инвестициям и развитию Республики Казахстан, Министерство финансов Республики Казахстан, Министерство культуры и спорта, Министерство национальной экономики Республики Казахстан, Министерство внутренних дел Республики Казахстан, акиматы городов Астаны и Алматы, областей
Цель Программы	Повышение конкурентоспособности образования и науки, развитие человеческого капитала для устойчивого роста экономики
Цели Программы	обеспечение равного доступа к качественному дошкольному воспитанию и обучению; обеспечение равного доступа к качественному среднему образованию, формирование интеллектуально, физически, духовно развитого и успешного гражданина; социально-экономическая интеграция молодежи через создание условий для получения технического и профессионального образования; обеспечение отраслей экономики конкурентоспособными кадрами с высшим и послевузовским образованием, интеграция образования, науки и инноваций; обеспечение реального вклада науки для ускоренной диверсификации и устойчивого развития экономики страны
Задачи Программы	улучшение качественного состава педагогических кадров дошкольных организаций и повышение престижа профессии; увеличение сети дошкольных организаций с учетом демографической ситуации; обновление содержания дошкольного воспитания и обучения, ориентированного на качественную подготовку детей к школе; усовершенствование менеджмента и мониторинга развития дошкольного воспитания и обучения; повышение престижа профессии педагогов и повышение их качественного состава; обеспечение инфраструктурного развития среднего образования; обновление содержания среднего образования; формирование у школьников духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни; усовершенствование менеджмента и мониторинга развития среднего образования; повышение престижа системы технического и профессионального образования (далее – ТиПО); обеспечение доступности ТиПО и качества подготовки кадров; обновление содержания ТиПО с учетом запросов индустриально-инновационного развития страны; укрепление духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни; усовершенствование менеджмента и мониторинга развития ТиПО; обеспечение качественной подготовки конкурентоспособных кадров; модернизация содержания высшего и послевузовского образования в контексте мировых тенденций; создание условий для коммерциализации результатов научных исследований и технологий; вовлечение молодежи, высших учебных заведений (далее - ВУЗ) в укрепление духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни; усовершенствование менеджмента и мониторинга развития высшего и послевузовского образования; увеличение вклада науки в развитие экономики страны; укрепление научного потенциала и статуса ученого; модернизация инфраструктуры науки; усовершенствование менеджмента и мониторинга развития науки
Сроки реализации	2016 - 2019 годы
Целевые индикаторы	доля детей 3-6 лет, охваченных дошкольным воспитанием и обучением по обновленному содержанию, в 2017 году – 87,5 %, в 2019 году – 100 %; доля школ, перешедших на обновленное содержание образования по опыту автономной организации образования "Назарбаев Интеллектуальные школы" (далее – НИШ), в 2016 году – 100 %, в 2019 году – 100 %; доля учащихся с успеваемостью на "хорошо" и "отлично" (качество обучения) в 2017 году – 62 %, в 2019 году – 70 %; доля выпускников учебных заведений технического и профессионального образования, обучившихся по государственному образовательному заказу, трудоустроенных и занятых в первый год после окончания обучения, в 2017 году – 92 %, в 2019 году – 95 %; доля выпускников вузов, обучившихся по государственному образовательному заказу, трудоустроенных в первый год после окончания вуза по специальности, к 2017 году – 85 %, в 2019 году – 90 %; количество вузов Казахстана, отмеченных в рейтинге QS-WUR: 2017 год 2019 год топ-200 0 2 топ-300 2 2 топ-500 2 3 топ-701+ 7 9 доля затрат на опытно-конструкторские разработки в общем объеме финансирования научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее – НИОКР) в 2017 году – 21,2 %, в 2019 году – 22,3 %; доля коммерциализированных проектов в общем количестве прикладных научно-исследовательских работ в 2017 году – 17,5 %, в 2019 году – 20 %.
Источники и объемы финансирования	На реализацию Программы в 2016 - 2019 годах будут направлены средства бюджета, а также другие средства, не запрещенные законодательством Республики Казахстан. Общие затраты из бюджета на реализацию Программы составят 1 423,4 млрд. тенге (РБ – 1 153,0 млрд. тенге, МБ – 252,4 млрд. тенге)

2. Введение

Мир живет в период глобальных вызовов. Это новые технологические достижения и внедрение инноваций, ускоренное развитие IT-технологий и мобильность человеческих ресурсов.

В этих условиях образование и наука должны быть на переднем крае преобразований. Ведущие экономики мира достигают процветания только за счет высокого уровня человеческого капитала. Этому способствуют новые образовательные стратегии и политики.

Современный этап модернизации казахстанской системы образования и науки предполагает доступность для каждого качественного дошкольного воспитания и школьного образования, возможность получить новые профессиональные навыки в колледже и университете, развить исследовательские и творческие компетенции.

Принятый в 2011 году Закон Республики Казахстан "О науке" открыл новые возможности для передовых научных достижений.

Развитие казахстанской науки во благо интересов экономики и бизнеса обозначено в Законе Республики Казахстан "О коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности".

В 2015 году внесены изменения и дополнения в Закон Республики Казахстан "Об образовании". Законодательно регламентируется поэтапный переход на обновленное содержание школьного образования, дуальное обучение, получение первой рабочей профессии в колледжах бесплатно, переход от государственной аттестации к независимой аккредитации колледжей и вузов и др.

Особый статус и государственная поддержка молодежи обозначены в новом Законе Республики Казахстан "О государственной молодежной политике".

Тем самым создана основа для реализации новых образовательных стратегий и научных достижений.

Программа разработана на основе Плана Нации "100 конкретных шагов" с учетом ведущих мировых трендов.

Программа прошла широкое обсуждение в педагогической и научной общественности. Учтены предложения работодателей, бизнес-сообщества и международных экспертов.

3. Анализ текущей ситуации

В Глобальном индексе конкурентоспособности 2015 - 2016 года Всемирного экономического форума (далее – ВЭФ) Казахстан занимает 42 позицию среди 140 стран мира. Из 12 индикаторов образования и науки прогресс достигнут по 8, в том числе по качеству системы образования и научно-исследовательских организаций, доступу школ к интернету, доступности исследовательских и образовательных услуг.

Прогресс страны в достижении целей развития тысячелетия отмечает ЮНЕСКО. Казахстан входит в десятку стран-лидеров по индексу развития образования.

Образование – один из трех основных субъективных факторов рейтинга человеческого развития Программы развития организации объединенных наций (далее – ПРООН). В 2015 году Казахстан вошел в группу стран с высоким уровнем развития, заняв 56-е место среди 188 экономик мира.

Значительный прогресс Казахстана в охвате детей от 1 до 6 лет дошкольным воспитанием и обучением отмечен ЮНЕСКО в докладе "Образование для всех 2000 - 2015 годов: достижения и вызовы".

Значительно улучшены результаты казахстанских 15-летних обучающихся по математической и естественно-научной грамотности в PISA-2012.

Казахстанские школьники стали серьезными конкурентами зарубежным сверстникам в международных интеллектуальных олимпиадах и научных соревнованиях. В национальной копилке страны только в 2015 году 252 золотых, 336 серебряных и 579 бронзовых медалей.

В 2015 году впервые студенты колледжей страны приняли участие в международном чемпионате WorldSkills Competition в Бразилии. В общекомандном зачете Казахстан занял 50 позицию среди 55 стран мира.

Признана соответствующей международным стандартам образовательная деятельность высшей школы страны. Девять университетов отмечены в рейтинге QS-2015.

В 2013 году Казахстан занял 27 позицию среди 170 стран мира в Глобальном индексе развития молодежи. Международные эксперты отмечают положительные тенденции трудоустройства и участия молодежи в политической жизни страны.

2016 год ознаменован ратификацией Казахстаном Конвенции о борьбе с дискриминацией в области образования и Конвенции о правах инвалидов. Все положения конвенций обозначены в законодательстве страны, в том числе и Законе Республики Казахстан "Об образовании". Доступность качественного обучения для всех на основе полного равенства в зависимости от способностей и желания каждого реализуется на всех уровнях казахстанского образования.

Это стало возможным благодаря целевой поддержке всех инициатив образования и науки на государственном уровне, частным сектором и гражданской общественностью страны.

Вместе с тем в контексте новых вызовов сложного и динамично развивающего мира имеются факторы, сдерживающие обеспечение высокого качества образования и науки.

Приоритетными направлениями в период 2011 - 2015 годов стали подготовка законодательной базы, инфраструктурное развитие и наращивание ресурсного потенциала образования и науки.

Дошкольное воспитание и обучение

Значимость этого периода развития ребенка как основы для успешной подготовки к дальнейшей образовательной деятельности год от года возрастает.

В системах образования для 40 стран мира уровень дошкольного образования является обязательным.

В 2014 году ПРООН дополнил субфактор "Образование" индекса человеческого развития коэффициентом "Валовый охват дошкольным образованием", что свидетельствует о политической значимости дошкольного образования.

ЮНЕСКО рекомендует странам развивать государственно-частное партнерство (далее – ГЧП), при этом государственное финансирование направлять в малонаселенные и отделенные пункты.

В течение последних пяти лет в Казахстане развитие дошкольного воспитания и обучения стало одним из приоритетных направлений модернизации системы образования.

Успешная реализация программы "Балапан" на 2010 - 2014 годы способствовала росту дошкольных организаций. По сравнению с 2013 годом в 2015 году сеть дошкольных организаций увеличилась на 965 единиц. На 1 октября 2015 года функционируют 8 834 дошкольные организации (2013 году – 7869, 2014 году – 8467).

Активное развитие в этом секторе получило ГЧП. Только в 2013-2015 годы государственный образовательный заказ был размещен в 655-ти частных детских садах (2013 году – 898, 2014 году – 1261, 2015 году – 1553).

Охват детей от 3 до 6 лет дошкольным воспитанием и обучением увеличился с 73,4 % (2013 год) до 81,6 % (2015 год).

Развитие сети дошкольных организаций способствовало росту численности педагогических кадров. В сравнении с 2013 годом количество специалистов дошкольного образования увеличилось на 13,9 тысяч человек и составило 80,8 тысяч человек.

Значительное внимание уделено развитию содержательных аспектов дошкольного образования. Обновлен Государственный общеобязательный стандарт дошкольного воспитания и обучения. Разработаны общеобразовательная типовая программа дошкольного воспитания и обучения и образовательная программа предшкольной подготовки. Апробация программ, ориентированных на творческое и познавательное развитие ребенка, начата на базе 77 детских садов и 30 пилотных школ страны. Таким образом, в развитии дошкольного образования страны сделан значительный шаг вперед. Вместе с тем остаются области и задачи, требующие повышенного внимания и принятия соответствующих мер.

Проблемы:

1) существующая сеть организаций дошкольного образования и темпы его инфраструктурного обновления не успевают за ростом рождаемости детей в Казахстане. Так, в 2015 году очередность в детские сады составила 545,4 тысяч детей, в том числе детей от 3 до 6 лет – 185,6 тысяч человек;

2) охват детей дошкольным воспитанием и обучением от 1-го до 3-х лет в Казахстане значительно ниже среднего показателя стран Организации экономического сотрудничества и развития (далее – ОЭСР) (по республике – 16 %, ОЭСР – 32 %);

3) из всех периодов дошкольного развития детей наименьшее внимание государства уделено детям от 0 до 3 лет, тогда как именно здесь закладываются основы для познавательного и интеллектуального развития ребенка, приобретения социальных и коммуникативных навыков. Комплексное решение проблем раннего развития детей потребует координации и согласованных действий сферы образования, здравоохранения и социальной защиты, а также широкого включения родительской общественности;

4) актуальным остается включение в образовательную среду детей дошкольного возраста с особыми образовательными потребностями в развитии. Доля организаций образования, создавших условия для их воспитания и обучения, составляет лишь 9,1 %. Отмечается дефицит квалифицированных специалистов – дефектологов, логопедов и психологов;

5) при довольно высоких количественных показателях охвата детей качество услуг, предоставляемых дошкольными организациями, все еще остаются на не достаточном уровне. В значительной степени это результат непрестижного социального статуса профессии воспитателя;

6) ежемесячная заработная плата воспитателя (в среднем она составляет 62,4 тысяч тенге) значительно ниже средней зарплаты по стране. В сравнении со странами ОЭСР несопоставимо разнятся показатели наполняемости групп в дошкольных организациях. В Казахстане в среднем на одного педагога приходится 30 - 35, в странах ОЭСР - 14 детей;

7) не выработаны единые подходы к проведению мониторинга достижений детей дошкольных организаций.

Актуальность обозначенных проблем обуславливает необходимость форсирования действий в обеспечении равных возможностей для всех детей младшего возраста с учетом мировых трендов.

Общее среднее образование

Школьное образование Казахстана находится на этапе нового старта. ВЭФ обозначил 16 видов знаний и умений успешного в 21 веке человека. Это навыки работы в команде, лидерские качества, инициативность, IT-компетентность, финансовая и гражданская грамотность и другие. Казахстан в рейтинге ВЭФ "Исследование расхождений в навыках 21 века" находится в группе стран с низким уровнем познавательного и эмоционального интеллекта школьников. Уровень компетенций и личных характеристик значительно ниже базовых навыков.

В свете новых подходов области профессиональных компетенций учителя расширяются. Это – междисциплинарная и проектная деятельность, использование информационно-коммуникационных технологий (далее – ИКТ) в обучении и управлении, интеграция учащихся с особыми образовательными потребностями и консультационное сопровождение родителей.

В 27 из 36 стран ОЭСР и ее партнеров применяются селективные критерии отбора на педагогическую специальность. Прием на программы подготовки педагогических кадров предполагает обязательное собеседование, тестирование для оценки способностей и мотивации абитуриентов.

В 32 странах ОЭСР педагогическая практика является обязательной. Длительность практики составляет от 70 до 120 дней. Преподаватели вузов участвуют в педагогической педпрактике студентов. Школьный менеджмент ответствен в поддержке молодых учителей. В 17 странах ОЭСР требуется степень магистра для работы в основной и старшей школе.

Начальный этап карьеры учителя предусматривает повышение требований для допуска к профессии. В 18 странах ОЭСР проводится обязательное введение в должность, в 14 - действует стажировка учителей. Вклад учителя в развитие общества в мировой практике признан ключевым. Преподавание рассматривается как карьера. Текучесть педагогических кадров меньше 5 %.

Возрастает глобальный индекс статуса и престижа профессии учителя. В Австрии широкое распространение получила программа "образовательных Оскаров" для лучших учителей. В земле Бранденбург Германии открыты церемонии принятия на работу молодых учителей и ухода опытных педагогов на пенсию. В Швеции акцент сделан на формирование сильных взаимосвязей школ, университетов и предпринимательской среды.

Лидеры образовательных систем модернизируют подходы профессионального развития учителя. Системы повышения квалификации педагогов несопоставимы с Казахстаном. Они различаются по объему, периодичности, охвату, уровню централизации.

В 20 странах ОЭСР обязательные курсы повышения квалификации проводятся в контексте приоритетов индивидуальных школ. Повышение квалификации необходимо для продвижения по службе и повышения заработной платы. В 14 странах ОЭСР затраты на повышение квалификации покрываются полностью государством, в 8 - частично.

Педагоги Финляндии и Сингапура повышают квалификацию ежегодно. В Южной Корее учителям предоставляют различные формы дистанционного обучения и внутришкольных семинаров и курсов.

В Японии сфера переподготовки учителей находится под контролем государства. В Финляндии за профессиональное развитие педагогических кадров ответственность несут работодатели, в Швеции - на основе рыночных отношений, без участия государства.

Формат профессионального развития учителя намного шире. Это не только посещение курсов, семинаров и конференций. Эффективное профессиональное развитие включает обучение и практику. Предусмотрена последующая поддержка. Дистанционные курсы предлагают 21 страна ОЭСР. Практикуется повышение квалификации непосредственно на базе школ без отрыва от работы. Учителя имеют возможность пройти курсовую переподготовку на базе вузов и частных компаний.

Стандарты учителей и руководителей школ содержат критерии качества профессиональной компетенции. Индикаторы практики преподавания и руководства школой заложены в программах педагогического образования, оценке индивидуальных результатов работы.

Высокий уровень экономического развития достигают страны, которые не делят школы на "лучшие" и "худшие". Фокус ведущих мировых образовательных систем направлен на выравнивание образовательных достижений школьников. В Сингапуре по итогам ранней диагностики способностей школьники посещают от 4 до 8 раз в неделю дополнительные занятия по математической грамотности.

В Японии создан союз сельских школ, посредством которого учителя имеют возможность обмениваться опытом и проводить различные исследования. Развернута волонтерская деятельность студентов по оказанию поддержки слабоуспевающим детям в выполнении домашнего задания.

Поддержку сельским школам в Шанхае оказывают городские школы. Разрабатываются специальные программы поддержки в обучении для детей мигрантов в Гонконге. До начала учебного года организуется специальная 6-месячная программа.

В 15 странах ОЭСР существуют программы по поддержке слабоуспевающих учащихся.

Ключевым является создание соответствующей новым требованиям образовательной среды. Максимально используются возможности школьной инфраструктуры. Применяются процессы трансформации открытого внутреннего пространства, зонирования учебных площадей при помощи мобильных перегородок или передвижного оборудования. Это создает психологическое разнообразие и смену впечатлений для детей, находящихся длительное время в здании школы.

В 2011 - 2015 годы приоритетами школьного образования Казахстана стали инфраструктурное развитие и подготовка к переходу на обновленное содержание.

Ввод в эксплуатацию в течение пяти лет 521 школы позволил сократить количество аварийных до 1 %, трехсменных - до 1,2 %. В 2015 году за счет Национального фонда Республики Казахстан начато строительство еще 34 школ.

Осуществляется полномасштабная трансляция опыта НИШ. Подготовлена база для поэтапного перехода на обновленное содержание школьного образования. Принят Государственный стандарт начального образования. Новая интегрированная образовательная программа ориентирована на развитие способностей детей применять знания и умения в реальной практике.

Апробация обновленных учебных программ начата в 30-ти пилотных школах.

Внедрены новые механизмы профессионального развития педагогических кадров страны. Ключевым аспектом становится исследовательская деятельность учителя.

По новым трехуровневым программам повышения квалификации, разработанным Центром педагогического мастерства НИШ, в 2012 - 2015 годах прошли курсовую подготовку 52,5 тысяч педагогов. За пять лет проведены более 2000 онлайн-уроков для учащихся, 188 онлайн-семинаров и 400 мастер-классов для учителей общеобразовательных школ.

Новая модель оплаты труда гражданских служащих, в том числе работников образования, запущена с 1 января 2016 года. Предусматриваются доплаты педагогам и стимулирующие надбавки за высокие достижения в работе. Это будет способствовать улучшению профессионализма учителей, повышению привлекательности профессии и сокращению чрезмерно высокой педагогической нагрузки;

Для проведения полномасштабных действий по развитию трехъязычного образования разработана Дорожная карта на 2015 - 2020 годы.

Создаются условия для дополнительного образования и занятости детей во внеурочное время. Охват детей, занимающихся во внешкольных организациях и школьных кружках, составляет 60,8 %.

Новые подходы формирования молодого поколения, обладающего чувством ответственности за принимаемые решения и судьбу своей страны, заложены в Концепции государственной молодежной политики Республики Казахстан до 2020 года.

Отмечается рост доли выпускников, подтверждающих успешность завершения школьного образования.

Вместе с тем с учетом новых глобальных вызовов 21 века актуализируются вопросы качественного образования для всех детей.

Инфраструктура общего среднего образования требует ускоренных темпов развития. Географические преимущества страны обуславливают 3-х кратное преобладание школ на селе.

Всего образовательную деятельность ведут 7160 школ (2013 год – 7307, 2014 год - 7222). Число школ, расположенных в сельской местности, преобладают над городскими в 3,3 раза. При этом учащихся городских школ больше в сравнении с сельскими (город – 1 412 503 человек, село – 1 311 624 человек). В целом, контингент дневных общеобразовательных школ составляет 2,7 млн. человек.

Малокомплектные школы (далее – МКШ) составляют 44 % от общего количества организаций общего среднего образования.

Уровень материально-технической оснащенности МКШ низкий. Не имеют учебных кабинетов новой модификации: физики - 33,7 % школ, химии – 39 %, биологии - 39,3 %, математики - 29,3 % и лингафонных кабинетов - 49 % школ. Показатели выпускников МКШ по итогам единого национального тестирования (далее – ЕНТ) 2015 ниже республиканского на 4,45 балла (74,97 балла).

Проблемы:

1) развитие школьной инфраструктуры не в полной мере удовлетворяет имеющимся потребностям. Ветхие здания школ с превышающим сроком эксплуатации (1950-1970 годов постройки) переходят в разряд аварийных. Сегодня количество таких школ составляет 69 единиц. В них обучается 17,3 тысяч детей, в 86 трехсменных школах - 11,2 тысяч детей;

2) из-за отсутствия школ в населенном пункте не имеют возможности обучаться по месту жительства 3 825 учащихся, что составляет 12,2 % детей от нуждающихся в подвозе (31420 человек);

3) сохраняется значимость включения школьников с особыми образовательными потребностями в образовательный процесс общеобразовательных школ. Соответствующие условия созданы только в 30,7 % школ. Такую возможность получили лишь 27 % детей с особыми образовательными потребностями в развитии. Имеется потребность в педагогах со специальным образованием и методическом сопровождении;

4) недостаточно эффективна процедура экспертизы учебной литературы. 88 % учебников, поступивших от издательств, направляются на доработку. Научно-педагогическую экспертизу с первого раза проходят только 7% учебников;

5) не в полной мере применяются инновационные технологии обучения. Возможности доступа школьников к информационным технологиям ограничены. Низкими остаются показатели доступности школ к мировым образовательным интернет-ресурсам. В системе электронного обучения задействовано только 1075 школ;

6) все еще критически важными являются необходимость формирования социальных и эмоциональных навыков, развитие некогнитивных способностей. Переход на обновленное содержание школьного образования должен осуществляться в контексте STEM-обучения. Междисциплинарный и проектный подход позволит мотивировать школьников на активный процесс познания и развития;

7) остается высокой потребность в учителях-предметниках со знанием английского языка. Качественный состав педагогов школ с высшей и первой квалификационными категориями составляет лишь 49,8 %. Только 0,6 % учителей школ имеют степень магистра;

8) новые задачи ставятся и перед системой повышения квалификации. Необходимо качественное обновление программ профессионального развития учителя. Это потребует высокой компетенции кадрового состава системы повышения квалификации педагогов Казахстана;

9) низким остается охват курсами сельских учителей. Формат предлагаемой курсовой подготовки требует разработки и внедрения новых подходов;

10) сдерживающим фактором качественных показателей школьного образования остается все еще низкий статус профессии учителя. Не выработаны новые подходы повышения общественного имиджа учителя, высокой материальной и духовной мотивации, привлечения к труду педагога способной и творческой молодежи;

11) не разработаны механизмы карьерного и профессионального роста учителя. Не внедрены профессиональный стандарт педагога или концептуальная модель развития его профессиональных компетенций;

12) требует ускоренных темпов развития неформальное образование детей школьного возраста. Недостаточна сеть внешкольных организаций, в том числе кружков роботостроения и техники, IT-площадок, объединений юных туристов и натуралистов. Эффективность воспитывающего потенциала организаций образования и детских общественных объединений в силу дефицита педагогов дополнительного образования остается низкой;

13) не выработаны механизмы мониторинга успешности обучения выпускников начальной школы. Внешняя оценка учебных достижений выпускников основной школы не позволяет своевременно выявлять и поддерживать учащихся с низкой успеваемостью;

14) пятибалльная система оценивания не отражает реальный уровень знаний обучающихся. Она не позволяет разработать индивидуальную траекторию обучения школьника с учетом имеющихся трудностей, мотивировать их на устранение пробелов в усвоении учебной программы;

15) казахстанские школьники по итогам PISA-2012 все еще отстают от сверстников из стран ОЭСР по математике на 1,5, естествознанию - на 2 и по чтению - на 2,5 года;

16) разница между лучшей и отстающей школами по итогам ежегодного ЕНТ составляет 60%. Не разработаны и не внедрены механизмы поддержки школ с низкими результатами в обучении;

17) выпускные экзамены не замеряют языковые компетенции школьников. ЕНТ не предусматривает оценивание уровня сформированности умений и навыков школьника 21 века, которые необходимы в непостоянном, неопределенном, сложном и противоречивом мире. Инструментарий ЕНТ требует содержательного переформатирования;

18) не получило широкого распространения внедрение механизмов подушевого финансирования в школах. Попечительские советы 4 377 дневных государственных общеобразовательных школ выполняют больше функции родительских комитетов. Они не имеют полномочий финансовой автономии.

Таким образом, на этапе нового старта школьного образования необходимо форсировать инфраструктурные решения, ресурсное и методологическое обновление, выработать механизмы сокращения разрыва между "лучшей" и "худшей" школой, усилить воспитательную составляющую с учетом принципов общенациональной идеи "Мәңгілік Ел".

Техническое и профессиональное образование

Социальная ориентированность технического и профессионального образования в мировой практике очевидна. В ведущих странах система ТиПО является фактором успешной социальной адаптации молодежи и взрослых.

Социальное партнерство в Германии обеспечило лучшие показатели снижения молодежной безработицы в Европе. Охват обучающихся дуальным обучением в 3,5 раза выше в сравнении с Казахстаном. Превышают в 27,5 раз показатели вовлеченности предприятий в процесс подготовки кадров.

В странах ОЭСР ТиПО развивается на основе коллективной ответственности образования и работодателей, заинтересованных сторон.

Продвижение дуального обучения заявлено одной из главных целей ТиПО до 2020 года в Европейском Союзе. Наряду с получением рабочей профессии обеспечивается привитие молодежи предпринимательских навыков.

В 2011 - 2015 годы проведена значительная работа по реструктуризации ТиПО страны. В 2012 году Казахстан первым из Стран независимых государств переформатировал образовательную деятельность системы ТиПО. Это позволило придать подготовке кадров техническую направленность. Тем самым была обеспечена преемственность квалификаций ТиПО. Студенты колледжей получили возможность присвоения нескольких прикладных квалификаций в рамках одного учебного заведения.

На 1 октября 2015 года функционируют 807 колледжей, в том числе 462 государственных. Из них 20 % расположены в сельской местности. Всего обучается 500 тысяч студентов. В ТиПО работают 43112 инженерно-педагогических работника. Подготовка кадров осуществляется по 183 специальностям и 465 квалификациям.

Для реализации приоритетных проектов индустриально-инновационного развития определены 10 базовых колледжей.

В 2015 году законодательно закреплены принципы дуального обучения. Образовательную деятельность в партнерстве с предприятиями страны осуществляют 348 колледжей. Заключено 27200 договоров о сотрудничестве колледжей и работодателей. В рамках целевой подготовки кадров обучается 5 тысяч человек.

Запущен механизм регулирования региональных дисбалансов трудовых ресурсов через учебную миграцию "Мәңгілік ел жастары – индустрияға!". В 34 колледжах северных, центральных и восточных регионов обучаются 2200 студентов.

Обеспечивается доступность технического и профессионального образования молодежи с особыми образовательными потребностями. Установлена квота приема (с 2012 года размер квоты для инвалидов составляет 1 %).

Разрабатываются новые подходы в обновлении содержания образовательных программ ТиПО. Казахстан стал участником Туринского процесса. Это предоставляет возможность выработать действенные шаги развития системы ТиПО.

Получение первой рабочей специальности бесплатно закреплено на законодательном уровне. Это требует ускоренной разработки пошаговых действий.

Законодательно закреплена международная аккредитация учебных заведений ТиПО.

Несмотря на предпринимаемые шаги, охват ТиПО в Казахстане значительно ниже показателей развитых стран. Только 22% населения страны считает ТиПО престижным. Тогда как в странах Евросоюза получение рабочей профессии для 71% населения имеет позитивный имидж. Это показатели охвата, трудоустройства, размера зарплаты и мнения населения.

Расходы на ТиПО в Казахстане в 2,5-3 раза ниже показателей развитых стран мира.

Проблемы:

1) отсутствует эффективная система профориентационной работы. В 2015 году доля молодежи типичного возраста в ТиПО (14-24 лет) составила лишь 16,1 %;

2) по итогам опроса ОЭСР 70 % компаний Казахстана считают низкий уровень подготовки кадров серьезным препятствием для развития бизнеса. Рабочие кадры страны не владеют навыками компьютерного проектирования, работы со сложными сварочными конструкциями, техническим английским языком. Ежегодно привлекается 30 тысяч иностранных работников, из них 24,9 тысяч (83 %) - для промышленности;

3) низкими являются показатели колледжей, подтверждающих качество подготовки специалистов. Только 16 % из них прошли национальную аккредитацию;

4) не выработаны механизмы независимой сертификации квалификаций студентов ТиПО на базе отраслевых ассоциаций. Сертификаты уровня профессиональной подготовленности выпускников не признаются бизнес-сообществом. При этом ни одна профессиональная ассоциация работодателей до сих пор не начала свою независимую сертификацию выпускников;

5) отмечается дефицит инженерно-педагогических кадров и мастеров производственного обучения. Низкий уровень заработной платы не позволяет привлечь для преподавания опытных работников с производства;

6) мастера производственного обучения в системе ТиПО составляют только 13,1% от общего числа инженерно-педагогических работников. В развитых странах преподаватели и мастера производственного обучения являются практикующими специалистами или проходят стажировку на производстве 1 раз в 3 года;

7) устаревшая материально-техническая база колледжей не обеспечивает качество подготовки кадров и привлекательность системы ТиПО. Не решены в полной мере вопросы создания условий для иногородних обучающихся. Лишь 70 % сельских студентов имеют возможность получить места в общежитиях.

Эволюция рынка труда рабочего обозначила перед системой ТиПО новые вызовы. Система ТиПО призвана сыграть ключевую роль в контексте социальных выгод, прежде всего, для человека и общества в целом.

Высшее и послевузовское образование

Эффективным показателем инновационной экономики обозначены тренды развития вузовской науки. Усиливается интеграция университетов и бизнес-структур.

В рейтинге IMD в топ стран-лидеров, где высшее образование отвечает потребностям экономики, входят Швеция, Сингапур, Дания, Канада, Финляндия. Казахстан занимает 44 позицию среди 60 стран мира.

Реализуются проекты развития исследовательских вузов. Инвестиции Китая в исследовательские университеты повысили конкурентоспособность высшего образования.

В Великобритании фокус на исследовательские университеты обеспечил устойчивое экономическое развитие страны. В 2010 году 20 вузов Великобритании, объединенных в RusselGroup, принесли 22,3 млрд. дохода и обеспечили 243 тысяч рабочих мест. Более 2/3 результатов научно-исследовательских работ (далее – НИР) университетов RussellGroup внедряются в экономику, здравоохранение, культурную и социальную сферы страны.

Приоритетом высшего и послевузовского образования Казахстана обозначено триединство образования, науки и производства. Начат процесс институционального преобразования высшей школы страны. Создан первый исследовательский вуз - Казахский национальный исследовательский технический университет имени К.И. Сатпаева. Здесь сформирован пул ведущих ученых страны, выполняющих фундаментальные и прикладные научно-образовательные исследования.

Функционируют 16 офисов коммерциализации, 3 технопарка и 4 бизнес-инкубатора. Флагманом глобального образования и научных открытий стала автономная организация образования "Назарбаев Университет" (далее – Назарбаев Университет). В инженерных школах вуза успешно стартовали инновационные образовательные и научные проекты. В 2015 году Университет перешел знаковый рубеж. Осуществлен первый выпуск 594 молодых высококвалифицированных специалистов (446 бакалавров и 148 магистров).

Высшую школу Казахстана представляют 125 вузов (2013 - 2014 учебный год – 132 единиц, 2014 - 2015 учебный год – 127 единиц), из них 9 национальных, 31 государственный, 13 негражданских, 1 автономная организация образования, 1 международный, 16 акционированных, 54 частных.

Контингент обучающихся в вузах в 2015 - 2016 учебном году составляет 455 101 человек (2013 год – 606,1 тысяч человек, 2014 год – 506,4 тысяч человек), в том числе, в бакалавриате – 425 700 человек, в магистратуре – 27 400 человек, в докторантуре – 2001 человек.

Численность профессорско-преподавательского состава (далее – ППС) составляет – 40 844 человека (2013 год – 41 635, 2014 год - 40 320).

Подготовка специалистов осуществляется с учетом социального заказа. 11 вузов определены как базовые в подготовке высококвалифицированных кадров для успешной реализации проектов Государственной программы индустриально-инновационного развития (далее – ГПИИР). Профессиональные компетенции формируются в рамках образовательных программ, разработанных в соответствии с Дублинскими дескрипторами и пожеланиями работодателей.

Обеспечена преемственность образовательных программ трехуровневой модели высшего и послевузовского образования. Академическая свобода вузов в определении содержания образовательных программ в бакалавриате увеличена до 55 %, магистратуре – 70 %, докторантуре – 90 %. Вузы могут предлагать широкий спектр образовательных программ, способствующих укреплению их конкурентоспособности на рынке образовательных услуг.

Соотношение количества грантов магистратуры к грантам бакалавриата соответствует мировой структуре вузовского контингента (1:5).

На основе Национальной системы квалификаций, сопоставимой с Европейской, разработано 70 профессиональных стандартов подготовки специалистов с высшим и послевузовским образованием.

Расширяются образовательные контакты казахстанских вузов с ведущими университетами мира. Международные научно-исследовательские проекты реализуются совместно с зарубежными вузами-партнерами. Диалог стран обеспечивает привлекательность и сопоставимость квалификаций высшего образования.

Внедрена национальная модель аккредитации вузов. В 2015 году институциональную аккредитацию в казахстанских аккредитационных агентствах прошли 72, национальную специализированную - 55 вузов. Начат постепенный переход от государственной аттестации к общественно-профессиональной аккредитации.

Развитие получила академическая мобильность студентов и ППС. В 2011-2015 годы 4913 студентов казахстанских вузов прошли обучение в ведущих вузах мира.

Курсовую подготовку в области менеджмента на базе Назарбаев Университета со стажировкой в Великобритании, Японии, Соединенных штатах Америки и Сингапуре прошли 100 сотрудников вузов. Научно-педагогические кадры повышают уровень профессиональных компетенций в 30 странах мира по программе "Болашақ".

Более чем в 2 раза в сравнении с 2011 годом выросло количество публикаций с высоким импакт-фактором ППС и научных работников вузов.

Вместе с тем остепененность ППС вузов все еще остается низкой и составляет 50,4 %. Лишь 2 % от их общего числа имеют степень доктора PhD.

Научный потенциал вузов используется неэффективно. Межведомственные барьеры, недостаточное финансирование, отсутствие экономических стимулов у частного сектора препятствуют успешной интеграции образования, науки и производства.

Не в полной мере развиты институциональные формы поддержки инновационных структур. Удельный вес научных разработок более чем в десять раз ниже уровня развитых стран. Вузами коммерциализируются только 0,1 % финансируемых научно-исследовательских разработок.

Развитие государства во все времена определяла молодежь. По данным государственной статистики, на начало 2015 года численность молодежи республики (14-29 лет) составила 4 511,5 тысяч человек или 25 % от общей численности населения страны.

Вопросы успешной социализации и гражданственной активности молодежи рассматриваются на заседаниях Совета по молодежной политике при Президенте Республики Казахстан. Региональными программами решаются социальные проблемы и занятость молодежи. Инициативы молодежи находят поддержку в 213 региональных ресурсных центрах.

Функционирует свыше 1000 молодежных неправительственных организаций. В 115-ти вузах созданы органы молодежного самоуправления.

Создана Национальная студенческая лига по футболу и баскетболу. На Всемирной универсиаде в 2015 году казахстанская студенческая сборная завоевала 5 золотых и 6 серебряных медалей.

Успешно реализуются социальные проекты: Республиканский молодежный форум, Молодежный лагерь "Жастар-Отанға!", республиканский турнир по парламентским дебатам и другие.

Проблемы:

1) 66,3 % казахстанских работодателей-участников социологических опросов отметили отсутствие опыта сотрудничества с вузами в сфере НИОКР. Подготовка кадров в вузах все еще не направлена на развитие практических навыков. Образовательные программы не удовлетворяют ожидания работодателей;

2) отмечается низкий уровень выпускников вузов по техническим специальностям. Показатель трудоустройства выпускников в первый год после окончания вуза остается все еще низким (71 %), в том числе на селе. Местными исполнительными органами (далее – МИО) слабо ведется работа по привлечению молодых специалистов в рамках проекта "С дипломом в село". Вовлеченность сельской молодежи в различные проекты остается низкой;

3) непрестижность профессии педагога приводит к набору слабоуспевающих абитуриентов. Отсутствуют специальные требования к приему на педагогические специальности. Выпускники педагогических специальностей не ориентированы на использование в учебной практике новых технологий обучения. Охват студентов программами трехъязычного обучения остается низким. Имеется потребность в повышении языковых компетенций как студентов, так и преподавателей. Не в полной мере разработано научно-методическое обеспечение обучения на английском языке;

4) в рейтинге IMD Казахстан занимает 44 позицию по показателю "импорт студентов" среди 56 стран мира. Доля иностранных студентов составляет лишь 2,5 %, в странах ОЭСР их доля достигает 9-10 %;

5) действующие институты корпоративного управления не имеют реальных полномочий, влияющих на принятие основных решений. Вузами не отрегулирован механизм подотчетности перед студенческой и родительской общественностью;

6) инфраструктура и организация досуга в вузах не соответствуют потребностям и ожиданиям иногородних и иностранных студентов;

7) безбарьерная среда обучения создана в вузах Акмолинской, Алматинской, Западно-Казахстанской, Карагандинской, Костанайской и Южно-Казахстанской областей, городов Астаны и Алматы. В них обучается 570 студентов с особыми образовательными потребностями. На законодательном уровне не выработаны механизмы их трудоустройства;

8) вовлеченность сельской молодежи в социальные проекты все еще остается низкой. Имеются существенные различия в условиях досуга молодежи города и села. Не в полной мере развернуто волонтерское движение. Только 9 % молодежи занимается спортом (город – 6,7 %, село – 11,8 %).

С учетом достигнутых результатов и все еще имеющихся проблем рост качественных показателей высшей школы Казахстана является критически важным.

Наука

Принятый в 2011 году Закон Республики Казахстан "О науке" открыл новые возможности для передовых научных достижений. Новшеством казахстанской науки стал Закон Республики Казахстан "О коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности" (далее - Закон). Основными положениями законодательно регламентируется создание условий для развития казахстанской науки во благо интересов экономики и бизнеса.

Создана принципиально новая модель управления наукой. Определены механизмы финансирования научных исследований - базовое, грантовое и программно-целевое. Независимую экспертизу проводит Национальный центр государственной научно-технической экспертизы.

Пять национальных научных советов (далее – ННС) являются коллегиальным органом принятия решений.

В 2015 году успешно завершен проект казахстанской науки и Всемирного Банка "Коммерциализация технологий". Реализованы 65 научных проектов. Заключены 6 лицензионных соглашений.

НИОКР выполняют 392 научные организации, в том числе 245 научно-исследовательских институтов (далее – НИИ). В них работают более 25 тысяч научных сотрудников.

Ученые страны имеют доступ к мировым информационным ресурсам. Подписаны лицензии и соглашения с крупнейшими зарубежными компаниями и издательствами Thomson Reuters, Springer, Elsevier.

Отмечается значительный рост публикационной активности казахстанских ученых в международных рейтинговых изданиях. В 2015 году количество публикаций в ведущих рейтинговых журналах мира составило 1995, из них только в Scopus (Elsevier) – 976, Web of Core Collection (Thomson Reuters) – 327 и одновременно в обеих базах – 692.

Укрепляется кадровый потенциал науки. Отмечается рост численности казахстанской молодежи в науке. В 1,5 раза увеличилась доля ученых в возрасте до 35 лет. Значительными стимулами для ученых стали Государственная премия в области науки и техники, 6 именных премий МОН РК, государственные научные стипендии (50 для молодых и 25 для выдающихся ученых).

Проблемы:

1) сохраняется разрыв между наукой и образованием. Научные результаты не сосредоточиваются в сфере образования;

2) остается низкой материально-техническая оснащенность научно-исследовательской инфраструктуры;

3) приоритеты финансирования научно-технической деятельности формируются в большей части без участия индустрии;

4) слабо развито научное предпринимательство. Результаты научно-технической деятельности остаются невостребованными для бизнеса и не применяются предприятиями в производственных процессах;

5) слабо обеспечен переход от фундаментальных знаний к их практической реализации. Это значительно снижает ценность результатов научного труда с точки зрения общества и экономики;

6) отсутствует единый оператор, осуществляющий администрирование и контроль международных научных проектов;

7) не развиты национальные профессиональные сообщества научных работников, привлекаемых к независимой экспертизе;

8) Казахстан значительно отстает по показателям результативности НИОКР от развитых стран. За 5 лет затраты на опытно-конструкторские разработки выросли в 3 раза, однако они значительно ниже, чем в странах ОЭСР;

9) продажи прав интеллектуальной собственности в Казахстане намного ниже, чем в России и Сингапуре. Внутренние затраты на исследования и разработки в 14 раз ниже стран ОЭСР;

10) инновационное развитие экономики предполагает рост качественных показателей науки. Это – ускоренное развитие научно-исследовательской деятельности вузов, реальный вклад науки в экономику, кооперация с бизнесом и интеграция с зарубежным научным сообществом;

11) отсутствует система мониторинга реализации научных исследований;

12) в сфере образования и науки Казахстана функционирует негибкая система государственного контроля;

13) процедуры государственного контроля забюрократизированы (обязательное соответствие 551 параметру 15 нормативных правовых актов);

14) отсутствует систематизированная информационная база данных контрольных мероприятий. Это ограничивает мониторинг и анализ деятельности организаций образования;

15) имеется значительный разрыв между внутренней и внешней оценкой организации образования. По самооценке 100% считают свою деятельность удовлетворительной. При этом проходят государственную аттестацию 58% детсадов, 59% школ, 11 % колледжей, 46% вузов;

16) отсутствует Единая методика оценки качества, эффективности и мониторинга результатов НИР.

Новые задачи в сфере образования требуют совершенствования системы контроля и оценивания, в том числе изучения и внедрения лучшего опыта Ofsted.

Таким образом, анализ реализованных пошаговых действий в сфере образования и науки определяет следующее.

1. Сильные стороны:

1) обновление законодательной базы образования и науки, государственной молодежной политики;

2) ускоренные темпы инфраструктурных решений;

3) развитие ГЧП;

4) трансляция опыта НИШ и Назарбаев Университета;

5) улучшение позиций в международных рейтингах качества образования;

6) реструктуризация системы повышения квалификации педагогических работников;

7) внедрение элементов дуального обучения в системе ТиПО;

8) расширение академической свободы вузов;

9) увеличение вузовской науки в инновационных проектах;

10) рост публикационной активности ППС и ученых;

11) развитие интеллектуальных кластеров на базе Назарбаев Университета и Парка инновационных технологий.

2. Слабые стороны:

1) низкий статус педагога и ученого;

2) дефицит педагогов с высшим специальным дошкольным образованием;

3) низкая доля учителей, преподающих предметы естественно-математического цикла (далее - ЕМЦ) на английском языке;

4) наличие трехсменных и аварийных школ;

5) недостаточный охват учащихся дополнительным образованием;

6) низкий уровень функциональной грамотности школьников;

7) низкий уровень информатизации школ;

8) несовершенство ЕНТ;

9) отсутствие механизмов выравнивания результатов школ;

10) недостаточная профориентационная работа в школах;

11) низкий престиж ТиПО;

12) отсутствие законодательных норм проведения оценки уровня профессиональной подготовленности работодателями;

13) дефицит инженерно-педагогических кадров с опытом работы на производстве;

14) отсутствие механизмов подтверждения качества системы ТиПО;

15) недостаточное развитие инклюзивного образования;

16) недостаточное качество подготовки педагогических кадров;

17) дефицит кадров, специализирующихся в коммерциализации;

18) региональные диспропорции инновационных структур вузов;

19) дисбаланс между низкой патентной активностью и высокой публикационной активностью ППС вузов;

20) непривлекательность высшего и послевузовского образования для иностранных граждан;

21) невысокий уровень менеджмента в образовании и науке;

22) низкий уровень участия работодателей в разработке содержания образовательных программ;

23) слабая материально-техническая база организаций образования и науки;

24) бюрократизированная и негибкая система контроля в сфере образования и науки.

3. Возможности:

для государства:

1) повышение конкурентоспособности казахстанского образования и науки;

2) повышение качества человеческого капитала;

3) обеспечение социальных и правовых гарантий качества жизни детей;

4) инвестиционная поддержка образования и науки со стороны международных организаций и работодателей;

5) новые эффективные методы управления в образовании и науке;

6) доступность, привлекательность, качество и открытость сферы образования и науки;

7) улучшение показателей в международных рейтингах;

8) повышение ответственности родителей за воспитание ребенка;

9) внедрение разработанных инновационных проектов в производство.

4. Угрозы:

1) недостаточный уровень финансирования;

2) низкая мотивация труда педагога;

3) более привлекательные для ученых условия работы за рубежом;

4) низкий уровень стремления к самообразованию и профессиональному росту среди педагогических кадров;

5) срывы сроков ввода в эксплуатацию объектов образования;

6) нескоординированность соисполнителей в ходе реализации Программы.

Запланированные меры в рамках Программы будут способствовать решению обозначенных проблем для дальнейшей модернизации системы образования и науки с перспективой повышения конкурентоспособности системы и ее приближения к лучшим практикам стран ОЭСР.

4. Цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы.

Главная цель: повышение конкурентоспособности образования и науки, развитие человеческого капитала для устойчивого роста экономики.

4.1. Программная цель: обеспечение равного доступа к качественному дошкольному воспитанию и обучению.

Целевой индикатор:

№ п/п	Индикатор	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
Дошкольное воспитание и обучение
1	Доля детей 3-6 лет, охваченных дошкольным воспитанием и обучением по обновленному содержанию	%	Административные данные МОН РК	-	87,5	100	МИО

Для достижения поставленной цели необходимо решить следующие задачи:

1. Улучшение качественного состава педагогических кадров дошкольных организаций и повышение престижа профессии

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля педагогических работников дошкольных организаций с высшим и техническо-профессиональным образованием по специальности "Дошкольное воспитание и обучение"	%	Административные данные МОН РК	34,8	40	50	МИО, МОН РК

2. Увеличение сети дошкольных организаций с учетом демографической ситуации

№ п/п	Показатель	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Уменьшение потребности в местах в дошкольные организации от общей потребности 2014 года (194,6 тысяч мест)	мест	Административные данные МОН РК	145,2	55,9	0	МИО, МОН РК
2	Доля дошкольных организаций с полным днем пребывания от общего количества всех типов и видов	%	Административные данные МОН РК	73,1	79,5	85,0	МИО, МОН РК
3	Доля мини-центров с кратковременным днем пребывания от общего их количества	%	Административные данные МОН РК	51,8	40	29,9	МИО, МОН РК
4	Доля мест в частных дошкольных организациях от общего количества предоставленных мест	%	Административные данные МОН РК	19,5	28,2	35	МИО
5	Доля дошкольных организаций, создавших условия для воспитания и обучения детей с особыми образовательными потребностями	%	Административные данные МОН РК	9,1	15	30	МИО, МОН РК

3. Обновление содержания дошкольного воспитания и обучения, ориентированного на качественную подготовку детей к школе

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля детей 5-6 лет с высоким и средним уровнем умений и навыков в соответствии с системой индикаторов развития умений и навыков детей дошкольного возраста	%	Административные данные МОН РК	-	60	80	МИО, МОН РК

4. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития дошкольного воспитания и обучения

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля дошкольных организаций, прошедших аттестацию от общего количества дошкольных организаций, подлежащих аттестации	%	Официальные данные ККСОН МОН РК	83	85	87	МОН РК
2	Доля обновленных образовательных программ курсов повышения квалификации в области менеджмента для руководителей дошкольных организаций	%	Отчетная информация АО "Өрлеу"	50	75	100	МОН РК, МИО

4.2 Программная цель: обеспечение равного доступа к качественному среднему образованию, формирование интеллектуально, физически, духовно развитого и успешного гражданина.

Целевой индикатор:

№ п/п	Индикатор	Ед изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
Среднее образование
1	Доля школ, перешедших на обновленное содержание образования по опыту НИШ (в 2016 году – 1 класс; в 2017 году – 2, 5, 7 классы; в 2018 году - 3, 6, 8, 10 классы; в 2019 году - 4, 9, 11, 12 классы	%	Административные данные МОН РК	-	100	100	МИО
2	Доля учащихся с успеваемостью на "хорошо" и "отлично" (качество обучения)	%	Административные данные МОН РК	58	62	70	МИО

Для достижения поставленной цели необходимо решить следующие задачи:

1. Повышение престижа профессии педагогов и повышение их качественного состава

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля молодых педагогов от общего количества педагогов	%	Административные данные МОН РК	2,7	3,0	3,5	МИО
2	Доля педагогов с высшей и первой категориями от общего количества педагогов	%	Административные данные МОН РК	49,8	52	54	МИО

2. Обеспечение инфраструктурного развития среднего образования

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля аварийных школ от общего количества школ	%	Административные данные МОН РК	1	0	-	МИО, МОН РК
2	Доля школ, ведущих занятия в три смены	%	Административные данные МОН РК	1,2	0	-	МИО, МОН РК
3	Доля школ, создавших условия для инклюзивного образования	%	Административные данные МОН РК	30	55	70	МИО, МОН РК

3. Обновление содержания среднего образования

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля детей, охваченных обновленным содержанием образования	%	Административные данные МОН РК	-	36,4	100	МИО
2	Результаты казахстанских учащихся в международных и национальных исследованиях	баллов	Официальные данные ОЭСР	-	PIRLS-2016: 4 класс: чтение – 400 PISA-2015: математика – 440, естествознание – 430, чтение – 400;	PISA-2018: математика – 450, естествознание – 440 чтение – 410; ICILS-2018: компьютерная и информационная грамотность учащихся 8-х классов – 350,	МОН РК
		баллов	Официальные данные ККСОН МОН РК	ВОУД 9 класс – 37,4	ВОУД 4 класс – не менее 20, 9 класс – не менее 55	ВОУД 4 класс – не менее 25, 9 класс – не менее 60	МОН РК
3	Доля школ, применяющих ИКТ в образовательном процессе	%	Административные данные МОН РК	15	50	90	МИО

4. Формирование у школьников духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля школьников, охваченных дополнительным образованием	%	Административные данные МОН РК	61	68	70	МИО
2	Доля обучающихся, охваченных спортивными секциями общеобразовательных школ, в том числе республиканскими детско-юношескими спортивными турнирами (Спартакиада школьников и др.)	%	Административные данные МОН РК	27,3	28	29	МИО, МОН РК
3	Доля школьников, охваченных детско-юношеским движением, в том числе движениями "Жас ұлан", "Жас қыран"	%	Административные данные МОН РК	40	48	55	МИО, МОН РК, МКС РК

5. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития среднего образования

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля школ, создавших попечительские советы	%	Административные данные МОН РК	61,1	62	65	МИО
2	Доля обновленных образовательных программ курсов повышения квалификации в области менеджмента для руководителей организаций среднего образования	%	Отчетная информация АО "Өрлеу"	60	80	100	МОН РК, МИО

4.3 Программная цель: социально-экономическая интеграция молодежи через создание условий для получения технического и профессионального образования.

Целевой индикатор:

№ п/п	Индикатор	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
Техническое и профессиональное образование
1	Доля выпускников учебных заведений ТиПО, обучившихся по государственному образовательному заказу, трудоустроенных и занятых в первый год после окончания обучения	%	Административные данные МОН РК	89,6	92	95	МОН РК

Для достижения поставленной цели необходимо решить следующие задачи:

1. Повышение престижа системы ТиПО

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Охват молодежи типичного возраста (14-24) техническим и профессиональным образованием	%	Общегосударственная статистика образования (форма 2-НК)	16,1	17	18	МИО, МОН РК

2. Обеспечение доступности ТиПО и качества подготовки кадров

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля учебно-производственных мастерских, лабораторий и кабинетов специальных дисциплин государственных колледжей, оснащенных современным обучающим оборудованием	%	Административные данные МОН РК	40,7	41,6	50	МИО
2	Доля организаций ТиПО, создавших равные условия и безбарьерный доступ для студентов с особыми образовательными потребностями	%	Административные данные МОН РК	15	25	40	МИО
3	Доля государственных колледжей, прошедших процедуру аккредитации	%	Административные данные МОН РК	2	7	60	МИО

3. Обновление содержания ТиПО с учетом запросов индустриально-инновационного развития страны

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля специальностей ТиПО, обеспеченных образовательными программами, разработанными на основе профессиональных стандартов	%	Отчетная информация МОН РК	-	-	58	МОН РК, НАО "Холдинг "Кәсіпқор" (по согласованию) МЗСР
2	Доля колледжей, внедривших основные принципы дуального обучения по технологическим, техническим и сельскохозяйственным специальностям	%	Административные данные МОН РК	60,1	70,0	80,1	МИО, МОН РК, Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан (НПП) (по согласованию)

4. Укрепление духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля обучающихся в организациях ТиПО, вовлеченных в общественно-полезную деятельность (волонтерство, участие в деятельности комитетов по делам молодежи др.)	%	Административные данные МОН РК	30	40	60	МИО
2	Доля обучающихся ТиПО, охваченных спортивными секциями	%	Административные данные МОН РК	40	60	70	МИО

5. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития ТиПО

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля государственных колледжей, внедряющих опыт НАО "Холдинг "Кәсіпқор"	%	Отчетная информация МОН РК	-	9,2	12,7	МОН РК, "Холдинг "Кәсіпқор" (по согласованию)

4.4. Программные цели: обеспечение отраслей экономики конкурентоспособными кадрами с высшим и послевузовским образованием, интеграция образования, науки и инноваций.

Целевые индикаторы:

№ п/п	Индикатор	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
Высшее и послевузовское образование
1	Доля выпускников вузов, обучившихся по государственному образовательному заказу, трудоустроенных в первый год после окончания вуза по специальности	%	Административные данные МОН РК	83	85	90	МОН РК, МЗСР РК, МСХ РК, МКС РК, вузы, МИО
2	Количество вузов Казахстана, отмеченных в рейтинге QS-WUR	ед.	Официальная информация QS-WUR				МОН РК, МЗСР РК, МКС РК, МСХ РК, ЦБПАМ, вузы
	топ-200			0	0	2
	топ-300			1	2	2
	топ-500			1	2	3
	топ-701+			7	7	9

Достижения задач будут измеряться следующими показателями:

1. Обеспечение качественной подготовки конкурентоспособных кадров

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Соотношение государственного образовательного заказа на подготовку кадров с высшим и послевузовским образованием:	%	Административные данные МОН РК				МОН РК
	- магистратура и докторантура;			28	29	30
	- бакалавриат			72	71	70
2	Доля иностранных студентов в системе высшего образования, в том числе обучающихся на коммерческой основе	%	Административные данные МОН РК	2,5	3	5	МОН РК, МЗСР РК, МСХ РК, МКС РК, вузы
3	Доля вузов, создавших равные условия и безбарьерный доступ для обучения студентов с особыми образовательными потребностями	%	Административные данные МОН РК	12	25	100	МОН РК, вузы

2. Модернизация содержания высшего и послевузовского образования в контексте мировых тенденций

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля образовательных программ, разработанных на основе отраслевых рамок и профессиональных стандартов	%	Административные данные МОН РК	17	25	45	Вузы, МОН РК, МСХ РК, МЗСР РК, МКС РК
2	Количество новых образовательных программ, в том числе разработанных в рамках ГПИИР совместно с зарубежными экспертами	ед.	Административные данные МОН РК	24	48	72	МОН РК, МИР РК, вузы
3	Доля образовательных программ государственных вузов, прошедших международную аккредитацию в агентствах, являющихся полноправными членами международных европейских сетей по обеспечению качества образования и внесенных в реестр уполномоченного органа в области образования	%	Административные данные МОН РК	30	40	50	МОН РК, вузы

3. Создание условий для коммерциализации результатов научных исследований и технологий

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля дохода от инновационной и научной деятельности от валового дохода вузов ГПИИР	%	Административные данные МОН РК	8	10	15	Вузы, МОН РК, МСХ РК
2	Доля гражданских вузов, создавших офисы коммерциализации, технопарки, бизнес-инкубаторы	%	Административные данные МОН РК	13	15	30	Вузы, МОН РК

4. Вовлечение молодежи, обучающейся в вузах, в укрепление духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля студентов вузов, вовлеченных в общественно-полезную деятельность	%	Административные данные МОН РК	17	25	45	вузы
2	Доля вузов, участвующих в Национальной студенческой лиге	%	Административные данные МОН РК	22,5	45	72	вузы

5. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития высшего и послевузовского образования

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля вузов, в которых функционируют органы корпоративного управления, (наблюдательные советы, попечительские советы и советы директоров), от общего числа вузов	%	Административные данные МОН РК	72	80	95	МОН РК, вузы
2	Доля гражданских вузов, внедряющих опыт Назарбаев Университета	%	Административные данные МОН РК	22	36	50	МОН РК, вузы

4.5. Программные цели: обеспечение реального вклада науки для ускоренной диверсификации и устойчивого развития экономики страны.

Целевые индикаторы:

№ п/п	Индикатор	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
Наука
1	Доля затрат на опытно-конструкторские разработки в общем объеме финансирования НИОКР	%	Отчетная информация МОН РК	19,1	21,2	22,3	МОН РК
2	Доля коммерциализированных проектов в общем количестве прикладных научно-исследовательских работ	%	Отчетная информация МОН РК	16,7	17,5	20	МОН РК

Для достижения поставленной цели необходимо решить следующие задачи:

1. Увеличение вклада науки в развитие экономики страны

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля расходов бизнеса в общем объеме затрат на НИОКР	%	Отчетная информация МОН РК	21,8	23	25	Научные организации, вузы, МОН РК
2	Прирост национальных патентов от общего количества национальных патентов в 2014 году (1 574 единиц)	%	Отчетная информация МОН РК	0	5	10	Научные организации, вузы, МОН РК

2. Укрепление научного потенциала и статуса ученого

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Прирост исследователей от общего количества исследователей в 2014 году (18 930 человек)	%	Отчетная информация МОН РК	3,4	10,2	18	Научные организации, вузы, МОН РК
2	Прирост публикаций в международных журналах от общего количества публикаций в 2014 году (2 784 единиц) (по данным Thomson Reuters)	%	Отчетная информация МОН РК	0	12	20	Научные организации, вузы, МОН РК
3	Уровень цитируемости публикаций по базе Web of Science Core Collection (Thomson Reuters) от общего количества публикаций за 2014 год (1 245 единиц)	%	Официальные данные Thomson Reuters	25	35	50	Научные организации, вузы, МОН РК

3. Модернизация инфраструктуры науки

№ п/п	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Количество внедренческих подразделений в организациях высшего образования и НИИ	ед.	Отчетная информация МОН РК	43	76	109	МОН РК, вузы, НИИ
2	Коэффициент обновления научного оборудования государственных вузов и НИИ	%	Отчетная информация МОН РК	10	12	15	МОН РК, вузы, НИИ

4. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития науки

№	Показатели результатов	Ед. изм.	Источник информации	2015 (факт.)	2017	2019	Ответственные исполнители
1	Доля высокоэффективных и среднеэффективных проектов в общем количестве прикладных исследований (проектов)	%	Отчетная информация МОН РК	59,9	69,9	75	Научные организации, вузы, МОН РК, МСХ РК, МЗСР РК
2	Рост эффективности деятельности научных организаций в соответствии с рейтинговой оценкой научно-технической деятельности научных организаций и ученых	%	Отчетная информация МОН РК	5	7	10	Научные организации, вузы, МОН РК

5. Основные направления, пути достижения поставленных целей
Программы и соответствующие меры

Дошкольное воспитание и обучение

Среднее образование

Техническое и профессиональное образование

Высшее и послевузовское образование

Наука

Дошкольное воспитание и обучение

Цель: Обеспечение равного доступа к качественному дошкольному воспитанию и обучению

Целевой индикатор: Доля детей 3-6 лет, охваченных дошкольным воспитанием и обучением по обновленному содержанию

Задачи:

1. Улучшить качественный состав педагогических кадров дошкольных организаций и повысить престиж профессии педагога.

К 2020 году планируется повысить долю педагогов в дошкольных организациях, имеющих специализированное высшее и техническое и профессиональное образование, до 50 %.

Для достижения данного показателя ежегодно будет увеличиваться государственный образовательный заказ на подготовку педагогических кадров в вузах и колледжах по специальности "Дошкольное воспитание и обучение" (в 2015 году выделено в колледжах 1 805 грантов, в вузах - 295 грантов, в 2019 году в колледжах - до 2 200, в вузах - до 350 грантов).

Также с 2019 года планируется переход на независимую сертификацию педагогических кадров для системы дошкольного воспитания и обучения.

Ежегодно около 7000 педагогов дошкольного воспитания и обучения будут проходить курсы повышения квалификации за счет средств бюджета. Кроме того, педагоги дошкольных организаций ежегодно будут повышать квалификацию за счет внебюджетных средств.

2. Увеличить сеть дошкольных организаций с учетом демографической ситуации.

Дошкольные организации будут развиваться как в количественном, так качественном отношении, будут ориентированы на удовлетворение потребности населения с учетом демографической ситуации.

К 2020 году будут созданы 186,3 тысяч новых мест (2016 году - 47,4 тысяч; 2017 году - 41,9 тысяч; 2018 году - 44,6 тысяч; 2019 году - 52,4 тысяч), что позволит повысить показатель охвата детей, в том числе из малообеспеченных семей, дошкольным воспитанием и обучением.

Данные места будут обеспечены за счет расширения сети дошкольных организаций с полным днем работы путем постепенной трансформации мини-центров с кратковременным днем работы в полный за счет средств местного бюджета и механизмов ГЧП.

Активная и целенаправленная информационная работа о преимуществах ГЧП и размещение государственного образовательного заказа обеспечат ощутимый рост сети частных дошкольных организаций.

Получат развитие новые типовые проекты по строительству и эксплуатации дошкольных организаций, расположенных на 1-х этажах жилых комплексов, в том числе за счет ГЧП.

В 2019 году количество кабинетов психолого-педагогической коррекции вырастет со 135 единиц до 263 единиц.

3. Обновить содержание дошкольного воспитания и обучения, ориентированных на качественную подготовку детей к школе.

С 2016 года будут внедрены обновленный ГОС дошкольного воспитания и обучения, разработанный с учетом раннего развития детей от 1 до 3 лет, общеобразовательная типовая программа дошкольного воспитания и обучения и образовательная программа предшкольной подготовки.

С 2017 года во всех организациях дошкольного воспитания и обучения поэтапно будут внедрены элементы программы полиязычного образования с изучением казахского, русского и английского языков.

К 2017 году будет разработана и внедрена система индикаторов по отслеживанию развития умений и навыков у детей в дошкольных организациях.

Диагностика будет проводится в начале, середине и конце учебного года (стартовый контроль, промежуточный и итоговый), результаты заполняются в "Листах наблюдений". На основании полученных данных заполняется индивидуальная карта развития ребенка.

Продолжится работа по разработке и внедрению учебно-методических комплексов (далее – УМК), в том числе специальных программ для детей с особыми образовательными потребностями по 8 видам нарушений.

Будет трансформирована предшкольная подготовка детей 6 лет в 1-ый класс 12-летней школы с 2019-2020 учебного года.

С 2017 года за счет внебюджетных средств будет апробирован и внедрен механизм дистанционного обучения родителей по уходу за детьми дошкольного возраста и их развитию (ежегодно не менее 2-х тысяч родителей детей 1-6 лет, не посещающих дошкольные организации в каждом регионе) через портал "Отбасы.kz".

4. Усовершенствовать менеджмент и мониторинг развития дошкольного воспитания и обучения.

Получит дальнейшее совершенствование уведомительный порядок о начале и прекращении деятельности в сфере дошкольного воспитания и обучения, который направлен на усиление контроля за деятельностью дошкольных организаций и повышение ответственности субъектов сферы дошкольного образования.

Ежегодно 20 % дошкольных организаций образования будут проходить процедуру государственной аттестации с целью контроля соответствия предоставляемых образовательных услуг требованиям государственного общеобязательного стандарта дошкольного воспитания и обучения.

В соответствии с Концепцией социального развития Республики Казахстан до 2030 года продолжится работа по совершенствованию системы оценки образовательных достижений.

Будут обновлены образовательные программы курсов повышения квалификации в области менеджмента, по которым будут проходить обучение ежегодно 20 % руководителей дошкольных организаций. В образовательные программы курсов повышения квалификации будут включены инновационные формы управления по развитию лидерских качеств в условиях новой парадигмы образования.

Будут приняты меры по формированию у воспитанников дошкольных организаций культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания и обеспечения потребления ими натуральных и свежих продуктов.

Среднее образование

Цели: обеспечение равного доступа к качественному среднему образованию, формирование интеллектуально, физически, духовно развитого и успешного гражданина.

Целевые индикаторы:

1) доля школ, перешедших на обновленное содержание образования по опыту НИШ, в 2016 году – 1 класс; в 2017 году – 2, 5, 7 классы; в 2018 году - 3, 6, 8, 10 классы; в 2019 году - 4, 9, 11, 12 классы;

2) доля учащихся с успеваемостью на "хорошо" и "отлично" (качество обучения).

Задачи:

1. Повышение престижа профессии педагогов и их качественного состава.

Предусматриваются меры по усилению требований к педагогам. Самообразование и самосовершенствование станут неотъемлемой частью деятельности педагога, получат отражение в педагогическом портфолио.

Будут пересмотрены требования к уровню квалификации педагогов с целью создания условий для получения первой и высшей категорий.

Курсы повышения квалификации будут проводиться по образовательным программам, утвержденным уполномоченным органом в области образования, в том числе по применению дистанционных технологий, с 2019 года.

Для анализа качества проведенных курсов повышения квалификации, а также определения их эффективности в 2016 году будет проведено мониторинговое исследование по оценке эффективности курсов повышения квалификации педагогов.

С 2019 года будет проработан вопрос подготовки и перехода на независимую сертификацию педагогических кадров.

Ежегодно курсы повышения квалификации в области менеджмента будут проходить 20 % руководителей организаций среднего образования.

Казахстанские учителя примут участие в исследованиях TALIS, по результатам которых будут выработаны рекомендации по улучшению качественного состава учительского корпуса страны.

Будет разработан профстандарт педагога и пересмотрены механизмы приема на педагогические специальности.

С учетом перехода на обновленное образование будет модернизировано содержание образовательных программ вузов.

С 2017 - 2018 года в 15 базовых вузах, осуществляющих подготовку педагогических кадров по 4 педагогическим специальностям естественно-математического направления, будет осуществлен переход на англоязычное обучение с разработкой образовательных программ, учебников и УМК на английском языке для вузов.

При отборе учителей для школ будут шире привлекаться специалисты со степенью "магистр образования".

Профессиональное развитие педагогов школ будет продолжено в рамках модернизации программ уровневых курсов повышения квалификации.

2. Обеспечение инфраструктурного развития среднего образования.

Строительство школ взамен аварийных, а также для ликвидации трехсменных школ будет осуществляться не только за счет республиканского и местного бюджетов, а также через механизмы ГЧП. Это позволит к 2020 году полностью ликвидировать аварийность и трехсменность школ.

За счет средств местного бюджета продолжится оснащение школ предметными кабинетами.

Информатизация школьного образования будет осуществлена в рамках дальнейшего внедрения информационных технологий в обучение посредством механизма ГЧП.

Будут выравнены уровни обучающихся, независимо от места проживания (город или село), а также между преподавателями всех уровней образования. Значительно увеличится скорость модернизации образовательного процесса.

Будет продолжена работа по международной интеграции системы образования с внедрением стандартов ОЭСР.

К 2020 году учащиеся из числа отдельных категорий детей, определенных законодательством Республики Казахстан, будут охвачены бесплатным горячим витаминизированным питанием.

Будет обеспечено сопровождение в инклюзивной среде детей с особыми образовательными потребностями.

Сеть кабинетов психолого-педагогической коррекции расширится с 137 единиц до 220 в 2019 году и психолого-медико-педагогических консультаций – с 57 единиц до 85 в 2019 году.

В организациях среднего образования будут функционировать психолого-педагогические консилиумы.

3. Обновление содержания среднего образования.

В 2016 году будет утвержден ГОС основного среднего и общего среднего образования.

Стандарт обновленного содержания образования будет ориентирован на лучший международный опыт по развитию навыков широкого спектра, совокупность которых обеспечивает функциональную грамотность.

Учебные программы будут включать STEM-элементы (наука), направленные на развитие новых технологий, научных инноваций, математического моделирования.

Будет разработан единый методологический подход к обеспечению преемственности содержания учебников по уровням образования.

Переход на обновленное содержание образования будет осуществляться по отдельному графику.

12-летнее образование будет базироваться на ожидаемых результатах, которые позволят оценивать работу учащегося, его достижения. Формулировка ожидаемых результатов позволит объективно оценить учебные достижения учащихся, определить индивидуальную траекторию развития каждого школьника с учетом его индивидуальных способностей, а также повысит их мотивацию на развитие умений и навыков в обучении, улучшит качество образовательного процесса.

Будут проработаны вопросы введения 5-дневной учебной недели в общеобразовательных школах.

С учетом ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" будут разработаны образовательные учебные программы по новым Государственным общеобязательным стандартам основной и старшей школы.

Будет разработан и введен элективный курс "Казахстанская идентичность" в учебный процесс общеобразовательных школ и вузов.

Будет осуществлен переход на критериальную систему оценивания обучающихся, педагогов и организаций образования в соответствии со схемой перехода на обновленное содержание образования.

Образовательная политика будет направлена на снижение региональных диспропорций в качестве обучения.

С 2017 года в рамках займа Всемирного банка начнется реализация проекта "Модернизация среднего образования Республики Казахстан" по поддержке повышения качества и снижения неравенства в школьном образовании. Проект предполагает поддержку перехода на 12-летнее образование, в том числе улучшение материально-технической базы школ, разработку требований к базовому учебнику, многоуровневую экспертизу качества учебников, повышение квалификации экспертов в области оценивания качества учебников, внедрение мониторинга и оценки нового содержания среднего образования на предмет их соответствия уровню передовых мировых образовательных систем.

В 2017-2018 учебном году, начиная с 5 класса, будет начато поэтапное внедрение трехъязычного образования.

Развитие трехъязычного образования в казахстанских школах будет осуществляться по опыту 33 экспериментальных школ для одаренных детей, 20-ти НИШ и 30-ти казахско-турецких лицеев.

Будут разработаны отечественные учебники и УМК по языковым дисциплинам в соответствии с Единым языковым стандартом обучения трем языкам, что обеспечит достижение нового качества технологий обучения, развитие современной учебно-методической и научно-педагогической базы.

Будут адаптированы зарубежные учебники и УМК на английском языке по четырем предметам (информатика, физика, химия и биология) для старшей школы.

Потребность в педагогических кадрах при обучении четырех предметов ЕМЦ на английском языке и внедрении трехъязычия будет решаться за счет:

1) выпускников программы "Болашақ" через механизм привлечения к преподаванию в организациях образования;

2) целевой подготовки учителей в вузах и колледжах;

3) повышения квалификации школьных учителей по методике преподавания физики, химии, биологии и информатики на английском языке;

4) программы по обмену студентами и привлечения волонтеров.

Учебное и научно-методическое обеспечение трехъязычного образования будет осуществляться в рамках внесения изменений и дополнений в программы уровневого обучения языку (казахский, русский, английский) на основе CEFR (2016 - 2017 года).

В педагогических вузах будут предусмотрены механизмы по внедрению опыта НИШ по усилению качества подготовки кадров по развитию языковых компетенций педагогов и требований к сдаче студентами IELTS не ниже 6,5 баллов.

Будет проработан вопрос по организации летней языковой школы для учащихся 5-11 классов.

С 2018 года, исходя из возможностей МИО, будут открываться классы с английским языком обучения в пилотном режиме.

Для решения проблем МКШ будет продолжена работа по организации подвоза детей к школе и из школы домой.

Продолжится работа по созданию опорных школ (ресурсных центров). К 2020 году их число будет доведено до 200 единиц. Также будут проработаны вопросы их обеспечения дистанционным обучением через подключение к широкополосному Интернету и разработки электронного контента для отдаленных школ, не имеющих доступа к Интернет.

Всем участникам образовательного процесса будет обеспечен равный доступ к открытым образовательным ресурсам и технологиям, созданы условия для сетевого взаимодействия.

Школы будут оснащены технической инфраструктурой в соответствии с базовым стандартом путем привлечения ГЧП.

Ученик будет иметь возможность доступа к широкому спектру цифровых образовательных ресурсов из любого места, где есть выход в Интернет. Каждый ученик сможет сам определять темп обучения, не привязываться ко времени занятия и учителю за счет обеспечения персонализации процесса обучения. Минимум два предмета начиная с основной школы, будут преподаваться с применением онлайн - ресурсов.

В рамках проекта Всемирного банка по модернизации среднего образования будут разработаны стандарты тестирования образовательных достижений школьников, усовершенствованы национальные экзамены и мониторинговые исследования.

Будут разработаны и адаптированы учебники и УМК для обучения детей с особыми образовательными потребностями, а также учебники и УМК рельефно-точечным шрифтом для незрячих детей (шрифт Брайля) и укрупненным шрифтом для слабовидящих детей.

Поэтапно будет осуществляться обеспечение МИО специальных организаций образования и классов учебниками и УМК с рельефно-точечным шрифтом для незрячих детей (шрифт Брайля) и укрупненным шрифтом для слабовидящих детей.

В целях совершенствования системы оценивания в рамках проекта по модернизации среднего образования совместно со Всемирным банком к 2020 году будут:

1) усовершенствованы процедуры национальных экзаменов и мониторинговых исследований учебных достижений обучающихся;

2) усовершенствована оценка учебных достижений учащихся;

3) разработаны стандарты тестирования;

4) создана база тестовых заданий для проверки навыков и умений широкого спектра компетенций обучающихся.

Будет продолжено участие Казахстана в международных исследованиях TIMSS, PIRLS, PISA.

В целях совершенствования действующего формата ЕНТ будут предусмотрены разделение процедуры ЕНТ на итоговую аттестацию в школе и вступительные экзамены в вуз, а также расширение использования тестов, ориентированных на определение способностей к дальнейшему обучению, уровня логического мышления, владение английским языком, а также базовых компетенций (функциональная грамотность).

4. Формирование у школьников духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни.

Воспитание высоконравственных граждан и патриотов своей Родины будет осуществляться с учетом ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел".

Будет транслироваться опыт социального проекта НИШ "Шаңырақ", направленного на патриотическое воспитание и привитие национальных и общечеловеческих ценностей.

С целью формирования конкурентных преимуществ личности в творческой компетентности, непрерывном образовании и воспитании, профессиональном самоопределении будет обновлено содержание дополнительного образования детей по основным направлениям: художественно-эстетическое, научно-техническое, эколого-биологическое, туристско-краеведческое, военно-патриотическое, социально-педагогическое, образовательно-оздоровительное и другие.

Среднее образование будет направлено на укрепление нравственных ценностей, национально-культурных традиций и обеспечение преемственности поколений, а также становление личности, способной нести ответственность за свою Родину. В условиях ценностного образования школа обеспечит вклад в реализацию общенациональных идей, консолидирующих народ Казахстана, прививая патриотические чувства и способствуя воспитанию их открытыми, доброжелательными гражданами своей страны.

Во все общеобязательные стандарты и учебные программы будут включены компоненты, способствующие формированию духовно-нравственных и интеллектуальных качеств личности.

Будут разработаны и утверждены требования школьных принадлежностей, ориентированных на популяризацию и продвижение казахстанских ценностей, включая публикацию текстов на форзацах учебников и школьных тетрадей.

Будет усовершенствована образовательная программа повышения квалификации педагогов дополнительного образования.

Получит развитие сеть организаций дополнительного образования за счет средств из местного бюджета и внедрения механизмов ГЧП.

До 2020 года будет активизирована работа по открытию объектов системы дополнительного образования в рамках ГЧП.

Кроме того, развитие сети планируется за счет:

1) планирования при строительстве жилых домов помещений на 1-х этажах для функционирования детских досуговых центров;

2) предоставления свободных помещений школ для функционирования детских досуговых центров.

Будет расширяться сеть школьных спортивных секций за счет местных бюджетов через создание школьной спортивной лиги в каждой организации среднего образования.

В целях обеспечения доступности спортивных объектов для занятий массовыми видами спорта для детей из малообеспеченных и многодетных семей, детям-сиротам, детям с девиантным поведением, а также посещения организаций культуры и спорта будет предусмотрено предоставление льгот (бесплатные абонементы) (за счет МИО, спонсоров, меценатов и т.д.).

Будет обеспечен рост количества кружков и секций в общеобразовательных школах республики, что позволит увеличить охват детей дополнительным образованием до 70 %. Для этого к работе в кружках будут привлечены родители.

Между школами будут реализовано проведение регулярных спортивных соревнований.

Будет усилена работа МИО по оснащению современным оборудованием спортивных залов школ и организаций дополнительного образования.

Будет активизирована работа единой детско-юношеской организации (далее – ЕДЮОО) "Жас-Ұлан", подразделяющейся на два звена "Жас Қыран" (7–9 лет, 2–4 классы) и "Жас Ұлан" (9–16 лет, 5–9 классы), по проведению патриотических, волонтерских, гражданско-правовых мероприятий через телевидение, социальную рекламу, кино, концерты, массовые акции, экскурсии, походы.

В 2016 - 2020 годах будут созданы и действовать ассоциации вожатых и координаторов ЕДЮОО "Жас Ұлан".

Ежегодно будут проводиться мероприятия ЕДЮОО "Жас Ұлан" по формированию финансовых ресурсов в режиме фандрайзинга (поиск и сбор средств на осуществление проектов и программ).

Ежегодно будут привлекаться волонтеры среди учащихся старших курсов и студентов к участию в организации:

1) слетов, семинаров, тренингов для вожатых ЕДЮОО "Жас Ұлан" с целью повышения квалификации и профессиональных навыков;

2) семинаров-тренингов и мастер-классов для активистов детско-юношеского движения "Школа лидерства";

3) республиканского Форума лидеров "Ұланымыз ұлы елдің".

Школьники будут привлекаться к социальным акциям милосердия, доброй воли, социального равенства, межконфессиональной и этнической толерантности и др., в том числе с использованием медиаресурсов.

Будут приняты меры по формированию у школьников культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания и обеспечения потребления ими натуральных и свежих продуктов.

5. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития среднего образования.

Финансирование, ориентированное на результат, станет составной частью реформ в сфере управления государственными расходами в среднем образовании.

До 2020 года в каждой полнокомплектной школе будут созданы попечительские советы по модели пилотных школ, апробируемых в рамках внедрения подушевого финансирования.

В 2019 году будет завершен процесс внедрения подушевого финансирования во всех городских школах по итогам положительной апробации.

Продолжатся общественные слушания (открытые доклады) в режиме онлайн перед родительской общественностью с участием представителей МИО областей, городов Астаны и Алматы (4 раза в год) по итогам каждой учебной четверти.

Будут обновляться образовательные программы курсов повышения квалификации в области менеджмента с учетом инновационных форм управления, по которым будут проходить обучение ежегодно 20 % руководителей организаций общего среднего образования.

Аттестация школ будет проводиться на основе внедрения системы ранжирования организаций среднего образования по уровням качества предоставляемых услуг. Школы будут оцениваться по критериям и дескрипторам (требованиям), состоящим из четырех уровней: образцовый, хороший, требующий улучшения и низкий.

В целях мотивации организаций среднего образования к повышению качества обучения и результативности будут проработаны вопросы создания системы стимулирования успешных школ.

К управлению школьным образованием будет привлечена широкая общественность через развитие попечительских советов в школах.

Будет совершенствоваться процедура самооценки школ. К 2020 году результаты самооценки и госконтроля будут совпадать у 40% школ.

Будет активизирована работа МИО по устройству детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в семьи (под опеку, попечительство, на патронат и усыновление).

Доля детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, воспитывающихся в предназначенных организациях, будет уменьшаться за счет комплекса мер по передаче детей в семьи.

Техническое и профессиональное образование

Цель: социально-экономическая интеграция молодежи через создание условий для получения технического и профессионального образования.

Целевой индикатор: доля выпускников учебных заведений ТиПО, обучившихся по государственному образовательному заказу, трудоустроенных и занятых в первый год после окончания обучения.

Задачи:

1. Повышение престижа системы ТиПО.

Подготовка кадров будет осуществляться на основе национальной рамки квалификаций и профессиональных стандартов.

Система ТиПО станет эффективным инструментом управляемой учебной миграции. Для этого будет продолжена подготовка квалифицированных специалистов в рамках социального проекта "Мәңгілік ел жастары - индустрияға" с закреплением выпускников на новом месте жительства.

Будет систематизирована работа по профориентации, которая будет нацеливать молодежь на прагматичный подход к жизни и мотивировать ее на обязательное получение рабочих навыков и умений. Будут предусмотрены профессиональные пробы для учащихся школ на базе колледжей, в школах будут создаваться кабинеты профориентации, в процессе профессионального самоопределения учащихся активно будут участвовать работодатели и родители.

Для привлечения учащихся школ к получению рабочих квалификаций будет проработан вопрос о создании системы профориентационной работы, предусматривающий координацию деятельности всех заинтересованных структур: органов образования, занятости, работодателей, родительской общественности.

Будет дан новый импульс престижу рабочих квалификаций путем проведения широкомасштабной информационной работы, создания и пропаганды образа человека труда.

Ежегодно будут проводиться республиканские конкурсы "Лучший по профессии" среди обучающихся, мастеров производственного обучения и преподавателей специальных дисциплин, региональный и национальный чемпионат WorldSkills Kazakhstan.

Проведение чемпионатов WorldSkills Kazakhstan позволит интегрироваться в международное движение, так как победители национального чемпионата WorldSkills Kazakhstan будут участвовать в международных конкурсах профессионального мастерства World Skills.

В средствах массовой информации будет размещен государственный информационный заказ по широкому освещению престижности ТИПО.

В результате принятых мер к 2020 году охват молодежи типичного возраста техническим и профессиональным образованием будет увеличен до 18 %.

2. Обеспечение доступности ТиПО и качества подготовки кадров.

Для обеспечения доступности получения профессионального образования молодежью будет увеличено количество ученических мест в колледжах путем строительства организаций ТиПО за счет бюджета, а также с участием ГЧП.

Будет изменена организационно-правовая форма учебных заведений ТиПО с целью расширения перечня услуг предоставляемых образовательными учебными заведениями на платной основе. После изменения организационно-правовой формы организаций образования будут проработаны вопросы предоставления финансовой самостоятельности с внедрением единой прозрачной бухгалтерии.

Будут созданы центры по подготовке кадров совместно с ведущими зарубежными странами на базе действующих учебных заведений ТиПО.

Данные центры будут транслировать и апробировать опыт НАО "Холдинг "Кәсіпқор" по внедрению образовательных программ по международным требованиям, повышению квалификации инженерно-педагогических работников, обновлению материально-технической базы с учетом передовых технологий.

В целях систематизации подготовки кадров будет продолжена работа по профилизации учебных заведений ТиПО.

С 2017 года для всех желающих будет предоставлена возможность получения бесплатного технического и профессионального образования по рабочим квалификациям. Это позволит создать социальный лифт для молодежи, обеспечивающий доступ к непрерывной профессиональной подготовке через получение бесплатной первой рабочей квалификации, прикладных компетенций в старшей ступени школы.

Все желающие выпускники 9, 11 - классов, не имеющие рабочую квалификацию, будут обеспечены бесплатной первой рабочей квалификацией на базе колледжей. Количество обучающихся по рабочим специальностям будет увеличено до 40 %. Будет активизирована работа по профилизации подготовки кадров в соответствии с картой специализации регионов.

Курсовой подготовкой будут охвачены все желающие из числа нетрудоустроенной молодежи на базе учебных центров и колледжей в рамках Дорожной карты занятости 2020, а также за счет работодателей.

Будут выработаны новые подходы к предоставлению прикладных компетенций учащимся старших классов. Для этого совместно с МИО будут модернизированы образовательные программы действующих учебно-производственных комбинатов (далее – УПК). Для обеспечения востребованности сертификатов УПК будет прорабатываться вопрос с НПП по созданию центров сертификации для подтверждения навыков выпускников школ, обучившихся на базе УПК.

В целом реализация проекта решит вопросы равного финансового, программного, территориального доступа молодежи к первой рабочей квалификации и обеспечит социальную интеграцию молодежи в сферу трудовой деятельности.

В целях создания условий для лиц с особыми образовательными потребностями будут разработаны учебные планы по специальностям. Будет разработан перечень специальностей для обучающихся с особыми образовательными потребностями. В целях обеспечения равного доступа к образованию в колледжах будет проведена апробация программы инклюзивного образования.

К 2020 году доля учебных заведений ТиПО, создавших равные условия и безбарьерный доступ для студентов с особыми образовательными потребностями, составит 40 %.

Продолжится работа по оснащению и переоборудованию учебно-производственных мастерских, лабораторий и кабинетов спецдисциплин государственных учебных заведений ТиПО за счет бюджета, за счет работодателей и социальных партнеров, займа Всемирного банка, а также за счет лизингового механизма.

В системе ТиПО будут проработаны вопросы внедрения уровневой модели программы повышения квалификации инженерно-педагогических кадров, которая предусматривает 4-х уровневую программу повышения квалификации преподавателей и мастеров производственного обучения через НАО "Холдинг "Кәсіпқор" в соответствии с международными требованиями.

Для преподавателей специальных дисциплин и мастеров производственного обучения будет организована стажировка на предприятиях для актуализации знаний и передовых технологий, в том числе за счет социальных партнеров.

Будут проработаны вопросы по внедрению подушевого финансирования системы технического, профессионального и послесреднего образования.

Для повышения качества подготовки кадров и приведения образовательных программ в соответствие с требованиями международных стандартов с 2020 года будет введена международная аккредитация учебных заведений ТиПО.

С целью стимулирования колледжей размещение государственного образовательного заказа на подготовку кадров и право выдачи документа государственного образца будут осуществлять аккредитованные учебные заведения ТиПО.

Будет обеспечено качество подготовки квалифицированных кадров за счет полноценного внедрения в отраслях экономики независимой системы сертификации квалификаций специалистов на базе отраслевых ассоциаций.

3. Обновление содержания ТиПО с учетом запросов индустриально-инновационного развития страны.

Будет пересмотрена Национальная система квалификаций в соответствии с международными требованиями и потребностями рынка труда. Для этого уполномоченным органам в области труда будет разработан Национальный классификатор профессий с учетом преемственности квалификационных уровней. Будет пересмотрен Классификатор профессий и специальностей ТиПО в соответствии с требованиями Международного стандарта классификаций образования (далее – МСКО), введены новые специальности с учетом требований работодателей и международных стандартов.

Будет проведена работа по совершенствованию профессиональных стандартов по приоритетным специальностям отраслей экономики, охватывающих все уровни национальной рамки квалификаций, в том числе по приоритетным для ГПИИР специальностям ТиПО. Разработка профессиональных стандартов будет осуществляться объединениями работодателей и утверждаться Национальной палатой предпринимателей.

Гибкость ГОС ТиПО, послесреднего образования дает возможность учебным заведениям изменять содержание рабочих учебных планов с требованиями работодателей, внедрять модульное, кредитное, дуальное обучение.

На основе профессиональных стандартов будут пересмотрены и обновлены образовательные программы ТиПО. Введение данных образовательных программ предоставить возможность построения индивидуальной траектории подготовки специалиста и повышения его профессиональной компетенции на рынке труда. Будет осуществлен поэтапный переход системы ТиПО к кредитно-модульной технологии обучения, что даст интеграцию уровней ТиПО, послесреднего и высшего образования.

Обновление содержания среднего образования будет учтено при подготовке кадров с ТиПО, послесредним образованием. Будут пересмотрены образовательные программы по педагогическим специальностям на основе нового стандарта обновления содержания среднего образования.

Разработка и трансляция образовательных программ, соответствующих международным и профессиональным стандартам в системе ТиПО, будут осуществлены НАО "Холдинг "Кәсіпқор".

Обучающимся будет представлена возможность развивать предпринимательские навыки за счет внедрения в учебных заведениях ТиПО курсов "Основы предпринимательской деятельности".

К 2020 году доля специальностей ТиПО, обеспеченных образовательными программами, разработанными на основе профессиональных стандартов, достигнет 58 %.

Также обеспечение качества подготовки кадров будут осуществляться через укомплектование библиотек колледжей современной учебной литературой и УМК. В этих целях будет переведена и адаптирована зарубежная учебная литература.

В колледжах будет осуществляться подготовка квалифицированных кадров для высокотехнологичных отраслей экономики по направлениям прикладного бакалавриата. Прикладной бакалавриат будет направлен на конкретную квалификацию с увеличением практико-ориентированной части образовательной программы.

Для развития партнерства по подготовке кадров будет продолжена работа по внедрению дуального обучения в учебных заведениях ТиПО. Основные функции участников дуального обучения (учебного заведения, предприятий, обучаемого, наставника, МИО и другие) будут урегулированы правилами организации дуального обучения. Будет усилена работа по взаимодействию Национального, региональных и отраслевых советов по развитию ТиПО, укреплена связь с Национальной палатой предпринимателей в части привлечения предприятий для дуального обучения. Предоставление мест для прохождения практики и содействия трудоустройства выпускников будет осуществляться на основе заключенных меморандумов, соглашений между учебными заведениями и предприятиями.

В результате к 2020 году доля колледжей, внедривших основные принципы дуального обучения, достигнет до 80 %.

4. Укрепление духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни.

Продолжится совершенствование нормативного правового обеспечения государственной молодежной политики.

Реализация Концепции молодежной политики сыграет важную роль в воспитании у молодежи казахстанского патриотизма.

В воспитательный процесс в организациях ТиПО будут внедрены ценности Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел".

В организациях ТиПО будет продолжена работа по созданию комитетов по делам молодежи, который будет интегрировать студентов в общественную деятельность, развитию патриотизма, социальной ответственности, пропаганде здорового образа жизни, развитию самоуправления.

Студенты колледжей будут активно вовлекаться в волонтерскую деятельность. Ежегодно будут проводиться мероприятия по развитию патриотического воспитания, укреплению казахстанской идентичности и единства.

Будет введен курс "Казахстанская идентичность" в учебный процесс организаций ТиПО через факультативные занятия.

В учебных заведениях ТиПО будут функционировать школы волонтеров для оказания помощи детским домам, онкологическим больницам и домам инвалидов, ветеранам Великой отечественной войны, подготовки к крупным международным мероприятиям. Также будет проведен конкурс "Лучший Волонтер". Студенты учебных заведений ТиПО будут активно участвовать в деятельности трудовых отрядов "Жасыл ел".

К 2020 году доля студентов, вовлеченных в общественно-полезную деятельность (волонтерство и другие), составит 60 %.

В числе первоочередных задач по формированию здорового образа жизни в молодежной среде будет усилена государственная поддержка, укреплена и развита сеть кружков по физической культуре, в том числе спортивные секции, что даст возможность снижения количества правонарушений среди молодежи.

К 2020 году доля студентов, охваченных спортивными секциями, составит 70 %.

Будет проводиться работа по пропаганде здорового и качественного питания, формированию у обучающихся культуры питания, в том числе посредством потребления ими натуральных и свежих продуктов.

5. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития ТиПО.

Продолжится трансляция опыта НАО "Холдинг "Кәсіпқор" на всю систему ТиПО.

Будет усилена деятельность попечительских и региональных советов.

Руководители организаций ТиПО будут проходить курсы повышения квалификации, в том числе за счет внебюджетных средств.

Будут проведены конкурсы с участием опытных и молодых инженерно-педагогических работников, также республиканский конкурс "Лучший педагог".

Высшее и послевузовское образование

Цели: обеспечение отраслей экономики конкурентоспособными кадрами с высшим и послевузовским образованием, интеграция образования, науки и инноваций.

Целевые индикаторы:

1) доля выпускников вузов, обучившихся по государственному образовательному заказу, трудоустроенных в первый год после окончания вуза по специальности;

2) количество вузов Казахстана, отмеченных в рейтинге QS-WUR

	2017 год	2019 год
топ-200	0	2
топ-300	2	2
топ-500	2	3
топ-701+	7	9

Задачи:

1. Обеспечить качественную подготовку конкурентоспособных кадров.

Формирование государственного образовательного заказа на подготовку кадров с высшим и послевузовским образованием будет осуществляться в соответствии с потребностями рынка труда. С 2017 года объем государственного образовательного заказа будет определяться отраслевыми объединениями работодателей на основе потребностей государственных и отраслевых программ, в том числе карт индустриализации, размещения производительных сил, программы развития регионов до 2020 года, схемы специализации регионов по оптимальному использованию сельскохозяйственных угодий для производства конкретных видов сельскохозяйственной продукции и другие. Это позволит обеспечить востребованность выпускников вузов, следовательно, все отрасли экономики будут обеспечены квалифицированными кадрами.

Подготовка высококвалифицированных кадров и развитие инновационной деятельности в 11 базовых вузах предусматривают размещение государственного образовательного заказа в профильную магистратуру с учетом потребностей приоритетных направлений и предприятий ГПИИР, создание современной образовательной среды как средствами внедрения инновационных технологий обучения и разработки новых практикоориентированных образовательных программ с зарубежными вузами-партнерами, так и оснащения лаборатории современным оборудованием, которое будет поддержано с помощью механизмов ГЧП и лизинга.

При 11 базовых вузах будут функционировать 48 новые лаборатории по приоритетным направлениям ГПИИР, укомплектованные современным оборудованием.

Совместно с зарубежными партнерами и работодателями будут разрабатываться образовательные программы по приоритетным отраслям ГПИИР в соответствии с отраслевыми квалификационными рамками и профессиональными стандартами.

ППС 11 базовых вузов будут проходить повышение квалификации и стажировки по приоритетным направлениям индустриально-инновационного развития страны, в том числе на предприятиях ГПИИР. В дальнейшем опыт базовых вузов, осуществляющих подготовку кадров для предприятий ГПИИР, будет распространен на все остальные вузы страны.

С 2016 года в вузах будут:

1) разрабатываться образовательные программы совместно с ведущими зарубежными вузами-партнерами;

2) проводиться на конкурсной основе научные исследования в приоритетных отраслях экономики для создания высокотехнологичных и наукоемких производств;

3) осуществляться кооперация с университетами-партнерами и зарубежными научными центрами.

В целях выявления удовлетворенности работодателей уровнем готовности выпускников к работе в рамках ГПИИР с 2017 года будут проводиться социологические исследования (опросы, анкетирование, интервью и др.).

В объеме государственного образовательного заказа на подготовку кадров увеличится доля магистратуры и докторантуры, в том числе для Назарбаев Университета. В целях обеспечения обновляющихся образовательных программ среднего образования будет увеличен государственный образовательный заказ на педагогические специальности на подготовку учителей в магистратуре.

В рамках модернизации педагогического образования будет разработан механизм внедрения новых критериев поступления на педагогические специальности, в частности, при поступлении в вузы на педагогические специальности будет введен специальный экзамен на определение склонностей абитуриентов к педагогической деятельности. В целях развития профессиональных навыков будущих учителей в 2019 году будет проработан вопрос введения педагогической интернатуры.

В рамках совершенствования правил приема в вузы в 2017 году будет проработан вопрос включения SAT, ACT тесты в альтернативный перечень процедур зачисления в вуз наравне с ЕНТ, участием в предметных олимпиадах.

Будет совершенствоваться механизм приема и подготовки кадров в бакалавриате, магистратуре и докторантуре с рыночным регулированием объема государственного образовательного заказа в вузах независимо от формы собственности. С 2017 года будет проработан вопрос перехода на кредитно-подушевое финансирование высшего образования с выработкой предложений по финансированию государственного образовательного заказа с учетом осваиваемого объема академических кредитов с вовлечением работодателей.

Прием в магистратуру и докторантуру будет осуществляться при наличии стажа практической работы для магистратуры – не менее 1 года, докторантуры – не менее 3 лет, на основе сертификатов IELTS, TOEFL, DELF, DALF, TestDaF, DSD II (с 2018 года), с предоставлением права выбора претендентом высшего учебного заведения (с 2019 года), а также усилятся требования к уровню научной компоненты программ послевузовского образования (с 2017 года). Подготовка кадров в докторантуре с 2017 года будет осуществляться в партнерстве государства и работодателей.

В целях насыщения кадрами производства и предприятия трудодефицитных регионов будет продолжена реализация социального проекта "Мәңгілік ел жастары - индустрияға". Ежегодно будет предусмотрен государственный образовательный заказ для вузов трудодефицитных регионов на подготовку кадров из числа молодежи трудоизбыточных регионов с последующим их трудоустройством по месту обучения.

Для трудоустройства выпускников вузов, обучившихся по государственному образовательному заказу, ежегодно будет разрабатываться Дорожная карта совместно с министерствами здравоохранения и социального развития, культуры и спорта, сельского хозяйства и МИО. Это подразумевает координирование действий заинтересованных государственных и МИО в обеспечении местами трудоустройства выпускников вузов, в том числе в сельской местности, с учетом потребностей рынка труда.

Будет проработан вопрос по отработке выпускников Назарбаев Университета на территории Республики Казахстан.

Важными элементами данной задачи станут разработка модели конкурентоспособности национальных вузов (с 2016 года), усовершенствование правил приема в вузы для иностранных граждан на платной основе (с 2017 года), дальнейшее развитие академической мобильности, в том числе за счет прибытия иностранных студентов, а также разработка и внедрение образовательных программ на английском языке (2016-2019 годах), проведение постоянных форумов высшего образования совместно с зарубежными странами и вузами-партнерами.

Будет продолжена работа по созданию равных условий и безбарьерного доступа для студентов с особыми образовательными потребностями (пандусы, подъемники, лифты, а также обеспечение информационными и библиотечными ресурсами и другие). Это также предусматривает дальнейшее расширение технологий дистанционного образования, открытие массовых онлайн курсов, разработку специальных образовательных программ и учебно-методических материалов, а также переподготовку ППС вузов для работы со студентами с особыми образовательными потребностями.

К 2020 году доля вузов, создавших равные условия и безбарьерный доступ для студентов данной категории, составит 100 %.

В 2017-2018 годах будет создана Единая информационная система образования и науки посредством привлечения инвестиций из внебюджетных источников, в том числе с применением механизмов ГЧП.

2. Модернизировать содержание высшего и послевузовского образования в контексте мировых тенденций.

Уполномоченные государственные органы и объединения работодателей соответствующих сфер деятельности продолжат работу по разработке и пересмотру отраслевых рамок квалификаций. На их основе объединениями работодателей будут разрабатываться профессиональные стандарты и утверждаться НПП. В соответствии с этим вузы будут разрабатывать образовательные программы на основе профессиональных стандартов. К 2019 году 45 % образовательных программ высшего и послевузовского образования будут основаны на квалификационных компетенциях профессиональных стандартов.

Необходимым условием востребованности выпускников вузов являются их компетенции, удовлетворяющие ожидания работодателей. Поэтому в образовательные программы бакалавриата будут включены новые дисциплины, отражающие инновационные технологии производства и дающие квалификации, пользующиеся спросом на рынке труда. Образовательные программы будут иметь практикоориентированный характер с привитием управленческих навыков.

В целях подготовки кадров для инновационной экономики в содержание образовательных программ бакалавриата будет имплементировано предпринимательское образование, что подразумевает включение дисциплин (модулей), дающих предпринимательские компетенции студентам вузов. Будут организованы курсы повышения квалификации ППС по развитию навыков предпринимательства и предпринимательского мышления.

В соответствии с проектом модернизации педагогического образования будет разработан профессиональный стандарт педагога, согласно которому будет обновлено содержание педагогического образования и укреплена материально-техническая база вузов, осуществляющих подготовку педагогических кадров при прохождении международной аккредитации. Это подразумевает разработку 47 новых образовательных программ бакалавриата и магистратуры по педагогическим специальностям, в том числе на английском языке.

Начиная с 2017 года будет разрабатываться совместно с работодателями механизм независимой сертификации специалистов с высшим образованием. До 2019 года также будут проработаны вопросы независимой сертификации педагогических кадров и по ведению требований сдачи студентами педагогических специальностей TOEFL, IELTS, DELF, DALF, TestDaF, DSD II.

Будет продолжена подготовка специалистов в Назарбаев Университете в соответствии с международными стандартами.

Будет выстроена качественная система подготовки и повышения квалификации преподавателей. Для достижения мирового уровня обучение на педагогических специальностях будет вестись отечественными и иностранными специалистами на основе лучших международных стандартов в области менеджмента и в сфере подготовки педагогов.

Структура высшего и послевузовского образования будет приведена в соответствие с Международной стандартной классификацией образования ЮНЕСКО 2013:

1) 6-й уровень (МСКО 6) – бакалавриат и его эквивалент;

2) 7-й уровень (МСКО 7) – магистратура и ее эквивалент;

3) 8-й уровень (МСКО 8) – докторантура и ее эквивалент.

На послевузовском уровне по опыту международной практики будут внедряться постдокторские программы, направленные на развитие научной карьеры ученых страны.

Будет продолжена деятельность вузов по международной аккредитации образовательных программ в национальных или в зарубежных агентствах, являющихся полноправными членами международных европейских сетей по обеспечению качества образования и внесенных в реестр уполномоченного органа в области образования.

Будут обеспечены реализация казахстанской высшей школой, как полноправного участника европейского пространства высшего образования, обязательных, рекомендательных и факультативных параметров Болонского процесса, приоритетных направлений развития высшего образования, в том числе дальнейшая имплементация кредитной системы обучения по типу ECTS, академической и кредитной мобильности, а также вовлеченность студентов в формирование образовательных программ.

Продолжит развитие академическая мобильность, в том числе за счет прибытия иностранных студентов на обучение в казахстанских вузах. К 2020 году доля иностранных студентов в системе высшего образования, в том числе обучающихся на коммерческой основе, достигнет 5 %.

Повышение качества и конкурентоспособности отечественных программ будет обеспечиваться за счет расширения двудипломного образования казахстанских вузов совместно с ведущими зарубежными вузами-партнерами.

С 2017 года будет осуществлен полный переход от государственной аттестации вузов к аккредитации. Это предусматривает создание эффективной системы обеспечения качества образования, включающей как внутреннее обеспечение качества, так и внешнее обеспечение качества. Будут выработаны механизмы оценки внутреннего обеспечения качества и повысится ответственность вузов за эффективное его функционирование.

В рамках расширения академической самостоятельности будет увеличен компонент по выбору в бакалавриате до 75 %, в магистратуре – до 85 %, в докторантуре – до 95 %. Это предусматривает самостоятельность вузов в формировании образовательных программ, в том числе по циклу общеобразовательных дисциплин, разработке интегрированных модулей или программ дисциплин.

В рамках подготовки кадров для предприятий ГПИИР образовательные программы, в том числе на английском языке, будут разрабатываться базовыми вузами в соответствии с отраслевыми рамками квалификации и профессиональными стандартами совместно с зарубежными вузами-партнерами и работодателями.

В целях реализации данных образовательных программ, приближенных к производству реального сектора экономики, в базовых вузах будут созданы 48 новые лаборатории по приоритетным направлениям ГПИИР, укомплектованные современным оборудованием. Также ежегодно будут проходить повышение квалификации ППС базовых вузов по приоритетным направлениям ГПИИР.

Для создания высокотехнологичных и наукоемких производств в рамках ГПИИР базовыми вузами на конкурсной основе будут проводиться научные исследования, в том числе совместно с зарубежными вузами-партнерами и научными центрами.

Впервые казахстанские школьники примут участие в международном исследовании ICILS.

3. Создать условия для коммерциализации результатов научных исследований и технологий.

Создание условий для коммерциализации результатов научных исследований предусматривает наличие соответствующей инфраструктуры, поэтому в вузах будут созданы офисы коммерциализации, технопарки, бизнес-инкубаторы и другие инновационные структуры.

Результативность деятельности этих структур будет определяться посредством проведения мониторинга и оценки эффективности их функционирования.

Будет разработан механизм коммерциализации научных проектов вузов в рамках грантового финансирования, ГЧП.

В целях повышения ответственности в оценочном показателе KPI (на английском - Key Perfomance Indicators) ректора будет учитываться наличие инновационных структур в вузе.

Базовые вузы ГПИИР будут участвовать в реализации финансируемых научных проектов путем заключения трехсторонних соглашений между вузом, научной организацией и бизнесом. Будет повышено качество программ обучения и обеспечено более тесное взаимодействие с производством.

К разработке новых образовательных программ и преподаванию в базовых вузах ГПИИР будут привлечены опытные специалисты с производства.

Для повышения комплексности и практичной результативности фундаментальных и прикладных исследований будет эффективно использован научный потенциал вузов.

В дальнейшем положительный опыт базовых вузов ГПИИР будет распространен на другие вузы страны.

4. Вовлечь обучающихся вузов в укрепление духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел" и культуры здорового образа жизни.

Проведение воспитательной работы в вузах будет осуществляться на основе ценностей казахстанской идентичности и единства, духовно-нравственных ценностей Общенациональной патриотической идеи "Мәңгілік Ел", формирования культуры здорового образа жизни, привлечения обучающихся к различным социальным акциям.

Реализация студенческих инициатив, мероприятий по патриотическому воспитанию будет продолжена в рамках Концепции государственной молодежной политики Республики Казахстан "Казахстан 2020: путь в будущее" и плана мероприятий по реализации второго этапа Концепции на 2016-2020 годы.

Позитивное развитие студентов вузов предусматривает комплекс мер, включающих вовлечение студентов в общественную жизнь, развитие жизненно важных навыков, необходимых для перехода от обучения к продуктивной занятости, воспитание толерантности, умения жить в социуме в согласии в условиях межконфессионального и этнического разнообразия.

На основе международного опыта в вузах страны будет внедряться студенческое самоуправление, студенты будут активно вовлекаться в академическую и исследовательскую деятельность, возрастет их роль в органах коллегиального управления вузом.

Для развития активной гражданской позиции студенты вузов будут активно вовлекаться к подготовке крупных международных мероприятий. Получит развитие дебатное движение среди студентов вузов. Для поддержки творческой молодежи ежегодно будет проводиться фестиваль молодежного творчества "Студенческая весна".

Укрепление культуры здорового образа жизни будет обеспечиваться за счет массового вовлечения студентов в спортивные мероприятия.

Спортивные клубы вузов получат институциональный статус, в том числе за счет ГЧП.

В рамках Национальной студенческой лиги будут развиваться массовые, игровые и популярные среди молодежи виды спорта во взаимодействии со спортивными федерациями.

Будет разработан план мероприятий на 2016 - 2020 годы по поэтапной модернизации спортивных залов в организациях образования, оснащению спортивным инвентарем, в том числе в рамках ГЧП, реализации мероприятий по развитию студенческих лиг по массовым видам спорта. Возрастет роль спортивных клубов вузов в культивировании здорового образа жизни среди студенческой молодежи.

Будут приняты меры по формированию у студентов культуры питания, в том числе посредством пропаганды сбалансированного здорового питания и обеспечения потребления ими натуральных и свежих продуктов.

5. Усовершенствовать менеджмент и мониторинг развития высшего и послевузовского образования.

Получит дальнейшее совершенствование менеджмент в образовании, включая институциональный уровень. Это предусматривает проведение мер по увеличению количества вузов с корпоративными принципами управления (наблюдательные или попечительские советы, советы директоров), привлечение зарубежных специалистов в топ-менеджмент вузов, прохождение руководящим составом всех гражданских вузов независимо от формы собственности курсов повышения квалификации по современному менеджменту в высшем образовании, в том числе за счет внебюджетных средств.

Будет внедрен принцип открытости и подотчетности обществу, который будет реализоваться через ежегодную отчетность ректоров перед общественностью. Оценка деятельности ректоров будет осуществляться через ключевые показатели эффективности KPI.

Будут предусмотрены меры по повышению ответственности вузов, включая социальную, перед обществом за качество образования. Будет разработана методика оценки эффективности затрат, результативности деятельности вузов в условиях самостоятельности.

Продолжится поэтапное внедрение опыта Назарбаев Университета в вопросах академической и управленческой самостоятельности в гражданских вузах. Вузами, внедряющими опыт Назарбаев Университета, с 2016 года будет разработана соответствующая Дорожная карта. Администрация и преподаватели вузов будут обучены для работы в условиях академической и управленческой самостоятельности через соответствующие курсы повышения квалификации, в том числе за счет внебюджетных средств. В 2017 году базовым вузам, осуществляющим подготовку кадров для ГПИИР, будет предоставлена самостоятельность на основе конкретных программ развития (корпоративная, академическая и финансовая политика).

В последующем положительный опыт будет транслироваться на другие вузы.

Будут внедрены принципы корпоративного управления через поэтапное расширение академической, управленческой и финансовой самостоятельности вузов, а также разработан механизм формирования эндаумент-фонда вузов.

Будут проработаны вопросы поэтапного предоставления академической свободы вузам, в первую очередь, прошедшим международную аккредитацию.

Будет осуществляться трансформация вузов в некоммерческие организации, предусматривающие создание корпоративных органов управления. Будут проработаны вопросы по созданию некоммерческих акционерных обществ со 100 % участием государства на базе государственных и национальных вузов. Будут выработаны предложения по трансформации частных вузов в иные организационно-правовые формы. Переход на новую организационно-правовую форму будет предусматривать создание наблюдательных советов, эндаумент-фондов, ежегодную публичную отчетность и аудит финансовой деятельности. После изменения организационно-правовой формы вузов будут проработаны вопросы предоставления финансовой самостоятельности с внедрением единой прозрачной бухгалтерии.

Всеми заинтересованными сторонами будет проводится информационная кампания по вопросам перехода к новой организационно-правовой форме уже начиная с 2016 года.

Начиная с 2017 года, ежегодно будут выделяться гранты на подготовительное отделение в вузах для повышения уровня языковой подготовки. С 2017 по 2020 годы будет осуществляться прием по государственному образовательному заказу в профильную магистратуру (500 мест) и бакалавриат (900 грантов) для обучения на английском языке. Также 500 учителей и ППС будут обучены по программе "Болашак". Будут приняты дополнительные меры по повышению квалификации ППС на языковых курсах, дистанционному обучению английскому языку, адаптации зарубежных учебников и УМК на английском языке для вузов и др.

С 2017 - 2018 года в базовых вузах, осуществляющих подготовку кадров для предприятий ГПИИР, по 6 специальностям будет осуществлен переход на англоязычное обучение с разработкой образовательных программ, учебников и УМК на английском языке для вузов. К 2021 году будет достигнуто знание бакалаврами английского языка на уровне C2. В последующем изучение профильных дисциплин в магистратуре будет преимущественно на английском языке.

Наука

Цели: обеспечение реального вклада науки для ускоренной диверсификации и устойчивого развития экономики страны.

Целевые индикаторы:

1) доля затрат на опытно-конструкторские разработки в общем объеме финансирования НИОКР;

2) доля коммерциализированных проектов в общем количестве прикладных научно-исследовательских работ.

Задачи:

1. Увеличение вклада науки в развитие экономики страны.

В целях стимулирования коммерческого использования результатов научной и (или) научно-технической деятельности и увеличения доли финансирования субъектами частного предпринимательства научно-исследовательских, опытно-конструкторских и внедренческих работ принят Закон, содержащий механизмы финансирования работ по внедрению инноваций в производство. В Законе закреплены государственная поддержка процесса коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности (далее – РННТД) и меры стимулирования коммерциализации РННТД.

Важной задачей является стимулирование вклада частного капитала в НИОКР. Будут увеличены расходы на опытно-конструкторские разработки в общем объеме финансирования.

Будут внедряться новые подходы грантового и программно-целевого финансирования научных программ, направленных на решение стратегически важных государственных задач, на нужды ГПИИР и коммерциализацию результатов научных исследований посредством софинансирования со стороны бизнеса.

К 2019 году 90% научных проектов, администрируемых МОН РК, будут реализовываться только на условиях софинансирования.

Будет реализован проект Всемирного банка "Стимулирование продуктивных инноваций".

Будет предусмотрена консолидация цикла коммерциализации технологий с целью содействия развитию стартап-компаний путем выделения грантов для научных групп, создания консорциумов производственного сектора и социальных инноваций, формирования венчурных фондов, развития брокерской деятельности, создания офисов технологического ускорения за рубежом и повышения потенциала офисов трансферта технологий.

Будут проводиться конкурсы в рамках грантового финансирования на коммерциализацию и поддержку развития стартапов с участием бизнеса, в том числе с привлечением Фонда науки.

В целях повышения результативности научных проектов и научно-технических программ будут установлены требования по обязательному получению патентов в ходе реализации научно-исследовательских работ.

Будут созданы офисы коммерциализации при 11 базовых вузах, осуществляющих подготовку кадров с учетом потребностей приоритетных направлений и предприятий ГПИИР.

С целью выхода казахстанской науки на мировой уровень исследований и разработок будут развиваться международные партнерские научно-технические связи с иностранными государствами на основе соглашений о научно-техническом сотрудничестве, в том числе через механизмы ГЧП.

Необходимо активизировать участие казахстанских ученых в международных научно-исследовательских проектах, в том числе с Международным научно-техническим центром, Горизонт-2020 и т.д.

2. Укрепление научного потенциала и статуса ученого.

В целях улучшения квалифицированного потенциала научных кадров будут:

1) внедрены нормативные правовые основы деятельности исследовательских университетов в соответствии Законом Республики Казахстан "О науке";

2) внесены изменения в нормативные правовые акты в сфере образования и науки по совершенствованию целевой подготовки докторов PhD для отраслевых научных организаций;

3) внедрены механизмы по использованию научного потенциала и материально-технической базы НИИ и научных центров для повышения качества подготовки докторантов и магистрантов в ведущих вузах страны;

4) на постоянной основе привлекаться инженеры с производства, молодые специалисты, магистранты и докторанты к научно-исследовательским проектам.

В целях обеспечения условий для коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности будут созданы внедренческие подразделения в бизнес-структурах.

Будет продолжена работа по стимулированию публикационной активности казахстанских ученых в международных журналах с высоким импакт-фактором путем использования различных механизмов, в том числе предоставления доступа к международным базам научно-технической информации.

Необходимо активизировать работу по включению казахстанских научных журналов в международные базы научно-технической информации.

Продуктивность работы ученого будет оцениваться индексом Хирша (h-индекс), основанным на количестве публикаций и цитирований этих публикаций.

Будет продолжена работа по привлечению ученых-казахстанцев из-за рубежа к проведению исследований и научной деятельности в Казахстане.

3. Модернизация инфраструктуры науки.

Для проведения совместных научно-исследовательских проектов и опытно-конструкторских работ, а также их дальнейшей коммерциализации, как основы формирования наукоемкой экономики будут внедрены два инновационных кластера: "Астана Бизнес Кампус" Назарбаев Университета и "Парк инновационных технологий".

Также для развития инновации, трансферта передовых технологий и реализации конкретных научно-производственных проектов в инновационный кластер "Парк инновационных технологий" будут привлекаться ведущие научные центры и вузы как Казахстана, так и зарубежных стран.

С целью объединения зарубежных и казахстанских компаний, наукоемкого малого и среднего бизнеса, венчурных фондов, ученых, бизнесменов, финансистов и студентов для генерации инноваций, и повышения конкурентоспособности казахстанского бизнеса в "Астана Бизнес Кампус" Назарбаев Университета будут размещены научные центры и лаборатории.

В ходе реализации проекта Всемирного банка "Стимулирование продуктивных инноваций" будут созданы офисы коммерциализации технологий, инновационная обсерватория.

Будут проведены модернизация научно-инновационной структуры научно-исследовательских институтов и вузов, международная аккредитация научных лабораторий по стандартам GLP.

4. Усовершенствование менеджмента и мониторинга развития науки.

В целях совершенствования управления активами будет создана эффективная система управления научными организациями подведомственных МОН РК, в том числе путем внедрения принципов корпоративного управления.

Будет восстановлена практика публичных отчетов руководителей научных организаций.

Будут развиваться инновационные консорциумы среди НИИ, проектных и конструкторских бюро, лабораторий инженерного профиля, направленных на долгосрочную совместную работу по обеспечению качественных услуг.

В рамках интеграции науки и образования будут проведены оптимизация и реструктуризация научных организаций, в том числе через механизмы ГЧП.

Будет усовершенствована система мониторинга хода реализации и оценки результативности проводимых научных, научно-технических и инновационных проектов и программ.

Будут внедрена система рейтинговой оценки научно-исследовательской деятельности научных организаций ученых, разработана методика оценки эффективности деятельности руководителей научных организаций.

В рамках внедрения новых механизмов на проведение исследований в социально-гуманитарной сфере будет реализована "Гуманитарная платформа "Мәңгілік Ел".

Темы и задания научно-технических программ в рамках новых подходов программно-целевого финансирования будут формироваться с учетом предложений МИО.

6. Необходимые ресурсы

В 2016 - 2019 годах планируется поэтапное увеличение бюджетных расходов на образование, обеспечение роста их доли в валовом внутреннем продукте до среднего уровня развитых стран к 2020 году.

1. Предполагаемые финансовые затраты (капитальные и текущие)

Для успешной реализации Программы будут консолидированы финансовые ресурсы в рамках поддержанных средств на развитие ИКТ и электронного обучения, строительство школ взамен 3-х сменных и аварийных, строительство профильных школ, привлечение в ведущие вузы зарубежных ученых и консультантов, государственный образовательный заказ по приему в магистратуру и докторантуру, разработка инновационных проектов и так далее.

млрд. тенге

По годам	Всего	Республиканский бюджет	Местный бюджет	Другие источники
2016 г.	390,2	322,3	67,9
2017 г.	326,1	261,8	60,9	3,4
2018 г.	357,3	284,6	61,8	10,9
2019 г.	349,8	284,3	61,8	3,7
Итого:	1423,4	1153,0	252,4	18,0

Объемы финансирования Программы на 2016 - 2019 годы будут уточняться при утверждении республиканского и местного бюджетов на соответствующие финансовые годы в соответствии с законодательством Республики Казахстан. Мероприятия, реализуемые МИО, будут выполнены в пределах предусмотренных в местных бюджетах средств на плановый период.

ПРИЛОЖЕНИЕ к Указу Президента Республики Казахстан от 1 марта 2016 года № 205

Перечень
утративших силу некоторых указов
Президента Республики Казахстан

1. Указ Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года № 1118 "Об утверждении Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы" (САПП Республики Казахстан, 2011 г., № 5, ст. 49).

2. Пункт 8 изменений и дополнений, которые вносятся в некоторые указы Президента Республики Казахстан, утвержденных Указом Президента Республики Казахстан от 27 августа 2012 года № 371 "О внесении изменений и дополнений в некоторые указы Президента Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 2012 г., № 68, ст. 976).

3. Указ Президента Республики Казахстан от 2 ноября 2012 года № 423 "О внесении изменений и дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года № 1118 "Об утверждении Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы" (САПП Республики Казахстан, 2012 г., № 77-78, ст. 1130).

4. Указ Президента Республики Казахстан от 12 августа 2014 года № 893 "О внесении изменений и дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года № 1118 "Об утверждении Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы" (САПП Республики Казахстан, 2014 г., № 51, ст. 511).